Guidelines governance transitie curacao

Voordracht op 27 november 2007

UNA

Inhoudsopgave

• Wat te verstaan onder governance?• Wat te verstaan onder transitie?• Uitgangsposities• Obsessies• Issues• Kwaadaardige veronderstellingen• Aanbevelingen• Case

Wat te verstaan onder governance? 1

• Governance= normatieve oordelen over goed bestuur• Openbaar bestuur

– Parlementaire democratie– Iedereen legt verantwoording af– Logica begrotingscyclus– Checks and balances waaronder trias politica

• Overheidsondernemingen – Checks and balances tussen aandeelhouder, RvC en RvB– Scheiding beleid over bijv. water en productie van water– Logica verantwoordingscyclus,inclusief accountancy

Wat te verstaan onder governance? 2

• Private sector– Als overheidsondernemingen, bijvoorbeeld

door wetgeving of codes

Governance heeft zowel betrekking op structuur als op procedures en processen

Wat te verstaan onder transitie?

• Diepgaande langdurende verandering

• Gelaagd: zowel inhoud als cultuur, zowel beleid als waarden

• Onomkeerbaar

• Geweldloos?

Grappige betekenis van deze transitie

• Nederlandse Antillen hebben de moed om een bestuurslaag weg te snijden, terwijl het gesprek over afschaffing van de provincies in NL al decennia stokt

Aard huidige transitie (op basis van slotakkoord)

• Gekunstelde combinatie van op zich zelf niet samenhangende elementen:

• Staatkundige hervorming:– Eiland wordt land– NA verdwijnen als bestuurslaag

• Schuldsanering, bestaande schulden aan Nederland, aan Ant. publieke instellingen en Ant. particuliere banken (Schuldquote NA nu ongeveer 2x zo hoog als die van NL)

• Rentelastnorm gaat daarna gelden, niet meer dan 5% inkomsten uitgeven aan rente

• Beleidsvernieuwing op Curaçao

Onderliggende waarden?

• Verdelende rechtvaardigheid tussen territoria• Armoedebestrijding • Recht op ontwikkeling• Terugbetaling voor onderdrukking (kolonialisme

en slavernij)• Recht op autonomie per eiland• Terugbetaling voor potverteren (eigen schuld,

dikke bult)• Compensatie voor schaalverschillen

Obsessies hier

• Iedere ongelijkheid te interpreteren als reproductie van koloniale verhoudingen

• Reproductie daarvan vindt ook onderling tussen antillianen plaats

• Iedere inmenging eveneens uitgelegd als nieuwe onderdrukking

• Heimelijk verlangen naar sanering van buiten af

Gelaagde verandering

• Financiële verhouding• Beleidsdomeinen justitie en verwante

gebieden: eenhoofdige leiding, rijksminister voor justitie de baas over OM, landsministers de baas over de politie

• Toezicht, zowel tijdens sanering als daarna m.b.t. leningen

• Ontwikkelingsstrevingen, samengevat in sociaal-economisch initiatief

transitieproces

• Wie geeft vorm?– Basis in slotakkoord– Stuurgroep

• Welke criteria?– Over justitieel en financieel in slotakkoord nodige

opgemerkt, maar rest vaag, met name SEI• Welke volgorde?

– Veel voorwaardelijks met betrekking tot sanering, overigens vaag

• Wie speelt welke rol?– Gelijkwaardigheid maar moeilijk te ontdekken– NL is “bovenmeester

Welke issues onder de oppervlakte?

• Verdelende rechtvaardigheid in dynamisch perspectief

• Incentivestructuren in welke richtingen?

• Verlies of groei zelfstandigheid?

• Ontaarding toezicht

• Neokolonialisme

Salsa op klompen

• Cda-rapport merkt op, dat Nederland geen visie heeft op de ontwikkeling van het koninkrijk

• Traditioneel denken in NL over NA in termen van ontwikkelingssamenwerking (Lammert de Jong)

• In NL kennis over structuur koninkrijk zeer beperkt

Kwaadaardige veronderstellingen over NL

– Nederland handelt in het belang van het land Nederland en niet in het belang van het Koninkrijk

– Nederland hanteert de opgebouwde schuld als wapen– Nederland wil geen volledige schuldsanering want wil macht behouden– Nederland heeft geen empathie en ontkent alle verantwoordelijkheid– Nederland heeft het minderwaardigheidscomplex gecreeerd en houdt

het in stand– In dit alles is “verdeel en heers” van belang– De armoede is mede gecreeerd door Nederland. De armoede is urgent

geworden tijdens Gijs de Vries periode met IMF. Toen Nederland afspraken niet nakwam.

– Nederland behandelt Antillianen als allochtonen en tweede rangsburgers

– NL stelt Antillen financieel achter bij andere landen– Nederland gaat zelfs reglement herzien om het onmogelijk te maken dat

een Antilliaan recordhouder is op de 100m hardlopen

Kwaadaardige veronderstellingen over Curacao

• Alleen de elite zal profiteren van schuldsanering

• De schuld is vele malen groter dan nu verondersteld

• Er zal geen financiele beheersbaarheid ontstaan

• Corruptie blijft bestaan• NL wordt met vele kluitjes in allerlei

soorten riet gestuurd

Governance aan zijde van NL

• Samenhang tussen verschillende beleidsuitingen gewenst?

• Inpassing van normen voor fatsoenlijke bevoegdhedenuitoefening

• Norm zou moeten zijn streven naar gelijkwaardigheid

• Voldoende kennis aanwezig over Curacao?

• Consistentie in de loop van de tijd

Governance aan de zijde van Curacao

• Fatsoenlijk bestuur voorwaarde voor legitimiteit

• Ophouden met potverteren

• Consistentie in de loop van de tijd nodig

• Pijndrempel van en voor het politieke systeem moet hoger worden

• Voldoende kennis aanwezig?

Componenten van duurzame verbetering in bestuur

• Implementatie effectief toezicht

• Verantwoording meetbaar en doorgevoerd t/m sancties

• Dynamiek van beleid in verantwoord tempo

• Bedreigingen naar achtergrond, want op langere termijn niet effectief

• Strategieën naar voorgrond

Prioriteiten inhoudelijk

• Governance overheidsbedrijven en beleidsontwikkeling over sectoren overheidsbedrijven

• Begrotingsproces onder controle plus echte parlementaire verantwoording

• Vergroting effectiviteit beleidsuitvoering: organisatorische sanering stichtingen door samenvoeging en concentratie

• Marktontwikkeling en toezicht op marktwerking• Onderwijs topprioriteit• Duurzaamheidsstreving dominant

Prioriteiten transitie procesmatig

• Evenwichtige rolverdeling– Iedere vorm van onderdrukking leidt tot rancune en

sabotage– Oneindige vrijheid leidt tot ontsporingen

• Open architectuur– Gezamenlijke partners moeten processtructuur tot

stand brengen

• Deadlines functioneel of niet– Wie is de gevangene van de deadline?– Wie kan druk uitoefenen met behulp van deadline?– Schaadt deadline het resultaat of vice versa?

Aanbevelingen over structuur en inhoud

• Openbaar bestuur– Bevorderen dualisme– Uitsluiten politieke benoemingen ambtenaren

• Overheidsondernemingen– Functieprofielen voor RvT en RvB– Politiek beleid ontwikkelen dat bindend is voor

overheidsondernemingen– Tenminste een buitenlandse commissaris

• Toezicht– Parlement moet rekenkamer beter benutten– Mededingingsautoriteit op termijn gewenst

Aanbevelingen proces

• Koninkrijk in relatie tot land– Aanwijzing van een trusted third party die proces observeert en

normafwijkingen rapporteert, bijvoorbeeld de gezamenlijke ombudslieden

• Procesvereisten– Vormgeving proces zeer transparant en openbaar maken– Werkelijk gezamenlijke procesleiding– Aparte neutrale procesarchitect i.p.v. politieke stuurgroep?

• Relatieontwikkeling– Alternatieven: het naderende afscheid, verzoening, vergetelheid,

vriendschap– Wel of niet een waarheidscommissie?

Case politie

• Zelfstandige korpsen eilanden St Maarten, Curacao, BES

• Wederzijdse hulpverlening

• Shared service centre op het gebied van opleidingen, HR, MD e.d. in de vorm van LPO

dus behoud van horizontale verhoudingen en toch schaalvoordelen benut

Voorbeeldwerking case

• Is deze gedachte van shared service centres niet te benutten voor tal van functies waar zich nadelen van een te kleine schaal manifesteren?

• Met name bij inspecties en andere functies waar een zekere massa van gevarieerde hoogwaardige expertise nodig is?