ihw netwerkdag - zoden aan de dijk van interoperabiliteit - paul oude luttighuis
TRANSCRIPT
Standaarden
Zoden aan de dijk van interoperabiliteit
Paul Oude Luttighuis
Netwerkdag Informatiehuis Water
3 oktober 2013
Deze presentatie gaat over …
• interoperabiliteit: waardevol en
betekenisvol delen van informatie,
processen, bedrijfsregels, …
• standaarden als een populair middel
daarvoor;
• mogelijke valkuilen en beperkingen
van dat middel.
2 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Informatie als water?
3 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Informatie als water?
Embalse del Porma, Léon, Spanje
Aard van deze presentatie
• wijde blik vanuit onderzoek
• niet op specifieke waterdomein, maar vanuit
ervaringen uit vele domeinen
• input voor het debat van straks
• tikje provocerend
4 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Standaarden zijn … middelen …
• … voor een doel: interoperabiliteit
• Hoe helpen standaarden interoperabiliteit?
• Door efficiënte schaalbaarheid: het
netwerkeffect.
• Want m+n is goedkoper dan m*n.
• Zegt men.
5 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Standaarden zijn … relaties …
• … tussen communicerende partijen.
• Ze werken als afspraken, im- of expliciet.
• Ze verbinden, maar binden dus ook.
• Daarom moeten ze de respectievelijke
belangen, behoeften en perspectieven dienen.
• Hoe zou het netwerk anders kunnen schalen?
6 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Standaarden zijn … ontwerpen.
• Hoe zouden ze anders kunnen werken?
• Daar komen de ontwerpers.
• Die gebruiken hun eigen ontwerpmethoden
en –talen.
• En projecteren die op het toepassingsdomein.
• Zij infiltreren.
7 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Standaarden zijn … producten …
• … van hun ontwerpers, beheerders,
gebruikers, …
• Ze worden gebrand en gemarket.
• Ze worden ingepakt en geblackboxt.
• Ze vertegenwoordigen nieuwe belangen …
• … en zo nieuwe doelen voor nieuwe middelen.
8 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Zwakke plekken in de standaardisatiedam
9
standaard als
MIDDEL
standaard als
RELATIE
standaard als
PRODUCT
standaard als
ONTWERP
strategielek (beleidslek)
scope creep
black-boxing
design by committee
Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Het strategie- (of beleids)lek
• Waarom zou standaardisatie de enig goede
strategie zijn in een netwerk van partijen?
• Het gaat allereerst niet om
technologie, maar om
processen, informatie, …
• + is duurder dan *
• Ken uw “network operating model”.
10 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Design by committee
• Als uniformiteit een dogma wordt …
• … krijgt ontwerp te maken met tegenstrijdige
of moeilijk verzoenbare belangen …
• … die een wig drijven tussen politieke
haalbaarheid en ontwerpkwaliteit.
• Ontwerp op basis van afstemming, niet op
basis van oplegging.
11 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Black-boxing
• Een nieuwe standaard(versie) wordt in een
doosje gestopt.
• Het ontwerp raakt vervreemd van zijn
context, verleden, bedoeling …
• … en dus van zijn functie en betekenis.
• Gebruik contextuele, geen te technische
ontwerpbenaderingen.
12 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Scope creep
• Elk nieuw product vertegenwoordigt nieuwe
belangen, ook een standaard.
• Om te slagen, kan het verleid worden gebruikt
te worden voor wezensvreemde doelen …
• … en functies krijgen die nooit waren voorzien.
• Ontwerp scopebewust; als scope wijzigt: her-
overweeg en herontwerp indien nodig.
13 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
De bouwval
• Interoperabiliteit vraagt om beperking van
het gedrag van partijen, om regels dus.
• De meeste standaarden zijn echter niet als
regels geformuleerd, maar als bouwwerk.
• Ontwerp regelgericht in plaats van
constructiegericht.
14 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Het implementatiegat
• Elke relatie is specifieker dan de standaard.
• Implementatie kost extra moeite en risico’s …
• … die bovendien vaak ongelijk zijn verdeeld.
• Minder vrijheid, meer kosten. Waarom zou ik
meedoen?
• Maak het implementatieproces de standaard,
niet de uitwisselspecificatie.
15 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Zes provocaties
1. Ken uw “network operating model”.
2. Ontwerp op basis van afstemming, niet op basis van oplegging.
3. Gebruik contextuele, geen te technische
ontwerpbenaderingen.
4. Ontwerp scopebewust; als scope wijzigt: heroverweeg en
herontwerp indien nodig.
5. Ontwerp regelgericht in plaats van constructiegericht.
6. Maak het implementatieproces de standaard, niet de
uitwisselspecificatie.
16 Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013
Dank u wel!
19
Paul Oude Luttighuis
Principal Researcher & Advisor
06 5088 1754
Netwerkdag Informatiehuis Water, Driebergen, 3 oktober 2013