สขภาพองครวม(Holistic Health)

ผศ.ดร. กนกพร สคำาวง*

อ. ธนยวลย สนทรนนท**

ร.ศ.ดร.สรพจน วงศใหญ***

แนวคดสขภาพ สขภาพคอ ความสมดลทง รางกาย อารมณ จตใจ สงคม และจต

วญญาณ ทเชอมโยงซงกนและกนอยางแบงแยกไมได การขาดความสมดลในองคประกอบใดองคประกอบหนงยอมสงผลตอองคประกอบอนๆเสมอ การดำารงภาวะสขภาพแบบองครวม จงตองคำานงถง การผสมผสานอยางสมดลของรางกาย จตใจ และจตวญญาณ

วตถประสงค ภายหลงสนสดการอบรมผอบรมสามารถ1.อธบายความหมายของสขภาพ และสขภาพองครวมได2.อธบายองคประกอบของสขภาพองครวมได3.วเคราะหมมมองของสขภาพในรปแบบตางๆได4. มความร ความเขาใจในแนวทางการแพทยทางเลอก 5.สามารถนำาความรด านสขภาพไปประยกตใชในงานสปาเพอ

สขภาพไดอยางเหมะสม

เนอหา1. ความหมายของ สขภาพ และสขภาพองครวม2. องคประกอบของสขภาพองครวม3. มมมองสขภาพในแตละรปแบบ4. ปจจยกำาหนดความมสขภาพด5. การแพทยทางเลอก

1

6. หลกการดแลสขภาพองครวมและสปา7. กลไก 10 ประการในงานสปาเพอสขภาพ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------* คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ** โรงพยาบาลนครธน***คณะการแพทยแผนตะวนออก มหาวทยาลยรงสต

สขภาพ เปนสขภาวะทางรางกาย จตใจ และจตวญญาณ ไมเพยงแตปราศจากโรคและความพการเทานน สขภาพมความเปนพลวตรจงทำาใหมการเปลยนแปลงเกดขนในแตละบคคลตลอดชวตอยางตอเนอง

สขภาพองครวม สขภาพองครวม หมายถงความสมดลของทงทางรางกาย จตใจ

สงคมและจตวญญาณไมเพยงแตไมเจบปวยหรอไมมโรคหากยงครอบคลมถงการดำาเนนชวตทยนยาวและมความสขของทกคนดวย

องคประกอบของสขภาพองครวม องคประกอบของสขภาพองครวมม 5 มต ไดแก

1. มตทางกาย ( Physical dimension) เปนมตทางรางกายทสมบรณ แขงแรง ปราศจากโรค หรอความเจบปวย มปจจยองคประกอบทงดาน อาหาร สงแวดลอม ทอยอาศย ปจจยเกอหนนทางเศรษฐกจทเพยงพอ และสงเสรมภาวะสขภาพ

2. มตทางจตใจ ( Psychological dimension) เปนมตทบคคลมสภาวะทางจตใจทแจมใส ปลอดโปรง ไมมความกงวล มความสข มเมตตา และ ลดความเหนแกตว

3. มตทางสงคม ( Social dimension) เปนความผาสกของครอบครว สงคม และชมชน โดยชมชนสามารถใหการดแลชวยเหลอซงกนและกน สงคมมความเปนอยทเอออาทร เสมอภาค มความยตธรรม และมระบบบรการทดและทวถง

2

4. มตทางจตวญญาณ ( Spiritual dimension) เปนความผาสก ทเกดจากจตสมผสกบสงทมบคคลยดมนและเคารพสงสด ทำาใหเกดความหวง ความเชอมนศรทธา มการปฏบตในสงทดงามดวยความมเมตตา กรณา ไมเหนแกตว มความเสยสละ และยนดในการทไดมองเหนความสขหรอความสำาเรจของบคคลอน ทงนสขภาวะทางจตวญญาณจะเกดขนเมอบคคลมความหลดพนจากตวเอง ( self transcending)

5. มตทางอารมณ (Emotional dimension) คนเราจะตอบสนองตออารมณทงทางดานบวกและลบผลทจะเกดขนเปนสงทดหรอไมดทงนอยทการควบคมของแตละบคคล

มตสขภาพองครวมทง 5 มตซงถอเปนสขภาวะจะมความสมพนธเชอมโยงกน โดยสขภาวะทางจตวญญาณจะเปนมตทสำาคญทบรณาการความเปนองครวมของ กาย จต อารมณ และสงคมของบคคลและชมชนใหสอดประสานเขาเปนอนหนงอนเดยวกน จตวญญาณเปนสงสำาคญของสขภาพทจะยดกมสขภาวะในมตอนๆใหปรบตวประสานกนอยางครอบคลมและครบถวยทงในระดบปจเจกบคคล และชมชน หากขาดสขภาวะทางจตวญญาณ มนษยจะมพบความสขทแทจรง ขาดความสมบรณในตนเอง มความรสกบกพรอง หากมความพรอมถงสงอนมคณคาสงสดกจะมความสขหรอสขภาวะทดไดแมวาจะบกพรองทางกาย เชนมความพการ หรอเปนโรคเรอรง หรอรายแรง ( ประเวศ วะส, 2543) ความสมดลของสขภาพ ทง 5 ดาน ดงกลาวจะกอใหเกดความผาสกของสขภาพ 4 อยาง คอ

1. สขภาพทางจตใจ2. สขภาพทางสงคม3. สขภาพทางอารมณ4. สขภาพทางจตวญญาณ

3

1. สขภาพทางจตใจ อาจรจกในมมมองดานจตวทยา ความมเหตผลและความเฉลยวฉลาด

สขภาพทางจตใจทด คอ ความยอมรบในความจรงของชวตและการรจกเลอกใชวธการตาง ๆ เพอใหมสขภาพจตทด2. สขภาพทางสงคม

ทกคนมความตองการการสนบสนน ความรก และความยอมรบของสงคม ในทางตรงกนขามบางคนรสกเปนทกขอนเปนผลจากความสมพนธระหวางบคคล คนทมสขภาพทางสงคมทดมกจะมความสนทรภาพในการตดตอกบคนอน และมกจะแสดงออกในลกษณะจะเปนประโยชน และใหความรวมมอทด ดงนน ปจจยทบงบอกการมสขภาพทางสงคมทดคอ การมทกษะในการบรหารจดการความขดแยงเปนสำาคญ3.สขภาพทางอารมณ

เปนททราบวา อารมณแตละคน ทงงายและยากทจะเขาใจ มหลายคนมปญหาในการควบคมหรอเขาใจในเหตและผลกระทบของอารมณ กญแจสำาคญ คอ ตองตระหนกวา คนเราจะตอบสนองตออารมณทงทางดานบวกและลบ

คนทมสขภาพทางอารมณทด คอ บคคลทเขาใจในการตอบสนองของอารมณตนเองและผอน และสามารถวเคราะหไดวา ผลทจะเกดขนเปนสงทดหรอไมด4. สขภาพทางจตวญญาณ

ประวตศาสตรของมนษยบงชวาทกสงคมจะมเรองทเกยวกบระบบความเชอเสมอ ความมสขภาพจตวญญาณทด คอ ความเชอมนในสงทตนเองศรทธา ซงกอใหเกดความมนใจในตนเอง และความเชอเหลานไมมผลใด ๆ ตอผอน

การแพทยทางเลอก

การแพทยทางเลอกคอ ศาสตรเพอการวนจฉย รกษาและปองกนโรค นอกเหนอจากศาสตรการแพทยแผนปจจบน พบวามการใชศาสตร

4

การแพทยทางเลอกทวโลกประมาณ 350 แขนง โดยในประเทศไทยมประมาณ 30 แขนง และใชในโรงพยาบาล 129 แหง ในโรงพยาบาลของรฐบาลทงหมด 371 แหงตวอยางการแพทยทางเลอก

1. Acupuncture (การฝงเขม)2. Ayurvedic medicines (การแพทยอายรเวท)3. Biofeedback4. Body work5. Chelation therapy6. Chiropractice care7. Questionare8. Detoxification therapy9. Diagnostic test10. Guide imagenery11. Glandular therapy12. Herbal medicine (สมนไพร)13. Hydrotherapy (ธาราบำาบด)14. Hypnotherapy , depression (การสะกดจต)15. Nutritional and psychological counseling16. Nutritional supplement17. Homeopathyในศาสตรการแพทยทางเลอกมอยกลมหนงทเนนวธการบำาบด

รกษาตามแนวธรรมชาตบำาบด โดยองกบหลกการ 5 อยาง คอ1. พลงในการรกษาของธรรมชาต2. มองคนโดยภาพรวม (ทงกายและจตใจ)3. ระบใหชดและรกษาทสาเหต4. แพทยในบทบาทคร5. ปองกนไวกอนดทสดปจจบนมความนยมในแนวธรรมชาตบำาบดมากขนโดยเฉพาะในซก

โลกตะวนตก และหนมาสนใจแนวทางในการปองกนสขภาพมากขน ซงสอดคลองกบหลกทฤษฎของการแพทยแผนตะวนออก (oriental

5

medicine) ซงหลกทฤษฎนจะเนนการปองกนสขภาพ (preventive medicine) มากกวาการรกษาโรค (curative medicine)

การแพทยแผนตะวนออก (oriental medicine)

ศาสตรการแพทยแผนตะวนออกทสำาคญ เชน การแพทยอายรเวทของประเทศอนเดย การแพทยแผนจน การแพทยแผนไทย และการแพทยพนบานของประเทศตาง ๆ ในซกโลกตะวนออก แตทงนศาสตรการแพทยอายรเวท และการแพทยแผนจน นบเปนหลกทฤษฎการแพทยแผนตะวนออกทส ำาคญ และเผยแพรไปยงประเทศตาง ๆ ในซกโลกน การแพทยอายรเวทอายเกาแกระดบ 6,000 ป ถกเผยแพรไปยงประเทศตาง ๆ เชน ศรลงกา เอเชยตะวนออกเฉยงใต และธเบต ในขณะทการแพทยแผนจนทมอายเกาแกระดบเดยวกบการแพทยอายรเวทกถกเผยแพรไปยงประเทศธเบต เกาหล เวยดนาม และญปน เปนตน โดยเฉพาะญปนไดรบอทธพลจากการแพทยแผนจนมาก สงเกตจากตำารบยาสมนไพรของญปน คอ Kanpo medicine กมาจากตำารบยาจนทงสน อยางไรกตามการแพทยแผนตะวนออกกยงมความเชอมโยงกบ การแพทยของกรกและโรมน โดยการเผยแพรผานมาทางประเทศอาหรบ โดยเฉพาะในกลมของชาวอสลาม แลวเขามามอทธพลตอการแพทยของประเทศอนเดย โดยเฉพาะในกลมชาวอสลาม

หลกทฤษฎของการแพทยแผนตะวนออกทแทจรง คอ การปรบสมดลของรางกาย และจตใจ โดยวธการอาจจะแตกตางกนไป เชน การปรบสมดลขอรางกายโดยการปรบธาตตาง ๆ และการปรบสมดลของจตใจ เชน การฝกสมาธ ชกง โยคะ เปนตน

การแพทยของประเทศอนเดย

ประเทศอนเดยมความหลากหลายของศาสตรการแพทยโดยขนกบกลมชนเผาตาง ๆ ของประเทศน ซงสามารถแบงไดเปน 3 ศาสตร คอ

6

1. Ayurvedic medicine คอ การแพทยอายรเวท เปนการแพทยทอยทางเหนอของประเทศอนเดย ในกลมชนทเปนชาวฮนด

2. Siddha medicine คอ การแพทยสทธา อยในทางใตของประเทศ โดยเฉพาะในชนเผาทะมล

3. การแพทยทไดรบอทธพลจากตางชาต ประกอบดวย3.1 Islamic medicine หรอ Unani medicine เปน

ของชาวมสลม3.2 การแพทยทไดรบอทธพลจาก ชาวโปรตเกตและชาว

ดชท อายประมาณ 400 ป3.3 การแพทยทไดรบอทธพลจากประเทศองกฤษ อายราว

300 ป

1.การแพทยอายรเวท

การแพทยอายรเวท มาจากรากศพท คอ Ayurveda ประกอบดวย

Ayur = longevityVeda = knowledge

ดงนน จากรากศพท “Ayurveda” คอ ศาสตรของการทำาใหชวตยนยาว โดยเนนการปองกนสขภาพ คอ ใหเกดความสมดลของรางกาย และจตใจ ทำาใหเราไมปวยเปนโรค ในหลกของอายรเวทมทฤษฎเร องไตรธาต ซงอาการผดปกตสามารถตรวจสอบไดจากไตรธาตหรออารมณของรางกาย 3 อยาง คอ ลม(วาตะ) เสมหะ และนำาด (ปตตะ) และถาตองการปรบสมดลนนหมายถงการเกดความผดปกตเกดขน กสามารถปรบสมดลของรางกายและจตใจ เชนการปรบสมดลของธาตทง 5 (ปญจมหาภตะ) คอ อากาศ (วาโย) ลม (วาตะหรอวาย) ไฟ (อคนหรอเตโช) นำา (ชละ , อาโป , อปะ) และดน (ปรว) ดงเชน โดยการรบประทานสมนไพร เปนตน

7

สำาหรบวธการรกษาในหลกของการแพทยอายรเวท ประกอบดวย1. ใชสมนไพร ซงอาจมหลากหลายรปแบบ เชน

1.1 ยาสวนทวาร1.2 การนวด (massage)1.3 ยาขผง (Ointment)1.4 นำาลาง (douches)1.5 การประคบ (sudation)

2. การผาตด (surgery)3. การใชโลหะ (metallic compounds)4. การใชฝนรกษาอาการทองรวง

2.Siddha Medicineเปนการแพทยทางใตของอนเดย ในเขตของชาวทะมล เปนศาสตร

การแพทยทมการใชปรอทในการรกษาโรคดวย มการใชหลกของโยคะ และศาสตรการแพทยแบบนมความเชอมโยงกบศาสนา

3. การแพทยทไดรบอทธพลจากตางชาตเชน การแพทย Islamic medicine อาย 900 ป รจกกน

ในชอ Unani medicine ศาสตรการแพทยแบบนจะผสมผสานการแพทยของกรก ทงนเพราะในสมยเรมแรกของอสลาม ชาวมสลมไดยดครองกรก และนำาศาสตรการแพทยของกรกมาใช

การแพทยแผนจน

การแพทยแผนจนมความเชอเร องพลงชวตหรอ Chi โดยใชหลกทฤษฎ Yin –Yang Theory มการปรบสมดลทางกายโดยการปรบธาต 5 อยาง คอ ดน นำา ไฟ ไม และทอง ใชการรกษามหลายวธ เชน

1. Moxibustion คอ การใชสมนไพร นำามาเผาใหเกดความรอน และใหผานเขาสจดทมปญหาเหมาะกบคนไขทเปนหวด

2. การนวด และการฝกชกง3. การใชสมนไพรและยาอน ๆ

8

4. การผาตด การดมยาสลบ และการใช cupping5. การฝงเขม

ในการเลอกใชศาสตรการแพทยทางเลอกเพอปองกนและรกษาสขภาพนน ขนกบปจจยตอไปน1. ประเพณของแตละครอบครว2. ปรชญาและศาสนา3. ความสมพนธใกลชดกบหมอในแตละศาสตร4. เศรษฐกจ5. ความเหมาะสม6. ขอมลสนบสนนทางดานวทยาศาสตร

มมมองภาวะสขภาพ มมมองของสขภาพ มความแตกตางกนขนอยกบปรชญา ความเชอ

และทศนคต หรอความสนใจ โดย “Smith’s Model of Health ” ( Smith, 1983) ไดวเคราะหและแบงออกเปน 4 แนวคด ไดแก

1. รปแบบทางคลนก ( Clinical Model ) รปแบบนใหความหมายสขภาพเปนการปราศจากอาการ อาการแสดงของพยาธสภาพ หรอการทบคคลปราศจากความพการ เปนการรกษาสมดลทางดานสรรวทยาซงบคลจะรอใหเกดอาการและอาการแสดงแลวจงมงรกษาโรค

2. รปแบบทางดานการปฏบตตวตามบทบาท ( Role Performance Model ) เปนรปแบบทใหความหมายสขภาพเปนความสามารถของบคคลทจะปฏบตหนาทตามทสงคมคาดหวงไดครบถวน

3. รปแบบดานการปรบตว ( Adaptation Model) รปแบบนเชอวาบคคลมการปรบตวตอสงแวดลอมอยางจรงจงและตลอดเวลาเพอรกษาดลยภาพกบสงแวดลอม เปนความสามารถในการปรบตวกบสงแวดลอมททาทาย รวมทงสงแวดลอมทางสงคม และสงทคกคามทางกายภาพ สขภาพทดจะเปนความยดหยนในการปรบตวใหเขากบสง

9

แวดลอมไดอยางสมดลเปนการมปฏสมพนธกบสงแวดลอมทกอใหเกดประโยชนสงสดกบชวต

4. รปแบบดานความผาสก ( Eudaemonistic Model) คำา Eudaemonistic หมายถงความผาสก ( well-being) ความสข ( happiness) รปแบบนเชอวาการทบคคลสามารถกระทำาตามบทบาททไดรบมอบหมาย และมศกยภาพทงดานรางกาย อารมณ สงคม และจตวญญาณ สขภาพเปนภาวะทมความผาสกทไมหยดนงและเปนความภาคภมใจในตนเอง สามารถปฏสมพนธกบครอบครวและชมชนได บคคลทมภาวะสขภาพแขงแรงสามารถจะทำางานไดตามหนาทรบผดชอบอยางมประสทธภาพ

Health : (Determinants of Health) ปจจยกำาหนดความมสขภาพด1) Income and Social Status : สถานะทางสงคม2) Social Support Networks : ความมเครอขาย สงคมท

คบหา3) Education and Literacy: การศกษา4) Employment Working Conditions : การทำางาน5) Social Environment : สงแวดลอมทางสงคม 6) Physical Environment : สงแวดลอมทางกายภาพ7) Personal Health Practices and Coping Skills :

งานอดเรก การใชเวลาวาง8) Health Child Development: พฒนาการในวยเดก9) Biology and Genetic Endowment : ปจจยทางชวภาค

ยนต10) Health Services: การใชบรการสขภาพ 11) Gender: เพศ, เชอชาต, ผวพรรณ12) Culture: ประเพณ วฒนธรรม

10

ในภาวะปจจบนคนเราเรมเหนความสำาคญของการมสขภาพด รางกายแขงแรง จตใจทเปนสขสงบ แนวการดแลสขภาพแบบองครวมคอดแลกาย ใจ จตวญญาณ ไดเขามามสวนรวมในการดำาเนนชวตใหมความสขสมบรณ การแพทยทางเลอกเปนแนวทางเลอกใหมในการดแลสขภาพทเนนใหความสำาคญในการสงเสรม ฟ นฟ ปองกนโรคมากกวาการรกษา ซงจะเหนไดวาภาวะการมสขภาพดเชอมโยงกบการดแลสขภาพแบบองครวม เปนแนวคดสมยใหมลาสดขององคการอนามยโลก (WHO) องคการอนามยโลก ไดใหความหมายของการตนตวของการรกษาสขภาพของคนยคใหม N E W S T A R T

N – NUTRITION : อาหารE - EXERCISE : การออกกำาลงกายW – WATER : นำาS - SUNSHINE : แสงแดดT - TEMPERENCE : อณหภมทเหมะสมA – AIR : อากาศR - REST : การพกผอนT - TRUST IN GOD : ความเชอ ความศรทธา สมาธ

สขภาพองครวม และสปา (Holistic Health & SPA)

คำาวา “ Holistic” หมายถงอะไร “ Holistic” หมายถง การดแลสขภาพแบบองครวม ซงความหมาย“ ”ดงเดมของ Holistic มาจากภาษากรกคอ คำาวา “Holos” หมายถง “Whole” แปลวาทงหมด ในทางการแพทยองครวมหมายถง การดแลสขภาพทงหมดคอ รางกาย จตใจ และจตวญญาณ (Body Mind & Spirit)

การดแลสขภาพแบบองครวม หรอการแพทยทางเลอกเปนศาสตรและศลปในในการดแลสขภาพ เปนปรชญาการสรางสขภาพและการรกษา

11

โรค ซงพจารณาตวคนรวมทงหมดทกอยาง คอ ทกอยางทนำามาประกอบกนเปนมนษย เปนชวต ไมวาจะเปนรางกาย จตใจ และจตวญญาณ ลวนสงผลกระทบเกยวของใหเกดสขภาพทด และความสขในชวต สงสำาคญอกประการของการแพทยทางเลอก หรอการดแลสขภาพแบบองครวมคอ มงเนนใหผเขารบการบำาบดเขามามสวนรวมในกระบวนการบำาบดรกษา หรอปฏบตตนเพอใหหายจากโรคภยไขเจบดวยตนเอง ซงการแพทยแผนองครวม เปนวธการสรางสขภาพทแตกตางไปจากการแพทยในระบบ หรอการแพทยทวไปตรงทมใช รกษา อาการของโรคอยางเดยว หาก“ ”แตเปนผชวยเหลอแนะนำา หรอนำาทางเปนเสมอนมกคเทศนใหผเขารบการบำาบดเลอกวธการบำาบดทเหมาะสมใหกบตนเอง รจกประเมนตนเอง รกตนเอง ชวยเหลอตนเองรวมไปกบการบำาบด รกษาทตนเองเลอก ซงจะเปนการรวมประสานกาย ใจ อารมณและจตวญญาณเขาดวยกน อยางทจะกอใหเกดประโยชนสงสดหรออยางดทสด

ดงจะเหนไดวา “Plato” นกปราชญชาวกรก ทมชอเสยงของโลกไดเขยนถงแนวทางการรกษาโรคแบบ Holistic มาเมอ 2,000 กวาปแลววา

“ The cure of the part should not be attempted without treatment of the whole, and also no attempt should be made to cure the body are to be well you must begin to curing the mind: that is the first this. For this is the error of our day in the treatment of the human body, that physicians separates the soul from the body.”

(Plato, Chronicles)Plato ไดใหแนวคดในการดแลสขภาพวา ไมมการรกษาโรคภยไข

เจบชนดใดทจะใหผลดเลศเทากบการรกษากายและใจควบคกนไป โดยเฉพาะจตใจ ความคดคำานง เปนเสมอนพลงและยารกษาโรคทสำาคญในการตอสโรครายตางๆไดอยางด ไมควรมงเนนการรกษาทกายอยางเดยว

12

ดงนนจะเหนไดวาภาวะการมสขภาพดทงกาย ใจ และจตวญญาณ สามารถนำาและเชอมโยงไปสความอยดมสขในชวตใหสมบรณ (Health & Wellness)

การดแลสขภาพแบบองครวม หรอการแพทยแบบองครวมไมไดจำากดอยเฉพาะสาขา หากครอบคลมถงวธการวนจฉยโรค และบำาบด รกษาโรคในแบบตางๆอยางกวางขวาง

วธการบำาบดรกษาแบบโบราณหลายอยางไดถกนำากลบเขามาใชและเรมเปนทยอมรบกนอยางกวางขวางอกครง เนองจากทางการแพทยสมยใหมไดพบวา อาการเจบไขไดปวยตางๆ และสาเหตของโรคราย หลายๆชนด เกดมาจากภาวะความเครยด ความไมสขกาย สบายใจ เปนสาเหตใหญ และอาการเหลานนอาจหาย หรอปองกนไดดวยการหนกลบมาดแลสขภาพกายและใจควบคกนไป ซงอาการตางๆหรอโรคภยไขเจบทงหลาย อาจจะมองไดวาเปนคำาเตอน หรอดชนบงชวา มแงมมบางอยาง หรอหลายอยางในชวต กำาลงวปรตผดไปจากธรรมดา ไมประสมประสนกลมกลนกน และเปนสญญาณบอกใหรวาตองมการเปลยนแปลงแกไข สญลกษณหรออาการทมาเตอนในระยะเรมแรกเปนสงละเอยดออน อาจมองไมเหน มองยาก แตตองคอยสงเกตอยางพถพถนและเอาใจใสตนเองอยางด

การดแลสขภาพ หรอการแพทยแบบองครวม ไดนำาศาสตร และวธการบำาบดรกษาหลายอยางเขามาใชในการสงเสรม ฟ นฟ ดแลสขภาพ ทงดานโภชนาการ การใชสมนไพรรกษา การออกกำาลงกาย การใชพลงรกษา การนวดบำาบด รวมทงการขจดพษในรปแบบตางๆ

หลกการดแลสขภาพองครวม หรอการแพทยทางเลอก ไดแก1.อาหาร (โภชนาการ : Nutrition)

โภชนาการ หมายถง การรบประทานอาหารทเหมาะสม มคณคาครบ 5 หม คอ แปง

โปรตน พชผก ผลไม และไขมนในจำานวนทพอเหมาะ ถกสขอนามย ซงคำาวา สขอนามย หมายถง ความสะอาดและ ธรรมชาต อนหมายถง“ ” “ ”

13

กระบวนการซงไมถกขดขวางจากพลงทมนษยสรางขนขน คอไมผานกระบวนการทำาลายแหลงธาตและเคมธรรมชาตทมอยในอาหาร หรอโดนทำาลายนอยทสด

ดงนนหลกการเบองตนของอาหารเพอสขภาพ จงไดถกคดคนขนมาหลายรปแบบ เพอใหอาหารไดสขอนามย สอดคลองกบความเปนธรรมชาตมากทสด เชน

สขอนามยธรรมชาต (Natural hygiene)สขอนามยธรรมชาต หรอศาสตรชวต (Life Science) เปนระบบ

สขภาพระบบหนง ซงกำาหนดแนวทางการดำารวชวตใหสอดคลองกบองคประกอบตามธรรมชาต หรอทางชววทยาของเราเปนการรบประทานอาหารสขภาพทมรสอรอยตามธรรมชาต เรยนรการรบประทานอาหารตามธรรมชาตทเหมาะสม มนษยกจะสามารถพฒนารางกายใหมสขภาพทด และรกษาตวเองใหหายจากโรคภยไขเจบไดตามธรรมชาต

“หลกพนฐานของอาหารสขอนามยแบบธรรมชาตอยทวา รางกายพยายามขวนขวายเพอพาตนเองไปสสขภาพทดเสมอ และมนจะทำาสำาเรจ บรรลถงความมสขภาพดได ดวยการทำาความสะอาดตวเองใหปลอดจากของเสยทเปนอนตรายตอรางกาย”

ซงโปรแกรมอดอาหาร (Fasting) นยมนำาเขามาใชควบคกบโปรแกรมการรบประทานอาหารทเหมาะสมในงานเพอสขภาพหลายอยางการอดอาหาร (Fasting)

การอดอาหารเพอรกษาโรค เปนกระบวนการซงทำาใหรางกายขาดอาหาร(ไมรวมของเหลว) ในชวงระยะเวลาหนง ซงจะเปนการทำาใหรางกายมโอกาสทำาความสะอาดตวเองและสรางระเบยบ กระบวนการในการเผาผลาญอาหารขนมาใหม

วธการอดอาหารมหลายแบบ มทงการอดอาหารแบบบรโภคแตนำา ดมแตนำาผลไม หรอการจำากดอาหารบรโภคแตเฉพาะอาหารอยางใด

14

อยางหนง เชน รบประทานแตเฉพาะผลไม หรอขาวเจาเพยงอยางเดยว ภายในระยะเวลาทกำาหนดอาจเปนวนเดยว หนงเดอน หรอนานกวานน ทงนตองไดรบการดแลสขภาพรางกายอยางใกลชด

การอดอาหารเปนการจงใจงดเวนอาหาร ซงแตกตางจากการขาดอาหาร หรอขาดสารอาหาร คำาวา อดอาหาร“ (Fasting)” แปลวา ไปโดยไมมอาหาร หรอ มความเรงครด สวน “ ”

“การขาดอาหาร (Starve)” แปลวา การตายอยางเชองชา “เพราะความหว”

การอดอาหารถกนำามาใชเปนการปฏบตธรรม ถอเปนการชำาระลางจตใจและรางกายใหบรสทธมาชานาน และในกลไกของรางกายทคนพบอยางหนงคอ เวลาไมสบายคนเราจะไมอยากรบประทานอาหาร เปนกลไกอยางหนงทรางกายใชเพอใหหายจากโรคภยไขเจบตามธรรมชาต เพราะยามเจบปวยรางกายจะระดมพลงงานมาตอสกบโรค จงเหลอพลงงานมาทำาความสะอาดจดการกบระบบยอยอาหารนอยลง

ประโยชนของการอดอาหาร จะทำาใหรางกายมโอกาสไดพกผอนจากหนาทจำาเปนสวนใหญ เพอทจะใหรางกายไดหนมามงฟ นฟรกษาตนเอง ทงนตองทำาอยางเหมาะสม เพราะการอดอาหารอาจมอนตรายได เนองจากการแพทยแผนปจจบนพบวา อาจมการกอตวของนวในถงนำาด เพราะมนำาดคงคางอยเปนเวลานาน โดยมไดถกนำาไปใชในการยอยอาหารอยางทควรทำาตามกำาหนดเวลารบประทานอาหารปกตไวตามนบำาบด (Vitamin Therapy)

เปนการใชไวตามน แรธาต หรอใชทงสองอยางประกอบกน เพอวตถประสงคในการเยยวยารกษาอาการปวย ไวตามนและแรธาตสามารถปองกนโรค รวมทงปองกนและแกไขปญหาทางสรระและทางจตอนๆไดดวย

ไวตามนเปนสารอนทรยทจำาเปนสำาหรบโภชนาการของมนษย ปจจบนน มไวตามนทไดรบการรบรองวาจำาเปนอย 13 ชนด แมวาไวตามนจะไมไดใหพลงงานแกรางกาย แตรางกายจำาเปนตองใชในปรมาณ

15

เลกนอยเพอสรางกระบวนการแปรอาหารไปเปนเนอหนงและพลงงาน เชน Vit B1 : ชวยปองกนโรคเหนบชา พบสารไธอามน(Vit B1)มากในขาวทไมมการขดขาวVit B3 : ชวยรกษาอาการผวเปนเกรด ทองเสย และโรคจตเสย สบสน ประสาทหลอนVit C : รกษาไดหลายโรค; ชวยปองกนโรคลกปดลกเปดหรอเลอดออกตามไรฟน พบในผลไมรสเปรยวVit D : ชวยปองกนโรคกระดกออน สวนธาตสงกะส : สามารถแกไขสภาพตาบอดกลางคน เปนตน

มผเชยวชาญดานอาหารหลายสถาบนไมนยมใหรบประทานไวตามนสงเคราะหแตแนะนำาใหรบประทานอาหาร ครบรป แทน ซงจะใหไวตามน“ ”ตามธรรมชาตดทสดอาหารสตรครบรป (Whole Food Diet)

อาหารสตรครบรป เปนแผนการทางโภชนาการทใชอาหารธรรมชาตบรสทธ และครบหมดทกสวนในการตอสกบโรค รกษาสขภาพทดและดลทางเคมของรางกาย คำาวา อาหารครบรป หมายถง การรบประทาน“ ”อาหารทงหมดครบถวน โดยไมผานกระบวนการปรงแตงใดๆ รบประทานเนอสตวปา หรอเนอสตวทเลยงโดยไมใชสารเคมใดๆ จะไดรบแหลงธาตเคมธรรมชาตทบรสทธทสด ไมเกดพษหรออนตรายทสงผลทอดตามสายธารอาหารทางนเวศนวทยา สรปไดวา ยงเรากนอาหารธรรมชาตท”บรสทธ สด และครบถวนมากเพยงไร เรากจะยงมโอกาสทจะรกษาสขภาพทดและหลกเลยงโรคภยไขเจบไดมากเพยงนน

ดงนนการจะใหมสขภาพดและรกษาภาวะทมสขภาพดทสดไวใหได ตองปฏบตดงน1. รบประทานอาหารทเหมาะสม ซงใหสารอาหารทจำาเปนในปรมาณทถก

ตอง2. หลกเลยงอาหารทเปนโทษ เชน

16

- อาหารรมควน- อาหารใสเกลอ รสเคมจด- อาหารทอดนำามน- อาหารทมนำาตาลทรายปรมาณมาก รสหวานจด- อาหารทเหมนหน- อาหารขยะอนๆ

ประโยชนของโภชนาการทเหมาะสม คอ- ชวยในการรกษาโรค- ทำาใหมพลงงานและมชวต ชวาเพมขน- กอใหเกดความสขสบาย- การหลกเลยงสงทเปนอนตราย ทำาใหตอมทงหมด ตลอดจน

อวยวะและเนอเยอตางๆทำางานอยางมประสทธภาพเพมขนสรปไดวา อาหารหรอโภชนาการทเหมาะสมจดเปนยารกษาโรคและชวยบำาบดรกษาความเจบไข

ไดปวยไดอยางด และเปนสวนทแยกออกไมไดจากการดแลสขภาพ โดยเฉพาะเปนสงจำาเปนหากจะใหการรกษาดวยยาไดผล ตองมโภชนาการทเหมาะสมสอดคลอง ควบคกนไป

2.การออกกำาลงกายจกง (Qi Gong)

17

จกง หรอชคง เปนการออกกำาลงกายอยางหนงของคนจนโบราณ ซงชวยสรางความสมดลยและ

เพมช หรอพลงชวตภายในรางกาย เพอสงเสรมสขภาพ ความสมบรณพรอมของรางกาย และเพอเปนยาอายวฒนะ รกษาโรคภยไขเจบตางๆ คำาวาชคง ในภาษาจน แปลวา การฝกหายใจ“ ”

ดงนนปจจยหลกๆของการออกกำาลงกายแบบชคง คอ- การวางระเบยบรางกาย (จดทาการทรงตว)- การวางระเบยบความคดจตใจ- การวางระเบยบของการหายใจสามปจจยนสงผลกระทบตอกนและกน ทำาใหเกดการผอนคลาย การเสรมสรางความแขงแกรง

และเปนการฝกตนภายใน มการเคลอนไหว เปนจงหวะหมนวนอยางนมนวล

ประโยชน : จกงชวยใหระบบยอยอาหารดขน เพราะมการเคลอนไหวทกระตนการทำางานของระบบทางเดนอาหารและการหลงนำายอย แกทองผกและความดนโลหตสงไดอยางมประสทธภาพ

การฝกจกงในขณะทอยในภาวะสงบนงผอนคลายจะทำาใหอตราการเตนของหวใจลดลง ความถในการหายใจนอยลง และรางกายใชออกซเจนนอยลงโยคะ (Yoga)

โยคะ เปนวธหรอระบบการพฒนาทางสรระ ความคดจตใจ และจตวญญาณ โดยการนำาเอาคำาสอนในคมภรพระเวทยของอนเดยโบราณมาประยกตใชในทางปฏบต เทคนคของศาสตรและศลปนคอพยายามสรางความสมดลยใหแกทกแงมมของรางกาย อนประกอบไปดวยรางกาย ความคดจตใจ และจตวญญาณ ทประสานรวมกนอยางผสมกลมกลน

คำาวา โยคะ มาจากภาษาสนสกฤตคอ ยจ“ ” “ (Yuj) หมายถง การรวม หรอ การบรรจบเขาดวยกน

18

พนฐานความมสขภาพดแหงรางกายในแงสรระเรยกวา หะธะโยคะ ซง หะธะ“ ” หมายถง พลง“ ” เปาหมายของหะธะโยคะคอ กำาจดแหลงตนตอ

ของสขภาพทเลว กอนทมนจะสรางความผดปกตขนมา ซงเชอวาการไดรบออกซเจนไมเพยงพอ อาหารและโภชนาการทเลว การออกกำาลงกายไมเพยงพอ และการขจดของเสยทไมด คอสาเหตของโรค

ในโยคะ ทา อาสนะ เปนทาการทรงตวตางๆ เพอควบคมการ” ”หายใจ การผอนคลาย การทำาสมาธ ทาเหลานมจดมงหมายเพอทจะเหยยดและกระตนกลามเนอทกสวนในรางกาย เทคนคการหายใจลกๆในระหวางทาเหลาน ชวยสรางความสมดลยในรางกายทงหมด เชน การหมนเวยนโลหต การหายใจ การยอยอาหาร เมตาโบลซม และการกำาจดของเสย รวมทงการทำางานของตอม อวยวะและระบบประสาทดวย

จะเหนวาเทคนคการหายใจถอเปนเรองทมความสำาคญยงสำาหรบโยคะ ทำาใหผฝกโยคะสามารถควบคมทงรางกายและความคดจตใจ ใหผอนคลาย ลดความหงดหงด กระวนกระวาย มสมาธดขน และมออกซเจนในโลหตเพมขน

3.การใชยาสมนไพร (Herbal Medicine)โฮมโอพาธ (Homeopathy)

19

โฮมโอพาธ หรอการรกษาโรคดวยการกระตนภมคมกน เปน“กรรมวธการใชพชและแรธาตทจด

เตรยม หรอปรงขนมาเปนพเศษในปรมาณเลกนอย มากระตนกลไกการปองกนตนเองของรางกาย และกระตนใหเกดกระบวนการเยยวยารกษาตวเองเพอใหตนเองหายจากโรค”

ตามกฎของ “Law of Similarity” คอกฎของความคลายคลงกน คอ สงทคลายกน หายไดดวยสงทคลายกน คอ สารหรอยาปรงใดๆกตามทกระตนใหคนทมสขภาพดทานแลวกอใหเกดอาการปวย อยางใดอยางหนงขนมา สารนนกจะสามารถแกอาการอยางเดยวกนนนได เมอเอาไปใหคนทปวยดวยอาการนนรบประทาน

คำาวา โฮมโอพาธ” ” มาจากภาษากรกวา โฮมออส“ (Homeos)” แปลวา คลายคลง สวนคำาวา “พาธอส(Pathos)” แปลวา ไดรบความทกขทรมาน ดงนน โฮมโอ“พาธ” หมายถง การรกษาโดยใชสงทกอใหเกดผลทคลายคลงกบอาการ“ทกขทรมานทเปนอย” ซงปจจบนโฮมโอพาธไดรบการนยมคอนขางสง มบรษทหลายแหงผลตตวยากระตนเพอการรกษาแบบโฮมโอพาธหลายแหงในสหรฐ ยารกษาใจจากดอกไมในสตรของบาค (Bach Flower Remedies)เปนการใชดอกไมเปนยารกษาอาการปวยทางใจ และอารมณ ยาขนานนไมไดใชดวยการดม หรอ

20

ทา แตใชดวยการรบประทาน เพยงครงละ 2-4 หยดเทานน ซงกำาลงเปนทนยมและไดรบการยอมรบอยางกวางขวางในการแพทยนอกระบบอกแขนงหนง

ยาทไดมาจากดอกไมในแบบฉบบของนายแพทยบาค ไดรบแรงบนดาลใจจากนายแพทยชาวเยอรมน ซามเอล ฮาหเนมา จากศาสตรทวาดวยการรกษาโรคดวยการกระตนภมคมกนในรางกาย (โฮมโอพาธ) ซง ดร. บาคไดพบวา สภาพจตใจคอตวกำาหนดภาวะสขภาพของคนเรา โรคภยไขเจบมไดมสาเหตทางกาย หากแตเปนความเครยดทางอารมณทกำาเนดอยในความคดจตใจ ทำาใหเกดอาการปวยทางกาย

การวจยเรองพชพนธพบวา สวนทเปนดอกของตนไม มธาตในการรกษาเยยวยาอาการปวยมากกวาสวนอนๆของตนไม ยาทปรงจากกลบ และเกสรดอกไมจากธรรมชาตมทงหมด 39 ขนาน ใชเพอรกษาอาการปวยทางจตใจ รกษาความรสกวาเหว เบอหนาย หดห และเศราคนธบำาบด (Aromatherapy)

การบำาบดดวนนำามนหอม หรออาโรมาเธอราพ คอการบำาบดรกษาโรคโดยใชนำามนหอมบรสทธ หรอกลนหอมทสะกดออกมาจากดอกไม ใบไม กานใบ ดอกและราก หรอผลของตนไม ซงเปนหวนำามนหอมบรสทธของสมนไพรในรปแบบทมพลงบำาบดรกษามากทสด อาโรมาเธอราพมประโยชนโดยตรงแกรางกายและจตใจ ทงจากการซมซบเขาทางผวหนงโดยการนวด และดวยการสดดม การอบ อาบแช และการประคบ

มนษยเราใชเครองหอมเปนแนวทางการบำาบดกายและใจมายาวนานอยางไมรสกตว สมนอยปตโบราณมการใชเครองหอมในการรกษาศพ ทำาเครองสำาอาง ทำายา และใชในพธกรรมทางศาสนามากมาย จวบจนปจจบนการบำาบดรกษาโรคดวยเครองหอมสมยใหม หรออาโรมาเธอราพ ไดเขามามบทบาทอยางมากในงานการดแลเพอสขภาพ เพราะนำามนหอมระเหยเปนสารทมความสลบซบซอน และมประสทธภาพและผลโดยตรงตอรางกาย คอเมอสดดมเขาไปแลว รางกายจะทำาปฏกรยาทนทสมองสวนลมบคจะสงฮอรโมนความรสกสขกาย สบายใจออกมา และหากซมเขา

21

ผวหนง โมเลกลเหลานจะเขาสกระแสโลหตแลวทำาหนาทบำาบดรกษาอาการปวยไขตามชนดตางๆของนำามนหอมระเหยอยางมประสทธภาพโดยทงนในการนวดบำาบดตองใชควบคเจอจางไปกบนำามนพา หรอ Vegetable Oil โดยในการใชนำามนหอมระเหยแตละชนดควรอยในความดแลของผเชยวชาญ (Aromatherapist) ทางดานนโดยตรง

4.วารบำาบด (Hydrotherapy)ธาราบำาบด หรอวารบำาบด (Hydrotherapy) เปนการใชนำา นำาคณสมบตของนำามาใชเพอรกษาโรค

รกษาอาการเจบปวย มทงแบบใชนำารอน นำาเยน นำาจด นำาแร คำาวา Hydrotherapy มาจากภาษากรกคอ “Hudro / hydro” แปลวา นำา สวนคำาวา“ ” “therapeutikos / therapia” แปลวา การดแล การ

บำาบดรกษา การใชนำาเพอการบำาบดเปนศาสตรทสบทอดกนมาจากยคกรกและ

โรมน ซงนยมใชนำาแร(นำาพรอนตามธรรมชาต มปรมาณแรธาตสง ซมเขาสรางกายทางผวหนงทำาใหรกษาสขภาพรางกายใหด)ในการอาบแชมาตงแตสมยโบราณ ตอมาไดแพรไปสยโรปตะวนออก มการอาบนำาแบบตรก (เตอรกกช บาธ= Turkish Bath) หมายถงการแชทรอนจดกอนจะไดรบการนวด แลวปดทายดวยการแชหรอวายนำาทเยนจด) ตอมาไดมการพฒนาเปนการอบไอนำาแบบรสเซย (Russian Bath) และการอบซาวนาแบบฟนแลนด (Finnish Bath) กลายเปนทนยมกนในปจจบนน

กรรมวธการใชนำาในการบำาบดใหไดประสทธภาพตอรางกายมความรสกกระปรกระเปรา ผอนคลายความตงเครยด เมอยลา จะใชหลกการแชนำารอนและเยนจดสลบกน เรยกวาใชความแตกตางของอณหภม และแรงดนทตางกนสงผลตอการตอบสนองของรางกาย ความรอน(hyperthermia)ชวยกระตนการหมนเวยนโลหต เสนเลอขยายตว เพมออกซเจนใหกบเนอเยอและกำาจดของเสยจากรางกาย สวน ความเยนชวยกระตนเราเชนกน เสนเลอดหดตว ทำาใหเกดความสดชน แจมใส กระ

22

ปรประเปรา เสรมสรางรางกาย ทงหมดนเปนการรกเรากระตนทใหผลและประโยชนสบเนองทแตกตางกน

5.การใชพลงเรก (Reiki)

เรก หรอพลงจกรวาล เปนการฟ นฟพลงชวตจากธรรมชาต และสรางความสมดลยของพลงงาน

ในรางกาย เปนระบบการดแลสขภาพแบบองครวมตามแนวธรรมชาต ใชเทคนคโดยการเอามอของผใหการบำาบดวางลงทรางกายผเขารบการบำาบดเฉยๆ และสงสมผส พลงงานผานมอไปสตวผเขารบการบำาบดทงทรางกาย ความคด และจตวญญาณ โดยจะรสกถงความรอนทแผออกมาจากมอผบำาบด ซงเรกนไมใชเทคนคการนวด แตในการนวดบำาบด หรอการรกษาทาง Holistic Health นำาเรกเขามาใชเพอใหเกดประสทธผลในการบำาบดรกษาใหดขน

เรก เปนภาษาญปน หมายถง พลงแหงจตวญญาณ เปนพลงงานทอยรอบๆตวเรา

“เร แปลวา จตวญญาณทลวงพนจากภพนไปแลว หรอ จกรวาล”“ก แปลวา พลงงานทเปนพลงงานชวตทสำาคญยง”

ชอตส (Shiatsu)ชอตสเปนศาสตรการนวดของญปน เปนวธการนวดดวยการกดนว

ลงบนจด หรอสโบ(tsubo) ตามแนวเสนทางพลงงานหรอเมอรเดยนทถกปดกนตามแนวคดแบบโบราณของญปน ซงพฒนามาจากการนวดกดจดของชาวจน และถกนำามาใชเพอปรบปรงการไหลเวยนของพลงชวต หรอ ช ในรางกาย โดยเปนศาสตรการสมผส ลบคลำาอยางละเอยดออนเพอคนหาความผดปกตในรางกาย (ชอตซ ในจนโบราณถกเรยกวา เตา-หยน หมายถง วธการทนมนวลหรอโด-อน ตอมาเรยกวาเทยนอน และพฒนามาเปนของญปนเรยกวา ชอตซ)

23

คำาวาชอตส ไดมาจากคำาวา ช ในภาษาญปน หมายถง นว และอตส“ ” หมายถง การกด “ ”ชอตสจงมความหมายโดยตรงทางภาษาญปน คอ การกดนวสรางความสมดลยใหแกจกระ (Chakra Balancing)

สรางความสมดลยใหแกจกระ(จกรา) คอการขจดสงทปดกนพลงงานออกไปจากจกระ โดยใชวธการตางๆอาจเปนการทำาสมาธ การใชเรก การใชหน หรอสในการบำาบด ซงจะสงผลใหพลงงานทถกขดขวางอยตามจกรตางๆใหเกดความสมดลย และประสานกลมกลนขนมาไดอก

คำาวา จกร ในภาษาอนเดย สนสกฤต หมายถง สงทหมน หรอ “ ” “ ”กงลอ ซงบงชวา ศนยกลางของพลงเหลานกคอ กงลอแหงพลงงาน “ ”

ตามปรชญาโยคะโบราณกลาววา จกราเปนศนยของพลงเรนลบทใหพลงชวตและควบคมรางกาย มทงหมด 7 จกร คอจกรราก จกรสะดอ จกรลนป จกรหวใจ จกรคอ จกรตา จกรมงกฎการรกษาโรคดวยรศมกาย (Aura Therapy)

เปนการแพทยนอกระบบทเกดจากความเชอและศรทธาวา รศมกาย หรอออราคอสนามแมเหลกทอยรอบๆตวเรา ซงมปฏสมพนธกบรศมกายทอยลอมรอบตวเรา เทคนคการมองรศมกายวาเปนเชนไรมพลงงานชวตดหรอไม มความเจบปวยทางกายหรอใจ เกดไดจากการใชกระแสจต หรอดงพลงจตเขาไปตรวจสอบคลนพลงงานทกระจายออกมาจากตวคน หรออาจใชเครองกลองตรวจวดชนดพเศษ ซงทางการแพทยแผนปจจบนยงไมเปนทยอมรบอยางกวางขวางเพราะบางครงไมอาจตรวจพบไดเสมอไป

6.การฝกความคด (Health &Mind Thinking)การทำาสมาธ (Meditation)

24

การทำาสมาธคอ การทำาจตใหวาง“ หนเหความสนใจไปสแงมมความสงบทกระจางชดของธรรม

ชาตภายในของตวเราเอง ดวยความตงใจ” ซงในการบำาบดรกษาหลายรปแบบใชการทำาสมาธในกระบวนการเยยวยารกษาโรค เปนการฝกจตใหวาง สงบ ดวยการดงความคดของตวเองใหออกจากสถานการณในขณะนน โดยวธการเพงความคดของตวเองไปรวมไวจดใด จดหนง หรอการกำาหนดลมหายใจเขา ออก เปนตน การทำาสมาธตองอาศยปจจย 4 ประการ คอ สถานททเงยบสงบ, ตองอยในทาทสบาย, ทำารางกายและจตใจใหผอนคลาย และมงความสนใจไปทจดใดจดหนง หรอสงเดยว

การทำาสมาธแบงเปน 4 ประเภท ขนกบการฝกสวนตางๆของรางกายหรอจตใจ โดยใชกลไกการ

ควบคมและปลอยวางเปนตวกำาหนดปจจยใหบรรลถงภาวะสมาธ1. การควบคมรางกาย เกยวกบการวางทา กระดกสนหลงตรง –

นงไมเคลอนไหว 2. การควบคมความคด - ใชการเพง, ครนคำานง การนกภาพ การ

ใชเสยงสวดมนตใหเกดสมาธ3. การปลอยวาง- ผอนคลายความตงเครยดของกลามเนอ

เคลอนไหวรางกายอยางอสระ4. การปลอยวางความคดจตใจใหนง และเปดใจรบสงใดๆกตามทจะ

เขามา (ปลอยใจใหเปด)ประโยชนของการทำาสมาธทางสรระพบวาชวยสงเสรมคลนสมอง เอลฟา และเบตา ซงชวยทำาให

รางกายมความสมดลย สงเสรมระดบความคดใหเกดการเยยวยารกษาตนเอง ลดความดนโลหต ความเจบปวดและความเครยด อกทงนกวทยาศาสาตรพบวาสมองซกซายทพฒนาเกยวกบอารมณ การควบคมตนเองใหมความสข แจมใสอยในเกณฑทดมากในกลมพทธมามกะการสะกดจต (Hypnotherapy)

25

การรกษาโรคดวยการสะกดจตหรอฮปโนเธอราพ เปนการสะกดจต ทำาใหเกดภาวะระหวางจตถกกดใหอยในภวงค คอภาวะทการรบรและจตสำานกเปลยนแปลงไป ความสมพนธระหวางการทำางานของจตสำานกและจตใตสำานกในระหวางปกตและภาวะการสะกดจต จะกลบกน ในภาวะยามตนตามปกต ความคดทมจตสำานกหรอโดยตงใจ จะมบทบาทเดนเปนหลก(จตใตสำานกจะเปนรอง) สวนภายใตการสะกดจต ความคดของจตใตสำานกหรอไมไดตงใจ/โดยไมรตว จะมบทบาทเดนเปนหลก (จตสำานกเปนรอง)

การนำาเอาการสะกดจตมาปรบใชในทางปฏบตมอยกวางขวางในวงการแพทย ทงดานวสญญ ศลยกรรม จตเวช เพอบรรเทาความกระวนกระวาย ลดความเจบปวด ใชชวยในการฟ นตวทางจตใจอนๆอกมากมาย

7.การนวดบำาบด (Massage Therapy)8.การขจดพษ (Detoxification)การดแลสขภาพแบบองครวมจดเปนการ Detoxification หรอ

การขจดพษออกจากรางกาย วธหนง ซงการขบสารพษออกจากรางกายทางธรรมชาตมอยหลายวธดวยกน เชน ทางทวารหนก ทางผวหนง จมก ห ตา สวนการขจดพษทางการแพทยซงเปนทยอมรบในหลกการบำาบดรกษาโรค สามารถจ ำาแนกไดด งตอไปน ค อ การสวนลางล ำาไสใหญ (Colon Thertapy), การใชน ำาและการใชความรอน (Hydropatic Treatment), ก า ร อ อ ก ก ำา ล ง ก า ย (Peak Out), ก า ร น ว ดบำาบด(therapeutic Massage), การฝกหายใจ, การใชยาเอนซยม และการใหเลอด (Blood Trasfusion) หลกการทงหมดนเปนศาสตรทชวยในการกำาจดของเสยออกจากรางกายทด เพราะชวยใหเกดการไหลเวยนโลหต กระต นระบบภมต านทาน ชวยขจดอนมลอสระ (Free radical)ใหเรวขนการสวนลางลำาไสใหญ (Colon Therapy)

26

โคลอนเธอราพ (Colon Therapy) คอการทำาความสะอาดและลางพษลำาไสใหญดวยการกำาจดของเสยทหมกหมมอยในลำาไสใหญ โดยการใชนำาบรสทธ กาแฟบรสทธ หรอสมนไพร / สาร(ตวยา)บางชนดสวน ชำาระลางเขาไปในลำาไสใหญเร มตนดวยการฉดนำาสวนทวารเขาไปในทวารหนกหรอสวนเรคตม (Rectum) ลำาไสใหญประกอบดวย 3 สวนคอ ซคม ตวลำาไสใหญ และเรคตมหรอไสตรง มความยาวทงสนประมาณ 5 ฟต การลางลำาไสใหยลางไดเพยงครงเดยวของความยาว 5 ฟตของลำาไส

จดประสงคการลางลำาไสใหญเพอกำาจดของเสยทหมกหมมเปนมก หรอสารพษทตกคางอยในรางกายใหออกไปเปนการลางพษทางทวารหนก วธการทนยมคอการใชนำากาแฟบรสทธ สวนเขาไปทางทวารหนก กาแฟมสารคาเฟอนจะไปกระตนการทำางานของตบใหขบหลงของเสยหรอ Toxin ออกมามากขน และรางกายจะกำาจดมนออกโดยถายนำากาแฟทสวนทงทางทวารหนก ระหวางการสวนลำาไสใหญจะมการนวดทองรวมไปดวยเพอกระตนใหมการเคลอนไหวลำาไสใหญ สามารถขบของเสยทเปนตะกอนตกคางอยไดงายขน แตขอหามคอหามทำาในผทมประวตผาตดลำาไส, มเลอดออกหรอ เปนแผลในลำาไสใหญ และทางทวารหนก สวนผทเคยผาตดไสตงควรปรกษาแพทยและทำาดวยความระมดระวง

จะเหนไดวาการดแลสขภาพแบบองครวม หรอ Holistic Health ในศาสตรตางๆทกลาวถงเปนเพยงแคสวนหนงของงานสขภาพองครวมเทานน ยงมศาสตรการบำาบดรกษาอนๆทนาสนใจอกมากมายแตทงหมดนลวนมเปาหมายเดยวกน นนคอมงใหเกดความสมดลยในตนเอง ดำารงชวตใหสอดคลองกบธรรมชาต ซงสอดคลองกบงาน สปา อนเปนอก“ ”ทางเลอกหนงในการดแลสขภาพ ของผทรกความงามและสขภาพควบคกนไป สปานอกจากจะเปนสถานทเพอสรางการพกผอน หยอนใจแลว ยงจดวาเปนโปรแกรมขจดพษออกจากรางกายวธหนง ดงจะเหนไดวาศาสตรทกศาสตรยอมมความสำาคญและตอเนองกน ผทใฝรกจะมโอกาสนำาเอาศาสตรนนๆไปใชใหเกดประโชนตอรางกาย ชวตความเปนอยไดตลอดเวลา

27

กลไก 10 ประการในงานสปาเพอสขภาพ (10 Domains of SPA experience)

เปนหลกการดแลสขภาพแบบองครวม ธรกจสปาสามารถนำาศาสตรตางๆของการแพทยนอก

ระบบ หรอการแพทยทางเลอกมาเปนสวนเสรมในการกนด อยด ภายใตสงแวดลอม วฒนธรรม ประเพณทแตกตางกนไปตามแตละภมประเทศ1 ) Water : นำา2) Nourishment Food Diet & Nutrition : โภชนาการ3) Movement, Exercise & Fitness : การออกกำาลงกาย4) Touch, Massage & Body Work : การนวดบำาบด5) Mind, Body & Spirit : การบดรางกาย จตใจ

จตวญญาาณ6) Aesthetics & Skin Care Natural Beauty Agents : การ

ดแลสขภาพผว7) Physical Space, Climatology & Global Ecology :

พนท ขอบเขตทตงทางภมศาสตร8) Social, Cultural Arts and Values & SPA Culture :

ศลป วฒนธรรม ประเพณ9) Management, Marketing & Operation : การบรหาร

จดการ10) Time, Rhythm & Cycles : ระยะเวลา ความถในการใชบรการ

หนงสออางอง

วพธ พลเจรญ.( 2546). สขภาพ: อดมการณ และยทธศาสตรทางสงคม. นนทบร: สถาบนวจยระบบสาธารณสข.

28

เดชรต สขกำาเนด วชย เอกพลกร และปตพงษ เกษมสมบรณ.( 2545). การประเมนผลกระทบทางสขภาพเพอการสรางนโยบายสาธารณะเพอสขภาพ: แนวคด แนวทาง และแนวปฏบต. กรงเทพ: ดไซรประเวศ วะส พระไพศาล วสาโล ลดาวลย สวรรณกตต และ วทศ วฒนาวบล.( 2536). องครวมแหงสขภาพทศนะ ใหมเพอดลยภาพแหงชวตและการบำาบดรกษา.(พมพครงท 1). กรงเทพ: มลนธโกมลคมทอง.สวชญ ปรชญาปารมตา (2541) การแพทยนอกระบบ 177 ทางเลอกไปสสขภาพ.กรงเทพ : สำานกพมพสาระClay JH and Pounds. Basic clinical massage therapy : Integrating anatomy and treatment. Lippincott Williams & Wilkins, 2003 Mark Kaster, L.Dc., Hugh Burroughs. Alternative HealingPayne, W. A., & Hahn, D. B. (1992). Understand your health. ( 4th.ed.). St. Louis: Mosby.Alphen J.V. and Aris A. (eds) (1997). Oriental Medicine : An Illustrated Guide to the Asian Arts of Healing . Boston: Shambhala Publication.

29