historia filozofii współczesnej - ćwiczenia, stan do 08. stycznia

5/12/2018 Historia filozofii współczesnej - ćwiczenia, stan do 08. stycznia - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/historia-filozofii-wspolczesnej-cwiczenia-stan-do-08-stycznia 1/13

Ćwiczenia 1., 2011-09-27

Mariusz Moryń, e-mail: [email protected]

Sprawy organizacyjne:

Dyżury: Poniedziałki: 11:00 - 13:00, Czwartki:-

Jedna nieobecność;-

Kolokwium pisemne: 17. I. 2012r o 8:15-

F. Nietzsche Tako rzecze Zaratustra tłum. W. Berentlub Tak mówił Zaratustra G. Sowińskilub To rzekł Zaratustra Z. Jaskóła i Lisiecka [dwa następne przekłady zdecydowanielepsze].

-

E. Husserl Badania logiczne, Cz. II Tomu II: Wyrażenie i znaczenie.Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii , Ks. I.-

M. Heidegger Bycie i czas.-

Gadamer Prawda i metoda.-

L. Wittgenstein Dociekania filozoficzne.-

Austin Mówienie i poznawanie.-

J. Habermas Teoria działania komunikacyjnego, Tom I: rozdział Wstępna definicja

racjonalności .

-

Teksty:

Nietzsche 1844 - 1900r:

Nietzsche twierdził, że był Polakiem i, że jego nazwisko to zgermanizowane nazwisko Niecki.Z wykształcenia filolog klasyczny. Pisał w formie aforyzmów ze względu na chorobę.

Ontologia Nietzschego:

Rzeczywistość jest chaotycznym i sprzecznym zbiorem sił. Najbardziej istotne są zmienność iruch. Zasadą tej zmienności jest konflikt - stałe poszukiwanie opozycji, każda siła dąży doznalezienia innej opozycyjnej siły.Ideom tym towarzyszyła teza zaczerpnięta od Heraklita - Zasada pozorności spoczynku.W przyrodzie dopatrywał się przemocy - różnica potencjałów energetycznych, przemoc =odmienność sił. Nie istnieją nadrzędne prawa, które tworzyłyby ład, nadawałyby istnieniu sens

czy cel [Chaos na zawsze].Na tych założeniach ontologii oparł ideę Wiecznego Powrotu - tradycyjną kategorięontologiczną, rzecz, zastąpił przez centrum siły.Zakładał pewną formę wymienności masy i energii /ciało jako transformacja siły/ -> siła macharakter pierwotny, nieredukowalny, sprawczy element bytu.

Kosmologia posiadała założenie idei nieskończoności czasu - wieczny temporalny przepływ - oraz

na tezie o przestrzennym ograniczeniu Wszechświata.Stawanie się [łączenie i rozpad energii] nie ma czasowego początku - nie wykształciło się zwcześniejszego momentu. W tym ograniczonym przestrzennie kosmosie działa skończona ilośćenergii. Zatem zamkniętą jest ilość kombinacji możliwych połączeń sił.Przepływ procesów powraca sam do siebie - to co rzeczywiste musiało przebiegać nieskończonąilość razy, wszystko istniało nieskończoną ilość razy.

Epistemologia Nietzschego:

Istotą świata jest polimofrizm, a nie harmonia.Wiedza ma charakter twórczy i interpretacyjny. Nawiązywał do Kantowskiej i Humeowskiejwersji…Fikcjotwórczy charakter wszelkiego poznania.

Historia filozofii współczesnej - ćwiczenia

Semestr V Strona 1



Nietzsche utrzymywał, że to co może być pomyślane to jest fikcją.Prawda jako zbyteczna idea, uważał że fikcje są ważniejsze dla życia.

Na następne zajęcia:Tako rzecze Zaratustra cz. I do mowy O starej i młodej kobiecie.

Ćwiczenia 2., 2011-10-04

F. Nietzsche: Tako rzecze Zaratustra

Poetyckie, obrazowe myślenie. Specyficzna narracja filozoficzna;-

-> Martwy linoskoczek, martwy, również jest częstowany jedzeniem: metaświadomość

kulturowa, głęboko zakorzenione zwyczaje, symbolika chrześcijańska;Trup wleczony przez Zaratustrę: Linoskoczek spadł z liny gdy Błazen przeskoczył nad nim;Błazen - zaprzeczeniem zdolności akrobaty, lepszy od niego; relacja między świadomością asiłami ją tworzącymi [krew].Symbol nadczłowieka? Strącający w dół linoskoczka, bojącego się i uważnego, Błazen-

nadczłowiek zrzuca zatem Linoskoczka-człowieka i go niszczy. Błazen nie jest opisywanyafirmatywnie - błazen nie toleruje drugiego nadczłowieka, wtapia się w ludzi, wypędza teżZaratustrę z miasta; Błazen dobrze się czuję wśród ludzi zwykłych; Błazen jest wynaturzoną

karykaturę nadczłowieka.Człowieka przeskoczyć może tylko błazen - wzgarda wobec człowieka. Błazen jest fałszywympretendentem do nadczłowieka, jest "bardziej doskonały". Błazen nie może być nadczłowiekiembo nie odrzucił wzgardy.

Rozmowa linoskoczka z Zaratustrą:Teza nihilistyczna dotycząca kultury: kultura pozbawiona jakiejkolwiek wartości - odrzuca

nihilizm tych wartości; Wartością dorobku cywilizacji w oczach Nietzschego jest narażanie życia.Ona ma swoją wagę i znaczenie, trwanie w niebezpieczeństwo przesądza o jej randze;Nieistnienie nieba i piekła nie jest równe bycie nieznaczącym, wzgardzanym;Uznanie przez obchodzenie się z kimś według tradycji, standardów kulturowych;

Niebezpieczeństwo = stawianie czoła nihilizmowi, np. barbaryzacji cywilizacji

śródziemnomorskiej przez Wandalów.

Trzy przemiany ducha:

Nadczłowiek jest zrównany do postaci dziecka, ponieważ jest to narodzenie bez wartości imożliwości stworzenia/przyjęcia innych. Zupełnie nowy początek, nadczłowiek nieobciążonyprzeszłością -> otwarta przyszłość.

Przedmowa, punk 4:

Metafora odnosząca się do biblii;Kultura jest drogą, którą trzeba przejść aby dotrzeć do nadczłowieka;

Im więcej etyki, każdej z jej tradycyjnych form, tym lepiej, im więcej, i bardziej

rozbudowane, chrześcijaństwo tym lepiej, bo tym szybciej to upadnie - tym bardziejdochodzą do granic swoich możliwości; siły niszczące i rozkładowe.

-

Przewrotność jego hymnu afirmacji, z jednej strony chwali, z drugiej chcedoprowadzić do ich upadku;

○

Im więcej cnót moralnych, tym szybciej cywilizacja znajdzie się w ślepym zaułku.-

Historycznie: kapłan, twórca dualistycznego systemu religijnego: rzeczywistośćwyznaczona jest przez starcie dwu opozycyjnych sił - twórczej i niszczycielskiej;

-

Zaratustra niezwiązany z kulturą zachodnią;

Tytułowy Zaratustra jest:

Nietzscheański Zaratustra nawiązuje do historycznej postaci: ścieranie się sił; Jest poszukującymnadczłowieka, prorokiem, zwiastunem nadczłowieka - nie jest nadczłowiekiem;

Człowiek-

Człowiek wyższy: Zaratustra; udoskonalona postać, korzeniami nawiązująca do człowieka;wyjątek w obrębie człowieka; postać genialna. Ludzie wyżsi czasami zdarzali się w

-

Typy woli mocy:

Semestr V Strona 2



kulturze, np. Beethoven, Napoleon byli ludźmi wyższymi dla Nietzschego.Nadczłowiek: wyrasta z innego gruntu. Wyrasta w przyszłości - nigdy nie zdarzył się wprzeszłości;

-

Nietzsche nawiązuje do ontologii Heraklita: wojna to postać stawania się w świecie; kulturachrześcijaństwa stoi w sprzeczności z dionizyjską kulturą - należy ją odrzucić.

Wzgardziciele ciała:

Cielesność to władza ustanawiająca;

Wola Mocy wyrażająca się w bólach i radościach?

Na następne zajęcia:F. Nietzsche Tako rzecze Zaratustra, cz. II od: O tarantulach do: O roztropności ludzkiej

[wyłączając];

Ćwiczenia 3.,

Najbardziej teoretyczny, nasycony rozdział!

O sławnych mędrcach:

-> Podejście do tradycyjnych wzorców budowania refleksji filozoficznej jest negatywne [wobecówczesnych jemu modeli], ale przyznaje im pewną ograniczoną wartość, bo są dziełamitwórczymi - są przejawem woli mocy [nieskutecznie, ale jest].

O tarantulach:

Refleksja na temat sprawiedliwości w chrześcijańskiej legitymacji.

O wyzwoleniu:

Wielkie umysły: kalecy na odwrót [wyrastają ponad epokę, są geniuszami].-> rzecz jasna nie ma efektywnego wpływu na przeszłość; wola jest twórcza, więc oddziaływaćpowinna jedynie na przyszłość.

Wola oddziaływać może tak samo twórczo na przeszłość.

Różne postaci woli mocy: np. Chrześcijańska [powołała ducha zemsty];

Ostatnim człowiekiem nazywał rzecznikiem nihilizmu.Brak wiary w przeszłość i niemożność konstrukcji przyszłości

Wola mocy cofnięta w przeszłość ją redefiniuje - otwiera się na wszystkie przerażające czyny,autorstwa cywilizacji śródziemnomorskiej.Przeszłość podlega afirmacji, bo im więcej błędów, tym szybciej kultura się skończy - dlatego

przeszłość, zachodniej kultury więcej tym więcej dla niej szacunku.

KONIEC NIETZSCHEGO! ALLELUJA!

Za tydzień:E. Husserl Badania logiczne, tom II, część I:Wyrażenie i znaczenie [bez paragrafu 15, 16, 23];

Biblioteka: D73

Ćwiczenia 4., 2011-10-18

/brak/

Ćwiczenia 5., 2011-10-25

Edmund Husserl Badania logiczne.

Rozdział: Wyrażenie i znaczenie:

DUUUUUŻO TEEEERMINÓW!

Semestr V Strona 3



Intendować - [łac. Intendo zbieram, liczę] - akt domniemywania.

Znak znaczący: posiada jakiś sens - znaczenie;-

Znak oznaczający: wskazuje pewien przedmiot.-

-> Oznaka - symptomatyczna [niejednoznaczna] a nie jednoznaczna.

Kiedy coś [znak] się staje słowem [czymś niosącym znaczenie]?-> Intencje signitywne mają miejsce w przypadku znaku, a nie oznaki.

Oznaka

Wyrażenie

ZNAK:○

Znak jest ożywiany przez odbiorcę - jest ono obarczone marginesem błędu, bo odbiorcanie ma nigdy do czynienia adekwatnie ani ze znaczeniem, ani z intencjami sygnitywnymi.

Mowa komunikacyjna:-

Wyrażenie ekwiwokacyjne a wieloznaczne.

Ćwiczenia 5., 2011-11-08

E. Husserl Idee czystej fenomenologii :

Wprowadzenie str. 11:

Rozrachunki Husserla z kantyzmem; pozornie Husserl zapożyczył z kantyzmuterminologicznie, merytorycznie, np. transcendentalizm, a priori i a posteriori.

Nie kontynuował on jednak filozofii Kanta, mimo z pozoru tej samej nomenklatury, to uHusserla jest pojmowana w radykalnie odmienny sposób.

○

Nie zgadzał się na kantowski transcendentalizm [z założeniem, że transcendentalizm jestmodelem czysto analitycznym] z wyjściowym warunkiem jest transcendentalna jednośćapercepcji [formalna, bo nie jest zupełnie empiryczna; warunek umożliwiający jakiekolwiek poznanie; jest to samowiedza Ja - leży u podstaw poznania, wiedza o sobiewpływa na poznanie; Ja wie o sobie w sposób nieempiryczny, posiada wiedzę apriorycznąbeztreściową i pustą w sądzie tożsamościowym Ja = Ja; transcendentalna jednośćapercepcji warunkuje możliwe poznanie w sądzie, który poznaniem nie jest - Ja pozostaje

jako warunek poznania].

Husserl przejmując pojęcie idealizmu transcendentalnego zerwał z rozumieniemKantowskim - jego jest materialne.

Istota - a priori;

Indywiduum - a posteriori.

Podejrzane teorie filozoficzne - niejednoznaczność pojęć a priori i a posteriori:-

Prezentacja źródłowa [paragraf 1]: przeżycie naoczne w którym przedmiot jakiejśdziedziny uzyskuje swoją samoprezentację.Źródłowo mówić, czyli: rezygnacja z wszelkich domniemań i przypuszczeń, bez względu naich prawdopodobieństwo.-> nie chodzi o idealne warunki postrzegania, czas i miejsce - istotny jest dany moment;

Źródłowo można opisać przeżycia pojawiające się w świadomości;

○

Paragraf 24 - Zasada wszystkich zasad:

Irrealne: nie istoty są istoty, ale pojedyncze obiekty - te które są wyłączone zdziedziny bytu realnego, czyli czasoprzestrzennego, np. krasnoludek, jednorożec,wszelkie przedmioty wyimaginowane.

Byt realny: jeśli świadomość wyłączy się ze świata czasoprzestrzennego stanie się

Termin fenomen nie sprawdza się, bo fenomenologia nie zajmuje się fenomenami, leczpewnym sposobem ich poznawania.

str. 8: Rozróżnienie na irrealny i realny:

○

Wprowadzenie - kwestia fenomenów i fenomenologii:

-> KANT

-> Leibniz był jego guru - monady

rozwijające się.-> Kartezjusz również.

-> opis źródłowy, to tak jakprzedmiot wygląda w danej chwiliw warunkach owej chwili.

-> irrealne są przedejdetyczne

-> moje życie towarzyskie.

Byt irrealny - realny: to relacja

Semestr V Strona 4



.

Byt realny: jeśli świadomość wyłączy się ze świata czasoprzestrzennego stanie siębytem irrealnym.

-> wyabstrahowanie [neutralizowanie/branie w nawias] ze świata przyrodniczego.

Czysty zakres

Fakty

Eidos o zakresie irrealnym to istota czysta;

Fenomenologia gdy zajmuje się istotą przestrzeni [nie tylko rzeczywistej, realnej,przestrzeni] to może badać wszelkie możliwe przestrzenie [modele] - istota, której zakres jest irrealny.

-> czysta fenomenologia koncentruje się na badaniu czystych przeżyć rozumianych jakobyty irrealne.

-> istota czysta, to ta która dotyczy bytów irrealnych;

Eidos jest przeciwstawiany cechom wtórnym, przypadkowym i względnym.-> nawiązania do neoplatonizmu: byt ogólny, charakteryzujący się ścisłą ogólnością;

Stwierdziwszy, że rzecz materialna jest ciężka to formułuje się sąd faktualny.

Sąd empiryczny - sąd ejdetyczny[ischujniewiemocochodzi].

Sąd o ejdetycznej ważności ogólnej

Czysta ejdetyczność orzeka o bytach w ogólnościach ejdetycznych [istoty irrealne];○

Generalizacje empiryczne są przypadkowe;○

Nie mylić ogólności prawdy charakterystyczną dla przyrody z ejdetyczną:

Na następne: Heidegger: Bycie i czas, paragrafy 9. - 16.

Ćwiczenia 6., 2011-11-15

/Nie odbyły się/

Ćwiczenia 7., 2011-11-22

Heidegger: Bycie i czas:

Wstępne określenia natury jestestwa:

-> Szukanie istoty zjawiska, wyróżnionego bo jestestwa: jest w jestestwie jakaśistota tkwiąca w nim - jest to bycie [bycie jest istotą]. Bycie nie jest czymś, jestmożliwością [nie w rozumieniu modalnym, a w sensie podstawy możliwości czegoś]

pojawienia się czegoś - horyzont na którym coś się może pojawić, lol.Jestestwo jest konstytuowane przez swoją istotę.Istota daje się pojmować jako zbiór przez określony zasób możliwości.

§ 9: Istota jestestwa, jego esencja - czy to jakość ejdetyczna rozumiana po Husserlowsku?

możliwości-

Jestestwo

Mojość: charakterystyczna rzecz danego jestestwa - jestestwo jest wyróżnionepoprzez swoją indywidualność i nieprzechodniość.

Jestestwo jest prekognitywnie otwarte na świat - otwartość to możliwość

Byt irrealny - realny: to relacja

całości do części.

Byt irrealny: fakty + possibilia, a o

faktach nie.

Semestr V Strona 5



Mojość: charakterystyczna rzecz danego jestestwa - jestestwo jest wyróżnionepoprzez swoją indywidualność i nieprzechodniość.

Jestestwo jest prekognitywnie otwarte na świat - otwartość to możliwośćświata funduje wszelką relację poznawczą. Sama możliwość świata jakomożliwość ontologiczna jest to już otwarcie na świat - ta możliwość nie jestperspektywą przez którą jestestwo patrzy, lecz możliwość świata buduje jestestwo.

Mojość jestestwa nie jest podmiotowością - jestestwo kowalskiego, radykalnie

różni się od jestestwa nowaka. Zbudowane jest tylko przez własne możliwości

kowalskiego i wyróżnia go od innych jestestw. Tak powstaje mojość.Możliwości jestestwa zbudowały jego wyróżniony charakter.

Jedna z możliwości bycia jestestwa czyli bycie ku czemuś:

Modus przeciętności: wstęp do ontologicznej charakterystyki jestestwa.

Bycie w świecie: fenomen bycia w można scharakteryzować hermeneutyczniew sferze pojęciowej.Niem. In - zamieszkiwanie, przebywanie w miłym środowisku; ew. powiązanez an - bycie przy czymś - wyjątkowo bliskie otoczenie, środowisko.Nie jest to relacja przestrzenna [fizycznej], wprowadza przestrzennośćegzystencjalną, nową kategorię. Bycie jest w świecie w znaczeniu szczególnej

bliskości.

Nie jest tak, że jest: Świat a w nim siedzi Jestestwo jak pestka w śliwce.Relacja świat- jestestwo nie jest relacją całość-część.

Bycie w świecie przez bycie przy czymś - wykluczmy fałszywe przekonanie, że jestestwo jest przy świecie, tak jak gdy kartka byłaby przy ścianie, dociskając jąbo ona nie jest przy ścianie, bo w rozumieniu Heideggera bycia przy czymś,coś może być przy czymś wtedy, gdy jeden jest otwarty na drugi - możnarozumieć otwartość jako rozumienie.

Otwartość jestestwa na świat: możliwy świat to szczególny świat - nie jest to

świat zwykłych rzeczy. Jest uwikłany z jestestwem.

Świat ukazuje swoją istotę: światowość świata to jego istota.Fragmenty świata - przykłady świata.Świat

Wstęp do opisu możliwości napotkania fenomenów w świecie;Troska, troszczyć się o coś - konkretyzacja… czegośtam.Analiza możliwości bycia jestestwa przy czymś, wybiegania jestestwa kuczemuś. Wszystko dotyczy troski.

Na następne zajęcia:Gadamer: Prawda i metoda, od Wprowadzenie, do str. 82 [33 - 82, do podpunktu B: estetyka

geniuszu].

Ćwiczenia 8., 2011-11-29

Nić przewodnia dla wywodu Gadamera: problem metody humanistyki, który przez Gadamera jest krytykowany, bo nie jest to metoda przyrodoznawcza. Gadamer mówi o humanistycerezygnującej z metody.Humanistyka nie ma dać nam ogólnych praw, ale ma dać tego co się dzieje z jednostką izrozumienie ich i wniknięcie w nie [prawa ściśle ogólne nie występują].

Kształcenie: do rozumienia, do przebywania z innymi ludźmi [przykład Hegla]. Spełnienie

trzech warunków: ogólność, zniesienie subiektywizmu i tolerancja.Gadamer, gdy przytacza Hegla, uważa że ten drugi uzyskał praktyczne rozumieniekształcenia: powściągliwość, nieuleganie wszystkim indywidualnym zachciankom, przezwzgląd na to co ogólne.Uszczegółowienie kształcenia rozumu praktycznego: trzy aspekty w tekstach Hegla:

powściągliwość, roztropność [nieuleganie własnej prywacie i partykularnym interesom,

Gadamer nie rozumie humanistyki idiograficznie, nie ma się koncentrować na samych casusach zprzeszłości.

Semestr V Strona 6



wzg ą na o co og ne.Uszczegółowienie kształcenia rozumu praktycznego: trzy aspekty w tekstach Hegla:

powściągliwość, roztropność [nieuleganie własnej prywacie i partykularnym interesom,przez uwzględnienie możliwości innego stanowiska], wybór zawodu.

Kształcenie jest nowy terminem [o nowym znaczeniu], pierwszy raz pojawia się u Hegla wnowym znaczeniu - istnieje różnica między kształceniem a zwykłym edukowaniem: pojęciekształcenia to nie to samo co podstawa etyki/wiedzy moralnej - to charakterystyka

kategorii hermeneutycznej aplikacji. Aplikacja musi poprzedzać metodę.

Aby się kształtować trzeba pominąć siebie, ale nie może być rozpuszczeniemsubiektywności w tym co ogólne.

-> Człowiek wykształcony to ktoś kto polega, bazuje na pamięci.

Kształcenie to wyłonienie umiejętności z człowieka, wytworzenie w człowieku pewnejumiejętności.

Rozumienie = świadomość dziejowa.Wiedza szkolna - materiał ćwiczeniowa, dzięki któremu zdobyliśmy wiedzę o określonychnaukach, okazuje się w pewnym momencie nieistotny i czysto instrumentalny [podręcznikistają się nieistotne, podręczniki można dać na makulaturę].W kształceniu to co kształci jest istotne i nigdy nie odchodzi w przeszłość.

Pamięć: wstęp do charakterystyki dziejowości historii.

-> Do tego dochodzi zapominanie i zdobywanie kolejnej wiedzy. Pamięć przenika sięz puszczeniem w niepamięć. Człowiek wykształcony wie co warto zapamiętać, co jest istotne, a co nieistotne.

Niepamięć umożliwia odnowienie spojrzenia, dlatego zapamiętywanie nie jestmechaniczną mnemotechniką - trzeba wiedzieć co warto zapamiętać.

-> Gentelman - wie jak postępować w określonych sytuacjach; człowiek taktownywie o czym i kiedy mówić, takt to umiejętność unikania przesadnego zbliżania się doczegoś.Takt wg Helmholtza: umiejętność działania w różnych przypadkach i sytuacjach.Powiedzieć coś taktownie to także coś ominąć, niedopowiedzieć, ale wiedzieć -

człowiek taktu to człowiek pewności całkowitej.

Kształcenie definicja:Dwa momenty: widzenie w tym co inne, próba przyjęcia ogólnego stanowiska,oparte o takcie, smaku.

Momenty poznawcze, estetyczne, nie są od siebie oddzielone.Pojęcie smaku ma coś wspólnego ze smakiem rozumianym sensualistycznie -

wysubtelnione podniebienie.

Smak to władza akceptowania/odrzucania: w zależności od stanu fizjologicznego tawładza będzie się rozszerzać lub kurczyć.

Zmysł:

Dobry smak jest zmysłem w takim sensie, że jest źródłem pewności rozumianejnieabsolutnie, pewnośc w pewnych momentach korygowalna.Dobry smak po gadamersku: jako pewna otwartość i umiejętność wydobycia tego codobro, odpowiednie, pożądane, etc. Oraz zawiera pewne roszczenie normatywne -

roszczenie do ogólności, smak chce obowiązywać. Dobry smak zakłada wspólnotęspołeczną.

Ze smakiem wiąże się moda, która jest istotowo podobna do smaku. W modziechodzi o indywidualność smaku.Moda jest przestrzenią.Ogólny wzorzec poznawany jest przez indywidualne modyfikacje modnegoczłowieka - przez jednostkowe poznawane jest to co ogólne.

Człowiek mody tym samym jest jak człowiek smaku, bądź człowiek wykształcony:wie kiedy może coś modyfikować, kiedy powinien się poddać czemuś przyjętemu.

Sędzia:

Różnica między pamięcią a mnemotechniką:

Bitch. WTF.

Semestr V Strona 7



Piękno: piękno sofistyczne i chuj.

Świadomość ontologiczna dotyczy już istniejącego bytu, blablabla.

Wittgenstein: Dociekania filozoficzne, od początku do włącznie 145 podparagrafu.

Ćwiczenia 9., 2011-12-06

L. Wittgenstein: Dociekania filozoficzne:

-> unormowanie rozumienie języka - i postulat terapeutyczności problemów filozofii.Czy rozważania Wittgensteina są filozofią języka?

Unormowanie = nadanie kształtu języka; przygodność języka, która ma przestać rodzićproblemy tradycyjne w filozofii języka.

-> Chodzi nie tyle o uporządkowanie, czy nadawanie nowego kształtu rozumienia języka,co zmianę nastawienia do języka.

Czy Wittgenstein chce podać nową zgeneralizowaną wizję języka?

Co właściwie tworzy zdanie pytające?

Różnica między rozkazem, pytaniem, stwierdzeniem, etc. [ pięć płyt - str. 17].

-> Czy intencja wypowiedzenia zdania ma wpływ na znaczenie: dodatkowokontekst.

Tym co oddziela je, mają różne znaczenia, jest charakter użycia - ze względu na ichużycie.

Problem dociekań o to czy ktoś coś robi jest pseuoproblemem wg Wittgenstein.Wittgenstein proponuje rezygnacje ze znaczeń, a zrozumienie tego co do siebiemówimy nie polega na problemach natury mentalnej - język dla Wittgensteina jestpewną całością, grą językową - praktyką życiową, zbiorem możliwych rozmaitychzachowań a dla tych zachowań nie ma jednego wzorca, ponieważ w rozmaitychkontekstach różnie się zachowujemy.

Co znaczy termin grać w szachy - należałoby wyliczyć każdy kontekst kiedy skłonnibylibyśmy użyć tej nazwy.

Pytania traktatu:

Tekst: Habermas Teoria działania komunikacyjnego, tom I: od wstępu do Wstępnej definicji

racjonalności .

Ćwiczeń 10., 2011-12-13

J. Habermas: Teoria działania komunikacyjnego:

celowo instrumentalne [teleologiczne]: roszczą sobie efektywność [=instrumentalność].

komunikacyjną: roszczą sobie prawdziwość.

Brak roszczenia prawdziwości byłoby działaniem celowym. Czy da się jednak ostroodróżnić działań komunikacyjnych od form działania: jest tu duszno - informacja +

pewna sugestia.

Kwestia uzasadnienia: działanie komunikacyjne wymaga uzasadnienia.Działanie teleologiczne nie wymaga uzasadnienia. Działanie teleologiczne jestracjonalne gdy daje się uzasadnić, ale można działać nieracjonalnie [nieudanedziałanie teleologiczne - nie wymaga uzasadnienia].

-> jeśli są ku temu racje, na mocy argumentów, można przekonanie porzucić.

Jakaś wypowiedź kryje w sobie roszczenie prawdziwości: oznacza to, że w sposóbwyważony jest się przekonanym o jego zasadności, a w sytuacjach niezbędnychwykazuje się gotowość do obrony przekonania, ale nie w sposób dogmatyczny.

Dwa typy racjonalności:○

-> sfera pragmatyczna.

-> dzieli ich wiele.

Semestr V Strona 8



Aby mówić o komunikacji oprócz roszczenia do prawdziwości, potrzebne jestzałożenie o wspólnej wizji świata [fundament, na którym możliwa jest rozmowa] -

kategoria świata życia. Prawdziwość jest wyróżnionym elementem świata życia, alenie jedynym.

Aby przyjąć nastawienie komunikacyjne, to powinno się przyjąć postawę: to co

mówię wydaję mi się prawdziwe, ale podstawę tych przekonań gotów jestem

przedyskutować .

[Działanie instrumentalne nie jest jednak komunikacją w powyższym sensie.]

Roszczenie do słuszności, szczerości, zrozumiałości [moja wypowiedź musi byćpoprawna i sformułowana zgodnie ze standardami gramatycznymi isemantycznymi] [niekiedy uzupełniająco dodaje się takie działania: ekspresjeewaluatywne [ocenne] - nie zawierają jasno sformułowanego roszczenia] również jest istotne dla komunikacji.

Roszczenie do prawdziwości, mówiąc coś w intencjach komunikacyjnych, to wmoich wypowiedziach istnieje odniesienie do świata [rzeczy] - fizycznego.

Roszczenie do słuszności, to w wypowiedzi istnieje odniesienie do świataspołecznego.

Roszczenie do szczerości, to w wypowiedzi istnieje odniesienie do światapsychicznego.

Do komunikacji potrzebne jest odpowiednie nastawienie i w wypowiedzi pojawiająsię te trzy roszczenia.

Warto czytać Habermasa!

-> Działaniem komunikacyjnym będzie gdy spełnione zostaną tetrzy powyższe warunki

Sformułowanie tezy prawdziwej;i)

W sądzie są ukryte sądy normatywne i aksjologie [aleistnieje gotowość do tego, aby je odrzucić].

ii)

Otwarci na argumenty i zaufanie do rozmówcy [roszczenie

do nie subiektywności - komunikacja musi być jaknajbardziej intersubiektywna].

iii)

-> Abstrahuje się od realiów społecznych - na konsens jest sięnastawionym wtedy gdy wszelkie formy władzy . Wszelka

dominacja powinna być uchylona, autor komunikatu nie możewychodzić ze stanowiska, że wie lepiej, więcej, etc. Należy uchylićzaufanie do ludzi posiadających większą wiedzę.[Habermas krytykuje technokrację].-> W sferze komunikacji nie może istnieć żaden specjalista.-> Dyskurs powinien być otwarty - trwać do momentu uzyskaniakonsensusu.

-> Należy zrobić wszystko by czynniki psychiczne były uchylane.-> Ograniczenia strukturalne: ile można dyskutować o czymś, są

inne rzeczy do zrobienia. [trzeba je uchylić].

REWOLUCJA KOMUNIKACYJNA - człowiek jest nastawionyintersubiektywnie na konsensus.

-> Rozum, racjonalność ma charakter komunikacyjny.

-> możemy się nie zgadzać z życzeniem, ale zgadzamy się zszczerością wypowiadanego życzenia, uczuć, tajemnicy.

Racjonalnym jest powiedzenie w pewnych okolicznościach, ujawnienie głębokoskrywanej tajemnicy, uczuć lub życzeń - zaakceptujemy je, bo są czyimiś życzeniami,bo je ujawnił.

Na następne zajęcia: J. Austin: Mówienie i poznawanie, str. 550 - 572; 640 - 665.

Ćwiczenia 11., 2011-12-20

Semestr V Strona 9



J. Austin: Mówienie i poznawanie:

Konstatacja faktu vs performatywy

-> performatywy nie są prawdziwe/fałszywe.

Performatyw: Wybieram odpowiedź C w okolicznościach teleturnieju czy innego kurwakonkursu.

Niech zbiór A będzie…; X definiuję jako Y też są performatywami , w rozumieniu Austina nie jestto żaden opis, ale zobowiązanie.

Ilokucja, perlokucja.

Performatywami nie są opisy stanów wewnętrznych, np. żałuję;

Performatywy można rozpoznać również po intonacji, etc., np. przykro mi .

Akty mowy:

Czynność lokucyjna: czynność mówienia czegoś.

Funkcje języka;

akty ilokucyjne: w przeciwieństwie do czynności wykonania czegoś -> ilokucje można wyrazić wsformułowaniu prośby, rozkazu, błagań.

akty perlokucyjne: [str. 646 u Austina] to co powodujemy, lub osiągamy dzięki wypowiedzi[mówieniu czegoś].

-> Farmakon

Na następne zajęcia: Derrida Pismo filozofii .

Ćwiczenia 12., 2012-01-03

J. Derrida: Wprowadzenie o postmodernizmie i dekonstrukcjonizmie:

Boudrillard, Deleuze, Lyotard, Foucault prowadzili krytyczną refleksję dotyczącą hermeneutyki -

sprzeciw wobec interpretacji znaczeń; wszelkie jednolite sensy, znaczenia, są sztuczne,nadbudowane, mityczne - należy je dekonstruować a nie interpretować.Bart*** [jakoś tak], jako pierwszy sformułował tę myśl.Do tych myśli nawiązał później cały nurt postmoderny, który jako postulat przyjął dekonstrukcjękultury europejskiej, jej elementów [w szczególności obecność - w postaci trzech założeń:prawdy, rozumu i wiedzy].

Pojawił się deklaratywny antyintelektualizm oraz kult powierzchownośći. Odrzuca się tradycyjnąrefleksję teoretyczną, wychwala się obrazoburstwo, etc. Zamiast hermeneutycznej kontynuacji.W szczególności krytyce poddano Oświecenie i jego mit ewolucji i postępu; na pierwszy planwybijało się hasło antyutopijności, wszelkich znaczeń [w tym sensu historii]. W ślad za tym

zakwestionowano projekty zmian dziejowych: Bourdillard: przyszłość już przybyła [nie ma na coczekać].Odrzucano również katastrofizm [odrzucano kryzysy wszelakie], w to miejsce wprowadzonoakceptację wprowadzonej rzeczywistości.Szczególnym ważnym elementem tej refleksji stało się odrzucenie wszelkich tradycyjnychprzeciwieństw [różnica między sztuką a nauką, między fikcją a prawdą, przedmiotem ipodmiotem, jednostką a społeczeństwem, geniusz - przeciętność, sztuka wysoka - sztuka

popularna etc.]. W tym duchu zakwestionowano twórczy charakter refleksji - badacz nie ejst

innowacyjny, pojawia się idea cytatu. Programowo tworzone są dzieła eklektyczne, swobodnienawiązujące do przeszłości, wybiórczo z nich korzystające na zasadzie przywłaszczenia.W obrębie samej filozofii ważne miejsce pełniła zasada nieprzedstawialności świata -

rzeczywistość jest wielowymiarowa, temu niepodobna jej oddać w jednowymiarowym języku[język służy do utrzymywania władzy [ język jest zwyczajnie faszystowski ] a nie służy do opisu].Derrida utożsamiał świat z tekstem [nie istnieje nic innego poza znakiem - wyrażał to pisząc sens

uległ rozplenieniu, nie ma przy tym sensu pierwotnego - szczególnie wyróżnionego], szczególnieważna była teza, że znak językowy dominuje między innymi wobec zdecentralizowanegopodmiotu, znaki są ułożone w pewną strukturę, w sieć wzajemnych związków i odesłań -

zadaniem dekonstruktora nie jest ich analiza; dekonstrukcja służy na redefiniowaniu

Semestr V Strona 10



ustabilizowanych pojęć. Nadawanie sensu może odbywać się przez marginalizację [poszukiwaniuwyjątków], był to ważny postulat decentralizacji.W centrum zainteresowań badacza staje idea nie-obecności i wykazywania rozmaitych jej form,ta idea miała rozmaite konkretyzacje, pośród nich wspomnieć trzeba o wymiarze etycznym ipolitycznym [zamiast projektów moralnych, historycznych, pojawia się hasło realizacji małychlokalnych działań].Idea praw mniejszości - rozbijanie już istniejących struktur.

Lytorard: Postmodernizm postawa nieufności wobec metaopisu [wobec uniwersalistycznych

dążeń nauki].Uznał, że należy zmienić sens obecnej, ma ona koncetrować się na zjawiskach nierozstrzygalnych[paradoksalnych]; nauka musi zrewidować swoje cele, jej zadaniem ma być nie poznanie, aletworzenie dobrych, intrygujących, historii na temat świata [niekoniecznie prawdziwych],wyznacznikiem jest zaciekawienie odbiorcy.

Polemika z Habermasem: konsensus jest jednym ze stanów w dyskusji, nie najważniejszym;filozof ma być podejrzliwy wobec racjonalności, która stabilizuje, np. język.Estetyka oporu, oporu budowanego przez tworzenie małych opowieści. Modernizm odczuwał

Podsumowując: definiując pojęcie dekonstrukcji:Dekonstrukcja to krytyka interpretacji, wykładni opartej na metafizycznych fundamentach[wywodzących się z platonizmu oraz z myśli współczesnej, przede wszystkich z filozofii

świadomości]; odrzucona filozofia świadomości wiąże się z refleksją hermeneutyczną, Derridadefiniuje praktykę dekonstrukcji: służy ona czytaniu tekstu, po to aby wykazać słabość każdejteorii interpretacji. Dekonstrukcja jest rozbiórką teorii w praktyce.Działania dekonstrukcyjne są rodzajem manifestacji, czy czegoś kurwa.

Richard Rorty: pół zada zza krzaku postmoderny i pragmatyzmu: starał się przewartościowaćcałą tradycją zachodu. Przyjął że jej fundamentem był transcendentalizm [rozumiał jako wizjęświadomości, opisywanej niczym zwierciadło odbijające światło]. Myśl modernistyczna stawiasobie za cel znalezienie prawdy i zbduowanie na tej podstawie pewności absolutnej,postmodernie bliższe jest kwestionowanie, negowanie i samoposzukiwanie. W naszym poznaniunie ujmujemy rzeczy w sposób adekwatny [takimi jakie są w rzeczywistości], treści odnoszą sięnie do bytu, ale do wykonywanych zadań.Nie ma miejsca na filozofię w jej dawnym rozumieniu; w wypowiedzi nie musi być oddany żaden

ogrom - czlowiek może prowadzic konwersacje nie dochodząc do konkluzji, filozofia nieprowadzi badań; dlatego zrezygnować należy z arystotelejskiej koncepcji prawdy; rortyopowiada się za idea prawdy w konwersacji [nie wiedzie od obowiązujących ustaleń, ale takiej wktórej ludzie wypowiadają własne zdanie]. Szczególnie krytykował poszukiwanie obiektywnychwartości, uznał za uciekanie od odpowiedzialności za własne, jednostkowe wybory.

Tolerancja: zapewnia bezkonfilktowość między społeczeństwem, które tworzą podmiotyautonomiczne;

Ironia: w sposób starogrecki [nie szyderstwo, czy kpina], to krytycyzm i dystans [własnychpoglądów jak poglądów innych ludzi].Solidarność: efekt uznania różnic międzyludzkich [rasowych, religijnych czy cośtam], stają sięnieistotne, wtórne wobec wspólnych doświadczeń [bólu i poniżenia, które wszyscy podobnie

przeżywają];Istota solidarności to zainteresowanie pierdolę kurwa.

Foucault:

Archeologia wiedzy: systematyczny, uporządkowany zapis pewnego dyskursu; historiaarcheologiczna:

Semestr V Strona 11



Początki wiedzy o człowieku;Pojawia się dyskurs psychiatryczny;Kurwamać.

Wynalazek współczesności to Idea podmiotu łączona z wiedzą i racjonalnością; Foucault starasię pokazać związek między władzą a wiedzą [początkowo władza zcentralizowana]

Człowiek jako przedmiot analizy pojawił się w epoce nowoczesnej. F. stara się wykazać, żerealcje pomiędzy człowiek-władza-egzamin-porządek-wypowiedź, są płynne - jedno przechodzi

w drugie. Dlatego pisze o nadreprezentacji seksu, stworzeniu dyskursu na temat seksualności,który od pewnego momentu staje się istotny.

Zygmunt Bauman:

W centrum swoich opisów stawia epokę ponowoczesną; nowoczeność to postawa, w której jednostka wierzy w uniwersalny kodeks działania, człowiek nowoczesności ufa, że istnieje jedencel w życiu, autorytet którego można słuchać, za jego radami należałoby podążyć;

ponowoczesność tę wizję burzy - wiemy, że nie istnieje wyróżniony, pożądany wybór, istniejewszechstronna mnogość perspektyw w tej perspektywie każdy wybór jest arbitralny;Szczególnie ważne jedno pytanie: kwestia tożsamości.

Bauman rzecze, że tożsamości nikt nie otrzymuje w prezencie, trza ją zbudować. Skonstruować ją można na różne sposoby. Atrybutem ponowoczesności jest niespójność, niekonsekwencjapostępowania.

Turysta: jest to ktoś, kto ma dostęp do całego szeregu przestrzeni świata, w szczególnościcyberprzestrzeni. Przemieszczamy się myślą, jesteśmy w ruchu niezależnie czy siedzimy wInternetsach, czy oglądamy telewizję.

○

Włóczęga: jednostka świadoma bezdomności , ktoś kto porusza się inaczej niż turysta -

bezplanowo; świadom, że nie ma ni punktu wyjścia, ni dojścia - istotna jest ciągłoścposzukiwań.

○

Spacerowicz: współczesny człowiek konsumpcji. Jednostka niezaangażowana, swobodnawybierająca z rzeczywistości, niektóre jej aspekty.

○

Bauman wymienia cztery wzorce tożsamości człowieka ponowczesnego:

Semestr V Strona 12



Gracz: ktoś, kto próbuje swoich sił w starciu z losem. Istotne jest podejście do świata -

jednostka świadoma jest tego, że nic nie jest determinowane do końca, nawet posiadającsłabe karty, mając łut szczęścia, może odwrócić swój los. I ta właściwość nadaje grzeatrakcyjność - daje niespodzianki.

○

Semestr V Strona 13

historia filozofii współczesnej - ćwiczenia, stan do 08. stycznia

Documents