hallar á konur?
DESCRIPTION
Hallar á konur?. Hannes H ólmsteinn Gissurarson Kynjafræðiráðstefna, HÍ 225 10. nóvember 2007 kl. 13-15.30. Jafnr é tti, jafnstaða og j ö fnun. Jafnr étti (equality before the law) að kynin tvö njóti fulls og jafns réttar fyrir lögum - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Hallar á konur?
Hannes Hólmsteinn Gissurarson
Kynjafræðiráðstefna, HÍ 225
10. nóvember 2007 kl. 13-15.30
Jafnrétti, jafnstaða og jöfnun
Jafnrétti (equality before the law) að kynin tvö njóti fulls og jafns réttar fyrir lögum
Jafnstaða (equality of outcomes) að kynin tvö hljóti sömu niðurstöðu í hverjum leik
Jöfnun (enforced equality) að jafnstaða sé knúin fram með valdboði
Konur frjálsir einstaklingar
Jafnrétti eðlilegt: Hvorki konur né karlar njóti né gjaldi kynferðis síns, þar sem það skiptir ekki máli
Jafnstaða ekki eðlilegt markmið: Konur ná betri árangri í sumum leikjum, karlar í öðrum
Jöfnun beinlínis ranglæti: Menn ráðnir eftir kynferði, ekki hæfileikum
Innskot um „Ástandið“
Bækur karla og kvenna lýsa „Ástandinu“ ólíkt
„Gestir í landi okkar“ (Hermann) Orðið „kanamella“ tvöfalt kúgunartæki Íslenskir karlar óttuðust samkeppni við
erlenda á kynlífs- og hjónabandsmarkaðnum
Innskot um súludans
Upp úr 1940 takmörkuðu karla í valdastöðum frelsi kvenna til að leggja lag sitt við erlenda hermenn vegna ótta við samkeppni
Á sama hátt takmarka konur nú frelsi karla til að sækja súlustaði, kaupa sér einkadans og jafnvel kynlífsþjónustu vegna ótta við samkeppni
Frelsisregla Mills leiðarstjarna
Menn fái að gera, sem varðar þá og jafnvel skaðar, ekki aðra
Samkvæmt fái sumar konur að giftast útlendingum
Samkvæmt fái aðrar konur að stunda súludans, einkadans og jafnvel vændi
Stundum getur vændi verið mannúðlegt
Galdrafár og stríðsrekstur
Galdrafárið sögulegt dæmi um kúgun kvenna
Gilti ekki hér á landi: Fleiri karlar ofsóttir en konur
En hvað um stríðsrekstur? Miklu fleiri karlar falla í stríðum en konur
Gamli brandarinn um ástir í stríðslok
Tvær góðar: Thatcher og Rand
Thatcher sigursæll stjórnmálamaður, sem hóf Bretland aftur til virðingar
Rand höfundur metsölubóka um einstaklingsframtak, m.a. Upprunans
Mótsagnir kvenfrelsissinna
Gildi kvenna hlý, umhyggja, ræktun, samstaða
Gildi karla köld, samkeppni, veiðar, barátta
Hvað mistókst í uppeldi sonanna? Hvernig leiðir umhyggja um lífið til
stuðnings við fóstureyðingar? (867 2005)
Hvor horfir í spegil?
Líking Virginíu Woolfs um konuna sem spegil karlsins
En horfa karlar ekki jafnan í spegla kvenna? Reyna þeir ekki að ganga í augu þeirra? Óttast þeir ekki aðhlátur þeirra líkt og Grettir?
Faðirinn eftir Strindberg: Konur leika karla grátt
Áhrif kynlífsbyltingarinnar
Kostnaður af samförum (hætta á þungun) lenti frekar á konum en körlum
Þess vegna var skírlífi talið kostur á konum, en ekki körlum
Þegar konur gátu stjórnað barneignum, stórjókst frelsi þeirra
Vígstaða kynjanna breyttist konum í vil
Hvort kynið unir lífinu betur?
Konur lifa hálfu fjórða ári lengur, 83,4 ár, karlar 79,4 (2006)
Konur flýja lífið síður í fíkniefnaneyslu: 20% konur í meðferð, 80% karlar
Konur flýja lífið síður með sjálfsvígum: 0,07% kvenna og 0,14 karla 2006
Konur flýja lífið síður í áfengisneyslu: 20% konur í meðferð, 80% karlar
Hvort kynið fótar sig betur?
Litlu fleiri karlar reykja og eru of feitir Fleiri karlar deyja af slysförum, 0,35%
kvenna, 0,60% karla 2006 Sakfelling í afbrotamálum: 5,2 karlar og
0,9 konur á þúsund íbúa 1990-2006 Fangar 2006: 4 konur, 93 karlar Kynskiptingar: Fleiri karlar breyta sér í
konur en öfugt
Kjör einstæðra mæðra og feðra
Tekjur einstæ s foreldris í ísl. kr.
Ísl an d : 1 barn yngra en 7 á ra
Sv í jó : 1 barn yngra en 7 á ra
Ísl an d : 2 bör n , 1 yngra en 7 á ra
Sv í jó : 2 bör n , 1 yngra en 7 á ra
9 29. 6 6 5 2 79. 3 3 8 1 27. 5 8 7 5 17. 9 3 0 2 67. 3 2 6
2 .00 0 .0 00 2 47. 2 2 8 1 27. 5 8 7 4 43. 0 0 7 2 67. 3 2 6
4 .00 0 . 0 00 1 87. 2 2 8 1 27. 5 8 7 3 03. 0 0 7 2 67. 3 2 6
5 .00 0 .0 00 1 57. 2 2 8 1 27. 5 8 7 2 33. 0 0 7 2 67. 3 2 6
Tölur frá 2006: Tryggingastofnun; Forsäkringskassan
Dæmi: Ása Hjálmarsdóttir
Fimm barna einstæð móðir með 130 þús. kr. mánaðarlaun
13.846 í mæðralaun 104.192 kr. í
barnabætur 327 þús. kr. e. skatt Einstæð kona þarf 480
þús. kr. til að hafa sama e. skatt
Lífeyristekjur hæstar hér
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
Danmörk
Finnland
Noregur
Ísland
Heimild: Nososko 2006
Fátækt aldraðra minnst hér
Fólk undir lágtekjumörkum 65 ára og eldri 2004
0 5 10 15 20 25 30 35
Ísland
Danmörk
Finnland
Noregur
Stóra-Bretland
Írland
Heimild: Eurostat, 2007
Lífeyrissjóðir öflugir hér
Heildareignir 2004 (í % af VLF) í löndum tíu öflugustu lífeyriskerfa OECD
0 20 40 60 80 100 120 140
Holland
Ísland
Sviss
Bandaríkin
Bretland
Finnland
Ástralía
Írland
Kanada
Danmörk
Heimild: OECD (2006)
Fátækt lítil hér
Hlutfall undir lágtekjumörkum í nokkrum norrænum og engilsaxneskum ríkjum 2004
0 5 10 15 20
Bretland
Danmörk
Finnland
Noregur
Ísland
Heimild: Eurostat og Hagstofa Íslands (2007)
Kjarabætur tekjulægstu örar
Tekjuhækkanir 20% tekjulægstu hópa í norrænum og engilsaxneskum ríkjum 1995-
2000
0 1 2 3 4 5 6 7
Noregur
Ísland
Finnland
Stóra-Bretland
OECD
Bandaríkin
Danmörk
Heimild: Stefán Ólafsson
Tekjuskipting jöfn hér
og engilsaxneskra ríkja 2004
0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3 0.35 0.4
Bretland
Írland
Noregur
Finnland
Ísland
Danmörk
Heimild: Eurostat og Hagstofa Íslands (2007)
Launamunur kynjanna (1)
Konur iðulega með um 60% af launum karla
Ógiftar konur með um 90% af launum ókvæntra karla
Kostnaður (tekjutap) af hjónabandi og barneignum fellur frekar á konur
Vanmæling frekar en kúgun
Launamunur kynjanna (2)
Konur sjá fram á barneignir og hjónabönd
Þær velja störf, sem geta verið hlutastörf
Þær velja líka störf, þar sem mannauður rýrnar hægt
Báðar tegundir starfa verr launaðar Meginskýringin á launamun kynjanna
Konur njóta frjálsrar samkeppni
Becker: Þegar mismunað er, ber gerandinn ekki síður en þolandinn kostnaðinn
Gengið fram hjá hæfasta umsækjanda, svo að keppinautur hrifsar hann til sín
Mismunun mest við einokun og ríkisrekstur, þar sem hún kostar stjórnendur minnst
Niðurstöður
Jafnréttisiðnaðurinn er kostnaðarsamur og árangurslaus
Konur eiga að hafa frjálst val um líf sitt eins og karlar
Markaðurinn frelsar konur undan oki jafnt barna og barnleysis