id dup-a Žabljak- zona kzabljak.me/docs/1539861024-nacrt id dup-a zabljak zona k...id dup-a...

ID DUP-a Žabljak- Zona K

Izmjene i dopune Detaljnog urbanističkog plana "Žabljak - Zona K"- NACRT Naručilac plana: Opština Žabljak Obrađivač plana: CAU – Centar za arhitekturu i urbanizam Bulevar Džordža Vašingtona BB 81000 Podgorica Vodeći tim: Odgovorni planer: Aleksandra Tošić Jokić, dipl.inž.arh.,

licenca br. 1201-5716/1 od 25.06.2008. Podgorica, 2018.

Radni tim: Urbanizam: Aleksandra Tošić Jokić, dipl.inž.arh.,

licenca br. 1201-5716/1 od 25.06.2008. Demografsko-ekonomska analiza: Zorica Babić, dipl.ecc.

licenca br. 10-6342/1 od 12.10.2009. Infrastrukturni sistemi: Sandra Kovačević, dipl. inž. građ.

licenca br. 1125/06-3 od 05.04.2011. Predrag Babić dipl.inž.građ. ,

licenca br.1201-9020/1 od 24.11.2008. Milanko Džuver, dipl. inž. el.

licenca br. 01-129/2 od 18.02.2015. Ratko Vujović,dipl.inž el

licenca br. 05-3991/06-2 od 13.10.2006. Plan zelenih i slobodnih površina: Danica Mihaljević Davidović,dipl. pejz. Arh.

Licenca br: 01-791/2 od 18.10.2013 Grafička obrada: Miroslav Vuković, inž. rač. Koordinacija: Mladen Vuksanović, specijalista menadžmenta

Direktor: Predrag Babić, dipl.inž.građ.

2

ID DUP-a Žabljak - Zona K

SADRŽAJ TEKSTUALNOG DIJELA PLANA OPŠTA DOKUMENTACIJA Potvrde o registraciji i licence Odluka i programski zadatak UVODNI DIO

Pravni i planski osnov Obuhvat i granice planskog dokumenta i planski period Cilj izrade planskog dokumenta

I ANALITIČKI DIO 1. DOKUMENTACIONA OSNOVA 1.1. PPCG do 2020 1.2. Prostorno urbanističkI plan opštine Žabljak 1.3 DUP Žabljak 2014 2. ANALIZA I OCJENA POSTOJEĆEG STANJA 1.1 Prirodni uslovi i potencijali 2.2. Stvoreni uslovi i potencijali 2.3. Ocjena stanja II OPŠTI I POSEBNI CILJEVI I I I PLANSKI DIO 1. PLANIRANO PROSTORNO RJEŠENJE 1.1. Obrazloženje odabranog prostornog rješenja 1.2. Koncept 1.3. Namjena površina i objekata 2. USLOVI ZA IZGRADNJU, UREĐENJE I ZAŠTITU PROSTORA

Mjere i smjernice zaštite i upravljanja prostorom 3. SAOBRAĆAJNA I TEHNIČKA INFRASTRUKTURA 3.1. Saobraćaj 3.2. Hidrotehnički sistemi 3.3. Elektroenergetska infrastruktura 3.4. Elektronske komunikacije 3.5. Pejzažno uređenje 4. EKONOMSKA ANALIZA SA ELEMENTIMA TRŽIŠNE PROJEKCIJE

3

��

OPŠTA�DOKUMENTACIJA�

4

ODLUKA I PROGRAMSKI ZADATAK

14


UVOD Pravni i planski osnov Dokumentacija ID Detaljnog urbanističkog plana je rađena na osnovu:

Odluke o izradi ID Detaljnog urbanističkog plana Žabljak- Zona K, br. 351/17-01-1588 od 27.07.2017 godine;

Ugovora o izradi ID Detaljnog urbanističkog plana Žabljak - Zona K – Opština Žabljak, potpisanog između Naručioca – Opštine Žabljak i Obrađivača – CAU Centar za arhitekturu i urbanizam, Podgorica a u skladu sa :

‐ Zakon o uređenju prostora i izgradnji objekata („Sl. List CG“ br. 51/08, 34/11, 35/13 i 33/14), ‐ Zakon o zaštiti prirode („Sl. List CG“ br. 51/08, 21/09, 40/11 i 62/13) ‐ Zakon o procjeni uticaja na životnu sredinu („Sl. List CG“ br. 80/05, 40/10, 73/10, 40/11 i 27/13) ‐ Zakon o zaštiti i spašavanju („Sl. List CG“ br. 13/07, 05/08 i 32/11) ‐ Zakon o zaštiti na radu („Sl.list CG“ br. 79/04) ‐ Zakon o zaštiti kulturnih dobara („Sl.list CG“ br. 49/10) ‐ Zakon o energetici („Sl.list CG“ br. 28/10, 40/11, 42/11 i 6/13) ‐ Zakon o geološkim istraživanjima („Sl. List CG“, br. 28/93, 42/94, 26/07 i 28/11)

PUP-om opštine Žabljak (do 2020). PPCG do 2020 g. PPPN NP Durmitorsko područje. DUP-om opštine Žabljak 2014 . Cilj izrade planskog dokumenta Izradom ovog planskog dokumenta potrebno je obezbijediti sve osnove za njegovu realizaciju u smislu: - pravne zasnovanosti i usaglašenosti sa planovima višeg reda i DUP-om Žabljak - preuzimanje ulaznih podataka iz važećeg DUP-a u smislu tretmana prostora, njegove namjene i max planiranih kapaciteta, kao i infrastrukturnih mreža, - razmatranja potreba korisnika prostora i potencijalnih investitora izraženih kroz anketu i javnu raspravu. - sagledavanje mišljenja, stavova i prijedloga sadržanih u aktima koje je Sekretarijat pribavio od mjerodavnih organa, privrednih društava. Plansko rješenje mora proisteći iz integralnog sagledavanja ulaznih podataka i smjernica koje daju planovi višega reda i važeći DUP Žabljak, podaci dobijeni od nadležnih državnih institucija i administrativnih tijela koja će obezbijediti organ nadležan za obavljanje pripremnih poslova na izradi izmjena DUP-a. U cilju bolje valorizacije same lokacije, te potreba korisnika neophodno je izvršiti izmjene u Planskom dokumentu, u skladu sa Uputstvom za primjenu Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta/ kriterijumima namjene površina/ elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima (templejti za korišćenje grafičkih simbola) – model „MonPlanGML“ („Sl.list CG“ broj 24/10 i 33/14), uskladiti i preispitati ukupne urbanističke kapacitete na predmetnim parcelama, koji su određeni prethodnim DUP-om. Potrebno je javnu saobraćajnicu formirati tako da parking prostor Hotela Jezera pripadne urbanističkoj parceli hotela kao i predvidjeti parking prostor ispred hotela SOA koji je bio definisan ranijim DUP-om. Datu parcelaciju uskladiti, po mogućnosti, prema vlasničkoj strukturi. Obzirom da se radi o već izgrađenim objektima to se isti zadržavaju uz uslove koje propisuj plan. Svi planirani objekti treba da predstavljaju odraz tradicionalne lokalne arhitekture uz potpunu primjenu lokalnih materijala i načina građenja, kao i da odgovaraju svim aspektima održive gradnje. Osnovna infrastruktura koja je već planirana i njeni kapaciteti se neće mijenjati. Obuhvat i granice detaljnog urbanističkog plana Područje lokalnog planskog dokumenta pripada zoni K koja je u okviru važećeg DUP Žabljak. Prostor obuhvaćen izmjenama plana je dio gradskog prostora koji se naslanja na planiranu saobraćajnu mrežu , a definisana je u grafičkom prilogu, koji je sastavni dio Odluke o pristupanju izradi izmjena i dopuna DUP-a “Žabljak - zona K“. Površina obuhvata iznosi 28.236 m2 odnosno 2,82 ha. Granica plana je definisana koordinatama tačaka i data je u prilogu 1 ( Geodetsko katastarska podloga).

18


Koordinate prelomnih tačaka granice zahvata Plana:

1 6590853.08 4779490.76 2 6590849.92 4779516.44 3 6590829.30 4779517.53 4 6590812.97 4779518.40 5 6590793.46 4779517.30 6 6590791.90 4779517.04 7 6590786.57 4779516.16 8 6590757.16 4779520.97 9 6590724.93 4779517.73 10 6590679.52 4779513.32 11 6590684.33 4779508.09 12 6590691.51 4779498.26 13 6590694.80 4779492.45 14 6590696.75 4779480.83 15 6590691.36 4779460.26 16 6590684.52 4779449.80 17 6590672.14 4779440.36 18 6590668.51 4779430.43 19 6590667.11 4779421.98 20 6590669.63 4779404.74 21 6590706.45 4779383.32 22 6590717.72 4779386.82

23 6590739.45 4779389.97 24 6590739.08 4779393.12 25 6590808.46 4779401.25 26 6590825.51 4779398.21 27 6590826.70 4779397.60 28 6590845.69 4779396.11 29 6590877.16 4779406.28 30 6590884.36 4779408.12 31 6590879.06 4779426.12 32 6590882.53 4779426.40 33 6590899.34 4779430.82 34 6590944.02 4779428.48 35 6590954.82 4779431.48 36 6590950.57 4779446.93 37 6590949.13 4779453.60 38 6590937.16 4779479.55 39 6590927.89 4779501.08 40 6590926.64 4779504.46 41 6590910.17 4779499.44 42 6590903.51 4779498.21 43 6590866.20 4779495.60

I ANALITIČKI DIO 1. DOKUMENTACIONA OSNOVA - IZVODI

1.1. IZVOD IZ PROSTORNOG PLANA CRNE GORE DO 2020. U Prostornom Planu Crne Gore do 2020. godine prepoznate su razvojne zone. Prostorni plan Crne Gore definiše politiku prostornog razvoja na osnovu podijele prostornih cjelina na regione i zone koje zahtevaju posebnu pažnju prilikom izrade planske dokumentacije. Stoga se naselje Žabljak nalazi u okviru Sjevernog regiona, kao razvojna zona područja Durmitor.

Razvojna zona: Područje Durmitora Resursi i potencijali: Nacionalni park „Durmitor“, sa kanjonom Tare; izgrađeni turistički kapaciteti, te

tradicija i renome Žabljaka kao centra za dvosezonsko korišćenje; značajni kompleksi šuma i pašnjaka. Prioriteti razvoja: Turizam, uključujući ispecifičnu ponudu seoskog turizma; poljoprivreda, orijentisana

na razvoj stočarstva; industrija prerade drveta (na postojećoj lokaciji). Ograničenja: Zabrana lociranja novih industrijskih i prerađivačkih funkcija, izuzev pogona male

privrede, orijentisanih na lokalno i i šire turističko tržište i potrebe stanovništva; ograničenje i stroga kontrola eksploatacije šuma , podrazumevajući apsolutnu zabrani sječe u zoni Parka; ograničenje i stroga kontrola razvoja organizovanih stočarskih farmi, koje bi, lokacijom i veličinom, mogle da ugroze uspostavljenu prirodnu ravnotežu zone u cjelini ikvalitet zone Parka posebno; ograničenje razvoja teškog i tranzitnog saobraćaja u zonama pod strogom zaštitom prirode uz obaveznu kontrolu vođenja trasa saobraćajnica i u okviru šire zaštitne zone Parka.

Konflikti: Konflikt koji se javlja između načina korišćenja hidroenergetskog potencijala rijeke Tare i programa razvoja, i strogih zahtjeva zaštite, koje nameće status Nacionalnog Parka. Konflikt između potrebe obezbjeđenja kontinuiteta linija tehničkih infrastruktura – putevi, dalekovodi i dr, i potrebe očuvanja kontinuiteta ekostistema pod zaštitom. Konflikt između pritiska turista i otpornosti ekosistema. Konflikt između „modernih“ – agresivnih i neobičnih arhitektonskih oblika turističkih objekata i ljepote i istančanosti pejzaža.

19


Pragovi:Najvažniji pragpredstavlja ograničena pristupačnost zoni, iz južnog (Nikšić) i zapadnog (Plužine) pravca, neodgovarajuća rješenja i nedovoljni kapaciteti vodosnabdije-vanja.

Zahtjevi okruženja: Zaštita prirodne sredine zone u cjelini, sa naglaskom na očuvanje njenog integriteta i integriteta postojećih eko sistema.

Kontrola seizmičkog rizika: Primjena svih mjera kod projektovanja zgrada i drugih inžinjerskih objekata.

Preduslovi: Funkcionalno povezivanjeove zone sa Pivskom zonom, imajući u vidu dosadašnji ukupan razvoj i postojanje šire Durmitorske subregije.

1.2. IZVOD IZ PROSTORNO-URBANISTIČKOG PLANA ŽABLJAK DO 2020.

1.2.1.Generalno-urbanističko rješenje za centar lokalne samouprave Kategorije detaljne namjene površina

Namjene kao pretežni način planiranog korišćenja prostora definisane ovim planskim dokumentom su: površine za stanovanje, površine za turizam, površine za centralne djelatnosti, površine za školstvo i socijalnu zaštitu, površine za zdravstvenu zaštitu, površine za kulturu, površine za sport i rekreaciju, površine za industriju i proizvodnju, površine za mješovite namjene, površine za pejzažno uređenje – površine urbanog zelenila, poljoprivredne površine, površine saobraćajne infrastrukture i površine ostale infrastrukture.

Slika 1– Izvod iz prostorno-urbanističkog plana Žabljak do 2020.

1.2.2. Smjernice za rejonizaciju, grupisanje i opremanje naselja Centar zajednice naselja je Žabljak, kojem pored opštinskog centra pripadaju i sledeća populaciono veća i razvijenija naselja (Pitomine, Palež, Motički Gaj), kao i pojedina primarna seoska naselja (Mala Crna Gora, Tepca, Podgora, Tepačko polje, Šumanovac). Žabljak će se razvijati kao opštinski centar sa višim kvalitetom urbanih funkcija opštinskog značaja. Pored daljeg osnaživanja tercijarnih djelatnosti u sektoru turizma, jačaće funkcije Žabljaka kao centra uslužnih delatnosti, zdravstva, obrazovanja, kulturnih, bankarskih i informatičkih delatnosti. Apsolutni prioritet u narednom planskom periodu imaće razvoj turističko-ugostiteljskih objekata manjih kapaciteta, visoke kategorije, izgrađenih u skladu sa principima ruralne arhitekture čime će se zadržati vizuelni identitet gradskog područja. Privredno-ekonomski razvoj Žabljaka najviše će biti zavistan od ostvarenih prihoda turističkih aktivnosti, uz napomenu zabrane lociranja novih industrijskih i preradjivačkih kapaciteta koje bi neminovno uzrokovale degradaciju područja i ujedno životne sredine. Iako je proces urbanizacije grada najefikasniji primenom principa koncentracije

20


stanovništva i funkcija u gradskom tkivu, započete tendencije disperzije supra i infrastrukturnih objekata u tri pravca (regionalni putevi ka Pljevljima i Šavniku, tj. sjeverni pravac ka Pitominama i Paležu) nastaviće se i u narednom periodu uz konstantan porast gradskog stanovništva i relativno mirnija demografska kretanja u njegovim prigradskim naseljima sa kojima će činiti prostorno-fizionomsku i funkcionalnu cjelinu (naselja Pitomine, Palež i motički Gaj).

1.2.3. Osnovni nivo opremljenosti opštinskog centra Žabljak

Uprava adfministracije i sudstvo: skupština opštine, opštinski sud, tužilaštvo i pravobranilaštvo, služba unutrašnjeg obezbedjenja;

Finansijske i slične ustanove: filijala banke, zavod za osiguranje imovine i lica, zavod za socijalno osiguranje i druge finansijske i poslovne usluge;

Obrazovanje i kultura: srednja škola, osnovna škola, dom za smještaj učenika, dom kulture, biblioteka, bioskop;

Zdravstvena zaštita: dom zdravlja sa apotekom i stacionarnom službom, dispanzerska služba, laboratorija i dr.

Socijalna zaštita: zavod za socijalnu zaštitu, jasle, obdanište i dečji vrtić; Trgovina: samoposluga, robna kuća, specijalizovane prodavnice (prehrambenih i neprehrambenih

proizvoda, namještaja, bele tehnike, knjižare, kiosci); Zanatstvo: raznovrsne zanatske usluge, (za lične potrebe, za domaćinstvo, privredu, saobraćaj i

održavanje stambenog fonda); Turističko-ugostiteljski objekti: hotel, restoran, kafana, poslastičarnica i dr. Ostali komunalni objekti: glavna pošta, policijska i benzinska stanica i dr.

1.2.4. Pravila građenja

TURISTIČKI KOMPLEKSI Specifičnost Žabljaka je da su sve inicijative za izgradnju povezane sa zahtevima investitora da uz svaku izgradnju realizuju i prateče turistilke kepacitete, bilo za smještaj turista, bilo kao prateće sadržaje. U tom smislu, uz svaku od planom predviđenih pretežnih namjena kao kompatibilni sadržaj je dozvoljena i takva izgradnja. Zbog toga se i ne predviđaju posebninormativi i parametri za izgradnju turističkih kapacitete u okviru druge pretežne namjene, već seovi normativi određuju samo za jedinstvene veće turističke kompleksa – hotele, motele, ugostiteljske objekte svih tipova i turističke resorte kao jedinstvene složene komplekse. Karakteristike ovog prostora u obuhvatu plana, kao značajnog potencijala grada, upućuju na principe transformacije prostora ka višoj turističkoj ponudi. Ovi principi se odnose na:

• dalji intenzivan razvoj turističkih sadržaja i ponuda

• poboljšanje i razvoj uslova za dnevni, izletnički turizam

• fleksibilnost i mogućnost sukcesivne realizacije prostora

• imperativ visokog ekološkog nivoa u odnosu između izgrađenih i prirodnih površina

• komunalno i infrastrukturno opremanje Hoteli i hotelski kompleksi � preporučeni kapacitet pojedinačnih hotela je od 60 do 140 gostiju odnosno 25 - 80 soba. � najveći dozvoljeni indeks zauzetosti je 60%, � najveći dozvoljeni najveći dozvoljeni indeks izgrađenosti je 3,0 � maksimalna spratnost objekata hotelskih kompleksa treba bude prilagođena postojećim hotelima i hotelima za koje je već iskazana potreba, te su najveće dozvoljene visine zgrada P+4 ili P+3+Pk a spratnost objekata može biti i veća u skladu sa tradicionalnim elelemntima arhitekture ovog podneblja uz prethodne konstatacije sa opštinskim službama; � otstupanja od ove visine za jednu etažu su moguća arhitektonskim akcentima na uglovima

21


objekta � obavezni su kosi krovovi sa prekrivkama, formama i nagibima primjerenim tradicionalnom lokalnom arhitektonskom izrazu � najmanja preporučena udaljenost objekata od granica parcele je 12,0m; � obavezno obezbjeđenja 1 parking mjesta na parceli ili u garaži na svake 2 sobe Parametri i uslovi stambene gradnje STANOVANJE MANJIH GUSTINA U RUBNIM DIJELOVIMA NASELJA – NA POKRENUTOM TERENU odnosi se na slobodno stojeće stambene zgrade, izuzetno i dvojne zgrade koje se grade na terenima pod izraženim nagibom između naspramnih dijelova parcela i koje imaju sopstvenu ogradjenu gradjevinsku parcelu sa izlaskom na javni put. Osnovni programsko prostorni elementi su: - minimalna površina djela parcele za individualno stanovanje 250m2 - maksimalna spratnost stambene zgrade nije određena već zavisi od kosine terena - slobodna zelena površina na parceli bez površine za parkiranje putničkog vozila 22-30 m2/st Kao kompatibilni sadržaji pretežnoj namjeni dozvoljeni su: izgradnja stambenih objekata porodičnog stanovanja, prodavnice i zanatske radnje, koje ni na koji način ne ometaju osnovnu se mogu obavljati u stanovima, kao i ugostiteljski objekti i manji turistički objekti za smještaj i mješoviti (stambeno turistički) objekti, objekti za upravu, vjerski objekti, objekti za kulturu, zdravstvo i sport i ostali objekti društvenih djelatnosti koji služe potrebama stanovnika područja. Na parceli se kao zasebni objekti mogu graditi i pomoćni objekti i garaže. Na parceli se može podići drugi objekat, ukoliko ukupna gradnja na parceli zadovoljava propisane urbanističke parametre. Uslovi gradnje i regulacije Novi objekti moraju se postaviti na građevinsku liniju kao kod susednih objekata, a ako na susednim parcelama nema objekata, onda uvučena min. 4,0m od regulacione linije. Minimalna međusobna udaljenost objekata iznosi 1,5m od ograde daljeg i 2,5m od ograde bližeg susjeda. Krovovi objekta su obavezno kosi, sa kosim krovom – složenim ili viševodnim, ili drugi u kompoziciji složeni krovovi, sa funkcionanim akcentima. Na graničnom zidu prema bližem susedu dozvoljavaju se naspramni otvori u slučajevima visinske razlike nagnutog terena, uz prethodnu procjenu službe SMJERNICE I MJERE ZAŠTITE PUP-om se objedinjeno daju planske smjernice – preporuke za uređenje i zaštitu prirodnih vrjednosti i pejzaža / predjela koje se odnose na:

očuvanje, unapređenje i zaštitu posebnih prirodnih i pejzažnih vrijednosti prostora, te obezbjeđenje stabilnosti ekosistema poboljšanjem njihovog sastava, strukture i kvaliteta kroz konkretna planerska rješenja u planskim i projektnim dokumentima

namjensko svrsishodno korišćenje prirodnih resursa, te racionalno gazdovanje prostorom u skladu sa ekološkim potencijalom, a u funkciji održivog razvoja

očuvanje pejzažnih i ambijentalnih vrijednosti prostora kao prepoznatljivog estetskog izraza područja opštine Žabljak,

unapređenje, očuvanje i zaštita prirodnih vrijednosti / biodiverziteta – flore, faune, gljiva, zemljišta, vode, vazduha, šume, pašnjaka, livada itd,

definisanje mjera zaštite i uredjenja šumskih a pogotovo prašumskih rezervata i ekosistema sa tendencijom njege i zaštite univerzalnih ekosistema najvećeg ranga;

sanacija postojećeg stanja degradiranih djelova prostora; Osnovni kriterijum za utvrđivanje mjera zaštite pejzaža je osjetljivost područja. S obzirom da su najveće vrijednosti ekosistemskog i predionog diverziteta područja žabljačke opštine sadržane u osjetljivim ekosistemima, ovakve ekosisteme ne treba dirati ili pak njihove komponente koristiti promišiljeno, dozirano u smislu obima i trajanja

22


1.2.5. IZVOD IZ PROSTORNOG PLANA PODRUČJA POSEBNE NAMJENE NACIONALNOG PARKA „DURMITORSKO PODRUČJE“

Područje Nacionalnog parka, kao prostorna cjelina, sa posebnim prirodnim osobenostima i rijetkostima, stavljeno je pod zaštitu, čime je ustanovljena i posebna obaveza države da se stara o njegovoj zaštiti i razvoju. Tome su prilagođeni i podređeni svi interesi regionalnog, opštinskog i lokalnog nivoa.

Za cjelokupno područje, centar I reda i osnovni pol razvoja je opštinski centar, naselje Žabljak. Dosadašnji razvoj, stvoreni kapaciteti, infrastruktura, i za ovo područje, značajna koncentracija stanovništva, čine Žabljak osnovnim centrom ne samo zaštitne zone već i durmitorskog kraja. Iako se ne nalazi na području NP "Durmitor" (više administrativno nego suštinski), on se tretira i kao centar NP "Durmitor".Planira se nastavak koncentracije privrednih i vanprivrednih aktivnosti, jer njihov dosadašnji novi, iako značajan za područje, nije dovoljan. Tu se prije svega misli na neophodno razbijanja monoprivredne strukture uvođenjem sadržaja male privrede i sektora zanatstva i ličnih usluga, kao i značajnije poboljšanje komunalnih i uslužnih servisa.U sektoru vanprivrede planirano je poboljšanje zdravstvene zaštite i uslova za školstvo, izgradnjom objekata internata kako bi djeci sa ruralnog područja gravitirali Žabljaku, a ne kao do sada drugim područjima, što je prva stepenica emigracionih kretanja.Iako su danas turističko-smještajni kapaciteti koncentrisani u Žabljaku, ovo područje može podnijeti i znatno više kapaciteta, tako da ovaj pravac treba podržati. Razlozi su prije svega ekonomske prirode, zbog uglavnom riješenih osnovnih infrastrukturnih pitanja, zbog formiranog ugostiteljsko-turističkog miljea i statusa. Grad treba da se razvija principom koncentracije, a ne disperzije. Na taj način će se pospješiti neophodan proces urbanizacije grada.

Režimi korišćenja i uređenja prostora Prostornim planom Nacionalnog parka „Durmitor“ dati su režimi korišćenja i uređenja prostora izvršeno

je zoniranje Nacionalnog parka, na osnovu koga se ostvaruje zaštita prirodnih vrednosti uz optimalno korišćenje i funkcionisanje prostora Nacionalnog parka.

I zona je zona sa strogom (apsolutnom) zaštitom u koju su uključeni predjeli sa izuzetnim i univerzalnim značenjem, sačuvanog prirodnog stanja i izvanrednim ambijentalnim vrijednostima i pejzažnim izgledom.U ovu kategoriju spadaju specijalni prirodni rezervati: prašuma jele i smrče u slivu Mlinskog potoka, šuma crnog bora Crna Poda, Barno jezero sa okolinom, Zabojsko jezero sa najužom okolinom, sliv Škrčkih jezera sa užom dolinom Sušice od Sušičkog jezera do kanjona Tare i speleološki rezervat Surutka-Vjetrena brda.Ukupna površina pod strogom zaštitom iznosi oko 3.400 ha, što je oko 10% površine NP.

II zona podrazumijeva posebnu zaštitu u sljedećima dijelovima NP: opšti rezervati prirode Crno jezero sa šuma u neposrednoj okolini i kanjon rijeke Tare bez naselja: Tepca, Lever i Đurđevića Tara, Gornja i Donja Dobrilovina, te specijalni rezervat prirode Dragišnica sa Boljskim gredama. Ova zona obuhvata, pored navedenih rezervata i područja svih spomenika prirode, kao i masiv Durmitora u užem smislu, sa prostranim travnatim površinama, gdje se srijeće veliki broj rijetkih i endemičnih florističkih elemenata, šume bora krivulja, zatim šumske komplekse Crne Gore i na prijelazu iz kanjona Tare u Durmitor, veliki broj ledničkih cirkova i valova, te veliki broj vrhova preko 2000 m i geomorforloških tvorevina. Tu je ujedno i veći broj staništa rijetke i endemične faune. Na obali jezera, osim do sada izgrađenih objekata, ne treba graditi ništa novo, a u zoni oko jezera treba svesti istovremeno prisustvo na 350 posjetilaca, odnosno nekoliko čamaca za službene i naučno-istraživačke potrebe. Zabranjuje se prilaz jezeru automobilom.

III zona obuhvata sve preostale dijelove parka van I i II zone. Na ovim prostorima su uglavnom sačuvane vrijednosti prirodnih elemenata, ali je i prisutno antropogeno djelovanje, izraženo kroz naselja i određene aktivnosti kao što su: poljoprivreda, šumarstvo, turizam sa rekreacijom i saobraćajna i tehnička infrastruktura. U ovoj zoni se dozvoljava selektivno i ograničeno korišćenje uz kontrolisane aktivnosti u prostoru, ako su usklađene sa funkcijama ili su vezane za tradicionalne oblike obavljanja djelatnosti ili stanovanje, uključujući i ograničenu turističku izgradnju.

Zaštitna zona, iako izvan granica Parka, čini sa njim prirodnu i organsku cjelinu tako da ima veliki značaj i zahtijeva određeni režim zaštite. Kako granice nijesu svuda i prirodne, a kako u okruženju postoje, takođe, značajne prirodne vrijednosti, to ih treba naknadno vrednovati i nastojati da se i one uključe u sistem zaštite, a dogovorno sa svim opštinama koje se nalaze u zaštitnoj zoni. To su prije svega: neposredna kontakt zona uz granicu Parka (100-200 metara), urbano područje Žabljaka, cijela Jezerska površ, van naseljenih mjesta sa Ribljim i Vražjim jezerom, Zminičko jezero sa okolinom i pristupom do Njegovuđe, izvorište rijeke Bukovice sa širom okolinom, donji dio Komarnice sa kanjonom Nevidio, oba pošćenska jezera, slivno područje Bistrice, Jelov

23


Panj, Kosanica. U ovim zonama je potrebno posebno obezbijediti: zaštitu divljači (zbog migracionih tokova), očuvanje jezera i šuma kao i kontrolisanu gradnju, kako se ne bi narušile pejzažno-ambijentalne vrijednosti parka.

Prostornim planom Nacionalnog parka date su sve preporuke i režimi korišćenja prostora i pravila ponašanja u svakoj zoni. Takodje je predvidjenja zaštita i unapredjenje kulturne baštine, zaštita opštih i posebnih rezervata prirode, zaštita pejzaža, speleoloških objekata i zaštiti prirodnih resursa u cjelini.

Korišćenje NP je regulisano važećim Zakonom o nacionalnim Parkovima i Programom uređenja Nacionalnog parka.

1.3. IZVOD IZ DUP-a ŽABLJAK

Planskim rješenjem, formirane su zone sa adekvatnom infrastrukturnom opremljenošću, tako da grad Žabljak, uz uvažavanje stečenih obaveza poprimi novi oblik uređenog turističkog centra.

Svaka od ovih zona formirana je kao jedinstvena prostorna cjelina, na taj način što su u okviru svakog bloka utvrđena opšta pravila urbanističke regulacije koja se zasnivaju na:

• urbanističkim pokazateljima (namjena, indeks izgrađenosti, indeks zauzetosti), • urbanističkim mrežama linija (regulaciona linija, građevinska linija, osovinska linija saobraćajnice, granična linija zone), • pravilima izgradnje (udaljenost objekta, visina objekta, postavljanje ograde, parkiranje i garažiranje itd).

Osnovna ideja je uskladiti očuvanje identiteta ovog grada i kontinuiteta urbanog razvoja opštine Žabljak.

Detaljna namjena površina upućuje na organizaciju prostora u granicama obuhvata ovog plana.

ZONA K –POSTOJEĆE KORIŠĆENJE

Zona K locirana je kao zasebna prostorna cjelina zapadno od granice zone F i zone I sjeverno od puta koji vodi ka Crnom Jezeru. U ovoj zoni smješten je turistički kompleks Hotel „Jezera“ sa vilama. Postojeći smeštajni kapaciteti ovog kopleksa su oko 200 ležajeva, u objektu hotela i vilama. Hotel poseduje restoran, banket salu, bazen, saunu, bilijar, terene za košarku i dečji vrtić.

Granicom ove zone obuhvaćena je i parcela sa stambenom namjenom. Objekti hotela i vila su lošeg boniteta, dotrajale fasade, materijala i instalacija. Ovaj turistički kompleks zahtjeva radikalnu rekonstrukciju u smislu transformacije i afirmacije ovog kompleksa kao turističke destinacije najviše kategorije.

24


Slika 34 – Prikaz zone K sa granicom i postojećom namjenom površina ZONA K – PLANIRANO KORIŠĆENJE

KONCEPT PLANA

Planskim rješenjem, formirane su zone sa adekvatnom infrastrukturnom opremljenošću, tako da grad Žabljak, uz uvažavanje stečenih obaveza poprimi novi oblik uređenog turističkog centra.Svaka od ovih zona formirana je kao jedinstvena prostorna cjelina, na taj način što su u okviru svakog bloka utvrđena opšta pravila urbanističke regulacije

PLANIRANA DETALJNA NAMJENA POVRŠINA - POVRŠINE ZA TURIZAM

Površine za turizam su površine koje su planskim dokumentomnamijenjene prvenstveno za razvoj turizma.

Na površinama za turizam mogu se planirati kompleksi i objekti:

za smještaj turista: hoteli, turistička naselja, moteli, organizovani i privremeni kampovi, planinarski i lovački domovi-kuće, omladinski hoteli i odmarališta;

za pružanje usluga hrane i pića; Na površinama za turizam izuzetno od pretežne namjene i kompatibilno toj namjeni mogu se planirati i

objekti i sadržaji poslovnih, komercijalnih i uslužnih djelatnosti, sporta i rekreacije, parkinzi i garaže za smještaj vozila korisnika (zaposlenih, gostiju i posjetilaca).

Prostorno-urbanistički Plan Opštine Žabljak na ovim površinama dozvoljava izgradnju svih turističko-komercijalnih sadržaja i većih hotelsko-ugostiteljskih centara i preduzeća. Naročito se u seoskim područjima dozvoljava izgradnja atraktivnih kompleksa u duhu tradicionalne arhitekture (etno sela, etno farme i eko-sela).

Apsolutni prioritet imaće razvoj turističko-ugostiteljskih objekata manjih kapaciteta, visoke kategorije, izgrađenih u skladu sa principima tradicionalne arhitekture čime će zadržati vizuelni identitet gradskog područja. Preporučeni kapacitet pojedinačnih hotela je od 60 do 140 gostiju odnosno 25-80 soba.

Projekcijom razvoja turizma za opštinu Žabljak do 2020.god. u opštinskom centru maksimalno dozvoljena izgradnja novih, zajedno sa postojećim kapacitetima iznosi 2500 ležajeva u osnovnom smještaju i 1800 ležajeva u komplementarnom smještaju.

Postojeći kapaciteti na Žabljaku, na području koje je u obuhvatu Plana, trenutno iznose oko 600 ležajeva u hotelima, pa je ovim planom predviđeno povećanje istih kako u postojećim turističkim objektima, tako i izgradnjom novih.Planom se predviđa intenzivniji razvoj turizma naročito u zonama A, centralnoj zoni G, i zoni D.

25


S obzirom na to da je na prostoru koji je zahvaćen granicama Plana osnovna privredna dijelatnost turizam, nemoguće je utvrditi sve objekte turističke namjene, tako da su Planom definisani samo prostori za planirane hotele i apartmanske komplekse. Turizam se na ovom području prožima sa funkcijom stanovanja u smislu pružanja usluga smještaja turistima. Urbanistički parametri za turističku namjenu definisani su prema pojedinačnim slučajevima. Hotelski smještaj UP1262 i UP1264 – Zona K predstavlja prostor postojećeg kompleksa Hotela „Jezera“ sa vilama. Za ovaj kompleks predviđena je rekonstrukcija u skladu sa namjenom koristeći elemente racionalne gradnje uz primjenu savremenih tehnologija građenja. Zadržava se postojeći horizontalni i vertikalni gabarit objekta hotela sa kompletnom zamjenom svih instalacija, elemenata fasade, sa smanjenjem broja soba i povećanjem veličine apartmana i ostalih potrebnih sadržaja. Postojeće renta vile u potpunosti treba rekonstruisati odnosno zamjeniti novim objektima.

Tabela 66 – Prikaz postojeće i planirane namjene površina u zoni J

Namjena

Postojeće stanje Planirano stanje

Površina parcela

[m²]

Učešće u zoni (%)

Površina parcela

[m²]

Učešće u zoni (%)

1 Površine za stanovanje 994 3,52 6367 22,55

2 Površine za turizam 12618 44,69 6682 23,66

3 Površine saobraćajne infrastrukture 3426 12,13 5296 18,76

4 Površine za pejzažno uređenje ogran. namjene 11188 39,62 9881 34,99

5 Površine za objekte elektroen. infrastrukture 10 0,04 10 0,04

UKUPNO 28236 100 28236 100

Zona K zahvata prostor hotelskog kompleksa Hotela „Jezera“ sa manjim stambenim objektima. Zona je locirana sa sjeverne strane puta prema Crnom jezeru. Ova zona je definisana sa turističkom i stambenom namjenom. Planom je predviđena rekonstrukcija postojećeg objekta hotela.

POVRŠINE SAOBRAĆAJNE INFRASTRUKTURE

Površine saobraćajne infrastrukture na području Plana, namjenjene su za objekte i koridore infrastrukture drumskog saobraćaja.

Na ovim površinama mogu se planirati i prateći sadržaji saobraćajne infrstrukture koji se odnose na: funkcionalne sadržaje saobraćaja koji služe zadržavanje, upravljanje i omogućavanje bržeg,

sigurnijeg udobnijeg i pouzdanijeg prevoza tereta i putnika kao i objekti; sadržaji za potrebe korisnika koji obuhvataju: stanice za snabdijevanje gorivom, motele,

prodavnice, parkinge, odmorišta, servise ,ugostiteljske objekte, trgovinske, sportsko rekreacione, i sl;

javne garaže i parkinge. Planirane površine saobraćajne infrastrukture u obuhvatu granica Plana podijeljene su na:

kolske, pješačke (šetalište, staze, prolazi, stepeništa) i površine za parkiranje.

Dato plansko rješenje saobraćaja je nastalo kao rezultat kompromisa sa prethodnim DUP-om i njegovim izmjenama i dopunama i Prostornim Planom Opštine Žabljak, uz izmjene onih djelova koji nisu mogli da se realizuju. Rješenje saobraćaja se zasniva na rekonstrukciji postojećih saobraćajnica i izgradnji nove mreže, koja u potpunosti povezuje sve djelove Planom predviđene za izgradnju. Formiranjem regulacije saobraćajnica stvorili su se uslovi za izgradnju trotoara duž većine saobraćajnica širine minimalno 1,5m i biciklističkih staza minimalne širine 1,0m.

26


Zona

Površine za saobraćajnu infrastrukturu

Postojeće stanje Planirano stanje

Površina parcela

[m2]

BGP [m2]

BRGP [m2]

Površina parcela

[m2]

BGP [m2]

BRGP [m2]

K 3426 - - 4989 - -

Pješački saobraćaj Zadržane su komunikacije, staze i stepeništa u postojećem obliku, a planirane su i nove pješačke kao poprečna komunikacija u izgrađenom dijelu naselja. Mrežom pješačkih staza kao i trotoarima, obezbijeđen je kontinuitet pješačkog saobraćaja u svim djelovima naselja. Sa stanovišta buduće prostorne organizacije, konfiguracije terena i osnovne ulične mreže, pješački vid saobraćaja će u budućnosti zauzimati značajan dio svih kretanja na teritoriji grada. Za nesmetano odvijanje pešačkog saobraćaja neophodno je da sve saobraćajnice obavezno sadrže trotoare minimalne širine 1,5m. Pored pješačkog koridora u centralnoj zoni treba ih formirati i uz objekte sporta i rekreacije. Pješačke površine predviđene su i u sklopu površina za pejzažno uređenje javne namjene, u vidu staza sa adekvatnim mobiljarom koje služe sa aktivan i pasivan odmor.

Parkiranje Parkiranje vozila u granicama obuhvata Plana rješeno je na više načina: u okviru granica urbanističke parcele, u okviru regulacione širine saobraćajnica i u okviru planiranih parking prostora. Planom je predviđeno da novoprojektovani stambeni objekti svoje potrebe za stacioniranjem vozila rješavaju unutar svoje građevinske parcele, bilo u garaži, u sklopu samog objekta ili u sklopu same parcele. Pravila građenja za stanovanje manjih gustina

U pogledu veličine i širine parcele za ovaj vid stanovanja važe sljedeći uslovi: za slobodnostojeći individualni stambeni objekat minimalna površina parcele je 300 m², a

minimalna širina parcele 12m;

za dvojne stambene objekte minimalna površina parcele je 300m²;

za objekte u neprekinutom nizu, minimalna površina parcele je 250m², a minimalna širina parcele 8m;

za objekte u prekinutom nizu, minimalna površina parcele je 300m², a minimalna širina parcele 11m.

Tip stanovanja Indeks zauzetosti

(Iz) Indeks

izgrađenosti (Ii) Spratnost

Stanovanje manjih gustina – individualno stanovanje

0,35 0,6 P+1+Pk

Pravila građenja za turističke objekte

Planom su definisani prostori čija je preovlađujuća namjena turizam i to: hoteli i hotelski kompleksi, turistička naselja, bungalovi i apartmanski kompleksi.

Hotel „Jezera“ (zona K, UP1262 i UP1265 do UP1281) Ovo je lokacija postojećeg hotela „Jezera“ smještajnih kapaciteta od oko 130 ležajeva visoke kategorije (minimum 4 zvjezdice).

27


Za hotela „Jezera“ predviđena Je rekonstrukcija u smislu preuređenja unutrašnjih prostora i fasade kao i rekonstrukcija svih instalacija u hotelu u cilju sprovodjenja koncepta energetske zaštite i energetske efikasnosti unutar objekta. Rekonstrukcija obuhvata: zamjenu svih instalacija u objektu, kompletnu zamjenu svih elemenata fasade i krovnog pokrivača, smanjenje broja soba, povećanje broja apartmana, unapređenje rekreativnih sadržaja u objektu modernizacijom ovih sadržaja (saune, bazeni, masaža, wellnes). Predviđena je kompletno nova spoljašnja izolacija kao i ugradnja novih prozora sa trostrukom staklenom izolacijom, djelimično sa zaštitom od Sunca. Predviđeno je uređenje parkiranja i rješavanje saobraćajnih komunikacija, uređenje garažnog prostora i pristupnog parkinga za servisna vozila. Rekonstrukcija podrazumeva i uređenje otvorenih sportskih terena, parternog uređenja kompleksa i dr. Predviđeno je zadržavanje postojećih horizontalnih i vertikalnih gabarita objekta, sa proširenjem u podrumskom dijelu oko 1400 m2. Rekonstrukciju objekta hotela projektovati u skladu sa tehničkim propisima, normativima i standardima za projektovanje ove vrste objekata. Prilikom arhitektonskog oblikovanja treba voditi računa o materijalizaciji, ne samo u smislu finalne i fasadne obrade već u cjelini a prema namjeni utvrđenoj ovim Planom. Pregled planiranih kapaciteta za zonu K

ZONA K

Broj urbanističke

parcele

Površina urbanističke

parcele [m2]

Planirano BGP [m2]

Planirano BRGP

[m2]

Planirani max. indeks zauzetosti

Iz

Planirani max. indeks izgrađenosti

Ii

Planirana spratnost

Planirana namjena

1262 6683 1671 10025 0,25 1,50 Po+P+6 Turizam - T1 1263 10 10 10 1,00 1,00 P Ostala infrastruktura - E 1264 982 344 589 0,35 0,60 P+1+Pk Stanovanje manjih gustina 1265 259 91 130 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1266 288 101 144 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1267 207 72 104 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1268 251 88 126 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1269 177 62 89 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1270 191 67 96 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1271 249 87 125 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1272 528 185 264 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1273 254 89 152 0,35 0,60 P+1+Pk Stanovanje manjih gustina 1274 232 81 116 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1275 280 98 140 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1276 391 137 196 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1277 465 163 233 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1278 273 96 137 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1279 292 102 146 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1280 313 110 157 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1281 440 154 220 0,35 0,50 P+Pk Stanovanje manjih gustina 1282 323 113 194 0,35 0,60 P+1+Pk Stanovanje manjih gustina

2. ANALIZA I OCJENA POSTOJEĆEG STANJA 1.1 PRIRODNI USLOVI I POTENCIJALI

Opšte karakteristike durmitorskog područja Na relativno malom prostoru, pod uticajem tektonskih sila i erozijom, stvoreni su vrhovi raznih, pa i atraktivnih oblika, a između njih su lednički cirkovi - dolovi od kojih neki i ljeti pod snijegom. Preko dvadeset vrhova viši su od 2200 metara, a najviši među njima je Bobotov kuk (2523mnv), odnosno Ćirova pećina ili Nebeska soa, kako ga narod zove. Durmitor predstavlja najmarkantniji dio Dinarida u kome, osim brojnih i atraktivnih planinskih vrhova i grebena, grandioznih kanjonskih dolina Tare i Pive i njihovih pritoka, prepoznajemo i markantne planinske površi kao što

28


su Jezerska i Pivska(od 1400 do 1600 mnv). Na tim površima su formirane raznovrsne vrtače, uvale, doline, polja i druge specifične forme karsta/holokarsta. Visinska razlika između najnižih i najviših djelova Durmitora je preko 2000m, pa ovaj teren karakteriše raščlanjenost, mozaičnost i istaknutost reljefa. Poseban pečat ovom prostoru daje veliki broj raznovrsnih i veoma dubokih speleoloških objekata – pećina i jama među kojima je najpoznatija Jama na Vjetrenim brdima koja je duboka 897m i predstavlja najdublju jamu na Balkanskom poluostrvu.

Razudjeni reljef i nadmorska visina bitno utiču na klimu durmitorskog kraja. Do 1.200 metara nadmorske visine preovladjuje subplaninska, a iznad alpska klima. Zime su duge i hladne, ljeta relativno kratka i svježa, a jeseni toplije od proljeća. Srednja godišnja temperatura kreće se izmedju dva i osam stepeni Celzijusa. Za zimski turizam značajne su klimatske inverzije – spuštanje hladnog vazduha u niže predjele i riječne doline, dok se sunčano vrijeme i topao vazduh zadržava u višim, planinskim. Na Durmitoru tokom čitavog ljeta ima sniježnih nameta a Debeli namet u Velikoj Kalici dugačak je 200 do 300 metara i pogodan za skijanje i kada je na Crnogorskom primorju, udaljenom nekoliko sati vožnje, temperatura i do 40 stepeni. Do ove oblasti stiže se putem preko Šavnika ili putem Kolašin-Mojkovac. Pristup Žabljaku umnogome je unapredjen izgradnjom novog puta Risan-Nikšić-Šavnik-Žabljak. Zahvaljajući ovom putu vreme koje je potrebno da bi se stiglo od Podgorice do Žabljaka umanjeno je sa 3h na manje od 2h, dok bi dolazak sa primorja zahtevao oko dva sata. Geomorfologija Durmitor ima dosta jednostavan litološki sastav (Mirković M. 1983.). Najzastupljenije su karbonatne stene različitog sastava i starosti. Klastične stene se mahom sporadično javljaju. Najzastupljenije karbonatne stene su krečnjaci, a u manjoj meri javljaju se dolomiti. Krečnjaci su najčešće masivni ibankoviti, trijarske i kredne starosti. Posebno mesto u karbonatnom kompleksu stena zauzimaju kredno-paleogeni sedimenti tzv. durmitorski fliš. To su slojeviti peskoviti krečnjaci, laporoviti krečnjaci, laporci, bankovite i slojevite krečnjačke breče i peščari. U durmitorskom flišu preovladavaju različite vrste karbonata i bitno se ne razlikuju od drugih stena karbonatnog kompleksa. Klasične stene su trijarske starosti i predstavljene su kvarcnim peščarima, peskovitim krečnjacima i sl. Na planini Durmitor su malo rasprostranjeni. Ovom kompleksu pripadaju i andeziti srednje trijarske starosti. Javljaju se ispod Crvene grede. Na planini Durmitor izdvajaju se dve tektonske jedinice. Kučka tektonska jedinica zauzima jugozapadni deo planine (Prutaš, Vjetrena brda, Dobri Do, Sedlena greda, Stožina, Ružica, Lojanik, Bolj), dok Durmitorska tektonska jedinica zauzima ostali deo planine. Duž kraljušti Ranisave sa severoistoka došlo je do reversnog kretanja Durmitorske tektonske jedinice preko sedimenata Kučke tektonske jedinicekod Barnog jezera i Bosače i zauzimaju manji prostor.

29


Kao posledica čestih smena glacijalnih i interglacijalnih faza na planini Durmitor dolazi do smena glacijalnog i kraškog procesa. Premodeliranjem glacijalne morfologije (cirkovi i valovi) izgrađuje se savremeni kraški reljef u kome dominiraju uvale. Različita veličina i oblik uvala posledica je različitosti glacijalnih oblika koji su im prethodili. Trajanje i intenzitet kraškog procesa, kojima su nekadašnji glacijalni oblici premodelirani u kraške, odredili su stepen razvijenosti uvala i izgradnju tri evolutivna tipa visokoplaninskih uvala: glacijalne, glacijalno-kraške, i glacijalno-fluvijalne uvale.

Kraški reljef visokih planina je pod direktnim uticajem savremene visokoplaninske, alpske klime. Njihova izgradnja vrši se pod uticajem niskih temperatura i snega koji umnogome uslovljava nastanak i razvoj specifičnih mikrokraških oblika. Zato se kraški reljef visokih planina morfološki razlikuje od krasa planinskog oboda i nižih prostora.

Na Durmitoru su bili uočeni tragovi dve glacijacije: starije, jače i mlađe, slabije.

Za vreme starije faze glacijacije prostor Durmitora je skoro čitav bio pokriven ledom. Samo pojedini grebeni i vrhovi nisu bili pod ledenim pokrivačem.

Snežna granica tokom mlađe faze glacijacije postepeno pokazuje trend povećanja visine. Durmitor se više ne nalazi u u okviru jedne kontinuirane snežne garnice već se na njoj formiraju više odvojenih cjelina.

Na osnovu temperature vazduha i količine padavina može se utvrditi uticaj savremene klime na kraški proces i krašku morfologiju Durmitora. Supodinu planine karakteriše hladna planinska klima, jer četiri mjeseca godišnje imaju negativnu srednje mjesečnu temperaturu vazduha. U tom dijelu planine srednja godišnja temperatura vazduha od početka 60-ih godina pokazuje trend opadanja, da bi krajem sedamdesetih dostigla najnižu vrednost. Od početka osamdesetih godina započinje trend izrazitog porasta srednje godišnje temperature vazduha. U višim dijelovima Durmitora broj mjeseci sa srednje negativnom temperaturom statistički raste, te se njihov broj izjednačava sa mjesecima koji imaju pozitivne temperature. Samo nešto malo iznad najviših vrhova planine (oko 2700 m.n.v.) statistički se očekuje negativna srednja godišnja temperatura vazduha. Lokalni uslovi, diseciranost reljefa, pravac pružanja kanjonskih dolina i grebena u odnosu na pravac kretanja vlažnih vazdušnih masa, određuju količinu padavina u njegov prirodni razmeštaj. Godišnja količina padavina kreće se od 1400 do 1600mm u obodnim dijelovima planine, pa sve do 2600mm u najvišim dijelovima. Ne postoje izrazito vlažni ni izrazito suvi periodi u godini, mada pojedini zimski mjeseci imaju i do 50% više padavina nego neki ljetnji. Sem najnižih, obodnih, dijelova u kojima se više padavina izluči u mjesecima sa pozitivnom temperaturom, na ostalim visinama je obrnut slučaj. Na visinama preko 2000 m.n.v. samo se 1/5 padavina izluči u vegetativnom periodu (srednje mjesečna temperatrura vazduha viša od 7°C). Godišnja količina padavina se u periodu 1958-1993. godine kolebala u rasponu od +10, do -10%.

- Visokoplaninske uvale predstavljaju poligenetske elemente kraškog reljefa. U zavisnosti od stepena i uticaja savremenih krio-nivacionih, koluvijalnih i kraških procesa transformacija pleistocenskih cirkova i delova valova u savremene kraške uvale išla je sporije ili brže. Zbog toga se u reljefu Durmitora nalaze tri evolutivno-genetska tipa visoko-planinskih uvala: glacijalne uvale, glacijalno-krške uvale i glacijalno-fluvijalne uvale.

30


- Glacijalne uvale nalaze se na najvećim visinama. Ove uvale nalaze se u zoni najvećeg uticaja krio-nivacionih i koluvijalnih procesa, a kraški je predstavljen globalnim procesom hemijskog rastvaranja krečnjaka. Sem određenih mikrokraških oblika i dezorganizovanog poniranja vode u njima, ovaj tip uvala zadržao je morfologiju iz prethodne faze razvoja sa karakterističnom većom ili manjom otvorenošću u najnižem dijelu nekadašnjeg cirka. Kraška morfologija je zastupljena samo sa mikro oblicima i to kamenicama koje se sporadično nalaze na većim blokovima. Škrape se javljaju samo na većim golim krečnjčkim pločama. Površinskih tokova nema a nema ni tragova njihovog postojanja.

- Glacijalno-kraške uvale nalaze se na nižim visinama, ili na istim visinama kao prethodne ali na toplijim ekspozicijama. Krio-nivacioni i koluvijalni proces gube dominantnost u odnosu na kraški. U njima se formiraju osnovni hidrološki i morfološki elementi krasa (vrtače i ponori). Zbog dužeg perioda delovanja kraškog procesa po dnu ovih uvala,nekadašnjih cirkova, dolazi do stvaranja vrtača, škrapa, kamenica i povremenih tokova sa ponorima, jamama i pećinama.

- Glacijalno-fluvijalne uvale predstavljaju treći evolutivni stadijum u razvoju visokoplaninskih uvala. One se javljaju na znatno manjim visinama u poredjenju sa prethodna dva tipa. Ovde se javlja i značajna razlika u prekraškoj evoluciji. Dok su prethodna dva tipa nastala transformacijom pleistocenih cirkova, ovaj tip uvala je nastao transformacijom dijelova nekadašnjih valova. Povlačenjem lednika po dnu valova formiraju se rečni tokovikoji delimično ili potpuno odnose deluvijalni i eluvijalni materijal. Površinski tokovi kada se zato steknu uslovi poniru i postepeno se formira slepa dolina. Kako su ovo vrlo plitke doline to se radi o vrlo mladom procesu. Mnoge glacijalno-fluvijalne uvale ili njihovi dijelovi predstavljaju basene savremenih jezera, odnosno ove uvale su stalno plavljene. Krio-nivacioni procesi imaju marginalan značaj, a kraški proces je u značajnoj meri izgradio krašku morfologiju i specifičnu cirkulaciju vode (brojne vrtače, vrelai ponori, periodični istalni tokovi, stalna i periodična plavljenost.

Zemljište na ovom području formirano je na osnovu pedogenetskih činilaca, a najviše pod uticajem geološke podloge, reljefa, klime i vegetacije, što je uslovilo pojavu različitih tipova zemljišta po osobinama i svojstvima.

Na području Durmitora izdvojeno je 14 sistematskih jedinica koje se mogu svrstati u dvije grupe:

crnice (buavice) na krečnjacima i krečnjačkim drobinama;

smeđa zemljišta na silikatnim podlogama i mješavini silikata i krečnjaka. - Crnice (buavice) na ovom prostoru su formirane na krečnjačkom materijalu, i njegovim hemijskim

raspadanjem i pod uticajima hladne klime, kao i oskudne travnate i šumske vegetacije. To su vrlo plitka i izrazito humusna zemljišta, koja su zbog: stjenovitosti podloge, nagiba terena, stalne erozije, prisustva skeleta u sloju zemljišta, većih količina padavina, posebnih hidroloških uslova na karstnim terenima podložna spiranju sa izraženijih oblika reljefa u niže i blaže.

- Smeđa zemljišta obrazovana su na pješčarima, škriljcima, flišu i na miješanom supstratu od krečnjaka sa proslojcima rožnaca na dodiru krečnjaka i silikatnih stijena. Ova zemljišta se prostiru na daleko manjim površinama nego buavice. Sistematske jedinice su određene na osnovu matičnog supstrata i vegetacije, jer isti imaju najviše uticaja na obrazovanje zemljišta.

Inženjersko-geološke karakteristike Ove prostore karakterišu stijenske mase različitih inženjersko-geoloških osobina, odnosno različite nosivosti u zavisnosti od sastava i hidrogeoloških uslova. Osnovna podjela stijenskih masa na ovom području sa inženjersko-geološkog aspekta je na:

krute stijenske mase predstavljene krečnjacima trijasa, jure i krede i eruptivima srednjeg Trijasa; klastične tvorevine predstavljene glinovito-pjeskovito-laporovitim slojevima donjeg trijasa (verfena) i

glinovito; laporovitom facijom gornjokrednog fliša.

Krute stijenske mase su sa aspekta nosivosti i pogodnosti za gradnju najpovoljnije, dok klastične, uz primjenu određenih tehničkih mjera, mogu predstavljati pogodnu sredinu za građenje. Najveće prostranstvo površi Jezera zauzimaju morenski nanosi predstavljeni šljunkovito-pjeskovitim i glinovitim masama. Kao vododrživi, ovi slojevi omogućuju i formiranje površinskih tokova koji zbog malog nagiba terena na svom putu do ponora meandriraju i stvaraju močvarne terene.

31


Tereni bez ograničenja za gradnju su sastavljeni od kamenitih i polukamenitih stijena i drobina. Prema frekventnim svojstvima ne pokazuju selektivnost i odlikuju se najmanjim ubrzanjima tla za vrijeme seizmičkog dejstva zemljotresa. Tereni sa neznatnim ograničenjima za gradnju su sastavljeni od kvartarnih sedimenata. Tereni sa znatnim ograničenjima za gradnju su oni na nestabilnim padinama i povremeno plavljeni tereni. Ovi tereni predstavljaju vrlo nestabilnu geotehničku sredinu u uslovima zemljotresa, zbog prisustva vode u tlu, čime se pojačava intenzitet osnovnog seizmičkog stepena.

Na području koje je obuhvaćenom ovim Planom, a na osnovu karte seizmičke mikrorejonizacije, dominiraju pjeskoviti šljunkovi do krupni valuci, uz prisustvo gline. Mjestimično su prisutne stijene kompleksa sa kalcijsko-karbonatnim vezivom vezane u konglomerate. To su uglavnom stabilni tereni bez ograničenja za gradnju, sa nagibom manjim od 5⁰ u urbanom području.Orjentacija nagiba je uglavnom jednolična i usmerena ka Severu i severoistoku. Hidrologija Hidrografsku mrežu ovog područja grade stalni rječni tokovi medju kojima su najznačajniji tokovi Tare i Pive. Posebnu specifičnost predstavljaju još u velikoj mjeri sačuvana glečerska jezera popularno nazvana “gorske oči” kao i manji broj vodnih akumulacija koje čine prelaz od jezera ka lokvama i barama ili čak čine prave bare. Najznačajnije je Crno jezero (Veliko i Malo), gdje srijećemo veoma rijetku pojavu bifurkacije kada podzemni tokovi voda iz Crnog jezera otiču u slivove dviju rijeka - rijeke Tare na i rijeke Pive. Od ostalih jezera zanimljiva su: Škrčko (Veliko i Malo), Zminje, Pošćensko, Vražje, Riblje, Valovito, Modro, Barno, Sušičko i druga. Na postanak ovih jezera uticala je geološka gradja i karstna, fluvijalna i glacijalna erozija. Osim jezera karakteristični su i jezera - lokve kao npr. Govedja jezera, Srablje jezero, Zeleni vir, Lokva bare u Ržanom polju, lokva Dragana itd.

Hidrogeologija Hidrogeološke osobine su uslovljene stijenskim sastavom, reljefom, klimom, a formirane su pod uticajem morfogenetskih, tektonskih, karstnih i erozionih procesa.Stijenske mase obrađivanog prostora se generalno mogu podijeliti na: hidrogeološke izolatore/vodonepropusnestijene, hidrogeološke kolektore/propusne stijene i stijene sa naizmjeničnim hidrogeološkim funkcijama. Ovaj prostor izgradjuju u hidrogeološkom smislu vodopropusne i vodonepropusne stijene a manjim obimom i slabo propusne stijene i kvartarni sedimenti.

32


Geologija U geološkoj građi terena učestvuju uglavnom stijene mezozojske i kenozojske starosti. Splet i mozaičnost geoloških osobenosti se može vidjeti gotovo na svakom dijelu masiva Durmitora što predstavlja karakterističnu crtu ovog područja. Geološku građu prati vegetacijska razuđenost i diverzitet, kao i nesvakidašnje pejzažne vrijednosti. Brojni su i paleontološki lokaliteti sa bogatim nalazima paleofaune i paleoflore. Ove prostore odlikuju stijenske mase različitih geoloških osobina počev od krutih stijenskih masa predstavljeni krečnjacima pa do morenskih nanosa koji se odlikuju šljunkovito-pjeskovitim i glinovitim oblicima. Ipak, dominiraju karbonatni sedimenti mezozoika, uglavnom iz trijasa i jure. Posebno je zanimljiva flišna zona koja je tektonski dignuta i uklještena izmedju mezozojskih stijena i u literaturi ima poseban naziv durmitorski fliš. Planina Durmitor i rijeka Tara predstavljaju najzanimljivije prirodne fenomene u Crnoj Gori, Balkanskom poluostrvu, a i šire. Najširoj javnosti su poznati po grandioznom kanjonu Tare, koji je po dubini (1300 m na lokalitetu Obzir) drugi u svijetu, iza kanjona Kolorado, kao i po Bobotovom kuku (2523 m) - jednom od najviših vrhova u Crnoj Gori. Zbog bogatstva izvorne i jedinstvene prirode, za ovo područje je ustanovljena nacionalna [NP „Durmitor“] i međunarodna zaštita [Slivno područje Tare je Svjetski rezervat biosfere (M&B UNESCO), dok je NP „Durmitor“ sa kanjonom Tare Svjetsko prirodno nasljeđe (UNESCO - Lista Svjetskog prirodnog i kulturnog nasljeđa), po osnovu ispunjenja kriterijuma N (ii), (iii) i (iv)].

Sama rijeka Tara je prepoznata kao kraljica evropskih rijeka, s pravom prozvana „Suzom Evrope“ Durmitor sa širom okolinom, odlikuje se izvanrednim prirodnim ljepotama, specifičnom hidrografijom, osobenim reljefom, vertikalnom i horizontalnom distribucijom i razuđenošću mnogih prirodnih elemenata, kao i veoma zanimljivim živim svijetom. Predstavlja jedini Nacionalni Park u Crnoj Gori koji ima dvojnu međunarodnu zaštitu. Posebnu vrijednost Parka čine zone sa posebnim režimom upravljanja, od kojih su dvije sa strogim režimom zaštite (kanjon rijeke Tare i šumski rezervat „Crna Poda“).

33


Specifičnost Durmitorskog masiva ogleda se u grandioznosti kanjonskih dolina rijeka Tare i Pive i njihovih pritoka Sušice, Drage, Vaškovske rijeke, Komarnice i dr. Tome se pridružuju 18 glečerskih jezera popularno nazvanih „gorske oči“, brojni hidrološki, geomorfološki, geološki, speleološki i dr. fenomeni, kao i veoma bogat i zanimljiv biljni i životinjski svijet - biodiverzitet u cjelini, sa velikim učešćem endemičnih, reliktnih, rijetkih, zaštićenih i na drugi način značajnih i korisnih vrsta. Planinski masiv Durmitora je proglašen za Nacionalni Park zakonom još od 1952. godine, zajedno sa nacionalnim parkovima Biogradska gora i Lovćen.Živi svijet Durmitora i Tare bio je pod značajnim uticajem glacijacija tako da ovdje srijećemo velik broj reliktnih (tercijernih i glacijalnih), endemičnih i rijetkih biljnih i životinjskih vrsta. Pritom su neke vrste svoj opstanak obezbjedile u zaklonjenijim, toplijim predjelima, tzv. refugijuma Seizmološke karakteristike Na osnovu geološkog sastava i tektonskog sklopa ovog terena kao i poznavanja geomorfološke građe, vršena su makro i mikroseizmička istraživanja šireg i užeg područja Žabljaka, na osnovu čega je urađena karta mikroseizmičke rejonizacije na području GUP-a Žabljak. Na bazi navedenih istraživanja i naznačene karte, ovaj teren pripada zoni 7° i 8° MCS skale, što znači da je relativno stabilan i pogodan za gradnju skoro svih vrsta objekata. Za očekivane maksimalne intenzitete zemljotresa postoji čitav niz uputstava i standarda koji se primjenjuju pri projektovanju, građenju i održavanju konkretnih građevinskih objekata, u skladu sa stepenom seizmičnosti terena.

Karta seizmičke rejonizacije Crne Gore Klima Žabljački kraj se nalazi u zoni planinskog kontinentalnog klimatskog pojasa. Naselje Žabljak neznatno osjeća primorski klimatski uticaj i uglavnom ima umjereno - kontinentalne klimatske odlike, modificirane reljefom koji klimu planinske okoline Žabljaka čini kontinentalno-planinskom i subplaninskom.

- Srednja godišnja temperatura iznosi 4,6°C; - Najtopliji mjesec je juli sa srednjom temperaturom 17,9°C, a najhladniji januar sa -8,3°C; - Srednji datum prvog i poslednjeg mraza je 30. IX i 23 IV {205 mraznih dana). - Apsolutni minimum zabeležen je 26.1 1953. godine - 29,4 C, a apsolutni maksimurn 36,0 C 29.VIII

1956. godine. - Srednje termičko kolebanje je na području Žabljaka je oko 40,0°C; - Godišnje ima prosječno 167 mraznih dana na Žabljaku - Na Žabljaku se ne beleže tropski dani, jer je nadmorska visina velika.

34


Područje Žabljaka spada u područja velike oblačnosti, posebno povećana u hladnom dijelu godine. Relativna vlažnost se poklapa sa oblačnošću područja i u granicama je od 70-80%. Oskudnost u padavinama pored visoke relativne vlažnosti je posljedica nepostojanja uslova u većem dijelu godine da se postigne nivo kondenzacije.

- Srednja mjesječna oblačnost je 5,8 na Žabljaku, maksimalna je u februaru i iznosi 6,7 desetina na Žabljaku, a minimalna u julu i avgustu i iznosi 4,5 desetina na Žabljaku. Oblačnost je povećana u hladnom dijelu godine, dok u ljetnjem periodu dostiže minimum. Jesen u odnosu na proljeće ima u prosjeku manju oblačnost;

- Srednja višegodišnja vrijednost relativne vlažnosti je 76,7% na Žabljaku (najvlažnije je zimi 81,8% i u jesen 72,1%, dok je proleće manje vlažno 74,1%, a leto je najsušnije 72,7%.). U predjelima na nižim nadmorskim visinama vlažnost je manja, izuzev u samoj dolini Tare gde su česte magle. Tako je na Žabljaku je minimalna vlažnost u julu (71,8%), a maksimalna u decembru (82,7%).

- Srednja godišnja vrijednost insolacije - suma osunčavanja je 1925,9 na Žabljaku, mjesječni max je u julu 366,0 časova na Žabljaku i avgustu 294,0 časa na Žabljaku, a min u januaru 42,0 časova; razlike su uslovljene i morfologijom terena oko Žabljaka, pri čemu Žabljak ima veću otvorenost horizonta i manju zaklonjenost od sunca okolnim uzvišenjima.

- Vedrih dana ima najviše u ljetnjem periodu godine, dok su tmurni veoma česti u periodu od decembra do marta.

- Okolni planinski krajevi imaju, zbog veće nadmorske visine, povećanu oblačnost, ali i više vedrih dana, jer je na njima zadržavanje magle kraće. Zbog toga su masivi Durmitora i Sinjajevine često osunčani u vrijeme kada je u dolini Tare vrijeme tmurno i maglovito.

Padavine - Žabljačko područje prima godišnje prosječno do 2200mm padavina, Padavine su ravnomjerno

raspoređene tokom godine, izraženije su zimi nego ljeti, dok su jul i avgust najsušniji mjeseci. Zimi se padavine uglavnom izlučuju u vidu snijega u visoko-planinskim zonama.

- Srednja godišnja količina padavina je 1460,0 mm na Žabljaku; razlika je uslovljena povoljnijim uslovima za kondenzaciju i većom vlažnošću vazduha u dolini Tare nego na Žabljaku;

- Prosječne najveće padavine su u mjesecu novembru i iznose 214,5 mm na Žabljaku, a najmanje u mjesecu julu i avgustu 77,4 mm na Žabljaku;

- Snijeg čini 1/3 ukupnog broja dana sa padavinama (do 83,4 dana). Visina snežnog pokrivača ide i do 3 m a na pojedinim mjestima i više uz pomoć vjetra i mikro reljefa). Pojava usova je moguća lokalno na strmim prisojnim padinama.

- Srednja maksimalna visina snijega iznosi 60-150 cm. Snijeg debljine 30 cm održava se 100 (Žabljak) dana godišnje. Za zimske sportove snijeg je dobar od polovine novembra do aprila.

Raspored vazdušnih strujanja pored opšte cirkulacije modificiran je lokalnim uslovima.

- Najučestaliji vjetrovi su iz južnog kvadranta (22,6 %,) i sjeverni, pogotovo na području Žabljaka (25,4%).

Na Žabljačkom području su česti i zapadni i severozapadni vjetrovi (22,6%), a ostali duvaju znatno ređe. - Sjeverni vjetrovi (SZ pravac) donose snižavanje temperature, manje padavina, uglavnom u vidu slabog

snijga, i niske temperature. Južni vjetar, kao jedan od najizraženijih vjetrova ima veliki uticaj na klimu Žabljaka: kada on duva dolazi do naglog otapanja snijega i porasta temperature.

- Morfologija doline i pravci duvanja vjetrova i pojave tišina uslovljavaju da se najveća koncentracija zagađenja zadržava upravo na gradskom području Žabljaka. Veliki broj individualnih ložišta i zaprašenost i zagađujuće materije poreklom od saobraćaja, dodatno povećavaju količinu aerozagađenja, a čestice aerosedimenata u vazduhu javljaju se kao jezgra kondenzacije vlage, čime se dodatno povećavaju vlažnost i maglovitost atmosfere grada.

Pedološke karakteristike Zemljište na području opštine Žabljak je formirano na osnovu pedogenetskih činilaca, a najviše pod uticajem geološke podloge, reljefa, klime i vegetacije, što je uslovilo pojavu različitih tipova zemljišta po tipovima, osobinama i svojstvima. Na Žabljačkom području izdvojeno je 14 sistematskih jedinica koje se mogu svrstati u dvije grupe: • cmice (buavice) na krečnjacima i krečnjačkim drobinama

35


• smeđa zemljišta na silikatnim podlogama i mješavini silikata i krečnjaka. U okviru područja opštine Žabljak postoje zemljišta od IV do VIII bonitetne klase. Biogeografske odlike (flora i fauna) Durmitor je najveća planina u Dinaridima i predstavlja jedan od centara razvoja balkanske, a posebno dinarske flore. Opasan je impozantnim kanjonima Pive i Tare, koji se karakterišu mnogim florističkim specifičnostima u prvom redu kao refugijumi endemične flore. Na Durmitoru se nalazi veliki broj endemita pa i alpskih i alpsko-arktičkih flornih elemenata. Često se na južiim padinama Durmitora, a naročito u kanjonskim dolinama sretnu čak i mediteranski florni elementi. Na cijelom ovom prostoru ima pet osnovnih biotopa: Biotop visokoplaninskih pašnjaka i kamenjara, Biotop stijena i litica, Biotop četinarskih šuma, Biotop listopadnih šuma i Biotop vodenih objekata. Na prostoru Opštine Žabljak od velikog broja šumskih zajednica , najveće prostore u nižim predjelima zahvataju zajednice sa bjelograbićem (Carpinus betulus) dok iznad nje idu zajednice crnog graba(Ostrya carpinifolia), te termofilne bukove šume (Fagus moesiaca) i mezofilne montane bukove šume (na 1900-2200mnm). Veliki prostor zahvataju smrčeve (Picea abies) i smrčevo-jelove (Picea abies, Abies alba) šume, dok se od endemičnih šuma ističu šume crnog bora (Pinus nigra), bijelog bora (Pinus silvestris), munike (Pinus heldreichii), crnog graba (Ostrya carpinifolia) i medveđe ljeske (Corylus colurna). Na prostoru koji je obuhvaćen izradom ovog DUP-a, nalaze se najvećim dijelom prirodna i prirodi bliska vegetacija. Najveći dio površine zauzimaju pašnjaci antropogenog porijekla, nastali kao posljedica krčenja šume. Takođe na dijelu površina nalazi se dio smrčeve šume. Izgrađeni prostor nije praćen kvalitetnim ozelenjavanjem. Neuređeni prostor ispred sadašnjeg turističkog objekata koristi se kao parkiralište i na kom vlada korovska vegetacija. 2.2. STVORENI USLOVI I POTENCIJALI 2.2.1. GRAĐENA SREDINA Zona K Prostor koji je obuhvaćen ID DUP-a Žabljak – ZONA K. Prostor je komunalno i infrastrukturno djelimično opremljen.Na tom prostoru imamo izgrađenih –zatečenih objekata od kojih je dominantan Hotel Jezera i objekti koji su predstavljali bungalove za turistički smještaj a služe za stalno ili povremeno stanovanje. Većina objekata je adaptirana i rekonstruisana u prethodnom periodu i vlasnički je struktura promijenjena, izvršena je katastarska promjena pa je samim tim i došlo do inicijative za promjenom važećeg plana. Pristup do svih objekata je u većem dijelu asfaltni kolski put, dok je u manjem dijelu pristup dat pješačkim stazama. Objekti su u dobrom stanju , max spratnosti do P+1+Pk. Objekat Hotela jezera je dotrajao i duži niz godina se nije koristio pa je samim tim predviđena njegova rekonstrukcija. Pregleg postojeće izgrađenosti područja zone K

Zona Površina

zone [ha]

Učešće u DUP-u

(%)

GRADjEVINSKO PODRUČJE

Površina izgrađena objektima

[ha]

Površina pod saobraćajnicama i vodotokovima

[ha]

Ukupna izgrađena površina

[ha]

Učešće izgrađenih površinau

zoni (%)

I II I+II I+II

K 2,82 1,53 1,36 0,34 1,7 0,6

36


2.3. OCJENA STANJA Prostor koji obuhvata ID DUP Žabljak –zona K je vrlo atraktivan i pogodan za razvoj. LOKALNI POTENCIJALI

blizina NP Durmitor, snaga u odnosu na razvoj lokalnog turističkog potencijala; pogodna konfiguracija terena i dr. prirodne karakteristike za razvoj turizma postojanje infrastrukturne mreže; • Blizina centra Žabljaka omogućava dobru snabdjevenost javnim servisima;

nije sprovedena planom data regulacija i nije sprovedena infrastrukturna opremljenost

STANJE ZIVOTNE SREDINE. Za potrebe izrade Detaljnog urbanističkog plana Žabljak urađen je Izvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu. Zaključci do kojih se došlo tokom izrade izvještaja o strateškoj procjeni predstavljeni su na način razumljiv javnosti. Aktuelno stanje životne sredine, karakterisano brojnim postojećim problemima kao i rastućim razvojnim pritiscima, od planskog dokumenta zahtjeva konkretne, operativno sprovodljive mjere, kojima će se u sledećem kratkoročnom periodu, na najefikasniji način unaprijediti stanje životne sredine. Region Durmitora, a time i Žabljaka, je jedan od ključnih prirodnih resursa Crne Gore na kojem se zasniva njen ekonomski razvoj. Turizam je pak najznačajnija ekonomska grana, čiji razvoj se zasniva prvenstveno na prirodnim i kulturnim vrijednostima područja. Takođe, neplanska i nedozvoljena izgradnja u ime i za potrebe turizma ozbiljno degradira navedene vrijednosti. Obavezujućim prostornim planovima i razvojnim dokumentima definisane su smjernice i ograničenja razvoja, identifikovani resursi i potencijali predmetnog prostora. Generalno, Žabljak je određen kao centar zimskog turizma, sa bogatim kulturno-istorijskim nasljeđem. Na osnovu toga, a na nivou detaljne razrade, pri izradi DUP-a Žabljak istraženi su i ocijenjeni činioci vezani za sljedeće relacije:

SLABOSTI – LOKALNA OGRANIČENJA fizičke karakteristike saobraćajnih pristupa su nezadovoljavajući .

37


• Koncept razvoja – životna sredina • Namjena zemljišta – životna sredina • Sistemi/problemi od interesa za plan – životna sredina. Kao glavni problemi na predmetnom području izdvojili su se sljedeći: područje se nije ravnomjerno razvijalo, prisutna je neplanska gradnja, zastarjela planska dokumentacija, veoma loše stanje infrastrukturnih sistema, loš tretman vrijednih ambijentalnih cjelina i spomenika kulture, nerazvijenost centralnih funkcija. Identifikovano je nekoliko zona različitog karaktera u kojima su analizirani postojeći parametri. Na osnovu postojećih kapaciteta cjelokupnog prostora, kapaciteta pojedinih prostornih cjelina i gore navedenog izvršeno je zoniranje teritorije naselja podjelom na blokove. Time se usmjeravanje planske izgradnje vrši sa ciljem formiranja/zaokruživanja prostornih cjelina na osnovu njihovih postojećih karakteristika, bez većih promjena karaktera, tradicije i prirodnog ambijenta cjelokupne planske teritorije. Akcenat je stavljen na revitalizaciju i remodelaciju postojećih prirodnih, izgrađenih i kulturnih kapaciteta prostora. Urbanizacija naselja podrazumijeva uspostavljanje kvalitetnih infrastrukturnih sistema, kao preduslov za očuvanje i održivost naselja. Osnovni princip formiranja saobraćajne mreže kao polaznu tačku uzima rasterećenje obale od preintenzivnog kolskog saobraćaja, u skladu sa osnovnim opredjeljenima za razvoj naselja, uz poštovanje glavnih spontano formiranih pješačkih komunikacija i dominantnih pravaca kretanja. Planom je definisano da svaka dalja izgradnja treba biti prilagođena kapacitetima postojeće infrastrukture na području drumskog saobraćaja, snabdijevanja pitkom vodom i odvođenja otpadnih voda, da bi se spriječilo pogoršanje stanja životne sredine. Odnosno, izgradnju novih kapaciteta usloviti izgradnjom potrebne infrastrukture. Jedna od ključnih poruka Plana je potreba da se zaštite životna sredina, vizuelni integritet i kulturno-istorijski aspekt predmetnog područja od pritisaka u vezi sa protivrječnom upotrebom zemljišta i infrastrukturom. Kao rezultat toga, plansko rješenje uvažava osnovne principe održivosti ali se prilikom realizacije plana moraju koristiti za to prikladni instrumenti i alati. Sumarno, u organiziji prostora Plan se pridržava načela održivog prostornog razvoja, a posebno onih iz područja urbanističke discipline kao što su načela racionalnog korišćenja prostora, kompatibilnosti namjene u prostoru, opterećenja prostora (nosivost prostora), humanosti u namjeni prostora, a posebno ljudskih naselja, kao i načela koja se odnose na zaštitu i unapređenje prirodnog bogatstva.

PLANSKI DIO 1. PLANIRANO PROSTORNO RJEŠENJE 1.1. OBRAZLOŽENJE ODABRANOG PROSTORNOG RJEŠENJA Prostor za koji se radi plan čini područje opštinskog centra Žabljak u granicama obuhvata koji je dat u grafičkom prilogu “Geodetsko katastarska podloga„

U skladu sa programskim zadatkom Planom treba da se pravno regulišu izgrađeni objekti čija je namjena stalno i povremeno stanovanje ili smještaj turista. Osnovni zadatak je sanacija, osiguranje kvalitetnije infrastrukture, stvaranje uslova za dodatne sadržaje i posebno osiguranje javnog pristupa objektima kao i sprovođenje parcelacije sa što manjim remećenjem vlasništva. Usklađivanje potreba u infrastrukturnom i saobraćajnom smislu hotela Jezera i stvaranje uslova za nesmetano obezbeđenje parking prostora za potrebe hotela. Lokalna samouprava je svoj stav iskazala kroz programski zadatak. Potrebe korisnika prostora i inicijative vlasnika zemljišta Tokom izrade Nacrta plana obrađivač je dobio inicijativu korisnika prostora koja se odnosi na prostor na kojem je postojeći hotel Jezera.

1. Da se UP formira na takav način da je cine samo one katastarske parcele koje su u vlasništvu odnosno za potrebe hotela.

2. Da se u okviru parcele planira prostor za parkiranje, odnosno da se parking prostor koji je bio izuzet prethodnim planom objedini sa UP.

3. Potrebno je predvidjeti kod saobracajnog rjesenja mogućnost nesmetanog korišćenja saobraćajnice svih korisnika prostora.

38


Takođe je iskazana inicijativa od strane drugih zainteresovanih korisnika za sprovođenje parcelacije prema vlasništvu. 1.2 KONCEPT PREDLOŽENOG MODELA

Planskim rješenjem, formirane su parcele sa adekvatnom infrastrukturnom opremljenošću, uz uvažavanje stečenih obaveza .

Parcele su formirane tako da podržavaju katastarsku podjelu uz poštovanje vlasništva, prema utvrđenim opštim pravilima urbanističke regulacije koja se zasnivaju na: urbanističkim pokazateljima (namjena, indeks izgrađenosti, indeks zauzetosti); urbanističkim mrežama linija (regulaciona linija, građevinska linija, osovinska linija saobraćajnice,linija

urbanističke parcele); pravilima izgradnje (udaljenost objekta, visina objekta, postavljanje ograde, parkiranje i garažiranje itd).

Planiranjem i uređenjem prostora obezbijediti će se kvalitetniji životni uslovi stanovništva. Prilikom izrade planskog rješenja vodilo se računa o očuvanju i unapređenju postojećih i stvaranje novih urbanih vrijednosti uz očuvanje životne sredine . Urbanizaciju prostora prati i izgradnja infrastrukture, čija je usklađenost obuhvaćena ovim planom.

Predloženim rješenjem poštovani su planovi šireg područja, te unutar zadatih uslova iz predmetnog Plana i predložena konačna namjena prostora . Obrazloženje prati grafički prilog Plan namjene površina. Za postojeći Hotel „Jezera“ predviđena je rekonstrukcija u skladu sa namjenom koristeći elemente racionalne gradnje uz primjenu savremenih tehnologija građenja. Zadržava se postojeći horizontalni i vertikalni gabarit objekta hotela sa kompletnom zamjenom svih instalacija, elemenata fasade, sa smanjenjem broja soba i povećanjem veličine apartmana i ostalih potrebnih sadržaja. Postojeće vile su većim dijelom rekonstruisane i vlasnički definisane pa je samim tim hotel potrebno tretirati zasebno. Postojeći objekti stalnog ili povremenog stanovanja-renta vile su uglavnom rekonstruisani a planom im je data mogućnost dogradnje ili nadogradnje ukoliko ima uslova za ostvarenje planskih parametra. Ukoliko se pokaže potreba mogu biti zamjenjeni novim uz poštovanje zadatih parametara.

1.3 NAMJENA POVRŠINA I OBJEKATA Na prostoru u zahvatu Plana, površine 2.79 ha, obuhvaćene su izgrađene i neizgrađene površine pretežne namjene površine za turizam - hoteli (T1) i površine za mješovite namjene na prostoru koji je obuhvaćen vilama za izdavanje i smještaj turista, zatim saobraćajnice i parking prostor. Površine za mješovite namjene ( MN ) Površine mješovite namjene su površine koje su predviđene za stanovanje i za druge namjene koje ne predstavljaju značajnu smetnju stanovanju od kojih nijedna nije preovlađujuća. Na površinama iz stava 1 ovog člana, planskim dokumentom mogu se predvidjeti: - stambeni objekti; - ugostiteljski objekti i objekti za smještaj turista. Površine za turizam (T1 ) :

Površine za turizam su površine koje su planskim dokumentom namijenjene prvenstveno za razvoj turizma.

Na površinama za turizam mogu se planirati objekti:

za smještaj turista: hoteli,

39


Na površinama za turizam izuzetno od pretežne namjene i kompatibilno toj namjeni mogu se planirati i objekti i sadržaji poslovnih, komercijalnih i uslužnih djelatnosti, sporta i rekreacije, parkinzi i garaže za smještaj vozila korisnika (zaposlenih, gostiju i posjetilaca).

Turizam se na ovom području prožima sa funkcijom stanovanja u smislu pružanja usluga smještaja turistima. Postojeći Hotel „Jezera “rekonstruisati u skladu sa kategorijom 4-5 * sa min kapacitetom 130 smještajnih jedinica. Površine saobraćajne infrastrukture (DS)

Površine saobraćajne infrastrukture na području Plana, namjenjene su za objekte infrastrukture drumskog saobraćaja.

Planirane površine saobraćajne infrastrukture u obuhvatu granica Plana podijeljene su na: kolske, pješačke (šetalište, staze, prolazi, stepeništa) i površine za parkiranje.

Površine za pejzažno uređenje:

PUO - pejzažno uređenje ograničene namjene; Površine ograničene namjene su: sportsko rekreativne površine; površine pod zelenilom i slobodne površine u turizmu (uz hotele i turistička naselja, zdravstvenog turizma, odmarališta i hostela, planinarskih i lovačkih domova);

PUJ - pejzažno uređenje ograničene namjene; Zelene i slobodne površine javne namjene su: parkovi, zone rekreacije izmedju stambenih naselja, skverovi, trgovi, zelenilo uz saobraćajnice, slobodne površine stambenih objekata i blokova i drugi. 2. USLOVI ZA IZGRADNJU, UREĐENJE, KORIŠĆENJE I ZAŠTITU PROSTORA 2.1. URBANISTIČKO-TEHNIČKI USLOVI ZA IZGRADNJU I REKONSTRUKCIJU OBJEKATA I

UREĐENJE PROSTORA 2.1.1. Uslovi u pogledu planiranih namjena Sve pojedinačne parcele definisane su za određene namjene tako da je cjelokupan prostor podjeljen po funkcijama koje se na njemu odvijaju. Pojedinačne namjene urbanističkih parcela unutar obuhvata date su kroz posebne urbanističko-tehničke uslove za uređenje prostora sa numeričkim pokazateljima i u grafičkom prilogu Plan namjene površina. Osnovne namjene površina na prostoru ovog Plana su: Površine za mješovite namjene:

MN - vile za izdavanje i smještaj turista; Površine za tuurizam:

T1 – Hotel sa svim pratećim sadržajima; Površine za saobraćajnu infrastrukturu:

DS – kolske i pješačke saobraćajne površine, parking površine;

Površine za pejzažno uređenje: PUO - Površine za pejzažno uređenje ograničene namjene; PUJ - Površine za pejzažno uređenje javne namjene;

40


2.1.2. Uslovi za regulaciju i nivelaciju Instrumenti za definisanje ovog sistema su: Regulaciona linija je linija koja dijeli javnu površinu od površina namjenjenih za druge namjene. Građevinska linija je linija na, iznad i ispod površine zemlje i vode, definisana grafički i numerički, koja predstavlja granicu do koje je moguće graditi objekat. Planskim dokumentom građevinska linija se definiše kao linija na kojoj se mora ili do koje se može graditi. Građevinska linija koja je orijentisana prema javnoj površini mora biti prikazana grafički sa numeričkim podacima i opisno, dok građevinske linije prema susjednim parcelama mogu biti definisane opisno (kao odstojanja u odnosu na susjedne objekte ili granicu pripadajuće parcele) ili grafički. Građevinska linija je definisana koordinatama tačaka u grafičkom prilogu Plan parcelacije, regulacije i nivelacije. U slučaju kada građevinska linija nije grafički definisana, minimalno rastojanje od granica urbanističke parcele je 2m. Moguće je graditi objekat na ivici parcele, ili na rastojanju manjem od 2m, jedino uz pismenu saglasnost graničnih susjeda. Erkeri, terase, balkoni i drugi istureni djelovi objekata ne mogu prelaziti građevinsku liniju, kao ni minimalna definisana odstojanja od bočnih i zadnjih ivica urbanističke parcele. Visinska regulacija definisana je maksimalnom spratnošću odnosno maksimalno dozvoljenom visinom objekta na svim urbanističkim parcelama. Etaže mogu biti podzemne i nadzemne. Podzemna etaža je podrum, a nadzemne etaže su suteren, prizemlje, sprat i potkrovlje. Podrum je podzemna etaža čiji vertikalni gabarit ne može nadvisiti relevantnu kotu terena o.oom, čiji je horizontalni gabarit definisan gradjevinskom linijom i ne može biti veći od urbanističke parcele. Ako se radi o denivelisanom terenu, relevantnom kotom terena smatra se kota konačno uredjenog i nivelisanog terena oko objekta. Suteren je nadzemna etaža kod koje se dio vertikalnog gabarita nalazi iznad kote konačno nivelisanog terena oko objekta i čiji su horizontalni gabariti definisani gradjevinskom linijom. Suteren može biti na ravnom ili denivelisanom terenu. Kod suterena na ravnom terenu vertikalni gabarit ne može nadvisiti kotu terena više od 1m konačno nivelisanog i uredjenog terena oko objekta. Suteren na denivelisanom terenu je sa tri strane ugradjen u teren, s tim što se kota poda suterena na jednoj strani objekta poklapa sa kotom terena ili odstupa od kote terena maksimalno 1.0m. Nije dozvoljena naknadna prenamjena garaža i tehničkih prostorija u suterenu u druge namjene. Prizemlje je prva etaža sa visinom poda jednakom ili višom od okolnog uređenog terena, tj. prva etaža iznad suterena. Za stambene objekte kota poda prizemlja je maksimalno 1.00m, a za poslovne objekte maksimalno 0.20m iznad kote konačno uređenog i nivelisnog terena oko objekta. Sprat je svaka etaža između prizemlja i potkrovlja/ krova. Ukoliko krovna konstrukcija i visina sljemena omogućavaju organizovanje prostora tavana u svrhu stanovanja, taj prostor ulazi u obračun bruto razvijene građevinske površine sa 100% i kao takav mora biti prepoznat u planiranim indeksima izgrađenosti za tretitranu parcelu (tavan ne ulazi u obračun spratnosti objekta). Potkrovlje ili završna etaža se nalazi iznad poslednjeg sprata. Najniža svijetla visina potkrovlja ne smije biti veća od 1.2m na mjestu gdje se gradjevinska linija potkrovlja i spratova poklapaju. Tavan je dio objekta bez nadzidka, isključivo ispod kosog ili lučnog krova, a iznad medjuspratne konstrukcije poslednje etaže i može imati minimalne otvore za svjetlo i ventilaciju. Tavan nije etaža. Ukoliko krovna konstrukcija i visina sljemena omogućavaju organizovanje prostora tavana u svrhu stanovanja, taj prostor ulazi u obračun BGP sa 100% i kao takav mora biti prepoznat u planiranim indeksima izgradjenosti za tretiranu parcelu. Maksimalno dozvoljena visina objekta mjeri se od najniže kote okolnog konačno uređenog i nivelisanog terena ili trotoara uz objekat do kote sljemena ili vijenca ravnog krova. Nivelacija se bazira na postojećoj nivelaciji terena. Najveća visina etaže za obračun visine građevine, mjerena između gornjih kota međuetažnih konstrukcija iznosi:

41


- za garaže i tehničke prostorije do 3m - za stambene etaže do 3.5m - za poslovne etaže do 4.5m - izuzetno za osiguranje prolaza za pristup interventnih i dostavnih vozila, visina prizemne etaže na mjestu prolaza iznosi 4.5m. Uslovi za nesmetano kretanje invalidnih lica Prilikom projektovanja i izvodjenja objekata potrebno je svakom objektu obezbediti pristup koji mogu da koriste lica sa ograničenim mogućnostima kretanja, u skladu Pravilnikom о bližim uslovima i načinu prilagođavanja objekata za pristup i kretanje lica smanjene pokretljivosti i lica sa invaliditetom (,,Sluzbeni list Crne Gore", br. 48/13 i 44/15). Nivelacije svih pešačkih staza i prolaza raditi takodje u skladu sa važećim propisima o kretanju invalidnih lica i pravilnikom.

2.1.3. Uslovi za parcelaciju

Osnov za izradu Plana parcelacije je topografsko katastrska podloga, dostavljena od strane Naručioca planske dokumentacije. Određene su granice urbanističkih parcela, čije su prelomne tačke geodetski definisane u grafičkom prilogu Plan parcelacije. Urbanističke parcele imaju obezbijeđen direktan kolski i pješački pristup sa javne saobraćajne površine. Ukoliko na postojećim granicama katastarskih parcela dođe do neslaganja između katastra i Plana, mjerodavan je zvanični katastar. Usklađivanje urbanističke parcele sa stvarnim katastarskim stanjem, vrši organ nadležan za poslove uređenja prostora u toku postupka za izdavanje građevinske dozvole, ukoliko urbanistička parcela određena ovim planskim dokumentom odstupa od postojeće katastarske parcele (ili parcela), kao i u drugim opravdanim slučajevima.

Kote koje su date u nivelacionom planu nijesu uslovne,detaljnim snimanjem terena i izradom glavnih projekata saobraćajnica moguće su manje korekcije kota iz plana na način da se obezbijedi odvođenje atmosferskih voda sa lokacije principom samoodvodnjavanja.

Zbog specifičnih uslova terena prije izrade projektne dokumentacije neophodna je izrada geotehničkog elaborata. 2.1.4. Opšti uslovi uređenja prostora Intervencije na postojećim objektima Na parcelama izgradjenih objekata Planom se predviđa adaptacija ili rekonstrukcija, dogradnja i nadgradnja ili rušenje uz izgradnju novih objekata shodno Planskim parametrima. Za hotel ‘’Jezera’’ predviđena je rekonstrukcija. Postojeći objekti su oni koji su evidentirani u grafičkom prilogu “Postojeće korišćenje”. Planski uslovi za izdavanje odobrenja definisani su za sledeće postojeće objekte: Dograditi i nadograditi se shodno planskim parametrima mogu:

a. objekti koji zadovoljavaju uslov propisan planom a odnosi se na minimalnu veličinu urbanističke parcele; b. objekti koji imaju niže indekse (indeks zauzetosti, indeks izgrađenosti) i spratnost, od onih koji su

propisani planom, za koje su ispunjeni uslovi parkiranja, a koji nijesu prešli definisanu građevinsku liniju prema susjednim parcelama niti regulacionu liniju prema saobraćajnici – u postojećem gabaritu;

c. objekti koji imaju niže indekse (indeks zauzetosti, indeks izgrađenosti) i spratnost, od onih koji su propisani planom, za koje su ispunjeni uslovi parkiranja, a koji su prešli definisanu građevinsku liniju prema susjednim parcelama uz saglasnost susjeda i nijesu prešli regulacionu liniju prema saobraćajnici u postojećem gabaritu;

42


- planirane intervencije na postojećim objektima usloviće provjera konstruktivnog sistema pojedinih objekata, kao i planiranje adekvatnog ojačanja radi prihvatanja dodatnih opterećenja;

- planirane intervencije radiće se saglasno parametrima usvojenim za veličine pojedinih urbanističkih parcela;

- prilikom planiranja intervencija na postojećim objektima, obezbijediti udaljenost dogradjenog dijela od granice parcele min 2.0m, tj. od objekta na susjednoj parceli min 4m

- dograđeni dio objekta će se postavljati u okviru građevinske linije definisane planom ali se može postaviti i i na samoj granici parcele uz pismenu saglasnost susjeda;

- krovove objekata na kojima je predviđena nadgradnja sprata oblikovati u skladu sa karakterom I volumenom objekta.

- prilikom planiranja nadgradnje i dogradnje objekata voditi računa o orijentaciji otvora, nije dozvoljeno planirati otvore na strani sa koje bi se mogla ugroziti privatnost susjednog objekta.

pretvaranje stambenog u poslovni prostor

- planom se predviđa mogućnost pretvaranja stambenog prostora u poslovni, prema propisanoj proceduri;

poslovni prostor se definise na sledeći nacin: - poslovni prostor predvidjeti u prizemlju objekta, minimalne povrsine 30m2, sa zasebnim ulazom. - poslovni prostor u pogledu veličine, potrebnih instalacija i tehničkih zahtjeva mora zadovoljavati važeće

tehničke propise - obavezno je obezbijediti parking za posjetioce.

Infrastrukturno opremanje i osnovni standardi Objekti u higijenskom i tehničkom smislu moraju zadovoljiti važeće standarde vezano za površinu, vrste i veličine prostorija, a naročito standarde u pogledu sanitarnog čvora. Propisuje se obavezno priključivanje parcela i objekata na elektroenergetsku i vodovodnu infrastrukturnu mrežu. Priključivanje objekata na saobraćajne, elektroenergetske i komunalne infrastrukturne mreže obavlja se na način i uz uslove propisane od strane nadležnih institucija. Način predobrade, odnosno obrade sanitarno fekalnih otpadnih voda i potencijalno onečišćenih oborinskih voda prije ispuštanja u prijemnik biće propisan resornim aktima, zavisno od sastava i kvaliteta sanitarno fekalnih i potencijalno onečišćenih atmosferskih voda. Preporuka je da 20% potreba za električnom energijom bude obezbijeđeno iz obnovljivih izvora ili nadoknađeno upotrebom adekvatnih materijala / detaljno opisano u tekstualnom dijelu plana – Mjere energetske efikasnosti/. Izgradnja novih objekata Da bi se omogućila izgradnja novih objekata i uredio teren, potrebno je prije realizacije namjena definisanih ovim Planom izvršiti nivelaciju terena i komunalno opremanje zemljišta, u skladu s ovim uslovima: ▪ gabarite objekata projektovati u skladu sa zadatim veličinama zauzetosti terena, spratnosti i bruto gradjevinske površine; ▪ u okviru maximalne bruto građevinske površine planiranih objekata uračunati ukupnu površinu otvorenog i zatvorenog korisnog prostora, koji je planiran u svim etažama objekta (suteren-prizemlje-sprat-potkrovlje); ▪ ostavlja se mogućnost planiranja podruma; ▪ površina garažnog prostora i tehničkih prostorija ne obračunava se u bruto gradjevinsku površinu objekta; ▪ izgradnji objekata mora da prethodi detaljno geomehaničko ispitivanje terena, a tehničku dokumentaciju raditi isključivo na osnovu detaljnih geodetskih snimaka terena, geoloških i hidrogeoloških podataka, kao i rezultata o geomehaničkim ispitivanjma tla; ▪ izbor fundiranja objekata prilagoditi zahtjevima sigurnosti, ekonomičnosti i funkcionalnosti objekata; ▪ prilikom izgradnje objekata u cilju obezbedjenja stabilnosti terena, potrebno je izvršiti odgovarajuće saniranje terena, ako se za to pojavi potreba; ▪ da bi se omogućila izgradnja objekata i uređenje terena, prije realizacije definisane ovim Planom, potrebno je izvršiti rasčišćavanje i nivelaciju terena, regulisanje odvodnih kanala i komunalno opremanje zemljišta; Broj objekata na parceli Na urbanističkim parcelama je moguće graditi jedan ili više objekata u skladu sa parametrima iz Plana.

43


Rušenje postojećih objekata Rušenje objekata treba izvoditi u skladu sa Elaboratom o rušenju postojećih objekata, koji se radi za djelove objekata ili objekte u cjelini, a na osnovu koga nadležni opštinski organ izdaje dozvolu za rušenje. Rušenje objekata će se izvoditi fazno ili u cjelini, zavisno od zahtjeva Investitora. Konstrukcija objekta Konstrukciju novih objekata oblikovati na savremen način bez miješanja sistema nošenja po spratovima, sa jednostavnim osnovama i jasnom seizmičkom koncepcijom. Izbor fundiranja novih objekata prilagoditi zahtjevima sigurnosti, ekonomičnosti i funkcionalnosti objekta. Posebnu pažnju posvetiti mjerama antikorozivne zaštite. Arhitektonsko oblikovanje objekta Arhitektonsko oblikovanje objekata mora se prilagoditi postojećem ambijentu. Objekti se moraju oblikovati u skladu sa lokalnim tradicionalnim oblicima, bojama i materijalima. Oblikovanje objekata treba uskladiti sa pejzažom i sa tradicionalnom slikom naselja. Kod adaptacije postojećih objekata potrebno je koristiti prirodne materijale podižući kvalitet pejzaža. Prozore i vrata dimenzionirati prema klimatskim uslovima (uz osiguranje otvora za atraktivne vizure dimenzionirati otvore s ciljem štednje toplote/hladnoće i koristiti tradicionalnu stolariju). Arhitektonske volumene objekata potrebno je pažljivo projektovati sa ciljem dobijanja homogene slike naselja i grada. Visine objekata su date na grafičkim prilozima kao spratnost objekata uz predpostavljen disciplinovan odnos korisnika, naročito kod novoplanirane gradnje, vodeći računa o susjednim objektima i opštoj slici naselja i grada. Krovovi su kosi – dvovodni ili viševodni , sa nagibima krovnih ravni u skladu sa normativima građenja za podneblje u kome se objekat gradi. Uređenje parcele Na urbanističkoj parceli slobodne površine oko objekata pejzažno urediti u duhu vrtne arhitekture planinskog područja. Prostor treba oplemeniti autohtonim rastinjem, uvažavajući prirodno naslijeđe. Preporuka Plana je da se urbanističke parcele ne ograđuju, ili da se primjenjuju ograde od prirodnih materijala, kamen ,drvo i živice izuzev u slučaju gdje to tehnički propisi diktiraju ograditi objekat shodno tim propisima . Teren oko objekata, terase i druge površine treba izvesti na način da se ne narušava izgled naselja, te da se ne promijeni prirodno oticanje vode na štetu susjednog zemljišta, odnosno susjednih građevina. 2.1.5. PRAVILA ZA UREĐENJE POVRŠINA I GRAĐENJE OBJEKATA

2.1.5.1. PRAVILA ZA PARCELE

POVRŠINE MJEŠOVITE NAMJENE – VILE ZA IZDAVANJE I SMJEŠTAJ TURISTA (MN)

Površine mješovite namjene su predviđene kao Vile za izdavanje i smještaj turista.

Površine mješovite namjene su predviđene za stanovanje i druge namjene koje ne predstavljaju značajnu smetnju stanovanju, od kojih nijedna nije preovlađujuća.

Namjena stanovanja obuhvata objekte stalnog i povremenog stanovanja, u vidu stanova i vila. Ostale namjene mogu biti ugostiteljske – kafe, restoran, turističke - vile i kuće za izdavanje, turistički apartmani.

Parcele sa namjenom MN su izgrađene. Postojeći objekti će se sanirati u najvećoj mogućoj mjeri kada je u pitanju infratsrukturno opremanje i estetske vrijednosti objekata i izgrađenog ambijenta. Planom se predviđa rekonstrukcija, dogradnja i nadgradnja ili rušenje uz izgradnju novih objekata shodno Planskim parametrima uz poštovanje definisanih urbanističko tehničkih uslova.

44


2.1.5.2. PRAVILA ZA PARCELE – TURIZAM (T1)

Hotel „Jezera“ (UP1)

Ovo je lokacija postojećeg hotela „Jezera“ smještajnih kapaciteta od oko 130 ležajeva visoke kategorije (minimum 4 zvjezdice).

Za hotel „Jezera“ predviđena se rekonstrukcija u smislu preuređenja unutrašnjih prostora i fasade kao i rekonstrukcija svih instalacija u hotelu u cilju sprovodjenja koncepta energetske zaštite i energetske efikasnosti unutar objekta.

Rekonstrukcija obuhvata: zamjenu svih instalacija u objektu, kompletnu zamjenu svih elemenata fasade i krovnog pokrivača, smanjenje broja soba, povećanje broja apartmana, unapređenje rekreativnih sadržaja u objektu modernizacijom ovih sadržaja (saune, bazeni, masaža, wellnes). Predviđena je kompletno nova spoljašnja izolacija kao i ugradnja novih prozora sa trostrukom staklenom izolacijom, djelimično sa zaštitom od Sunca.

Predviđeno je uređenje parkiranja i rješavanje saobraćajnih komunikacija, uređenje garažnog prostora i pristupnog parkinga za servisna vozila, obezbeđenje dovoljnog parking prostora za korisnike hotela. Rekonstrukcija podrazumeva i uređenje otvorenih sportskih terena, parternog uređenja kompleksa i drugih sadržaja koji su u okviru kompleksa.

Predviđeno je zadržavanje postojećih horizontalnih i vertikalnih gabarita objekta, sa proširenjem u podrumskom dijelu i proširenjem terase koja se u zimskim mjesecima može zatvarati i koristiti kao zimska bašta.

Rekonstrukciju objekta hotela projektovati u skladu sa tehničkim propisima, normativima i standardima za projektovanje ove vrste objekata.

Prilikom arhitektonskog oblikovanja treba voditi računa o materijalizaciji, ne samo u smislu finalne i fasadne obrade već u cjelini a prema namjeni utvrđenoj ovim Planom.

Buduće intervencije na hotelu se baziraju na osnovu autentične dokumentacije o njegovom izgledu. Što primarno podrazumjeva snimanje postojećeg stanje eksterijera i rješavanje spoljašnje oblikovnosti hotela analogno postojećem

2.1.5.3. PRAVILA ZA PARCELE NAMJENE SAOBRAĆAJNE INFRASTRUKTURE (DS)

Površine drumskog saobraćaja su predviđene za objekte drumskog saobraćaja koji ne predstavljaju značajnu smetnju ostalim namjenama. To mogu biti funkcionalni sadržaji za potrebe korisnika koji obuhvataju parkinge.

Parcele sa ovom namjenom su neizgrađene objektima ili djelovima objekata.

Objekti će se infratsrukturno opremiti u skladu sa smjernicama Plana. 2.1.5.4. PRAVILA ZA UREĐENJE ZELENIH POVRŠINA OGRANIČENE NAMJENE (PUO) Ove zelene površine imaju prvenstveno reprezentativan karakter pa je potrebno posebnu pažnju posvetiti njihovom oblikovanju, odabiru biljnog materijala koji će biti atraktivan kroz cijelu godinu, adekvatnog osvjetljenja i sl. U okviru ovih površina moguće organizovanje sadržaja za sport i rekreaciju, sadržaja kulture (umjetnički paviljoni i pozornice), kao i drugi sadržaji koji ne remete osnovnu namjenu. U poglavlju Pejzažno uređenje je dat predlog biljnih vrsta za ozelenjavanje.

45


2.1.6. URBANISTIČKO TEHNIČKI USLOVI POVRŠINE ZA MJEŠOVITE NAMJENE ( MN)

Vile za izdavanje i smještaj turista (UP4, UP5, UP6, UP7, UP8, UP9, UP10, UP11, UP12, UP13, UP14, UP15, UP16, UP17, UP18, UP19, UP20, UP21)

▪objekte organizovati kao slobodnostojeće objekte na parceli; ▪indexi zauzetosti i izgradjenosti parcele zadati su za svaku urbanističku parcelu pojedinačno a kreću se u zavisnosti od veličine parcele i namjene samog objekta; ▪minimalna površina parcele za mješovitu namjenu je 250 m2; max Si /0,30/ max Kiz /0,60/ ▪ predviđena spratnost objekata je do max 3 etaže; P+1+Pk (detaljno za svaku parcelu su dati parametri i intervencije u tabeli Analitički pokazatelji koji su obavezujući); ▪ dozvoljena je izgradnja podruma u skladu sa konfiguracijom terena i ona ne ulazi u bruto građevinsku površinu ukoliko služi kao garažni prostor ili prostor za smještaj tehničkih i infrastrukturnih sadržaja; ▪ parkiranje vozila predvideti na parceli (% potrebnih parking mjesta može se ostvariti na otvorenom parking prostoru u skladu sa tehničkim normativima ) a ostalo u garaži u objektu. ▪ projektnu dokumentaciju za objekte raditi u skladu sa važećim propisima za projektovanje ovakve vrste objekata. ▪zelene površine u okviru parcela pejzažno urediti uz prethodnu analizu postojećeg-zatečenog zelenog fonda kako bi se u najvećoj mogućoj mjeri očuvao i revitalizovao prirodni biodiverzitet. Minimalni procenat ozelenjenosti iznosi 30%. Detaljne smjernice za pejzažno uređenje date su u poglavlju Plan pejzažnog uređenja. U okviru objekata moguće je organizovanje poslovnih prostora u prizemljima u skladu sa smjernicama datim u prethodnom poglavlju, uz poštovanje higijensko tehničkih uslova i normativa. OBJEKTI TURIZMA ( T1) Objekat HOTELA (UP1) ▪ objekat je organizovan kao slobodostojeći objekat na parceli ; ▪indexi zauzetosti i izgradjenosti parcele zadati su za urbanističku parcelu pojedinačno; max Si /0,2/ max Kiz /1,2/ ▪ predviđena spratnost objekata je do max 7 etaža, P+6+Pk (detaljno za svaku parcelu su dati parametri u Tabeli analitički pokazatelji koji su obavezujući); ▪ dozvoljena je dogradnja podruma u skladu sa konfiguracijom terena i ona ne ulazi u bruto građevinsku površinu ukoliko služi kao garažni prostor ili prostor za smještaj tehničkih i infrastrukturnih sadržaja; ▪ parkiranje vozila predvidjeti na parceli (% potrebnih parking mjesta može se ostvariti na otvorenom parking prostoru u skladu sa tehničkim normativima ) a ostalo u garaži u objektu. ▪ projektnu dokumentaciju za objekte raditi u skladu sa važećim propisima za projektovanje ovakve vrste objekata. ▪zelene površine u okviru parcela pejzažno urediti uz prethodnu analizu postojećeg-zatečenog zelenog fonda kako bi se u najvećoj mogućoj mjeri očuvao i revitalizovao prirodni biodiverzitet. Minimalni procenat ozelenjenosti iznosi 40%. Detaljne smjernice za pejzažno uređenje date su u poglavlju Plan pejzažnog uređenja. PEJZAŽNOG UREĐENJA OGRANIČENE NAMJENE ( PUO) UP Z1 - sportski tereni i sportsko rekrativni sadržaji na otvorenom ▪ projektnu dokumentaciju za objekte raditi u skladu sa važećim propisima za projektovanje ovakve vrste sadržaja. ▪zelene površine u okviru parcele pejzažno urediti u skladu sa namjenom. Minimalni procenat ozelenjenosti parcele iznosi 70%. Detaljne smjernice za pejzažno uređenje date su u poglavlju Plan pejzažnog uređenja.

46


2.1.7. PREGLED OSTVERENIH KAPACITETA Planom je predviđen kapacitet izgradnje objekata do 13559 m2 bruto građevinske površine. Objekti će se graditi na za to definisanim površinama za izgradnju u okviru urbanističkih parcela. Planirani kapaciteti definisani za sve urbanističke parcele kao i intervencije koje su predložene planom su prikazani u tabeli Analitički pokazatelji koja čini sastavni dio Plana. Urbanisticki pokazatelji ostvarenih kapaciteta u okviru zahvata Plana:

Planirano stanje Povrsina zahvata DUP-a 28852,50 m2 2,89 ha Ukupna max povrsina urbanističkih parcela 25703m2 2,57 ha Ukupna max BGP objekata 13559,00 m2 Ukupna max površina objekata 3400,00 m2 Ukupna max povrsina objekata MN 1692,00 m2 Ukupna max bruto povrsina objekata MN 3169,00 m2 Max Indeks zauzetosti na nivou Plana 0.26 Max Indeks izgrađenosti na nivou Plana 0.50

Slobodne i zelene površine javne namjene 658 m2 0,07 ha

Slobodne i zelene površine ograničene namjene 7119 m2 0,71 ha Kolske, kolsko pjesačke saobracajnice , pješačke staze, šetališta 3150 m2 0,32 ha

PP / PZ ( index zauzetosti ) 0.26

PR / PZ ( index izgrađenosti) 0.50

Ukupno turističkih ležaja u hotelu sa 4* 130 kreveta

Ukupno turističkih ležaja u MN-depadansi 71 krevet

Ukupno stanovnika 23 stanovnika

Ukupno zaposlenih 42 zaposlenih

47


PREGLED URBANISTIČKIH PARAMETARA

Broj urbanističke

parcele


parcele [m2]

postojeća zauzetost

postojeća izgrađenost

Postojeći Iz

Postojeći Ii

planirana zauzetost

planirana izgrađenost

Planirani max.

indeks zauzetosti

Iz


Ii

Planirana spratnost

Planirana namjena Planirana intervencija

UP1 11663 1164 8148 0,10 0,70 1698 10498 0.15 0,90 Po+P+6 Turizam - T1 Rekonstrukcija +dogradnja

UP4 265 30 60 0,11 0,23 80 60 0,30 0,60 P+1+Pk površine za mješovite

namjene dogradnja

UP5 288 50 100 0,17 0,35 86 144 0,30 0.50 P+1+Pk površine za mješovite namjene

dogradnja

UP6 218 36 72 0,16 0,33 36 72 0,16 0,33 P+Pk površine za mješovite

namjene adaptacija

UP7 278 36 72 0,13 0,26 83 166 0,30 0,60 P+1+Pk površine za mješovite namjene

dogradnja

UP8 122 32 64 0,26 0,52 32 64 0,26 0,52 P+Pk površine za mješovite namjene

adaptacija


dogradnja


dogradnja


dogradnja

UP12 235 72 144 0,31 0,61 72 144 0,31 0,61 P+Pk površine za mješovite namjene

adaptacija

UP13 207 32 64 0,15 0,31 32 64 0,15 0,31 P+Pk površine za mješovite

namjene adaptacija


dogradnja


adaptacija

UP16 909 62 186 0,06 0,19 217 434 0,30 0,60 P+1+Pk površine za mješovite namjene dogradnja


dogradnja


dogradnja

48


Broj urbanističke

parcele


parcele [m2]

postojeća zauzetost

postojeća izgrađenost

Postojeći Iz

Postojeći Ii

planirana zauzetost

planirana izgrađenost

Planirani max.

indeks zauzetosti

Iz


Ii

Planirana spratnost

Planirana namjena Planirana

intervencija


namjene dogradnja


dogradnja


namjene dogradnja

UP22 270 61 136 0.23 0.50 81 144 0,30 0,60 P+1+Pk Površine za mješovite namjene

dogradnja

UPZ1 7119 0 0 0 0,00 / / / / / površine za pejzažno uređenje ograničene

namjene

UPZ2 155 0 0 0 0,00 / / / / / površine za pejzažno uređenje javne namjene




UP4-UP21 6261 1047 2222 0,37 0,50 1692 3169 ukupno MN - vile za izdavanje i smještaj turista

Ukupno 25703 22221 10380 3400 13559

Urbanistički parametri obračunavaju u skladu sa Pravilnikom о bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, elementima urbanisticke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima (,,Sluzbeni list CG", br.24/10 i 33/14), Pravilnikom о načinu obračuna povrsine i zapremine objekata ("Sluzbeni list CG", br.47/13) i Crnogorskim standardom MEST EN 15221-6.

49


DUP-om Žabljak (Sl.list CG - opštinski propisi br. 07/14) u zoni K je bilo predviđena ukupna planirana površina prizemlja 3919m2 (1671 m2 u namjeni Turizam - T1 i 2143m2 u stanovanju male gustine) i ukupna bruto građevinska površina 13388 m2 (10025 m2 u namjeni Turizam - T1 i 3217 m2 u stanovanju male gustine). Izmjenama i dopunuma DUP-a Zabljak – zona K predviđeno je ukupna planirana površina prizemlja 3400m2 (1698 m2 u namjeni Turizam - T1 i 1692m2 u mješivotoj namjeni) i ukupna bruto građevinska površina 13559 m2 (10381 m2 u namjeni Turizam - T1 i 3169 m2 u mješovitoj namjeni). DUP-om Žabljak (Sl.list CG – opšt. propisi br. 07/14) zona K Izmjenama i dopunuma DUP-a Zabljak – zona K

Planirano površina prizemlja

[m2]

Planirano BRGP

[m2] Planirana namjena

1671 10025 Turizam - T1

2143 3217 Stanovanje manjih gustina

3919 13388 Ukupno

2.1.9. MJERE ZAŠTITE ŽIVOTNE I STVORENE SREDINE Mjere za ublažavanje socijalnih uticaja (stanovništvo i naseljenost) i uticaja na ekonomiju i turizam Učešće javnosti u odlučivanju o lokacijama i namjeni prostora je važan korak u procesu planiranja korišćenja prostora. Za svaki pojedinačni građevinski objekat / projekat treba obezbijediti redovne sastanke i konsultacije sa glavnim korisnicima i zainteresovanim stranama, kao i zakonom definisane javne rasprave. Neophodno je, prije početka izgradnje, jasno definisati prostor za izgradnju objekata uključujući i prateće pomoćne objekte i pristupne puteve, kako bi se izbjeglo produženje radova na objektima tokom građevinske sezone koja je vremenski ograničena. Takođe je neophodno zakonskim mjerama i raspoloživim instrumentima spriječiti dalju neplansku izgradnju. Mjere za ublažavanje uticaja na vode U fazi građenja objekata potrebno je sprovoditi sljedeće mjere:

Usvajanje dobre građevinske prakse da bi se izbjegao negativan uticaj na podzemne vode. Planom izvođenja građevinskih radova, te detaljnom razradom tehnoloških postupaka treba potpuno

predvidjeti mjere planskog i sigurnog prikupljanja svih nepotrebnih materija (otpadaka), njihovog transporta i odlaganja na najbližu deponiju.

U svim varijantama tehnologije izvođenja radova održati stabilnim/prirodnim hidrološki režim podzemnih voda, u prvom redu sprečavanjem isticanja vode/isušivanja.

U najvećoj mogućoj mjeri sačuvati biljni pokrivač, odnosno ostaviti buffer zone formirane od biljnog pokrivača između planiranih pristupnih puteva i vodotoka.

Uspostaviti kontinuirani nadzor tokom izvođenja radova uz prisustvo specijaliste za zaštitu životne sredine.

Sve površine gradilišta i ostale zona privremenog uticaja potrebno je nakon završetka građevinskih radova sanirati u skladu sa Planom sanacije, odnosno,zavisno o budućem korištenju prostora dovesti u prvobitno stanje.

Mjere za ublažavanje uticaja na vazduh Tokom faze građenja, na ispusnim cijevima svih mašina i vozila sa dizel-motorima obezbijediti da imaju filtere za odvajanje čađi. Redovnim (planskim periodičnim) i vanrednim tehničkim pregledima mašina i vozila osigurati maksimalnu ispravnost i funkcionalnost sistema sagorijevanja pogonskog goriva, koristiti (i redovito kontrolisati) gorivo – sa garantiranim standardom kvaliteta. Tokom izvođenja radova vršiti polijevanje vodom zemljišta na eventualnim lokacijama gdje može doći do veće emisije prašine. Mjere za ublažavanje uticaja na pedološke karakteristike

Planirano površina prizemlja

[m2]

Planirano BRGP

[m2] Planirana namjena

1698 10381 Turizam - T1

1692 3169 Mješovita namjena – depadansi-vile

3400 13559 Ukupno

50


Neophodno je pripremiti projekat pripremnih radova koji će biti u saglasnosti sa uslovima koje izdaje nadležni organ, kao i u slučaju korišćenja materijala za izgradnju sa okolnih lokaliteta, čiji uslovi treba da budu određeni u glavnim projektima planiranih objekata. U fazi građenja, eventualno nastali otpad, bez rasipanja, utovariti na transportna sredstva i odmah odvesti na odlagalište ili za to propisano mjesto uz adekvatno zbrinjavanje istog. Nije dozvoljeno odlaganje materijala u korito ili na obale vodotoka. Pridržavati se dobre radne/građevinske prakse i planiranja Za izvođenje radova izabrati mehanizaciju i transportna sredstva koja će minimalno uticati na degradaciju zemljišta. Građevinsku mehanizaciju održavati redovno, te prepoznati potencijalna mjesta curenja i odmah izvršiti njihova saniranja. Zabraniti mijenjanje ulja i dosipanje goriva na lokalitetu, već to provoditi na najbližoj benzinskoj pumpi. Preporučuje se korištenje ekološki prihvatljivi lubrikanata (EPL), umjesto štetnih lubrikanata (ulja i maziva) proizvedenih od mineralnih ulja. Ovo posebno naglašavamojer je štetno djelovanje mineralnih ulja kumulativno ukoliko dođe na slobodni prostor. Bilo koji diozemljišta kontaminiran sa prosutim uljem ili gorivom izvođač radova treba posuti piljevinom, te ukloniti I odložiti na odobreno odlagalište. U slučaju akcidenta (izlivanje ili curenje goriva ili ulja) hitno intervenisati u skladu sa pripremljenimplanom mjera i aktivnosti u ovakvim slučajevima. Mjere za ublažavanje uticaja na floru i faunu U fazi građenja ukloniti sav otpadni materijal od uklonjene vegetacije i šiblja, te obezbijediti tokom radova monitoring. Za izvođenje radova izabrati mehanizaciju i transportna sredstva koja će zahtijevati što manje proširenje postojećih puteva. Neophodne su i redovne administartivne mjere (učešće ekološke inspekcije). Mjere za ublažavanje uticaja na pejzaž U fazi građenja, otpad ne gomilati na lokaciji gradnje, već bez rasipanja, utovariti na transportna sredstva i odvesti na odlagalište. Intervencije u prostoru trebaju što manje odudarati od prirodnih i ambijentalnih obilježja u kojima nastaju, te što manje dovoditi do vizuelne degradacije. Mjere za ublažavanje uticaja na infrastrukturu Neophodno je obezbjediti što brže planiranje i izgradnju objekata infrastrukture za adekvatno vodosnabdevanje, evakuaciju i tretman otpadnih voda, sakupljanje i odlaganje otpada na sanitarnoj deponiji, uz razvoj saobraćajne infrastrukture. U narednom periodu ove aktivnosti treba da sprovedu zainteresovani korisnici prostora / investitori u saradnji sa nadležnim organima lokalne i centralne vlasti, a u skladu sa planovima za njihovu izgradnju Mjere za ublažavanje uticaja na ambijentalnu buku U fazi građenja objekata, koristiti tehnički ispravnu građevinsku mehanizaciju. Aktivnosti provoditi u predviđenim radnim satima, bez produžavanja, da se ne bi uznemirilo lokalno stanovništvo.

2.1.10. MJERE ZAŠTITE OD ELEMENTARNIH I DRUGIH NEPOGODA I MJERE OD INTERESA ZA ODBRANU

U cilju zaštite od elementarnih nepogoda postupiti u skladu sa Zakonom o zaštiti od elementarnih nepogoda (SI. list RCG br. 57/1992) i Pravilnikom o mjerama zaštite od elementarnih nepogoda (SI. list RCG br. 8/1993). Osnovna mjera civilne zaštite je izgradnja skloništa u skladu sa Pravilnikom o tehničkim normativima za izgradnju skloništa (SI. list SFRJ br. 55/83).Aktivnosti od interesa za odbranu sprovoditi na osnovu Zakona o odbrani („Službeni list RCG“ 47/2007) i podzakonskih akata koja prizlaze iz ovog zakona. Pored mjera zaštite koje su postignute samim urbanističkim rešenjem ovim uslovima se nalažu obaveze prilikom izrade tehničke dokumentacije kako bi se ostvarile sve potrebne preventivne mjere zaštite od katastrofa i razaranja. Radi zaštite od elementarnih i drugih većih nepogoda, zbog konstatovanih nepovoljnosti inženjersko-geoloških, hidroloških i seizmičkih uslova tla, sva rješenja za buduću izgradnju i uređenje prostora moraju se zasnivati na nalazima i preporukama plana višeg reda.

51


Neophodno je sprovesti naknadna geotehnička istaživanja u pogledu hidroloških svojstvava tla, kao i konstatovanje drugih relevantnih elemenata za temeljenje objekata, postavljanje saobraćajnica i objekata komunalne infrastrukture. Zbog visokog stepena seizmičke opasnosti sve proračune seizmičke stabilnosti izgradnje zasnivati na posebno izrađenim podacima mikroseizmičke rejonizacije, a objekte do opšteg interesa, sračunati na 1 stepen seizmičke skale veći od opšte seizmičnosti kompleksa. Radi smanjenja opasnosti od poremećaja postojeće ravnoteže stanja stabilnosti tla, kao i aktiviranja potencijalnih klizišta, terene ocjenjene kao nestabilne i uslovno stabilne ne treba koristiti za izgradnju objekata bez prethodnih sanacionih zahvata.

Za komunalne instalacije, naročito vodovod i elektromrežu, potrebno je obezbjediti snabdjevanje iz najmanje dva izvora.

Komunalna infrastruktura je planirana tako da su svi vodovi dostupni i pre rušenja objekata o čemu treba voditi računa pri rekonstrukcijama ili postavljanju novih u kasnijem periodu.

Pri planiranju saobraćajne mreže ili objekata koji u većoj meri zahtjevaju intervencije u tlu (dubina veća od 2,0 metra), potrebno je izvesti odgovarajuće sanacione radove, a posebno treba obratiti pažnju da se predvide mjere za biološko konsolidovanje tla ozelenjavanjem.

Urbanističko rješenje dispozicijama objekata, saobraćajnica i uredjenjem slobodnih površina obezbjeđuje efikasnu intervenciju svih komunalnih vozila, o čemu treba posebno voditi računa pri izradi tehničke dokumentacije.

U pogledu građevinskih mera zaštite svi objekti supra- i infrastukture treba da budu projektovani i građeni u skladu sa važećim tehničkim normativima i standardima za odgovarajući sadržaj.

Svi drugi elementi u vezi zaštite materijalnih dobara i stanovnika treba da budu u skladu sa važećim propisima o zaštiti od elementarnih nepogoda i požara tako da je za svaku gradnju potrebno pribaviti uslove i saglasnost od nadležnog organa u opštini odnosno državi na tehničku dokumentaciju i izvedeni objekat. Mjere kontrole i smanjenja seizmickog rizika Prostor žabljačke opštine pripada zoni 7°MCS skale.Zaštita od zemljotresa sprovodiće se primjenom urbanistickih, građevinskih i tenickih mjera u skladu sa uslovimaaseizmicke gradnje novih stambenih i radnih površina: • kod projektovanja i gradnje objekata moraju se primenjivati adekvatne mjere za obezbjedenje stabilnosti terena (padine) i susjednih objekata; • na visokom stjenovitim odsjecima ili na prostoru sa nagibom terena vecim od 20% pri projektovanju i gradnji objekata neophodni su posebni uslovi izgradnje koji se definišu za svaki novoplanirani objekat posebno u skladu sa Detaljnim geološkim istraživanjima, izradenim posebno za svaku lokaciju za izgradnju. Primjenom odgovarajucih sanacionih mjera,nivelacijom terena i orjentaciojom objekta - Zgrada niz padinu, odnosno upravno na izohipse, padinu je moguce privesti predvidenoj namjeni; • prilikom projektovanja komunalne infrastrukturne mreže na terenima sa nagibom vecim od 20% zbog visokog seizmickog rizika zahtijeva, i to: kod vodovodnih i kanalizacionih mreža, da se snabdijevanje i odvodenje vrši gravitaciono, da se za izradu infrastukturnih vodova koriste fleksibilne veze, koje mogu da izdrže deformacije u tlu, da se za postavljane glavnih vodova komunalne infrastrukturne mreže izbjegava nasut i nestabilan teren, kao i da se iskopi dublji od 1,0m moraju obavezno podgradivati. • pri izradi tehnicke dokumentacije obavezna je izrada geomehanickog elaborata koji mora biti u skladu sa seizmickim parametrima dejstva zemljotresa za urbanisticko planiranje, izdatih od strane instituta za zemljotresno inženjerstvo i inženjersku seizmologiju. • Pri adaptaciji, rekonstrukciji i izgradnji novih objekata, neophodno je primenjivati odredbe Pravilnika o tehnickim normativima visokogradnje u seizmickim podrucjima (Sl. List SFRJ 52/90) kao i Zakona o zaštiti i spašavanju (Sl. List CG br. 13/07).

Smjernice za aseizmičko projektovanje

Polazeći od osobina seizmičnosti područja, predloženih urbanističkih rješenja, odredaba postojećih propisa, date su preporuke za arhitektonsko projektovanje, koje treba primijeniti kao dio neophodnih mjera zaštite od posledica zemljotresa, a u sklopu ukupnih mjera treba da doprinesu što cjelovitijoj zaštiti prostora.

52


Preporuke za planiranje i projektovanje aseizmičkih objekata predstavljaju dalju razradu preporuka za urbanističko planiranje i projektovanje i njihovu konkretizaciju, povezujući se sa njima u procesu projektovanja:

- zaštita ljudskih života kao minimalni stepen sigurnosti kod aseizmičkog projektovanja

- zaštita od djelimičnog ili kompletnog rušenja konstrukcija za vrlo jaka seizmička dejstva i

- minimalna oštećenja za slabija i umjereno jaka seizmička dejstva.

Iskustvo sa zemljotresima u svijetu pokazuje da objekti koji posjeduju dovoljnu čvrstoću, žilavost i krutost imaju dobro ponašanje i veliku otpornost na zemljotrese. Pored toga, objekti sa jednostavnim i prostim gabaritom i simetričnim rasporedom krutosti i masa u osnovi, pokazuju isto tako, dobro ponašanje kod seizmičkog dejstva.

Od osobitog značaja je i ravnomjerna distribucija krutosti i mase konstrukcije objekta po visini. Nagla promjena osnove objekta po visini dovodi do neujednačene promjene krutosti i težine što, obično, prouzrokuje teška oštećenja i rušenja elemenata konstrukcije.

Izbor materijala, kvalitet materijala kao i način izvođenja objekta od bitnog su značaja za sigurnost i ponašanje objekta, izloženih seizmičkom dejstvu.

Armirano-betonske i čelične konstrukcije dobro projektovane, raspolažu dovoljnom čvrstoćom, žilavošću i krutošću, tako da i za jače zemljotrese ove konstrukcije posjeduju visoku seizmičku otpornost. Naprotiv, zidane konstrukcije izvedene od obične zidarije, kamena ili tečnih blokova, ne posjeduju žilavost i obzirom na njihovu težinu prilično je teško da se konstruišu kao aseizmičke konstrukcije .

Od posebnog značaja za stabilnost konstrukcija je kvalitet realizacije i izvođenja uopšte. Postoje mnogi slučajevi rušenja konstrukcija kao rezultat nekvalitetnog izvođenja građevinskih radova.

Kod projektovanja konstrukcija temelja prednost imaju one konstrukcije koje sprečavaju klizanje u kontaktu sa tlom i pojavu neravnomjernih slijeganja.

Proračun aseizmičkih konstrukcija vrši se u saglasnosti sa propisima za građenje u seizmičkim područjima. Određuju se ekvivalentne horizontalne proračunske seizmičke sile, sa kojima se proračunavaju i dimenzioniraju elementi konstrukcije. U slučajevima kada je potrebna bolje definisana sigurnost konstrukcije objekta, vrši se direktna dinamička analiza konstrukcije za stvarna seizmička dejstva. Kod ovog proračuna optimizira se krutost, čvrstoća i žilavost konstrukcije čime se može definisati kriterijum sigurnosti u zavisnosti od uslova fundiranja, seizmičnosti terena i karakteristika upotrijebljenog materijala i tipa konstrukcije. Na osnovu opštih principa projektovanja aseizmičkih konstrukcija preporučuje se sledeće:

- na predmetnom području moguća je gradnja objekata različite spratnosti uz primjenu svih standardnih građevinskih materijala za konstrukcije i oblikovanje objekata

- mogu biti zastupljeni najrazličitiji konstruktivni sistemi - kod zidnih konstrukcija preporučuje se primjena zidarije, ojačane sa horizontalnim serklažima i armirane

zidarije različitog tipa - pored ramovskih armirano-betonskih konstrukcija može biti primijenjena izgradnja objekta ramovskih

konstruktivnih sistema ojačanih sa armirano-betonskim dijafragmama (jezgrima), kao i konstrukcija sa armirano-betonskim platnima

- kod primjene prefabrikovanih armirano-betonskih konstrukcija preporučuje se primjena monolitnih veza između elemenata konstrukcije

- preporučuje se primjena dovoljno krutih medjuspratnih konstrukcija u oba ortogonalna pravca, koje treba da obezbijede distribuciju seizmičkih sila u elementima konstrukcije prema njihovim deformacionim karakteristikama

- moguća je primjena najrazličitijih materijala i elemenata za ispunu. Prednost imaju lake prefabrikovane ispune, koje bitno ne utiču na ponašanje osnovnog konstruktivnog sistema. Ukoliko se primjenjuje kruta i masivna ispuna (opeka ili blokovi najrazličitijeg tipa) treba uzeti u obzir uticaj ispune na osnovni konstruktivni sistem.

Projektovanje temelja konstrukcije objekta za dejstvo osnovnih opterećenja treba zasnovati na sledećim načelima:

53


- temelje konstrukcije treba projektovati tako da se za dejstvo osnovnog opterećenja izbjegnu

diferencijalna slijeganja - temelje objekta treba izvoditi na dobrom tlu - temeljenja djelova konstrukcije ne izvode se na tlu, koje se po karakteristikama razlikuje značajno od tla

na kome je izvršeno temeljenje ostalog dijela konstrukcije. Ako to nije moguće, objekat treba razdvojiti na konstruktivne jedinice prema uslovima tla.

- primjenu dva ili više načina temeljenja na istom objektu izbjegavati, osim ako se svaki način temeljenja primjenjuje pojedinačno po konstruktivnim jedinicama

- opterećenje koje se prenosi preko temeljne konstrukcije na tlo mora da bude homogeno raspoređeno po cijeloj konstruktivnoj površini

- treba obezbijediti dovoljnu krutost temeljne konstrukcije, a posebno na spojevima temeljnih greda sa stubovima konstrukcije

- prije početka projektovanja neophodno je uraditi geomehaničko ispitivanje tla. 2.1.10.1. MJERE ZAŠTITE OD POŽARA I EKSPLOZIJA Sa aspekta prostornog i urbanističkog planiranja, preventivne mjere zaštite od požara i eksplozija, moraju obuhvatiti sljedeće aspekte:

izbor lokacije i dispozicije objekata, kao i izbor materijala, uređaja, instalacija i konstrukcija kojima će se spriječiti ili svesti na najmanju mjeru mogućnost izbijanja i širenja požara,

izgradnja prilaznih puteva, prolaza, platoa, za prilaz vatrogasnih vozila objektu sa onih strana na kojima se nalaze prozori, vrata i drugi otvori,

širinu puteva koji omogućavaju pristup vatrogasnim vozilima do svakog objekta i njihovo manevrisanje za vrijeme gašenja požara,

sistem vodosnabdijevanja objekata, sa primarnom i sekundarnom mrežom i odgovarajućim kapacitetima za potrebe zaštite od požara,

udaljenost između objekata različite namjene, obezbjeđenje potrebnih količina sredstava za gašenje požara, izbor tehnoloških procesa i održavanje uređaja kojima se obezbjeđuje zaštita od požara, postavljanje uređaja za automatsko javljanje o požaru, uređaja za gašenje požara i sprječavanje

njegovog širenja, uređja za mjerenje koncentracije eksplozivnih smješa (gasovi, pare i prašina) i drugih uređaja za kontrolu bezbjednosti odvijanja tehnološkog procesa,

održavanje i kontrola ispravnosti uređaja i instalacija čija neispravnost može uticati na nastanak i širenje požara,

zabrana upotrebe otvorene vatre i drugih izvora paljenja u objektima i prostorijama u kojima bi zbog toga moglo doći do požara i

organizovanje osmatračke službe i obezbjeđenje opreme i sredstava za gašenje šumskih požara. Projektnu dokumentaciju raditi shodno: - Zakonu o zaštiti i spašavanju („Sl. List CG“, br. 13/07, 05/08, 86/09 i 32/11).

‐ Pravilniku o tehničkim normativima za hidrantsku mrežu za gašenje požara (»Službeni list SFRJ«, br. 30/91).

‐ Pravilniku o tehničkim normativima za pristupne puteve, okretnice i uređene platoe za vatrogasna vozila u blizini objekata povećanog rizika od požara (»Sluzbeni list SFRJ«, br. 8/95).

‐ Pravilniku o tehničkim normativima za zaštitu visokih objekata od požara (»Službeni list SFRJ«, br. 7/84),

‐ Pravilniku o tehničkim normativima za zaštitu skladišta od požara i eksplozija(Službeni list SFRJ«, br. 24/87),

‐ Pravilniku o tehničkim zahtjevima za zaštitu garaža za putničke automobile od požara i eksplozija (»Službeni list CG«, br. 9/12),

‐ Pravilniku o izgradnji postrojenja za zapaljive tečnosti i o uskladištenju i pretakanju zapaljivih tečnosti (Službeni list SFRJ, br.20/71 i 23/71),

54


‐ Pravilniku o izgradnji stanica za snabdijevanje gorivom motornih vozila i o uskladištenju i pretakanju goriva (Službeni list SFRJ, br. 27/71),

‐ Pravilniku o izgradnji postrojenja za tečni naftni gas i o uskladištavanju i pretakanju tečnog naftnog gasa (Službeni list SFRJ, br. 24/71 i 26/71).

‐ 2.1.10.2 MJERE ZAŠTITE KULTURNIH DOBARA Ukoliko se prilikom izvodenja radova naiđe na arheološke ostatke, sve radove treba obustaviti i o tome obavijestiti nadležnu instituciju, kako bi se preduzele sve neophodne mjere za njihovu zaštitu, a kasnije se investitor uslovljava osiguranjem arheološkog nadzora nad radovima iskopavanja. Prema članu 87 Zakona o zaštiti kulturnih dobara, ukoliko se, prilikom izvođenja građevinskih ili bilo kojih drugih aktivnosti naiđe na nalaze od arheološkog značaja, izvođač radova (pronalazač), dužan je da: Prekine radove i obezbijedi nalazište, odnosno nalazeod eventualnog oštećenja, uništenja i od

neovlašćenog pristupa drugih lica; Odmah prijavi nalazište, odnosno nalaz, Upravi za zaštitu kulturnih dobara, najbližoj javnoj ustanovi za

zaštitu kulturnih dobara, organu uprave nadležnom za poslove policije ili organu uprave nadležnom za poslove sigurnosti na moru;

Sačuva otkrivene predmete na mjestu nalaženja u stanju u kojem su nađeni do dolaska ovlašćenih lica subjekata iz tačke 2;

Saopšti sve relevantne podatke u vezi sa mjestom i položajem nalaza u vrijeme otkrivanja i o okolnostima

Izuzetno od tačke 3, pronalazač može pod kojim su otkriveni nalaze, radi njihove zaštite, odmah predati nekom od subjekata iz tačke 2. Sve dalje obaveze Uprave i Investitora definisane su članom 88 Zakona o zaštiti kulturnih dobara. U blizini objekata kulturnog nasleđa i njegovoj zaštitnoj zoni ne mogu se graditi: objekti za ekstrakciju i preradu mineralnih sirovina i građevinskih materijala (kamenolomi i sl.) koji

vibracijama, eksplozijama i na druge načine ugrožavaju kulturno dobro; pozajmišta građevinskog materijala (kamen, šljunak, pijesak i sl.) koji bi svojim radom mogli da devastiraju

kulturno dobro i njegovu zaštićenu okolinu, ugrožavaju zemljište i pejsažne karakterisitike ili na drugi način ugrožavaju kulturno dobro;

industrijski pogoni koji štetnim emisijama (štetni gasovi i dim, otpadne vode, vibracije i dr.) mogu ugroziti kulturno dobro;

deponije komunalnog ili industrijskog otpada;

Zaštitne zone oko spomenika kulture treba ne samo da se proglase, nego i da se efektivno formiraju na način koji ne ugrožava prava vlasnika i korisnika toga prostora.

Eventualna izgradnja velikih infrastrukturnih sistema (vodoprivrede, energetike, saobraćaja) mora biti usklađena sa uslovima i mjerama zaštite kulturnih dobara, pri čemu se projektovanje u blizini dobara, obavlja na način koji maksimalno čuva autentičnost okruženja u skladu sa uslovima nadležne službe zaštite kulturnih dobara. 2.1.10.3 MJERE ZAŠTITE PRIRODNIH DOBARA Osnovni kriterijum za utvrđivanje mjera zaštite pejzaža je osjetljivost područja. Planiranjem namjene i upravljanja prostorom treba težiti ka zadržavanju autentičnih odlika pejzaža, a budući razvoj bazirati na principima "održivog razvoja". Posebno se naglašava obaveza primjene maksimalnih mjera zaštite životne sredine pri realizaciji ekološki „osjetljivih“ aktivnosti, kao što su energetski objekti, turistički objekti i prometniji putni pravci, ukoliko se nalaze u osjetljivim ekosistemima, kao što su kraški predjeli, zaštićena područja i sl. Obzirom da se prostorno zona LSL neposredno graniči sa dijelom zaštćenog prirodnog dobra RP „ Piva“, shodno tome potrebno je poštovati smjernice i uslove zaštite prirode koji su utvrđeni u članu 9, stav 1 Zakona o zaštiti prirode i to:

1. Pregled zaštićenih i registrovanih prirodnih dobara; 2. Mjere zaštite i unaprijeđenje životne sredine;

55


3. Mjere za očuvanje biološke , geološke i predione raznovrsnosti; 4. Mjere zaštite i unapređenja zaštićenih i registrovanih prirodnih dobara; 5. Mjere za održavanje i upravljanje u skladu sa ekološkim potrebama staništa unutar zaštićenih zona i

van njih; 6. Mjere za obnavljanje uništenih staništa; 7. Mjere, metode i tehnička sredstva koja doprinose očuvanju povoljnog statusa vrsta; 8. Mjere zaštite iz planova upravljanja zaštićenim prirodnim dobrima i ekološki značajnim lokalitetima; 9. Smjernice za realizaciju projekata pejzažne arhitekture, odnosno uređenja terena;

2.1.11 SMJERNICE ZA ETAPNU REALIZACIJU PLANSKOG DOKUMENTA Infrastrukturno opremanje i saobraćajnice će se realizovati etapno u skladu sa programom investicionih ulaganja kao i dinamičkim planom investitora i realnih potreba korisnika prostora. 2.1.12. USLOVI ZA KRETANJE LICA SA POSEBNIM POTREBAMA Obavezno obezbjediti prilaz i upotrebu objekata licima smanjene pokretljivosti, u skladu sa članom 73 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata i Pravilnikom o bližim uslovima i načinu prilagođavanja objekata za pristup i kretanja lica smanjene pokretljivosti („Sl. list CG“ broj 10/09). 2.1.13. SMJERNICE ZA RACIONALNU POTROŠNJU ENERGIJE Poboljšanje energetske efikasnosti posebno se odnosi na ugradnju ili primjenu: niskoenergetskih zgrada, unaprjeđenje uređaja za klimatizaciju i pripremu tople vode, unaprjeđenje rasvjete, koncepta inteligentnih zgrada (upravljanje potrošnjom energije glavnih potrošaca s jednog centralnog mjesta). Sve nabrojane mogućnosti se u određenoj mjeri mogu koristiti pri izgradnji objekata na području Studije lokacije, pri čemu se preporučuje da 20% potreba za električnom energijom (na nivou parcele) bude obezbijeđeno iz obnovljivih izvora. Kada su u pitanju obnovljivi izvori energije posebno treba naglasiti potencijalnu primjenu energije direktnog sunčevog zračenja. Sunčeva energija se kao neiscrpan izvor energije u zgradama koristi na tri načina: 1. pasivno - za grijanje i osvjetljenje prostora; 2. aktivno - sistem kolektora za pripremu tople vode; 3. fotonaponske sunčane ćelije za proizvodnju električne energije. Na ovom području postoje mogućnosti za sva tri načina korišćenja sunčeve energije – za grijanje i osvjetljavanje prostora, grijanje vode (klasični solarni kolektori) i za proizvodnju električne energije (fotonaponske ćelije). Za proizvodnju električne energije pomoću fotonaponskih elemenata potrebno je uraditi prethodnu sveobuhvatnu analizu tehničkih, ekonomskih i ekoloških parametara. 2.1.14. SMJERNICE ZA UPRAVLJANJE ČVRSTIM KOMUNALNIM OTPADOM Prilikom planiranja upravljanja čvrstim otpadom treba se rukovoditi principima usvojenim Drzavnim planom upravljanja otpadom za period 2014-2020. godine i Zakonom o upravljanju otpadom (Sl.list CG 64/11 i 39/16).

U skladu sa članom 23 Zakona o upravljanju otpadom (“Sl.list Crne Gore”, br.64/11i 39/16) svaka jedinica lokalne samouprave dužna je da sačini lokalni plan upravljanja otpadom na period važenja državnog plana. Takođe, u skladu sa članom 26 i sva privredna društva koja na godišnjem nivou proizvedu više od 200 kg opasnog otpada ili više od 20 tona neopasnog otpada, dužni su da sačine plan upravljanja otpadom.

Upravljanje komunalnim otpadom podrazumijeva sljedeća planska rješenja: - dosledno i kontinuirano čišćenje prostora od kabastog i opasnog otpada; - uspostavljanje sistema upravljanja otpadom na regionalnim osnovama; - podsticanje primarne separacije komunalnog otpada; - kontrolu i prevenciju neplanskog deponovanja; i - podsticanje recikliranja, odnosno ponovnog korišćenja.

56


Sistem sakupljanja otpada u opštini, oslanjaće se na primjenu mjera za smanjivanje otpada na mjestu njegovog nastanka, uz poštovanje uslova propisanih u podzakonskim aktima, čija izrada je predviđena Zakonom o upravljanju otpadom, a koji treba da obuhvati primarno odvajanje i prikupljanje pojedinih kategorija otpada .

S obzirom da je ovim planskim dokumentom planirana izgradnja objekata, prilikom pomenutih aktivnosti generisaće se određene kolicine otpada, koje će se prikupljati u kontejnerima u okviru urbanističke parcele na ulaznom dijelu, gdje projektom uređenja treba predvidjeti poseban prostor za postavljanje kontejnera za smeće. Potreban broj kontejnera odrediti prema površini objekta, imajući u vidu produkciju čvrstog komunalnog otpada, u saradnji sa nadležnim komunalnim preduzećem. Na mjestu sakupljanja obezbijediti primarnu selekciju otpada odvajanjem kontejenera za staklo, plastiku i metal. Odvoženje otpada vršiće se specijalnim vozilima do sanitarne deponije. Sakupljanje i transprt otpada je potrebno organizovati u kasnim večernjim ili ranim jutarnjim časovima.

Lokacije za postavljanje kontera treba da su u vidu niša i u zavisnosti od potreba u njima predvidjeti 2- 3 kontejnera . Kao tipski uzet je kontejner kapaciteta 1,1m3.

Prilikom realizacije ovih kontejnerskih mjesta voditi računa da kontejneri budu smješteni na izbetoniranim platoima ili u posebno izgrađenim nišama (betonskim boksovima)

Za neometano obavljanje iznošenja smeća svim nišama obezbijediti direktan prilaz komunalnog vozila.

U toku izgradnje objekata na gradilištu obavezno odvojeno prikupljati: - šut i drugi sličan građevinski otpad, - opasan otpad (lijepkovi, boje, rastvarači i druga građevinska hemija i njihova ambalaža) .

Upravljanje ostalim vrstama otpada vršiće se u skladu sa Lokalnim planom upravljanja otpadom koji je opština obavezna da donese, u skladu sa Zakonom .

2.1.15. USLOVI ZA KORIŠĆENJE PROSTORA DO PRIVOĐENJA NAMJENI Do privođenja prostora namjeni treba omogućiti nesmetano korišćenje prostora ako je isto usklađeno sa planiranim namjenama, ali ne i proširivanje postojećeg korišćenja koje je u suprotnosti sa planiranim namjenama. Na neizgrađenom prostoru, Planom predviđenom za određene sadržaje, nije dozvoljena gradnja do privođenja parcela namjeni, odnosno do infarstrukturnog opremanja parcela.

57


3. INFRASTRUKTURA 3.1. SAOBRAĆAJ

Postojeći saobraćaj

Postojeća saobraćajnica je urađena od asfaltna i širine je 5m u prvom dijelu, pored hotela, a dalje se nastavlja sa asfaltnim zastorom u širini od 2.5m.

Pješačke komunikacije se odvijaju uglavnom uz postojeće saobraćajnice. Nepostojanje trotoara uz njih ugrožava bezbjednost pješaka jer neadekvatna širina ulica i ograde individualnog vlasništva onemogućavaju bezbjedno kretanje. U ovoj zoni nema postojećih biciklističkih staza.

Parkiranje se uglavnom rješava unutar individualnih parcela i na neuređenim površinama u koridorima saobraćajnica.

U zahvatu plana nema autobuskih stajališta. Stalne linije međugradskog autobuskog saobraćaja dolaze na autobusku stanicu Žabljak, koja se nalazi u centru grada.

Planirani saobraćaj

Plansko rješenje saobraćaja zasnovano je na postojećim planskim dokumentima, PUP-u Žabljak, kao i postojećem DUP-u Žabljak. Glavne izmjene u zoni K, u odnosu na predhodno plansko rješenje, se odnose na izdvajanje javne saobraćajnice definisane koordinatama T1-T2-T3-T4-T5-T6. Time je parkiranje, koje se odnosi na planirani hotel, riješeno unutar same parcele hotela.

Ova saobraćajnica predstavlja jedinu saobraćajnicu primarne saobraćajne mreže u obuhvatu plana, koja je prepoznata u PUP-u. Ona vezuje zonu K sa postojećim putem za Crno jezero i planirana je da nastavlja dalje prema zoni F. Ostale 2 saobraćajnice u planu su pristupnog karaktera. Kolsko pješačka saobraćajnica omogućava pristup do parcela sa individualnim objektima, dok pristupna saobraćajnica definisana tjemenima T8-T9 omogućava saobraćajni pristup parcelama koje su planirane za turizam.

Zadržan je profil saobraćajnice iz predhodnog DUP-a, čime saobraćajnica planski dalje nastavlja prema zoni F u istom profilu. Planirana širina kolovoza saobraćajnice iznosi 5.5m, sa jednostranim trotoarom širine 1.5m.

Zastor svih ulica je od asfalt betona a parking mjesta od betona, raster elemenata beton – trava, behaton elemenata ili od asfalta. Pješačke staze uz kolovoz bi trebalo uraditi od betona ili od prefabrikovanih betonskih elemenata.

Parkiranje u ovoj zoni rješavati unutar urbanističkih parcela u skladu sa sledećim parametrima:

* Za hotel minimum 1 parking mjesto na svake 2 sobe, na parceli ili u garaži

* Za individualno stanovanje minimum 1 parking mjesto po stambenoj jedinici

Sve saobraćajne površine predstavljaju većim dijelom izgradnju potpuno novih saobraćajnica a manjim dijelom značajnu rekonstrukciju postojećih površina i procijenjena vrijednost izgradnje iznosi:

- kolovoz 2600 x 70 = 182 000 eura

- trotoari 790 x 60 = 47 400 eura

58


ukupno: 229 400 eura

Planirane saobraćajnice definisane su koordinatama tjemena i centara raskrsnica i dati su njihovi poprečni presjeci. Date su i karakteristične kote koje su orjentacione a konačne će biti definisane projektnom dokumentacijom.

Prilikom izrade projektne dokumentacije moguća su i manja pomjeranja trasa saobraćajnica u odnosu na plansko rešenje. Potreba za pomjeranjem može se javiti kada se iskolče poprečni profili ili kada se urade detaljnije geodetske podloge (ili zbog puta ili zbog okolnih objekata).

Tokom izrade projektne dokumentacije voditi računa da bude obezbijeđena prohodnost mjerodavnog vozila, pa su, ukoliko bude potrebe, dozvoljene manje korekcije širine saobraćajnica i geometrije raskrsnica.

Sve saobraćajnice su opremljene odgovarajućom rasvjetom a na rasksnicama treba predvidjeti prelaze za hendikepirana lica saglasno važećem Pravilniku.

Odvodnjavanje saobraćajnica rešavati atmosferskom kanalizacijom.

Za kretanje pješaka se koristi sistem pješačkih komunikacija koja se sastoje od lokalnih i nekategorisanih puteva i pješačkih izletničkih staza. Pješačke staze koje su planirane PUP-om omogućavaju povezivanje zone sa centrom Žabljaka, kao i sa mrežom planiranih pješačkih i planinarskih staza (označenih i neoznačenih) koje su razvijene na masivu Durmitora i u zonama značajnih lokaliteta. Te staze se pružaju do Bobotovog i Savinog kuka, Sušačkom dolinom, oko Crnog jezera i vode do brojnih vidikovaca i sl.. Bankine uz ulice izvesti stabilizovane kako bi mogle da služe za kretanje pješaka. Planirana mreža pješačkih komunikacija garantuje zadovoljenje potreba turista za ovim vidom kretanja i čini jedan od osnovnih faktora povezivanja turističkih znamenitosti i prostora. Urbanističko-tehnički uslovi za - Postojeće i planirane saobraćajnice: -Prilikom izrade glavnih projekata potrebno je izvršiti geodetsko snimanje u razmjeri 1:250 radi dobijanja preciznih podataka za izradu nivelacionog plana. -Trase saobraćajnica u situacionom i nivelacionom planu treba prilagoditi terenu i kotama postojećih saobraćajnica sa odgovarajućim padovima, a priključke kotama izvedenih saobraćajnica. -Prilikom izrade Glavnih projekata moguća su manja odstupanja od trase u smislu usklađivanja trase sa stvarnim stanjem na terenu i pristupima pojedinim parcelama. -Na grafičkom prilogu su dati analitičko-geodetski elementi, karakteristični poprečni profili, širine saobraćajnica i radijusi krivina za sve saobraćajnice. -Koordinate presjeka osovina saobraćajnica, koordinate tjemena definisane su u apsolutnom koordinatnom sistemu XOYZ -Kolovoznu konstrukciju sračunati na osnovu ranga saobraćajnice, odnosno pretpostavljenog saobraćajnog opterećenja za period od 20 godina, strukturi vozila koja će se po njoj kretati i geološko-geomehaničkog elaborata iz kojeg se vidi nosivost posteljice prirodnog terena, a prema metodi JUS.U.C.012. -Predviđa se fleksibilna kolovozna konstrukcija s habajućim slojem od asfalt betona. -Odvodnjavanje atmosferskih voda riješiti u skladu sa mogućim tehničkim rješenjem. -Površine gdje nije predviđena kišna kanalizacija projektovati u nivou terena što bi omogućilo odvodnjavanje površinskih voda u zelene površine. -Oivičenje kolovoza raditi od betonskih ivičnjaka, a na mjestima prilaza urbanističkim parcelama postaviti oborene ivičnjake. Na dijelu pješačkih prelaza predvidjeti oborene i prelazne ivičnjake. -Uzdužni profil saobraćajnice prilagoditi terenu, postojećem stanju saobraćajnica i okolnim objektima uz obavezno postizanje podužnih i poprečnih potrebnih nagiba za odvođenje atmosferskih voda (min. podužni nagibi 0,5%,a poprečni max 7%). -Pristupne ulice projektovati po mogućnosti da ne prelazi maksimalnim podužni nagib i=12(14)%. -Poprečni nagib saobraćajnice u pravcu je minip=2,0%, a u krivinama zavisno od radijusa, a max ip=7%.

59


-Vitoperenje kolovoza se vrši oko osovine. U slučaju otežanog vitoperenja, moguće je kolovoz izvesti sa kontra nagibom, ali u skladu sa propisima za projektovanje gradskih saobraćajnica -Vertikalna zaobljenja nivelete izvesti u zavisnosti od ranga saobraćajnice, odnosno računske brzine. -Prije izvođenja saobraćajnica izvesti sve potrebne ulične instalacije koje su predviđene planom, a nalaze se u poprečnom profilu. Glavni projekti uličnih instalacija su posebni elaborati, a rade se na osnovu uslova nadležnih institucija i ovog plana. -Saobraćajnica treba da bude opremljena rasvjetom, odgovarajućom saobraćajnom signalizacijom -Prilikom izrade Glavnih projekata saobraćajnica sastavni dio je Projekat saobraćajne signalizacije 3.2. HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA UVOD Plan hidrotehničke infrastrukture je urađen na osnovu važećeg DUP-a Žabljak, odakle je preuzeto postojeće stanje. Obrađivaču nisu dostavljeni uslovi i smijernice za izradu plana u dijelu hidrotehničke infrastrukture. POSTOJEĆE STANJE Da bi vodovodni sistem u narednom periodu odgovorio zahtjevima, neophodno je obezbijediti dobro stanje postojeće vodovodne mreže, a zatim odgovarajući razvoj sistema. Izgradnjom nedostajućih, odnosno zamjenom dotrajalih dijelova sistema potrebno je obezbijediti dovoljne kapacitete za planirani razvoj Opštine. Opremanjem savremenim upravljačkim, mjernim i komunikacionim uređajima omogućiće se automatizacija rada sistema i prećenje potrošnje vode po pojedinim područjima kako bi se blagovremeno otkrivali i otklanjali gubici u sistemu, a sve u cilju efikasnijeg i ekonomičnijeg vodosnabdijevanja.

Postojećim vodovodnim sistemom u opštini Žabljak pokriveno je područje na kojem živi 80% stanovnika. Teritoriju opštine Žabljak karakteriše razuđenost, slaba povezanost naselja i nedostatak površinskih voda.

Najveći dio područja opštine snabdijeva Žabljački vodovod (i takođe bliski vodovodi pod upravom JP „Vodovod i kanalizacija Žabljak).

Potrebe za vodom zadovoljavaće se iz izvorišta:

„Oko“ – kaptirani izvor izdašnosti 12 l/s,

„Mlinski potok“ – bunari izdašnosti 12l/s,

„Sopot“ – kaptirani izvor izdašnosti 5l/s,

„Studenac“ – kaptirani izvor izdašnosti 2l/s. Za sva izvorišta koja se koriste za snabdevanje vodom za piće potrebno je utvrditi zone sanitarne

zaštite i tu zaštitu sprovoditi u skladu sa zakonskim propisima za pojedine zone i režime. područja Plana snabdijeva postojeći vodovodni sistem iz izvorišta „Studenac“ koji predstavlja višu visinsku zonu gradskog sistema, dok se područje na nižim kotama snabdijeva iz izvorišta „Oko“ i „Mlinski potok“.

Na području u obuhvatu Plana u sklopu vodovodnog sistema Žabljak u zoni I lociran je razervoar sa crpnom stanicom koji dovodi vodu sa izvorišta „Sopot“.

Ovim planskim dokumentom sagledan je prostor u obuhvatu granica detaljne razrade planirana je izgradnja nove vodovodne mreže kao i rekonstrukcija postojeće. Planirani razvoj i novu izgradnju planiranih objekata pratiće razvoj nove infrastrukture sa odgovarajućim kapacitetom. Cilj je da se svim stanovnicima na području Plana obezbjedi potrebna količina pijaće vode koja je u zdravstvenom smislu ispravna.

Prostorno-urbanističkim Planom opštine Žabljak planiran je primarni cjevovod u zapadnom dijelu zahvata koji ide granicom između zone A i zone C. Ovim cjevovodom stvoriće se prstenasti režim u vodovodnom sistemu i doprinjeti boljem snabdijevanju. Planiranom uličnom vodovdnom mrežom dovešće se voda svih formiranih urbanističkih parcela.

60


Specifične maksimalne dnevne potrošnje, prema kategoriji potrošača su:

stalni potrošači .................. 190,0 l/os./dan

privremeni potrošači(turisti i vikendaši) .................. 210,0 l/os./dan

hoteli .................. 280,0 l/os./dan

ostale hotel. kat. i odmarališta .................. 200,0 l/os./dan

kampovi .................. 140,0 l/os./dan

Na osnovu usvojenih normi potrošnje i broja korisnika na posmatranom zahvatu, može se izračunati potrošnja vode.

Namjena prostora

Broj potrošača

Specifična potrošnja l/dan/kor.

Qmax.dn. l/s

Koef. satne neravnomj.

Qmax.čas. l/s

1 2 3 4 5 6 (2)*(3)/

86400 (4)*(5)

1 Turizam 201 280 0.65 2.0 1.30 2 Stanovanje 23 190 0,05 2.0 0.10 3 zaposleni 42 100 0,05 2,0 0,10 UKUPNO 266 0,72 1,50

Maksimalna dnevna potrošnja za posmatrano područje iznosi 0,72/s. Maksimalna satna potrošnja iznosi 1,50 l/s i tu količinu je potrebno dopremiti, i na nju se, raspoređenu po segmentima ovog područja, dimenzioniše distribuciona mreža područja.

Planirano je ukidanje 1755 m postojećeg glavnog distributivnog cjevovoda koji snabdijeva ovo područje iz izvorišta Mlinski potok i izvorišta Oko. Ovaj cjevovod se pruža nepravilnim trasama kroz privatne posjede tj. van postojećih i planiranih saobraćajnica. Planirana je njegova zamjena cjevovodom istog prečnika.

Predviđeno je snabdijevanje svih objekata u okviru predmetnog područja sa postojećeg glavnog distributivnog cjevovoda (koji se izmješta većim dijelom) budući da je raspoloživi pritisak u njoj dovoljan.

Vrsta i klasa cijevnog materijala za vodovodnu mrežu koji će biti ugrađen, treba da ispuni sve potrebne uslove u pogledu očuvanja fizičkih i hemijskih karakteristika vode, pritiska u cjevovodu i njegove zaštite od spoljnih uticaja kako u toku samog polaganja, tako i u toku eksploatacije. Svi planirani cjevovodi su u ovom dokumentu predviđeni od polietilena. Konačni materijal za izgradnju cjevovoda će se odrediti prilikom izrade detaljne projektne dokumentacije.

Planirana vodovodna mreža ujedno je i hidrantska mreža, i iz tih razloga se vodilo računa da minimalni prečnici glavnih distributivnih vodova ne budu manji od 100mm. U vodovodnoj mreži treba predvidjeti protivpožarne hidrante, na propisanim rastojanjima.

Kod izgradnje novih vodovodnih linija – cjevovoda predvidjeti dovoljan broj zatvarača i fazonskih komada radi ispravnog funkcionisanja mreže.

Tehničke uslove i način priključenja novoprojektovanih vodovodnih linija kao i priključenje pojedinih objekata određuje JP Vodovod i kanalizacija Žabljak.

61


Za urbanističko tehničke uslove za projektovanje opštih spoljašnjih vodovodnih instalacija daju se sljedeće preporuke:

• Distributivnu mrežu projektovati u skladu sa važećim zakonskim propisima, posebno u skladu sa opštinskim odlukama o vodosnabdijevanju (vodomjer se mora postaviti na granicu parcele, na mjestu ulaska cijevi na parcelu).

• Jedna urbanistička parcela, po pravilu može imati jedan priključak na vodovodnu mrežu.

• Priključke na ulične vodove izvoditi sa ventilom i uličnom kapom. Šahtove predvidjeti samo na čvoristima. U navedenim šahtovima ostaviti prostora za postavljanje mobilnih mjerača protoka za kontrolu protoka.

• U vodovodnu mrežu ugrađivati PEHD (polietilen visoke čvrstoće) za manje prečnike.

• Pritisak u distributivnoj vodovodnoj mreži ne smije prelaziti 6 bara .

• Na dovodne cjevodode do rezervoara zabranjeno je priključenje potrošača.

• Potrebno je da minimalni unutrašnji prečnik cjevovoda bude 90mm kad se vodovodna mreža koristi ujedno kao i vanjska hidrantska mreža

• Razmak hidranata treba da bude minimalno 50m i da se ugrađuju nadzemni hidranti.

• Priključke treba ugrađivati preko standardizovanih šahtova sa vodomjerima i svaka stambena ili poslovna jedinica treba imati vlastiti vodomjer. U slučaju više jedinica u jednom objektu, potrebno je ugraditi vodomjer posebno za svaku jedinicu

• Uskladiti položaj vodovodnih instalacija sa drugim podzemnim instalacijama

• Visinsko rastojanje između vodovodnih cijevi i ostalih instalacija na mjestima njihovog ukrštanja ne smije biti manje od 50cm. Ukoliko je manje rastojanje vodovodnu cijev je potrebno zaštititi na odgovarajući način.

• Horizontalno osno rastojanje od vodovodne cijevi ne smije biti manje od 80 cm. Ukoliko je rastojanje manje vodovodnu cijev je potrebno zaštititi na odgovarajući način.

• Na najnižim tačkama cjevovoda predvidjeti mjesta za ispiranje (muljni ispust ili hidrant).

• Za PE i PVC, plastične cijevi, potrebno je ugraditi traku za identifikaciju trase cjevovoda.

• Debljina nadsloja iznad cjevovoda ne smije biti manja od 0.8 m.

• Trasu cjevovoda predvidjeti u pojasu ulica ili trotoara ili kad god je to moguće u zelenom pojasu ulica.

Odvođenje otpadnih voda

Kao osnovni koncept odvođenja otpadnih voda gradskog jezgra, prihvaćen je separatni kanalizacioni sistem, tj. razdvojeni sistemi fekalne i atmosferske kanalizacije, prema PPOV koje je izgrađeno 2013.godine.

Glavni kolektori postavljeni su u trupu planiranih saobraćajnica tako da sakupljenu otpadnu vodu odvode do glavne pumpne stanice, a zatim i do planiranog uređaja za prečišćavanje. Novi kolektori će oticati prema lokaciji Klještina, ali u blizini postrojenja za prečišćavanje otpadne vode će se podizati pumpnom stanicom na potrebnu kotu. Na nekim dijelovima planirane kanalizacione mreže otpadne vode se neće moći odvoditi gravitaciono zbog nagiba saobraćajnice. Zbog toga će se morati izgraditi pumpna stanica na najnižoj tački saobraćajnice koja će podizati otpadnu vodu do najviše tačke saobraćajnice u pravcu glavne pumpne stanice.

Mreža je dimenzionisana na osnovu proračuna potrebnih količina po urbanističkim zonama a pri trasiranju se vodilo računa da se kolektori postave u javnim površinama kao i o padu terena.

62


Otpadna voda svih objekata na predmetnom području se sakuplja i odvodi kolektorima prečnika 250mm prateći planirani raspored objekata i pad terena i saobraćajnica u okviru područja. Predviđeno je da se sakupljena otpadna voda najkraćim putem odvodi do postojećeg gradskog sistema. Procjena količina otpadnih voda: Namjena

prostora Broj potrošača Qmax.dn.

l/s Qmax.čas.

l/s Kol. Otpad

vode l/s

1 2 3 4 5 (4)*0.8

1 Turizam 201 280 0.65 0,52 2 Stanovanje 23 190 0,05 0,04 3 zaposleni 42 100 0,05 0,04 UKUPNO 266 0,72 0.60

Uslovi za projektovanje kanalizacionog sistema:

Posebnu pažnju obratiti na vodonepropusnost kanalizacionog sistema, s obzirom na velike količine padavina i podzemnih voda. Šahtovi moraju da budu izrađeni iz jedne cjeline. Ako se rade od betona, beton mora biti vodonepropusan, debljina zida minimalno 20 cm sa odgovarajućim spojnicama između zida šahta i cijevi.

Kao cijevni materijal koristiti polipropilen (PP), centrifugalno liveni poliester (GFUP), korugovani polietilen (PE) ili tvrdi PVC-a.

Uvijek kad je to moguće trase cjevovoda planirati u saobraćajnicama i drugim javnim površinama.

Svaka parcela po pravilu treba da ima jedan kanalizacioni priključak.

Poželjno je da se priključenja objekata na sistem izvode u šahtu. Ako se priključak izvodi preko kose račve direktno na cijev, šaht na priključnom vodu ne smije biti udaljen više od 5m od priključka.

Minimalni nagib uličnog cjevovoda je 0,4%, a kućnog priključka 1,5%.

Maksimalna dozvoljena ispunjenost kanala 70%. Do izgradnje centralizovanih postrojenja za prečišćavanje, tretman otpadne vode rješavati individualnim uređajima.

Odvođenje atmosferskih voda

Generalno gledano, odvođenje atmosferskih voda sa područja u obuhvatu kao i šireg područja koje mu gravitira, do sada je rješavano odvođenjem raznim kanalima u najbliže jaruge, ponore i vrtače. Međutim, izgradnjom objekata, odnosno izmjenom konfiguracije terena, biće potrebno izvršiti dodatno odvodnjavanje sa saobraćajnica i drugih velikih površina. S obzirom da za ovo područje nije rađena prava hidrološka analiza (utvrđivanje odnosa intenzitet – trajanje – vjerovatnoća padavina), za dimenzionisanje atmosferske kanalizacije uzima se 150 l/s/ha, uz trajanje cca 20 do 30 minuta. Atmosferska kanalizaciona mreža planirana je cjevovodima prečnika minimalno 300mm. Odvođenje atmosferske vode sa krovova objekata, ulica i drugih asfaltiranih površina vršiće se rigolama, slivnicima i cjevovodima, kao i otvorenim kanalima, betonskim ili prekrivenim travom. Potrebno je voditi računa o ekološkom pristupu koji podrazumjeva izgradnju separatora ulja ulja ispod svakog objakta na kojem je moguće zagađenje atmosferske vode . Mada izgradnja zatvorenih kanalizacionih kolektora kojima bi se kanalisale kišne vode nije u ovoj fazi planiranja predviđena, u fazi izrade glavnog projekta, preporučuje se detaljnija analiza takvog rešenja.

63


5.1.1. Predmjer i predračun radova U okviru ukupne cijene sadržani su svi radovi i materijali neophodni za stavljanje u funkciju sistema (iskop, priprema rova, nabavka transport i montaža vodovodnih cijevi sa svim potrebnim armaturama i fazonskim komadima, itd).

VODOVOD prečnik m jed. cijena (€) ukupno

DN110 430 90 38.700,00

38.700,00 €

FEKALNA KANALIZACIJA Kolektori m jed. cijena (€) ukupno DN 220 475 230 109.250,00 €

109.250,00 €

ATMOSFERSKA KANALIZACIJA Kolektori m jed. cijena (€) ukupno DN300 322 230 74.060,00 €

74.060,00 €

OSTALO Uređaj k jed. cijena (€) ukupno

Uređaj za biološko prečišćavanje za 220 ES bez primarnog taloznika sa stepenom prečišćavanja 95-99%. 1 40.000,00 €

40.000,00 € 40.000,00 €

Zbog racionalizacije troškova, investitor ima mogućnost da umjesto izgradnje zatvorenih kanala tokom izgradnje saobraćajnica predvidi izgradnju površinskih rigola. 3.3. ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA Ovim planom određene su potrebe kompleksa, za električnom snagom, a u zavisnosti od strukture i namjene objekata. Plansko rješenje zahvata je proisteklo iz integralnog sagledavanja zahvata u okviru planova višega reda i važećeg DUP-a „Žabljak“ Izmjene i dopune (mart 2014.) U predmetnoj zoni K postoji trafostanica TS 10/04kV, sa budućim energetskim transformatorom od 1000kVA a korišćenje istog od strane Hotela definisano je tehničkim uslovima ED Žabljak. Dizel električni agragat je postojeći snage 176 kVAr. Uzimajući u obzir instalisane snage potrošača i kapacitet hotelskog kopleksa sledi da je: Pins mreže=816kW a Pins dizela=258kW, Ako usvojimo faktor jednovremenosti k=0,7 jednovremena opterećenja bi iznosila:

64


Pj mreže=0,7x826kW=571,2kW, a Pj dizela=0,7x258kW=180,6kW. Iz navedenog sledi da su potrebni sledeći izvori napajanja za hotel “Jezera”: • Potreban transformator sa partećom opremom instalisane snage od 1000kVA ili (min 630KVA); • Potreban dizel agregat sa pratećom opremom instalisane snage od 250kVA; • Potreban UPS koji će se definisati glavnim projektom okvirno snage (20-30) kVA. Definisanje broja transformatorskih stanica Na osnovu procijenjene snage zahvata detaljnog urbanističkog plana, postojećeg stanja i planirane gradnje objekata, cijelo područje može biti obuhvaćeno jednim trafo reonom, vodeći računa o sigurnosti i fleksibilnosti rada elektroenergetskog Sistema. Predviđena trafostanica je sa tipiziranom opremom. Sastoji se od 10 kV postrojenja, transformatora snage1000 ili 630 kVA i 0,4 kV postrojenja. Prikaz planirane elektrodistibutivne mreže Koncept rješenja napajanja električnom energijom planiranih objekata u predmetnoj zoni zahvata ID DUP-a je baziran na planiranoj infrastrukturi 10 kV mreže. Planirana je izgradnja na 22 urbanističke parcele, pri čemu će se napajanje obezbijedjivati iz transformatorske stanice snage 1x1000kVA (min1x630 kVA). Napajanje transformatorske stanice 10/0,4kV je iz TS 35/10kV »Žabljak«, za koju je predviđeno proširenje na TS 110/35/10kV. Planirana TS 10/0,4 kV je uključena u postojeći sistem napajanja – koncept otvorenih prstenova uz njihovo kablovsko izvođenje sa napajanjem iz planirane TS 110/35/10 kV ”Žabljak”. 10 kV kablovska mreža U zahvatu DUP-a potrebno je položiti dovoljan broj novih kablovskih vodova. Ove izvode treba izvesti jednožilnim kablovima sa izolacijom od umreženog polietilena tipa XHE 49 A 1x240/25 mm2, 12/20 kV (prenosne moći preko 7 MVA). Za trase polaganja kablova obavezno koristiti javne površine, putne pojaseve, staze i saobraćajnice. Mreža je koncipirana u radijalnom pogonskom stanju sa mogućnošću ostvarivanja poprečnih veza. Preporučuje se da se veze između transformatorskih stanica izvedu kablom istog presjeka (zbog unifikacije),što će biti definisano uslovima CEDIS-a. Niskonaponska mreža Predlaže se izrada kablovske NN mreže do lokacija priključnih ormarića ili direktno u objektu do glavnih razvodnih tabli. Mrežu izvesti niskonaponskim kablovima tipa PP00-A ,XP00-A i PP00 ili XP00 naponskog nivoa 0,6/1 kV, presjeka prema naznačenim snagama pojedinih objekata. NN kablove po mogućnosti polagati u zajedničkom rovu na propisanom odstojanju i uz ispunjenje uslova dozvoljenog strujnog opterećenja po pojedinim izvodima. Broj niskonaponskih izvoda će se definisati glavnim projektima objekata i transformatorskih stanica. Osvjetljenje otvorenih prostora i saobraćajnica Pošto je javno osvjetljenje sastavni dio urbanističke cjeline, treba ga tako izgraditi da se zadovolje i urbanistički i saobraćajno - tehnički zahtjevi, istovremeno težeći da instalacija osvjetljenja postane integralni element urbane sredine. Mora se voditi računa da osvjetljenje saobraćajnica i ostalih površina osigurava minimalne zahtjeve koji

65


će obezbijediti kretanje uz što veću sigurnost i komfor svih učesnika u noćnom saobraćaju, kao i o tome da instalacija osvjetljenja ima i svoju dekorativnu funkciju. Zato se pri rešavanju uličnog osvjetljenja mora voditi računa o sva četiri osnovna mjerila kvaliteta osvjetljenja: - nivo sjajnosti kolovoza, - podužna i opšta ravnomjernost sjajnosti, - ograničenje zaslepljivanja (smanjenje psihološkog blještanja) i - vizuelno vođenje saobraćaja. Svim saobraćajnicama na području plana treba odrediti odgovarajuću svjetlotehničku klasu Na raskrsnicama svih ovih saobraćajnica postići svjetlotehničku klasu za jedan stepen veću od samih ulica koje se ukrštaju. Po važećim preporukama CIE (Publikation CIE 115, 1995. god.), sve saobraćajnice za motorni i mješoviti saobraćaj su svrstane u pet svetlotehničkih klasa, od M1 do M5, a u zavisnosti od kategorije puta i gustine i složenosti saobraćaja, kao i od postojanja sredstava za kontrolu saobraćaja (semafora, saobraćajnih znakova) i sredstava za odvajanje pojedinih učesnika u saobraćaju (posebne trake). Sledeća tabela daje vrijednosti pobrojanih svetlotehničkih parametara koje još uvijek obezbjeđuju dobru vidljivost i dobar vidni komfor: --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lsr Uo Ul TI SR Svetlotehnička minimalno minimalno minimalno maximalno minimalno klasa (cd/m2) (Lmin/Lsr) (Lmin/Lmax) (%) (Eex/Ein) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- M1 2,00 0,40 0,70 10 0,50 M2 1,50 0,40 0,70 10 0,50 M3 1,00 0,40 0,50 10 0,50 M4 0,75 0,40 nema zahtjeva 15 nema zahtjeva M5 0,50 0,40 nema zahtjeva 15 nema zahtjeva --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Za vizuelno vođenje saobraćaja ne postoje numerički pokazatelji za njegovo vrednovanje. Voditi računa da se dionice saobraćajnica na području plana ne mogu posmatrati nezavisno od ostalog dijela tih saobraćajnih pravaca. Na raskrsnicama svih saobraćajnica postići svetlotehničku klasu za jedan stepen veću od samih ulica koje se ukrštaju. Kod pješačkih staza (prolaza), unutar plana, obezbjediti srednju osvetljenost od 10 lx, uz minimalnu vrijednost osvetljenosti od 3 lx (klasa P2). I zbog veće ekonomičnosti i zbog vizuelnog vođenja saobraćaja, u instalacijama osvetljenja saobraćajnica sa prvenstveno motornim saobraćajem potrebno je obezbjediti primjenu natrijumovih sijalica visokog pritiska. Pri rješavanju osvetljenja zona tradicionalne gradnje posebno voditi računa o estetskim kriterijumima pri izboru elemenata instalacije osvetljenja, a kao svetlosni izvor koristiti metal-halogene sijalice. Posebnu pažnju treba posvetiti osvjetljenju unutar blokovskih saobraćajnica i parkinga, prilaza objektima i slično. To osvjetljenje treba rešavati posmatranjem zone kao cjeline, a ne samo kao uređenje terena oko jednog objekta. Rješenjima instalacije osvjetljenja unutar zone omogućiti komforan prilaz pješaka do ulaza svakog objekta i iz svih pravaca. Uslovi za izgradnju elektroenergetskih objekata Izgradnja 10kV kablovske mreže Kablove polagati slobodno u kablovskom rovu, dimenzija 0,4 x 0,8 m. Na mjestima prolaza kabla ispod kolovoza saobraćajnica, kao i na svim onim mjestima gdje se može očekivati povećano mehaničko opterećenje kabla (ili kabl treba izolovati od sredine kroz koju prolazi), kablove postaviti kroz kablovsku kanalizaciju, smještenu u rovu dubine 1,0 m. Ukoliko to zahtjevaju uslovi Operatora distributivnog sistema zajedno sa kablom (na oko 40 cm dubine) u rov položiti i traku za uzemljenje, Fe/Zn 25x4 mm.

66


Duž trasa kablova ugraditi standardne oznake koje označavaju kabl u rovu, promjenu pravca trase, mjesta kablovskih spojnica, početak i kraj kablovske kanalizacije, ukrštanja, približavanja ili paralelna vođenja kabla sa drugim kablovima i ostalim podzemnim instalacijama. Pri izvođenju radova preduzeti sve potrebne mjere zaštite radnika, građana i vozila, a zaštitnim mjerama omogućiti odvijanje pješačkog i motornog saobraćaja. Transformatorska stanica 10/0,4kV na području Plana Transformatorske stanice moraju biti u skladu sa uslovima Operatora distributivnog sistema, predviđene kao slobodnostojeći, tipski objekti. Umjesto slobodnostojećih, moguća je izvedba trafostanica u objektu, što se, prema važećim preporukama, odobrava samo u izuzetnim slučajevima. Prednosti slobodnostojećih transformatorskih stanica u odnosu na transformatorske stanice u objektu su: - manja zavisnost od dinamike gradnje (zgrada u kojoj je predviđena trafostanica mora biti izgrađena prva da bi se obezbijedilo napajanje drugih zgrada priključenih na tu trafostanicu); - manje dimenzije (kada se trafostanica smješta u objekat, upravljanje mora biti iznutra, što nije slučaj kod DTS u slobodnostojećem objektu); - s obzirom na vrlo stroge propise u pogledu sigurnosti, prostorija za smještaj opreme u objektu se mora namjenski projektovati (uljna jama ako je u pitanju transformator; kroz prostoriju trafostanice nije dozvoljeno postavljanje vodovodnih, kanalizacionih, toplovodnih, gasovodnih, elektroenergetskih i TK instalacija itd.); - posebno je bitno pri projektovanju objekta pridržavati se protivpožarnih propisa (požarni sektori i sl.); - izabrana lokacija mora da omogući lak pristup mehanizacije i vozila za vrijeme montaže i održavanja opreme, a posebno u slučaju zamjene energetskog transformatora, što je u slučajevima trafostanice u objektu teže postići; - radi smanjenja opasnosti od požara u objekti se preporučuje se ugradnja znatno skupljih suvih transformatora; - manja izloženost buci i vibracijama. Kada je u pitanju smještanje transformatorske stanice unutar objekata, ne treba predviđati smještaj u podrum, suteren i slično, bez posebne saglasnosti Operatora distributivnog sistema. Kada se transformatorska stanica izvodi kao slobodnostojeći objekat, zahvaljujući savremenom kompaktnom dizajnu, spoljni izgled objekta može biti u potpunosti prilagođen zahtjevima urbanista, tako da zadovoljava urbanističke i estetske uslove, odnosno da se potpuno uklapa u okolni prostor. S obzirom na to da se u ovom slučaju radi o gradskom naselju moguće je da se projektantskim rješenjima eksterijera transformatorskih stanica izvrši njihovo adekvatno uklapanje u okolni prostor. Pri tome se moraju poštovati maksimalne vanjske dimenzije osnove transformatorske stanice kao i prostor za izvodjenje uzemljivača transformatorske stanice a sve prema uslovima Operatora distributivnog sistema. Svim transformatorskim stanicama, projektima uređenja okolnog terena, obezbjediti kamionski pristup, širine najmanje 3 m. Izgradnja niskonaponske mreže Nove niskonaponske mreže i vodove izvesti kao kablovske (podzemne), uz korišćenje kablova tipa PP00 (ili XP00, zavisno od mjesta i načina polaganja), ukoliko stručna služba nadležne Elektrodistribucije ne uslovi drugi tipa kabla. Mreže predvidjeti kao trofazne, radijalnog tipa. Što se tiče izvođenja niskonaponskih mreža i vodova, primjenjuju se uslovi već navedeni pri izgradnji kablovske 10 kV mreže. Tehnički uslovi i mjere koje treba da se primijene pri projektovanju i izgradnji priključka objekata na niskonaponsku mrežu definisani su uslovima Operatora distributivnog sistema.

67


Razvodna mreža niskog napona će se izvesti kao kablovska, radijalna, sa tipski odabranim elementima: - kabal tipa PP00-A 4x120(150) mm2 aluminijum za razvodne vodove; - kabal PP00-A 4x35mm2 / PP00 4x25 mm2 za priključne vodove i javno osvjetljenje; - NKRO-6 samostojeći razvodni poliesterski ormar sa 6 izvoda, IK10, IP 54; - NKRO-4 samostojeći razvodni poliesterski ormar sa 4 izvoda, IK10, IP 54; - MRO i PMO prema uslovima Operatora distributivnog sistema. Zaštitu od opasnog napona dodira izvesti sistemom zaštitinog uzemljenja sa zajedničkim uzemljivačem i dodatnom mjerom zaštite pomoću zaštitnih uređaja diferencijalne struje sa i bez automatskog restarta. Zaštitu od prenapona izvesti koordinacijom prenaponske zaštite na NN strani, u NKRO, PMO i GRO. Pri polaganju kablova voditi računa da sva eventualna ukrštanja, približavanja ili paralelna vođenja kablova sa drugim podzemnim instalacijama budu izvedena u skladu sa važećim propisima i preporukama. - Međusobni razmak energetskih kablova niskog napona ne smije biti manji od 7 cm, pri paralelnom vođenju, odnosno 20 cm pri međusobnom ukrštanju. - Kod paralelnog polaganja 10 kV kablova sa niskonaponskim kablovima, isti moraju biti odvojeni opekama, a minimalni međusobni razmak mora iznositi 10 cm. - Pri ukrštanju energetskih kablova istog ili različitog naponskog nivoa razmak između energetskih kablova treba da iznosi najmanje 20 cm. - Nije dozvoljeno paralelno vođenje kabla ispod ili iznad vodovodne ili kanalizacione cijevi (osim pri ukrštanju). Horizontalni razmak između kabla i vodovodne ili kanalizacione cijevi treba da iznosi najmanje 0,40 m. - Pri ukrštanju kablovi mogu biti položeni ispod ili iznad vodovodne ili kanalizacione cijevi, uz rastojanje od 0,3 m. - Ukoliko ovi razmaci ne mogu biti postignuti, tada energetski kabl treba položiti kroz zaštitnu cijev. - Pri paralelnom vođenju kablovskog sa telekomunikacionim kablom najmanji dozvoljeni horizontalni razmak iznosi 0,5 m. - Ukrštanje energetskog i telekomunikacionog kabla izvesti uz međusobni razmak od 0,50 m, s tim što se energetski kabal polaže ispod telekomunikacionog kabla. Ugao ukrštanja treba da bude bliži 90°, ali ne manje od 45°. - Energetske kablove pored zidova i temelja zgrada treba polagati na rastojanju od najmanje 30 cm. Ako pored zgrade postoji trotoar onda kabal mora da bude van trotoara. Izgradnja spoljnog osvjetljenja Kako je javno osvjetljenje sastavni dio urbanističke cjeline, treba ga izgraditi tako da se zadovolje i urbanistički i saobraćajno-tehnički zahtjevi, istovremeno težeći da instalacija osvjetljenja postane integralni element urbane sredine. Mora se voditi računa da osvjetljenje saobraćajnica i ostalih površina osigurava minimalne zahtjeve koji će obezbijediti kretanje uz što veću sigurnost i komfor svih učesnika u noćnom saobraćaju, kao i o tome da instalacija osvjetljenja ima i svoju dekorativnu funkciju. Zato se pri rješavanju uličnog osvjetljenja mora voditi računa o sva četiri osnovna mjerila kvaliteta osvjetljenja: - nivo sjajnosti kolovoza, - podužna i opšta ravnomjernost sjajnosti, - ograničenje zasljepljivanja (smanjenje psihološkog blještanja) i - vizuelno vođenje saobraćaja. Svim saobraćajnicama na području Plana treba odrediti svjetlotehničku klasu u skladu sa standardom EN 13201 i preporukama CIE i na osnovu istih vršiti projektovanje osvjetljenja. Kao nosače svetiljki koristiti metalne stubove, pocinkovane u toplom postupku, minimalnog nanosa cinka od 70 mikrona, a prema standardu EN 10025-S235JR predviđene za montažu na pripremljenim betonskim temeljima, tako da se po potrebi mogu demontirati. Temelje birati prema nosivosti tla definisano kroz projektni zadatak, UTU ili geološka ispitivanja tla. Svjetiljke i stubovi treba da budu fabrički ofarbani tečnim ili suvim postupkom odgovarujućeg nanosa koji će obezbijediti adekvatnu zaštitu stubova i svjetiljki u RAL-u prema zahtijevu pejzažnog arhitekte. Pri odabiru stubova voditi računa i o izdržljivosti na udare vjetra, a kao parametre koristiti

68


vrijednosti HMZ dostupne za Opštinu Podgorica i u skladu sa istim birati mehaničku čvrstoću, presjek i debljinu zida stuba. Napajanje javnog osvjetljenja izvoditi kablovski (podzemno), uz primjenu standardnih kablova (PP 00 4x25 mm², 0,6/1 kV za ulično osvjetljenje i PP 00 3(4)x16 mm²; 0,6/1 kV za osvjetljenje u sklopu uređenja terena. Pri projektovanju instalacija osvjetljenja u sklopu uređenja terena oko planiranih objekata poseban značaj dati i estetskom izgledu instalacije osvjetljenja. Sistem osvjetljenja, iz razloga energetske efikasnosti, realizovati upotrebom svjetiljki sa dimabilnim predspojnim uređajima (DALI, 1-10 Vdc, 0-10 Vdc i slično). Za kontrolu i povezivanje svjetiljki u cjelokupan sistem kontrole i upravljanja koristiti zičani način komunikacije LSN, PLC ili DALI u zavisnosti od dužine linija i karakteristika i ograničenja predviđenog standarda. Pri izboru svetiljki voditi računa o vrsti izvora svjetla, temperaturi boje i visini CRI indeksa. Zbog energetske efikasnosti, niske emisije CO2 gasa, dugovječnosti i mogućnosti kontrole (dimovanja) birati LED izvore svijetla. Za sve izvore preporučena temperatura boje je 4000oK, osim na mjestima gdje bi to bilo u suprotnosti sa standardom EN 13201 i preporukama CIE i zahtjevima pejzažne arhitekture i dizajna vanjskog osvjetljenja. Ovo se naročito odnosi na dekorativno osvjetljenje zelenih površina i fasada. Pri odabiru svjetiljki voditi računa o nivou bliještanja i isti svesti na najmanju moguću mjeru, kako bi se osigurao maksimalan vizuelni komfor svih učesnika u saobraćaju. Takodje, pri odabiru svjetiljki voditi računa o zadovoljavanju standarda EN62471, čime se garantuje nizak nivo UV zračenja, IC zračenja, kao i emitovanja plave svjetlosti od strane svjetiljke. Pri odabiru svjetiljki, dati prednost svjetiljkama koje se po pomenutom standardu klasifikuju kao rizična grupa nula, što znači da emitovani spektar ne predstavlja foto-biološku opasnost. Pri projektovanju osvjetljenja javnih površina i fasada posebno voditi računa o svjetlosnom zagađenju i isto svesti na najniži mogući nivo. Maksimalno dozvoljeni pad napona u instalaciji osvjetljenja, pri radnom režimu, može biti 5%. Kod izvedene instalacije moraju biti u potpunosti primjenjene mjere zaštite od električnog udara (zaštita od direktnog i indirektnog napona). U tom cilju, mora se izvesti polaganje zajedničkog uzemljivača svih stubova instalacije osvjetljenja, polaganjem trake Fe/Zn 25x4mm i njenim povezivanjem sa stubovima i uzemljenjem napojnih trafostanica. Obezbjediti selektivnu zaštitu kompletnog napojnog voda i pojedinih svetiljki. Obezbjediti mjerenje utrošene električne energije. Komandovanje uključenjem i isključenjem javnog osvjetljenja obezbjediti preko centralnog kontrolnog mjesta uređaja za upravljanje osvjetljenjem koje će omogućiti uvid u radno stanje i funkcionalnost svih predspojnih uređaja, što će značajno smanjiti troškove održavanja i povećati nivo energetske efikasnosti. Kod stubnih svjetiljki birati takav LED optički blok koji će se sastojati iz izmjenjivih, lako dostupnih modula koji će omogućiti njihovu zamjenu nakon otkaza ili zastarjelosti. Sve svjetiljke treba da budu opremljene LED svjetlosnim izvorima minimalnog vijeka trajanja 50000 radnih sati do nivoa 80 % nominalnog svjetlosnog fluksa. Za polaganje napojnih vodova važe isti uslovi kao i kod polaganja ostalih niskonaponskih vodova. Javnu rasvjetu projektovati u skladu sa Preporukama za projektovanje, izvođenje i održavanje rasvjete Mjere energetske efikasnosti Poboljšanje energetske efikasnosti posebno se odnosi na: ugradnju ili primjenu: niskoenergetskih objekata, unapređenje uređaja za klimatizaciju, unaprijeđenje rasvjete upotrebom izvora svjetla sa malom instalisanom snagom (LED, kompakt fluo sijalice ili HPS za spoljašnje osvjetljenje). Sve nabrojane mogućnosti se u određenoj mjeri mogu koristiti pri izgradnji objekata na području UP-a.

69


Orijentacioni troškovi realizacije planirane elektroenergetske infrastrukture i javnog osvjetljenja 1. Izgradnja planirane TS 10/0,4 kV: DTS 10/0,4 kV, 1x630 kVA : kom. 1 x 50.000 € = 50.000 € 2. Polaganje novih 0,4 kV vodova između TS i planiranih NKRO-a: m 850 x 34,00 €/m = 28.900€ 3. Isporuka planiranih NKRO-a: NKRO-6: m 12 x 450,00 € = 5.400 €

4. Izgradnja instalacije osvjetljenja u kompleksu (po st. mjestu) Za saobraćajnice: kom 100 x 1400 € = 140.000 € UKUPNO .....................................................................................224.300 € 3.4. ELEKTRONSKA KOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA Prostor koji ID Detaljnog urbanističkog plana ”Žabljak – zona K” obrađuje pripada Opštini Žabljak. Pravni osnov za izradu ovog planskog dokumenta u dijelu elektronske komunikacione infrastrukture čine, Zakon o uređenju prostora i izgradnji objekata („Službeni List CG“ br. 51/08, 34/11, 35/13 i 33/14) i Zakon o elektronskim komunikacijama (“Službeni list” CG, br. 40/2013 od 13.08.2013. godine). kao i obrađena planska rješenja elektronske komunikacione infrastrukture usvojena Prostornim planom RCG do 2020.godine, Prostornim planom Opštine Žabljak i Detaljnim urbanističkim planom Opštine Žabljak. Ovim planom se kroz analizu postojećih i planiranih sadržaja i njihovih razvojnih potreba nude planska rješenja koja će stvoriti preduslove za igradnju i rekonstrukciju hotelskih kapaciteta i ostalih objekata, uz prateće i komplementarne sadržaje па predmetnom području. Naravno da ovako obrađena planska rješenja sadrže i sve potrebne elemente elektronske komunikacione infrastrukture, koja je i predmet ovog plana. OPIS POSTOJEĆEG STANJA Područje koje obuhvata predmetni plan na Žabljaku, djelimično je, i to samo u jednom manjem dijelu, opskrbljeno elektronskom komunikacionom infrastrukturom. Postojeća elektronska komunikaciona infrastruktura je u vlasništvu Crnogorskog Telekoma, koji korisnike sa ovog prostora snabdijeva priključcima sa elektronskog komunikacionog čvora LC Žabljak, koji se nalazi u objektu Crnogorskog telekoma u centru Žabljaka. U ovom elektronskom komunikacionom čvoru LC Žabljak, Crnogorski Telekom ima instalisane kapacitete za širokopojasni pristup internetu, tako da korisnicima sa jednog manjeg dijela posmatranog područja nudi sve vrste elektronskih komuikacionih servisa, uključujući i širokopojasne servise – ADSL, IPTV. Elektronska komunikaciona infrastruktura na obuhvaćenom području je urađena bakarnim kablovima polaganim direktno u zemlju, od kablovskih okana do izvodnih ormara. Stanje postojeće elektronske komunikacione infrastrukture je takvo da ne zadovoljava ni sadašnje, a kamoli potrebe budućih korisnika u zoni. Najveći dio obuhvaćenog područja nije pokriven elektronskom komunikacionom infrastrukturom, a u djelovima obuhvata gdje i postoji, ova infrastruktura je u dosta lošem stanju i u potpunosti je iskorišćena.

70


Na posmatranom području prisutni su signalom mobilne telefonije i sva tri mobilna operatera, a područje je pokriveno i TV signalom koji distribuira Telemach Montenegro. PLANSKA RJEŠENJA I PREPORUKE Implementacija novih tehnika i tehnologija, liberalizacija tržišta i konkurencija u sektoru elektronskih komunikacija će doprinijeti bržem razvoju elektronskih komunikacija, povećanju broja servisa, njihovoj ekonomskoj i geografskoj dostupnosti, boljoj i većoj informisanosti kao i bržem razvoju privrede i opštine u cjelini. Jedan od ciljeva izrade ove DSL jeste da se želi obezbjediti planiranje i građenje elektronske komunikacione infrastrukture koja će zadovoljiti zahtijeve više operatora elektronskih komunikacija, koji će korisnicima sa ovog područja ponuditi kvalitetne savremene elektronske komunikacione usluge po ekonomski povoljnim uslovima. Elektronska komunikaciona mreža, elektronska komunikaciona infrastruktura i povezana oprema treba da se grade na način koji omogućava jednostavan prilaz, zamjenu, unaprjeđenje i korišćenje koje nije uslovljeno načinom upotrebe pojedinih korisnika ili operatera. Treba voditi računa o slijedećem: - da se kod gradnje novih infrastrukturnih objekata posebna pažnja obrati zaštiti postojeće elektronske komunikacione infrastrukture - da se uvjek obezbijede koridori za elektronske komunikacione kablove duž svih postojećih i novih saobraćajnica, - da se gradnja, rekonstrukcija i zamjena elektronskih komunikacionih sistema mora izvoditi po najvišim tehnološkim, ekonomskim i ekološkim kriterijumima, Akta i propisi koji su donijeti na osnovu Zakona o elektronskim komunikacijama i kojih se treba pridržavati prilikom izgradnje nove telekomunikacione infrastrukture, jesu: Pravilnik o tehničkim i drugim uslovima za projektovanje, izgradnju i korišćenje elektronske komunikacione mreže, elektronske komunikacione infrastrukture i povezane opreme u objektima („Službeni list Crne Gore" broj 41/15), Pravilnik o uslovima za planiranje, izgradnju, održavanje i korišćenje elektronskih komunikacionih mreža, elektronske komunikacione infrastrukture i povezane opreme („Službeni list Crne Gore" broj 59/15), Pravilnik o širini zaštitnih zona i vrsti koridora u kojima nije dopušteno planiranje i gradnja drugih objekata („Službeni list Crne Gore" broj 33/14), Pravilnik o zajedničkom korišćenju elektronske komunikacione infrastrukture i povezane opreme („Službeni list Crne Gore" broj 52/14). Shodno Strategiji razvoja informacionog društva Crne Gore do 2020. Godine, u narednom periodu se prioritet daje razvoju širokopojasnih pristupnih mreža (žičnih i bežičnih). U odnosu na moguće planove dominantnog operatera fiksne telefonije, Crnogorskog Telekoma i ostalih operatera fiksne i mobilne telefonije, predviđeno je da se unutar posmatrane zone, u skladu sa planiranim građevinskim objektima i predloženim saobraćajnim rješenjima, izgradi nova kanalizacija za potrebe elektronske komunikacione infrastrukture, sa 4 PVC cijevi 110mm, a koja bi se logički nadovezala na postojeću elektrponsku komunikacionu infrastrukturu u kontaktnoj zoni. Takođe se predviđa i izgradnja novih kablovskih okana unutar posmatrane zone. Cjelokupna kanalizacija za potrebe elektronske komunikacione infrastrukture, koristla bi se za provlačenje kablova različitih operatera elektronskih komunikacija koji pokažu interesovanje za pružanje elektronskih komunikacionih servisa u ovoj zoni, bilo da se radi o Crnogorskom Telekomu, bilo da se radi o nekom drugom postojećem elektronskom komunikacionom operateru u Crnoj Gori. Na taj način, u odnosu na situaciju koja se trenutno dešava na tržištu elektronskih komunikacija u Crnoj Gori, korisnici iz posmatrane zone bi bili na kvalitetan način opsluženi različitim vrstama elektronskih komunikacionih servisa (telefonija, prenos podataka, TV signal i dr.). Pri planiranju broja PVC cijevi u novoj kanalizaciji, moraju se u obzir uzeti podaci o planiranim gradjevinskim površinama, površinama namijenjenim stambenim, poslovnim i uslužnim djelatnostima, broju stanovnika unutar zone, aktuelnim trendovima u rješavanju pitanja kablovske televizije i dr. Kanalizacioni kapaciteti omogućavaju dalju modernizaciju elektronskih komunikacionih mreža bez potrebe za izvođenjem naknadih građevinskih radova, kojima bi se iznova devastirala postojeća infrastruktura.

71


Savremene elektronske komunikacije koje obuhvataju distribuciju sva tri servisa, telefonije-fiksne i mobilne, prenos podataka i TV signala, omogućavaju više načina povezivanja sa elektronskim komunikacionim operaterima. Imajući u vidu veliki broj različitih objekata i samu lokaciju, kroz kanalizaciju elektronske komunikacione infrastrukture treba graditi savremene elektronske komunikacione pristupne optičke mreže u tehnologiji FTTx (Fiber To The Home, Fiber to The Building,...), sa optičkim vlaknom do svakog objekta, odnosno korisnika. Ovo rješenje je u skladu sa dugoročnim rješenjima u oblasti elektronskih komunikacija sa optičkim pristupnim mrežama, a sa čijom implementacijom je započeo dominantni elektronski komunikacioni operator, Crnogorski Telekom. Kućnu instalaciju u poslovnim objektima, treba izvoditi u RACK ormarima, u zasebnim tehničkim prostorijama . Na isti način izvesti i ormariće za koncentraciju instalacije za potrebe kablovske distribucije TV signala, sa opremom za pojačavanje TV signala. Kućnu instalaciju u svim prostorijama realizovati elektronskim komunikacionim kablovima koji će omogućavati korišćenje naprednijih servisa koji se pružaju ili čije se pružanje tek planira, FTP kablovima cat 6 i cat 7 i kablovima sa optičkim vlaknima, ili drugim kablovima sličnih karakteristika i provlačiti kroz PVC cijevi, sa ugradnjom odgovarajućeg broja kutija, s tim da u svakom poslovnom prostoru treba predvidjeti minimalno po 4 instalacije. U slučaju da se trasa kanalizacije za potrebe elektronske komunikacione infrastrukture poklapa sa trasom vodovodne kanalizacije i trasom elektro instalacija, treba poštovati propisana rastojanja, a dinamiku izgradnje vremenski uskladiti. Mobilni operatori u momentu izrade DSL nijesu iskazali potrebu za montiranjem novih baznih stanica na ovom području, tako da nijesu definisane nove lokacije za postavljanje stubova za mobilnu telefoniju. U odnosu na savremene trendove u oblasti mobilne telefonije, projektant naglašava da ovo ne znači da neki od postojećih ili eventualno novih operatora mobilne telefonije neće imati potrebu da u nekom momentu postavi novu baznu stanicu na posmatranom području. Lokalna uprava bi takvim zahtjevima trebala da izađe u susret, sagledavajući sve neophodne parametre. Prilikom određivanja detaljnog položaja bazne stanice mora se voditi računa o njenom ambijentalnom i pejzažnom uklapanju, i pri tome treba izbjeći njihovo lociranje na javnim zelenim površinama u središtu naselja, na istaknutim reljefnim tačkama koje predstavljaju panoramsku i pejzažnu vrijednost, prostorima zaštićenih djelova prirode, Gdje god visina antenskog stuba, u vizualnom smislu ne predstavlja problem (mogučnost zaklanjanja i skrivanja), preporučuje se da se koristi jedan antenski stub za više korisnika. Postavljanjem antenskih stubova ne treba mijenjati konfiguraciju terena, a potrebno je zadržati tradicionalan način korišćenja terena. Za vizuelnu barijeru prostora antenskog stuba, u zavisnosti od njegove lokacije, koristiti šumsku ili parkovsku vegetaciju. Trase planirane kanalizacije potrebno je, što je moguće više, uklopiti u trase trotoara ili zelenih površina, jer se u slučaju kad se kablovska okna rade u trasi saobraćajnice ili parking prostora, moraju ugraditi teški poklopci sa ramom i u skladu sa tim uraditi i ojačanje okana. Kanalizaciju koja je planirana u okviru ove DSL, kao i kablovska okna, izvoditi u svemu prema planovima višeg reda, važećim propisima u Crnoj Gori i preporukama bivše ZJ PTT iz ove oblasti. Na taj način biće stvoreni optimalni uslovi, kako sa tehničkog, tako i sa ekonomskog stanovišta, koji podrazumijevaju maksimalno iskorišćavanje planiranih kapaciteta elektronske komunikacione infrastrukture unutar zone, gdje god se za tim ukaže potreba. Obaveza budućih investitora planiranih objekata u zoni ove DSL jeste da, u skladu sa Tehničkim uslovima koje izdaje nadležni elektronski komunikacioni operater ili organ lokalne uprave, od planiranih okana, projektima za pojedine objekte u zoni obuhvata, definišu način priključenja svakog pojedinačnog objekta. Priključnu kanalizaciju pojedinačnim projektima treba predvidjeti do samih objekata.

72


OKVIRNI TROŠKOVNIK ZA IZGRADNJU PLANIRANE KOMUNIKACIONE KABLOVSKE KANALIZACIJE I.Materijal

PVC cijev pr. 110mm sa pratećom opremom, nabavka i isporuka kom 200 x 14 = 2800 PE cijev presjeka 50mm sa pratećom opremom, nabavka i isporuka m 600 x 1.5 = 900 Laki poklopac sa ramom, nabavka i isporuka kom 10 x 120 = 1200 Ukupno I: 4900 €

II.Radovi

Izgradnja plan. tk okna sa lakim poklopcem un. dim. (120x100x1100) kom 10 x 600 = 6000 Izgradnja plan. tk kanalizacije sa dvije pvc cijevi presjeka 110mm m 500 x 15 = 7500 Izgradnja plan. tk kanalizacije sa dvije PE cijevi presjeka 50mm m 300 x 6 = 1800__ Ukupno II: 15300 € SVE UKUPNO(I+II): 20 200 € PDV 21% 4242 € ___________________________________________________________________________________________ SVE UKUPNO (I+II) sa pdv od 21%: 24 442 €

3.5. PEJZAŽNO UREĐENJE

Postojeće stanje Predmetnim planom obuhvaćena je lokacija u neposrednoj blizini opštine Žabljak. Samo naselje Žabljak je smješteno u Durmitorskom području na nadmorskoj visini od 1450m, što ga čini naseljem na najvišoj nadmorskoj visini na Balkanu. Okruženo je sa 23 planinska vrha od preko 2200m, sa 18 planinskih jezera i kanjonom Tare. Jedna od veoma važnih činjenica je da Nacionalni park „Durmitor“ zahvata i dio teritorije opštine Žabljak. Inače je masiv Durmitora još 1980. uvršten u Listu svjetske kulturne i prirodne baštine zbog svoje impresivne ljepote kraškog područja sa izrazitim visinskim razlikama, sa duboko usječenim riječnim kanjonima, i velikom ekosistemskom i florističkom raznovrsnošću. Ovakav položaj opštine Žabljak omogućava planiranje razvoja turizma a posebno zimskog turizma obzirom na klimatske uslove koji se stiču na ovom području. Koncept pejzažnog uređenja bazira se na: � očuvanju karaktera predjela (kroz očuvanje: prirodnih ekosistema, prirodne konfiguracije i strukture zemljišta, hidroloških pojava, karakterističnih vizura i elemenata kulturnog predjela) � očuvanju biološke ravnoteže � zaštiti šumskih površina, livada i pašnjaka � funkcionalnom zoniranju zelenih i slobodnih površina

73


� usklađivanju kompozicionog rješenja zelenila sa namjenom površina � maksimalnoj zaštiti i uklapanju postojećeg vitalnog i funkcionalnog drveća u urbanistička rješenja � upotrebi autohtonih biljnih vrsta � zabrani korišćenja invazivnih biljnih vrsta. Postojeće i planirano zelenilo mora biti prikazano u tehničkoj dokumentaciji u okviru uređenja urbanističkih parcela.

Namjena površina Površine

po namjenama

m2

Max indeks

zauzetosti

Minimalni

procenat

ozelenjenosti

Zelene

površine

m2

Zelenilo individualnih stambenih objekata ( ZO)

6261 0,30 40% 2.504

Zelenilo za turizam (ZTH) 11664 0,18 40% 4.666

Skver 658 70% 461

Sportsko rekreativne površine (SRP)

7119 0,10 70% 4.983

Zelenilo saobraćajnica-parkinga

3150 0,80 10% 315

UKUPNO ZELENIH POVRŠINA: 12.929 Kategorizacija površina za pejzažno uređenje izvršena je prema njihovoj namjeni i u skladu sa principima ekološkog razvoja. Planirane su: Površine javne namjene (PUJ) • Zelenilo uz saobraćajnice (ZUS) • Skver (S) Površine ograničene namjene (PUO)

Zelenilo individualnih stambenih objekata (ZO) Zelenilo za turizam (ZTH) Sportsko rekreativne površine (SR)

Površine specijalne namjene (PUS)

Zelenilo infrastrukture (ZIK).

Skver je manja ozelenjena površina namjenjena kratkotrajnom okupljanju i odmoru stanovnika, posebno u većim gradskim centrima. Oni obezbeđuju otvoren javni prostor za okolne poslovne, stambene, ugostiteljske i dr. objekte, podstičući okupljanje ljudi koji žive i rade u blizini i time stvaranje jačih veza unutar lokalnih zajednica. Balans teritorije svakog skvera zavisi od njegove osnovne namjene, položaja, veličine i specifičnosti kompleksa. Treba naći pravilan odnos osnovnih elemenata, koji čine teritoriju skvera (platoi, staze, i različite kategorije zasada). Ovaj odnos određuje nekoliko faktora: mogući kapacitet posjetilaca, namjena skverova, lokacija unutar urbanog područja, reljef, karakter i namjena okolnih objekata. Površine pod zelenilom treba da obuhvate min 70% ukupne površine skvera.

74


Izbor sadnog materijala treba svesti na autohtone biljne vrste sa korišćenjem dekorativnih formi alohtonih biljnih vrsta. Alotone biljne vrste treba da podnose lokalne mikroklimatske uslove. Smjernice za projektovanje zelenih površina i izdavanje UTU uslova Uređenje skvera zavisi od njegove veličine i položaja koji zauzima u gradu a može biti različit i prema tome može da obuhvati : manje dječje igralište, različite vodene površine- česme , klupe, manje platoe, itd. Staze i platoi se mogu se planirati od čvrstog materijala, asfalta ili kamena ili od mekšeg materijala – šljunka različite veličine separacija. Izbor sadnog materijala prije svega zavisi od uslova staništa i stepena zagađenosti, te samim tim treba saditi vrste koje su dokazale visoku otpornost a istovremeno su dekorativne.

Prije početka izrade projekta neophodna je pejzažna taksacija -valorizacija postojećeg biljnog fonda i uklapanje kvalitetnih i vrijednih sadnica u budući projekat uređenja terena. Na odraslim vitalnim stablima koja se zadržavaju izvršiti orezivanje sasušenih i oštećenih grana koje ometaju pravilan razvoj i izgled krošnje. Kod ove kategorije zelenila optimalna visina i obim za projektovanje sadnog materijala je minimalna visina sadnica 2.5-3 m, a obim stabla na visini od 1m minimalno 10-15cm,. Po obodu parcele, ka saobracajnicama potrebno je planirati sadnua drveca i linearnog zelenila, a koje će imati jaku vizuelnu i sanitarno-higijensku zaštitu novoplaniranih sadržaja. U pogledu vrtno-arhitektonske obrade prostora mogu se koristiti oba stila – i geometrijski i pejzažni. Sadnja je u sklopovima. Predvidjeti hidransku mrežu radi zalivanja novoplaniranih zelenih površina Uređenje ovih prostora kako u smislu ozelenjavanja, tako i u smislu planiranja ostalih sadržaja (staze, platoi, osvetljenje, mobilijar), uključuje obaveznost izrade projekta uređenja terena.

Zelenilo uz saobraćajnice - Ozelenjavanje saobraćajnica, pješačkih tokova i parking prostora sprovodi se tzv. linearnom sadnjom. U kompozicijskom smislu ovo zelenilo rješava se tako da predstavlja ”kičmeni stub” vangradskog zelenila sa zelenilom gradskog područja. Ujedno to je čvrsta veza koja bitno utiče na poboljšanje sanitarno-higijenskih uslova, mikroklimatskih i estetskih karakteristika i vrijednosti. Duž saobraćajnica zelenilo

treba rješavati linearno ili sa potrebnim prostornim akcentima koji bi prekidali monotone nizove drvoreda. Treba naglasiti da “linearno zelenilo“ ne podrazumijeva klasičan niz drvoreda, već niz manjih i raznovrsnijih grupacija zelenila čime se obezbjeđuje ritmika u prostoru, likovno bogatstvo prostora i njegovih boja kao i naizmjenična zasjena mjesta duž pravca kretanja. Prostore uz saobraćajnice koji se nalaze na kosinama potrebno je projektovati na takav način da se spriječi erozija zemljišta, a pri tome voditi računa o kompoziciji, koloritu i izboru vrsta tako da se u urbanom zelenilu stvori prirodan ambijent i ostvari njegova funkcionalnost. Posebnu pažnju posvetiti preglednosti i bezbjednosti u saobraćaju i voditi računa da zelenilo ne bude smetnja već da bude u službi bezbjednosti saobraćaja. Smjernice za formiranje zelenila uz saobraćajnice Sadnice koje se koriste moraju da imaju pravilno formiran habitus. Treba voditi računa o visini okolnih objekata, kod niskih objekata koristiti vrste sa rijetkom krunom. Rastojanje između sadnica u drvoredu je 5-10m Minimalna visina sadnog materijala kada je u pitanju drveće je 2.5-3m i obim stabla na visini 1m min. 10-15m. Krune susjednih stabala u drvoredima mogu da se dodiruju (što nije baš najpovoljnije), ali ne smiju da se preklapaju. Dovoljno velikim razmakom među stablima obezbjeđuje se, sem dobrih vizuelnih osobina, i dobro provjetravanje ulice u vertikalnom smislu. Najbolji način sadnje drvoreda je u okviru uzanih zelenih pojaseva duž saobraćajnica koji su širine 1.5m i više. U dijelu gdje zeleni pojas nije planiran sadnja se moze obaviti i u rupama duž trotoara, naravno obratiti pažnju na podzemne instalacije. Sadnju linearnog zelenila moguće je predvidjeti i obodom urbanističkih parcela.

75


U užim ulicama se formira drvored samo na sunčanoj strani, ili obostrano ali sa niskim drvorednim sadnicama. Prilikom formiranja drvoreda na parkinzima trebalo bi osigurati na dva parking mjesta po jedno drvo a kod podužnog parkiranja na jedno parking mjesto po jedno drvo, naime, ovo rastojanje zavisi i od vrste drveća, odnosno optimalne širine krošnje; Ukoliko se drveće sadi u okviru trotoara treba isključiti vrste drveća sa razvijenim površinskim korijenom, kako bi se izbjeglo deformisanje trotoara. Razvoju korijena u dubinu doprinosi i redovno okopavanje zemlje oko stabla. U zavisnosti od položaja građevinske linije u odnosu na regulacionu birati vrste drveća koje formiraju veću ili manju širinu krošnje. Pored toga pri izboru vrsta za ulično zelenilo treba voditi računa da budu prilagođene uslovima rasta u uličnim profilima (otpornost na zbijenost tla, vodni kapacitet zemljišta, insolaciju, salinitet...).

Zelenilo individualnih objekata u okviru MN – planom se predviđa stanovanje uz obavljanje raznih poslovno - ugostiteljskih sadržaja. Tako i zelene površine ovih objekata moraju biti usklađene sa ovakvom namjenom. Time funkcija zelenila dobija na težini: potrebno je da zadovolji funkcionalne, estetske, sanitarnohigijenske, rekreativne zahtjeve da bi se obezbijedilo zadovoljenje potreba korisnika ovog prostora. Potrebno je obezbijediti optimalnu raznovrsnost sadnog materijala, okućnice treba da budu estetski privlačne u svakom godišnjem dobu. U tom smislu treba birati vrste sa najdužim vegetacijskim periodom, otpornim na mikroklimatske uslove sredine. Forsirati vrste sa fitocidnim dejstvom. Obzirom da na ovom području vladaju nepovoljni klimatski uslovi (kratak vegetacioni period, veliki broj dana pod snježnim pokrivačem, oštre zime, mrazevi tokom jeseni i proljeća), za ozelenjavanje koristiti autohtone biljne vrste, kao i odomaćene alohtone vrste. Odnos treba da bude 70%:30% u korist autohtonih biljnih vrsta.Voditi računa o odnosu četinarskih i lišćarskih vrsta, prednost dati lišćarskim vrstama u ovoj kategoriji zelenila. znači da se osim autohtonih biljaka koriste i strane vrste kojima odgovara karakter područja, ukoliko imaju interesantan i lijep oblik. Posebnu pažnju posvetiti izboru adekvatnih biljnih vrsta koje moraju da odgovore na mnogobrojne zahtjeve a prije svega na klimatske i pedološke uslove Procenat učešća korišćenja autohtonih biljnih vrsta treba da bude bar 70% : 30 % u odnosu na alohtone biljne vrste. Mogu se koristiti i hortikulturne forme koje opstaju u ovakvim klimatskim uslovima. Sadnice treba da budu minimalne visine od 3-4 m, a obim stabla na visini od 1m minimalno 15-20cm. Biljni materijal mora biti zdrav i rasadnički njegovan, Površine oko poslovnih, ugostiteljskih i sl. objekata mogu biti uređene i strožijim , geometrijskim stilom; ulaze u objekte riješiti partenom sadnjom korišćenjem cvijetnica, perena, i niskog ukrasnog žbunja. voditi računa o vizurama prema planinskim masivima. Planiranje vodenih površina – manje fontane, česme, takođe je poželjno za ovu kategoriju zelenila. Oko infrastrukturnih objekata (trafostanice, crpne stanice i td.), formirati biološki zid koji će prije svega imati dekorativnu ali i zaštitnu ulogu. Posebnu pažnju je potrebno posvetiti osmišljavanju ljetnih terasa i staza, vodenih sistema (fontane, česme, i sl.), urbanog mobilijara (klupe, oglasni panoi, kante za otpatke, osvjetljenje). Osvetljenju je potrebno dati multifunkcionalan karakter i ostvariti igru svjetlosti sa krošnjama drveća kao i osvjetljenje terasa koje ce se uklopiti u prirodan karakter ovog prostora. Ove zelene površine tretirati kao zelenilo najviše kategorije održavanja i njege tj. zelenilo sa najvećim stepenom održavanja, Prilikom izbora biljnih vrsta preporuča se korišćenje vrsta koje imaju fitocidna i insekticidna svojsva, posebno uz sportske terene. Takođe se mogu koristiti aromatične i ljekovite biljne vrste Ozelenjavanje se takođe može vršiti postavljanjem žardinjera koje svojim izgledom treba da se uklapaju u arhitekturu objekta. Smjernice za formiranje zelenila oko objekata mješovite namjene Obzirom na višestruku funkciju ove kategorije zelenih površina, koriste se biljke sa izuzetno dekorativnim svojstvima, sa interesantnom bojom i oblikom lišća, karakterom i izgledom cvjetova. To

76


Zelenilo hotela – planirana izgradnja hotelskog objekta nužno utiče i na funkciju i estetski izgled zelenih površina koje ga okružuju. Slobodne površine ovih objekata treba oblikovati u skladu sa zahtjevima turističke ponude. Naglasak treba da bude na dekorativnoj funkciji zelenila, ali i rekreativnoj i sanitarno-higijenskoj. Izrada projektne dokumentacije treba da se fokusira usklađivanje novih projektnih rješenja sa postojećim, prirodnim pejzažom, na očuvanje kvalitetnog postojećeg zelenog fonda kao i izboru odgovarajućih biljnih vrsta. Za ozelenjavanje je potrebno koristiti visokodekorativne biljne vrste uz poštovanje klimatskih i pedoloških karakteristika. Planirati grupacije, masive, travnjake. Posebnu pažnju obratiti na uređenje pristupa objektima, parkinzima, stepeništa, prolaza. Smjernice za projektovanje zelenih površina ove zelene površine treba da budu organizovane tako da gostima omoguće pasivan odmor, šetnju i mogućnost lake rekreacije Normativi za zelene površine u okviru turističkih objekata zasnivaju se na Pravilniku o klasifikaciji, minimalnim uslovima i kategorizaciji ugostiteljskih objekata Obzirom na pretežno estetsku funkciju ove kategorije zelenih površina, koriste se biljke sa izuzetno dekorativnim svojstvima, sa interesantnom bojom i oblikom lišća, karakterom i izgledom cvjetova. To znači da se osim autohtonih biljaka koriste i strane vrste kojima odgovara karakter područja, ukoliko imaju interesantan i lijep oblik. Posebnu pažnju posvetiti izboru adekvatnih biljnih vrsta koje moraju da odgovore na mnogobrojne zahtjeve a prije svega na klimatske i pedološke uslove Procenat učešća korišćenja autohtonih biljnih vrsta treba da bude bar 70% : 30 % u odnosu na alohtone biljne vrste. Mogu se koristiti i hortikulturne forme koje opstaju u ovakvim klimatskim uslovima. Sadnice treba da budu minimalne visine od 3-4 m, a obim stabla na visini od 1m minimalno 15-20cm. Biljni materijal mora biti zdrav i rasadnički njegovan, Površine oko centralnih dijelova hotela mogu biti uređene i strožijim , geometrijskim stilom; ulaze u objekte riješiti partenom sadnjom korišćenjem cvijetnica, perena, i niskog ukrasnog žbunja. voditi računa o vizurama prema planinskim masivima. Posebnu pažnju je potrebno posvetiti osmišljavanju ljetnih terasa i staza, vodenih sistema (fontane, česme, i sl.), urbanog mobilijara (klupe, oglasni panoi, kante za otpatke, osvjetljenje). Osvetljenju je potrebno dati multifunkcionalan karakter i ostvariti igru svjetlosti sa krošnjama drveća kao i osvjetljenje terasa koje ce se uklopiti u prirodan karakter ovog prostora. Prilikom izbora biljnih vrsta preporuča se korišćenje vrsta koje imaju fitocidna i insekticidna svojsva, posebno uz sportske terene. Takođe se mogu koristiti aromatične i ljekovite biljne vrste U nedostatku površina za ozelenjavanje , mogu se postavljati žardinjere koje svojim izgledom treba da se uklopi u arhitekturu objekta. Zelenilo infrastrukture - specijalna kategorija zelenih površina oko objekata infrastrukture. Formiranje ovih zelenih površina zavisi od veličine lokacije, predviđenih objekata i instalacija, mikrolokacije,.... Oko ovakvih objekata, duž granica parcele formira se tzv biološki zid koji ima, prije svega zaštitnu funkciju, a nakon toga sanitarno-higijensku i estetsku. Takođe se prilikom projektovanje vodi računa o tome da zelenilo svojim gabaritima ni na koji način ne ugrožava funkcionisanje i redovno održavanje ovog objekta, zatim da se omogući brz i lak pristup objektu. Biljne vrste koje se koriste za ozelenjavanje ove kategorije zelenila treba da budu autohtone biljne vrste koje su otporne na postojeće klimatske uslove. Smjernice za formiranje zelenih površina oko infrastrukturnih objekata Oko infrastrukturnih objekata (trafostanice, crpne stanice i td.), formirati biološki zid koji će prije svega imati dekorativnu ali i zaštitnu ulogu. Voditi računa da biljke ni na koji način ne ugrožavaju funkcionisanje i redovno održavanje ovih objekata. Izbor biljnih vrsta oslanja se na autohtone biljne vrste koje su prilagođene na klimatske uslove te time i ne zahtijevaju maksimalni nivo održavanja.kao i kod turističkih objekata (hoteli,), min. 40% površine urbanističke parcela mora biti pod zelenilom.

77


Aproksimativna procjena troškova za pejzažno uređenje

br. opis radova površina

m2 jed. cijena

€/m2 cijena

€ 1. Zelenilo uz saobraćajnice

Ozelenjavanje 3150,00 x 10 = 31.500 2. Skver

Ozelenjavanje 658,00 x 10 = 6.580 3. Zelenilo individualnih stambenih objekata

Ozelenjavanje 6261,00 x 15 = 93.915 4. Zelenilo za turizam

(hoteli) Ozelenjavanje 11.664,00 x 20 = 174.960

5. Sportsko rekreativne površine (SRP) Ozelenjavanje 7.119,00 x 10 = 71.190

6. Zelenilo infrastrukture Ozelenjavanje 10 x 10 = 100 UKUPNO ZA PEJZAŽNO UREĐENJE 378.165

Uslovi za definisanje kategorija zelenih površina - Koristiti iskljucivo autohtone biljne vrste, odnosno autohtone vrste i alohtone vrste iz uzeg areala - Ne primjenjivati geometrijski stil, vec zasade kompoziciono rjesavati u slobodnom (pejzaznom) stilu

podrazavajuci prirodne forme iz okolne vegetacije - Formiranje alpinuma - Obzbijediti potrebnu osuncanost objekata i nesmetano sagledavanje predionih vizura.

Predlog biljnih vrsta koje se mogu koristiti u ozelenjavanju: Važno je da svaka sadnica ispunjava zdravstvene i estetske standarde, tj. da je pravilno razvijena (da ima pravilan habitus karakterističan za svoju vrstu) i da je zdrava (bez biljnih bolesti i štetočina). Takođe, sadnju vršiti po svim standardima i pravilima za ovu vrstu djelatnosti. - Picea abies - Abies alba - Pinus nigra - Taxus baccata - Fagus moesiaca - Acer platanoides - Acer pseudoplatanus - Corylus colurna - Tilia platyphyllos - Crataegus monogyna - Ilex aquifolium - Buxus sempervirens - Sorbus aucuparia - Sambucus racemosa - Daphne mezereum 4. EKONOMSKA ANALIZA SA TRŽIŠNOM PROJEKCIJOM

Ekonomska analiza izmjena DUP-a Žabljak-zona K rađena je u skladu sa izmjenama Planskog dokumenta a sve u cilju bolje valorizacije same lokacije.Osnovna infrastruktura koja je već planirana i njeni kapaciteti se neće u mnogome promjeniti.

78


Izmjena Plana obuhvata zonu na kojoj je planirana izgradnja drugačijeg saobraćajnog pristupa objektu hotela. Procijenjena investiciona vrijednost projekta

Na slijedećoj stranici iskazani su očekivani troškovi za planirane radove koje je potrebno izvesti radi realizacije ukupnog zahvata i izgradnje predmetne lokacije, po namjeni i sadržajnim cjelinama. Svi troškovi izgradnje su procijenjeni i mogu znatnije odstupati. Procjenom nije obuhvaćena izgradnja bezinske pumpe .Procjene su izvršene na bazi iskustava za slične lokacije. Osnova ovih procjena je dobijanje referentnih početnih veličina na bazi kojih će se kasnije graditi model finansiranja buduće izgradnje, no uvijek na nivou prvih procjena koje je kroz adekvatnu tehničko-tehnološku dokumentaciju potrebno verifikovati i korigovati. Ocjenjujemo moguća odstupanja do +/- 20% , što je za studije ovog ranga prihvatljivo. Predloženo rješenje lokacije, diktira cijene i troškove izradnje, opremanja i uređenja iste. Za izradu projektne dokumentacije, angažovanje nadzornih organa, koristili smo cijene koje su važeće na našem tržištu. Naknada za komunalno opremanje građevinskog zemljišta za objekte sa namjenom stanovanje i obavljanje djelatnosti na nivou jedinice lokalne samouprave za prvu zonu A za stanovanje iznosi 62,00 €/m² a za poslovne prostore 102,00 €/m².

Procjena je izrađena pod pretpostavkama izgradnje i adaptacije cjelokupnog zahvata (nije uključena kamata na kreditna sredstva za finansiranje izgradnje).

Ukupna ulaganja u infrastrukturno opremanje iznose 569.952,00 eura

Faznost realizacije projekta

U okviru prve faze planirani su radovi na infrastrukturnom opremanju lokacije shodno datim preporukama za infrastrukturno opremanje u tekstu plana . Projektovani finansijski rezultati

Projekcija prihoda i rashoda očekuje se na bazi korišćenja planiranih sadržaja, prvenstveno ugostiteljkih objekata, trgovina i uslužnih djelatnosti. Direktni (finansijski) prihodi Direktni prihodi iz ovog projekta uključuju:

Jednokratni prihodi 1. prihodi od poreza na promet nepokretnosti 2. prihodi od naknada za komunalno opremanje građevinskog zemljišta

Prihodi koji se ostvaruju svake godine 1. prihodi od poreza na dodatu vrijednost 2. prihodi od poreza na neto dobit 3. prihodi od poreza na lična primanja 4. prihodi od poreza na nepokretnost

Prihodi od naknada za komunalno opremanje građevinskog zemljišta Uredjivanje gradjevinskog zemljišta vrši se prema srednjoročnim i godišnjim programima uredjivanja, koje donosi jedinica lokalne samouprave. Prema odgovarajućem članu Odluke Opštine Žabljak o naknadi za komunalno opremanje građevinskog zemljišta ("Službeni list Crne Gore - opštinski propisi", br. 018/09 od 05.06.2009, 021/13 od 11.07.2013, 032/16 od 26.07.2016), investitor plaća naknadu prilikom građenja ili rekonstrukcije stambenog, poslovnog ili pomoćnog objekta; prilikom pretvaranja stambenih i pomoćnih objekata u poslovne, prilikom pretvaranja posebnih i

79


zajedničkih djelova stambenog objekta u stambeni i poslovni prostor, kao i prilikom postavljanja privremenih objekata u skladu sa urbanističko-tehničkim uslovima, utvrđenim Planom o postavljanju i izgradnji montažnih objekata. Imajući u vidu stepen postojeće infrastrukturne opremljenosti i planirana ulaganja u ove sadržaje a koje padaju na teret Investitora, investitor je u obavezi da zaključi ugovor sa organom lokalne uprave nedležnim za poslove uređenja prostora opštine Žabljak, kojim se uređuju međusobni odnosi u pogledu uslova, načina i rokova plaćanja naknade za komunalno opremanje.

Prihod od poreza na dodatu vrijednost PDV na izdavanje smještajnih kapaciteta u prvoj godini projektovanog perioda (stopa 7%) iznosi 99.542,45 €. PDV na ostale sadržaje u prvoj godini projektovanog perioda (stopa 21%) iznosi 298,627,35 €. UKUPNO PDV (I godina): 298,627,35

Prihodi od poreza na neto dobit Prihod od poreza na neto dobit je procijenjen na 398.169,80.

Ostala ulaganja projektno tehnička dokumentacija I ostalo 492.420,00 eura

Zaključna ocjena

Realizacijom planiranog rješenja opština Žabljak dobija funkcionalno osmišljenu zonu. Analizom predloženog rješenja mišljenja smo da je projekat ekonomski prihvatljiv za realizaciju.

U sagledavanju prihvatljivosti ove analize treba uzeti u obzir društveni aspekt investicije i opšte društvene koristi opštine Žabljak kroz stvaranje novih radnih mjesta, podsticaja i mogućnosti aktiviranja lokalnog stanovništva na razvijanju niza pratećih uslužnih djelatnosti ,što je jedan od osnovnih motiva prihvatanja planiranog rješenja. Osim toga, društveni doprinos investicije moguće je iskazati kroz koristi za Opštinu i Državu, prvenstveno kroz poreze i takse.

Direktni prihod ise ostvaruju na osnovu jednokratnih I prihoda koji se ostvaruju svake godine.

Jednokratni prihodi-1.422.035,00 eura

Prihodi koji se ostvaruju svake godine -398.169,80 +5.400,00+298,627,35 što iznosi 702.197,15 eura

UKUPNO – 2.124.232,15 EURA

80

id dup-a Žabljak- zona kzabljak.me/docs/1539861024-nacrt id dup-a zabljak zona k...id dup-a...

Documents