اﻪﯿﻠﻋ...

مالسلا هیلع نیسحلا لتقم

: بتاک

فنخموبا ییحینبطول

: ۀعابطلا یف ترشن

ارگانعم

: رشانلا یمقر

ۀیرتویبمکلا تایرحتلل ناهفصاب ۀیمئاقلا زکرم

سرهفلا5سرهفلا

مالسلا هیلع نیسحلا 14لتقم

14ةراشا

… ۀیواعم نب دیزی 14ۀفالخ

… مکحلا نب ناورم یلإ دیلولا 15ثعب

… دیلولا راد یلإ هباحصأ عم ع ) ) نیسحلا 15نایتا

… ناورمل دیلولا 16لوق

… ریبزلا نبا یلإ دیلولا 17ثعب

… هتلیل تحت نم نیسحلا 17جورخ

… دجسم لخاد مالسلا هیلع نیسحلا 18لثمت

… هللا دبع یلإ دیلولا 18ثعب

… ۀکم وحن یلإ مالسلا هیلع نیسحلا 19ریس

… مالسلا هیلع نیسحلا 20ۀملاکم

… ۀیواعم كاله ۀفوکلا لهأ 21غولب

… ۀفوکلا نم هتعیش بتک مالسلا هیلع نیسحلا 21ةءارق

… مالسلا هیلع نیسحلا لابقا دایز نبا 22غولب

… لیقع نب ملسم مالسلا هیلع نیسحلا 22ءاعد

… ۀفوکلا یلإ ملسم 23دورو

… ریشب نب نامعنلا 23ۀبطخ

… نوجرس ۀیواعم نب دیزی 24ءاعد

… هللا دیبع یلإ دیزی 24ۀباتک

… ةرصبلاب سامخألا سوؤر یلإ مالسلا هیلع نیسحلا 26ۀباتک

… ةرصبلا نم دایز نبا 26جورخ

www.Ghaemiyeh.comسرهفلا ۀیرتویبمکلا تایرحتلل ناهفصاب ۀیمئاقلا نم 207زکرم ۀحفص 5

http://www.ghaemiyeh.com

… ۀفوکلا یلإ دایز نبا 27لوزن

… میمت ینبل یلوم دایز نبا 28ءاعد

… ةورع نب یناه دایز نب هللا دیبع 28راضحا

… روعألا نب کیرش دایز نبا 29ةدایع

… دایز نبا عم ةورع نب یناه 32ۀصق

… هسبح دعب دایز نبا 33ۀبطخ

… ملسم مزاح نب هللا دبع 33رابخا

… فالآ ۀعبرأ عم لیقع نب ملسم 34جورخ

… رصق لیقع نب ملسم 35ۀطاحإ

… لیقع نب ملسم عم سانلا 35ۀماقإ

… مهریذحتو سانلا عم باهش نب ریثک 36ملکت

… ۀقزأ یف لیقع نب ملسم 36یضم

… ۀعوط عم لیقع نب ملسم 37ۀصق

… عفان نب ورمع دایز نب 37رمأ

… یلإ نامحرلا دبع 38لابقأ

… ثعشألا نبا عم ثیرح نب ورمع 38ثعب

… لیقع نب ملسم عم موقلا 39ردغ

… رصقلا باب یلإ لیقع نب ملسمب ثعشألا نب دمحم 41لابقأ

… عم ثعشألا نب دمحم 42ملکت

… هللا دیبع 44ثعب

… ۀکم نم جورخلل مالسلا هیلع نیسحلا 45أیهت

… مالسلا هیلع نیسحلا یلإ سابع نبا 46ءیجم

… مالسلا هیلع نیسحلل صاعلا نب دیعس نب ورمع لسر 47ضارتعا

… مالسلا هیلع نیسحلا 47جورخ



… بلاط یبأ نب رفعج نب هللا دبع 48باتک

… دیعس نب ورمع 48باتک

… هتیطرش بحاص ریمن نب نیصحلا دایز نب هللا دیبع 49ثعب

… ۀفوکلا یلإ مالسلا هیلع نیسحلا 50لابقا

… نیقلا نب ریهز یلإ مالسلا هیلع نیسحلا لوسر 50لابقا

… ربخی ۀفوکلا لهأ نم 51لجر

… لهأب رمی مالسلا ال هیلع 52نیسحلا

… هباحصأ مالسلا هیلع نیسحلا 53رابخا

… فارش یلإ مالسلا هیلع نیسحلا 54لوزن

… مسح يذب مالسلا هیلع نیسحلا 54لوزن

… دیزی نب رحلا عم مالسلا هیلع نیسحلا 55ۀملاکم

… مالسلا هیلع نیسحلا 55ۀبطخ

… نیقلا نب ریهز 56باوج

… مالسلا هیلع نیسحلا عم رحلا 57ةریاسم

… هباحصأو مالسلا هیلع نیسحلا 57ءاهتنا

… مالسلا هیلع نیسحلا ربخی يدع نب 57حامرطلا

… مالسلا هیلع نیسحلا حامرطلا 58عیدوت

… لتاقم ینب رصق یلإ مالسلا هیلع نیسحلا 59لوزن

… يونین یلإ مالسلا هیلع نیسحلا 60لوزن

… دعس نب رمع 61مودق

… مالسلا هیلع نیسحلا نع دعس نب رمع 61لاؤس

… دایز نب هللا دیبع یلإ دعس نب رمع 62باتک

… رمع یلإ دایز نب هللا دیبع 63باتک

… رمع یلإ مالسلا هیلع نیسحلا 63ثعب



… رمعو مالسلا هیلع 64نیسحلا

… دایز نب هللا دیبع 64ثعب

… دایز نب هللا دیبع باتکب نشوجلا يذ نب رمش 66لابقا

… سابعلا هیخأل مالسلا هیلع نیسحلا 67لوق

… المج هوذختاف مکیشغ دق لیللا اذه هباحصأل : مالسلا هیلع نیسحلا 68لوق

… سلاج ینإ مالسلا هیلع نیسحلا نب یلع 69لوق

… روشاعلا ۀلیل هباحصأو مالسلا هیلع 70نیسحلا

… طاطسف برضب مالسلا هیلع نیسحلا 71رمأ

… سانلا اهیأ هتوص : یلعأب مالسلا هیلع نیسحلا 72ءادن

… نیقلا نب ریهز 73جورخ

… رمعل لوقی نب دیزی نب 74رحلا

… مالسلا هیلع نیسحلاب قحلی نب دیزی نب 74رحلا

… هللا دبعل مالسلا هیلع مامالا 76نذإ

… لقعم نب دیزی عم ینادمهلا ریضح نب ریرب 78ۀلهابم

… موقلا عم ینادمهلا ریضح نب ریرب 78ۀلتاقم

… ۀظرق نب 79ورمع

… دیزی نب رحلا 80ۀلتاقم

… عفان نب لاله نب عفان 81ۀلتاقم

… لمحی جاجحلا نب 82ورمع

… ادیدش الاتق مالسلا هیلع نیسحلا باحصأ 83ۀلتاقم

… یناویخلا حرشم نب 84بویأ

… هیلع هللا ۀنعل نشوجلا يذ نب 84رمش

… هللا نب ورمع ۀمامث 85وبأ

… رهاظم نب بیبح 86ۀلتاقم



… نیقلا نب ریهزو دیزی نب رحلا 87ۀلتاقم

… هباحصأب یلصی مالسلا هیلع 88نیسحلا

… یلمجلا لاله نب 89عفان

… نامحرلا دبعو هللا دبع 89ناذیتسا

… کلامو عیرس نب ثراحلا نب 90فیس

… يرکاشلا بیبش نب سباع 91ۀلتاقم

… يدنکلا ءاثعشلا وبأ دیز نب 93دیزی

… یلع نب نیسحلا نب یلع 95لاتق

… لیقع نب ملسم نب هللا دبع 96ۀلتاقم

… یلع نب نسحلا نب مساقلا 98لاتق

… هللا دبع ریغصلا هلفط مالسلا هیلع نیسحلا 99بلط

… یلع ءانبأ نامثعو رفعجو هللا دبع 105لاتق

… بلغ نیح مالسلا هیلع 107نیسحلا

… نشوجلا يذ نب رمش 108لابقا

… ءامسلا رطق مهنع کسمأ مهللا لوقی : مالسلا هیلع 109نیسحلا

… مالسلا هیلع نیسحلا تخأ بنیز 110جورخ

… عاجشلا سرافلا لاتق لتاقی مالسلا هیلع 111نیسحلا

… الیوط ثکم مالسلا هیلع 112نیسحلا

… نیح مالسلا هیلع نیسحلاب 113دجو

… عاطملا یبأ نب ورمع نب 113دیوس

… سنأ نب نانس 114لابقا

… مالسلا هیلع نیسحلا سأرب یلوخ 115لابقا

… هادمحم ای يدانت : مالسلا هیلع نیسحلا تخأ 115بنیز

… دایز نب هللا دیبع یلع هءاسنو هتاوخأو هنایبصو مالسلا هیلع نیسحلا سأرب موقلا 116لوخد



… ذاعم نب يرم دایز نب هللا دیبع 116رمأ

… ربنملا یلع دایز نب هللا دیبع 117دوعص

… نیسحلا سأرب دایز نب هللا دیبع 117حرس

… ۀیواعم نب دیزی یلع سیق نب رحز 118لوخد

… ۀیواعم نب دیزی يدی نیب ةرهاطلا سوؤرلا 120عضو

… ماشلا لهأ نم 121لجر

… تیبلا لهأ 121ناکسا

… مالسلا هیلع نیسحلا ءاسن 122لاخدا

… دیزی ۀجوز 123دنه

: … دیزیل لوقی ص ) ) هللا لوسر باحصأ نم یملسألا ةزرب 124وبأ

… اعد ۀیواعم نب 124دیزی

… مشاه ینب ءاسن 125ۀیعاو

… رفعج نب هللا دبعل سانلا 126يزعت

… دایز نب هللا دیبع 128لوق

… ۀمرکع نب رمع 129ثیدح

… مالسلا هیلع نیسحلا عم مشاه ینب نم لتق نم ءامسأ 130رکذ

… دعب دایز نب هللا دیبع 136دقفت

… نیسحلا لتق دعب ةرخأتملا 136عیاقولا

… عم سانلا 137ۀعیابم

… مدنلاو موالتلاب هباحصأو نیسحلا لتق دعب ۀعیشلا 137یقالت

… درص نب نامیلس 138ۀیلوت

… یلإ درص نب نامیلس 139باتک

… ۀفیذح نب دعس 140باتک

… ۀلآ عمج یف موقلا لزی 141مل



… نم غلبأ دحأ ناک 142ام

… ۀفوکلا یلإ ةدیبع یبأ نب راتخملا 142مودق

… ۀفوکلاب اوبثی نأ نودیری هباحصأو درص نب 143نامیلس

… قرزألا نب عفان 146جورخ

… قرزألا نب عفان 146لوق

… دایز نب هللا دیبع 148ضارتعا

… رمع نب هللا دبع 148باتک

… ۀکم یلإ راتخملا 149مودق

… لهس نب سابع 150لوق

… ۀیح یبأ نب یناه 151مودق

… ۀفوکلا یلإ راتخملا 152ءیجم

… هوجو یلإ درص نب نامیلس 154ثعب

… لیفن نب دعس نب هللا دبع 155لوخد

… میهاربإ دیزی و نب هللا 156دبع

… هباحصأو درص نب نامیلس 157ءاهتنا

… یلإ دیزی نبا هللا دبع 158ۀباتک

… ایسیقرق یلإ هعم نمو درص نب نامیلس 159ءاهتنا

… مهرکاسع یف ماشلا لهأ 161لابقا

… عم ماشلا لهأ 162ۀلتاقم

… ناورم نبا کلملا دبع 166یتا

… نجسلا یف وهو راتخملا 166ۀباتک

… هلتق دعب درص نب نامیلس باحصأ یلإ راتخملا 168ۀباتک

… ریبزلا نبا 169ءاعد

… عیطم نب هللا دبع 169مودق



… ءاقرو نب ۀفیلخ 171ةراسم

… جورخلل راتخملا 172أیهت

… میهاربإو راتخملا يأر 173عامتجا

… رتشألا نب میهاربإ 175لوق

… یف رتشألا نب میهاربإ 176لابقا

… یلإ عیطم نبا 177ثعب

… لقیصلا دیعس یبأ 177لاتق

… یلإ رتشألا نب میهاربإ 178هجوت

… سانلل عیطم نبا 179جورخ

… اثالث عیطم نبا 180ثکم

… رصقلا یلع راتخملا 181لوخد

… راتخملا هل دقع لجر 182لوأ

… عیطم نبا یلع راتخملا 183ۀبلغ

… دایز نب هللا دیبع لوخد مکحلا … نب ناورم 184ثعب

… نامحرلا دبع باتک 185لوصو

… ۀلمح نب هللا دبع 186لوزن

… سنأ نب دیزی 187توم

یعبر و… نب ثبش 187ءیجم

… ۀفوکلا لهأ فارشأ 188لوخد

… نشوجلا يذ نب رمش 189ءیجم

… قوسلا یف راتخملا 189لوزن

… ورمع نب کلام راتخملا 190ثعب

… نییعداولا رود نم 192رسأ

… نمیلا لهأ یلع راتخملا 192ۀبلغ



… نیسحلا ۀلتق یل اوبلطا هباحصأو : هشیجل راتخملا 194لوق

… لماک نب هللا دبع راتخملا 195ثعب

… موی تاذ راتخملا 196لوق

… هنباو دعس نب رمع راتخملا 197لتق

… ۀیفنحلا نب دمحمل راتخملا 197باتک

… یلإ لماک نب هللا دبع راتخملا 198ثعب

… رادب راتخملا باحصأ 199رورم



مالسلا هیلع نیسحلا لتقم

ةراشا

157ق. ییحی - ، نب طول فنخموبا ، هسانشرس : یسراف . مالسلا هیلع نیسحلا لتقم يدادرارق : ناونع

. یکدوج هللاتجح حیحصت همجرت و يدزا ؛ ییحی نب طول فنخم وبا هتشون نیسحلا / لتقم روآدیدپ : مان ناونع و .1387 ارگانعم ، نارهت : رشن : تاصخشم . لودج 248 ص :. يرهاظ : تاصخشم

اپیف یسیون : تسرهف تیعضو . تسا هدش رشتنم لاس 1377 رد فنخمیبا " نیسحلا " لتقم " هدینادرگ دیواج : مایق " ناونع اب راب نیلوا رضاح باتک تشاددای :

سیونریز تروصهب همانباتک تشاددای : . هیامن تشاددای :

. فنخمیبا نیسحلا " لتقم " هدینادرگ دیواج : مایق رگید : ناونع 61ق. - 4 موس ، ماما ع ،) ) یلع نبنیسح عوضوم :

اروشاع عوضوم : 61ق البرک ، هعقاو عوضوم :

مجرتم - ، 1335 هللاتجح ، یکدوج ، هدوزفا : هسانش 23م7041 1387 فلا /BP41/5 هرگنک : يدنب هدر

297/9534 ییوید : يدنب هدر 1552872 یلم : یسانشباتک هرامش

… ۀیواعم نب دیزی ۀفالخ

ریمأو ۀنـس 60 بجر لـاله یف دـیزی یلو فنخم : یبأ نع دـمحم نب ماـشه ( 1 ) لاق ۀـیواعم نب دـیزی ۀـفالخ میحرلا نمحرلا هللا مسب نب ورمع ۀکم ریمأو دایز ، نب هللا دیبع ةرـصبلا ریمأو يراصنألا ، ریـشب نب نامعنلا ۀفوکلا ریمأو نایفـس ، یبأ نب ۀـبتع نب دـیلولا ۀـنیدملا

رفنلا ۀعیب الا یلو نیح ۀمه دیزیل نکی ملو صاعلا . نب دیعس نعو رـسفملا یبلکلا رـضنلا یبأ هیبأ نع يور ۀـمالعلا ، ۀـباسنلا يرابخالا یبلکلا بسانلا رذـنملا وبأ بئاـسلا نب دـمحم نب ماـشه ( 1)تام افنصم ، نیـسمخو ةأم نم دیزأ هفیناصت نا لیقو : بسنو ، رمـس بحاص ناک امنا لبنح : نب دمحأ لاق ۀعامج . هنع ثدحو دلاجم ،

. ادج ظفحلا عساو ناکو ماشه ، نب سابعلا هدلوو دیعس نب دمحم هنع ةاورلا نمو نیتأمو ، عبرأ ۀنس یمیرحلا بوقعی یبأ نع یناهبـصألا جرفلا وبأ لقنو یلاعت ، هللا همحر قداصلا رفعج عم ۀصق هل صقو ۀیمامالا یف یط یبأ نبا هرکذو

. اباتک نیعبرأو ۀعبرأو ةأم تسرهفلا یف میدنلا نبا اهدع امک هبتک تغلبو بلاثملل ، ۀیوارو ۀباسن ۀمالع یبلکلا نب ماشه ناک لاق :(2)

هللا دیبع (، 1 ) صاعلا نب دیعـس نب ورمع (، 1 ) بجرملا بجر رهش (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص جرفلا وـبأ (، 2 ) دـمحم نب ماـشه (، 1 ) ةرـصبلا ۀنیدم (، 1 ) ریـشب نب ناـمعنلا (، 1 ) هللا اـمهنعل ۀـیواعم نـب دـیزی (، 1 ) هللا هنعل داـیز نـب

مالسلا هیلع نیسحلا www.Ghaemiyeh.comلتقم ۀیرتویبمکلا تایرحتلل ناهفصاب ۀیمئاقلا نم 207زکرم ۀحفص 14


(1 ) ۀعسولا (، 1 ) توملا (، 1 ) دیعس نب دمحم (، 1 ) لبنح نب دمحأ (، 1 ) رذنملا وبأ (، 1 ) میدنلا نبا (، 1 ( ) یناهفصإلا ) یناهبصإلا: دیلولا یلإ بتکف مهرمأ ، نم غارفلاو هدعب هدهع یلو هناو هتعیب ، یلإ سانلا اعد نیح دیزی ۀعیب یلإ ۀباجإلا ۀیواعم یلع اوبأ نیذلا

هفلختـساو هللا همرکأ هللا دابع نم ادـبع ناک ۀـیواعم ناـف دـعب : اـما ۀـبتع نب دـیلولا یلإ نینمؤملا ریمأ دـیزی نم میحرلا نمحرلا هللا مسب . مالسلاو ایقت ارب تامو ادومحم شاع دقف هللا همحرف لجأب تامو ردقب شاعف هل نکمو هلوخو

ۀـصخر هیف تسیل ادیدش اذخأ ۀعیبلاب ریبزلا نب هللا دبعو رمع نب هللا دبعو انیـسح ذخف دـعب : امأ ةرأف نذأ اهنأک ۀفیحـص یف هیلإ بتکو اهمدق ۀنیدملا مدق موی دیلولا ناکو هیلإ هاعدف مکحلا نب ناورم یلإ ثعبف هیلع ربکو هب عظف ۀیواعم یعن هاتا املف مالسلاو . اوعیابی یتح

. اهراکتم ناورم ، دیلولا یلإ ۀیواعم یعن ءاج یتح کلذک لزی ملف همرصو هنع سلجف ناورم کلذ غلبف هئاسلج ، دنع همتش هنم دیلولا کلذ يأر املف

ثیدحلا هلو ملعلاو ، لضفلاب روهـشملا مایألاب ملاعلا وه یـشاجنلا لاقو ج 6 ص 196 ) ) نازیملا ناـسل ج 4 ص 304 ) ) لادـتعالا نازیم ناکو یملع یلإ داعف سأک یف ملعلا یناقسف مالـسلا هیلع دمحم نب رفعج یلإ تسلجف یملع تیـسن ۀمیظع ۀلع تللتعا لاق : روهـشملا

. هطشنیو هیندیو هبرقی مالسلا هیلع هللا دبع وبأ (. فرشألا فجنلاب ۀیوضترملا ۀعبطملا ج 3 ص 303 ط ) لاقملا حیقنت

(3)باتک (، 1 ) رجح نبإل نازیملا ناسل باـتک (، 1 ) رمع نب هللا دـبع (، 1 ) ریبزلا نب هللا دـبع (، 1 ) مکحلا نب ناورم ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) هللا دبع وبأ (، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) لاجرلا ملع یف لاقملا حیقنت

… مکحلا نب ناورم یلإ دیلولا ثعب

. هاعدو ناورم یلإ کلذ دنع عزف ۀعیبلاب طهرلا ءالؤه ذخا نم هب رمأ امو ۀیواعم كاله دیلولا یلع مظع املف یلإ ۀعاسلا ثعبت نا يرأ یناف لاق : عنصن ؟ نا يرت فیک لاقو رمالا یف دیلولا هراشتساو هیلع ، محرتو عجرتسا دیزی باتک هیلع أرق املف

نا لبق مهقانعأ تبرـضف مهتمدـق اوبأ ناو مهنع ، تففکو مهنم تلبق اولعف ناف ۀـعاطلا یف لوخدـلاو ۀـعیبلا یلإ مهوعدـتف رفنلا ءـالؤه ال ( 1 ، ) هسفن یلإ اعدو ةذـبانملاو فالخلا رهظأو بناج یف مهنم ئرما لـک بثو ۀـیواعم تومب اوملع نا مهنإـف ۀـیواعم تومب اوملعی

نب ورمع نب هللا دـبع لسرأف اوفع ، رمالا اذـه هیلإ عفدـی نأ الا سانلا یلع یلوی هنأ بحی الو لاتقلا يری هارأ یناف ال رمع نبا اما يردأ اهیف سلجی دیلولا نکی مل ۀعاس یف امهاتأف ناسلاج ، امهو دجـسملا یف امهدـجوف امهوعدـی ، امهیلإ ثدـح مالغ كاذ ذإ وهو نامثع

. هیتأن نالا فرصنا هل : لاقف ( 2 ، ) امکوعدی ریمألا ابیجأ لاقف : اهلثم ، یف هنایتأی الو سانلل : نیسحلل ریبزلا نب هللا دبع لاقف رخالا یلع امهدحأ لبقا مث

انذـخأیل انیلإ ثعبف کله دـق مهتیغاط يرأ تننظ دـق نیـسح : لاقف اهیف ، سلجی نکی مل یتلا ۀـعاسلا هذـه یف انیلإ ثعب هارت اـمیف نظ . ربخلا سانلا یف وشفی نا لبق ۀعیبلاب

. يرزجلا ریثأ نبال لماکلا یف هرکذ مدع اذه دیؤیو دئاز هنأ رهاظلا ( 1). الاقف لماکلا : یف ( 2)

(4)(1 ) كالهلا (، 1 ) عزفلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) وفعلا (، 1 ) ورمع نب هللا دبع (، 1 ) ریبزلا نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص

… دیلولا راد یلإ هباحصأ عم ع ) ) نیسحلا نایتا



: لاق عنصت ؟ نا دیرت امف لاق : هریغ ، نظأ ام اناو لاقف :الا هیتآ لاق ال تلخد ، اذإ ( 1 ) هیلع هفاخأ یناف لاق هیلع ، تلخد مث هیلع مهتسبتحا بابلا تغلب اذإف هیلإ ، یـشمأ مث ۀعاسلا ینایتف عمجأ ناف لخاد ینا هباحـصأل : لاقو دـیلولا باـب یلإ یهتنا یتح یـشمی لـبقا مث هتیب لـهأو هیلاوم هیلإ عمجف ماـقف رداـق ، عاـنتمالا یلع اـناو

. مکیلإ جرخا یتح اوحربت الف الاو مکعمجأب یلع اومحتقاف الع دق ( 2 ) هتوص متعمس وأ مکتوعد هللا حلـصأ ۀعیطقلا ، نم ریخ ۀلـصلا ۀیواعم : توم نم نظی ام نظی هنأک ال نیـسح لاقف هدـنع ، سلاج ناورمو ةرمإلاب هیلع ملـسف لخدـف اناو انا هللا نیـسح : لاقف ۀعیبلا ، یلإ هاعدو ۀیواعم هل یعنو باتکلا دیلولا هأرقأف سلج ، یتح ءاجو ئـشب ، اذـه یف هابیجی ملف امکنیب تاذ ارـس ینم اهب ئرتجت كارأ الو ارـس هتعیب یطعی یلثم ال ناف ۀـعیبلا نم ینتلئـس ام امأ رجالا . کل مظعو ۀـیواعم هللا محرو نوعجار هیلإ

. لجأ لاق ۀینالع ، سانلا سوؤر یلع اهرهظن نا نود یلع فرـصناف ۀیفاعلا : بحی ناکو دیلولا هل لاقف ادحاو ، ارمأ ناکف سانلا عم انتوعد ۀـعیبلا یلإ مهتوعدـف سانلا یلإ تجرخ اذإف لاق :

یلتقلا رثکت یتح ادـبأ اهلثم یلع هنم تردـق عیابی ال ملو ۀـعاسلا کقراف نئل هللاو ناورم : هل لاقف سانلا ، ۀـعامج عم انیتأت یتح هللا مسا ، مکنیب

. کیلع هفاخأ لماکلا : یف ( 1). یتوص لماکلا : یف ( 2)

(5)(2 ) نظلا (، 1 ) لتقلا ثحبلا : حیتافمهحفص

… ناورمل دیلولا لوق

. هقنع برضت وأ عیابی یتح كدنع نم جرخی الو لجرلا سبحا هنیبو ،؟ وه مأ ینلتقت تنأ ءاقرزلا نب ای لاقف : نیسحلا کلذ دنع بثوف

نم اهلثم نم کنکمی هللاو ال ینتیـصع ال دیلولل : ناورم لاقف هلزنم ، یتا یتح هعم اوجرخف هباحـصأب رمف جرخ مث تمثأو ، هللاو تبذـک . ادبا هسفن

نم هنع تبرغو سمـشلا هیلع تعلط ام یل نأ بحأ ام هللاو ینید ، كاله اهیف یتلا یل ترتخا کنا ناورم ای كریغ خـبو دـیلولا : لاـق نازیملا فیفخل نیسح مدب بساحی اءرما نظأ ینا ال هللاو عیابأ ؟ لاق ال نا انیسح لتقا هللا ناحبس انیـسح ، تلتق ینأو اهکلمو ایندلا لام

. ۀمایقلا موی هللا دنع . هیأر یلع هل دماحلا ریغ وهو هل اذه لوقی تعنص ، امیف تبصأ دقف کیأر اذه ناک اذإف ناورم : هل لاقف

لسرلا ةرثکب هیلع حلأف ازرحتم ، هباحـصأ یف اعمتجم هدجوف هیلإ دیلولا ثعبف اهیف ، نمکف هراد یتأ مث مکیتآ ، نالا لاقف : ریبزلا نبا امأو . يرنو يرتو رظننو رظنت یتح فک لاقف : نیسح اماف لاجرلا ، رثأ یف لاجرلاو

. اءاقبا دشأ نیسح یلع اوناکو امهلیل لوأو اهلک کلت امهتیشع امهیلع اوحلأف ینولهمأ ، مکیتآ یناف ینولجعت لاقف ال ریبزلا نبا اماو ۀلیل لوأو هلک هراهن کلذب ثبلف کنلتقیل : وأ ریمألا نیتأتل هللاو ۀیلهاکلا نب ای هب اوحاصو هومتـشف هل یلاوم ریبزلا نبا یلإ دیلولا ثعبو

. ئیجأ نالا لوقی :(6)

(1 ) ۀمایقلا موی ثحبلا : حیتافمهحفص



… ریبزلا نبا یلإ دیلولا ثعب

ثعبف هرمأو ، هیأرب ینیتأی نم ریمألا یلإ ثعبأ یتح ینولجعت الف لاجرلا هذه عباتتو لاسرالا ةرثکب تبرتسا دقل هللاو لاق : هوثحتـسا اذإف رمف هللا ، ءاش نإ ادغ کیتآ وهو کلـسر ةرثکب هترعذو هتعزفأ دـق کنإف هللا دـبع نع فک هللا کمحر لاقف : ریبزلا نب رفعج هاخأ هیلإ

. اوفرصناف مهیلإ ثعبف انع اوفرصنیلف کلسر وحن هجوتو بلطلا ، ۀفاخم مظعألا قیرطلا بنجتو ثلاث امهعم سیل رفعج هوخأو وه عرفلا قیرط ذخأف لیللا تحت نم ریبزلا نبا جرخو

: ناورم لاقف جرخ ، دق هدجوف دیلولا هیلإ ثعب حبصأ املف ۀکم ،اولغاشتف اوعجرف هیلع اوردـقی ملو هوبلطف ابکار نینامث یف ۀـیمأ ینب یلاوم نم ابکار ثعبف لاجرلا ، هرثا یف حرـسف ۀـکم ءاـطخأ نا هللاو

. اوسمأ یتح کلذ مهموی هللا دبع بلطب نیسح نع . هیلع اوحلی ملو ۀلیللا کلت هنع اوفکف يرنو ، نورت مث اوحبصأ لاقف : ءاسملا ، دنع نیسحلا یلإ لاجرلا ثعب مث

ذخاف تبـسلا ۀلیل جرخ ۀـلیلب هلبق ریبزلا نبا جرخم ناکو ۀنـس 60 بجر نم ایقب نیمویل دحالا ۀـلیل یهو هتلیل تحت نم نییـسح جرخف : یلظنحلا ةربص لوقب رفعج لثمت اذإ رفعج هاخأ ریاسی ریبزلا نب هللا دبع انیبف عرفلا قیرط

یخأ ای هللاو لاق یخأ ، ای عمـسا ام یلإ تدرأ ام هللا ناحبـس هللا : دبع لاقف دحاو ریغ مهباقعأ نم قبی ملو ۀلیل * نوسمیـس مأ ینب لکو ، هنم ریطت هنأکو لاق : دمعت ، ریغ نم کناسل یلع ءاج نوکی نأ یلإ هرکأ هللاو كاذف لاقف : هرکت ، امم ائیش هب تدرأ ام

(7)(1 ) هورکملا ۀیهارکلا ، (، 1 ) ۀیمأ ونب (، 1 ) ریبزلا نب هللا دبع (، 1 ) بجرملا بجر رهش (، 2 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

… هتلیل تحت نم نیسحلا جورخ

مهزعأو یلإ سانلا بحأ تنأ یخأ ای هل : لاق هنإف ۀیفنحلا نب دـمحم الا هتیب لهأ لجو هیخأ ینبو هتوخإو هینبب جرخ هنإف نیـسحلا اماو ثعبا مث تعطتـسا ، ام راصمألا نعو ۀیواعم نب دـیز نع ( 1 ) کتعبتب حـنت کنم ، اهب قحأ قلخلا نم دـحأل ۀحیـصنلا رخدأ تسلو یلع

کلذـب هللا صقنی مل كریغ یلع سانلا عمجأ ناو کلذ ، یلع هللا تدـمح کل اوعیاب ناـف کـسفن ، یلإ مهعداـف ساـنلا یلإ کلـسر نوفلتخیف سانلا نم ۀعامج یتأتو راصمألا هذه نم ارصم لخدت نا فاخأ ینا کلـضف ، الو کتءورم هب بهذی الو کلقع الو کنید

. الهأ اهلذأو امد اهعیضأ اماو ابأو اسفن اهلک ۀمألا هذه ریخ اذإف ۀنسألا ، لوأل نوکتف نولتتقیف کیلع يرخأو کعم ۀفئاط مهنمف مهنیب لابجلا فعـشو لامرلاب تقحل کبی تبن ناو کلذ لیبسف رادلا کب تنأمطا ناف ۀکم لزنأف لاق : یخأ ، ای بهاذ یناف نیـسحلا : هل لاق

یتح المع همزحأو ایأر نوکی ام بوصأ کنإف يأرلا ، کلذ دنع فرعتو سانلا رمأ ریـصی ام یلإ رظنت یتح دلب یلإ دـلب نم تجرخو . ارابدتسا اهربدتست نیح اهنم لکشأ ادبأ کیلع رومألا نوکت الو الابقتسا رومألا لبقتست

. اقفوم ادیدس کیأر نوکی نأ وجرأف تقفشأف تحصن دق یخأ : ای لاق قحاسم نب لفون نب ( 2 ) کلملا دبع ینثدحو فنخم وبأ لاق

. کتعیبب لماکلا : یف ( 1)رماع نب لسح نب کلام نب رصن نب دو دبع نب سیق یبأ نب زیزعلا دبع نب ۀمرخم نب هللا دبع نب قحاسم نب لفون نب کلملا دبع ( 2)

نب طول فنخم وبأ هنعو يزنعلا ، ۀعیبرو يربقملا دیعس نب ناسیکو ینزملا ماصع یبأو هیبأ نع يور یندملا لفون وبأ يرماعلا يول نب (. بیذهتلا ج 6 ص 428 بیذهت - ) تاقثلا یف نابح نبا هرکذ ۀنییع ، نباو ماشلا حوتف بحاص يدزألا لیعامسإ وبأو ییحی

(. رصمب فیلأتلا راد ج 2 ص 216 ط ) یبهذلا ۀمالعلل فشاکلا یفو



. ۀقث يدزألا هللا دبع نب دمحم لیعامسإ وبأو ۀنییع نبا هنعو يربقملا دیعس یبأو هیبأ نع قحاسم نب لفون نب کلملا دبع لاق :(8)

(، 1 ) ثاـعبنإلا ثعبلا ، (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀـنیدم (، 1 ) مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا نبإ ۀـیفنحلا نب دـمحم ثحبلا : حـیتافمهحفص زیزعلا دبع (، 1 ) ییحی نب طول (، 2 ) لیعامسإ وبأ (، 1 ) هللا دبع نب دمحم (، 1 ) نابح نبال تاقثلا باتک (، 1 ) يدقاولل ماشلا حوتف باتک

(1)دجسم الخاد نیسحلا یلإ ترظن لاق : يربقملا ( 1 ) دیعس یبأ - نع

یلوم عفار یبأو دیز نب ۀماسأو مالس نب هللا دبعو یلعو رمع نع يور کیرش ، مأ یلوم ءابعلا بحاص يربقملا دیعـس وبأ ناسیک ( 1): مهریغو ۀعیدو نب هللا دبعو رماع نب ۀبقعو يردخلا دیعس یبأو یعازخلا حیرش یبأو ةریره یبأو ملسو هیلع هللا یلص یبنلا

نب لفون نب کلملا دبعو سیق نب تباث نصغلا وبأو بلطملا یلومو رمع یبأ نبو رمعو دیعس نب هللا دبع هنبا نباو دیعس هنبا هنع يور . ۀنیدملا لهأ نم یلوألا ۀقبطلا یف دعس نبا هرکذ دایز ، نب دیمح رخص وبأو قحاسم

، هب ساب یئاسنلا ال لاقو کلملا ، دبع نب دیلولا ۀفالخ یف یفوت دعـس : نبا لاقو ةأم ، ۀنـس یفوت ثیدحلا ، ریثک ۀقث ناک يدـقاولا : لاقو : هحیحص یف يراخبلا لاقو يربقملا ، یمسف روبقلا رفح یلع هلعج رمع نا لیقو : کلذب ، یمسف رباقملا لزنی ناک یبرحلا : میهاربإ لاقو

. رباقملا ۀیحان لزنی ناک هنأل يربقملا یمس امنا سیوأ : یبأ نب لیعامسإ لاق بیذهتلا ج 8 ص 453) بیذهت )

(9)مالس نب هللا دبع (، 1 ) یلجعلا ةریره وبأ (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) دوجسلا ثحبلا : حیتافمهحفص

، ۀکارشلا (، 1 ) برحلا (، 1 ) رماع نب ۀـبقع (، 1 ) سیق نب تباـث (، 1 ) دایز نب دـیمح (، 1 ) دیز نب ۀـماسأ (، 1 ) دیعـس نب هللا دـبع (، 1)(1 ) ربقلا (، 1 ) ۀکراشملا

… دجسم لخاد مالسلا هیلع نیسحلا لثمت

. غرفم نبا لوقب لثمتی وهو ةرم اذه یلعو ةرم اذه یلع دمتعی نیلجر یلع دمتعم وهو یشمیل هناو ۀنیدملا یف تلقف لاق : ادیحأ نا ینندصری ایانملاو امیض * ( 1 ) ۀباهملا نم یطعأ موی ادیزی تیعد الو اریغم حبـصلا * قلف یف ماوسلا ترعذ ال

. ۀکم یلإ راس هنا ینغلب یتح نیموی الا ثکم امف لاق دیری ، ئشل الا نیتیبلا نیذهب لثمت ام هللاو یسفن :اوفلتخی نادیرت امنا عیابت نأ کعنمی ام لجر لاقف تعیاب ، سانلا عیاب اذإ لاقف دیزیل ، عیاب لاقف : رمع نب هللا دبع یلإ ثعب دیلولا نإ مث

الو اولتتقی نا بحأ ام هللا : دـبع لاق هوعیاب ، هریغ قبی مل رمع نب هللا دـبعب مکیلع اولاق : کلذ مهدـهج اذإف اونافتیو اولتتقیف مهنیب ساـنلا ۀکم یتا یتح ریبزلا نبا یـضمو لاق : هنوفوختی . اوناکو ال هوکرتف لاق : تعیاب ، يریغ قبی ملو سانلا عیاب اذإ نکلو اوناـفتی ، ـالو اوفلتخی

ضیفی الو مهتالصب یلصی نکی ملو ذئاع انا امنا لاق : ۀکم لخد املف دیعس ، نب ورمع اهیلعو . ۀناهملا لماکلا : یف ( 1)

(10)(1 ) ةالصلا (، 1 ) عنملا (، 1 ) دیعس نب ورمع (، 2 ) رمع نب هللا دبع (، 3 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

… هللا دبع یلإ دیلولا ثعب

. غرفم نبا لوقب لثمتی وهو ةرم اذه یلعو ةرم اذه یلع دمتعی نیلجر یلع دمتعم وهو یشمیل هناو ۀنیدملا



یف تلقف لاق : ادیحأ نا ینندصری ایانملاو امیض * ( 1 ) ۀباهملا نم یطعأ موی ادیزی تیعد الو اریغم حبـصلا * قلف یف ماوسلا ترعذ ال . ۀکم یلإ راس هنا ینغلب یتح نیموی الا ثکم امف لاق دیری ، ئشل الا نیتیبلا نیذهب لثمت ام هللاو یسفن :

اوفلتخی نادیرت امنا عیابت نأ کعنمی ام لجر لاقف تعیاب ، سانلا عیاب اذإ لاقف دیزیل ، عیاب لاقف : رمع نب هللا دبع یلإ ثعب دیلولا نإ مث الو اولتتقی نا بحأ ام هللا : دـبع لاق هوعیاب ، هریغ قبی مل رمع نب هللا دـبعب مکیلع اولاق : کلذ مهدـهج اذإف اونافتیو اولتتقیف مهنیب ساـنلا

ۀکم یتا یتح ریبزلا نبا یـضمو لاق : هنوفوختی . اوناکو ال هوکرتف لاق : تعیاب ، يریغ قبی ملو سانلا عیاب اذإ نکلو اوناـفتی ، ـالو اوفلتخی ضیفی الو مهتالصب یلصی نکی ملو ذئاع انا امنا لاق : ۀکم لخد املف دیعس ، نب ورمع اهیلعو

. ۀناهملا لماکلا : یف ( 1)(10)

(1 ) ةالصلا (، 1 ) عنملا (، 1 ) دیعس نب ورمع (، 2 ) رمع نب هللا دبع (، 3 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص . هدحو مهب یلصیو هدحو مهب ضیفی مث ۀیحان هباحصأو وه فقی امک مهتضافإب

ءاقلت هجوت املف لاق : ۀـکم لخد املف نیملاظلا ، موقلا نم ینجن بر لاق بقرتی ، افئاخ اهنم جرخف لاق : ۀـکم وحن نیـسحلا راس املف لاق :. لیبسلا ءاوس ینیدهی نا یبر یسع لاق نیدم

(11)(1 ) ملظلا (، 2 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

ۀصق هلتقمو ۀفوکلا یلإ هصوخشو لیقع نب ملسم ۀصق نم رکذ هنإف فنخم اماو هلتقمو ۀفوکلا یلإ هصوخشو لیقع نب ملسم ۀصق رکذ (1 ) ینثدح لاق : هنع دمحم نب ماشه نع تثدح ام هانرکذ يذلا رفعج یبأ نع ینهدلا رامع ربخ نم متأو عبشأ یه

هللا همحر دایز نب لیمک نع يور بدنج ، نب نمحرلا دبع دابآ ) ردیح نازیملا ج 3 ص 408 ط ناسل ) یف ینالقسعلا ۀمالعلا لاق ( 1). یلامثلا ةزمح وبأ هنع يور یلاعت ،

باحصأ نم هلعج هیلع : یلاعت هللا ناوضر یلیبدرألا ققدملا ققحملا ۀمالعلل نیگنر ) پاچ تکرـش ةاورلا ج 1 ص 447 ط عماج ) یفو. هللا همحر يدابآرتسالا دمحم ازریم یکزلا لضافلا لیلجلا دیسلا ۀمالعلل طیسولا لاجرلا یلإ کلذ یف دنتساو ع ) ) یلع

(12)نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 1 ) دمحم نب ماشه (، 1 ) ینهدلا رامع (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 2 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص

ةزمح وبأ (، 1 ) یلیبدرألا یلع دـمحمل ةاورلا عماج باتک (، 1 ) رجح نبإل نازیملا ناسل باـتک (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع (1 ) دایز نب لیمک (، 1 ) یلامثلا

… ۀکم وحن یلإ مالسلا هیلع نیسحلا ریس

ۀنبا ۀنیکـس عم تناکو نیـسح ةأرما ۀیبلکلا سیقلا ئرما ۀنبا بابرلا یلوم ناعمـس ( 1 ) نب ۀبقع ینثدح لاق : بدـنج ، نب نامحرلا دـبع . مظعألا قیرطلا انمزلف انجرخ لاق : ةریغص ، كاذ ذإ یهو اهیبأل یلوم وهو نیسح

وه ام هللا یـضقی یتح هقرافأ هللاو ال ال لاق : بلطلا کقحلی ریبزلا ال نبا لـعف اـمک مظعـألا قیرطلا تبکنت ول هتیب : لـهأ نیـسحلل لاـقف . عیطم نبا هللا دبع انلبقتساف لاق : هیلإ بحأ

ازریم ۀمالعلل طیسولا لاجرلا یلإ کلذ یف ادنتسم مالسلا هیلع نیسحلا باحصأ نم هلعجو ج 1 ص 539 ) ) ةاورلا عماج یف هدروأ ( 1). هنع هللا یضر يدابآرتسالا دمحم

: هظفل ام ج 2 ص 254 ) ) لاقملا حیقنت یفو



هنأ هورکذ امم مهفیو ۀعقاولا یخرؤم نم هریغو يربطلا هرکذ دقو ع ) ) نیسحلا باحـصأ نم هلاجر یف هر خیـشلا هدع ناعمـس نب ۀبقع هذخأف سرف یلع رف ع ) ) نیسحلا دهشتسا املف هل ، اهمیدقتو هسارفأ ۀمدخ یلوتی ناک هنأو مالسلا هیلع نیـسحلا ۀجوز بابرلل ادبع ناک

هنمو تثدح امک ۀعقاولا يوری لعجو قلطأف مالـسلا هیلع نیـسحلا ۀـجوز ۀـیبلکلا سیقلا ئرما تنب بابرلل دـبع هنأ معزف ۀـفوکلا لهأ . اهرابخأ تذخا

(13)( مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ( ) ع ) نیسحلا باحـصا (، 1 ) بدنج نب نامحرلا دبع ثحبلا : حـیتافمهحفص (، 1 ) ناعمس نب ۀبقع (، 1 ) لاجرلا ملع یف لاقملا حـیقنت باتک (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یلیبدرألا یلع دـمحمل ةاورلا عماج باتک (، 4)

(1 ) ةداهشلا (، 1 ) جاوزلا جوزلا ،

… مالسلا هیلع نیسحلا ۀملاکم

اذإف كادف انلعجو کل هللا راخ لاق : هللا ، ریختسا یناف اهدعب اماو ۀکم ، دیرأ یناف نآلا اما لاق : دیرت ؟ نیأ كادف تلعج نیـسحلل : لاقف مزلا هسفن ، یلع یتأت تناک ۀـنعطب لیتغاو كوخأ لذـخو كوبأ لتق اهب ۀـمؤشم ةدـلب اـهنإف ۀـفوکلا برقت نا كاـیإف ۀـکم تیتا تنأ یمع كاذـف مرحلا قرافت بناج ال لک نم سانلا کیلإ یعادـتیو ادـحأ زاجحلا لـهأ هللاو کـب لدـعی ـال برعلا دیـس کـنإف مرحلا لهأو نیرمتعملا نم اهب ناک نمو هنوتأـیو هیلإ نوفلتخی اـهلهأ لـبقأف ۀـکم لزن یتح لـبقأف كدـعب ، نقرتسنل تکله نئل هللاوف یلاـخو هیتأیو نییلاوتملا نیمویلا هیتأیف هیتأی نمیف انیـسح یتأیو فوطیو راهنلا ۀماع اهدنع یلـصی مئاق وهف ۀبعکلا مزل دـق اهب ریبزلا نباو قافآلا

ام ادبا هنوعباتی الو هنوعیابی زاجحلا ال لهأ نا فرع دق ریبزلا نبا یلع هللا قلخ لقثأ وهو يأرلاب هیلع ریـشی لازی الو ةرم نیموی لک نیب . هنم سانلا یف عوطأو هنم مهسفنأو مهنیعأ یف مظعأ انیسح ناو دلبلاب نیسح ماد

یلإ ۀفوکلا لهأ بتکو ۀـکمب اقحلو ریبزلا نباو نیـسح عنتما دـق اولاقو دـیزیب قارعلا لهأ فجرأ ۀـیواعم كاله ۀـفوکلا لهأ غلب املف . ریشب نبا نامعنلا مهیلعو نیسح

نب ( 2 ) دمحم نع یلع نب ( 1 ) جاجحلا ینثدحف فنخم : وبأ لاق نازیملا " ج 2 ص 178:" ناسل یف ( 1)

. ثوغی نب دابع نب هللا دبع نع جاجح يورو فنخم ، وبأ هنع يور خیش یلع نب جاجح ملاـعلا بساـنلا ماـشه دـلاو هناو قداـصلا " ع " باحـصأ نم یفوکلا یبـلکلا رـضنلا نب رـشب نب بئاـسلا نب دـمحم هنوک رهاـظلا ( 2)

: لاق ثیح نازیملا ج 5 ص 94 " ناسل نم " کلذ رهظی امک ۀباسنلا یبلکلاب فورعملا روهشملا نب دمحم هنا هیبأ نع مکاح یبأ نبا رکذو ۀمجرتب ، يراخبلا هدرفأ قاحـسإ ، نبا هنعو یمرـضحلا ، هللا دبع نب ورمع نع رـشب نب دمحم

. رشب نب بئاسلا نب دمحم هنإف هدج یلإ قاحسإ وبأ هبسن یبلکلا بئاسلا (14)

(، 1 ) ةراختسإلا (، 2 ) ءادفلا ۀـیدفلا ، (، 1 ) لتقلا (، 3 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 4 ) ۀمرکملا ۀکم ۀـنیدم (، 1 ) قارعلا ۀلود ثحبلا : حـیتافمهحفص (، 1 ) ۀـباسنلا یبلکلا (، 1 ) هللا دـبع نـب ورمع (، 2 ) رجح نبإل نازیملا ناـسل باـتک (، 1 ) مالـسلا امهیلع قداصلا دـمحم نب رفعج مامإلا

(1 ) رشب نب دمحم نا درـص : نب نامیلـس انل لاقف هیلع ، هللا اندمحف ۀیواعم كاله انرکذف درـص نب نامیلـس لزنم یف ۀعیـشلا تعمتجا لاق : ینادـمهلا رـشب

هورـصان مکنا نوملعت متنک ناف هیبأ ، ۀعیـشو هتعیـش متنأو ۀکم یلإ جرخ دقو هتعیبب موقلا یلع ضبقت دق انیـسح ناو کله دـق ۀـیواعم . هسفن نم لجرلا اورغت الف لشفلاو لهولا متفخ ناو هیلإ ، اوبتکاف هودعو دهاجمو



. هنود انسفنأ لتقنو هودع لتاقن لب اولاق ال دادـش نب ۀـعافرو ۀـمجن نب بیـسملاو درـص نب نامیلـس نم یلع نب نیـسحل میحرلا ) نمحرلا هللا مسب ) هیلإ اوـبتکف هیلإ ، اوبتکاـف لاـق :

. وه الإ هلإ يذلا ال هللا کیلإ دمحن اناف کیلع مالس ۀفوکلا لهأ نم نیملسملاو نینمؤملا نم هتعیشو رهاظم نب بیبحو ، اهنم یضر ریغب اهیلع رمأتو اهئیف اهبـصغو اهرمأ اهزتباف ۀمألا هذه یلع يزتنا يذلا دینعلا رابجلا كودع مصق يذلا دمحلاف هللا دعب اما

اهتربابج نیب ۀلود هللا لام لعجو اهرارش یقبتساو اهرایخ لتق مث (15)

هللا ناوضر يدسألا رهاظم نب بیبح (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 3 ) یعازخلا درص نب نامیلس (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) كالهلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) دادش نب ۀعافر (، 1 ) هیلع

… ۀیواعم كاله ۀفوکلا لهأ غولب

انسل ةرامالا رصق یف ریشب نب نامعنلاو قحلا ، یلع کب انعمجی نا هللا لعل لبقاف ماما ، انیلع سیل هنا دومث تدعب امک هل ادعبف اهئاینغأو ،ۀمحرو مالـسلاو هللا ءاش نإ ماشلاب هقحلن یتح هانجرخأ انیلإ تلبقأ دق کنا انغلب دق ولو دیع ، یلإ هعم جرخن الو ۀـعمج یف هعم عمتجن

. کیلع هللا یلع امدـق یتح نیعرـسم نالجرلا جرخف ءاجنلاب ، امه انرمأو لاو نب هللا دـبعو ینادـمهلا عبـس نب هللا دـبع عم باتکلاب انحرـس مث لاق :

ندکلا نب هللا دبع نب نامحرلا دبعو يوادیصلا رهسم نب سیق هیلإ انحرس مث نیموی انثبل مث ۀکمب ، ناضمر رهش نم نیضم رشعل نیسح . ۀعبرألاو نینثالاو لجرلا نم ۀفیحص نیسمخو ۀثالث نم اوحن مهعم اولمحف یلولسلا دیبع نب ةرامعو یبحرألا

( میحرلا نمحرلا هللا مسب ) امهعم انبتکو یفنحلا هللا دـبع نب دیعـسو یعیبسلا یناه نب یناـه هیلإ انحرـس مث نیرخآ نیموی اـنثبل مث لاـق لجعلا لجعلاف كریغ یف مهل يأر الو کـنورظتنی ساـنلا ناـف ـالهیحف دـعب اـمأ نیملـسملاو : نینمؤملا نم هتعیـش نم یلع نب نیـسحل

. کیلع مالسلاو ریمع نب دمحمو يدیبزلا جاجحلا نب ورمعو سیق نب ةرزعو میور نب دیزیو ثراحلا نب دیزیو رجبأ نب راجحو یعبر نب ثبش بتکو

لسرلا تقالتو کیلع مالسلاو دنجم کل دنج یلع مدقاف تئش اذإف مامجلا تمطو رامثلا تعنیأو بانجلا رـضخا دقف دعب اما یمیمتلا :. سانلا رمأ نع لسرلا لأسو بتکلا أرقف هدنع اهلک

یفنحلا هللا دبع نب دیعسو یعیبسلا یناه نب یناه عم بتک مث (16)

رهش (، 1 ) يدیبزلا جاجح نب ورمع (، 1 ( ) ع ) نیسحلا ریفس يوادیصلا رهـسم نب سیق (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبـش (، 1 ) هللا دبع نب نامحرلا دـبع (، 2 ) یعیبسلا یناه نب یناـه (، 1 ) رجبأ نب راـجح (، 1 ) كرابملا ناضمر

(1 ) ماشلا (، 1 ) ریشب نب نامعنلا (، 2 ) هللا دبع نب دیعس

… ۀفوکلا نم هتعیش بتک مالسلا هیلع نیسحلا ةءارق

یلع امدق ادیعسو ائناه ناف دعب امأ نیملسملاو : نینمؤملا نم ءالملا یلإ یلع نب نیسح نم میحرلا ) نمحرلا هللا مسب ) لسرلا رخآ ناکو هللا لعل لبقاف ماما انیلع سیل هنا مکلج : ۀلاقمو مترکذو متـصصتقا يذلا لک تمهف دقو مکلـسر ، نم یلع مدـق نم رخآ اناکو مکبتکب

. قحلاو يدهلا یلع کب انعمجی نا عمجأ دـق هنأ یلإ بتک ناـف مکیأرو ، مکرمأو مکلاـحب یلإ بتکی نا هترمأو یتیب ، لـهأ نم یتقثو یمع نباو یخأ مکیلإ تثعب دـقو



، هللا ءاـش نإ اکیـشو مکیلع مدـقأ مکبتک یف تأرقو مکلـسر هـب یلع تمدـق اـم لـثم یلع مـکنم یجحلاو لـضفلا يوذو مـکئلم يأر . مالسلاو هللا تاذ یلع هسفن سباحلاو قحلاب نئادلاو طسقلاب ذخالاو باتکلاب لماعلا الا مامالا ام يرمعلف

عمتجا لاق : یبسارلا قراخملا وبأ ( 1 ) رکذو فنخم : وبأ لاق . نالجع وبأ باوصلا یلامثلا ، لیضف هنعو رمع ، نبا نع قراخملا وبأ ( 1)

ةوعدلا راد ۀبتکم روکذملا " ج 2 ص 807 ط ۀمالعلل ینغملا یفو رـصمب " فیلأتلا راد یبهذلا " ج 3 ص 375 ط ۀـمالعلل فشاکلا . رمع نبا نع قراخملا وبأ بلحب "

". دابآ ردیح بیذهتلا " ج 12 ص 226 ط بیذهت یفو هنعو هناسل ، رجیل رفاکلا نأ رمع نبا نع یفوکلا ، قراخملا وبأ

(17) هحفص

… مالسلا هیلع نیسحلا لابقا دایز نبا غولب

افلأم مهل اهلزنم ناکو عیـشت تناکو امایأ ذـقنم وأ دعـس ۀـنبا ۀـیرام اهل : لاقی سیقلا دـبع نم ةأرما لزنم یف ةرـصبلاب ۀعیـشلا نم ساـن . هیف نوثدحتی

نم وهو جورخلا طیبن نب دیزی عمجاف لاق : قیرطلاب ، ذخأیو رظانملا عضی نا ةرـصبلاب : هلماع یلإ بتکف نیـسحلا لابقا دایز نبا غلب دـقو تیب یف هباحصأل لاقف هللا ، دیبعو هللا دبع هل : نانبا هعم بدتناف یعم ؟ جرخی مکیأ لاقف : ةرشع ، نونب هل ناکو نیسحلا ، یلإ سیقلا دبع

توتـسا دـق ول هللاو ینا لاقف : دایز ، نبا باحـصأ کیلع فاـخن اـنا هل : اولاـقف جراـخ ، اـناو جورخلا یلع تعمزأ دـق ینا ةأرملا : کـلت . ینبلط نم بلط یلع ناهل ددجلاب امهفافخأ

یلإ لجرلا ءاجو هبلطی ، لعجف هئیجم نیسحلا غلبو حطبألاب هلحر یف لخدف ع ) ) نیـسح یلإ یهتنا یتح قیرطلا یف يوقف جرخ مث لاق :یف هدجوف يرـصبلا ءاجو هرظتنی ، هلحر یف سلج نیـسحلا هدـجی مل املو هرثا ، یف لبقاف کلزنم یلإ جرخ دـق هل : لیقف نیـسحلا لحر هعم لبقأ مث ریخب ، هل اعدـف هل ، ءاج يذـلاب هربخف هیلإ سلجو هیلع ملـسف لاق : اوحرفیلف کلذـبف هتمحربو هللا لضفب لاقف : اـسلاج هلحر

. هانباو وه هعم لتقف هعم لتاقف یتا یتح هثیدح يدبعلا ، ءارغم قراخم وبأ دمحأ : وبأ مکاحلا لاقو هیلع ، هیبنتلا مدقت دـقو یبراحملا نالجعلا وبأ هباوص یلامثلا دـیزی نب لضفلا

. یعخنلا هللا دیبع نب نسحلاو یعیبسلا قاحسإ وبأ هنعو رمع ، نبا نع يور نییفوکلا ، یف (18)

دیزی نب لضفلا (، 1 ) یعیبسلا قاحسإ وبأ (، 1 ) لتقلا (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1)

… لیقع نب ملسم مالسلا هیلع نیسحلا ءاعد

یبحرألا ندکلا نب هللا دبع نب نامحرلا دبعو یلولسلا دیبع نب ةرامع يوادیـصلا و رهـسم نب سیق عم هحرـسف لیقع نب ملـسم اعد مث یف یلصف ۀنیدملا یتأ یتح ملـسم لبقاف کلذب ، هیلإ لجع نیقثوتـسم نیعمتجم سانلا يأر ناف فطللاو ، هرما نامتکو هللا يوقتب هرمأف

. هلهأ نم بحأ نم عدوو ملسو هیلع هللا یلص هللا لوسر دجسم دقو ءاملا یلإ یهتنی یتح قیرطلا اذه نالیلدلا : لاقو دیدش ، شطع مهباصأو اراجو قیرطلا الـضف هب البقأف سیق نم نیلیلد رجأتـسا مث

. تیبخلا نطب نم قیضملاب کلذو نیسح یلإ يوادیصلا رهسم نب سیق عم لیقع نب ملسم بتکف اشطع . اوتومی نا اوداک



ءاملا یلإ انیهتنا یتح انلبقاو اتام نا اثبلی ملف شطعلا انیلع دتشاو الضو قیرطلا نع اراجف یل نالیلد یعم ۀنیدملا نم تلبقأ یناف دعب اما هنم ینتیفعأ تیأر ناف اذـه یهجو نم تریطت دـقو تیبخلا نطب نم قیـضملا یعدـی ناکمب ءاملا کلذو انـسفنأ ۀـشاشخب الا جـنن ملف

. مالسلاو يریغ تثعبو ضماف نبجلا ، الا هل کتهجو يذلا هجولا نم ءافعتسالا یف یلإ باتکلا یلع کلمح نوکی الا تیـشخ دقف دعب اما نیـسح : هیلإ بتکف

. کیلع مالسلاو هل کتهجو يذلا کهجول یمری لجر اذإف هنم لحترا مث مهب لزنف ئیطل ءامب رم یتح وه امک لبقاف یسفن ، یلع هفوختأ تسل ام اذه باتکلا : أرق نمل ملسم لاقف

. هللا ءاش نإ انودع لتقی ملسم : لاقف هعرصف ، هل فرشأ نیح ایبظ یمر دق هیلإ رظنف دیصلا (19)

رهـسم نب سیق (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دـبع نب دـمحم مرکـألا لوـسرلا (، 2 ) مالـسلا هیلع لیقع نب ملـسم ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) ةالصلا (، 1 ) نبجلا (، 1 ) هللا دبع نب نامحرلا دبع (، 2 ( ) ع ) نیسحلا ریفس يوادیصلا

… ۀفوکلا یلإ ملسم دورو

فلتخت ۀعیـشلا تلبقأو بیـسملا ، نب ملـسم راد مویلا یعدت یتلا یهو دیبع یبأ نب راتخملا راد لزنف ۀـفوکلا لخد یتح ملـسم لبقا مث هیلع ینثأو هللا دمحف يرکاشلا بیبش یبأ نب سباع ماقف نوکبی ، اوذخأف نیـسح باتک مهیلع أرق مهنم ۀـعامج هیلإ تعمتجا املف هیلإ ،

: لاق مث مکنبیجأل هللاو هیلع ، یـسفن نطوم انا امع کثدحأ هللاو مهنم ، كرغأ امو مهـسفنأ ، یف ام ملعا الو سانلا ، نع كربخأ یناف ال دـعب اما

رهاظم نب بیبح ماقف هللا . دـنع ام الا کلذـب دـیرأ ال هللا ، یقلأ یتح مکنود یفیـسب نبرـض ـالو مکودـع مکعم نلتاـق ـالو متوعد ، اذإ : لاقف یسعقفلا

. هیلع اذه ام لثم یلع وه الإ هلإ يذلا ال هللاو اناو لاق : مث کلوق ، نم زجاوب کسفن یف ام تیضق دق هللا کمحر هللا زعی نا بحأل تنک نا لاقف : لوق ؟ تنأ کنم ناک لهف رـشب نب دـمحمل تلقف یلع : نب جاجحلا لاقف کـلذ ، لـثم یفنحلا لاـق مث

. ریشب نب نامعنلا کلذ غلبف هناکم ملع یتح هیلإ ۀعیشلا تفلتخاو بذکأ ، نا تهرکو لتقا نا بحأل تنک امو رفظلاب یباحصأ لاق كادولا ( 2 ) یبأ نع ۀلعو ( 1 ) نب رمن ینثدح فنخم وبأ لاق

". دابآ ردیح نازیملا " ج 6 ص 171 ط ناسل یف ( 1) ". بلحب ةوعدلا راد یبهذلا " ج 2 ص 701 ط ۀمالعلل ینغملا یفو طول ، فنخم وبأ هنعو یبعشلا ، نع ۀلعو نب رمن

. فنخم وبأ يوس هنع يور ام تلق یبعشلا ، نع ۀلعو نب ریمن (20)

ریشب نب نامعنلا (، 1 ) بیبش یبأ نب سباـع (، 1 ) هیلع هللا ناوضر يدـسألا رهاـظم نب بیبح (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) رجح نبإل نازیملا ناسل باتک (، 1 ) ةزعلا (، 1 ) بیذکتلا بذکلا ، (، 1)

… ریشب نب نامعنلا ۀبطخ

: لاق مث هیلع ینثأو هللا دمحف ربنملا دعصف ریشب نب نامعنلا انیلإ جرخ اکـسان امیلح ناکو لاومألا بصغتو ءامدلا کفـستو لاجرلا کلهی امهیف ناف ۀقرفلاو ۀنتفلا یلإ اوعراست الو هللا دابع هللا اوقتاف دعب اما

. ۀیفاعلا بحی



ۀمهتلا الو ۀنظلا الو فرقلاب ذخآ الو مکب شرحتأ الو مکمتاشأ الو یلع بثی نم ال یلع بثأ الو ینلتاقی مل نم لتاقأ مل ینا لاق :لادتعالا " ج 4 ص 584." نازیم یف ( 2 ) طقف طول فنخم وبأ هنعو یبعشلا ، نع ۀلعو نب ریمن لادتعالا " ج 4 ص 373 " نازیم یفو

. روهشم قودص يردخلا دیعس یبأ بحاص یفوکلا فون نب ربج وه وبأ بیرقتلا : نعو ع ) ) نینمؤملا ریمأ باحـصأ نم ۀملـس نبا قیقـش وه كادو وبأ ینکلا " باب نم لاقملا " ج 3 ص 37 حـیقنت یفو

. ۀعبارلا نم مهتم قودص یفوک فاک هرخآو لادلا دیدشتو واولا حتفب كادو بیذهتلا " ج 2 ص 60." بیذهت یف

وبأو بهو نب سیقو دلاجم هنعو یـضاقلا ، حیرـشو يردخلا دیعـس یبأ نع يور یفوکلا ، كادولا وبأ یلاکبلا ینادمهلا فون نب ربج هثیدح یئاسنلا جرخا تلق : حلاص یئاسنلا : لاقو ۀقث ، نیعم : نبا لاق حایتلا ، وبأو دـلاخ یبأ نب لیعامـسإو ۀـحلط یبأ نب یلعو قاحـسإ

: ۀمیثخ یبأ نبا لاقو اهریغو ، دودحلا یف يربکلا ننسلا یف یف نابح نبا هرکذو نوراه ، یبألو هلام ۀـقث كادولا وبأ لاق : نوراه یبأ لثمف لیق ال ، لاق : كادولا ؟ یبأ لـثم ۀـیطع نیعم : نبـال لـیق

. تاقثلا(21)

باتک (، 2 ) يردخلا دیعس وبأ (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 1 ) ریشب نب نامعنلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) یضاقلا حیرش (، 1 ) دلاخ یبأ نب لیعامسإ (، 1 ) لاجرلا ملع یف لاقملا حیقنت باتک (، 1 ) نابح نبال تاقثلا

… نوجرس ۀیواعم نب دیزی ءاعد

ولو يدی یف همئاق تبث ام یفیـسب مکنبرـضأل هریغ هلا يذلا ال هللاوف مکمامإ متفلاخو مکتعیب متثکنو یل مکتحفـص متیدبأ نا مکنکلو دیعس نب ملسم نب هللا دبع هیلإ ماقف لاق لطابلا ، هیدری نمم رثکأ مکنم قحلا فرعی نم نوکی نأ وجرأ ینا اما رصان ، مکنم یل نکی مل . نیفعضتسملا يأر كودع نیبو کنیب امیف هیلع تنأ يذلا اذه نا مشغلا یلإ يرت ام حلصی هنا ال لاقف : ۀیمأ ینب فیلح یمرضحلا ملـسم نب هللا دـبع جرخو لزن مث هللا ، ۀیـصعم یف نیزعـألا نم نوکأ نأ نم یلإ بحأ هللا ۀـعاط یف نیفعـضتسملا نم نوکأ نأ لاـقف :

ۀجاح ۀفوکلاب کل ناک ناف یلع ، نب نیـسحلل ۀعیـشلا هتعیابف ۀفوکلا مدق دق لیقع نب ملـسم ناف دـعب : اما ۀـیواعم نب دـیزی یلإ بتکو نم لوأ ناکف فعـضتی وهو فیعـض لجر ریـشب نب نامعنلا ناف كودـع ، یف کلمع لثم لمعیو كرما ذـفنی ایوق الجر اهیلإ ثعباـف

. کلذ لثمب صاقو یبأ نب دعس نب رمع هیلإ بتک مث هباتک نم وحنب ۀبقع نب ةرامع هیلإ بتک مث هیلإ . بتک ام لاقف : ۀـیواعم یلوم نوجرـس ۀـیواعم نب دـیزی اعد ناموی الا مهبتک نیب سیل دـیزی دـنع بتکلا تعمتجا املف ۀـناوع : لاق ماشه : لاـق

؟ کیأرامف مهبتک هأرقاو ئیس ، لوقو فعـض نامعنلا نع ینغلب دقو نیـسحلل ، عیابی ۀفوکلاب لیقع نب ملـسمو ۀفوکلا ، وحن هجوت دق انیـسح ناف

؟ هیأرب اذخآ تنکأ کل رـشن ول ۀیواعم تیأرأ نوجرـس : لاقف دایز ، نب هللا دیبع یلع ابتاع دـیزی ناکو ۀـفوکلا ؟ یلع لمعتـسا نم يرت تامو ۀیواعم يأر اذه لاقف : ۀفوکلا یلع هللا دیبع دهع جرخأف معن لاق :

(22)(، 1 ) هللا هنعل داـیز نب هللا دـیبع (، 6 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع (، 2 ) مالـسلا هیلع لیقع نب ملـسم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) لاطبإلا لطابلا ، (، 1 ) دیعس نب ملسم (، 1 ) ۀیمأ ونب (، 2 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی

… هللا دیبع یلإ دیزی ۀباتک



ناکو یلهابلاو رمع نب ملـسم اعد مث ۀفوکلا ، یلع هدهعب هیلإ ثعبو هللا دـیبع یلإ نیرـصملا مضو هیأرب ذـخأف باتکلا ، اذـهب رمأ دـقو : هعم هیلإ بتکو ةرصبلا یلإ هدهعب هللا دیبع یلإ هثعبف هدنع

یباتک أرقت نیح رسف نیملسملا ، اصع قشل عومجلا عمجی ۀفوکلاب لیقع نبا نأ یننوربخی ۀفوکلا لهأ نم یتعیش یلإ بتک هنإف دعب اما مدق یتحو رمع نب ملسم لبقأف مالسلاو . هیفنت وأ هلتقت وأ هقثوتف هفقثت یتح ةزرخلا بلطک لیقع نبا بلطتف ۀفوکلا لهأ یتأت یتح اذه

. اباتک ةرصبلا لهأ یلإ بتک نیسح ناک دقو دغلا نم ۀفوکلا یلإ ریسملاو ئیهتلاو زاهجلاب هللا دیبع رمأف ةرصبلاب هللا دیبع یلع یبأ نع ریهز نب ( 1 ) بعقصلا ینثدح فنخم وبأ لاق ماشه لاق

". بلح لامکلا " ص 176 ط بیذهت بیهذت ۀصالخ ( 1)وبأو طول هیخأ نبا هنعو بیعش ، نب ورمعو راسی نب ءاطع نع یفوکلا يدزألا هللا دبع نب ریهز نبا نیعلا حتفو فاقلا ناکساب بعقصلا

. يدزألا لیعامسإ . ۀعرز وبأ ۀقثو باتکلا : کلذ شماه یفو

ملـسأ نب دـیز نع يور یفوکلا ، يدزـألا میلـس نب ریهز نب هللا دـبع نب ریهز نب بعقـصلا ص 432 " بیذـهتلا " ج 4 بیذـهت یفو لیعامسإ وبأو فنخم وبأ ییحی نب طول هتخأ نباو دیز نب دامحو مزاح نب ریرج هنعو مهریغو ، بیعش نب ورمعو حابر یبأ نب ءاطعو

لاق مهریغو ، دابع نب دابعو يدزألا (23)

يراصنألا یجرزخلل لامکلا بیذهت بیهذـت ۀـصالخ باتک (، 1 ) لتقلا (، 2 ) ةرـصبلا ۀنیدم (، 5 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص (، 1 ) دیز نب دامح (، 1 ) مزاح نب ریرج (، 1 ) میلس نب ریهز (، 1 ) راسی نب ءاطع (، 1 ) لیعامسإ وبأ (، 1 ) حابر یبأ نب ءاطع (، 1 ) ینمیلا

(1 ) ملسأ نب دیز ، نامیلس هل : لاقی مهل یلوم عم نیسح بتک لاق : يدهنلا ( 2 ) نامثع

. تاقثلا یف نابح نبا هرکذو روهشملاب ، سیل خیش متاح : وبأ لاقو ۀقث ، ۀعرز : وبأ )هنع ایبأ ، ورمع عمس هلآو هیلع هللا یلـص یبنلا تایح یف ناکو يدهنلا نامثع وبأ لم نب نامحرلا دبع ( 2 " ) " ج 2 ص 187 فشاکلا ۀنس تام هیلع ، یشغی یتح یلـصیل ناک نا مئاص هراهنو مئاق هلیل ابنذ ، بیـصی ناک ال هبـسحأل ینا یمیتلا : نامیلـس لاق ءاذحلاو بویأ

ۀمیزخ نب دعـس نب ۀعیبر نب بهو نب يدع نب ورمع نب لم نب نمحرلا دـبع بیذهتلا " ج 6 ص 277 " بیذهت ریـسیب اهدعب وأ ةأم یلـص هللا لوسر دهع یلع ملـسأو ۀیلهاجلا كردأ ةرـصبلا ، مث ۀفوکلا نکـس يدهنلا ، نامثع وبأ دهن نب کلام نبا ۀعافر نب بعک نب

. هقلی ملو هیلإ قدصو هلآو هیلع هللا ریهزو بتاکلا ۀلظنحو لالبو دیز نب ۀماسأو بعک نب یبأو رذ یبأو ۀفیذحو دوعسم نباو ۀحلطو دیعسو دعسو یلعو رمع نع يورو

یبأو رکب یبأ نب نمحرلا دـبعو صاـعلا نب ورمع نبا ورمع نباو ساـبع نباو ةرکب یبأو صاـعلا نبو رمعو مقرأ نب دـیزو ورمع نـب لوحألا مصاعو ةداتقو یناـنبلا تباـث هنعو مهریغو ، ۀملـس مأو ۀـشیاعو يرعـشألا یـسوم یبأو دیعـس یبأو ةریره یبأو یملـسألا ةزرب يریرجلا سابعو یمیجهلا ۀمیمت وبأو لیوطلا دـیمحو ینایتخـسلا بویأو ءاذـحلا دـلاخو یبارعالا فوعو حایتلا وبأو یمیتلا نامیلـسو

ثایغ نب نامثعو يدعسلا هبر دبع ۀماعن وبأو (24)

یلجعلا ةریره وبأ (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص لوسرلا ۀجوز ثراحلا نب ۀملـس مأ ةدیـسلا (، 1 ) سابع نب هللا دـبع ثحبلا : حـیتافمهحفص (، 1 ) بتاکلا ۀلظنح (، 1 ) صاعلا نب ورمع (، 1 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 1 ) دیز نب ۀماسأ (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) نابح نبال تاقثلا باتک (، 1)

(1 ) قدصلا (، 1 ) لهجلا (، 1 ) توملا (، 1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) بعک نب یبأ (، 1 ) مقرأ نب دیز (، 1 ) ءاذحلا دلاخ



… ةرصبلاب سامخألا سوؤر یلإ مالسلا هیلع نیسحلا ۀباتک

رذنملا یلاو سیق ، نب فنحألا یلاو يرکبلا ، عمسم نب کلام یلإ بتکف فارـشالا ، یلاو ةرـصبلاب سامخألا سؤر یلإ ۀخـسنب بتکو عیمج یلإ ةدـحاو ۀخـسن هنم تءاـجف رمعم نب هللا دـیبع نـب ورمع یلاو مـثیهلا ، نـب سیق یلاو ورمع ، نـب دوعـسم یلاو دوراـجلا ، نـب

. اهفارشأام غلبو هدابعل حصن دقو هیلإ ، هللا هضبق مث هتلاسرل هراتخاو هتوبنب همرکأو هقلخ یلع هلآو هیلع هللا یلـص ادمحم یفطـصا هللا ناف دعب اما

انیـضرف کلذـب ، انموق انیلع رثأتـساف سانلا ، یف هماقمب سانلا قحأو هتثروو هءایـصوأو هئایلوأو هلهأ اـنکو هلآو هیلع هللا یلـص هب لـسرأ مهمحرف قحلا ، اورحتو اوحلصأو اونسحأ دقو هالوت ، نمم انیلع قحتسملا قحلا کلذب قحأ انأ ملعن نحنو ۀیفاعلا ، انببحأو ۀقرفلا انهرکو

، تتیمأ دق ۀنسلا ناف هلآو هیلع هللا یلص هیبن ۀنسو هللا باتک یلإ مکوعدأ انأو باتکلا اذهب مکیلإ یلوسر تثعب دقو مهلو ، انل رفغو هللا . ۀعامجو ناعدج نب دیز نب یلعو

املف ۀفوکلا ، نکسو هری ملو هلآو هیلع هللا یلص یبنلا كردأو ۀعاضق نم نامثع وبأ ناک هدج : نع هیبأ نع يرسلا نب رهاقلا دبع لاقو هترکنأ دقو الا ئـش ینمأمو ۀنـس نوثالثو ةأم یلع تتأ لوقی : ناکو ةرمعو ، ۀـجح نیب ام نیتس جـحو ةرـصبلا یلإ لوحت نیـسحلا لتق

نبا لاقو امئاص ، هراهنو امئاق هلیل ناک ابنذ بیصی ناک ال نامثع ابأ نا بسحأل ینا هیبأ : نع یمیتلا نامیلـس نب رمتعم لاقو یلمأ ، الخ نیثالث نبا وهو نیعـستو سمخ ۀنـس تام ۀقث ، شارخ : نباو یئاسنلاو ۀعرز وبأ لاقو هموق ، فیرع ناکو ۀـقث ، ناک هیبأ : نع متاح یبأ

. ةأمو(25)

نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) سیق نب فنحـألا (، 1 ) دیفملا خیشلل فارـشألا باتک (، 1 ) ۀفیرشلا ۀیوبنلا ۀنـسلا ثحبلا : حیتافمهحفص ۀعامجلا (، 2 ) جحلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) دیز نب یلع (، 1 ) رهاقلا دبع (، 1 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص هللا دبع

(1)

… ةرصبلا نم دایز نبا جورخ

. هللا ۀمحرو مکیلع مالسلاو داشرلا ، لیبس مکدهأ يرمأ اوعیطتو یلوق اوعمست نأو تییحأ ، دق ۀعدبلا ناو هءاجف هللا ، دیبع لبق نم اسیسد نوکی نا همعزب یـشخ هنإف دوراجلا نب رذنملا ریغ همتک سانلا فارـشأ نم باتکلا کلذ ءرق نم لکف دمحف ةرصبلا ربنم هللا دیبع دعصو هقنع برضف لوسرلا مدقف هباتک ، هأرقأو ۀفوکلا یلإ قبسی نأ اهتحیبص دیری یتلا ۀیشعلا نم لوسرلاب

: لاق مث هیلع ینثأو هللا لهأ ای اهامار ، نم ةراقلا فصنأ ینبراح ، نمل مسو یناداع ، نمل لکنل یناو نانـشلاب ، یل عقعقی الو ۀبعـصلا ، یب نرقت ام هللاوف دعب امأ

فالخلاو مکایإو نایفـس ، یبأ نب دایز نب نامثع مکیلع تفلختـسا دـقو ةادـغلا ، اهیلإ داغ انأو ۀـفوکلا ینالو نینمؤملا ریمأ نا ةرـصبلا الو یل اوعمتـست یتح یـصقألاب یندألا نذخآلو هیلوو ، هفیرعو هنلتقأل فالخ مکنم لجر نع ینغلب نئل هریغ هلا يذلاوف ال فاجرالاو ،

. مع نبا الو لاخ هبش ینعزتنی ملو یصحلا ئطو نم نیب نم هتهبشأ دایز نبا انأ قاشم ، الو فلاخم مکیف نوکی ، یثراحلا روعألا نب کیرـشو یلهابلا ، ورمع نب ملـسم هعمو ۀـفوکلا یلإ لبقأو داـیز نب ناـمثع هاـخأ فلختـساو ةرـصبلا نم جرخ مث

اونظف همودـق ، نورظتنی مهف مهیلإ نیـسح لابقا مهغلب دـق سانلاو مثتلم وهو ءادوس ۀـمامع هیلعو ۀـفوکلا لخد یتح هتیب لهأو همـشحو ، مدقم ریخ تمدق هللا ، لوسر نب ای کب ابحرم اولاقو : هیلع اوملس الا سانلا نم ۀعامج یلع رمی ذخأف ال نیسحلا ، هنأ هللا دیبع مدق نیح

نم يأرف



(26)(1 ) ئطولا (، 1 ) ۀعدبلا عادبإلا ، (، 2 ) دایز نب نامثع (، 3 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 4 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

. هءاس ام مالسلا هیلع نیسحلاب مهریشابت املف الجر ، رـشع ۀعـضب هعم امناو رهظلا یلع لبقأ نیح ذـخأف دایز ، نب هللا دـیبع ریمألا اذـه اورخأت : اورثکأ : امل ورمع نب ملـسم : لاـقف ءالؤه يرأ الا لاقو : مهنم عمـس ام هللا دیبع ظاغو دیدش ، نزحو ۀبآک کلذ نم مهلخد دایز نب هللا دـیبع هنأ سانلا ملعو رـصقلا لخد

عمتجاف لاق : ۀعماج ، ةالصلا يدون : رـصقلا لزن امل لاق : كادو ، یبأ نع بیلک نب یلعملا ینثدحف فنخم : وبأ لاق ماشه : لاق يرأ امک : لاق مث هیلع ینثأو هللا دمحف انیلإ جرخف سانلا

مکعماس یلإ ناسحالابو مکمورحم ، ءاطعإو مکمولظم ، فاصناب ینرمأو مکرغثو ، مکرصم ینالو هللا هحلصأ نینمؤملا ریمأ ناف دعب امأ یطوسو ربلا ، دلاولاک مکعیطمو مکنـسحمل اناف هدهع ، مکیف ذـفنمو هرمأ ، مکیف عبتم انأو مکیـصاعو ، مکبیرم یلع ةدـشلابو مکعیطمو ،

اذخأ سانلاو ءافرعلا ذخاف لزن مث دـیعولا ، کنع ال ئبنی قدـصلا هسفن یلع ءرما قبیلف يدـهع ، فلاخو يرمأ ، كرت نم یلع یفیـسو ، قاقشلاو فالخلا مهیأر نیذلا بیرلا لهأو ۀیرورحلا نم مکیف نمو نینمؤملا ریمأ ۀبلط نم مکیف نمو ءابرغلا یلإ اوبتکا لاقف : ادیدش

لعفی مل نمف غاب ، مهنم انیلع یغبی الو فلاخم ، مهنم انفلاخی الأ هتفارع یف ام انل نمـضیف ادـحأ انل بتکی مل نمو ئربف ، انل مهبتک نمف باب یلع بلـص انیلإ هفرعی مل دحأ نینمؤملا ریمأ ۀیغب نم هتفارع یف دجو فیرع امیأو همد ، کفـسو هلام انل لالحو ۀـمذلا ، هنم تئرب

ةرازلا نامعب عضوم یلإ ریسو ءاطعلا نم ۀفارعلا کلت تیغلأو هراد (27)

(1 ) بلصلا (، 1 ) ةالصلا (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

… ۀفوکلا یلإ دایز نبا لوزن

یلإ دیزی باتک ءاج امل لاق : هنع ، حلاص نب یلع نع ملسم نب نوراه نع ۀبـش نب رمع رکذ امیف لاق هنإف ینانکلا دیزی نب یـسیع امأو لوأ ناکف یلعل ، ۀعیش ناکو روعألا ، نب کیرشو لفون ، نب ثراحلا نب هللا دبع مهیف ةأمسمخ ةرـصبلا لهأ نم بختنا دایز نب هللا دیبع دیبع مهیلع يولی نأ اوجرو سان هعم طقسو ثراحلا ، نب هللا دبع طقس مث سان ، هعمو ةرمغ طقاست هنا لاقیف : کیرش ، سانلاب طقس نم هذه یلع نارهم ایأ لاقف هالوم نارهم طقسو ۀیسداقلا درو یتح یضمیو طقس نم یلإ تفتلی لعجف ال ۀفوکلا ، یلإ نیسحلا هقبسیو هللا

تاعطقم نم ۀـعطقم ابایث جرخأف هللا دـیبع لزنف عیطتـسأ ام هللاو لاق ال فلا ةأم کـلف رـصقلا یلإ رظنت یتح کـنع تکـسمأ نا لاـحلا نیـسحلا هنا اوکـشی مل هیلإ اورظن املکف سراحملاب ، رمی لعجف هدـحو ، ـالجار ردـحنا مث هتلغب بکرف ۀـینامی ، ةرجعمب رجتعا مث نمیلا ،

هیلع قلغف ریـشب نب نامعنلا مهب عمـسو مهتویب ، مهرود و نم سانلا هیلإ جرخو مهملکی لعجو ال هللا ، لوسر نب ای کب ابحرم نولوقیف :. نوجضی قلخلا هعمو نیسحلا هنا کشی وهو ال هللا دیبع هیلإ یهتناو هتصاخ . یلعو

اند هنا مث هملکی ، لعجف ال برأ ، نم کلتق یف یلامو یتنامأ کیلإ ملـسمب انأ اـم ینع ، تیحنت ـالا هللا كدـشنأ لاـقف : ناـمعنلا هملکف نبا موق يأ لاقف : موقلا یلإ یفکتف هفلخ ناسنا اهعمـسف کلیل ، لاط دقف تحتف ، حتفا ال لاقف : هملکی لعجف نیتفرـش نیب رخالا یلدـتو

حبـصأو اوضفناف سانلا هوجو یف بابلا اوبرـضو لخدـف نامعنلا هل حـتفف نیـسحلا وه امنا کحیو اولاـقف : هریغ ، هلإ ـال يذـلاو ۀـناجرم ربنملا یلع سلجف

(28)(، 1 ) لفون نب ثراحلا (، 1 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 1 ) ریشب نب نامعنلا (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ۀکراشملا ۀکارشلا ، (، 1 ) هللا هنعل ۀناجرم نبا (، 1 ) حلاص نب یلع (، 1 ) ملسم نب نوراه



… میمت ینبل یلوم دایز نبا ءاعد

هللاو هیلع ، بلغو دلبلا لخد دق نیسحلا نأ نظ نیح نیسحلل ودع وه نم یل ۀعاطلا رهظأو یعم راس دق هنا ملعأل ینا سانلا اهیأ لاقف :لحتنا لاقو : الام هاطعأف میمت ینبل یلوم اعدف ۀفوکلا ، ۀیحانب هنأو ۀلیلب هلبق مدق لیقع نب ملـسم نأ ربخأو لزن مث ادحأ مکنم تفرع ام

. الام هعم نأو ۀعیش هنا هربخأف ائناه ءاجف هیلع ، لزناو ملسمو یناهل دصقاو لاملاب مهنعأو رمالا اذه نم کتنکمأ نا کتیأرأ ملسمل : کیرش لاقو یندوعی ، هللا دیبع ناف يدنع نوکی املسم رم یناهل : لاقف ایکاش روعألا نب کیرش مدقو

: لوقأ ینتعمـس اذإ ملـسمل کیرـش لاق دقو یناه لزنم یف هدوعی اکیرـش هللا دیبع ءاجو هللاو ، معن لاق : فیـسلاب ؟ تنأ هبراضأ هللا دیبع حدقب ۀیراج تجرخف اءام ، ینوقسأ لاقف : نارهم هسأر یلع ماقو کیرش شارف یلع هللا دیبع سلجو هبرضاف ، هیلع جرخاف اءام ینوقسأ

زمغف نارهم نطفف یسفن ، هیف تناک ولو هینوقـسأ ءاملا ینومحت مکلیو ۀثلاثلا : لاق مث اءام ینوقـسأ کیرـش : لاقف تلازف ، املـسم تأرف : لاق کلتق ، هللاو دارأ لاقو هب درطی نارهم لعجف کیلإ ، دوعأ لاق کیلإ ، یصوأ نا دیرأ ینا ریمألا اهیأ کیرـش : لاقف بثوف ، هللا دیبع

: لاقف ثعشألا نب دمحمو ۀجراخ نب ءامسأ یلإ لسرأف عجرف دی ، هدنع یبأ دیو یناه تیب یفو اکیرش یمارکا عم فیکو هاوعدف هایتأت ، هانمآف نامأب الا تأی مل ناف اقلطنا اثدـح ؟ ثدـحأ لهو نامأللو ، هلامو لاق : نامألاب ، الا یتأی هنا ال هل : الاقف یناهب ، ینایتئا

املف هیتریدـغ ، یناه لجر دـقو دجـسملا یف سلجف ۀـعمجلا موی بطخی هللا دـیبعو هب ائاج یتح هب الازی ملف ینلتق ینذـخأ نا هنا لاقف :: لاق هللا دیبع یلص

(29)(، 1 ) دوجـسلا (، 1 ) ثعـشألا نب دـمحم (، 1 ) ۀـفرع موی (، 1 ) ۀـفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) مالـسلا هیلع لـیقع نب ملـسم ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) نظلا (، 6 ) ۀکراشملا ۀکارشلا ،کیبأ ریغ هلتق الا ۀعیـشلا هذه نم ادحأ كرتی ملف دـلبلا اذـه مدـق یبأ نأ ملعت اما یناه ای هللا : دـیبع لاقف ملـسف ، لخدو هعبتف یناه ای

لاق معن . لاق یناه ، کلبق یتجاح نا ۀـفوکلا ریمأ یلإ بتک مث کتبحـص ، نسحی لزی مل مث تملع ، دـق ام رجح عم ناکو رجح ، ریغو هربخأ دـق نأ ملع یناه هآر املف مهیلع ، انیع ناک يذـلا یمیمتلا جرخأف تلعف ، ام لاق : ینلتقیل ؟ الجر کتیب یف تأبخ نا یئازج ناکف

. ربخلایف هسأر یلع ماق نارهمو اهدنع ابکف تئش ، ثیح رسف کلهأو نمآ تنأف ینع ، كدی عیضأ نلو کغلب يذلا ناک دق ریمألا اهیأ لاقف

، ههجوب عنقا مث یناه یتریفـضب ذخاو ةزکعملا حرطف هذخ ، لاقف : کناطلـس ؟ یف کنمؤی کئاحلا دبعلا اذه هالذ او لاقف ، ةزکعم ، هدـی ۀعیهلا سانلا عمسو هنیبجو هفنأ رسک یتح ههجو برض مث رادجلا ، یف زتراف جزلا ردنو یناه هجو هب برـضف ةزکعملا هللا دیبع ذخا مث

هیلع لخدی نا نارهم هللا دیبع رمأو نویجحذـملا حیـصو تیب ، یف یقلأف یناهب هللا دـیبع رماو رادـلاب ، اوفاطأو اولبقأف جـحذم ربخلا غلبو . هعم طرشلا تلخدو هیلع هلخدأف جرخف احیرش

هللا دیبع یلإ جرخف ینلتق ، اوفرـصنا نا مهنا یموق ربخأ يرت ؟ ام عم انا یحو لاق ایح . كارأ لاق : یب ؟ عنـصی ام يرت دق حیرـش ای لاقف :هعم جرخف لجرلا هللا دـیبع رمأو جرخف مهربخأف ، ءالؤه یلإ جرخا هتیعر ، یلاولا بقاعی نا رکنتو لاق ائیـس ارثأ تیأرو ایح هتیأر لاـقف

مکبحاصب الو مکسفنأب اولحت الو اوفرصناف هسفن ، غلبی مل برضب هناطلس هبتاع دقو یح لجرلا ۀئیسلا ، ۀعرلا هذه ام حیرش : مهل لاقف (30)

(1 ) برضلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

… ةورع نب یناه دایز نب هللا دیبع راضحا



. اوفرصنافناـکو يدارملا ةورع نب یناـه یلع روعـألا نب کیرـش لزن لاـق : كادولا یبأ نع بیلک نب یلعملا نع فـنخم یبأ نع ماـشه رکذو جرخف سانلاو ، ءافرعلا هب ذخا امو اهلاق یتلا هتلاقمو هللا دیبع یئیجمب لیقع نب ملـسم عمـسو رامع ، عم نیفـص دهـش دقو ایعیـش کیرش

یناه هرکف یناه هیلإ جرخف جرخا ، نا هیلإ لسرأو هباب لخدف ، يدارملا ةورع نب یناه راد یلإ یهتنا یتح هب ملع دـقو راتخملا راد نم . هآر نیح هناکم

نا کتلأسلو تببحأل تقثو يراد کلوخد الولو اططـش ، ینتفلک دـقل هللا کمحر لاـقف : ینفیـضتو ، ینریجتل کـتیتأ ملـسم : هل لاـقف راد یف هیلإ فلتخت ۀعیـشلا تذـخأو هاوآف لخدا لهج نع کلثم یلع یلثم دودرم سیلو مامذ کـلذ نم ینذـخأی هنأ ریغ ینع جرخت

. ةورع نب یناه ۀثالثلا هذه مهطعأ مث هباحـصأ انل بلطاو لیقع نب ملـسم بلطا مث مهرد فالآ ۀثالث ذـخ هل : لاقف لقعم هل لاقی یلوم دایز نبا اعدو

ملو کب اوقثوو کیلإ اونأمطا مهاـیإ اـهتیطعأ دـق ول کـنإف مهنم ، کـنا مهملعأو مکودـع برح اـهب اونیعتـسا مهل : ( 1 ) لاقف فـالآ یف ۀبلعث نب دعس ینب نم يدسألا ۀجسوع نب ملـسم یلإ یتا یتح ءاجف کلذ لعفف حرو ، مهیلع دغا مث مهرابخأ ، نم ائیـش كومتکی

. هتالص نم غرف یتح سلجف ءاجف نیسحلل ، عیابی اذه نا نولوقی سانلا عمسو یلصی وهو مظعألا دجسملا . لماکلا یف امک لقف هنوک رهاظلا ( 1)

(31)ۀکراشملا ۀکارشلا ، (، 1 ) برحلا (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) ةداهشلا (، 3 ) ةورع نب یناه (، 2 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1)فالآ ۀثالث هذـهف مهبحأ ، نم بحو تیبلا اذـه لهأ بحب یلع هللا معنأ عالکلا يذـل یلوم ماشلا لهأ نم ءرما ینا هللا : دـبع ای لاق مث ادحأ دجأ ملف هءاقل دیرأ تنکو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر تنب نبال عیابی ۀفوکلا مدـق هنأ ینغلب مهنم ، لجر ءاقل اهب تدرأ مهرد

: نولوقی نیملسملا نم ارفن تعمس ذإ دجسملا یف افنآ سلاجل یناف هناکم ، فرعی الو هیلع ینلدی . هئاقل لبق هل یتعیب تذخأ تئش ناو هعیابأف مکبحاص یلع ینلخدتو لاملا اذه ضبقتل کتیتأ یناو تیبلا اذه لهاب ملع هل لجر اذه

رمالا اذهب يایإ کتفرعم ینءاس دقلو هیبن ، تیب لهأ کب هللا رصنیلو بحت ام لانتل کلذ ینرـس دقف يایإ کئاقل یلع هللا دمحا لاقف :کلذ نم هاطعأف نمتکیلو نحص انیل ۀظلغملا قیثاوملا هیلع ذخاو حربی نا لبق هتعیب ذخاف هتوطسو ، ۀیغاطلا اذه ۀفاخم یمنی نأ لبق نم

. هب یضر ام نب یناه ضرمف نذالا ، هل بلطف سانلا عم فلتخی ذـخأف کبحاص ، یلع نذالا کل بلاط اـناف یلزنم یف اـمایأ یلإ فلتخا هل : لاـق مث لاق هلتقاف ، هنم هللا کنکمأ دقف ۀـیغاطلا اذـه لتق اندـیکو انتعامج امنا یلولـسلا : دـیبع نب ةرامع هل لاقف هل ، ادـئاع هللا دـیبع ءاجف ةورع نم هریغ یلعو دایز نبا یلع امیرک ناکو روعألا نب کیرـش ضرم یتح ۀعمج الا ثکم امف جرخف يراد ، یف لتقی نأ بحأ ام یناه :

. ۀیشعلا کیلإ حئار ینا هللا دیبع هیلإ لسرأف عیشتلا دیدش ناکو ءارمالا جرخاف سلج اذإف ۀیشعلا يدئاع رجافلا اذه نا ملسمل : لاقف

(32)(، 1 ) ماشلا (، 1 ) ةورع نب یناـه (، 1 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دـبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ضرملا (، 1 ) ۀکراشملا ۀکارشلا ، (، 1 ) دوجسلا (، 2 ) لتقلا

… روعألا نب کیرش دایز نبا ةدایع



املف اهرمأ ، کتیفکو ةرصبلا یلإ ترس هذه یمایأ اذه یعجو نم تئرب ناف هنیبو ، کنیب لوحی دحأ سیل رصقلا یف دعقا مث هلتقاف هیلإ . کیرش ةدایعل هللا دیبع لبقا یشعلا نم ناک

هنأک يراد یف لتقی نأ بحأ ینا ال لاقف : هیلإ ةورع نب یناه ماقف سلج ، اذإ کنتوفی ال کیرـش : هل لاقو لخدیل لیقع نب ملـسم ماقف هایإ هلاؤس لاط املف تیکتـشا ، یتمو دجت يذلا ام لاقو : هعجو نع اکیرـش لأسف سلجف لخدـف دایز نب هللا دـیبع ءاجف کلذ ، حبقتـسا

وأ نیترم کلذ لاقف یسفن ، اهیف تناک ناو اهینقسا اهویحت نأ یملسب نورظنت ام لوقی : ذخأف هتوفی نا یشخ جرخی رخالا ال نأ يآرو هتعاس یتح حبـصلا ۀیامع لیبق هندید اذه لاز ام هللا کحلـصأ معن یناه : هل لاقف رجهی ؟ هنورتأ هنأش : ام نطفی الو هللا دیبع لاقف اثالث ،

. هذه؟ هلتق نم کعنم ام کیرش هل لاقف ملسم جرخف فرصناف ، ماق هنا مث

نامیالا نا هلآو هیلع هللا یلـص یبنلا نع سانلا هثدح ثیدحف يرخألا اماو هراد ، یف لتقی نا یناه ۀهارکف امهدحأ امأ ناتلـصخ لاقف :ثبلو يراد ، یف لتقی نا تهرک نکلو ارداغ ارفاـک ارجاـف اقـساف تلتقل هتلتق ول هللاو اـما یناـه : لاـقف نمؤم ، کـتفی ـالو کـتفلا دـیق تنک يذـلا کلذ نا ایناهو املـسم لتق ام دـعب هللا دـیبع غلبو هیلع یلـصف دایز نبا جرخف تام ، مث اثالث کلذ دـعب روعألا نب کـیرش

. کلتقیل کیلإ جورخلاب هرمأیو املسم ضرحی ناک امنا هضرم یف کیرش نم تعمس نبا یلوم القعم نإ مث اکیرش ، تشبنل مهیف دایز ربق نأ الول هللاوو ادبا قارعلا لهأ نم لجر ةزانج یلع یلصأ هللاو ال هللا : دیبع لاقف

(33)(، 1 ) قارعلا ۀلود (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دـبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) مالـسلا هیلع لیقع نب ملـسم ثحبلا : حیتافمهحفص

ةالصلا (، 5 ) ۀکراشملا ۀکارشلا ، (، 1 ) توملا (، 1 ) ربقلا (، 6 ) لتقلا (، 1 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) ةورع نب یناه (1)

دعب هیلع لخدا یتح هب لبقأف لیقع نبا یلع لخدیل امایأ ۀجسوع نب ملسم یلإ فلتخا هباحـصأو لیقع نبا یلإ لاملاب هسد يذلا دایز . هتعیب لیقع نبا ذخأف هلک هربخ هربخأف روعألا نب کیرش توم

هب ناکو حالسلا مهل يرتشی اضعب ، مهضعب هب نیعی امو مهلاومأ ضبقی ناک يذلا وهو هب ءاج يذلا هلام ضبقف يدئاصلا ۀمامث ابأ رماو ملعیو مهرابخا عمـسی جراخ رخآو لخاد لوأ وهف مهیلإ فلتخی لجرلا کـلذ لـبقاو ۀعیـشلا هوجوو برعلا ناـسرف نم ناـکو اریـصب ،

فالتخالا نم عطقنا ملسم هب لزن املف هللا ، دیبع یلإ حوریو ودغی یناه ناکو لاق : دایز ، نبا نذا یف اهرقی یتح اهب قلطنی مث مهرارـسأ ؟ ائناه يرأ یل ال ام هئاسلجل : دایز نبا لاقف جرخی لعجف ال ضرامتو

. هتدعل هضرمب تملع ول لاقف : كاش وه اولاقف :اعد لاق : دیعس ، نب ( 1 ) دلاجملا ینثدحف فنخم - وبأ لاق

دیعـس وبأ لاـقیو ورمع وـبأ ینادـمهلا مشج نب دـثرم نب ۀـعیبر نب لیبحرـش نب نارم يذ نب ماطـسب نب ریمع نب دعـس نب دـلاجم ( 1). یفوکلا

دبع نب ةربوو ةرمو ینادـمهلا رـشب نب دـمحمو ۀـقالع نب داـیزو فوـن نب ربـج كادوـلا یبأو مزاـح یبأ نب سیقو یبعـشلا نع يور . مهریغو نامحرلا

دایز نب دـحاولا دـبعو كرابملا نباو نانایفـسلاو ۀبعـشو مزاـح نب ریرجو هنارقأ نم وهو دـلاخ یبأ نب لیعامـسإو لیعامـسإ هنبا هنعو نب ییحیو ثایغ نب صفحو سنوی نب یسیعو دیز نب دامحو میشهو

(34)(، 1 ) ثایغ نب صفح (، 1 ) مزاح نب ریرج (، 1 ) كرابملا نبا (، 1 ) سنوی نب یسیع (، 1 ) دلاخ یبأ نب لیعامسإ ثحبلا : حیتافمهحفص



(1 ) رشب نب دمحم (، 1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) دیز نب دامح . ۀجراخ نب ءامسأو ثعشألا نب دمحم هللا دیبع

. يدیبزلا جاجحلا نب ورمع امهعم ثعب هنا يدارملا ۀبقع نبا نسحلا ینثدح فنخم - وبأ لاق ییحی مأ یهو ةورع ، نب یناه تحت جاجحلا نب ورمع تخأ ۀعور تناک لاق : كادولا یبأ نع ۀلعو نب رمن ینثدحو فنخم - وبأ لاق

نبنامیلس نب ةدبعو بدؤملا لیعامسإ وبأو رمحألا دلاخ وبأو نامیلس نب میحرلا دبعو ریمن نباو یفقثلا لیقع وبأو لیضف نباو ةدئاز یبأ

. مهریغو عدوملا نب رضاحمو ۀماسأ وبأو ناطقلا نب ییحیو تام هریغو یلع نبو رمع لاقو ۀظوفحم ، ریغ هیوری ام ۀـماعو رباج ، ریغ نعو ۀـحلاص ثیداحأ رباج نع یبعـشلا نع هل يدـع : نبا لاق

. قودص وهو هیف سانلا ملکت نایفس نب بوقعی لاقو نورقم ، ملسم دنع هثیدح ۀجحلا ، يذ یف ةأمو نیعبرأو عبرأ ثلث ) ) ۀنسراوس نب ثعـشأ لوقی : ناک يدهم نبا نا الا ثیدحلا رئاج یلجعلا لاقو هقدصل ، هثیدـح لمتحی ینثملا : نب دـمحم لاق یجاسلا : لاقو

. قودص يراخبلا لاقو هنم : أرقا ناک نع دلاجم نع ریمن ، نب هللا دـبع انثدـح دعـس - ینب نم لجر ریرج نب هللا دـبع ینثدـح یـضاقلا ، یبأ نبا ءافعـضلا : یف يراخبلا لاقو هللا دـمحم ای لاقف : لیئاربج لزنف ةروصنملا ، اهامـس هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر تنب ۀـمطاف تدـلو امل لاـق : ساـبع نبا نع یبعـشلا

، ۀمطاف اهامس اهتیمـس . امم ریخ مساب اهبقل دق اهناو اهنم ، یلإ بحأ دولوم دلو ام لوقی : وهو مالـسلا ، كدولوم ئرقیو مالـسلا کئرقی . رانلا نم اهتعیش مطفت اهنأل

(35)اهیلع هللا مالس ءارهزلا ۀمطاف ةدیسلا (، 1 ) ثعشألا نب دمحم (، 1 ) ةورع نب یناه (، 1 ) يدیبزلا جاجح نب ورمع ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ینثملا نب دمحم (، 1 ) لیعامسإ وبأ (، 1 ) ریمن نب هللا دبع (، 1 ) ۀجحلا يذ رهش (، 1 ) سابع نب هللا دبع (، 1)یلع سلجی وهو أرب دق هنا ینغلب دق لاق : یکتشیل ، هناو هللا کحلـصأ يردن ام اولاق : اننایتإ ؟ نم ةورع نب ئناه عنمی ام مهل : لاقف ئناه هیلع اوفقو یتح هوتاف برعلا ، فارـشا نم هلثم يدنع دسفی نا بحأ یناف ال قحلا نم کلذ یف هیلع ام عدـی الا هورمف هوقلأف هراد باب

يوکـشلا مهل : لاقف هتدـعل كاش هنأ ملعا ول لاق دـقو كرکذ دـق هنإف ریمألا ءاقل نم کعنمی اـم اولاـقف : هباـب یلع سلاـج وهو ۀیـشع امل کیلع انمـسقأ ناطلـسلا هلمتحی ءافجلاو ال ءاطبالاو كأطبتـسا دقو كراد باب یلع ۀیـشع لک سلجت کنا هغلبی هل : اولاقف ینعنمی

. انعم تبکر : ۀجراخ نب ءامسأ نب ناسحل لاقف ناک ، يذلا ضعبب تسحأ هسفن ناک رصقلا نم اند اذإ یتح اهبکرف ۀلغبب اعد مث اهسبلف هبایثب اعدف ئرب تنأو الیبس ، کسفن یلع لعجت ملو ائیـش کیلع فوختأ ام هللاو مع يأ لاق : يرت ؟ امف فئاخل لـجرلا اذـهل هللاو ینا یخأ نب اـی

لاق علط املف مهعم لخدو دایز نبا یلع موقلا لخدف هب . ملع دقف دمحم اماف هللا ، دیبع هیلإ ثعب ئش يا یف ملعی مل ءامـسأ نأ اومعزو تفتلا یضاقلا حیرـش هدنعو دایز نبا نم اند املف ۀبقع نب ةرامع هنبا عفان مأب كاذ ذإ هللا دیبع سرع دقو هالجر نئاخب کتتأ هللا دیبع

: لاقف هوحن : لاق ریمألا ؟ اهیأ كاذ امو یناه : هل لاقف افطلم . امرکم مدق ام لوأ هل ناک دقو دارم نم کلیلخ نم كریذع یلتق * دیریو هءابح دیرأ

كراد هتلخدأف لیقع نب ملـسمب تئج نیملـسملا ۀـماعو نینمؤملا ریمـأل كرود یف صبرت یتلا رومـألا هذـه اـم ةورع نب یناـه اـی هیإ یفخی کلذ نا تننظو کلوح رودلا یف لاجرلاو حالسلا هل تعمجو

(36)(1 ) لتقلا (، 2 ) عنملا (، 1 ) يوکشلا (، 1 ) یضاقلا حیرش (، 2 ) ةورع نب یناه (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص



هتدـحاجم الا یناه یبأو امهنیب کلذ رثک املف یلب ، لاق : تلعف ام لاق : تلعف ، دـق یلب لاق يدـنع ، ملـسم امو تلعف ام لاـق : کـل ، یلع . معن لاق اذه فرعت لاقف هیدی نیب فقو یتح ءاجف نیعلا کلذ القعم دایز نبا اعد هترکانمو

قدصو ینم عمـسا هل : لاقف هتعجار هسفن نإ مث ۀعاس هدلخ یف طقـسف مهرابخاب هاتا دق هناو مهیلع انیع ناک هنأ کلذ دـنع ئناه ملعو لوزنلا ینلأسف یباب یلع اسلاج هتیأر یتح هرما نم ئـشب تملع الو یلزنم یلإ هتوعد ام هریغ هلا يذلا ال هللاو کبذکأ هللاوف ال یتلاقم ،

نالا تیطعأ تئـش ناف کغلب يذلا هرما نم ناک دـقو هتیوآو ، هتفـضو يراد هتلخدأف مامذ کلذ نم ینلخدو هدر نم تییحتـساف یلع نم جرخی نا هرمأف هیلإ قلطناو کیتآ یتح كدـی یف نوکت ۀـنیهر کتیطعأ تئـش ناو اءوس کیغبأ الا هیلإ نئمطت اـمو اـظلغم اـقثوم

ادـبا هب کئیجأ هللاو ال ال لاقف : هب ، ینیتأت یتح ادـبا ینقرافت هللاو ال لاقف ال هراوجو ، همامذ نم جرخاف ضرألا نم ءاش ثیح یلإ يراد ؟ هلتقت یفیضب کئیجأ انا

. هب کیتآ هللاو ال لاق : هب . ینیتأتل هللاو لاق هملکأ یتح هایإو ینلخ ریمألا هللا حلصأ لاقف : هریغ يرـصب الو یماش ۀفوکلاب سیلو یلهابلا ورمع نب ملـسم ماق امهنیب مالکلا رثک املف

دایز نبا نم ۀـیحان هب الخف ماقف کملکأ ، یتح انهیه یلإ مق ئناهل : لاقف املـسم ، هیلإ عفدـی نا داـیز نبا یلع هیبأـتو هتجاـجل يأر اـمل . نالوقی ام هیلع یفخ اضفخ اذإو نالوقی ام عمس امهتاوصأ اعفر اذإ امهاری ثیح بیرق کلذ یلع هنم امهو

(37)(1 ) لتقلا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

… دایز نبا عم ةورع نب یناه ۀصق

وهو لتقلا نع کب سفن ینا ال هللاوف کتریـشعو کموق یلع ءالبلا لخدـتو کسفن لتقت نا هللا كدـشنأ ینا یناه ای ملـسم : هل لاقف الو ةازخم کلذب کیلع سیل هنإف هیلإ هعفداف هیرئاض الو هیلتاق اوسیلو موقلا مع نبا لجرلا اذه نا هنأش یف كرحتـس هتریـشع نأ يری

يرأو عمـسا حیحـص یح انأو یفیـضو يراج عفدا انأ راعلاو يزخلل کلذ یف یلع نا هللاو یلب لاق : ناطلـسلا ، یلإ هعفدـت امنا ۀـصقنم هعفدا هللاو ال لوقی وهو هدشانی ذخاف هنود ، تومأ یتح هعفدا مل رـصان یل سیل ادـحاو الا نکأ مل ول هللاو ناوعألا ریثک دـعاسلا دـیدش

. ادبأ هیلإ : لاقف كراد ، لوح ۀقرابلا رثکت اذإ لاق : کقنع ، نبرضأل وأ هب ینیتأتل هللاو لاقف : هنم ، هوندأف ینم هوندأ لاقف کلذ دایز نبا عمسف

لزی ملف بیـضقلاب ههجو ضرعتـساف یندأف ینم هوندأ دایز : نبا لاقف هنوعنمیـس هتریـشع نأ نظی وهو ینفوخت ۀـقرابلابأ کیلع اـفهل او یناه برضو بیضقلا ، رسک یتح هتیحل یلع هنیبجو هیدخ محل رثنو هبایث یلع ءامدلا لیسو هفنأ رسک یتح هدخو هنیبجو هفنأ برـضی

کلتق انل لح دق کسفنب تللحأ مویلا رئاس يرورحأ هللا دیبع لاقف عنمو ، لجرلا هذباجو لاجرلا کلت نم یطرـش فیـس مئاق یلإ هدیب . هب کلذ لعفف اسرح هیلع اولعجاو هباب هیلع اوقلغأو رادلا تویب نم تیب یف هوقلأف هوذخ

ههجو تمـشه کیلع هانلخدأو هب كانئج اذإ یتح لجرلاب کئیجن نا انترمأ مویلا ؟ راس ردغ لسرأ لاقف : ۀـجراخ نب ءامـسأ هیلإ ماقف نب دـمحم اـماو سبحف . كرت مث هب عـتعتو زهلف هب رمأـف اـنهیهل کـناو هللا : دـیبع هل لاـقف هلتقت . کـنا تمعزو هتیحل یلع همد تلیـسو

: لاقف ثعشألا (38)

(1 ) نظلا (، 3 ) لتقلا (، 1 ) ثعشألا نب دمحم ثحبلا : حیتافمهحفص . بدؤم ریمألا امنا انیلع مأ ناک انل ریمألا يأر امب انیضر دق

ناسرف هذه جاجحلا نب ورمع انأ يدان مث میظع عمج هعمو رصقلاب طاحأ یتح جحذم یف لبقاف لتق دق ائناه نا جاجحلا نب ورمع غلبو



. ۀعامج قرافن ملو ۀعاط علخت مل اههوجوو جحذم : هللا دیبعل لیقف کلذ ، اومظعأف لتقی مهبحاص نا مهغلب دقو

هیلإ لخدف هتیأر دق کناو لتقی مل یح هنا مهملعأف جرخا مث هیلإ رظناف مهبحاص یلع لخدا یضاقلا حیرـشل لاقف بابلاب جح ذم هذه . هیلإ رظنف حیرش

(1 ) نامحرلا دبع نع ریهز نب بعقصلا ینثدحف فنخم - وبأ لاق لیبق یبأو یناه نب دیمح یناه یبأ نع يور یناردنکسإلا ، حیرـش وبأ يرفاعملا نب دومحم نب هللا دبع نب حیرـش نب نمحرلا دبع ( 1)

لیحارـشو لفون نب نامحرلا دبع نب دمحم دوسألا یبأو فینح نب لهـس نب ۀماما یبأ نب لهـسو ءابلاب دیجب نب بویأو یناه نب ییح . مهریغو ریبزلا یبأو یتیعرلا ریمس نب دمحم حابصلا یبأو يرفاعملا هللا دبع نب بهاوو ثراحلا نب میرکلا دبعو دیزی نب

نب ئناهو يرـصملا حلاص وبأو یبضلا دواد نب یـسومو بابحلا نب دـیزو ریثک نب مساقلاو مساقلا نباو بهو نباو كرابملا نبا هنعو . لکوتملا

. سأب هب سیل دمحا دازو ۀقث ، یئاسنلاو : نیعم نباو دمحا لاق لاق تاقثلا ، یف نابح نبا هرکذو هب ، ساب ال متاح : وبأ لاقو

(39)دومحم نب هللا دبع (، 1 ) نابح نبال تاقثلا باتک (، 1 ) جحلا (، 3 ) لتقلا (، 1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) یضاقلا حیرش ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) میرکلا دبع (، 1 ) كرابملا نبا (، 1 ) نامحرلا دبع نب دمحم (، 1)

… هسبح دعب دایز نبا ۀبطخ

لهأ نیأف یتریشع تکلهأ نیملـسملل ای هللا ای لاق : ینآر املف یناه یلع تلخد لاق : ۀحلط نب لیعامـسإ ثدحی هتعمـس لاق حیرـش نب تجرخو رـصقلا باب یلع ۀجرلا عمـس ذإ هتیحل یلع لیـست ءامدلاو مهودـع نباو مهودـعو ینولخی اودـقافت رـصملا لهأ نیأو نیدـلا

. ینوذقنأ رفن ةرشع یلع لخد نا نیملسملا نم یتعیشو جحذم تاوصأ اهنظأل ینا حیرش ای لاقف ینعبتاو یعم هناکم الول هللا میأو هسأر یلع موقی نمم هطرـش نم ناکو دایز نبا یعم هلـسرأ يرمحألا رکب نب دیمح یعمو مهیلإ تجرخف لاق

هیلإ لوخدـلاب ینرما مکبحاص یف مکتلاقمو مکناـکم هغلب اـمل ریمـألا نا تلق : مهیلإ تجرخ اـملف هب ، ینرما اـم هباحـصأ تغلبأ تنکل لتقی مل ذإ اماف هباحـصأو ورمع لاقف الطاب ، ناک هلتق نم مکغلب يذـلا ناو یح هنا مکملعأ ناو مکاـقلأ نا ینرمأـف هیلإ ترظنف هتیتأـف

هـسبحو ائناه هللا دیبع برـض امل لاق : ینادمهلا ریـشب نب دمحم نع یلع نب جاجحلا ینثدح فنخم - وبأ لاق اوفرـصنا مث دـمحلاو هللا . هیلع ینثأو هللا دمحف همشحو هطرشو سانلا فارشا هعمو ربنملا دعصف جرخف هب سانلا بثی نأ یشخ

مکتمئأ ۀعاطو هللا ۀعاطب اومصتعاف سانلا اهیأ دعب اما لاق : مث . ۀقث يرصم یلجعلا لاقو تلق : لضفو ، ةدابع هل تناکو ةأمو نیتسو عبس ۀنس ۀیردنکسإلاب یفوت سنوی : نبا

ج 6 ص 193) ) بیذهتلا بیذهت (40)

(1 ) برضلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) كالهلا (، 1 ) ریشب نب دمحم ثحبلا : حیتافمهحفص

… ملسم مزاح نب هللا دبع رابخا

نع لزن امف لزنیل بهذ مث لاق : رذـنأ نم رذـعأ دـقو کقدـص نم كاخأ نا اومرحتو ، اوفجتو اولذـتو اوکلهتف اوقرفت الو اوفلتخت الو



اعرسم رصقلا هللا دیبع لخدف لیقع نبا ءاج دق لیقع نبا ءاج دق نولوقیو نودتشی نیرامتلا لبق نم دجسملا ةراظنلا تلخد یتح ربنملا ام یلإ رظنأل رصقلا یلإ لیقع نبا لوسر هللاو انا لاق : مزاح ، نب هللا دبع نع دیزی نب فسوی ( 1 ) ینثدح فنخم - وبأ لاق هباوبأ قلغأو

دارمل ةوـسن ذإو ربخلاـب لـیقع نب ملـسم یلع لـخد رادـلا لـهأ لوأ تنکو یـسرف تـبکر سبحو برـض اـملف لاـق : ئناـه ، رمأ راـص دقو هلوح رودلا مهنم ءالم دقو هباحـصأ یف يدانأ نا ینرمأف ربخلاب لیقع نب ملـسم یلع تلخدف هالکث ، ای هاترثع ای نیدانی تاعمتجم

رودلا یفو افلأ رشع ۀینامث هعیاب . راطعلا ءاربلا رشعم وبأ يرصبلا دیز نب فسوی هنوک رهاظلا ( 1)

نب یـسومو ۀـلیط نب ۀـقدصو رانید نب مزاح یبأو ناوکذ نب دـلاخو ۀـیح نب ریبج نب هللا دـبع نب دیعـسو سنخألا نب دـیبع نع يور . ةدعو ثایغ نب نامثعو ناقهد

نب نادیـسو یمدـقملا رکب یبأ نب دـمحمو يردـحجلا نیـسح نب لضف لماک وبأ يروباـسینلا ییحی نب ییحی باـطخلا نب دـیز هنعو ناکو ءارحبلا رشعم وبأ انث یمدقملا ، رکب یبأ نب دمحم نع دینجلا نب یلع لاقو هثیدح ، بتکی متاح : وبأ لاق مهریغو نیؤلو براضم

. تاقثلا یف نابح نبا هرکذو ۀقث ،لامکلا ص 440 بیذهت بیهذت ۀصالخو ج 11 ص 429 ) ) بیذهتلا بیذهت

(41)نب دیعس (، 1 ) نابح نبال تاقثلا باتک (، 1 ) كالهلا (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) برضلا (، 2 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص

(2 ) رکب یبأ نب دمحم (، 1 ) هللا دبع . هیلإ اوعمتجاف ۀفوکلا لهأ يدانتو تمأ روصنم ای تیدانو تمأ روصنم ایدان یل : لاقف لجر فالآ ۀعبرأ

يدسألا ۀجـسوع نب ملـسمل دقع مث لیخلا یف یمامأ رـس لاقو : ۀعیبرو ةدنک عبر یلع يدنکلا ریزع نب ورمع نب هللا دیبعل ملـسم دقعف ةدعج نی سابعل هدـقعو نادـمهو میمت عبر یلع دـئاصلا ۀـمامث نبال دـقعو مهیلع تنأف لاجرلا یف لزنا لاقو دـسأو جـحذم عبر یلع

. باوبألا قلغو رصقلا یف زرحت هلابقا دایز نبا غلب املف رصقلا وحن لبقا مث ۀنیدملا عبر یلع یلدجلا سابع نع قاحسإ یبأ نب ( 1 ) فسوی ینثدح فنخم - وبأ لاق

دبعو ینهدلا رامعو ردکنملا نباو یبعـشو هدجو هیبأ نع يور هدج ، یلإ بسنی دقو یعیبسلا قاحـسإ یبأ نب قاحـسإ نب فسوی ( 1). لیقع نب دمحم نب هللا

وبأ لاقو هنم ، ظفحا قاحـسإ یبأ دـلو یف نکی مل ۀـنییع ، نباو قاحـسإ یبأ نب سنوی انبا یـسیعو لیئارـسإ همع انباو میهاربإ هنبا هنعو نیسمخو عبـس ۀنـس تام هتلق . یلع ثیدحلا میقتـسم قاحـسإ یبأ دلو نم ظفحا ناک تاقثلا : یف نابح نبا لاقو هثیدح ، بتکی متاح :

ج 4 ص ) لادتعالا نازیم ج 11 ص 408 ) ) بیذهتلا بیذهت ۀقث . ینطقرادلا : لاقو تلق : رفعج ، یبأ نمز یف تام دعس : نبا لاقو ةأمو ،ص 438) ) لامکلا بیذهت بیهذت ۀصالخ ج 3 ص 297 ) ) فشاکلا ( 462

(42)لامکلا بیذـهت بیهذـت ۀـصالخ باتک (، 1 ) ۀجـسوع نب ملـسم (، 1 ) ورمع نـب هللا دــیبع (، 1 ) ۀـفوکلا ۀـنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص ینهدلا رامع (، 1 ) یعیبسلا قاحسإ (، 1 ) لیقع نب دـمحم نب هللا دـبع (، 1 ) نابح نبال تاقثلا باـتک (، 1 ) ینمیلا يراـصنألا یجرزخلل

(2 ) توملا (، 1)

… فالآ ۀعبرأ عم لیقع نب ملسم جورخ

طاحأ یتح دارم نم سانلا یف ریـسی ملـسم لبقاو لاق : ةأمثلث نحنو الا رـصقلا انغلب املف فالآ ۀعبرأ لیقع نبا عم انجرخ لاق : یلدـجلا



، ءاسملا یتح نوبوثی اولاز امو قوسلاو سانلا نم دجـسملا ءالتما یتح الیلق الا انثبل ام هللاوف اوعمتجاو انیلإ اوعادـت سانلا نإ مث رـصقلاب سانلا فارشا نم الجر نورشعو طرشلا نم الجر نوثالث الا هعم سیلو رـصقلا بابب کسمتی نا هرما ربک ناکو هعرذ هللا دیبعب قاضف

نوفرـشی دایز نبا عم رـصقلاب نم لعجو نیمورلا راد یلی يذـلا بابلا لبق نم دایز نبا نوتأی ساـنلا فارـشا لـبقاو هیلاومو هتیب لـهأو باهش نب ریثک هللا دیبع اعدو هیبأ ، یلعو هللا دیبع یلع نورتفی مهو ال مهومتشی ناو ةراجحلاب مهومری نا نوقتیف مهیلإ نورظنیف مهیلع

مهرذحیو برحلا مهفوخی لیقع و نبا نع سانلا لذخیو ۀـفوکلاب ریـسیف جـحذم نم هعاطأ نمیف جرخی نا هرمأف یثراحلا نیـصح نبا لثم لاقو سانلا ، نم هءاج نمل نامأ هیأر عفریف توم رـضحو ةدنک نم هعاطأ نمیف جرخی نا ثعـشألا نب دمحم رماو ناطلـسلا ، ۀبوقع

هوجو رئاس سبحو يرماعلا نشوجلا يذ نب رمـشو یلجعلا رحبأ نب راجحو یمیمتلا یعبر نب ثبـشو یلهذـلا روش نب عاـقعقلل کـلذ . لیقع نبا نع سانلا لذخی باهش نب ریثک جرخو سانلا ، نم هعم نم ددع ۀلقل مهیلإ اشاحیتسا هدنع سانلا

اریثک نأ : یبلکلا بانج ( 1 ) نبا ینثدحف فنخم - وبأ لاق . یبلکلا بانج وبأ ۀیح یبأ نب ییحی یف هتمجرت یتأیسو یبلکلا ، بانج یبأ هنوک رهاظلا )

(43)دمحم (، 2 ) باهش نب ریثک (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) برحلا (، 1 ) ثعشألا نب

… رصق لیقع نب ملسم ۀطاحإ

طاحأ یتح دارم نم سانلا یف ریـسی ملـسم لبقاو لاق : ةأمثلث نحنو الا رـصقلا انغلب املف فالآ ۀعبرأ لیقع نبا عم انجرخ لاق : یلدـجلا ، ءاسملا یتح نوبوثی اولاز امو قوسلاو سانلا نم دجـسملا ءالتما یتح الیلق الا انثبل ام هللاوف اوعمتجاو انیلإ اوعادـت سانلا نإ مث رـصقلاب

سانلا فارشا نم الجر نورشعو طرشلا نم الجر نوثالث الا هعم سیلو رـصقلا بابب کسمتی نا هرما ربک ناکو هعرذ هللا دیبعب قاضف نوفرـشی دایز نبا عم رـصقلاب نم لعجو نیمورلا راد یلی يذـلا بابلا لبق نم دایز نبا نوتأی ساـنلا فارـشا لـبقاو هیلاومو هتیب لـهأو

باهش نب ریثک هللا دیبع اعدو هیبأ ، یلعو هللا دیبع یلع نورتفی مهو ال مهومتشی ناو ةراجحلاب مهومری نا نوقتیف مهیلإ نورظنیف مهیلع مهرذحیو برحلا مهفوخی لیقع و نبا نع سانلا لذخیو ۀـفوکلاب ریـسیف جـحذم نم هعاطأ نمیف جرخی نا هرمأف یثراحلا نیـصح نبا

لثم لاقو سانلا ، نم هءاج نمل نامأ هیأر عفریف توم رـضحو ةدنک نم هعاطأ نمیف جرخی نا ثعـشألا نب دمحم رماو ناطلـسلا ، ۀبوقع هوجو رئاس سبحو يرماعلا نشوجلا يذ نب رمـشو یلجعلا رحبأ نب راجحو یمیمتلا یعبر نب ثبـشو یلهذـلا روش نب عاـقعقلل کـلذ

. لیقع نبا نع سانلا لذخی باهش نب ریثک جرخو سانلا ، نم هعم نم ددع ۀلقل مهیلإ اشاحیتسا هدنع سانلا اریثک نأ : یبلکلا بانج ( 1 ) نبا ینثدحف فنخم - وبأ لاق

. یبلکلا بانج وبأ ۀیح یبأ نب ییحی یف هتمجرت یتأیسو یبلکلا ، بانج یبأ هنوک رهاظلا )(43)

دمحم (، 2 ) باهش نب ریثک (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) برحلا (، 1 ) ثعشألا نب

… لیقع نب ملسم عم سانلا ۀماقإ

دایز نبا یلع هلخدأ یتح هذـخاف نایتف ینب یف لیقع نبا دـیری هحالـس سبل دـق دـیزی نب یلعـألا دـبع هل ، لاـقی بلک نم ـالجر یقلأ یتح ثعـشألا نب دـمحم جرخو سبحف ، هب رمأف کسفن ، نم کلذ ینتدـعو تنکو لاق : کتدرأ ، امنا داـیز نبـال لاـقف هربخ ، هربخأـف



ثعبف هسبحف دایز نبا یلإ هب ثعبف هذخاف هحالس ، هیلع لیقع نبا دیری وهو يدزألا بخلص نب ةرامع هءاجو ةرامع ینب رود دنع فقو یحنتی ذخأ هاتا نم ةرثک ثعشألا نب دمحم يآر املف یمابشلا ، حیرش نب نامحرلا دبع دجـسملا نم ثعـشألا نب دمحم یلإ لیقع نبا

. هفقوم نع رخأتف رارعلا نم لیقع نبا یلع تلح دق ثعشألا دمحم یلإ یلهذلا روش نب عاقعقلا لسرأو رخأتیو نم مهعاطأ نمیف عاقعقلاو دـمحمو باهـش نب ریثک هللا دـیبع دـنع عمتجا اـملف نییمورلا ، راد لـبق نم داـیذ نبا یلع لـخد یتح لـبقأف

لهأو کطرـش نمو سانلا فارـشأ نم ریثک سان رـصقلا یف کعم ریمألا هللا حلـصأ دایز : نبال نیحـصانم اوناکو ریثک هل لاـقف مهموق . کیلاومو کتیب

. هجرخأف اءاول یعبر نب ثبشل دقعو هللا ، دیبع یبأف مهیلإ ، انب جرخاف یلع اوفرـشأ لاق : مث هیلإ مهعمجف فارـشالا یلإ هللا دیبع ثعبف دـیدش مهرمأو ءاسملا یتح نوبوثیو نوربکی لیقع نبا عم سانلا ماقأو

. مهیلإ ماشلا نم دونجلا لوصف مهوملعأو ۀبوقعلاو نامرحلا ۀیصعملا لهأ اوفوخو ۀمارکلاو ، ةدایزلا ۀعاطلا لهأ اونمف سانلا فارشالا انیلع فرشأ لاق ریبک ، ینب نم دزألا نم يربکلا مزاح نب هللا دبع نع دشار یبأ نب نامیلس ینثدح فنخم : وبأ لاق

(44)(، 1 ) باهش نب ریثک (، 1 ) دیزی نب یلعألا دبع (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش (، 2 ) دیفملا خیشلل فارشألا باتک ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) دوجسلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) ثعشألا نب دمحم

… مهریذحتو سانلا عم باهش نب ریثک ملکت

لتقلل مکسفنأ اوضرعت الو رـشلا اولجعت الو مکیلاهأب اوقحلا سانلا اهیأ لاقف : بجت نأ سمـشلا تداک یتح سانلا لوأ نب ریثک ملکتف مرحی نأ مکتیـشع نم اوفرـصنت ملو هبرح یلع متممتأ نئل ادـهع ریمألا هللا یطعأ دـقو تلبقأ ، دـق دـیزی نینمؤملا ریمأ دونج هذـه ناـف مکیف هل یقبی یتح ال بئاغلاب دـهاشلاو میقـسلاب ئربلا ذـخأی نأو عمط ریغ یلع ماشلا لهأ يزاغم یف مکتلتاقم قرفیو ءاطعلا مکتیرذ

نوقرفتی اوذـخأ سانلا مهتلاقم عمـس املف اذـه مالک نم وحنب فارـشالا ملکتو اهیدـیأ ترج ام لابو اـهقاذأ ـالا ۀیـصعملا هللا نم ۀـیقب ، کنوفکی سانلا فرـصنا لوقتف . اهاخأ وأ اهنبا یتأت تناک ةأرملا نأ دیعـس ، نب دلاجملا ینثدحف فنخم - وبأ لاق نوفرـصنی اوذخأو

نوعدصتیو نوقرفتی اولاز امف هب بهذیف فرصنا رشلاو برحلاب عنـصت امف ماشلا لهأ کیتأی ادغ لوقیف هیخأ وأ هنبا یلإ لجرلا ئجیو دق هنأ يأر املف اسفن نوثالث الا لیقع نبا عم یلـص امف برغملا تیلـص یتح دجـسملا یف اسفن نوثالث هعم امو لیقع نبا یـسمأ یتح هعم سیل اذإو بابلا نم جرخ مث ةرشع ، مهنم هعمو باوبألا غلب املف ةدنک ، باوبأ وحن اهجوتم جرخ رفنلا کئلوأ الا هعم سیلو یـسمأ

ددلتی ههجو یلع یضمف ودع ، هل ضرع نا هسفنب هیساوی الو لزنم یلع هلدی الو قیرطلا یلع هلدی ادحأ سحی وه ال اذإف تفتلاو ناسنا دلو مأ ۀعوط اهل : لاقی ةأرما باب یلإ یهتنا یتح یـشمف ةدنک ، نم ۀلبج ینب رود یلإ جرخ یتح بهذی نبا يردی ۀفوکلا ال ۀـقزأ یف

. الالب هل تدلوف یمرضحلا دیسأ اهجوزتف اهقتعأف سیق نب ثعشألل تناک (45)

(1 ) لتقلا (، 1 ) دوجسلا (، 2 ) ماشلا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) دیفملا خیشلل فارشألا باتک ثحبلا : حیتافمهحفص

… ۀقزأ یف لیقع نب ملسم یضم

هتقـسف تلخدف اءام ، ینیقـسا هللا ۀمأ ای اهل : لاقف هیلع ، تدرف لیقع ، نبا اهیلع ملـسف هرظتنت ، ۀـمئاق همأو سانلا عم جرخ دـق لالب ناکو ؟ برشت ملأ هللا دبع ای تلاقف : تجرخ مث ءانالا تلخدأو سلجف ،

یلإ رمف هللا دـبع ای هللا ناحبـس ئف هللا هل : تلاق مث تکـسف ، کلذ لثم تلاقف تداع مث تکـسف ، کلهأ ، یلإ بهذاف تلاـق : یلب ، لاـق :



. کل هلحأ الو یباب یلع سولجلا کل حلصی هنإف ال هللا كافاع کلهأ هللا دبع ای تلاقف مویلا ، دعب هب کتئفاکم یلعلو فورعمو رجأ یلإ کل لهف ةریـشع ، الو لزنم رـصملا اذه یف یلام هللا ۀمأ ای لاقف ماقف ریغ اهراد یف اتیب هتلخدأف لخدا ، تلاق : معن ، لاق : ملـسم ؟ تنأ تلاق ینورغو موقلا ءالؤه ینبذـک لیقع ، نب ملـسم انا لاـق : كاذ ؟ اـمو

تیبلا یف لوخدـلا رثکت اهآرف اـهنبا ءاـج نأ نم عرـسأب نکی ملو شعتی ملف ءاـشعلا ، هیلع تضرعو هل تشرفو هیف ، نوکت يذـلا تیبلا . انأشل کل نا هنم کجورخو ۀلیللا ذنم تیبلا اذه کلوخد ةرثک ینبیریل هللاو لاقف : هنم ، جورخلاو

: تلاق ینربختل ، هللاو اهل : لاق اذه ، نع هلأ ینب : ای تلاق فلحف نامیالا هیلع تذخأو هب كربخأ امب سانلا نم ادحأ نثدحت ینب ال ای تلاقف : اهیلع حلأف ئـش ، نع ینلأست الو کنأش یلع لبقأ

دایز نبا یلع لاط املو هل ، باحصأ عم برشی ناک مهضعب لاقو سانلا . نم ادیرـش ناک دق هنأ اومعزو تکـسو عجطـضاف هتربخأف اهل ؟ ادحأ مهنم نورت له اورظناف اوفرشأ هباحصأل : لاق کلذ لبق هعمسی ناک اتوص لیقع نبا باحصأل عمسی ذخأو ال

(46)(1 ) یناوألا ءانإلا ، (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص

… ۀعوط عم لیقع نب ملسم ۀصق

هتقـسف تلخدف اءام ، ینیقـسا هللا ۀمأ ای اهل : لاقف هیلع ، تدرف لیقع ، نبا اهیلع ملـسف هرظتنت ، ۀـمئاق همأو سانلا عم جرخ دـق لالب ناکو ؟ برشت ملأ هللا دبع ای تلاقف : تجرخ مث ءانالا تلخدأو سلجف ،

یلإ رمف هللا دـبع ای هللا ناحبـس ئف هللا هل : تلاق مث تکـسف ، کلذ لثم تلاقف تداع مث تکـسف ، کلهأ ، یلإ بهذاف تلاـق : یلب ، لاـق :. کل هلحأ الو یباب یلع سولجلا کل حلصی هنإف ال هللا كافاع کلهأ

هللا دبع ای تلاقف مویلا ، دعب هب کتئفاکم یلعلو فورعمو رجأ یلإ کل لهف ةریـشع ، الو لزنم رـصملا اذه یف یلام هللا ۀمأ ای لاقف ماقف ریغ اهراد یف اتیب هتلخدأف لخدا ، تلاق : معن ، لاق : ملـسم ؟ تنأ تلاق ینورغو موقلا ءالؤه ینبذـک لیقع ، نب ملـسم انا لاـق : كاذ ؟ اـمو

تیبلا یف لوخدـلا رثکت اهآرف اـهنبا ءاـج نأ نم عرـسأب نکی ملو شعتی ملف ءاـشعلا ، هیلع تضرعو هل تشرفو هیف ، نوکت يذـلا تیبلا . انأشل کل نا هنم کجورخو ۀلیللا ذنم تیبلا اذه کلوخد ةرثک ینبیریل هللاو لاقف : هنم ، جورخلاو

: تلاق ینربختل ، هللاو اهل : لاق اذه ، نع هلأ ینب : ای تلاق فلحف نامیالا هیلع تذخأو هب كربخأ امب سانلا نم ادحأ نثدحت ینب ال ای تلاقف : اهیلع حلأف ئـش ، نع ینلأست الو کنأش یلع لبقأ

دایز نبا یلع لاط املو هل ، باحصأ عم برشی ناک مهضعب لاقو سانلا . نم ادیرـش ناک دق هنأ اومعزو تکـسو عجطـضاف هتربخأف اهل ؟ ادحأ مهنم نورت له اورظناف اوفرشأ هباحصأل : لاق کلذ لبق هعمسی ناک اتوص لیقع نبا باحصأل عمسی ذخأو ال

(46)(1 ) یناوألا ءانإلا ، (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص

… عفان نب ورمع دایز نب رمأ

مهیدیأ یف رانلا لعش نوضفخی اولعجو دجـسملا حباحب اوعرفف مکل اونمک دق لالظلا تحت مهلعل اورظناف لاق : ادحأ ، اوری ملف اوفرـشأف لابحلاب دشت نانطلا فاصناو لیدانقلا اولدف نودیری امک مهل ئضت انایحأو ال مهل ئـضت انایحأ تناکو دحأ لالظلا یف له نورظنی مث

یتلا ۀلظلاب کلذ اولعف یتح اهطـسوأو اهاندأو لالظلا یـصقأ یف کلذ اولعفف ضرألا ، یلإ یهتنت یتح یلدـت مث نارینلا اهیف لعجت مث . ربنملا اهیف



هلوح اوسلجف مهرمأف هعم هباحـصأ جرخو ربنملا دعـصف جرخ مث دجـسملا یف یتلا ةدـسلا باب حـتفف دایز نبا اوملعا ائیـش اوری مل املف دجسملا یف یلإ ۀمتعلا یلص ۀلتاقملا وأ بکانملا وأ ءافرعلاو ۀطرشلا نم لجر نم ۀمذلا تئرب الا يدانف عفان نب ورمع رماو ۀمتعلا لیبق

. ةالصلا ماقأف هیدانم رمأ مث سانلا نم دجسملا ءالتما یتح ۀعاس الا هل نکی ملف ضعب کلاتغی نا نمآ یناف ال رـصقلا یف تیلـصف تنأ تلخدو كریغ مهب یلـصی وأ سانلاب تیلـص تئـش نا میمت نب نیـصحلا لاقف

. سانلاب یلصم اذإ ، لخادب تسل یناف مهیف ردو نوفقی اوناک امک یئارو اوموقیلف یسرح رم لاقف کئادعأ نم هللا ۀمذ تئربف قاقشلاو ، فالخلا نم متیأر دق ام یتا دق لهاجلا هیفـسلا لیقع نبا ناف دعب اما لاق : مث هیلع ، ینثأو هللا دمحف ماق مث نبا نیـصح ای الیبس ، مکـسفنأ یلع اولعجت الو مکتعیبو مکتعاط اومزلاو هللا دابع هللا اوقتا هتید هلف هب ءاـج نمو هراد یف هاندـجو لـجر

ککس نم ۀکس باب حاص نا کمأ کتلکث میمت (47)

(1 ) لتقلا (، 2 ) ةالصلا (، 1 ) لهجلا (، 3 ) دوجسلا (، 1 ) میمت نب نیصح ثحبلا : حیتافمهحفص

… یلإ نامحرلا دبع لابقأ

ربتـساو ادغ حبـصأو ککـسلا هاوفأ یلع ةدصارم ثعباف ۀفوکلا لهأ رود یلع کتطلـس دقو هب ینتأت ملو لجرلا اذـه جرخ وأ ۀـفوکلا . میمت ینب نم وهو هطرش یلع نیصحلا ناکو لجرلا ، اذهب ینیتأت یتح اهلالخ سجو رودلا

لبقاو هیلع اولخدـف سانلل نذأو هسلجم سلج حبـصأ املف سانلا یلع هرمأو ۀـیار ثیرح نب ورمعل دـقع دـقو لخدـف داـیز نبا لزن مث همأ توآ يذلا دیسأ نب لالب وهو زوجعلا کلت نبا حبصأو هبنج یلإ هدعقأ مث مهتیالو شغتسی نمب ال ابحرم لاقف ثعشألا نب دمحم

. همأ دنع لیقع نبا ناکمب هربخأف ثعشألا نب دمحم نب نامحرلا دبع یلإ ادغف لیقع نبا نم راد یف لیقع نبا نا ینربخأ لاق : کل لاق ام دایز : نبا هل لاقف هراسف ، دایز نبا دـنع وهو هاـبأ یتا یتح ناـمحرلا دـبع لـبقاف لاـق :

. ۀعاسلا هب ینتأف مق لاق : مث هبنج یف بیضقلاب سخنف انود ،نب ورمع یلإ ثعب لیقع نباب هیتأیل ماق نیح ثعـشألا نبا نا یفقثلا : ۀمادق نب ةدـئاز نب دیعـس ( 1 ) نب ۀمادق ینثدـحف فنخم : وبأ لاق هعم ثعبی نا هرک اـمناو سیق ، نم مهلک ـالجر نیعبـس وأ نیتـس ثعـشألا نبا عم ثعبا نا ساـنلا یلع هتفیلخ دجـسملا یف وهو ثیرح

هنأل هموق نم ج 2 ص 28 ) ) لاقملا حیقنت ج 2 ص 23 ) ) ةاورلا عماج مالسلا هیلع رقابلا باحصأ نم خیشلا هدع ةدئاز یبأ نب دیعس نب ۀمادق ( 1)

. فاقلا فرح (48)

(، 1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) ثیرح نب ورمع (، 1 ) دمحم نب نامحرلا دـبع (، 1 ) ۀمادق نب ةدـئاز (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) لاجرلا ملع یف لاقملا حیقنت باتک (، 1 ) یلیبدرألا یلع دمحمل ةاورلا عماج باتک (، 1 ) دوجسلا (، 2 ) ثاعبنإلا ثعبلا ،

… ثعشألا نبا عم ثیرح نب ورمع ثعب

نم نیعبـس وأ نیتس یف یملـسلا سابع نب هللا دـیبع نب ورمع هعم ثعبف لیقع ، نبا لثم مهیف فداصی نا نوهرکی موق لـک نأ ملع دـق . لیقع نبا اهیف یتلا رادلا اوتأ یتح سیق

یتح هفیسب مهبرضی مهیلع دشف رادلا هیلع اومحتقاو هفیسب مهیلإ جرخف یتأ ، دق هنا فرع لاجرلا تاوصأو لیخلا رفاوح عقو عمـس املف . کلذک مهیلع دشف هیلإ اوداع مث رادلا ، نم مهجرخأ



، هاتینث اهل تلصنو یلفسلا یف فیسلا عرشأو ایلعلا هتفـش عطقف ملـسم مف ریکب برـضف نیتبرـض يرمحألا نارمح نب ریکبو وه فلتخاف رهظ قوف نم هیلع اوفرـشأ کلذ اوأر املف هفوج ، یلع علطت تداک قتاعلا لبح یلع يرخأـب ینثو ةرکنم هسأر یف ۀبرـض ملـسم هبرـضف

اتلـصم مهیلع جرخ کلذ يأر اـملف تیبلا ، قوف نم هیلع اـهنولبقی مث بصقلا ناـنطأ یف راـنلا نوبهلیو ةراـجحلاب هنومری اوذـخاف تیبلا : لوقی وهو مهلتاقی لبقاف کسفن ، لتقت نامألا ال کل یتف ای لاقف : ثعشألا نب دمحم هیلع لبقاف مهلتاقف ، ۀکسلا یف هفیسب

* ارقتساف سمشلا عاعش در ارم انخس درابلا طلخیو ارـش * قالم اموی ئرما لک ارکن ائیـش توملا تیأر ناو ارح * الا لتقا تمـسقأ ال الو کیلتاقب اوسیلو کمع ونب موقلا نا رغت ، الو عدـخت الو بذـکت ـال کـنا ثعـشألا : نب دـمحم هل لاـقف ارغأ وأ بذـکأ نا فاـخأ

دمحم اندف رادلا ، کلت بنج یلإ هرهظ دنسأف رهبناو لاتقلا نع زجعو ةراجحلاب نخثأ دقو کیبراض ،(49)

(1 ) ۀبانجلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) توملا (، 1 ) بیذکتلا بذکلا ، (، 2 ) ثعشألا نب دمحم (، 1 ) هللا دیبع نب ورمع ثحبلا : حیتافمهحفص

… لیقع نب ملسم عم موقلا ردغ

: لاق هنإف یملسلا سابعلا نب هللا دیبع نب ورمع ریغ نمآ تنأ موقلا : لاقو معن ، لاق : انا ؟ نمآ لاقف : نامألا ، کل لاقف : ثعشألا ، نب . یحنتو لمج الو اذه یف یل ۀقان ال

هنأکف هقنع ، نم هفیـس اوعزتناو هلوح اوعمتجاو اهیلع لمحف ۀلغبب یتاو مکیدیأ ، یف يدـی تعـضو ام ینونمؤت مل ول اما لیقع : نبا لاقو وه ام لاق : سأب ، کیلع نوکی ال ) ) الا وجرأ ثعـشألا : نب دمحم لاق ردغلا ، لوأ اذه لاق مث هانیع ، تعمدف هسفن ، نم سیآ کلذ دـنع هب لزن اذإ بلطت يذـلا لثم بلطی نم نا سابع : نب هللا دـیبع نب ورمع هل لاقف یکبو . نوعجار هیلإ اناو انا هللا مکناـمأ ؟ نیأ ءاـجرلا ـالا

. افلت نیع ۀفرط اهل بحأ مل تنک ناو یثرأ لتقلا نم اهل الو یکبأ یسفنل ام هللاو ینا لاق : کبی مل کب لزن يذلا لثم زجعتـس هللاو كارأ ینا هللا دبع ای لاقف : ثعـشألا نب دمحم یلع لبقا مث نیـسح ، لآو نیـسحل یکبأ یلإ ، نیلبقملا یلهأل یکبأ نکلو

وه وأ البقم مویلا مکیلإ جرخ دق الا هارأ یناف ال انیسح غلبی یناسل یلع الجر كدنع نم ثعبت نا عیطتـست ریخ كدنع لهف ینامأ نع . کلذل یعزج نم يرت ام ناو هتیب لهأو وه ادغ جرخ

لهأ كرغی الو کتیب لهاب عجرا لوقی : وهو لتقت ، یتح یشمت نأ يری ریـسأ ال موقلا يدیأ یف وهو کیلإ ینثعب لیقع نبا نا لوقیف :، يأر بوذکمل سیلو ینوبذکو كوبذک دق ۀفوکلا لهأ نا لتقلا ، وأ توملاب مهقارف ینمتی ناک يذلا کیبأ باحـصأ مهنإف ۀـفوکلا

: ثعشألا نبا لاقف . کتنمأ دق ینا دایز نبا نملعألو نلعفأل هللاو

(50)لتقلا (، 1 ) توملا (، 1 ) بیذکتلا بذکلا ، (، 2 ) ثعشألا نب دمحم (، 1 ) سابعلا نب هللا دـیبع (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

(2)لثعلا نب سایا ثعـشألا نب دمحم اعد لاق : ثیدحلا نابیـش نب دیعـس فرع دقو یئاطلا ۀفیذح ( 1 ) نب رفعج ینثدـحف فنخم : وبأ لاق يذـلا هیف بتکو باتکلا ، اذـه هغلبأف انیـسح قلا هل : لاقف اراوز ، دـمحمل ناکو ارعاش ناکو ۀـمامث ، نب ورمع نب کلام ینب نم یئاـطلا

اهبکراف ۀلحار هذه لاق : اهتیضنأ ، دق یتلحار ناف ۀلحارب یل نیأ نم لاقف : کلایعل ، ۀعتمو كزاهجو كداز اذه هل : لاقو لیقع نبا هرما . اهلحرب

، انتمأ داسفو انـسفنأ بستحن هللا دنعو لزان ، مح ام لک نیـسح : هل لاقف ۀلاسرلا ، هغلبو ربخلا هربخأف لایل عبرأل ۀـلابزب هلبقتـساف جرخ مث بیبش یبأ نب سباع عم نیـسح یلإ اباتک مدـق افلأ رـشع ۀـینامث هعیابو ةورع نب یناه راد یلإ لوحت ثیح لـیقع نب ملـسم ناـک دـقو



. يرکاشلامهلک سانلا ناف یباتک کیتأی نیح لابقالا لجعف افلأ ، رـشع ۀـینامث ۀـفوکلا لهأ نم ینعیاب دـقو هلهأ ، بذـکی دـئارلا ال ناف دـعب : اـما

. مالسلاو يوه الو يأر ۀیواعم لآ یف مهل سیل کعم ادعب لاقف : هایإ ، ریکب برضو لیقع نبا ربخ هللا دیبع ربخأف هل ، نذأف نذأتساف ، رصقلا باب یلإ لیقع نباب ثعشألا نب دمحم لبقاو

سبق نب رماع نب نیوج نب رماع لآ نم ۀـفیذح نب رفعج متاـح یبأ نبا باـتک یفو فنخم وبأ هنعو یلع ، نع ۀـفیذح . نب رفعج ( 1)ج 1 ص ) ینغملا ج 1 ص 405 ) ) لادتعالا نازیم تاقثلا یف نابح نبا هرکذو فنخم ، وبأ هنع يورو نیفـص ، موی یلع عم ناک یمرجلا

(. ج 2 ص 113 ) نازیملا ناسل ( 132(51)

نب دیعس (، 1 ) بیبش یبأ نب سباـع (، 1 ) ةورع نب یناـه (، 1 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) مالـسلا هیلع لیقع نب ملـسم ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) نابح نبال تاقثلا باتک (، 1 ) رجح نبإل نازیملا ناسل باتک (، 2 ) ثعشألا نب دمحم (، 1 ) ۀمامث نب ورمع (، 1 ) نابیش

كانلسرأ امنا هنمؤت ؟ كانلـسرأ اناک نامألاو ، تنأ ام هللا : دیبع لاقف هایإ ، هنامأ نم ناک امو هنم ناک امب ثعـشألا نب دمحم هربخأف هل ،نب ۀبقع نب ةرامع مهنم نذالا نورظتنی سولج سان رصقلا باب یلعو ناشطع وهو رـصقلا باب یلإ لیقع نبا یهتناو تکـسف ، هب انیتأت

. باهش نب ریثکو ورمع ، نب ملسمو ثیرح ، نب ورمعو طیعم ، یبأ نبا لاقف بابلا ، یلع ۀعوضوم ةدراب ۀلق اذإف رـصقلا باب یلإ یهتنا نیح لیقع نب ملـسم نا دعـس : نب ۀمادق ینثدـحف فنخم - وبأ لاق

، منهج ران یف میمحلا قوذت یتح ادبا ةرطق اهنم قوذت هللاو ال ال اهدربأ ، ام اهارتأ ورمع نب ملسم هل لاقف ءاملا ، اذه نم ینوقسأ لیقع :، تفلاخو هتیصع ذإ عاطأو عمـسو هتـششغ ، ذإ همامإل حصنو هترکنأ ، اذإ قحلا فرع نم نب انا لاق : تنأ ؟ نم کحیو لیقع : نبا هل لاق

یلوأ ۀـلهاب نب ای تنأ کظلغأو ؟ کبلق یـسقأو کظفأ امو كافجأ اـم لـکثلا کـمال لـیقع : نبا لاـقف یلهاـبلا ، ورمع نب ملـسم اـنا . طئاح یلإ ادناستم سلج مث ینم ، منهج ران یف دولخلاو میمحلاب

حدق هعمو لیدنم اهیلع ۀلقب هءاجف اسیق یعدی هل امالغ ثعب ۀبقع نب ةرامع نا ةرامع : نب كردم نب دیعـس ینثدحو فنخم - وبأ لاق دمحلا لاقف : هیف ، هاتینث تطقسف برشیل بهذ ۀثلاثلا ةرملا حدقلا ءالم املف امد ، حدقلا ءالتما برش املک ذخاف هاقـس ، مث اءام هیف بصف

لاقف ریمألا ؟ یلع ملست الا یسرحلا : هل لاقف ةرمإلاب ، هیلع ملسی ملف دایز نبا یلع ملسم لخداو هتبرش . موسقملا قزرلا نم یل ناک ول هللا نرثکیل يرمعلف یلتق دیری ناک ال ناو هیلع یمالس امف یلتق دیری ناک نا هل :

(52)(، 1 ) قزرلا (، 1 ) ثیرح نب ورمع (، 1 ) ثعشألا نب دمحم (، 1 ) باهش نب ریثک (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص

(2 ) لتقلا. هیلع یمالس

: لاق معن ، لاق : کلذک ، لاق نلتقتل ، يرمعل دایز : نبا هل لاقف دقو ۀجاح کیلإ یلو ۀبارق کنیبو ینیب نا رمع : ای لاقف دعس ، نب رمع مهیفو هللا دیبع ءاسلج یلإ رظنف یموق ، ضعب یلإ یصوأ ینعدف هعم ماقف کمع ، نبا ۀـجاح یف رظنت نا عنتمت ال هللا : دـیبع هل لاقف اهرکذ ، نم هنکمی نا یبأف رـس وهو یتجاح حـجن کـیلع یل بجی یتثج رظناو ینع ، اهـضقاف مهرد ةأمعبـس ۀـفوکلا تمدـق ذـنم هتندتـسا انید ۀـفوکلاب یلع نا هل : لاـقف داـیز ، نبا هیلإ رظنی ثیح سلجف

. البقم الا هارأ الو هعم سانلا نا هملعأ هیلإ تبتک دق یناف هدری ، نم نیسح یلإ ثعباو اهراوف ، دایز نبا نم اهبهوتساف کل ام اما نئاخلا ، نمتؤی دق نکلو نیمألا کنوخی هنا ال دایز : نبا هل لاق اذکو ، اذک رکذ هنا یل ؟ لاق ام يردـتأ دایز : نبال رمع لاقف

نل اـناف هتثج اـماو هنع ، فکن مل اـندارأ ناو هدرن ، مل اـندری مل نا هنإـف نیـسح اـماو تببحأ ، اـم هیف عنـصت نا کـعنمن انـسلو کـل وهف



عنـص ام هانلتق اذإ یلابن اناف ال هتئج اما لاق : هنأ اومعزو انکاله ، یلع دهجو انفلاخو اندهاج دق کلذـل ، انم لهاب سیل هنا اهیف کعفـشن . اهب

، ضعب یلع مهـضعب لمحتو مهتملک قرفتو مهتتـشتل ةدـحاو مهتملکو عیمج مهرمأو سانلا تیتا لیقع نب ای هیإ لاـق : داـیز نبا نإ مث رمأنل مهانیتأف رصیقو ، يرسک لامعا مهیف لمعو مهئامد ، کفسو مهرایخ لتق كابأ نأ اومعز رصملا لهأ نکلو تیتا ، تسل الک لاق :

. باتکلا مکح یلإ وعدنو لدعلاب (53)

(2 ) لتقلا (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

… رصقلا باب یلإ لیقع نب ملسمب ثعشألا نب دمحم لابقأ

کنا ملعیل هللا نا هللاو رمخلا ، برشا انأ لاق : رمخلا ؟ برشت ۀنیدملاب تنأ ذإ مهیف كاذب لمعن نکن ملوأ قساف ای كاذو تنأ امو لاق :لتقیف اغلو ، نیملسملا ءامد یف غلی نم اهب یلوأو ینم رمخلا برشب قحأ ناو ترکذ ، امک تسل یناو ملع ، ریغب تلق کناو قداص ، ریغ بعلیو وهلی وهو نظلا ءوسو ةوادعلاو بضغلا یلع لتقیو مارحلا ، مدـلا کفـسیو سفنلا ریغب سفنلا ، لتقیو اهلتق ، هللا مرح یتلا سفنلا

. ائیش عنصی مل ناک : لاقف دیزی ، نینمؤملا ریمأ لاق : دایز ؟ نب ای هلهأ نمف لاق هلهأ ، كری ملو هنود هللا لاح ام کینمت کسفن نا قساف ای دایز : نبا هل لاقف ، نیقیلا هنکلو نظلاب وه ام هللاو لاق : ائیـش ، رمالا یف مکل نا نظت کنأک لاق : مکنیبو ، اننیب امکح هللااب انیـضر لاـح لـک یلع دـمحلا هللا

: لاق. مالسالا یف دحأ اهلتقی مل ۀلتق کلتقأ مل نا ینلتق

دحأ الو ۀبلغلا ، مؤلو ةریـسلا ثبخو ۀلثملا حبقو ۀلتقلا ءوس عدـت کنا ال اما هیف ، نکی مل ام مالـسالا یف ثدـحأ نم قحأ کنا اما لاق :هل رمأ هللا دیبع نا ملعلا لهأ معزو هملکی . ملسم ال ذخاو الیقعو ایلعو انیسح متـشیو همتـشی ۀیمـس نبا لبقاو کنم . اهب قحأ سانلا نم

. اذه یف كانیقس کلذلو کلتقن مث اهیف برشلاب مرحت نا ۀهارک الا اهیف کیقسن انعنمی مل هنا هل : لاق مث ۀفزخب . یقسف ءامب مق تملستسا ، ام ینتنمآ کنا الول هللاو اما ثعـشألا نبا ای لاقف : هسأر ، هدسج اوعبتا مث هقنع ، اوبرـضاف رـصقلا قوف هب اودعـصإ لاق : مث

هللاو اما دایز نب ای لاق : مث کتمذ . ترفخأ دقف ینود کفیسب (54)

(1 ) بضغلا (، 1 ) نظلا (، 5 ) لتقلا (، 1 ) رمخلا برش ثحبلا : حیتافمهحفص . ینتلتق ام ۀبارق کنیبو ینیب تناک ول

وهو هب دعصف هقنع ، برضت يذلا تنأ نکف دعصا لاقف : یعدف هقتاعو ؟ فیسلاب هسأر لیقع نبا برض يذلا اذه نیأ دایز : نبا لاق مث عـضوم یلع هب فرـشأو انول ذإو انوبذکو انورغ موق نیبو اننیب مکحا مهللا لوقی : وهو هلـسرو هللا ۀـکئالم یلع یلـصیو رفغتـسیو ربکی

. هسأر هدسج عبتاو هقنع تبرضف مویلا ، نیرارجلا فوع ( 1 ) نع ریهز نب بعقصلا ینثدح فنخم - وبأ لاق

وه ۀلیمج یبأ هنوک ضرف یلعو هتمجرت یتأتسو نوع ، همـسا ۀفیجح یبأ نبا ناف ۀفیجح ، یبأ ۀلیمج ال یبأ نب فوع هنوک رهاظلا ( 1)مساو همأ مسا هیودنب لب لاقیو : هیودنب ، ۀلیمج هیبأ مساو یبارعألاب ، فورعملا يرـصبلا لهـس وبأ يرجهلا يدبعلا ۀلیمج یبأ نب فوع

. ۀنیزر هیبأ یبأ نب نسحلاو يرجهلا سالخو ۀمالـس ، نب رایـس لاهنملا یبأو ۀـیلاعلا ، یبأو يدـهنلا ، نامثع یبأو يدراـطعلا ، ءاـجر یبأ نع يور



دیزیو ریهز ، نب ۀماسقو لئاو ، نب ۀمقلعو یفوأ ، نب ةرارزو نیریس ، ینبا دمحمو سنأو نسحلا ، یبأ نب دیعـس هیخأو يرـصبلا ، نسحلا . ۀعامجو دنه نب ورمع نب هللا دبعو قارخم نب دایزو عجشألا ، دلاخو يدبعلا ، ةرضن یبأو یسرافلا ،

ةدابع نب حورو نامیلس نب رمتعمو ۀیواعم نب ناورمو ردنغو سنوی نب یـسیعو میـشهو ناطقلاو ، كرابملا نباو يروثلاو ، ۀبعـش ، هنعو . ةریثک ةدعو

(55)نسحلا (، 1 ) كراـبملا نبا (، 1 ) ورمع نـب هللا دـبع (، 1 ) یفوأ نــب ةرارز (، 1 ) ۀـیواعم نـب ناورم (، 1 ) برـضلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ۀعامجلا (، 1 ) يرصبلامتنأو لوقی ناک اـمف لاـق : معن ، لاـق : هتلتق ؟ داـیز : نبا هل لاـقف املـسم لـتق يذـلا نارمح نب ریکب يرمحـألا لزن لاـق : ۀـفیجح یبأ نب تلقف انولتقو ، انولذخو انورغو انوبذک موق نیبو اننیب مکحا مهللا لاق : هلتقأل هتیندأ املف رفغتـسیو ، حبـسیو ربکی ناک لاق : هب ؟ نودعـصت

: هللاقف دبعلا ، اهیأ کمد نم ءافو هینـشدخت شدخ یف يرت اما لاقف : ائیـش ، نغت مل ۀبرـض هتبرـضف کنم ینداقأ يذلا دمحلا هللا ینم ندا

. هتلتقف ۀیناثلا هتبرض مث لاق : توملا ، دنع ارخفو دایز : نبا هتیبو رصملا یف ةورع نب یناه ۀلزنم تفرع دق کنا لاقو : ةورع نب یناه یف هملکف دایز نب هللا دیبع یلإ ثعـشألا نب دمحم ماقو لاق :ددعو رـصملا لهأ زعأ مه هموق ، ةوادع هرکأ یناف یل هتبهو امل هللا كدـشنأف کیلإ ، هانقـس یبحاصو ینأ هموق ملع دـقو ةریـشعلا ، یف

. نمیلا لهأ لتق نیح ةورع نب ئناهب رمأف لاق : لاق ، امب هل یفی نا یبأو هیف هل ادـب ناک ام لیقع نب ملـسم رمأ نم ناک املف لـعفی ، نأ هدـعوف لاـق :

: لاق هقنع ، اوبرضاف قوسلا ، یلإ هوجرخأ لاقف : لیقع نب ملسم ۀقث یئاسنلا لاقو حلاص . قودص متاح : وبأ لاقو ۀقث . نیعم : نبا نع روصنم نب قاحـسإ لاقو حلاص . ۀقث هیبأ : نع دمحأ نب هللا دبع لاق

. قودصلا فوع لاقی ناک يراصنألا هللا دبع نب دمحم لاقو قودـصلا ، یمـسی ناک ۀـیواعم : نب ناورم نع ۀـبتع نب دـیلولا لاقو تبث ،. ةأمو نیعبرأو تس ۀنس تامو ثیدحلا ریثک ۀقث ناک دعس نبا لاقو

ج 8 ص 166) ) بیذهتلا بیذهت (56)

نب دمحم (، 1 ) هللا هنعل داـیز نب هللا دـیبع (، 2 ) ةورع نب یناـه (، 1 ) ۀفرع موی (، 2 ) مالـسلا هیلع لیقع نب ملـسم ثحبلا : حیتافمهحفص خیشلا (، 1 ) دمحأ نب هللا دبع (، 1 ) ۀیواعم نب ناورم (، 1 ) يراصنألا هللا دبع نب دمحم (، 1 ) توملا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ةزعلا (، 1 ) ثعشألا

(2 ) قودصلا

… عم ثعشألا نب دمحم ملکت

او مویلا یل جـحذم ـالو هاجحذـم او لوقی : لـعجف فوتکم وهو منغلا ، هیف عاـبی ناـک قوسلا نم ناـکم یلإ یهتنا یتح ئناـهب جرخأـف . جحذم ینم نیأو هاجحذم

؟ هسفن نع لجر هب شحاجی مظع وأ رجح وأ نیکس وأ اصع نم اما لاق مث فاتکلا نم اهعزنف هدی بذج هرـصنی ادحأ ال نأ يأر املف : لاق

نب هللا دیبعل یلوم هبرضف لاق : یسفن ، یلع مکنیعمب انا امو یخس ، دجم اهب انا ام لاقف : کقنع ددمأ هل : لیق مث اقاثو ، هودشف هیلإ اوبثوو : یناه لاقف ائیش هفیس عنصی ملف فیسلاب دیشر هل لاقی یکرت دایز



. هلتقف يرخأ هبرض مث کناوضرو ، کتمحر یلإ مهللا داعملا هللا یلإ نبا لاقف ةورع ، نب یناه لتاق اذـه ساـنلا لاـقف داـیز ، نب هللا دـیبع عم وهو رزاـخب يدارملا نیـصحلا نب ناـمحرلا دـبع هب رـصبف لاـق :

. هلتقف هنعطف حمرلاب ، هیلع لمحف هنود ، لتقا وأ هلتقا مل نا هللا ینلتق نیصحلا نایتف ینب یف باهـش نب ریثک هذخا ناک يذلا یبلکلا یلعألا دبعب اعد ةورع نب یناهو لیقع نب ملـسم لتق امل دایز نب هللا دـیبع نإ مث

کیلعو کیلعف هل : لاقف باهـش ، نب ریثک ینذخأف سانلا عنـصی ام رظنأل تجرخ هللا کحلـصأ لاقف : كرمأب ینربخأ هل : لاقف هب : یتأف : لاق اهب ، هقنع اوبرـضاف عبـسلا ۀنابج یلإ اذـهب اوقلطنا هللا : دـیبع لاقف فلحی ، نا یبأف تمعز ، ام الا جرخا ناک نا ۀـظلغملا نامیالا نم

. هقنع تبرضف هب قلطناف نمم هل : لاقف هللا ، دیبع اضیأ هب یتأف هرصنیل ، ةرصنلاب لیقع نب ملسم یتأی نا دیری نمم ناکو يدزألا بخلص نب ةرامع جرخاو لاق :

(57)دبع (، 2 ) باهـش نب ریثک (، 2 ) هللا هنعل داـیز نب هللا دـیبع (، 2 ) ةورع نب یناـه (، 2 ) مالـسلا هیلع لیقع نب ملـسم ثحبلا : حیتافمهحفص

(2 ) لتقلا (، 1 ) برضلا (، 1 ) نامحرلا. مهیف هقنع تبرضف هموق یلإ هب اوقلطنا لاق : دزألا ، نم لاق : تنأ ؟

. قدزرفلا هلاق لاقیو يدارملا ةورع نب یناهو لیقع نب ملسم ۀلتق یف يدسألا ریبزلا نب هللا دبع لاقف لیتق رامط نم يوهی رخآو ههجو * فیـسلا مشه دق لطب یلإ لیقع نباو قوسلا یف ئناه یلإ يرظناف * توملا ام نیردـت تنک ال نا

وه یتف لیـسم لک لاس دق مد حضنو هنول * توملا ریغ دـق ادـسج يرت لیبس لکب يرـسی نم ثیداحأ احبـصأف * ریمألا رمأ امهباصأ مهلکو دارم هیلاوح فیطت لوحذب جحذم هتبلط دقو انمآ * جیلامهلا ءامسأ بکریأ لیقص نیترفش يذ نم عطقاو ۀییح * ةاتف نم ییحأ

نب ییحی ( 1 ) بانج یبأ نع فنخم - وبأ لاق لیلقب تیـضرأ ایاغب اونوکف مکیخأب * اورأثت مل متنأ ناف لوسمو لـئاس نم ۀـبقر یلع * یبلکلا ۀیح یبأ

یبأ نبا نامحرلا دبعو بزاع ، نب ءاربلا نب دـیزیو هیبأ نع يور یح ۀـیح یبأ مساو یفوکلا یبلکلا بانج وبأ ۀـیح یبأ نب ییحی ( 1)نب یـسیع نب هللا دبعو طیقل ، نب دایإو بشوح ، نب رهـشو یـسوم ، یبأ نب ةدرب یبأو يرـصبلا ، نسحلاو محازم ، نب كاحـضلاو یلیل ،

. ۀعامجو يدبعلا ءارغمو یلیل ، یبأ نب نامحرلا دبع ، دیلولا نب عاجش ردب وبأو عیکوو ، یبالکلا ، نامیلس نب ةدبعو ةرارز ، نب رـضنلاو میـشهو ، ریرجو حلاص ، نب نسحلاو نانایفـسلا ، هنعو

. مهریغو میعن وبأو نوع . نب رفعجو . اقودص ناک لوقی : نوراه نب دیزی تعمس یلهذلا : لاق

(58)لتقلا (، 1 ) لاطبإلا لطابلا ، (، 1 ) يدسألا ریبزلا نب هللا دبع (، 1 ) قدزرفلا رعاشلا (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص

نب ءاربلا (، 1 ) محازم نب كاحـضلا (، 1 ) یـسیع نب هللا دبع (، 1 ) یلیل یبأ نب ناـمحرلا دـبع (، 1 ) میعن وبأ ظـفاحلا (، 2 ) توملا (، 1)(1 ) ۀعامجلا (، 1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) بشوح نب رهش (، 1 ) يرصبلا نسحلا (، 1 ) حلاص نب نسحلا (، 1 ) بزاع

دیزی یلإ یمیمتلا حور الا نب ریبزلاو یعداولا ۀیح یبأ نب ئناه عم امهـسوؤرب ثعب ائناهو املـسم لتق امل دایز نب هللا دـیبع نإ مث لاق :نم لوأ ناکو هیف لاطأ اباتک هیلإ بتکف ئناهو ملـسم نم ناک امب ۀـیواعم نب دـیزی یلإ بتکی نا عفان نب ورمع هبتاک رماو ۀـیواعم نب

: بتکا لوضفلا هذهو لیوطتلا اذه ام لاقو : ههرک دایز نب هللا دیبع هیف رظن املف بتکلا ، یف لاطأ یناه راد یلإ أجل لیقع ملـسم نا هللا همرکأ نینمؤملا ریمأ ربخأ هودع ، ۀنؤم هافکو هقحب ، نینمؤملا ریمأل ذخا يذلا دـمحلاف هللا دـعب اما

امهتمدـقف اـمهنم هللا نکمأو امهتجرختـسا ، یتـح امهتدـکو لاـجرلا ، اـمهیلإ تسـسدو نوـیعلا ، اـمهیلع تلعج یناو يدارملا ، ةورع نب



ۀعاطلاو عمسلا لهأ نم امهو یمیمتلا ، حور الا نب ریبزلاو ینادمهلا ۀیح یبأ نب یناه عم امهسوؤرب کیلإ تثعب دقو امهقانعأ ، تبرضف امهدنع ناف رمأ ، نم بحأ امع نینمؤملا ریمأ امهلأسیلف ۀحیصنلاو ،

: نیعم نبا نع یقرودلا هللا دبع لاقو میعن ، یبأ نع دواد وبأو نیعم نباو دمحا لاق اذکو سأب ، بانج یبأب نکی مل میعن : وبأ لاق ناک شارخ : نبا لاقو قودـص ، ۀـعرز : وبأ لاقو قودـص ، ریمن : نبا لاقو قودـص ، نیعم : نبا نع یمرادـلا نامثع لاـقو سأـب ، هب سیل میعن وبأ لاقو نیطمو ، دعس نبا هخرأ اهیفو ةأمو ، نیعبرأو عبس ۀنس تام نیعم نبا نع یبالغلا لاق تاقثلا یف نابح نبا هرکذو اقودص ،

. قودص یفوک یجاسلا : لاقو تلق : ةأمو ، نیسمخ ۀنس تام هریغو :ج 11 ص 201) ) بیذهتلا بیذهت

(59)میعن وبأ ظفاحلا (، 1 ) لتقلا (، 2 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دـیزی (، 2 ) هللا هنعل دایز نب هللا دـیبع (، 1 ) ةورع نب یناه ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) توملا (، 1 ) نابح نبال تاقثلا باتک (، 3)

… هللا دیبع ثعب

ۀلوص تلـصو مزاحلا لمع تلمع بحأ ، امک تنک نا دـعت مل کنإف دـعب امأ دـیزی : هیلإ بتکف مالـسلاو . اعروو اـمهفو اقدـصو اـملع یف امهتدجوف امهتیجانو امهتلأسف کیلوسر توعد دقو کیف ، ییأرو کب ینظ تقدصو تیفکو ، تینغأ دـقف شأجلا ، طبارلا عاجـشلا

، حـلاسملاو رظانملا عضف قارعلا وحن هجوت دـق یلع نب نیـسحلا نا ینغلب : دـق هناو اریخ ، امهب صوتـساف ترکذ اـمک امهلـضفو اـمهیأر . هللا ۀمحرو کیلع مالسلاو ربخلا نم ثدحی ام لک یف یلإ بتکاو کلتاق ، نم الا لتقت الا ریغ ۀمهتلا یلع ذخو نظلا ، یلع سرتحاو

نامثل ءاثالثلا موی ۀفوکلاب لیقع نب ملـسم جرخم ناک لاق : ۀـفیجح یبأ نب ( 1 ) نوع نع ریهزلا نب بعقـصلا ینثدح فنخم - وبأ لاق نیضم ( 2 ) عبسل ءاعبرألا موی لاقیو ۀنس 60 ۀجحلا يذ نم نیضم لایل

يروثلاو ۀبعـش هنعو ۀبحـص ، هلو یفقثلا حاـیر نب ملـسمو هیبأ نع يور یفوکلا ، یئاوـسلا هللا دـبع نب بهو ۀـفیجح یبأ نب نوـع ( 1)ثعـشأو ةدئاز یبأ نب رمعو ۀلقـصم نب ۀبقرو سیمعلا وبأو نارمع یبأ نب ۀقدصو ةاطرأ نب جاجحو لوغم نب کلامو عیبر نب سیقو

. نورخآو ینالادلا دلاخ وبأو راوس نب نبا لاقو قارعلا یلع دـلاخ ۀـیالو رخآ یف تام ۀـفیلخ : لاق تاقثلا یف نابح نبا هرکذو تلق : ۀـقث . یئاسنلاو متاـح وبأو نیعم نبا لاـق

. ةأمو ةرشع تس ۀنس تام عناق :. حصألا وهو نیضم عستل لماکلا : یف ( 2)

(60)(، 1 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) ۀجحلا يذ رهش (، 2 ) قارعلا ۀلود (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص

توملا (، 1 ) راوس نب ثعشأ (، 1 ) ةاطرأ نب جاجح (، 1 ) یئاوسلا هللا دبع نب بهو (، 1 ) نابح نبال تاقثلا باتک (، 1 ) لتقلا (، 1 ) نظلا(2)

دحالا موی ۀکم یلإ ۀنیدملا نم نیـسحلا جرخم ناکو لاق : مویب ، ۀفوکلا یلإ البقم ۀکم نم نیـسحلا جرخم دـعب ۀـفرع موی نم ۀنس 60 . ةدعقلا اذو لاوشو ناضمر رهشو نابعش ۀکمب ماقأف نابعش ، نم نیضم ثالثل ۀعمجلا ۀلیل ۀکم لخدو ۀنس 60 ، بجر نم اتیقب نیتلیلل

نع ملـسم نب نوراه رکذو لیقع ، نب ملـسم هیف جرخ يذلا مویلا یف ۀیورتلا موی ءاثالثلا موی ۀجحلا يذ نم نیـضم نامثل اهنم جرخ مث ۀیارب راتخملا جرخ ملـسم ، عم اجرخ اناک لفون نب ثراحلا نب هللا دـبعو دـیبع یبأ نب راتخملا نأ دـیزی : نب یـسیع نع حـلاص نب یلع

. ثیرح نب ورمع باب یلع اهزکرف هتیارب راتخملا ءاجو رمح ، بایث هیلعو ءارمح ۀیارب هللا دبع جرخو ءارضخ ،



دایز نبا رصق یلإ ملسم راس ۀیشع هباحصأو املسم اولتاق یعبر نب ثبشو روش نب عاقعقلاو ثعشألا نأو ارمع عنمأل تجرخ امنا لاقو :مهل جرفاف مهریـصم ، هجو سانلا یلع تددـس دـق کنا عاقعقلا : هل لاقف اوقرفتی لیللا مهب اورظتنا لوقی : لـعج اثبـش ناو ادـیدش ، ـالاتق

. اسبحف امهب یتأف العج امهیف لعجو ثراحلا نب هللا دبعو راتخملا بلطی نا رمأ هللا دیبع نأو اوبرسنی ،(61)

بجر رهش (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 4 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم (، 1 ) ۀجحلا يذ رهش (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملـسم ثحبلا : حیتافمهحفص لفون نب ثراحلا نب هللا دبع (، 1 ) ۀفرع موی (، 1 ) مرکملا لاوش رهش (، 2 ) مظعملا نابعش رهش (، 1 ) كرابملا ناضمر رهش (، 1 ) بجرملا

(1 ) لتقلا (، 1 ) ثیرح نب ورمع (، 1 ) حلاص نب یلع (، 1 ) ملسم نب نوراه (، 1 ) ثراحلا نب هللا دبع (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش (، 1)

… ۀکم نم جورخلل مالسلا هیلع نیسحلا أیهت

دبع ( 1 ) نب رمع نع ریهز نب بعقـصلا ینثدـح فنخم : یبأ نع ماشه لاق ۀـفوکلا یلإ اهجوتم ۀـکم نم مالـسلا هیلع نیـسحلا جورخ امل لاق : یموزخملا ، ماشه نب ثراحلا نبا نامحرلا

. یندملا یموزخملا ةریغملا نب ماشه نب ثراحلا نب نامحرلا دبع نب رمع ( 1). نامحرلا دبع نب رکب یبأ هیخأ نعو ۀباحصلا نم ۀعامجو ۀشئاعو يرافغلا ةرصب یبأو ةریره یبأ نع يور

. یبضلا يذئاعلا ورمع نب ةزمحو یبعشلا رماعو ریمع نب کلاملا دبع هنع يور نابح نبا هرکذو لثملا ، مهب برـضی تاقث ۀلجأ مهلک ثراحلا نب نامحرلا دـبع ونب هللا دـبعو ۀـمرکعو رمعو رکب وبأ شارخ : نبا لاق

اذه نامحرلا دبع نب رمع لمعتسا ریبزلا نبا نا يرذالبلا رکذ دقو یبعـشلا ، هنع يور ۀباحـصلا ، نم ۀعامج نع يور لاقو : تاقثلا ، یف . ۀفوکلا یلع

لامکلا ص 284، بیذهت بیهذت ۀصالخ ج 7 ص 472 ) ) بیذهتلا بیذهت (62)

دبع (، 2 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀـنیدم (، 1 ( ) مالـسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص نابح نبال تاقثلا باتک (، 1 ) یلجعلا ةریره وبأ (، 1 ) ینمیلا يراصنألا یجرزخلل لامکلا بیذهت بیهذت ۀصالخ باتک (، 5 ) نامحرلا

(1 ) ۀعامجلا (، 1 ) برضلا (، 1 ) ورمع نب ةزمح (، 1)دعب امأ تلق : مث هیلع تینثأو هللا تدمحف ۀکمب ، وهو هیلع تلخدف هتیتأ قارعلا یلإ ریسملل أیهتو نیـسحلا یلإ قارعلا لهأ بتک تمدق هللاوف لق ، لاقف : لوقأ ، نا دیرأ امع تففک الاو ینحصنتست کنأ يرت تنک ناف ۀحیصن ، کل اهرکذ دیرأ ۀجاحل مع نب ای کتیتأ یناف

نم کیلع قفـشم یناو قارعلا یلإ ریـسملا دیرت کنأ ینغلب دق هنا هل : تلق لاق : لعفلاو ، رمالا نم حیبقلا وه الو يأرلا ئیـسب کنظأ ام کلتاقی نأ کیلع نمآ الو رانیدلاو ، مهردلا اذهل دیبع سانلا امناو لاومألا ، تویب مهعمو هءارمأو هل امع هیف ادلب یتأت کنا كریـسم ،

حصنب تیشم کنأ تملع هللاو دقف مع ، نبا ای اریخ هللا كازج نیسحلا : لاقف هعم ، کلتاقی نمم هیلإ بحأ تنأ نمو هرصن كدعو نم هدنع نم تفرـصناف لاق : حصان ، حصنأو ریـشم دمحأ يدـنع تنأف هتکرت وأ کیأرب تذـخأ نکی رمأ نم ضقی امهمو لقعب ، تملکتو تلقف لاق ، هل ؟ تلق امو کل لاق امف لاق : معن ، هل : تلقف انیـسح ؟ تیقل له ینلأسف ماشه نب صاعلا نب دلاخ نب ثراحلا یلع تلخدـف

: لاق مث هکرت وأ هلبق هتیأر امل يأرلا نا ۀینبلا برو امأ ءابهشلا ةورملا برو هتحصن لاقف اذکو ، اذک لاقو اذکو اذک تلق هل :ۀبتع نع یبلاولا بعک نب ثراحلا ( 1 ) ینثدحو فنخم - وبأ لاق احیصن یفلی بیغلاب نینظو يدریو * شغی حصنتسم بر

. ۀعیشلا لاجر یف یسوطلا امهرکذ یفوکلا ، يدزألا بعک نب ثراحلا ( 1)(63)



(1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم (، 3 ) قارعلا ۀلود ثحبلا : حیتافمهحفص

… مالسلا هیلع نیسحلا یلإ سابع نبا ءیجم

، قارعلا یلإ رئاس کنا سانلا ، فجرأ دق کنا مع نب ای لاقف : سابع نب هللا دبع هاتا ۀفوکلا یلإ ریسملا عمجأ امل انیسح نا ناعمـس نب . یلاعت هللا ءاش نإ نیذه یموی دحأ یف ریسملا تعمجأ دق ینا لاق : عناص ؟ تنأ ام یل نیبف

؟ مهودع اوفنو مهدالب اوطبضو مهریمأ اولتق دق موق یلإ ریستأ هللا کمحر ینربخأ کلذ ، نم هللااب كذیعأ یناف سابع : نبا هل لاقف كوعد امنا مهنإف مهدالب ، یبجت هلامعو مهل ، رهاق مهیلع مهریمأو مهیلإ كوعد امنا اوناک ناو مهیلإ ، رـسف کلذ ، اولعف دـق اوناک ناف

. کیلع سانلا دشأ اونوکیف کیلإ اورفنتسی ناو كولذخیو كوفلاخیو كوبذکیو كورغی نا کیلع نمآ الو لاتقلاو برحلا یلإ انکرت ام يردأ ام لاق : مث ۀعاس ، هثدحف ریبزلا نبا هاتاو هدنع نم سابع نبا جرخف لاق : نوکی ؟ ام رظناو هللا ریختسا یناو نیسح : هل لاقف

؟ عنصت نا دیرت ام ینربخ مهنود رمالا اذه ةالوو نیرجاهملا ءانبأ نحنو مهنع انفکو موقلا ءالؤه ول اما ریبزلا : نبا هل لاقف هللا ، ریختـسأو اهلهأ فارـشأو اهب یتعیـش یلإ بتک دقلو ۀفوکلا نایتاب یـسفن تثدح دـقل هللاو نیـسحلا : لاقف

: لاقف همهتی نا یشخ هنا مث لاق : اهب : تلدع ام کتعیش لثم اهب یل ناک . هدنع نم جرخف ماق مث هللا ، ءاش نإ کیلع فلوخ ام انهیه رمالا اذه تدرأ مث زاجحلاب تمقأ ول کنا اما

رمالا نم هل سیل هنأ ملع دقو قارعلا ، یلإ زاجحلا نم جرخا نأ نم هیلإ بحأ ایندلا نم هاتؤی ئش سیل اذه نا اه : نیسحلا لاقف (64)

(1 ) ةراختسإلا (، 2 ) لتقلا (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 2 ) قارعلا ۀلود (، 2 ) سابع نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص . هل ولختل اهنم تجرخ ینأ دوف یب ، هولدعی مل سانلا ناو ئش یعم

اذه یف کیلع فوختأ ینا ربصأ ، الو ربصتأ ینا مع نب ای لاقف : سابعلا نب هللا دبع نیـسحلا یتا دـغلا نم وأ یـشعلا نم ناک املف لاق قارعلا لهأ ناک ناف زاـجحلا ، لـهأ دیـس کـنإف دـلبلا اذـهب مقأ مهنبرقت ، ـالف ردـغ موق قارعلا لـهأ نا لاـصئتسالاو ، كـالهلا هجولا

یهو اباعشو انوصح اهب ناف نمیلا ، یلإ رـسف جرخت نا الا تیبأ ناف مهیلع ، مدقأ مث مهودع اوفنیلف مهیلإ بتکاف اومعز امک کنودیری دنع کیتأی نا وجرأ یناف کتاعد ، ثبتو لسرتو سانلا یلإ بتکتف ۀلزع ، یف سانلا نع تنأو ۀعیش ، اهب کیبألو ۀلیوط ، ۀضیرع ضرا

، ریـسملا یلع تعمجأو تعمزأ دق ینکلو قفـشم ، حـصان کنا ملعأل هللاو ینا مع نب ای نیـسحلا : هل لاقف ۀـیفاع یف بحت يذـلا کلذ . هیلإ نورظنی هدلوو هءاسنو نامثع لتق امک لتقت نا فئاخل ینا هللاوف کتیبصو ، کئاسنب رست الف ارئاس تنک ناف سابع : نبا هل لاقف

هلا يذـلا ال هللاو کعم ، دـحأ هیلإ رظنی موی ال وهو اهنم جورخلاو زاجحلاو هایإ کتیلختب ریبزلا نبا نیع تررقأ دـقل سابع : نبا لاق مث نم سابع نبا جرخ مث لاق : کلذ ، تلعفل ینتعطأ سانلا کیلعو یلع عمتجی یتح کتیصانو كرعـشب تذخا اذإ کنا ملعا ول وه الا

: لاق مث ریبزلا نب ای کنیع ترق لاقف : ریبزلا نب هللا دبعب رمف هدنع يرقنت نا تئش ام يرقنو يرفساو یضیبف وجلا کل الخ رمعمب * ةربنق نم کل ای

(65)(1 ) لتقلا (، 1 ) ریبزلا نب هللا دبع (، 2 ) قارعلا ۀلود (، 4 ) سابع نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص

نع يدسألا ۀلمرح نب يدع نع ۀیح یبأ نب ییحی بانج وبأ لاق فنخم - وبأ لاق ( 1 ) زاجحلاب کیلعو قارعلا یلإ جرخی نیسح اذه نحن اذإف ۀـیورتلا موی انلخدـف ۀـکم ، انمدـق یتح ۀـفوکلا نم نیجاح انجرخ ـالاق : نییدـسألا لعمـشملا نب يرذـملاو میلـس نب هللا دـبع

: نیسحلل لوقی وهو ریبزلا نبا انعمسف امهنم انبرقتف الاق : بابلاو ، رجحلا نیب امیف یحضلا عافترا دنع نیمئاق ریبزلا نب هللا دبعو نیـسحلاب . كانعیابو کل انحصنو كاندعاسو كانرزآف رمالا ، اذه تیلوف تمقأ میقت نا تئش نا



تئـش نا مقأف ریبزلا : نبا هل لاقف شبکلا ، کلذ انا نوکأ نا بحأ امف اهتمرح لحتـسی اـشبک اـهب نا ینثدـح یبأ نا نیـسحلا : هل لاـقف ءاعد انعمـس یتح نایجانتی الاز امف اننود امهمالک ایفخأ امهنا مث الاق : اضیأ . اذـه دـیرأ امو لاقف : یـصعت ، الو عاـطتف رمـالا اـنا ینیلوتو هجوت مث هترمع نم لحو هرعش نم صقو ةورملاو افصلا نیبو تیبلاب نیـسحلا فاطف الاق : رهظلا ، دنع ینم یلإ نیهجوتم نیحئار سانلا

. ینم یلإ سانلا وحن انهجوتو ۀفوکلا وحن مهیلع هللا طلـس اولعف اذإف یفوج ، نم ۀقلعلا هذه اوجرختـسی یتح ینوعدی هللاو ال لوقی : نیـسحلا ناکو اذـه : دـعب رکذ لماکلا یف ( 1)

. تضاح اذإ اهلبق یف ةأرملا اهلعجت ۀقرخ مارفلا ) ) و لاق : ةأرملا ، مارف نم لذأ اونوکی یتح مهلذی نم (66)

(، 1 ) میلـس نب هللا دـبع (، 1 ) ریبزلا نـب هللا دـبع (، 2 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀـنیدم (، 1 ) قارعلا ۀـلود ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) ۀضاحتسإلا ضیحلا ،

… مالسلا هیلع نیسحلل صاعلا نب دیعس نب ورمع لسر ضارتعا

: لاق هباحصأ ضعب نع یصیقع ( 1 ) دیعس یبأ نع فنخم وبأ - لاق مث لاق : هراسف ، هیلإ یغـصأف ۀـمطاف نب اـی یلإ ریبزلا : نبا هل لاـقف ریبزلا نب هللا دـبع عم فقاو وهو ۀـکمب وهو یلع نب نیـسحلا تعمس

کل عمجأ دجـسملا اذـه یف مقأ لاق لاقف : كادـف ، هللا انلعج يردـن ال انلقف : ریبزلا ؟ نبا لوقی اـم نوردـتأ لاـقف : نیـسحلا اـنیلإ تفتلا هذه نم ۀماه رحج یف تنک ول هللا میأو ربشب ، اهنم الخاد لتقا نأ نم یلإ بحأ ربشب اهنم اجراخ لتقا نال هللاو نیسحلا : لاق مث سانلا ،

نب ثراحلا ینثدح فنخم - وبأ لاق تبـسلا یف دوهیلا تدتعا امک یلع ندـتعیل هللاوو مهتجاح ، یف اوضقی یتح ینوجرختـسال ماوهلا اولاقف دیعس نب ییحی مهیلع صاعلا نب دیعس نب ورمع لسر هضرتعا ۀکم نم نیسحلا جرخ امل لاق : ناعمـس نب ۀبقع نع یبلاولا بعک

. ایوق اعانتما مهنم اوعنتما هباحصأو نیسحلا نإ مث طایسلاب اوبرطضاف ناقیرفلا عفادتو یضمو ، مهیلع یبأف بهذت ، نبا فرصنا هل :، اصیقع یف تاقثلا یف نابح نبا هرکذ میت ، ینب یلاوم یف دعی مالسلا هیلع یلع نع رانید همـسا یمیمتلا ) ) یمیتلا دیعـس وبأ اصیقع ( 1)

. ةداحج نب دمحم هنعو رامعو ، یلع نع يور یسیبارکلا : بحاص لاقف . ۀتابن نب غبصا نم یلإ بحأ وهو نیل وه متاح : وبأ لاقو نومأم ، ۀقث لاقو : كردتسملا یف مکاحلا هل جرخأ دقو

(. ج 3 ص 88 ) لادتعالا نازیم ج 2 ص 433 ) ) نازیملا ناسل (67)

(، 1 ) دیعس نب ورمع (، 1 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) دیعس نب ییحی (، 1 ) ریبزلا نب هللا دبع (، 2 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص نابح نبال تاقثلا باتک (، 1 ) رجح نبإل نازیملا ناسل باتک (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 1 ) دوجسلا

(1)

… مالسلا هیلع نیسحلا جورخ

لجو زع هللا لوق نیسح لوأتف ۀمألا ؟ هذه نیب قرفتو ۀعامجلا نم جرخت هللا یقتت الا نیسح : ای هودانف ههجو یلع ع ) ) نیـسحلا یـضمو (. نولمعت امم يرب اناو لمعأ امم نوئیرب متنأ مکلمع مکلو یلمع یل )

، ۀـیواعم نب دـیزی یلإ يریمحلا ناسیر نب ریحب اهب ثعب نمیلا نم اهب لبقا دـق اریع اهب یقلف میعنتلاب رم یتح لبقا نیـسحلا نإ مث لاـق :مکهرکأ ال لبإلا : باحـصأل لاق مهب قلطناف نیـسحلا ، اهذـخاف دـیزی یلإ اهب قلطنی للحلاو سرولا ریعلا یلعو نمیلا یلع هلماع ناـکو

ام ردق یلع ءارکلا نم هانیطعأ اذه انناکم نم انقرافی نا بحأ نمو هتبحـص انـسحأو هءارک انیف وأ قارعلا یلإ انعم یـضمی نا بحأ نم



. هاسکو هءارک هاطعأ هعم مهنم یضم نمو هقح یفوأف بسوح مهنم هقراف نمف لاق : ضرألا ، نم عطق قدزرفلا انیقلف حافـصلا یلإ انیهتنا یتح انلبقأ الاق : يرذملاو میلـس نب هللا دبع نع ۀلمرح نب يدع نع بانج یبأ نع فنخم - وبأ لاق

هل لاقف کفلخ سانلا أبن انل نیب نیـسحلا : هل لاـقف بحت اـمیف کـلماو کـلؤس هللا كاـطعأ هل : لاـقف انیـسح فقاوف رعاـشلا بلاـغ نب : نیـسحلا هل لاقف ءاشی ام لـعفی هللاو ءامـسلا نم لزنی ءاـضقلاو ۀـیمأ ینب عم مهفویـسو کـعم ساـنلا بولق تلأـس ریبخلا نم قدزرفلا :

ءادأ یلع ناعتـسملا وهو هئامعن یلع هللا دـمحنف بحن امب ءاضقلا لزن نا نأش یف انبر موی لـکو ءاـشی اـم لـعفی هللاو رمـالا تقدـص هللا كرح مث هتریرس يوقتلاو هتین قحلا ناک نم دتعی ملف ءاجرلا نود ءاضقلا لاح ناو رکشلا

(68)نب هللا دـبع (، 2 ) قدزرفلا رعاـشلا (، 1 ) قارعلا ۀـلود (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ۀعامجلا (، 1 ) رکشلا (، 1 ) ۀیمأ ونب (، 1 ) میلس

… بلاط یبأ نب رفعج نب هللا دبع باتک

. اقرتفا مث کیلع مالسلا لاقف : هتلحار نیسحلا هللا دبع بتک ۀکم نم انجرخ امل لاق : بلاط ، یبأ نب یلع نب نیـسحلا نب یلع نع یبلاولا بعک نب ثراحلا ینثدـح فنخم - وبأ لاق

یناف یباتک یف رظنت نیح تفرـصنا امل هللااب کلئـسأ یناف دـعب : اما دـمحمو نوع هینبا عم یلع نب نیـسحلا یلإ بلاط یبأ نب رفعج نب ملع کـنإف ضرـألا رون ئفط مویلا تکله نا کـتیب لـهأ لاـصئتساو کـکاله هیف نوکی نا هل هجوت يذـلا هجولا نم کـیلع قفـشم

. مالسلاو باتکلا رثأ یف یناف ریسلاب لجعت الف نینمؤملا ، ءاجرو نیدتهملا ربلا هیف هینمتو نامألا هیف هل لعجت اباتک نیـسحلا یلإ بتکا لاـقو : هملکف صاـعلا نب دیعـس نب ورمع یلإ رفعج نب هللا دـبع ماـقو لاـق :

همتخا یتح هب ینتأو تئـش ام بتکا دیعـس : نب ورمع لاقف عجریف کلذ یلإ نئمطی هلعل عوجرلا هلأـستو کـباتک یف هل قثوتو ۀلـصلاو نئمطت نأ يرحأ هنإف دیعـس نب ییحی کیخأ عم هب ثعباو همتخا هل : لاقف دیعـس نب ورمع هب یتأ مث باـتکلا رفعج نب هللا دـبع بتکف

. لعفف کنم دجلا هنا ملعیو هیلإ هسفن : الاقف باتکلا ییحی هأرقأ نأ دعب افرصنا مث رفعج نب هللا دبعو ییحی هقحلف لاق : ۀکم ، یلع ۀیواعم نب دیزی لماع دیعس نب ورمع ناکو

ضام انا رمأب اهیف ترمأو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر اهیف ایؤر تیأر ینا لاق : نأ انیلإ هب رذتعا امم ناکو هب ، اندهجو باتکلا هانأرقأ نب ورمع باتک ناکو لاق : یبر یقلأ یتح اهب ثدـحم انا امو اهب ادـحأ تثدـح ام لاق : ایؤرلا ؟ کـلت اـمف هل : ـالاقف یلوأ ناـک یلع هل

. یلع نب نیسحلا یلإ دیعس (69)

نب هللا دبع (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبأ نب رفعج ثحبلا : حیتافمهحفص (، 1 ) یلع نب نیـسحلا نب یلع (، 1 ) صاعلا نب دیعـس نب ورمع (، 2 ) ۀمرکملا ۀکم ۀـنیدم (، 2 ) مالـسلا هیلع بلاط یبأ نب راـیطلا رفعج

(4 ) دیعس نب ورمع (، 2 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) دیعس نب ییحی (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی

… دیعس نب ورمع باتک

امل کیدـهی ناو کقبوی اـمع کفرـصی نا هللا لأـسا یناـف دـعب اـما یلع نب نیـسحلا یلإ دیعـس نب ورمع نم میحرلا نمحرلا هللا مسب هللا دبع کیلإ تثعب دقو كالهلا ، هیف کیلع فاخأ یناف قاقـشلا نم هللااب كذیعأ یناو قارعلا یلإ تهجوت دـق کنأ ینغلب كدـشری

عارمو لیفکو دیهش کلذب یلع هللا کل راوجلا نسحو ربلاو ۀلصلاو نامألا يدنع کل ناف امهعم یلإ لبقأف دیعس نب ییحیو رفعج نب



: نیسحلا هیلإ بتکو لاق : کیلع . مالسلاو لیکوو ۀلصلاو ربلاو نامألا یلإ توعد دقو نیملسملا ، نم یننا لاقو : احلاص لمع لجو و زع هللا یلإ اعد نم هلوسرو هللا ققاشی مل هنإف دعب اما

تنک ناف ۀمایقلا موی ۀـنامأ انل بجوت ایندـلا یف ۀـفاخم هللا لأسنف ایندـلا یف هفخی مل نم ۀـمایقلا موی هللا نمؤی نلو هللا نامأ نامألا ریخف . مالسلاو ةرخآلاو ایندلا یف اریخ تیزجف يربو یتلص باتکلاب تیون

هغلبف لاق : ۀنیدملاب ۀیفنحلا نب دمحمو ۀکم نم هلهاب یلع نب نیسحلا لبقا لاق : کلذ دهـش نمع دیلولا نب ماشه نع فنخم - وبأ لاق . تسطلا یف هعومد فکو تعمس یتح یکبف تسط ، یف أضوتی وهو هربخ

یعیبسلا قاحسإ یبأ نب ( 1 ) سنوی ینثدح فنخم - وبأ لاق یبأ ینبا رکب یبأو ةدرب یبأو سنأو هیبأ نع يور یفوکلا ، لیئارسإ وبأ یعیبسلا ینادمهلا هللا دبع نب ورمع قاحسإ یبأ نب سنوی ( 1)

(70)ریمأ مامإلا نبإ ۀـیفنحلا نب دـمحم (، 1 ) قارعلا ۀـلود (، 1 ) مالـسلا هیلع بلاـط یبأ نب راـیطلا رفعج نب هللا دـبع ثحبلا : حـیتافمهحفص

(، 2 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) دیعس نب ییحی (، 1 ) یعیبسلا قاحسإ (، 2 ) ۀمایقلا موی (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم (، 1 ) مالسلا هیلع نینمؤملا (1 ) هللا دبع نب ورمع (، 1 ) قاحسإ یبأ نب سنوی (، 2 ) ةداهشلا (، 1 ) كالهلا (، 1 ) دیعس نب ورمع

… هتیطرش بحاص ریمن نب نیصحلا دایز نب هللا دیبع ثعب

نیب ام لیخلا مظنو ۀیـسداقلا لزن یتح هطرـش بحاص ریمن نب نیـصحلا ثعب ۀفوکلا یلإ ۀکم نم نیـسحلا لابقا هللا دیبع غلب املو لاق :. قارعلا دیری نیسحلا اذه سانلا لاقو علعل یلاو ۀناطقطقلا یلإ ۀیسداقلا نیب امو نافخ ، یلإ ۀیسداقلا

لهأ یلإ يوادیصلا رهسم نب سیق ثعب ۀمرلا نطب نم رجاحلا غلب اذإ یتح لبقا نیـسحلا نا سیق نب دمحم ینثدحو فنخم - وبأ لاق : مهیلإ هعم بتکو ۀفوکلا

نم هناوخا یلإ یلع نب نیسحلا نم میحرلا نمحرلا هللا مسب . ةریثک ةدعو دعس نب دمحم نب میهاربإو میرم یبأ نب دیزیو دمحی نب دیعس رفسلا یبأو يرعشألا یسوم

. ةریثک ةدعو یسوم نب لضفلاو يرازفلا قاحسإ وبأو عیکوو ناطقلاو يدهم نباو كرابملا نباو يروثلاو یسیع هنبا هنعو . سأب هب نکی مل يدهم : نبا نع یلع نب ورمع لاق

نع هریغو روصنم نب قاحـسإ لاقو ۀـقث ، لک لاق : کیلإ ؟ بحأ نم لیئارـسإ وأ سنویف تلق ۀـقث ، نیعم : نبا نع یمرادـلا نامثع لاقو . اقودص ناک متاح : وبأ لاقو ۀقث ، نیعم نبا

عـست ۀنـس تام لاقو : تاقثلا یف نابح نبا هرکذو سانلا ، هنع يورو ناسح ثیداـحأ هل يدـع نبا لاـقو سأـب . هب سیل یئاـسنلا : لاـقو . ةأمو نیسمخو

(. ج 1 ص 433 ) بیذهتلا بیذهت (71)

(، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ( ) ع ) نیسحلا ریفس يوادیصلا رهـسم نب سیق (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم (، 1 ) قارعلا ۀلود ثحبلا : حیتافمهحفص كرابملا نبا (، 1 ) روصنم نب قاحسإ (، 1 ) يرازفلا قاحسإ (، 1 ) نابح نبال تاقثلا باـتک (، 1 ) سیق نب دمحم (، 1 ) یلع نب نیسحلا

(1 ) توملا (، 1 ) دعس نب دمحم (، 1 ) یلع نب ورمع (، 1)نسحب هیف ینربخی ینءاج لیقع نب ملسم باتک ناف دعب اما وه ، الا هلا يذلا ال هللا مکیلإ دمحا یناف مکیلع مالس نیملسملاو ، نینمؤملا

تـصخش دـقو رجالا ، مظعأ کلذ یلع مکبیثی ناو عنـصلا انل نسحی نا هللا تلأـسف اـنقحب بلطلاو انرـصن یلع مکئلم عاـمتجاو مکیأر



مکیلع مداق یتأف اودجو ، مکرما اوشمکاف یلوسر مکیلع مدق اذإف ۀیورتلا موی ۀـجحلا يذ نم نیـضم نامثل ءاثالثلا موی ۀـکم نم مکیلإ . هتاکربو هللا ۀمحرو مکیلع مالسلاو هللا ءاش نإ هذه یمایأ یف

لهأ عمج نا هلهأ ، بذکی دـئارلا ال نأف دـعب امأ ۀـلیل : نیرـشعو عبـسب لتقی نأ لبق نیـسحلا یلإ بتک ناک دـق لیقع نب ملـسم ناکو رهسم نب سیق لبقاو ئش ، یلع يولی هعم ال ءاسنلاو نایبصلاب نیـسحلا لبقأف لاق : کیلع . مالـسلاو یباتک ءرقت نیح لبقاف کعم ۀفوکلا

دیبع هل لاقف دایز ، نب هللا دیبع یلإ هب ثعبف ریمن نب نیصحلا هذخأ ۀیسداقلا یلإ یهتنا اذإ یتح نیسحلا باتکب ۀفوکلا یلإ يوادیـصلا لوسر تنب ۀمطاف نبا هللا قلخ ریخ یلع نب نیسحلا اذه نا سانلا اهیأ لاق : مث دعصف باذکلا ، نب باذکلا بسف رصقلا یلإ دعصا هللا :

نب هللا دیبع هب رمأف لاق : بلاط ، یبأ نب یلعل رفغتـسا هابأو و دایز نب هللا دیبع نعل مث هوبیجأف . رجاحلاب هتقراف دقو مکیلإ هلوسر انأو هللا . تامف عطقتف هب یمرف رصقلا قوف نم هب یمری نأ دایز

نیسحلا يأر املف انهیه ، لزان وهو يودعلا عیطم نب هللا دبع هیلع اذإف برعلا ، هایم نم ءام یلإ یهتناف ۀفوکلا یلإ اریس نیسحلا لبقا مث (72)

ریفس يوادیصلا رهسم نب سیق (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم (، 1 ) ۀجحلا يذ رهش (، 2 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملـسم ثحبلا : حیتافمهحفص نب نیسحلا (، 1 ) بلاط یبأ نب یلع (، 3 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) يودعلا عیطم نب هللا دبع (، 3 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ( ) ع ) نیسحلا

(1 ) لتقلا (، 1 ) یلع

… ۀفوکلا یلإ مالسلا هیلع نیسحلا لابقا

. هلزنأف هلمتحاو کمدقأ ؟ ام هللا ، لوسر نب ای یمأو تنأ یبأب لاقف : هیلإ ماق كرکذأ عیطم : نب هللا دبع هل لاقف مهـسفنأ ، یلإ یننوعدی قارعلا لهأ یلإ بتکف کغلب دق ام ۀـیواعم توم نم ناک نیـسحلا : هل لاقف

، برعلا ۀـمرح یف هللا كدـشنأ هلآو ، هیلع هللا یلـص هللا لوسر ۀـمرح یف هللا كدـشنأ کهتنت ، نا مالـسالا ۀـمرحو هللا لوسر نب ای هللا ۀمرحو کهتنت ، مالـسالا ۀمرحل اهناو هللاو ادـبا ، ادـحأ كدـعب نوباهی كولتق ال نئلو کنلتقیل ، ۀـیمأ ینب يدـیأ یف ام تبلط نئل هللاوف ءاملاب ناک اذإ یتح نیـسحلا لبقاف لاق یـضمی ، نا الا یبأف لاق : ۀیمأ . ینبل ضرعت الو ۀفوکلا تأت الو لعفت الف برعلا ، ۀـمرحو شیرق

. دورز قوف لاق ةرازف ینب نم لجر نع ( 1 ) يدسلا ینثدحف فنخم - وبأ لاق

یف دعقی ناک ریبکلا يدسلا وهو روعألا ، یفوکلا مهالوم یـشرقلا دمحم وبأ يدسلا ۀمیرک یبأ نب نمحرلا دـبع نب لیعامـسإ وه ( 1). يدسلا یمسف عماجلا باب ةدس

یبأو داـبع نب ییحیو هیبأ نع يورو دیعـس ، اـبأو ةریره اـبأو مالـسلا هیلع یلع نب نسحلاو رمع نبا يآرو ساـبع نباو سنا نع يور . مهریغو ۀمرکعو ءاطعو یملسلا نامحرلا دبع یبأو ةدیبع نب دعسو یناه مأ یلوم حلاص

. مهریغو شایع نب رکب وبأو ۀناوع وبأو ةدئازو حلاص نب نسحلاو يروثلاو ۀبعش هنعو . دحأ هکرت امو ریخب الا هرکذی ادحأ تعمس ام هب سأب ال ناطقلا : نع یلع لاق

(73)(، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاـط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 1 ) ۀیمأ ونب (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) قارعلا ۀلود ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) حلاص نب نسحلا (، 1 ) نمحرلا دبع نب لیعامسإ (، 1 ) سابع نب هللا دبع

… نیقلا نب ریهز یلإ مالسلا هیلع نیسحلا لوسر لابقا



نب ورمع ینب نم نیقلا نب ریهز دعب تعطقأ یتلا نیرامتلا یف یتلا ۀـعیبر یبأ نب ثراحلا راد یف انک فسوی نب جاجحلا نمز ناک امل : لاق یلع نب نیسحلا عم متلبقأ نیح مکنع ینثدح يرازفلل تلقف لاق : اهیف ، نیبتحم انکف اهنولخدی ماشلا ال لهأ ناکو ۀلیجب نم رکـشی

نیـسحلا راس اذإف لزنم ، یف هریاسن نأ نم انیلإ ضغبأ ئـش نکی ملف نیـسحلا ریاسن ۀـکم نم اـنلبقأ نیح یلجبلا نیقلا نب ریهز عم اـنک بناج نم نیـسحلا لزنف هیف ، هلزانن نأ نم ادب دـجن مل لزنم یف ذـئموی انلزن یتح ریهز مدـقت نیـسحلا لزن اذإو نیقلا ، نب ریهز فلخت

: لاقف لخد مث ملس یتح نیسحلا لوسر لبقا ذإ انل ماعط نم يدغتن سولج نحن انیبف بناج ، یف انلزنو لاق ریطلا ، انـسوؤر یلع انئاک یتح هدی یف ام ناسنا لک حرطف لاق هیتأتل ، کیلإ ینثعب یلع نب نیـسحلا هللا دبع ابأ نا نیقلا نب ریهز ای هتیتأ ول هللا ناحبـس هیتأت مث ال هللا لوسر نبا کیلإ ثعبیأ هل : تلقف تلاـق : نیقلا نب ریهز ةأرما ورمع تنب مهلد ینثدـحف فنخم - وبأ

امف نیقلا نب ریهز هاتاف تلاق : تفرصنا ، مث همالک نم تعمسف میقتـسم يدنع وهو خویـش ةدع نع اهیوری ثیداحأ هل يدع : نبا لاقو حـلاص ، ینکلا : یف یئاسنلا لاق ۀـقث دـمحأ : نع بلاط وبأ لاقو

. تاقثلا یف نابح نبا هرکذو هل ، ۀیوار ریسفتلاب ملاع ۀقث یلجعلا لاقو ۀنس 127 ، تام ۀفیلخ : لاقو هب . سأب قودص ال ثیدحلا (. ج 1 ص 125 ) فشاکلا ج 1 ص 236 ) ) لادتعالا نازیم ج 1 ص 313 ) ) بیذهتلا بیذهت

(74)نب ریهز ۀـجوز ) ورمع تنب مـهلد (، 2 ) یلع نب نیـسحلا (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀـنیدم (، 5 ) یلجبلا نیقلا نب ریهز ثـحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) توملا (، 1 ) نابح نبال تاقثلا باتک (، 1 ) ماعطلا (، 1 ) رکشلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ( ) نیقلا

… ربخی ۀفوکلا لهأ نم لجر

یقحلا قلاط ، تنأ هتأرمال لاق مث نیـسحلا ، یلإ لمحو مدقف هعاتمو هلقثو هطاطـسفب رمأف تلاق : ههجو ، رفـسأ دق ارـشبتسم ءاج نا ثبل مکثدـحأس ینا دـهعلا ، رخآ هنإف الاو ینعبتی نا مکنم بحأ نم هباحـصأل : لاق مث ریخألا یببـس نم کبیـصی نا بحأ یناف ال کـلهأب

لاقف معن انلقف مناغملا ؟ نم متبصأو مکیلع هللا حتف امب متحرفأ یلهابلا : ناملـس انل لاقف مئانغ ، انبـصأو انیلع هللا حتفف رجنلب انوزغ اثیدح لاز ام هللاو مث لاق : هللا ، مکعدوتسا یناف انا اماف مئانغلا نم متبصأ امب مهعم مکلاتقب احرف دشأ اونوکف دمحم لآ بابـش متکردأ اذإ انل :

. لتق یتح موقلا لوأ یف امل الاق : نییدسألا لعمشملا نب يرذملاو میلس نب هللا دبع نع يدسألا ۀلمرح نب يدع نع یبلکلا بانج وبأ ینثدح فنخم - وبأ لاق

هانقحل یتح نیعرـسم اناتقان انب لفرت انلبقأف هنأشو ، هرمأ نم نوکی ام رظننل قیرطلا یف نیـسحلاب قاحللا الا ۀمه انل نکی مل انجح انیـضق . نیسحلا يأر نیح قیرطلا نع لدع دق ۀفوکلا لهأ نم لجرب نحن اذإ هنم انوند املف دورزب

ربخ هدـنع ناک ناف هلأسنلف اذـه یلإ انب بهذا هبحاصل : اندـحأ لاقف هوحن ، انیـضمو یـضمو هکرت مث هدـیری هنأـک نیـسحلا فقوف ـالاق :: انلقف يدسأ . لاق : لجرلا ؟ نمف انلق : مث هللا . ۀـمحرو مالـسلا مکیلعو لاق : کیلع . مالـسلا انلقف : هیلإ انیهتنا یتح انیـضمف هانملع ، ۀـفوکلا

لتق یتح ۀفوکلا نم جرخا مل معن لاق : كءارو سانلا نع انربخأ انلق : مث هل انبـستناف ۀـبعثملا ، نب ریکب انا لاق تنأ ؟ نمف نایدـسأ نحنف یناهو لیقع نب ملسم

(75)ۀمینغلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) یلهابلا ناملس (، 1 ) میلس نب هللا دبع (، 3 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1)انملـسف لزن نیح هانئجف ایـسمم ۀیبلعثلا لزن یتح هانریاسف نیـسحلاب انقحل یتح انلبقأف الاق قوسلا ، یف امهلجرأب نارجی امهتیأرف ةورع نب

ءالؤه نود ام لاقو : هباحـصأ یلإ رظنف لاق : ارـس تئـش ناو ۀینالع انثدـح تئـش ناف اربخ اندـنع نا هللا کمحری هل : انلقف انیلع درف هیلع



، هتلئـسم كانیفکو هربخ کل انأربتـسا دق انلقف : هتلأسم ، تدرأ دقو معن لاق : سمأ ؟ اءاشغ کلبقتـسا يذلا بکارلا تیأرأ هل : انلقف رس ،ةورع نب ئناهو لیقع نب ملـسم لتق یتح ۀفوکلا نم جرخی مل هنا انثدح هناو لقعو لضفو قدصو يأر وذ انم دـسأ نم ئرما نبا وهو

یف هللا كدـشنن انلقف : ارارم ، کلذ ددرف اـمهیلع ، هللا ۀـمحر نوعجار هیلإ اـناو اـنا هللا لاـقف : اـمهلجرأب ، قوسلا یف نارجی اـمهآر یتحو دنع بثوف لاق کیلع نوکت نا فوختن لب ۀعیـش الو رـصان ۀـفوکلاب کل سیل هنإف اذـه کناکم نم تفرـصنا الا کتیب لهأو کسفن

. بلاط یبأ نب لیقع ونب کلذ یلع ( 2 ) نب دیز نع ( 1 ) دلاخ نب رمع ینثدح فنخم - وبأ لاق

: وهف اذه یلعو دلاخ نب رمع دلاخ ال نب ورمع هنوک رهاظلا ( 1)نب رفعجو نیـسحلا ، نب یلع نب دیز نع يور طساو ، یلإ لقتنا ۀفوکلا نم هلـصأ مشاه ، ینب یلوم یـشرقلا دـلاخ وبأ دـلاخ نب ورمع

. مهریغ ینامرلا و مشاه یبأو يروثلاو تباث ، یبأ نب بیبحو ۀفیلخ ، نب رطفو نیسحلا ، نب یلع نب دمحم نب جاجحلاو يرصبلا ریثک نب دابعو سنوی ، نب لیئارسإ هنع يور

(76)(، 1 ) مالـسلا هیلع بلاط یبأ نب لیقع (، 1 ) ةورع نب یناـه (، 3 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) مالـسلا هیلع لیقع نب ملـسم ثحبلا : حیتافمهحفص

لیئارسإ (، 1 ) يرصبلا ریثک نب دابع (، 1 ) تباث یبأ نب بیبح (، 1 ) دلاخ وبأ دلاخ نب ورمع (، 1 ) قدصلا (، 1 ) لتقلا (، 2 ) دلاخ نب رمع (1 ) ۀفیلخ نب رطف (، 1 ) دلاخ نب ورمع (، 1 ) مشاه ونب (، 1 ) نیسحلا نب یلع (، 1 ) یلع نب دمحم نب رفعج (، 1 ) سنوی نب

مـشاه نب ییحیو رابالا ، صفح وبأ نمحرلا دـبع نب رمعو زیزعلا ، دـبع نب دـیوسو دـیز ، نب دیعـسو رمحـألا ، داـیز نب رفعجو ةاـطرأ ،یلع نب دیز نع یطساولا دلاخ وبأ دلاخ نب ورمع یشاجنلا : لاقو مالسلا هیلع رقابلا باحصأ نم هر خیشلا هدع دقو ۀعامجو راسمـسلا

. ۀقث هنا لاضف نبا رکذو هریغو ، يرقنملا محازم نب رصن هنع هاور ریبک باتک هل یندملا نیسحلا وبأ بلاط یبأ نب یلع نب نیـسحلا نب یلع نب دیز ( 2 ( ) ج 2 ص 330 ) لاقملا حیقنت ج 8 ص 26 ) ) بیذهتلا بیذهت

هیخأ نباو یـسیعو ، نیـسح هانبا هنعو عفار ، یبأ نب هللا دـیبعو ریبزلا ، نب ةورعو نامثع ، نب نابأو رقاـبلا ، رفعج یبأ هیخأو هیبأ نع يور نامحرلا دبعو ةدئاز ، یبأ نب ایرکزو یمایلا ، دیبزو يدیسلا ، لیعامسإو مثیخ ، نب دیعـسو ۀبعـشو شمعألاو يرهزلاو دمحم ، نب رفعج

. ةدعو دازلا یبأ نباو یطساولا ، دلاخ نب ورمع دلاخ وبأو ۀعیبر ، یبأ نب شایع نب ثراحلا نب . ۀنس نبا 42 وهو 122 ۀنس 121 / یف دهشتسا هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر باحصأ نم ۀعامج يأر لاقو : تاقثلا یف نابح نبا هرکذ

. ۀعیشلا فئاوط نم ۀیدیزلا بسنت هیلاو هلآو هیلع هللا یلص یبنلا يأر هنا مزاح نب ریرج نع یکتعلا رکب یبأ نب هللا دبع انثدح سیردإ ، نب دمحم ینثدح ایندلا : یبأ نبا لاقو

. يدلوب نولعفت اذکه سانلل : لوقی وهو بولصم دیزو یلع نب دیز عزج یلإ ادناستم مانملا یف ملسو ( )*( ج 1 ص 341 ) فشاکلا ( ) ج 3 ص 419 ) بیذهتلا بیذهت

(77)باتک (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) مالـسلا هیلع رقابلا یلع نب دمحم مامإلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

دلاخ وبأ (، 1 ) یلع نب نیـسحلا نب یلع (، 1 ) عفار یبأ نب هللا دـیبع (، 1 ) لاجرلا ملع یف لاقملا حـیقنت باتک (، 1 ) نابح نبال تاـقثلا ریرج (، 1 ) سیردإ نب دمحم (، 1 ) نامثع نب نابأ (، 1 ) مشاه نب ییحی (، 1 ) رابالا صفح وبأ (، 1 ) زیزعلا دبع نب دیوس (، 1 ) یطساولا

(، 1 ) نامحرلا دبع (، 2 ) یلع نب دـیز (، 1 ) دیز نب دیعـس (، 1 ) دـلاخ نب ورمع (، 1 ) مثیخ نب دیعـس (، 1 ) داـیز نب رفعج (، 1 ) مزاح نب (1 ) ةداهشلا (، 1 ) دمحم نب رفعج

… لهأب رمی مالسلا ال هیلع نیسحلا



… لهأب رمی مالسلا ال هیلع نیسحلا

: اولاق لیقع ینب نا سابع نب هللا دبع نب یلع نب دواد نعو نیسح نب نب هللا دبع نع ۀلمرح نب يدـع نع یبلکلا بانج یبأ نع فنخم - وبأ لاق انوخأ قاذ ام قوذـت وأ انراث كردـن یتح حربن هللاو ال ال یلع هیأر هل مزع دق هنا انملعف الاق : ءالؤه دـعب شیعلا یف ریخ ال لاقف : نیـسحلا انیلإ رظنف الاق : نییدـسألا لعمـشملا نب يرذـملاو میلس

تمدق ولو لیقع نب ملـسم لثم تنأ ام هللاو کنا هباحـصأ : ضعب هل لاقف الاق : هللا امکمحر لاقف : الاق : کل ، هللا راخ انلقف : الاق : ریـسملا مث اورثکأو اوقتـساف ءاملا نم اورثکأ هناملغو : هنایتفل لاق رحـسلا ناک اذإ یتح رظتنا مث نایدسألا لاق عرـسأ ، کیلإ سانلا ناکل ۀفوکلا رمی نیسحلا ال ناک لاق : ینزملا بعـصم نب رکب نع يراصنألا یلع وبأ ینثدح فنخم - وبأ لاق ۀلابز یلإ اوهتنا یتح اوراسو اولحترا

نم لیقع نب ملسم یلإ هحرـس ناکو رطقب نب هللا دبع لتقم ۀعاضرلا نم هیخأ لتقم هیلإ طقـس ۀلابز یلإ یهتنا یتح هوعبتا الا ءام لهاب رـصقلا قوف دعـصا لاقف : دایز ، نب هللا دیبع یلإ هب حرـسف ۀیـسداقلاب ریمن نب نیـصحلا لیخ هاقلتف بیـصأ دق هنأ يردـی وهو ال قیرطلا

نبا نیـسحلا لوسر ینا سانلا اهیأ لاق : سانلا یلع فرـشأ املف دعـصف لاق : ییأر کیف يرأ یتح لزنا مث باذکلا نب باذـکلا نعلاف قوف نم یقلأف هللا دیبع هب رماف یعدلا ، ۀیمس نبا ۀناجرم نبا یلع هورزاوتو هورصنتل ملسو هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر تنب نبا ۀمطاف

هل لاقی لجر هاتأف قمر ، هب یقبو هماظع ترسکف ضرألا یلإ رصقلا (78)

ۀنیدم (، 1 ) ساـبع نب هللا دـبع (، 2 ) مالـسلا هیلع لیقع نب ملـسم (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوـسر تنب نبإ ثـحبلا : حـیتافمهحفص (2 ) لتقلا (، 1 ) عاضرلا (، 1 ) هللا هنعل ۀناجرم نبا (، 1 ) یلع نب دواد (، 1 ) میلس نب هللا دبع (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) ۀفوکلا

… هباحصأ مالسلا هیلع نیسحلا رابخا

هربخأ نمع شایع نب رکب وبأ انثدـح ماشه : لاق هحیرأ نا تدرأ امنا لاق ، هیلع کلذ بیع املف هحبذـف ، یمخللا ریمع نب کـلملا دـبع کلذ یتأف لاق ریمع نب کلملا دبع هبـشی لاوط دعج لجر هیلإ ماق هنکلو هحبذـف هیلإ ماق يذـلا ریمع نب کلملا دـبع وه ام هللاو لاق :

. مهیلع أرقف اباتک سانلل جرخاف ۀلابزب ، وهو انیسح ربخلا نمف انتعیـش ، انتلزخ دقو رطقب نب هللا دـبعو ةورع نب یناهو لیقع نب ملـسم لتق عیظف ربخ اناتأ دـق هنإف دـعب اما میحرلا نمحرلا هللا مسب

نیذـلا هباحـصأ یف یقب یتح الامـشو انیمی اوذـخاف اقرفت ، هنع سانلا قرفتف لاق : مامذ انم هیلع سیل فرـصنیلف فارـصنالا مکنم بحأ اوریـسی نا هرکف هلهأ ۀعاط هل تماقتـسا دق ادلب یتأی هنا اونظ مهنال بارعالا هعبتا امنا نظ هنأل کلذ لعف امناو ۀنیدملا ، نم هعم اوؤاج رحـسلا نم ناک املف لاق : هعم . توملاو هتاساوم دیری نم الا هبحـصی مل مهل نیب اذإ مهنأ ملع دـقو نومدـقی ، مالع نوملعی مهو الا هعم

. اهب لزنف ۀبقعلا نطب رم یتح راس مث اورثکأو ءاملا اوقتساف هنایتف رمأ امل هللا كدشنأ ینا هل : لاقف هثدحف ، دیرت ؟ نیأ ع ) ) نیـسحلا لأس هتمومع دحأ نا ۀمرکع : ینب دـحأ ناذول ینثدـحف فنخم - وبأ لاق

کیلإ اوثعب نیذلا ءالؤه ناف فویسلا ، دحو ۀنس الا یلع الا مدقت هللاوف ال تفرصنا (79)

دبع (، 1 ) شاـیع نب رکب وـبأ (، 1 ) ةورع نب یناـه (، 1 ( ) مالـسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) لتقلا (، 2 ) نظلا (، 3 ) ریمع نب کلملا

نا کل يرأ یناف ال اهرکذت یتلا لاحلا هذه یلع اماف ایأر . کلذ ناک مهیلع تمدقف ءایـشألا کل اوئطوو لاتقلا ۀنؤم كوفک اوناک ول : لاق لعفت ،

. اهنم لحترا مث هرما یلع بلغی هللا ال نکلو تیأر ام يأرلا یلع یفخی سیل هنا هللا دبع ای هل لاقف



(80)(1 ) لتقلا ثحبلا : حیتافمهحفص

… فارش یلإ مالسلا هیلع نیسحلا لوزن

ۀلمرح نب يدع نع بانج وبأ ینثدح لاق : فنخم - یبأ نع نهرسأو هلایعو هلهأ یبسو هناوعأو هباحصأو مالـسلا هیلع نیـسحلا لتقم اوقتساف هنایتف رمأ رحسلا یف ناک املف فارـش ، لزن یتح ع ) ) نیـسحلا لبقا الاق : نییدسألا لعمـشملا نب يرذملاو میلـس نب هللا دبع نع

؟ تربک ام ربکأ هللا نیسحلا : لاقف ربکأ ، هللا لاق : الجر نإ مث راهنلا ، فصتنا یتح مهموی ردص اومـسرف اهنم اوراس مث اورثکأف ءاملا نم يداوه يأر هارن انلق : يأر ، هنایرت امف نیـسحلا : انل لاقف الاق : طق ، ۀلخن هب انیأر ام ناکملا اذـه نا نایدـسألا : هل لاقف لخنلا ، تیأر لاق :

. کلذ يرأ هللاو اناو لاقف : لیخلا ،هیلإ لیمت کبنج یلإ مسح وذ اذـه یلب هل : انلقف دـحاو ، هجو نم موقلا لبقتـسنو انروهظ یف هلعجن هیلإ أجلن أجلم انل اما نیـسحلا : لاقف

يداوه انیلع تعلط نأ نم عرسأب ناک امف هعم انلمو لاق : راسیلا ، تاذ هیلإ ذخاف لاق : دیرت ، امک وهف هیلإ موقلا تقبس ناف كراسی ، نع . ریطلا ۀحنجأ مهتایار ناکو بیساعیلا ، مهتنسأ ناک انیلإ اولدع قیرطلا نع انلدع دقو انوأر املف انلدعو ، اهانیبتف لیخلا

(81)(1 ) لتقلا (، 1 ) میلس نب هللا دبع (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

… مسح يذب مالسلا هیلع نیسحلا لوزن

یمیمتلا دـیزی نیرحلا عم سراف فلا مهو موقلا ءاجو تبرـضف ، هتینبأب رمأف نیـسحلا لزنف هیلإ ، مهانقبـسف مسح يذ یلإ انقبتـساف لاـق :. مهفایسأ ودلقتم نومتعم هباحصأو نیسحلاو ةریهظلا رح یف نیسحلا لباقم هلیخو وه فقو یتح یعوبریلا

نم موقلا اوقسو ۀیتف ماقف افیشرت . لیخلا اوفشرف هنایتف ماقف افیشرت ، لیخلا اوفشرو ءاملا نم مهووراو موقلا اوقـسا هنایتفل : نیـسحلا لاقف اـسمخ وأ اعبرأ وأ اثالث هیف بع اذإـف سرفلا نم اهنوندـی مث ءاـملا نم ساـسطلاو راوتـألاو عاـصقلا نوئلمی اولبقأو مهوورأ یتح ءاـملا

. اهلک لیخلا اوقس یتح رخآ اوقسو هنع تلزع نیـسحلا يأر املف هباحـصأ ، نم ءاج نم رخآ یف تئجف دیزی نب رحلا عم تنک یبراحملا : ناعطلا نب یلع نع طیقل ینثدح ماشه : لاق

: لاق مث ءاقسلا ، يدنع ۀیوارلاو ۀیوارلا خنأ لاق : شطعلا نم یسرفبو یب ام : لاق هفطعا ، يأ ءاقسلا ثنخأ نیسحلا : لاقف ءاقسلا ، نم ءاملا لاس تبرش املک تلعجف برشا لاقف : هتخنأف ، لمجلا خنأ یخأ نب ای

. یسرف تیقسو تبرشف هثنخف نیسحلا ماقف لاق : لعفا ، فیک يردأ تلعجف ال نب نیصحلا ثعب نیسحلا لابقا هغلب امل دایز نب هللا دیبع نأ کلذو ۀیـسداقلا ، نم نیـسحلا یلإ هریـسمو دیزی نب رحلا ئجم ناکو لاق :نیب دیزی نب رحلا مدـقو نافخ ، یلإ ۀـناطقطقلا نیب ام مظنیف حـلاسملا عضی ناو ۀیـسداقلا لزنی نأ هرمأف هطرـش یلع ناکو یمیمتلا ریمن

انیسح لبقتسیف ۀیسداقلا نم فلألا هذه یف هیدی (82)

(1 ) ریمن نب نیصح (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 3 ) یحایرلا دیزی نب رحلا ثحبلا : حیتافمهحفص ترضح املف نذأف ، نذؤی نا یفعجلا قورسم نب جاجحلا نیسحلا رماف رهظلا ، ةالـص ةالـصلا ترـضح یتح انیـسح اقفاوم لزی ملف لاق :

: لاق مث هیلع ، ینثأو هللا دمحف نیلعنو ءادرو رازإ یف نیسحلا جرخ ۀماقإلا ماما انل سیل هنإف انیلع مدقأ نا مکلـسر یلع تمدـقو مکبتک ینتتأ یتح مکتآ مل ینا مکیلإو ، لجو زع هللا یلإ ةرذـعم اهنا سانلا اهیأ



، مکرـصم مدقأ مکقیثاومو مکدوهع نم هیلإ نئمطا ام ینوطعت ناف مکتئج ، دقف کلذ یلع متنک ناف يدـهلا ، یلع کب انعمجی هللا لعل : لاق مکیلإ ، هنم تلبقأ يذلا ناکملا یلإ مکنع تفرصنا نیهراک یمدقمل متنکو اولعفت مل ناو

یلـصنو تنأ یلـصت یلب ال لاق : کباحـصأب ؟ یلـصت نا دـیرتأ رحلل ع ) ) نیـسحلا لاقف ةالـصلا ، ماقأف مقأ ، نذؤملل : اولاقو هنع اوتکـسف : لاق کتالصب ،

. نیسحلا مهب یلصف هباحـصأ نم ۀعامج هیلإ عمتجاف هل تبرـض دق ۀمیخ لخدف هب ، ناک يذلا هناکم یلإ رحلا فرـصناو هباحـصأ هیلإ عمتجاو لخد هنا مث

رمأ رـصعلا تقو ناک املف اهلظ ، یف سلجو هتباد نانعب مهنم لجر لـک ذـخأ مث هوداـعأف ، هیف اوناـک يذـلا مهفـص یلإ هباحـصأ داـعو موقلا یلإ فرـصناو ملـس مث موقلاب یلـصف نیـسحلا مدقتـساف ماقأو رـصعلاب يدانف هیدانم رمأف جرخ هنا مث لـیحرلل اوئیهتی نأ نیـسحلا

: لاق مث هیلع ینثأو هللا دمحف ههجوب ءالؤه نم مکیلع رمالا اذه ۀیالوب یلوأ تیبلا لهأ نحنو یضرأ هللا ، نکی هلهأل قحلا اوفرعتو اوقتت نا مکنإف سانلا اهیأ دعب اما

(83)(، 3 ) ةالصلا (، 1 ) برضلا (، 1 ) قورـسم نب جاجحلا (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ( ) رهظلا دعب ) رصعلا

… دیزی نب رحلا عم مالسلا هیلع نیسحلا ۀملاکم

مکبتک ینتتأ اـم ریغ مـکیأر ناـکو ( 1 ) اـنقح متلعجو اـنومتهرک متنأ ناو ناودـعلاو ، روجلاـب مکیف نیرئاـسلاو مهل سیل اـم نیعدـملا . مکنع تفرصنا مکلسر یلع هب تمدقو

مهبتک امهیف نیذلا نیجرخلا جرخأ ناعمس نب ۀبقع ای نیـسحلا : لاقف رکذت ، یتلا بتکلا هذه ام يردن ام هللاو انا دیزی : نب رحلا هل لاقف : رحلا لاقف مهیدیأ ، نیب اهرشنف افحص نیؤلمم نیجرخ جرخاف یلإ ،

: نیـسحلا هل لاقف دایز ، نب هللا دیبع یلع کمدـقن یتح کقرافن الا كانیقل نحن اذإ انرمأ دـقو کیلإ اوبتک نیذـلا ءالؤه نم انـسل اناف . کلذ نم کیلإ یندأ توملا

مهنیب موقلا لاح اوفرصنیل اوبهذ املف انب ، اوفرصنا هباحصأل : لاقف مهءاسن ، تبکر یتح اورظتناو اوبکرف اوبکراف ، اوموق هباحـصأل : لاق مث : لاق دیرت ؟ ام کمأ کتلکث رحلل : نیسحلا لاقف فارصنالا ، نیبو

نکلو ناک ، نم انئاک هلوقأ نا لکثلاب همأ رکذ تکرت ام اهیلع تنأ یتلا لاحلا لـثم یلع وهو یل اـهلوقی برعلا نم كریغ ول هللاو اـما . هیلع ردقی ام نسحأب الا لیبس نم کمأ رکذ یلإ یلام هللاو

: رحلا هل لاقف کعبتا ، هللاو ال اذإ نیسحلا : هل لاق دایز ، نب هللا دیبع یلإ کب قلطنا نا هللاو دیرأ رحلا : لاق دیرت ؟ امف نیسحلا : هل لاقف یتح کقرافأ نا ال ترمأ امناو کلاتقب رموأ مل ینا رحلا : هل لاق امهنیب مالکلا رثک املو تارم ، ثالث لوقلا ادارتف کعدأ ، هللاو ال نذا

کمدقأ. حیحصلا وهو انقح متلهج لماکلا : یف ( 1)

(84)(1 ) لتقلا (، 1 ) توملا (، 1 ) ناعمس نب ۀبقع (، 2 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) یحایرلا دیزی نب رحلا ثحبلا : حیتافمهحفص

… مالسلا هیلع نیسحلا ۀبطخ



بتکتو دایز نبا یلإ بتکأ یتح افـصن کنیبو ینیب نوکتل ۀنیدملا یلإ كدرت الو ۀفوکلا کلخدـت اقیرط ال ذـخف تیبأ اذإف ۀـفوکلا ،ۀیفاعلا هیف ینقزری رمأب یتأی نأ كاذ یلإ هللا لعلف تئـش ، نا دایز نب هللا دیبع یلإ وأ هیلإ بتکت نا تدرأ نا ۀیواعم نب دیزی یلإ تنأ

نإ مث ـالیم . نوثـالثو ۀـینامث بیذـعلا نیبو هنیبو ۀیـسداقلاو بیذـعلا قیرط نع رـسایتف اـنهیه ذـخف لاـق كرمأ ، نم ئـشب یلتبا نأ نم . هریاسی رحلاو هباحصأ یف راس نیسحلا

اهیأ لاق : مث هیلع ینثأو هللا دمحف ۀـضیبلاب رحلا باحـصأو هباحـصأ بطخ نیـسحلا نا رازیعلا یبأ نب ( 1 ) ۀـبقع نع فنخم - وبأ لاق یلص هللا لوسر ۀنسل افلاخم هللا ، دهعل اثکان هللا ، مرحل الحتسم ارئاج اناطلس يآر نم لاق : ملسو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر نا سانلا

. هلخدم هلخدی نا هللا یلع اقح ناک لوق الو لعفب هیلع ریغی ملف ناودعلاو ، مثالاب هللا دابع یف لمعی هلآو هیلع هللا هللا مارح اولحأو ئیفلاب ، اورثأتساو دودحلا ، اولطعو داسفلا اورهظأو نامحرلا ، ۀعاط اوکرتو ناطیشلا ، ۀعاط اومزل دق ءالؤه نأو الا

. هنع ییحی هنبا ۀیاور ریغ نم هثیدح ربتعی دایز ، نب نامحرلا دبع هنع يور یعخنلاو یبعشلا نع يوری یفوکلا رازیعلا یبأ نب ۀبقع ( 1). تاقثلا یف نابح نبا لاق اذک (: ج 4 ص 179 ) نازیملا ناسل

(85)(، 1 ) هللا هنعل داـیز نب هللا دـیبع (، 2 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 2 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دـبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) دایز نب نامحرلا دبع (، 1 ) نابح نبال تاقثلا باتک (، 1 ) رجح نبإل نازیملا ناسل باتک

… نیقلا نب ریهز باوج

یلع متممت ناف ینولذخت ، الو ینوملست مکنأ ال مکتعیبب مکلـسر یلع تمدقو مکبتک ینتتأ دقو ( 1 ) ریغ نم قحأ اناو هلالح ، اومرحو عم یلهأو مکـسفنأ عـم یـسفن ملـسو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوـسر تنب ۀـمطاف نباو یلع نب نیـسحلا اـناف مکدـشر ، اوبیـصت مکتعیب

یبأـب اـهومتلعف دـقل رکنب ، مکل یه اـم يرمعلف مکقاـنعأ ، نم یتعیب متعلخو مکدـهع متـضقن اولعفت و مل ناو ةوسأ . یف مکلف مکیلهأ ،هللا ینغیـسو هسفن ، یلع ثکنی امنإف ثکن نمو متعیـض ، مکبیـصنو متأـطخأ مکظحف مکب ، رتغا نم رورغملاو ملـسم ، یمع نباو یخأو لزن دق هنا لاق : مث هیلع ینثا هللا و دمحف مسح يذب ع ) ) نیسح ماق رازیعلا : یبأ نب ۀبقع لاقو هتاکربو هللا ۀمحرو کیلع مالسلاو کنع شیع سیسخو ءانالا ، ۀبابصک ۀبابـص الإ اهنم قبی ملف ادج ، ترمتـساو اهفورعم ربدأو ترکنتو تریغت دق ایندلا ناو نورت ، دق رمالا نم

الا توملا يرأ یناف ال اقحم هللا ءاقل یف نمؤملا بغریل هنع ، یهانتی لـطابلا ال نأو هب ، لـمعی ـال قحلا نأ نورت ـالا لـیبولا . یعرملاـک . امرب الا نیملاظلا عم ةایحلا الو ةداهش

هللا كاده انعمـس دق لاق : مث هیلع ینثأو هللا دمحف ملکت لب ال اولاق : ملکتأ ، مأ نوملکت هباحـصأل : لاقف یلجبلا نیقلا نب ریهز ماقف لاق یلع کعم جورخلا انرثآل کتاساومو كرصن یف اهقارف نا الا نیدلخم اهیف انکو ۀیقاب انل ایندلا تناک ول هللاو کتلاقم ، هللا لوسر نب ای

: لاق اهیف ، ۀماقإلا . اریخ هل لاق مث هل نیسحلا یعدف

. يریغ نم لماکلا : یف ( 1)(86)

نب ریهز (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) اهیلع هللا مالـس ءارهزلا ۀمطاف ةدیـسلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ةداهشلا (، 1 ) ملظلا (، 1 ) لاطبإلا لطابلا ، (، 1 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) یلجبلا نیقلا



… مالسلا هیلع نیسحلا عم رحلا ةریاسم

، يرأ امیف نکلهتل تلتوق نئلو نلتقتل ، تلتاق نئل دهـشأ یناف کسفن یف هللا كرکذأ ینا نیـسح اـی هل : لوقی وهو هریاـسی رحلا لـبقاو نبال سوألا وخأ لاق امک لوقأ نکلو کل ، لوقأ ام يردأ ام ینولتقت ، نا بطخلا مکب ودـعی لهو ینفوخت توملابفأ نیـسحلا : هل لاقف

: لاقف لوتقم کنإف بهذت ؟ نیأ هل : لاقف هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر ةرصن دیری وهو هیقلو همع : لاق امغریو شغی اروبثم قرافو هسفنب * نیحلاصلا لاجرلا یسآو املسم دهاجو اقح يون ام اذإ یتفلا * یلع راع توملاب امو یضمأس

اهب ناکو تاناجهلا بیذع یلإ اوهتنا یتح يرخأ ۀیحان یف نیسحو ۀیحان یف هباحصأب ریسی ناکو هنع یحنت رحلا هنم کلذ عمـس املف مهعمو لماکلا هل لاقی لاله نب عفانل اسرف نوبنجی مهلحاور یلع ۀفوکلا نم اولبقأ دق رفن ۀعبرأب مه اذإف کلانه ، یعرت نامعنلا نئاجه

: لوقی وهو هسرف یلع يدع نب حامرطلا مهلیلد : لاق رهدلا ءاقب هاقبأ تمث رحنلا میرکب یلحت یتح رفس * ریخو نابکر ریخب رجفلا عولط لبق يرمـشو يرجز * نم يرعذت یتقان ال ای

مهیلإ لبقأو لاق : انرفظ ، مأ انلتق انب ، هللا دارأ ام اریخ نوکی نأ وجرأل ینا هللاو امأ لاـقف : تاـیبألا ، هذـه هدـشنأ نیـسحلا یلإ اوهتنا اـملف . مهدار وأ مهسباح انأو کعم لبقا نمم اوسیل ۀفوکلا لهأ نم نیذلا رفنلا ءالؤه نا لاقف : دیزی نب رحلا

(87)(، 2 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) یحاـیرلا دـیزی نب رحلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دـبع نب دـمحم مرکـألا لوـسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ةداهشلا (، 1 ) توملا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) لاله نب عفان (، 1 ) يدع نب حامرطلا

… هباحصأو مالسلا هیلع نیسحلا ءاهتنا

، يرأ امیف نکلهتل تلتوق نئلو نلتقتل ، تلتاق نئل دهـشأ یناف کسفن یف هللا كرکذأ ینا نیـسح اـی هل : لوقی وهو هریاـسی رحلا لـبقاو نبال سوألا وخأ لاق امک لوقأ نکلو کل ، لوقأ ام يردأ ام ینولتقت ، نا بطخلا مکب ودـعی لهو ینفوخت توملابفأ نیـسحلا : هل لاقف

: لاقف لوتقم کنإف بهذت ؟ نیأ هل : لاقف هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر ةرصن دیری وهو هیقلو همع : لاق امغریو شغی اروبثم قرافو هسفنب * نیحلاصلا لاجرلا یسآو املسم دهاجو اقح يون ام اذإ یتفلا * یلع راع توملاب امو یضمأس

اهب ناکو تاناجهلا بیذع یلإ اوهتنا یتح يرخأ ۀیحان یف نیسحو ۀیحان یف هباحصأب ریسی ناکو هنع یحنت رحلا هنم کلذ عمـس املف مهعمو لماکلا هل لاقی لاله نب عفانل اسرف نوبنجی مهلحاور یلع ۀفوکلا نم اولبقأ دق رفن ۀعبرأب مه اذإف کلانه ، یعرت نامعنلا نئاجه

: لوقی وهو هسرف یلع يدع نب حامرطلا مهلیلد : لاق رهدلا ءاقب هاقبأ تمث رحنلا میرکب یلحت یتح رفس * ریخو نابکر ریخب رجفلا عولط لبق يرمـشو يرجز * نم يرعذت یتقان ال ای

مهیلإ لبقأو لاق : انرفظ ، مأ انلتق انب ، هللا دارأ ام اریخ نوکی نأ وجرأل ینا هللاو امأ لاـقف : تاـیبألا ، هذـه هدـشنأ نیـسحلا یلإ اوهتنا اـملف . مهدار وأ مهسباح انأو کعم لبقا نمم اوسیل ۀفوکلا لهأ نم نیذلا رفنلا ءالؤه نا لاقف : دیزی نب رحلا

(87)(، 2 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) یحاـیرلا دـیزی نب رحلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دـبع نب دـمحم مرکـألا لوـسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ةداهشلا (، 1 ) توملا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) لاله نب عفان (، 1 ) يدع نب حامرطلا

… مالسلا هیلع نیسحلا ربخی يدع نب حامرطلا

باتک کیتأی یتح ئشب یل ضرعت الا ینتیطعأ تنک دقو یناوعأو يراصنأ ءالؤه امنا یـسفن ، هنم عنمأ امم مهنعنمأل نیـسحلا : هل لاقف



الاو کنیبو ینیب ناک ام یلع تممت ناف یعم ، ءاج نم ۀـلزنمب مهو یباحـصأ مه لاق : کعم ، اوتأی مل نکل لجأ ، لاـقف : داـیز ، نبا نم . رحلا مهنع فکف لاق کتزجان ،

اما هوءاج : نیذـلا ۀـعبرألا رفنلا دـحأ وهو يذـئاعلا هللا دـبع نب عمجم هل لاقف مکئارو ، سانلا ربخ ینوربخأ نیـسحلا : مهل لاـق مث لاـق سانلا رئاس اماو کیلع دحاو بلأ مهف مهتحیصن ، هب صلختسیو مهدو لامتـسی مهرئارغ ، تئلمو مهتوشر ، تمظعأ دقف سانلا فارـشأ

. کیلع ةروهشم ادغ مهفویسو کیلإ يوهت مهتدئفأ ناف دعب : لاق وه ؟ نم اولاق : مکیلإ ؟ یلوسرب مکل لهف ینربخأ لاق :

کیلع یلصف كابأ نعلیو کنعلی نأ دایز نبا هرمأف دایز نبا یلإ هب ثعبف ریمن نب نیصحلا هذخأ معن اولاق : يوادیصلا ، رهسم نب سیق نیسح انیع تقرقرتف رـصقلا ، رامط نم یقلأف دایز نبا هب رماف کمودقب ، مهربخأو کترـصن یلإ اعدو هابأو دایز نبا نعلو کیبأ یلعو عمجاو الزن ، ۀنجلا مهلو انل لعجا مهللا الیدبت الا اولدب امو رظتنی نم مهنمو هبحن یـضق نم مهنم لاق : مث هعمد کلمی ملو مالـسلا هیلع

. کباوث روخذم بئاغرو کتمحر نم رقتسم یف مهنیبو اننیب کعم يرأ امف رظنأل ینا هللاو هل : لاقف نیسحلا نم اند هنأ يدع نب حامرطلا نع نعم ینب نم دثرم نب لیمج ینثدح فنخم - وبأ لاق ۀفوکلا رهظ مویب کیلإ ۀـفوکلا نم یجورخ لبق تیأر دـقو مهب ، یفک ناکل کیمزالم مهارأ نیذـلا ءالؤه الا کـلتاقی مل ولو ادـحأ ،

ام سانلا نم هیفو (88)

(، 1 ( ) ع ) نیسحلا ریفـس يوادیـصلا رهـسم نب سیق (، 1 ( ) مالـسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ةالصلا (، 1 ) ریمن نب نیصح (، 1 ) يدع نب حامرطلا (، 1 ) هللا دبع نب عمجم (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم

تردق نا هللا كدـشنأف نیـسحلا ، یلإ نوحرـسی مث اوضرعیل اوعمتجا لیقف : مهنع تلأسف هنم ، رثکأ اعمج دـحاو دیعـص یف يانیع رت مل یتح رـسف عناص ، تنأ ام کل نیبتـسیو کیأر نم يرت یتح هب هللا کعنمی ادلب لزنت نأ تدرأ ناف تلعف ، الا اربش مهیلع مدقت الا یلع لخد نا هللاو رمحألاو ، دوسألا نمو رذنملا نب نامعنلا نمو ریمحو ناسغ كولم نم هب هللاو انعنتما أجأ یعدـی يذـلا انلبج عانم کلزنأ

یتح مایأ ةرـشع کیلع یتأی هللاوف ال ئط ، نم یملـسو أجأب نمم لاجرلا یلإ ثعبن مث ۀـیرقلا کلزنأ یتح کـعم ریـسأف طـق لذ اـنیلع ، مهفایـسأب کیدی نیب نوبرـضی یئاط فلا نیرـشعب کل میعز انأف جیه کجاه ناف کل ، ادـب ام انیف مقأ مث انابکرو الاجر ئط کیتأی

: هل لاقف فرطت . نیع مهنمو ادبا کیلإ لصوی هللاو ال رومألا مهبو انب فرصنت مالع يردن الو فارصنالا یلع هعم ردقن انـسل لوق موقلا ءالؤه نیبو اننیب ناک دق هنا اریخ کموقو هللا كازج

. هبقاع یف (1 ) حامرطلا ینثدح لاق دثرم نب لیمج ینثدحف فنخم وبأ لاق

. ۀلمهم ءاحو فلا اهدعب میملا دیدشتو نیتلمهملا ءارلاو ءاطلا رسکب يدع نب حامرطلا ( 1)باحصأ نم يرخأو ۀیواعم یلإ هلوسر يدع نب حامرطلا الئاق : مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ باحـصأ نم ةرات هلاجر یف هر خیـشلا هدع

دیـسل هتمزالمو اهلجال هنیع یف ایندـلا تملظا یتلا ۀـیواعم عم هتاملاکم ـالا ـالولو ۀـلابنلاو ۀـلالجلا ۀـیاغ یف وهو مالـسلا هیلع نیـسحلا هقیفوت مدع رضی الو ۀلالجو افرش هافکل یلتقلا نیب طقسو حرج نأ یلإ فطلا یف ءادهشلا

(89)(، 2 ) يدع نب حامرطلا (، 1 ) ءاروشاع موی (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 1 ) عنملا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ةداهشلا (، 1 ) لتقلا

… مالسلا هیلع نیسحلا حامرطلا عیدوت



… مالسلا هیلع نیسحلا حامرطلا عیدوت

کلذ عضأف مهیتآف مهل ۀقفن یعمو ةریم ۀفوکلا نم یلهأل ترتما دـق ینا سنإلاو نجلا رـش کنع هللا عفد هل : تلقو هتعدوف يدـع : نبا هنا تملعف لاق : هللا ، کمحر لجعف العاف تنک ناف لاـق : كراـصنأ نم ننوکـأل هللاوف کـقحلأ ناـف هللا ، ءاـش نإ کـیلإ لـبقا مث مهیف

کنا نولوقی : یلهأ ذـخأف تیـصوأو مهحلـصی ام مهدـنع تعـضو یلهأ تغلب املف لاق : لیجعتلا ، ینلأسی یتح لاجرلا یلإ شحوتـسم تاناجهلا بیذع نم توند اذإ یتح لعث ینب قیرط یف تلبقأو دیرأ . امب مهتربخأف مویلا ، لبق هعنصت تنک ام ائیـش هذه کترم عنـصتل

طاطسفب وه اذإف هب لزنف لتاقم ینب رصق یلإ یهتنا یتح مالسلا هیلع نیسحلا یـضمو لاق : تعجرف . یلإ هاعنف ردب نب ۀعامـس ینلبقتـسا . بورضم

یبعشلا ( 1 ) رماع نع دیعس نب دلاجملا ینثدح فنخم - وبأ لاق هلک کلذ حرش رهظی امک تام نأ یلإ هصالخاو هتالاوم یلع ناکو یفوع ءربف و هووادو هولمحو هموق هوتاف قمر هب ناک هنأل ةداهـشلل

. خیراوتلاو ریسلاو رابخالا بتک عجار نمل (. 109 ص - - 2 ج - ) لاقملا حیقنت

. نادمه بعش نم یفوکلاو رمع وبأ يریمحلا یبعشلا لیحارش نب هللا دبع نب رماع لیقو : دبع نب لیحارش نب رماع ( 1)نب ةدابعو بعک نب ۀظرقو ةدابع نب دیعس نب سیقو تباث نب دیزو دیز نب دیعسو صاقو یبأ نباو دعسو مالسلا ) هیلع ) یلع نع يور

ءاربلاو يراصنألا دوعسم یبأو يرعشألا یسوم یبأو تماصلا (90)

یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (، 1 ) تباث نب دیز (، 1 ) هللا دبع نب رماع (، 1 ) لاجرلا ملع یف لاقملا حیقنت باتک (، 1 ) هللا هنعل دعس نب رمع (، 1 ) مالسلا امهیلع بلاط

(1 ) ةداهشلا (، 1 ) توملا (، 1 ) بعک نب ۀظرق (، 1 ) دیز نب دیعس

… لتاقم ینب رصق یلإ مالسلا هیلع نیسحلا لوزن

: لیقف طاطسفلا ؟ اذه نمل لاق : هنع هللا یضر یلع نب نیسحلا نأ : رحلا نب هللا دیبع لاقف كوعدی ، یلع نب نیسحلا اذه لاق : لوسرلا هاتأ املف هیلإ ثعبو یل ، هوعدا لاق : یفعجلا ، رحلا نب هللا دیبعل

اهلخدی نأ ۀهارک الا ۀفوکلا نم تجرخ ام هللاو نوعجار ، هیلإ اناو انا هللا . نیعباتلاو ۀباحصلا نم ةریثک ةدعو مقرأ نب دیزو نیسحلاو ةدانج نب یشبحو ةرمس نب رباجو هللا دبع نب رباجو بزاع نب

. تاعامجو ةریثک ةدعو دیعس نب دلاجمو دلاخ یبأ نب لیعامسإو عوشأ نب ورمع نب دیعسو یعیبسلا قاحسإ وبأ هنعو میظع ملعلا ، ریثک هللاو لاقف : یبعشلا نسحلا یقل راوس : نب ثعشأ لاقو ۀباحصلا نم ةأمسمخ تکردأ یبعـشلا : نع ینادغلا روصنم لاق

. ناکمب مالسالا نم ملسلا میدق ملحلا ،. اهب ملعاو اهل ظفحأ وهلف موقلا تدهش دقل لاقف : يزاغملاب ثدحی وهو یبعشلا یلع رمع نبا رم ریمع : نب کلملا دبع لاقو

نم نیعبرأو ۀینامث نم عمـس یلجعلا : لاقو هنامز ، یف یبعـشلاو هنامز یف سابع نبا ۀباحـصلا : دـعب لوقت سانلا تناک ، ۀـنییع : نبا لاقو . ۀباحصلا

یهتنا ةأمو ةرـشع لیقو ( 7 ) لیقو ( 6 ) لیقو ( 5 ) لیقو ( 4 ) لیقو ( 3 ) ۀنـس تام لیق زیزعلا ، دبع نب رمعل یبعـشلا یـضق نیعم : نبا لاقو . انم صیخلتب

(. ج 5 ص 65 ) بیذهتلا بیذهت



(91)نب نیسحلا (، 2 ) رحلا نب هللا دیبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(، 1 ) زیزعلا دـبع نب رمع (، 1 ) ریمع نب کلملا دـبع (، 1 ) هللا دـبع نب رباج (، 1 ) یعیبسلا قاحسإ وبأ (، 1 ) سابع نب هللا دـبع (، 1 ) یلع(1 ) ورمع نب دیعس (، 1 ) مقرأ نب دیز (، 1 ) ةرمس نب رباج (، 1 ) راوس نب ثعشأ (، 1 ) ةدانج نب یشبح

ملـسف هیلع لخد یتح هءاجف ماق مث لعتناف هیلعن نیـسحلا ذـخأف هربخأف ، لوسرلا هاـتأف یناری ، ـالو هارأ دـیرأ اـم هللاو اـهب ، اـنأو نیـسحلا : لاقف ۀلاقملا ، کلت رحلا نبا هیلإ داعأف هعم ، جورخلا یلإ هاعد مث سلجو ،

مث هللا ءاش نإ ادبأ نوکی الف اذه امأ لاق : کله . الا انرصنی مث ال دحأ انتیعاو عمسی هللاوف ال انلتاقی ، نمم نوکت نأ هللا قتاف انرـصنت الاف . هلحر لخد یتح هدنع نم ع ) ) نیسحلا ماق

مث ءاملا ، نم ءاقتـسالاب نیـسحلا رمأ لیللا رخآ یف ناک امل لاق : ناعمـس نب ۀبقع نع بدنج نب نمحرلا دبع ینثدح فنخم - وبأ لاق هیلإ اناو انا هللا لوقی : وهو هبتنا مث ۀـقفخ هسأرب نیـسحلا قفخ ۀـعاس انرـسو لتاقم ینب رـصق نم انلحترا املف لاق : اـنلعفف ، یحرلاـب اـنرمأ

. اثالث وأ نیترم کلذ لعفف لاق : نیملاعلا . بر دمحلاو هللا نوعجار مم كادـف تلعج تبأ ای نیملاـعلا ، بر دـمحلاو هللا نوعجار هیلإ اـناو اـنا هللا لاـقف : هل سرف یلع نیـسحلا نب یلع هنبا هیلإ لـبقأف لاـق :

، مهیلإ يرـست ایانملاو نوریـسی موقلا لاقف : سرف ، یلع سراف یل نعف ۀـقفخ ، یـسأرب تقفخ ینا ینب ای لاـق : تعجرتساو ؟ هللا تدـمح اذإ ال تبأ ای لاق : دابعلا ، عجرم هیلإ يذـلاو یلب لاق : قحلا ؟ یلع انـسلأ اءوس هللا كارأ تبأ ال ای هل : لاق انیلإ ، تیعن انـسفنأ اهنأ تملعف

. هدلاو نع ادلو يزج ام ریخ دلو نم هللا كازج هل : لاقف نیقحم ، تومن یلابن هدریف مهدریف دیزی نب رحلا هیتأیف مهقرفی ، نأ دیری هباحصأب رسایتی ذخأف بوکرلا ، لجع مث ةادغلا یلصف لزن حبصأ املف لاق :

(92)(، 1 ) نیـسحلا نب یلع (، 1 ) یحایرلا دـیزی نب رحلا (، 1 ( ) مالـسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ةالصلا (، 1 ) كالهلا (، 1 ) ءادفلا ۀیدفلا ، (، 1 ) لتقلا

… يونین یلإ مالسلا هیلع نیسحلا لوزن

، نیـسحلا هب لزن يذـلا ناکملا يونین یلإ اوهتنا یتح نوریاستی اولازی ملف اوعفتراف هیلع اوعنتما ادـیدش ادر ۀـفوکلا یلإ مهدر اذإ لعجف : لاق

دیزی نب رحلا یلع ملس مهیلإ یهتنا املف هنورظتنی ، اعیمج اوفقوف ۀفوکلا ، نم لبقم اسوق بکنتم حالسلا هیلعو هل بیجن یلع بکار اذإف : هیف اذإف دایز نب هللا دیبع نم اباتک رحلا یلإ عفدف هباحصأو ، ع ) ) نیسحلا یلع ملسی ملو هباحصأو

ترمأ دـقو ءام ، ریغ یلعو نصح ریغ یف ءارعلاب ـالا هلزنت ـالف یلوسر ، کـیلع مدـقیو یباـتک کـغلبی نیح نیـسحلاب عجعجف دـعب اـمأ نب هللا دیبع ریمألا باتک اذه رحلا : مهل لاق باتکلا أرق املف لاق : مالـسلاو . يرمأ كذافناب ینیتأی یتح کقرافی الو کمزلی نأ یلوسر

رظنف هرمأو ، هیأر ذـفنأ یتح ینقرافی نأ ال هرمأ دـقو هلوسر ، اذـهو هباتک هیف ینیتأی يذـلا ناکملا یف مکب عجعجأ نأ هیف ینرمأی داـیز ناکو معن لاق : يدبلا ؟ ریـسنلا نب کلامأ لاقف : هل ، نعف يدهنلا مث يدنکلا ءاثعـشلا وبأ رـصاهملا نب دایز نب دیزی هللا دـیبع لوسر یلإ

: دایز نب دیزی هل لاقف ةدنک ، دحأ یف کماما تعطأو کبر تیـصع ءاثعـشلا : وبأ هل لاقف یتعیبب تیفوو یمامأ تعطأ هیف تئج امو لاـق : هیف ؟ تئج اذاـم کـمأ کـتلکث

: لاق کماما .. وهف نورـصنی ۀـمایقلا ال مویو رانلا یلإ نوعدـی ۀـمئأ مهنم انلعجو لجو : زع هللا لاق رانلاو ، راعلا تبـسک کسفن ، كاله هذـه وأ يونین نونعی ۀـیرقلا هذـه یف لزنن انعد اولاقف : ۀـیرق یف الو ءام ریغ یلع ناکملا کلذ یف لوزنلاـب موقلا دـیزی نب رحلا ذـخأو



انیع یلإ ثعب دق لجر اذه کلذ ، عیطتسأ ام هللاو ال لاقف : ۀیفش ، نونعی يرخألا هذه وأ ۀیرضاغلا نونعی ۀیرقلا (93)

ۀنیدم (، 1 ) ۀمایقلا موی (، 2 ) یحایرلا دـیزی نب رحلا (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (2 ) يونین (، 1 ) ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم (، 1 ) دایز نب دیزی (، 2 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 2 ) ۀفوکلا

… دعس نب رمع مودق

انل لبق ام ال يرت نم دـعب نم انیتأیل يرمعلف مهدـعب ، نم انیتأی نم لاتق نم نوهأ ءالؤه لاتق نا هللا لوسر نب ای نیقلا : نب ریهز هل لاقف ؟ هب

: نیقلا نب ریهز هل لاقف لاتقلاب ، مهأ دب تنک ال ام نیسحلا : هل لاقف نم ئجی نم لاتق نم انیلع نوهأ مهلاتقف مهانلتاق انوعنم ناف تارفلا ، ئطاش یلع یهو ۀنیـصح اهنإف اهلزنن یتح ۀـیرقلا هذـه یلإ اـنبرس وهو سیمخلا موی کلذو لزن مث رقعلا ، نم کب ذوعأ ینإ مهللا نیسحلا : لاقف رقعلا ، یه لاق : یه ؟ ۀیرق ۀیأو نیسحلا : هل لاقف مهدعب ،

ۀنس 61. مرحملا نم یناثلا مویلا نیـسحلا یلإ دعـس نبا جورخ ببـس ناکو لاق : فالآ ۀعبرأ یف ۀفوکلا نم صاقو یبأ نب دعـس نب رمع مهیلع مدق دـغلا نم ناک املف

، اهیلع اوبلغو اهیلإ اوجرخ دـق ملیدـلا تناکو یبتـسد یلإ مهب ریـسی ۀـفوکلا لهأ نم فـالآ ۀـعبرأ یلع هثعب داـیز نب هللا دـیبع نا (ع )یلإ لبقاو ناک ام نیـسحلا رمأ نم ناک املف نیعأ ، مامحب سانلاب ارکـسعم جرخف جورخلاب ، هرمأو يرلا یلع هدـهع دایز نبا هیلإ بتکف

تیأر نا دعـس : نب رمع هل لاقف کلمع ، یلإ ترـس هنیبو اننیب امم انغرف اذإف نیـسحلا یلإ رـس لاقف : دعـس نب رمع دایز نبا اعد ۀفوکلا یتح مویلا ینلهمأ دعـس : نب رمع لاق کلذ هل لاق املف لاق : اندهع ، انل درت نأ یلع معن هللا : دـیبع هل لاقف لعفاف ، ینیفعت نا هللا کمحر لاقف هتخأ نبا وهو ۀبعـش نب ةریغملا نب ةزمح ءاجو لاق : هاهن ، ـالا ادـحأ ریـشتسی نکی ملف هءاحـصن ریـشتسی رمع فرـصناف لاـق : رظنأ ،

نال هللاوف کمحر ، عطقتو کبرب مثأتف نیسحلا یلإ ریست نا لاخ ای هللا كدشنأ (94)

(، 2 ) یلجبلا نیقلا نب ریهز (، 4 ) هللا هنعل دعس نب رمع (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ثاعبنإلا ثعبلا ، (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ۀبعش نب ةریغملا (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) تارفلا رهن (، 3 ) ۀفوکلا ۀنیدم

… مالسلا هیلع نیسحلا نع دعس نب رمع لاؤس

لعفا ینإف دعـس : نب رمع هل لاقف نیـسحلا ، مدب هللا یقلت نأ نم کل ریخ کل ناک ول اهلک ضرألا ناطلـسو کلامو كایند نم جرخت . هللا ءاش نإ

یلإ ریـسملاب رمأ دقو دعـس نب رمع یلع تلخد لاق : هیبأ نع ینهجلا راسی نب هللا دبع نب رامع نع مکحلا نب ۀناوع ینثدح ماشه : لاق رـست الو لعفت الف لحأ هللا كدشرأ کب ، هللا باصأ هل : تلقف هیلع ، کلذ تیبأف نیـسحلا یلإ ریـسملاب ینرما ریمألا نا لاقف : نیـسحلا

: لاق هیلإ ،ههجوب ضرعأ ینآر املف سلاج ، وه اذإف هتیتأف لاق : نیـسحلا یلإ سانلا بدنی دعـس نب رمع اذـه لاقو : تآ یناتأف هدـنع نم تجرخف

. هدنع نم تجرخف هیلإ ، ریسملا یلع مزع دق هنا تفرعف ذفنت نأ تیأر ناف سانلا ، هب عمسو دهعلا یل تبتکو لمعلا ، اذه ینتیلو کنا هللا کحلصأ لاقف : دایز نبا یلإ دعس نب رمع لبقأف لاق :

، اسانأ هل یمسف هنم برحلا یف کنع أزجأ الو ینغأب تسل نم ۀفوکلا فارشا نم شیجلا اذه یف نیـسحلا یلإ ثعباو لعفاف کلذ یل



املف اندهعب انیلإ ثعباف الاو اندنجب ترـس نا ثعبا ، نا دـیرأ نمیف كرمأتـسأ تسلو ۀـفوکلا لهأ فارـشاب ینملعت ال دایز : نبا هل لاقف . يونین نیسحلا لزن موی نم دغلا نم نیسحلاب لزن یتح فالآ ۀعبرأ یف لبقأف لاق : رئاس ، یناف لاق : جل دق هآر

نمم ةرزع ناکو دیری ؟ اذامو هب ءاج يذلا ام هلسف هتئا لاقف : یسمحألا سیق نب ةرزع مالسلا هیلع نیسحلا یلإ دعـس نب رمع ثعبف لاق دبع نب ریثک هیلإ ماقو لاق : ههرکو ، یبأ مهلکو هوبتاک نیذـلا ءاسؤرلا یلع کلذ ضرعف لاق : هیتأی ، نا هنم ایحتـساف نیـسحلا یلإ بتک

یبعشلا هللا (95)

موی (، 2 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 5 ) هللا هنعل دعـس نـب رمع (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) برحلا (، 1 ) ثاعبنإلا ثعبلا ، (، 1 ) يونین (، 1 ) هللا دبع نب ریثک (، 1 ) راسی نب هللا دبع (، 1 ) ۀفرع

، هب کتفی نا دـیرأ ام دعـس : نب رمع هل لاقف هب ، نکتفأل تئـش نئل هللاو هیلإ بهذا انا لاقف : ئـش ، ههجو دری سیل اعاجـش اسراف ناـکو لهأ رش كءاج دق هللا دبع ابأ هللا کحلصأ نیسحلل : لاق يدئاصلا ۀمامث وبأ هآر املف هیلإ ، لبقاف لاق : هب ؟ ءاج يذلا ام هلسف هتئا نکلو

تلسرأ ام مکتغلبأ ینم متعمـس ناف لوسر ، انا امنا ۀمارک الو هللاو ال لاق : کفیـس ، عض لاقف : هیلإ ماقف هکتفاو ، مد یلع هأرجأو ضرألا ام ینربخأ هل : لاقف هسمت ، هللاو ال ال لاق : کتجاحب ، ملکت مث کفیـس مئاقب ذـخآ یناف هل : لاـقف مکنع - تفرـصنا متیبأ ناو مکیلإ ، هب

. ربخلا هربخأف دعس نب رمع یلإ فرصنا مث ابتساف لاق : رجاف ، کنإف هنم وندت کعدأ الو کنع هغلبأ اناو هب تئج هآر املف سیق ، نب ةرق هاتاف لاق : دـیری ؟ اذامو هب ءاج ام هلـسف انیـسح قلا ةرق ای کحیو هل : لاـقف یلظنحلا سیق نب ةرق رمع اعدـف لاـق :

يأرلا نسحب هفرعأ تنک دقلو انتخأ نبا وهو یمیمت ۀلظنح نم لجر اذه معن رهاظم : نب بیبح لاقف اذه ؟ نوفرعتأ لاق : البقم نیسحلا لهأ یلإ بتک نیسحلا : لاقف هل ، هیلإ دعـس نب رمع ۀلاسر هغلبأو نیـسحلا یلع ملـس یتح ءاجف لاق : دهـشملا اذه دهـشی هارأ تنک امو موقلا یلإ عجرت ینا سیق نب ةرق ای کحیو رهاظم : نب بیبح هل لاق مث لاق : مهنع . فرصنا اناف ینوه رکذأ اماف مدقأ ، نا اذه مکرـصم

، ییأر يراو هتلاسر باوجب یبحاص یلإ عجرا ةرق : هل لاقف کعم ، انایإو ۀمارکلاب ، هللا كدـیأ هئابآب يذـلا لجرلا اذـه رـصنا نیملاظلا ،هلاتقو هبرح نم هللا ینیفاعی نأ وجرأل ینا دعس : نب رمع هل لاقف ربخلا ، هربخأف دعس نب رمع یلإ فرصناف لاق :

(96)، مرکلا (، 1 ) يدئاصلا ۀـمامث وبأ (، 1 ) هیلع هللا ناوـضر يدـسألا رهاـظم نب بیبـح (، 5 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثـحبلا : حـیتافمهحفص

(2 ) ةداهشلا (، 1 ) ملظلا (، 1 ) ۀمارکلا

… دایز نب هللا دیبع یلإ دعس نب رمع باتک

: لاق یسبعلا ، رکب یبأ نبا دئاف نب ( 1 ) ناسح نع یسبعلا ریهز نب بیبح نب حلاص نب رضنلا ینثدح لاق : فنخم یبأ نع ماشه لاق نیـسحلاب تلزن ثیح ینإف دعب امأ میحرلا نمحرلا هللا مسب هیف : اذإف هدنع اناو دایز نب هللا دـیبع یلإ ءاج دعـس نب رمع باتک نا دهـشأ

اماف تلعفف ، مودقلا ینولأسف مهلـسر ینتتأو دالبلا هذـه لهأ یلإ بتک لاقف : لأسیو ؟ بلطی اذامو همدـقأ امع هتلأسف یلوسر هیلإ تثعب : لاق دایز نبا یلع باتکلا ئرق املف مهنع . فرصنم اناف مهلسر هب ینتتأ ام ریغ مهل ادبف ینوه رکذأ

ینغلب دـقف دـعب امأ میحرلا نمحرلا هللا مسب دعـس : نب رمع یلإ بتکو لاق : صانم نیح تالو ةاجنلا وجری هب * اـنبلاخم تقلع ذإ نـالا . مالسلاو انیأر انیأر کلذ لعف اذإف هباحصأ ، عیمجو وه ۀیواعم نب دیزیل عیابی نا نیسحلا یلع ضرعأف ترکذ ، ام تمهفو کباتک

. ۀیفاعلا دایز نبا لبقی الا تبسح دق لاق باتکلا دعس نب رمع یتأ املف لاق :. یعیبسلا قاحسإ وبأ هنع يور باطخلا نب رمع نع یفوکلا . یسبعلا دئاف نب ناسح ( 1)

. نییفوکلا یف دعی يراخبلا : لاقو خیش . متاح : وبأ لاق



. هنع قاحسإ یبأ نع ۀبعش قیرط نم الوصوم ءاج اذهو رحسلا تبجلا رمع : لاق ءاسنلا ریسفت یف جرخاو . ۀبعش نع ناطقلا ییحی نع ریبکلا هدنسم یف ددسم هجرخأ

. نیعباتلا تاقث یف نابح نبا هرکذو (. 251 2 ص - ج - ) بیذهتلا بیذهت

(97)باطخلا نب رمع ۀفیلخلا (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 3 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) یعیبسلا قاحسإ وبأ (، 1)

… رمع یلإ دایز نب هللا دیبع باتک

اما دعس : نب رمع یلإ باتک دایز نب هللا دیبع نم ءاج لاق : يدزألا ملـسم نب دیمح نع دشار یبأ نب نامیلـس ینثدح فنخم - وبأ لاق نب نامثع نب نامثع نینمؤملا ریمأ مولظملا یکزلا یقتلاب عنـص امک ةرطق هنم اوقوذـی الو ءاـملا نیبو هباحـصأو نیـسحلا نیب لـحف دـعب نا ءاملا نیبو هباحصأو نیسح نیب اولاحو ۀعیرشلا یلع اولزنف سراف ، ةأم سمخ یلع جاجحلا نب ورمع دعـس نب رمع ثعبف لاق : نافع ،

رظنت الا نیسح ای لاقف : ۀلیجب یف هدادعو يدزألا نیـصح یبأ نب هللا دبع هلزانو لاق : ثالثب . نیـسحلا لتق لبق کلذو ةرطق ، هنم اوقـسی نب دیمح لاق ادـبا . هل رفغت الو اشطع هلتقا مهللا نیـسحلا : لاقف اشطع . تومت یتح ةرطق هنم قوذـت هللاو ال ءامـسلا دـبک هنأک ءاملا یلإ امف رغبی یتح برـشیف دوعی مث ئقی مث رغب ، یتح برـشی هتیار دـقل وه الا هلا ـال يذـلا هللاوف هضرم ، یف کـلذ دـعب هتدـعل هللاو ملـسم :

. هسفن ینعی هتصغ ظفل یتح هبأد کلذ لاز امف يوری ،ثعبو الجار نیرـشعو اسراف نیثالث یف هثعبف هاخأ بلاط یبأ نب یلع نب سابعلا اعد شطعلا هباحـصأو نیـسحلا یلع دتـشا املو لاـق :

نم يدیبزلا : جاجحلا نب ورمع لاقف یلمجلا ، لاله نب عفان ءاوللاب مهماما مدقتساو الیل ، ءاملا نم اوند یتح اوءاجف ۀبرق ، نیرـشعب مهعم نیسحو ةرطق هنم برشا هللاو ال ال لاق : ائینه ، برشاف لاق : هنع ، انومتألح يذلا ءاملا اذه نم برشن انئج لاق : کب ؟ ءاج ام ئجف لجرلا

هباحصأ هنم اند املف ءاملا ، مهعنمنل ناکملا اذهب انعضو امنا ءالؤه ، یقس یلإ لیبس ال لاقف : هیلع ، اوعلطف هباحصأ نم يرت نمو ناشطع (98)

هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) يدیبزلا جاجح نب ورمع (، 1 ) نافع نب نامثع ۀفیلخلا (، 2 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص ملظلا (، 1 ) توملا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ضرملا (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 1 ) يدزألا ملسم (، 1 ) لاله نب عفاـن (، 1 ) بلاـط یبأ نب یلع (، 1)

(1)

… رمع یلإ مالسلا هیلع نیسحلا ثعب

نب عفانو یلع نب سابعلا مهیلع لمحف هباحـصأو ، جاجحلا نب ورمع مهیلإ راثو مهبرق اوـألمف ۀـلاجرلا دـشف مکبرق اوؤلما هلاـجرل : لاـق نإ مث الیلق ، اودرطاو هباحـصأو جاجحلا نب ورمع مهیلع فطعف مهنود ، اوفقوو اوضما ، اولاقف : مهلاحر یلإ اوفرـصنا مث مهوفکف ، لاله

. اهنم تامف کلذ دعب تضقتنا اهنا مث ئـشب ، تسیل اهنأ نظف لاله نب عفان هنعط جاجحلا نب ورمع باحـصأ نم نعط ءادص نم الجر . هیلع اهولخدأف برقلاب نیسح باحصأ ءاجو

دعس نب رمع یلإ ع ) ) نیسحلا ثعب لاق : نیسحلا لتق دهـش دق ناکو یمرـضحلا تیبث نب یناه نع بانج وبأ ینثدح فنخم - وبأ لاق لبقأو اسراف ، نیرشع نم وحن یف دعس نب رمع جرخف لاق : كرکـسعو يرکـسع نیب لیللا ینقلا نأ يراصنألا بعک نب ۀظرق نب ورمع ثیحب امهنع انفشکناف لاق کلذ ، لثمب هباحصأ دعس نب رمع رمأو هنع ، اوحنتی نا هباحصأ نیسح رمأ اوقتلا املف کلذ ، لثم یف نیـسح



ثدحتو هباحصأب ، هرکسع یلإ امهنم دحاو لک فرـصنا مث عیزه ، لیللا نم بهذ یتح الاطأف املکتف امهمالک ، الو امهتاوصأ عمـسن ال . يراد مدهت نذا رمع : لاق نیرکسعلا ، عدن ۀیواعم و نب دیزی یلإ یعم جرخا دعس : نب رمعل لاق انیـسح نا هنونظی انظ امهنیب امیف سانلا

: لاق کل ، اهینبا انا لاق :؟ لاق زاجحلاب یلام نم اهنم اریخ کیطعأ نذا لاق : یعایض ، ذخؤت نذا

ام اماو فنخم - وبأ لاق هوملع الو ائیـش کلذ نم اوعمـس اونوکی نأ ریغ نم مهیف عاشو کلذب سانلا ثدـحتف لاق : رمع ، کلذ هرکتف بعقصلاو دیعس نب دلاجملا هب انثدح

(99)هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی (، 4 ) هللا هنعل دعس نب رمع (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) لتقلا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) ۀظرق نب ورمع (، 2 ) لاله نب عفان (، 1)

… رمعو مالسلا هیلع نیسحلا

ناکملا یلإ عجرا نا اما اثالث الاصخ ینم اوراتخا لاق : هنا اولاق : نیثدحملا ۀـعامج هیلع ام وهف نیثدـحملا نم امهریغو يدزألا ریهز نب نیملـسملا روغث نم رغث يأ یلإ ینوریـست نا اماو هیأر هنیبو ینیب امیف يریف ۀیواعم نب دیزی دی یف يدی عضأ نا اماو هنم ، تلبقأ يذـلا

. مهیلع ام یلعو مهلام یل هلهأ نم الجر نوکأف متئش ، ۀکم یلإ ۀنیدملا نم هعم تجرخف انیـسح تبحـص لاق : ناعمـس نب ۀبقع نع ینثدـحف بدـنج نب نامحرلا دـبع اماف فنخم - وبأ لاق

رکـسع یف الو قارعلاب الو قیرطلا یف الو ۀکمب الو ۀنیدملاب ۀملک سانلا هتبطاخم نم سیلو لتق ، یتح هقرافأ ملو قارعلا یلإ ۀکم نمو هوریـسی نا الو ۀیواعم نب دیزی دی یف هدی عضی نأ نم نومعزی امو سانلا رکاذتی ام مهاطعأ ام هللاو الا اهتعمـس ، دـقو الا هلتقم موی یلإ

. سانلا رمأ ریصی ام رظنن یتح ۀضیرعلا ضرألا هده یف بهذ الف ینوعد لاق : هنکلو نیملسملا ، روغث نم رغث یلإ ، دعـس نب رمعو نیـسح اعبرأ وأ اثالث ارارم ایقتلا اناک امهنأ ریهز نب بعقـصلاو ینادمهلا دیعـس نب دـلاجملا ینثدـح فنخم - وبأ لاق

: لاقنا یناطعأ دق نیـسح اذه ۀمألا ، رمأ حلـصأو ۀملکلا ، عمجو ةرئانلا ، أفطأ دق هللا ناف دعب اما دایز : نب هللا دیبع یلإ دعـس نب رمع بتکف

ام هیلعو مهل اـم هل نیملـسملا نم ـالجر نوکیف انئـش ، نیملـسملا روغث نم رغث يأ یلإ هریـسن نا وأ یتا ، هنم يذـلا ناـکملا یلإ عـجری حالص ۀمأللو یضر مکل اذه یفو هیأر ، هنیبو هنیب امیف يریف هدی یف هدی عضیف نینمؤملا ریمأ دیزی یتأی نا وأ مهیلع ،

(100)نب دیزی (، 1 ) هللا هنعل داـیز نب هللا دـیبع (، 3 ) ۀمرکملا ۀکم ۀـنیدم (، 2 ) قارعلا ۀلود (، 2 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حـیتافمهحفص

(2 ) لتقلا (، 1 ) بدنج نب نامحرلا دبع (، 2 ) هللا امهنعل ۀیواعم

… دایز نب هللا دیبع ثعب

: لاقف نشوجلا يذب رمش هیلإ ماقف لاق : تلبق . دق معن هموق یلع قفـشم هریمأل حصان لجر باتک اذه لاق : باتکلا هللا دیبع أرق املف لاق ننوکتلو زعلاو ةوقلاب یلوأ ننوکیل كدی یف هدی عضی ملو كدـلب نم لحر نال هللاو کبنج ، یلإ کضرأب لزن دـقو هنم ؟ اذـه لبقتأ

، ۀبوقعلا یلو تنأف تبقاع ناف هباحـصأو ، وه کمکح یلع لزنیل نکلو نهولا نم اهنإف ۀلزنملا هذـه هطعت الف زجعلاو ، فعـضلاب یلوأ معن دایز : نبا هل لاقف لیللا ، ۀماع ناثدحتیف نیرکسعلا نیب ناسلجی دعس نب رمعو انیسح نا ینغلب دقل هللاو کل ، کلذ ناک ترفغ ناو

. کیأر يأرلا تیأر ام



: هل لاقف نشوجلا يذ نب رمش اعد دایز نب هللا دیبع نإ مث لاق : ملسم نب دیمح نع دشار یبأ نب نامیلس ینثدحف فنخم - وبأ لاق اوبأ مه ناو املس ، یلإ مهب ثعبیلف اولعف ناف یمکح ، یلع لوزنلا هباحصأو نیسحلا یلع ضرعیلف دعس نب رمع یلإ باتکلا اذهب جرخا

- فنخم وبأ لاق هسأرب یلإ ثعباو هقنع برـضاف هیلع بثو سانلا ریمأ تنأف مهلتاقف یبأ وه ناو عطأو ، هل عمـساف لعف ناف مهلتاـقیلف ،هلواطتل الو هنع فکتل نیـسح یلإ کثعبأ مل ینإف دعب امأ دعـس ، نب رمع یلإ دایز نب هللا دیبع بتک مث لاق : یبلکلا بابج وبأ ینثدح

ناو املس ، یلإ مهب ثعباف اوملـستساو مکحلا یلع هباحـصأو نیـسح لزن ناف رظنا اعفاش ، يدنع هل دعقتل الو ءاقبلاو ۀمالـسلا هینمتل الو عطاق قاشم ، قاع هنإف هرهظو ، هردص لیخلا ئطوأف نیسح لتق ناف نوقحتسم ، کلذل مهنإف مهب ، لثمتو مهلتقت یتح مهیلإ فحزاف اوبأ

، مولظ(101)

(1 ) لتقلا (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 3 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص ءازج كاـنیزج هیف اـنرمأل تیـضم تنأ نا هب ، اذـه تلعف هتلتق دـق ول لوق یلع نکلو ائیـش توملا دـعب رـضی نأ اذـه یف يرهد سیلو

. مالسلاو انرمأب هانرمأ دق اناف رکسعلا نیبو نشوجلا يذ نب رمش نیب لخو اندنجو انلمع لزتعاف تیبأ ناو عیطملا عماسلا (2 ) هللا دبع نع ةریصح نب ( 1 ) ثراحلا نع فنخم - وبأ لاق

. یفوکلا نامعنلا وبأ يدزألا ، ةریصح نب ثراحلا ( 1). ۀفئاطو ریمن نب هللا دبعو لوعنی ، کلام هنعو ۀفئاطو ، ۀمرکعو بهو نب دیز نع

. اهیلع بلص امل یلع نب دیز ۀبشخ یلإ نوبسنی یبشخ ، ۀقث نیعم نب ییحی لاقو ۀعجرلاب ، نمؤی ناک يریبزلا دمحأ وبأ لاق رمأ یلع رـصی توکـسلا لیوط اریبک ، اخیـش هتیأر معن ، لاق : ةریـصح ؟ نب ثراحلا تیأرأ اریرج تلأس جـینز : لاقو ۀـقث ، یئاسنلا : لاقو

. میظعانا لوقی : ایلع تعمـس بهو ، نب دیز نع ةریـصح نب ثراحلا نع يدوعـسملا کلملا دبع نب هللا دبع انثدح ینجاورلا ، بوقعی نب دابع

. باذک الا يدعب اهلوقی ال هلوسر ، وخأو هللا دبع : لاق هلآو هیلع هللا یلص یبنلا نع یلع نع اصیقع دیعس یبأ نع ثراحلا يورو

. ةالصلا اوعیضت الف متعیض امهم . ۀقرفتم ثیداحأ مهتایاورف نویرصبلا هنع يور اذإو تیبلا لهأ لئاضف یف هنع نییفوکلا تایاور ۀماع يدع : نبا لاقو

ریمن نباو یلجعلا هقثو قودص یعیش دواد : یبأ نع يرجآلا لاقو (102)

(، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دـبع نب دـمحم مرکـألا لوـسرلا (، 1 ) توملا (، 1 ) هللا هنعل نشوـجلا يذ نب رمـش ثـحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) بلصلا (، 1 ) ةالصلا (، 1 ) یلع نب دیز (، 2 ) بهو نب دیز (، 1 ) نامعنلا وبأ (، 1 ) بوقعی نب دابع (، 2 ) ةریصح نب ثراحلا

دنع مازح ۀـنبا نینبلا مأ هتمع تناکو لحملا یبأ نب هللا دـبعو وه ماق باتکلا نشوجلا يذ نب رمـش ضبق امل لاق : يرماعلا کیرـش نب نب ۀـعیبر نب دـلاخ نب مازح نب لحملا یبأ نب هللا دـبع لاـقف ناـمثعو ، ارفعجو هللا دـبعو ساـبعلا هل تدـلوف ع ،) ) بلاـط یبأ نب یلع

. تلعف انامأ مهل بتکت نأ تیأر ناف نیسحلا عم انتخأ ینب نا ریمألا هللا حلصأ بالک : نب رماع نب بعک نب دیحولا هللا دبع هب ثعبف انامأ مهل بتکف هبتاک رماف نیع ، ۀمعنو معن لاق :

. تاقثلا یف نابح نبا هرکذو . یفوکلا يرماعلا کیرش نب هللا دبع ( 2 ( ) ج 1 ص 432 ) لادتعالا نازیمو ج 2 ص 140 ) ) بیذهتلا بیذهت

. مهریغو بدنجو ریبزلا ، نباو سابع نباو رمع ، نباو ینانکلا میقرلا نب هللا دبعو هیبأ نع يور



. ۀعامجو نانایفسلاو صوحألا ، وبأو یعخنلا ، رحلا نب رباجو يدنکلا ، هللا دبع نب حلجأو کیرشو ، ۀفیلخ ، نب رطفو لیئارسإ ، هنعو یف یئاسنلا لاقو ۀـقث ۀـعرز وبأو نیعم نباو دـمحا لاقو ۀنـس ةأم نبا ناکو کیرـش نب هللا دـبع انـسلاج نایفـس : نع ینیدـملا نبا لاق

لاـقو ریبزلا نباو رمع نبا نم عمـس هب سأـب ـال ینطقرادـلا : نع یناـقربلا لاـقو تاـقثلا یف ناـبح نبا هرکذو ساـب هب سیل رخآ عضوم . عیشتلا یلإ لیمی ۀفوکلا لهأ ءاربک نم ۀقث نایفس نب بوقعی

(. ج 5 ص 252 ) بیذهتلا بیذهت (103)

(، 2 ) نابح نبال تاقثلا باـتک (، 1 ) سابع نب هللا دـبع (، 1 ) يرماعلا کیرش (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمـش ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ۀفیلخ نب رطف (، 1 ) کیرش نب هللا دبع (، 1 ) يرماعلا کیرش نب هللا دبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم

… دایز نب هللا دیبع باتکب نشوجلا يذ نب رمش لابقا

: لاقف مهاعد مهیلع مدق املف نامزک ، هل لاقی هل یلوم عم لحملا یبأ نب : هل لقو مالسلا انلاخ ئرقأ ۀیتفلا : هل لاقف مکلاخ ، هب ثعب نامأ اذه

. ۀیمس نبا نامأ نم ریخ هللا نامأ مکنامأ ، یف انل ۀجاح نا ال هللا برقأل کلیو کلام رمع : هل لاق أرقف هیلع هب مدق املف دعس ، نب رمع یلإ دایز نب هللا دیبع باتکب نشوجلا يذ نب رمـش لبقاف لاق :

ال حلـصی ، نا انوجر انک ارمأ انیلع تدـسفأ هیلإ ، هب تبتک اـم لـبقی نا هتینث تنأ کـنظأل ینا هللاو یلع ، هب تمدـق اـم هللا حـبقو كراد ینیب لخف الاو هودـع لتقتو كریمأ رمأل یـضمتأ عناص ؟ تنأ ام ینربخأ رمـش : هل لاقف هیبنج ، نیبل ۀـیبأ اـسفن نا نیـسح هللاو ملـستسی

سیمخلا ۀیـشع هیلإ ضهنف لاق : لاجرلا یلع تنأ نکو کنودـف لاق : کلذ . یلوتأ اناو کل ، ۀـمارک الو ال لاق : رکـسعلاو . دـنجلا نیبو : لاق مرحملا ، نم نیضم عستل

امو کلام هل : اولاقف یلع ونب ناـمثعو رفعجو ساـبعلا هیلإ جرخف اـنتخأ ؟ ونب نیأ لاـقف : نیـسحلا باحـصأ یلع فقو یتح رمـش ءاـجو ؟ هل نامأ هللا ال لوسر نباو اننمؤتأ انلاخ تنک نال کنامأ نعلو هللا کنعل ۀیتفلا : هل لاق نونمآ ، یتخأ ینب ای متنأ لاق : دیرت ؟

هتیب ماما سلاج نیسحو رصعلا ، ةالص دعب مهوحن فحز مث سانلا یف بکرف يرشباو یبکرا هللا لیخ ای يدان دعس نب رمع نإ مث لاق :؟ تبرتقا دق تاوصألا عمست اما یخأ ای تلاقف : اهیخأ نم تندف ۀحیصلا بنیز هتخأ تعمـسو هیتبکر ، یلع هسأرب قفخ ذإ هفیـسب ایبتحم

: لاق: یل لاقف مانملا یف هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر تیأر ینا لاقف : هسأر نیسحلا عفرف

سیل لاقف یتلیو ، ای تلاقو : اههجو هتخأ تمطلف لاق : انیلإ ، حورت کنا (104)

هللا هنعل دایز نب هللا دـیبع (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ( ) رهظلا دعب ) رصعلا (، 1 ) ةالصلا (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1)

: لاق مث ضهنف لاق : موقلا ، كاتا یخأ ای یلع : نب سابعلا لاقو نامحرلا کمحر یتکسا ۀیخأ ، ای لیولا کل یف مهلبقتساف سابعلا مهاتأف مهب . ءاج امع مهلئستو مکل ؟ ادب امو مکل ام مهل : لوقتف مهاقلت یتح یخأ ای تنأ یـسفنب بکرا سابع ای نأب ریمألا رمأ ءاج اولاق : نودـیرت ؟ اـمو مکل ادـب اـم ساـبعلا مهل لاـقف رهاـظم ، نب بیبحو نیقلا نب ریهز مهیف اـسراف نیرـشع نم وحن

مث اوفقوف لاق : مترکذ ام هیلع ضرعاف هللا دـبع یبأ یلإ عجرا یتح نولجعت ـالف لاـق : مکلزاـنن ، وأ همکح یلع اولزنت نا مکیلع ضرعن : لاق لوقی : امب انقلا مث کلذ ، هملعاف هقلا اولاق :



ملک نیقلا : نب ریهزل رهاظم نب بیبح لاقف موقلا ، نوبطاخی هباحصأ فقوو ربخلاب ، هربخی نیـسحلا یلإ ضکری اعجار سابعلا فرـصناف دنع موقلا سئبل هللاو اما رهاظم : نب بیبح هل لاقف مهملکت تنأ نکف اذهب تأدب تنأ ریهز هل لاقف مهتملک ، تئـش ناو تئـش نا موقلا

راحـسألاب نیدـهتجملا رـصملا اذـه لـهأ داـبعو هلآو هیلع هللا یلـص هتیب لـهأو هترتعو ع ) ) هیبن ۀـیرذ اولتق هیلع ، نومدـقی موق ادـغ هللا ای هللا قتاف اهادهو ، اهاکز دق هللا نا ةرزع ای ریهز : هل لاقف تعطتسا ، ام کسفن یکزتل کنا سیق : نب ةرزع هل لاقف اریثک هللا نیرکاذلاو نم اندنع تنک ام ریهز ای لاق : ۀیکزلا ، سوفنلا لتق یلع لالضلا نیعی نمم نوکت نا ةرزع ای هللا كدشنأ نیحصانلا نم کل یناف ةرزع

. اینامثع تنک امنا تیبلا اذه لهأ ۀعیش تبتک ام هللاو امأ مهنم ؟ ینا اذه یفقومب لدتست تسلفأ لاق :

(105)هیلع هللا ناوضر يدـسألا رهاظم نب بیبح (، 2 ) یلجبلا نیقلا نـب ریهز (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص یبنلا تیب لهأ ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) لالضلا (، 1 ) لتقلا (، 3)

… سابعلا هیخأل مالسلا هیلع نیسحلا لوق

یلص هللا لوسر هب ترکذ هتیأر املف هنیبو ، ینیب عمج قیرطلا نکلو طق ، یترـصن هتدعو الو طق ، الوسر هیلإ تلـسرأ الو طق ، اباتک هیلإ هـسفن نود یـسفن لعجا ناو هبزح یف نوکأ ناو هرـصنا نأ تیأرف مکبزحو هودع نم هیلع مدـقی ام تفرعو هنم ، هناکمو هلآو هیلع هللا

(. ع ) هلوسر قحو هللا قح نم متعیض امل اظفح اذه یف رظنی یتح ۀیـشعلا هذه اوفرـصنت نا مکلئـسی هللا دـبع ابأ نا ءالؤه ای لاقف : مهیلإ یهتنا یتح ضکری یلع نب سابعلا لبقاو لاق :

وأ هنوموستو هنولأست يذـلا رمالاب انیتأف هانیـضر اماف هللا ءاش نإ اـنیقتلا انبحـصأ اذإـف قطنم ، هیف هنیبو مکنیب رجی مل رمأ اذـه ناـف رمـالا ،رمع لاق کلذب یلع نب سابعلا مهاتأ املف هلهأ ، یـصویو هرمأب رمأی یتح ۀیـشعلا کلت هنع مهدری نا کلذـب دارأ امناو هانددرف انهرک اذام لاقف : سانلا یلع لبقا مث نوکأ ، نا ال تدرأ دـق لاق : کیأر ، يأرلاو ریمـألا تنأ تنأ ، يرت اـم لاـق : رمـش ؟ اـی يرت اـم دعـس : نب

نأ کل یغبنی ناکل ۀـلزنملا هذـه كولأس مث ملیدـلا نم اوناـک ول هللاو هللا ناحبـس يدـیبزلا : ۀملـس نب جاـجحلا نب ورمع لاـقف نورت ؟ام اوـلعفی نأ ملعا وـل هللاو لاـقف ةودـغ . لاـتقلاب کنحبـصیل يرمعلف كولأـس ، اـم یلإ مهبجأ ثعـشألا : نـب سیق لاـقو اـهیلإ . مـهبیجت

: لاق ۀیشعلا ، مهتجرخأ : لاق دعس نب رمع هیلع ضرع امب انیسح یتا نیح یلع نب سابعلا ناکو

تنک دق ینا ملعی وهف هرفغتسنو ، هوعدنو ۀلیللا انبرل یلـصن انلعل ۀیـشعلا دنع مهعفدتو ةودغ یلإ مهرخؤت نا تعطتـسا ناف مهیلإ ، عجرا . رافغتسالاو ءاعدلا ةرثک هباتک ةوالتو هل ةالصلا بحأ

(106)نب سیق (، 1 ) ۀفرع موی (، 2 ) هللا هنعل دعـس نب رمع (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ثعشألانب رمع لبق نم لوسر اناتأ لاق : نیـسحلا نب یلع نع يرماعلا کیرـش نب هللا دـبع نع ةریـصح نب ثراحلا ینثدـح فنخم - وبأ لاـق

متیبأ ناو دایز ، نب هللا دـیبع انریمأ یلإ مکب انحرـس متملـستسا ناف دـغ ، یلإ مکانلجأ دـق انا لاقف : توصلا عمـسی ثیح لثم ماقف دـعس . مکیکرات انسلف

عمج ع ) ) یلع نب نیسحلا نا نادمه نم نطب یقرشملا هللا دبع نب كاحضلا نع یشئافلا مصاع نب هللا دبع ینثدحو فنخم - وبأ لاق . هباحصأ



هباحصأ نیـسحلا عمج الاق : نیـسحلا نب یلع نع يرماعلا کیرـش نب هللا دبع نع ةریـصح نب ثراحلا اضیأ ینثدحو فنخم - وبأ لاق : نیسحلا نب یلع لاق ءاسملا ، برق دنع کلذو دعس نب رمع عجر ام دعب

ءارـسلا یلع هدـمحاو ءاـنثلا ، نسحأ یلاـعتو كراـبت هللا یلع ینثا هباحـصأل : لوقی وـهو یبأ تعمـسف ضیرم اـناو عمـسأل هنم توندـف انلعجت ملو ةدئفأو اراصبأو اعامسأ انل تلعجو نیدلا ، یف انتهقفو نآرقلا ، انتملعو ةوبنلاب ، انتمرکأ نأ یلع كدمحأ ینإ مهللا ءارضلاو ،

ینع هللا مکازجف یتیب ، لهأ نم لصوأ الو ربأ تیب لهأ الو یباحـصأ ، نم اریخ الو یلوأ اباحـصأ ملعا یناف ال دـعب اما نیکرـشملا ، نم لیلاذه مامذ ، ینم مکیلع سیل لح یف اعیمج اوقلطناف مکل ، تیأر دـق یناوألا ادـغ ، ءادـعألا ءالؤه نم انموی نظأ یناوألا اریخ ، اعیمج

. المج هوذختاف مکیشغ دق (107)

هللا هنعل دایز نب هللا دـیبع (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) میرکلا نآرقلا (، 2 ) يرماعلا کیرش (، 3 ) نیسحلا نب یلع (، 2 ) ةریصح نب ثراحلا (، 1 ) مصاع نب هللا دبع (، 1)

نب کلامو تمدق لاق : یقرشملا هللا دبع نب كاحصلا ( 2 ) نع نادمه نم نطب یشئافلا مصاع نب هللا دبع ( 1 ) انثدح فنخم - وبأ لاق کل هللا وعدنو کیلع ملسنل انئج انلقف : هل ؟ انئج امع انلأسو انب بحرو انیلع درف هیلإ ، انسلج مث هیلع انملسف نیسحلا یلع یبحرألا رضنلا

. کیأر رف کبرح یلع اوعمج دق مهنا کثدحن اناو سانلا ، ربخ كربخنو ادهع کب ثدحنو ۀیفاعلاب ،نب کلام لاقف یترـصن ؟ نم امکعنمی امف لاق : هل ، هللا انوعدو هیلع انملـس انممذـتف و لاق : لـیکولا ، معنو هللا یبسح ع :) ) نیـسحلا لاـقف

تلتاق التاقم دـجأ مل اذإ فارـصنالا نم لح یف ینتلعج نا کنکلو الایعل یل ناو انید یلع نا هل : تلقف لاـیع ، یلو نید یلع رـضنلا :ناک ام کنع

یف صب ) ) یف نیترمو هماکحاو ممیتلا باب یف بی ) ) یف نیترم مالـسلا هیلع هللا دبع یبأ نع هنع نامثع نب نابأ مصاع ، نب هللا دبع ( 1)ممیتلا باب یف بی ) ) یف ریشب نب رفعج هنع ممیتلا بجوی يذلا تقو باب یف یف ) ) یف ةرمو ءاملا دجو مث ممیتب ةالصلا لخد نم باب

. هماکحاو(: ج 1 ص 494 ) ةاورلا عماج

مالـسلا هیلع داجـسلا نیدباعلا نیز مامهلا مامإلا باحـصأ نم هلاجر یف هر خیـشلا هدع یقرـشملا هللا ) دـیبع ) هللا دـبع نب كاحـض ( 2). ایماما هنوک رهاظلاو

(. ج 2 ص 104 ) لاقملا حقنت )(. ج 1 ص 418 ) ةاورلا عماج

(108)داجسلا نیسحلا نب یلع مامإلا (، 2 ) مصاع نب هللا دبع (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(3 ) ممیتلا (، 1 ) ریشب نب رفعج (، 1 ) نامثع نب نابأ (، 2 ) یلیبدرألا یلع دمحمل ةاورلا عماج باتک (، 1 ) مالسلا امهیلع نیدباعلا نیز

… المج هوذختاف مکیشغ دق لیللا اذه هباحصأل : مالسلا هیلع نیسحلا لوق

. المج هوذختاف مکیشغ دق لیللا اذه لاق : لیللا ناک املف هعم تمقأف لح ، یف تنأف لاق لاق : اعفان کل دق ولو ینوبلطی امنا موقلا ناف هللا ، جرفی یتح مکنئادـمو مکداوس یف اوقرفت مث یتیب ، لـهأ نم لـجر دـیب مکنم لـجر لـک ذـخأیل مث

ادـبا کلذ هللا انارأ ال كدـعب ؟ یقبنل لعفن مل رفعج : نب هللا دـبع انباو هیخأ ونبو هءانباو هتوخأ هل لاـقف يریغ . بلط نع اوهل ینوباـصأ . هوحنو اذهب اوملکت مهنا مث یلع ، نب سابعلا لوقلا اذهب مهأدب



اندیسو انخیش انکرت انا نولوقی : سانلا ؟ لوقی امف اولاق : مکل ، تنذأ دق اوبهذا ملسمب ، لتقلا نم مکبسح لیقع ینب ای ع :) ) نیـسحلا لاقف لعفن هللاو ال اوعنص ال ام يردن الو فیـسب ، مهعم برـضن ملو حمرب ، مهعم نعطن ملو مهـسب ، مهعم مرن ملو مامعألا ریخ انتمومع ینبو

نب هللا دبع ینثدح فنخم - وبأ لاق كدـعب شیعلا هللا حـبقف كدروم ، درن یتح کعم لتاقنو انولهأو انلاومأو انـسفنأ کیدـفن نکلو ءادأ یف هللا یلإ رذعن املو کنع یلخن نحنأ لاقف : يدسألا ۀجسوع نب ملسم هیلإ ماقف لاق : یقرـشملا هللا دبع نب كاحـضلا نع مصاع

هب مهلتاقأ حالس یعم نکی مل ولو يدی یف همئاق تبث ام یفیسب مهبرضاو یحمر مهرودص یف رـسکأ یتح کقرافأ هللاو ال اما کقح .ۀبیغ انظفح دـق انا هللا ملعی یتح کیلخن هللاو ال یفنحلا : هللا دـبع نب دعـس لاـقو لاـق : کـعم ، تومأ یتح کـنود ةراـجحلاب مهتفذـقل یتح کتقراف ام ةرم نیعبـس یب کلذ لعفی رذأ مث ایح قرحأ مث ایحأ مث لتقا ینا تملع ول هللاو کیف ، هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر

فیکف کنود ، یمامح یقلأ (109)

هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) لتقلا (، 1 ) ۀجسوع نب ملسم (، 1 ) هللا دبع نب دعس (، 1 ) مصاع نب هللا دبع (، 1)

… سلاج ینإ مالسلا هیلع نیسحلا نب یلع لوق

. ادبا اهل ءاضقنا یتلا ال ۀمارکلا یه مث ةدحاو ، ۀلتق یه امناو کلذ لعفا الا کسفن و نع لتقلا کلذب عفدـی هللا ناو ۀـلتق فلا اذـک لتقا یتح تلتق مث ترـشن مث تلتق ینا تددول هللاو نیقلا : نب ریهز لاقو لاق :

کقرافن هللاو ال اولاقف : دـحاو هجو یف اضعب هضعب هبـشی مالکب هباحـصأ ۀـعامج ملکتو لاق : کـتیب ، لـهأ نم ۀـیتفلا ءـالؤه سفنأ نع . انیلع ام انیضقو انیفو انک انلتق نحن اذإف انیدیأو انهابجو انروحنب کیقن ءادفلا کل انسفنأ نکلو

یتلا ۀیشعلا کلت یف سلاج ینا لاق : یلع نب نیسحلا نب یلع نع ( 2 ) كاحضلا وبأو بعک نب ( 1 ) ثراحلا ینثدح فنخم - وبأ لاق هفیس جلاعی وهو يرافغلا رذ یبأ یلوم يوح هدنعو هل ءابخ یف هباحصأب یبأ لزتعا ذإ ینضرمت يدنع بنیز یتمعو اهتحیبص یبأ لتق

: لوقی یبأو هحلصیو (. حم ( ) نی ) يدزألا بعک نب ثراحلا ( 1)

(. ج 1 ص 174 ) ةاورلا عماج ماع ةأم اهلظ یف بکارلا ریسی ةرجش ۀنجلا یف نا ةریره یبأ نع هدانسابو ۀبعـش هنع ثدحو ةریره یبأ نع يرـصبلا كاحـضلا وبأ ( 2)

. ۀبعش ریغ هنع يور ملعا متاح ال وبأ لاق دلخلا ةرجش یمست اهعطقی ال (. ج 12 ص 136 ) بیذهتلا بیذهت

(. ج 4 ص 540 ) لادتعالا نازیم (110)

(، 1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 4 ) لتقلا (، 1 ) یلع نب نیـسحلا نب یلع (، 1 ) یلجبلا نیقلا نـب ریهز (، 1 ) يرافغلا رذوبأ ثحبلا : حـیتافمهحفص (2 ) یلجعلا ةریره وبأ (، 1 ) یلیبدرألا یلع دمحمل ةاورلا عماج باتک

* لیلجلا یلإ رمالا امناو لیدبلاب عنقی رهدلاو ال لیتق * بلاط وأ بحاص نم لیـصألاو قارـشالاب کل مک لیلخ * نم کل فأ رهد ای تملعف نوکسلا تمزلو یعمد تددرف یتربع ینتقنخف دارأ ام تفرعف اهتمهف یتح اثالث وأ نیترم اهداعأف لاق : لیبسلا کلاس یح لکو

اهناو اهبوث رجت تبثو نا اهـسفن کلمت ملف عزجلاو ، ۀـقرلا ءاسنلا یفو ةأرما یهو تعمـس ام تعمـس اهنإف یتمع اماف لزن ، دـق ءالبلا نا : تلاقف هیلإ تهتنا یتح ةرساحل



. یقابلا لامثو یضاملا ۀفیلخ ای یخأ ، نسحو یبأ ، یلعو یمأ ، ۀمطاف تتام مویلا ةایحلا ینمدعأ توملا تیل هالکث او درف كادف ، یسفن تلتقتـسا هللا دبع ابأ ای یمأو تنأ یباب تلاق : ناطیـشلا ، کملح نبهذی ۀیخأ ال ای لاقف : ع ) ) نیـسحلا اهیلإ رظنف لاق :

و یـسفن ، یلع دشأو یبلقل حرقا کلذـف اباصتغا کسفن بصغتفأ یتلیو ای تلاق : مانل ، الیل ءاطقلا كرت ول لاقو : هانیع تقرقرتو هتـصغ . اهیلع ایشغم ترخو هتقشو اهبیج یلإ توهأو اههجو تمطل

لهأ ناو نوتومی ، ضرألا لهأ نا یملعاو هللا ، ءازعب يزعتو هللا ، یقتا ۀـیخأ ای اهل : لاـقو ءاـملا اـههجو یلع بصف نیـسحلا اـهیلإ ماـقف ، ینم ریخ یبأ هدـحو ، درف وهو نودوعیف قلخلا ثعبیو هتردـقب ، ضرألا قلخ يذـلا هللا هجو الا کلاه ئـش لک ناو نوقبی ، ـال ءامـسلا

کیلع مسقأ ینا ۀـیخأ ای اهل : لاقو هوحنو اذـهب اهازعف لاـق ةوسأ . هللا لوسرب ملـسم لـکلو مهلو یلو ینم ، ریخ یخأو ینم ، ریخ یمأو لیولاب یلع یعدت الو اهجو ، یلع یشمخت الو ابیج ، یلع یقشت الو یمسق يربأف

(111)، ۀیدفلا (، 1 ) كالهلا (، 1 ) توملا (، 1 ) ۀـفرع موی (، 1 ( ) مالـسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ءادفلا

… روشاعلا ۀلیل هباحصأو مالسلا هیلع نیسحلا

اولخدی نأو ضعب ، نم مهتویب ضعب اوبرقی نا مهرمأف هباحصأ ، یلإ جرخو يدنع ، اهـسلجأ یتح اهب ءاج مث لاق : تکله . انا اذإ روبثلاو . مهودع هنم مهیتأی يذلا هجولا الا تویبلا نیب مه اونوکی نأو ضعب ، یف اهضعب بانطالا

نولصی و هلک لیللا اوماق هباحصأو نیسح یـسمأ املف لاق : یقرـشملا هللا دبع نب كاحـضلا نع مصاع نب هللا دبع نع فنخم - وبأ لاق مهسفنأل ریخ مهل یلمن امنأ اورفک نیذلا نبـسحی الو أرقیل انیـسح ناو انـسرحت مهل لیخ انب رمف لاق : نوعرـضتیو . نوعدیو نورفغتـسی اهعمـسف بیطلا ، نم ثیبخلا زیمی یتح هیلع متنأ ام یلع نینمؤملا رذـیل هللا ناک اـم ( 1 ) نیهم باذـع مهلو امثا اودادزیل مهل یلمن اـمنا

: لاق مکنم ، انزیم نوبیطلا ۀبعکلا برو نحن لاقف : انسرحت تناک یتلا لیخلا کلت نم لجر افیرش ناکو الاطب اکاحـضم ناکو رهـش نب هللا دبع یعیبسلا برح وبأ اذه تلق : ال ، لاق : اذه ؟ نم يردت ریـضح : نب ریربل تلقو هتفرعف

نم هل : لاقف نیبیطلا ؟ یف هللا کلعجی تنأ قساف ای ریـضح : نب ریرب هل لاقو ۀـیانج ، یف هسبح امبر سیق نب دیعـس ناکو أکتاف ، اـعاجش : لاق تنأ ؟

: لاق ریرب ، ای هللاو تکله هللاو تکله یلع زع انا هللا لاق ریضح ، نب ریرب انا نم کلذ یلع اناو لاق : نوثیبخلا ، متنأل مکنکلو نوبیطلا ، نحنل انا هللاوف ماـظعلا ؟ کـبونذ نم هللا یلإ بوتت نأ کـل لـه برح اـبأ اـی

نب دیزی مدانی نمف كادف تلعج لاق کتفرعم ؟ کعفنی الفأ کحیو تلق : نیدهاشلا ،ۀیآلا 173 مقر نارمع لآ ( 1)

(112)(2 ) برحلا (، 1 ) ءادفلا ۀیدفلا ، (، 1 ) سیق نب دیعس (، 1 ) مصاع نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص

يذـلا ناکو انع فرـصنا مث لاق : هیفـس . تنأ لاح لک یلع کیأر هللا حـبق لاـق : یعم ، اذ وه اـه : لاـق لـئاو ؟ نب زنع نم يزنعلا ةرذـع هنا اضیأ انغلب دقو تبسلا موی ةادغلا دعس نب رمع یلـص املف لاق : لیخلا ، یلع ناکو یـسمحألا سیق نب ةرزع لیخلا یف لیللاب انـسرحی

. سانلا نم هعم نمیف جرخ ءاروشاع موی مویلا کلذ ناکو ۀعمجلا موی ناک ۀنمیم یف نیقلا نب ریهز لعجف الجار ، نوعبرأو اسراف ، نوثالثو نانثا هعم ناکو ةادـغلا ةالـص مهب یلـصو هباحـصأ نیـسحلا أبعو لاـق :

بصقو بطحب رماو مهروهظ ، یف تویبلا اولعجو هاخأ ، یلع نب سابعلا هتیار یطعأو هباحـصأ ، ةرـسیم یف رهاظم نب بیبحو هباحـصأ ،



نم ناکم یلإ بطحو بصقب یتا مالـسلا هیلع نیـسحلا ناکو لاـق : مهئارو ، نم مهوتأـی نا ۀـفاخم راـنلاب قرحت تویبلا ءارو نم ناـک انیلع اودـع اذإ اولاقو : بصقلاو بطحلا کلذ هیف اوقلأ مث قدـنخلاک ، هولعجف لیللا نم ۀـعاس یف هورفحف ۀـیقاس هنأـک ضفخنم مهئارو

. اعفان مهل ناکو اولعفف دحاو ، هجو نم موقلا انولتاقو انئارو ، نم یتؤن الیک رانلا هیف انیقلأ انولتاقف ناک سانلاب دعـس نب رمع جرخ امل لاق : یمرـضحلا ورمع نع رـشب نب دمحم نع يدنکلا جیدخ نب لیـضف ینثدـح فنخم - وبأ لاق

یلعو يدزألا ، میلس نب ریهز نب هللا دبع ذئموی ۀنیدملا لهأ عبر یلع . رتشألا یلوم نع يور جیدخ نب لیضف ( 1)

. کلذ لوقی یبأ تعمس ییحی نب طول فنخم وبأ هنع يور (. ج 7 ص 72 ) يزارلا مامالل لیدعتلا حرجلا و

(113)هللا ناوضر يدـسألا رهاظم نب بیبح (، 1 ) یلجبلا نیقلا نـب ریهز (، 2 ) هللا هنعل دعـس نب رمع (، 1 ) ءاروشاع موی ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ییحی نب طول (، 2 ) ةالصلا (، 1 ) میلس نب ریهز (، 1 ) هیلعرحلا نادمهو میمت عبر یلعو سیق ، نب ثعـشألا نب سیق ةدنکو ۀعیبر عبر یلعو یفنحلا ةربس یبأ نب نامحرلا دبع دسأو جـحذم عبر

نب ورمع هتنمیم یلع رمع لعجو هعم . لتقو نیسحلا یلإ لدع هنإف دیزی نب رحلا الا نیسحلا لتقم مهلک ءالؤه دهـشف یحایرلا ، دیزی نب لیخلا یلعو بالک ، نب بابـضلا وهو ۀیواعم نب رمع نب روعألا نب لیبحرـش نب نشوجلا يذ نب رمـش هترـسیم یلعو يدـیبزلا ، جاجح

. هالوم ادیوذ ۀیارلا یطعأو یعوبریلا ، یعبر نب ثبش لاجرلا یلعو یسمحألا ، سیق نب ةرزع حلاص یبأ نع یلمجلا ةرم ( 1 ) نب ورمع ینثدح فنخم - وبأ لاق

وبأ يدارملا یلمجلا دارم نب ۀـیجان نب ۀـنانک نب لمج نب لئاو نب بعک نب ۀملـس نب ثراحلا نب قراـط نب هللا دـبع نب ةرم نب ورمع . یمعألا یفوکلا هللا دبع

ثراـحلا نب هللا دـبعو یلیل ، یبأ نب ناـمحرلا دـبعو بیـسملا نب دیعـس و بـیطلا ، ةرمو لـئاو ، یبأو یفوأ ، یبأ نـب هللا دـبع نـع يور . ریثک ةدعو يدوألا ، نومیم نب ورمعو ینارجنلا ،

ةدـعو بیـسملا نب ءالعلاو رعـسمو ۀـسینأ یبأ نب دـیزو روصنمو شمعـألاو هنم ربکأ وهو یعیبسلا قاحـسإ وبأو هللا دـبع هنبا هنع يور . ةریثک

. ۀقث قودص متاح وبأ لاقو ۀقث . نیعم : نبا لاقو لبنح . نب دمحأ هاکز یطارألا دیعس لاقو ثیدح ، یتأم وحن هل یلع نع يراخبلا : لاق نع ۀیقب لاقو هدنع . ام یلع انومأم ناک لوقی : ناک هنإف ةرم نب ورمع یلع الا دحأ یلع ینثی شمعألا تعمس ام ثایغ : نب صفح لاقو

. املع مهرثکأ ناک ۀبعش :(114)

نب ورمع (، 1 ) یحایرلا دـیزی نب رحلا (، 1 ) ثعـشا نب سیق (، 1 ) یمزراوخلل مالـسلا هیلع نیـسحلا لتقم باتک ثحبلا : حـیتافمهحفص نب دیعس (، 1 ) لتقلا (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمـش (، 1 ) یبأ نب نامحرلا دبع (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبـش (، 1 ) يدیبزلا جاجح نب ءالعلا (، 1 ) ثراحلا نب هللا دبع (، 1 ) یعیبسلا قاحسإ وبأ (، 1 ) یفوأ یبأ نب هللا دـبع (، 1 ) یلیل یبأ نب نامحرلا دـبع (، 1 ) بیسملا

(1 ) لبنح نب دمحأ (، 2 ) ةرم نب ورمع (، 1 ) ثایغ نب صفح (، 1 ) نومیم نب ورمع (، 1 ) هللا دبع وبأ (، 1 ) بیسملا

… طاطسف برضب مالسلا هیلع نیسحلا رمأ

طاطسفب نیسحلا رمأ نیـسحلا یلإ اولبقأو سانلا رـضح املف يالوم عم تنک لاق : يراصنألا هبر دبع نب نامحرلا دبعل مالغ نع یفنحلا



دبع يالومو لاق : ةرونلاب یلطتف طاطـسفلا کـلذ نیـسحلا لـخد مث لاـق : ۀفحـص وأ ۀـمیظع ۀـنفج یف ثیمف کـسمب رمأ مث برـضف ،لزاهی ریرب لعجف هرثا ، یلع لطی امهیأ امحدزاف امهبکانم کتحت طاطـسفلا باب یلع ینادـمهلا ریـضح نب ریربو هبر دـبع نب نامحرلا

الهک الو اباش لطابلا تببحأ ام ینا یموق ملع دقل هللاو ریرب : هل لاقف لطاب ۀعاسب هذه ام هللاوف انعد نمحرلا : دبع هل لاقف نامحرلا : دبع انیلع اولام دـق مهنا تددولو مهفایـسأب ، انیلع ءالؤه لیمی نا الا نیعلا روحلا نیبو اننیب نا هللاو نوقـال نحن اـمب رـشبتسمل ینا هللاو نکلو

. انیلطأف انلخد نیسحلا غرف املف لاق مهفایسأب ،اوعرـص دق موقلا تیأر املف ادیدش ، الاتق هیدی نیب هباحـصأ لتتقاف لاق : هماما ، هعـضوف فحـصمب اعدو هتباد بکر نیـسحلا نإ مث لاق :

. مهتکرتو تلفأ یف یتقث تنأ مهللا لاقف : هیدی نیسحلا عفر نیسحلا لیخلا تحبص امل لاق : یلهاکلا دلاخ یبأ نع هباحصأ ضعب نع فنخم - وبأ لاق هیف لذخیو ۀلیحلا ، هیف لقتو داؤفلا هیف فعـضی مه نم مک ةدعو ، ۀـقث یب لزن رمأ لک یف یل تنأو ةدـش لک یف یئاجرو برک ، لک

، ودعلا هیف تمشیو قیدصلا ،. ةأمو رشع تس ۀنس تام لیقو : ( 18 ) ۀنس تام لبنح : نب دمحأو میعن وبأ لاقو

ج 3 ص ) لادتعالا نازیمو ج 8 ص 102 ) ) بیذهتلا بیذهت نایفـس نب بوقعیو ریمن نبا هقثوو تاقثلا یف نابح نبا کلذب مزج تلق :(. 288

(115)نابح نبال تاقثلا باـتک (، 1 ) میعن وبأ ظـفاحلا (، 1 ) قدصلا (، 1 ) نامحرلا دبع (، 2 ) هبر دبع نب نامحرلا دـبع ثحبلا : حـیتافمهحفص

(2 ) توملا (، 1 ) لبنح نب دمحأ (، 1)

… سانلا اهیأ هتوص : یلعأب مالسلا هیلع نیسحلا ءادن

. ۀبغر لک یهتنمو ۀنسح لک بحاصو ۀمعن لک یلو تنأف هتفشکو هتجرفف كاوس نمع کیلإ ینم ۀبغر کیلإ هتوکشو کب هتلزنأ یف مرطـضت رانلا یلإ اورظنف انوحن اولبقأ امل لاـق : یقرـشملا ، كاحـضلا ینثدـح لاـق : مصاـع ، نب هللا دـبع ینثدـحف فنخم - وبأ لاـق ملف ةادألا . لماک سرف یلع ضکری لجر مهنم انیلإ لبقا ذإ انفلخ ، نم انوتأی الئل انئارو نم راـنلا هیف اـنبهلأ اـنک يذـلا بصقلاو بطحلا

نیـسح ای هتوص : یلعأب يداـنف اـعجار عجرف هیف ، راـنلا بهتلت اـبطح یلإ يری ـال وه اذإـف اـنتایبأ یلإ رظنف اـنتایبأ ، یلع رم یتح اـنملکی ای لاقف : وه ، وه هللا کحلـصأ معن اولاقف : نشوجلا ، يذ نب رمـش هنأک اذه نم نیـسحلا : لاقف ۀمایقلا ، موی لبق ایندلا یف رانلا تلجعتـسا

. ایلص اهب یلوأ تنأ يزعملا ۀیعار نب مظعأ نم قساـفلاف مهـس طقـسی سیلو یننکمأ دـق هنإـف مهـسب هیمرأ ـالا كادـف تلعج هللا لوـسر نب اـی ۀجـسوع : نب ملـسم هل لاـقف

، نیـسحلا نب یلع هنبا هیلع لمح اقحال یعدـی هل سرف نیـسحلا عم ناکو مهأدـبأ ، نأ هرکأ یناف همرت ، ال نیـسحلا : هل لاقف نیراـبجلا ،. اهبکرف هتلحارب داع موقلا هنم اند املف لاق :

، یلع مکل قحل امب مکظعأ یتح ینولجعت الو یلوق اوعمـسا سانلا اهیأ ساـنلا : لـج عمـسی اءاـعد لاـع توصب هتوص یلعأـب يداـن مث یلع مکل نکی ملو دعـسأ کلذب متنک فصنلا ینومتیطعأو یلوق متقدصو يرذـع متلبق ناف مکیلع ، یمدـقم نم مکیلإ رذـتعأ یتحو

مث مکئاکرشو مکرمأ اوعمجاف مکسفنأ نم فصنلا اوطعت ملو رذعلا ینم اولبقت مل ناو لیبس ،(116)

نب ملسم (، 1 ) نیـسحلا نب یلع (، 1 ) هللا هنعل نشوـجلا يذ نـب رمـش (، 1 ) مصاـع نب هللا دـبع (، 1 ) ۀـمایقلا موی ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) ءادفلا ۀیدفلا ، (، 1 ) ۀجسوع



همالک هتاوخأ عمس املف لاق : نیحلاصلا یلوتی وهو باتکلا لزن يذلا هللا ییلو نا نورظنت ، الو یلإ اوضقا مث ۀمغ مکیلع مکرما نکی ال نرثکیل يرمعلف نهاتکـسأ ، امهل : لاقو هنبا ایلعو یلع نب سابعلا هاخأ نهیلإ لسرأف نهتاوصأ ، تعفتراف هتانب یکبو نیکبو نحـص اذه

: لاق نهاتکسیل ، ابهذ املف لاق نهئاکب ،. نهب جرخی نا هاهن ناک دق هنأل نهئاکب عمس نیح اهلاق امنا هنا اننظف لاق : سابع ، نبا دعبی ال

ام کلذ نم رکذف هئایبنأو هتکئالم یلعو هلآو هیلع هللا یلص دمحم یلع یلصو هلهأ ، وه امب هللا رکذو هیلع ینثأو هللا دمح نتکس املف ؟ انا نم اورظناف ینوبسناف دعب اما لاق : مث هنم قطنم یف غلبأ هدعب الو هلبق طق املکتم تعمس ام هللاوف لاق : هرکذ ، یـصحی امو ال ملعا هللا

هیـصو نباو هلآو هیلع هللا یلـص مکیبن تنب نبا تسلا یتمرح ؟ كاهتناو یلتق مکل لحی له اورظناف اهوبتاعو ، مکـسفنأ یلإ اوعجرا مث ؟ هبر دنع نم هب ءاج امب هلوسرل قدصملاو هللااب نینمؤملا لوأو همع نباو

هللا لوسر نا مکیف : ضیفتسم لوق مکغلبی ملوأ یمع ؟ نیحانجلا وذ رایطلا دیهشلا رفعج سیل وأ یبأ ؟ مع ءادهـشلا دیـس ةزمح سیل وأ تدـمعت ام هللاو قحلا وهو لوقأ امب ینومتقدـص ناف ۀـنجلا ؟ لهأ بابـش ادیـس ناذـه یخألو : یل لاق ملـسو هلآو هیلع یلاعت هللا یلص

نب رباج اولس مکربخأ ، کلذ نع هومتلأس نأ نم مکیف ناف ینومتبذک ناو هفلتخا ، نم هبرضیو هلهأ هیلع تقمی هللا نأ تملع ذم ابذک سنا وأ مقرأ نب دیز وأ يدعاسلا ، دعس نب لهس وأ يردخلا ، دیعس ابأ وأ يراصنألا هللا دبع

(117)رباج (، 1 ) يردخلا دیعس وبأ (، 1 ) سابع نب هللا دبع (، 2 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ةالصلا (، 2 ) ةداهشلا (، 1 ) دعس نب لهس (، 1 ) مقرأ نب دیز (، 1 ) هللا دبع نب ؟ یمد کفس نع مکل زجاح اذه یف امفأ یخألو ، یل هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر نم ۀلاقملا هذه اوعمـس مهنأ مکوربخی کلام ، نب

یلع هللا دبعت كارأل ینا هللاو رهاظم : نب بیبح هل لاقف لوقت ، ام يردی ناک نا فرح یلع هللا دـبعی وه نشوجلا يذ نب رمـش هل لاقف . کبلق یلع هللا عبط دق لوقی ، ام يردت ام قداص کنا دهشأ انأو افرح ، نیعبس

تنب نبا برغملاو قرـشملا نیب ام هللاوف مکیبن ؟ تنب نبا یتأ ام ارثأ نوکـشتفأ لوقلا اذـه نم کش یف متنک ناف نیـسحلا : مهل لاق مث نم صاصقب وأ هتکلهتسا ؟ مکل لام وأ هتلتق ! مکنم لیتقب ینوبلطتأ ینوربخأ ۀصاخ ، مکیبن تنب نبا انأ مکریغ ، نم الو مکنم يریغ یبن ملأ ثراحلا ، نب دـیزی ایو ثعـشألا ، نب سیق ایو رجبأ ، نب راجح ایو یعبر ، نب ثبـش ای يدانف لاق : هنوملکی ، اوذـخأف ال لاق : ۀـحارج ؟

: لاقف لعفن ، مل هل : اولاق لبقاف ، دنجم کل دنج یلع مدقت امناو مامجلا ، تمطو بانجلا ، رضخاو رامثلا ، تعنیأ دق نأ یلإ اوبتکت . متلعف دقل هللاو یلب هللا ناحبس

مکح یلع لزنت وأ ال ثعـشألا : نب سیق هل لاقف لاق : ضرألا ، نم ینمأم یلإ مکنع فرـصنا ینوعدف ینومتهرک ذإ سانلا اهیأ لاق : مث ونب کبلطی نا دـیرتأ کیخأ ، وخأ تنأ نیـسحلا : هل لاقف هورکم ، مهنم کیلإ لـصی نلو بحت ، اـم ـالا كوری نل مهنإـف کـمع ؟ ینب نا مکبرو یبرب تذـع ینا هللا دابع دـیبعلا . رارقا رقأ الو لیلذـلا ، ءاطعا يدـیب مهیطعأ هللاو ال ال لـیقع ؟ نب ملـسم مد نم رثکأـب مشاـه

نب ۀبقع رماو هتلحار خانأ هنا مث لاق : باسحلا مویب نمؤی ربکتم ال لک نم مکبرو یبرب ذوعأ نومجرت ،(118)

(، 1 ) رجبأ نب راجح (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ةداهشلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) مشاه ونب (، 2 ) ثعشألا نب سیق (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش

… نیقلا نب ریهز جورخ

. هوحن نوفحزی اولبقأو اهلقعف ناعمس



هللا دبع نب ریثک هل لاقی لتق نیح نیـسحلا لتقم دهـش هموق نم لجر نع یماشلا دعـسأ نب ۀـلظنح نب یلع ینثدـحف فنخم - وبأ لاق : لاق یبعشلا

. حالسلا یف كاش بونذ هل سرف یلع نیقلا نب ریهز انیلإ جرخ نیسحلا لبق انفحز امل دحاو نید یلعو ةوخأ نالا یتح نحنو ملـسملا ، هیخأ ۀحیـصن ملـسملا یلع اقح نا راذن هللا باذع نم مکل راذـن ۀـفوکلا لهأ ای لاقف :

دق هللا نا ۀمأ ، متنأو ۀمأ انکو ۀمـصعلا . تعطقنا فیـسلا عقو اذإف لهأ ، انم ۀحیـصنلل متنأو فیـسلا ، مکنیبو اننیب عقی مل ام ةدحاو ۀـلمو نب هللا دیبع ۀیغاطلا نال ذخو مهرـصن یلإ مکوعدن انا نولماع ، متنأو نحن ام رظنیل هلآو هیلع هللا یلـص دمحم هیبن ۀیرذب مکایإو انالتبا یلع مکناعقریو مکب نالثمیو مکلجرأو مکیدیأ ناعطقیو مکنیعأ نالمسیل هلک امهناطلـس رمع ءوسب الا امهنم نوکردت مکنإف ال دایز .

. ههابشأو ةورع نب یناهو هباحصأو يدع نب رجح لاثمأ مکءارقو مکلثامأ نالتقیو لخنلا عوذج ریمألا یلإ هباحـصأبو هب ثعبن وأ هعم نمو کبحاص لتقن یتح حربن هللاو ال اولاقو : هل اوعدو داـیز نب هللا دـیبع یلع اونثأو هوبـسف لاـق :

نا هللااب مکذیعأف مهورـصنت مل ناف ۀیمـس نبا نم رـصنلاو دولاب قحأ اهیلع هللا ناوضر ۀمطاف دلو ناو هللا دابع مهل : لاقف املـس هللا دیبع . نیسحلا لتق نودب مکتعاط نم یضریل دیزی نأ يرمعلف ۀیواعم نب دیزی همع نبا نیبو لجرلا اذه نیب اولخف مهولتقت

هللا تکسا تکسا لاقو : مهسب نشوجلا يذ نب رمش هامرف لاق :(119)

(، 1 ) یمزراوخلل مالـسلا هیلع نیـسحلا لتقم باتک (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دـبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص رجح (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی (، 2 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) ةورع نب یناه (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یلجبلا نیقلا نب ریهز

(2 ) لتقلا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) دعسأ نب ۀلظنح (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1 ) هللا دبع نب ریثک (، 1 ) يدنکلا يدع نب

… رمعل لوقی نب دیزی نب رحلا

باتک نم مکحت کنظأ ام هللاو ۀـمیهب تنأ امنا بطاخأ ، كایأ ام هیبقع یلع لاوبلا نب ای ریهز : هل لاقف کمالک ، ةرثکب انتمربأ کتمأن هللاوف ینفوخت ؟ توملابفأ لاق : ۀـعاس ، نع کبحاصو کلتاق هللا نا رمـش : هل لاقف میلألا . باذـعلاو ۀـمایقلا موی يزخلاب رـشباف نیتیآ هللا

. مکعم دلخلا نم یلإ بحأ هعم توملل دمحم ۀعافش لانت هللاوف ال ههابـشأو ، یفاخلا ( 1 ) فلجلا اذـه مکنید نم مکنرغی هللا ال دابع لاقف : هتوص اعفار سانلا یلع لبقا مث لاـق :

هللا دـبع ابأ نا هل : لاقف لجر هاداـنف لاـق : مهمیرح . نع بذو مهرـصن نم اولتقو هتیب لـهأو هتیرذ ءاـمد اوقاره اـموق هلآو هیلع هللا یلص . غالبالاو حصنلا عفن ول تغلبأو ءالؤهل تحصن دقل ءاعدلا یف غلبأو هموقل حصن نوعرف لآ نمؤم ناک نئل يرمعلف لبقا کل لوقی

هللا کحلـصأ هل : لاق دعـس نب رمع فحز امل دزی نب رحلا نإ مث لاـق : ۀـلمرح نب يدـع نع یبلکلا باـنج یبأ نع فنخم - وبأ لاـق ضرع یتلا لاصخلا نم ةدحاو یف مکل امفأ لاق يدیألا ، حیطتو سوؤرلا طقـسی نأ هرـسیأ الاتق هللاو يا لاق : لجرلا ؟ اذـه تنأ لتاقم

. کلذ یبأ دق كریمأ نکلو تلعفل یلإ رمالا ناک ول هللاو اما دعس : نب رمع لاق یضر ؟ مکیلع : لاق ال ، لاق : مویلا ؟ کسرف تیقس له ةرق ای لاقف : سیق نب ةرق هل : لاقی هموق نم لجر هعمو افقوم سانلا نم فقو یتح لبقأف لاق :

رهظألا وهو یفاجلا لماکلا : یف ( 1)(120)

(1 ) ۀعافشلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) توملا (، 1 ) نوعرف لآ (، 1 ) ۀمایقلا موی (، 2 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص

… مالسلا هیلع نیسحلاب قحلی نب دیزی نب رحلا



تلقف هیلع ، هعفرا نا فاخیف کلذ ، عنصی نیح هارأ نأ هرکو لاتقلا دهشی الف یحنتی نا دیری هنأ هللاو تننظف لاق : هیقـست ؟ نأ دیرت امنا یلإ هعم تجرخل دـیری يذـلا یلع ینعلطا هنأ ول هللاوف لاق : هیف ناک يذـلا ناکملا کلذ تلزتعاف لاق : هیقاسف ، قلطنم اـناو هقـسا مل هل :

؟ لمحت نا دیرتأ دیزی ؟ نب ای دیرت ام سوألا : نیرجاهملا هل لاقی هموق نم لجر هل لاقف الیلق ، الیلق نیسح نم وندی ذخأف لاق : نیسحلا ،لیق ولو نالا ، هارأ ئـش لثم طق فقوم یف کنم تیأر ام هللاو بیرمل ، كرمأ نا هللاو دیزی نب ای هل : لاقف ءاورعلا ، لثم هذخاو تکـسف یلع راتخا هللاوو ال رانلاو ، ۀنجلا نیب یـسفن ریخأ هللاو ینا لاق : کنم ، يرأ يذلا اذه امف کتودع ، ام الجر ۀفوکلا لهأ عجـشأ نم یل

. تقرحو تعطق ولو ائیش ۀنجلا یف کتریاسو عوجرلا نع کتـسبح يذـلا کبحاص انا هللا لوسر نب ای كادـف هللا ینلعج هل : لاقف ع ) ) نیـسحب قحلف هسرف برـض مث

نوغلبی الو ادـبا ، مهیلع تضرع ام کیلع نودری موقلا نا تننظ ام وه ـالا هلا ـال يذـلا هللاو ناـکملا ، اذـه یف کـب تعجعجو قیرطلا ،نولبقیـسف مه اماو مهتعاط ، نم تجرخ ینا نوری الو مهرمأ ضعب یف موقلا ( 1 ) عیضأ نا یلابأ یـسفن ال یف تلقف ۀلزنملا ، هذه کنم

ینم ناک امم ابئات کتئج دـق یناو کنم ، اهتبکر ام کنم اهنولبقی مهنا ال تننظ ول هللاوو مهیلع ، ضرعی یتلا لاصخلا هذـه نیـسح نم یسفنب کل ایساومو یبر یلإ

. رهاظلا وهو عیطأ لماکلا : یف ( 1)(121)

(1 ) برضلا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص رحلا تنأ لاق : دیزی ، نب رحلا انا لاق : کمـسا ؟ ام کل رفغیو کیلع هللا بوتی معن لاق : ۀبوت ؟ یل کلذ يرتفا کیدـی ، نیب تومأ یتح

: لاق لزنا ، ةرخآلاو ایندلا یف هللا ءاش نإ رحلا تنأ کمأ ، کتمس امک . کل ادب ام هللا کمحری عنصاف نیسحلا : لاق يرمأ ، رخآ ریصی ام لوزنلا یلاو ۀعاس یسرف یلع مهلتاقأ الجار ، ینم ریخ اسراف کل انا

؟ هلاتقو هبرح نم هللا مکیفاعیف مکیلع ضرع یتلا لاصخلا هذه نم ۀلصخ نیسح نم نولبقت الا موقلا اهیأ لاق : مث هباحصأ ماما مدقتساف کلذ یلإ تدجو ول تصرح دق رمع : لاق هباحصأ ، هب ملک ام لثمبو لبق هب هملک ام لثمب هملکف هملکف ، دعس نب رمع ریمألا اذه اولاق :

مث هنود مکـسفنأ اولتاق مکنا متمعزو هومتملـسأ مکاتا اذإ یتح هومتوعد ذإ ربعلاو لـبهلا مکمـأل ۀـفوکلا لـهأ اـی لاـقف : تلعف ، ـالیبس نمأیو نمأی یتح ۀضیرعلا هللا دالب یف هجوتلا هومتعنمف بناج ، لک نم هب متطحأو همظکب ، متذخأو هسفنب متکسمأ هولتقتل ، هیلع متودع

تارفلا ءام نع هباحـصأو هتیب لهأو هءاسنو هومتألخو ارـض ، عفدـی الو اعفن هسفنل کـلمی ـال ریـسألاک مکیدـیأ یف حبـصأو هتیب ، لـهأ ادمحم متفلخ امسئب شطعلا ، مهعرص دق مهاهو هبالکو ، داوسلا ریزانخ هیف غرمتو ینارصنلاو یسوجملاو يدوهیلا هبرشی يذلا يراجلا

هیمرت مهل ۀلاجر هیلع تلمحف هذه ، مکتعاس یف اذه مکموی نم هیلع متنأ امع اوعزنتو اوبوتت مل نا ءامظلا موی هللا مکاقسأ ال هتیرذ ، یف . نیسحلا ماما فقو یتح لبقأف لبنلاب

دشار یبأ نب نامیلسو ریهز نب بقعصلا نع فنخم - وبأ لاق :(122)

(1 ) لتقلا (، 1 ) تارفلا رهن (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یحایرلا دیزی نب رحلا (، 1 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص : يداب مث مهوحن دعس نب رمع فحزو لاق : ملسم نب ( 1 ) دیمح نع

. یمر نم لوأ ینأ اودهشا لاقف : یمر مث هسوق دبک یف همهس عضو مث اهاندأف لاق : کتیأر ، ندأ دیوز ای دعجلا رئب هنع ذختاو ۀفوکلا لزن دق ناک میلع ینب نم ریمع نب هللا دـبع یعدـی لجر انم ناک لاق : بانج وبأ ینثدـح فنخم - وبأ لاق

یلإ اوحرـسیل نوـضرعی ۀـلیخنلاب موـقلا يأرف دـبع ، تنب بهو مأ اـهل لاـقی طـساق نیرمنلا نم هل ةأرما هـعم تناـکو اراد ، نادـمه نـم داهج یلع تنک دق ول هللاو لاقف : هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر تنب ۀمطاف نب نیـسح یلإ نوحرـسی هل : لیقف مهنع لأسف لاق نیـسحلا ،



داهج یف ياـیإ هباوث نم هللا دـنع اـباوث رـسیأ مهیبن تنب نبا نوزغی نیذـلا ءـالؤه داـهج نوکی ـالا وجرـأل یناو اـصیرح كرـشلا لـهأ ینجرخأو لعفا كرومأ ، دـشرأ کب ، هللا باصأ تبـصأ تلاقف : دـیری امب اـهملعأو عمـس اـمب اـهربخأف هتأرما یلإ لخدـف نیکرـشملا .

یلوم راسی جرخ اومترا املف سانلا ، یمترا مهسب یمرو دعس نب رمع هنم اند املف هعم ، ماقأف انیسح یتأ یتح الیل اهب جرخف لاق : کعم ،ریضح نب ریربو رهاظم نب بیبح بثوف لاق : مکضعب . انیلإ جرخیل زرابی نم الاقف : دایز نب هللا دیبع یلوم ملاسو نایفس یبأ نب دایز

. بویأ یبأ نب دیعس هنع ۀیاورلاب درفت عقسألا نب ۀلثاو يآر ملسم نب دیمح ( 1)(. ج 1 ص 616 ) لادتعالا نازیم

(. ج 1 ص 195 ) ینغملا(123)

يدسألا رهاظم نب بیبح (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 2 ) هللا هنعل دعس نب رمع (، 1 ) اهیلع هللا مالس ءارهزلا ۀمطاف ةدیسلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ملسم نب دیمح (، 1 ) عقسألا نب ۀلثاو (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) هیلع هللا ناوضر

… هللا دبعل مالسلا هیلع مامالا نذإ

مدآ الجر نیـسح يأرف امهیلإ ، جرخ الف یل نذئا هللا کمحر هللا دبع ابأ لاقف : یبلکلا ریمع نب هللا دبع ماقف اسلجا ، نیـسح : امهل لاقف . تئش نا جرخا الاتق ، نارقألل هبسحأل ینا نیسح : لاقف نیبکنملا ، نیب ام دیعب نیدعاسلا ، دیدش الیوط

: الاقف امهل ، بستناف تنأ ؟ نم هل : الاقف امهیلإ ، جرخف لاق :ۀینازلا نب ای یبلکلا : هل لاقف ملاس ، ماما لتنتـسم راسیو ریـضح ، نب ریرب وأ رهاـظم ، نب بیج وأ نیقلا ، نب ریهز اـنیلإ جرخیل کـفرعن ـال

هنإف درب یتح هفیـسب هبرـضف هیلع دـش مث کنم ، ریخ وهو الا ساـنلا نم دـحأ کـیلإ جرخیو ساـنلا نم دـحأ ةزراـبم نع ۀـبغر کـبو هدیب یبلکلا هاقتاف ۀبرـصلا هردبف هیـشغ ، یتح هل هبأی ملف لاق دـبعلا ، کقهر دـق هب حاصف ملاس ، هیلع دـش ذإ هفیـسب هبرـضی هب لغتـشمل

: اعیمج امهلتق دقو لوقی وهو ازجترم یبلکلا لبقأو هلتق ، یتح هبرضف یبلکلا هیلع لام مث يرسیلا ، هفک عباصأ راطأف يرسیلا مأ کـل میعز ینا بکنلا دـنع راوخلاـب تسلو بصعو * ةرم وذ ؤرما ینا یبـسح میلع یف یتـیبب یبـسح بلک * نـب اـنأف ینورکنت نا

: هل لوقت اهجوز وحن تلبقأ مث ادومع هتأرما بهو مأ تذخأف برلاب نمؤم مالغ برض برضلاو امدقم مهیف نعطلاب بهو * نأ نود کعدأ نل ینا تلاق : مث هبوث بذاجت تذخأف ءاسنلا ، وحن اهدری اهیلإ لبقأف دمحم ، ۀـیرذ نیبیطلا نود لتاق یمأو یبأ كادـف

، لاتق ءاسنلا یلع سیل هنإف نهعم یسلجاف ءاسنلا یلإ هللا کمحر یعجرا اریخ ، تیب لهأ نم متیزج لاقف : نیـسح اهادانف کعم ، تومأ نهیلإ تفرصناف

(124)(1 ) جاوزلا جوزلا ، (، 3 ) لتقلا (، 1 ) یلجبلا نیقلا نب ریهز ثحبلا : حیتافمهحفص

ملف مهوحن حامرلا اوعرشاو بکرلا یلع هل اوثج نیـسح نم اند نا املف ۀنمیملا یف سانلا ۀنمیم یلع وهو جاجحلا نب ورمع لمحو لاق :. نیرخآ مهنم اوحرجو الاجر مهنم اوعرصف لبنلاب مهوقشرف عجرتل لیخلا تبهذف حامرلا یلع مهلیخ مدقت

: لاقف نیسحلا ماما فقو یتح ءاج ةزوح نب هللا دبع هل : لاقی میمت ینب نم الجر نإ مث لاق : رفعج وبأ نیسح ینثدحف فنخم - وبأ لاق : هباحصأ هل لاق اذه ؟ نم عاطم ، عیفشو میحر بر یلع مدقأ ینا الک لاق : رانلاب ، رشبا لاق : ءاشت ؟ ام نیسح هل لاقف نیـسح ای نیـسح ای

ضرألا یف هسأر عقوو باکرلاب هلجر تقلعتو هیف ، عقوف لودـج یف هسرف هب برطـضاف لاـق : راـنلا ، یلإ هزح بر لاـق : ةزوح ، نبا اذـه . تام یتح ةرجش لکو رجح لک هسأرب برضیف هب رمی هذخأف سرفلا رفنو

ینمیلا تعفتراو باکرلا یف يرـسیلا هلجر تیقب هسرف عقو نیح ةزوح نب هللا دـبع نا یل معزف ۀـیح نب دـیوس اـماو فنخم - وبأ لاـق



. تام یتح ةرجش لصاو رجح لک هسأر برضی هسرف هب ادعو تراطف لئاو نب رابجلا دبع ( 2 ) نع بئاسلا نب ( 1 ) ءاطع نع ءاطع نع فنخم - وبأ لاق

. ینالقسعلا رجح نبال بیذهتلا بیذهت یف ( 1)ثیرح نب ورمعو یفوأ یبأ نب هللا دـبعو سنأو هیبأ نع يور بئاسلا وبأ یفقثلا دـیزی لاقیو دـیز لاقیو کـلام نب بئاـسلا نب ءاـطع

. ریثک قلخو يرصبلا نسحلاو یعخنلا میهاربإو بدنج نب نیصح نایبظ یبأو دهاجمو ریبج نب دیعسو یموزخملا (125)

(، 1 ) یفوأ یبأ نـب هللا دـبع (، 1 ) ریبج نب دیعـس (، 1 ) ینالقـسعلا رجح نبا ظـفاحلا (، 2 ) توملا (، 1 ) برـضلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ثیرح نب ورمع (، 1 ) يرصبلا نسحلا (، 1 ) بئاسلا وبأ (، 1 ) کلام نب بئاسلا (، 1 ) یعخنلا میهاربإ

سأر بیـصأ یلعل اهلئاوأ یف نوکأ تلقف : نیـسحلا یلإ راس نمم لـیخلا لـئاوأ یف تنک لاـق : لـئاو نب قورـسم هیخأ نع یمرـضحلا ؟ نیسح مکیفأ لاقف : ةزوح نبا هل لاقی موقلا نم لجر مدقت نیسح یلإ انیهتنا املف لاق : دایز ، نب هللا دیبع دنع ۀلزنم هب بیصأف نیسحلا

نیسح اذه معن هل اولوق لاق : ۀثلاثلا تناک اذإ یتح تکسأف ۀیناث اهلاقف نیسح تکسف لاق :ۀیلع نباو رعـسمو ، ةدـئازو . ۀبعـشو ، نانایفـسلاو ، نادامحلاو ، حـیرج نباو شمعـألاو ، یمیتلا ، نامیلـسو دـلاخ ، یبأ نب لیعامـسإ هنعو

. نورخآو. ۀقث وهو ۀفوکلا نم مدق بئاسلا نب ءاطع یلإ اوبهذا لاقف : بویأ انیتا دیز : نب دامح لاق

. اهوحنو ۀنس 137 ) تام هریغو دعس نبا لاق امیدق ۀقث اخیش ناک یلجعلا لاقو حلاص لجر ۀقث ۀقث هیبأ نع دمحأ نب هللا دبع لاقو . تاقثلا یف نابح نبا هرکذو

. بیذهتلا بیذهت یف اضیأو ( 2). دمحم وبأ یفوکلا یمرضحلا رجح نب لئاو نب رابجلا دبع

. ییحی مأ همأ نعو هتیب لهأ نعو مهل یلوم نعو ۀمقلع ، هیخأ نعو هیبأ نع يور . ةدعو يدوعسملاو یعیبسلا ، قاحسإ وبأو ةاطرأ ، نب جاجحو ةراجح نب دمحمو یعخنلا ، هللا دبع نب نسحلاو دیعس . هنبا هنعو

. ةأمو ةرشع یتنثا ۀنس تام لاقو : تاقثلا یف نابح نبا هرکذو ۀقث نیعم : نبا نع روصنم نب قاحسإ لاق (126)

لیعامسإ (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 2 ) نابح نبال تاقثلا باتک (، 1 ) لئاو نب قورسم (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع ثحبلا : حـیتافمهحفص (، 1 ) ةاطرأ نب جاجح (، 1 ) بئاسلا نب ءاطع (، 1 ) دمحأ نب هللا دبع (، 1 ) هللا دبع نب نسحلا (، 1 ) یعیبسلا قاحسإ وبأ (، 1 ) دلاخ یبأ نب

(2 ) توملا (، 1 ) دیز نب دامح (، 1 ) ةراجح نب دمحم (، 1 ) رجح نب لیاو (، 1 ) روصنم نب قاحسإ عفرف لاق : ةزوح ، نبا لاق : تنأ ؟ نمف عاطم ، عیفـشو روفغ بر یلع مدـقأ لب تبذـک لاق راـنلاب ، رـشبا نیـسح اـی لاـق : کـتجاح ؟ اـمف

. بایثلا قوف نم هیطبإ ضایب انیأر یتح هیدی نیسحلا هب تلاجو باـکرلاب همدـق تقلعف لاـق : رهن هنیبو هنیبو سرفلا هیلإ محقیل بهذـف ةزوح نبا بضغف لاـق : راـنلا ، یلإ هزح مهللا لاـق : مث

، هئارو نم لیخلا كرتو قورـسم عجرف لاق : باکرلاب ، اقلعتم رخالا هبناج یقبو هذخفو هقاسو همدـق تعطقناف لاق : اهنع ، طقـسف سرفلا . لاتقلا بشنو لاق ادبا مهلتاقأ ائیش ال تیبلا اذه لهأ نم تیأر دقل لاقف : هتلئسف لاق :

دیزی جرخو لاق : نیسحلا لتقم دهش دق ناکو سنخألا یبأ نب ریهز نب فیفع نع دیزی نب ( 1 ) فسوی ینثدحو فنخم - وبأ لاق ۀیح نب ریبج نب هللا دبع نب دیعـسو سنخألا نب هللا دیبع نع يور اذه یلعف ءاربلا رـشعم وبأ يرـصبلا دیزی نب فسوی هنوک رهاظلا ( 1)

. ةدعو ثایغ نب نامثعو ناقهد نب یسومو ۀلسیط نب ۀقدصو رانید نب مزاح یبأو ناوکذ نب دلاخو



نب نادیـسو یمدقملا رکب یبأ نب دـمحمو يردـحجلا نیـسح نب لضف لماک وبأو يروباسینلا ییحی نب ییحیو باطخلا نب دـیز هنعو . مهریغو نیؤلو براضم

یف نابح نبا هرکذو ۀقث ، ناکو ءاربلا رـشعم وبأ انث یمدقملا : رکب یبأ نب دمحم نع دینجلا نب یلع لاقو هثیدـح . بتکی متاح : وبأ لاق (. ج 11 ص 429 ) بیذهتلا بیذهت تاقثلا

(127)تاقثلا باتک (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) بیذکتلا بذکلا ، (، 1 ) یمزراوخلل مالسلا هیلع نیسحلا لتقم باتک ثحبلا : حیتافمهحفص

(2 ) رکب یبأ نب دمحم (، 1 ) هللا دبع نب دیعس (، 1 ) نابح نبال

… لقعم نب دیزی عم ینادمهلا ریضح نب ریرب ۀلهابم

عنـص لاق : کب ؟ عنـص هللا يرت فیک ریـضح نب ریرب ای لاقف : سیقلا دبع نم ۀمیلـس ینبل فیلح وهو ۀعیبر نب ةریمع ینب نم لقعم نب نا لوقت : تنأو ناذول ینب یف کیـش اما اناو رکذـت له اباذـک ، تنک ام مویلا لبقو تبذـک لاق : ارـش ، کب هللا عنـصو اریخ یب هللاو هللا

: ریرب هل لاقف بلاط ، یبأ نب یلع قحلاو يدهلا ماما ناو لضم ، لاض نایفس یبأ نب ۀیواعم ناو افرـسم ، هسفن یلع ناک نافع نب نامثع هللا عدنلو کلهابألف کل له ریضح : نب ریرب هل لاقف نیلاضلا ، نم کنا دهشا یناف لقعم : نب دیزی هل لاقف یلوقو ، ییأر اذه نا دهـشا

. كزرابألف جرخا مث لطبملا ، لتقی ناو بذاکلا نعلی نا نیتبرـض افلتخاف هبحاصل امهنم دحاو لک زرب مث لطبملا ، قحملا لتقی ناو بذاکلا نعلی نا هنا وعدی هللا یلإ امهیدیأ اعفرف اجرخف لاق :

امنأک رخف غامدلا تغلبو رفغملا تدق ۀبرض ریضح نب ریرب هبرضو ائیش ، هرـضت مل ۀفیفخ ۀبرـض ریـضح نب ریرب لقعم نب دیزی برـضف قنتعاف يدبعلا ذقنم نب یـضر هیلع لمحو هسأر ، نم هضنـضنی هیلإ رظنا ینأکف هسأر ، یف تباثل ریـضح نبا فیـس ناو قلاح ، نم يوه

. ۀعاس اکرتعاف اریرب نا تلقف : هیلع ، لمحیل يدزألا ورمع نب رباج نب بعک بهذف لاق : عافدلاو ، عاصملا لهأ نیأ یضر : لاقف هردص یلع دعقا ریرب نإ مث

كرب حمرلا سم هجو املف هرهظ ، یف هعضو یتح حمرلاب هیلع لمحف دجـسملا ، یف نآرقلا انئرقی ناک يذلا يراقلا ریـضح نب ریرب اذه ، هنع هاقلأ یتح رباج نب بعک هنعطف هفنأ ، فرط عطقو ههجوب ضعف هیلع

(128)(، 1 ) میرکلا نآرقلا (، 1 ) بلاط یبأ نب یلع (، 1 ) نافع نب نامثع ۀفیلخلا (، 1 ) هللا امهنعل نایفـس یبأ نب ۀیواعم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) لالضلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) لاطبإلا لطابلا ، (، 1 ) بیذکتلا بذکلا ،

… موقلا عم ینادمهلا ریضح نب ریرب ۀلتاقم

. هلتق یتح هفیسب هبرضی هیلع لبقا مث هرهظ ، یف نانسلا بیغ دقو : لاق ادبا اهاسنأ نل ۀمعن دزألا اخأ ای یلع تمعنأ لوقیو : هئابق نع بارتلا ضفنی ماق عیرصلا يدبعلا یلإ رظنا ینأک فیفع : لاق

یلع تنعأ رباج : تنب راونلا هتخأ وأ هتأرما هل تلاق رباج نب بعک عجر اـملف ینذا ، عمـسو ینیع يأر معن لاـق اذـه ؟ تیأر تنأ تلقف : رباج نب بعک لاقو ادبا ۀملک یسأر نم کملکأ هللاو ال رمالا نم امیظع تیتا دقل ءارقلا دیس تلتقو ۀمطاف نبا

یعم عناص انأ ام عورلا ةادغ یلع لخی * ملو تهرک ام یـصقأ تآ ملأ عراوش حامرلاو نیـسح ةادغ ۀـمیمذ * تنأو ینع يربخت یلس مهلثم ینیعرت ملو عناقل برح نباب یناو ینیدب مهنید * سیل ۀبصع یف هتدرجف عطاق نیرارغلا بوشخم ضیبأو هبوعک * هنخت مل ینزی نعطلل اوربص دـقو عراقم رامذـلا یمحی نم لکألا اغولا * يدـل فویـسلاب اـعارق دـشأ عفاـی اـنأ ذإ ساـنلا یف مهلبق ـالو مهناـمز * یف



ذقنم ابأ ۀمعن * تلمح مث اریرب تلتق عماس ۀفیلخلل عیطم یناب هتیقل * اما هللا دیبع غلبأف عفان کلذ نأ ول اولزان دـقو ارـسح * برـضلاو دق انا بر ای لوقی : وهو ریبزلا نب بعـصم ةرامإ یف هتعمـس لاق : بدنج نب نامحرلا دبع ینثدـح فنخم - وبأ لاق عصامی نم اعد امل ارش یسفنل بسکأ مل ینا الک لاق : اءوس ، کسفنل تبـسکو مرکو یفو دقلو قدص یبأ : هل لاقف ردغ ، دق نمک بر ای انلعجت الف انیفو

. اریخ اهل تبسک ینکلو رباج نب بعک یلع دعب در يدبعلا ذقنم نب یضر نأ اومعزو لاق :

(129)(1 ) ربصلا (، 1 ) برحلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) لکألا (، 1 ) قیدصتلا (، 1 ) بدنج نب نامحرلا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص

: لاقف هلوق باوج ینا تیل ایف رشاعملا دعب ءانبألا هریعی ۀبسو * اراع مویلا كاذ ناک دقل رباج نبا يدنع ءامعنلا لعج الو مهلاتق * تدهش ام یبر ءاش ول

نیسح و نود لتاقی يراصنألا ۀظرق ( 1 ) نب ورمع جرخو لاق : رباق سمر یف تنک نیسح مویو هلتق * لبق نم تنک . یفوکلا یجرزخلا يراصنألا جرزخلا بعک نب ۀبلعث نب ةانم دیز نب ذئاع نب ورمع نب بعک نب ۀظرق نب ورمع وه ( 1)

، هبورح یف مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ عم براحو ۀـفوکلا لزن ع ) ) نینمؤملا ریمأ باحـصأ نم ناـکو ةاورلا ، ۀباحـصلا نم ۀـظرق ناـک . سراف هالوو

. یلعو ورمع مهرهشأ ادالوأ فلخو ۀفوکلاب ، هیلع حین نم لوأ وهو نیسمخو ، يدحإ ۀنس یفوتو دعس نب رمع یلإ هلـسری ع ) ) نیـسحلا ناکو ۀعنامملا ، لبق ءالبرکب هلوزن یف ۀنداهملا مایأ ع ) ) نیـسحلا هللا دبع یبأ یلإ ءاجف ورمع اما موی ناک املف رمـش ، لوصوب امهنیب عطقلا ناک یتح باوجلاب هیتأیف نشوجلا يذ نب رمـش لاـسرا لـبق اـمهنیب تراد یتلا ۀـملاکملا یف

: لوقی وهو زرب مث لاتقلا یف نیسحلا نذأتسا مرحملا نم رشاعلا : امن نبا خیـشلا لاق يرادو یتجهم نیـسح نود راش * سکن ریغ مـالغ لـعف رامذـلا ةزوح یمحأـس ینا راـصنألا * بئاـتک تملع دـق

لاقف يراد ، یلع فاخأ لاق : یعم ، رص ع :) ) نیسحلا هل لاق امل هنإف دعس نب رمعب يرادو یتجهم هلوقب : ضرع (130)

ءادهشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا اـمهیلع بلاـط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 4 ) لتقلا ثحبلا : حـیتافمهحفص نشوجلا يذ نب رمش (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم (، 1 ) هللا هنعل دعس نب رمع (، 1 ) ءاروشاع موی (، 3 ( ) مالسلا امهیلع )

(1 ) ورمع نب بعک (، 1 ) ۀظرق نب ورمع (، 1 ) هللا هنعل

… ۀظرق نب ورمع

: لوقی وه نع فنخم - وبأ لاق يرادو یتجهم نیسح نود يراش * سکن ریغ مالغ برـض رامذلا ةزوح یمحأس ینأ راصنألا * ۀبیتک تملع دق

ای نیـسح ای ۀـظرق : نب یلع يدانف دعـس ، نب رمع عم هوخأ یلع ناکو نیـسحلا عم ناکو بعک نب ۀـظرق نب ورمع لتقف ةریبه نب تباث : لاق کلضأو ، كاخأ يده هنکلو كاخأ ، لضی مل هللا نا لاق : هتلتق یتح هتررغو یخأ تللضأ باذکلا نب باذک

نب عفان هضرتعاف هیلع لمحف کنود ، تومأ وأ کلتقأ مل نا هللا ینلتق . همالک یهتنا هرکتف ، زاجحلاب ، یلام نم هنع کضوعأ انا هل : لاقف یلام ، یلع فاخأ لاق : اهنع ، کضوعأ انا هل : نیسحلا

. ودعلا نم هیقیل هنود فقوف ع ) ) نیسحلا عجرو ۀعاس لتاق هنا مث ع) ) نیسحلا یلإ تفتلاف حارجلاب ، نخثأ یتح ءوس ع ) ) نیـسحلا یلإ لصی ملف هردصو هتهبجب ماهـسلا یقتلی لعجف امن : نبا خیـشلا لاق



. رثألا یف ینا هملعاو مالـسلا ملـسو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر أرقاف ۀـنجلا ، یف یماما تنأ معن لاق : هللا ؟ لوسر نب اـی تیفوأ لاـقف :. هیلع هللا ناوضر رخف

فیحـصت وهو ۀـلمهملا ءاطلاب ۀـطرق بتکلا ضعب یف یـضمیو ۀـمجعملا ، ءاظلاو ۀـلمهملا ءارلاو فاقلا یلع ثالثلا تاـکرحلاب ۀـظرق : " فرشألا فجنلا نیسحلا " ص 92 ط راصنأ یف نیعلا راصبا

(131)ءادهشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) لالضلا (، 3 ) لتقلا (، 1 ) ۀـظرق نب ورمع (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 3 ( ) مالسلا امهیلع ). أربف دعب يوودف هوذقنتساف هباحصأ هلمحف هعرصف ، هنعطف يدارملا لاله

ینب نم میمت ینب نم لجر لاق نیسحب قحل امل ( 2 ) دیز نب رحلا نأ یسبعلا ریهز وبأ ( 1 ) حلاص نب رضنلا ینثدح فنخم - وبأ لاق . ریهز ابأ ینکی یسبعلا حلاص نب رضنلا ( 1)

. کلذ لوقی یبأ تعمس فنخم وبأ هنع يور هنع ، هللا یضر یلع نع کلام نب نانس نع يور نم عوبری نب حایر نب یمره نب باـتع نب بنعق نب ۀـیجان نب دـیزی نب رحلا وه ( 2 (، ) ج 8 ص 477 ) يزارلا مامالل لیدـعتلاو حرجلا

. یمایلا یعوبریلا یمیمتلا میمت نب ةانم دیز نب کلام نب ۀلظنح ، نامعنلل سیق فدرف تامو ، ابنعقو اسیق باتع دـلوو نامعنلا . فیدر ناک اباتع هدـج ناف امالـساو ، ۀـیلهاج هموق ، یف افیرـش رحلا ناـک

. ۀفحطلا موی برح کلذ ببسب تماقف نوینابیشلا . هعزانو : باتع نب سیق نب ورمع نب دیز وهو رعاشلا ، یباحصلا صوخألا مع نبا وه رحلاو

. سراف فلا یف جرخف ع ) ) نیسحلا ۀضراعمل دایز نبا هبدن اسیئر ، ۀفوکلا یفرحلا ناکو ری ملف تفتلاف لاق : ۀنجلاب ، رح ای رشبا هفلخ : نم يدون رصقلا نم جرخو نیـسحلا یلإ دایز نبا هجرخأ امل رحلا نا امن نبا خیـشلا يور

ناک امو نیسحلا ، برح یلإ ریسأ اناو ةراشب هذه ام هللاو هسفن : یف لاقف ادحأ (132)

ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یحایرلا دیزی نب رحلا (، 1 ) مالسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 1 ) لالهلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) لهجلا (، 2 ) برحلا (، 1 ) کلام نب نانس (، 1)

… دیزی نب رحلا ۀلتاقم

سانلا انیبف لاق : نانسلا ، هتعبتال جرخ نیح دیزی نب رحلا تیأر ینأ ول هللاو اما نایفـس : نب دیزی هل لاقی میمت نبا ثراحلا ونب مهو ةرقش : ةرتنع لوق لثمتیو امدقم موقلا یلع لمحی دیزی نب رحلاو نولتقیو نولواجتی

نب نیصحلا لاقف لیستل ، هءامد ناو هبجاحو ، هینذا یلع بورضمل هسرف ناو لاق : مدلاب لبرـست یتح هنابلو هرحن * ةرغثب مهیمرأ تلز ام نب رحلا اذه نایفس : نب دیزیل ۀففجملا ۀطرشلا عم رمع هالوف دعس نب رمع عم ناکو نیـسحلا یلإ هثعبف هللا دیبع ۀطرـش یلع ناکو میمت

: لاق هل ، زربف تئش ، دق معن لاق : ةزرابملا ؟ یف دیزی نب رح ای کل له هل : لاقف هیلإ جرخف معن ، لاق : ینمتت ، تنک يذلا دیزی . هلتق نأ هیلإ جرخ نیح رحلا هثبل امف هدی یف هسفن تناک امنأکف هل زربل هللاو لوقی میمت نب نیصحلا تعمس انأو

(1 ) ییحی ینثدح لاق : فنخم یبأ نع دمحم ، نب ماشه لاق نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا اریخو ، ارجا تبصأ دقل نیسحلا : هل لاقف ربخلا . هیلع یصق نیـسحلا عم راص املف ۀنجلا ، یف هسفن ثدحی

. یفوکلا دواد وبأ يدارملا ضافضق لاقیو : صاعق نب ةورع نب یناه نب ییحی ( 1 ( ) فجنلا (ص 115 ط



. مهریغو ۀفیذح یبأو ۀجاجد نب میعنو یفعجلا ةربس یبأ نب نامحرلا دبعو بعک ةأرما نبا عیبتو کلام نب سنأو هیبأ نع يور (133)

(، 1 ) لتقلا (، 1 ) دـمحم نب ماشه (، 2 ) میمت نب نیـصح (، 4 ) یحایرلا دـیزی نب رحلا (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) کلام نب سنأ (، 1 ) ةورع نب یناه (، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم

: لوقی وهو ذئموی لتاقی ناک لاله ( 1 ) نب عفان نأ ةورع نب یناه نب نع ریکب یبأ نب ییحی لاق مهریغو . کیرـشو شایع نب رکب وبأو هقوس نب دـمحمو يروثلاو ۀبعـش هنع يور دوعـسم . نبا نع لـسرأو . ۀفوکلا لهأ تاداس نم حلاص متاح وبأ داز ۀقث . یئاسنلاو نایفس نب بوقعیو متاح وبأو نیعم نبا لاقو ۀفوکلا . لهأ دیس ناک ۀبعش :

. تاقثلا یف نابح نبا هرکذو هب . جتحی ینطقرادلا لاقو ائراق ناکو اعاجش ، ایرس افیرش ، ادیس عفان ناک یلمجلا ، یجحذملا جحذم نب ةریـشعلا دعـس نب لمج نب عفان نب لاله نب عفان وه ( 1)

یف هیقلف ع ) ) نیـسحلا یلإ جرخو قارعلا ، یف ثلثلا هـبورح هـعم رـضحو ع ) ) نینمؤـملا ریمأ باحـصأ نـمو ثیدـحلا ۀـلمح نـم اـبتاک . ملسم لتقم لبق کلذ ناکو قیرطلا ،

. مهانرکذ نیذلا هباحصأو دلاخ نب ورمع عم عبتاف لماکلاب ، یمسملا هسرفب عبتی نا یصوأ ناکو ناو نورت ، دق ام رمالا نم لزن دقف دعب امأ اهیف : لوقی یتلا هتبطخب هباحصأ بطخ ع ) ) نیسحلا یلع رحلا قیض امل بوشآرهـش : نبا لاق نأ ملعت تنأ هللا لوسر نب ای لاقف : عفان ماق مث خلا کتلاقم هللا كادـه انعمـس دـق لاقف : ریهز هیلإ ماق خـلا تربدأو . ترکنت دـق ایندـلا

هنودعی نوقفانم مهنم ناک دقو بحأ ، ام هرما یلإ اوعجری نأ الو هتبحم ، سانلا برشی نأ ردقی مل هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر كدج هنوقلی ردغلا ، هل نورمضیو رصنلاب ،

(134)مامإلا (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاـط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 1 ) لالهلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ةورع نب یناه ثحبلا : حـیتافمهحفص

نب رکب وـبأ (، 2 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) نابح نبال تاـقثلا باـتک (، 1 ) قارعلا ۀـلود (، 2 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیـس یلع نب نیـسحلا (1 ) ۀیصولا (، 1 ) دلاخ نب ورمع (، 1 ) بوشآرهش نبا (، 1 ) لاله نب عفان (، 1 ) شایع

… عفان نب لاله نب عفان ۀلتاقم

، ناطیـش نید یلع تنأ هل : لاقف نامثع ، نید یلع انا لاقف : ثیرح نب محازم هل لاقی لجر هیلإ جرخف لاق : یلع نید یلع انا یلمجلا انا مکنم مهل نزربی نیتیمتـسم ال اموق رـصملا ناسرف نولتاقت ؟ نم نوردـتأ یقمح ای سانلاب : جاجحلا نب ورمع حاصف هلتقف هیلع لمح مث

. تیأر ام يأرلا تقدص ، دعس : نب رمع لاقف مهومتلتقل ، ةراجحلاب الا مهومرت مل ول هللاو نوقبی ام لقو لیلق مهنإف دحأ ،. مهنم الجر مکنم لجر رزابی الا مهیلع مزعی سانلا یلإ لسرأو

، هرـصن یلع اوعمجأ دـق موقف کلذ ، لثم یف ناک دـق ایلع كابأ ناو هیلإ ، هللا ضبق یتح لظنحلا ، نم رمأب هنوفلخیو لسعلا ، نم یلحأب لثم یف اندـنع مویلا تنأو هناوضرو . هللا ۀـمحر یلإ یـضمو هلجأ ، هاتأ یتح هوفلاخ موقو نیقراـملاو ، نیطـساقلاو نیثکاـنلا هعم اولتاـقو

، ابرغم تئـش ناو تئـش ، نا اقرـشم یفاعم ، ادشار انب رـسف هنع نغم هللاو هسفن ، الا رـضی نلف هتین ، علخو هدـهع ، ثکن نمف ۀـلاحلا ، کلت . كاداع نم يداعنو كالاو ، نم یلاون انرئاصبو انتاین یلع اناف انبر ، ءاقل انهرک الو هللا ، ردق نم انقفشأ ام هللاوف

یلإ بوسنم یلمجلا " ءامدقلا " . طبض یلع طلغ وهو عفان نب لاله بتکلا ضعب یف یـضمیو نسلألا ضعب یلع يرجی امبر طبـضلا :. جحذم نم نطب لمج

. حضاو طلغ وهو یلجبلا بتکلا یفو نسلألا یلع یضمیو



( فجنلا ص 86 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا (135)

(1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص

… لمحی جاجحلا نب ورمع

لهأ ای لوقی : نیسحلا باحصأ نم اند نیح جاجحلا نب ورمع عمس هنا يدیبزلا لاق يدارملا ۀبقع نب نیسحلا ینثدح فنخم - وبأ لاق یلعأ جاجحلا نب ورمع ای نیـسحلا : هل لاقف مامالا ، فلاخو نیدـلا نم قرم نم لتق یف اوباترت الو مکتعاـمجو مکتعاـط اومزلا ۀـفوکلا

وه نمو نیدـلا نم قرم اـنیأ مکلاـمعأ یلع متمو مکحاورأ تضبق دـق ول نملعتل هللاو اـما هیلع ؟ متبث متنأو اـنقرم نحنأ ساـنلا ضرحت ؟ رانلا یلصب یلوأ

ۀجسوع نب ملسم ( 1 ) عرصف ۀعاس اوبرضاف تارفلا وحن نم دعس نب رمع ۀنمیم یف نیسحلا یلع لمح جاجحلا نب ورمع نإ مث لاق :ادباع ایرـس افیرـش الجر ناک يدعـسلا يدسألا لجح وبأ ۀـمیزخ نب دـسأ نب نادرد نب ۀـبلعث نب دعـس نب ۀجـسوع نب ملـسم وه ( 1)

. اکسنتمیف رکذ هل اعاجـش ، اسراف ناکو یبعـشلا هنع يورو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر يآر نمم ایباحـص ناکو هتاـقبط : یف دعـس نبا لاـق

. هیف ثبش لوق یتأیسو ۀیمالسالا حوتفلاو يزاغملا . ۀفوکلا یلإ لیقع نب ملسم ئجم دنع هل ۀعیبلا ذخأ نممو هل یفوو ۀفوکلا نم مالسلا هیلع نیسحلا بتاک نمم هنا ریسلا : لهأ لاقو

یبألو دسأو ، جحذم عبر یلع ۀجسوع نب ملسمل دقعف هبراحیل ، هیلإ جرخ ملسم هب عمسو ۀفوکلا دایز نب هللا دیبع لخد املو اولاق :(136)

ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) لـتقلا (، 3 ) ۀجـسوع نب ملـسم (، 1 ) تارفلا رهن (، 4 ) ۀفوکلا ۀـنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص دمحأل حوتفلا باتک (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم (، 1 ( ) مالسلا امهیلع )

(1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) یفوکلا مثعأ نب هب اذإف نیسحلا هیلإ یشمف عیرـص هب مه اذإف ةربغلا تعفتراو هباحـصأو جاجحلا نب ورمع فرـصنا مث نیـسحلا . باحـصأ لوأ يدسألا زع لاقف : رهاظم نب بیبح هنم اندو الیدبت . اولدب امو رظتنی نم مهنمو هبحن یضق نم مهنم ۀجسوع نب ملسم ای کبر کمحر لاقف قمر

قحال كرثأ یف ینأ ملعأ ینأ الول بیبح : هل لاقف ریخب ، هللا كرـشب افیعـض : الوق ملـسم هل لاقف ۀنجلاب ، رـشبا ملـسم ای کعرـصم یلع انأ لب لاق : نیدلاو ۀبارقلا یف هل لهأ تنأ امب کلذ لک یف کظفحأ یتح کمهأ ام لکب ینیـصوت نأ تببحأل هذـه یتعاس نم کب یف تام نأ نم عرـسأب ناک امف لاق ۀـبعکلا ، برو لـعفأ لاـق : هنود ، تومت نا نیـسحلا یلإ هدـیب يوهأو هللا کـمحر اذـهب کیـصوأ

. مهیدیأ. خلا نادمهو میمت عبر یلع ۀمامث

: يدسألا دیز نب تیمکلا لوقی ۀجسوع نب ملسم یفو . لجحم لیتق لجح ابأ ناو

نباب انیلع ززعأ بح نمو ۀـقم نم سفنلاـب هل * دوجی نا اـبیبح یـصوأ برتلا دـقافل یبنلا طبـس هعرـصمل * یـشمی أرما نا اـنأ لوقأو دقو ینیع اکب * دـیفی امو کیلع یکبأ برتلا قناعم دـعب تعجرو مهرمـسو * مهـضیب تقتاع برحلا ۀـعاس قرافت نأ نم ۀجـسوع *

(. فجنلا ص 61 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا یبلق یسألا لکا (137)



(، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) توملا (، 2 ) ۀجسوع نب ملسم (، 1 ) هیلع هللا ناوضر يدسألا رهاظم نب بیبح ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) دوجلا (، 1 ) لکألا (، 1 ) يدسالا دیز نب تیمکلا

ثبـش لاقف يدـسألا ، ۀجـسوع نب ملـسم انلتق جاجحلا نب ورمع باحـصأ يدانتف هادیـس . ای هاتجـسوع نب ای تلاقف : هل ۀـیراج تحاصو نب ملسم لثم لتقی نا نوحرفت مکریغل ، مکسفنأ نوللذتو مکیدیأب مکسفنأ نولتقت امنا مکتاهمأ مکتلکث هباحصأ : نم هلوح نم ضعبل لبق نیکرشملا نم ۀتس لتق ناجیبرذآ قلس موی هتیأر دقل میرک ، نیملـسملا یف هتیأر دق هل فقوم برل هل تملـسأ يذلاو اما ۀجـسوع ،

نب نامحرلا دبعو یبابضلا هللا دبع نب ملسم ۀجسوع نب ملسم لتق يذلا ناکو لاق : نوحرفتو ؟ هلثم مکنم لتقیفأ نیملـسملا ، لویخ ماتت : لاق یلجبلا ، ةراکشخ یبأ

. هباحصأو هونعاطف هل اوتبثف ةرسیملا لهأ یلع ةرسیملا یف نشوجلا يذ نب رمش لمحو هیلع لمحف ادـیدش ، الاتق لتاقو نیلوألا نیلجرلا دـعب نیلجر لـتق دـقو ( 1 ) یبلکلا لتقف بناج ، لک نم هباحـصأو نیـسح یلع لـمحو

. نیسحلا باحصأ نم یناثلا لیتقلا ناکو هالتقف ، ۀبلعث نب هللا میت نم یمیمتلا یح نب ریکبو یمرضحلا تیبث نب یناه . بهو وبأ یمیلعلا یبلکلا بانج نب میلع نب سیق دبع نب سابع نب ریمع نب هللا دبع وه ( 1)

نم دبع تنب بهو مأ هتجوز هعمو اهلزنف اراد نادمه نم دعجلا رئب دنع ذختاو ۀـفوکلا لزن افیرـش ، اعاجـش الطب ریمع نب هللا دـبع ناک . طساق نب رمنلا ینب

" فجنلا نیسحلا " ص 106 ط راصنأ یف نیعلا راصبا (138)

(، 6 ) لتقلا (، 3 ) ۀجسوع نب ملسم (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1 ) ناجیبرذآ (، 1 ) یبأ نب نامحرلا دبع ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) ۀجوزلا (، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) ۀمارکلا مرکلا ،

… ادیدش الاتق مالسلا هیلع نیسحلا باحصأ ۀلتاقم

لیخ نم بناج یلع لمحت تذـخاو ال اسراف نوثالثو نانثا مه امنا لمحت و مهلیخ تذـخأو ادـیدش الاتق نیـسحلا باحـصأ مهلتاـقو نب رمع یلإ ثعب بناج لک نم فشکنت هلیخ نا ۀـفوکلا لهأ لیخ یلع وهو سیق نب ةرزع کلذ يأر املف هتفـشک ، الا ۀـفوکلا لـهأ نب ثبـشل لاقف ةامرلاو ، لاجرلا مهیلإ ثعبا ةریـسیلا ؟ ةدعلا هذه نم مویلا ذم یلیخ یقلت ام يرت اما لاقف : نصح نب نامحرلا دبع دـعس

؟ مهیلإ مدقت الا یعبر اولاز امو لاق : يریغ ؟ کنع يزجیو اذهل بدنت نم دجت مل ةامرلا یف هثعبت ۀماع رـصم لهأو رـصم خیـش یلإ دـمعتأ هللا ناحبـس لاقف :

، ادبا اریخ رصملا اذه لهأ هللا یطعی ال لوقی : بعـصم ةرامإ یف هتعمـس اناف یـسبعلا ریهز وبأ لاقو لاق : هلاتقل ، ۀهارکلا ثبـش نم نوری . دشرل مهددسی الو

ضرألا لهأ ریخ وهو هنبا یلع انودـع مث نینـس ، سمخ نایفـس یبأ لآ هدـعب نم هنبا عمو بلاط یبأ نب یلع عم انلتاق اـنأ نوبجعت ـالأ نم ةأمسمخو ۀففجملا هعم ثعبف میمت نب نیصحلا نب رمع اعدو لاق : لالض ، نم کل ای لالـض ۀینازلا ۀیمـس نباو ۀیواعم لآ عم هلتاقن - فنخم وبأ لاق مهلک ۀلاجر اوراصو مهلویخ اورقع نا اوثبلی ملف لبنلاب مهوقـشر هباحـصأو نیـسحلا نم اوند اذإ یتح اولبقاف ۀیمارملا

ثبل امف امهس ( 1 ) هتأشح هسرف دیزی نب رحلاب ترقع هللاو انأ لوقی : ناک یناویخلا حرشم نب بویأ نأ ۀلعو نب ریمن ینثدح مهسلاب هئاشحأ تبصأ امهس : هتأشح ( 1)

(139)یعبر نب ثبش (، 1 ) میمت نب نیصح (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یحایرلا دـیزی نب رحلا (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص



(2 ) لالضلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ثاعبنإلا ثعبلا ، (، 1 ) بلاط یبأ نب یلع (، 1 ) یعوبریلا

… یناویخلا حرشم نب بویأ

: لوقی وهو هدی یف فیسلاو ثیل هنأک رحلا هنع بثوف ابکو برطضاو سرفلا دعرأ نا ؟ هتلتق تنأ یحلا نم خایشأ هل لاقف لاق : ( 1 ) هیرف يرفی طق ادحأ تیأر امف لاق : ربزه دـبل يذ نم عجـشأ رحلا * نبا انأف یب اورقعت نا

نئل هللاوف نیحلاصلا ، نم اومعز ناک هنا لاق : ملو ؟ كادولا : وبأ هل لاقف هتلتق ، ینا بحأ اـمو يریغ هلتق نکلو هتلتق اـنا اـم هللاو ـال لاـق :الا كارأ ام كادولا : وبأ هل لاقف مهنم ، دـحأ لتق مثإب هاقلأ نأ نم یلإ بحأ فقوملاو ۀـحارجلا مثإـب هللا یقلأ نـال اـمثا کـلذ ناـک

کباحـصأ تضرحو مهیلع تررکو اـفقوم فـقوو رخآ تیمرو اذ ترقعف اذ تیمر کـنأ وـل تـیأرأ نـیعمجأ مـهلتق مثاـب هللا یقلتس متنأ نولتقی هباحـصأو اذـه ناک رخآو رخآو کـلعفک کباحـصأ نم رخآ لـعفو رفت نأ تهرکو کـیلع لـمحو کباحـصأ ترثکو

. مهئامد یف مکلک ءاکرش ، کل لوقأ ام وه لاق : انل ، ترفغ نا کل هللا رفغ الف ۀمایقلا موی انباسح یلو تنک نا هللا ۀمحر نم انطنقتل کنا كادولا ابأ ای هل : لاقف

براقتو مهتینبأ عامتجال دـحاو هجو نم الا مهوتأی نأ یلع نوردـقی اوذـخأو ال هللا هقلخ لاتق دـشأ راهنلا فصتنا یتح مهولتاقو لاق :ۀثالثلا ذخاف لاق : مهب ، اوطیحیل مهلئامش نعو مهنامیا نع اهنوضوقی الاجر لسرأ دعس نب رمع کلذ يور املف لاق : ضعب ، نم اهـضعب

ضوقی و وهو لجرلا یلع نودشیف تویبلا نوللختی نیسحلا باحصأ نم ۀعبرألاو . ةدلاجملاو برضلا یف هلعف لعفی هبرف : يرفی ( 1)

(140)(8 ) لتقلا (، 1 ) ۀمایقلا موی (، 1 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص

… هیلع هللا ۀنعل نشوجلا يذ نب رمش

اوءاجف هوضوقت ، الو اتیب اولخدت الو رانلاب اهوقرحأ لاقف : کلذ دـنع دعـس نب رمع اهب رمأف هنورقعیو ، بیرق نم هنومریو هنولتقیف بهتنی . نوقرحی اوذخاف رانلاب

الا مهنولتاقی اوذخأو ال کلذک . کلذ ناکو اهنم مکیلإ اوزوجی نأ اوعیطتـسی مل اهوقرح دـق ول مهنإف اهوقرحیلف مهوعد نیـسح : لاقف . دحاو هجو

يذ نب رمـش لاقف ۀـنجلا ، کل ائینه لوقتو : بارتلا هنع حـسمت هسأر دـنع تسلج یتح اهجوز یلإ یـشمت یبلکلا ةأرما تجرخو لاـق :. اهناکم تتامف هخدشف اهسأر برضف دومعلاب ، اهسأر برضا متسر : یمسی مالغل نشوجلا

حاصف لاق هلهأ ، یلع تیبلا اذـه قرحأ یتح رانلاب یلع يداـنو هحمرب نیـسحلا طاطـسف نعط یتح نشوجلا يذ نب رمـش لـمحو لاـق :. رانلاب هللا کقرح یلهأ یلع یتیب قرحتل رانلاب وعدت تنأ نشوجلا يذ نب ای نیسحلا هب حاصو لاق : طاطسفلا ، نم نجرخو ءاسنلا

، کل حلصی اذه ال نا هللا ناحبس نشوجلا : يذ نب رمشل تلق لاق : ملـسم نب دیمح نع دشار یبأ نب نامیلـس ینثدح فنخم - وبأ لاق : لاق كریمأ . هب یـضرت امل لاجرلا کلتق یف نا هللاو ءاسنلاو ، نادلولا لتقتو هللا باذعب بذعت نیتلـصخ : کسفن یلع عمجت نا دـیرتأ

: لاقفینم هل عوطأ ناک لجر هءاجف لاق : ناطلـسلا ، دـنع ینرـضی نا ینتفرع ول نا هللاو تیـشخو لاق : انا ، نم كربخأ تلق ال لاـق : تنأ ؟ نم

کفقوم نم حبقأ افقوم الو کلوق نم ءوسأ الاقم تیأر ام لاقف : یعبر نب ثبش (141)



(1 ) جاوزلا جوزلا ، (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 2 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص

… هللا نب ورمع ۀمامث وبأ

یلع دشف ةرشع هباحـصأ نم لاجر یف ( 1 ) نیقلا نب ریهز هیلع لمحو فرصنیل ، بهذف ایحتـسا هنا دهـشاف لاق : ترـص ؟ ءاسنلل ابعرمأ . رمـش باحـصأ نم ناـکف هولتقف ، یبابـضلا ةزع اـبأ اوعرـصف اـهنع اوعفترا یتح تویبـلا نع مهفـشکف هباحـصأو نشوجلا يذ نب رمش

نیبتی ریثک ال کئلوأو مهیف نیبت نالجرلاو لجرلا مهنم لتق دـق نیـسحلا باحـصأ نم لجرلا لازی الف مهورثکف مهیلع ساـنلا فطعتو . مهنم لتقی ام مهیف

کنم اوبرتقا دق ءالؤه يرأ ینا ءادفلا . کل یسفن هللا دبع ابأ ای نیسحلل : لاق يدئاصلا هللا دبع نب ورمع ۀمامث وبأ کلذ يأر املف لاق :هسأر نیـسحلا عفرف لاق : اهتقو ، انددق یتلا ةالـصلا هذه تیلـص دقو یبر یقلأ نا بحأو هللا ، ءاش نإ کنود لتقا یتح لتقت هللاو ال الو

مهل لاقف یلـصن ، یتح انع اوفکی نا مهولـس لاق : مث اهتقو ، لوأ اذـه معن نیرکاذـلا ، نیلـصملا نم هللا کلعج ةالـصلا ترکذ لاـق : مث تمعز لبقت ، ال (: 2 ) رهاظم نب بیبح هل لاقف لبقت ، اهنا ال میمت : نب نیصحلا

. یلجبلا يرامنألا سیق نب نیقلا نب ریهز ( 1)ۀنس جحف اینامثع ، الوأ ناکو ةدوهشم ، نطاومو ةروهشم فقاوم يزاغملا یف هل اعاجش ، ۀفوکلاب ، مهیف الزان هموق ، یف افیرـش الجر ناک

. هلهأ یف نیتس (. فجنلا ص 95 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

دسأ نبا نادود نب ۀبلعث نب ثرحلا نب سیق نب ورمع نب فیرط نب سعقف نب ناوخج نب رتشألا نب بائر نب رهاظم نب بیبح وه ( 2)(142)

(، 3 ) لتقلا (، 1 ) هللا دـبع نب ورمع (، 2 ) هیلع هللا ناوضر يدـسألا رهاـظم نب بیبح (، 2 ) یلجبلا نیقلا نب ریهز ثـحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) سیق نب ورمع (، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 2 ) ةالصلا

لمحف لاق : رامح ، ای کنم لبقتو لبقت هلآو ال هیلع هللا یلص هللا لوسر لآ نم ةالصلا . یسعقفلا يدسألا مسقلا وبأ

. سرافلا رعاشلا روث ابأ ینکملا بائر نب طوح نب ۀعیبر مع نبا ناکو یبلکلا ، نبا هرکذ هلآو هیلع هللا یلص یبنلا يأر ایباحص ناک . همولع ۀلمحو هتصاخ نم ناکو اهلک ، هبورح یف ایلع " ع " بحصو ۀفوکلا ، لزن ابیبح نا ریسلا : لهأ لاق

اثداحتف دسأ ینب سلجم دنع يدـسألا رهاظم نب بیبح هلبقتـساف هل ، سرف یلع رامتلا مثیم رم لاق : ریبزلا نب لیـضف نع یـشکلا يورو تیب لهأ بح یف بلـص دق قزرلا راد دنع خـیطبلا عیبی نطبلا مخـض علـصأ خیـشب ینأکل بیبح : لاق مث امهیـسرف ، اقنع تفلتخا یتح

ۀفوکلا یف هسأرب لاجیو لتقیف هیبن تنب نبا ةرصنل جرخی ناتریفض ، هل رمحا الجر فرعأل یناو مثیم : لاقف ۀبشخلا ، نع هنطب رقبتف هیبن ،. اقرتفا مث

امهانعمـسو اقرتفا اولاقف : امهبلطف ، يرجهلا دیـشر لبقا یتح سلجملا قرتفی ملف لاق : نیذـه ، نم بذـکأ انیأر ام سلجملا : لـهأ لاـقف هللاو اذـه موقلا : لاقف ربدأ مث مهرد . ةأم سأرلاـب ئجی يذـلا ءاـطع یف دازیو یـسن : اـمثیم هللا محر دیـشر : لاـقف اذـکو ، اذـک نـالوقی :

عم لتق دـق رهاظم نب بیبح سأرب ئجو ثیرح ، نب ورمع باب یلع ابولـصم امثیم انیأر یتح یلایللاو مایألا تبهذ اـمف لاـق : مهبذـکأ ،. اولاق ام انیأرو نیسحلا " ع "

: اولاق نیسحلا " ع " بتاک نمم ناک ابیبح ناریسلا لهأ رکذو (143)



(، 2 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) ةالصلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص یبنلا تیب لهأ ثحبلا : حیتافمهحفص رهاـظم نب بیبح (، 2 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) یناورهنلا راـمتلا ییحی نب مـثیم (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دـبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا

(، 1 ) لتقلا (، 1 ) قزرلا (، 1 ) بیذکتلا بذکلا ، (، 1 ) ثیرح نب ورمع (، 1 ) دسأ ونب (، 1 ) يرجهلا دیشر (، 2 ) هیلع هللا ناوضر يدسألا (1 ) بلصلا (، 1 ) عیبلا

هسرف هجو برضف رهاظم نب بیبح هیلإ جرخو میمت ، نب نیصح مهیلع سباـع مهمدـقت ءاـبطخلا نم ۀـعامج مهیف ماـق هیلإ فلتخت ۀعیـشلا تذـخاو راـتخملا راد لزنو ۀـفوکلا یلإ لـیقع نب ملـسم درو اـملو

وه الا هلا يذلا ال هللاو اناو لوقلا . نم زجاوب کسفن یف ام تیـضق دقل هللا کمحر هتبطخ : دـعب سابعل لاقو ماقف بیبح هانثو يرکاشلا . هیلع تنأ ام لثم یلعل

رفو ملسم نع اهلهأ لذخو ۀفوکلا دایز نب هللا دیبع لخد اذإ یتح ۀفوکلا یف نیسحلل " ع " ۀعیبلا نا ذخأی ملـسمو بیبح لعجو اولاق :. هیلإ الصو یتح راهنلا نانمکیو لیللا ناریسی نییفتخم هیلإ اجرخ البرک نیسحلا " ع " درو املف امهایفخأو ، امهئاشع امهسبح هراصنأ ینب نم ایح انهیه نا " نیـسحلل " ع : لاق هیبراحم ةرثکو هراصنأ ۀـلق يآرو ع ) ) نیـسحلا یلإ لصو امل ابیبح نا بلاط : یبأ نبا يورو

. کنع مهب عفدیو مهیدهی نا هللا لعل کترصن یلإ مهتوعدو مهیلإ ترسل یل تنذأ ولف دسأ دئار هب یتا ام ریخب مکتئج دق دسأ ینب ای همالک : یف لاقو مهظعوو ، مهیدان یف سلجف مهافاو یتح مهیلإ راسف نیسحلا " ع " هل نذأف

ۀباـصع یف مکینارهظ نیب لزن دـق ملـسو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوـسر تنب ۀـمطاف نباو نینمؤـملا ریمأ یلع نـب نیـسحلا اذـه هموـق ،هومترـصن نئل هللاوـف هیف ، هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوـسر ۀـمرح اوـظفحتو هوـعنمتل مکتیتأـف هوـلتقیل ، هءادـعأ هب تفاـطأ دـقو نینمؤـملا ،

ماقف امحر ، ینم سانلا برقأو یبأ ، ونبو یموق مکنأل ۀمارکلا هذهب مکتصصخ دقو ةرخآلاو ، ایندلا فرش هللا مکنیطعیل (144)

ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) هیلع هللا ناوـضر يدـسألا رهاـظم نب بیبـح (، 1 ) میمت نب نیـصح ثـحبلا : حـیتافمهحفص ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم (، 5 ( ) مالسلا امهیلع )

(1 ) لتقلا (، 1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 2 ) دسأ ونب (، 1 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 3 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1)

… رهاظم نب بیبح ۀلتاقم

: لوقب بیبح ذخاو هوذقنتساف هباحصأ هلمحو هنع عقوو بشف فیسلاب : ذئموی لوقی لعجو لاق ادآو ابسح موق رش ای اداتکا متیلو مکرطش وأ ادادعا * مکل انک ول مسقأ

اقح رهظأو * ۀـجح یلعأ نحنو ربصاو مکنم یفوأ نحنو رثکأو * ةدـع دـعأ متنأ رعـست برحو ءاجیه سراف رهاظم * یبأو بیبح انا . هلتقف هسأر یلع فیسلاب هبرضف میمت ینب نم لجر هیلع لمحف ادیدش الاتق لتاقو رذعأو مکنم یقتاو

یلع میمت نب نیـصحلا هبرـضف موقیل بهذف عقوف ، هنعطف میمت ینب نم رخآ هیلع لمحو نافقع . ینب نم میرـص نب لیدـب هل لاقی ناکو هل لاقف هسأر . زتحاف یمیمتلا هیلإ لزنو عقوف ، فیسلاب هسأر

نم لوأف انا امأ بحألاف ، بحألا ءرملا ، اهب رثأتـسی ۀمرکمب انتئجل هللاوف مسقلا ، ابأ ای کیعـس هللا رکـش لاقو : يدسألا ریـشب نب هللا دـبع مهـضراعف سراف ، ةأمـسمخ یف قرزألا لسرأف دعـس نبا ربخأف لجر مهنم لسناو بیبح . عم اودهنف هباوج وحنب ۀعامج باجأو باجأ ،

نیسحلا یلإ بیبح داعو مهلزانم ، نع اولمحتو لیللا لالظ یف اوعجارت مهب مهل ۀقاط نا ال اوملع املف مهلتاقف ، اوعنتمی ملف مهعنامو الیل . هللااب الا ةوق الو لوح الو هللا ءاشی نا الا نؤاشت امو مالسلا : هیلع لاقف ناک ، امب هربخأف مالسلا هیلع

( فجنلا ص 56 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا



(145)ریـشب نب هللا دبع (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) جحلا (، 1 ) میمت نب نیـصح ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) يدسألااوملعیو سانلا يری امیک یسرف قنع یف هقلعأ هینطعأ نیـصحلا : لاقف يریغ ، هلتق ام هللاو رخالا : لاقف هلتق ، یف ککیرـشل ینا نیـصحلا :

. هلتق یف تکرش ینأ یلع امهنیب امیف هموق حلـصأف هیلع یبأف لاق : هایإ . کلتق یلع هاطعت امیف یل ۀجاح الف دایز نب هللا دیبع یلإ هب ضماف دعب تنأ هذـخ مث ذخا ۀفوکلا یلإ اوعجر املف هیلإ کلذ دـعب هعفد مث هسرف قنع یف هقلع دـق رکـسعلا یف هب لاجف رهاظم نب بیبح سأر هیلإ عفدـف اذـه لبقاف قهار ، دق ذـئموی وهو بیبح ، نب مساقلا هنبا هب رـصبف رـصقلا ، یف دایز نبا یلإ هب لبقا مث هسرف ، نابل یف هقلعف بیبح سأر رخالا

: لاق ینعبتت ، ینب ای کلام لاقف : هب باتراف هعم ، جرخ جرخ اذإو هعم ، لخد رصقلا لخد املک هقرافی سرافلا ال عم نفدی نا ریمألا یضری ینب ال ای لاق : هنفدأ ، یتح هینیطعتفأ یبأ سأر کعم يذلا سأرلا اذه نا هل : لاق ینربخأ ؟ ینب ای یلب لاق ئش ، ال کنم اریخ هتلتق دقل هللاو اما باوثلا ءوسأ الا کلذ یلع کبیثی هللا ال نکل مالغلا : هل لاق انسح ، اباوث هلتق یلع ریمألا ینبیثی نا دیرأ اناو ریبزلا نب بعـصم نامز ناک املف هیبأب . هلتقیف ةرغ هنم دجیل هیبأ لتاق رثأ عابتا الا ۀـمه هل نکی مل كردأ اذإ یتح مالغلا ثکمف یکبو .

بعصم رکسع لخد ( 1 ) اریمجاب بعصم ازغو ضرا نم عضوم ةروصقملا فلألاو ۀلمهملا ءارلاو ۀنکاسلا ءایلاو ۀحوتفملا میملاو ۀمومضملا میجلاو ةدرفملا ءابلاب اریمجاب ( 1)

(146)نب مساقلا (، 1 ) هللا هنعل داـیز نب هللا دـیبع (، 1 ) هیلع هللا ناوضر يدـسألا رهاـظم نب بیبـح (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) نفدلا (، 7 ) لتقلا (، 1 ) بیبح

… نیقلا نب ریهزو دیزی نب رحلا ۀلتاقم

. درب یتح هفیسب هبرضف راهنلا فصن لئاق وهو هیلع لخدف هترغ سامتلاو هبلط یف فلتخی لبقاف هطاطسف ، یف هیبأ لتاق اذإف ةامحو یـسفن بستحا کلذ : دـنع لاقو انیـسح کلذ دـه رهاـظم نب بیبح لـتق اـمل لاـق : سیق نب دـمحم ینثدـح فنخم - وبأ لاـق

: لوقیو زجت ریرحلا ذخاو لاق یباحصأ ،برضا اضیأ لوقی ذخاو اللهم الو مهنع الک انأل الصقم * ابرض فیسلاب مهبرضأ البقم الا مویلا باصأ نلو التقأ * یتح لتقا تیلآ ال

دش محلتـسا ناف امهدحأ دش اذإ ناکف ادیدش ، الاتق نیقلا نب ریهزو وه لتاقف فیخلاو ینم لح نم ریخ نع فیـسلاب * مهـضارعا یف ناک هل مع نبا ( 2 ) يدئاصلا ۀمامث وبأ لتقو لتقف ، دیزی نب رحلا یلع تدش ۀلاجر نإ مث ۀعاس . کلذ العفف هصلخی ، یتح رخالا

یف امو ۀفالخلا یف امهتعزانم مایأ ماشلا نم هدصقی نیح ناورم نب کلملا دبع ۀـبراحم یف هب رکـسعی ریبزلا نب بعـصم ناک لصوملا . هابتشا ۀحوتفملا ءاخلاب اریمخ ) اب ) يرزجلا ریثأ نبال لماکلا

نب فوـع نب نوزیح نب مشج نب دـشاح نب مشج نب ورمع نب لیحارـش نب لیبحرـش نب دـئاصلا بعک نب هللا دـبع نـب ورمع وـه ( 2). يدئاصلا ینادمهلا ۀمامث وبأ نادمه

. هدهاشم هعم اودهش نیذلا مالسلا هیلع نینمؤملا ریمأ باحصأ نمو ۀعیشلا ، هوجوو برعلا ناسرف نم ناکو ایعبات ۀمامث وبأ ناک ۀیوعم یفوت املف ۀفوکلا ، یف یقبو هدعب مالسلا هیلع نسحلا بحص مث

(147)ۀمامث وبأ (، 1 ) هیلع هللا ناوضر يدسألا رهاظم نب بیبح (، 1 ) یحایرلا دیزی نب رحلا (، 1 ) یلجبلا نیقلا نب ریهز ثحبلا : حیتافمهحفص



یلع نب نسحلا ماـمإلا (، 1 ) مالـسلا اـمهیلع بلاـط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 4 ) لـتقلا (، 1 ) سیق نـب دـمحم (، 1 ) يدئاصلا(1 ) ةداهشلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) هللا دبع نب ورمع (، 1 ) ریثألا نبإ (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) مالسلا امهیلع یبتجملا

یفنحلا ( 1 ) مدقتساف نیسحلا یلإ لصوو مهلاتق ، دتشاف رهظلا دعب اولتتقا مث فوخلا ، ةالص نیسحلا مهب یلـص رهظلا اولـص مث هل ، اودع هماما

، حالـسلا اهب يرتشیف ملـسم ، رمأب ۀعیـشلا نم لاومألا ضبقی راصو هعم ، ماق ۀفوکلا یلإ لیقع نب ملـسم ءاج املو نیـسحلا " ع " بتاک امک نادـمهو میمت عبر یلع هل دـقعو ههجو ، نمیف ملـسم ههجو ههجوب ۀعیـشلا راثو ۀـفوکلا هللا دـیبع لخد املو کلذـب ، اریـصب ناکو یلإ جرخف هل ، داـیز نبا بلط دتـشاف ۀـمامث ، وبأ یفتخا لیذـختلاب ساـنلا ملـسم نع قرفت اـملو هرـصق ، یف هللا دـیبع اورـصحف هانمدـق ،

. هعم ایتأو قیرطلا یف هایقلف یلمجلا لاله نب عفان هعمو نیسحلا " ع " ۀعاجشلا يوذو ۀفوکلاب ۀعیـشلا هوجو نم ناک یفنحلا ، هللا دبع نب دیعـس وه ( 1 ( ) فجنلا ص 69 ط ) نیـسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

لاو نب هللا دبع عم الوأ مالسلا هیلع نیسحلا یلإ اوبتکف ۀعیـشلا تعمتجا ۀفوکلا یلإ ۀیواعم یعن درو امل ریـسلا : لهأ لاق مهیف ، ةدابعلاو . یناه نب یناهو یفنحلا هللا دبع نب دیعس عم اثلاثو هللا دبع نب نمحرلا دبعو رهسم نب سیق عم ایناثو عبس ، نب هللا دبعو

نب دمحمو جاجحلا نب ورمعو سیق نب ةرزعو میور نب دیزیو ثرحلا نب دیزیو رجبأ نب راجحو یعبر نب ثبش نب دیعس باتک ناکو دنج یلع مدقاف تئـش اذإف مامجلا ، تمطو رامثلا ، تعنیأو بانجلا ، رـضخا دقف دعب اما میحرلا ) نمحرلا هللا مسب ) باتکلا ةروصو ریمع

. دنجم کل نیذلا یلإ بتکو ۀکم نم ایناهو ادیعس مالسلا هیلع نیسحلا داعأف

(148)نب ملسم (، 4 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ةالصلا (، 1 ) فوخلا ةالص ثحبلا : حیتافمهحفص

فجنلا ۀنیدم (، 4 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ( ) ع ) نیسحلا ریفس يوادیـصلا رهـسم نب سیق (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀـنیدم (، 1 ) مالـسلا هیلع لیقع (1 ) لاله نب عفان (، 2 ) هللا دبع نب دیعس (، 1 ) لاو نب هللا دبع (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش (، 1 ) رجبأ نب راجح (، 1 ) فرشألا

… هباحصأب یلصی مالسلا هیلع نیسحلا

: لوقی ذخأو ادیدش الاتق نیقلا نب ریهز لتاقو طقس . یتح یمری لاز امف هیدی نیب امئاق الامشو انیمی لبنلاب هنومری مهل فدهتساف : لوقیو نیسح بکنم یلع برضی ذخأو لاق نیسح نع فیسلاب مهدوذأ نیقلا * نبا انأو ریهز انأ

لاق ایحلا دیهـشلا هللا دسأو ایمکلا یتفلا نیحانجلا اذو ایلع * یـضترملاو انـسحو ایبنلا كدج یقلت مویلاف ایدـهم * ایداه تیدـه مدـقأ . هالتقف سوأ نب رجاهمو یبعشلا هللا دبع نب ریثک هیلع دشف

یلإ مکلـسر نم یلع مدـق نم رخآ اناکو مکبتکب ، یلع امدـق ایناهو ادیعـس ناف دـعب اما میحرلا ) نمحرلا هللا مسب ) هتروص اباتک اـنرکذ . باتکلا لئاوأ یف هانمدق ام رخآ

ملأ نم تیقل ام هغلبأو مالسلا ، ینع کیبن غلبأ مهللا دومثو ، داع نعل مهنعلا مهللا لاق : ضرألا یلإ هطوقـس دعب هیلع هللا ناوضر هنا مث یف یماما تنأ معن لاق هللا ؟ لوسر نب ای تیفوأ لاقف مالـسلا هیلع نیـسحلا یلإ تفتلا مث کیبن ، ةرـصن یف کباوث تدرأ یناـف حارجلا

: يدبلا يدنکلا ورمع نب هللا دیبع لوقی هیفو ۀسیفنلا هسفن تضاف مث ۀنجلا ،رعو یلع تکدو لهـس یلع ترامل مهناکم * لابجلا مص تفقو ولف رـسق یلع اریهز یـسآ ذإ رحلا الو هنیـسنت * هللا ال دـبع نب دـیعس

(. فجنلا ص 125 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا ردصلاب ۀنسألا یقلی مدقم نمو ههجو * لبنلا ضرعتسی مئاق نمف (149)



ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) برضلا (، 1 ) هللا دبع نب ریثک (، 1 ) یلجبلا نیقلا نب ریهز ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) هللا دبع نب دیعس (، 1 ) ورمع نب هللا دیبع (، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ( ) مالسلا امهیلع )

… یلمجلا لاله نب عفان

: لوقی وهو ۀمومسم اهب یمری لعجف هلبن ، قاوفأ یلع همسا بتک دق یلمجلا لاله نب عفان ناکو لاق :: لاق حرج ، نم يوس دعس نب رمع باحصأ نم رشع ینثا لتقف یلع نید یلع انأ یلمجلا * انأ

، دعس نب رمع هب یتوأ یتح اعفان نوقوسی هل باحصأ هعمو نشوجلا يذ نب رمش هذخأف لاق : اریسأ ، ذخاو هادضع ترسک یتح برضف هتیحل یلع لیـست ءامدـلاو لاق : تدرأ ، ام ملعی یبر نا لاق : کسفنب ، تعنـص ام یلع کلمح ام عفان ای کحیو دعـس : نب رمع هل لاـقف

: لوقی وهو : رمـش هل لاقف ینومترـسأ ، ام دعاسو دضع یل تیقب ولو دهجلا یلع یـسفن مولأ امو تحرج ، نم يوس رـشع انثا مکنم تلتق دـقل هللاو

مظعل نیملسملا نم تنک ول نا هللاو اما عفان : هل لاقف هفیـس ، رمـش یـضتناف لاق : هلتقاف ، تئـش ناف هب تئج تنأ لاق : هللا ، کحلـصأ هلتقا . لوق وهو مهیلع لمحی رمش لبقا مث لاق : هلتقف . هقلخ رارش يدی یلع انایانم لعج يذلا دمحلاف هللا انئامدب ، هللا یقلت نا کیلع

مهناو اورثک دق مهنا نیسحلا باحصأ يأر املف لاق : رقمو مسو باص مکل وهو رفی الو هفیسب مهبرـضی رمـش * نع اولخ هللا ةادع ولخ - نامحرلا دبع و ( 1 ) هللا دبع ءاجف هیدی نیب اولتقی نأ یف اوسفانت مهسفنأ الو انیسح اوعنمی نأ یلع نوردقی ال

نب نمحرلا دبع هوخأو يرافغلا قارح نب ةورع نب هللا دبع ( 1)(150)

(1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) لاله نب عفان (، 3 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص

… نامحرلا دبعو هللا دبع ناذیتسا

: لاق کنع ، عفدنو کعنمن کیدـی نیب لتقن نا انببحأف کیلإ ودـعلا انزاح مالـسلا ، کیلع هللا دـبع ابأ ای الاقف : نایرافغلا ( 2 ) ةرزع انبا : لوقی امهدحاو هنم ابیرق نالتاقی العجف هنم ، اوندف ینم ، اوندا امکب ، ابحرم

* رارحألا ینب نع اودوذ موق ای راتب مراـص بضع لـکب راـجفلا * رـشعم نبرـضنل رازن ینب دـعب فدـنخو راـفغ * ونب اـقح تملع دـق عیرس نب ثراحلا نب فیس ( 1 ) نایرباجلا نایتفلا ءاجو لاق راطخلا انقلاو یفرشملاب

. يرافغلا قارح نب ةورع ریمأ باحـصأ نم قارح امهدج ناکو مهنم ، ةالوملا يوذو مهناعجـش نمو ۀـفوکلا فارـشا نم نایرافغلا نمحرلا دـبعو هللا دـبع ناک

. فطلاب مالسلا هیلع نیسحلا یلإ نمحرلا دبعو هللا دبع ءاجو ثلثلا ، هبورح یف هعم براح نممو مالسلا هیلع نینمؤملا (. فجنلا ص 104 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

. ةورع انبا يرزجلا : ریثأ نبال لماکلا یف ( 2)نم نطب رباج ونبو يرباجلا ینادمهلا رباج نب عیرس نب هللا دبع نب کلامو يرباجلا ینادمهلا رباج نب عیرس نب ثراحلا نب فیـس ( 1)

هرکـسع یف الخدـف امهالوم بیبش امهعمو مالـسلا هیلع نیـسحلا یلإ اءاج مال نیوخأو مع ینبا نایرباجلا کلامو فیـس ناک نادـمه یلإ ناتفتلیو موقلا یلإ ناقباستی امدقتسا لاحلا کلتب رشاعلا مویلا یف نیسحلا ایأر املف هیلإ ، امضناو

(151)دیس یلع نب نیسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 2 ) ثراحلا نب فیـس ثحبلا : حیتافمهحفص



کلام (، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) ریثألا نبإل لماکلا باـتک (، 1 ) ءاروشاع موی (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا(1 ) دبع نب

… کلامو عیرس نب ثراحلا نب فیس

ینا هللاوف امکیکبی ؟ ام یخأ ینبا يأ لاقف : نایکبی ، امهو هنم اوندـف انیـسح ایتأف مـال ، ناوخاو مع اـنبا اـمهو عیرـس نب دـبع نب کـلامو الو کب طیحأ دق كارن کیلع یکبن انکلو یکبن ، انـسفنأ یلع ام هللاو ال كادف ، هللا انلعج الاق : نیع ، يریرق ۀعاس نع انوکت نا وجرأل

. نیقتملا ءازج نسحأ امکسفنأب يایإ امکتاساومو کلذ نم امکدجوب یخأ ینبا ای هللا امکازج لاقف : کعنمن ، نأ یلع ردقن بأد لثم بازحألا ؟ موی لثم مکیلع فاخأ ینا موق ای يدانی : ذخأف نیسح يدی نیب ماقف ( 1 ) یمابشلا دعسأ نب ۀلظنح ءاجو لاق :

هللا ۀـمحرو مالـسلا امکیلعو ع :) ) نیـسحلا لوقیو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر نب اـی کـیلع مالـسلا نـالوقیف : مالـسلا هیلع نیـسحلا . التق یتح هبحاص رهظ یمحیل امهدحأ ناو اعیمج نالتاقی العج مث هتاکربو ،

(. فرشألا فجنلا ص 78 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا . نادمه نم نطب مابش ونبو یمابشلا ینادمهلا نادمه نب دشاح نب دعسأ نب هللا دبع نب مابش نب دعسأ نب ۀلظنح وه ( 1)

. خیراتلا یف رکذ هل ایلع یعدی دلو هل ناکو ائراق ، اعاجش ۀحاصفو ، نسل اذ ۀعیشلا هوجو نم اهجو یمابشلا دعسأ نب ۀلظنح ناک ۀبسن یماشلا بتکلا ضعب یف یضمیو باتک ۀنز یلع مابش یلإ بوسنم ءایلاو میملاو فلألاو ةدرفملا ءابلاو ۀمجعملا نیـشلاب یمابـشلا :

. حضاف طلغ وهو ماشلا یلإ (. فجنلا ص 77 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

(152)امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) ءادفلا ۀـیدفلا ، (، 1 ) دـبع نب کـلام (، 3 ) دعـسأ نب ۀلظنح ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ماشلا (، 1 ) دعسأ نب هللا دبع (، 2 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 2 ( ) مالسلانم مکلام نیربدم نولوت موی دانتلا ، موی مکیلع فاخأ ینا موق ایو دابعلل ، املظ دیری هللا امو مهدـعب ، نم نیذـلاو دومثو داعو حون موق نبا ای نیسح : هل لاقف يرتفا . نم باخ دقو باذعب ، هللا مکتحـسیف انیـسح اولتقت موق ال ای داه ، نم هل امف هللا للـضی نمو مصاع ، نم هللا

، کباحـصأو كوحیبتـسیل کیلإ اوضهنو قحلا ، نم هیلإ مهتوعد ام کـیلع اودر نیح باذـعلا اوبجوتـسا دـق مهنا هللا کـمحر دعـسأ قحلنو ةرخآلا یلإ حورن الفأ کلذب ، قحأو ینم هقفأ تنأ كادف ، تلعج تقدص لاق : نیحلاصلا ، کناوخإ اولتق دـقو نالا مهب فیکف

: لاقف انناوخإب ؟اننیب فرعو کتیب ، لهأ یلعو کیلع هللا یلـص هللا ، دبع ابأ ای کیلع مالـسلا لاقف : یلبی ، کلم ال یلاو اهیف امو ایندـلا نم ریخ یلإ حر

. لتق یتح لتاقف مدقتساف نیمآ . نیمآ لاقف : هتنج ، یف کنیبو : نالوقیو نیسح یلإ ناتفتلی نایرباجلا نایتفلا مدقتسا مث لاق :

. التق یتح التاقف هللا ، ۀمحرو مالسلا امکیلع لاقف : هللا ، لوسر نب ای کیلع مالسلا هعمو ( 1 ) يرکاشلا بیبش یبأ نب سباع ءاجو لاق :

، رکاشلا ینادمهلا دشاح نب مشج نب کلام نب ریثک نب ۀیوعم نب بعـص نب کلام نب ۀعیبر نب رکاش نب بیبش یبأ نب سباع وه ( 1). نادمه نم نطب رکاش ونبو

مهیفو مالسلا ، هیلع نینمؤملا ریمأ ءالوب نیصلخملا نم رکاش ونب تناکو ادجهتم اکسان ابیطخ اعاجش اسیئر ۀعیشلا لاجر نم سباع ناک لوقی



(153)یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 1 ) بذعلا باذعلا ، (، 1 ) ءادفلا ۀیدفلا ، (، 3 ) لتقلا (، 2 ) بیبش یبأ نب سباع ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) مالسلا امهیلع بلاط

… يرکاشلا بیبش نب سباع ۀلتاقم

هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر تنب نبا نود کعم لتاقأ عنصا ام لاق : عنصت ؟ نا کسفن یف ام بذوش ای لاقف رکاش ، یلوم ( 1 ) بذوشیتحو هباحـصأ ، نم كریغ بستحا اـمک کبـستحی یتح هللا دـبع یبأ يدـی نیب مدـقتف ( 2 ) اما ال کـب نظلا کـلذ لاـق : لـتقأ ، یتح

نا انل یغبنی موی اذـه ناف هبـستحأ ، یتح يدـی نیب مدـقتی نأ ینرـسل کب ینم هب یلوأ انادـحإ ۀـعاسلا یعم ناک ول هنإف انا ، کبـستحأ . لتق یتح لتاقف یضم مث نیسحلا ، یلع ملسف مدقتف لاق باسحلا . وه امناو مویلا دعب لمع هنإف ال هیلع ، انردق ام لکب هیف رجالا بلطن

، حابـصلا نایتف نوبقلی اوناکو مهتامحو ، برعلا ناعجـش نم اوناکو هتدابع ، قح هللا دـبعل افلأ مهتدـع تمت ول نیفـص : موی مالـسلا هیلع : سباعل لیقو حابصلا ، نایتف اهل لیقف نادمه ، نم ۀعداو ینب یف اولزنف

. یعداولاو يرکاشلا (. فجنلا ص 74 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

. مهل یلوم يرکاشلا ینادمهلا هللا دبع نب بذوش ( 1). مالسلا هیلع نینمؤملا ریمأ نع هل الماح ثیدحلل اظفاح ناکو نیدودعملا ناسرفلا نمو اههوجوو ۀعیشلا لاجر نم بذوش ناک

. مهیف اهجو ناکو ثیدحلل هنوتأیف ۀعیشلل سلجی بذوش ناکو ۀیدرولا : قئادحلا بحاص لاق . نالا اما لتاقملا رئاس ضعبو نیعلا راصبا یف ( 2 ( ) فجنلا ص 76 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

(154)مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوـسر تنب نبإ ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) توملا (، 2 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1)ولو کنم ، یلإ بحأ الو یلع زعأ دـیعب الو بیرق ضرألا رهظ یلع یـسمأ ام هللاو اما هللا دـبع ابأ ای بیبش : یبأ نب سباع لاق مث لاـق :

کیده یلع ینا هللا دهشا هللا دبع ابأ ای کیلع مالسلا هتلعفل ، یمدو یسفن نم یلع زعأ ئشب لتقلاو میـضلا کنع عفدا نأ یلع تردق . هنیبج یلع ۀبرض هبو مهوحن اتلصم فیسلاب یشم مث کیبأ ، يدهو

البقم هتیأر امل لاق : مویلا کلذ دهـش میمت نب عیبر هل لاقی نادمه نم دـبع ینب نم لجر نع ۀـلعو نب ریمن ینثدـح فنخم - وبأ لاق ، مکنم دحأ هیلإ نجرخی بیبش ال یبأ نبا اذه دوسألا ، دسأ اذه سانلا اهیأ تلقف : سانلا ، عجـشأ ناکو يزاغملا یف هتدهاش دقو هتفرع

. لجرل لجرألا يدانی ذخأف سانلا یلع دـش مث هرفغمو ، هعرد یقلأ کلذ يأر املف بناج ، لک نم ةراجحلاب یمرف لاـق : ةراـجحلاب ، هوخـضرا دعـس : نب رمع لاـقف

اذه ةدع يوذ لاجر يدیأ یف هسأر تیأرف لاق : لتقف . بناج لک نم هیلع اوفطعت مهنا مث سانلا ، نم نیتأم نم رثکأ درکی هتیأرل هللاوف . لوقلا اذهب مهنیب قرفف دحاو نانس هلتقی مل اذه اومصتخت ال لاقف : دعس نب رمع اوتاف هتلتق انا لوقی : اذهو هتلتق ، انا لوقی :

صلخ دقو اوبیصأ دق نیسحلا باحصأ تیأر امل لاق : یقرـشملا هللا دبع نب كاحـضلا نع مصاع نب هللا دبع ینثدح فنخم - وبأ لاق یمعثخلا عاطملا یبأ نب ورمع نب ( 1 ) دیوس ریغ هعم قبی ملو هتیب لهأ یلاو هیلإ

ناک یمعثخلا ، يرامنألا عاطملا یبأ نب ورمع نب دیوس وه ( 1)(155)



(، 2 ) ةداهشلا (، 4 ) لتقلا (، 2 ) ةزعلا (، 1 ) مصاع نب هللا دبع (، 1 ) بیبش یبأ نب سباع (، 2 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ورمع نب دیوس

ناک ام تملع دق هللا لوسر نب ای هل : تلق یمرضحلا ورمع ( 1 ) نب ریشبو . يدوادلاو يربطلا هرکذ امک بورحلا یف ابرجم اعاجش ، ناکو ةالصلا ، ریثک ادباع افیرش اخیش

. لتق هنأب نظف ههجو ، یلع طقسو حارجلاب نخثأ یتح لتاقو مدقت یمرضحلا رشب لتق نأ دعب ادیوس نا ریسلا : لهأ لاقو هفیس ذخا دق ناکو اهأبخ ، نیکس هعم تناکو ۀقافإ ، هب دجو مالسلا هیلع نیسحلا لتق نولوقی : مهعمـسو مالـسلا هیلع نیـسحلا لتق املف

. ینهجلا ءاقرو نب دیزو یبلغتلا راکب نب ةورع هلتقف هیلع ، اوفطعت مهنا مث ۀعاس ، هنیکسب مهلتاقف هنم (. فجنلا ص 101 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

نوفورعم دالوأ هلو ایعبات ناکو ةدنک ، یف هدادعو تومرـضح نم ناک يدنکلا یمرـضحلا ثودحألا نب ورمع نب رـشب ) ) ریـشب وه ( 1). يزاغملاب

. ۀنداهملا مایأ مالسلا هیلع نیسحلا یلإ ءاج نمم رشب ناکو يرغث یف رـسأ دـق ارمع کنبا نا لاحلا کلت یف وهو رـشبل لیق لاتقلا ، عقوو مرحملا نم رـشاعلا مویلا ناک امل يدوادـلا : دیـسلا لاـقو

. هدعب یقبأ ناو رسؤی نأ بحأ تنک ام یسفنو ، هبستحا هللا دنع لاقف : يرلا ،عابسلا ینتلکأ هل : لاقف کنبا ، كاکف یف لمعاو بهذاف یتعیب ، نم لح یف تنأ هللا کمحر هل : لاقف هتلاقم مالسلا هیلع نیسحلا عمسف

ناکو ادمحم - کنبا طعاف هل : لاقف هللا ، دبع ابأ ای کتقراف انا نا ایح (156)

لتقلا (، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) ءاروشاع موی (، 4 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ةالصلا (، 4)

. کنیبو ینیب کل فیکو تقدـص لاقف لاق : معن ، یل : تلقف فارـصنالا ، نم لح یف اناف التاقم رأ مل اذإف التاقم ، تیأر ام کـنع لـتاقأ کـل : تلق

اهتلخدأ یتح اهب تلبقأ رقعت انباحـصأ لیخ تیأر ثیح تنک دقو یـسرف یلإ تلبقأف لاق : لح ، یف تنأف کلذ یلع تردـق نا ءاجنلاب . تویبلا نیب انباحصأل اطاطسف

هللا عطقی ال للـشت ، ال ارارم : ذئموی نیـسحلا یل لاقو رخآ دی تعطقو نیلجر نیـسحلا يدی نیب ذئموی تلتقف الجار مهعم لتاقأ تلبقأو مث اهنتم ، یلع تیوتسا مث طاطسفلا نم سرفلا تجرختسا یل نذا املف هلآو ، هیلع هللا یلـص کیبن تیب لهأ نع اریخ هللا كازج كدی

ۀیرق ۀیفـش یلإ تیهتنا یتح الجر رـشع ۀسمخ مهنم ینعبتاو یل اوجرفأف موقلا ، ضرع اهب تیمر کبانـسلا یلع تماق اذإ یتح اهتبرض هللا دـبع نب سیقو یناویخلا حرـشم نب بویأو یبعـشلا هللا دـبع نب ریثک ینفرعف مهیلع ، تفطع ینوقحل املف تارفلا ، ئطاـش نم ۀـبیرق

. هنع متففک امل هللا مکدشنن انمع ، نبا اذه یقرشملا ، هللا دبع نب كاحضلا اذه اولاقف : يدئاصلا انناوخإ نبیجنل هللاو یلب مهعم ، اوناک میمت ینب نم رفن ۀثالث لاقف

. یلوألا ۀلمحلا یف لتق هنا يورسلا : لاق رانید فلأ اهتمیق باوثأ ۀسمخ هاطعأو هیخأ ، كاکف یف اهب نیعتسی دوربلا باوثألا هذه هعم - (. فجنلا ص 103 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

(157)فجنلا ۀنیدم (، 1 ) هللا دبع نب ریثک (، 1 ) تارفلا رهن (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) لتقلا (، 1 ) فرشألا



… يدنکلا ءاثعشلا وبأ دیز نب دیزی

. هللا یناجنف لاق نورخآلا فک یباحصأ نویمیمتلا عبات املف لاق : مهبحاص . نع فکلا نم اوبحأ ام یلإ انتوعد لهأو هیتبکر یلع یثج ( 2 ) ۀلدهب ینب نم يدنکلا ءاثعـشلا وبأ وهو دایز نب ( 1 ) دیزی نا يدنکلا جیدخ نب لیـضف ینثدح فنخم - وبأ لاق لوقیو ( 3 ، ) ۀلجرعلا ناسرف ۀلدهب نبا انا لاق : یمر املک ناکو ایمار ناکو مهسأ ۀسمخ اهنم طقس ام مهس ةأمب یمرف نیـسحلا يدی نیب ۀـسمخ تلتق دق ینا یل نیبت دقلو مهـسأ . ۀسمخ الا اهنم طقـس ام لاقف : ماق اهب یمر املف ۀنجلا ، هباوث لعجاو هتیمر ، ددس مهللا نیـسح

رداخ لیغب ثیل نم عجشأ ( * 4 ) رصاهم یبأو دیزی انا ذئموی هزجر ناکو لتق نم لوأ یف ناکو رفن لبق نم ۀفوکلا نم مالسلا هیلع نیسحلا یلإ جرخ اکتاف ، اعاجش افیرش ، الجر ناک يدنکلا ، ءاثعشلا وبأ رصاهم نب دایز نب دیزی وه ( 1)

(. ص 102 ) نیعلا راصبا یف هلقن ام یلع رحلا هب لصتی نا یلع طورـشلا اودر املف مالـسلا هیلع نیـسحلا یلإ دعـس نب رمع عم جرخ نمم وه نتملا یف امک هلتقم یف فنخم وبأ هلقن ام یلع اـماو

. لتق یتح هعم لتاقف هیلإ لام نیسحلا . اذه دیزی مهنم ةدنک نم یح ۀلدهب ( 2)

. ةاشملا ۀعامجو لیخلا نم ۀعطقلا میجلا : حتفو ءارلا نوکسو نیعلا حتفب ۀلجرعلا ( 3). خاسنلا طلغ نم وهف رجاهم خسنلا ضعب یف ام اماو رجاهم ۀنز یلع ۀلمهملا داصلاب وهو دایز نب دیزی دج رصاهم : ( 4)

(158)ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع (، 2 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 4 ) لتقلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ۀعامجلا (، 2 ) دایز نب دیزی (، 1)املف نیسحلا ، یلإ دعس نب رمع عم جرخ نمم رـصاهملا نب دایز نب دیزی ناکو رجاهو كرات دعـس نبالو رـصان * نیـسحلل ینا بر ای

. لتق یتح هعم لتاقف هیلإ لام نیسحلا یلع طورشلا اودر ثراحلا نب ( 2 ) رباجو دلاخ ، نب ورمع ( 1 ) يوادیصلا امأف

هتناخ اذإ یتح ملـسم عم ماق تیبلا ، لهأل ءالولا صلخم ۀفوکلا یف افیرـش ناک دـلاخ ، وبأ يوادیـصلا يدـسألا دـلاخ نب ورمع وه ( 1)عمجمو دعس ، هالوم هعمو هیلإ جرخ رجاحلاب ، راص نیسحلا نا ربخأ هناو رهسم نب سیق لتقب عمس املف ءافتخالا الا هعسی مل ۀفوکلا لهأ

يدع نب حامرطلا مهل الیلد اوذخأو هوبنجف لماکلاب وعدملا هسرفب یلجبلا عفانل مالغ مهعبتاو یناملسلا ثرح نب ةدانجو هنباو يذئاعلا قیرطلا نا اوملع مهنال فوخلا نم افینع اریـس راسو ۀـبکنتم ، قیرط یلع مهب جرخف اماعط هلهـأل راـتمی ۀـفوکلا یلإ ءاـج ناـکو یئاـطلا

(: فجنلا ص 66 ط ) نیعلا راصبا مالسلا ، هیلع نیسحلا اوبراق اذإ یتح دوصرم نیعلا " ص راصبا یف اماو رباج ، لدب ثراحلا نب رابجو ۀیرینملا " ۀعابطلا ةرادإ يرزجلا " ج 3 ص 293 ط ریثأ نبال لماکلا یف ( 2)

. یفوکلا یناملسلا يدارملا یجحذملا ثراحلا نب ةدانج فرشألا " فجنلا 84 ط هیلع نیسحلا یلإ جرخ نالذخلا رظن املف الوأ . ملسم عم جرخ ناکو مالسلا ، هیلع نینمؤملا ریمأ باحصأ نمو ۀعیـشلا ، ریهاشم نم ناک

مالسلا(159)

یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 3 ) لتقلا (، 2 ) دلاخ نب ورمع (، 1 ) دایز نب دیزی (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص رهـسم نب سیق (، 1 ) ریثألا نبإل لـماکلا باـتک (، 2 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط

(، 1 ) يدـع نب حاـمرطلا (، 1 ) ثراـحلا نب ةداـنج (، 2 ) فرـشألا فجنلا ۀـنیدم (، 3 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ( ) ع ) نیسحلا ریفـس يوادیـصلا



(1 ) فوخلایلع مهفایـسأب نیمدـقم اودـشف لاتقلا لوأ یف اولتاق مهنإف يذـئاعلا ، هللا دـبع نب ( 1 ) عمجمو دـلاخ ، نب ورمع یلوم دعـسو یناملـسلا ،

، مهذقنتـساف یلع نب سابعلا مهیلع لمحف دیعب ، ریغ مهباحـصأ نم مهوعطقو مهنوزوحی اوذـخاف سانلا مهیلع فطع اولغو املف سانلا ،. دحاو ناکم یف اولتق یتح رمالا لوأ یف اولتاقف مهفایسأب اودش مهودع مهنم اند املف اوحرج ، دق اوءاجف

نب ورمع نب دیوس هباحـصأ نم نیـسحلا عم یقب نم رخآ ناک لاق : یمعثخلا ریهز نب نامحرلا دبع نب ریهز ینثدـح فنخم - وبأ لاق بلاط یبأ ینب نم لیتق لوأ ناکو لاق : یمعثخلا ، عاطملا یبأ

فوفص یف اولغوأف اومدقت فطلا موی ناک املف مالسلا ، هیلع نیسحلا مهذخأ مث رحلا ، مهعنامف ۀعامجو ، يوادیـصلا دلاخ نب ورمع عم نادعب دحاو ناکم یف اولتقف اودع ، اوریو نیملاس اوعجری نا اوبأ مهنکلو مهصلخو ، سابعلا مهل بدتناف مهب ، اوطاحأ یتح ۀفوکلا لهأ

. بسنلا لهأ هرکذ امک جحذم نم نطب دارمو دارم ، نم نطب مهو ناملس یلإ ۀبسن یناملسلاو دباوللا . دسألا لاتق اولتاق . يذئاعلا یجحذملا ةریشعلا دعس نب هللا دبع نب ةانم دبع نب سایا نب کلام نب عمجم نب هللا دبع نب عمجم وه ( 1)

باـسنألا لـهأ اـمهرکذ مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ باحـصأ نم اـیعبات عمجم هدـلو ناـکو ایباحـص ، يذـئاعلا عمجم نب هللا دـبع ناـک مالسلا هیلع نیسحلا مهذخأو رحلا مهعنامف مالـسلا هیلع نیـسحلا یلإ يوادیـصلا دلاخ نب ورمع عم اءاج هنباو عمجم ناکو تاقبطلاو ،

. کلذ مدقت امک (160)

بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 3 ) لتقلا (، 1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) دلاخ نب ورمع (، 1 ) ورمع نب دیوس ثحبلا : حـیتافمهحفص دلاـخ نب ورمع (، 1 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) ءاروشاـع موی (، 3 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) مالسلا امهیلع

(1 ) ۀعامجلا (، 1 ) هللا دبع نب عمجم (، 2 ) يوادیصلانب ةرم یبأ ۀنبا یلیل همأو یلع نب نیسحلا نبا ربکألا ( 1 ) یلع ذئموی

نع ثیدحلا يورو نافع ، نب نامثع ۀفالخ لئاوأ یف دلو ءادفلا هل یحورو مالـسلا مهیلع بلاط یبأ نب یلع نب نیـسحلا نب یلع ( 1)هیلع هدج دعب وأ بسنلاو خیراتلا ءاملع نع هلقنو رئارـسلا یف هرـس سدـق سیردإ نبا هققح امک مالـسلا هیلع بلاط یبأ نب یلع هدـج تنب ۀنومیم اهمأو یفقثلا ، دوعسم نب ةورع نب ةرم یبأ تنب یلیل همأو : داشرالا یف هرـس سدق دیفملا خیـشلا هرکذ امک نیتنـسب مالـسلا

. ۀیمأ نب صاعلا یبأ تنب اهمأو ۀیمأ ، نب برح نب نایفس یبأ ؟ رمالا اذهب سانلا قحأ نم لاق : ۀیواعم نا جرفلا : وبأ يور قلخلاو قلخلاو قطنملا یف هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر هدجب هبشی ناک

ینب ۀعاجـش هیفو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر هدـج مالـسلا هیلع یلع نب نیـسحلا نب یلع رمالا اذـهب سانلا یلوأ لاق ال ، تنأ ، اولاـق . رعاشلا لوقی مالسلا هیلع یلع یفو فیقث وهزو ۀیمأ ، ینب ءاخسو مشاه ،

* هران هل تبـش اذإ ناک لکالا یلع لغی مل عجـضنا اذإ * یتح محللا ئهن یلغی لعان نمو یـشمی فتحم نم هلثم * ترظن نیع رت مل نبا ینعأ لطابلاب قحلا عیبی الو هنید * یلع ایندـلا رثؤی لهألاب ال سیل یح درف وأ لمرم * سئاب اـهاری اـمیک لـئاقلا فرـشلاب اهدـقوی

نال وأ تاـیاورلا حـصأ یلع ربکـألا هنـأل ربکـألاب ، بقلیو نسحلا اـبأ ینکی : لـضافلا بسحلا تنب نب ینعأ يدـنلاو * يدـسلا اذ یلیل یلع نم ربکأ وهف بسنلا ، لهأ هرکذ امک دمحمو رفعجو هللا دبع مهئامسأ ۀثالثو یلع مهئامسأ ۀثالث ۀتس ، ادالوأ مالسلا هیلع نیسحلل

(161)یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 2 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا (، 1 ) یلع نب نیسحلا ثحبلا : حیتافمهحفص نافع نب نامثع ۀفیلخلا (، 2 ) هلآو هیلع هللا یلص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) مالسلا هیلع بلاط وبأ (، 2 ) مالسلا امهیلع بلاط

(1 ) برحلا (، 1 ) عیبلا (، 1 ) جرفلا (، 1 ) مشاه ونب (، 1 ) نیسحلا نب یلع (، 1 ) ۀیمأ ونب (، 1 ) یلحلا سیردإ نبال رئارسلا باتک (، 1)



: لوقی وهو سانلا یلع دشی ذخا هنأ کلذو یفقثلا دوعسم نب ةورع . ۀیاور یلع ثلاثلا

ةدحو یلإ رظن امل هنإف نیسحلا ، نب یلع مالسلا هیلع نیسحلا راصنأ دعب مشاه ینب نم فطلاب لتق نم لوأ ناکو هریغو : جرفلا وبأ لاق هینیع یخرأف اـقلخ مهنـسحأو اـهجو ساـنلا حبـصأ نم ناـکو زاربلا ، یف هنذأتـساف حاـنجلا ، اذ یعدـی هل سرف یلع وهو هیلإ مدـقت هیبأ انرظن کیبن یلإ انقتـشا اذإ انکو کلوسرب ، اقطنمو اقلخو اقلخ سانلا هبـشأ مالغ مهیلإ زرب دق هنأ دهـشا مهللا لاق : مث قرطأو عومدـلاب

. هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر یف ینظفحت ملو یمحر ، تعطق امک کمحر هللا عطق دعس نب ای حاص : مث هیلإ ،. لوقیو موقلا یلع دش هیبأ نم نذالا یلع مهف املف

دیدـحلا لقثو ینلتق ، دـق شطعلا تبأ ای لوقی وهو هیبأ یلإ داع مث ادـیدش ، الاتق لتاقف نتملا یف هلقن امک یلع نب نیـسحلا نب یلع انا یلص دمحم كدجب یقتلملا عرـسأ امف ربصاو الیلق ، ینب ای لتاق ءاملا یل ینا هاثوغ ، او لاقو : مالـسلا هیلع نیـسحلا یکبف یندهجأ ، دق

یف مهـسب يدبعلا ذقنم نب ةرم هامرف هدجو ، هیبأ لعف لعفی مهیلع رکف ادبأ ، اهدعب أمظت ۀبرـش ال یفوألا هسأکب کیقـسیف هلآو هیلع هللا . هقلح

، مهمزهیف ةرـسیو ۀنمی موقلا یلع دشی نیـسحلا نب یلعو ذقنم ، نب ةرم یبنجبو افقاو تنک يدزألا : ملـسم نب دـیمح لاق جرفلا : وبأ لاق : لاقف هوشوتحا ، نیذلا ءالؤه کیفکی لقت ، ال تلقف : هابأ ، هب نلکثأل مالغلا اذه یبرم نا برعلا ماثآ یلع ةرم : لاقف

(162)هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (3 ) لتقلا (، 2 ) جرفلا (، 1 ) يدزألا ملسم (، 1 ) مشاه ونب (، 2 ) نیسحلا نب یلع (، 1 ) یلع نب نیسحلا نب یلع (، 1 ) ءاروشاع موی (، 2)

… یلع نب نیسحلا نب یلع لاتق

یعدلا نبا انیف مکحی هللاات ال یبنلاب یلوأ تیبلا برو نحن یلع * نب نیسح نب یلع انا مهفویـسب هووتحاف ءادـعألا ، یلع هب رکف هسرف ، قنتعاف هسرف ، سوبرق یلع بلقناـف هحمرب ، هنعطف ۀـبیتک ، درطی وهو یلع اـنب رمو نلعفـأل

دـشف ۀلیللا ، كرظتنی وهو یفوألا هسأکب یناقـس دق یفطـصملا يدـج اذـه یتبأ ، ای کیلع مالـسلا ایندـلا قرافی نا لبق حاصف هوعطقف ،لوسرلا ۀـمرح كاهتنا یلعو هللا ، یلع مهأرجأ امف ینب ای كولتق ، اموق هللا لتق لاقف : عطقم ، وهو هیلع فقو یتح مالـسلا هیلع نیـسحلا

. لوقأ هیفو افعلا كدعب ایندلا یلع لاقو : عومدلاب هانیع تلهتسا مث هلآو هیلع هللا یلص هنم طهرلا لمحی ام يرعش تیل ۀقیلخ مهیفو مهب یلوأ یه فویـسب * هئادعأ هتعطق ۀقیلخو ۀقلخو اقطن هللا لوسرب * يرولا هبـشأ یباب

عـضوملا فرـشلا : صخری ، دـض ۀـیناثلا لغی ریفی ، يا یلغی ریوصتلا ، اهحتفبو عبطلا ، ءاـخلا مضب قلخلا ۀـقیلخلا ریخ ماـظع مأ ادـسج * : رعاش لاق لبج ۀنز یلع وهو یلاعلا

: يدنلاو لیللا لوأ يدـن يدـسلا : لباق ، ماع هنمو کیلع ، لبقملا لباقلا : يرامح عیفرلا فرـشلل دوقأو یـسلجم * برقی الف يدـنلا یتأ . میرکلا نع امهبو امهنم لکب ینکیو لیللا ، رخآ يدن

یلسن تعطق امک كدلو ، نم کلسن عطق يا کمحر : هللا عطق (163)

(1 ) لتقلا (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص مل نا لعفی ناک ام لثم لعفی یبرم نا برعلا ماثآ یلع لاقف : یثیللا مث يدبعلا نامعنلا نب ذقنم نب ةرم هب رصبف ارارم ، کلذ لعفف لاق

. مهفایسأب مهوعطقف سانلا هل اووتحاو عرصف هنعطف ذقنم نب ةرم هضرتعاف هفیسب ، سانلا یلع دشی رمف هابأ ، هلکثأ



اموق هللا لتق لوقی : نیـسحلا نم ذئموی ینذأ عامـس لاق : يرزآلا ملـسم نب دـیمح نع دـشار یبأ نب نامیلـس ینثدـح فنخم - وبأ لاق تجرخ ةأرما یلإ رظنا ینأکو لاق : افعلا ، كدـعب ایندـلا یلع لوسرلا ، ۀـمرح كاهتنا یلعو ناـمحرلا ، یلع مهأرجأ اـم ینب اـی كولتق ،

هیلع تبکأ یتح تءاجف هللا ص ، لوسر ۀـنبا ۀـمطاف ۀـنبا بنیز هذـه لیقف هاخأ نبا ایو هایخأ ای يدانت : ۀـعلاطلا سمـشلا اهنأک ۀعرـسم هعرـصم نم هولمحف مکاخأ ، اولمحا لاقف : هیلإ هنایتف لبقأو هنبا یلإ نیـسحلا لبقأو طاطـسفلا . یلإ اهدرف اهدـیب ذـخأف نیـسحلا اهءاجف

. همامأ نولتاقی اوناک يذلا طاطسفلا يدی نیب هوعضو یتح ، جرـسلا ةرورـضلا : یف الا ءارلا نکـست الو ءارلاو فاـقلا حـتفب سوبرق هیلع ، اولمتـشاو هوزاـح يأ هووتحا : هل ، بقع ـال هنإـف يدـلو نم

. تاقولخملا ینعمب ۀثلاثلاو ةریدجلا : ینعمب ۀیناثلاو ۀعیبطلا ، ینعمب یلوألا ۀقیلخلا ( فرشألا فجنلا ص 21 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

(164)(1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) لتقلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حیتافمهحفص

… لیقع نب ملسم نب هللا دبع ۀلتاقم

كرحی نأ عیطتـسی ذـخأف ال هتهبج یلع هفک عضوف مهـسب لیقع نب ملـسم نب ( 1 ) هللا دـبع یمر یئادـصلا حـیبص نب ورمع نإ مث لاق :نب نوع ( 2 ) یلع یناهبنلا مث یئاطلا ۀـبطق نب هللا دـبع لمحف بناج لک نم سانلا مهروتعاـف هبلق ، قلفف رخآ مهـسب هل یحتنا مث هیفک

هللا دبع نب دابع تنب بیبح مأ ءابهـصلا اهمأو نینمؤملا ریمأ تنب هیقر همأ مهیلع هللا ناوضر بلاط یبأ نب لـیقع نب ملـسم نب هللا دـبع وه ( 1)هیلع یلع اهدـلوأف رمتلا ، نیع یبس نم لیقو . ۀـمامیلا . یبس نم نینمؤملا ریمأل تعیب لـیق ۀـیبلغتلا . ۀـمقلع نب دـبعلا نب ییحی نبا ۀـعیبر

. ۀیقرو فرطألا رمع مالسلا : لوقی وهو موقلا یلع لمحف برحلا ملسم نب هللا دبع مدقت يورسلا : لاق

حیبص نب ورمع هامر مث تالمح : ثـالثب ـالجر نیعـستو ۀـینامث لـتق یتح یبنلا نید یلع اوداـب ۀبـصعو یبأ * وهو املـسم یقلأ مویلا اهب یقتی هتهبج یلع هدی هللا دبع عضوف هتهبج ، دارأف هیلع ، لبقم وهو مهـسب هللا دبع ورمع یمر ملـسم : نب دـیمح لاق مهـسب . یئادـصلا

. مهسلانب یلع دـعب هتلتق تناکو اعیرـص ، عقوف هبلق ، قلفف رخآ مهـسب هل یحتنا مث عطتـسی ، ملف اهکیرحت دارأف هتهبج ، یلع هدـی مهـسلا رمـسف

. مهریغ نود جرفلا وبأو ینئادملاو فنخم وبأ هرکذ امیف نیسحلا ۀلیقعلا بنیز همأ مالـسلا مهیلع بلاـط یبأ نب رفعج نب هللا دـبع نب نوع وه ( 2 ( ) فجنلا ص 50 ط ) نیـسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

تنب ءارهزلا ۀمطاف اهمأو مالسلا ، هیلع نینمؤملا ریمأ تنب يربکلا (165)

(، 1 ) مالـسلا هیلع بلاط وبأ (، 2 ) مالـسلا امهیلع بلاـط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 1 ) هللا دـبع نب نوع ثحبلا : حـیتافمهحفص ۀمطاف ةدیسلا (، 1 ) فرـشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) مالـسلا هیلع بلاط یبأ نب راـیطلا رفعج نب هللا دـبع (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملـسم

(1 ) رمتلا (، 1 ) برحلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) جرفلا (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 1 ) نیسحلا نب یلع (، 1 ) اهیلع هللا مالس ءارهزلا دمحم یلع یمیتلا لشهن نب رماع لمحو هلتقف بلاط یبأ نب رفعج نب

. هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر هیلإ لسرأو همزع ، نع عوجرلا هیف هلئـسی اباتک رفعج نب هللا دـبع هیلإ بتک ۀـکم نم مالـسلا هیلع نیـسحلا جرخ امل هنا ریـسلا : لهأ لاق



ۀنیدملا لماع صاعلا نب دیعس نب ورمع یلإ هللا دبع بهذ مث ۀنیدملا ، ۀنماسم یلإ لصی نأ لبق قیقعلا يداوب هایتأف ادمحمو ، انوع هینبا یبأف باتکلا هآرقأف قرع ، تاذب مالـسلا هیلع نیـسحلا ایقلف هللا دبع هعم جرخو ییحی هیخأ عم هیلإ هلـسرأو بتکف نیـسحلل ، انامأ هلأسف

یلإ باتکلا باوج بتکو هب ، ینرما ام یلإ هتنم یناو ریسملاب ینرمأف یمانم ، یف هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر تیأر ینا لاقو : امهیلع ناک ۀنیدملا یلإ امهیعنو نیسحلا یعن درو املو اولاق : هنم ، رذتعاو نیسحلاب هیدلو هللا دبع یـصوأ دقو اعجرو ، هاقرافف دیعـس ، نب ورمع

: لاقو هلعنب هللا دبع هفذحف نیـسحلا ، نم انیلع لخدو انیقل ام اذه سالـسلا : وبأ همالغ لاقف هنوزعی ، سانلا لخدف هتیب ، یف اسلاج هللا دبع باصملا یلع نوهیو امهنع سفنلاب یخـسی اممل امهنا هللاو هعم ، لتقا یتح هتقراف امل هتدهـش ول هللاو اذه ، لوقت نیـسحللأ ءانخللا نب ای

نا ال نیـسحلا عرـصمب یلع ززعأ دمحلا هللا لاقف : ءاسلجلا یلع لبقا مث هعم ، نیرباص هل نیـساوم یمع نباو یخأ عم ابیـصأ امهنا امهب ،. يدلوب هتیسآ دقف يدیب انیسح تیسن نکأ

: لوقی وهو موقلا یلإ رفعج نب هللا دبع نب نوع زرب يورسلا : لاق (166)

لوسرلا (، 2 ( ) مالـسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا اـمهیلع بلاـط یبأ نب رفعج ثحبلا : حـیتافمهحفص (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀـنیدم (، 2 ) مالـسلا هیلع بلاط یبأ نب رایطلا رفعج نب هللا دـبع (، 2 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دـمحم مرکألا

(1 ) قرعتلا قرعلا ، (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) دیعس نب ورمع (، 1 ) صاعلا نب دیعس نب ورمع نب دلاخ نب نامثع دشو لاق : هلتقف . بلاط یبأ نب رفعج نب هللا دبع ( 1 ) نب

هفیـسب مهیف برـضف رـشحملا یف افرـش اذهب یفک رـضخأ * حانجب اهیف ریطی رهزأ نانجلا یف قدص دیهـش رفعج * نب اناف ینورکنت نا یمیتلا ۀتق نبا نامیلس لوقی هیفو هلتقف . هفیسب یناهبنلا یئاطلا ۀنطق نب هللا دبع هبرض مث الجار رشع ۀینامثو سراوف ۀثالث مهنم لتق یتح

دق یلع * بلصل مهلک ۀتس لوسرلا لآ تیکب نا یبدناو لیوعو * ةربعب يدوج ینیع مالـسلا هیلع نیـسحلا اهب یثری یتلا هتدیـصق نم باصملا یلع یکبف یبرقلا * ووذ بیـصأ دقل يرمعلف لوذخب مهبونی امیف سیل مهاخأ * انوع تبدن نا یبدناو لیقعل ۀعبـسو اوبیـصأ

. فیحصت وهو لسالسلا وبأ بتکلا ضعب یف یضمیو فلا امهنیب نیسو مال مث ۀلمهملا نیـسلاو ۀحوتفملا ماللاب سالـسللا : وبأ لیوطلا : ۀنطق

. یط نوطب نم نطب ناهبن یلإ بوسنم ةدرفملا ءابلاو نونلاب یناهبنلا ءاط امهنیب نونلاو ۀمومضملا فاقلاب تنب ءاصوخلا همأ مالسلا ، مهیلع بلاط یبأ نب رفعج نب هللا دبع نب دمحم وه ( 1 ( ) فجنلا ص 39 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

نب زیزعلا دـبع نب ملاس تنب دـنه اهمأو لئاو . نب رکب نب یلع نب بعـص نب ۀـیاکع نب ۀـبلعث نب ذـئاع نب ۀـعیبر نب فیقث نب ۀـصفح نب نابیش نب لهذ نب ثرحلا نب ورمع نب رـشب تنب ۀنومیم اهمأو ۀبلعث ، نب تاللا میت نب کلام نب رماع نب ۀلوم نب نانـس نبا مورحم

. یلع نب بعص نب ۀیاکع نب نیصحلا نب ۀبلعث (167)

هیلع بلاط وبأ (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا (، 1 ) مالسلا امهیلع بلاط یبأ نب رفعج ثحبلا : حیتافمهحفص فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) رفعج نب هللا دبع مالغ سالـسللا وبأ (، 1 ) مالـسلا هیلع بلاط یبأ نب رایطلا رفعج نب هللا دـبع (، 1 ) مالسلا

(1 ) لتقلا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) برضلا (، 1 ) قیدصتلا (، 1 ) زیزعلا دبع (، 1 ) کلام نب رماع (، 1)ةرزع نب هللا دـبع یمرو هـالتقف . ( 1 ) بلاـط یبأ نب لـیقع نب نمحرلا دـبع یلع یـضباقلا مث ینادـمهلا طوس نب رـشبو ینهجلا ریـسأ

(2 ) نب رفعج یمعثخلا : لوقی وهو مهیلإ زربف برحلا یلإ نوع لبق دمحم مدقن يورسلا : لاق

مث سفنأ ، ةرـشع لتقف ناـیبتلاو لـیزنتلا مکحمو نآرقلا * ملاـعم اولدـب دـق ناـیمع يدرلا یف موق لاـعف ناودـعلا * نم هللا یلإ وکـشأ



. ءالولا یلع ۀمدقتملا ةدیصقلا نم ۀتق نب نامیلس لوقی هیفو یمیمتلا لشهن نب رماع هلتقف هیلع ، اوفطاعت راصنأ یف نیعلا راصبا لیـسم لـک لیـست عومدـب يدوجف * ینیع تیکب اـم اذإـف لوقـصم مراـصب هولع دـق مهیف * ردوغ یبنلا یمـسو

یف مدقت بوشآرهـش : نبا لاق هدـلو مأ همأ مالـسلا ، مهیلع بلاط یبأ نب لیقع نب نامحرلا دـبع وه ( 1 ( ) فجنلا ص 40 ط ) نیسحلا: لوقی وهو راصنألا دعب بلاط یبأ لآ ۀلمح

نب دـلاخ نبا نامثع هلتق یلوتف هوشوتحا مث اسراف ، رـشع ۀعبـس لتق یتح لتاقف یناوخإ مشاهو مشاه نم یناـکم * اوفرعاـف لـیقع یبأ . مهنم نطب یضباقلا مث ینادمهلا طوح نب رشبو ینهجلا میشأ

ورمع تنب ءاـصوحلا همأ مالـسلا ، مهیلع بلاـط یبأ نب لـیقع نب رفعج وـه ( 2 ( ) فـجنلا ص 51 ط ) نیـسحلا راصنأ یف نیعلا راـصبا نب رکب یبأ نب دبع نب بعک نب ناصهلا نب رماع نبا رغثلاب فورعملا

(168)رفعج (، 1 ) بوشآرهش نبا (، 1 ) لیقع نب نامحرلا دبع (، 2 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 2 ) مالـسلا هیلع بلاط وبأ ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) برحلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) میرکلا نآرقلا (، 1 ) لیقع نب . هلتقف بلاط یبأ نب لیقع

هیلع فیـسلا هدـی یف رمق ۀقـش ههجو ناک مالغ انیلإ جرخ لاق : ملـسم نب دـیمح نع دـشار یبأ نب نامیلـس ینثدـح فنخم - وبأ لاق تلقف هیلع ، ندشأل هللاو يدزألا لیفن نب دعـس نب ورمع یل لاقف يرـسیلا . اهنأ یـسنأ ام امهدحأ ، عسـش عطقنا دق نالعنو رازإو صیمق

هیلع دشف هیلع ندشأل هللاو لاقف لاق : هوشوتحا ) دق ) مهولوتحا دق مهارت نیذـلا ءالؤه لتق کیفکی کلذ ، یلإ دـیرت امو هللا ناحبـس هل :: لاق هامع ای لاقف : ههجول ، مالغلا عقوف فیسلاب ، هسأر برض یتح یلو امف

ارمع برضف بضغأ ، ثیل ةدش دش مث رقصلا ، یلجی امک نیسحلا یلجف ، روکذملا رکب یبأ نب دبع تنب ۀطیر اهمأو روکذملا ، رکب یبأ نب دـبع نب بعک نب دـلاخ نب ۀـلظنح تنب ةدوأ اهمأو يرماعلا ، بالک

. رماع نب ۀبتع نب ةرمس نب ۀبتع تنب ةدیمح اهمأو ۀعصعص ، نب رماع نب ۀعیبر نب دلاخ نب ۀیوعم تنب نینبلا مأ اهمأو : لوقی وهو امدق هفیسب مهیف برضی موقلا دلاجف لاتقلا یلإ مدقت يورسلا : لاق

طوح نب رـشب هلتق مث الجر ، رـشع ۀـسمخ لتقف بئاوذـلا ةداس اقح نحنو بلاغ نم مشاه یف رـشعم نم یبلاطلا * یحطبألا مالغلا اـنا . نمحرلا دبع هیخأ لتاق


فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 4 ) لتقلا (، 1 ) دعس نب ورمع (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 1 ) مالسلا هیلع بلاط یبأ نب لیقع ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) برضلا (، 1)

… یلع نب نسحلا نب مساقلا لاتق

نم ارمع اوذقنتـسیل ۀـفوکلا لـهأل لـیخ تلمحو هنع ، یحنت مث حاـصف قـفرملا ، ندـل نم ( 1 ) اهنطأف دـعاسلاب هاقتاف فیـسلاب اورمع ) )نیـسحلاب انأ اذإف ةربغلا تلجناو تام ، یتح هتأطوتف هیلع اهناسرفب لیخلا تلاجو اهرفاوح تکرحف اهرودـصب ارمع ، تلبقتـساف نیـسح ،

. كدج کیف ۀمایقلا موی مهمصخ نمو كولتق موقل ادعب لوقی نیسحو هیلجرب صحفی مالغلاو مالغلا سأر یلع مئاق رظنأ ینأکف هلمتحا مث هرـصان ، لقو هرتاو رثک هللاو توص ، کعفنی مث ال کبیجی وأ کبیجی الف هوعدت نأ کمع یلع هللاو زع لاق : مث

هنبا عم هاقلأ یتح هب ءاجف هب ؟ عنصی ام یسفن : یف تلقف لاق : هردص یلع هردص نیسح عضو دقو ضرألا ، یف ناطخی مالغلا یلجر یلإ



(2 ) مساقلا وه لیقف : مالغلا نع تلأسف هتیب . لهأ نم هلوح تلتق دق یلتقو نیسحلا نب یلع یبأ مأ همأ مالـسلا ، مهیلع بلاـط یبأ نب یلع نب نسحلا نب مساـقلا وه ( 2 ) توصلا وهو نینط اهل عمـس یتح اهعطقف يأ اـهنطأف : ( 1)

. ۀلمر اهمسا لاقی رکب ، نالعن هیلجر یفو رازإو صیمق هیلعو فیـسلا هدی یفو رمق ۀقـش ههجو ناک مالغ انیلإ جرخ لاق ملـسم ، نب دیمح نع جرفلا وبأ يور

فنخم یبأ نع نتملا یف هاندروأ امک ثیدحلا قاس مث يرسیلا تناک اهنأ یسنأ الو هیلعن يدحإ عسـش عطقناف هفیـسب برـضی یـشمف . تارابعلا ضعب یف ریسی فالتخا عم ملسم نب دیمح نع دشار یبأ نب نامیلس نع

نذأی ملف لاتقلا یف هنذأتسا همع ةدحو يأر امل هنا هریغ : لاقو (170)

بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 1 ) توملا (، 1 ) نیـسحلا نب یلع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) ۀمایقلا موی ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) لتقلا (، 1 ) برضلا (، 1 ) جرفلا (، 2 ) ملسم نب دیمح (، 1 ) نسحلا نب مساقلا (، 1 ) مالسلا امهیلع

. بلاط یبأ نب یلع نب نسحلا نب ناو لاق : هیلع ، همثإ میظعو هلتق یلوتی نأ هرکو هنع فرـصنا سانلا نم لـجر هیلإ یهتنا اـملک راـهنلا نم ـالیوط نیـسحلا ثکمو لاـق :

فیـسلا باصأو سنربلا عطقف هل سنرب هیلعو فیـسلاب هسأر یلع هبرـضف هاتأ ءادـب ینب نم ریـسنلا نب کلام هل لاـقی ةدـنک نم ـالجر مث سنربلا کلذ یقلأف لاق : نیملاظلا ، عم هللا كرشحو تبرش الو اهب تلکأ ال نیسحلا : هل لاقف امد ، سنربلا ألتماف هسأر یمدأف هسأر ،هللا دبع مأ هتأرما یلع کلذ دعب هب مدق املف زخ ، نم ناکو سنربلا ذخأ یتح يدـنکلا ءاجو دـلبو ایعأ دـقو متعاو اهـسبلف ةوسنلقب اعد هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر تنب نبا بلـسأ هتأرما : هل تلاـقف مدـلا ، نم سنربلا لـسغی لـبقأ يدـبلا رحلا نب نیـسح تخأ رحلا ۀـنبا هرجح یف هسلجأف هل یبصب یتا نیـسحلا دـعق املو لاق : تاـم . یتح رـشب اریقف لزی مل مل هنا هباحـصأ رکذـف ینع ، هجرخأ یتیب لخدـت

. نیسحلا نب ( 1 ) هللا دبع هنأ اومعز . مدقت امک هرخآ یلإ ثیدحلا قاسو رمف ۀقش ههجو ناک زربف هل ، نذا یتح هب لاز امف هرغصل ، هل

: مری مل طبـضلا : یفتحمب سیل ءادعألاب ناک مأ ۀینـسح * ۀماش هیلع تبلغ یفتحمب هوری الیک يدـعلا نیب هلعن * حلـصی ماقأ نیح هارتأ : رعاشلا لاق میری ، مار نم حربی مل يأ

نب یلع نب نیسحلا نب هللا دبع وه ( 1 ( ) فجنلا ص 36 ط ) نیـسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا مرت مل اذإ ریخب اناف اندنع * لزت اتبأ ال ایأ ۀنیدملا یف دلو مالسلا ، مهیلع بلاط یبأ

(171)توملا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) لسغلا (، 1 ) بلاـط یبأ نب یلع نب نسحلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر تنب نبإ ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) نیسحلا نب هللا دبع (، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) مالسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 1)

… هللا دبع ریغصلا هلفط مالسلا هیلع نیسحلا بلط

امف تلق : لاق : امد ، دـسأ ینب ای مکیف انل نا نیـسحلا : نب یلع نب دـمحم رفعج وبأ یل لاق يدـسألا : ریـشب نب ۀـبقع لاق فنخم وبأ لاق انأ یبنذ

دنه اهمأو بلک نب بانج نب میلع نب بعک نب رباج نب سوأ نب يدـع نب سیقلا ءرما تنب باـبرلا همأو حـصی ملو فطلا یف لـیقو :اهمأو مضمـض نب نیـصح نب ۀـبلعث نب ورمع تنب نوسیم اهمأو روکذـملا . بعک نب نصح نب داـصم نب دوعـسم نب عیبرلا تنب دونهلا

. مالسلا هیلع نیسحلا هللا دبع وبأ اهیف لوقی یتلا یهو یئاطلا مال نبا ۀثراح نب سوأ تنب بابرلا



جوز سیقلا ءرما ناکو باتع يدـنع بتاعل سیلو یلام * لج لذـباو اـمهبحأ باـبرلاو ۀنیکـس اـهب لـحت اراد * بحـأل یننا كرمعل مالـسلا هیلع نیـسحلا دنع بابرلا تناکف ةروهـشم هتـصقو مالـسلا ، مهیلع نیـسحلاو نسحلاو نینمؤملا ریمأ نم ۀـنیدملا یف هتانب ثالث

. اذه هللا دبعو ۀنیکس هل تدلوو هتخأ هب هتءاجف هعدویل ، هل الفط بلطف هطاطسف یلإ بهذ هسفن نم سیآ امل نیسحلا نا مهریغو : يربطلاو یناهبصإلاو يدوعـسملا لاق

. هحبذف هرحن یف عقوف مهس هاتا ذإ هیلإ رظنی وه انیبف هرجح ، یف هعضوو اهدی نم هلوانتف بنیز ،: لاقو ءامسلا یلإ هب یمرو هفکب مالسلا هیلع نیسحلا همد ذخاف اولاق :

ءالؤه نم انل مقتناو انل ، ریخ وه اـمل کـلذ لـعجاف ءامـسلا نم رـصنلا اـنع تسبح نا مهللا لیـصف ، مد نم کـیلع نوهأ نکی ـال مهللا . نیمحارلا محرا ای کنیعب هنا یب ام نوه دقلف نیملاظلا ،

(172)(، 4 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا (، 1 ) ریشب نب ۀبقع (، 1 ) دسأ ونب (، 1 ) نیسحلا نب یلع ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) جاوزلا جوزلا ، (، 1 ) ملظلا (، 1 ) ۀبلعث نب ورمع (، 1 ) ءاروشاع موی ، هحبذـف مهـسب دـسأ ینب ای مکدـحأ هامر ذإ هرجح یف وهف هل یبصب نیـسحلا یتأ لاق : کلذ ؟ امو رفعج ابأ اـی هللا کـمحر کـلذ یف

مقتناو ریخ وه امل کلذ لعجاف ءامسلا نم رصنلا انع تسبح کت نا بر لاق : مث ضرألا ، یف هبص هیفک ءالم املف همد ، نیـسحلا یقلتف . نیملاظلا ءالؤه نم انل

ةریفح طاطسفلا دنع هل رفح مالسلا هیلع نیـسحلا نإ مث ضرألا . یلإ ةرطق مدلا کلذ نم عقت مل هنا مالـسلا هیلع رقابلا نع يورف اولاق :. هفقوم یلإ عجرو هئامدب اهیف هنفدف هفیس نفج یف

لعف ام لعف مث کیلإ ، هیذخ لاقو : هتخأ یلإ هاطعأف هتحبذف ، ۀـباشن هتتاف هلبقیل ، هیلإ یموأف بنیز هتخأ يدـی نم لفطلا ذـخأ هنأ يورو . هئاعدب لاق ام لاقو هئامدب ،

يورملا وه لوألاو يونغلا ، رـشب نب ۀبقع هامر يذلا نا هریغ يورو يدسألا نهاکلا نب ۀلمرح مهـسلاب هامر يذلا نا فنخم وبأ يورو . مالسلا امهیلع رقابلا دمحم رفعج یبأ نع

وه رجحلا ؟ طبضلا هقفش یستکا دق ءامس ردب لقف * ءامدلا همسج تبضخ دق هقفش نم سوقلاک هوبأ ثیح يدر * مهس هاتا عیـضرلاب ، ماللاب بتکلا ضعب یف یـضمیو نسلألا ضعب یلع يرجیو نونلاب نهاکلا ناسنالا . نضح ۀنکاسلا میجلا اهدعبو ۀـلمهملا ءاحلا ثیلثتب

دنع ةدیدشلا ةرمحلا وه قفشلاو ردبلا ، ریمـض یلإ فاضم قفـش یه ۀیناثلاو ۀبحملا ۀهج نم رذحلا یلوألا ۀقفـشلا هفالخ . طوبـضملاو . ءاشعلاو برغملا نیب لیللا لوأ


ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 2 ) مالـسلا هیلع رقاـبلا یلع نب دـمحم ماـمإلا (، 1 ) مـلظلا (، 1 ) دـسأ ونب ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ( ) مالسلا امهیلع )

. بقع یبأ نبا وهو رعاشلا لوقی کلذلف هلتقف ، مهسب یلع نبا نسحلا ( 1 ) نب رکب ابأ يونغلا ۀبقع نب هللا دبع یمرو لاق :هللا دبع همأ نم هتوخإل لاق یلع نب سابعلا ( 2 ) نأ اومعزو لاق : رکذتو دعت يرخأ دسأ یفو انئامد * نم ةرطق ینغ دنعو

. هلتق يونغلا ۀبقع نب هللا دبع نا جرفلا وبأ يور هدلو مأ همأ مالسلا . مهیلع بلاط یبأ نب یلع نب نسحلا نب رکب وبأ وه ( 1): هلوقب ۀتق نبا نامیلس ینع هایإو هلتق ، يذلا وه يونغلا ۀبقع نأ يورو

سابعلا وه ( 2 ) تلز لعنلا اذإ سیق انلتقتو اهریقف * انربج سیق ترقتفا اذإ تلح ثیح اهب اموی مهیزجنـس انئامد * نم ةرطق ینغ دنعو



. نیعمجأ مهیلع همالسو هللا تاولص بلطملا دبع نب بلاط یبأ نبا یلع نب رماع نب بالک نب دیحولاب فورعملا رماع نب ۀعیبر نب دـلاخ نب مازح تنب ۀـمطاف نینبلا مأ همأو ةرجهلا ، نم نیرـشعو تس ۀنـس دـلو

. ۀعصعص نبا نب نزاوه سیئر مرخألا کلام نب لزرق سراف لیفطلا نب ةرمع اهمأو بالک نب رفعج نب کلام نب رماع نب لیهـس تنب ۀـمامت اـهمأو

ةدابع نب نزاوه سراف ۀـیوعم یبأ تنب فشخلا مأ اهمأو بالک نب رفعج نب ۀـبتع نب لاحرلا ةورع تنب ۀـشبک اهمأو بالک ، نب رفعج . ۀعصعص نب رماع نب ۀعیبر نب بالک نب لیقع نب

سمش دبع تنب ۀکتاع اهمأو بالک . نب رفعج تنب ۀمطاف اهمأو (174)

کلام نب رماع (، 1 ) نسحلا نب رکب وـبأ (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 2 ) ینغلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ةالصلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) جرفلا (، 1)

اولتقف اولعفف مکل دلو هنإف ال مکثرأ یتح اومدقت یمأ ینب ای نامثعو : رفعجو . فانم دبع نب

رغألا ۀعیبض نب ردجح تنب اهمأو ۀمیزخ . نب دسأ نب نادرذ نب ۀـبلعث نب ثرحلا نب نیعق نب رـصن نب ریمع نب بهو تنب ۀـنمآ اهمأو . ۀبلعث نب سیق نب کلام تنب اهمأو رازن ، نب ۀعیبر نب لئاو نب رکب نب یلع نب بعص نب ۀباکع نب ۀبلعث نب سیق نب

. ةرازف نب حمس نب مصع یبأ نب نیشخ نیسارلا يذ تنب اهمأو . نافطغ نب ثیرلا نب ضیغب نب نایبذ نب دعس نب فوع نب ۀمرص نب ورمع تنب اهمأو

اهتدلو دق ةأرما ینغبأ اهباسنأو ، برعلا رابخاب املاع ۀباسن ناکو لیقع هیخأل لاق ع ) ) نینمؤملا ریمأ نا ةدمعلا : یف يدوادـلا دیـسلا لاق برعلا یف سیل هنإف ۀـیبالکلا ، دـلاخ نب مازح تنب ۀـمطاف نع تنأ نیأ هل : لاقف اسراف : اـمالغ یل دـلتف اـهجوزت ـال برعلا نم ۀـلوحفلا

: ةریحلا کلم رذنملا نب نامعنلل دیبل لوقی اهئابآ یفو سرفأ ، الو اهئابآ نم عجشأ اهموق نمو برعلا ، نم دـحأ هیلع رکنی ـالف ۀـعمجملا طـسو ماـهلا نوبراـضلا ۀعـصعص نب رماـع ریخ نحنو ۀـعبرألا * نینبلا ماونب نحن

ریمأ اهجوزتف قوتزملا ، سراـف رماـع هنباو لزرق سراـف لـیفطلاو ۀعاجـشلا ، یف هلثم برعلا یف فرعی مل يذـلا ءارب وبأ ۀنـسألا بعـالم تبجنأو هل تدلوف ع ،) ) نینمؤملا

(175)( نینبلا مأ ) ۀیبالکلا دلاخ نب مازح تنب ۀمطاف ةدیسلا (، 2 ) مالسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) بهو تنب ۀنمآ (، 1). لضفلا ابأ ینکیو مشاه ینب رمق هنمز یف بقلی سابعلا تدلو ام لوأو

عمو لازنلاب ، هوبأ هل نذأی ملف بورحلا ضعب رضح ۀنـس ، ةرـشع عبرأ هیبأ عم سابعلا شاعو نامثع ، هدعبو ارفعج ، هدعبو هللا ، دبع هدعبو امیسو اسراف اعاجش ادیا ع ) ) ناکو هرمع ، ةدم کلذو ۀنس ، نیثالثو اعبرأ ع ) ) نیسحلا هیخأ عمو ۀنس ، نیرـشعو اعبرأ ع ) ) نسحلا هیخأ

ذفان یلع نب سابعلا انمع ناک لاق : هنأ ع ) ) قداصلا هللا دـبع یبأ نع يورو ضرألا ، یف ناطخت هالجرو مهطملا سرفلا بکری امیـسج . ادیهش یضمو انسح اءالب یلبأو ع ) ) هللا دبع یبأ عم دهاج نامیالا : بلص ةریصبلا ،

یلص هللا لوسر یلع دشأ موی نم ام لاق : مث ربعتساف ع ) ) یلع نب سابعلا نب هللا دیبع یلإ اموی رظن هنأ ع :) ) نیسحلا نب یلع نع يورو یبأ نب رفعج همع نبا هیف لتق ۀتوم موی هدـعبو هلوسر دـسأو هللا دـسأ بلطملا دـبع نب ةزمح همع هیف لتق دـحأ ، موی نم هلآو هیلع هللا

، همدـب لجو زع هللا یلإ برقتی لک ۀـمألا ، هذـه نم مهنأ نومعزی لجر ، فلأ نوثالث هیلإ . فلدزا ع ) ) نیـسحلا مویک موی ـالو بلاـط ،



تعطق یتح هسفنب هاخأ يدفو یلبأو ، رثآ دقلف سابعلا هللا محر لاق : مث اناودعو . املظو ایغب هولتق یتح نومظعتی الف هللااب مهرکذـی وهو هللا دـنع سابعلل نأو ع .) ) بلاط یبأ نب رفعجل لعج امک ۀـنجلا یف ۀـکئالملا عم امهب ریطی نیحاـنج اـمهنم لـجو زع هللا هلدـبأف هادـی ،

. ۀمایقلا موی ءادهشلا عیمج اهنوطبغی ۀلزنم یلاعتو كرابت (176)

امهیلع نیدباعلا نیز داجسلا نیسحلا نب یلع مامإلا (، 2 ) مالسلا امهیلع نینمؤملا ریمأ یلع نب سابعلا لضفلا وبأ ثحبلا : حیتافمهحفص نسحلا مامإلا (، 1 ) مالسلا امهیلع قداصلا دمحم نب رفعج مامإلا (، 2 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا (، 1 ) مالسلا

یبأ نب رفعج (، 1 ) مالسلا هیلع ءادهـشلا دیـس بلطملا دبع نب ةزمح (، 1 ) مالـسلا هیلع بلاط وبأ (، 1 ) مالـسلا امهیلع یبتجملا یلع نب بلصلا (، 1 ) ةداهشلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ۀمایقلا موی (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) مالسلا امهیلع بلاط

(1)هباحـصأو هتیب لهأ اروشاع ) ۀـلیل ) ۀـلیللا کلت عمج مالـسلا هیلع نیـسحلا نا لاق : یقرـشملا سیق نب كاحـضلا نع ریـسلا لـهأ يورو

. ادبا کلذ هللا انارأ ال كدعب ، یقبنل کلذ لعفن مل لاقف : سابعلا ماقف خلا تیب لهأ ملعا یناف ال دعب اما اهیف : لاق یتلا هتبطخب مهبطخف . دعب رکذیسو مالکلا اذه هبشی امب هباحصأو هتیب لهأ ملکت مث

ةربس یبأ نب نامحرلا دبع دسأو جحذم عبر یلعو يدزألا ، میلس نب ریهز نب هللا دبع ۀنیدملا عبر یلع لعج دعس نبا حبصأ املو اولاق :نب ورمعل ۀنمیملا لعجو یحایرلا ، دیزی نب رحلا نادمهو میمت عبر یلع و سیق ، نب ثعـشألا نب سیق ةدنکو ۀعیبر عبر یلعو یفعجلا ،

ۀیارلا یطعأو یعبر نب ثبشل لاجرلاو یـسمحألا . سیق نب ةرزعل لیخلاو یبابـضلا ، نشوجلا يذ نب رمـشل ةرـسیملاو يدیبزلا ، جاجحلا . هالوم دیردل

. سابعلا هاخأ ۀیارلا یطعأو بیبحل ةرسیملاو ریهزل ۀنمیملا لعج مالسلا هیلع نیسحلا حبصأ املو اهیأ هتوص : یلعأـب اـهلوأ یف يداـنو هتلحار یلع هتبطخ بطخ اـمل مالـسلا هیلع نیـسحلا نا سیق نب كاحـضلا نع فنخم وـبأ يورو

. نهتاوصأ تعفتراو نیکبو نحصف اذه همالک ءاسنلا عمس ینولجعت الو یلوق اوعمسا سانلا داع نتکس اذإ یتح نهاتکسی ایضمف نهئاکب ، نرثکیل يرمعلف نهاتکسأ امهل : لاقو ایلع هدلوو سابعلا هاخأ نهیلإ لسرأف

(177)ةرایز (، 1 ) یحایرلا دیزی نب رحلا (، 1 ) ثعشا نب سیق (، 2 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص ریهز (، 2 ) سیق نب كاحضلا (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1 ) یبأ نب نامحرلا دبع (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش (، 1 ) ءاروشاع

(1 ) میلس نب نباو رفعج وبأ لاقو اقطنم هنم غلبأ هدعب الو هلبق طق ال املکتم تعمـس ام هللاوف لاق : هیبن . یلع یلـصو هیلع ینثأو هللا دمحف هتبطخ ، یلإ

مهفایـسأب نیمدقم اودشف ثرحلا نب ةدانجو هللا دبع نب عمجمو دعـس هالومو دلاخ نب رمع مدـقت نیقیرفلا نیب برحلا تبـشن امل ریثألا هاخأ مهل مالـسلا هیلع نیـسحلا بدـنف مهباحـصأ ، نم مهوعطقو مهنوزوحی اوذـخاف ساـنلا ، مهیلع فطع مهیف اولغو اـملف ساـنلا یلع اوناک مهنکلو مهب . یتأـف هیلع اوملـسف مهیلإ صلخو هباحـصأ نع مهقرف یتح هفیـسب مهیف برـضف هدـحو ، موقلا یلع لـمحف ساـبعلا ،هربخأ هیخأ یلإ ساـبعلا داـعف دـحاو ، ناـکم یف اولتق یتـح مهنع عفدـی وهو لاـتقلا اوداـعف نیملاـس ، مهذقنتـسی نا هیلع اوبأـف یحرج ،

. مهربخبدعب ۀبرق ابأ ینکیو ءاقسلا ، بقلی ناکف اءام یقتـسا وأ هباحـصأ نع یماحو نیـسحلا ماما هئاول زکر امبر سابعلا ناکو ریـسلا : لهأ لاق

. هلتقیلاعت هللا دنع مکبستحأل اومدقت همأ : نم هتوخإل لاق هتیب لهأ نم ۀلمجو هباحصأ لتق دعب مالـسلا هیلع نیـسحلا ةدحو يأر املو اولاق :



. لاصملا یف هنذأتساو مالسلا هیلع نیسحلا یلإ ءاجف اولتق ، یتح اومدقتف مکل ، دلو هنإف ال تمئسو يردص قاض دقل لاقف : یئاول ، لماح تنأ هل : ع ) ) لاقف

(178)دلاخ نب رمع (، 1 ) هللا دبع نب عمجم (، 1 ) ریثألا نبإ (، 3 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ةالصلا (، 1 ) برحلا (، 5 ) لتقلا (، 1)مث ۀفرغ ءاملا نم فرتغاو اولاق ۀبرقلا ءالم یتح موقلا یلع لمحو هتبرق ذخاف اءام ، انل قستـساف تمزع نا ع .) ) نیـسحلا هل لاقف ةایحلا ،

: لاقو اهب یمرف ع ) ) نیسحلا شطع رکذ قیرطلا هیلع ذخاف داع مث نیعملا دراب نیبرشتو نونملا * دراو نیـسحلا اذه ینوکت نا تنک هدعبو ال ینوه * نیـسحلا دعب نم سفن ای

: لوقی وهو هفیسب مهبرضی لعجف هبرـضف یقتلملا موی توملا باهأ الو اقـسلاب * ودـغأ سابعلا انا ینا یقل تیلاصملا یف يرادا یتح اـقز * توملا ذإ توملا بهرأ ـال

ینید نع ادـبا یماحأ ینا ینیمی * اومتعطق نا هللاو لوقی وهو هلامـشب ءاوللا ذـخاف اهاربف هنیمی یلع یـسبنسلا یئاـطلا لـیفط نب میکح ءاوللا مضف ۀتوم یف هراسیو هنیمی اوعطق ذإ رفعج همع لعف امک ) هردص یلإ ءاوللا مضف اهاربف ، هلامش یلع ینهجلا ءاقرو نب دیز هبرضف

: لوقی وهو هردص ) یلإ اعیرص رخف هسأر ، یلع دومعب هبرضف مراد ، نب نابأ ءانبأ نم یمیمت لجر هیلع لمحف يراسی مهیغبب اوعطق دق راجفلا * رـشعم نورت الا

، نیبجلا خوضرم راـسیلاو نیمیلا عوطقم هآرف رقـصلاک هللا دـبع وبأ هیلع ضقناـف یخأ ، اـی ینکردأ هتوص : یلعأـب يداـنو ضرـألا ، یلإ برضی لعجف موقلا یلع لمح مث هسفن تضاف یتح یکبی هسأر دنع سلجو اینحنم هیلع فقوف ۀحارجلاب ، اثترم مهسب نیعلا كوکـشم

نورفیف الامشو ، انیمی مهیف (179)

(3 ) توملا (، 1 ) برضلا (، 1 ) هللا دبع وبأ (، 2 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص . يدضع متتف دقو نورفت نیأ یخأ . متلتق دقو نورفت نیأ لوقی : وهو بئذلا اهیف دش اذإ يزعملا رفت امک هیدی نیب نم

نم راغـصلا ناملغلا الا هدعب لتقی ملو مالـسلا ، هیلع نیـسحلا ءادعأل نیبراحملا نم لتق نم رخآ سابعلا ناکو ادرفنم هفقوم یلإ داع مث : يدسألا دیز نب تیمکلا لوقی هیفو حالسلا اولمحی مل نیذلا بلاط یبأ لآ

نب لضفلا هدیفح لوقیو مامغلا بوص نیبراشلا مرکأ هولتق * ذإ ءایعدألا لتق ماقسألا یف سوفنلا ءافش ولحلا * مهرکذ نا لضفلا وبأو نیـسحلا یمحی فطتخت موقلا ماـهو ءـالبرکب هفقوم * ساـبعلل رکذ ـال ینا ع ) ) ساـبعلا نب هللا دـیبع نب نسحلا نب لـضفلا نب دـمحم

تناب ادهشم هب مرکأ فرشلاو لضفلا هیلع نیسحلا عم هدهشمک * اموی ادهشم يرأ الو فلتخیف ینثی الو یلوی الو امظ * یلع هیمحیو ةادـغ هلعف * یف رفعج تینثل يرـسیو ینمی هنم تعطق دـقو هردـص * ءاوللا كاذ دنـسمأ لوقأو فلخ هلاـعفأ هل عاـضأ اـمو هتلیـضف * ینمی هینیعب ریدی يدـهلا * سمـش کقوف تفقوأو ارکذ بیراحملا یف هنولتی نیملاعلا * یف كرکذ تیقبأو اردـص هنم ءاوللا مضتـسا

ارهظ هنم اورسک دق کلتقب يدعلاف * اینحنم لظ نئل يرسیو (180)

امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا اـمهیلع نینمؤملا ریمأ یلع نب ساـبعلا لـضفلا وـبأ ثحبلا : حـیتافمهحفص لتقلا (، 1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 1 ) دمحم نب لضفلا (، 1 ) يدسألا دیز (، 1 ) نسحلا نب لضفلا (، 1 ) ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم (، 1 ( ) مالسلا

(2)ادج قرتسا اناو يرسیو هیف جلدی رشحلا یلإ كانث * یقبأو کنم صخشلا يأن ارشن عیطتسی دعب يرت اذ نمو ءاوللا * فلف هاول اوقلأو



هدلو لمحتو هیثرت موی لک عیقبلا یلإ جرخت تناک دقو لماکلا حرش یف شفخألا نسحلا وبأ هدشنأ يذلا نینبلا مأ ۀمطاف همأ ءاثر نم . ۀبدنلا یجشل نوکبیف مکحلا نب ناورم مهیف ۀنیدملا و لهأ اهئاثر عامسل عمتجیف هللا دیبع

* بیـصأ ینبا نأ تئبنأ دـبل يذ ثیل لک ردـیح * ءانبأ نم هاروو دـقنلا ریهامج یلع رک * سابعلا يأر نم ای اـهنع هللا یـضر اـهلوق مأ کیو ینوعدت اهلوقو ال دحأ هنم اند امل کی دی * یف کفیس ناک ول دمعلا برض هسأرب ل امأ * یلبش یلع لیو دی عوطقم هسأرب

توملا اولـصاو دق یبرلا * روسن لثم ۀـعبرأ نینب نم الو تحبـصأ مویلاو مهب * یعدا یل نونب تناک نیرعلا ثویلب ینیرکذـت نینبلا * ۀعامج يورو نیمیلا عیطق اسابع نأب اوربخأ * امکأ يرعش تیل ای نیعط اعیرص یـسمأ مهلکف مهئالـشأ * ناصرخلا عزانت نیتولا عطقب

الجر تیأر لاق : ۀتابن نب غبصألا نب مسقلا نع (181)

(1 ) برضلا (، 1 ) توملا (، 1 ) ۀتابن نب غبصألا (، 1 ) مکحلا نب ناورم (، 1 ) دقرغلا عیقب ةربقم ثحبلا : حیتافمهحفص ینا لاقف : کفرعأ ، تدک ام هل : تلقو هریغت ببس نع هتلئـسف الیمج ، ضایبلا دیدش هفرعأ تنک دقو هجولا دوسأ مراد نب نابأ ینب نم

ینداقو یبیبالتب ذخأو مونلا یف ینئاج دقو الا نالا یلإ هتلتق ذنم ۀلیل تب امف دوجسلا ، رثأ هینیع نیب امیـسج ، امیـسو البرکب الجر تلتق عمسن انلز ام هنا هل : ةراج تلاقف ربخلا ، رـشتناف لاق : یحایـص عمـسیو الا یحلا یف دحأ یقبی الف حیـصأ ، لظأف اهیف ینعفدیف منهج ، یلإ

هللا دـعبأ الف هسفن ، نع وه ریخأ اذإ امأ تلاقف : اهانلأسف هتجوز یلإ یحلا بابـش یف تمقف لیللا ، نم ائیـش مانن انعدـی اـم یتح هحاـیص . مالسلا امهیلع یلع نب سابعلا وه لوتقملاو لاق : مکقدص ، دق هریغ ،

هلوط نع ۀیانک هذهو یلاعلا نمسلا شحافلا نیمسلا دمحمک : مهطملا ) ) لامجلا ۀماسولا نم میسولا ) . ) يوقلا دیسلاک : دیألا ) : ) طبـضلا( تنأ یـسفنب ) اولـصو اوصلخ : . ) هظح نم ناصقن الب هلثم نوکی نا ینمتی يأ هطبغی :) . ) هنم برقو هیلإ راس يأ فلدزا :) ( ) ع ) هتماسجو

. یسفنب کتیدف يا هیلع ناملسی ۀعداوملا مایأ یبحرألا رضنلا نب کلامو وه مالسلا هیلع نیسحلا یلإ ءاج اذه نادمه ) نم یقرـشملا سیق نب كاحـضلا )یف وهف مالسلا هیلع نیـسحلا دیفت هترـصن ال يأر نا هنا ۀطیرـش یلع كاحـضلا باجأو هلایعو ، هنیدب کلام رذتعاف هترـصنل ، امهاعدف

، معن لاق : یتطیرش ، هل : لاقو مالسلا هیلع نیسحلا یلإ ءاج نارفن الا هباحـصأ نم قبی مل اذإ یتح هنم مالـسلا هیلع نیـسحلا یـضرف لح ،یلع تردق نا ءاجنلا ، کل ینا نکلو

(182)امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا اـمهیلع نینمؤملا ریمأ یلع نب ساـبعلا لـضفلا وـبأ ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) مونلا (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) سیق نب كاحضلا (، 1 ) ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم (، 3 ( ) مالسلا. نتملا یف فنخم یبأ نع هلقن انمدق ام رخآ یلإ هسرف یلع لبقاف لح ، یف تنأف کلذ

ینومتمدقت نا مکنا کلذب ینعی مکل ) دلو هنإف ال . ) ۀلتاقملا یف هباحصأو مالـسلا هیلع نیـسحلل عقو امم ۀلمج نع ربخی ةاجنلا دعب وهف هنا ساـنلا ضعب معزو کلذـب ، يرجأ مظعیو ینزح دتـشیف مکنم . مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ بسن عطقنیف ۀـیرذ . مکل قبت مل مکولتقو

. کلذ نم اردق لجا سابعلا ناف فیرط ، اذهو يدلول . صلخ تلتق اذإف مکثاریم . زوحأل ینعی :لاق رأثی یتح هتماه تقز هراثب ذخؤی ملو ناسنالا لتق اذإ نولوقیو : ۀـماهلا هنومـسیو حیـصی ارئاط توملل نأ برعلا معزت حاص ، اقز :) )

: رعاشلا: لیفطلا نب رماع لاق رمشتملا ، عیرسلا لجرلا وهو تالصم ، عمج تیلاصملا ) ) اماه نیورملاب تیقزأ دقف وقزت * ةارهب ۀماه کت ناف تحت ةانثملا ءایلاو نیسلاو ةدرفملا ءابلا مث نونلا اهدعبو ۀلمهملا نیـسلاب یـسبنسلا ) ) مدقن مل ریواغملا ام اذإ اغولا * موی تیلاصملا اناو

مـساوهو ساـبعلا يأر نم اـی تیبـلا : ینعمف هوجولا ، حاـبق لـجرألا ، راـصق منغلا نم سنج دـقنلا ) . ) یط نم نطب سبنـس یلإ بوـسنم



ةدالقلا عضوم ببللاو بایثلا نم ببللا عضوم وهو بیبلت عمج یبیبالت ) ، ) عیدب وهو دقنلاب ۀفورعملا منغلا تاعامج یلع رک دسألل :(183)

( مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (2 ) لتقلا (، 1 ) توملا (، 1)

… یلع ءانبأ نامثعو رفعجو هللا دبع لاتق

یمرو هسأرب . ءاجو هلتقف ، یلع نب ( 2 ) رفعج یلع دـش مث هلتقف بلاط یبأ نب یلع نب ( 1 ) هللا دبع یلع یمرـضحلا تیبث نب یناه دشو دیزی نب یلوخ . ردصلا نم

ةالـصلا و مهیلع بلطملا دبع نب بلاط یبأ نب یلع نب هللا دبع وهو ( 1 ( ) فرشألا فجنلا ص 25 ط ) نیـسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا . مالسلا

نیـسحلا هیخأ عمو ۀنـس ، ةرـشع تس نسحلا هیخأ عمو نینـس تس هیبأ عم یقبو نینبلا ، مأ ۀمطاف همأو نینـس نامث وحنب هیخأ دـعب دـلو . هرمع ةدم کلذو ۀنس نیرشع اسمخ و

لوأف اومدقت ، مهل : لاقو ربکألاف ربکألا هتوخإ : سابعلا اعد هتیب لهأ نم ۀلمجو مالسلا هیلع نیسحلا باحصأ لتق امل هنا ریسلا : لهأ لاق برـضی لعجو هیدـی نیب مدـقتف کل دـلو هنإف ال کبـستحأو الیتق كارأ یتح یخأ ای مدـقت لاقف : همأو ، هیبأل هوخأ هللا دـبع هاعد نم

: لوقی وهو مهیف لوجیو امدق هفیسب نب یناه هیلع دشف لاوهألا رهاظ موی لک یف لاکنلا * وذ هللا لوسر فیـس لاعفالا یف ریخلا یلع كاذ لاضفالاو * ةدـجنلا يذ نبا انأ

. هلتقف هسأر یلع هبرضف یمرضحلا تیبث هیخأ دعب دلو مالـسلا مهیلع بلطملا دـبع نب بلاط یبأ نب یلع نب رفعج وه ( 2 ( ) فجنلا ص 34 ط ) نیـسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا

عم یقبو نینبلا ، مأ ۀمطاف همأو نیتنس وحنب نامثع (184)

ةالصلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) برضلا (، 2 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ( ) ع ) نیسحلا باحصا (، 3 ) بلاط یبأ نب یلع ثحبلا : حـیتافمهحفص (1)

ینب نم لجر هیلع دش مث مهسب بلاط یبأ نب یلع نب نامثع ( 1 ) یحبصألا. هرمع ةدم کلذو ۀنس نیرشعو يدحإ وحن نیسحلا هیخأ عمو ۀنس ةرشع یتنثا وحن نسحلا هیخأ عمو نیتنس وحن هیبأ

. هایإ هبحل رفعج هیخأ مساب هامس مالسلا هیلع نینمؤملا ریمأ نأ يورو کیوخأک الیتق كارأ یتح برحلا یلإ مدـقت هل : لاقف ارفعج اعد نامثعو هللا دـبع همأو : هیبأل سابعلا اوخأ لـتق اـمل ریـسلا : لـهأ لاـق

: لوقی وهو هفیسب مهیف برضی ءادعألا یلع دشو مدقتف ، مکل دلو هنإف ال امهتبستحا امک کبستحأف . هلتقف یحبصألا دیزی نب یلوخ هیلع دشف جرفلا : وبأ لاق لاضفألا يذ ریخلا یلع نبا یلاعملا * وذ رفعج انأ ینا

(. فجنلا ص 35 ط ) نیعلا راصبا عم یقبو نینبلا ، مأ ۀمطاف همأو نیتنـس ، وحنب هللا دبع هیخأ دعب دلو مالـسلا مهیلع بلطملا دبع نب بلاط یبأ نب یلع نب نامثع وه ( 1)ةدم کلذو ۀنس نیرشعو اثالث مالسلا هیلع نیسحلا هیخأ عمو ۀنس ، ةرـشع عبرأ وحن مالـسلا هیلع نسحلا هیخأ عمو نینـس عبرأ وحن هیبأ

. هرمع



. یخأ نوعظم نب نامثعب نامثع هتیمس امنا لاق : هنأ مالسلا هیلع نینمؤملا ریمأ نع يورو هفیـسب برـضی برحلا یلإ مدـقتف هللا دـبعل لاق امک یخأ ای مدـقت هل لاقو نامثع سابعلا اعد یلع نب هللا دـبع لتق امل ریـسلا : لهأ لاق

: لوقیورهاطلا لاعفلا وذ یلع یخیش رخافملا * وذ نامثع انأ ینا

(185)دیس یلع نب نیسحلا مامإلا (، 2 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 2 ) بلاط یبأ نب یلع ثحبلا : حیتافمهحفص

یحبصألا دیزی نب یلوخ (، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) مالسلا امهیلع یبتجملا یلع نب نسحلا مامإلا (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا(2 ) برحلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) برضلا (، 1 ) جرفلا (، 1 ) یلع نب هللا دبع (، 1)

دمحم ( 1 ) مراد نب نابأ ینب نم لجر یمرو هسأرب ءاجو هلتقف مراد نب نابأ . هسأر زتحاو هلتقف مراد نب نابأ ینب نم لجر هئاجف هبنجل ، طقس یتح هطهوأف مهسب یحبصألا دیزی نب یلوخ هامرف

رـشع ۀثالث دعب ملـسأ یحمجلا ، یـشرقلا حمج نب ۀفاذح نب بیهو نب بیبح نب نوعظم نب نامثع ۀمجرتلا : هذه یف عقو امم طبـضلا :یف رمخلا هسفن یلع مرح نمم ناـکو ةرجهلا نم نیتـنثا ۀنـس ۀـنیدملاب تاـم لـجر لوأ ناـکو اردـب دهـشو نـیترجهلا رجاـهو ـالجر ،

. عامجلل عطاق يأ ةرفجم هنإف مایصلاب کیلع لاقو : ملسو هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر هاهنف مالسالا یف ءاصتخالا دارأ نممو ۀیلهاجلا ،یلـص هللا لوسر یلع يؤرو هلبقف ، هیلع ینحنا مث بئاسلا ، ابأ هللا کمحر لاقو : هتیب یلإ هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر ءاج تاـم اـملو

. هروزی لعج هربق و یلع ارجح عضوو دقرغلا عیقب یف هنفدو هیلع یلص مث ءاکبلا ، رثأ هسأر عفر امل هلآو هیلع هللا نب نامثع ریخلا انفلـسب یقحلا لاق : هتنبا بنیز تتام املو نوعظم . نب نامثع انطرفب ینب ای قحلا لاـق : هدـعب هدـلو میهاربإ تاـم اـمل مث

(. فجنلا ص 34 ط ) نیعلا راصبا ) اهنم موقی ۀعرص ال هعرصو ۀحارجلاب هنخثأو هفعضأ هطهوأ : نوعظم ،. مالسلا مهیلع بلطملا دبع نب بلاط یبأ نب یلع نب رکب وبأ وه ( 1)

دلاخ نب دوعسم تنب یلیل همأو هللا . دبع وأ رغصألا دمحم همسا :(186)

(، 1 ) فرـشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) دـقرغلا عیقب ةربقم (، 3 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص (، 1 ) ربقلا (، 3 ) توملا (، 1 ) ءاکبلا (، 1 ) رغصألا دمحم (، 1 ) نوعظم نب نامثع (، 1 ) بلاـط یبأ نب یلع (، 1 ) یحبصألا دیزی نب یلوخ

(1 ) لهجلا. هسأرب ءاجو هلتقف بلاط یبأ نب یلع نب

نییمرضحلا سلجم یف اسلاج هتیأر لاق : یمرضحلا تیبث نب یناه نع نوکسلا نم لجر لیذهلا ( 1 ) وبأ ینثدح ماشه : لاق مصاع نب سیق تنب ةریمع اهمأو میمت . نب ةانم دیز نب ۀلظنح نب کلام نب مراد نب لشهن نب لدنج نب یملـس نب یعبر نب کلام نب

اهمأو رقنم نب دلاخ نب نانـس نب ماصع تنب قاتع اهمأو سعاقم ، وهو ثرحلا نب دـیبع نب ربولا لهأ دیـس رقنم نب دـلاخ نب نانـس نب یفو میمت . نب ةانم دیز نب دعس نب بعک نب ورمع نب نب سعاقم نب دیبع نب دلاخ نب نایفـس تنب اهمأو رقنم ، نب دعـسأ نب دبع تنب

: رعاشلا لاق هدج یملس : لیقو يونغلا . ۀبقع لب لیقو : یعخنلا ، ردب نب رجز هلتق لیق : لدنج نب یملس نومیملا دیسلا لب ةداسب * اوسیلو ماوقأ دوسی

. هلتق نم يردی الوتقم ال هیقاس یف دجو لیقو : نادمه ، نم لجر لب : لوقی وهو لتاقو برحلا یلإ مدقت هنأ ةاورلا : ضعب رکذو

. يونغلا ۀبقع مهنم ۀعامج : هلتق یف كرتشا یتح لتاقی لزی ملو لدعت مل مشاهو مشاه نم لوطألا * راخفلا وذ یلع یخیش



(. فجنلا ص 36 ط ) نیعلا راصبا . نیزر نباو يدوألا بیلکو یعخنلا میهاربإو ریبج نب دیعسو سنأ نع يور یفوکلا . لیذهلا وبأ يدوألا لیذهلا نب بلاغ ( 1)

. یح نب حلاص نب یلعو کیرشو لیئارسإو يروثلا هنع يور . هب سأب هیبأ ال نع متاح یبأ نبا لاق

(187)لیذهلا نب بلاغ (، 1 ) یعخنلا میهاربإ (، 1 ) ریبج نب دیعس (، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ) بلاط یبأ نب یلع ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) برحلا (، 4 ) لتقلا (، 1 ) دیز نب دعس (، 1 ) حلاص نب یلع (، 1 ) لیذهلا وبأ (، 1 ) دلاخ نب نایفس (، 1)سیل ةرشع رشاع فقاول ینا هللاوف لاق : نیسحلا لتق دهش نمم تنک لوقی : وهو هتعمسف لاق : ریبک خیـش وهو هللا دبع نب دلاخ نامز یف

رازإ هیلع ۀـینبألا کلت نم دوعب کسمم وهو نیـسحلا لآ نم مالغ جرخ ذإ تعـصعصتو لـیخلا تلاـج دـقو سرف یلع ـالا لـجر اـنم هنم اند اذإ یتح ضکری لجر لبقا ذإ تفتلا ، املک نابذبذت هینذا یف نیترد یلإ رظنا ینأکف الامـشو ، انیمی تفتلی روعذـم وهو صیمقو

. هسفن نع ینک هیلع بتع املف مالغلا ، دصتقا مث هسرف نع لام : لاق یفعجلا رباج نع رمش نب ورمع ( 1 ) ینثدح ماشه : لاق

. تاقثلا یف نابح نبا هرکذو خیـشلا هدـعو ۀـقث نیعم : نبا نع میرم یبأ نبا لاقو ریناندـلا . نم مهاردـلا ءاضتقا یف هیلع افوقوم میهاربإ نع دـحاو رثأ یئاسنلا یف هل

باحصأ نم یفوک مهالوم يدسألا ةدایزو بلاغ دعب لیذهلا نبا ةدایزب يرخأو مالسلا هیلع رقابلا باحـصأ نم ناونعلا اذهب ةرات هر ) )وبأ یعیشلا یفوکلا یفعجلا رمـش نب ورمع ( 1 ( ) ج 2 ص 365 ) لاقملا حـیقنت ص 244 ) ج 8 ) بیذهتلا بیذهت مالـسلا هیلع قداصلا

. شمعألاو یفعجلا رباجو دمحم ، نب رفعج نع هللا ، دبع یبنلا ناک الاق : ةرامعو یلع نع لیفطلا ، یبأ نع رباج نع رمـش نب ورمع نع دیز نب دیـسأ انثدح دواد ، نب دماح انثدح يراخبلا : لاق

. قیرشتلا مایأ رخآ رصعلا ةالص عطقیو ةادغلا ، ةالص نم ۀفرع موی ربکیو رجفلا یف تنقی هلآو هیلع هللا یلص مالسلا هیلع رقابلا باحصأ نم رمش نب ورمع ناونعب ةرات هر خیشلا هدعو

(188)رقابلا یلع نب دمحم مامإلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ةداهشلا (، 3 ) رمش نب ورمع (، 2 ) یفعجلا رباج (، 1 ) هللا دبع نب دلاخ ثحبلا : حیتافمهحفص باتک (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) مالـسلا امهیلع قداصلا دمحم نب رفعج مامإلا (، 2 ) مالسلا هیلع رصعلا (، 2 ) ةالصلا (، 1 ) دیز نب دیسأ (، 1 ) هللا دبع وبأ (، 1 ) ۀفرع موی (، 1 ) لاجرلا ملع یف لاقملا حیقنت باتک (، 1 ) نابح نبال تاقثلا

(1 ( ) رهظلا دعب )

… بلغ نیح مالسلا هیلع نیسحلا

همف نم مدـلا یقلتی لعجف همف ، یف عقوف مهـسب میمت نب نیـصح هامرف ءاملا ، نم برـشیل اندـف شطعلا هیلع دتـشا یتح نیـسحلا شطع . ادحأ مهنم ضرألا یلع رذت الو اددب ، مهلتقاو اددع ، مهصحا مهللا لاقف : هیدی عمج مث هیلع ینثأو هللا دمح مث ءامسلا ، یلإ هب یمریو

بلغ نیح انیـسح نا هرکـسع : یف نیـسحلا دهـش نم ینثدح لاق : ۀتابن نب غبـصألا نب مساقلا نع بئاسلا نب دمحم هیبأ نع ماشه : لاق : لاق هتعیـش ، هیلإ مأتت ءاملا ال نیبو هنیب اولوح مکلیو مراد : نب نابأ ینب نم لجر لاقف لاـق : تارفلا ، دـیری ةانـسملا بکر هرکـسع یلع ، نیسحلا کنح یف هتبثأف مهسب ینابألا عزتنیو لاق : همظأ ، مهللا نیـسحلا لاقف تارفلا ، نیبو هنیب اولاح یتح سانلا هعبتاو هسرف برـضو

: لاق



. امد اتألتماف هیفک طسب مث مهسلا نیسحلا عزتناف نب دـمحأ هنع هتمجرت . یف تس ) ) یف قاحـسإ وبأ زازخلا نامیلـس نب میهاربإ هنع باتک ، هل مالـسلا هیلع قداصلا باحـصأ نم يرخأو

( بی ) یف رضنل نب دمحأ هنع ریخلاب . هل متخ نم باوث باب یف هی ) ) یف رـصنلا نب دمحأ هنع هقیرط ، یف هی ) ) هخیـشم یف زازخلا رـضنلا نب نامثع هنع یف .) ) یفو صب ) ) یفو بی ) ) یف يراصنألا دمحم وبأ هنع بی ) ) یف یسلایطلا دلاخ نب دمحم هنع ربصلا . باب یف ) ) یفو

ةریثک ةدـعو یف ) ) یفو بی ) ) یف یـسیع نب داـمح هنعو یف ) ) یفو بی ) ) یف راـتخملا نب نیـسحلا هنعو یف .) ) یف و بی .) ) یف یـسیع (. ج 3 ص 268 ) لادتعالا نازیم ج 2 ص 332 ) ) لاقملا حیقنت ج 1 ص 623 ) ) ةاورلا عماج

(189)باتک (، 1 ) مالـسلا امهیلع قداصلا دـمحم نب رفعج مامإلا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) میمت نب نیـصح (، 2 ) تارفلا رهن ثحبلا : حـیتافمهحفص

زازخلا رضنلا نب دمحأ (، 1 ) یسلایطلا دلاخ نب دمحم (، 1 ) لاجرلا ملع یف لاقملا حیقنت باتک (، 1 ) یلیبدرألا یلع دمحمل ةاورلا عماج (1 ) ربصلا (، 1 ) یسیع نب دامح (، 1 ) یسیع نب نامثع (، 1 ) راتخملا نب نیسحلا (، 1 ) نامیلس نب میهاربإ (، 1)

… نشوجلا يذ نب رمش لابقا

لعجف ءامظلا ، هیلع هللا بص یتح اریسی الا لجرلا ثکم نا هللاوف لاق : کیبن تنب نباب لعفی ام کیلإ وکشأ ینإ مهللا نیـسحلا : لاق مث : لوقیل هناو ءاملا ، اهیف لالقو نبللا اهیف ساسعو رکسلا هیف هل دربی ءاملاو هنع حوری نمیف ینتیأر دقل غبصألا : نبا مساقلا لاق يوری ، ال

مکلیو لوقی مث ۀـهینهلا عجطـضا هیف نم هعزن اذإف هبرـشیف تیبلا لهأ ایورم ناـک سعلا وأ ۀـلقلا یطعیف ءاـمظلا ینلتق ینوقـسأ . مکلیو . ریعبلا نطب دادقنا هنطب دقنا یتح اریسی الا ثبل ام هللاوف لاق : ءامظلا ، ینلتق ینوقسأ

هیف يذلا نیـسحلا لزنم لبق ۀفوکلا لهأ ۀـلاجر نم ةرـشع نم وحن رفن یف لبقا نشوجلا وذ نب رمـش نإ مث هثیدـح : یف فنخم وبأ لاق رمأ یف اونوکف داعملا موی نوفاخت متنکو ال نید مکل نکی مل نا مکلیو نیسحلا : لاقف هلحر نیبو هنیب اولاحف هوحن ، یـشمف هلایعو هلقث

. ۀمطاف نب ای کل کلذ نشوجلا : يذ نبا لاقف مکلاهجو ، مکماغط نم یلهأو یلحر اوعنما باسحأ ، يوذ ارارحأ ، مکایند ، ینزیلا بهو نب حلاصو یفعجلا ، دیزی نب ورمع نب معشقلاو یفعجلا نامحرلا دبع همساو بونجلا ، وبأ مهنم : ۀلاجرلاب هیلع مدقأو لاق :، حالسلا یف كاش وهو بونجلا یباب رمف مهـضرحی ، نشوجلا يذ نب رمـش لعجف یحبـصألا ، دیزی نب یلوخو یعخنلا سنا نب نانـسو

: رمش هل لاقف تنأ ؟ هیلع مدقت نا کعنمی امو لاق : هیلع ، مدقأ هل : لاقف : لاق کنیع ، یف نانـسلا ضخـضخأ نأ تممهل هللاو اعاجـش ناکو بونجلا وبأ هل لاقف ابتـساف ، اذ ؟ لوقت یل تنأو لاـق : اذ ؟ لوقت یلإ

مث لاق : کنرضأل . كرضأ نأ یلع تردق نئل هللاو لاقو : رمش هنع فرصناف (190)

نامحرلا دبع (، 1 ) دیزی نب ورمع (، 1 ) یعخنلا سنأ نب نانس (، 1 ) یحبصألا دیزی نب یلوخ (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) عنملا (، 1)

یلإ لبقأو ۀطاحإ ، هب اوطاحأ مهنا مث هنع ، نوفشکنیف مهیلع ، دشی نیسحلا ذخأف نیسحلا وحن ۀلاجرلا یف لبقأ نشوجلا يذ نب رمـش نا لاقف هسبحتل ، یلع ۀنبا بنیز هتخأ هتذخأف هلهأ نم مالغ ( 1 ) نیسحلا

تناک هللا دبع نب ریرج وخأ لیلشلاو یلجبلا هللا دبع نب لیلشلا تنب همأ مالسلا مهیلع بلاط یبأ نب یلع نب نسحلا نب هللا دبع وه ( 1). ۀبحص امهل

اعدو هتوسنلق مالسلا هیلع نیسحلا یقلأ همتش نأ دعب هسأر یلع نیسحلا هفیـسب يدنکلا رـسنلا نب کلام برـض امل دیفملا : خیـشلا لاق هیلإ اوداعو داع مث ۀئینه ثکمف مهعضاوم یلإ هعم نم رمش و هنع عجر اهیلع : متعاو ةوسنلقلا سبلو ۀقرخلاب هسأر دشف ةوسنلقو ، ۀقرخب



هتقحلف مالـسلا هیلع نیـسحلا همع بنج یلإ فقو یتح دشف قهاری ، مل مالغ وهو ءاسنلا دنع نم نسحلا نب هللا دبع جرخف هب ، اوطاحأو . یمع قرافأ هللاو ال لاقو : ادیدش اعانتما عنتماف ۀیخأ ، ای هیسبحا نیسحلا اهل لاقف یبأف ، هسبحتل بنیز

؟ یمع لتقتأ ۀثیبخلا نب ای کلیو مالغلا هل لاقف فیسلاب ، نیسحلا یلإ بعک نب رحب يوهأو . ۀقلعم یه اذإف دلجلا یلإ اهنطأف هدیب ، مالغلا هاقتاف فیسلاب ، رحب هبرضف

: لاقو هیلإ همضو مالسلا هیلع نیسحلا هذخاف هامأ ، ای مالغلا : يدانف . نیحلاصلا کئابآب کقحلی هللا ناف ریخلا کلذ یف بستحاو کب ، لزن ام یلع ربصا یخأ : نب ای

(191)ریمأ ماـمإلا (، 2 ( ) مالـسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا ماـمإلا (، 1 ) هللا هنعل نشوـجلا يذ نـب رمـش ثـحبلا : حـیتافمهحفص

(، 1 ) هللا دـبع نب ریرج (، 1 ( ) هرس سدق ) دیفملا خیـشلا (، 2 ( ) ع ) نسحلا نب هللا دـبع (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاـط یبا نب یلع نینمؤملا (1 ) ۀبانجلا (، 1 ) برضلا

نب هللا میت ینب نم هللا دیبع نبا بعک نب رحب يوهأ دقو لاق : هبنج . یلإ ماقف نیسحلا یلإ دتشی ءاجو مالغلا یبأف هیسبحا ، نیـسحلا : اهل اذإف ةدلجلا الا اهنطأف هدیب مالغلا هاقتاف فیـسلاب هبرـضف یمع ؟ لتقتأ ۀثیبخلا نب ای مالغلا : لاقف فیـسلاب ، نیـسحلا یلإ ۀباکع نب ۀـبلعث

: لاقو هردص یلإ همضف نیسحلا هذخاف هاتمأ ، ای مالغلا يدانف ۀقلعم ، هدی یلعو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسرب نیحلاصلا کئابآب کقحلی هللا ناف ریخلا ، کلذ یف بستحاو کب ، لزن اـم یلع ربصا یخأ نب اـی

. نیعمجأ مهیلع هللا یلص یلع نب نسحلاو رفعجو ةزمحو بلاط یبأ نب نب دیمح نع دشار یبأ نب نامیلس ینثدح فنخم - وبأ لاق

نیح یلإ مهتعتم ناف مهللا ضرألا ، تاکرب مهعنماو ءامسلا رطق مهیلع کسمأ مهللا لاقو : ءامسلا یلإ هیدی مالسلا هیلع نیسحلا عفر مث . انولتقف انیلع اودع مث انورصنیل انوعد مهنإف ادبا ، مهنع ةالولا یضرت الو اددق ، قئارط مهلعجاو اددب مهقرفف

: يدسألا نهاک نب ۀلمرح هلتق يذلا نا جرفلا : وبأ يور اقیرفت يأ اددب ) ) براقی مل يأ قهاری ) مل ) فورعم سأرلا یف سابل واولا لبق نیسلا مضو نونلا نیکـستو ماللاو فاقلا حتفب ةوسنلقلا :

یضمیو ۀباکع . نب ۀبلعث نب میمت ینب نم هللا دیبع نب بعک نبا اهلثم ءارلاو ۀلمهملا ءاحلاو ةدرفملا ءابلاب رحب : ۀقرفتم قئارط يأ اددق ) )( فجنلا ص 38 ط ) نیسحلا راصنأ یف نیعلا راصبا فیحصتو طلغ وهو بعک نب رحبأ نسلألا ضعب یلع يرجیو بتکلا ضعب یف

(192)مامإلا (، 1 ) یلع نب نسحلا (، 1 ) بلاـط یبأ نب یلع (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) لتقلا (، 1 ) سبللا (، 1 ) جرفلا (، 1 ) فرشألا فجنلا ۀنیدم (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا

… ءامسلا رطق مهنع کسمأ مهللا لوقی : مالسلا هیلع نیسحلا

نیح یلإ مهتعتم ناف مهللا ضرألا ، تاـکرب مهعنماو ءامـسلا . رطق مهنع کـسمأ مهللا لوقی : وهو ذـئموی نیـسحلا تعمـس لاـق : ملـسم یتح ۀـلاجرلا براضو لاق : انولتقف . انیلع اودـعف انورـصنیل انوعد مهنإف ادـبأ ، ةالولا مهنع ضرت الو اددـق ، قئارط مهلعجاو اـقرف ، مهقرفف

الیکل هثکنو هرزفف ققحم ینامی رـصبلا اهیف عملی ۀـققحم لیوارـسب اعد ۀـعبرأ وأ طهر ۀـثالث یف نیـسحلا یقب املو لاـق : هنع اوفـشکنا : هباحصأ ضعب هل لاقف هبلسی ،

. هسبلأ نأ یل یغبنی الو ۀلذم بوث کلذ لاق : انابت ، هتحت تسبل ول . ادرجم هکرتف هایإ هبلسف بعک نب رحب لبقأ لتق املف لاق :



یفو ءاملا ناحـضنی ءاتـشلا یف اتناک بعک نب رحب يدـی يأ نامحرلا دـبع نب دـمحم نع بیعـش نب ورمع ینثدـحف فنخم - وبأ لاـق . دوع امهنأک ناسبیی فیصلا

نیسحلا لتق هدهـشم کلذ دعب رامع نب هللا دبع یلع بتعو یقرابلا : ثوغی دبع نب رامع نبا هللا دبع نب جاجحلا نع فنخم - وبأ لاق ؟ مهدنع كدی امو هل انلق : ادیل ، مشاه ینب دنع یل نا رامع : نب هللا دبع لاقف

، يریغ هلتقی هلتق یلوتأ نأب عنصا ام تلقو دیعب ریغ هنع تفرصنا مث هتنعطل تئش ول هللاوف هیلإ ، تیهتناف حمرلاب نیـسح یلع تلمح لاق :صیمق هیلعو اورعذبا ، یتح هلامش نع نم یلعو اورعذبا ، یتح هنیمی نع نم یلع لمحف هلامـشو ، هنیمی نع نمم ۀلاجر هیلع دشف لاق :

هدلو لتق دق طق اروسکم تیأر ام هللاوف : ( 1 : ) لاق متعم ، وهو زخ نم هل ج 4 ص 109 ط ) یف یناردنزاملا يورسلا بوشآرهش نب یلع نب دمحم نیدلا دیشر رفعج یبأ هفلؤمل بلاط یبأ لآ بقانم یفو ( 1)

(193)هیلع بلاط یبأ لآ بقانم باتک (، 1 ) سبللا (، 5 ) لتقلا (، 1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) مشاه ونب (، 2 ) رامع نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) بوشآرهش نب یلع نب دمحم (، 1 ) مالسلانم فشکنتل ۀلاجرلا تناک نا هلثم ، هدعب الو هلبق تیأر ام هللاو امدقم ، أرجأ الو هنم ، انانج یضمأ الو اشأج ، طبرأ هباحـصأو هتیب لهأو

، کلذکل هنا هللاوف لاق : بئذلا ، اهیف دش اذإ يزعملا فاشکنا هلامشو هنیمی نع نابتب هوتاف بولـسم ، لوتقم یناف درجأ یبایث ال ریغ هسبلأ هیف بغری بوثب ال ینوتئا مالـسلا : هیلع لاق مث هظفل اـم مقب ) ۀـیملعلا ۀـعبطملا ۀنیکـس تناکو ءاسنلا عدو مث هسبلف نابتلا قوفو لیوارـسلا نود هنم عسوأ ئـشب هوتأ مث ۀـمذلا ، لـهأ ساـبل اذـه لاـقو : هسبلی نا یبأـف

: لاقو هردص یلإ اهمضف حیصت ،اذإو ینامثج یف حورلا ینم ماد ام ةرـسح * کعمدـب یبلق یقرحت یناهد ال مامحلا ذإ ءاکبلا کنم یملعاف * ۀنیکـس ای يدـعب لوطیس نیح اسعتو ، مکل اسؤبو احرتو ، مکل احبق ۀـفوکلا لهأ اـی لاـقف : مالـسلا هیلع زرب مث ناوسنلا ةریخ اـی هنیتأـت يذـلا * یلوأ تنأـف تلتق بنذ الو مکیف . هوشفأ لدع ریغ نم مکئادعأل متـششحو اننامیا ، یف ناک افیـس انیلع متذحـشف نیفجوم ، مکانیتأف نیهلو ، انومتخرـصتسا یلإ متعرسأ مکنکل دصحتسی ، امل يأرلاو نماط ، شأجلاو میـشم ، فیـسلاو انومتکرت هانومتهرک ، ذإ تالیولا مکل الهف مکیلإ ، انم ناک

مث باتکلا ، ةذبنو بازحألا ، ۀیقبو ۀمألا ، تیغاوطل اکتفو ۀلضو ، اهفس اهومتـضقت مث شارفلا ، تفاهتک اهیلإ متفاهتو ابدلا ، عرـسک انتعیب . نیملاظلا یلع هللا ۀنعل الا اننولتقتو ، انع نولذاختت متنأ

(194)(1 ) مامحلا مامحتسإلا ، (، 2 ) سبللا (، 1 ) ءاکبلا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

… مالسلا هیلع نیسحلا تخأ بنیز جورخ

دقو ضرألا ، یلع تقباطت ءامـسلا تیل لوقت : یهو اهقتاعو اهینذأ نیب لوجی اهطرق یلإ رظنأ ینأکو هتخأ ۀمطاف ۀـنبا بنیز تجرخ ذإ تنأو هللا دبع وبأ لتقیأ دعس نب رمع ای تلاقف : نیسح ، نم دعس نب رمع اند

: أشنأ مث لاق : * اوعمجا اولاـقو مهنم اـقنح نیفرطلا میرکلا ریخلا نسحلا هنباو * اـیلع امدـق اولتق نیلقثلا بر هللا باوث نع اوـبغر * امدـقو موـقلا رفک

ءاـضرل یجاـیتحاب مهلک * اوصاوتو اوراـس مث نیمرحلا لـهأل عمجلا اوـعمج لذر * ساـنأ نم موـقل اـی نیـسحلاب اـعیمج نـالا کـتفن ناک ئـشل نیلطاهلا ال فوکوک دونجب ةونع * ینامر دق دعـس نباو نیرفاکلا لسن هللا دیبعل یمد * کفـس یف هللا اوفاخی مل نیدحلملا نبا اناف یمأ مث یبأ * قلخلا نم هللا ةریخ نیدلاولا یشرقلا یبنلاو یبنلا * دعب نم ریخلا یلعب نیدقرفلا ءایـضب يرخف ریغ اذ * لبق ینم



امل لاطبالا نحط نیلقثلا یلومو لسرلا ثراو یبأو * یمأ ءارهزلا مطاف نیبهذلا نباو ۀضفلا اناف بهذ * نم تصلخ دق ۀضف نیتریخلا لهأ فتح اهیف ناک اعم * حتفلاو بازحألاب مث نیرکـسعلا ضفب لغلا تفـش ۀعقو * دحأ موی یف هلو نینحو دـحأبو ردـب موی اوزرب *

نیتلبقلا یف هلاعفأ اذکو هل * فیس نع نیفصلا یفنم نیترفش يذ مراص ماسحب مهزراب * ذإ ربیخ وخأو نیقلیفلا (195)

، ثارتلا ۀثارولا ، (، 1 ) لاطبإلا لطابلا ، (، 1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 1 ) ربیخ (، 1 ) هللا دبع وبأ (، 2 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ثرإلا

. اهنع ههجوب فرصو لاق هتیحلو هیدخ یلع لیست یهو رمع عومد یلإ رظنأ ینأکف لاق هیلإ ؟ رظنت * یفطصملا یقتلا ربلا ةرتع نیترتعلاب اعم ءوسلا ۀمأ تعنص * اذام هللا لیبس یف نینح موی یف رتولا نوبلطی اولبقأ * اشویج يدرأ يذلاو

نیملعلا نبا اـناف یخیـشکو يرولا * یف يدـجک دـج هل نم نیتحنجأ هل هللا بهو رفعج * یمعک مع هل نم نیلفحجلا موی مرقلا یلعو * مغیض ربزه مرق لطب نیتعیبلاب هل یفوملا یبأو يدهلا * حابصم لسرملا يدج نیرمقلا نباو بکوکلا انأف رمق * یمأو سمش يدلاو

لصم ضرألا یلع ام الماک * اعبس هللا لوسر عم نیتلبقلا یلصم ضوحلا بحاص مکاذ * یلع نیدلا ةورع نیدعاسلا يوق حمس دجام يزعلاو تاللا نودبعی نینثولا نودبعی شیرقو اعفای * امالغ هللا دبع نیع ۀفرط أشن ذم شیرق عم اهل * دجسی مل ناثوألا كرت نیذ ریغ

عیجن نم فتح سأک اوقـسف * ایغب دسألا یـشمتک نیتنعط نعطیف حـمرلا ذـخأی امغیـض * اربزه ناک یبأو نیینـسحلاب مئاق یلعو اعم * : لاقو هتلحار یلع يوتسا مث نیلظنحلا

مطافو رهزی ضرألا یف هللا جارـس نحنو هقلخ * مرکأ لوسر يدـجو رخفأ نیح ارخفم اذـهب ینافک مشاه * لآ نم ریخلا یلع نبا انأ رفعج نیحانجلا اذ یعدی یمعو دمحا * ۀلالس نم یمأ

(196)(1 ) دوجسلا (، 1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 1 ) هللا لیبس ثحبلا : حیتافمهحفص

… عاجشلا سرافلا لاتق لتاقی مالسلا هیلع نیسحلا

: لاق ملسم نب دیمح نع ریهز نب بعقصلا ینثدح فنخم - وبأ لاق : لاق ۀمسولاب ، ابوضخم ناکو امتعم ناکو زخ نم ۀبج هیلع تناک

سرافلا لاتق هیلجر یلع لتاقی وهو لتقی نأ لبق لوقی هتعمسو ةالو نحنو رهجنو مانألا یف اذـهب رـسن مهلک * قلخلل هللا نامأ نحنو رکذـی ریخلاب یحولاو يدـهلا انیفو اقداص * لزنا هللا باـتک اـنیفو

ۀنمیملا یلع لمح مث رسخی ۀمیقلا موی انضغبمو ۀعیش * مرکأ سانلا یف انتعیـشو رکنی سیل ام هللا لوسر سأکب انیلو * یقـسن ضوحلا : لاقو ةرسیملا یلع لمح مث رانلا لوخد نم یلوأ راعلاو راعلا * بوکر نم ریخ توملا لاقو

نیـسمخو ةأمعـستو فلا لتق یتح لتاقی لعجو یبنلا نید یلع یـضما ینثنأ * نا ال تیلآ یبأ تـالایع یمحأ یلع * نب نیـسحلا اـنا اولمحاف برعلا ، لاتق نبا اذـه نیطبلا ، عزنألا نبا اذـه نوزرابت ؟ نم نوردـتأ مکل ، لیولا هموقل : دعـس نب رمع لاـقف نیحورجملا يوس

. ماهسلاب فالآ ۀعبرأو نینامثو ةأم نعطلاب اولمحف بناج ، لک نم هیلع ةأمثالث يورو : مهسب . ۀیمر وأ فیسب ۀبرض وأ حمرب ۀنعط نیرشعو ۀعضبو ةأمثالث هب دجوو مالسلا هیلع بیصأ مالسلا : هیلع رقابلا لاقو

ذفنقلا دلج یف كوشلاک هعرد یف ماهسلا تناکو ۀحارج ، ةأمعستو فلا لیقو : ماهسلا . يوس ۀبرض نیثالثو اثالث لیقو ۀحارج ، نوتسو . همدقم یف اهلک تناک اهنأ يورو

(197)



نیسحلا (، 1 ) هللا هنعل دعس نب رمع (، 1 ) مالسلا هیلع رقابلا یلع نب دمحم مامإلا (، 6 ) لتقلا (، 1 ) ملسم نب دیمح ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 1 ) یلع نب

هللا دابع نم ادـبع يدـعب نولتقت هللاو ال امأ نوثاحت ؟ یلتق یلعأ لوقی وهو لـیخلا ، یلع دـشیو ةروعلا ، صرتفیو ۀـیمرلا ، یقتی عاجـشلا ،مکناوهب هللا ینمرکی نأ وجرأل ینا هللا میأو ینم ، هلتقل مکیلع طخسأ

دقو لجرلاب نورظتنت امو مکفوقو ام رمش : لاقف تالصتم یبنلا نبا عولض یف احامرو تامسقنم * یفطـصملا نبا مدب اماهـس ای ینوعلا یف ریمن نبا نیـصحلاو هنیبج ، یف یفعجلا قونحلا وبأ هامرف بناج لـک نم هیلع اولمحف مکتاـهمأ ، مکتلکث هیلع اولمحا ماهـسلا ، هتنخثأ

. هللا یضر یف لیتق اذهو هللااب ، الا ةوق الو لوح الو هللا مسب مالسلا : هیلع لاقف هقلح ، یف مومسم مهسب يونغلا بویأ وبأ و هیف ،بهو نب حـلاص هنعط ناـکو هقتاـع ، لـبح یلع یفعجلا ۀـفیلخلا نب رمعو رـسیألا ، هفتک یلع یمیمتلا کیرـش نب ۀـعرز ۀبرـض ناـکو

هنم اندف ارارم ، هسأر یلع هبـصو هیفکب همد ذخأو ضرألا یلع عقوف هردص ، یف یعخنلا سنأ نب نانـس هامر ناکو هیبنج ، یلع یجزملا هسأر زجف لزنا یحبـصألا : دیزی نبا یلوخل لاق ورمع بضغف هفیـسب ، هب رـضی لعجف ۀشرخ ، نب رـصن هیلإ دصقف هسأر اوزج لاقو : رمع ۀیوح نب ۀتوعج هبوثو يوح ، نب قاحـسإ هصیمقو يدزألا ، دیزی نب رباج هتمامع ذخاف هیلع ، ناک ام نیـسحلا بلـس و هسأر ، زجو لزنف

. یمرجلا ریمع نب ریحب هلیوارسو . يدنکلا ، ثعشألا نب سیق زخ نم هتفیطقو یمرضحلا ،(198)

نب رباج (، 1 ) ثعشألا نب سیق (، 1 ) یعخنلا سنأ نب نانس (، 1 ) اهیلع هللا مالس ءارهزلا ۀمطاف ةدیسلا (، 3 ) لتقلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) دیزی

دقل ینومتلتق دق دق ول نأ هللاو امأ نورعشت ، ثیح ال نم مکنم یل مقتنی مث دوعسم نب ریرجو یمرضحلا ، بیبش نب یناهو یفعجلا ، ۀمثیخ نب لیحرلا للحلاو سوقلاو یمیمتلا ، بعک نب رحب هلیوارس ذخأ لاقیو :

. مراد ینب نم لشهن ینب نم لجر هفیسو یسوألا . دوسألا هیلعنو یمرضحلا ،ملدأو یمرضحلا ، تیبث نب یناهو یمرضحلاو ، ییحی نب قاحسإ مهو : ةرـشع بدتناو رانلاب راتخملا مهقرحأف ۀلظنح ، نب دوسألا لاقیو :حلاصو يدبعلا ، ذقنم نب ءاجرو یجحذملا حیبص نب ورمعو دثرم ، نب سنخألاو یئاطلا ، لیفط نب میکحلاو کلام ، نب دسأو معان ، نب

. مهلیخب هوئطوف یفعجلا ، ۀمثیخلا نب ملاسو ینزیلا ، بهو نب : یضرلا

ونحت ریمـشتو مادـقا دـعب يدرلا میف هب * صغ ءاضمرلا یلع یقلم رونلا هللا نم مسج یف مکحت راـن هبهنت * یهو یـضاوملا ضیب نأـک فطلاب مهتثج نفدو ریـضاحملا درجلا نم ئطوب الا هبلقی * فک توملل ال رخو ریـصاعألا لاـیذأ رظاونلا نع هرتستو * ـالظ اـبظلا هیلع

یلع یلـص دعـس نب رمع ناکو اـضیب ، ارویط نوریو اروبق ، مهرثکـأل نودـجی اوناـکو مویب ، هولتق اـم دـعب دـسأ ینب نم ۀیرـضاغلا لـهأ . مهنفدو هرکسع نم نیلوتقملا

. ۀقلحل موثلک مأ نذا تعطق یتح اودجو ام اوبهنف مایخلا ، یلإ رمش دصقو (199)

توملا (، 1 ) ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم (، 1 ) دسأ ونب (، 1 ) ییحی نب قاحسإ (، 1 ) ءاروشاع موی (، 1 ) ۀمقنلا ، ماقتنإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1)

… الیوط ثکم مالسلا هیلع نیسحلا

. میلألا باذعلا مکل فعاضی یتح مکل یضری مث ال مکئامد کفسو مکنیب مکسأب هللا یقلأ



، ءالؤه مهیفکی نأ ءالؤه بحیو ضعبب ، مهـضعب یقتی ناک مهنکلو اولعفل ، هولتقی نأ سانلا ءاش ولو راهنلا نم الیوط ثکم دـقلو لاق :هفک تبرـضف بناج ، لک نم هیلع لمحف لاـق : مکتاـهمأ ، مکتلکث هولتقا لـجرلاب ؟ نورظنت اذاـم مکحیو ساـنلا : یف رمـش يداـنف لاـق :

لاحلا کلت یف هیلع لمحو لاق : وبکیو ، ءونی وهو اوفرـصنا مث هقتاع ، یلع برـضو یمیمتلا ، کیرـش نب ۀـعرز اهبرـض ۀبرـض يرـسیلا لاقف دعرأو ، فعـضف لعفی نأ دارأف هسأر زتحا یحبـصألا : دیزی نب یلوخل لاق مث عقوف ، حمرلاب هنعطف یعخنلا ورمع نب سنأ نب نانس کلذ لبق برـض دقو دیزی ، نب یلوخ یلإ عفد مث هسأر ، زتحاو هحبذـف هیلإ لزنف کیدـی ، نابأو کی دـضع هللا تف سنأ : نب نانـس هل

. فویسلاب، ۀبرـض نوثالثو عبرأو ۀنعط ، نوثالثو ثالث لتق نیح مالـسلا هیلع نیـسحلاب دـجو لاق : یلع نب دـمحم نب رفعج نع فنخم - وبأ لاق ، یلوخ یلإ هعفدف نیـسحلا سأر ذخأ یتح هسأر یلع بلغی نأ ۀفاخم هیلع دشألا نیـسحلا نم دحأ وندی سنأ ال نب نانـس لعجو لاق :

سیق دعب یمـسی ناکو زخ نم تناکو هتفیطق ثعـشألا نب سیق ذخأ بعک ، نیرحب هلیوارـس ذـخأف هیلع ، ناک ام نیـسحلا بلـسو لاق :نب بیبح لهأ یلإ کلذ دـعب عقوف مراد نب لشهن ینب نم لجر هفیـس ذـخأو دوسألا ، هل لاـقی دوأ ینب نم لـجر هیلعن ذـخأو ۀـفیطق ،

هلقثو نیسحلا ءاسن یلع سانلا لامو لاق : اهوبهتناو ، لبإلاو للحلاو سرولا یلع سانلا لامو لاق : لیدب ،(200)

برضلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ورمع نب سنأ (، 1 ) یلع نب دمحم نب رفعج (، 1 ) اهیلع هللا مالس ءارهزلا ۀمطاف ةدیـسلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) بذعلا باذعلا ، (، 1)

… نیح مالسلا هیلع نیسحلاب دجو

. میلألا باذعلا مکل فعاضی یتح مکل یضری مث ال مکئامد کفسو مکنیب مکسأب هللا یقلأ ، ءالؤه مهیفکی نأ ءالؤه بحیو ضعبب ، مهـضعب یقتی ناک مهنکلو اولعفل ، هولتقی نأ سانلا ءاش ولو راهنلا نم الیوط ثکم دـقلو لاق :

هفک تبرـضف بناج ، لک نم هیلع لمحف لاـق : مکتاـهمأ ، مکتلکث هولتقا لـجرلاب ؟ نورظنت اذاـم مکحیو ساـنلا : یف رمـش يداـنف لاـق :لاحلا کلت یف هیلع لمحو لاق : وبکیو ، ءونی وهو اوفرـصنا مث هقتاع ، یلع برـضو یمیمتلا ، کیرـش نب ۀـعرز اهبرـض ۀبرـض يرـسیلا

لاقف دعرأو ، فعـضف لعفی نأ دارأف هسأر زتحا یحبـصألا : دیزی نب یلوخل لاق مث عقوف ، حمرلاب هنعطف یعخنلا ورمع نب سنأ نب نانس کلذ لبق برـض دقو دیزی ، نب یلوخ یلإ عفد مث هسأر ، زتحاو هحبذـف هیلإ لزنف کیدـی ، نابأو کی دـضع هللا تف سنأ : نب نانـس هل

. فویسلاب، ۀبرـض نوثالثو عبرأو ۀنعط ، نوثالثو ثالث لتق نیح مالـسلا هیلع نیـسحلاب دـجو لاق : یلع نب دـمحم نب رفعج نع فنخم - وبأ لاق ، یلوخ یلإ هعفدف نیـسحلا سأر ذخأ یتح هسأر یلع بلغی نأ ۀفاخم هیلع دشألا نیـسحلا نم دحأ وندی سنأ ال نب نانـس لعجو لاق :

سیق دعب یمـسی ناکو زخ نم تناکو هتفیطق ثعـشألا نب سیق ذخأ بعک ، نیرحب هلیوارـس ذـخأف هیلع ، ناک ام نیـسحلا بلـسو لاق :نب بیبح لهأ یلإ کلذ دـعب عقوف مراد نب لشهن ینب نم لجر هفیـس ذـخأو دوسألا ، هل لاـقی دوأ ینب نم لـجر هیلعن ذـخأو ۀـفیطق ،

هلقثو نیسحلا ءاسن یلع سانلا لامو لاق : اهوبهتناو ، لبإلاو للحلاو سرولا یلع سانلا لامو لاق : لیدب ،(200)

برضلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ورمع نب سنأ (، 1 ) یلع نب دمحم نب رفعج (، 1 ) اهیلع هللا مالس ءارهزلا ۀمطاف ةدیـسلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) بذعلا باذعلا ، (، 1)

… عاطملا یبأ نب ورمع نب دیوس



. اهنم هب بهذیف هیلع بلغت یتح اهرهظ نع اهبوث عزانتل ةأرملا تناک ناف هعاتمو انخثم یلتقلا نیب عقوف نخثأف عرـص ناک عاطملا یبأ نب ورمع نب دـیوس نا یمعثخلا نامحرلا دـبع نب ریهز ینثدـح فنخم - وبأ لاـق

، یبلغتلا راطب نب ةورع هلتق لتق : هنا مث ۀعاس ، هنیکسب مهلتاقف هفیس ، ذخأ دقو نیکس هعم اذإف ۀقاف دجوف نیسحلا . لتق نولوقی : مهعمـسف . نب دیزو

. لیتق رخآ ناکو یبنجلا داقر یلع طسبنم وهو رغصألا یلع نب نیـسحلا نب یلع یلإ تیهتنا لاق ملـسم نب دیمح نع دشار یبأ نب نامیلـس ینثدح فنخم - وبأ لاق

. اذه لتقن الا نولوقی : هعم ۀلاجر یف نشوجلا يذ نب رمش اذإو ضیرم ، وهو هل شارف الا ال لاقف : دعس نب رمع ءاج یتح ءاج نم لک هنع عفدأ یبأد کلذ لاز امف لاق : یبص ؟ اذه امنا نایبصلا لتقنأ هللا ناحبس تلقف : لاق :

ائیـش دحأ در ام هللاوف لاق : مهیلع ، هدریلف ائیـش مهعاتم نم ذخأ نمو ضیرملا ، مالغلا اذهل نضرعی الو دـحأ ، ةوسنلا ءالؤه تیب نلخدـی نب نیسح تلتق سنأ : نب نانسل سانلا لاقف لاق : ارش کتلاقمب ینع هللا عفد دقل هللاوف اریخ لجر نم تیزج نیسحلا : نب یلع لاقف لاق :

، کئارمأ تأف مهکلم ، نع مهلیزی نأ دیری ءالؤه یلإ ءاج ارطخ برعلا مظعأ تلتق هلآو ، هیلع هللا یلص هللا لوسر ۀنبا ۀمطاف نباو یلع لبقاف ۀثول هب تناکو ارعاش اعاجـش ناکو هسرف یلع لبقاف الیلق ، ناک نیـسحلا لتق یف مهلاومأ تویب كوطعأ ول مهناو مهباوث ، بلطاف

: هتوص یلعأب يدان مث دعس نب رمع طاطسف باب یلع فقو یتح (201)

یلع نب نیسحلا نب یلع (، 2 ) هللا هنعل دعـس نب رمع (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) ضرملا (، 5 ) لتقلا (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1 ) یمعثخلا نامحرلا دبع (، 1)

… سنأ نب نانس لابقا

کنا دهشأ دعس : نب رمع لاقف ابسن نوبـسنی ذإ مهریخو ابأو * اما سانلا ریخ تلتق ابجحملا کلملا تلتق انا ابهذو * ۀضف یباک ررق وأ دایز نبا کعمـس ول هللاو اما مالکلا ؟ اذهب ملکتتأ نونجم ای لاق : مث بیـضقلاب هفذح لخدا املف یلع هولخدا طق ، توحـص ام نونجمل ،

. کقنع برضل ؟ تنأ ام هل : لاقف نیـسحلا تنب ۀنیکـس مأ یهو ۀیبلکلا سیقلا ئرما تنب بابرلل یلوم ناکو ناعمـس نب ۀبقع دعـس نب رمع ذخأو لاق :

: لاقهءاجف لتاقف ، هیتبکر یلع یثجو هلبن رثن دق ناک يدسألا ۀمامث نب عقرملا نا الا هریغ دـحأ مهنم جـنی ملف هلیبس یلخف كولمم ، دـبع انا

: لاق ةرازلا ، یلإ هریـس هربخ هربخأو دایز نبا یلع دعـس نب رمع مهب مدـق املف مهیلإ . جرخف انیلإ ، جرخا نمآ تنأ هل اولاقف هموق نم رفن يذلا وهو یمرـضحلا ةایح نب قاحـسإ مهنم ةرـشع بدتناف هسرف ؟ هئطویو نیـسحلل بدـتنی نم هباحـصأ یف يدان دعـس نب رمع نإ مث

هرهظ اوضر یتح مهلویخب نیـسحلا اوسادف اوتأف یمرـضحلا ۀمالـس نب ۀـمقلع نب دـثرم نب شبحأو دـعب ، صربف نیـسحلا صیمق بلس باحـصأ نم لتقف لاق : تامف ، هبلق قلفف لاـتق یف فقاو وهو برغ مهـس هاـتأ ناـمزب کـلذ دـعب دـثرم نب شبحأ نأ ینغلبف هردـصو ،

نب رمع باحـصأ نم لتقو مویب ، اولتق ام دعب دـسأ ینب نم ۀیرـضاغلا لهأ هباحـصأو نیـسحلا نفدو الجر ، نوعبـسو نانثا ع ) ) نیـسحلا: لاق مهنفدو . دعس نب رمع مهیلع یلصف یحرجلا ، يوس الجر نونامثو ۀینامث دعس

هب لبقاف دایز ، نب هللا دـیبع یلإ يدزألا ملـسم نب دـیمحو دـیزی نب یلوخ عم کلذ هموی نم هسأرب حرـسف نیـسحلا لتق نا ـالا وه اـمو دارأف یلوخ (202)



(، 1 ) يدزألا ملسم (، 1 ) دسأ ونب (، 1 ) ناعمس نب ۀبقع (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دـیبع (، 6 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ةالصلا (، 1 ) ةداهشلا (، 6 ) لتقلا (، 1 ) ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم

… مالسلا هیلع نیسحلا سأرب یلوخ لابقا

لاقی نییمرضحلا نم يرخألاو دسأ ، ینب نم ةأرما ناتأرما : هلو هلزنم یف ۀناجأ تحت هعضوف هلزنم یتأف اقلغم ، رصقلا باب دجوف رـصقلا . ۀیمرضحلا ۀلیل ۀلیللا کلت تناکو برقع ، نب کلام ۀنبا راونلا هل

یلإ يوأف تیبلا لخد مث رادلا یف ۀناجإ تحت هعـضوف نیـسحلا سأرب یلوخ لبقأ تلاق : کلام تنب راونلا نع یبأ ینثدحف ماشه : لاق سانلا ءاج کلیو تلقف تلاق : رادـلا ، یف کـعم نیـسحلا سأر اذـه رهدـلا ، ینغب کـتئج لاـق : كدـنع ؟ اـم ربخلا اـم هل : تلقف هشارف یـشارف نم تمقف تلاق : ادبأ ، تیب کسأرو یـسأر عمجی هللاو ال ال هلآو ، هیلع هللا یلـص هللا لوسر نبا سأرب تئجو ۀضفلاو بهذـلاب

یلإ ءامـسلا نم دومعلا لـثم عطـسی رون یلإ رظنأ تلز اـم هللاوف تلاـق رظنا تسلجو هیلإ ، اـهلخدأف ۀـیدسألا اعدـف رادـلا ، یلإ تجرخف مث دغلاو ، کلذ هموی دعـس نب رمع ماقأو دایز ، نب هللا دیبع یلإ سأرلاب ادغ حبـصأ املف لاق : اهلوح ، فرفرت اضیب اریط تمارو ۀناجإلا ،

یلعو نایبصلا نم هعم ناک نمو هتاوخأو نیـسحلا تانب هعم لمحو ۀفوکلا ، یلإ لیحرلاب سانلا یف نذأف يرمحألا ، ریکب نب دـیمح رمأ . ضیرم نیسحلا نب

هدـلوو هلهأو نیـسحب تررم اـمل ةوسنلا کـلت یلإ ترظن لاـق : یمیمتلا سیق نب ةرق نع یـسبعلا ریهز وبأ ینثدـحف فنخم - وبأ لاـق نهل هللاو کلذ ، نهنم هتیأر رظنم نم نسحأ ناک طـق ةوسن نم ارظنم تیأر اـمف سرف یلع نهتـضرتعاف لاـق : نههوجو ، نمطلو نحص

: لوقت یهو اعیرص نیسحلا اهیخأب ترم نیح ۀمطاف ۀنبا بنیز لوق یسنأ ءایشألا ال نم تیسن امف لاق نیربی یهم نم نسحأ (203)

هللا دیبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) هللا هنعل دعس نب رمع (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) دسأ ونب (، 1 ) نیسحلا نب یلع (، 1 ) هللا هنعل دایز نب

… هادمحم ای يدانت : مالسلا هیلع نیسحلا تخأ بنیز

، ایابـس کتانبو هادمحم ای ءاضعألا ، عطقم ءامدـلاب ، لمرم ارعلاب ، نیـسحلا اذـه ءامـسلا ، ۀـکئالم کیلع یلـص هادـمحم ، ای هادـمحم ، ای : لاق قیدصو ، ودع لک هللاو تکبأف لاق : ابصلا اهیلع یفست ۀلتقم کتیرذو

اولبقاف سیق نب ةرزعو جاجحلا نب رمعو ثعشألا نب سیقو نشوجلا يذ نب رمـش عم اسأر نیعبـسو نینثاب حرـسف نیقابلا سؤر فطقو . دایز نب هللا دیبع یلع اهب اومدق یتح

هیلع هللا حتفب مهرشبأل هلهأ یلإ ینحرسف دعس نب رمع یناعد لاق : ملسم نب دیمح نع دشار یبأ نب نامیلـس ینثدح فنخم - وبأ لاق هیلع اومدـق دـق دـفولا دـجاو سانلل سلج دـق دایز نبا دـجأف لخدا ، یتح تلبقأ مث کلذ ، مهتملعأف هلهأ تیتأ یتح تلبقأـف هتیفاـعبو

. ۀعاس هیتینث نیب بیضقب تکنی وه اذإو هیدی ، نیب عوضوم نیسحلا سأر اذإف لخد ، نمیف تلخدف سانلل نذأو مهلخدأف یتفـش تیأر دقل هریغ هلا يذلاوف ال نیتینثلا ، نیتاه نع بیـضقلا اذـهب لعأ هل : لاق بیـضقلاب هتکن نع مجنی مقرأ ال نب دـیز هآر املف کنا الول هللاوف کینیع هللا یکبأ دایز : نبا هل لاقف یکبی ، خیشلا حضفنا مث امهلبقی ، نیتفـشلا نیتاه یلع هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر

ول الوق مقرأ نب دیز لاق دقل هللاو نولوقی : سانلا تعمـس جرخ املف جرخف ضهنف لاق : کقنع ، تبرـضل کلقع بهذو تفرخ دق خیش ، مویلا دعب دیبعلا برعلا رـشعم ای متنأ ادـلت ، مهذـختاف ادـبع ، دـبع کلم لوقی : وهو انب رم اولاق : لاق ؟ ام تلقف لاق : هلتقل دایز نبا هعمس

ۀمطاف نبا متلتق



(204)هللا هنعل دایز نب هللا دـیبع (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ملسم نب دیمح (، 2 ) مقرأ نب دیز (، 1 ) ثعشألا نب سیق (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1)

… دایز نب هللا دیبع یلع هءاسنو هتاوخأو هنایبصو مالسلا هیلع نیسحلا سأرب موقلا لوخد

نیـسحلا سارب لخد املف لاق : لذـلاب ، یـضر نمل ادـعبف لذـلاب ، متیـضرف مکرارـش ، دبعتـسیو مکرایخ ، لـتقی وهف ۀـناجرم ، نبا مترمأو . اهئامإ اهب فحو ترکنتو اهبایث ، لذرأ ۀمطاف ۀنبا بنیز تسبل دایز نب هللا دیبع یلع هئاسنو هتاوخأو هنایبصو نیسح ) )

هذه اهئامإ : ضعب لاقف هملکت ، کلذ ال لک اثالث کلذ لاقف هملکت ، ملف ۀسلاجلا ؟ هذه نم دایز : نب هللا دیبع لاقف تسلج ، تلخد املف دمحمب انمرکأ يذلا دمحلا هللا تلاقف : مکتثودحأ ، بذکأو مکلتقو ، مکحضف ، يذلا دمحلا هللا هللا : دیبع اهل لاقف لاق : ۀمطاف ، ۀنبا بنیز

، کتیب لهاب هللا عنـص تیأر فیکف لاق : رجافلا ، بذـکیو قسافلا ، حـضتفی امنا تنأ ، لوقت اـمک ـال اریهطت اـنرهطو هلآو هیلع هللا یلص . هدنع نومصاختو هیلإ نوجاحتف مهنیبو ، کنیب هللا عمجیسف مهعجاضم ، یلإ اوزربف لتقلا ، مهیلع بتک تلاق :

اهنا اهقطنم ؟ نم ئشب ةأرملا ذخاؤت لهو ةأرما یه امنا ریمألا هللا حلـصأ ثیرح نب ورمع هل لاقف لاق : طاشتـساو ، دایز نبا بضغف لاق :تکبف لاق : کتیب ، لهأ نم ةدرملا ةاصعلاو کتیغاط ، نم یـسفن هللا یفـشأ دق دایز : نبا اهل لاقف لطخ ، یلع مالت الو لوقب ، ذـخاؤت ال

هذه هللا : دیبع اهل لاقف تیفتشا ، دقف اذه کفشی ناف یلـصأ ، تثثتجاو یعرف ، تعطقو یلهأ ، تربأو یلهک ، تلتق دقل يرمعل تلاق : مث ام یثفن ینکلو الغـشل ، ۀعاجـشلا نع یل نا ۀعاجـشلاو ، ةأرملل ام تلاق : اعاجـش ، ارعاش كوبأ ناک دق ) يرمعل ط ) يرمعل دق ۀـعاجش ،

. لوقأكردی ام اذه كردأ له رظنا یطرشل : لاق نیسحلا نب یلع یلإ رظن امل دایز نب هللا دیبع نا دیعس : نب دلاجم نع فنخم وبأ لاق

(205)(، 1 ) نیسحلا نب یلع (، 3 ) هللا هنعل دایز نب هللا دـیبع (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(3 ) لتقلا (، 1 ) ثیرح نب ورمع (، 1 ) هللا هنعل ۀناجرم نبا

… ذاعم نب يرم دایز نب هللا دیبع رمأ

نهعم ثعباف ۀـبارق ةوسنلا ءالؤه نیبو کنیب ناک نأ یلع هل لاقف هقنع اوبرـضاف هب اوقلطنا لاق : معن ، لاـقف : هنع هرازإ طـشکف لاـجرلا ؟. نهعم هثعبف تنأ لاعت دایز : نبا هل لاقف نهیلع ، ظفاحی الجر

نیـسحلا نب یلع هیلع ضرع نیح دایز نبا دنع مئاقل ینا لاق : ملـسم نب دیمح نع ینثدحف دـشار یبأ نب نامیلـس اماو فنخم وبأ لاق دق لاق : ملکتت کلام ال دایز : نبا هل لاقف تکسف ، نیسحلا ؟ نب یلع هللا لتقی ملوأ لاق : نیـسحلا ، نب یلع انا لاق : کمـسا ؟ ام هل : لاقف

سفنألا یفوتی هللا لاق : ملکتت ؟ کلام ال هل : لاقف یلع ، تکـسف لاق : هلتق ، دـق هللا نا لاق : ساـنلا ، هلتقف یلع اـضیأ هل لاـقی خأ یل ناـک . هللا نذإب الا تومت نا سفنل ناک امو اهتوم ، نیح

دق معن لاـقف : يرمحـألا ذاـعم نب يرم هنع فـشکف لاـق : ـالجر ، هبـسحأل ینا هللاو كردأ ؟ لـه اورظنا کـحیو مهنم ، هللاو تـنأ لاـق :تیور اما انم ، کبـسح دایز نب ای تلاقف : هتمع بنیز هب تقلعتو ةوسنلا ءالؤهب لکوت نم نیـسحلا ، نب یلع لاـقف هلتقا ، لاـقف : كردأ ،

نب ای لاقف : یلع هادانو لاق : هعم ، ینتلتق امل هتلتق نا انمؤم تنک نا هللااب کلأسأ تلاقف هتقنتعاف لاق : ادـحأ ؟ انم تیقبأ لـهو اـنئامد ؟ نم ابجع لاقف : موقلا یلإ رظن مث ۀعاس ، اهیلإ رظنف لاق : مالسالا ، ۀبحصب نهبحصی ایقت الجر نهعم ثعباف ۀبارق مهنیبو کنیب تناک نا دایز

. کئاسن عم قلطنا مالغلا ، اوعد هعم ، اهتلتق ینا هتلتق ینا ول تدو اهنظأل ینا هللاو محرلل ،



نبا ربنملا دعصف مظعألا ، دجسملا یف سانلا عمتجاف ۀعماج ، ةالـصلا يدون سانلا لخدو رـصقلا هللا دیبع لخد امل ملـسم : نب دیمح لاق نینمؤملا ریمأ رصنو هلهأو ، قحلا رهظأ يذلا هللادمحلا لاقف : دایز

(206)(1 ) توملا (، 1 ) دوجسلا (، 4 ) لتقلا (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 3 ) نیسحلا نب یلع ثحبلا : حیتافمهحفص

… ربنملا یلع دایز نب هللا دیبع دوعص

نب هللا دبع هیلإ بثو یتح هتلاقم نم دایز نبا غرفی ملف هتعیـشو ، یلع نب نیـسحلا باذـکلا نب باذـکلا لتقو هبزحو ، ۀـیواعم نب دـیزی . ۀبلاو ینب دحأ مث يدماغلا ، مث يدزألا ، فیفع

ۀبرـض هسأر یلع برـض نیفـص موی ناک املف یلع ، عم لـمجلا موی تبهذ يرـسیلا هنیع تناـکو ههجو ، هللا مرک یلع ۀعیـش نم ناـکو . فرصنی مث لیللا یلإ هیف یلصی مظعألا دجسملا قرافی داکی ناکف ال يرخألا ، هنیع تبهذف هبجاح یلع يرخأو

نییبنلا ءانبأ نولتقتأ ۀـناجرم : نب ای هوبأو ، كالو يذـلاو كوبأو ، تنأ باذـکلا نا ۀـناجرم نب ای لاق : دایز نبا ۀـلاقم عمـس اـملف لاـق :دبعو لاق : روربم ای دزألا راعـشب يدانف لاق هوذـخأف ةزوـالجلا هیلع تبثوف لاـق : هب ، یلع داـیز : نبا لاـقف نیقیدـصلا ، مـالکب نوملکتو

: لاق کموق ، تکلهأو کسفن تکلهأ كریغ حیو لاقف : سلاج يدزألا فنخم نب نمحرلا رمأو هلتقف هب هاتأ نم هیلإ لسرأف هلهأ ، هب اوتاف هوعزتناف دزألا نم ۀـیتف هیلإ بثوف لاق : لتاقم ، ةأمعبـس دزألا نم ذـئموی ۀـفوکلا رـضاحو

(1 . ) کلانه بلصف ۀخبسلا یف هبلصب : هظفل ام ۀنـس 645 یفوتملا یلحلا امن نب هللا ۀـبه ءاقبلا یبأ نب رفعج نب دـمحم نیدـلا مجن لـیلجلا خیـشلل نازحـألا ریثم یف لاـق ( 1)مأ تلقف : رغثلا ، نسح ناک هنا لوقی : نیسحلا . ناسل یلع بیضقب تکنی وهو دایز نب هللا دیبع تدهـش لاق : کلام نب سنأ نأ تیورو

. هیف نم کبیضق عضوم لبقی هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر تیأر دقل کنأوسأل هللاو : مقرأ نب دیز هل لاقف همف ، یف نعطیو هینیعو نیـسحلا فنأ هبیـضقب برـضی هللا دیبع ارـضح امهنأ لهـس نب رمعو ذاعم نب دیعـس نعو

عفرا(207)

(، 1 ) كالهلا (، 1 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) فیفع نب هللا دـبع (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دـیزی (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص نب هللا دیبع (، 1 ) نازحألا ریثم باتک (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) برضلا (، 2 ) لتقلا

(1 ) ةافولا (، 1 ) رفعج نب دمحم (، 1 ) لهس نب رمع (، 1 ) مقرأ نب دیز (، 1 ) کلام نب سنأ (، 1 ) امن نب هللا ۀبه (، 1 ) هللا هنعل دایز

… نیسحلا سأرب دایز نب هللا دیبع حرس

هعم حرـسف سیق نب رحز اعد مث ۀـفوکلا . نم هب رادـی لعجف ۀـفوکلاب ، نیـسحلا سأر بصن دایز نب هللا دـیبع نإ مث فنخم - وبأ لاـق اوجرخف يدزألا ، نایبظ یبأ نب قراطو يدزألا ، فوع نب ةدرب وبأ رحز عم ناکو ۀیواعم ، نب دیزی یلإ هباحـصأ سؤرو نیـسحلا سأرب

ۀیواعم نب دیزی یلع ماشلا اهب اومدق یتح دع ای کینیع هللا یکبأ هل : لاقف ایکاب ، بحتنا مث کبیضق عضوم یلع هیتفش اعضاو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر تیأر ینا کبیـضق .هللا لوسر تیأر اذه نم کیلع ظلغأ وه اثیدح کنثدحأل دیز : لاقف کقنع ، تبرـضل کلقع بهذو تفرخ دـق خیـش کنا الول هللاو ینا لاـقو : اـمهنم : دـحاو لـک خوفاـی یلع هدـی عضوف يرـسیلا هذـخف یلع انیـسحو ینمیلا ، هذـخف یلع انـسح دـعقا هلآو هیلع هللا یلص

. ملسو هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسرل کتعیدو تناک فیکف نینمؤملا ، حلاصو امکعدوتسا



. خلا هبزحو نینمؤملا ریمأ رصنو هلهأو قحلا رهظأ يذلا دمحلا هللا لاقو : ابیطخ هللا دیبع ماق مث نب ای لاـقو : مالـسلا هیلع یلع عم نیفـص موی يرخـألاو لـمجلا موی تبهذ هینیع يدـحإ تناـکو يدزـألا فیفع نب هللا دـبع هیلإ ماـقف

دزـألا هعنمف داـیز ، نبا هب رمأـف نیقیدـصلا مـالکب نوملکتتو نییبـنلا دـالوأ نولتقتأ كـالو ، يذـلاو كوـبأو تنأ باذـکلا نا ۀـناجرم ، اوعمتجا کلذ دزألا غلب املف هب ، ینوتأف هبلق ، هللا یمعأ دزألا یمعأ یلإ اوبهذا دایز : نبا لاقف هلزنم یتأف ةزوالجلا ، يدیأ نم هوعزتناو

لـصو ۀعامج و مهنیب لتقو اولتتقاف لاتقلاب ، هرمأو ثعـشألا نبا یلإ مهمـضو رـضم لئابق عمجف دایز نبا کلذ غلبف مهعم ، نمیلا لئابقو ال لاـقف : رذـحت ، ثیح نم موقلا كاـتا هتنبا : تحاـصف هیلع ، اومحتقاو باـبلا اورـسکف فـیفع . نب هللا دـبع راد یلإ هللا دـیبع باحـصأ

ینیلوان کیلع ،(208)

نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 1 ) ماشلا (، 2 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص دبع (، 1 ) يدزألا فیفع نب هللا دبع (، 3 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع

(1 ) لتقلا (، 1 ) فیفع نب هللا یماذجلا عابنز نب حور نب دیزی نب هللا دبع ینثدحف ماشه لاق

: لوقیو هسفن هب بذی لعجف هتلوانف یفیس ،مصاخأ الجر تنک ینتیل ای هتنبا : تلاقف رـساحو مکعمج نم عراد مک رماع مأ نباو یخیـش فیفع رهاطلا * فیفع لضفلا يذ نبا انا

: لوقیو هسفن نع بذی وهو هترعشأ ۀهج نم هوءاج املک نوقدحم موقلاو ةرربلا ، ةرتعلا یلتاق ةرجفلا ءالؤه کیدی نیب ، رـصان هل سیلو یبأب طاحی هالذ ، او هتنبا : تلاقف هوذخأف ، هیلع اورثاکتف يردصمو يدروم مکیلع قاض يرـصب * نع یل جرف ول مسقأ

يدروم مکیلع قاض يرـصب * نع یل جرف ول هللاو ینازخأ اذامف هللا ودع ای لاقف كازخأ يذلا دمحلا هللا لاقف : هللا دـیبع یلع هولخدأو وهو هبر یقل دقف نسحأ ، مأ ءاسأ نامثعو ، تنأ ام ۀناجرم نب ای جالع ، ینب دبع ای لاقف : نامثع ؟ یف لوقت ام هللا ودع ای لاق : يردصمو

. اشطع توملا قوذت یتح ئـش نع کتلأس هللاو ال هل : لاقف هیبأو ، دـیزی نعو کیبأ نع ینلـس نکلو لدـعلاب ، مهنیب یـضقی هقلخ یلو نعلا يدی یلع اهلعجی نا هتلیـسو کتل كردت نا لبق ةداهـشلا ینقزری نأ یبر هللا لئـسأ تنک ینأ امأ نیملاعلا ، بر دـمحلا هللا لاقف :هقنع برـضف دایز ، نبا رماف اهنم ، سأیلا دعب اهینقزر يذلا دـمحلاف هللا نآلاو ةداهـشلا نم تسئی يرـصب فک املف هیلإ ، مهـضغبأو هقلخ

. ۀخبسلا یف بلصو ابرقتم الا ینارأ ام لاق : هنم رذتعا یلب ال لاق بارت ؟ یبأ بحاص تسلأ هللا ودع ای لاقف : اخیش ناکو يدزألا هللا دبع نب بدنجب اعد مث

. هلیبس یلخو هلقع ، بهذ دق خیش لاق : كدعابی لب هنم هللا کبرقی نذا ال لاق : کمدب ، هللا یلإ (209)

(1 ) سأیلا (، 2 ) ةداهشلا (، 1 ) توملا (، 1 ) يدزألا هللا دبع نب بدنج (، 1 ) دیزی نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص

… ۀیواعم نب دیزی یلع سیق نب رحز لوخد

نب دیزی یلع لخد یتح سیق نب رحز لبقأ ذإ قشمدب ۀیواعم نب دیزی دنعل انا هللاو لاق : ریمح نم یـشرجلا ۀـعیبر نب زاغلا نع هیبأ نع ۀینامث یف یلع نب نیسحلا انیلع درو هرـصنو ، هللا حتفب نینمؤملا ریمأ ای رـشبأ لاقف كدنع ؟ امو كءارو ام کلیو دیزی : هل لاقف ۀیواعم

اوراتخاف لاتقلا ، وأ دایز نب هللا دـیبع ریمألا مکح یلع اولزنیو اوملـستسی نا مهانلأسف مهیلإ انرـسف هتعیـش نم نیتسو هتیب لـهأ نم رـشع ، موقلا ماه نم اهذخأم فویـسلا تذخا اذإ یتح ۀـیحان لک نم مهب انطحأف سمـشلا ، قورـش عم مهیلع انودـعف مالـستسالا ، یلع لاتقلا

(1 ) نوذولیو رزو ریغ یلإ نوبرهی



ۀیرینملا ج 3 ص 298 ط ) یف رهزألا یف صصختلا مسقب سردملا راجنلا باهولا دبع خیـشلا ریبکلا خرؤملل لماکلا ) ) شماه یفو ( 1): هظفل ام یقشمدلا ) رینم دمحم اهریدمو اهبحاصل

امش اءاباو و تابث ، هعراضی ال اتابث - هلو - نیسحلا عم ناک نمل نورکذی نیخرؤملا لک ناف حیرصلا ، بذکلاو فیزملا رخفلا وه اذه . هورتاو رثکو هرصان لق روثکمل ایری نأ لق : هظفل ام ةروکذملا ۀفیحصلا رهظ یف لاقو

نیعبـسو نینثا یلع عمتجت ةریثکلا فالآلل رخف ام ذإ ۀـمیزهلاو ، نالذـخلا نم رـش لقعلا حیحـص لقاع لک رظنو يرظن یف رـصنلا اذـه نأ هتلکاش یلع ناک نمو دایز نبا قحف ابیرق ، ددعلاو ۀئفاکتم ةدعلا تناک اذإ ارخفو افرش رـصنلا ربتعی امنا ءام ، ریغ یلع اولزن دق الجر

مهسفنأ یلع اوبدنی (210)

(2 ) لتقلا (، 1 ) قشمد (، 1 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع ثحبلا : حیتافمهحفص یلع انیتأ یتح لئاق ، ۀـمون وأ روزج . رزج ـالا ناـک اـم نینمؤملا ریمأ اـی هللاوف رقـص ، نم مئاـمحلا اذـال اـمک اذإ ول رفحلاو ماـکآلاب اـنم

مخرلاو نابقعلا مهراوز حیرلا ، مهیلع یفستو سمـشلا مهرهـصت ةرفعم . مهدودخو ۀلمرم ، مهبایثو ةدرجم ، مهداسجأ کیتاهف مهرخآ ،: لاق بسبس . یقب ( 1)

محرف هنع ، توفعل هبحاص ینا ول هللاو اما ۀیمـس ، نبا هللا نعل نیـسحلا لتق نودب مکتعاط نم یـضرأ تنک دق لاقو : دیزی نیع تعمدـف (2 ) ئشب هلصی ملو نیسحلا هللا

لوسر تنب ۀمطاف تنب بنیز ةدیسلا نهسأر یلع فارشالا ةوسنلا ءالؤه فقو امنیح اراعو الذ مهسوؤر اوئطأطی ناو نارسخلاو ۀبیخلاب يربکلا مئارجلا مهسفنأ یلع اولجـسو خیراتلا ، فئاحـص اودوس دقل قاسفلاو ، قسفلا هللا نعل ۀلاحلا ، هذهب یهو هلآو هیلع هللا یلـص هللا

. میظعلا یلعلا هللااب الا ةوق الو لوح الو نوعجار ، هیلإ اناو اناف هللا رهدلا ، يدم یسنت الو رفتغت یتلا ال . طلغ وهو بسبس یقب لدب ببس عاقب ۀیرینملا ) ج 3 ص 298 ط ) يرزجلا ریثأ نبال لماکلا یف ( 1)

امنیبف ربخلاب ، دیزی یلإ لسرأو دایز نبا مهسبح ۀفوکلا یلإ اولصو امل نیسحلا لآ نا لیقو : هظفل : ام ج 3 ص 298 ) ) لماکلا یفو ( 2)ناف اذـک ، موی دوعیو اذـک موی لصیف دـیزی ، یلإ مکرمأـب راـس دـیربلا نأ هیفو طوبرم ، باـتک هیف رجح مهیلع طقـس ذإ سبحلا یف مه

دق رجح اذإ ۀـثالث وأ نیمویب دـیربلا مودـق لبق ناک املف هللا ،) ءاش نإ ) نامألا وهف اریبکت اوعمـست مل ناو لتقلاب ، اونقیأـف ریبکتلا متعمس رمأب دیربلا ءاج مث دیربلا لوصو براق دقف اودهعاو اوصوأ هیف : لوقی باتک هیفو یقلأ

(211)خیشلل فارـشألا باتک (، 1 ) ریثألا نبإل لـماکلا باـتک (، 1 ) اهیلع هللا مالـس ءارهزلا ۀـمطاف ةدیـسلا (، 2 ) لتقلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ریبکتلا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) دیفملاۀبلعث نب زفحم عم مهب حرـس مث هقنع ، یلإ لـغب لـغف نیـسحلا نب یلعب رماو نزهجف ، هناـیبصو نیـسحلا ءاـسنب رمأ هللا دـیبع نإ مث لاـق

یف امهنم ادحأ ملکی نیـسحلا نب یلع نکی ملف دیزی ، یلع اومدـق یتح مهب اقلطناف نشوجلا يذ نب رمـش عمو شیرق ، ةذـئاع يذـئاعلا . اوغلب یتح ۀملک قیرطلا

نب دـیزی هباجأف لاق : ةرجفلا ، مائللاب نینمؤملا ریمأ یتأ ۀـبلعث ، نب زفحم اذـه لاقف : هتوص ۀـبلعث نب زفحم عفر دـیزی باب یلإ اوهتنا اـملف مالاو رش زفحم مأ تدلو ام ۀیواعم :

نب زفحم يدان قشمد یلإ اولصو املف سأرلاو ، لقثلاب امهریـسو نشوجلا يذ نب رمـش ۀبلعث نب زفحم دایز نبا اعدف هیلإ مهلاسراب دیزی . ملاظ عطاق هنکلو هنم ، قمحأو مالا زفحم مأ تدلو ام دیزی : لاقف مهمألأو ، سانلا قمحأ سأرب انئج دیزی : باب یلع ۀبلعث



- دیزی تحت تناکو زیرک - نب رماع نب هللا دبع تنب دنه ثیدحلا تعمـسف هوثدـحو ، هیدـی نیب سأرلا اوعـضوف دـیزی یلع اولخد مث ، معن لاـق : هلآو ؟ هیلع هللا یلـص هللا لوـسر تنب ۀـمطاف نبا یلع نب نیـسحلا سأرأ نینمؤـملا ریمأ اـی تلاـقف : تجرخو اـهبوثب تـعنقتف

سانلل نذأ مث هللا . هلتق هلتقف ، دایز نبا هیلع لـجع شیرق ، ۀحیرـصو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر تنب نبا یلع يدـحو هیلع ، یلوعأـف : مامحلا نب نیصحلا لاق امک انایإو اذه نا لاق : مث هرغث هب تکنی وهو بیضق هعمو هیدی نیب سأرلاو هیلع اولخدف

املظأو قعأ اوناک مهو انیلع ةزعأ * لاجر نم اماه نقلقلی امدلا رطقت اننامیا یف بضاوق تفصنأف * انوفصنی نأ انموق ابأ (212)

ةدیسلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوـسر تنب نبإ (، 2 ) نیـسحلا نب یلع (، 2 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمـش ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) مامحلا مامحتسإلا ، (، 1 ) ملظلا (، 1 ) قشمد (، 1 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) رماع نب هللا دبع (، 1 ) اهیلع هللا مالس ءارهزلا ۀمطاف

دیزی يدی نیب سوؤرلا تعـضو امل لاق : ۀیواعم نب دیزی یلوم نمحرلا دبع نب مساقلا نع ریهز نب بعقـصلا ینثدح فنخم - وبأ لاق : دیزی لاق هباحصأو هتیب لهأو نیسحلا سأر

. کتلتق ام کبحاص انا ول نیسح ای هللاو اما املظأو قعأ اوناک مهو انیلع ةزعأ * لاجر نم اماه نقلفی : لاق یسبعلا ةرامع یبأ نع یسبعلا رفعج وبأ ینثدح فنخم - وبأ لاق

: مکحلا نب ناورم وخأ مکحلا : نب ییحی لاقف نم مویلا یفطصملا لآل سیلو یصحلا * ددع اهلسن یسمأ ۀیمـس لغولا بسحلا يذ دبعلا دایز نبا نم ۀبارق * یندأ فطلا بنجب ماهل

: لاقو مکحلا نب ییحی ردص یف ۀیواعم نب دیزی برضف لاق : لسن هءاسنو نیـسحلا نایبصو نیـسحلا نب یلعب اعد مث هلوح ، مهـسلجأف ماشلا لهأ فارـشا اعد ۀـیواعم نب دـیزی سلج املو لاـق : تکـسا ،

دق ام هب هللا عنـصف یناطلـس ، ینعزانو یقح ، لهجو یمحر عطق يذـلا كوبأ یلع اـی یلعل : دـیزی لاـقف نورظنی ، ساـنلاو هیلع اولخدأـف : یلع لاقف لاق : تیأر ،

. اهأربن نا لبق نم باتک یف الا مکسفنأ یف الو ضرألا یف ۀبیصم نم باصأ ام وفعیو مکیدیأ تبـسک امبف ۀبیـصم نم مکباصأ ام لق دیزی : هل لاقف هیلع ، دری ام دلاخ يرد امف لاق : هیلع ، ددرأ دلاخ : هنبال دـیزی لاقف مکنیبو هنیب تناک ول ۀناجرم نبا هللا حبق لاقف : ۀحیبق ۀئیه يأرف هیدـی نیب اوسلجاف نایبصلاو ءاسنلاب اعد مث لاق هنع تکـس مث ریثک نع

اذه لعف ام ۀبارق وأ محر (213)

هنعل ۀناجرم نبا (، 1 ) نیسحلا نب یلع (، 3 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی (، 1 ) مکحلا نب ناورم (، 1 ) ءاروشاع موی ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) توکسلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) هللا

… ۀیواعم نب دیزی يدی نیب ةرهاطلا سوؤرلا عضو

، انل قر ۀیواعم نبا دیزی يدی نیب انـسلجأ امل تلاق یلع تنب ۀمطاف نع بعک نب ثراحلا نع فنخم وبأ لاق اذکه مکب ثعب الو مکب : لاقف دیزی یلإ ماق رمحا ماشلا لهأ نم الجر نإ مث تلاق : انفطلأو ئشب انل رماو

، بنیز یتخأ بایثب تذخاو مهل ، زئاج کلذ نا تننظو تقرفو تدعرأف ۀئیـضو ۀـیراج تنکو ینینعی ، هذـه یل به نینمؤملا : ریمأ ای : تلاقف نوکی کلذ ال نأ ملعت تناکو لقعاو ، ینم ربکأ بنیز یتخأ تناکو تلاق

. هلو کل کلذ ام تم ولو هللاو تبذک انتلم نم جرخت نا الا کل کلذ هللا لعج ام هللاو الک تلاق : تلعفل ، هلعفأ نا تئـش ولو یل کـلذ نا هللاو تبذـک لاـقف : دـیزی بضغف



هللا نیدب بنیز : تلاقف كوخأو ، كوبأ نیدلا نم جرخ امنا اذهب ، نیلبقتست يایإ لاق : مث راطتساو دیزی بضغف تلاق اننید ، ریغب نیدتو رهقتو اـملاظ متـشت طلـسم ریمأ تنأ تلاـق : هللا ةودـع اـی تبذـک لاـق : كدـجو ، كوبأو تنأ تیدـتها يدـجو یخأ نیدو یبأ نیدو

. تکسف ایحتسا هنأکل هللاوف تلاق کناطلسب ،. ایضاق افتح کل هللا بهو بزعأ ، لاق : ۀیراجلا ، هذه یل به نینمؤملا ریمأ ای لاقف : یماشلا داع مث

الیخ هعم ثعباو احلاص ، انیمأ ماشلا لهأ نم الجر مهعم ثعباو مهحلـصی ، امب مهزهج ریـشب نب نامعن ای ۀیواعم نب دـیزی لاق مث تلاق :یف نیسحلا نب یلع نهعم نهوخأو نهحلصی ، ام نهعم ةدح ، یلع راد یف نلزنی نا ةوسنلاب رمأ مث ۀنیدملا ، یلإ مهب ریسیف اناوعأو

(214)(1 ) بیذکتلا بذکلا ، (، 2 ) ماشلا (، 1 ) نیسحلا نب یلع (، 1 ) یلع تنب ۀمطاف (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی ثحبلا : حیتافمهحفص

… ماشلا لهأ نم لجر

. اهیف نه یتلا رادلا ، اثالث ۀـحانملا هیلع اوماقأف نیـسحلا ، یلع حونتو یکبت نهتلبقتـسا الا ةأرما ۀـیواعم لآ نم قبت ملف دـیزی ، راد نلخد یتح نجرخف لاق :

. هیلإ نیسحلا نب یلع اعد الا یشعتی الو يدغتی دیزی ال ناکو : لاق هنبا ، ادلاخ ینعی یتفلا ؟ اذه لتاقتأ نسحلا : نب ورمعل لاقف ریغص مالغ وهو یلع نب نسحلا نب ورمع اعدو موی ، تاذ هاعدف لاق

. ۀیح الا ۀیحلا دلت له مزخأ ، نم اهفرعأ ۀنشنش لاق : مث هیلإ همضو هذخاو دیزی ، هل لاقف هلتاقأ ، مث انیکس هطعاو انیکس ینطعا نکلو ال الا ادـبا ۀلـصخ ینلأس ام هبحاص ینا ول هللاو اما ۀـناجرم ، نبا هللا نعل لاـق : مث نیـسحلا نب یلع دـیزی اـعد اوجرخی نا اودارأ اـملو لاـق

نوکت ۀجاح لک هناو ینبتاک تیأر ، ام یـضق هللا نکلو يدـلو ضعب كالهب ولو تعطتـسا ام لکب هنع فتحلا تعفدـلو هایإ ، اهتیطعأ اولزن اذإف هفرط ، نوتوفی ثیح ال هماما نونوکیف لیللاب ، مهریاسی ناکو مهب جرخف لاق : لوسرلا ، کلذ مهب یصوأو مهاسک لاق و کل ،

، مشتحی مل ۀجاح ءاضق وأ اءوضو مهنم ناسنا دارأ اذإ ثیحب مهنم لزنیو مهل ، سرحلا ۀـئیهک مهلوح هباحـصأو وه قرفتو مهنع یحنت : بعک نب ثراحلا لاقو ۀنیدملا ، اولخد یتح مهفطلیو مهجئاوح نع مهلأسیو اذکه قیرطلا یف مهلزانی لزی ملف

: تلاقف هلصن ؟ نا کل لهف انتبحص یف انیلإ یماشلا لجرلا اذه نسحأ دقل ۀیخأ ای بنیز : یتخأل تلق یلع : تنب ۀمطاف یل تلاقف (215)

(1 ) ۀیصولا (، 1 ) هللا هنعل ۀناجرم نبا (، 1 ) یلع نب نسحلا (، 2 ) نیسحلا نب یلع (، 1 ) یلع تنب ۀمطاف ثحبلا : حیتافمهحفص

… تیبلا لهأ ناکسا

. اهیف نه یتلا رادلا ، اثالث ۀـحانملا هیلع اوماقأف نیـسحلا ، یلع حونتو یکبت نهتلبقتـسا الا ةأرما ۀـیواعم لآ نم قبت ملف دـیزی ، راد نلخد یتح نجرخف لاق :

. هیلإ نیسحلا نب یلع اعد الا یشعتی الو يدغتی دیزی ال ناکو : لاق هنبا ، ادلاخ ینعی یتفلا ؟ اذه لتاقتأ نسحلا : نب ورمعل لاقف ریغص مالغ وهو یلع نب نسحلا نب ورمع اعدو موی ، تاذ هاعدف لاق

. ۀیح الا ۀیحلا دلت له مزخأ ، نم اهفرعأ ۀنشنش لاق : مث هیلإ همضو هذخاو دیزی ، هل لاقف هلتاقأ ، مث انیکس هطعاو انیکس ینطعا نکلو ال الا ادـبا ۀلـصخ ینلأس ام هبحاص ینا ول هللاو اما ۀـناجرم ، نبا هللا نعل لاـق : مث نیـسحلا نب یلع دـیزی اـعد اوجرخی نا اودارأ اـملو لاـق

نوکت ۀجاح لک هناو ینبتاک تیأر ، ام یـضق هللا نکلو يدـلو ضعب كالهب ولو تعطتـسا ام لکب هنع فتحلا تعفدـلو هایإ ، اهتیطعأ اولزن اذإف هفرط ، نوتوفی ثیح ال هماما نونوکیف لیللاب ، مهریاسی ناکو مهب جرخف لاق : لوسرلا ، کلذ مهب یصوأو مهاسک لاق و کل ،



، مشتحی مل ۀجاح ءاضق وأ اءوضو مهنم ناسنا دارأ اذإ ثیحب مهنم لزنیو مهل ، سرحلا ۀـئیهک مهلوح هباحـصأو وه قرفتو مهنع یحنت : بعک نب ثراحلا لاقو ۀنیدملا ، اولخد یتح مهفطلیو مهجئاوح نع مهلأسیو اذکه قیرطلا یف مهلزانی لزی ملف

: تلاقف هلصن ؟ نا کل لهف انتبحص یف انیلإ یماشلا لجرلا اذه نسحأ دقل ۀیخأ ای بنیز : یتخأل تلق یلع : تنب ۀمطاف یل تلاقف (215)

(1 ) ۀیصولا (، 1 ) هللا هنعل ۀناجرم نبا (، 1 ) یلع نب نسحلا (، 2 ) نیسحلا نب یلع (، 1 ) یلع تنب ۀمطاف ثحبلا : حیتافمهحفص : تلاق انیلح ، هیطعنف اهل : تلاق انیلح ، الا هب هلصن ئش انعم ام هللاو

انایإ کتبحـصب كءازج اذـه هل : انلقو هیلإ ، انرذـتعاو هیلإ کلذـب اـنثعبف اـهجلمدو ، اـهراوس یتخأ تذـخاو یجلمدو ، يراوس تذـخأف الا هللا هتلعف ام هللاو نکلو هنودو ، ینیـضری اـم نکیلح یف ناـک ایندـلل وه اـمنا تعنـص يذـلا ناـک ول لاـقف : لاـق : لـعفلا ، نم نسحلاـب

. هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر نم مکتبارقلو انیبف هللا دـیبع یلإ ۀـفوکلا مهب اودرو یتح يراسألاو لاقثألاب ئیجو نیـسحلا لتق امل لاق : هنإف یبلکلا مکحلا نب ۀـناوع اماو ماشه : لاق

، ۀیواعم نب دیزی یلإ اذـکو اذـک موی یف مکرمأب دـیربلا جرخ باتکلا : یفو طوبرم باتک هعم نجـسلا یف رجح عقو ذإ نوسبتحم موقلا املف لاق : هللا ، ءاش نإ نامألا وهف اریبکت اوعمست مل ناو لتقلاب اونقیأف ریبکتلا متعمس ناف اذکو ، اذک یف عجارو اموی اذکو اذک رئاس وهو امنإف اودهعاو ، اوصوأ باتکلا : یفو یـسومو طوبرم باتک هعمو نجـسلا یف یقلأ دق رجح اذإ ۀـثالث وأ نیمویب دـیربلا مودـق لبق ناک

نب زفحم دایز نب هللا دیبع اعدـف لاق یلإ ، يراسألا حرـس ناب باتک ءاجو ریبکتلا عمـسی ملو دـیربلا ءاجف اذـکو اذـک موی دـیربلا رظتنی : لاق ۀیواعم ، نب دیزی نینمؤملا ریمأ یلإ سأرلاو لقثلاب اوقلطنا لاقف نشوجلا يذ نب رمشو ۀبلعث ،

زفحم مأ تدلو ام دیزی : لاقف مهمألأو ، سانلا قمحأ سأرب انئج هتوص یلعأب يدانف ۀبلعث نب زفحم ماقف دیزی ، یلع اومدق یتح اوجرخف : لاق نیسحلا سأر یلإ دیزی رظن املف لاق : ملاظ . عطاق هنکلو قمحأو مالا

(216)هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمـش (، 2 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دـیزی (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دـیبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ریبکتلا (، 1 ) ملظلا (، 1 ) لتقلا (، 1)

… مالسلا هیلع نیسحلا ءاسن لاخدا

ۀمطاف یمأو هیبأ ، نم ریخ یلع یبأ لاق : اذـه ؟ یتا نیأ نم نوردـتأ لاق : مث املظأو قعأ اوناک مهو انیلع ةزعأ * لاجر نم اـماه نقلفی ملعو هابأ ، یبأ جاح دـقف یبأ نم ریخ هوبأ هلوق : اماف هنم ، رمالا اذـهب قحأو هنم ریخ اناو هدـج ، نم ریخ هللا لوسر يدـجو همأ ، نم ریخ

ریخ يدج هلوق اماو یمأ ، نم ریخ هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر ۀنبا ۀـمطاف يرمعلف همأ ، نم ریخ یمأ هلوق ، اماو هل ، مکح امهیأ سانلا مهللا لق أرقی : ملو ههقف ، لبق نم یتا امنا هنکلو ادـن ، الو الدـع انیف هللا لوسرل يری رخآلا مویلاو هللااب نمؤی دـحأ اـم يرمعلف هدـج : نم . ریدق ئش لک یلع کنا ریخلا كدیب ءاشت نم لذتو ءاشت نم زعتو ءاشت نمم کلملا عزنتو ءاشت نم کلملا یتؤت کلملا کلام

تنب ۀـمطاف تلاقف دـیزی ، یلع نلخدا نهنإ مث نلولوو هلهأو ۀـیواعم تانبو دـیزی لآ ءاسن حاصف دـیزی ، یلع نیـسحلا ءاـسن لـخدا مث : دیزی لاقف دیزی ؟ ای ایابس هللا لوسر تانبأ ۀنیکس : نم ربکأ تناکو نیسحلا

نلخدأف نجرخأ مث کنم ذخا امم مظعأ کیلإ یتا ام یخأ ۀنبا ای لاق صرخ ، انل كرت ام هللاو تلاق : هرکأ ، تنک اذـهل انا یخأ ۀـنبا ای . متأملا نمقأو نهتتأ الا دیزی لآ نم ةأرما قبت ملف ۀیواعم ، نب دیزی راد

تیأر ام لوقت ۀنیکـس تناکف اهل ، هفعـضأ دق الا غلب ام اغلاب ائیـش یعدت ةأرما نهنم سیلو کل ، ذـخا اذام ةأرما لک یلإ دـیزی لسرأو . ۀیواعم نب دیزی نم اریخ هللااب ارفاک الجر



هیإ دیزی : هل لاقف نیسحلا نب یلع مهیفو هیلإ يراسألا لخدا مث (217)

نیسحلا تنب ۀمطاف (، 2 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دـیزی (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) نیسحلا نب یلع (، 1)

اوسأت الیکل ریـسی هللا یلع کلذ نا اهربن نا لبق نم باتک یف الا مکـسفنأ یف الو ضرألا یف ۀبیـصم نم باصأ ام یلع : لاقف یلع ، ای نع وفعیو مکیدـیأ تبـسک امیف ۀبیـصم نم باصأ ام دـیزی لاقف روخف ، لاتخم لک بحی هللاو ال مکاتآ امب اوحرفت الو مکتاف اـم یلع

. ۀنیدملا یلإ هحرسو الام هاطعأو هزهج مث ریثک یلامثلا ( 1 ) ةزمح وبأ ینثدح لاق : فنخم - یبأ نع ماشه لاق

. ةرفص یبأ نب بلهملا یلوم یفوکلا يدزألا یلامثلا ةزمح وبأ دیعس لیقو رانید ۀیفص یبأ نب تباث ( 1). مهریغو مالسلا هیلع رقابلا رفعج یبأو دعجلا یبأ نب ملاسو رمع یبأ ناذازو قاحسإ یبأو یبعشلاو سنأ نع يور

. ةدعو یسوم نب هللا دیبعو عیکوو میعن وبأو نامیلس یبأ نب کلملا دبعو ۀماسأ وبأو ثایغ نب صفحو کیرشو يروثلا هنعو . ۀعجرلاب نمؤی ناک نوراه نب دیزی لاقو رفعج یبأ ۀفالخ یف یفوت دعس نبا لاق

هریغل هللا ال یف هاـخأ راز نم اـعوفرم : یلع - نع ثراـحلا ، نع یعیبسلا قاحـسإ یبأ نع یلاـمثلا ، ةزمح وبأ انثدـح ییحی ، نب نادـعس . ۀنجلا کل تباطو تبط هنودانی : کلم فلا نیعبس هب هللا لکو هللا دوعوم سامتلا

ابأو هللا دبع ابأو رفعج ابأو نیسحلا نب یلع یقل ثیدحلاو ، ۀیاورلا یف مهیدمتعمو مهتاقثو لوسرلا ) لآ ۀعیش ) انباحـصأ رایخ نم ناک . مهنع يورو مالسلا مهیلع نسحلا

(218)میعن وبأ ظفاحلا (، 1 ) مالسلا امهیلع یبتجملا یلع نب نسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا هیلع رقابلا یلع نب دمحم مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(، 1 ) ةرایزلا (، 1 ) ثایغ نب صفح (، 1 ) نیسحلا نب یلع (، 1 ) یسوم نب هللا دیبع (، 2 ) یلامثلا ةزمح وبأ (، 1 ) ۀیفص یبأ نب تباث (، 1)(1 ) رایخلا رایتخإلا ،

… دیزی ۀجوز دنه

نب ناورم مهل لاقف قشمد ، دجـسم اولخد نیـسحلا سأرب ۀـفوکلا لهأ دـفو لـبقا اـمل لاـق : تیخب نب مساـقلا نع یلاـمثلا هللا دـبع نع : مکحلا

مهاتأو فرـصناف ، ناورم بثوف ایابـسلاو ، سوؤرلا هذهو مهرخآ ، یلع هللاو انیتأف الجر رـشع ۀینامث مهنم انیلع درو اولاق متعنـص ؟ فیک ماق مث ادـبا : رمأ یلع مکعماجأ نل ۀـمایقلا ، موی دـمحم نع متبجح لاقف : مالکلا ، هیلع اوداعأف متعنـص ؟ ام لاقف : مکحلا نب ییحی هوخأ

: لاق ثیدحلا ، هوثدحو هیدی نیب سأرلا اوعضوف دیزی یلع اولخدو فرصناف ،ریمأ اـی تلاـقف : تجرخو اـهبوثب تعنقتف ۀـیواعم نب دـیزی تحت تناـکو زیرک نب رماـع نب هللا دـبع تـنب دـنه ثیدـحلا رود تعمـسف

ۀحیرـصو هلآو هیلع هللا یلـص لوسر تنب نبا یلع يدـحو هیلع یلوعأـف معن لاـق هللا ؟ لوسر تنب ۀـمطاف نبا نیـسحلا سأرأ نینمؤملا . هللا هلتق هلتقف دایز نبا هیلع لجع شیرق ،

. هنامز یف ناملس لثم هنامز یف ةزمح وبأ لاق : هنأ مالسلا هیلع هللا دبع یبأ نعو هنأ کلذو هنامز یف نامقلک هنامز یف یلامثلا رفعج وبأ لوقی : مالـسلا هیلع اضرلا تعمـس لوقی : ۀـقثلا تعمـس ناذاش : نب لـضفلا لاـق

. مالسلا مهیلع رفعج نب یسوم رصع نم ۀهربو دمحم ، نب رفعجو یلع ، نب دمحمو نیسحلا ، نب یلع انم : ۀعبرأ مدخ



. ةأمو نیسمخ ۀنس تام (. ج 1 ص 134 ) ةاورلا عماج ج 1 ص 363 ) ) لادتعالا نازیم ج 2 ص 7 ) ) بیذهتلا بیذهت

(219)نب دیزی (، 1 ) مکحلا نب ناورم (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) ۀمایقلا موی (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر تنب نبإ ثحبلا : حیتافمهحفص نب یسوم مامإلا (، 1 ) مالسلا امهیلع اضرلا یسوم نب یلع مامإلا (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) قشمد (، 1 ) رماع نب هللا دبع (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم

(1 ) دمحم نب رفعج (، 1 ) یلع نب دمحم (، 1 ) نیسحلا نب یلع (، 1 ) ناذاش نب لضفلا (، 1 ) مالسلا امهیلع مظاکلا رفعج

: … دیزیل لوقی ص ) ) هللا لوسر باحصأ نم یملسألا ةزرب وبأ

مامحلا نب نیـصحلا لاق امک انایإو اذـه نا لاق : مث هرغث یف هب تکنی وهف بیـضق دـیزی عمو هیدـی نیب سأرلاو اولخدـف ساـنلل نذا مث وبأ هل لاقی هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر باحـصأ نم لجر لاقف لاق : املظأو قعأ اوناک مهو انیلإ ۀبحأ * لاجر نم اماه نقلفی يرملا هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر تیأر امبرل اذـخأم هرغث نم کبیـضق ذـخأ دـقل امأ نیـسحلا ؟ رغث یف کبیـضقب تکنتأ یملـسألا : ةزرب . یلوف ماق مث هعیفش هلآو هیلع هللا یلص دمحمو ۀمایقلا موی اذه ئیجیو کعیفش دایز نباو ۀمایقلا موی ئجت دیزی ای کنا امأ هفشری ،

یبأ نب کلملا دـبع اـعد ( 1 ) هیلإ هسأرب ئجو یلع نب نیـسحلا دایز نب هللا دـیبع لتق اـمل لاـق : مکحلا نب ۀـناوع ینثدـح ماـشه : لاـق : لاقف یملسلا ثراحلا

نازحألا ص 76 ط ریثم ) هباتک یف ۀنس 645 یفوتملا یلحلا امن نب هللا ۀبه ءاقبلا یبأ رفعج نب دمحم نیدلا مجن لیلجلا خیـشلا لاق ( 1): هظفل ام فرشألا ) فجنلا یف ۀیردیحلا

عم مهب حرسو هقنع یلإ لغف مالسلا هیلع نیسحلا نب یلعب رماو اوزهجف هنایبصو مالـسلا هیلع نیـسحلا ءاسنب رمأ دایز نب هللا دیبع نإ مث . اهباحصأو نشوجلا يذ نب رمش عمو شیرق ، ةذیاع نم يذئاعلا ةرم نبا ۀبلعث نبا رفخم

: لاق شمعألا نارهم نب نامیلس نع ۀعامج نع يزنظنلا يورف نیعبرألا دـحأ تنک لاقف : ببـسلا نع هتلئـسف رفغت ، کنا ال ملعا اناو یل رفغا مهللا لوقی : لجر اذإ مسوملا ماـیأ فاوطلا یف اـنا اـمنیب

نیذلا(220)

ۀمایقلا موی (، 2 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ( ) ص ) هللا لوسر باحصأ ) ) ۀباحـص ثحبلا : حیتافمهحفص داجسلا نیسحلا نب یلع مامإلا (، 1 ) مامحلا مامحتسإلا ، (، 1 ) لتقلا (، 2 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) ثراحلا یبأ نب کلملا دبع (، 2)فجنلا ۀنیدم (، 1 ) نازحألا ریثم باـتک (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا امهیلع نیدباعلا نیز

بسلا (، 1 ) ۀـفئاطلا فوطلا ، فاوطلا ، (، 1 ) رفعج نب دـمحم (، 1 ) نارهم نب نامیلـس (، 1 ) هللا هنعل نشوـجلا يذ نب رمـش (، 1 ) فرشألا(1 ) ةافولا (، 1)

… اعد ۀیواعم نب دیزی

لاق ذئموی ، ۀنیدملا ریمأ صاعلا نب دیعس نب ورمع ناکو نیسحلا لتقب هرـشبف صاعلا نب دیعـس نب ورمع یلع ۀنیدملا مدقت یتح قلطنا لتعت ال لاقو : ریناند هاطعأو ربخلا ، کقبـسی الو ۀنیدملا یتأت یتح قلطنا لاقف هرانب ، یلطـصی هللا ال دیبع ناکو هرجزف ، هل لتعیل بهذـف

کتلحار کب تماق ناو حمر یلع زوکرم سأرلاو يراـصنلل رید یلع ءـالبرک نم اـنلحر ۀـلحرم لوأ اـنلزنف ماـشلا ، قیرط یلع دـیزی یلإ نیـسحلا سأر اوـلمح



: مدب ارطس دیدح ملقب هیلع بتکی ریدلا طیاح یلع فکب اذإ لکأن نحنو ماعطلا انعضوف . یباحصأ داعف باغف اهذخأیل فکلا یلإ انضعب يوهأو ادیدش اعزج انعزجف باسحلا موی هدج ۀعافش انیسح * تلتق ۀمأ وجرتأ

نا لبق اولاق : بوتکم ؟ یتم ذنم مهل : اولاقف تیبلا ، اذه بوتکم اذإف مهـسیانک ضعب اولخدف مورلا اوزغ مهنا میلـس ینب نم خیاشم نعو . ماع ةأم ثالثب مکیبن ثعبی

انلأسف بوتکم ئش اهیلعو ۀینطنطسق نم ۀبیرق مهسیانک نم ۀسینک انیتأف مورلا دالب انوزغ لاق : هنا هیبأ نع ملسم نب نمحرلا دبع ثدحو . تیبلا اذه بوتکم وه اذإف ۀیمورلاب نؤرقی ماشلا لهأ نم اسانأ

مهیف ناکو ایبس انیبسو ةازغ انوزغ یفوصلا : ةزمح یبأ بحاص رافـص نب هللا دـبع لاق لاـق : توقاـیلا باـتک یف دـهازلا ورمع وبأ رکذو خیش

(221)(، 1 ) ماـعطلا (، 1 ) لـکألا (، 2 ) ماـشلا (، 1 ) ۀـسدقملا ءالبرک ۀـنیدم (، 1 ) لـتقلا (، 2 ) صاـعلا نب دیعـس نب ورمع ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ۀعافشلا. ریمألا دنع ربخلا تلقف : ربخلا ؟ ام لاقف : شیرق نم لجر ینیقلف ۀنیدملا تمدقف کلملا : دبع لاق ۀلحار ، رتشاف

لتق ریمألا ، رـس ام تلقف : کئارو ؟ ام لاـقف : دیعـس نب ورمع یلع تلخدـف لاـق : یلع ، نب نیـسحلا لـتق نوعجار ، هیلإ اـناو اـنا هللا لاـقف :نب نیسحلا

یبرعلا یبنلا ثعبی نا لبق ارفح مورلا دالب یف اورفح مهنا هئابآ نع یبأ ینربخأ اـنل : لاـقف هیلإ ، انـسحأو اـنمرکأف يراـصنلا ، ءـالقع نم . رعشلا نم تیبلا اذه دنسملاب بوتکم هیلع ارجح اوباصأف ۀنس ةأمثالثب

موثلک مأ تند قشمد نم اوبرق املف اعیمج اوقلطناف ثیش ، دالوأ مالک دنـسملاو باسحلا موی هدج ۀعافـش انیـسح * تلتق ۀبـصع وجرتأ نم سؤرلا هذه اوجرخی نا مدقتو ةراظنلا لیلق برد یف انلمحاف دلبلا تلخد اذإ تلاق : یه ؟ ام لاق : ۀجاح ، کیلإ یل تلاقو : رمـش نم یلع مهب کلـسو اوتعو ، هنم ایغب هتلئـس ام دـضب رماف لاحلا ، هذـه یف نحنو انیلإ رظنلا ةرثک نم انیزخ دـقف اهنع اـنوجنیو لـماحملا نیب

يرعـش تلق یتح رورقملا نیع نخـسأو رودصلا رجانح اذه هلعف حرقا دقلو یبسلا ، نوکی ثیح قشمد باب اولـصو یتح ۀفـصلا کلت : روتوملا بلقلا نم اذه

هبلق یفو هموجـس فخی ام نفج بزع هل هدـقفل * یبنلا نا اوملعی ملأ همیرح دالبلا فاوطتب یبسیو هطهرو * نیـسحلا يزغی افـسأ اوف همولک یسرت سیل دجو راثآو اهمارض * بشی ران

(222)ۀعافشلا (، 2 ) قشمد (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص یبنلا ثعبم (، 2 ) لتقلا (، 1 ) دیعس نب ورمع (، 1 ) یلع نب نیـسحلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1)

… مشاه ینب ءاسن ۀیعاو

دیعس نب ورمع لاقف نیسحلا ، یلع نهرود یف مشاه ینب ءاسن ۀیعاو لثم طق ۀیعاو هللاو عمسأ ملف هلتقب ، تیدانف هلتقب يدان لاقف : یلع ،: کحضو

بنرألا ةادغ انتوسن جیجعک ۀجع * دایز ینب ءاسن تجع . دیزی باب اوغلب یتح قیرطلا یف ادحأ ملکی مالسلا هیلع نیدباعلا نیز نکی ملو

سیق نب رحز لبقأ ذإ ۀیواعم نب دیزی دنع انا لاق : یـشرجلا ورمع نبا ۀعیبر نبا يرذعلا نع هیبأ نع یمادجلا عابنز نب حور نع يورف



نیتسو هتیب لهأ نم رشع ۀینامث یف یلع نب نیسحلا انیلع درو هرصنو هللا حتفب رشبا لاق : كءارو ؟ ام کلیو لاقف : دیزی یلع یجحذملا ، مالـستسالا یلع لاتقلا اوراتخاف لاتقلا ، وأ هللا دـیبع ریمـألا مکح یلع اولزنی وأ اوملـستسی نا مهاـنلأسو مهیلإ انرـسف هتعیـش ، نم ـالجر

نوذولیو رزو ریغ یلإ نوأجلی اولعج اهذخأم ، فویـسلا تذخا اذإ یتح ۀـیحان لک نم مهب انطحأف سمـشلا ، قورـش نم مهیلع انودـعف ، مهرخآ یلع انیتا یتح لـئاق ، ۀـمون وأ روزج رزج ـالا ناـک اـم نینمؤملا ریمأ اـی هللاوف رقـصلا ، ماـمحلا ذـال اـمک اذول رفحلاو ماـمکألاب ، مخرلاو نابقعلا مهراوز حیرلا ، مهیلع یقـستو سمـشلا مهرهـصت ۀلمرم ، ءامدلاب مهبایثو ةرفعم ، مههوجوو ةدرجم ، مهداسجأ کیتاهف

. هلتق نودب مکتعاط نم یضرأ تنک لاقف : نیدسوم الو نینفکم ال بسبس ، رقرق عاقب یتا ۀبلعث نب ةرفخم اذه لوقی : رفخم توص تعمس ذإ دیزی دنع انا لاق : یشرجلا ورمع نب ۀعیبر نع قشمد خیرات نم تلقنو

(223)(، 1 ) مالسلا امهیلع نیدباعلا نیز داجسلا نیـسحلا نب یلع مامإلا (، 5 ) لتقلا (، 1 ) دیعس نب ورمع (، 1 ) مشاه ونب ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) مامحلا مامحتسإلا ، (، 1 ) قشمد (، 1 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی . برکی دعم نب ورمعل تیبلا اذهو نادملا ، دبع طهر نم بعک نب ثراحلا ینب نم دایز ینب یلع دیبز ینبل تناک ۀعقو بنرألاو

. هلتف سانلا ملعاف ربنملا دعص مث نافع ، نب نامثع ۀیعاوب ۀیعاو هذه ورمع : لاق مث . مالاو رش رفخم مأ تدلو ام دیزی : هباجأف ةرجفلا ، مائللاب نینمؤملا ریمأ

ام دیزی ای هللا كدـشنأ تلق : هیدـی نیب انفقو املف نوللغم ، الجر رـشع انثا نحنو دـیزی یلع انلخدأ مالـسلا امهیلع نیـسحلا نب یلع لاق بلک نم نذختت ال لجر : لاق ءالؤه یف نورت ام ماشلا لهأ ای لاق لاحلا ؟ هذه یلع انآر ول ملسو هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسرب کنظ

: ریشب نب نامعنلا هل لاقف اورج ، ءوس . ۀبیخلا هذهب مهآر ول مهب عنصی هللا لوسر ناک ام عنصا

نیـسحلا نب یلع لاقف تاوصألا ، تلع یتح هراد لهأ یکبو سانلا یکبف ایابـس ، هللا لوسر تانب دـیزی ای نیـسحلا : تنب ۀـمطاف تلاـقو . لولغم اناو مالسلا هیلع

ول هللا لوسرب کنظ ام رجهلا ، لوقی نا یلثمل یغبنی افقوم ال تفقو دـقل تلق : ارجه ، لقت ـالو لـق لاـقف : مـالکلا ، یف یل نذأـتأ تلقف :هیلع یلع هآرف هیلإ ، نرظنی الئل هفلخ نم ءاسنلاو هیدـی نیب مالـسلا هیلع نیـسحلا سأر عضو مث هولح ، هلوح : نمل لاـقف لـغ ، یف ینآر

. سأرلا کلذ دعب لکأی ملف مالسلا مالسلا هیلع نیسحلا سأرب دیزی یتا امل ناورم : نب کلملا دبع ثدح

(224)نب نیسحلا مامإلا (، 2 ) مالسلا امهیلع نیدباعلا نیز داجسلا نیـسحلا نب یلع مامإلا (، 1 ) نافع نب نامثع ۀفیلخلا ثحبلا : حیتافمهحفص نب نامعنلا (، 1 ) نیسحلا تنب ۀمطاف (، 1 ) مالسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 2 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع

(1 ) لکألا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) ریشب

… رفعج نب هللا دبعل سانلا يزعت

بلاط یبأ نب رفعج نب هللا دبع غلب امل لاق : دونکلا یبأ دیبع نب نامحرلا دبع نع دشار یبأ نب نامیلـس نع فنخم یبأ نع ماشه لاق انیلع لخدو انیقل ام اذه لاقف : سالسللا ، ابأ الا کلذ هالوم نظأ الو لاق : هنوزعی ، سانلاو هیلاوم ضعب هیلع لخد نیـسحلا عم هینبا لتقم

هفذحف لاق : نیسحلا ، نم یف الو ضرألا یف ۀبیصم نم باصأ ام مالسلا : هیلع نیـسحلا نب یلع لاق تلئـس ام كاطعأل ۀبارق ۀناجرم نبا نیبو کنیب ناک ول لاق :



اهبیج یلإ توهأ مالـسلا هیلع نیـسحلا سأر تأر امل اهنإف بنیز اماو ریـسی هللا یلع کلذ نا اهأربن نأ لبق نم باتک یف الا مکـسفنأ تنب نب ای لوتبلا ، ءارهزلا داؤف ةرمث ایو لوسرلا هدـج بیبح ای هانیـسح ، اـی دـلجلا : یهویو دـبکلا حرقی نیزح توصب تداـن مث هتقـشف

لعجف بیـضقب اعد مث تماش ، كاذـب وهو تکاس دـیزیو ءاکبلاب سلجملا جـضف یـضترملا ، یلع نب ای ینمو ، ۀـکم نب اـی یفطـصملا یلص یبنلا تیأر دقل دهشا ۀمطاف ؟ نبا نیسحلا رغث کبیضقب تکنتأ کحیو لاقو : یملـسألا ةزرب وبأ هیلع لبقأف نیـسحلا ، ایانث تکنی

بضغف اریصم ، تئاسو منهج هل دعاو هنعلو امکلتاق هللا لتقف ۀنجلا لهأ بابش ادیـس امتنأ لوقیو هیخأ ایانثو هایانث فشری هلآو هیلع هللا . ابحس هجارخاب رماو دیزی

. هالذ او لاق : هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر مف عضوم بیضقلاب برضی هآر امل نسحلا نب نسحلا نأ يورو قرزأ رمحا مهنم لجر ماقف حتفلاب ، هنونهی ماشلا لهأ لخد دق ناکو لسن اهل سیل هللا لوسر تنبو یصحلا * ددع اهلسن یـسمأ ۀیمس

نینمؤملا ریمأ ای لاقف ۀئیضو ، تناکو نیسحلا تنب ۀمطاف یلإ رظنف (225)

(، 2 ) لتقلا (، 1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) رفعج نب هللا دبع مالغ سالـسللا وبأ (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبأ نب رفعج ثحبلا : حیتافمهحفص لوسرلا (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا امهیلع نیدباعلا نیز داجـسلا نیـسحلا نب یلع مامإلا

نب نسحلا (، 1 ) نیسحلا تنب ۀمطاف (، 1 ) یملسألا ةزرب وبأ (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم (، 2 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا (1 ) برضلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) هللا هنعل ۀناجرم نبا (، 1 ) نسحلا

اممل هنا هللاو هعم ، لتقا یتح هقرافأ نأ ال تببحـأل هتدهـش ول هللاو اذـه ؟ لوقت نیـسحللأ ءاـنخللا نب اـی لاـق : مث هلعنب رفعج نب هللا دـبع هعم نیرباص هل نییساوم یمع نباو یخأ عم ابیصأ امهنا امهب ، باصملا یلع نوهیو امهنع یسفنب یخسی

؟ مدختس وأ تمت وأ هاتمع ای اهتمعل ۀمطاف تلاقف ۀیراجلا ، هذه یل به مث اعطاق ، افتح کل هللا بهو دـیزی ، هل لاقف مالکلا قرزألا داعأف اننید ، نم جرخی نا الا هل الو کـل ۀـمارک ـالو هللاو ـال بنیز . تلاـقف

: يرعبزلا نبا تایبأب لثمت * مهتاداس نم موقلا انلتق دق لشت دیزی ال ای اولاق مث احرف * اولهتـساو اولهأف لسألا عقو نم جرزخلا عزج اودهـش * ردبب یخایـشأ ثیل هللا قدص نیعمجأ هلآو هلوسر یلع هللا یلصو نیملاعلا بر دمحلا هللا تلاقو : مالسلا هیلع یلع تنب بنیز تماقف لدتعاف ردبب هانلدعو

راطقأ انیلع تذـخا ثیح دـیزی ای تننظأ نؤزهتـسی ، اهب اوناکو هللا تایآب اوبذـک نا يؤسلا اؤاسأ نیذـلا ۀـبقاع ناک مث لوقی : کلذـک یلإ ترظنو کفنأب تخمـشف ۀـبآک . هللا یلع کبو انا ، وه هللا یلع انب نا ءارـسالا قاست اـمک قاـسن انحبـصأف ءامـسلا . قاـفآو ضرـألا

یلمن امنا اورفک نیذلا نبـسحی الو : ) یلاعت هلوق تیـسن الهم الهمف انناطلـسو انکلم کل افـص نیح اقثوتـسم ایندلا تیأر نیح کفطع : مثأتم ریغ لوقت مث نیهم ) باذع مهلو امثا اودادزیل مهل یلمن امنا مهسفنأل ریخ مهل

لشت دیزی ال ای اولاق مث احرف * اولهتساو اولهأف (226)

(، 1 ) مالسلا امهیلع یلع نینمؤملا ریمأ تنب بنیز ةدیسلا (، 1 ) مالسلا هیلع بلاط یبأ نب رایطلا رفعج نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ةداهشلا (، 1 ) توملا (، 1 ) قیدصتلا

لهأ یتأ املو لاق : يدلو ، هاسآ دقف يدی انیسح تسآ نکی نا ال نیـسحلا عرـصمب یلع لجو زع دمحلا هللا لاقف : هئاسلج یلع لبقأ مث : لوقت یهو اهبوثب يولت ةرساح یهو اهءاسن اهعمو بلاط یبأ نب لیقع ۀنبا تجرخ نیسحلا لتقم ۀنیدملا

، ۀفأشلا تلـصأتساو ۀحرفلا ، تاکن دقو کلذ لوقت فیکو ال کترـصخمب اهتکنت ۀنجلا لهأ بابـش دیـس هللا دبع یبأ ایانث یلع ایحنتم تززح الو كدلج ، الا تیرف امف انملاظ ، نم انل مقتناو انقحب ذخ مهللا مهدروم ندرتل کخایشأب فتهتو ةرهاطلا ۀیرذلا ءامد کتقارإب



انیحو تیمت الو انرکذ ، وحمت هللاوف ال لکتملا ، هیلع و یکتـشملا ، هللا یلإف دـیبعلل : مالظب کبر اـمو الدـب ، نیملاـظلل سئب کـمحل ، ـالا : دیزی لاقف دودو . میحر هنا ۀفالخلا انیلع نسحیو ةداهشلاب انرخآلو ةداعسلاب ، انلوأل متخ يذلا دمحلاو هللا

غلابو دعصف هابأو نیـسحلا مذیو ربنملا دعـصی نا هرمأو بطاخلا دیزی اعدو حئاونلا یلع توملا نوهأ ام حئاوص * نم دمحت ۀحیـص ای بطاخلا اهیأ کلیو مالـسلا : هیلع نیـسحلا نب یلع هب حاصف دیزیو ، ۀیواعمل حدملاو امهیلع ، هللا مالـس نیـسحلاو نینمؤملا ریمأ مذ یف

* اههاوفأ یفو ترفک ۀـمأ ای هلوقب ، یجافخلا نانـس نبا داجأ دـقلو رانلا ، نم كدـعقم ءوبتف قلاخلا ، طخـسب قولخملا ةاضرم تیرتشا امو نیـسحلا لتق ۀـیردب * مکنیب قئالخلا کلت اهداوعأ مکل تبـصن هفیـسبو هبـسب * نونلعت ربانملا یلعأ اهداشرو اهلالـض هیف نآرقلا

اهداقحأ تبخ (227)

مامإلا (، 1 ) مالـسلا امهیلع نیدباعلا نیز داجـسلا نیـسحلا نب یلع مامإلا (، 1 ) مالـسلا هیلع بلاط یبأ نب لـیقع ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) ةداهشلا (، 1 ) توملا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) میرکلا نآرقلا (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا

… دایز نب هللا دیبع لوق

ماشه لاق مدب اوجرـض مهنمو يراسأ مهنم يدقتفم * دـعب یلهابو یترتعب ممألا رخآ متنأو متلعف اذام مکل * یبنلا لاق نا نولوقت اذام لاق نیسحلا ، لتق یف کیلإ هب تبتک يذلا باتکلا نیأ رمع ای نیسحلا : هلتق دعب دعس نب رمعل دایز نب هللا دیبع لاق لاق : ۀناوع نع

لاع یلکثلا ، مکل یـسألاو هبطخ ، مظع يرـسألا باصمو ۀنرو لیوعب نبدنیو ۀنأو وجـشب هیلع نحنی قشمدـب مهماقم ةدـم ءاسنلا ناکو ، نعاظ ربصلاو روتـسلا : لظو دودخلا . نکدعب دیدصلا لأسو دولجلا ، ترـشقت یتح درب الو رح نم نهیقی نکاسم ال یف نکـس وأ هبط ،

ۀعیهل نب ۀبقع نب هللا دبع نب نامحرلا دبع یبأ نعو تاجاح ثالث ءاضقب نیدباعلا نیزل دیزی دعوو میدـن ، نهل نزحلاو میقم ، عزجلاو ناو ابأ ، نیعبـس دواد نیبو ینیب نا هللاو لاقف : اذوهب نب تولاجلا سأر ینیقل لاق : نامحرلا دـبع نب دـمحم دوسـألا یبأ نع یمرـضحلا

نایقلاو وهللاو بارـشلا سلاجم ذـختی دـیزی ناـکو هدـلو ، متلتق دـحاو ، بأ ـالا هنیبو یبنلا نبا نیب سیل متنأو ینمظعتف ، یناـقلت دوهیلا ؟ نم سأر اذه برعلا کلم ای لاقف : مهفارـشأ نم ناکو مورلا کلم لوسر هسلجم رـضحف هیدـی ، نیب نیـسحلا سأر رـضحیو برطلاو

هبحاصو سأرلا اذـه ۀیـضقب هربخأ نا تببحأف هتدـهاش ئـش لک نع ینلئـسی انکلم یلإ تعجر اذإ ینا لاق : سأرلا ، اذـهلو کلام لاق :ۀمطاف لاق : همأ ؟ نمو لاق : یلع ، نب نیسحلا سأر اذه لاق رورسلاو ، حرفلا یف ککراشیل

(228)دبع نب دمحم (، 1 ) هللا دبع نب نامحرلا دبع (، 1 ) لتقلا (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ربصلا (، 1 ) قشمد (، 1 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) نامحرلانهیلإ اراذـتعا شیرق زئاجع یلع أرقی هللاو كرت لاق : هب ، نئیجتل هللاو لاق : عاض ، لاق : هب ، نئیجتل لاق : باتکلا ، عاـضو كرمـأل تیـضم

وخأ دایز نب نامثع لاق هقح ، تیدأ دق تنک صاقو یبأ نب دعـس یبأ اهتحـصن ول ۀحیـصن نیـسح یف کتحـصن دقل هللاو امأ ۀنیدملاب ، هللاو قدص هللا : دیبع

ءابآ هنیبو ینیبو مالـسلا ، هیلع دواد ةدـفح نم یبأ نا مکنید . نم نسحأ نید یل کنیدـلو ، کل فأ ینارـصنلا : لاـقف هللا ، لوسر تنب مأ الا هنیبو هنیب سیلو مکیبن ، تنب نبا متلتق دقو دفاوحلا نم یناب اکربت : یمدـق بارت نم نوذـخأیو يردـق ، نومظعی يراصنلاو ةریثک ،

ةریزج هیف ۀنس ةریـسم رحب نیـصلاو نامع نیب لاق : لق لاق : رفاحلا ؟ ۀسینک ثیدح کیلإ لصتا ام دیزیل : لاق مث مکنید هللا حبقف ةدحاو ربنعلاو روفاکلا لمحی اهنم اهلثم ، ۀنیدم ضرألا هجو یلع ام نینامث ، یف اخـسرف نونامث اهلوط ءاملا یف ةدحاو ةدـلب الا نارمع اهب سیل

. دوعلا اهراجشأ توقایلاو ،



هبکری ناک نولوقیو : رامح رفاح اهیف ۀقلعم بهذ ۀـقح اهبارحم یف رفاحلا ، ۀـسینک اهمظعأ ةریثک ، سئانک اهیف يراصنلا فکا یف یهو مکیبن تنب نبا نولتقت متنأو يراصنلا ، نم ملاع ماع لک یل اهدصقی جابیدلاو ، رهاوجلا عاونأب نیزم ۀقحلا لوحو مالسلا مهیلع یـسیع

. مکنید یف الو مکیف هللا كراب ال یف مکیبن ۀـحرابلا تیأر ینا ملعا لاق : معن ، لاق : ینلتقت ؟ نا دـیرت لاق : لتقلاب سحأ املف هدـالب ، یف ینحـضفی ـالئل هولتقا دـیزی : لاـقف

، همالک نم تبجعتف ۀنجلا ، لهأ نم تنأ ینارصن ای لوقی : مانملا (229)

(1 ) لتقلا (، 1 ) مالسلا امهیلع میرم نب یسیع یبنلا (، 1 ) قیدصتلا (، 1 ) دایز نب نامثع ثحبلا : حیتافمهحفص . هللا دیبع هیلع کلذ رکنأ ام هللاوف لاق : لتقی ، مل انیسح نأو ۀمایقلا موی یلإ ۀمازخ هفنأ یفو الا لجر دایز ینب نم سیل هنأ تددول

: لاق مادقملا یبأ نب ورمع نع انباحصأ ضعب ینثدح ماشه : لاق اذإف ۀنیدملاب نیسحلا لتق ۀحیبص انحبصأ لاق : ۀمرکع نب ورمع ینثدح

. لتقف یکبو هلبقو هردص یلإ همضف سأرلا یلإ ضهن مث هلوسر ، ادمحم نأو هللا الإ هلإ نا ال دهشا اناو فیصو مهعمو مهب ۀقدحم ۀکئالملاو خیش . بیجن لک یلعو تلبقأ دق رون نم بجت ۀسمخ ناک قشمدب یهو اهمانم یف ۀنیکس تأرو

. یشمیلوسر لوسر ای مالسلا . هللا لوسر یلعو تلقف : کیلع ، ملسی كدج نا ۀنیکس ای لاقو : ینم برقو یلإ فیصولا لبقأو بجنلا یـضمف یناثلاو هللا ، ةوفـص مدآ لوألا لاق : بجنلا . یلع اوءاج نیذلا ۀخیـشملا ءالؤه نم تلقف : ۀـنجلا ، فئاصو نم فیـصو لاق : تنأ ؟ نم هللا

. هللا لیلخ میهاربإ هللا لوسر كدج لاقف : يرخأ ، موقیو ةرم طقـسی هتیحل یلع ضباقلا اذـه نم تلقف : هللا ، حور یـسیع عبارلاو هللا ، میلک یـسوم ثلاثلاو

امنیبف هدعب ، نوملاظلا انب عنص ام هفرعأل هبلط یف یعسأ تلبقأف نیـسحلا ، کیبأ یلإ لاق نودصاق ؟ مه نیأو تلقف : هلآو ، هیلع هللا یلص ؟ تالبقملا ةوسنلا هذه نم تلقف ةأرما ، جدوه لک یف رون ، نم جداوه ۀسمخ تلبقأ ذإ کلذک انا

ۀثلاثلاو محازم ، تنب ۀیسآ ۀیناثلاو رشبلا ، مأ ءاوح یلوألا لاق :(230)

( نوعرف ۀجوز ) محازم تنب ۀیسآ (، 3 ) لتقلا (، 1 ) ۀمرکع نب ورمع (، 1 ) مادقملا یبأ نب ورمع (، 1 ) ۀمایقلا موی ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) قشمد (، 1 ) رشبلا مأ ءاوح (، 1)

… ۀمرکع نب رمع ثیدح

: لوقی وهو يدانی ایدانم ۀحرابلا تعمس لاق : انثدحی انل یلوم نبا ناسل یلع متنعل دق لیبقو کلمو یبن نم مکیلع * وعدـی ءامـسلا لهأ لک لیکنتلاو باذـعلاب اورـشبأ انیـسح * الهج نولتاقلا اهیأ

. توصلا اذه تعمس لاق : هیبأ نع یبلکلا موزیح نب رمع ینثدح ماشه : لاق لیجنإلا لماحو یسومو دواد * کتدج لاقف نم ؟ تلقف : يرخأ موقتو ةرم طقست اهسأر یلع اهدی ۀعـضاولا ۀسماخلاو دلیوخ ، تنب ۀجیدخ ۀعبارلاو نارمع ، تنب میرم

! کیبأ مأ دمحم تنب ۀمطاف هاتمأ ای انلمـش ، هللاو اوددب هاتمأ ای انقح ، هللاو اودـحج هاتمأ ای لوقأو : یکبأ اهیدـی نیب تفقوو اهتقحلف انب عنـص ام اهنربخأل هللاو تلقف :

: تلاقف انابأ ، نیسحلا هللاو اولتق هاتمأ ، ای انمیرح ، هللاو اوحابتسا . ۀنیکس ای کتوص یفک



کلذ نامتک تدرأو تهبتنا مث هب ، هللا یقلأ یتح ینقرافی یعم ال نیـسحلا کیبأ صیمق اذـه یبلق ، طاین تعطقو يدـبک تقرحأ دـقف . سانلا نیب عاشف یلهأ هب تثدحو مانملا

هطعاو انیکس ینطعا نکلو لاقف ال ، دلاخ ! ینبا عراصتأ هل لاقف اریغـص ، رمع ناکو نسحلا نب رمعو نیـسحلا نب یلعب اموی دیزی یعدو : لاق مث ارابکو اراغص انتوادع نوکرتت ام دیزی : لاقف هلتاقأ ، مث انیکس

ۀیح الا ۀیحلا دلت له مزخأ * نم اهفرعأ ۀنشنش (231)

نب یلع (، 1 ) مالـسلا اهیلع دلیوخ تنب ۀـجیدخ نینمؤملا مأ (، 1 ) مالـسلا اـمهیلع نارمع تنب میرم (، 1 ) لهجلا ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) لتقلا (، 1 ) نسحلا نب رمع (، 1 ) نیسحلا

… مالسلا هیلع نیسحلا عم مشاه ینب نم لتق نم ءامسأ رکذ

: فنخم وبأ لاق ماشه : لاق هتلتاق یتلا لئابقلا نم ۀـلیبق لک نم هعم لتق نم ددـعو ع ) ) نیـسحلا عم مشاه ینب نم لـتق نم ءامـسأ رکذ رـشع ۀثالثب ةدنک تءاجف دایز نب هللا دیبع یلإ هراصنأو هتعیـشو هتیب لهأ نم هعم لتق نم سوؤرب ئیج ع ) ) یلع نب نیـسحلا لتق املو

نیرشعب نزاوه تءاجو ثعشألا ، نب سیق مهبحاصو اسأر : لاق هللا ! لوسر نب ای تیـسمأ فیک لاقف : ورمع ، نب لاهنملا هیقلف قشمد قاوسأ یف یـشمی مالـسلا اـمهیلع نیدـباعلا نیز اـموی جرخو

ادـمحم ناب مجعلا یلع رختفت برعلا تسمأ لاهنم ای مهئاسن ، نویحتـسیو مهئانبأ ، نوحبذـی نوعرف ، لآ یف لیئارـسإ ینب لثمک انیـسمأ نوعجار هیلإ اناو اناف هللا نودرشم ، نولوتقم نحنو هتیب لهأ رشعم انیـسمأو اهنم ، ادمحم ناب برعلا رئاس یلع رختفت شیرق تسمأو اهنم ،

هونب مکح يأب اوعـضو هدالوأ مهلجرأ تحتو هربنم * داوعأ هل نومظعی ةرهاطلا ةرتعلا یف هلوقب رایهم رد هللاو لاهنم . ای هیف انیـسمأ اـمم ینیرت یلوألا لاقف : اهرکذا ، تاجاح ثالث ءاضقب کتدـعو نیـسحلا : نب یلعل دـیزی لاـق مث عبت هل بحـص مکنا مکرخفو مکنوعبتی *

تنک نا ۀـثلاثلاو اهتدالقو اهـصیمقو ۀـمطاف لزغم هیف نال انم ، ذـخا ام انیلع درت ۀـیناثلاو هنم دوزت الا مالـسلا هیلع نیـسحلا يدیـس هجو امف کنع ، توفع دـقف کلتق اماو ادـبا ، هارت نلف کیبأ هجو اما لاق : نهدـج ، مرح یلإ نهلـصوی نم ةوسنلا عم هجوف یلتق یلع تمزع رمأ مث نیکاسملاو ، ءارقفلا یلع مالسلا هیلع نیدباعلا نیز اهقرفف رانید یتأم هیلع دازو ذوخأملا ، درب رماو كریغ . ۀنیدملا یلإ مهلصوی

(232)(، 1 ) ثعشألا نب سیق (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 3 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

قشمد (، 1 ) نوعرف لآ (، 1 ) نیسحلا نب یلع (، 2 ) مالسلا امهیلع نیدباعلا نیز داجسلا نیسحلا نب یلع مامإلا (، 5 ) لتقلا (، 1 ) مشاه ونب (1)

، سؤرأ ۀعبـسب جحذم تءاجو سؤرأ ، ۀتـسب دـسأ ونب تءاجو اسأر ، رـشع ۀعبـسب میمت تءاجو نشوجلا ، يذ نب رمـش مهبحاصو اسأر . اسأر نوعبس کلذف سؤرأ ، ۀعبسب شیجلا رئاس ءاجو

نب نانس هلتق هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر تنب ۀمطاف همأو نیسحلا لتقو لاق :. ۀنیدملا یلإ هعم ۀعامجو ریشب نب نامعن عم مهناطوأ یلإ يراسألا یضمب دیزی

نب دـیزی ۀـنازخ لخد هنا روهمج نب روصنم نعو ۀـنیدملاب ، هنفد دیعـس نب ورمع نا موق : لاق هیف : ساـنلا فلتخا فیرـشلا سأرلا اـماو سأر هیف اذإ اهحتف املف ۀیمأ ، ینب زونک نم زنک اهنإف ۀـنوجلا هذـهب ظفتحا میلـس : همالغل لاقف ءارمح ۀـنوج هب دـجو تحتف امل ۀـیواعم

ثلاثلا جربلا دنع سیدارفلا باب دنع قشمدب هنفد مث هفلف هب هاتأف بوثب ینتئا همالغل : لاقف داوسلاب ، بوضخم وهو مالسلا هیلع نیـسحلا . قرشملا یلی امم



مساوملا و یف هنودصقی ریثک ئـش بهذـلا نم هیلع میرکلا دهـشم هنومـسی مهدـنع سأرلا دهـشم نا رـصم لهأ نم ۀـعامج ینثدـحو دقلو هعم ، نفدو دالبلا یف هب فیط نأ دعب دـسجلا یلإ دـیعأ هنا لاوقألا یف لوعملا هیلع يذـلاو كانه ، نوفدـم هنا نومعزیو هنوروزی

: ۀیزرلا هذه حداف یف ۀیثرملا هذه حئان نسحأ نویعلا كرظنمب تلحک عجفتم الو مهیف رکنم ال عمسمبو * رظنمب نوملـسملاو عفری ةانق یلع نیرظانلل هیـصوو * دمحم تنب نبا سأر

عمست نذا لک كءزر مصأو ۀیامع * (233)

ۀیمأ ونب (، 2 ) لتقلا (، 1 ) دسأ ونب (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمـش (، 1 ) اهیلع هللا مالـس ءارهزلا ۀمطاف ةدیـسلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ۀعامجلا (، 1 ) نفدلا (، 1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) قشمد (، 1)

ۀعیبر نبا دلاخ نب مازح ۀنبا نینبلا مأ همأو بلاط یبأ نب یلع نب سابعلا لتقو دیزی ، نب یلوخ هسأرب ءاجو یحبصألا ، مث یعخنلا سنأ . یسبنسلا لیفطلا نب میکحو یبنجلا داقر داقر نب دیز هلتق دیحولا ، نب

هللا دبع لتقو اضیأ ، نینبلا مأ همأو بلاط یبأ نب یلع نب رفعج لتقو رم املو عجـضم كربق طخلو ةرفح کل اهنأ * تنمت الا ۀـضور ام عجهت کب نکت مل انیع تمنأو يرک * اـهل تنکو اـنافجأ تظقیأ

اوقالتف دـحاو تقو یف هترایزل اومدـق مشاه ینب نم ۀـعامجو هیلع هللا ۀـمحر يراصنألا هللا دـبع نب رباج اودـجو البرکب نیـسحلا لایع هیلع هللا یلـص یبنلا باحـصأ نم رفن ناکو نجلا هیلع تحانو بابحألا ، دابکأل حرقملا باصملا اذـه یلع حونلاو باـیتکالاو نزحلاـب

. نوکبیو حونلا نوعمتسی لاجرو ۀمرخم نب روسملا مهنم هلآو . هصخش نوری الو هنوعمسی دانم ۀنیدملاب هلتق ۀلیل عمس هنأ ۀمرکع نع رشحملا نع ةریخذلا بحاص رکذو

نبا ناسل یلع متنعل دق لیبقو کئالمو یبن نم مکیلع * یکبت ءامسلا لهأ لک لیکنتلاو باذعلاب اورـشبأ انیـسح * الهج نولتاقلا اهیأ : الیل دشنی ةرصبلاب عمس افتاه نأ يورو لیجنإلا بحاصو یسومو دواد *

كابأ اولتق امنأکف الیلهتلاو ریبکتلا کب اولتق اـمناو * تلتق نأـب نوللهیو ـالیزنتلا لـتاقت نیـسحلا وحن اهرودـص * تادراولا حاـمرلا نا ضبق ذنم دحأ یلع نجلا حون تعمس ام تلاق : ۀملس مأ نعو الیربج وأ هللا هیلع یلص ادمحم *

(234)ۀجوز ثراحلا نب ۀملس مأ ةدیسلا (، 1 ( ) ص ) هللا لوسر باحصأ ) ) ۀباحـص (، 4 ) لتقلا (، 2 ) بلاط یبأ نب یلع ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ۀعامجلا (، 1 ) ریبکتلا (، 1 ) لهجلا (، 1 ) مشاه ونب (، 1 ) هللا دبع نب رباج (، 1 ) ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص لوسرلا ، هلتقف مهـسب دـیزی نب یلوخ هامر اضیأ ، نینبلا مأ همأو بلاط یبأ نب یلع نب نامثع لتقو اـضیأ ، نینبلا مأ همأو بلاـط یبأ نب یلع نب

. مراد نب نابأ ینب نم لجر هلتق دلو ، مأ همأو بلاط یبأ نب یلع نب دمحم لتقو نب دلاخ نب دوعسم ۀنبا یلیل همأو بلاط یبأ نب یلع نب رکب وبأ لتقو

: حونت ۀلئاق تعمسف مالسلا هیلع نیسحلا لتق یتح هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر : بابح یبأ نعو دبع کلملا یف ربجتم یلإ ایانملا * مهدوقت طهر یلع يدعب ءادهـشلا یلع یکبی نمو يدهجب * یلمتحاف نیع ای الأ

: نولوقی نجلا نوعمسیف ۀنابجلا یلإ لیللاب نوجرخی نوصاصجلا تناکف نجلا ، هیلع تحان مالسلا هیلع نیسحلا لتق امل : تلاقف نجلا نهیلع تحانو دودجلا ریخ هدجو شیرق * یلعأ نم هوبأو دودخلاب قیرب هلف هنیبج * یبنلا حسم

روهـشلاو مایألا لئاضف یف رونلا باتک یف يزوجلا نبا رکذو انینر نبواجتی نیـسحلا تایبأ کلت انینب * هرک یلع فطلاـب تاـیبألا نمل : تلاقف هیلع نجلا حون

: لاق هیبأ نع يدسلا یبأ نعو تایبصقلا دعب دوسلا بایث نسبلیو تایقن ریناندلاک ادودخ نمطلیو تایجـش نیکبی نجلا ءاسن نئج دقل



نحنو نیسحلا ۀلتق انرکاذتف ئط نم لجرب انلزنف نیسحلا ، لتقم دعب البرک قاتسر یف ربلا عیبن ۀملغ انک (235)

( مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا (، 6 ) لتقلا (، 1 ) یلع نب دـمحم (، 3 ) بلاط یبأ نب یلع ثحبلا : حـیتافمهحفص (، 1 ) ءاروشاع موی (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) یمزراوخلل مالـسلا هیلع نیـسحلا لتقم باتک (، 2)

(1 ) ةداهشلا (، 1 ) ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم نب ةرم یبأ ۀـنبا یلیل همأو یلع نب نیـسحلا نب یلع لتقو هلتق یف کش دـقو مراد نب لـشهن نب لدـنج نب یملـس نب یعبر نب کـلام

. يدبعلا نامعنلا نب دقنم نب ةرم هلتق برح ، نب نایفس یبأ ۀنبا ۀنومیم اهمأو یفقثلا ، بتعم نب دوعسم نب ةورع ، قارعلا لهأ ای مکبذک اذه لاقف : انسوؤر ، یلع مئاق خیشلاو ءوس ۀلتق هلتقو ءوس ، ۀتیم هللا هتامأ نم الا هتلتق نم یقب ام هنأو ماعطلا ، یلع ، یفتنت ۀلیتفلا تبهذف طفنلاب ، دقتت جارـسلاو ماعطلا نم انیدیأ انعفرف يرثأ ، الو ینم ام ال رثکأ اهب امو نیـسحلا لتق دهـش نمل یننا هللاو

یتح بهتلی هتیأر دقلف هیف ، هسفن یقلیل ءاملا یلإ ردابف هتیحل ، رانلا تذخأف هیف ، یلإ اهب يوهأف هعبـصإ ، تذخأف هعبـصإب ، اهکرحی ءاجف هتبتک يذلا باتکلاب ینتیإ رمعل : هللا دیبع لاق مالـسلا هیلع نیـسحلا لتق دـعب دعـس نب رمعو دایز نب هللا دـیبع عمتجا املو ۀـممح ، راص

یف کتحـصن دقل هللاو رمع : لاق شیرق ، زئاجع یف ارذـتعم كارتأ هب ، ینئیجتل لاق : عاض لاقف : هتزجانمو ، نیـسحلا لتق ینعم یف کیلإ . هقح تیدأ دق تنک دعس یبأ اهب ینراشتسا ول ۀحیصن نیسحلا

انیسح ناو ۀمایقلا موی یلإ ۀمازخ هفنأ یف الا لجر دایز ینب نم سیل هنأ تددول هللاو قدص دایز : نب هللا دیبع وخأ دایز نب نامثع لاقف : لاق ۀشئاع نبا یلإ تیورو محرلا . تعطقو هللا تیصعو هللا دیبع تعطأ تعجر ، امم رشب دحأ عجر ام هللاو دعـس : نب رمع لاق لتقی مل

ۀیبرع هل سرف یلع اکتاف مهعراصم یلإ رظنف ثالثب ، مالسلا هیلع نیسحلا لتق دعب البرکب میمت ینب یلومو يودعلا ۀبیتق نب نامیلـس رم : أشنأو(236)

(، 2 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا (، 1 ) برحلا (، 8 ) لتقلا (، 1 ) یلع نب نیسحلا نب یلع ثحبلا : حیتافمهحفص دایز نب نامثع (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) ۀمایقلا موی (، 1 ) ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم (، 1 ) قارعلا ۀلود (، 2 ) هللا هنعل دعس نب رمع

(1 ) توملا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) ماعطلا (، 1 ) قیدصتلا (، 1)نب یناه هلتق بلک ، نم میلع نب بعک نب رباج نب سوأ نب يدع نبا سیقلا ئرما ۀنبا بابرلا همأو یلع نب نیـسحلا نب هللا دـبع لتقو هللا دبع هلتق دلو مأ همأو بلاط یبأ نب یلع نبا نسحلا نب رکب وبأ لتقو لتقی ، ملف یلع نب نیسحلا نب یلع رغصتساو یمرضحلا ، تیبث

، يونغلا ۀبقع نب اوناکو ترعـشقا دالبلاو نیـسح دقفل ۀـضیرم * تحـضأ سمـشلا نأ رت ملأ تلح موی اهلاثمأ اهرأ ملف دـمحم * لآ تایبأ یلع تررم

ةرطق ینغ ندـعو تلز لعنلا اذإ سیق انلتقتو اهریقف * یطعنف سیق انلأستو تلجو ایازرلا کلت تمظع دـقل ۀـیزر * اوحـضأ مث ءاجرأ * مشاه لآ نم فطلا لیتق ناف تلخت مغرب مهنم تحبـصأ ناو اهلهأو * رایدلا هللا دعبی الف تلح ثیح اهب موی مهبلطنـس انئامد * نم

ثدح یعازخلا ، حمرلا یبأل تایبألا لیقو : تلـصو هیلع تحان انمجنأو هدقفل * ءاسنلا یکبت تلوعأ دـقو تلذـف نیملـسملا باقر لذأ : لاقو مالسلا هیلع نیسحلا یف ۀیثرم اهدشنأف مالسلا ، مهیلع یلع نب نیسحلا تنب ۀمطاف یلإ حمرلا وبأ لخد لاق : ینابزرملا

تلقأ لب عمدلا ال یف ترثکأ امو دمحم * یبنلا لآ یلع یکبت تلعمرا یتح عمدـلا دـعب حـصت ملف ةربع * بئاحـس ینیع یلع تلاجأ تلاقف تلذف شیرق نم اباقر لذأ مشاه * لآ نم فطلا لیتق ناو تلـس نیح مهئادـعأ تأکن دـقو مهفویـس * اومیـشی مل موق کئلوأ

. تلذف نیملسملا باقر لذأ لق : تلاق : كادف هللا ینلعج فیکف لاق : لوقت ؟ اذکهأ حمر ابأ ای ۀمطاف :(237)



نب نیسحلا مامإلا (، 5 ) لتقلا (، 1 ) بلاـط یبأ نب یلع (، 1 ) نیـسحلا نب هللا دبع (، 1 ) یلع نب نیـسحلا نب یلع ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) ینغلا (، 2 ) ءاروشاع موی (، 2 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع

یبأ نب یلع نب نسحلا نب مساقلا لتقو مهـسب ، هامر نهاکلا نب ۀلمرح هلتق دلو مأ همأو بلاط یبأ نب یلع نب نسحلا نب هللا دبع لتقو . يدزألا لیفن نب ورمع نب دعس هلتق دلو مأ همأو بلاط

ۀنبا ۀنامج همأو بلاط یبأ نب رفعج نب هللا دبع نب نوع لتقو . اذکه الا مویلا دعب اهدشنأ ال لاقف :

نم ضکترا مهلک اناسنا رشع ۀعبس اولتق لاق : مالسلا . هیلع نیسحلا لتق مالسلا هیلع رقابلا یلع نب دمحم دنع انرکذ اذإ انک ةاورلا : تلاق : لوقی مهرعاش راشأ اذه یلاو مالسلا هیلع یلع مأ دسأ تنب ۀمطاف نطب

دق مهیف * ردوغ یبنلا یمسو لوذخب مهبونی امیف سیل مهاخأ * انوع یبنلا مع نباو لیقعل ۀتسو اوبیصأ دق یلع * بلصل ۀعست یبدناو دقو باحـصألا ، ةامحو باتکلا ۀلمح دقفل رفظلا مدعو ۀـبیغلا لوط دـعب رفـسلا نم لوسرلا لآ بحـص عجر املو لولـسم مراصب هولع متیل ۀیکاب ، مهنیعأو اهیجافمل ، ریفـس الو اهیجانمل ، ریمـس ال ءاهوش ، ۀقونتو ءامهب ةرفقب بابحألا نم ادیعب بارتلل ، اشرتفم طبـسلل اوفلخ

: مهلاح ناسل یلاق و ناسلب تایبألا هذه تلقو مهمادقا ، ئطومل يدخ دفارو مهمادقأ دیار نوکأ الا تفسأف ۀیکازلا ، ۀیقبلا اعـضاوخ تناکتـساو ایاطملا باقر يوجلا * ملأ نم هاقلت امل تدمو اعمادملا دیهـشلا طبـسلا یلع انلـسأ ام * دعب برثی ءام اندرو املو

اعلاوط رودبلاک اوناکف سحنب مشاه * لآ نم مشلا دعس لدبو اعیادو لوسرلل تناکو امارک افنآ * فطلاب توملا سأک عرجو (238)

نب یلع (، 1 ) بلاط یبأ نب یلع نب نسحلا (، 1 ( ) ع ) نسحلا نب هللا دبع (، 1 ) مالسلا امهیلع بلاط یبأ نب رفعج ثحبلا : حیتافمهحفص نب نیسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا هیلع رقابلا یلع نب دـمحم مامإلا (، 4 ) لتقلا (، 1 ) ورمع نب دعـس (، 1 ) هللا دـبع نب نوع (، 1 ) بلاط یبأ

ةرونملا ۀنیدملا (، 1 ) ءاروشاع موی (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیـس یلع (1 ) ةداهشلا (، 1 ) توملا (، 1)

. یناهبنلا مث یئاطلا ۀبطق نب هللا دبع هلتق ةرازف ینب نم حایر نب ۀعیبر نب ۀبجن نب بیسملا ۀبلعث نب هللا میت نب ثراحلا نب ذئاع نبا ۀعیبر نب فیقث نب ۀفـصخ ۀنبا ءاصوخلا همأو بلاط یبأ نب رفعج نب هللا دبع نب دـمحم لتقو

نم، هطاطسف برـضو لزن ۀنیدملا یلإ مالـسلا هیلع نیدباعلا نیز لصو املف اعقالبلا تایلاخلا یکبتو اسأ اهلهأ * بدنت لالطألا یلع انلقو

: لاقو لخدف هباحصأو هلهأ عم هبایاب ۀنیدملا لهأ راعشال ملذح نب ریشب لسرأو هئاسن لزنأو یلع اذه لاق : مث رادی ةانقلا یلع هنم سأرلاو جرضم * ءالبرکب هنم مسجلا راردم یعمدأف نیـسحلا لتق اهب * مکل ماقم برثی ال لهأ ای

تزرب الا ۀبجحم الو ةردخم ۀنیدملا یف قبی ملف هناکم ، مکفرعأ هلوسر انأو مکتوقعب لحو مکتحاسب لزن دـق مالـسلا هیلع نیـسحلا نب . هئاقل یلإ سانلا جرخ و هنم ، ۀنیدملا لهأ یلع رمأ موی ری ملف ۀمطالو ، ۀحیانو ۀیکاب نیب نهو

، یـسرک هعم مداخو هعومد ، اهب حسمی ۀقرخ هدیبو جرخ دـق وه اذإو طاطـسفلا باب یلإ تدـعف ریـشب : لاق قرطلاو ، عضاوملا اوذـخأو : لاقف مهتروف تتکسف اوتکسا ، نأ مهیلإ یموأف سانلا ، هازعف هتعول ، یلع بولغم وهو سلجو هعضوف

هدمحن يوجنلا دهـشف برقو یلعلا ، تاوامـسلا یف عفتراف دعب يذلا نیعمجأ قئالخلا ئراب نیدلا ، موی کلام نیملاعلا ، بر دـمحلا هللا یلع

(239)نب یلع مامإلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ۀبجن نب بیسم (، 1 ) هللا دبع نب دـمحم (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبأ نب رفعج ثحبلا : حیتافمهحفص



(1 ) ةرونملا ۀنیدملا (، 1 ) ۀمایقلا موی (، 1 ) ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم (، 2 ) مالسلا امهیلع نیدباعلا نیز داجسلا نیسحلا طوح نب رـشب هلتق باضهلا نب رقـشلا ۀـنبا نینبلا مأ همأو بلاط یبأ نب لیقع نب رفعج لتقو یمیتلا ، لشهن نب رماـع هلتق لـئاو نب رکب

. ینهجلا ریسأ نب دلاخ نب نامثع هلتق دلو مأ همأو لیقع نبا نمحرلا دبع لتقو ینادمهلا ،مالـسالا یف ۀـملثو ۀـلیلج ۀبیـصمب انالتبا دـمحلا هلو هللا نا موقلا : اهیأ بئاصملا میظعو ءزرلا لیلجو روهدـلا ، عئاـجفو رومـألا ، مئاـظع

. نانسلا یلاع قوف نم نادلبلا یف هسأرب اورادو هتیبصو ، هئاسن یبسو هترتعو ، هللا دبع وبأ لتق ۀمیظع ،تکبو هلتقل ، دادشلا عبـسلا تکب دقلف اهلامهنا ، نع نصتو اهعمد سبحت نیع ۀـیأ مأ هلتق ، دـعب نورـسی مکنم تالاجر يأف سانلا : اهیأ

. نوعمجأ تاوامسلا لهأو نوبرقملا ۀکئالملاو ناتیحلاو راجشألاو ضرألاو تاوامسلاو راحبلا . مالسالا یف تملث یتلا ۀملثلا هذه عمسی عمس يأ مأ هیلإ ، نحی داؤف ال يأ مأ هلتقل عدصنی بلق ال يأ سانلا : اهیأ

ام هانبکترا ، هورکم الو هانمرتجا ، مرج ریغ نم لباک ، وأ كرت دالوأ انأک نیعـساش نیدوذـم ، نیدرـشم ، نیدورطم ، انحبـصأ سانلا : اهیأ ام یلع اوداز امل انب ةاصولا یف مهیلإ مدقت امک انلاتق یف مهیلإ مدقت یبنلا نأ ول هللاو قالتخا ، الا اذـه نا نیلوألا ، انئابآ یف اذـهب انعمس

یلع محرتو هل ، رکـشو هرذع ، لبقف هیلإ رذـتعاف انیمز ناکو ناحوص نبا ۀعـصعص نب ناحوص هیلإ ماقف نوعجار . هیلإ اناو اناف هللا هولعف ،. هیبأ

(240)(1 ) ءاکبلا (، 1 ) هللا دبع وبأ (، 8 ) لتقلا (، 1 ) مالسلا هیلع بلاط یبأ نب لیقع ثحبلا : حیتافمهحفص

یبأ نب یلع ۀـنبا هیقر همأو بلاط یبأ نب لیقع نب ملـسم نب هللا دـبع لتقو ۀـفوکلاب ، دـلو مأ همأو بلاط یبأ نب لیقع نب ملـسم لـتقو نب دیسأ هلتق لیقو یئادصلا ، حیبص نبا ورمع هلتق دلو مأ اهمأو بلاط

، لزانلا ردقلا اهیشغ دق اهنازحأب ۀیلاح اهناکس ، نم ۀیلاخ لوطلا ، ةرفقم اهتارف لوسرلا ، راد هتعامجو مالسلا هیلع نیدباعلا نیز لخد مث یف ماهلل تاداسلا ، دـقفل تاصرعلا ۀـشحوم یهو اـیازرلا لـقو اـجح اـهتلظو اـیانملا ، تابذـع اـهیلع تلطأو لـیاهلا ، بطخلا اـهرواسو

فـصاوع تلاج دقو ةدهاس ، نیع نم اعمد يرذتو ةدقافلا بدن بدـنی اهلاح ناسلو حاحلا ، اهراثآ وحم یف حایرللو حایـص ، اهدـهاعم ، هترتع نم ءایکزألا یلعو بولـسملا لوتقملا یلع بوزعلا ، ۀلاساب ینودعـسأ موق ای تلاقو : روصقلاو ، ملاعملا کلت یف روبدلاو یماعنلا

امف رمقملا ، یلیل ملظأو رمثملا ، یتصغ يوذـف تاولـصلا ، یف مهدـجهت عمـساو تاولخلا ، یف مهب سنأ تنک دـقف هترمإ ، نم بئاطألاو تنک لاوهألا ، کلت ۀـجلاعم تمرحو لازنلا ، دـنع ةاـساوملا ینتتاـف ثیح ینتیلو مارغلا کلذـل یقلق لـقی ـالو ماـینلا ، نم ینفج فخی

ماعنالا لهانم مهدقفل تفجو مالسالا ، ننس مهساردناب تسرد دقل ایقاو ، لدانجلا لقث نم رهاوطلا ثثجللو ایراوم ، ۀفیرـشلا مهداسجأل یلع ۀیبأ يرامقأو ، یـسومشو يراهنو ، یلیل یف يرامـس ، اهناکـس ناک دقو سعاونلا ، نیعألا ظقاوو سوردـلاو ، ةوالتلا راثآ تحمناو

، یعزجو ینزح لقی فیکف مهرشن ، نم ریبعلا ایر قشناو مهریسی ، رـشبلا یلع فرـشأو مهراثآو ، مهمادقأ ئطوب عتمناو مهراوجب مایألا . یعلهو یقرح دمخمو

(241)نیسحلا نب یلع مامإلا (، 3 ) لتقلا (، 1 ) بلاـط یبأ نب یلع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 2 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملـسم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ةالصلا (، 1 ) مالسلا امهیلع نیدباعلا نیز داجسلا . یمرصحلا کلام

روظنم ۀنبا ۀلوخ همأو یلع نب نسحلا نب نسحلا رغصتساو ینهجلا ، رسای نب طیقل هلتق دلو مأ همأو لیقع نب دیعـس یبأ نب دمحم لتقو نب

: راعشالا نم هتلق ام ۀمتاخ اهتلعجو رادلل هذه یتایبأب اهتیثر دقو باتکلا : اذه فنصم امن نب دمحم نب رفعج لاق



اذالم تناکو اهتالـصو اهموص اهنم لطعو يرأف * ةوالت نم ءالخ تمأو اـهتاصرع ترفقأ دـق اـهتیفلأف دـمحم * یبنلا راد یلع تفقو لتقل ینعیف اهتاتـش نیـسحلا دعب عمتجی ملو مشاه * لآ نم تاداسلا نم توقأف اهتالـص نیقتعملا یـشغی بطخلا نم ۀـنجو * مولعملا

اهیأ اذـلف اهتارـسح نذا ینغی نأ نآ اما يذألا * یلع نیرـصت مک يدـبک اـیف اـهتارفز یـضقنت اـمم دـقف یلع یتعولو * يربع طبـسلا نیز نأ هیلع هللا ۀمحر يدلاو نع تیور دقف نامیالا ، ۀـمئأ یلع نازحألا موزلب باتکلا ةرفـس نم ةامحلا ذالم باصملا ، اذـهب نوتفملا

عمدب ۀنس نیعبرأ یکب يولبلاو ، ۀبیصملا هذهل يوکشلاو عزجلا دیدش یساوملا ، لخلا هغلبی يذلا ال هملح عم ناک مالسلا هیلع نیدباعلا لتق لوقیو : کلذ ررکیو هابرک ، او لاقو : هالتق رکذ هراطفال ماعطلا رضحأ اذإف همایقب ، هلیلو همایصب ، هراهن عطقی حورقم ، بلقو حوفـسم

. هبایث لبی مل یتح اناشطعو ، اعئاج هللا لوسر نبا هنباو هانیع ، تضیبا یتح هیلع یکبف هدالوأ ، نم اطبـس دـقف بوقعی نا لاقف : هئاکب ؟ ةرثک نع مالـسلا هیلع لئـس یلامثلا : ةزمح وبأ لاـق

یتیب لهأ نم رشع ۀعبسو یبأ یلإ ترظن دقو تام ، هنأ ملعی ملو ایندلا یف یح (242)

ةزمح وبأ (، 1 ) مالسلا امهیلع نیدباعلا نیز داجـسلا نیـسحلا نب یلع مامإلا (، 3 ) لتقلا (، 1 ) نسحلا نب نسحلا ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) توملا (، 1 ) امن نب دمحم (، 1 ) یلامثلا

. دلو مأ همأو لتقی ملف كرتف یلع نب نسحلا نب ورمع رغصتساو يرازفلا ، رایس نب نایز نامیلس هلتق یلع نب نیسحلا یلوم نامیلس یلاوملا نم لتقو ؟ یبلق نم بهذی مهنزح نورتف ةدحاو ، ۀعاس یف اولتق

. يرهمسلا ذوفن نوزحملا دبک یف ذفنت یهف یبرغملا نودیز نبا تایبأب اذه یباتک تمتخ دقو انمایأ مکدعبل تلاح انیسأت الول یسألا یضقی انرئامض * مکیجانت نیح داکت انیقاما تفج الو مکیلإ اقوش انحناوج * تلتبا امف انبو متنب

نم ابوث محازتناب * انیـسبلملل غلبم نم انیحایر الا انحاورأل متنک امف * رورـسلا دـهع مکدـهع قسیل انیلایل اـضیب تناـکو ادوس تدـغف * صغن ناب اوعدف * يوهلا نیقاست نم يدعلا ظیغ انیکبی داع دق مکبرقب اسنا انکحـضی * ناک دـق يذـلا نامزلا نا انیلبیو یلبی نزحلا ال یجری الو نحن مویلاو انقرفت * یـشخی الو نوکن الو انیدـیأب الوصوم ناک ام تبنأو انـسفنأب * ادوقعم ناک ام لحناف انیمآ رهدـلا لاـقف دقتعن مل انینامأ مکنع تفرصنا الو مکنم الدب * انئاوهأ تبلط ام هللاو انیبحملا يأنلا ریغ ام لاط نا انریغی * انع مکبانأ اوبسحت انیقالت ال

غلب ابـصلا میـسن ایو انیرـسنو اضغ یبصلا هالج ادرو انظحاول * تنجأ ام لاط ۀضور ای انید هریغ دلقتن ملو ایأر مکل * ءافولا الا مکدعب انیفکی كاذ یف یلتعملا كردقو ۀمرکتو * الالجا کیمسن انسل انییحی ناک ایح دعبلا یلع ول نم انتیحت *

(243)(1 ) نزحلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) یلع نب نسحلا (، 1 ) یلع نب نیسحلا ثحبلا : حیتافمهحفص

. یلع نب نیسحلا عیضر رطقب نب هللا دبع لتقو یلع ، نب نیسحلا یلوم حجنم لتقو یمرضحلا ، فوع نب دیبع ری ملف ۀفوکلا لهأ فارـشا دقفت نیـسحلا لتق دعب دایز نب هللا دیبع نا يدزألا بدنج نب نامحرلا دبع ینثدـح فنخم - وبأ لاق

. رحلا نب هللا ؟ رحلا نب ای تنک نیأ لاقف : هیلع ، لخد یتح مایأ دعب هداج مث

: دایز نبا هل لاقف ۀیفاعلاب ، یلع هللا نم دقف یندب اماو ضرمی ، ملف یبلق امأ لاق : ندـبلا ، ضیرم وأ بلقلا ضیرم لاق : اضیرم ، تنک لاق :تبذک

انیلاق هرجهن هنع ملو نیلاـس هبکوک * تنأ لاـمک قفأ فجن مل اـنییبتو اـحاضیا فصولا انبـسحف ۀفـص * یف تکروش اـمو تدرفنا اذإ هیلاو اندمتعم تافاکملا یف هلالج لج هللا یلعو اندصاقم ، تهتنا انهاه یلاو انیفختف اهیفخن کب ۀبابـص تیقب * ام هللا مالـس انم کیلع



امئاد مهل انعزجو مهیلع اننزح لعجیو هفطعو ، هوفع نم مهایإو انبرقی وأ ۀـفطل نم هیعمتـسمو هیراق یلخی نأ ال هلئـسنو اندارمو ، انذالم نم انیف ناک ناو بارتعالاو مهیملاظ نع دـعبلاو باصملاب هتیب لهأ یف هانیـساو دـقو ص ) ) ادـمحم یقلن یتح رکنتی اقرعو ال ریغتی ، ـال نم هیلإف کئاطع ، نم رفص هادیو ماقملا ، اذه قراف یتح ناتهلا عمدلا ۀلاصأو نازحألا راعش سبل نع ةءاسإلا هتوغتساو ۀلفغلا هتوهتـسا

ءادهشلا ةرمز یفو نیقیدصلاو نیلسرملاو نییبنلا عم انرشحاو نیعشاخلا ۀجرد یلإ هلصوی ام نیکابلا باوث نم هل مهللا مهسأف کئاجر ،. نیملاعلا بر دمحلا هللا نا اناوعد رخآو نیحلاصلاو

(244)نب نیسحلا (، 1 ) بدنج نب نامحرلا دبع (، 1 ) رحلا نب هللا دیبع (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ةداهشلا (، 3 ) لتقلا (، 1 ) بیذکتلا بذکلا ، (، 2 ) یلع

… دعب دایز نب هللا دیبع دقفت

. یفخی یناکم لثم ناک امو یناکم يؤرل كودع عم تنک ول لاق : انودع عم تنک کنکلو ترـضحأف هب ، یلع لاق : ۀعاسلا ، جرخ اولاق رحلا ؟ نبا نیأ دایز نبا لاقف هسرف ، یلع دعقف رحلا نبا جرخف ۀلفغ دایز نبا هنع لفغو لاق :

. ادبا اعئاط هللاو هیتآ ینأ ال هوغلبأ لاق : مث هسرف عفدف ریمألا ، بجأ هل : اولاقف طرشلا موـقلا عراـصم یلإ رظنف ءـالبرک یتأ یتـح جرخ مث هباحـصأ ، هلزنم یف هیلإ عمتجاـف یئاـطلا ، داـیز نب رمحا لزنم یتأ یتـح جرخ مـث

ایف ۀمطاف نب دیهشلا تلتاق تنک الا رداغ * قح رداغ ریمأ لوقی کلذ یف لاقو نئادملا لزن یتح یضم مث هباحصأو ، وه مهل رفغتـساف حاورأ هللا یقـس همزال قرافت نا ام ةرـسح وذل هتامح * نم نکأ مل ینأل ینإو همدان ددست سفن ال لکالا هترـصن * نوکأ نا ال یمدن

اوناک دقل يرمعل همجاس نیعلاو ضفنی یشحلا داکف مهلاجمو * مهئادجأ یلع تفقو همئاد ثیغلا نم ایقس هرـصن یلع اورزأت * نیذلا لکف اولتقی ناف همغارض لیغد اسآ مهفایسأب مهیبن * تنب نبا رـصن یلع اوسأت همراضخ ةامح ءاجیهلا یلإ اعارـس یغولا * یف تیلاصم

املظ مهلتقتأ همقامقأ رهزو تاداس توملا يدل مهنم * لضفأ نوؤارلا يأر نا امو همجاو کلذل تحضأ دق ضرألا یلع ۀیقت * سفن * لفحجب ریـسأ نأ ارارم مهأ همقانو مکیلع انم مقان مکف مهلتقب * انومتمغار دقل يرمعل همئالمب انل تسیل ۀطخ عدـف اندادو * وجرتو

)*( هملاظ قحلا نع تغاز ۀئف یلإ (245)

(1 ) ةداهشلا (، 2 ) لکألا (، 1 ) توملا (، 1 ) ۀسدقملا ءالبرک ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص همحر يدزألا فنخم یبأ ییحی نب طول باتک نم لتقملا مت انه یلإ ۀملایدلا فوحز نم مکیلع دشأ بئاتک * یف مکتدذ الاو اوفکف

نأ انب نآ دقو ةرهاقلاب ) ۀماقتسالا ۀعبطم ج 4 ط ) يربطلا ریرج نب دمحم ریهشلا خرؤملل كوکملاو ممألا خیرات باتک نم ذختملا هللا خیرات یف ۀعدوملا عیاقولا هذه فنخم یبأ باتک نم اضیأ رکذتو مالسلا مهیلع هباحصأو نیـسحلا لتق دعب ةرخأتملا عیاقولا یف عرـشن

نیرهاطلا هلآو دمحم قحب نیمآ نیمآ هئایلوأ نم نیموصعملا ۀعاطو هتعاط یلإ اندشریو همامتال انقفوی هللاو يربطلا (246)

(1 ) ةراهطلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ییحی نب طول (، 1 ) يربطلا خیرات باتک ثحبلا : حیتافمهحفص

… نیسحلا لتق دعب ةرخأتملا عیاقولا

لتق امل لاق یبأ ینثدـح لاق لفون نب کلملا دـبع نع فنخم یبأ نع ماـشه لاـق ع ) ) هباحـصأو نیـسحلا لـتق دـعب ةرخأـتملا عیاـقولا هللا دمح نأ دعب لاقف ۀماع قارعلا لهأ مالو ۀصاخ ۀفوکلا لهأ یلع باعو هلتقم مظعو ۀکم لهأ یف ربزلا نبا ماق مالسلا هیلع نیسحلا



هورـصنیل انیـسح اوعد مهنأو قارعلا لهأ رارـش ۀفوکلا لهأ ناو الیلق الا رجف ردغ قارعلا لهأ نا ص ) ) دـمحم یلع یلـصو هیلع ینثأو کیف یـضمیف املـس ۀیمـس نب دایز نبا یلإ کب ثعبنف انیدـیأ یف كدـی عضت نا اما هل اولاقف هیلإ اوراث مهیلع مدـق املف مهیلع هولویو راتخا هنکلو لوتقم هنا ادحأ بیغلا یلع علطی مل لجو زع هللا ناک ناو ریثک یف لیلق هباحـصأو وه هنا هللاو يأرف براحت نا اماو همکح

لثم یف ناک ام مهنایـصعو هایإ مهفالخ نم ناک دقل يرمعل نیـسح لتاق يزخأو انیـسح هللا محرف ۀمیمذلا ةایحلا یلع ۀـمیرکلا ۀـتیملا ادهع ال مهل لبقنو مهلوق قدصنو موقلا ءالؤه یلإ نئمطن نیسحلا دعبفأ عفدی نل ارمأ هللا دارأ اذإو لزان مح ام هنکلو مهنع هانو ظعاو

اما لضفلاو نیدلا یف هب یلوأو مهنم هیف مه امب قحأ همایـص راهنلا یف اریثک همایق لیللاب الیوط هولتق دقل هللاو اما الهأ کلذل مهارن الو ادحلا هللا ۀیشخ نم ءاکبلاب الو ءانغلا نآرقلاب لدبی ناک ام هللاو

(247)قارعلا ۀلود (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص یبنلا یلع ةالصلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(2 ) لتقلا (، 1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 1 ) میرکلا نآرقلا (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم (، 3)

… عم سانلا ۀعیابم

هباحـصأ هیلإ راثف ایغ نوقلی فوسف دـیزیب ضرعی دیـصلا بالطت یف ضکرلا رکذـلا قلح یف سلاجملاب الو مارحلا برـش مایـصلاب الو تیبلاب ذئاع هنأ رهظیو ارس سانلا عیابی ناک دقو رمالا اذه کعزانی نیـسح کله ذإ دحأ قبی مل هنإف کتعیب رهظأ لجرلا اهیأ هل اولاقف

. ۀکم لماع ذئموی صاعلا نب دیعس نب ورمعو اولجعت مهل ال لاقف نم ریبزلا نبا عمج دق ام ۀیواعم نب دیزی دنع رقتـسا املف قفریو يرادی مهیلع هتدش عم ناکو هباحـصأ یلعو هیلع ئـش دـشأ ناک دـقو مدق ام ربخ ربخأف ۀنیدملاب مکحلا نب ناورم یلع دیربلا اهب رمف ۀضف نم ۀلسلسب ثعبف ۀلـسلس یف هنقثویل ادهع هللا یطعأ ۀکمب عومجلا

. ناورم لاقف هعم یتلا ۀلسلسلابو هل دیربلا رممب هربخأف ریبزلا نبا یتأف ریبزلا نبا یلع مدق یتح هدنع نم یضم مث فعـضتم يرمأل لاقم اهیفو ۀطخب * زیزعلل تسیلف اهذخ ریبزلا نبا رمأ العو اقیقر ادر دیربلا کلذ درو فعـضتملا کلذ انأ نوکأ هللاو ال ریبزلا ال نبا لاقف تیبلا اذهب ناورم لثمتو ناورم یلع

. ریبزلا نبا عزانی دحأ سیلف مالسلا هیلع نیسحلا کله ذإ امأ سانلا لاقو ۀنیدملا لهأ هبتاکو ۀکمب نب نیـسحلا لتق امل لاق يدزألا رمحألا نب فوع نب هللا دبع نع دیزی نبا فسوی ینثدـح لاق فنخم وبأ انثدـح دـمحم نب ماشه لاق

مهئاعدـب اریبک أطخ تأطخأ دـق اهنأ تأرو مدـنتلاو موالتلاب ۀعیـشلا تقالت ۀـفوکلا لخدـف ۀـلیخنلاب هرکـسعم نم دایز نبا عجرو یلع یلإ نیسحلا

(248)نب ناورم (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 3 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص (2 ) كالهلا (، 1 ) دیصلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) دمحم نب ماشه (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی (، 1 ) صاعلا نب دیعس نب ورمع (، 1 ) مکحلا

… مدنلاو موالتلاب هباحصأو نیسحلا لتق دعب ۀعیشلا یقالت

هیف لتقلا وأ هلتق نم لتقب الا هلتقم یف مهنع مثـالاو مهراـع لـسغی ـال هنأ اوأرو هرـصنی مل مهبناـج یلإ هلتقمو هتباـجإ مهکرتو ةرـصنلا یلاو هلآو هیلع هللا یلـص یبنلا عم ۀبحـص هل تناکو یعازخلا درـص نب نامیلـس یلإ ۀعیـشلا سوؤر نم رفن ۀسمخ یلإ ۀـفوکلاب اوعزفف یلاو یمیتلا لاو نب هللا دبع یلاو يدزألا لیفن نب دعـس نب هللا دبع یلاو مهرایخو یلع باحـصأ نم ناکو يرازفلا ۀـبجن نب بیـسملا

. یلجبلا دادش نب ۀعافر



مهراـیخو ۀعیـشلا نم ساـنأ مهعمو یلع باحـصأ راـیخ نم اوناـکو درـص نـب نامیلـس لزنم یف اوـعمتجا ۀـسمخلا رفنلا ءـالؤه نأ مـث هیبن یلع یلصو هیلع ینثأو هللا دمحف ملکتف مالکلاب موقلا ۀبجن نب بیسملا أدب درص نب نامیلـس لزنم یلإ اوعمتجا املف لاق مههوجوو ملوأ ادـغ هل لوقی نمم انلعجت الأ انبر یلإ بغرتف نتفلا عاونأل ضرعتلاو رمعلا لوطب انیلتبا دـق اناف دـعب امأ لاـق مث هلآو هیلع هللا یلص لجر انیف سیلو ۀنس نوتـس مدآ نبا یلإ هیف هللا رذعأ يذلا رمعلا لاق نینمؤملا ریمأ ناف ریذنلا مکءاجو رکذت نم هیف رکذتی ام مکرمعن

یلص انیبن ۀنبا نبا نطاوم نم نینطوم یف نیبذاک اندجوف انرایخأ هللا الب یتح انتعیش ظیرقتو انـسفنأ ۀیکزتب نیمرغم انک دقو هغلب دقو الا یتح انـسفنأب هنع انلخبف ارـسو ۀینالعو اءدبو ادوع هرـصن انلأسی انیلإ رذعأو هلـسر انیلع تمدقو هبتک کلذ لبق انتغلب دـقو هلآو هیلع هللا دنعو انبر یلإ انرذع امف انرئاشع یلإ ةرصنلا هل انبلط الو انلاومأب هانیوق الو انتنـسلأب هنع انلداج الو انیدیأب هانرـصن نحن انبناج ال یلإ لتق

اولتقت نا نود رذع هللاو ال هلسنو ال هتیرذو هبیبحو هدلو انیف لتق دقو هلآو هیلع هللا یلص انیبن ءاقل (249)

نب دمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر تنب نبإ (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص یبنلا یلع ةالصلا ثحبلا : حیتافمهحفص (، 1 ) لاو نب هللا دـبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یلجبلا دادش نب ۀـعافر (، 3 ) یعازخلا درص نب نامیلـس (، 2 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع

(1 ) رایخلا رایتخإلا ، (، 6 ) لتقلا (، 2 ) ۀبجن نب بیسم مکیلع اولو موقلا اهیأ نمآب هتبوقعل هئاقل دعب انأ امو کلذ دـنع انع یـضری نأ انبر یـسعف کلذ بلط یف اولتقت وأ هیلع نیلاوملاو هلتاق

دادش نب ۀعافر موقلا ردبف لاق مکلو یل هللا رفغتـساو اذه یلوق لوقأ اهب نوفحت ۀیارو هیلإ نوعزفت ریمأ نم مکل دب هنإف ال مکنم الجر . هلآو هیلع هللا یلص یبنلا یلع یلصو هیلع ینثأو هللا دمحف مالکلا بیسملا دعب

هیلع هللا یلص هیبن یلع ةالصلاو هیلع ءانثلاو هللا دمحب تأدب رومألا دشرأ یلإ توعدو لوقلا بوصأل كاده دق هللا ناف دعب اما لاق مث الجر مکرمأ ولو تلق کلوق لوبقم کل باجتـسم کـنم عومـسمف میظعلا بنذـلا نم ۀـبوتلا یلاو نیقـسافلا داـهج یلإ توعدو هلآو

احـصنتم انیفو ایـضرم اندنع نکت لجرلا کلذ تنأ نکت ناف تیأر يذـلا لثم انیأر دـق يأر کلذو هتیارب نوفحتو هیلإ نوعزفت مکنم . ابحم انتعامج یفو

درص نب نامیلس مدقلاو ۀقباسلا اذو هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر بحاص ۀعیشلا خیـش رمالا اذه انیلو کلذ انباحـصأ يآرو تیأر ناو ادمحف دعـس نب هللا دبعو لاو نب هللا دبع ملکت مث لاق مکلو یل هللا رفغتـساو اذه یلوق لوقأ همزحب قوثوملاو هنیدو هسأب یف دومحملا هتیلوتب امهاضرو هتقباسب درص نب نامیلس ارکذو هلضفب ۀبج نب بیـسملا ارکذف دادش نب ۀعافر مالک نم وحنب املکتو هیلع اینثأو امهبر

. درص نب نامیلس مکرما اولوف متیأر يذلا لثم يرأ انأو متقفوو متبصأ ۀبجن نب بیسملا لاقف اولو موی مویلا اذهب دـهاشل ینا هللاو لاق ملـسم نب دـیمح ینثدـح لاقف ثیدـحلا اذـهب دـشار یبأ نب نامیلـس تثدـحف فنخم وبأ لاق

یف مههوجوو ۀعیشلا ناسرف نم لجر ةأم نم رثکأل ذئموی اناو درص نب نامیلس (250)

یعازخلا درص نب نامیلـس (، 1 ( ) ص ) هللا لوسر باحصأ ) ) ۀباحـص (، 2 ) هلآو هیلع هللا یلـص یبنلا یلع ةالـصلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ءانثلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 1 ) ۀبجن نب بیسم (، 2 ) دادش نب ۀعافر (، 1 ) لاو نب هللا دبع (، 3)

… درص نب نامیلس ۀیلوت

یتح ۀعمج لک یف لوقلا کلذ ددری لاز امو ددشف درـص نب نامیلـس ملکتف لاق هراد لاز امو ددشف درـص نب نامیلـس ملکتف لاق هراد . هلوسر ادمحم نأو هللا الإ هلإ نأ ال دهشأو هءالبو هءالآ دمحأو اریخ هللا یلع ینثأ لاقف أدب هتظفح

لـضفلا یلوأ روجلا هیف لمـشو ۀیزرلا هیف تمظعو ۀشیعملا هیف تدکن يذلا رهدلا اذـه یلإ انرخآ نوکی الا فئاخل هللاو یناف دـعب امأ



انهدأو انزجعو انینو اومدـق املف موقلا یلع مهثحنو رـصنلا مهینمنو انیبن لآ مودـق یلإ انقانعأ دـمن انک اـنا ریخ وه اـمل ۀعیـشلا هذـه نم الف فصنلا لأسیو خرصتسی لعج ذإ همدو همحل نم ۀعضبو هتراصعو هتلالسو انیبن دلو انیدلو انیف لتق یتح نوکی ام انرظتناو انـصبرتو

لئالحلا یلإ اوعجرت الو مکبر طخس دقف اوضهنا الا هوبلـسف هیلع اودعو هودصقا یتح حامرلل ۀیردو لبنل اضرغ نوقـسافلا هذختا هاطعی اونوک لذألا طق ءرما هباه ام هللاوف توملا اوباـهت ـال ـالأ اوریبت وأ هلتق نم اوزجاـنت نا نود ایـضر هنظأ اـم هللاو هللا یـضری ینح ءاـنبألاو مکل ریخ مکلذ مکـسفنأ اولتقاف مکئراب یلإ اوبوتف لجعلا مکذاختاب مکـسفنأ متملظ مکنا مهیبن مهل لاـق ذإ لیئارـسإ ینب نم یلوـألاک

الا بنذـلا میظع نم مهیجنی هنأ ال اوملع نیح یتح ءاضقلاب اوضرو قانعألا اودـمو هللاو بکرلا یلع اوثج موقلا لعف اـمف مکئراـب دـنع ةوق نم متعطتسا ام مهل اودعأو ۀنس الا اوبکرو فویـسلا اوذحـشأ هیلإ موقلا یعد ام لثم یلإ متیعد دق ول مکب فیکف لتقلا یلع ربصلا

. لیفن نب دعس نب دلاخ ماقف لاق اورفنتستو اوعدت نیح اوعدت یتح لیخلا طابر نمو یضریو یبنذ نم ینجرخی یسفن یلتق نأ ملعأ ول هللاوف انأ امأ لاقف

(251)(1 ) ربصلا (، 1 ) توملا (، 4 ) لتقلا (، 2 ) یعازخلا درص نب نامیلس ثحبلا : حیتافمهحفص

… یلإ درص نب نامیلس باتک

یحالس يوس هکلمأ تحبصأ املک نأ نیملسملا نم رضح نمو هللا دهـشاف هنع انیهنو انلبق اوناک موق هب رمأ اذه نکلو اهتلتقل یبر ینع . نیطساقلا لاتق یلع هب مهیوقأ نیملسملا یلع ۀقدص يودع هب لتاقأ يذلا

تأیلف ائیش اذه نم دارأ نم مکبسح درص نب نامیلس لاقف کلذ لثم یلع مکدهشأ انأو لاقف ینانکلا ۀعیبر نب شنح رمتعملا وبأ ماقو نم ۀنکـسملاو ۀلخلا يوذ هب انزهج مکلاومأ نم هجارخا نودـیرت املک هدـنع عمتجا اذإف لئاو نب رکب میت یمیتلا لاو نب هللا دـبع هلامب نب دلاخل لاق درص نب نامیلس نأ يدزألا ملسم نب دیمح انثدحف لاق دشار یبأ نب نامیلس نع ییحی نب طول فنخم وبأ لاق مکعایشأ

اوناک انریغ موق هب رمأ اذه نکلو اهتلتقل یبر ینع یـضریو یبنذ نم ینجرخی یـسفن یلتق نأ تملع ول هللاو هل لاق نیح لیفن نب دـعس نیذلا هللا باوث لیزجب رـشبأ هل لاق نیملـسملا یلع هلامب قدـصت املف لاق ۀنـسألا لوأ سیرف ادـغ اذـه مکوخأ لاق هنع انیهنو انلبق نم

. نودهمی مهسفنأل نب دعـس یلإ هب بتک درـص نب نامیلـس ناک اباتک تذخأ لاق لیفن نب دعـس نب هللا دبع نب دـیزی نب نیـصحلا ینثدـح فنخم وبأ لاق

. نامیلس یلو نامز هتأرقف نئادملاب نامیلا نب ۀفیذح هلبق نمو نامیلا نب ۀفیذح نب دعس یلإ درص نب نامیلس نم میحرلا نمحرلا هللا مسب هیلإ بتک هتیسن امف هتملعتف ینبجعأ هتأرق املف لاق

. مکیلع مالس نینمؤملا نم لاحرتلاب عمزأو بابلألا يوذ یلإ تأنشت دق تحبصأو ارکنم ناک ام اهنم لبقأو افورعم ناک ام اهنم ربدأ دق راد ایندلا ناف دعب امأ

(252)ییحی نب طول (، 1 ) لاو نب هللا دبع (، 1 ) نامیلا نب ۀفیذح (، 1 ) هللا دبع نب دیزی (، 4 ) یعازخلا درص نب نامیلس ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) قدصتلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) يدزألا ملسم (، 1 ) ۀفیذح نب دعس (، 1 ) رمتعملا وبأ (، 1)مهسفنأل اورظن مکیبن لآ ۀعیشو مکناوخإ نم ءایلوأ نا ینفی هللا ال دنع ۀبوثم لیزجب یقبی ایندلا ال نم الیلق اوعابو رایخألا هللا دابع اهنم هوکرتی ملف سانلا كرتو عنمف نامألا لأسو سبحف ۀعجرلا دارأو بجی ملف اعدو باجأف یعد يذلا مهیبن تنب نبا رمأ نم هب اولتبا امیف

. هولتقف هیلع اودعو املف نوبلقنی بلقنم يأ اوملظ نیذلا ملعیسو نوعجری ام هللا یلاو نولمعی ام هللا ربعبو الهجو هللااب ةرغو اناودعو املظ هودرجو هوبلـس مث



سیل اریبک ائطخ هل رصنلاو هتاساوم كرتو همالساو بیطلا یکزلا نالذخب اوأطخ دق نا اوأر اولبقتسا ام بقاوع اوربدتو مکناوخإ اورظن دقو اودعتـساو ، اودعأو اودـجف مکناوخإ اودـج دـقف مهحاورأ ، کلذ یلع ینفت یتح مهلتق وأ هیلتاق لتق نود ۀـبوت الو جرخم هنم مهل

ۀنس 65. رخالا عیبر رهش ةرغف لجالا امأف هیف اننوقلی انطومو هیلإ اننوفاوی الجأ انناوخإل انبرض هب هللا دارأ يذلا رمالا اذه یلإ مکوعدن نا انیأر دقو الاو اناوخإو ۀعیـش انل اولازت مل نیذـلا متنأ ۀـلیخنلاف هیف اننوقلی يذـلا نطوملا امأو ناک ولو بنذـلا نم مکبر یلإ ۀـبوتلاو رجالا سامتلاو لضفلا بالطتب ءاردـج مکنأو نوبوتی مهنأ انل نورهظیو نومعزی امیف مکناوخإ دنع مهو ءایحأ مویلا اونوکی الا اولتق نیذـلا ءارذـع لهأ رـض ام رئاشعلا كالهو لاومألا ءافیتساو دـالوألا لـتقو باـقرلا زح کـلذ یف

. نوقزری مهبر نیبلصملا اربص ، نیلتقملا مکناوخإ رض امو هباحصأو ، ارجح ینعی نیرباصلا باوث مهباثأف نیبستحم ، نیرباص هللا اوقل دق ءادهش


اوربصاف مهرجأ ، هللا ءاش نإ هللا مهافاوو مهبر اوقلف مهل ریخ دق مکایاطخب نیلتبم ءایحأ اونوکی الا مهیلع يدـتعملا مهب لوثمملاو املظ ،. بیرق نع هللا یلإ اوبوتو سابلا ، نیحو ءارضلاو ءاسأبلا یلع هللا مکمحر

بلطی الو هلثم ، یلع هیف رجالا سامتلا متربص الا هباوث ةدارإ ءالبلا نم ئـش یلع ربص مکناوخأ نم دـحأ نوکی ـالا ءاـیرحأل مکنا هللاوف . هب هللا ءاضر متبلط الا لتقلا هنأ ولو ءایشألا نم ئشب بلاط هللا ءاضر

هللا ودـع داهجو مکتیفاع راد یف مکتبغر نکتلو مکـسفنأ اهنع فزعتلف ینفیو ، روبی کلذ يوس اـمو ایندـلا یف دازلا لـضفأ يوقتلا نا لعجو رانلا ، نم مکایإو انراجأو ۀـبیط ، ةایح مکایإو هللا اـنایحأ نیبغار ، نیبئاـت هللا یلع اومدـقت یتح مکیبن تیب لـهأ ودـعو مکودـعو مکیلع مالسلاو ءایشألا یف هئایلوأل عناصلاو ءاشی ، ام یلع ریدقلا هنا هل ، ةوادع مهدشأو هیلإ هقلخ ضغبأ يدی یلع هلیبس یف التق انایانم

نم یلإ هباتک أرق نیح دعس هب ثعبف یئاطلا ، کلام نب هللا دبع عم نامیلا نب ۀفیذح نب دعس یلإ هب ثعبو باتکلا درص نبا بتک لاق :، قزرو ءاطع نیح لک یف ۀـفوکلا نومدـقی مهو اهونطوأف مهتبجعأ دـق ۀـفوکلا لـهأ نم ماوقأ اـهب ناـکو ۀعیـشلا ، نم نئادـملاب ناـک

. هیلع ینثأو هللا دمح هنا مث درص نب نامیلس باتک دعس مهیلع أرقف مهناطوأ ، یلإ نوفرصنیو مهقوقح نوذخأیف ۀینلا نسح یلع مکبیثم هللاو هلتق ، نم لوأ مکأجفی ملف هودع لاتقو نیسحلا رـصن یلع نیعمزم نیعمتجم متنک دق مکنإف دعب امأ لاق : مث

مکناوخإ مکیلإ ثعب دقو ۀبوثملا ، نسحأ رصنلا نم هیلع متعمجأ امو (254)

ربصلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ۀفیذح نب دعس (، 1 ) کلام نب هللا دبع (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلس ثحبلا : حیتافمهحفص (1)

… ۀفیذح نب دعس باتک

؟ نولوقت اذامو نورت ؟ اذامف ظحلاو ، رجالا لضفأ هللا دنع هب مکل نوجرت ام یلاو قحلا یلإ مکنوعدیو مکنودمتسیو مکنودجنتسی ینثأو هللا دـمحف يرم زحلا مث یئاطلا لظنح نب هللا دـبع ماقف مهیأر لثم کلذ یف انیأرو مهعم ، لـتاقنو مهبیجن مهعمجأـب موقلا لاـقف

الا دیور هل : لاقف لیخلا ، یف مهیلإ ینحرـسف اوأر ، دق يذلا لثم انیأر دـقو هیلإ ، انوعد ام یلإ انناوخإ انبجأ دـق اناف دـعب اما لاق : مث هیلع . نوریستو ریسن مث برحلا ، هل اودعأو ودعلل اودعتسا لجعت

: یئاطلا کلام نب هللا دبع عم درص نب نامیلس یلإ نامیلا نب ۀفیذح نب دعس بتکو . مکیلع مالس نینمؤملا نم هلبق نمو ۀفیذح نب دعس نم درص نب نامیلس یلإ میحرلا : نمحرلا هللا مسب



كدشرل ترـسیو کظحل تیده دقف کناوخإ نم ءالملا يأر هیلع ، يذلا رمالا نم هیلإ انتوعد يذلا انمهفو کباتک انأرق دقف دعب اما . مالسلاو هللا ءاش نإ جرعن ملو انلبقأ خیرصلا ءاج اذإف یعادلا عمتسنو رمالا رظنن نومجلم ، نوحرسم نودعم نودجم نوداج نحنو

ناک يذلا باتکلا ۀخـسن يدبعلا ۀـبرحم نب ینثملا یلإ بتکو لاق : کلذـب اورـسف هباحـصأ یلع هأرق درـص نب نامیلـس هباتک أرق املف تأرق دـقف دـعب اما ینثملا :، هیلإ بتکف دعـس ، ینب نم یمیمتلا ةراـمع نب ناـیبظ عم هب ثعبو ناـمیلا نب ۀـفیذح نب دعـس یلإ هب بتک يذـلا نطوملا یفو تبرـض ، يذـلا لـجألل هللا ءاـش نإ كوفاوم نحنف کـل ، اوباجتـساو کـیأر ، اودـمحف کـناوخإ ، هتأرقأو کـباتک

، کیلع مالسلاو ترکذ ،(255)

(، 1 ) برضلا (، 1 ) ۀفیذح نب دعس (، 1 ) ةرامع نب نایبظ (، 2 ) نامیلا نب ۀفیذح (، 3 ) یعازخلا درص نب نامیلـس ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) برحلا

… ۀلآ عمج یف موقلا لزی مل

. هباتک لفسأ یف بتکو یتف ال لکب موزأ ماجللا سأف یلع حلم صلقم * ءاوشلا دهن يرقلا لیوط میزه شجأ يداهلا علتأ یلع املعم * کتیتأ دق ینأک رـصبت

نب طول فنخم وبأ لاق میثأ ریغ فیسلا لصنب بورض هیعسب * هلالا يونی ۀقث یخأ موؤس ریغ برحلا ضعل سحم هرحن * حورلا ألمی نیسحلا اهیف یتلا ۀنسلا یهو ۀنس 61 مهرمأ نم هب اوعدتبا ام لوأ ناک لاق : لیفن نب دعس نب هللا دبع نع ةریصح نب ثراحلا نع ییحی نیسحلا مدب بلطلا یلإ اهریغو ۀعیشلا نم رـسلا یف سانلا ءاعدو لاتقلل دادعتـسالاو برحلا ۀلآ عمج یف موقلا لزی ملف هنع . هللا یـضر

ۀلیل ةرـشع عبرأل سیمخلا موی ۀیواعم نب دیزی تام یتح کلذ یفو کلذـک اولازی ملف رفنلا دـعب رفنلاو موقلا دـعب موقلا مهبیجی ناکف ریمأو دیزی کلهو مایأ ، ۀعبرأو نارهشو نینس ثالث ۀیواعم نب دیزی كالهو نیسحلا لتق نیب ناکو ۀنس 64 لوألا عیبر رهش نم تضم تام دق اولاقف : ۀعیشلا نم هباحصأ نامیلس یلإ ءاجف یموزخملا ، ثیرح نب ورمع ۀفوکلاب ۀفیلخو ةرـصبلاب وهو دایز نب هللا دیبع قارعلا هتلتق انعبتتو نیسحلا مدب بلطلا انرهظأ مث رصقلا ، نم هانجرخأف ثیرح نب ورمع یلع انبثو تئش ناف فیعـض ، نالا رمالاو ۀیغاطلا ، اذه

. اورثکأف کلذ یف اولاقف مهقح ، نع نیعوفدملا مهیلع رثأتسملا تیبلا اذه لهأ یلإ سانلا انوعدو امیف ترظن دق ینا اولجعت ال ادیور ، درص : نب نامیلس مهل لاقف

(256)(، 1 ) یعازخلا درـص نب نامیلـس (، 1 ) قارعلا ۀـلود (، 1 ( ) مالـسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع نب نیـسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص نب طول (، 1 ) ةریصح نب ثراحلا (، 1 ) لوألا عیبر رهش (، 2 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم

(2 ) برحلا (، 2 ) توملا (، 3 ) لتقلا (، 2 ) ثیرح نب ورمع (، 1 ) ییحیمهنا اوملعو نودیرت ام اوملع یتمو همدب ، نوبلاطملا مهو برعلا ، ناسرفو ۀـفوکلا لهأ فارـشا مه نیـسحلا ۀـلتق نأ تیأرف نورکذـت ،

یف اوکنی ملو مهـسفنأ اوفـشی ملو مهراـث اوکردـی مل اوجرخ ول مهنأ تملعف مکنم ینعبت نمیف ترظنو مکیلع ، دـشأ اوناـک نوبولطملا سانلا نوکی نأ وجرأ یناف مکتعیـش ریغو مکتعیـش اذـه مکرمأ یلإ اوعداف رـصملا یف مکتاـعد اوثب نکلو ارزج ، مهل اوناـکو مهودـع

مهل باجتساف سانلا نوعدی ةاعد مهنم ۀفئاط تجرخو اولعفف هکاله لبق مهنم ۀباجتسا مکرمأ یلإ عرسأ ۀیغاطلا اذه کله ثیح مویلا . کلذ لبق مهل باجتسا ناک نم فاعضا ۀیواعم نب دیزی دعب ریثک سان

: ماشه لاق يرملا هللا دبع نب هللا دیبع نم غلبأ ناک ادحأ ۀمألا هذه نم تیأر ام لاق ۀنیزم نم لجر نع دیزی نب نیـصحلا انثدـحو فنخم وبأ لاق



هللا دمحب أدب مهظعوف سانلا نم ۀعامج هیلإ تعمتجا اذإ ناکو درـص نب نامیلـس نامز رـصملا لهأ ةاعد نم ناکو ۀـظع الو قطنم یف : لوقی مث ملسو هیلع هللا یلص هللا لوسر یلع ةالصلاو هیلع ءانثلاو

هب نقحف هب نامیالاب مکمرکأو هعابتاب مکزعأو هلک لضفلاب هصخو هتوبنب هقلخ یلع هلآو هیلع هللا یلص ادمحم یفطصا هللا ناف دعب امأ نودتهت مکلعل هتایآ مکل هللا نیبی کلذک اهنم مکذقنأف رانلا نم ةرفح افـش یلع متنکو ۀـفوخملا مکلبـس هب نمآو ۀکوفـسملا مکئامد

اقح مظعأ مهریغ وأ نیلـسرملاو نییبنلا نم دـحأ ۀـیرذ لهو اهیبن نم ۀـمألا هذـه یلع اقح مظعأ نیرخآلاو نیلوألا یف مکبر قلخ لهف ؟ اهلوسر ۀیرذ نم ۀمألا هذه یلع

(257)هللا دبع نب هللا دیبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلس (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص یبنلا یلع ةالصلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ءانثلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی (، 1)

… نم غلبأ دحأ ناک ام

هتدحو مهفاعضتساو هتمرح موقلا كاهتنا یلإ متیأر امأ مکیبن تنب نبا یلإ مرتجا ام مکغلبیو اورت ملأ متنأ نوکی هللا الو ناک ام هللاو ال هورداغو اضرغ لبنلل هوذختا ملسو هیلع هللا یلص لوسرلا نم ۀبارق الو مهبر هیف اوبقری مل ضرألا یلع هومهرارجتو مدلاب هایإ مهلیمرتو

امالسا نیملـسملا لوأ نبا مزح ةدجنو ۀنامأ اذو ربصو قدص اذ هب اورداغ اذام یلع نب نیـسح هللاو هلثم يأر نم انیع هللف ارزج عابـضلل . نیملاعلا بر لوسر تنب نباو

الا ةرذعم هلذاخل الو ۀجح هلتاقل لعجی مل هللا نا لذاخلل ۀمالمو لتاقلل لیوف هیلو هلذخو هودـع هلتقف هلوح هتادـع ترثکو هتامح تلق هللا باتک یلإ مکوعدن انا ةرثعلا لیقیو ۀبوتلا لبقی نأ کلذ دنع هللا یـسعف نیطـساقلا ذبانیو نیلتاقلا دـهاجیف ۀـبوتلا یف حـصانی هللا نأ

. نیقراملاو نیلحملا داهج یلاو هتیب لهأ ءامدب بلطلاو هیبن ۀنسو هظفح یتح موی لک یف انیلع مالکلا اذه دیعی ناکو لاق انیبن تیب لهأ یلإ رمالا اذه انددر انرهظ ناو راربألل ریخ هللا دـنع امف انلتق ناف

ۀیمأ نبا دوعسم نب رماع یلع اوحلطصاو رصقلا نم هوجرخأف ۀیواعم نب دیزی كاله دنع ثیرح نب ورمع یلع سانلا بثوو لاق انتماع . یلولسلا مامه نبا هل لاق يذلا لعجلا ۀجورحد وهو یحمجلا فلخ نب

سانلاب و یلصی ناکف هنزاخو هالوم دیزو ارـصق ماهیإ هنأک ناکو لعجلا ۀجورحد نم لمارألا فشاو هب * ترفظ نا دیزب کیدی دشأ مهعابتا یلإ سانلا ناکو مهعبت رثک یتح مهرصم لهأ نم مهریغو مهتعیش نوعدی درص نب نامیلـس باحـصأ لزی ملو ریبزلا نبال عیاب

دیزی كاله نم رهشأ ۀتس تضم امف کلذ لبق مهنم عرسأ ۀیواعم نب دیزی كاله دعب (258)

(، 1 ) ثیرح نـب ورمع (، 1 ) دوعـسم نب رماع (، 2 ) هللا اـمهنعل ۀـیواعم نب دـیزی (، 1 ) یعازخلا درـص نب نامیلـس ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) ةالصلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) جحلا (، 1 ) قیدصتلا

… ۀفوکلا یلإ ةدیبع یبأ نب راتخملا مودق

مث يراصنألا دیزی نب هللا دبع مدقو لاق ۀعمجلا موی ناضمر رهـش نم فصنلا یف مدقف ۀـفوکلا ةدـیبع یبأ نب راتخملا مدـق ۀـیواعم نب دیبع نب ۀحلط نب دمحم نب میهاربإ ریبزلا نبا لبق نم هعم مدقو اهرغثو اهبرح یلع ۀفوکلا یلع اریمأ ریبزلا نب هللا دبع لبق نم یمطخلا

ۀنس 64 ناضمر رهش نم نیقب نامثل ۀعمجلا موی یمطخلا مث يراصنألا دیزی نب هللا دبع مودق ناکو ۀفوکلا جارخ یلع اریمأ جرعألا هللا عم اههوجوو ۀعیشلا سوؤر تعمتجا دقو ۀفوکلا راتخملا لخدو مایأ ۀینامثب دمحم نب میهاربإو دیزی نب هللا دیبع لبق راتخملا مدقو لاق



درـص نب نامیلـس اذه ۀعیـشلا هل تلاق نیـسحلا مدب بلطلا یلاو هسفن یلإ مهاعد اذإ راتخملا ناکف هب هنولدـعی سیلف درـص نب نامیلس انومأم انمتؤم ۀیفنحلا نب یلع نب دمحم يدهملا لبق نم مکتئج دـق ینا ۀعیـشلل لوقی ذـخأف هیلع اوعمتجاو هل اوداقنا دـق ۀعیـشلا خـیش

لقثأ نامیلسف درص نب نامیلس عم ۀعیشلا مظعو هرمأ رظتنتو هبیجتو همظعت ۀفئاط هیلإ تبعـشنا یتح ۀعیـشلاب لاز ام هللاوف اریزوو ابجتنم مکلتقیو هسفن لتقیف جرخی نأ دیری امنا درص نب نامیلس ینعی اذه دیری ام نوردتأ هباحصأل لوقی راتخملا ناکو راتخملا یلع هللا قلخ

. يراصنألا دیزی نب هللا دبع ینابیشلا میور نب دیزی نب ثراحلا نب دیزی یتأو لاق اهب ملع هل الو بورحلاب رصب هل سیل راتخملاو اددع نیتفئاطلا لقأ یهو راتخملا عم يرخأ ۀفئاط مهنمو درص نبا عم کیلع ۀجراخ ۀعیـشلا هذه نأ نوثدحتی سانلا نإ لاقف

هذه همایأ نم جراخ وهو هرمأ هل عمتجا دقو درص نب نامیلس رمأ هیلإ ریصی ام یلإ رظنی یتح جرخی نأ دیری سانلا ال نورکذی امیف (259)

(، 2 ) كرابملا ناضمر رهش (، 4 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 5 ) یعازخلا درص نب نامیلس (، 1 ) یفقثلا ةدیبع یبأ نب راتخملا ثحبلا : حیتافمهحفص نب دمحم (، 1 ) دمحم نب میهاربإ (، 3 ) دیزی نب هللا دبع (، 1 ) ریبزلا نب هللا دبع (، 1 ) دیزی نب هللا دیبع (، 1 ) هللا دیبع نب ۀحلط نب دمحم

(1 ) یلع

… ۀفوکلاب اوبثی نأ نودیری هباحصأو درص نب نامیلس

ناو هبسح کباجأ ناف هتوعد هلزنم یلإ تعفد اذإف کعم ضهننو مهیلإ ضهنت مث سانلا هوجوو ۀلتاقملاو طرـشلا عمجت نأ تیأر ناف مقافتی ناو هتکوش دتشت نأ کیلع جرخی یتح هتررقأو كأدب وه نا کیلع فاخأ یناف رتغم وهو تأبعو هل تعمج دقو هتلتاق کلتاق

مهنأ سانلا رکذی لاق سانلا نودیری ام ینثدـح مهبلطن مل انوکرت ناو مهانلتق انولتاق مه نا مهنیبو اننیب هللا دـیزی نب هللا دـبع لاقف هرمأ . نیسحلا لتاق هللا نعل نیسحلا تلتق انأف لاق یلع نب نیسحلا مدب نوبلطی

هللا دمحف سانلا یف ماق مث ربنملا دعـص یتح دیزی نب هللا دـبع جرخف ۀـفوکلاب اوبثی نأ نودـیری هباحـصأو درـص نب نامیلـس ناکو لاق وه ام کلذ یلإ مهاعد يذلا نع تلأسف انیلع اوجرخی نأ اودارأ رـصملا اذه لهأ نم ۀـفئاط نأ ینغلب دـقف دـعب امأ لاق مث هیلع ینثأو لبق مهأدبا لیقو مهذخأب ترمأو مهنکامأ یلع تللد هللاو دق موقلا ءالؤه هللا محرف یلع نبا نیسحلا مدب نوبلطی مهنأ اومعز یل لیقف هلتاق نمم انأ الو انیـسح تلتق انأ ام هللاوف ینولتاقی مالعو مهبلطأ مل ینوکرت ناو مهتلتاـق ینولتاـق نا تلقف کـلذ تیبأـف كؤدـبی نأ

. هیلع هللا ۀمحر هلتقمب تبصأ دقلو دایز نبا اذه ریهظ هلتاق یلع مهل انأو مهیلإ لبقأ دقف نیسحلا لتاق نم یلإ اوریسیل نیرهاظ اورـشتنیلو اوجرخیلف نونمآ موقلا ءالؤه ناف

دشرأو یلوأ هل دادعتسالاو هلاتقف جبنم رسج نم ۀلیل ةریـسم یلع هب دهاعلا دهع مکیلإ هجوت دق مکلثامأو مکرایخ لتاقو نیـسحلا لتاق ۀینمأ هللاو کلتو متققر دقو ادـغ ودـعلا کلذ مکاقلیف ضعب ءامد مهـضعب کفـسیو اضعب مکـضعب لتقیف مکنیب مکـسأب اولعجت نأ نم

مکیلع یلو نم مکل هللا قلخ يدعأ مکیلإ لبقأ دق هناو مکودع (260)

(4 ) لتقلا (، 1 ) یلع نب نیسحلا (، 2 ) دیزی نب هللا دبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلس ثحبلا : حیتافمهحفص مکءاج دق همدـب نورأثت نم لتق يذـلاو متیتوأ هلبق نمو مکلتق يذـلا وه نیدـلاو فافعلا لهأ لتق نع ناعلقی نینـس ال عبـس هوبأو وه

. انتمئأ انل حلصأو انتملک انل هللا عمج احصن مکلا مل ینا مکسفنأب اهولعجت الو هب اهولعجاو مکتکوشو مکدحب هولبقتساف جراخ انیلع جرخ نئل هللاو عداوملا نهادملا اذه ۀـلاقم مشغلاو فیـسلا نم مکنرغی سانلا ال اهیأ ۀـحلط نب دـمحم نب میهاربإ لاقف لاق

یف امب فیرعلاو میمحلاب میمحلا نذـخأنلو هدـلاوب دولوملاو هدـلوب دـلاولا نذـخأنل انیلع جورخلا نودـیری اـموق نأ اـنقیتسا نئلو هنلتقنل . هقطنم هیلع عطقف ۀبجن نبا بیسملا هیلإ بثوف ۀعاطلل اولذیو قحلل اونیدی یتح هتفارع



هللاو كدجو كابأ انلتق دقو انـضغب یلع کمولن انا ال کلذ نم لذأ هللاو تنأ کمـشغو کفیـسب انددـهت تنأ نیثکانلا نبا ای لاق مث ادیدس الوق تلق دقف ریمألا اهیأ تنأ امأو كابأو كدج کب اوثلثی یتح رـصملا اذـه لهأ ینارهظ نیب نم هللا کجرخی الا وجرأل ینا

. کلوق الباقو کل احصنتسم رمالا اذه دیری نم نظأل هللاو یناو میت ینب اخأ ای کضارتعا ام لاقف یمیتلا لاو نب هللا دبع هیلإ ماقف نلعأ مث نهدأ دقو نلتقیل هللاو يأ ۀـحلط نب دـمحم نب میهاربإ لاقف تنک نئل هللا رمعلف کجارخ یلع لبقأف ۀیزجلا ریمأ تنأ امنا ناطلـس انیلع کل الو ریمأب انیلع تنأ ام هللاوف انریمأ نیبو اننیب امیف ةرم نب

. ءوسلا ةرئاد امهیلع تناکو نادیلا امهب تناکف ناثکانلا كدجو كدلاو الا ۀمألا هذه رمأ دسفأ ام ادسفم دیزی نب هللا دبع یلع لاو نب هللا دبعو ۀبجن نب بیسم لبقأ مث لاق

(261)(2 ) لتقلا (، 1 ) ۀبجن نب بیسم (، 2 ) دمحم نب میهاربإ (، 2 ) لاو نب هللا دبع (، 1 ) دیزی نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص

سانأ بضغف الوبقم تیرتعاو تینع يذلا دنع نوکت نأو ادومحم ۀـماعلا دـنع هب نوکت نأ وجرن انا ال هللاوف ریمألا اهیأ کیأر امأ الاقف . مهومصخو سانلا مهمتشف هنود اومتاشتف هعم ناک نمم ۀعامجو ۀحلط نب دمحم نب میهاربإ لامع نم

نبتکأل هللاو ۀفوکلا لهأ دیزی نب هللا دبع نهاد دـق لوقی وهو دـمحم نب میهاربإ قلطناو لخدو لزن دـیزی نب هللا دـبع کلذ عمـس املف یتح میور نب ثراحلا نب دیزیبو هب بکرف کلذب هربخأف دیزی نب هللا دبع یمیمتلا یعبر نب ثبـش یتأف ریبزلا نب هللا دـبع یلإ کلذـب

نب دیزی یناتأ امنا نیبلا تاذ حالـصو ۀیفاعلا الا تعمـس يذـلا لوقلاب تدرأ ام هللااب هل فلحف ۀـحلط نب دـمحم نب میهاربإ یلع لخد . اذکو اذکب ثراحلا

نإ مث لاق هنم لبقو هرذعف مهنیب موقلا ءالؤه سأب عقت الأو ۀـفلألا قرفتت الو ۀـملکلا فلتخت الأ ةدارإ تعمـس امب مهیف موقأ نأ تیأرف . مهحلصی امو مهزاهجب نوزهاجی نوزهجتیو نیرهاظ حالسلا نورشنی اوجرخ درص نب نامیلس باحصأ

نم داـیز نبا بکر اـمل لاـق یبـسارلا قراـخملا وبأ ینثدـح لاـق ییحی نب طول فنخم یبأ نع یبـلکلا دـمحم نب ماـشه نع تثدـح مهلاصئتسال درجت لالب یبأ لتق دـعب هنأ ریغ مهیقبتـسی الو مهنع فکی کلذ ال لبق ناـک دـقو بکر اـم لـالب یبأ لـتق دـعب جراوخلا

. مهیلإ یتأ ام اورکاذتف ماشلا لهأ هیلإ راسو ۀکمب ریبزلا نبا راث نیح جراوخلا تعمتجاو مهکالهو باتکلا و مکیلع لزنأ دق هللا نا قرزألا نب عفان مهل لاقف

(262)دبع (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبـش (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلـس (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص

ماشلا (، 1 ) دـمحم نب ماشه (، 1 ) ییحی نب طوـل (، 1 ) قرزألا نب عفاـن (، 2 ) دـمحم نب میهاربإ (، 2 ) دیزی نب هللا دـبع (، 1 ) ریبزلا نب هللا (1 ) ۀعامجلا (، 2 ) جراوخلا (، 1)

اوجرخاف ۀکمب راث دق نم اذهو مشغلاو يدعلا اولوأو ملظلا لهأ فویـسلا مکیف درج دقو نایبلاب مکیلع جتحاو داهجلا هیف مکیلع ضرف دعب انرظنو انعطتـسا ام تیبلا نع انعفاد انیأر ریغ یلع نکی ناو ودـعلا هعم اندـهاج انیأر یلع نکی ناف لجرلا اذـه قلنو تیبلا تأن اـنب

الو فقوت ریغ نم اضرلا مهاطعأو مهیأر یلع هنأ مهأبنو مهمدـقمب رـسف ریبزلا نب هللا دـبع یلع اومدـق یتح اوجرخف اـنرومأ یف کـلذ . ۀکم نع ماشلا لهأ فرصناو ۀیواعم نب دیزی تام یتح هعم اولتاقف شیتفت

سیل هلعل نوردـت لجر ال عم نولتاقت رمالا نم باوص الو يأر ریغب سمأ متعنـص يذـلا اذـه نا اولاقف اضعب مهـضعب یقل موقلا نإ مث ناک یبأ ناو مکیلو ناک هنم ئرب ناف نامثع نع هولـسو هوتاف نامثع تاراثل ای يداـنی هوبأو وه مکلتاـقی سمأ ناـک اـمنا مکیأر یلع

کتلاقم ام انربخ انودع نم مأ تنأ انمأ ملعن یتح کیأر نع کشتفن ملو کعم انلتاق دق انا ناسنالا اهیأ هل اولاقف هوحن اوشمف مکودع یتح ۀیـشعلا یلإ اوحور نکلو مایقلا تدرأ نیح ینومتفداصف ینومتیتأ مکنا مهل لاقف لیلق هباحـصأ نم هلوح نم اذإف رظنف نامثع یف



. هباحصأ یلإ ثعبو اوفرصناف نودیرت يذلا کلذ نم مکملعأ ۀعامج تماقو حالسلا مهیلع نیطامس هلوح هباحصأ ماقأ دقو جراوخلا تءاجو اولعفف ۀیشعلا مکعمجأب ینورضحاو حالسلا اوسبلا لاقف

. ةدمعألا مهیدیأب هسأر یلع ۀمیظع مهنم قتا ریبزلا نب ای هل لاقف قرزألا نبا هنم اندف نورت ام مکل دعتساو مکفالخب عمزأ دقو مکتلئاغ لجرلا یـشخ هباحـصأل قرزألا نبا لاقف

کبر هللا (263)

(1 ) توملا (، 1 ) جراوخلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) ریبزلا نب هللا دبع (، 2 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص جنتو کبر ضرت کلذ لعفت نا کنإف باتکلا مکح فلاخو ثادحالا ثدـحأو ۀلالـضلا نس نم لوأ داعو رثأتـسملا نئاخلا ضغباو فص لاله نبا ةدیبع ای مهتابیط ایندلا ةایحلا یف اوبهذاو مهقالخب اوعتمتسا نیذلا نم تنأف کلذ تکرت ناو کسفن میلألا باذعلا نم

. لاله نب ةدیبع مدقتف هیلإ سانلا اوعدن يذلاو هیلع نحن يذلا انرمأ هعم نمو ناسنالا اذهل نب ةدیبع دهاش هللاو انأ لاق معثخ نم یفاحقلا نمحرلا دبع نب ۀـصیبق یبأ نع یمعثخلا ۀـمقلع وبأ ینثدـحو فنخم وبأ لاق ماشه لاق

لوقلا عمجیل ناک ناو لاق جراوخلا يأر يری ناکو هنم الوق بوصأ الو غلبأ ناک قطنی طـق اـقطان تعمـس اـمف ملکتف مدـقت ذإ لـاله . دعب اما لاق مث هیلع ینثأو هللا دمحف لاق ریسیلا ظفللا یف ریطخلا ینعملا یف ریثکلا

هللا باتکب مهیف لمعف نوملـسملا هباجأف کلذ یلإ اعدف نیدلا صالخاو هللا ةدابع یلإ وعدی ملـسو هیلع هللا یلـص ادمحم ثعب هللا ناف هللا لوسر ۀنـسو باـتکلاب ـالمع اـمهالکف رمع رکب وبأ فلختـساو رکب اـبأ ساـنلا فلختـساو هیلع هللا یلـص هیلإ هللا هضبق یتـح هرمأو

. نیملاعلا بر دمحلاف هللا رقحو باتکلا قزمو طوسلا عضوو ةردـلا عفرو یتفلا لمعتـساو یبرقلا رثآـف ءاـمحألا یمحف ناـفع نب ناـمثع اوفلختـسا ساـنلا نإ مث يذلا هللاأأ یف ذخأ مث مهمرحو مهریـسو لضفلاب نیقباسلا برـضو هیلع هللا یلـص لوسرلا دیرط يوآو روجلا يرکنم برـضو ملـسملا

ۀمول هللا یف نولابی هتعاط ال یلع مهقاثیم هللا ذخأ نیملـسملا نم ۀـفئاط هیلإ تراسف برعلا ناجمو شیرق قاسف نیب همـسقف مهیلع هءافأ هئایلوأو نافع نبا نمو ءایلوأ مهل نحنف هولتقف مئال

(264)ةداهشلا (، 1 ) جراوخلا (، 1 ) نافع نب نامثع ۀـفیلخلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(3 ) لالهلا (، 1 ) بذعلا باذعلا ، (، 1). هیلع ینثأو ریبزلا نبا هللا دمحف لاق ریبزلا نبا ای تنأ لوقت امف ءآرب

تمهفو هتفصو ام قوفو هلآو هیلع هللا یلص تلق امک وهف ملسو هیلع هللا یلص یبنلا هب ترکذو مترکذ يذلا تمهف دقف دعب امأ لاق مث نم دحأ ناکم ملعا یناو ال هیلع هللا ۀمحر نافع نب نامثع هب ترکذ يذلا تمهف دقو تبـصأو تقفو دـقو رمعو رکب ابأ هب ترکذ ام

مهنا مث هنم مهبتعأ الا هیف موقلا هبتعتسا ائیش عدی ملف هوبتعتساو هیلع موقلا مقن ثیح هعم تنک ینم هرمأو نافع نباب ملعأ مویلا هللا قلخ . مهلتقب هیف رسأی مهیف هبتک هنأ نومعزی هل باتکب هیلإ اوعجر

ام تعمـس دقو هولتقف هیلع اوبثولو هوفلحتـسا الو ۀنیبب هؤاج ام هللاوف مکل تفلح نکت مل ناف مکتنیب اوتاهف متئـش ناف هتبتک ام مهل لاقف هئادعأ ودعو هئایلوأ یلوو ةرخآلاو ایندلا یف نافع نبال یلو ینأ رضح نمو مکدهـشأ انأو لهأ ریخ لکل وه لب کلذک سیلف هب هتبع

. هللا ودع ای کنم هللا ئربف اولاق سعاقم نب میرـص ینب نم يدعـسلا رافـص نب هللا دـبعو یلظنحلا قرزألا نب عفان لبقأف موقلا قرفتو هللا ءادـعأ اـی مکنم هللا ئربف لاـق

اوتأ یتح عوبری نب طیلـس ینب نم ریبزلاو هللا دـیبعو هللا دـبع زوحاملا ونبو سهیب نب ۀـلظنحو میرـص ینب نم اضیأ ضابأ نب هللا دـبعو



ینب نم کیدـف وبأ روث نب هللا دـبعو لئاو نب رکب نب کلام نب یلع نب بعـص نب کلام نب نامز ینب نم تولاط وبأ قلطناو ةرـصبلا یفنحلا رماع نبا ةدجن یلع کلذ دعب اوعمجأ مث تولاط یبأ عم ۀمامیلاب اوبثوف ۀمامیلا یلإ يرکـشیلا دوسألا نب ۀیطعو ۀبلعث نب سیق

مهو ةرصبلا اومدق مهنإف مهنم نویرصبلا امأف (265)

(، 1 ) قرزألا نب عفاـن (، 1 ) نافع نب نامثع ۀـفیلخلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دـبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) کلام نب یلع (، 2 ) ةرصبلا ۀنیدم

… قرزألا نب عفان جورخ

. لالب یبأ يأر یلع نوعمجم ول مهنم ۀـماعلا تلاقف اوعمتجا مهنا ةرـصبلا لهأ نم هناوخا نم لجر نع ینثملا وبأ ینثدـحف ییحی نب طول فنخم وبأ لاق ماشه لاق )یلإ مهنوعدی سانلا حیباصم نونوکیف ضرألا یف انؤاملع موقیف انباحـصأ جرخ ذنم ةرتف انم تناک دـقف هللا لیبس یف نوجراخ انم جرخ یلع دـقتعاف قرزألا نب عفان اهل بدـتناف ءایحا هللا دـنع نیقوزرم ءادهـش نونوکیف برلاب نوقحلیف داهتجالاو عرولا لهأ جرخیو نیدـلا

. جرخف لجر ۀئامثالث میمت ینبو ۀعیبرو دزألا لاتقب سانلا لغتشاو اهنم مهجورخو نوجسلا باوبأ جراوخلا رسکو دایز نب هللا دیبعب سانلا بوثو دنع کلذو

. اوعمتجاو اوأیهتف ضعبب مهضعب سانلا لاغتشا جراوخلا تمنتغاف ورمع نب دوعسم مد یف سیقو جرخ مهب و یلصی بلطملا دبع نب ثراحلا نب لفون نب ثراحلا نب هللا دبع یلع ةرصبلا لهأ حلطصاو هوعبت قرزألا نبا عفان جرخ امف

. میمت ونبو دزألا تحلطصاو ماشلا یلإ دایز نبا دارأ نکی مل نمم مهنم ـالیلق ـالا قرزـألا نباـب قحلف ةرـصبلاب مهنم یقب نم جرخ یتـح مهوفاـخأو مهوعبتاـف جراوـخلل ساـنلا درجتف

نم ۀـیالو نأ يأرو قرزألا نب عفان رظنو امهیأر یلع امهعم لاـجرو ضاـبأ نب هللا دـبعو رافـص نب هللا دـبع مهنم کـلذ هموی جورخلا . هل ةاجن هنع ال فلخت نم ناو یغبنت هنع ال فلخت

ام مکرصی مکجرخمب مکمرکأ دق هللا نا هباحصأل لاقف (266)

نب طول (، 2 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 2 ) قرزألا نب عفان (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) لفون نب ثراحلا نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ةالصلا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) لتقلا (، 3 ) جراوخلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) هللا لیبس (، 1 ) ییحی

… قرزألا نب عفان لوق

هرثأو هتنـس نوعبتت امناو ماما مکل باـتکلاو دـئاق مکل هرمأـف هرما هتعیرـش و نوبلطت متجرخ اـمنا مکنا نوملعت متـسلأ مکریغ هنع یمع هللا یلـص یبنلا مکح مکودـع یف مکمکحو هیلو یف ملـسو هلآو هیلع هللا یلـص یبنلا مکح مکیلو یف مکمکح سیلأ لاقف یلب اولاقف وه ذئموی ملـسو هیلع هللا یلـص یبنلا ودع نأ امک ملـسو هیلع یلاعت هللا یلـص یبنلا ودعو هللا ودع مویلا مکودعو هودـع یف هلآو هیلع

. معن اولاقف مویلا مکودعو هللا ودع دقف نمؤی ) یتح تاکرشملا اوحکنت ال ) لاقو نیکرشملا ) نم متدهاع نیذلا یلإ هلوسرو هللا نم ةءارب ) یلاعتو كرابت هللا لزنا دقف لاق

هللا جـتحا دـقو مهثیراومو مهتحکانمو مهنع نیدـلا ملع لوبقو مهحئابذ لکاو مهتداهـش ةزاجإو مهرهظأ نیب ماقملاو مهتیـالو هللا مرح : لوقی لجو زع هللاو هللا لزنا ام متکن الو مهدنع نم انجرخ نیذلا نیدلا اذه ملعن نا انیلع قحو اذه ۀفرعمب انیلع



هل باجتـساف نونعاللا ) مهنعلیو هللا مهنعلی کئلوأ باتکلا یف سانلل هانیب ام دـعب نم يدـهلاو تانیبلا نم انلزنأ اـم نومتکی نیذـلا نا )مالس سانلا نم امهلبق نمو ضابأ نب هللا دبعو رافص نب هللا دبع یلإ قرزألا نب عفان هللا دیبع نم بتکف هباحـصأ عیمج يأرلا اذه یلإ هأرقف هب ایتأف امهیلإ باتکلاب ثعب مث هقـصلأ هذه فصوو ۀصقلا هذه صقف تیکو تیک رمالا نم ناف هللا دابع نم هللا ۀـعاط لهأ یلع

ئش يأ كوبأ کلام هللا ضابأ نب هللا دبع هل لاقف اوفلتخیو اوقرفتی نا ۀیشخ سانلا یلع أرقی ملف هفلخ هعضوف هذخأف رافص نب هللا دبع رسأ وأ انناوخإ بیصأ دق نا تبصأ

(267)(1 ) قرزألا نب عفان (، 3 ) هلآو هیلع هللا یلص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حیتافمهحفص

ایأر سانلا بوصأ ناک نیکرـشم موقلا ناک ول قرزـألا نب عفاـن قدـص يأر يأر يأ هللا هلتاـق لاـقف هأرقف هیلإ باـتکلا عفدـف مهـضعب رافک موقلا نإ لوقی امیف انبذکو بذک دق هنکلو نیکرشملا یف ملسو هیلع هللا یلـص یبنلا ةریـسک هتریـس تناکو هب ریـشی امیف امکحو

هللا ئرب رافـص نبا لاقف مارح انیلع وهف مهلاومأ نم کلذ يوس امو مهؤامد الا اـنل لـحی ـالو كرـشلا نم ءآرب مهو ماـکحالاو معنلاـب ۀکوش تدتشاو موقلا قرفتو هنمو کنم هللا ئربف رخالا لاقو اعیمج امکنم هللا ئرب الغ دقف قرزألا نبا نم هللا ئربو ترصق دقف کنم

نب ۀعیبر نب زیرک نب سیبع نب ملسم ثراحلا نب هللا دبع هیلإ ثعبف رسجلا نم اند یتح ةرـصبلا وحن لبقاو هعومج ترثکو قرزألا نبا ۀعیـشلا تناک حلاص نب رـضنلا لاق فنخم وبأ لاق یبلکلا ) دمحم نب ماشه ماق ) ةرـصبلا لهأ یف فانم دبع نب سمـش دـبع نبا بیبح

نمز ناـک اذإ یتـح نئادـملا ضیبأ یلإ لـمحف طاـباس ملظم یف نعط موی یلع نب نسحلا رمأ یف هنم ناـک اـمل هبتعتو راـتخملا متـشت نمیف دیبع یبأ نب راتخملا هعیابف بیسملا نب ملـس راد مویلا یهو راتخملا راد لزن ۀفوکلا یلإ لیقع نب ملـسم نیـسحلا ثعبو نیـسحلا

ربخ هءاجف افقل یعدت ۀین رطخب هل ۀیرق یف راتخملاو جرخ موی لیقع نبا جرخ یتح هعاطأ نم هیلإ اعدو هحـصانو ۀفوکلا لهأ نم هعیاب ةورع نب یناه نا هل لیق نیح جرخ امنا هباحـصأ نم داعیم یلع جرخ موی هجورخ نکی ملف ۀـفوکلاب رهظ دـق هنا رهظلا دـنع لـیقع نبا

راتخملا لبقاف سبحو برض دق يدارملا (268)

(، 3 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملـسم ثحبلا : حیتافمهحفص برضلا (، 1 ) قیدصتلا (، 1 ) بیذکتلا بذکلا ، (، 1 ) دمحم نب ماشه (، 2 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 1 ) ثراحلا نب هللا دـبع (، 1 ) ةورع نب یناه

(1 ) لتقلا (، 1)دعقی نا هرمأو سانلا عیمج یلع ۀیار ثیرح نب ورمعل دایز نب هللا دـیبع دـقع دـقو بورغلا دـعب لیفلا باب یلإ یهتنا یتح هل لاوم یف

عم تنأ انهه ال کفوقو ام راتخملل لاقف یعداولا ۀـیح یبأ نب یناه هب رم لیفلا باـب یلع فقوف راـتخملا ناـک اـملف دجـسملا یف مهل ثیرح نب ورمع یلع لخد مث کسفن التاق هللاو کنظأ هل لاقف مکتئیطخ مظعل اـجترم ییأر حبـصأ لاـق کـلحر یف تنأ ـالو ساـنلا

تنک لاق یفقثلا ریمع یبأ نب نمحرلا دبع نع حلاص نب رـضنلا ینربخأف فنخم ) وبأ لاق ) راتخملا هیلع در امو راتخملل لاق امب هربخأف يردی هبحاص ال نا هربخأف کمع نبا یلإ مق یل لاقف ۀلاقملا هذه راتخملا نع ۀیح یبأ نب ئناه هغلب نیح ثیرح نب ورمع دنع اسلاج

نب ورمع هل لاقف نمآ هنأ یلع کیتأی هل لاقف دوعـسم نب ۀـمادق نب ةدـئاز هیلإ بثوو هیتآل تمقف ـالیبس هسفن یلع نلعجی ـالف وه نیأ هل لاقف ۀعافشلا نسحأ هل تعفشو ةداهشلا هرضحمب هل تمقأ هرما نم ئش دایز نب هللا دیبع ریمألا یلإ یقر نا نمآ وهف ینم امأ ثیرح ۀیح یبأ نبا ۀلاقمب هانربخأف راتخملا یلإ ةدئاز یعم جرخو تجرخف نمحرلا دبع لاق ریخألا هللا ءاش نإ اذه عم ننوکیل ۀمادق نب ةدئاز

حبـصأ یتـح هتیار تحت سلجو هیلع ملـسف ثیرح نبا یلإ لزنف ـالیبس هسفن یلع لـعجی ـالا هللااـب هاندـشانو ثیرح نـب ورمع ۀـلاقمبو باب حتف راهنلا عفترا املف هل رکذف دایز نب هللا دیبع یلإ کلذـب طیعم یبأ نب ۀـبقع نب ةرامع یـشمف هلعفو راتخملا رمأ سانلا رکاذـتو

هللا دیبع هاعدف لخد نمیف راتخملا لخدف سانلل نذأو دایز نب هللا دیبع



(269)(1 ) دوجسلا (، 1 ) ةداهشلا (، 4 ) ثیرح نب ورمع (، 2 ) ۀمادق نب ةدئاز (، 4 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع ثحبلا : حیتافمهحفص

… دایز نب هللا دیبع ضارتعا

تحبصأو هعم تبو ثیرح نب ورمع ۀیار تحت تلزنو تلبقأ ینکلو لعفا مل هل لاقف لیقع نبا رـصنتل عومجلا یف لبقملا تنأ هل لاقف . اهرتشف هنیع هب طبحف راتخملا هجو هب ضرتعاف بیضقلا عفرف لاق هللا کحلصأ قدص ورمع هل لاقف

. هیف سبحف نجسلا یلإ هب اوقلطناف نجسلا یلإ هب اوقلطنا کقنع تبرضل کل ورمع ةداهش الول هللاو امأ کل یلوأ لاقو نا هلأسیف ۀنیدملاب رمع نب هللا دبع یلإ ریـسی نأ هلأسف ۀـمادق نب ةدـئاز یلإ ثعب راتخملا نإ مث نیـسحلا لتق یتح نجـسلا یف لزی ملف

ۀلاـسر هغلبف هیلع مدـقف رمع نب هللا دـبع یلإ ةدـئاز بکرف هلیبـس ۀـیلختب داـیز نب هللا دـیبع یلإ بتکیف ۀـیواعم نب دـیزی یلإ هل بتکی بتک رمع نب هللا دبع کلذ يأر املف تعزجو تکبف رمع نبا هللا دبع تحت یهو اهیخأ سبحمب راتخملا تخأ ۀیفص تملعو راتخملا

. ۀیواعم نب دیزی یلإ ةدئاز عم بتکت نأ كایإو هللا انمحر تیأر نأف هلاح نم حلـصیو یفاعی نأ بحأ انأو يرهـص وهو راتخملا سبح دایز نب هللا دیبع ناف دـعب امأ

مث کحض هأرق املف ماشلاب دیزی یلع هب مدق یتح باتکلاب هلحاور یلع ةدئاز یضمف کیلع مالسلاو تلعف هتیلختب هرمأتف دایز نبا یلإ . دایز نبا یلإ هل بتکف وه کلذ لهأو نمحرلا دبع وبأ عفشی لاق

هجرخأف راتخملاب دایز نبا اعدف هعفد یتح ةدئاز هب لبقأف کیلع مالسلاو یباتک یف رظنت نیح دیبع یبأ نب راتخملا لیبس لخف دعب امأ (270)

نب ورمع (، 3 ) رمع نب هللا دبع (، 1 ) ۀمادق نب ةدئاز (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی (، 2 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ةداهشلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) قیدصتلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) ثیرح

… رمع نب هللا دبع باتک

ةدئاز یلع أرتجا دقل هللاو دایز نبا لاقو هلحر یلإ جرخف ۀمذلا کنم تئرب دق اهدعب ۀفوکلاب کتکردأ ناف اثالث کتلجأ دق هل لاق مث وبأ عفان نب ورمع هب رمف هب یلع هسبح لیطأ نأ ینأش نم ناک دـق لجر ۀـیلخت یف باتکلاب ینیتأی یتح نینمؤملا ریمأ یلإ لـحری نیح

. كدنع یل ادی اهرکذاو کسفنب ءاجنلا هل لاقو بلطی وهو دایز نبال بتاک نامثع اذخأف یلهابلا ورمع نب ملـسمو یلهذـلا روش نب عاقعقلا یتا یتح هموق نم سانأ یف جرخ هنا مث کلذ هموی يراوتف ةدـئاز جرخف لاق :

. نامألا دایز نبا نم هل فیقثل یلوم قرعلا نبا نع ریهز نب بعقصلا ینثدحف لاق زاجحلا یلإ راتخملا جرخ ثلاثلا مویلا ناک املو فنخم وبأ لاق ماشه ) لاق )

نبا هلیبس یلخ نیح زاجحلا دیری اجراخ دیبع یبأ نب راتخملا تلبقتـسا ۀصقاو ءارو نم ۀطیـسبلاب تنک اذإ یتح زاجحلا نم تلبقأ لاق کنع هللا فرـص کنیع لاب ام هل تعجوت ام دـعب هل تلقو هل تعجرتسا هنیع رتش تیأر املف هیلإ تفطعو هب تبحر هتلبقتـسا املف دایز

. هلمانأ تلش هلام هل تلقف يرت ام یلإ تراص ۀطبخ بیضقلاب ۀینازلا نبا ینیع طبخ لاق ءوسلا یل لاقف هللا کمحر کلذـب کملع ام هل تلقف هتلاقمل تبجعف لاق ابرإ ابرإ هءاضعأو هلجابأو هلمانأ عطقا مل نا هللا ینلتق راتخملا لاقف

. هقادصم يرت یتح ینع هظفحاف کل لوقأ ام الو ارـس عیابی هنا نوثدحتی سانلاو ۀینبلا هذـه برب ذـئاع انا امنا لاقف تیبلا یلإ أجل هل تلقف ریبزلا نب هللا دـبع نع ینلأسی قفط مث لاق

هارأ



(271)(1 ) لوبلا (، 1 ) ریبزلا نب هللا دبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

نا هنا اما مویلا برعلا لجر هنا اما کلذ یف کش لجا ال لاـق فـالخلا رهظیـس ـالا لاـجرلا نم فثکتـساو هتکوش تدتـشا دـق ول ـالا تقربأو تدعرأ دـق ۀـنتفلا نا قرعلا نبا ای برعلا نم دـحأ نودـب انا ام هللاوف لعفی الاو سانلا رمأ هفکا یلوق عمـسیو يرثأ یف ططخی

نیملـسملا نم هبئاصع یف راتخملا نا لیقف هیف ترهظ دـق ناکمب هب تعمـسو کـلذ تیأر اذإـف اـهماطخ یف تئطوف تثعبنا دـق نأـکو یلع تلتق یتلا یلتقلا ةدع هلتقب نلتقأل کبروف یلع نب نیسحلا اهدیس نباو نیملسملا دیس فطلاب لوتقملا دیهشلا مولظملا مدب بلطی يرت یتح ینع هظفحاف کل لوقأ ام وه لاقف یلوـألا ۀـثودحألا عم ۀـبوجعأ هذـهو هللا ناحبـس هل تلقف لاـق ع ) ) ءاـیرکز نب ییحی مد

تفرـصنا امل یلع مسقأف فقو هنا مث لاق ۀباحـصلا نسحو ۀمالـسلاب هل هللا وعدأ ۀعاس هعم تیـضمو یـضمف هتلحار كرح مث هقادـصم نئاک هنأ معزی امم راتخملا ینعی ناسنالا اذه یل رکذی يذلا اذـه یـسفن یف تلقف هنع تفرـصناو هیلع تملـسو هتعدوف هدـیب تذـخأف

عاعـشلا يأرلا هللاو اذـهف هیأر بجوی وهف نئاک هنأ يریف هانمتی ئـش وه امناو ادـحأ بیغلا یلع هللا علطأ اـم هللاوف هسفن هب ثدـح ئـشأ دقل هیلإ یقلأ ملع نم کلذ ناک نئل هللاوف لاق هلاق ام لک تیأر یتح تم ام هللاوف لاق نوکی نئاـک هنا ناـسنالا يری اـم لـک اـم هللاوف

. ناک دقل هانمت ائیشو هآر ایأر کلذ ناک نئلو هل تبثأ ناک هنا یل لاق مث کحضف فسوی نب جاجحلل ثیدحلا اذهب تثدحف لاق قرعلا نبا نع ریهز نب بعقصلا ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )

(272)(2 ) لتقلا (، 1 ) یلع نب نیسحلا (، 1 ) ءاروشاع موی ثحبلا : حیتافمهحفص

… ۀکم یلإ راتخملا مودق

: اضیأ لوقی هللاو لاقف هیتوأ ناک ملع نم وه مأ هصرختی اصرختو هعرتخی ناک ائیـش اذه يرتأ هل تلقف اهل وجوأ ۀلجدب اهلیو ۀـیعادو اهلیذ ۀـعفادو

. ناک ءادعأ عراقمو برح رعسمو انید لجر يأ هرد نکلو هللا هنع ینلأست يذلا اذه ام يردأ ام دبع یلإ ءاجف ۀکم انیلع راتخملا مدق لاق دعس نب لهـس نب سابع نع جرزخلا ینب نم يراصنألا فسوی وبأ ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )

قاحـسإ ابأ ای ۀفوکلاب سانلا لاح نع ینثدح لاق مث هل عسوأو هب بحرو ریبزلا نبا هیلع درف هیلع ملـسف هدـنع سلاج انأو ریبزلا نبا هللا اذإف مهوعاطأو مهومدخ مهبابرأ وأر اذإ ءوسلا دیبع ۀفـص هذه ریبزلا نبا هل لاقف ءادعأ رـسلا یفو ءایلوأ ۀینالعلا یف مهناطلـسل مه لاق

. ۀعاس انعم سلجف لاق مهونعلو مهومتش مهنع اوباغ مهلک زاجحلا لهأ ناف زاجحلا یلع بثو انیـضری ام انطعأو کعیابأ كدـی طسبا رظتنت ام هل لاقف هراسی هنأک ریبزلا نبا یلإ لاـق هنا مث دیبع یبأ نبا راتخملاب كدـهع یتم ریبزلا نبا یل لاق ذإ ریبزلا نبا عم سلاج اـنأ اـنیب ینا مث ـالوح ری ملف جرخف راـتخملا ماـقو کـعم

. لوأ اماع كدنع هتیأر رذنم دهع هب یلام هل تلقف تثبلف نیرهـش وأ رهـشب كدنع هتیأر ذإ دعب ۀـنیدملا یلإ تفرـصنا ینا هل تلقف دـعب اهب يؤر دـقل ۀـکمب ناک ول بهذ هارت نیأ لاقف

هنأ معزی وهو فئاطلا مهیلع مدـق هنأ نومعزی نیرمتعم اوءاـج فئاـطلا لـهأ نم ارفن تعمـسف کـیلع تمدـق ینا مث ارهـشأ ۀـنیدملاب راتخملا نکی نیرابجلا کلهی نا هللا نا انهکتم اباذک ثعبنا دقل هللا هلتاق لاق نیرابجلا ریبمو بضغلا بحاص

(273)بضغلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) برحلا (، 1 ) كالهلا (، 1 ) دعس نب لهس (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 2 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1)



. دجسملا بناج یف انل نع یتح انقطنم نم انغارف ثبر الا ناک ام هللاوف مهدحأ یلـص مث اعوبـسأ تیبلاـب فاـط مث رجحلا لبقتـساف تیبلا یتأـف تیبلا دـیری هنظأ تلقف يوهی هنظت نیأ هرت اـبئاغ رکذأ ریبزلا نبا لاـقف

نبا أطبتـساو هیلإ اوسلجف زاجحلا لهأ نم مهریغو فئاطلا لهأ نم هفراـعم نم لاـجر هب رم نأ ثبل اـمف سلج مث رجحلا دـنع نیتعکر . هملع کل ملعأسو يردأ تلق ال انیتأی هنأش ال يرت ام لاقف هیلإ همایق ریبزلا

مث هیلع تملس مث هوحن تلبقأف هیلإ تفتلا مث دجـسملا نم جورخلا دیرأ ینأک هب تررمف تمقف لاق هبجعأ کلذ ناکو تئـش ام لاقو هرمأ یلع سمعو فئاطلا ریغو فئاطلاب تنک یل لاقف تنک فئاطل ابأ يدعب تغلب نیأو تنک نیأ هل تلقف هدیب تذخأو هیلإ تسلج

قبی مل فیقثو راصنألاو شیرق نم برعلا تاتویبو فرـشلا لهأ هیلع عمتجا دـق اـم لـثم نع بیغی کـلثم هل تلقف هتیجاـنف هیلإ تلمف اذه نم کظحب تذخأو هتعیابف هتیتأ نوکت الأ کیأرلو کل ابجعف لجرلا اذه عیابف مهدیمعو مهمیعز ءاج دقو الا ۀلیبق الو تیب لهأ

. رمالانغتسم ینأ هیرأ نأ تببحأ ینع ینغتـسا هتیأر امل یناو ینود هرمأ يوطف يأرلاب هیلع ترـشأف یـضاملا ماعلا هتیتأ ینتیأر امو یل لاقو

الا نوکی نأ یغبنی ـال مـالکلا اذـهو دجـسملا یف رهاـظ وهو هتملک يذـلاب هتملک کـنا هل تلقف هیلإ ینم یلإ جوـحأ وـهل هللاو هنا هنع . کعم انأو تئش نا ۀلیللا هقلا ۀقلغم هنود باوبألاو ةاخرم هنود روتسلاو

تضهنف لاق رجحلا اندعتأ هانیتأ ۀمتعلا انیلص اذإ لعاف یناف یل لاقف (274)

(1 ) دوجسلا (، 1 ) ۀفئاطلا فوطلا ، فاوطلا ، (، 1 ) ینغلا ثحبلا : حیتافمهحفص یتح انجرخ مث رجحلاب انیقتلا ۀمتعلا انیلص املف کلذب رسف هلوقو یلوق نم ناک امب هتربخأف ریبزلا نبا یلإ تعجر مث تجرخف هدنع نم

. امکیلخأ تلق انل نذأف هیلع انذأتساف ریبزلا نبا لزنم انیتأ لیوط ریغ اعیمج اتکـسو هتیب لهأو هلاح نع هلأسف هب بحرو هحفاصف هدـیب ذـخأ دـق ریبزلا نبا اذإف تسلجف کنود رـسأل اعیمج ـالاقف

ریـصقتلا یف الو قطنملا نم راثکالا یف ریخ هنأ ال لاق مث هیلع ینثأو هللا دمحف هقطنم لوأ یف أدـبت نأ دـعب عمـسأ انأو راتخملا هل لاقف یلع یب تنعتـسا ترهظ اذإو هل نذأت نم لوأ یف نوکأ نأ یلعو ینود رومألا یـضقت ـالا یلع کـعیابأل کـتئج دـق ینا ۀـجاحلا نع

هللا باتک یلع هعیابم تنأ یناملغ رـشو لاقف ملـسو هیلع هللا یلـص هیبن ۀنـسو هللا باتک یلع کعیابأ ریبزلا نبا هل لاقف کـلمع لـضفأ . لاصخلا هذه یلع الا ادبا کعیابأ هللاو ال کنم ال قلحلا یصقأل سیل ام ظحلا نم رمالا اذه یف یلام ملسو هیلع هللا یلص هیبن ۀنسو هدـی طسبف هتلأس ام کل ناف ریبزلا نبا هل لاقف کیأر نم يرت یتح هنید هنم رتشا هل تلقف ریبزلا نبا نذأ تمقتناف لهـس نب سابع لاق

سانلا نسحأ نم ناکف مویلا کلذ یف لتاقف ۀـکم ینوکـسلا ریمن نب نیـصحلا مدـق نیح لوألا راصحلا دـهاش یتح هعم ثکمو هعیابف . ءانغ مهمظعأو ءالب ذئموی

نبا انأ یلإ یلإ مالسالا لهأ ای راتخملا يدان يرهزلا فوع نب نمحرلا دبع نب بعـصمو ۀمرخم نب روسملاو ریبزلا نب رذنملا لتق املف ذئموی سانلا یمحف راتوألا ةامحو ظافحلا لهأ ای یلإ نیمجحملا ریغ نیمدـقملا نبا انا رارفلا ـال رارکلا نبا اـنأو دوعـسم نب دـیبع یبأ

. انسح الاتق لتاقو یلبأو (275)

(، 1 ) قلحلا (، 1 ) ةداهشلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ریمن نب نیـصح (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀـنیدم (، 2 ) ۀفیرشلا ۀیوبنلا ۀنـسلا ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ریصقتلا رصقلا ،

… لهس نب سابع لوق



ۀنـس 64 لوألا عیبر رهـش نم نیـضم ثالثل تبـسلا موی قرحأ هنإف تیبلا قرحأ موی ناک یتح راصحلا کلذ یف ریبزلا نبا عم ماـقأ مث هب طیحیو سلجی مث دـلبتی یتح لتاقیل ناک نا سانلا نم دـحأ هلتاق لاتق نسحأ ۀـئامثلث نم وحن هعم ۀـباصع یف ذـئموی راتخملا لتاقف

. مهفشکب یتح مهبراض الا ماشلا لهأ نم ۀفئاط وحن هجوتی ناک امف لتاقف ضهن حارتسا اذإف هباحصأ هللا دبع ۀبعکلا قیرحت موی ماشلا لهأ لاتق یلوت لاق دعـس نب لهـس نب سابع نع طباث نب دمحم فسوی وبأ ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )نب دـیزی توم یلع ماشلا لهأ علطی نا لبق لتاقو لاق راتخملا نم ءالب نسحأ لجر ذـئموی انیف ناـک اـمف لاـق راـتخملاو اـنأو عیطم نب انب اورفظی نأ اوجر دـق ماشلا لهأ ناـکو ۀنـس 64 رخآلا عیبر نم تضم ۀلیل ةرـشع سمخل دحالا موی کلذو ادـیدش الاتق مویب ۀـیواعم

. توملا یلع ریثک لاجر هعیابف ریبزلا نبا جرخو لاق ۀکم ککس انیلع اوذخأو امناو جراوخ مهو بناج یف ۀمامیلا لهأ نم ۀیعمج یف لتاقی يرخأ ۀباصع یف راتخملاو بناج یف لتاقأ یعم ۀباصع یف تجرخف لاق

انا تعمتجا یتح یباحـصأ یف ینوزاحف یلع ماشلا لهأ دشف لاق بناج یف عیطملا نب هللا دبعو بناج یف مهف تیبلا نع اوعفدیل اولتاق لاق طق هنم دشأ تیأر امف هلثم عنصا نا تفلکت الا ائیش عنصی الو هلثم عنص الا ائیش عنصا نکأ ملف دحاو ناکم یف هباحـصأو راتخملاو نم راد بناج یلإ ربصلا لهأ نم الجر نیعبس نم وحن یف هایإو ینورطضاف ماشلا لهأ لیخ نم لیخو لاجر انیلع تدش ذإ لتاقنل اناف

راتخملا مهلتاقف ۀکم لهأ رود (276)

نب لهس (، 1 ) لوألا عیبر رهـش (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دـیزی (، 1 ) یناثلا عیبر رهـش (، 2 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) ربصلا (، 1 ) توملا (، 6 ) لتقلا (، 1 ) جراوخلا (، 6 ) ماشلا (، 1 ) دعس

. رفی يرمأ سفن تلاو الو لجرل لجر لوقی ذخاو ذئموی یـشمو هلتقاف یبحاص یلإ تیـشمف رخآ لـجر هیلاو لـجر یلإ جرخف لـجر یلإ مکنم جرخیل تلقف هعم تجرخو راـتخملا جرخف لاـق انیبحاص یلإ انعجر مث اهلک ککسلا نم مه انجرخأ یتح مهانبرضل هللاوف مهیلع انددشو انباحـصأب انحـص مث هلتقف هبحاص یلإ راتخملا راتخملا یل لاقف داوسلا دیدش دوسأ لجر راتخملا لتق يذلا اذإو یمور هنأک ةرمحلا دیدش رمحا لجر تلتق يذلا اذإف لاق انلتق نیذللا

ءاوس الا يدنع بالکلا نم نابلکو ناذه امو انوجری نمو انرئاشع انب عجفل انالتق نیذه نأ ولو نیدبع نیذه انیلیتق نظأل ینا هللاو ملعت . هفرعأ لجرل الا ادبأ لجرلا اذه یموی دعب جرخأ الو

ماشلا لهأ عجرو راصحلا یـضقناو ۀـیواعم نب دـیزی کله یتح ریبزلا نبا عم راتخملا ماقأو هفرعأ لجرل الا جرخا هللاو ال انأو هل تلقف رماع ثبلی ملف هنوضری ماما یلع سانلا عمتجی یتح مهب یلصی دیزی کله ام دعب دوعسم نب رماع یلع ۀفوکلا لهأ حلطصاو ماشلا یلإ

. امایأو دیزی کلهم دعب رهشأ ۀسمخ ریبزلا نبا عم راتخملا ماقأو ریبزلا نبا یلإ ۀفوکلا لهأ ۀعیبو هتعیبب ثعب یتح ارهش الا ریبزلا نبا هللا دبع عمل ینا هللاو لاق صاعلا نب دیعـس نب ورمع نب دیعـس نع قحاسم نب لفون نب کلملا دبع ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )

وهل هللاوف هیلإ رظنا ناوفص نبال لاقف راتخملاب وه اذإف ریبزلا نبا رظن ذإ تیبلاب فوطن نحنو فلخ نب ۀیمأ نب ناوفص نب هللا دبع هعمو نیتعکرلا انیلصو انفاوط انیضق املف هعم انیضمو یضمف لاق عابسلا هب تفاطأ دق بئذ نم رذحأ

(277)رماع (، 1 ) هللا امهنعل ۀیواعم نب دیزی (، 1 ) ناوفص نب هللا دبع (، 1 ) صاعلا نب دیعس نب ورمع (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ۀعکرلا عوکرلا ، (، 3 ) كالهلا (، 2 ) ماشلا (، 1 ) دوعسم نب

… ۀیح یبأ نب یناه مودق

هذه برو یلب لاق ریخب الا كرکذی مل لاقو همتکف لاق لاق ریبزلا نبا هب ینرکذ يذلا ام ناوفص نبال لاقف راتخملا انقحل فاوطلا دعب



هیلع مدقی لعج ال هلمعتسی هآر ال املف رهشأ ۀسمخ هعم ماقأف ارعس هیلع اهندقأل وأ يرثأ یف نطخیل هللاو امأ امکنأش نمل تنک نا ۀینبلا . مهتئیهو سانلا لاح نع هلأس الا ۀفوکلا نم دحأ

هلأسف ناضمر ةرمع دـیری ۀـکم مدـق یعداولا ۀـیح یبأ نب یناـه نأ ینادـمهلا قور وبأ ثراـحلا نب ۀـیطع ینثدـحف فنخم ) وبأ لاـق )ددـع مهیلإ سانلا نم ۀـفئاط نأ الا ریبزلا نبا ۀـعاط یلع قاستاو حالـصب مهنع هربخأف مهتئیهو ۀـفوکلاب سانلا لاحو هلاح نع راـتخملا

مهعمجأ انأ مهل هللاو انأ قاحـسإ وبأ انأ راتخملا هل لاقف ام موی یلإ ضرألا مهب لکأ مهیأر یلع مهعمجی لجر مهل ناک ول رـصم لهأ الا تعطتـسا نا دـیبع یبأ نبا ای کحیو ۀـیح یبأ نب یناه هل لاقف دـینع رابج لک مهب لتقاو لطابلا ناـبکر مهب یفنأو قحلا رمأ یلع

. المع سانلا أوسأو الجا ئش برقأ ۀنتفلا بحاص ناف كریغ مهبحاص نکیل لالضلا یف عضوت ناک اذإ یتح ۀفوکلا وحن لبقأف هلحاور بکرو جرخف بثو مث ۀعامجلا يدـهلا و یلإ وعدأ امنا ۀـنتفلا یلإ وعدا ینا ال راتخملا هل لاقف

هربخف الءاستو احفاصت ایقتلا املف اکسان ناکو برعلا عجشأ نم ناکو نادمه نم یـضباقلا دثرم تنب وخأ دثرم نب ۀملـس هیقل ءاعرقلاب . زاجحلا ربخ راتخملا

غلبأو اهتیاعر نسحأ يذلا انا دـیبع یبأ نب راتخملا لاقف اهیعار لض منغک مه لاق ۀـفوکلاب سانلا نع ینثدـح دـثرم نب ۀملـسل لاق مث اهتیاهن

(278)، فاوطلا (، 1 ) ثراـحلا نب ۀـیطع (، 1 ) كرابملا ناـضمر رهـش (، 4 ) ۀـفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) ۀمرکملا ۀـکم ۀـنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) لکألا (، 1 ) لالضلا (، 1 ) ۀفئاطلا فوطلا ،

… ۀفوکلا یلإ راتخملا ءیجم

یتح راتخملا لبقأو اقرتفا مث ارـشف ارـش ناو اریخف اریخ نا کلمعب يزجمو بساحمو ثوعبمو تیم کـنا ملعاو هللا قتا ۀملـس هل لاـقف دجـسمب رمف هتلحار بکر مث هفیـس دـلقتو متعاو هباـیث سیلو اریـسی اـنهد نهداو هیف لـستغاف لزنف ۀـعمجلا موـی ةریحلا رحب یلإ یهتنا

لهذ ینب دجـسمب رم یتح لبقا نوبحت و ام مکاتا حلفلاو رـصنلاب اورـشبأ لاقو هلهأ یلع ملـسألا سلجمب رمی ةدنک ال ۀنابجو نوکـسلا ملـسف ةدنک نم يدبلا رمع نب هدیبع دجوف ءادب ینبب رم یتح لبقأف ۀعمجلا یلإ اوحار دـق سانلا دـجوو ادـحأ مث دـجی ملف رجح ینبو

. هیلعةدیبع ناکو لاق هرتس الا ابنذ الو هرفغ الا امثأم هعم کل هللا عدی نل نسح يأر یلع ورمع ابأ کنا جلفلاو رسیلاو رـصنلاب رـشبأ لاق مث ةدـیبع هل لاق لوقلا اذـه راتخملا هل لاق املف بارـشلا نع ربصی ناکو ال هنع هللا یـضر یلعل ابح مهدـشأو مهرعـشأو سانلا عجـشأ نم

. یضم مث ۀلیللا لحرلا یف ینقلاف معن لاق انل رسفم تنأ لهف انترشب دق کنا ریخب هللا كرشب لهأ غلبو لحرلا یف ینقلا یل لاق مث ۀلاقملا هذه راتخملا یل لاق لاق رمع و نب ةدیبع نع جیدخ نبا لیـضف ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )

یـضم مث نیبملا رونلل مهیدهیو نییبنلا دالوأ ءامدب نوبلطیو نیلحملا نولتقی هتعاط یلع مهقاثیم هللا ذخا موق مهنأ ینع اذـه مکدجـسم لاقف دنه ینب یلإ هعم تیضمو لاق هتبکرف یل جرـسأ دقو یـسرفب توعدف کلدأ ینرظنأ هل تلقف دنه ینب یلإ قیرطلا فیک یل لاقف

كوخأو تنأ ینقلا هل لاقو هرشبو هحفاصو هب بحرو هایحف هتجرختـساف هلزنم یلإ هب تیـضمف لاق ریثک نب لیعامـسإ لزنم یلع ینلد لکب مکتیتأ دق یناف رمع وبأو ۀلیللا

(279)(1 ) ربصلا (، 1 ) لتقلا (، 2 ) دوجسلا (، 1 ) مالسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص

. نوبحت ام



سانلا هل فرشتساو دجـسملا لخد مث هتلحار خانأف لیفلا باب یلإ یـضم مث ۀنطابلا ۀنیهج دجـسمب رم یتح هعم انیـضمو یـضم مث لاق مث سانلا عم یلـصف ةالـصلا تمیقأ یتح اهدنع یلـصف دجـسملا يراوس نم ۀیراس بنج یلإ راتخملا ماقف مدق دـق راتخملا اذـه اولاقو

. فرصنا سانلا عم رصعلا یلص املف رصعلاو ۀعمجلا نیب ام یلصف يرخأ ۀیراس یلإ دکر دق ینأف اورشبأ لاقف رفـسلا بایث هیلعو نادمه ۀقلح یلع رم راتخملا نا یبعـشلا رماع نع دیعـس نب دلاجملا ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )

. اهیف هیلاو اهیلإ فلتخت ۀعیشلا تناکو بیسملا نب ملس راد یعدت یتلا رادلا یهو هراد لزن یتح یضمو مکرسی امب مکیلع تمدق املف اندـعو امک لیللا نم هانیتأ الاق دـنه ینب نم ریثک نب لیعامـسإو ورمع نب دـیبع نع جـیدخ نب لیـضف ینثدـحف فنخم ) وبأ لاـق )

الا ثبلی نل هناو یعازخلا درـص نب نامیلـسل تعمتجا دـق ۀعیـشلا نا هل انلقف ۀعیـشلا لاح نعو سانلا رمأ نع انلأس انـسلجو هیلع اـنلخد نب دمحم یـصولا نبا يدهملا ناف دعب امأ لاق مث ملـسو هیلع هللا یلـص یبنلا یلع یلـصو هیلع ینثأو هللا دمحف لاق جرخی یتح اریـسی

. ءافعضلا نع عفدلاو هتیب لهأ ءامدب بلطلاو نیدحلملا لاتقب ینرمأو اریمأو ابختنمو اریزوو انیمأ مکیلإ ینثعب یلع هدـی یلع ابرـضو ۀـباجإ هللا قلخ لوأ اناک امهنأ ریثک نب لیعامـسإو ورمع نب ةدـیبع ینثدـحف جـیدح نب لیـضف لاق فنخم ) وبأ لاق )

مهل لوقیف درص نب نامیلس دنع تعمتجا دقو ۀعیشلا یلإ ثعبی راتخملاو لبقأ لاق هاعیابو (280)

نب ةدیبع (، 2 ) ریثک نب لیعامـسإ (، 2 ) یعازخلا درـص نب نامیلـس (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص یبنلا یلع ةالـصلا ثحبلا : حـیتافمهحفص ( رهظلا دعب ) رصعلا (، 1 ) ۀبانجلا (، 1 ) ۀیصولا (، 3 ) ةالصلا (، 1 ) ثاعبنإلا ثعبلا ، (، 2 ) دوجسلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) یلع نب دمحم (، 1 ) ورمع

(1)مامتو ءادعألا لتقو ءاطغلا فشکو ءافـشلا هیف رمأب يدـهملا مامالاو یـصولا یـصوو لضفلا ندـعمو رمألا یلو لبق نم مکتئج دـق ینا

امنا بورحلاب ملع هل الو رومألل ۀـبرجت يذـب سیل لاب شفحو مشعلا نم ۀمـشع وه امنا هایإو هللا انمحری درـص نبا نامیلـس نا ءامعنلا ءافـشو مکودـع لـتقو مکیلو زع هیف یل نیب دـق رمأو یل لـثم دـق لاـثم یلع لـمعا اـمنا ینا مکلتقیو هسفن لـتقیف مـکجرخی نا دـیری

. میعز ریخ نولمأت ام لکب مکل یناف اورشابتو اورشبأ مث يرمأ اوعیطأو یلوق ینم اوعمساف مکرودص ذئموی ۀعیـشلا مظعو هرمأ نورظنیو هنومظعیو هیلإ نوفلتخی اوناکو ۀعیـشلا نم ۀـفئاط لامتـسا یتح هوحنو لوقلا اذـهب لاز ام هللاوف لاـق ریثکلاب اوسیل ۀفئاط مهنم لامتـسا دق راتخملا نأ الا ادحأ هب نولدعی سیلف مهنـسأو ۀعیـشلا خیـش وهو درـص نب نامیلـس عم مهؤاسؤرو

نا الو كرحتی نا دیری راتخملاو ال جورخلا دیری وهو هرمأ ذئموی درص نبال عمتجا دقو راتخملا یلع هللا قلخ لقثأ درـص نب نامیلـسف جرخ املف بلطی ام كرد یلع هل يوقأ نوکیف ۀعیـشلا رمأ هل عمجتـسی نأ ءاجر نامیلـس رمأ هیلإ ریـصی ام یلإ رظنی نا ءاجر ارمأ جیهی

. ةریزجلا وحن یضمو درص نب نامیلس ۀحلط نب دمحم نب میهاربإو یمطخلا دیزی نب هللا دـبعل میور نب ثراحلا نب دـیزیو یعبر نب ثبـشو صاقو یبأ نب دعـس نب رمع لاق

ناو مکدالب نع جرخ دقو مکل مهللذیو مکودع لتاقی جرخ امنا نامیلس نأ درـص نب نامیلـس نم مکیلع دشأ راتخملا نا هللا دیبع نب هودلخو دیدحلا یف هوقثوأف هیلإ اوریسف مکرصم یف مکیلع تبثی نأ دیری امنا راتخملا

(281)(، 1 ) دیزی نب هللا دـبع (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبـش (، 4 ) یعازخلا درص نب نامیلـس (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ۀیصولا (، 1 ) لوبلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) دمحم نب میهاربإ ام لاق مهتعامج يأر املف هوجرختساف هرادبو هب اوطاحأ یتح ئشب رعش امف سانلا یف هیلإ اوجرخف سانلا رمأ میقتـسی یتح نجـسلا یف

. مکفکأ ترفظ ام دعب هللاوف مکلاب تنک ام هللا ناحبـس دیزی نب هللا دبع هل لاقف ایفاح هشمو افاتک هدش دیزی نب هللا دبعل هللا دیبع نب ۀـحلط نب دـمحم نب میهاربإ لاقف لاق



سیل دـمحم نب میهاربإ هل لاقف نظلا یلع هانذـخأ امناو ابرح الو ةوادـع انل رهظی مل لجرب اذـه لـعفأل تنک ـالو هیفحـأل ـالو هیـشمأل کیبأ شغک شغ نم هللااب ذوعأو لطاب الا ینع کغلب يذـلا ام هل لاـقف دـیبع یبأ نبا اـی کـنع اـنغلبی اـمو تنأ اـم یجرداـف کـشغی

مل مأ میهاربإ هنم هعمـسأ يردأ ینأ ال ریغ هل لاـق نیح لوقلا اذـه عمـسأو جرخأ نیح هیلإ رظنـأل ینا هللاوف لیـضف لاـق لاـق كدـجو هل یفک لاقف دویقلا هیلع دـشت الا دـیزی نبا هللا دـبعل میهاربإ لاقف اهبکری ءامهد ۀـلغبب راتخملا یتأو لاق هب ملکت نیح تکـسف هعمـسی

. ادیق نجسلاب لاق ادـیقم هتیأرف هدـهاعتنو هروزن يدزألا ملـسم نب دـیمح عم هیلإ تلخد لاق هنا ینثدـحف یـسیع یبأ نب ییحی امأو فنخم ) وبأ لاق )

ندـل لکب رابج لک نلتقأل رایخألا نیفطـصملاو راربألا ۀـکئالملاو رافقلاو ۀـماهملاو راجـشألاو لیخنلاو راحبلا برو امأ لوقی هتعمـسف نیملـسملا عدص بعـش تیأرو نیدلا دومع تمقأ اذإ یتح رارـشأ لزعب الو رامغأ لیمب اوسیل راصنألا نم عومج یف راتب دنهمو راطخ

یف وهو هانیتأ اذإ ناکف لاق یتا اذإ توملاب لفحأ ملو ایندـلا لاوز یلع ربکی مل نییبنلا رأثب تکردأو نینمؤملا رودـص لـیلغ تیفـشو ناکو لاق هنم جرخ یتح لوقلا اذه انیلع ددر نجسلا

(282)(، 1 ) نظلا (، 1 ) يدزألا ملسم (، 1 ) دـمحم نب میهاربإ (، 2 ) دیزی نب هللا دـبع (، 1 ) هللا دیبع نب ۀحلط نب دـمحم ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) توملا

… هوجو یلإ درص نب نامیلس ثعب

. درص نبا جرخ ام دعب هباحصأل عجشتی دارأ نیح هباحصأ هوجو یلإ درص نب نامیلـس ثعب لاق يرمحألا فوع نب هللا دبع نع فسوی وبأ ینثدح فنخم وبأ لاق ماشه ) لاق )ۀماع هباحـصأ دـعاو ناک دـقو هباحـصأ هوجو یف جرخ رخالا عیبر رهـش لاله لالهلا لهتـسا املف هوتأف ۀنس 65 یف کلذو صوخـشلا میکح ثعبف سانلا ةدع هبجعی ملف هباحـصأ هوجوو سانلا یف رادف هرکـسع یتأ یتح جرخف ۀلیخنلاب رکـسعملل ۀلیللا کلت یف جورخلل اغلباو نیـسحلا تارأثل ای ایدانف ۀـفوکلا الخدـت یتح ابهذا لاقو لیخ یف یناـنکلا نیـضغ نب دـیلولا ثعبو لـیخ یف يدـنکلا ذـقنم نب

. نیسحلا تارأثل ای اوعد هللا قلخ لوأ اناکو اجرخف کلذب ایدانف مظعألا دجسملا دبع هل لاقی دزألا نم ریثک ینب نم الجر ناو ریثک ینبب ارم یتح لیخ یف نیضغ نب دیلولاو لبخ یف يدنکلا ذقنم نب میکح لبقأف لاق امو نیسحلا تاراثل ای توصلا عمس هیلإ مهبحأو سانلا لمجأ نم تناکو ریثک ینب نم ورمع نب ةربس تنب ۀلهس هتأرما عم مزاح نب هللا

لاق ال تننجأ کحیو هتأرما هل تلاقف هسرف جارـساب رمأو هحالـسب اعدو اهـسبلف هبایث یلإ بثوف مهل باجتـسا الو مهیتأی ناک نمم وه نم یلإ هل تلاقف هیلإ بحأ وه ام يرمأ نم هللا یضقی وأ تومأ یتح لجرلا اذه مدب بلاط انأ هبیجم انأف هللا یعاد تعمس ینکلو هللاو

ةرزع یعدی کلذ هنبا ناکو مهیف ینظفحا مهللا يدلوو یلهأ کعدوتـسأ ینإ مهللا هل کیرـش هدحو ال هللا یلإ لاق اذـه کینب عدـت . مهب قحل یتح جرخو ریبزلا نبا بعصم عم دعب لتق یتح یقبف

(283)(، 1 ) لـتقلا (، 3 ) نیـسحلا تاراثل اـی (، 1 ) یناـثلا عیبر رهـش (، 1 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) یعازخلا درـص نب نامیلـس ثحبلا : حـیتافمهحفص

(2 ) لالهلا (، 1 ) ۀکراشملا ۀکارشلا ، (، 1 ) دوجسلاسان هیفو ۀمتعلا دعب دجـسملاو ءاج یتح ۀفوکلاب لیخلا ۀلیللا کلت تفاطو موقلا عم یـضمو اهؤاسن اهیلإ عمتجاو هیکبت هتأرما تدعقف

لیق موقلا ۀـعامج نیأ نیـسحلا تارأثل ای لاقف یلـصی نارمن نب برکو یـضباقلا ةزع وبأ مهیفو نیـسحلا تارأثل ای اودانف نولـصی ریثک تبأ ای تلاقف یـضباقلا دثرم نب تیبث تحت تناکو عاورلا هتنبا هتءاجف هبکریل هسرفب اعدو هحالـس ذخأف هلهأ یتأ یتح جرخف ۀلیخنلاب



هراهصأ هءاجو یکبتو بحتنت تذخأف هبر یلإ هبنذ نم رفی كابأ نا ۀینب ای اهل لاقف کحالـس تسبلو کفیـس تدلقت دق كارأ یلام اعد مث لاق هلخد نیح هرکـسع یف ناک نمم وحن هاتأ یتح درـص نبا نامیلـس حبـصی ملف لاق موقلاـب قحلف جرخ مث مهعدوف همع ونبو لاق ) افلأ رشع ۀتس نم فالآ ۀعبرأ الا انافاو ام هللا ناحبس لاقف افلأ رشع ۀتس مهدجوف حبـصأ نیح هعیاب نم ةدع یلإ هیف رظنیل هناویدب هدنع تنک ینا کنع سانلا طبثی هللاو راتخملا نا درـص نبا نامیلـسل تلق لاق ملـسم نب دـیمح نع ثراحلا نب ۀـیطع نع فنخم ) وبأ

امأ نینمؤمب ءالؤه اما فالآ ةرشع انع ماقأف ناک کلذ نأ بهو لاقف لجر یفلأ انلمک دق نولوقی هباحصأ نم ارفن تعمسف ثالث لوأ هباحصأ نم هتاقث ثعبی اثالث ۀلیخنلاب ماقأف نرصنیلو ندهاجیل قیثاوملاو دوهعلا نم مهـسفنأ نم انوطعأ امو هللا نورکذی اما هللا نوفاخی

لاقف درص نب نامیلس یلإ ۀبجن نب بیسملا ماقف لجر فلأ نم وحن هیلإ جرخف مهسفنأ نم هوطعأ امو هللا مهرکذی هنع فلخت نم یلإ كرما یف شمکاو ادحأ نرظتنت الف ۀینلا هتجرخأ نم الا کعم لتاقی الو هراکلا کعفنی هنا ال هللا کمحر

(284)ۀبجن نب بیسم (، 1 ) ثراحلا نب ۀیطع (، 2 ) نیسحلا تاراثل ای (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلس ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ةالصلا (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) ثاعبنإلا ثعبلا ، (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 1)

… لیفن نب دعس نب هللا دبع لوخد

. تیأر امعنل هللاو کنإف لاق کلذف ةرخآلا باوثو هللا هجو ةدارإ هتجرخأ امنا ناک نم سانلا اهیأ لاقف ۀـیبرع هل سوق یلع ائکوتم سانلا یف درـص نب نامیلـس ماقف

هللا ناوضر الخ ام اهمنغن ۀمینغ الو هئیفتـسن ائیف یتأن ام هللاوف اهثرحو ایندلا دـیری امنا ناک نمو اتیمو ایح هیلع هللا ۀـمحرف هنم نحنو انم . نیملاعلا بر

ناک نمف انودع ءاقل یلإ ۀغلبلا ردـق دازو انفکأ یف انحامرو انقتاوع یف انفویـس الا وه امو ریرح الو زخ الو ۀـضف الو بهذ نم انعم امو هلا يذلا ال هللاو کتجح كاقلو كدشر هللا كاتا لاقف ینزملا کلام نب لاله نب ۀفیذح نب ریخـص ماقف انبحـصی الف يونی اذـه ریغ

سیل هلآو هیلع هللا یلص انیبن ۀنبا نبا مدب بلطلاو انبنذ نم ۀبوتلا انتجرخأ امنا سانلا اهیأ هتینو هتمه ایندلا نم ۀبحص یف ریخ انل ام هریغ . انجرخ اهل سیلو ایندلا بلطن انا ال بناج لک نم سانلا يدانتف حامرلا فارطأو فویسلا دح یلع مدقت امنا مهرد الو رانید انعم

لاق هعدون لیفن نب دعـس نب هللا دـبع انبحاص انیتا لاق يدزألا بعک نب يرـسلا نع يدزألا دـیزی نب لیعامـسإ نع فنخم " وبأ لاق " نب هللا دیبع یلإ ریسی نا لیفن نب دعس نب هللا دبع هیلع راشأف ریسملاب نامیلس عمجأ دقو هعم انلخدو نامیلـس یلع لخدف هعم انمقف ماقف

لاقف انیتا هلبق نمو انبحاص لتاق دایز نب هللا دیبع یلإ ریسن نا لیفن نب دعس نب هللا دبع هب راشأ ام يأرلا هباحصأ سوؤرو وه لاقف دایز هللااف اباوص نکی نا ایأر تیأر دق ینا هلوح سولج هباحصأ سوؤر هدنعو دعس نب هللا دبع هل

(285)لتقلا (، 2 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلس (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا لوسر تنب نبإ ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) لالهلا (، 1)نیـسحلا ۀلتقو نیـسحلا مدب بلطن انجرخ امنا اباوص مأ ناک أطخ احـصن یـسفنو مکولآ ام یناف یلبق نمف باوصب سیل نکی ناو قفو

. راتوألاو لاتقألا عدنو انهه بهذن ینأف لئابقلا فرشأو عابرألا سوؤرو صاقو یبأ نب دعس نب رمع مهنم ۀفوکلاب مهلک وحن انیـضم نحن نا نیـسحلا ۀـلتق نم یقلن ام هللاو رکذ امکل رکذ ام ناو يأرب ءاج دـقل هللاو اولاقف نورت اذامف درـص نب نامیلـس لاقف

هیلإ دونجلا یبعو مکبحاص لتق يذلا نا مکل کلذ يرأ ام انا نکل درص نب نامیلس لاقف رصملاب انهه الا انتبلط امو دایز نبا ریغ ماشلا مکودع یلإ اوریـسف دایز نب هللا دیبع ۀـناجرم نبا قسافلا نبا قسافلا اذـه یمکح هیف یـضمأف ملـستسی نا نود يدـنع هل نامأ لاقو ال



یف مکرـصم لهأ نم مکءارو نم مکل نیدـی نا انوجرو هنم ۀـکوش نوهأ هدـعب نم نوکی نا انوجر هیلع هللا مکرهظی ناف هللا مسا یلع راربألل ریخ هللا دـنع امو نیلحملا متلتاق امنإف اودهـشتست ناو اومـشغت الو هنولتاقتف نیـسحلا مد یف كرـش نم لـک یلإ نورظنتف ۀـیفاع

يری نا لجر مدـع ام مکرـصم لهأ ادـغ متلتاق ول هللاو نیطـساقلا نیلحملا لوأب مکتکوشو مکدـح اولعجت نا بحـأل ینا نیقیدـصلاو دزی نب هللا دـبع غلبو لاق صوخـشلل سانلا أیهتف اوریـسو هللا اوریختـساف هلتق دـیری نکی مل الجر وأ همیمحو هابأو هاـخأ لـتق دـق ـالجر

مهیدـیأ نوکت نأو ۀـماقإلا مهیلع اضرعیف مهایتأی نا اـیأرف اـمهرمأ یف ارظنف هباحـصأو درـص نبا جورخ ۀـحلط نب دـمحم نب میهاربإو یتح ةرظنلا مهولأس صوخشلا الا اوبأ ناف ةدحاو

(286)(، 1 ) هللا هنعل داـیز نب هللا دـیبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 2 ) یعازخلا درـص نب نامیلـس (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حـیتافمهحفص

(3 ) لتقلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) دمحم نب میهاربإ نامیلـس یلإ نمحرلا دبع نب دیوس ۀحلط نب دمحم نب میهاربإو دیزی نب هللا دبع ثعبف دحو فشکب مهودـع اولتاقیف اشیج مهعم اوثعب

. احالص هیف کلو انل لعجی نا هللا یسع رمأل نالا کئیجن نا دیرن انا نالوقی میهاربإو هللا دبع نا هل لاقف درص نب اعدف تیکو تیکب اثعب دق نیلجرلا نیذه ناف سانلا ۀـیبعت نسحأف تنأ مق یلجبلا دادـش نب ۀـعافرل نامیلـس لاقو انایتأیلف امهل لق لاقف

ۀلتاـقملا نم ریثکو طرـشلاو ۀـفوکلا لـهأ فارـشا یف دـیزی نب هللا دـبع ءاـج یتـح ۀـعاس ـالا اوثکمی ملف هلوح اوسلجف هباحـصأ سؤر . هباحصأ نم ۀعامج یف ۀحلط نب دمحم نب میهاربإو

هیلع اودعیف هیلإ اورظنی نا ۀـفاخم مهیلإ ینبحـصت نیـسحلا ال مد یف كرـش دـق هنأ ملع دـق فورعم لجر لکل دـیزی نب هللا دـبع لاقف هیتأی نا ۀفاخم دیزی نب هللا دبع عم ةرامالا رصق یف الا تیبی ۀلیخنلاب ال اهیف ارکـسعم نامیلـس ناک یتلا مایألا کلت دعـس نب رمع ناکو

. لتقیف ملعی لفاغ ال وهو هتیب یف هیلع اورمذیو هراد یف موقلا یلإ دـمحم نب میهاربإو دـیزی نب هللا دـبع یهتنا املف رهظلا سانلاب لصف کنع تأطبأ انا نا ثیرح نب ورمع ای دـیزی نب هللا دـبع لاقو

: لاق مث هیلع ینثأو دیزی نب هللا دبع هللا دمحف هیلع الخد درص نب نامیلس اودبتست الو مکسفنأب انوعجفت الف انیلإ هللا هقلخ رـصم لهأ بحأو اندلب لهأو انناوخإ متنأو هشغی الو هنوخی ملـسملا ال وخأ ملـسملا نا

یتح انعم اومیقأ انتعامج نم مکجورخب انددع اوصقنت الو مکیأرب انیلع (287)

هللا دبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یلجبلا دادش نب ۀعافر (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلس (، 1 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) لتقلا (، 1 ) ۀحلط نب دمحم (، 1 ) ثیرح نب ورمع (، 2 ) دمحم نب میهاربإ (، 6 ) دیزی نب

… میهاربإ دیزی و نب هللا دبع

لاق مالکلا اذـه نم وحنب دـمحم نب میهاربإ ملکتو مهانلتاقف انتعامجب مهیلإ انجرخ اندـلب فراش دـق انودـع نأ انملع اذإف أیهتنو رـسیتن . هیلع ینثأو درص نب نامیلس هللا دمحف

هللا لأسن نحنو رمأل انجرخ دـقو هلو هللااب نحنف ةروشملا یف امتدـهتجاو ۀحیـصنلا یف امتـضحم دـق اـمکنأ تملع دـق ینا اـمهل لاـق مث افیثک اشیج مکعم یبعن یتح اومیقأف دیزی نب هللا دبع لاقف کلذ هللا ءاش نإ نیصخاش الا انارت الو هبوصأل دیدستلاو دشرلا یلع ۀمیزعلا

. يأر هللا ءاش نإ مکیتأیسو اننیب امیف يرنو نوفرصنت نامیلس هل لاقف دحو عمجو فثکب مکودع اوقلتف نب میهاربإو دیزی نب هللا دـبع نإ مث لاق یئاوسلا ۀـفیحج یبأ نب نوع نع ینادـمهلا سابع نبا ینعی رابجلا دـبع نع فنخم ) وبأ لاق )مهل ۀـصاخ یخوج جارخب هباحـصأو هاصخی نأ یلع ماشلا لهأ عومج اوقلی یتح امهعم میقی نا نامیلـس یلع اضرع ۀـحلط نب دـمحم



فرصناو قارعلا وحن دایز نب هللا دیبع لابقا نم امهغلب ناک دق امل کلذ العف امناو انجرخ ایندلل سیل انا نامیلـس امهل لاقف سانلا نود مل ةرصبلا لهأ نم مهتعیش اذإف اورظنو دایز نبا لابقتساو صوخـشلا یلع موقلا عمجاو ۀفوکلا یلإ دیزی نب هللا دبعو دمحم نب میهاربإ دق ول مکیلإ نوعرسیس الا مهارأ ینإف ال مهومولت نامیلس ال لاقف مهنومولی هباحصأ نم سان لبقأف نئادملا لهأ الو مهداعیمل مهوفاوی

اورسیتیل اومیقأف ةدعلا ءوسو ۀقفنلا ۀلق الا مهدعقأ الو مهفلخ مهارأ الو مکریسم نیح مکربخ مکیلإ یهتنا (288)

هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلس (، 1 ) قارعلا ۀلود (، 1 ) سابع نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ماشلا (، 1 ) ۀحلط نب دمحم (، 1 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 2 ) دمحم نب میهاربإ (، 3 ) دیزی نب هللا دبع (، 1 ) هللا

. مکراثآ یف موقلا عرسأ امو ةوق مهبو مکب اوقحلیو اوزهجتیو متجرخ امو نوونت ام ملع دق هللا ناف سانلا اهیأ دـعب اما لاق مث هیلع . ینثأو هللا دـمحف ابیطخ سانلا یف ماق درـص نب نامیلـس نإ مث لاق بلطی ادجاسو ال اعکارو ادعاقو امئاق الا يری انمث ال اهب يرتشی اهبالطتب ال بصنم اهیلإ ءاسف ةرخآلا رجات امأف اراجت ایندـلل ناو نوبلطت لوطب اذـه مکهجو یف هللا مکمحری مکیلعف الدـب اهب یغتبی اهیف ال عتار اهیلع بکمف ایندـلا رجات اماو ةذـل الو ایند ـالو ۀـضف ـالو اـبهذ

لحملاو ودعلا اذه اوقلت یتح هیلع متردـق ریخ لکب هرکذ لج هللا یلإ اوبرقتو لاح لک یلع اریثک هللا رکذـیو لیللا فوج یف ةالـصلا مکایإو هللا انلعج لمعلا مانس داهجلا ناف ةالصلاو داهجلا نم اباوث هدنع مظعأ وه ئـشب مکبر یلإ اولـسوتت نل مکنإف هودهاجتف طساقلا سمخل ۀعمجلا ۀیشع جلدأف اوجلدأف هللا ءاش نإ اذه انلزنم نم ۀلیللا نوجلدم اناو ءاواللا یلع نیرباصلا نیدهاجملا نیحلاصلا دابعلا نم

یف يدانف ذقنم نب میکح درص نب نامیلس اعد ۀلیخنلا نم هباحـصأو نامیلـس جرخ املف لاق ةرجهلل ۀنس 65 رخالا عیبر رهش نم نیـضم ساسقإ ساسقالا لزن یتح راس مث ریثک سان هنع فلختو روعـألا ریدـب ساـنلا تاـبف روعـألا رید نود مکنم لـجر نتیبی ـال ـالا ساـنلا

اوجرخ ولو مکعم مکنع فلخت نم نا بحأ ام درص نبا لاقف لجر فلا نم وحن مهنم طقسف سانلا ضرعف تارفلا ئطاش یلع کلام ۀجلد کلذ هلزنم نم جرخ مث مکبر اودـمحاف کلذ لضفب مکـصخو مهطبثف مهثاعبنا هرک لجو زع هللا نا الابخ الا مکوداز اـم مکعم

هل نورفغتسیو هیلع نولصی امویو ۀلیل هب اوماقأف نیسحلا ربق اوحبصف (289)

ثاعبنإلا ثعبلا ، (، 2 ) ةالصلا (، 1 ) ربقلا (، 1 ) یناثلا عیبر رهـش (، 1 ) تارفلا رهن (، 2 ) یعازخلا درـص نب نامیلـس ثحبلا : حیتافمهحفص (1)

… هباحصأو درص نب نامیلس ءاهتنا

دبع ثدح دـقو فنخم ) وبأ لاق ) هنم ایکاب رثکأ ناک موی یثر امف اوکبو ةدـحاو ۀحیـص اوحاص نیـسحلا ربق یلإ سانلا یهتنا املف لاق سانلا لج تعمـسو مهعمجأب سانلا یکب مالـسلا هیلع نیـسحلا ربق یلإ انیهتنا امل لاـق ۀـیزغ نب نمحرلا دـبع نع بدـنج نبا نمحرلا

انا مهللا قیدصلا نب قیدصلا يدـهملا نب يدـهملا دیهـشلا نب دیهـشلا انیـسح محرا مهللا نامیلـس لاقف هعم اوبیـصأ اوناک مهنأ نونمتی لاق شمعألا انثدح فنخم ) وبأ لاق ) هباحـصأ لزنو لزنو فرـصنا مث مهیبحم ءایلوأو مهیلتاق ءادعأو مهلیبسو مهنید یلع انا كدهـشن انلذخ دق انا بر ای ةدحاو ۀحیص اودان نیسحلا ربق یلإ هباحصأو درص نب نامیلـس یهتنا امل لاق قداص یبأ نع لیهک نب ۀملـس انثدح

بر ای كدهشن اناو نیقیدصلا ءادهشلا هباحصأو انیسح محراو میحرلا باوتلا تنأ کنا انیلع بتو انم یـضم ام انل رفغاف انیبن تنب نبا نوعرـضتیو نوکبیو هیلع نولـصی ۀلیلو اموی هدـنع اوماقأف لاق نیرـساخلا نم ننوکنل انمحرتو انل هرفغت مل ناف هیلع اولتق ام لثم یلع انا

رمأف اوبکر مث اقنح کلذ مهدازو هربق دنع دغلا نم ةادغلا اولـص یتح هباحـصأ یلعو هیلع نومحرتی کلذ مهموی نم سانلا کفنا امف اومحدزا مهتیأرل هللاوف لاق هل رفغتـسیو هیلع محرتیف هیلع موقیف نیـسحلا ربق یتأی یتح یـضمی لجرلا ال لعجف ریـسملاب ساـنلا ناـمیلس



نب بیـسملا مهل لاق هیلع اومحرتو موق هل اعد املکف هربق دنع نامیلـس فقوو لاق دوسألا رجحلا یلع سانلا ماحدزا نم رثکأ هربق یلع مکناوخاب اوقحلا درص نب نامیلسو ۀبجن

(290)دوسألا رجحلا (، 1 ) ۀبجن نب بیـسم (، 1 ) لیهک نب ۀملـس (، 2 ) یعازخلا درص نب نامیلـس (، 1 ( ) ع ) نیـسحلا ربق ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) نارسخلا (، 2 ) ةداهشلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) قدصلا (، 6 ) ربقلا (، 1 ) ةالصلا (، 1)ول يذلا دمحلا هللا نامیلس لاقف هباحصأو وه ربقلاب نامیلـس طاحأف هباحـصأ نم نیثالث نم وحن یقب یتح کلذک لاز امف هللا مکمحر

هاخأو هابأو انیسح نظأل ینا هللاو امأ لاو نب هللا دبع لاقو هدعب هیف اهانمرحت الف هعم اهانتمرح ذإ مهللا نیسحلا عم ةداهشلاب انمرکأ ءاش ثلاثلاب اوفشأو نینثا اولتق مهنأ مهنم ۀمألا هذه هب تیلتبا امل متبجع امفأ ۀمایقلا موی هللا دنع ۀلیسو هلآو هیلع هللا یلص دمحم ۀمأ لضفأ

. لتقلا یلع ناکو قطنملا مهلک سوؤرلا نسحأف لاق لتاقأو يداـعأ مهاـیإ ئرب مهیأر یلع ناـک نمو مهتلتق نم اـنأف ۀـبجن نب بیـسملا لوقی لاـق ملکت نا تثبل ام هللاوف لاق هب اوملکت ام وحنب موقلا عم ملکت هعمسأ مل ثیح ینءاسف فارشالاو سوؤرلا دحأ بحاص ۀیزجم نب ینثملا

نمم لضفأ ملـسو هیلع هللا یلـص مهیبن نم مهناکمب مت رکذ نیذلا ءالؤه لعج هللا نإ لاقف موقلا نم دحأ مالک نودـب نک ام تاملکب نأ ول هللاوف مهلتق نم لاصئتسا ةدارإ لاومألاو نیلهألاو رایدلا نم انجرخ دقو ءآرب مهنمو ءادعأ مهل نحن موق مهلتق دقو مهیبن نود وه هل انلقف ۀـنجلا اهباوث یتلا ةداهـشلا یهو منغلا وه کلذ ناـف هلاـنن یتح هبلط اـنیلع قحی بارتلا عطقنمب وأ سمـشلا برغمب مهیف لاـتقلا مث رابنألا یلع مث ۀصاصحلا یلع انذخأف هعم انرـسو نیـسحلا ربق عضوم نم راس درـص نب نامیلـس نإ مث لاق تقفوو تبـصأو تقدص

. يریمحلا دیزی نب بیرک هتمدقم یلع ثعب نامیلس نا هریغو ةریصح نب ثراحلا نع فنخم ) وبأ لاق ) ةرایقلا یلع مث دودصلا یلع (291)

دبع (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلس (، 1 ) ۀمایقلا موی (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص (5 ) لتقلا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) ربقلا (، 1 ) ۀبجن نب بیسم (، 1 ) ةریصح نب ثراحلا (، 1 ) لاو نب هللا

… یلإ دیزی نبا هللا دبع ۀباتک

نیـسحلا ربق یلإ انیهتنا اـملف مهعیـشن یحلا لاـجر عم اـنجرخ لاـق بعک نبا يرـسلا نع دـیزی نب نیـصحلا ینثدـح فنخم ) وبأ لاـق )تیمک بولهم هل سرف یلع رمحـألا نبا فوع نب هللا دـبع مهمدقتـسا قیرطلا اومزلو ربـقلا نع هباحـصأو درـص نب نامیلـس فرـصناو

. لوقیو زجتری وهو الکأت لکأتی عوبرم * الاومألاو لهالا انـضفر دـقو الالـضلا ردـغلا نیطـساقلا الاتفألا * هب یقلن نأ دـیرن الاطبأ اننلمحی اـسباوع ـالاسرأ * اـنب نعملی نجرخ نأ یئاطلا ۀـفیلخ نب لحملا نع یئاطلا دـهاجم نب دعـس نع فنخم ) وبأ لاق ) الاضفملا معنلا اذ هب یـضرن الاجحلاو ضیبلا تارفخلاو

فقوف لاق مهقبـس دق نأ نظ یتح هباحـصأ مدقتـساو ةرایقلاب هتقحلف هب ینعب لاق هبـسحأ درـص نب نامیلـس یلإ بتک دیزی نب هللا دبع نم هعم نمو درـص نب نامیلـس یلإ دیزی نب هللا دـبع نم میحرلا نمحرلا هللا مسب هیف اذإف هباتک مهأرقأ مث هیلع اوفقوف سانلا یلإ راشأو هنا بحم حصنتسم شاغ نم مکو شغتسم حصان نم مکو ءاعرإ يذ حصان باتک مکیلإ اذه یباتک ناف دعب اما مکیلع مالس نیملسملا

مومذـم وهو عزنیو هلواعم لکت اهبتارم نع لاـبجلا لـقنی نأ دری نم هناو ریثکلا عمجلا یلإ ریـسیلا ددـعلاب ریـسملا نودـیرت مکنأ ینغلب مکرـصم مالعأ مکنأ اوملعی مکودـع مکبـصی ام یتمو مکلک رایخ مکنإف مکدالب لهأ یف مکودـع اوعمطت انموق ال اـی لـعفلاو لـقعلا

اوحلفت نلو مهتلم یف مکودیعی وأ مکومجری مکیلع اورهظی نا مهنا انموق ای مکءارو نمیف کلذ مهعمطیف (292)



(1 ) رایخلا رایتخإلا ، (، 1 ) نظلا (، 2 ) ربقلا (، 2 ) دیزی نب هللا دبع (، 3 ) یعازخلا درص نب نامیلس ثحبلا : حیتافمهحفص نهت فلتخت یتمو انودع یلع رهظن انتملک عمتجت یتمو دـحاو مکودـعو انودـع ناو ةدـحاو مویلا مکیدـیأو انیدـیأ نا موق ای ادـبأ اذإ مکب ربدأو هتعاط یلإ مکب هللا لبقأ یباتک مکیلع أرقی نیح اولبقأو يرمأ اوفلاخت الو یحصن اوشغتست انموق ال ای انفلاخ نم یلع انتکوش

. مالسلاو هتیصعم نع انلهأو انرـصم یف نحنو مهیلعو مکیلع اذـه انیبأ دـق يرت اذام اولاق نورت ام سانلل لاق هباحـصأو درـص نبا یلع باتکلا ئرق املف لاـق

مل مکنا هللاو ییأر لاق کیأرب انربخأ نأ هودان مث يأرب اذـه ام انودـع ضرا نم انوندو داهجلا یلع انـسفنأ اـنطوو اـنجرخ نیح نـآلاف هب متدرأو قحلا نم هیلع هللا مکعمج امع اوفرصنت نا يرأ الو حتفلاو ةداهشلا اذه مکموی مکنم نیینـسحلا يدحإ نم برقأ طق اونوکت

نحن نا اناو الالـض الا ریبزلا نبا عم داهجلا يرأ الو ریبزلا نبا عم داهجلا یلإ انوعد اورهظ ول ءالؤه نا نوفلتخم ءالؤهو انأ لـضفلا نم ینب وخأ لاق امک مهایإو انا الکـش ریبزلا نبال ناو الکـش انل نا انبونذ نم نیبئان انتاین یلعف انبـصأ ناو هلهأ یلإ رمالا اذـه انددر انرهظ

. ۀنانکمسب نامیلس : بتکف تیه لزن یتح هعم سانلا فرصناف لاق لکشلا فلتخاو تلدب ذإ موللا نع يرصقاف * یلکش ریغ الکش کل يرأ

. کیلع مالس نینمؤملا نم هعم نمو درص نب نامیلس نم دیزی نب هللا دبع ریمألل میحرلا نمحرلا هللا معنو یلاولا هللاو معنف تیون ام انمهفو کباتک انأرق دقف دعب اما

(293)(1 ) ةداهشلا (، 1 ) دیزی نب هللا دبع (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلس ثحبلا : حیتافمهحفص

… ایسیقرق یلإ هعم نمو درص نب نامیلس ءاهتنا

یف لوقی لجو زع هللا انعمـس انا لاح لک یلع هدـمحنو ةروشملا یف هحـصنتسنو بیغلاـب هنمأـن نم هللاو تنأ ةریـشعلا وخأ معنو ریمـألا یتلا مهتعیب اورـشبتسا دـق موقلا نا نینمؤملا " رـشبو هلوق - یلإ ۀـنجلا - مهل ناب مهلاومأو مهـسفنأ نینمؤملا نم يرتشا هللا نا هباتک "

کیلاو انبنأ کیلاو انلکوت کیلع اـنبر هللا یـضق اـمب اوضرو هیلع اولکوتو هللا یلإ اوهجوت دـقو مهمرج میظع نم اوباـت دـق مهنا اوعیاـب يذلاو الو نیملسم امارک نلتقیل هللا میأو مهلتق مهنع مکیتأی ربخ لوأ موقلا تامتـسا لاق باتکلا اذه هاتأ املف کیلع مالـسلاو ریـصملا

نب هللا دبع نع دـیزی نب فسوی ینثدـحف فنخم " وبأ لاق مهنیب " امیف یلتقلا رثکتو مهتکوش دتـشت یتح مهودـع مهلتقی مهبر ال وه فقو اهنم انوند املف ایـسیقرق یلإ انیهتنا یتح تیه نم انجرخ لاق ۀیزغ نب نمحرلا دبع نع بدنج نب نمحرلا دبعو رمحألا نب فوع

ملو موقلا نم اهب نصحت دق یبالکلا ثراحلا نب رفز اهبو اهنم ابیرق انلزنف ایسیقرق بناجب انررم یتح ۀنسح ۀیبعت انابعف درـص نب نامیلس ءالؤهل اندمـص امنا دیرن هایإ انـسل اناف اقوس انیلإ جرخیلف هل لقف اذه کمع نبا تئا لاقف ۀبجن نب بیـسملا نامیلـس ثعبف مهیلإ جرخی

یتأف ۀبجن نب بیسملا انا لاق تنأ نم اولاقف نونـصحت نمم اوحتفا لاقف ایـسیقرق باب یلإ یهتنا یتح ۀبجن نب بیـسملا جرخف نیلحملا یل ملع كاذ ال ذإ اناو لاق ۀـبجن نب بیـسملا لاقف وه نم هانلأسو کیلع نذأتـسی ۀـئیهلا نسح لـجر اذـه لاـقف هاـیإ رفز نبا لیذـهلا

سراف اذه اذه نم ینب يأ يردت امأ یبأ یل لاقف وه سانلا يأ ملعا الو سانلاب (294)

(2 ) لتقلا (، 4 ) ۀبجن نب بیسم ثحبلا : حیتافمهحفص هبناج یلإ یبأ هسلجأف هل تنذأف هل نذـئا نید هل کسان لجر دـعب وهو مهدـحأ ناک ةرـشع اهفارـشأ نم دـع اذإو اـهلک ءارمحلا رـضم

. ۀلأسملا یف هفطلأو هلئاسو انل جرخاف نیلحملا ۀملظلا موقلا ءالؤه یلع اننیعت نأ الا ئش یلإ انیرتعا امو دیرن مکایإ امم هللاو انا نصحت نمم ۀبجن نب بیـسملا لاقف



انریغ مأ متیرتعا انایإ ملعنل الا ۀـنیدملا هذـه باوبأ قلغت مل انا ثراحلا نب رفز هل لاقف موی ضعب وأ اموی الا مکتحاسب میقن اناف ال اـقوس . ۀلیمج ۀنسح ةریسو حالص مکنع انغلب دقو مکلاتقب انیلب انأ بحن امو ۀلیح انمهدت مل ام سانلا نع زجع انب ام هللاو

الو انجرخ هلام هللاو هیف یل ۀـجاح الف لاملا اما بیـسملا هل لاقف سرفو مهرد فلأب بیـسملل رمأو اقوس مهل عضی نأ هرمأف هنبا اعد مث قوـسلا مهل تجرخأو هباحـصأ یتأ یتـح هب جرخف یتـحت زمغ وأ یـسرف عـلظ نأ هیلإ جاـتحا یلعل هلبقأ یناـف سرفلا اـماو اـنبلط هاـیإ

. اوقوستفدرص نب نامیلس یلإ ثعبو اروزج نیرـشعب ریثکلا ماعطلاو فالعألاو قاوسألا جارخا دعب ۀبجن نب بیـسملا یلإ ثراحلا نب رفز ثعبو دادش نب ۀعافرو لاو نب هللا دبعو لیفن نب دعس نب هللا دبع هل یمـسف رکـسعلا لهأ هوجو نع لأسی نأ هنبا رمأ رفز ناک دقو کلذ لثم

اریعشو ۀمیظع اریع رکسعلا جرخأو ماعطو ریثک فلعو رئازج رـشع رئازج رـشعب ۀثالثلا سؤرلا ءالؤه یلإ ثعبف عابرألا ءارمأ هل یمـسو موقلا لظف متقطأ ام هنم اودوزتف قیقد اذـهو متدرأ ام هنم اولمتحاف ریعـش اذـهو متببحأ ام اهنم اورزتجاف ریع هذـه رفز ناملغ لاقف اریثک

نیبصخم کلذ مهموی (295)

(1 ) ماعطلا (، 2 ) ۀبجن نب بیسم (، 1 ) دادش نب ۀعافر (، 1 ) لاو نب هللا دبع (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلس ثحبلا : حیتافمهحفص اولحترا مث اطوس وأ ابوث لجرلا يرتشی نا الا ریعشلاو قیقدلاو محللا اوفک دقو تعضو یتلا قاوسألا هذه نم ئش ءارش یلإ اوجاتحی مل

. دغلا نم دق ءارمأ ۀسمخ ثعب دق هنا نامیلسل رفز لاقف مهریاسف ۀنسح ۀیبعت یلع اوجرخ دقو مهاتأف مکعیشمف مکیلإ جراخ ینا رفز مهیلإ ثعبو نب ۀـعیبرو مهدأ نب کلام وبأو یلهابلا زرجم نب مهدأو عالکلا يذ نب لیبحرـشو ینوکـسلا ریمن نبا نیـصحلا مهیف ۀـقرلا نم اولـصف

تیأر ام لقل هللا میأو دیدح دحو ریثک ددع مکاتا رجـشلاو كوشلا لثم یف مکؤاج دقو یمعثخلا هللا دـبع نب ۀـلبجو يونغلا قراخملا نبا لاقف یـصحت ةدع ال مکیلإ تلبقأ دق هنا ینغلب دق هنکلو کعم مهارأ لاجر نم ریخ لکل قلخأ الو ةدع الو ۀئیه نسحأ مه الاجر

. نولکوتملا لکوتیلف هیلعو انلکوت هللا یلع درص انرمأ ناکف اهومتلخدـف انتنیدـم مکل انحتف متئـش نا اریخ هیف مکل انل و لعجی نأ هللا لعل مکیلع هضرعأ رمأ یف مکل لهف رفز هل لاق مث

نامیلس لاقف اعیمج مهانلتاق ودعلا اذه انءاج اذإف مکبناج یلإ انرکسعف انجرخو انتنیدم باب یلع متلزن متئش ناو ةدحاو انیدیأ ادحاو و . نیلعاف انسلف کلذ انقفاوی ملف انلصف ام دعب هب انیلإ اوبتکو ترکذ يذلا لثم اورکذو هیلع انتدرأ ام لثم یلع رصم لهأ اندارأ دق رفزل

مکطوحی نأ بحأ داو مکل اناو ةرئادلا مهیلع هللا لعجی نأ بجاو ودع موقلل یناف هب اوذخو هولبقاف مکیلع هب ریشأ ام اورظناف رفز لاقف یف ةداملاو ءاملاو قاتـسرلا نوکیو مکروهظ یف ۀـنیدملا اولعجاـف ةدرولا نیع یلإ مهورداـبف ۀـقرلا نم اولـصف دـق موقلا نا ۀـیفاعلاب هللا

نیب امو مکیدیأ (296)

(1 ) ریعشلا (، 1 ) هللا دبع نب ۀلبج ثحبلا : حیتافمهحفص اریـس نوریـسی موقلا ناف ةدرولا نیع یلإ ۀعاسلا لزانملا اووطأ مکتددمأل یلاجرک یلویخ نأ ول هللاو نونمآ هل متنأف مکتنیدمو انتنیدـم

ناو اهیلإ مهوقبـست نا اوجرأ یناف اذـه مکموی نم اهل اوبهأت اهنم مرکأ طق لیخ ۀـعامج تیأر اـم لـقل هللاو لویخ یلع متنأو رکاـسعل مهل اوفقت ـالف مکب اوطیحی نأ نمآ ـالف مکنم رثـکأ مهنإـف مهنونعاـطتو مهنومارت ءاـضف یف مهولتاـقت ـالف ةدرولا نیع یلإ مهومتردـب

یناف ال مهنوقلت نیح مهل اوفـصت الو مکوعرـصی نأ مکوثبلی مل مهل متفدهتـسا ناف مهددـع لثم مکل سیل هنإـف مهنونعاـطتو مهنومارت متنأو اهناسرف یمحی لاجرلاو اهلاجر یمحی ناسرفلاف ناسرفلاو لاجرلاب مکوقال موقلاو اناسرف الا مکلک مکارأ ـالو ۀـلاجر مکعم يرأ

یلإ ۀـبیتک ۀـبیتک لک عم اولعجاو مهترـسیمو مهتنمیم نیب ام اهوثب مث بناقملاو بئاتکلا یف مهوقلاف مکناسرف یمحی لاـجر مکل سیل



ۀبیتک تءاش ام یتمو تعفترا ۀـبیتک تءاش یتمو لاجرلاو لیخلا اهنع تسفنف يرخألا تلجرت نیتبیتکلا يدـحإ یلع لمح ناف اـهبناج نأ هللا لأـسو مهعدوف فقو مث ۀـمیزهلا تناـکو ضقتنا فصلا نع متعفدـف لاـجرلا مکیلإ تفحزف دـحاو فص یف متنک وـلو تطحنا

. هل اوعدو هیلع سانلا ینثأف مهرصنیو مهبحصی ریـسملا یف اودج موقلا نإ مث ةروشملا یف تحـصنو ۀفایـضلا تنـسحأ لوزنلا و تمرکأ تنأ هب لوزنملا معن درـص نب نامیلـس هل لاقف

لبقأ مث رفز هرمأ امک بئاتکلا یبع درـص نب نامیلـس نإ مث اعاس انغلب یتح ندـملاب اـنررمف لاـق ۀـلحرم نیتلحرم لـک نولعجی اولعجف حربی اسمخ ال اهب ماقأو اورکسعف اهیلإ موقلا قبسو اهیبرغ یف لزنف ةدرولا نیع یلإ یهتنا یتح

(297)(1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 2 ) یعازخلا درص نب نامیلس ثحبلا : حیتافمهحفص

… مهرکاسع یف ماشلا لهأ لابقا

. مهلیخ اوحارأو اونأمطاو اوحارتساو ةدرولا نیع نم اوناک یتح مهرکاسع یف ماشلا لهأ لبقأ لاق ۀـیزغ نب هللا دـبع نع ثراحلا نب ۀـیطع نع فنخم وبأ لاق ماـشه ) لاـق )لابجلاو ضرألاو ءامـسلا رکذ مث بنطأف هیلع ینثأ لاطأف و هللا دـمحف نامیلـس انیف ماـقف ۀـیزغ نبا هللا دـبع لاـق ۀـلیلو موی ةریـسم یلع

ردقأ ملو هصحأ مل ام اذه نم رکذف اهیف بغرف ةرخآلا رکذو اهیف دهزف ایندـلا رکذو همعنو هللا ءالآ رکذو تایآلا نم نهیف امو راحبلاو : لاق مث هظفح یلع

دقف نیرذنم هللا ءاقلو حوصنلا ۀبوتلا نورهظت امیف نودیرت راهنلاو لیللا ءانآ هیلإ ریـسملا یف متبأد يذلا مکودعب هللا مکاتا دقف دـعب اما افرحتم یلإ هربد ؤرما مهنیلوی الو نیرباصلا عم هللا نا اوربصاو مهوقدصاف مهومتیقل اذإف مهزیحو مهراد یف متنأ مهومتئج لب مکوءاج

وأ هورـسأت نأ دـعب مکلتاقی نأ الا مکتوعد لهأ نم اریـسأ اولتقت الو حـیرج یلع اوزهجت الو اربدـم اولتقت ـال ۀـئف یلإ ازیحتم وأ لاـتقل . ةوعدلا هذه لهأ یف بلاط یبأ نب یلع نینمؤملا ریمأ ةریس تناک هذه ناف مهیلع هللا ۀمحر فطلاب انناوخإ ۀلتق نم نوکی

نب هللا دبع لتق ناف لیفن نبا دعس نب هللا دبع سانلا ریمأف بیسملا بیصأ ناف ۀبجن نب بیسملا سانلا ریمأف تلتق انأ نا نامیلـس : لاق مث ثعب مث هیلع هللا دهاع ام قدص اءرما هللا محر دادـش نب ۀـعافر سانلا ریمأف لاو نبا هللا دـبع لتق ناف لاو نب هللا دـبع سانلا ریمأف دـعس

تفرصنا الاو هبحت ام تیأر اذإف ةراغلا مهیف نشف مهرکاسع نم رکسع لوأ یقلت یتح رس لاق مث سراف ۀئامعبرأ یف ۀبجن نب بیـسملا كایإو کباحصأ یف یلإ

(298)نب ۀیطع (، 1 ) لاو نب هللا دـبع (، 1 ) ءاروشاـع موی (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاـط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(4 ) لتقلا (، 1 ) قیدصتلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) ۀبجن نب بیسم (، 1 ) دادش نب ۀعافر (، 1 ) ثراحلا. ادب هنم دجت یتح ال کلذ رخآ لبقتسی وأ لزنی نا کباحصأ نم ادحأ عدت وأ لزنت نا

انتلیلو انموی رخآ ریـسن انلبقأ اذإ کلت ۀبجن نبا بیـسملا لیخ یف ینا دهـشا لاق هنا ملـسم نب دیمح نع یبأ ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )انل جلبنا اذإ یتح اهانبکر مث اهمضق رادقم نوکت رادقمب ۀمیوهت انموه مث اهیلاخم انباود یلع انقلعف انلزن رحـسلا رخآ یف ناک اذإ یتح ۀئام یف رمحألا نب فوع نب هللا دبعو هباحـصأ نم ۀئام یف رمحألا نبا يدبعلا ۀـیریوجلا ابأ ثعبف انبکرف بکر مث انیلـصف انلزن حبـصلا انیقل نم لوأ ناکف هب ینوتأف نوقلت نم لوأ اورظنا لاق مث ۀـئام یف وه یقبو اهلثم یف یناـنکلا رمتعملا اـبأ ۀـعیبر نب شنحو نیرـشعو

: لوقی وهو ةرمحأ درطی یبارعأ برو يرشب رشبأ ملـسم نب دیمح ای رمحألا نب فوع نب هللا دبع لوقی لاق برـسلا نمآ کنإف حرـساو یبحـص * یلإ لجعت لام ال ای



بیـسملا انیلإ یهتناف هللا ءاش نإ ۀـبعکلا برو متبلغ لاق بلغت ینب نم انأ لاق یبارعا ای تنأ نمم رمحألا نب فوع نبا هل لاـقف ۀـبعکلا ملسم نب دیمح ای کلوقبو رـشبا کلوقب تررـس دقل اما ۀبجن نب بیـسملا لاقف هب هانیتأو یبارعالا نم انعمـس يذلاب هانربخأف ۀبجن نب

. نسحلا لأفلا وه لأفلا اذه ناو مکودع نم اوملست ناو مکرمأ اودمحت نا مکرس امناو مکرسی امب اورشبت نا وجرأل یناو یندأ لاق انم موقلا ءالؤه یندأ نیبو اننیب مک یبارعألل ۀـبجن نب بیـسملا لاق مث لأفلا هبجعی ملـسو هیلع هللا یلـص هللا لوسر ناک دـقو

نیصحلا نیبو هنیب ناکو عالکلا يذ نبا رکسع کنم مهرکاسع نم رکسع (299)

(3 ) ملسم نب دیمح (، 2 ) ۀبجن نب بیسم (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص هللا دبع نب دمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حیتافمهحفص . سانلا ۀعامج یلع هنا نیصحلا یعدا فالتخا

یلع مکنم عالکلا يذ نبا رکـسع اذـهف هرما نارظتنی امهف دایز نب هللا دـیبع یلإ ابتاکت دـقو یلع یلوتل تنک ام عالکلا : يذ نبا لاـقو ام هللاوف مهرکسع بناج یف انلمحف نوراغ مهو مهیلع انفرشأ یتح اورعش ام هللاوف نیعرسم مهوحن انجرخف لجرلا انکرتف لاق لیم سأر انل هولخو مهرکـسع نع اوجرخو باود مهل انبـصأو حارجلا اـنرثکأف مهیف اـنحرجو ـالاجر مهنم انبـصأف اومزهنا یتح لاـتق ریثـک اولتاـق

یتأف لاق نامیلـس انیتأ یتح انفرـصناف اوفرـصناف متملـسو متمنغو مترـصن دق مکنا ۀعجرلا انیف بیـسملا حاصف انیلع فخ ام هنم انذـخأف نم نیقب نامثل ءاـعبرألا موی مهیلإ اـنجرخف اـفلأ رـشع ینثا یف لزن یتح اعرـسم ریمن نب نیـصحلا اـنیلإ حرـسف داـیز نب هللا دـیبع ربخلا

. یلوألا يدامج ریمن نب نیصح ءاجو بلقلا یف وه فقوو ۀبجن نب بیسملا هترسیم یلعو هتنمیم یلع لیفن نب دعس نب هللا دبع درص نب نامیلـس لعجف

. يونغلا قراخملا نب ۀعیبر هترسیم یلعو هللا دبع نبا ۀلبج هتنمیم یلع لعجف هدنج انل ابع دقو هللا دیبع انیلإ اوعفدی نأ یلإ مهانوعدو هتعاط یف لوخدلا یلاو ناورم نب کلملا دبع یلع ۀـعامجلا یلإ انوعد اوند املف انیلإ اوفحز مث اذـه درن مث ریبزلا نبا لآ نم اـندالب نم جرخی نا یلاو ناورم نبا کـلملا دـبع اوعلخی ناو اـنناوخإ نم لـتق نم ضعبب هلتقنف داـیز نب

انیبأو موقلا یبأف ۀمارکلاو ۀمعنلاب مهلبق نم هللا اناتآ نیذلا انیبن تیب لهأ یلإ رمالا (300)

(، 1 ) ریمن نب نیـصح (، 1 ) هللا هنعل داـیز نب هللا دـیبع (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلـس (، 1 ) یلوألا يدامج رهـش ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ۀعامجلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ۀبجن نب بیسم

… عم ماشلا لهأ ۀلتاقم

مهتعامج یلع بلقلا یف نامیلـس لمحو مهتنمیم یلع انترـسیم تلمحو مهتمزهو مهترـسیم یلع انتنمیم تلمحف ملـسم : نب دـیمح لاـق . مهنیبو اننیب لیللا زجح یتح مهیلع انل رفظلا لاز امف مهرکسع یلإ مهانررطضا یتح مهانمزهف

دایز نب هللا دیبع مهب مهدمأ فالآ ۀینامث یف عالکلا يذ نبا مهحبـص دـغلا ناک املف مهرکـسع یف مهانزجحأ دـقو مهنع انفرـصنا مث یلع وهو هیفاوت یتح ریمن نب نیصحلا یلإ رس کخاسمو كرکسع عیـضت رامغألا لمع تلمع امنا لوقیو هیف عقیو همتـشی هیلإ ثعبو یتح ةالـصلا الا لاتقلا نیبو اننیب زجحی هلک ال انموی طق هلثم درملاو بیـشلا ری مل الاتق مهانلتاقف مهاـنیداغو اـنیلع اودـغف هءاـجف ساـنلا

. مهیف اهانیشفأو حارجلا انیفاو رثکأ هللاو دقو انزج احتف انیسمأ ۀعافر ناکف يدبعلا ۀیریوجلا وبأو يرملا کلام نب لاله نب ۀفیذح نب ریحـصو یلجبلا داجـش نب ۀـعافر ۀـثالث صاصق انیف ناکو لاق

انیف رودی اهلک ۀلیل ریحص ناکو لاحرلا مزلف راهنلا لوأ یف یناثلا مویلا ۀیریوجلا وبأ حرجو اهحربی ۀنمیلا ال یف سانلا ضـضحیو صقی الا اهاذأو ایندلا ماربإ نم ۀحارلاو ۀـنجلا لوخدو ۀـبحألا ءاقل نیبو هنیب سیل نمل هللاو قحف هناوضرو هللا ۀـمارکب هللا دـبع اورـشبأ لوقیو



نب مهدأو ریمن نب حبـصأو انحبـصأ یتح کلذـک انثکمف ارورـسم هبر ءاقلبو ایخـس اهقارفب نوکی نا ءوسلاـب ةراـمالا سفنلا هذـه قارف یحضلا عافترا یلإ ادیدش الاتق ۀعمجلا موی ثلاثلا مویلا انلتتقاف انیلإ اوجرخف فالآ ةرشع نم وحن یف یلهابلا زرحم

(301)ةالصلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 1 ) ریمن نب نیصح (، 1 ) زرحم نب مهدأ (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) لالهلا (، 1)یلإ روکبلا دارأ نم هللا دابع يدانف لزنف هباحصأ یقل ام درـص نب نامیلـس يأرو بناج لک نم انیلع اوفطعتو انورثک ماشلا لهأ نإ مث یتح مهلیخ توزناو هعم اوشمو مهفویس نوفج اورثکف ریثک سان هعم لزنو هفیس نفج رـسک مث یلإف هدهعب ءافولاو هبنذ نم ۀبوتلاو هبر

نوتبثی الو لیخلا یلع ناسرفلا لـمحف نوفجلا اورـسک دـقو فویـسلاب ۀتلـصم دتـشت لاـجرلا تلزن یتح مهولتاـقف لاـجرلا عم تلطتخا لاجرلا ثعب مهـسأبو موقلا ربص ریمن نب نیـصحلا يأر املف حارجلا اورثکأف مهیف اوحرجو ۀـمیظع ۀـلتقم ماشلا لهأ نم اولتقو مهولتاقف

املف لاق عقو مث بثو مث عقوف مهـسب نیـصحلا نبا دیزی هامر هللا همحر درـص نب نامیلـس لتقف لاجرلا لیخلا و مهتفتکاو لبنلاب مهیمرت ام یقبو کیلع امب تیفوو تقدص دقف یخأ ای هللا کمحر درص نب نامیلـسل لاقو ۀبجن نب بیـسملا ۀیارلا ذخأ درـص نب نامیلـس لتق

. هللا همحر لتق مث عجری مث دشی ارارم کلذ لعفف عجر مث لتاقف اهب دش مث عجر مث ۀعاس لتاقف اهب دشف ۀیارلا ذخا مث انیلع يرجف یجراخلا دیزی نب بیبش عم وهو نئادملاب هتیقل لاق يرازفلا ۀبجن نب بیـسملل یلوم نع طیقل نب ةورف انثدحو فنخم ) وبأ لاق )عجـشأ تیأر ام هللاو لاق ۀبجن نب بیـسملا نع خیـشلا اذه انثدح لاق فنخم یبأ نع ماشه لاق ةدرولا نیع لهأ انرکذ یتح ثیدـحلا

ام لثم یلبی اردقی ادحاو الجر نأ تننظ ام ادیدش الاتق لتاقی ةدرولا نیع موی هتیأر دقلو مهیف ناک یتلا ۀـباصعلا نم الو طق اناسنا هنم . مهلتاقی وهو لتقی نأ لبق لوقی هتعمسو لاق الاجر لتق دقل أکن ام لثم هودع یف أکنی الو یلبأ

(302)(1 ) ربصلا (، 8 ) لتقلا (، 2 ) ماشلا (، 3 ) ۀبجن نب بیسم (، 4 ) یعازخلا درص نب نامیلس ثحبلا : حیتافمهحفص

بناجلا فوخم نارقأ عاطق بثاوم دبل يذ نم عجـشأ بلاغتلاو * عورلا ةادغ ینا بئارتلاو تابللا ۀحـضاو بئاوذلا * ۀـلایم تملع دـق نب هللا دبع نع دـیزی نب فسوی ینثدـحو فنخم وبأ لاق ۀـیزغ نب هللا دـبعو ملـسم نب دـیمح نع یلاخو یبأ ینثدـح فنخم وبأ لاق

رظتنی نم مهنمو هبحن یضق نم مهنم يوخأ هللا همحر لاق مث لیفن نب دعـس نب هللا دبع ۀیارلا ذخأ ۀبجن نب بیـسملا لتق امل لاق فوع نب ریثکو یئاطلا لضخلا نب هللا دبع ۀثالث ناسرف انءاج ذإ کلذکل انأ هللاوف هتیارب اوفحف دزألا نم هعم ناک نمب لبقأو الیدبت اولدب امو موی مهحرـسف نئادـملا لهأ نم ةأمو نیعبـس یف نامیلا نب ۀـفیذح نب دعـس عم اوجرخ اوناک یفنحلا رعـس یبأ نب رعـسو ینزملا ورمع

مهروهظ کلذب دتشتل مهیلإ انجورخب مهورشبتف انناوخإب اوقلحت یتح لزانملا اووطا مهل لاقف ۀحدقم ۀملقم لویخ یلع انراثآ یف جرخ دعب ریـسرهب ۀنیدم لزن یتح ءاجف ةرـصبلا لهأ نم ۀئامثالث یف لبقأ يدبعلا ۀبرخم نب ینثملا ناک اضیأ ةرـصبلا لهأ ئجمب مهوربختو

. نئادملا نم جرخی نأ لبق ۀفیذح نب دعس غلب دق کلذ لبق ةرصبلا نم هجورخ ناکو لایل سمخل نئادملا نم ۀفیذح نب دعس جورخ نحنو انؤاج ول کلذ لیفن نب دعـس نب هللا دبع لاقف ةرـصبلا لهأو نئادملا لهأ نم مکناوخأ مکءاج دـقف اورـشبأ اولاق انیلإ اوهتنا املف

لاق نوعجار هیلإ اناو انا هللا يرن ام مکنم غلب دـقو اولاقو موقلا یکب حارجلا نم انب امو مهناوخإ عراصم اوأر املف انیلإ اورظنف لاـق ءاـیحأ ءاس ام یلإ هللاو اورظنف

(303)لتقلا (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 2 ) ۀفیذح نب دعس (، 1 ) ۀبجن نب بیسم (، 4 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 1 ) نامیلا نب ۀفیذح ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1)مث یلتقلا نیب عقوف یفنحلا نعطو ینزملا لتق یتح ۀـعاس الا انبرطـضا امف انلتتقا مث انجرخ اذـهل انأ لـیفن نب هللا دـبع مهل لاـقف مهنیعأ



: لوقی ذخاف ارعاش اسراف ناکو ادیدش الاتق لتاقف هفنأ مزجف یئاطلا نعطو اجنف کلذ دعب ثترا ةرکنم ۀـلمح قراخملا نب ۀـعیبر انیلع لمحف لاق دویحلا قرفلاب الو اموی دـیدعرلا ـالو یناولاـب تسل نا دورلا * ماوقلا تاذ تملع دـق

اعقوف هبحاص امهنم دحاو لک قنتعاو ائیش امهافیس عنـصی ملف نیتبرـض لیفن نب دعـس نب هللا دبعو وه فلتخا هنا مث ادیدش الاتق انلتتقاف نب هللا دبع لمحیو هلتقف هرحن ةرغث یف هنعطف دعـس نب هللا دـبع یلع قراخملا نب ۀـعیبر یخأ نبا لمحیو ابرطـضاف اماق مث ضرألا یلإ

. هوعرصف ۀعیبر باحصأ هنعطف ۀیناثلا هیلع رکف ماقف التقم بصی ملف هعرصف هنعطف قراخملا نب ۀعیبر یلع رمحألا نبا فوع فیسلاب هعنقف هیلع لمحف قراخملا نب ۀعیبر یخأ نبا هانیرأف یخأ لتاق ینورأ لیفن نبا دعـس نب دلاخ لاقو هوذقنتـسا هباحـصأ نإ مث

دحأ اهدنع سیل ۀیارلا تیقبو انبحاص اولتقو مهبحاص اوذقنتساف انم رثکأ اوناکو انلمحو هباحـصأ لمحف ضرألا یلإ رخف رخآلا هقنتعاو مث هنع مهفـشکف دادش نب ۀعافر هیلع لمحف انبناج یلإ هعم ۀباصع یف محلتـسا دق وه اذإف انناسرف مهلتق دعب لاو نب هللا دبع انیدانف لاق لثم یب یناف هللا کمحر ینع اهکـسمأ لاق کتیأر ینع کسمأ لاو نبال لاقف يدنکلا مزاح نبا هللا دبع اهکـسمأ دقو هتیار یلإ لبقأ

دهاجأ نأ دیرأ یناف کتیأر ینع کسمأ هل لاقف کلاح (304)

(5 ) لتقلا (، 1 ) دادش نب ۀعافر ثحبلا : حیتافمهحفص . هنم اهذخأ لاو نبا نإ مث الیلق اهکسمأف لاق هللا کمحری كریمأ عطا ةزع ابأ ای انحصف لاق رجأو داهج هیف تنأ يذلا اذه ناف لاق اهدعب سیل یتلا ةایحلا دارأ نم لاو نبا انل لاق لاق ذئموی هعم ناک یحلل خیـش ینثدح روعألا یمیتلا تلـصلا وبأ لاق فنخم ) وبأ لاق )

مکمحر ۀنجلا یلإ حاورلاو نیلحملا ءالؤه داهجب هبر یلإ برقتیلف نزح هدعب سیل يذلا رورسلاو بصن اهدعب سیل یتلا ۀحارلاو توم بناج لک نم انیلع اوفطعت کلذ دعب مهنا مث الیوط انفـشکو الاجر مهنم هللاو انبـصأف هعم انددشو مهیلع دـشف رـصعلا دـنع کلذو هللا

نب مهدأ ءاسملا دـنع انلاتق یلوو دـحاو هجو نم الا هیف انوتأی نا نوردـقی ناکمب ال انکو هیف انک يذـلا ناکملا اـنب اوغلب یتح اـنوزاحف . یمیتلا لاو نب هللا دبع لتقف هلاجرو هلیخ یف انیلع دشف یلهابلا زرحم

ماشلا لهأ نم اسان ثدـحی وهو فسوی نب جاجحلا ةرامإ یف یلهابلا زرحم نب مهدأ تعمـس لاق طـیقل نب ةورف نع فنخم ) وبأ لاـق )ءایحا لب اتاومأ هللا لیبس یف اولتق نیذـلا نبـسحت لوقی ال وهو لاو نب هللا دـبع هل نولوقی مهنم لجر قارعلا ءارمأ دـحأ یلإ تعفد لاق

ناک مهنم انلتق نم نا نوری كرـشلا لهأ ۀـلزنمب اننودـعی ءالؤه یـسفن یف تلقف ینظاغف لاق ثالثلا تایآلا نیحرف نوقزری مهبر دـنع اما تیأر امـسئب لاقف کلهأ یف کنا تددو كارأ ینا اما هل تلقف ابیرق تیحنتو اـهتننطأف يرـسیلا هدـی برـضاف هیلع تلمحف ادـیهش

. مل هل تلقف لاق يدی یف ام لثم رجالا نم اهیف یل نوکی نا الا نالا كدی اهنا بحأ ام هللاو ینظاغف لاق اهرجا یل مظعیو اهرزو کیلع هللا لعجی امیکل لاق

(305)(، 1 ) لتقلا (، 1 ) ماشلا (، 2 ) زرحم نب مهدأ (، 2 ) لاو نب هللا دبع (، 1 ) قارعلا ۀلود (، 1 ) هللا لیبس یف لاتقلا لتقلا ، ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ( ) رهظلا دعب ) رصعلاءاهقف نم ناک هنا دـعب اومعزف لوزی ام یلإ لبقمل هناو هتلتقف هتنعطف هیلإ تعفدـف هباحـصأ یلعو هیلع انلمح مث یلاـجرو یلیخ تعمجف

. سانلا نوتفیو ةالصلاو موصلا نورثکی اوناک نیذلا قارعلا لهأ الیتق مزاخ نب هللا دبع اذإف انرظن لاو نب هللا دبع کله امل لاق ۀیزغ نب هللا دبعو ملـسم نب دـیمح نع ۀـقثلا ینثدـحو فنخم ) وبأ لاق )

. کتیأر کسمأ نیضغ نب دیلولا هل لاقی ۀنانک ینب نم لجر لاقف یلجبلا دادش نب ۀعافر هنأ يرن نحنو هبنج یلإ انتکلهأ لاقف هیلإ رمحألا نب فوع نب هللا دـبع بثوف مهل رـش مویل انعمجی هللا لعل انب اوعجرا لاقف کل ام انا هللا هل تلقف اهدـیرأ لاق ال

هب مهیلإ اوبرقتف يرقلا لهأو بارعالا هذخأ جان انم اجن ناف انرخآ دنع نم کلهن یتح اخسرف غلبن الف انفاتکأ نبکریل تفرصنا نئل هللاو



. بیغملل تلفط دق سمشلا هذه لعفت نأ هللا كدشنأ اربص لتقیف یتح نأشلا کلذ ناکف اهب انیمرف لیللا لوأ انلویخ انبکر لیللا قسغ اذإف نوعنتمم نالا اناف هذه انلیخ یلع مهلتاقنف انیشغ دق لیللا اذهو

نوذخأی يذلا هجولا سانلا فرعیو اعم نورشعلاو ةرشعلا ریستو هبحاص رظتنیو هحیرج انم لجرلا لمحیف لهم یلع نحنو ریسنو حبـصن حبصن ملو بهذی نیأ الو طقـسی نیأ الو ههجو لجر فرعی ملو اهدلو یلع مأ فقت مل ترکذ يذلا ناک ولو اضعب مهـضعب هیف عبتیف

. تیأر ام معن کنإف دادش نب ۀعافر هل لاقف روسأمو لوتقم نیب نحنو الا قاحللاو یبر ءاقل دـیرأ ینا دـیرت ام دـیرأ ینا ال ینانکلا هل لاقف کنم اهذـخآ مأ اهکـسمتأ هل لاقف ینانکلا یلع ۀـعافر لبقأ مث لاـق

یناوخإب(306)

(، 1 ) ملـسم نب دیمح (، 1 ) دادش نب ۀـعافر (، 1 ) لاو نب هللا دـبع (، 1 ) یلجبلا دادش نب ۀـعافر (، 1 ) قارعلا ۀلود ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) موصلا مایصلا ، (، 1 ) كالهلا (، 1 ) ةالصلا

هیلإ عفد مث دشرت نا کل بحأ ینا ال هللاو اما ایندلا قارف هرکتو ءاقبلا يوهتو ایندـلا قرو دـیرت تنأو ةرخآلا یلإ ایندـلا نم جورخلاو . مدقتسیل بهذو ۀیارلا

نودانتی ماشلا لهأ ذخاو هیلع سبتحا یتح هدشانی هب لاز امف ۀکلهتلا یلإ كدیب قلت الو هللا کمحر ۀعاس انعم لتاق رمحأ نبا هل لاقف اناعجـش اناسرف نولتاقیو ةدیدش ۀکوش یلع نومدقیف مهیلع نومدـقی اوذـخاف لیللا لبق مهنم اوغرفاف مهیلع اومدـقاف مهکلهأ دـق هللا نا

. ءاسملا لبق ینانکلا لتقو ادیدش الاتق ءاشعلا یتح مهولتاقف مهنم اونکمتیف نیرجضمب مهل اوسیلو لجر طقس مهیف سیل اولاقف لاجر مهنم مهیلإ جرخف ةدنک نم دحأ مکیف له ماشلا لهأ ای لاقف ریغص مالغ دمحم هنبا هعمو يدنکلا زیزع نب هللا دبع جرخو

. يدنکلا زیزع نب هللا دبع اناف ۀفوکلاب مکموق یلإ هب اوثعباف مکیخأ مکنود مهل لاقف ءالؤه نحن معن هللا ناک مهلثمبو اداتوأ ضرألاو ارون دالبلل اوناک نیذـلا یناوخإ عراصم نع بغرا هللاو ال مهل لاقف نمآ کنإف انمع نبا تنأ هل اولاقف

. هیبأ رثأ یف یکبی هنبا ذخاف لاق رکذی اورأو هرثأ یف هءاکبو هنبا عزج نم اوأر امل نویمأشلا هموق هدشانو تنأ تنکل اذإ یبر ۀعاط نم يدنع رثآ ناک ائیش نأ ول ینب ای لاقف

یتح لتاقف ءاسملا دنع مهفـص یلع دشف هموق هنم هیلإ جرخ يذلا بناجلا لزتعا مث اوکبو اوعزج یتح ةدـیدش ۀـقر هنبالو هل نویمأشلا . لتق

رحز نب ملسم ینثدح لاق جیدح نب لیضف ینثدح فنخم ) وبأ لاق )(307)

(4 ) لتقلا (، 2 ) ماشلا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص اوناک دقو تصقن نا لجر ۀئام نم صقنت املق ۀعامج یف ءاقلب ۀیار هعمو ءاسملا دنع مهیلإ یـشم يریمحلا دیز نب بیرک نا ینالوخلا

هللاو مکبر یلإ اوحور هللا دابع لاقف نادمهو ریمح نم الاجر هیلإ عمجو يریمحلا مهل لاقف یسمأ اذإ عنـصی نا ۀعافر دیری امب اوثدحت ناو مهایند یلإ هنم اوجرخ ام یلإ اوعجری نا نودیری مکنم ۀفئاط نا ینغلب دق هنا هیلإ ۀبوتلاو هللا ءاضر نم فلخ ایندـلا نم ئـش یف ام لثم انیأر اولاقو هوباجأف یناوخإ دراوم درأ یتح يرهظ ودـعلا اذـه یلوأ ـال هللاوف اـنا اـماف مهاـیاطخ یلإ اوعجر مهاـیند یلإ اونکر مه

. موقلا نم اند یتح هتیارب یضمو کیأر انا مهبحاص هل لاقف نونمآ مکنا مهل لاقف هوربخأف مهلأسف مهنم اندف ۀینادمه وأ ۀیریمح ۀیارلا هذه يرأل ینا هللاو عالکلا يذ نبا لاقف یف ینزملا کلام نب لاله نب ۀفیذح نب ریحـص یـشمو اولتق یتح موقلا اولتاقف ةرخآلا نامأ بلطن انجرخ امناو ایندلا یف نینمآ انک دق

. ۀنیزم نم نیثالث



متبغر امیف اودـهزت الو مکل یقبت اهنإف ال هللا یلإ اهنم متجرخ یتلا ایندـلا یلإ اوعجرت الو مکیقال هنإف هللا یف توملا اوباهت مهل ال لاقف . اولتق یتح اولتاقف اوضم مث مکل ریخ هللا دنع ام هللا باوث نم هیف

یلإ هعفدف هسفن یلع نیعی حـیرج ال لک یلاو هبرقع دـق لجر لک یلإ ۀـعافر رظن مهرکـسعم یلإ ماشلا لهأ عجرو سانلا یـسمأ املف ریمن نب نیصحلا حبـصأو هعطق الا ربعمب رمی یـضم ال مث رباعملا عطقو روباخلا ربعف رینینتلاب حبـصأ یتح اهلک هتلیل سانلاب راس مث هموق

ۀعافر فلخو عرسأف سانلاب راسو ادحأ مهراثآ یف ثعبی ملف اوبهذ دق مهدجوف ثعبف (308)

(1 ) لالهلا (، 1 ) ثاعبنإلا ثعبلا ، (، 2 ) لتقلا (، 1 ) توملا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) ریمن نب نیصح ثحبلا : حیتافمهحفص

… ناورم نبا کلملا دبع یتا

ناف هفرعی یتح هضبق طقـس دق عاتمب وأ هلمح طقـس دـق لجرب اورم اذإف سانلا نورتسی اسراف نیعبـس یف يدـبعلا ۀـیریوجلا ابأ مهءارو . هملعاف هیلع ثعب یغتبا وأ بلط

لسرأو یلوألا ةرملا یف مهیلإ ثعب ناک ام لثم فلعلاو ماعطلا نم رفز مهیلإ ثعبف ربلا بناج نم ایسیقرقب اورم یتح کلذک اولازی ملف فلعلاو ماعطلا نم بحأ ام مهنم ئرما لک دوز مث اثالث اوماقأف ةاساوملاو ۀـمارکلا مکل ناف متببحأ ام اندـنع اومیقأ لاقو ءاـبطألا مهیلإ

ۀبرخم نب ینثملا یقلتف فرـصناف سانلا یقل امب هوربخأف بارعالا هلبقتـساف تیه یلإ یهتنا یتح نامیلا نب ۀـفیذح نب دعـس ءاجو لاق یلع مهضعب سانلا ملسف هولبقتساف ۀیرقلا نم اند نیح اوجرخف مکلظأ دق ۀعافر نأ ریخلا مهءاج یتح اوماقأف هربخأف ءادودنـصب يدبعلا لبقاو ةرصبلا یلإ ةرصبلا لهأو نئادملا یلإ نئادملا لهأ فرصناف ۀلیلو اموی اهب اوماقأف مهناوخإ اوعانتو ضعب یل اهـضعب یکبو ضعب

. سوبحم راتخملا اذإف ۀفوکلا یلإ ۀفوکلا لهأ حتفلا ةراشبب ناورم نب کلملا دـبع یتا هنا یلهابلا زرحم نب مهدأ نع رباج نب دـیزی نب نمحرلا دـبع نع فنخم وبأ لاق ماشه ) لاق )

: لاق مث هیلع ینثأو هللا دمحف ربنملا دعصف لاق نب بیـسملا سأر تکرت فویـسلا ناو الا درـص نب نامیلـس ۀلالـض سأرو ۀنتف حقلم قارعلا لهأ سؤر نم کلهأ دـق هللا ناف دـعب اما لئاو نب رکب اخأ لاو نب هللا دبعو دزألا اخأ دعس نب هللا دبع نیلضم نیلاض نیمیظع نیسأر مهـسؤر نم هللا لتق دقو الا فیراذخ ۀبجن

ءالؤه دعب قبی ملف (309)

(، 1 ) لاو نب هللا دبع (، 1 ) نامیلا نب ۀفیذح (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یعازخلا درص نب نامیلس (، 1 ) قارعلا ۀلود ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ۀبابطلا بطلا ، (، 1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 1 ) لتقلا (، 2 ) ماعطلا (، 1 ) ۀبجن نب بیسم (، 1 ) زرحم نب مهدأ (، 2 ) ةرصبلا ۀنیدم

… نجسلا یف وهو راتخملا ۀباتک

. عانتما الو عافد هدنع دحأ رـشع نم رثکأ اذه مکیزاغل اودع هباحـصأل لاق مث ۀلیل ةرـشع سمخ نم اوحن ثکم راتخملا نا تثدـحو فنخم یبأ نع ماشه ) لاق )

. اهل انا نبذکت اهل ال انا اهل نمف مجر رماو مج لتقو ربه برضو رتن نعط نم رته أبن مکئیجی مث رهشلا نودو نیع نم مدق نیح دادش نب ۀعافر یلإ نسحلا یف وهو راتخملا بتک لاق دیلولا نب نابأ نع دیزی نبا نیـصحلا انثدـح فنخم ) وبأ لاق )اطخ ام انب یتلا ۀـینبلا برو اما اولفق نیح مهفارـصنا یـضر اوفرـصنا و نیح رجالا مهل هللا مظع نیذـلا بصعلاب ابحرمف دـعب اـما ةدرولا

حاورأ عم هحور لعجف هللا هافوتو هیلع ام یضق دق نامیلس نا ایندلا کلم نم مظعأ هل هللا باوث ناک الا ةوتر اتر الو ةوطخ مکنم طاخ



شیجلا ریمأو نومأملا نیمألاو رومأملا ریمألا انا ینا نورـصنت هب يذـلا مکبحاصب نکی ملو نیحلاـصلاو ءادهـشلاو نیقیدـصلاو ءاـیبنألا هیبن ۀنـسو هللا باتک یلإ مکوعدأ اورـشبتساو اورـشباو اودعتـساو اودعأف راتوألا نم دیقملاو نیدـلا ءادـعأ نم مقتنملاو نیرابجلا لتاقو

. مالسلاو نیلحملا داهج ءافعضلا و نع عفدلاو تیبلا لهأ ءامدب بلطلا یلاو ملسو هیلع هللا یلص دمحم نب میهاربإو دـیزی نبا هللا دـبع کلذ غلبف راتخملا رمأ نم اذـهب اوثدـحت ساـنلا نا یـسبعلا ریهز وبأ ینثدـحو فنخم ) وبأ لاـق )

. هاذخأف راتخملا ایتأ یتح سانلا یف اجرخف یلتقلا یلع فقوو ۀیزغ نب هللا دبع لاق فارـصنالل انأیهت امل لاق ملـسم نب دیمح نع دشار یبأ نب نامیلـس ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )

هللا مکمحری لاقف (310)

(2 ) لتقلا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 1 ) دادش نب ۀعافر (، 1 ) دمحم نب میهاربإ ثحبلا : حیتافمهحفص ودـعلا یلإ عوجرلا اودارأ دـق نیرـشع نم وحن یف ۀـیزغ نب هللا دـبع اذإ انحبـصأو انرـس املف لاق انررفو انبذـکو متربصو متقدـص دـقف

ام ریخب لازن اناصقنو ال الولف انودیزت نا هللا مکدـشنن مهل اولاقف سانلا ۀـعامجو رمحألا نب فوع نب هللا دـبعو ۀـعافر ءاجف لاتقتـسالاو عم لحر نایفـس نب ةدیبع هل لاقی ۀنیزم نم لجر ریغ مهودر یتح مهنودـشانی کلذـک مهب اولازی ملف تاینلا يوذ نم مکلثم انیف ناک

. لتق یتح مهبراضی هفیسب دشف ماشلا لهأ یقل یتح فرصنا هنع لفغ اذإ یتح سانلا فرصنیل بهذ املف یل اقیدص ینزملا کلذ ناک لاق يدزألا ملـسم نب دیمح نع يدزألا دیزی نب نیـصحلا ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )

لاق هب هللا دـیرأ ینلأست يذـلا اذـهو هک ءاتیإ یلع قحلا نم کل تیأر الا ایندـلا نم ائیـش ینلأستل نکت مل کـنا اـما لاـقف هللا هتدـشان تیقلف لاق موقلا یقل نیح عنـص فیک هنع ینثدـحی اناسنا یقلأ نأ نم یلإ بحأب ئـش ناک ام هللاوف لاق لتقف موقلا یقل یتح ینقرافف

دعب ةدرولا نیع موی تیأر ام بجعأ لاقف مویلا کلذ رکذ يرج اننیب ثیدح يرجف ۀکمب يدزألا ناج ردحلا نب ءزج نبا کلملا دبع : لوقی وهو هبرقع دقو هیلإ یهتناف لاق هوحن انجرخف هفیسب یلع دش یتح لبقا الجر نا موقلا كاله

الو مکفرعأ نا بحأ لاق ال نمم انلقف لاق مدآ ینب نم لاق تنأ نم هل انلقف لاق رـساو يدـبأ مهللا کـناوضر رفأ * هللا یلإ هللا نم ینا لاق سانلا دشأ نم ذئموی وهو لاق رایخلا ینب نم يدزألا نصحم نب ورمع نب نامیلس هیلإ لزنف لاق مارحلا تیبلا یبرخم ای ینوفرعت نا

هللاوف لاق هولتقف بناج لک نم هیلع سانلا دشو لاق هبحاص نخثأ امهالکف (311)

(1 ) ۀعامجلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) نصحم نب ورمع (، 1 ) ملسم نب دیمح (، 1 ) ۀمرکملا ۀکم ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص کلذ هل ال تلقف ۀـبارق هنیبو کنیبأ لاقف يانیع تعمد هملع ملعا نا بحأ تنکو یل رکذ املف لاـق هنم دـشأ وه طـق ادـحاو تیأر اـم

. ۀلالض یلع لتق رضم نم لجر یلع یکبتأ کعمد هللا أقرا یل ال لاقف اخأو ادو یل ناک رضم نم لجر لخدـم هللا کلخدأو نیمآ تلق هلخدـم هللا کلخدأ یل لاقف يدـهو هبر نم ۀـنیب یلع لتق هنکلو ۀلالـض یلع لتق ام هللاو تلق ال لاـق يدـحإ یهو نادـمه یـشعأ لوق کلذ یف - رعـشلا نم لیق امم ناـکو ماـقو تمق مث اـعمد هیلع کـل هللا أـقرأ ـال مث ریمن نب نیـصح

. نامزلا کلذ یف نمتکی نک تامتکملا امف بصان کقارف نم ینارع مهل ادـصقم * تلز امو اوجـش یل تلز امو بناجم بیبح نم انع تیبحف بلاغ * مأ ای کـنم لاـیخ ملأ

بئاقحلا ایر حشکلا یط ۀفیطل اشحلا * ۀـموضهم ءافیه انل تءارت بعارخلا ماسولا ضیبلا عم انیلإ یحـضلا * یف کلاتفنا سنا سنا ال کلتف بجاحب تنضو اهنم بجاح ادب هلوحو * باحـسلا اهاشغت املف بئاحـسلا نیب لکنت یحـضلا سمـشک اهبابـش * دور ءارغ ۀلتبم

بعاوکلا تارـصعملا یفاصت بحو هرکذو * بابـشلا هللا دـعبی الو بقاـصت مل ۀـلخ نم اـهب ببحاـف ینملاو * یل يوجلا یهو يوهلا يوقتلاب لسوت بصانملا میرک تابخم ۀئیزر رکاذـل * نهـسنأ مل ناو ینإف براقملا نیدـخلل ایقـسو اباعل انباتع * نم هتببحأ ام دادزیو



لاقو ایندلا نع یلخت بتارملا عیفرلا هللا یلإ باتو اهب * سبتلی ملف ایندلا نع یلخو بساک باسکت ریخ هلالا يوقتو اقداص * هللا یلإ بیآب تییح ام اهیلإ تسلف اهتحرطأ *

(312)(1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 2 ) لالضلا (، 2 ) لتقلا ثحبلا : حیتافمهحفص

مه موقب بکابکلا ءومجلا یف دایز نبا یلإ ارئاس * ۀـیوثلا وحن ههجوف بغارب اهیف نوعاسلا هل یعـسیو هدـقف * سانلا ربکی امیف انأ امو نم مهو اوراسف بطاخملا ریمألل اوبیجتسی ملو هبـسح * ۀحلط نبا يأر یکرات اوضم بجانم ةارـس داجنأ تیلاصم یهنلاو * ۀیقتلا لهأ

فکألا رذت ۀینامی بضاوق ضیبب مهوسحف مهیلإ الـصاف * شیجلا ةدرولا نیعب اوقالف بئات سمألاب رج امم رخآو یقتلا * سمتلم نیب مهتارس تدیبأ یتح اوحرب امف بناج لک نم رحبلا جومک عومج هدعب * ماشلا نم عمج مهءاجف بهالس تابرقم قاتع لیخب ةراتو * الدجم سیئرلا یعازخلا یحضأو بئانجلاو ابصلا حیر مهرواعت اوحبصأف * یعرـص ربصلا لهأ ردوغو بئاصع ریغ مث مهنم جنی ملف *

نب دیزو دلاخو * دیلولاو رشب نب ورمعو بئاتکلا يداه یمیتلاو ةاونش هموق * سرافو خمش ینب سأرو براحیو ةرم لتاقی مل ناک * وذو مهمیعز * بیـصأ دـق موق لک نمو بساکملا میرک لکنی مل دـش اذإ عیـشم * لک نادـمه نم براضو بلاـغ نب سیلحلاو رکب نم عجشأل ارماع * رمدی موی ادیعس ناو بئاص ۀنـس الا فارطأب نعطو هعقو * ماهلا قلفت برـض ریغ اوبأ بقاث دجملا ةورذ یف بسح

مادخ نع تدبأ ضیبلا ذإ انتامحو * انناسرف ندعبی الف بکاس مهسأ لک ایاور متیقـس هلهأو * قارعلل شیج ریخ ایف بثاوم انردب ثیل براوضلا ثویللاک اروث نیلحم ۀباصع * اوراثأ یتح اولتق امو بعاوشلا يدحإل اموی یتف لکو ۀتیم * مرکأ لتقلاف اولتقی ناف بعاوکلا

(313)(1 ) ۀیقتلا (، 1 ) توملا (، 1 ) ربصلا (، 1 ) برضلا (، 2 ) لتقلا (، 2 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 1 ) ماشلا (، 1 ) قارعلا ۀلود ثحبلا : حیتافمهحفص

… هلتق دعب درص نب نامیلس باحصأ یلإ راتخملا ۀباتک

نب لیضف نأ فنخم یبأ نع دمحم ) نب ماشه رکذ ) رخالا عیبر رهـش یف نیباوتلا نم ةدرولا نیعب هعم لتق نمو درـص نب نامیلـس لتقو دعب امأ راتخملا مهیلإ بتک اومدق امل درص نب نامیلس باحـصأ نأ دنه ینب نم ریثک نب لیعامـسإو ورمع نبا ةدیبع نع هثدح جیدخ ةوطخ اوطخت ملو ۀبقع اوعطقت ملو ۀقفن اوقفنت مل مکنا نیلحملا داهجو نیطـساقلا ۀـقرافمب رزولا مکنع طحو رجالا مکل مظعأ هللا ناف

امیف تدرج دق مکیلإ تجرخ دق ول یناف اورشبأف فیعضتلا نم هللا الا هیصحی ام ال یلإ ۀنسح اهب مکل بتکو ۀجرد اهب مکل هللا عفر الا الو يدتهاو مکنم براق نمب هللا بحرف اماؤتو اذف مهتلتقو اماکر هللا نذإب مهتلعجف هللا نذإب فیسلا مکودع یف برغملاو قرـشملا نیب

. يدهلا لهأ ای مالسلا یبأو یصع نم الا هللا دعبی ۀعافر باتکلاب یتأف ۀناطبلاو ةراهظلا نیب امیف هتوسنلق یف هلخدأ دق سیقلا دبع نم سیل ینب نم ورمع نب ناحیس باتکلا اذهب مهءاجف

یلجبلا دادش نب هللا دبعو یسمحألا طیمـش نب رمحاو سنا نبا دیزیو نامیلا نب ۀفیذح نب دعـسو يدعلا ۀیبرخم نب ینثملاو دادش نبا . كرسی ثیح نحنو باتکلا انأرق دق هل لق اولاقف لماک نبا هیلإ اوثعبف باتکلا مهیلع أرقف لماک نب هللا دبعو

یناف اذه اودیزت مهل ال لاقو هل ۀعیشلا عامتجاب رسف هب هیلإ لسرأ امب ربخأف نجسلا هیلع لخدف هاتأف انلعف کجرخن کیتأن نا تئش ناف (314)

نب لیعامسإ (، 1 ) دادش نب هللا دبع (، 1 ) نامیلا نب ۀفیذح (، 1 ) یناثلا عیبر رهش (، 2 ) یعازخلا درص نب نامیلـس ثحبلا : حیتافمهحفص (2 ) لتقلا (، 1 ) دمحم نب ماشه (، 1 ) ریثک

تسبح دق یناف دعب امأ هیلإ بتکو باطخلا نب رمع نب هللا دبع یلإ ایبرز یعدی امالغ ثعب دق راتخملا ناکو لاق هذه یمایأ یف جرخا کفطلب امهیدیأ نم ینـصلخی نأ هللا یـسع افیطل اباتک نیملاظلا نیذه یلإ هللا کمحری یف بتکاف ۀبذاک انونظ ةالولا یب نظو امولظم



رهـصلا نم دیبع یبأ نب راتخملا نیبو ینیب يذلا امتملع دـقف دـعب اما رمع نب هللا دـبع امهیلإ بتکف کیلع مالـسلاو کنمبو کتکربو امکیلع مالـسلاو اذـه یباتک یف نا رظنت نیح هلیبس امتیلخ اـمل اـمکنیبو ینیب اـم قحب اـمکیلع تمـسقأف دولا نم اـمکنیبو ینیب يذـلاو

هاتأف هسفنب هنونمـضی ءالفکب راتخملل اوعد رمع نب هللا دبع باتک ۀـحلط نب دـمحم نب میهاربإو دـیزی نب هللا دـبع یتأ املف هللا ۀـمحرو مهنم ةرـشع هنمـض مهلک ءالؤه نامـضب عنـصت ام دیزی نبا هللا دـبعل میور نب دـیزی نب ثراحلا نب دـیزی لاقف ریثک هباحـصأ نم سانأ

الا هلا يذلا ال هللااب هافلحف ۀحلط نب دمحم نب میهاربإو دیزی نب هللا دبع هب اعدو هونمـض املف کلذ لعفف مهرئاس عدو نیفورعم افارـشأ اهرحنی هندـب فلأ هیلعف لعف وه ناف ناطلـس امهل ناک ام امهیلع جرخی الو ۀـلئاغ اـمهیغبی ـال میحرلا نمحرلا ةداهـشلاو بیغلا ملاـع وه

ییحی ینثدحف فنخم ) وبأ لاق ) اهلزنف هراد ءاجف جرخ مث کلذب امهل فلحف رارحأ مهاثنأو مهرکذ مهلک هکیلاممو ۀبعکلا جاتر يدل اما هذه مهنامیاب مهل یفأ ینأ نوری نیح مهقمحأ ام هللا مهلتاق لوقی کلذ دعب راتخملا تعمس لاق ملسم نب دیمح نع یـسیع یبأ نب

وه يذلا یتآو هیلع تفلح ام عدا نا اهنم ریخ وه ام تیأرف نیمی یلع تفلح اذإ یل یغبنی هنإف هللااب مهل یفلح (315)

(1 ) ةداهشلا (، 2 ) رمع نب هللا دبع (، 2 ) دمحم نب میهاربإ (، 2 ) دیزی نب هللا دبع (، 1 ) باطخلا نب رمع ۀفیلخلا ثحبلا : حیتافمهحفص

… ریبزلا نبا ءاعد

ۀندب فلا نمث امو ۀقـصب نم یلع نوهأ وهف ۀندب فلأ يده اماو ینیمی رفکأو مهنع یفک نم ربخ مهیلع یجورخو ینیمی رفکأو ریخ . ادبأ اکولمم کلمأ مل مث يرمأ یل بتتسا دق هنأ تددول هللاوف یکیلامم قتع اماو ینلوهیف

سانلا هل عیابی ناکو هب یضرلا یلع اهیأر قفتاو هیلع تعمتجاو ۀعیـشلا هیلإ فلتخا نجـسلا نم هجورخ دنع هراد راتخملا لزن املو لاق دادش نب هللا دبعو ینایتفلا دادش نب ۀعافرو طیمـش نب رمحاو سنأ نب دـیزیو يرعـشألا کلام نب بئاسلا رفن ۀـسمخ نجـسلا یف وهو ثعبو ۀحلط نب دمحم نب میهاربإو دـیزی نب هللا دـبع ریبزلا نبا لزع یتح دتـشیو يوقی هرمأو نورثکی هباحـصأ لزت ملف لاق یمـشجلا

. ۀفوکلا یلإ امهلمع یلع عیطم نب هللا دبع ینب اخأ عیطم نب هللا دبع ریبزلا نبا اعد لاق ماشه نب ثراحلا نب نمحرلا دبع نب رمع نع ریهز نب بعقصلا ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )یبأ نب هللا دبع نب ثراحلا ثعبو ۀـفوکلا یلع عیطم نب هللا دـبع ثعبف یموزخملا ۀـعیبر یبأ نب هللا دـبع نب ثراحلاو بعک نب يدـع یبأ نبا امأف اریـست الف حـطانلاب ۀـلیللا رمقلا نا ناذـه ای امهل لاقف امهیقلف يریمحلا ناسیر نب ریحب کلذ غلبف لاـق ةرـصبلا یلع ۀـعیبر لاق احطبو احطن هللاو یقلف لاق حطنلا الا بلطن لهو هل لاقف عیطم نب هللا دبع امأو ملسف هلمع یلإ صخـش مث اریـسی ماقأف هعاطأف ۀعیبر

. لوقلاب لکوم ءالبلا ورمع لوقی یلع ثعب نم لاـقف اـیالبلا یلع ـالامع ثعب ریبزلا نبا نأ ناورم نب کـلملا دـبع غلب ماـشه نب ثراـحلا نب نمحرلا دـبع نب رمع لاـق

ةرصبلا(316)

دمحم نب میهاربإ (، 1 ) دادش نب هللا دـبع (، 1 ) دیزی نب هللا دـبع (، 2 ) ۀعیبر یبأ نب هللا دـبع (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) قتعلا (، 1 ) دادش نب ۀعافر (، 2 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 1 ) کلام نب بئاسلا (، 1)

… عیطم نب هللا دبع مودق

هللا دبع اولاق ۀفوکلا یلع ثعب نم لاق مث سلجو افوع ثعب فوع يداوب رح لاق ال ۀـعیبر یبأ نب هللا دـبع نب ثراحلا اهیلع ثعب لیقف كاذ لاق ریبزلا نب بعـصم هاخأ ثعب اولاق ۀـنیدملا یلع ثعب نم لاق رفی نأ هرکی امو عاجـشو طقـسی اـم اریثکو مزاـح لاـق عیطم نب



. هتیب لهأ لجر وهو دهنلا ثیللا هللا دبعل لاقف ناضمر رهش نم نیقب سمخل سیمخلا موی ۀنس 65 ناضمر یف ۀفوکلا عیطم نب هللا دبع مدقو فنخم وبأ لاق ماشه ) لاق )

ۀمارک هیلع کـبف ریبزلا نب هللا دـبع نینمؤـملا ریمأـب تقحل ناو كاوـثم تمرکأو کتبحـص تنـسحأ یعم مقت نأ تببحأ نا دـیزی نب نبا یلع رـسکو ۀـنیدملا مدـق یتح میهاربإ جرخف نینمؤملا ریمأب قحلا ۀـحلط نب دـمحم نب میهاربإل لاقو نیملـسملا نم هلبق نم یلعو

سایا هتطرـش یلع ثعبو جارخلاو ةالـصلا یلع ۀفوکلا یلع عیطم نبا ماقأو لاق ریبزلا نبا هنع فکف ۀـنتف تناک امنا لاقو جارخلا ریبزلا . بیرملا یلع ةدشلاو ةریسلا نسحی نا هرمأو یلجعلا براضم نب

ریبزلا نب بعصم لتق دهـشو نامزلا کلذ كردأ دق ناکو يدزألا دیرد نب ثراحلا نب هللا دبع نبا ةریـصح ینثدحف فنخم ) وبأ لاق ). هیلع ینثأو هللا دمحف ربنملا دعصف عیطم نب هللا دبع مدق ثیح دجسملا دهاشل ینإ لاق

مکنع مکئیف لضف لمحأ ناو ال مکئیف ۀیابجب ینرمأو مکروغثو مکرـصم یلع ینثعب ریبزلا نب هللا دـبع نینمؤملا ریمأ ناف دـعب اما لاقو نبا نامثع ةریسبو هتافو دنع اهب یصوأ یتلا باطخلا نب رمع ۀیصوو مکنم یضرب الا

(317)هللا دبع (، 1 ) ۀعیبر یبأ نب هللا دبع (، 2 ) كرابملا ناضمر رهش (، 3 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) باطخلا نب رمع ۀفیلخلا ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) هورکملا ۀیهارکلا ، (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) دمحم نب میهاربإ (، 2 ) ریبزلا نب هللا دبع (، 1 ) ثراحلا نب ینومولت الو مکسفنأ اومولف اولعفت الاو مکئاهفـس يدیأ یلع اوذخو اوفلتخت الو اومیقتـساو هللا اوقتاف نیملـسملا یف اهب راس یتلا نافع

. يرعشألا کلام نب بئاسلا هیلإ ماقف باترملا رعصألا أرد نمیقألو یصاعلا میقسلاب نعقوأل هللاوف انیف الا مسقی ناو ال انع انئیف لضف لمحت نا یضرن انا ال كدهشن اناف اناضرب الا انع انئیف لضف لمحت نا ال كایإ ریبزلا نبا رمأ اما لاقف یف نامثع ةریـس یف انل ۀجاح الو هیلع هللا ۀـمحر کله یتح هذـه اندالب یف اهب راس یتلا بلاط یبأ نب یلع ةریـسب الا انیف راسی ناو ال

ناک ال دقو ارض انیلع نیتریسلا نوهأ تناک ناو انئیف یف باطخلا نب رمع ةریـس یف الو يوهو ةرثإ تناک امنا اهنإف انـسفنأ یف الو انئیف . اریخ سانلا اولأی

اهومتببحأ ةریـس لکب مکیف ریـسن عیطم نبا لاـقف هلوق لـثم اـنلوقو هیأر لـثم اـنیأر ربو کـلام نب بئاـسلا قدـص سنا نب دـیزی لاـقف موقأ نا دیرأل یناو تمق دـقل هللاو اما نوملـسملا کمدـعی بئاس ال ای اهلـضفب تبهذ يدـسألا سنا نب دـیزی لاقف لزن مث اهومتیوهو

. عیطم نبا یلإ براضم نب سایا ءاجو انتعیش نم سیل رصملا لهأ نم الجر هیلع درلا یلو هللا نا بحأ امو کتلاقم اوحن هل لوقأف یتح کنجـس یف هسبحاف كءاج اذإف کتأیلف هیلإ ثعباف راتخملا نمآ تسلو راتخملا باحـصأ سؤر نم کـلام نب بئاـسلا هل لاـقف

ۀمادق نب ةدئاز عیطم نبا هیلإ ثعبف لاق رـصملاب بثو دق هناکو هل عمجتـسا دق هرما نا ینتربخف ینتتأ دق ینویع ناف سانلا رمأ میقتـسی رماو هبایثب اعدف ریمألا بجأ الاقف هیلع الخدف نادمه نم یمسربلا هللا دبع نب نیسحو

(318)(1 ) قیدصتلا (، 3 ) کلام نب بئاسلا (، 1 ) ۀمادق نب ةدئاز (، 1 ) بلاط یبأ نب یلع (، 1 ) باطخلا نب رمع ۀفیلخلا ثحبلا : حیتافمهحفص

. یلاعتو كرابت هللا لوق أرق کلذ ۀمادق نب ةدئاز يأر املف امهعم باهذلل شخشختو هتباد جارساب (. نیرکاملا ریخ هللاو هللا رکمیو نورکمی كوجرخی و وأ كولتقی وأ كوتبثیل اورفک نیذلا کب رکمی ذإو )

دبع لوق لثمت مث ةدیدش ۀـفقفق دـجأل ینا تکعو دـق الا ینارأ ام ۀـفیطقلا یلع اوقلأ لاق مث هنع هبایث یقلأ مث سلجف راتخملا اهمهفف . يدزألا لهص نب يزعلا

انأ امأ ۀمادق نب ةدئاز هل لاقف اهیلع انأ یتلا یلاح هاملعأف عیطم نبا یلإ اعجرا اوباهی مل ۀهیرکلا اوتأی ملو مهادـن * اوکرت رـشعم ام اذإ . کل ریخ هنإف هدنع ینرذعاف نادمه اخأ ای تنأو لعافف



ام هیضری ام اذه نع غلبأ مل انأ نا هللاو یسفن یف تلق لاق هللا دبع نب نیسح نع ینادمهلا میعن نب لیعامسإ ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )هباحصأ اذإف هدنع نم انجرخف بحت ام لک هغلبأو كرذع عیطم نبا دنع عنـصأ انا معن هل تلقف لاق ینکلهیف ادغ رهظی نأ نم نمآب انأ

ۀیآلا کلت تأرق نیح کلوق تمهف دق ینا امأ ۀـمادق نب ةدـئازل تلقف عیطم نبا وحن انلبقأف لاق ةریثک ۀـعامج مهنم هراد یفو هباب یلع يذلا تیبلا لثمت نیح تملعو هتباد جرـسأو هبایث سبل دق ناک ام دعب انعم جورخلا نع ۀطبث یه اهنأ تملع دقو اهب تدرأ ام تملعو

. هیتأی نل هناو همهفت نأ تدرأ ام کنع مهف دق هنا كربخی دارأ امنا لثمت قفشم کنأ تملع دقلو هناهرکت ائیش هنع الو کنع غلبأل تنک ام هللاوف فلحت هل ال تلقف کلذ نم ائیش دارأ نوکی نأ یندحاجف لاق

هل دجت هیلع (319)

(3 ) ۀمادق نب ةدئاز ثحبلا : حیتافمهحفص

… ءاقرو نب ۀفیلخ ةراسم

یف مهعمجی ذخأف هباحصأ یلإ راتخملا ثعبو لاق هنع یهلو انقدصف هاوکشو هتلعب هانربخأف عیطم نبا یلإ انلبقأف همع نبال ءرملا دجی ام حیرـش نبا نمحرلا دبع هل لاقی فرـشلا میظع ناکو مابـش نم هباحـصأ نم لجر ءاجف مرحملا یف ۀـفوکلاب بثی نا دارأو هلوح رودـلا

رعس لزنم یف اوعمتجاف یمـشجلا کلام نب ۀمادقو يدنکلا دارج نب دوس الاو یفنحلا رعـس یبأ نب رعـسو يروثلا ذقنم نب دیعـس یقلف . لاق مث هیلع ینثأو هللا دمحف یفنحلا

مدق امب هربخنلف ۀیفنحلا نبا یلإ انب اوضهناف مأ ال ۀیفنحلا نبا انیلإ هلـسرأ يردت الو هانعیاب دـقو انب جرخی نأ دـیری راتخملا ناف دـعب اما نم اندـنع رثأ ایندـلا رمأ نم ئـش نوکی نأ یغبنی ام هللاوف هانبنتجا هنع اناهن ناو هانعبتا هعابتا یف انل صخر ناف هیلإ اناعد اـمبو هب اـنیلع

نباب اوقحلف اوجرخف مهمایأ نم اوجرخی نأ یلع مهیأر عمجاف تئش اذإ انب جرخا تقفوو تبصأ دقف هللا كدشرأ هل اولاقف اننید ۀمالس . هیلع مه امو مهلاح نع هوربخف سانلا لاح نع مهلأس هیلع اومدق املف حیرش نب نمحرلا دبع مهماما ناکو ۀیفنحلا

ۀینالع مأ یه رـسف لاق ۀجاح کیلإ انل نا ۀیفنحلا نبال انلق لاق يدنکلا دارج نب دوسألا نع ءاقرو نب ۀفیلخ ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )ینثأو هللا دمحف ملکتف حیرـش نب نمحرلا دبع أدبف هیلإ انمقف اناعدـف ابناج یحنت مث الیلق ثکمف لاق اذإ ادـیورف لاق رـس لب انلق ال لاق نوبغم الا مکقح لهجی الف ۀـمألا هذـه یلع مکقح مظعو ةوبنلاب مکفرـشو ۀلیـضفلاب هللا مکـصخ تیب لهأ مکنإف دـعب اما لاق مث هیلع

دق بیصنلا سوسخم يأرلا (320)

(1 ) لهجلا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص هنأ انل معزی دیبع یبأ نب راتخملا انیلع مدق دقو نوملسملا اهب مع دقف اهب مکـصخ دق ام ۀبیـصم تمظع هیلع هللا ۀمحر نیـسحب متبـصأ یلع هانعیابف ءافعضلا نع عفدلاو تیبلا لهأ ءامدب بلطلاو ملسو هیلع هللا یلص هیبن ۀنـسو هللا باتک یلإ اناعد دقو مکئاقلت نم انءاج دق

ادـحاو ادـحاو انملکت مث هانبنتجا هنع انتیهن ناو هانعبتا هعابتاب انترمأ ناف هل انبدـنو هیلإ اناعد ام کل رکذـنف کیتأن نأ انیأر انا مث کلذ . لاق مث ملسو هیلع هللا یلص یبنلا یلع یلصو هیلع ینثأو هللا دمح انغرف اذإ یتح عمسی وهو انبحاص هب ملکت امم وحنب

انتبیـصم نم مترکذ ام امأو دمحلا هللف میظعلا لضفلا وذ هللاو ءاشی نم هیتؤی هللا ناف لضف نم هب هللا انـصصخ امم مترکذ ام اماف دعب اما اهب عضوو هدنع موق تاجرد اهنم ناک امب عفر هل هللا اهادهأ ۀمارکو هیلع تبتک ۀمحلم یهو میکحلا رکذلا یف ناک کلذ ناف نیـسحب هللا نأ تددول هللاوف انئامدـب بلطلا یلإ مکاعد نم ءاعد نم مترکذ ام اـماو ارودـقم اردـق هللا رمأ ناـکو ـالوعفم هللا رمأ ناـکو نیرخآ لاق دـق انل نذا دـق لوقن نحنو هدـنع نم انجرخف لاـق مکلو یل هللا رفغتـسأو اذـه یلوق لوقأ هقلخ نم ءاـش نمب انودـع نم اـنل رـصتنا



دق انک نمم انمودقل نورظتنی ۀعیـشلا نم سانأو انئجف لاق اولعفت لاقل ال هرک ولو هقلخ نم ءاش نمب انودع نم انل رـصتنا هللا نأ تددول نا یـشخو هیلع کلذ قشف انجرخم راتخملا غلب ناک دـقو انناوخإ نم انیأر یلع ناک نمم انـسفنأ تاذ یلع هانعلطأو انجرخمب هاـنملعأ

کلذ أیهتی ملف انمودق لبق مهب ضهنی نأ یلع مهدارأ دق ناکف هنع ۀعیشلا لذخی رمأب هیتأن (321)

(1 ) ضوهنلا (، 1 ) ۀفیرشلا ۀیوبنلا ۀنسلا (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص یبنلا یلع ةالصلا ثحبلا : حیتافمهحفص دقف اوباجناو اوضرتعاو اوباهو اوبک مه ناو اوبانأو اولبقأ اوباصأ مه ناف اوباـخو اوریختو اوباـترا مکنم اریفن نإ لوقی راـتخملا ناـکف هل مهل لاقف مهلاحر یلإ مهلوخد لبق راتخملا یلع اولخد یتح مهلحاور یلع موقلا لبقا یتح ئش ةدایزو ارهـش الا نکی ملف اوباخو اوربث

. کترصنب انرمأ دق هل اولاقف متبتراو متنتف دقف مکءارو ام اوملعی نا اوبحأ مکنم ارفن نا ۀعبـشلا رـشعم ای لاقف ابیرق هنم ناـک نم مهنم هل عمجف ۀعیـشلا یلإ اوعمجا قاحـسإ وبأ اـنا ربکأ هللا لاـقف

هب تمدـق امع هولأسف یبتجملا یبنلا اشاح یـشمو یـشط نم ریخ نبا یـضترملا بیجنلاو يدـهلا ماما یلإ اولحرف هب تئج اـم قادـصم تیب لهأ ءامدـب بلطلاو نیلحملا لاتق نم هیلإ مکتوعد امیف یتعاطو یعابتاب مکرمأو هلیلخو هلوسرو هریهظو هریزو ینا مهأـبنف مکیلع

. لاق مث هیلع ینثأو هللا دمحف حیرش نب نمحرلا دبع ماقف نیفطصملا مکیبن انبرح نع هانلأسف یلع نب يدهملا یلع انم دقف ۀماع انناوخإ عیمجلو ۀصاخ انسفنأل تبثتسن نا انبجأ انک دق اناف ۀعیـشلا رـشعم ای دعب اما

بهذأ دق انرودص ۀحرـشنم انـسفنأ ۀـبیط انلبقأف هیلإ اناعد ام یلإ هتباجاو هترزاومو هترهاظمب انرمأف اهنم راتخملا هیلإ اناعد ام نعو هذـه انمقو سلج مث اوبهأتو اودعتـساو مکبئاغ مکدـهاش کلذ غلبیلف انودـع لاتق یف انتریـصب انل تماقتـساو بیرلاو لغلاو کـشلا اـهنم هللا

. هیلع تبدحو ۀعیشلا هل تعمجتساف همالک نم وحنب انملکتف الجرف الجر هرما أیهت املف لاق راتخملا باجأ نم لوأ یبأو انا تنک لاق یبعشلا رماع نع یقرشملاو ۀلعو نب ریمن ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )


… جورخلل راتخملا أیهت

کلاتق یلع نوعمتجم ۀفوکلا لهأ فارشا نا دادش نب هللا دبعو لماک نب هللا دبعو سنا نب دیزیو طیمـش نب رمحا هل لاق هجورخ اندو سیئب یتف هنإف انفلاخ نم فالخ انرـضی ناو ال انودـع یلع ةوقلا هللا نذإب انوجر رتشألا نب میهاربإ انرمأ یلع اـنعماج ناـف عیطم نبا عم

نیسحلا مدب بلطلا نم هب انرمأ يذلا هوملعاو هوعداف هوقلأف راتخملا مهل لاق ددعو زع تاذ ةریشع هلو تیصلا دیعب فیرـش لجر نباو ناف هیلإ كوعدنو کیلع هضرعن رمأ یف كانیتأ دق انا هل لاقف سنا نب دـیزی ملکتف یبأو مهیف اناو هیلإ اوجرخف یبعـشلا لاق هتیب لهأو یلثم ناو رتشألا نب میهاربإ مهل لاقف اروتسم كدنع نوکی نا بحن نحنو ۀحیصنلا هیف کیلإ انیدأ دقف هتکرت ناو کل اریخ ناک هتلبق

یلإ كوعدن امنا هل لاقف اممه قاقدلا راطخالا راغـصلا کئلوأ امنا سانلا بایتغاب هناطلـس یلإ برقتلا الو هتیاعـس الو هتلئاغ فاخت ال نع عفدـلاو نیلحملا لاتقو تیبلا لهأ ءامدـب بلطلاو هیلع هللا یلـص هیبن ۀنـسو هللا باتک یلإ ۀعیـشلا نم ـالملا يأر هیلع عمجأ دـق رمأ هللا قح تیعر نا هنم کیفو دیس وهو کله دق كابأ ناو بحم کظحل حصان و کل ینا هل لاقف طیمش نب رمحا ملکت لاق ءافعـضلا

. تام دق ارمأ کلذ نم تییحأو سانلا یف کیبأ ۀلزنم کل تداع هیلإ انتبجأ نا رمأ یلإ كانوعد دق فلخ یلإ هنوعدـی هیلع مهلک موقلا لبقاو يرحتف کل وأ کل ینب دـق هنا اهءارو بهذـم ـال یتلا ۀـیاغلا غلبت یتح ریـسیلا کـلثم یفکی اـمنا

نأ یلع هتیب لهأو نیـسحلا مدـب بلطلا نم هیلإ ینومتوعد اـم یلإ مکتبجأ دـق یناـف رتشـألا نب میهاربإ مهل لاـقف هیف هنوبغریو مهرمأ تنأ اولاقف رمالا ینولوت



(323)(1 ) كالهلا (، 1 ) توملا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) دادش نب هللا دبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) ۀفیرشلا ۀیوبنلا ۀنسلا ثحبلا : حیتافمهحفص

تکـسف هتعاطب انرمأ دقو لاتقلاب رومأملاو لوسرلا وهو يدهملا لبق نم انءاج دق راتخملا اذه لیبس کلذ یلإ سیل نکلو لهأ کلذل . اثالث ربغف لاق انیلع در امب هانربخأف راتخملا یلإ هدنع نم انفرصناف مهبجی ملو رتشألا نبا مهنع

الأ دق ۀفوکلا تویب انب دقی انمامأ یضمو انب راسف لاق مهیف یبأو انا یبعشلا لاق هباحصأ هوجو نم الجر رشع ۀعـضب اعد راتخملا نإ مث یلع هعم راتخملا سلجو اهیلع انـسلجف دئاسو انل تیقلأو انل نذأف هیلع انذأتـساف رتشألا نب میهاربإ باب یلع فقو یتح دیری نیأ يردن

يدهملا نم کیلإ باتک اذـه ناف دـعب اما هیلع مالـسلاو دـمحم یلع هللا یلـصو هللا الإ هلا نا ال دهـشاو دـمحلا هللا راتخملا لاقف هشارف نا کلأسی وهو هلسرو هللا ءایبنأ دعب مویلا لبق اهلک ضرألا لهأ ریخ نباو مویلا ضرألا لهأ ریخ وهو یـصولا نینمؤملا ریمأ نب دمحم

. کنع هءایلوأو ادمحم يدهملا هللا ینغیسو کیلع ۀجح باتکلا اذهف لعفت مل ناو تطبتغا تلعف ناف انرزاوتو انرصنت اعدـف هیلإ هتعفدـف هیلإ باتکلا عفدا یل لاـق همـالک یـضق اـملف هلزنم نم جرخ نیح یلإ باـتکلا عفد دـق راـتخملا ناـکو یبعـشلا لاـق دمحا یناف کیلع مالس رتشألا کلام نب میهاربإ یلإ يدهملا دمحم نم میحرلا نمحرلا هللا مسب وه اذإف هأرقو همتاخ ضفو حابصملاب

. وه الا هلإ يذلا ال هللا کیلإ هعم ضهناف یتیب لهأ ءامدب بلطلاو يودع لاتقب هترمأ دقو یسفنل هتیـضترا يذلا یبیجنو ینیمأو يریزوب مکیلإ تثعب دق یناف دعب اما

کلذب کلو ۀلیـضف کلذب يدنع کل تناک يریزو تدعاسو یتوعد تبجأو ینترـصن نا کنإف کعاطأ نمو کتریـشعو کسفنب شیج لکو لیخلا ۀنعأ

(324)(، 1 ) جحلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) نینمؤملا ریمأ نب دـمحم (، 1 ) یعخنلا رتشألا کـلام نب میهاربإ (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ۀیصولا (، 1 ) ةالصلاهب تلن کلذ تلعف ناف هللا دهع یلع کلذب ءافولا یلع ماشلا لهأ دالب یصقأو ۀفوکلا نیب امیف هیلع ترهظ رغثو ریثمو رصم لکو زاغ نبا یلإ بتک دق لاق باتکلا ةءارق میهاربإ یـضق املف کیلع مالـسلاو ادبأ هلیقتـست اکاله ال تکله تیبأ ناو ۀـمارکلا لضفأ هللا دـنع نمف میهاربإ لاق نامز اذـهو نامز کلذ نا راتخملا هل لاق هیبأ مساو همـساب الا یلإ بتکی ناک امف مویلا لـبق هیلإ تبتک دـقو ۀـیفنحلا اولاقف یبأو انا الا یبعشلا لاق مهتعامجو لماک نب هللا دبعو طیمش نب رمحأو سنأ نب دیزی هل لاقف یلإ ۀیفنحلا نبا باتک اذه نأ ملعی

کعیابأ كدی طسبا لاقف هیلع راتخملا سلجأف شارفلا ردص نع کلذ دنع میهاربإ رخأتف کیلإ یلع نب دـمحم باتک اذـه نأ دهـشن بکرف رتشألا نبا انعم جرخو انضهن مث انبرـشف لسع نم بارـشب انل اعدو اهنم انبـصأف ۀهکافب انل اعدو میهاربإ هعیابف هدی راتخملا طسبف

لخد یتح یب یضمو هعم تفرـصناف لاق یبعـش ای انب فرـصنا لاقف يدیب ذخأ افرـصنم میهاربإ عجر املف هلحر لخد یتح راتخملا عم . قح یلع اودهش ءالؤه يرتفا كوبأ الو تنأ دهشت مل کنا تظفح دق ینا یبعش ای لاقف هلحر یب

هل تلقف لاق اقح الا نولوقی ءالؤه لثم يرأ الو برعلا ناسرفو رـصملا ۀخیـشمو ءارقلا ةداس مهو تیأر ام یلع اودهـش دق هل تلق لاق ام یلع هعلطا ملف رمالا کلذ مامت بحأو موقلا يأر يرأ انا جورخلا و ینبجعی ینأ ریغ مهتم مهتداهـش یلع مهل هللاو اناو ۀلاقملا هذـه

. اهیف بتکو ةاودو ۀفیحصب اعدو فرعأ مهلک سیل یناف مهءامسأ یل بتکا رتشألا نبا یل لاقف کلذ نم یسفن یف (325)

(3 ) ةداهشلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) یلع نب دمحم (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

… میهاربإو راتخملا يأر عامتجا



نبا کلامو یسمحألا طیمش نب رمحأو يدسألا سنأ نب دیزیو يرعشألا کلام نبا بئاسلا هیلع دهـش ام اذه میحرلا نمحرلا هللا مسب راـتخملا ةرزاوـمب هرمأـی رتشـألا نب میهاربإ یلإ بتک یلع نب دـمحم نأ اودهـش بتک مث موـقلا ءامـسأ یلع یتأ یتـح يدـهنلا ورمع

وهو دبع نبا لیحارـش ةداهـشلا هذه یلع اودهـش نیذلا رفنلا ءالؤه یلع دهـشو تیبلا لهأ ءامدب بلطلاو نیلحملا لاتق یلع هترهاظمو نوکی هعد لاقف هللا کمحر اذهب عنصت ام هل تلقف یبعشلا لیحارش نب رماعو یعخنلا هللا دبع نب نمحرلا دبعو هیقفلا یبعـشلا رماع وبأ

. راتخملا یلإ فلتخی لبقأو هعاطأ نمو هناوخإو هتریشع میهاربإ اعدو لاق رتشألا نب میهاربإل اقیدص يدسألا ملسم نب دیمح ناک لاق يدزألا یـسیع یبأ نب ییحی ینثدح فنخم وبأ لاق دمحم ) نب ماشه لاق )

مث موجنلا بوصت یتح هدـنع ثکمیف راتخملا یتأیف ءاسملا دـنع ۀیـشع لک یف حوری میهاربإ ناکو هعم هب بهذـیو هیلإ فلتخی ناکو نطوو ۀنـس 66 لوألا عیبر نم ةرـشع عبرأل سیمخلا ۀلیل اوجرخی نأ یلع مهیأر عمتجا یتح مهرومأ نوربدی کلذـب اوثکمف فرـصنی

. مهباجأ نمو مهتعیش کلذ یلع كوخأ تلق نیح برغملا دعب انب جرخ مث برغملا انب یلـصف مدقتـسا هنا مث نذأف رتشألا نب میهاربإ ماق سمـشلا بورغ دنع ناک املف يدـحإ کیلع جراخ راتخملا نإ لاقف عیطم نب هللا دـبع براضم نب سایأ یتأ دـقو حالـسلا انیلع انلبقأف راـتخملا دـیری وهو بئذـلا وأ

. طشلا یف قوسلا لوح ریسی لبقأو ۀسانکلا یلإ ادشار هنبا ثعبف طرشلا یف سایا جرخف لاق نیتلیللا تثعب دق ینا هل لاقف عیطم نبا یلع لخد براضم نب سایا نإ مث

(326)(، 1 ) لتقلا (، 3 ) ةداهشلا (، 1 ) یلع نب دـمحم (، 1 ) ملـسم نب دیمح (، 1 ) دـمحم نب ماشه (، 1 ) لوألا عیبر رهـش ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ةالصلاکیلع جورخلا بیرملا باه ۀعاطلا لهأ نم ۀعامج یف کباحـصأ نم الجر ۀمیظع ۀفوکلاب ۀنابج لک یف تثعب ولف ۀـسانکلا یلإ ینبا

یتلا ۀـنابجلا رمأ مکحاو کلبق نم نیتوأ کموق ال ینفکا لاقو عیبسلا ۀـنابج یلإ سیق نب دیعـس نب نمحرلا دـبع عیطم نبا ثعبف لاق یلإ سیق نب رحز ثعبو رشب ۀنابج یلإ یمعثخلا بعک یبأ نب بعک ثعبو نهولاو زجعلا کئلوأف ثدح اهب نثدحی اهیلإ ال کتهجو

. نییدئاصلا ۀنابج یلإ میلس نب فنخم نب نمحرلا دبع ثعبو ملاس ۀنابج یلإ نشوجلا يذ نب رمش ثعبو ةدنک ۀنابج هجولا مکحی نأو هلبق نم یتؤی نأو ال هموق هیفکی نأ لجر لک یـصوأو دارم ۀنابج یلإ بشوح ابأ میؤر نب ثراحلا نب دـیزی ثعبو اولزنف نینثالا موی اوجرخ دق ءالؤه ناکف مهوحن هجوف موقلا توص تعمس اذإ لاقو ۀخبسلا یلإ یعبر نبا ثبش ثعبو هیف ههجو يذلا

دق طرـشلا نأو الاجر تیـشح دق نیبابجلا نا هغلب دقو راتخملا نایتا دیری برغملا دعب هلحر نم رتشألا نب میهاربإ جرخو نیبابجلا هذه . رصقلاو قوسلاب تطاحأ

یتح ءاثالثلا ۀـلیل برغملا دـعب هلزنم نم میهاربإ عم تجرخ لاق ملـسم نب دـیمح نع یـسیع یبأ نب ییحی ینثدـحف فنخم ) وبأ لاـق )سیل فویـسلا اودلقتم نحنو ۀیبقألاب اهیلع انرفک دق عوردلا انیلع ۀـئام نم وحن ۀـبیتک رتشألا نبا عم نحنو ثیرح نب ورمع رادـب انررم

. انتیبقأب اهانرتس دق عوردلاو انقتاوع یف فویسلا الا حالس انعم رم انلق ۀماسأ راد یلإ اهانزجف سیق نب دیعس رادب انررم املف

(327)ملسم نب دیمح (، 1 ) ثیرح نب ورمع (، 2 ) سیق نب دیعس (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ۀیصولا (، 1)ناکف اعاجـش اثدح یتف میهاربإ ناکو راتخملا راد یلإ جرخن یتح مهرود یف رمنلف ۀلیحب یلإ انب ضما مث ۀطفرع نب دلاخ راد یلع انب

انیلع مهناوه مهنیرألو انودـع هب نبعرألو قوسلا طسو رـصقلا بناج یلإ ثیرح نب ورمع راد یلع نرمأل هللاو لاقف مهاقلی نأ هرکی ال



یف براضم نب سایا انیفلأ اهزواج اذإ یتح ثیرح نب ورمع راد یلع نیمیلا تاذ ذـخأ مث رابه راد یلع لیفلا باـب یلع انذـخأف لاـق امو کعم عمجلا اذـه ام براضم نبا هل لاقف رتشألا نب میهاربإ انأ میهاربإ هل لاقف متنأ اـم متنأ نم اـنل لاـقف حالـسلا نیرهطم طرـشلا

میهاربإ ال لاقف هیأر کیف يریف ریمألا کب یتآ یتح كراتب انا امو انهه ۀـشیع لک رمت کنأ ینغلب دـقو بیرمل كرمأ نأ هللاو دـیرت مهف ۀطرـشلا ةرمإ عم نوکی ناک نطق وبأ هل لاقی نادـمه نم لجر براضم نب سایا عمو لعفأ هللاو ال الک لاقف انلیبس لخ كریغل ابأ

. اقیدص رتشألا نبال ناکو هنورثؤیو هنومرکی نأ هیلإ بلطی رتشألا نبا نأ يری وهو حمرلا هعمو نطق وبأ هنم اندف لیوط هل حـمر نطق یبأ عمو ینم ندا نطق ابأ ای رتشألا نبا هل لاقف

براضم نبا یلع میهاربإ هب لمحف لیوطل اذه کحمر نا هدـی نم حـمرلا لوانتو میهاربإ لاقف هلیبس یلخیل براضم نبا یلإ هل عفـشی . هعرصف هرحن ةرغث یف هنعطف

سایا نب دـشار هنبا عیطم نبا ثعبف عیطم نبا یلإ اوعجرو هباحـصأ قرفتو هسأر زتحاف هیلإ لزنف هسأر زتحاف لزنا هموق نم لجرلا لاقو لیقأو دیوس نب عاقعقلا ابأ يرقنملا نمحرلا دبع نبا دیوس ۀلیللا کلت ۀسانکلا یلإ سایا نب دشار ناکم ثعبو ۀطرشلا یلع هیبأ ناکم

(328)(1 ) هورکملا ۀیهارکلا ، (، 1 ) ثیرح نب ورمع ثحبلا : حیتافمهحفص

… رتشألا نب میهاربإ لوق

. ءاعبرألا ۀلیل راتخملا یلإ رتشألا نب میهاربإ ضرع لاق وه امو راتخملا لاق ۀلیللا جورخلا نم دب رمأ ال ثدح دقو سیمخلا ۀلیل ۀلباقلل جورخلل اندعتا انا میهاربإ هل لاقف هیلع لخدف

ریط اذـهف ریخب هللا كرـشبف راتخملا لاقف بابلا یلع یباحـصأ عم هسأر اذـهو هتلتقف همعزب ینـسبحیل قیرطلا یف براضم نب سایأ یل هللا دبع ای تنأ مقو نیملسملل اهعفرا مث نارینلا يدارهلا یف لعشاف ذقنم نب دیعس ای مق راتخملا لاقف هللا ءاش نإ حتفلا لوأ اذه حلاص و

یعردـب یلع راتخملا لاق مث نیـسحلا تارأثل ای دانف کلام نب ۀـمادق ای تنأو لیل نب نایفـس ای تنأ مقو تمأ روصنم ای دانف دادـش نب : لوقیو حالس سبلی ذخأف هب یتأف یحالسو

ءالؤه نا راتخملل لاـق میهاربإ نإ مث لـطب مادـقم عورلا ةادـغ ینأ لـفکلا ءازجع نیدـخلا ۀحـضاو لـلطلا * ءانـسح ءاـضیب تملع دـق یتح یباحـصأ نم یعم نمب تجرخ ینأ ولف مهیلع نوقیـضیو انوتأی نا انناوخإ نوعنمی نیبابجلا یف عیطم نبا مهعـضو نیذلا سوؤرلا نمو انیلإ جورخلا دارأ نم یلإ جرخف انراعشب توعدو ۀفوکلا یحاون یف مهب ترـس مث یموق نم ینعیاب دق نم لک ینیتأیف یموق یتآ

. مهقرفت ملو کعم نم یلإ كدنع هتسبح كاتا نمف سانلا نم کنایتإ یلع ردق لجعاف اما ال هل لاق لاجرلاو لـیخلا یف کـیلإ تلجع رمـالا اذـه نم تغرف دـق ول اـناو هب عنتمت نم کـعم ناـک تیتأـف تلجوع ناـف

ظفحاو لتاقت نا ال عیطتست تنأو ادحأ لتاقت الو هلتاقت مهریمأ یلإ ریست نا كایإو (329)

(1 ) دادش نب هللا دبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص لج هیلإ عمتجاو هموق یتأ یتح اهیف لبقأ یتلا ۀبیتکلا یف هدنع نم رتشألا نب میهاربإ جرخف لاتقب دـحأ كأدـبی نا الا هب کتیـصوأ ام

. هباجأو هعیاب ناک نم تاعامجا مهعم نیذـلا یلإ ءاجف ءارمالا اهیف یتلا ککـسلا بنجتی کلذ یف وهو لیللا نم ـالیوط ۀـفوکلا ککـس یف مهب راـس هنا مث

سیق نب رحز لـیخ نم لـیخ هیلإ تلجعو نوکـسلا دجـسم یلإ یهتنا یتـح ماـظعلا قرطلا هاوفأو نیباـبجلا یف عیطم نبا عـضو نیذـلا نم میهاربإ لاقف ةدـنک ۀـنابج اولخد یتح مهوفـشکف هباحـصأو رتشألا نبا میهاربإ مهیلع دـشف ریمأ مهیلع ـالو دـئاق مهل سیل یفعجلا



انرـصناف مهل انرثو کیبن تیب لهأل انبـضغ انا ملعت کنا مهللا لوقی وهو مهیلع هباحـصأو میهاربإ ادشف ةدنک ۀـنابج یف لیخلا بحاص بکرف مهنع اـنب اوفرـصنا لاـقف سیق نب رحز هل لـیقف مهوفـشکو مهوطلاـخف هباحـصأو وه مهیلإ یهتنا یتـح اـنتوعد اـنل ممتو مهیلع

. نوریسی اوفرصناف ۀفئاط مهنم لخد قاقز مهیقل املک اضعب مهضعب يرقنملا نمحرلا دـبع نب دـیوس غلبف مهراعـشب هباحـصأ يداـنو ـالیوط اـهیف فقوف ریثأ ۀـنابج یلإ یهتنا یتـح ریـسی میهاربإ جرخ مث

نبا کلذ يأر املف ۀنابجلا یف هعم مهو الا رتشألا نبا رعـشی ملف عیطم نبا دنع کلذـب یظحیف مهبیـصی نا اجرف ریثأ ۀـنابج یف مهناکم هللا یلـص هللا لوسر تیب لهأ ءامد اوضاخ نیذلا قاسفلا ءالؤه نم هللا نم رـصنلاب یلوأ مکنإف اولزنأ هللا ۀطرـش ای هباحـصأل لاق رتشألا

نیمزهنم اولوو ءارحصلا نم مهجرخأ یتح مهبرضف میهاربإ مهیلع دش مث اولزنف ملسو هیلع (330)

(1 ) لتقلا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلص یبنلا تیب لهأ ثحبلا : حیتافمهحفص

… یف رتشألا نب میهاربإ لابقا

مهلخدأ یتح مهمزهی لزی ملف مهومزه الا ۀـعامج انل نوقلی ام داری رمالا اذـه نا مهنم لئاق لاقف نوموـالتی مهو اـضعب مهـضعب بکری . ۀسانکلا

امو نوعدـی نم یلاو بلطن اـمو وعدـن نم یلإ هللا ملع دـقف بعرلا نم مهلخد دـق اـم منتغاو مهعبتا میهاربـإل مـیهاربإ باحـصأ لاـقو دادزیف انئانع نم ناک ام اضیأ وه ملعیو ملع یلع هرما نم نوکنو هتـشحو انب هللا نمؤی یتح انبحاص یلإ انب اوریـس نکلو لاق ال نوبلطی

. یتا دق نوکی نا نمآ ینا ال عم مهتریصبو مهاوق یلإ ةریصبو ةوق هباحصأو وه نولتتقی موقلاو ۀیلاع تاوصألا دجوف راتخملا راد یتا یتح یضم مث ۀعاس هب فقوف ثعشألا دجسمب رم یتح هباحصأ یف میهاربإ لبقأف

نب رمحا ههجو یف راتخملا لعجف یلجعلا رجبأ نب زاجح ءاجو سنا نب دیزی راتخملا هل یبعف ۀخبـسلا لبق نم یعبر نب ثبـش ءاج دقو مهیتأی نأ لـبق اوقرفتف مهئارو نم مهءاـج دـق میهاربإ نا هباحـصأو اراـجح غلبف رـصقلا لـبق نم میهاربإ ءاـجو نولتتقی ساـنلاف طـیمش

ثبـش یلع لمحف راتخملا باحـصأ نم دهن ینب نم لجر ۀئام نم بیرق یف ۀفهط نب سیق ءاجو ککـسلاو ۀقزألا یف اوبهذو میهاربإ . اعیمج اوعمتجا یتح قیرطلا مهل یلخف سنا نب دیزی لتاقی وهو یعبر نب

عیمج کیلإ عمجاف كوتأیلف مهرمف نیبابجلا ءارمأ یلإ ثعبا لاقف عیطم نبا یقل یتح لـبقاو ۀکـسلا مهل كرت یعبر نبا ثبـش نإ مث مهلاتق کفکیلف هب قثت نم مهیلإ ثعباو مهلتاقف موقلا ءالؤه یلإ دهنا مث سانلا

(331)(1 ) لتقلا (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) ثاعبنإلا ثعبلا ، (، 2 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش ثحبلا : حیتافمهحفص

. هرما هل عمتجاو رهظو راتخملا جرخ دقو يوق دق موقلا رمأ ناف امم دـنه رید رهظ یف لزن یتح هباحـصأ نم ۀـعامج یف راتخملا جرخ عیطم نبا یلع یعبر نب ثبـش ةروشم نم راتخملا کلذ غلب املف

نادیملا یف اورهظی نا نوفاخی مهرود یف نوعمتجم مهو رکاش یف يدانف يدـهنلا نامثع وبأ جرخو لاق ۀخبـسلا یف ةدـئاز ناتـسب یلی مهیلع ذخأو نادیملاب لزن یتح ریسی ءاج جرخی رکاش نا هغلب املف رشب ۀنابج یف بعک ناکو مهنم یمعثخلا بعک یبأ نب بعک برقل یحلا اهیأ ای تمأ روصنم ای نیـسحلا تارأثل ای يدان هباحـصأ نم ۀباصع یف يدهنلا نامثع وبأ مهاتأ املف لاق مهقرطو مهککـس هاوفأب

نم اوجرخف لاق هللا مکمحر هیلإ اوجرخاف ارـشبمو ایعاد مکیلإ ینثعبو دنه رید لزنف جرخ دق مهریزوو دمحم لآ ریمأ نا الا نودتهملا هرکـسع یف هعم اولزن یتح راتخملا یلإ اولبقأف قیرطلا مهل یلخ یتح بعک یبأ نب بعک اوبراض مث نیـسحلا تاراثل ای نوعادتی رودلا

بعک هل ضرع ناک دقو هرکـسع یف هعم اولزنف راتخملاب قحل یتح نیتئاملا وحن معثخ نم ۀعامج یف یمعثخلا دارق نب هللا دـبع جرخو



. مهلتاقی ملو مهنع یلخ هموق مهنا يأرو مهفرع املف هفاصف بعک یبأ نب نودـیرت متنک نا مهیلإ ثعب سیق نب دیعـس نبا نمحرلا دـبع کلذ غلب اـملف دارم ۀـنابج یلإ اوعمتجاـف مهتلیل رخآ نم مابـش تجرخو

هوعیاب اوناک افلأ رـشع ینثا نم ۀئامنامثو فالآ ۀثالث راتخملا یلإ یفاوتف راتخملاب اوقحلاف عیبسلا ۀنابج یلع اورمت الف راتخملاب قاحللا . هتیبعت نم غرف دق حبصأف رجفلا راجفنا لبق هل اوعمجتساف

(332)(1 ) لتقلا (، 1 ) سیق نب دیعس (، 2 ) نیسحلا تاراثل ای (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش ثحبلا : حیتافمهحفص

… یلإ عیطم نبا ثعب

هراد یف هانیتأف جرخ ۀـلیل راتخملا یلإ دـعجلا یبأ نب نامعنلاو ملـسم نب نب دـیمحو انا تجرخ لاق یبلاولا ینثدـحف فنخم ) وبأ لاـق )تاعزانلاو أرق مث سلغب ةادـغلا انب یلـصف مدقتـسا حبـصأ املف هتیبعت نم غرف یتح رجفلا رجفنا ام هللاوف لاق هرکـسعم یلإ هعم اـنجرخو

لهأ یلإ ثعب عیطم نبا نأ هللا دبع نب ةریـصح ینثدـح فنخم ) وبأ لاق ) هنم ۀـجهل حـصفأ اموق مأ امامإ انعمـس امف لاق یلوتو سبعو ۀمذلا تئرب الا يدانملا يدانف دجسملا اوتأیلف سانلا یف دان براضم نب سایا نب دشارل لاقو دجـسملا یلإ اومـضنی نا مهرمأف نیبابجلا

یلإ فالآ ۀثالث نم وحن یف یعبر نب ثبـش عیطم نبا ثعب اوعمتجا املف دجـسملا یف سانلا یفاوتف ۀلیللا دجـسملا رـضحی مل لجر نم . طرشلا نم فالآ ۀعبرأ یف سایا نب دشار ثعبو راتخملا

امیف ۀعفترم اتاوصأ انعمس فرصنا مث ةادغلا راتخملا یلص امل لاق لقیصلا دیعـس یبأ نع یمیتلا تلـصلا وبأ ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )کحالـس قلأف امأ ال راتخملا لاقف هللا کحلـصأ انا هل تلقف مه ام ءالؤه ملع اـنل ملعی نم راـتخملا لاـقف دـیربلا ۀکـسو میلـس ینب نیب

. راظن کنأک مهیف لخدت یتح قلطناو یلعو ۀـمیظع لیخ هعم یعبر نب ثبـش اذإـف مهنم توند یتح تئجف میقی مهنذؤم اذإ مهنم توند اـملف تلعفف لاـق مهربخب ینیتأـت مث اهلازلز ضرألا تلزلز اذإ أرقف هباحـصأب یلـصف مدـقت مهنذؤم ماقأ اـملف ةرثک مهنم هعم ۀـلاجرلا یف وهو یبضلا ثیرح نب نابیـش هلیخ

لاقف احبض تایداعلاو أرقو مکب هللا لزلزی نا وجرأل ینا هللاو اما یسفن یف تلقف (333)

(2 ) ةالصلا (، 4 ) دوجسلا (، 2 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش ثحبلا : حیتافمهحفص

… لقیصلا دیعس یبأ لاتق

. ملیدلا نورت ثبش لاقف ائیش نیتاه نم لوطأ امه نیتروس تأرق تنک ول هباحصأ نم سانأ راتخملا تیتأ یتح اعیرـس تلبقأـف لاـق فـالآ ۀـثالث اوناـکو لاـق نارمع لآو ةرقبلا ةروس تأرق ول نولوقت متنأو مکتحاـسب تلزن دـق

ردـقی ملف راتخملا عیاب نمم ناکو دارم لبق نم ضکری یفنحلا رعـس یبأ نب رعـس هتیتا ۀـعاس یعم هاتاو هباحـصأو ثبـش ربخب هتربخأف تنأ نمو تنأ امک اولاقف سایا نب دشار اهیفو دارم ۀـنابجب رمف هسرف یلع لبقأ حبـصأ املف سرحلا ۀـفاخم جرخ ۀـلیل هعم جورخلا یلع

ۀئامعـست یف سایا نب دـشار لبق رتشألا نب میهاربإ حرـسف لاق ثبـش ربخ انا هتربخأو دـشار ربخ هربخأف راـتخملا ءاـج یتح مهـضکارف ایقلت یتح ایـضما امهل لاقو لجار ةأمتـسو سراـف ۀـئامثلث یف ةریبه نب ۀلقـصم اـخأ ةریبه نب میعن ثعبو لـجار ةأمتـسو سراـف لاـقیو

وأ ارهظت یتح یلإ اعجرت الو مکنم رثکأ مهنإف مهل افدهتست الو مادقالاب مهادباو غارفلا الجعو لاجرلا یف الزناف مهامتیقل اذإف امکودع . ثبش لبق ةریبه نب میعن هجوتو هماما ۀئامعست یف ثبش دجسم عضوم یف سنا نب دیزی راتخملا مدقو دشار یلإ میهاربإ هجوتف التقت هیلإ انیهتنا املف یفنحلا رعس یبأ نب رعس یعمو ثبش یلإ ةریبه نب میعن عم هجوت نمیف انأ تنک لقیصلا دیعس وبأ لاق فنخم ) وبأ لاق )



سمـشلا تقرـشأ یتح مهلتاقف لاجرلا یف وه یـشم لیخلا و یلع یفنحلا رعـس یبأ نب رعـس ةریبه نب میعن لعجف ادـیدش ـالاتق هاـنلتاق نوبرهت مکدیبع نمأ متنأ قئاقحلا ناسرف سئب ءوسلا ةامح ای مهادان یعبر نب ثبش نإ مث تویبلا مهانلخدأ یتح مهانبرـضف تطـسبناو

انیلع دشف ۀعامج مهنم هیلإ تباثف لاق (334)

(1 ) دوجسلا (، 1 ) ةرقبلا ةروس (، 1 ) ةریبه نب ۀلقصم (، 1 ) لقیصلا دیعس وبأ (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش ثحبلا : حیتافمهحفص ناکو دـیلخل ثبـش لاقف جدـخی نب ناسح یلوم دـیلخو انا ترـسأو رـسأف رعـس هعم لزنو لتقف ةریبه نب میعن ربصو انمزهف انقرفت دـقو

ءازج ناکو ۀسانکلاب ةانحصلا عیب تکرت ءاکتملا نبا ای ثبش هل لاقف یلهذلا جدخی نب ناسح یلوم دیلخ لاقف تنأ نم امیسج امیـسو . معن هل لاقف ۀفینح ینب وخأ لاقف هفرعف یفنحلا ارعس يأرو لتقف هقنع اوبرضا هباقر برضت کفیسب هیلع ودعت نأ کقتعأ نم

یلوم ینا هللاو ملع نا یبرعلا كرتو یلوملا لتق یسفن یف تلقف اذإ اوعد کیأر هللا حبق ۀیابـسلا هذه عابتا یلإ تدرأ ام کحیو لاقف لاقف ۀفـصخ نب دایز لآ نم انا یبرع لب تلقف ال یلوم وأ تنأ یبارعا لاـق هللا میت ینب نم تلقف تنأ نم لاـق هیلع تضرع اـمف ینلتق

. کلهأب قحلا فورعملا فیرشلا ترکذ خب خب نیتـال هللاو یـسفن یف تلقو راـتخملا یلإ تیهتنا یتح تئجف ةریـصب موقلا لاـتق یف یل تناـکو ءارمحلا یلإ تیهتنا یتح تلبقأـف لاـق میعن لتق هءاجو ثبش لیخ هیلإ تلبقأو یفنحلا رعس مهیلإ ینقبس دقو مهتیتأف لاق مهدعب شیعلا هللا حبقف یسفنب مهنیـساوألف یباحـصأ

. ةریبه نب ناکمب اذه سیلف تکـسا یل لاقف يرمأ نم ناک يذلاب هتربخأف راتخملا نم توندـف لاق ریبک رمأ راتخملا باحـصأ کلذ نم لخدـف

ریرج ماحل ۀکس لبق نم نیفلا یف میؤر نب ثراحلا نب دیزی عیطم نبا ثعبو سنا نب دیزیبو راتخملاب طاحأ یتح ثبش ءاجو ثیدحلا . ۀلاجرلا یف وه جرخو هلیخ سنا نب دیزی راتخملا یلوو ککسلا کلت هاوفأ یف اوفقوف

(335)(1 ) عیبلا (، 5 ) لتقلا (، 1 ) ۀفرع موی ثحبلا : حیتافمهحفص

… یلإ رتشألا نب میهاربإ هجوت

نم لجر انم لوزی امف نیتلمح یعبر نب ثبـش لیخ انیلع تلمح لاق دزألا ۀـبلاو یبلاولا بعک نب ثراـحلا ینثدـحف فنخم ) وبأ لاـق )یف لخنلا عوذج یلع نوعفرتو مکنیعأ لمستو مکلجرأو مکیدیأ عطقتو نولتقت متنک دق ۀعیـشلا رـشعم ای انل سنا نب دیزی لاقف هناکم

. مکیبن تیب لهأ بح مکنلتقیلو فرطت انیع مکنم نوعدی هللاو ال اذإ مویلا مکیلع اورهظ نا موقلا ءالؤهب مکنظ امف مکودع ۀـعاطو مکتویب یف نومیقم متنأو

یف بئاـصلا نعطلاو ربصلاو قدـصلا ـالا هنم مکیجنی ـال هللاو هنم ریخ توملا اـم مکلاومأو مکجاوزأو مکدـالوأ یف مهنم نورتلو اربص انرـسیتو انأیهتف ثراحلا لاق اولمحاف نیترم یتیأر تکرح اذإف ۀـلمحلل اوأـیهتو ةدـشلل اورـسیتف مهماـه یلع كاردـلا برـضلاو مهنیعأ

. هرما انرظتنا بکرلا و یلع انوثجو دارم یف هیقل یتح یضم سایا نب دشار یلإ هجوت نیح ناک رتشألا نب میهاربإ نا يدنکلا جیدخ نب لیـضف ینثدحو فنخم ) وبأ لاق )ةریثک ۀئف تبلغ دق ۀلیلق ۀئف برلو ةرـشع نم ریخ لجر برل هللاوف ءالؤه ةرثک مکنلوهی هباحـصأل ال میهاربإ لاقف فالآ ۀـعبرأ هعم اذإف ذخأف لیفط نب محازم عم هتیارو لاجرلا یف یـشمی وه لزنو لیخلا یف مهیلإ رـس رـصن نب ۀـمیزخ ای لاق مث نیرباصلا عم هللاو هللا نذإب لمحف سایا نب دشارب یـسبعلا رـصن نب ۀمیزخ رـصبو مهلاتق دتـشاف سانلا لتتقاو امدق امدـق اهب ضما کتیارب فلدزا هل لوقی میهاربإ

. دشار باحصأ مزهناو ۀبعکلا برو ادشار تلتق يدان مث هلتقف هنعطف هیلع



(336)(1 ) ربصلا (، 1 ) توملا (، 1 ) قدصلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش ثحبلا : حیتافمهحفص

حتفلاب راتخملا رشبی دعجلا یبأ نب نامعنلا ثعبو راتخملا وحن دشار لتق دعب مهعم ناک نمو رـصن نب ۀمیزخو رتشألا نب میهاربإ لبقأو دئاف نب ناسح عیطم نبا حرسو لشفلا عیطم نبا باحصأ لخدو مهسفنأ تدتشاو اوربک کلذب ریشبلا مهءاج نأ املف دشار لتقبو هیلع نبا باحـصأ نم ۀخبـسلا یف نم نع هدریل ءارمحلا قیوف رتشـألا نب میهاربإ ضرتعاـف نیفلأ نم وحن فیثک شیج یف یـسبعلا ریکب نب

انبرطضا الو حمرب انعطأ ام هللاو لاقف لاجرلا یف هوحن میهاربإ یـشمو لیخلا یف دئاف نب ناسح یلإ رـصن نب ۀمیزخ میهاربإ مدقف عیطم نب ناسح ای هل لاقف هفرع هآر املف رصن نب ۀمیزخ هیلع لمحو مهیمحی سانلا تایرخأ یف دئاف نب ناسح فلختو اومزهنا یتح فیـسب

هردـتباو هللا دـبع ابأ کل اسعت لاقف عقوف هسرف ناسحب رثعف ءاجنلا نکلو يدـهجب کلتق سمتلأس ینا تفرعل ۀـبارقلا الول هللاو اما دـئاف هنهنو هیلع فقو یتح ءاجو کسفن لتقت هللا ال دبع ابأ ای نمآ کنإ لاق رصن نبا ۀمیزخ هادانف هفیـسب ۀعاس مهبراضف هب اوطاحأف سانلا

هلمحف هب یتا یتح هسرف بلطب ۀمیزخ رمأف تنـسحأ میهاربإ هل لاقف هتنمآ دقو یمع نبا اذه ۀمیزخ هل لاقف میهاربإ هب رمو دـنع سانلا هاوفأ یلع وهو ثراحلا نب دیزی هآر املف سنا نب دیزیو راتخملاب طیحم ثبشو راتخملا وحن میهاربإ لبقأو لاق کلهأب قحلا لاقو هیلع

عم هباحـصأ نم ۀفئاط میهاربإ ثعبف هباحـصأو ثبـش نع هدصیل هوحن لبقا ثبـش وحن لبقم میهاربإو ۀخبـسلا یلت یتلا ۀفوکلا ککس نغا لاقف رصن نب ۀمیزخ

(337)(1 ) لتقلا (، 2 ) ۀفرع موی (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

… سانلل عیطم نبا جورخ

لبقا امل میهاربإ نا بعک نب ثراحلا ینثدحف فنخم ) وبأ لاق ) یعبر نب ثبـش وحن هباحـصأ ۀیقب یف وه دمـصو ثراحلا نب دیزی انع ۀلمحلاب سنا نب دیزی انرمأو مهیلع لمح هباحصأو ثبـش نم میهاربإ اند املف ادیور ادیور مهئارو نوصکنی هباحـصأو اثبـش انیأر انوحن

اومحدزاو همزهف میؤر نب ثراحلا نب دـیزی یلع رـصن نب ۀـمیزخ لمحو ۀـفوکلا تایبأ یلإ اوهتنا یتح اوفـشکناف مهیلع انلمحف مهیلع نب دیزی یلإ سانلا ۀعامج یف راتخملا لبقاو تویبلا قوف ککسلا هاوفأ یلع ۀیمار عضو ثراحلا نب دیزی ناک دقو ککسلا هاوفأ هیلع

عجرو هجولا کلذ نم ۀفوکلا لوخد نع مهودـصف لبنلاب ۀـیمارلا کلت هتمر ککـسلا هاوفأ یلإ راتخملا باحـصأ یهتنا املف ثراحلا لاق لاق یناه نب ییحی ینثدحف فنخم ) وبأ لاق ) هدی یف طقـسأف سایا نب دـشار لتق هءاجو عیطم نبا یلإ نیمزهنم ۀخبـسلا نم سانلا

مهزغاف كودع یلإ مهبدناف سانلا یلإ جرخا كدـیب قات الو كدـلخ یف طقـسی لجرلا ال اهیأ عیطم نبال يدـیبزلا جاجحلا نب ورمع عمو ۀفئاط یعم بدتنم لوأ اناو اهکلهمو اهیزخم هللاو سانلا یلع تجرخ یتلا ۀیغاطلا هذـه الا کعم مهلکرو مهددـع ریثک سانلا ناف

مکنم ۀبصع نع مکزجع بجعلا بجعأ نم نا سانلا اهیأ لاق مث هیلع ینثأو هللا دمحف سانلا یف ماقف عیطم نبا جرخف لاق ۀفئاط يریغ هللاو ـالاو مکئیف مهنم اوـعنماو مکرـصم نع مهولتاـقو مکمیرح مـهنم اوعنماـف مـهیلإ اوـجرخا ۀلـضم ۀـلاض اـهنید ثیبـخ اهددـع لـیلق

مکیررحم نم لجر ۀئامسمخ مهیف نا ینغلب دقل هللاو هیف هل قحال نم مکئیف یف مکنکراشیل (338)

(1 ) لتقلا (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص لاق ۀفوکلا اولخدی نا ثراحلا نب دـیزی مهعنمو لاق لزن مث نورثکی نیح مکنید ریغتو مکناطلـسو مکزع باهذ امناو مهنم ریمأ مهیلع

مهتویبو مهدجـسم دـنع لزنف قراـبو سمحأو ۀـنیزم تویب تویبلا یلإ عفترا مث ۀـنابجلا یلع رهظ یتـح ۀخبـسلا نم راـتخملا یـضمو لاقو مئاص هنا هباحصأ نظف لاق برـشی نا راتخملا یبأو هباحـصأ یقـسف ءاملاب هولبقتـساف ۀفوکلا لهأ تویب نم ةدرفنم ةذاش مهتویبو



هل يوقأ ناکأ رطفم مویلا اذـه یف ناک هنا لف هل لاقف مئاص وه معن هل لاقف امئاص ریمألا يرتأ لماک نبال نادـمه نم جـیده نب رمحا دق رتشألا نب میهاربإ هل لاقف اذـه لتاقملا ناکم معن راتخملا لاقو هللا رفغتـسا تقدـص هل لاقف عنـصی امب ملعا وهو موصعم هنا هل لاقف انهه مقیل راتخملا لاقف عانتما ریبک عنتمی الو عنمی دـحأ رـصقلا نود ام هللاوف انبرـس انهه لزنتو مهبولق بعرلا لخداو مهلفو هللا مهمزه

ابأ مهیلع راتخملا فلختساف اولعفف انودع یلإ اوریست یتح عضوملا اذهب عاتمو لقث نم مکل ناک ام اوعضو ۀلع يذو فیعض خیـش لک ورمع عیطم نب هللا دبع ثعبو لاق ۀخبـسلا یف اهیلع اوناک یتلا لاحلا یلع هباحـصأ یبعو هماما رتشألا نب میهاربإ مدـقو يدـهنلا نامثع

راتخملا اعدو میهاربإ هاوطف هیلع مقت الو هوطا نا میهاربإ یلإ راتخملا ثعبف نییروثلا ۀکس نم مهیلع جرخف لجر یفلأ یف جاجحلا نب یلإ راتخملا یهتنا اذإ یتح اعیمج اوضمف میهاربإ رثأ یف راتخملا بهذو هوحن یضمف جاجحلا نب ورمعل دمـصی نا هرمأف سنا نب دیزی

جرخف یضمف ۀسانکلا لبق نم ۀفوکلا لخدی یتح ههجو یلع یضمی نا میهاربإ رماو فقو هللا دبع نب دلاخ یلصم عضوم (339)

(1 ) عنملا (، 1 ) هللا دبع نب دلاخ (، 3 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص نا میهاربإ یلإ ثعبو هعقاوف ینادمهلا ذقنم نب دیعس هیلإ راتخملا حرسف نیفلا یف نشوجلا يذ نب رمـش لبقاو زرحم نبا ۀکـس نم هیلإ لاق وأ نیفلا نم وحن یف ۀـمرخم نب هللا دـبع نبا قحاسم نب لفون اذإو ثبـش ۀکـس یلإ یهتنا یتح یـضمف کـهجو یلع ضماو هوطا

ثبـش فلختـسا لاق و قحاسم نباب اوقحلا نا نا سانلا یف يدانف نمحرلا دبع نب دیوس عیطم نبا رمأ دقو حیحـصلا وهو فالآ ۀسمخ . ۀسانکلاب فقو یتح عیطم نبا جرخو رصقلا یلع یعبر نب

اولزنف اولزنأ مهل لاق مهنم اند اذإ یتح هباحصأ یف لبقأ نیح رتشألا نبا یلإ رظنأل ینإ لاق هللا دبع نب ةریـصح ینثدح فنخم وبأ لاق )نب ۀـبیتع لآو یعبر نب ثبـش مکءاج لاقی نأ مکنلوهی ـالو فویـسلاب نیتلـصم مهیلإ اوشما مث ضعب یلإ اهـضعب مکلویخ اوبرق لاـقف مهل اودجو دق ول ءالؤه نإ لاق مث ۀـفوکلا لهأ تاتویب نم تاتویب یمـسف لاق ثراحلا نب دـیزی لآو نالف لآو ثعـشألا لآو ساهنلا

. بئذلا نع يزعملا قافصنا عیطم نبا نع اوقفصنا دق فویسلا رح نم ءارمح هل ۀـقطنم یف هلخدأف هعفرف هئابق لفـسأ رتشألا نبا ذـخأ نیحو مهلویخ اوبرق نیح هباحـصأ یلاو هیلإ رظنأل یناف ةریـصح لاق

ام هللاوف لاق یلاخو یمع مکل يدف مهیلع اودش هباحـصأل لاق مث عردـلا یلع ءابقلاب رفک دـقو ءابقلا یلع اهب دـش دـقو دوربلا یـشاوح هیلع فیسلا عفرو هتباد ماجلب ذخأف قحاسم نبا یلإ رتشألا نبا یهتناو اومحدزاو ۀکـسلا مف یلع اضعب مهـضعب بکرف مهمزه نأ مهثبل

قحاسم نبا هل لاقف (340)

(1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 2 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

… اثالث عیطم نبا ثکم

قحاسم نبا کلذ دـعب ناکف اهرکذا هل لاقو هلیبس رتشألا نبا یلخف ۀـنحأ نم کنیبو ینیب له رأثب ینبلطتأ هللا كدـشنأ رتشـألا نبا اـی . اثالث عیطم نبا اورصحو دجسملاو قوسلا اولخد یتح موقلا راثأ مث ۀسانکلا اولخد یتح نوریسی اولبقأو رتشألا نبال اهرکذی

الا سانلا فارشأ هعمو قیقدلا رصح ثیح رصقلا یف هباحصأ قزری اثالث ثکم عیطم نبا نأ حلاص نب رضنلا ینثدحو فنخم ) وبأ لاق )یلوو قوسلا بناج لزن یتح راـتخملا ءاـجورلا لزن یتح جرخ مث راـصحلا هسفن مزلی ملو هراد یتأ هنإـف ثیرح نب ورمع نم ناـک اـم

امم سنأ نب دیزیو رـصقلا بابو دجـسملا یلی امم رتشألا نبا ناکف طیمـش نب رمحأو سنأ نب دـیزیو رتشألا نب میهاربإ رـصقلا راصح هباحصأو عیطم نبا یلع راصحلا دتشا املف یـسوم یبأ رادو ةرامع راد یلی امم طیمـش نب رمحأو نییمورلا راد ۀکـسو ۀفیذح ینب یلی

نبأ لاق مهـسفنأ نع الو کنع ءانغ مهدـنع ام هللاوف کعم نملو کسفنل رظنا ریمألا هللا حلـصأ لاـقف ثبـش هیلإ ماـقف فارـشالا هملک



لاق کعم نمو کسفن کلهت الو جرختو انلو انامأ لجرلا اذه نم کسفنل ذـخأت نأ يأرلا ثبـش لاق مکیأرب یلع اوریـشأ اوتاه عیطم دحأ کب رعشی جرختف ال لاق ةرـصبلا ضرأبو هلک زاجحلاب نینمؤملا ریمأل ۀمیقتـسم رومألاو انامأ هنم ذخآ نا هرکأل ینا هللاو عیطم نبا

. کبحاصب قحلتف جرخت یتح کناکمب ملعی الو هب قثتو هحصنتست نم دنع ۀفوکلاب الزنم لزنت یتح يذلا يأرلا اذه یف نورت ام ۀفوکلا لهأ فارـشأو سیق نب دیعـس نب نمحرلا دبعو فنخم نب نمحرلا دبعو ۀجراخ نب ءامـسأل لاقف

یلع هب راشأ (341)

(2 ) دوجسلا (، 1 ) ثیرح نب ورمع (، 1 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) دیفملا خیشلل فارشألا باتک ثحبلا : حیتافمهحفص . یسمأ یتح ادیورف لاق کیلع هب راشأ ام الا يأرلا يرن ام اولاقف ثبش

مهمتشی یشعلا نم رصقلا نم راتخملا باحـصأ یلع فرـشأ یثیللا هللا دبع نب هللا دبع نا یثیللا سلغملا وبأ ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )نیح يدهنلا لاقو دعب أربو ماق هنا مث لاق عقوف لامف هقلح نم ةدلج عطقف هقلحب رمیف مهسب يدهنلا رمن وبأ ورمع نب کلام هل یحتنیو

. اذک لعاف نم کلام نم اهذخ هباصأ رکذف عیطم نبا اناعد ثلاثلا مویلا یف رـصقلا یف انیـسمأ امل لاق ریکب نب دئاف نب ناسح نع حلاص نب رـضنلا ینثدحو فنخم ) وبأ لاق )

مه امنا تملع دـقو وه نم مکنم اذـه اوعنـص نیذـلا تملع دـقف دـعب اما لاـقو ملـسو هیلع هللا یلـص هیبن یلع یلـصو هلهأ وه اـمب هللا نیعیطم نیعماـس اوـلازی مل مکنم لـضفلا لـهأو مکفارـشأ ناو نیلجرلا وأ لـجرلا دـع اـم مکؤاـسخأو مکماـغطو مکؤاهفـسو مکلذارأ

هب مترـشأ امو مکیأر نم ناک دقو هرما یلع بلاغلا هللا ناک یتح هودـع مکداهجو مکتعاط هملعمو یبحاص کلذ غلبم اناو نیحـصانم انفارـشأ تمرکأو اـنلاومأ نع تففع هللاو دـقف اریخ ریمأ نم هللا كازج ثبـش هل لاـقف ۀـعاسلا جرخا نأ تیأر دـقو متملع دـق اـم یلع

بحأ ثیح ؤرما ذخا اریخ هللا مکازج لاقف نذا یف کنم نحنو الا ادبا کقرافنل انک ام هللاو کیلع يذلا تیضقو کبحاصل تحصنو متنأ لاق نحن نونمآ رتشألا نبا ای اولاقف بابلا هباحصأ حتفو رـصقلا یلخو یـسوم یبأ راد یتا یتح نییمورلا بورد وحن نم جرخ مث

. راتخملا اوعیابف اوجرخف نونمآ يدع نم يودعلا رماع نبا یسوم ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )

(342)(1 ) هلآو هیلع هللا یلص یبنلا یلع ةالصلا ثحبلا : حیتافمهحفص

… رصقلا یلع راتخملا لوخد

راتخملا جرخو رصقلا باب یلعو دجسملا یف سانلا فارشا حبصأ هب و تابف رـصقلا لخد یتح ءاج راتخملا نا رعـشألا وبأ وهو ۀنیهج ءاضقو الوعفم ادعو رهدلا رخآ یلإ هیف هلعجو رـسخلا هودعو رـصنلا هیلو دعو يذلا دمحلا هللا لاقف هیلع ینثأو هللا دـمحف ربنملا دعـصف

. ایضقماهیلإ اورجأ نأ ۀیاغلا یفو اهوعـضت الو اهوعفرا نأ ۀیارلا یف انل لیقف ۀیاغ انل تدمو ۀـیار انل تعفر هنا سانلا اهیأ يرتفا نم باخ دـقو

الا یلوتو بذکو یـصعو ربدأو یغط نملا دعبو ۀیعاولا یف یلتقل ۀیعانو عان نم مکف یعاولا ۀلاقمو یعادلا ةوعد انعمـسف اهودـعت الو بلاط یبأ نب یلع ۀعیب دعب متعیاب ام البـس اجاجف ضرألاو افوفکم افقـس ءامـسلا لعج يذلاو الف يده ۀعیب اوعیابف سانلا اهیأ اولخدأف

. اهنم يدهأ یلع لآو بلطلاو هیبن ۀنـسو هللا باتک یلع ینوعیابت لوقی لعجو هوعیابف سانلا هردـتباو هدـی طسبف سانلا فارـشأو هیلع اـنلخدو لخدـف لزن مث

لاق اذإف مکلیقتـسن الو مکلیقن انتعیب ال ءافولاو انملاس نم ملـسو انلتاق نم لاتقو ءافعـضلا نع عفدـلاو نیلحملا داهجو تیبلا لهأ ءامدـب



. هعیاب معن لجرلا رصقلا نم جرخ املف هنع فرـصناو هعیاب مث ةرمإلاب هیلع ملـس یتح هاتأ ذإ یبضلا رارـض نب ناسح نب رذنملا یلإ رظنأ هللاو ینأکف لاق

اذه مهئاهفس نم لجر لاق رذنملا نب نایح هنبا هعمو هوأر املف ۀبطصملا دنع افقاو ۀعیشلا نم ۀباصع یف يروثلا ذقنم نب دیعس لبقتـسا هیف مکریمأ يأر ام رظنن یتح اولجعت اولجعت ال ذـقنم ال نب دیعـس مهب حاصف امهولتقف هنبا یلعو هیلع اودـشف نیراـبجلا سوؤر نم هللاو

ههرکف کلذ راتخملا غلبو لاق (343)

(1 ) دوجسلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) بلاط یبأ نب یلع ثحبلا : حیتافمهحفص . هدهج ةریسلا نسحیو فارشالا ةدومو مهتدوم رجتسیو سانلا نمی راتخملا لبقأو ههجو یف کلذ يؤر یتح

اهداعأ مث هبجی ملف تارم ثالث هیلع اهداعأف ئشب هبجی ملف یسوم یبأ راد یف عیطم نبا نأ تملعأ راتخملل لاقف لماک نبا هءاجو لاق . مهرد فلأ ۀئامب عیطم نبا یلإ ثعب یسمأ املف اقیدص راتخملل لبق عیطم نبا ناکو هقفاوی کلذ ال نأ لماک نبا نظف هبجی ملف

یلع کیوقی ام کیدـی یف سیل هنا الا جورخلا نم کعنمی مل هنأ تننظ دـقو کناکمب ترعـش دـق یناف جرخاو هذـهب زهجت هل لاـقف مهو رـصقلا یف عیطم نبا رـصح نیح مهب لتاق نیذلا هباحـصأ یطعأف ۀفوکلا لام تیب یف فلأ فالآ ۀعـست راتخملا باصأو جورخلا

اوماقأف رصقلاب طاحأ ام دعب هوتأ هباحصأ نم فالآ ۀتس یطعأو مهرد ۀئامسمخ مهرد ۀئامسمخ لجر لک لجر ةأمنامثو فالآ ۀثالث فارشالا یندأو ةریـسلا نسحو لدعلا مهانمو ریخب سانلا لبقتـساو نیتئام نیتئام رـصقلا لخد یتح مایألا ۀثالثلا کلتو ۀلیللا کلت هعم

یلع موی تاذ ماقف ۀنیرع یلوم ةرمع ابأ ناسیک هسرح یلعو يرکاشلا لماک نب هللا دبع هتطرـش یلع لمعتـساو هثادحو هءاسلج اوناکف . مهیلع هثیدحو ههجوب لبقأ دق هآرو هنوثدحی فارشالا يأرف هسأر

کل لوقی ام هل لاقف راتخملا هاعدـف انیلإ رظنی ام برعلا یلع لبقأ دـق قاحـسإ ابأ يرت امأ یلاوملا نم هباحـصأ ضعب ةرمع یبأل لاـقف نقشی مهل ال لق هل لاقف برعلا یلإ مهنع کهجو کفرص هللا کحلصأ مهیلع قش هیلإ رسأو هل لاقف کنوملکی مهتیأر نیذلا کئلوأ

مکنم انأو ینم متنأف مکیلع کلذ (344)

(1 ) لتقلا (، 1 ) عنملا (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 3 ) دیفملا خیشلل فارشألا باتک ثحبلا : حیتافمهحفص

… راتخملا هل دقع لجر لوأ

لاقف هنم یلاوملا اهعمس نأ الا وه ام لاق رماع نب یـسوم رعـشألا وبأ ینثدحف لاق نومقتنم ) نیمرجملا نم انا ) أرق مث الیوط تکـس مث . مهلتق دق هب هللاو مکنأک اورشبأ ضعبل مهضعب

هل دـقع لجر لوأ اولاق یـسبعلا حـلاص نب رـضنلاو يدـنکلا جـیدخ نب لضفو يدزـألا هللا دـبع نب ةریـصح ینثدـح فنخم ) وبأ لاـق )نمحرلا دبع ثعبو ناجیبرذآ یلع دراطع نب ریمع نب دمحم ثعبو ۀینیمرأ یلع هل دقع رتشألا وخأ ثراحلا نبا هللا دـبع ۀـیار راتخملا يرصنلا ۀعیبر نب یـسیع یبأ نب ۀمادق ثعبو یخوج ضرأو نئادملا یلع دوعـسم نب قاحـسإ ثعبو لصوملا یلع سیق نب دیعـس نب

ذابقهب یلع يروثلا ذـقنم نب بیبح ثعبو طسوألا ذابقهب یلع ۀـظرق نب بعک نب دـمحم ثعبو یلعألا ذاـبقهب یلع فیقثل فیلح وهو . ناولحب سراف افلأ ۀفیذح نب دعس عم ناکو ناولح یلع نامیلا نب ۀفیذح نب دعس ثعبو لفسألا

مهروک لاومأ اولمحی نأ مهرمأی لابجلا یلع هلامع یلإ بتکو قرطلا ۀـماقابو دارکألا لاتقب هرمأو رهـش لک یف مهرد فلأ هقزرو لاق عیطم نبا ۀبتاکمب هرمأو لصوملا یلع سیق نب ثعـشألا نب دـمحم ثعب دـق ریبزلا نب هللا دـبع ناکو ناولحب ۀـفیذح یبأ نب دعـس یلإ

نبا میهاربإو دـیزی نب هللا دـبع ةرامإ یف کلذ لبق ناکو ریبزلا نبا رمأـب ـالا هلزع یلع ردـقی ـال عیطم نبا نأ ریغ ۀـعاطلاو هل عمـسلابو



. ریبزلا نبا نود ادحأ بتاکی لصوملا ال ةرامإب اعطقنم دمحم سانأ عم اهب ماقأو تیرکت لزن یتح لبقأو لصوملا نع هل یحنت اریمأ راتخملا لبق نم سیق نب دیعس نب نمحرلا دبع هیلع مدق املف

(345)نب ریمع (، 1 ) رماع نب یسوم (، 1 ) نامیلا نب ۀفیذح (، 1 ) دیزی نب هللا دبع (، 1 ) ریبزلا نب هللا دبع (، 1 ) ناجیبرذآ ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) توکسلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) بعک نب دمحم (، 2 ) سیق نب دیعس (، 1 ) ۀفیذح نب دعس (، 1 ) دراطع

… عیطم نبا یلع راتخملا ۀبلغ

هیف لخد امیف لخدو هل عیابف راتخملا یلإ صخـش مث مهرمأ ریـصی ام یلاو سانلا عنـصی اـم رظنی لزتعم وهو مهریغو هموق فارـشأ نم . هدلب لهأ

ثعبو عیطم نبا یفنو نکمتـساو راتخملا رهظ امل لاق یبابـضلا هللا دبع نب ملـسم نع يدهنلا ریهز نب ۀلـص ینثدحو فنخم ) وبأ لاق )لاق سانلا نیب ءاضقلا نع الغشل لواحأو لوأ زا امیف یل نا هللاو لاق مث نیمـصخلا نیب یـضقیف ۀیـشعو ةودغ سانلل سلجی لبقا هلامع

مل هناو يدـع نب رجح یلع دهـش نمم هناو ینامثع هنا نولوقی اوناکو ضرامتف مهفاخ هنا مث سانلا نیب یـضقو احیرـش سانلل سلجاف هیلإ نودنـسیو هنومذی مهآرو کلذـب عمـس نا املف ءاضقلا نع هلزع بلاط یبأ نب یلع ناک دـقو هب هلـسرأ ام ةورع نب یناه نع غلبی

یئاطلا کلام نبا هللا دبع هناکم لعجف ضرم هللا دبع نإ مث دوعـسم نب ۀبتع نب هللا دـبع هناکم راتخملا لعجو ضرامت لوقلا اذـه لثم رهظ املف طوسلاب هعنقف نافع نب نامثع نم لانیو ۀعیـشلا رکذـی ةرمع ابأ عمـس ماـمه نب هللا دـبع ناـکو هللا دـبع نب ملـسم لاـق ایـضاق

رجهلاب ۀنلاعم تربدأو * کنع دولاب تاستنا الا لاقف موی تاذ راتخملا یلإ ءاجف دادش نب هللا دـبع هل نمأتـسا یتح الزتعم ناک راتخملا عیدـبب ۀـلخ لاقتنا سیلف يوهلا * كدری نأشلا ال کیلع ضفخف عیمج داوفلا یف مهب تبأف لتؤم * ریغ یعـس شاو اهلمحو عیرـس مأ

ذم نمو عیزه دعب نادمه نم بئاتک تلبقأف * نیسحلا تارأثل ای اعد عومش بابشلا دؤر نع هیهلیو یتفلا * لهذی ام راتخملا ۀلیل یفو عومجب تیبع اعومج دوقی کلام * نب سیئرلا ءاج جح

(346)نب یلع (، 1 ) ۀبتع نب هللا دبع (، 1 ) يدنکلا يدع نب رجح (، 1 ) نیسحلا تاراثل ای (، 1 ) نافع نب نامثع ۀفیلخلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ضرملا (، 1 ) جحلا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) دادش نب هللا دبع (، 1 ) بلاط یبأ ذإ طیمش نبا امو عیمج دحأ اجیهلا يدل رمأب اهلک * نابیـش ریخ میعن ءاجو عینم رامذلا یماح یتف لکب هرـصنل * دیزی یفاو دسأ نمو * هیعـس نامعنلا هللا وبأ راسو عوشخو هتابخا وخأ لکو نزاوه * نبا الو دـهن ال سیق الو عیـضمب الو لوذـخمب كاـنه هموق * ضرحی

اهالوأب دـشو مهتفقث * ةرک لویخلا رکف عورد تاذ ریغ اروسح يرخأو اهعورد * اجیه موی اهیلع لـیخب عوقول ارحـصم ساـیا نبا یلإ نمف عوضخو هل اغرأو لذب ایئاب * ةرامالا راد یف رصوحف عیجو نیتکـسلا ةادغ نعطو هعقو * ماهلا خدشی برـضب یلوف عیطم نبا یلع

یمـشاهلا یلإ عوـجرو هبآ باـیإ ریخب هرقتـسم * یلإ اـقح يدـهلا بآو عیفـش ریخ ساـنلا یف مهل ناـکو مهیلع * یـصولا نـبا ریزو دقو نوعمـست امک مکیلع ینثأ دـق هباحـصأل راتخملا لاق راتخملل اهدـشنأ املف لاق عیطمو عماـس نم هل نحنف هب * يدـتهملا يدـتهملا

دادـش نب هللا دـبع لاقو لاق مکیلإ جرخا یتح اوحربت هباحـصأل ال لاقو لخدـف راتخملا ماـق مث ءازجلا هل اونـسحأف مکیلع ءاـنثلا نسحأ اـسرف يدنع کل ناف ثعـشألا تنب بابرلا هدنع تناکو يدهنلا ۀفهط نب سیق لاقو افرطمو اسرف يدنع کل نا مامه نبا ای یمـشجلا

هللا دنع امف هلوقب دارأ هللا باوث ناک نا دـیزی لاقف هیطعت امف سنا نب دـیزیل لاقف هلثم یطعی ائیـش ال هبحاص هیطعی نا ایحتـساو افرطمو . یناوخإ اهب تیوقف ۀیقب یئاطع نم تیقب تناک دق هعسی ام انلاومأ یف ام هللاوف انلاومأ لوقلا اذهب يرتعا امنا ناک ناو هل ریخ

(347)



(1 ) ۀیصولا (، 1 ) نامعنلا وبأ ثحبلا : حیتافمهحفص امنا تنک ناو هللا نم کباوث بلطاف هللا هجو لوقلا اذـهب تدرأ تنک نا مامه نبا ای هوملکی نا لبق مهل ارداـبم طیمـش نب رمحا لاـقف

. لصوی الو لحنی نا لهأب هللا تاذ ریغ یفو هللا ریغل الوق لاق نم هللاوف لدنجلا مدکاف مهلاومأ بلطو سانلا یضر هب تیرتعا عفرف فیسلاب هبرضا طیمش نبال لاقو قساف ای لوقلا اذه لوقت طیمش نبال لاقو طوسلا سنا نب دیزی عفرف کیبأ ریأب تضضع هل لاقف

مل راج هل انأ لاقو هءارو هاقلأف رتشألا نب میهاربإ هدـیب ذـخأو ماـمه نب یلع نوتلفتی امهباحـصأ بثوو بثوو فیـسلا هیلع طیمـش نبا الو هضرع اومتـشت الف هئانث نسحب هوئفاـکت مل متنأ ناـف ءاـنثلا نسح هیلع نحن اـمب ضار ۀـیالولا لـصأ ول هنا هللاوف يرأ اـم هیلإ نوتأـت

. هیلإ لصوی هللاو ال رتشألا ال نبا هراجأ اولاقو هنود تلاحف جحذم تبثوو همد اوکفست ةأفاکم یلع متردـق ناو هولبقاف ریخ مکل لیق اذإ مهل لاقف اوسلجف اوسلجا نا مهیلإ هدـیب أموأو مهیلإ جرخف راتخملا مهطغل عمـسو لاـق

الفأ اولاقف رداغ ادـغ مکب وهو رئاب هیعـسو رجاف هلوقو رـضاح هرـش ناف رعاشلا ناسل اوقتاو اولـصنتف ةافاکم یلع اوردـقت مل ناو اولعفاف هاطعأف هلزنم یلإ فرـصناف ماق میهاربإ نإ لاق سانلا عم سلجف رتشألا نب میهاربإ مکوخأ هراجأ دـقو هانرجأو هانمآ دـق انا لاق ال هلتقت

ثعبف مامه نبال ابضغ دجسملا یف تعمتجا تبـضغو و نزاوه تلبقأو ادبأ ءالؤه ترواج هللاو ال لاقو ال اهب عجرف افرطمو اسرفو افلأ وذ بالکلا یلع ابلأ * نیبلک ران نع أفطأ هحدـمی رتشألا نبال مامه نبا لاقو اولعفف هل اوعمتجا امع اوحفـصی نأ مهلأسف راتخملا مهیلإ

کشاوم برضب وأ كارد نعطی اهنیب * قرفی لیخلا یقلی نیح لق کلام نبا لاعفلا (348)

(1 ) دوجسلا (، 1 ) لتقلا ثحبلا : حیتافمهحفص کلاهملا راحتسم یف اعقو اهل اضرعت * دیزی وأ طیمـش نبا اذإ كرابملا ضارع اهیف يرذلا لاوط ۀبـصع * نزاوه نم یل تبـضغ دقو

سمحأ نم ابجع ایف کسان رخآک غاط رتفم امو ۀیرف * هللا یلع راید مظعأو کتارو شام رش طیمش نبا عم یط * یلاوم ای انیلع متبثو دغلا نم دادـش نب هللا دـبع لبقأو كراوع مائل الا متنأ لهو معثخو * سیق زعلا یف مکنأک كزاینلاو انقلاب یلوح بثوت سمحأ * ۀـنبا سنأ نب دیزیب اعدو هاعدف هیلإ ثعبف راتخملا کلذ غلبف ادبا اذهب یضرن هللاو ال سمحأو دسأ ونب بثوت انیلع لوقی دجسملا یف سلجف نیذه نإ لاقو تبت دق لاق هللا یلإ بتف ناطیـشلا تاعزن نم ۀعزن تلعف يذلا نا دادش نبا ای لاقو هیلع ینثأو هللا دـمحف طیمـش نبابو

تحـضأ لاقف راتخملا رمأ یف يرخأ ةدیـصق لاق دق مامه نبا ناکو کل وهف لاق رمالا اذه یل بهو امهنم لبقاو امهیلإ لبقأف كاوخأ رـصقلا تیأر امل باتعأ یف كاذ نم كوهتو یبنجتو * یتمیرـصب تعمزأ دـق بابـش برغ داـفنو مرجتو باـتع * لوط دـعب یمیلس

* انلوح ۀقزألا باوبأ تیأرو بارـسألا بلاغث تویبلا لوح مهنأک * قیقدـلا باحـصأ تیأرو بابـسألاب نادـمه تلکوتو هباب * قلغأ نأ مکحلا نب ۀـناوع نع دـمحم نب ماشه رکذ باـبذ ربأ شیف اـهنم قبی مل دـشار * ۀعیـش لویخ نا تنقیأ باـبدو ةواره لـکب تبرد

ربخو هرمأ انرکذ دقو ینیقلا ۀـجلد نب شیبح هیلع زاجحلا یلإ امهدـحأ نیـشیج ثعب ۀـعاطلاب ماشلا هل تقثوتـسا امل مکحلا نب ناورم امهنم رخآلاو لبق هکلهم

(349)دوجسلا (، 1 ) ةزعلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) دسأ ونب (، 1 ) دمحم نب ماشه (، 1 ) دادش نب هللا دـبع (، 1 ) مکحلا نب ناورم ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1)

… دایز نب هللا دیبع لوخد مکحلا … نب ناورم ثعب

دایز نب هللا دیبعل لعج ناورم ناکو ةدرولا نیعب ۀعیشلا نم نیباوتلا رمأو هرمأ نم ناک ام انرکذ دقو دایز نب هللا دیبع مهیلع قارعلا یلإ سیق اهبو اهب سبتحاف ةریزجلا ضرأب رمف ۀـناوع لاق اثالث اهلهأب رفظ وه اذإ ۀـفوکلا بهنی نأ هرمأو هیلع بلغ اـم قارعلا یلإ ههجو ذإ



دبع هنبا یلعو ناورم یلع نیفلاخم سیق نب كاحضلا عم مهو طهار جرم موی اسیق باصأ ناورم ناک دقو ریبزلا نبا ۀعاط یلع نالیع . ۀنس نم اوحن قارعلا نع مهب الغتشم هللا دیبع لزی ملف هدعب نم کلملا

اهیأ كربخأ یناف دـعب امأ راتخملا یلإ لصوملا یلع راـتخملا لـماع سیق نب دیعـس نب نمحرلا دـبع بتکف لـصوملا یلإ لـبقا هنا مث كرمأو کیأر ینیتأی یتح تیرکت یلإ تزحنا ینإو هلاجرو هلیخ یلبق هجو دقو لصوملا ضرأ لخد دـق دایز نب هللا دـیبع نأ ریمألا

. کیلع مالسلاو يذلا کناکم نحربت الف تیرکت یلإ كزایحناب تبـصأ دقف هیف ترکذ ام لک تمهفو کباتک ینغلب دقف دـعب امأ راتخملا هیلإ بتکف

. کیلع مالسلاو هللا ءاش نإ يرمأ کیتأی یتح هب تنأ سنأ نب دـیزی یلإ ثعب راتخملا یلع درو امل دیعـس نب نمحرلا دـبع باتک نأ رماع نب یـسوم ینثدـح فنخم یبأ نع ماـشه ) لاـق )

ملو بذـکی ملو بذـکی مل نم ربخ كربخأ یناو لطابلاک سیل قحلا ناو لهاجلاک سیل ملاـعلا نا سنأ نب دـیزی اـی هل لاـقف هاعدـف تبانم اهدروت یتح اهبانذأ رفـضتو اهباعج رجت یتلا لیخلا بحاص کناو میلاسملا نوبلاغلا نیمایملا نونمؤملا اـناو بتری ملو فلاـخی

اهنویع ةرئاغ نوتیزلا (350)

(، 1 ) رماع نب یسوم (، 1 ) سیق نب كاحضلا (، 3 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 3 ) قارعلا ۀلود ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) لغلا (، 1 ) سیق نب دیعس

… نامحرلا دبع باتک لوصو

. لاجرلا دعب لاجرلاب كدمم یناف اهینادأ لزنت یتح لصوملا یلإ جرخا اهنوطب ۀقحال کیلإ بتکأسف لاجرلا یلإ تجتحا ناف هیلإ انهجوت يذلا جرفلاو ینلخ مهبختنأ و سراف فالآ ۀثالث یعم حرـس سنا نب دیزی هل لاقف

نب فوع نب نامعنلا ۀنیدملا عبر یلع لعجف سراف فالآ ۀـثالث بختناف جرخف تببحأ نم هللا مسا یلع بختناف جرخاف راتخملا هل لاق عبر یلعو يدسألا بزاع نب ءاقرو دسأو جحذم یلعو ینادمهلا بیبح نب سیق نب مصاع نادـمهو میمت عبر یلعو يدزألا رباج یبأ

. یفنحلا رمس یبأ نب رعس ةدنکو ۀعیبر تیقل اذإ هل لاق مث فرصناو راتخملا هعدو یـسوم یبأ رید غلب املف هنوعیـشی سانلاو راتخملا هعم جرخو جرخف ۀفوکلا نم لصف هنا مث

ینا عم یلإ بتکاف ددـم یلإ تجتحا ناو يدـنع موی لک یف كربخ نکیلو اهرخؤت الف ۀـصرفلا کتنکمأ اذإو مهرظانت ـالف كودـع . اددم هب یفکف کئاعدب الا یندمت سنا ال نب دیزی هل لاقف كودعل بعرأو كدنجل زعأو كدضعل دشأ هنإف ددمتست مل ولو كدمم

ینتفت رـصنلا ال ینتافف مهتیقل نئل هللا میأو ةداهـشلا یل هللا اولـس دـیزی مهل لاقف هوعدوو كدـیأو كادأو هللا کبحـص سانلا هل لاـقو کیلع مالـسلاو هللا ءاش نإ دالبلا نیبو دیزی نیب لخف دـعب امأ سیق نب دیعـس نب نمحرلا دـبع یلإ راتخملا بتکف هللا ءاش نإ ةداهـشلا

ماقأف مهیلع ریسلا ةدش نم مهلخد ام هیلإ سانلا اکشف نئادملاب تاب یتح ارئاس مهباذع مث اروسب تاب یتح سانلاب سنا نب دیزی جرخف ۀلیلو اموی اهب

(351)(1 ) ةداهشلا (، 1 ) سیق نب دیعس (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

. لصوملا ضرأ یلإ مهب حطق یتح تانذارلا یف مهب جرخ یتح یخوج ضرأ مهب ضرتعا هنا مث فالآ ۀثالث ۀفوکلا نم هعم جرخ هنأ هنویع هتربخأف مهتدع نع لأسف دایز نب هللا دـیبع هب لزن يذـلا هلزنمو هناکم غلبو یلت تانبب لزنف فالآ ۀثالث یف امهثعبف یمعثخلا ۀلمح نب هللا دبعو يونغلا قراخملا نب ۀعیبر اعدو نیفلأ فلا لک یلإ ثعبأ انأف هللا دـیبع لاقف سراف



یلع ریمأ وهف قبـس امکیأ امهیلإ بتک مث ۀـلمح نب هللا دـبع ۀـفلخ ثعب مث اموی ثکم مث الوأ قراخملا نب ۀـعیبر ثعبو فـالآ ۀـثالث یلت تانبب وه سنا و نبا دیزیب لزنف قراخملا نب ۀعیبر قبسف لاق ۀعامجلاو هبحاص یلع ریمأ انـس امک ربکأف اعیمج امتیهتنا ناو هبحاص

. ینضم ضیرم وهو سنا نب دیزی هیلإ جرخف لاجرلا هعم یـشمی رامح یلع ضیرم وهو سنأ نب دیزی انیلع جرخ لاق لقیـصلا دیعـس یبأ نع تلـصلا وبأ ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )اورباصو اورجؤت اوربصا هللا ۀطرش ای لوقیو عبر عبر عابرألا یلع فقی لعجف هیبنجو هیدضعو هیذخفب هلامش نعو هنیمی نع هنوکـسمی

دبع مکریمأف کله ناف يدسألا بزاع نب ءاقرو مکریمأف تکله نا افیعض ناک ناطیشلا دیک نا ناطیشلا ءایلوأ اولتاقو اورفظت مکودع . یفنحلا رعس یبأ نب رعس مکریمأف کله ناف يرذعلا ةرمض نب هللا

نبا هللا دبع سنا نب دیزی لعجف لاق هب لزن دق توملا نا ههجو یف فرعأل ینإو هدیو هدـضعب کسمیو هعم یـشمی نمیف هللاو اناو لاق یلع لاجرلا نیب عضوف وه لزنو لیخلا یلع يدسألا بزاع نب ءاقرو لعجو هترسیم یلع رعس یبأ نب رعـسو هتنمیم یلع يرذعلا ةرمض

ریرسلا(352)

(1 ) كالهلا (، 1 ) ربصلا (، 1 ) توملا (، 1 ) ةرمض نب هللا دبع (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص . لاجرلا یف ینومدقو ءارعلاب مهل اوزربا مهل لاق مث

لوقیف هرهظب انایحأ کسمن انذخأف ۀنس 66 ۀفرع موی ۀجحلا يذ یف هانجرخأف لاق هنع اورفف متئـش ناو مکریمأ نع اولتاقف متئـش نإ مث قفـش دنع کلذو سانلا لتتقیو ۀهینه عضویف عجولا هبلغی نأ نم عرـسأب نوکی مث ال هرمأب رمأیف اذک اولعفاو اذـک اوعنـصا اذـک اوعنـصا

نب ءاقرو لمحیو اهمزهتف مهتنمیم یلع انترـسیم لمحتو مهلاتق دتـشاف انتنمیم یلع مهترـسیم تلمحف لاـق سمـشلا قورـش لـبق حبـصلا . مهرکسع انیوحو مهانمزه یتح یحضلا عفتری ملف مهمزهف لیخلا یف يدسألا بزاع

يدانی لزان وهو هباحـصأ هنع مزهنا دقو مهبحاص قراخملا نب ۀعیبر یلإ انیهتنا لاق يودعلا رماع نب یـسوم ینثدحو فنخم ) وبأ لاق )نب هللا دبع هیلع لمحیو تفقوو هتبهف اثدح امالغ تنکف انأ امأف یسوم لاق قراخملا نبا انا یلإ ۀعاطلاو عمـسلا لهأ ایو قحلا ءایلوأ ای

. هالتقف يرذعلا ةرمض نب هللا دبعو يدسألا ءاقرو هانلزن املف رکسعلا کلذ یف یتمومع دحأ عم تقهار نیح امالغ تنک لاق ینیقلا ۀشبک وبأ کلام نب ورمع ینثدحو فنخم ) وبأ لاق )لیخلا یف وه جرخو یملسلا هبر دبع هترسیم یلعو هیخأ نبا هتنمیم یلع لعجو ۀیبعتلا نسحأف قراخملا نب ۀعیبر انابع نییفوکلا رکسعب ۀیبرعلاب نوقطنی الو ۀـیقت مهل تسیل هنم اوجرخو مالـسالا اوکرت دـق اموقو قابإلا دـیبعلا نولتاقت امنا مکنا ماشلا لهأ ای لاق لاـجرلاو و

سانلا ضرتعی قارعلا لهأ نم لجر اذإ سانلا لتتقا نأ الا وه ام هللاوف لاق مهانلتاق یتح کلذـک کلذ نأ بسحأل تنک نا هللاوف لاـق لوقی وهو هفیسب

(353)(، 1 ) ماشلا (، 1 ) رماع نب یـسوم (، 1 ) ةرمـض نب هللا دبع (، 1 ) ۀفرع موی (، 1 ) ۀجحلا يذ رهـش (، 1 ) قارعلا ۀلود ثحبلا : حـیتافمهحفص

(2 ) لتقلا

… ۀلمح نب هللا دبع لوزن

اولتقف یحضلا عفترا نیح انومزه مهنا مث راهنلا نم ۀعاس دتشا مهلاتقو انلاتق نإ مث انید نید رش انیف كاذو انیمکحملا * نید نم تئرب اندرف یلت تانبب اهل لاقی یتلا ۀیرقلا کلت نم ۀعاس ةریـسم یلع ۀلمح نب هللا دـبع اناقلت یتح نیمزهنم انجرخف انرکـسع اووحو انبحاص

نب ریبزلا هتنمیم یلع لعجف ۀنسح ۀیبعت یلع انجرخ مث ةادغلا انیلـصف انحبـصأ یتح نیـسراحتم انتبف سنأ نبا دیزیب لزن یتح هعم انلبقأف



مث ادیدش الاتق انلتتقاف یحـضألا موی کلذو لاجرلا لیخلا و یف مدـقتو معثخ نم یفاحقلا رـصیقأ نبا هترـسیم یلعو معثخ نم ۀـمیرح . انیقل امب هانثدحف دایز نب هللا دیبع یلإ انیهتنا یتح انلبقأو انرکسع اووحو اعیرذ التق انولتقو ۀحیبق ۀمیزه انومزه مهنا

مث مهدرف يونغلا قراخملا نب ۀعیبر لف لبقتـساف یمعثخلا ۀـلمح نب هللا دـبع انیلإ لبقا لاق رماع نب یـسوم ینثدـحو فنخم ) وبأ لاق )انجرخ رهظلا انیلـص اذإ یتح انفرـصناو اوفرـصنا مث راهنلا لوأ نم نالیخلا تراطتف انیداغو اوداغ حبـصأ املف یلت تانبب لزن یتح ءاـج

دارق نب هللا دبع هیلع لمحف ۀعاطلاو عمسلا لهأ ای ةرفلا دعب ةرکلا هباحـصأ يدانی ذخأف ۀلمح نب هللا دبع لزنو لاق مه انمزه مث انلتتقاف نم اولتقف مهقانعأ اوبرضا نا هدیب یموی ذخأف قوسلا یف وهو ریسأ ۀئامثلثب سنا نب دیزی یتأو هیف امو مهرکـسع انیوحو هلتقف یمعثخلا

هنفدو بزاع نب ءاقرو هیلع یلـصف تام یتح یـسمأ امف يدسألا بزاع نب ءاقرو مکریمأف تکله نا سنا نبا دـیزی لاقو مهرخآ دـنع هنفد یف اوذخأو باحصأ بولق هتوم رسکو مهیدیأ یف طقسأ هباحصأ کلذ يأر املف

(354)(1 ) ةالصلا (، 2 ) توملا (، 1 ) رماع نب یسوم ثحبلا : حیتافمهحفص

… سنأ نب دیزی توم

نوعجریو نوللستی اوذخاف ماشلا لهأ نم افلأ نینامث یف انیلإ لبقأ دق دایز نب هللا دیبع نأ ینغلب دق هنا نورت اذام موق ای ءاقرو مهل لاقف ایأر مکلـضفأب تسلو مکنم لجر انأ امنا مکتربخأ امیف نورت اذام ءالؤه ای مهل لاقف هباحـصأ ناسرفو عابرألا سوؤر اعد ءاـقرو نإ مث هذه یلع ۀقاط مهب مکلو انل يرأ الو مهفارـشأ مهناسرفو و مهتلجبو مظعألا ماشلا لهأ دـنج یف مکءاج دـق دایز نبا ناف یلع اوریـشأف

. لاحلاامنا انا اوملعیف مهغلبن نأ لبقو مهاقلت نا لبق انـسفنأ ءاقلت نم مویلا انفرـصنا ولف انم ۀـفئاط انع تقرفتو انریمأ سنا نب دـیزی کله دـقو

انک مویلا مهانیقل نا اناو انبحاص تومی انفارـصنال لتعن امنا اـنالو مهریمأ مهنم اـنلتقل نیبئاـه اـنل اولازی ـالف اـنبحاص كـاله مهنع اـندر مهفرـصنم غلبف فرـصناف هللا کمحر فرـصنا تیأر امعن کنإف اولاق مویلا لبق نم مهایإ انتمیزه انعفنت مل مویلا اـنمزه ناـف نیرطاـخم

راتخملا یلإ ثعبف اومزه سانلا ناو کله سنا نب دـیزی نا رمالا ناـک فیک اوملعی ملو ساـنلا فجوأـف ۀـفوکلا لـهأ راـتخملا کـلذ رـس هل لاق مث لجر فالآ ۀعبـس یلع هل دقعف رتشألا نب میهاربإ راتخملا اعدف ربخلا هربخأف داوسلا طابنأ نم هل انیع نئادـملا یلع هلماع

. نیعأ مامحب هرکسع عضوف میهاربإ جرخف مهزجانتف كودع یقلت یتح رس مث کعم مهددراف سنا نبا شیج تیقل تنأ اذإ یتح اولاقو راتخملاب اوفجرأف ۀفوکلاب سانلا فارـشا یقتلا سنأ نب دـیزی تام امل لاق حـلاص نب رـضنلا ریهز وبأ ینثدـحف فنخم ) وبأ لاق )

اذه انیلع رمأت دقل هللاو نولوقی اوذخأ تام هنا اوقدصی ملو سنا نب دیزی لتق (355)

(2 ) كالهلا (، 2 ) توملا (، 2 ) ماشلا (، 1 ) هللا هنعل دایز نب هللا دیبع (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

یعبر و… نب ثبش ءیجم

انلمارأو انماتیأ کلذب برحف اندیبع انتصع دقلو انئیف مهمعطأو مهاطعأو باودلا یلع مهلمحف انیلاوم یندأ دقلو انم یـضر ریغب لجرلا اورکاذت مث هباحصأب یلصف یلزنم اوتاف اوعمتجاف ایمالسا ایلهاج ثبش ناکو انخیـش لزنم یف عمتجن اولاقو یعبر نب ثبـش لزنم اودعتاف

ثبـش مهل لاقف ابیـصن ئفلا نم یلاوملل لعج نأ نم مظعأ وه ئـش مهیلع راتخملا ثدـحأ امیف نکی ملو لاق ثیدـحلا نم وحنلا اذـه یف مهیضرأ راتخملا هل لاق الا ۀلصخ رکذی ذخأف ال هایإ هرکاذ دقو الا هباحصأ هرکنأ امم ائیـش عدی ملف هیقلف بهذف هاقلأ یتح ینوعد یف مهو انیلاوم یلإ تدمع لاقف یلاوملا هل رکذف مهدیبع مهیلع درأ انأف لاق کیلامملا رکذف لاق اوبحأ ئـش لک یتآو ۀلـصخلا هذـه



یف انئاکرـش مهتلعج یتح کلذب مهل ضرت ملف رکـشلاو باوثلاو کلذ یف رجالا لمأن مهباقر انقتعأف اعیمج دالبلا هذـهو انیلع هللا هءافا کلذـب ءافولا یلع نوطعتو ریبزلا نباو ۀـیمأ ینب یعم نولتاقتأ مکیف مکأیف تلعجو مکیلاوم مکل تکرت انا نا راـتخملا مهل لاـقف اـنئیف راتخملا یلإ عجری ملف جرخف کلذ مهرکاذأف هباحصأ یلإ جرخأ یتح يردأ ام ثبـش لاقف نامیالا نم هیلإ نئمطا امو هقاثیمو هللا دهع

. راتخملا لاتق یلع ۀفوکلا لهأ فارشا يأر عمجاو لاق نب نمحرلا دـبعو ثعـشألا نب دـمحمو نشوجلا يذ نب رمـشو یعبر نبا ثبـش ءاج لاق بشوح نب ۀـمادق ینثدـحف فنخم ) وبأ لاق )

لاـتق یلع مهیأر عاـمتجاب هربخأ مث هیلع ینثأو هللا دـمحف ثبـش ملکتف یمعثخلا بعک یبأ نب بعک یلع اولخد یتـح سیق نب دـیعس نا هلأسو راتخملا

(356)نب دمحم (، 1 ) ۀـیمأ ونب (، 1 ) هللا هنعل نشوـجلا يذ نب رمـش (، 1 ) یعوـبریلا یعبر نب ثبـش (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) ةالصلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ثعشألا

… ۀفوکلا لهأ فارشأ لوخد

مل ۀـیفنحلا نبا نأ انملع دـقو انیلإ هثعب ۀـیفنحلا نبا نأ معزو انم یـضر ریغب انیلع رمأت هنا راتخملا هل بتعی امیف لاقو کلذ یلإ مهبیجی بعک مهب بحرف لاق نیحلاصلا انفالـسأ نم ةءاربلا هتیابـسو وه رهظأو انلمارأو اناماتی مهب برحف اندیبع ذخأو انئیف انیلاوم معطأو لعفی

. هیلإ هوعد ام یلإ مهباجأو بعک یبأ نب نأ یلإ هوعدـف فنخم نب نمحرلا دـبع یلع اولخد اوناک دـق ۀـفوکلا لهأ فارـشأ نا دیعـس نب ییحی یبأ ینثدـحف فنخم ) وبأ لاـق )لاق مل اولاقف اوجرخت مل ینومتعطأ متنأ ناو مکل ذـخا مل اوجرخت نا ـالا متیبأ نا مکنا ءـالؤه اـی مهل لاـقف راـتخملا لاـتق یلإ مهبیجی

مکدـبع هعم مث نالفو نالف هعم سیلأ مکـسفنأ نم مکناسرفو مکؤاعجـش هللاو لجرلا عمو اولذاختتو اوفلتختو اوقرفتت نأ فاخأ ینـأل ناو مجعلا ةوادـعو برعلا ۀعاجـشب مکلتاقم وهف مکودـع نم مکیلع اـقنح دـشأ مکیلاومو مکدـیبعو ةدـحاو ءـالؤه ۀـملکو مکیلاومو

كدشنن اولاق مکنیب مکـسأب اولعجت ملو مکریغب هومتیفک دـق اونوکتف ةرـصبلا لهأ ئجمب وأ ماشلا لهأ مودـقب هومتیفک الیلق هومترظتنا اولاقو ضعب یلإ مهضعب راسف اوجرخاف متئـش اذإف مکنم لجر اناف لاق انتعامج هیلع تعمتجا دق امو انیأر انیلع دسفت ناو انفلاخت نا هللا دیعـس نب نمحرلا دـبع جرخف لاق راتخملاب اوبثو طاباس رتشألا نبا غلب اذإ یتح اولهمأف لاق رتشـألا نب میهاربإ هنع بهذـی یتح اورظتنا

. ةدنک ۀنابج یف ثعشألا نب دمحم نبا قاحسإو یفعجلا سیق نب رحز جرخو عیبسلا ۀنابج یف نادمه یف ینادمهلا سیق نب امهیلإ جرخ لاق یمرضحلا دمحم نب نامیلس ینثدحف ماشه ) لاق )

(357)دیعس (، 1 ) دمحم نب نامیلس (، 1 ) ثعشألا نب دمحم (، 1 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 1 ) دیعس نب ییحی (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

(1 ) ثاعبنإلا ثعبلا ، (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ماشلا (، 1 ) سیق نب هنع اوفرـصناف معن لاق یه مکتنابجو دـمحم نب قاحـسإ هل لاقف رـشب يرعن نا هرکن اناف انتنابج نع اجرخا اـمهل لاـقف یمرـضحلا ریبج یف فنخم نب نمحرلا دبع جرخو ۀلیجب یف مهیلإ هللا دبع نب ریرج نب ریـشب راسو رـشب ۀـنابج یف یمعثخلا بعک یبأ نب بعک جرخو یلإ معثخو ۀلیجب تراسو عیبسلا ۀنابجب سیق نب دیعـس نب نمحرلا دـبع یلإ سیق نبا رحزو دـمحم نب قاحـسإ راسو فنخملا ۀـنابج

اضعب اهضعب ولتی لسرلا اوثعبف مهیلإ ریسیل الیخ مهل یبع دق راتخملا نا عیبسلا ۀنابج یف نیذلا غلبو دزألاب وهو فنخم نب نمحرلا دبع کلذ غلب نا اـملو عیبـسلا ۀـنابج یف اـعیمج اوعمتجاو مهیلإ اوراـسف مهیلإ اولجع اـمل محرلاو هللااـب مهنولأـسی معثخو ۀـلیجبو دزـألا یلإ

. دحاو ناکم یف مهعامتجا هرس راتخملا



یبضلا ناورث نب ۀعیبرو یسبعلا دئاف نب ناسحو یعبر نب ثبش لزنو سیق یف لولس ینب ۀنابجب لزن یتح نشوجلا يذ نب رمـش جرخو يدیبزلا جاجحلا نب رمع لزنو ۀخبسلاو نیرامتلا نیب امیف ۀعیبر یف میؤر نب ثراحلا نب دیزیو رجبأ نب راجح لزنو ۀسانکلاب رـضم یف

. مهیتأی نأ یبأف انتئا نا نمیلا لهأ مهیلإ ثعبف جحذم نم هعبت نمب دارم ۀنابج یف طاباسب وهو رتشألا نب میهاربإ یلإ ضکرلاب ۀبوت نب رمع هل لاقی هموی نم الوسر راتخملا ثعبو لاق مکتیتأ دق ینأکف اودـج مهل لاقو

عناص یناف نودـیرت ام ینوربخأ مویلا کلذ یف راتخملا مهیلإ ثعبو لاق یلإ کعم نم عیمجب لبقت یتح كدـی نم یباتک عضت ـال نا کثعب ۀیفنحلا نبا نأ تمعز کنإف انلزتعت نا دیرن اناف اولاق متببحأ ام لک

(358)(، 2 ) دمحم نب قاحـسإ (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمـش (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبـش (، 1 ) رجبأ نب راجح ثحبلا : حـیتافمهحفص

(1 ) سیق نب دیعس (، 1 ) ۀبوت نب رمع

… نشوجلا يذ نب رمش ءیجم

نأ دیری وهو هونیبتت یتح کلذ یف اورظنا مث ادـفو یلبق نم هیلإ ثعباو ادـفو مکلبق نم هیلإ اوثعبا نا راتخملا مهیلإ لسرأف کثعبی ملو سیلف ککـسلا هاوفأب مهیلع ۀفوکلا لهأ ذخأ دقو مهیدیأ اوفکف هباحـصأ رمأ دـقو رتشألا نب میهاربإ هیلع مدـقیل ۀـلاقملا هذـهب مهثیری هلتاقف نادیملا یف عیبس نب هللا دـبع جرخو لاق هنع اولفغ اذإ مهئیجی حـتولا لیلقلا الا ءاملا نم هباحـصأ یلإ الو راتخملا یلإ لصی ئش

هبقع لزن یتح ناریـسی امهتیماح یلع البقأ مث هنع مهتیداع در یتح ۀعاس هعم لتاقف یمـشجلا قراط نم ۀبقع هءاجف ادیدش الاتق رکاش . عیبسلا ۀنابج یف نمیلا لهأ عم لزن یتح عیبس نب هللا دبع ءاجو لولس ینب ۀنابج یف سیق عم قراط نب

هیف لعجن ناکم یف متعمتجا نا مهل لاـقف نمیلا لـهأ یتأ نشوجلا يذ نب رمـش نأ قاحـسإ یبأ نب سنوی ینثدـح فنخم ) وبأ لاـق ). هجو ریغ نم لتاقنو ۀقیض ککس یف ناکملا اذه لثم یف لتاقأ هللاو ال الف الاو مکبحاص انأف دحاو هجو نم لتاقنو نیتبنجم

نا سانلا یف يدانف ۀیـشع هموی نم هغلب رتشألا نبا یلإ راتخملا لوسر جرخ املو لاق لولـس ینب ۀـنابج یف هموق ۀـعامج یلإ فرـصناف راسف سانلا یف يدان مث ئش الک ائیش باودلا اوحارأو هباحـصأ یـشعتف یـسمأ نیح لزن مث کلت هتیـشع ۀیقب راسف ۀفوکلا یلإ اوعجرا هعمو دجسملا یف هتلیل تاب یتح ءاج هنا مث دغلا نم رـسجلا باب یلع رـصعلا یلـصف هموی نم راس مث اروسب ةادغلا یلـص مث اهلک هتلیل

. هدعصف ربنملا یلإ راتخملا جرخ راتخملا یلع مهجرخم نم ثلاثلا مویلا ۀحیبص ناک اذإ یتح دلجلاو ةوقلا لهأ هباحصأ نم (359)

(1 ( ) رهظلا دعب ) رصعلا (، 1 ) ةالصلا (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) قاحسإ یبأ نب سنوی (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

… قوسلا یف راتخملا لوزن

کنیمی ال فکو کتریـشع نحن امنا هل لاقف نمؤملا دبع هنبا هیلإ ثعب یعبر نب ثبـش نا یبلکلا بانج وبأ ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )نم سأر لک هرکف ةالصلا ترضح عیبسلا ۀنابجب نمیلا لهأ عمتجا نأ املو هداک هنکلو هلاتق هیأر ناکو انم کلذب قثف کلتاقن هللاو ال دیـس مکتریـشع یف ناف مکیف یـضرلا اومدق فالتخالا لوأ اذه فنخم نب نمحرلا دبع مهل لاقف هبحاص همدـقتی نأ نمیلا لهأ سؤر

. ۀعقاولا تناک یتح مهب یلصی لزی ملف اولعفف ۀلیجب نم ینایتفلا دادش نب ۀعافر مکب لصیلف رصملا لهأ ءارق راـس نا نولوقی مهو مهعمـسو نمیلا لـهأ یف لخدـف قلطنا يدزـألا ورمع نب سنأ نأ يرـسلا نبا عزاو ینثدـحو فـنخم ) وـبأ لاـق )

ربنملا یلع راتخملا یلإ دعص یتح اداوج لبقأو لجر مهنم اهعمـسف انیلإ اوراس انیلإ راس ناو مهیلإ انرـس رـضم نم انناوخإ یلإ راتخملا رـضم مهیلإ ریـست مهیلإ ال ترـس نئل دهـشأف نمیلا لهأ امأو مهیلإ اوریـسی نأ رـضم یلإ ترـس ول ءاقلخف مه اما لاقف مهتلاقمب هربخأف



. همرکیو لجرلا کلذ وعدی کلذ دعب ناکف بحأ نیقیرفلا يأ یلإ رتشـألا نب میهاربـإل لاـقف ءاـنبلا اذـه اـهیف سیل كاذ ذإ قوسلاو قوسلا یف هباحـصأ یبعف لزن راـتخملا نإ مث

. يأر اذ ناکو راتخملا رظنف تببحأ نیقیرفلا يأ یلإ لاقف ریست نا کیلإ ریـسأ اناو دراطع نب ریمع نب دمحمو یعبر نب ثبـش مهیلعو ۀسانکلاب رـضم یلإ رـس لاقف مهلاتق یف غلابی الف هموق یلإ ریـسی نأ هرکف

. نمیلا لهأ یلإ (360)

(، 1 ) نمؤملا دبع (، 1 ) ورمع نب سنأ (، 1 ) دراطع نب ریمع (، 1 ) دادش نب ۀعافر (، 2 ) یعوبریلا یعبر نب ثبـش ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) ةالصلا (، 2 ) لتقلا

راتخملا راسو ۀسانکلا یلإ رتشألا نب میهاربإ راسف رفظ اذإ مهریغو نمیلا لهأ یلع ایقبلا ۀلقو سفنلا ةدـشب فرعی راتخملا لزی ملو لاق دبع حرسو یسمحألا مث یلجبلا طیمش نب رمحا هیدی نیب حرسو صاقو یبأ نب دعـس نب رمع راد دنع راتخملا فقوف عیبسلا ۀنابج یلإ

. يرکاشلا لماک نب هللا یتح ۀکسلا هذه مزلا لماک نبا هللا دبعل لاقو کموق رود نیب نم عیبسلا ۀنابج لهأ یلإ جرخت یتح ۀکسلا هذه مزلا طیمـش نبال لاقو

مهئارو نم موقلا اوتأ دق مهنا ینربخت تثعب دق ام ابـش نا امهیلإ رـسأف امهاعدو قیرـش نب سنخألا لآ راد نم عیبسلا ۀنابج یلع جرخت . امهب امهرمأ نیذللا نیقیرطلا اکلسف ایضمف

دبع اهیف فقو هنإـف سمحأ دجـسملا ربد یف یتلا ۀکـسلا اـماف نیتکـسلا کـنیت اومـستقاف مهیلإ نیلجرلا نیذـه ریـسم نمیلا لـهأ غلبو . تارفلا یلت یتلا ۀکسلا اماو سیق نب رحزو ثعشألا نب قاحسإو ینادمهلا سیق نب دیعس نب نمحرلا

نإ مث موق هلتتقا لاتق دشأک اولتتقا موقلا نإ مث بعک یبأ نب بعکو هللا دبع نب ریرج نب ریـشبو فنخم نب نمحرلا دبع اهیف فقو هنإف اولاق مکئارو ام لاقف لبقا دق لفلا هءاج دقو الا راتخملا عری ملف اضیأ لماک نب هللا دبع باحـصأو اوفـشکنا طیمـش نب رمحا باحـصأ لهأ لاجر هداتعی ناکو ۀعداو یف دواد یبأ دجسم نونعی صاصقلا دجسم دنع لزن دق هانکرت اولاق طیمـش نبا رمحا لعف امف لاق انمزه

. هباحصأ نم سانأ هعم لزن دقو هیف نوصقی نامزلا کلذ (361)

دوجسلا (، 1 ) صاصقلا (، 1 ) سیق نب دیعس (، 1 ) هللا دـبع نب ریرج (، 1 ) تارفلا رهن (، 1 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) لتقلا (، 3)

… ورمع نب کلام راتخملا ثعب

ثعبو یلدجلا هللا دبع یبأ راد یلإ یهتنا یتح مهب لبقأ مث اوفرـصنا نأ مهب حاصف لماک نبا لعف ام يردـن ام هللا دـبع باحـصأ لاقو هناکم تنأف کله کی ناف لماک نبا یلإ کباحـصأ یف رـس لاقف هباحـصأ نم لـجر ۀـئامعبرأ یلع ناـکو یمعثخلا دارق نب هللا دـبع دجلاب رمو کباحصأ ۀیقب هیلإ عفداو سراف مهلک کباحـصأ نم ۀئام یف رـسف احلاص ایح هدجت ناو هباحـصأو کباحـصأب موقلا لتاقف

. رشبیلف ینحصان نمو یننوحصانی امنا مهنإف هل ۀحصانملاو هعم نب ورمع مامح دـنع افقاو لماک نبا دـجوف یـضمف هللا دـبع نب نطق مامح یلی اـمم عیبسلا ۀـنابج لـهأ یتأـت یتح ۀـئاملا یف ضما مث

. عیبسلا ۀنابج یلإ لزن یتح یضم مث هباحصأ نم ۀئامثلث هیلإ عفدف موقلا لتاقی وهو اوربص دق هباحصأ نم سانأ هعم ثیرح ناک نم لکو عبت كرمأل انرمأ اولاق نورت ام هباحصأل لاقو هدنع فقوف سیقلا دبع دجسم یلإ یهتنا یتح ککـسلا کلت یف ذخا مث هللاوو مویلا یتریـشع فارـشا کلهی نا هراکل ینا هللاوو راتخملا رهظی نأ بحأل ینا هللاو مهل لاـقف ۀـئام مهو هموق نم دـشاح نم هعم



مهئارو نم مهنوتأیـس مهنأ نومعزی امابـش تعمـس دـق یناف الیلق اوفق نکلو يدـی یلع كالهلا مهب لحی نأ نم یلإ بحأ تومأ نال . سیقلا دبع دجسم دنع وه امک تبثف کیأرف هباحصأ هل لاق هنم نحن یفاعنو کلذ لعفت یه نوکت امابش لعلف

سراف یتئام یف يدـهنلا کیرـش نب هللا دـبع ثعبو اسأب سانلا دـشأ نم ناکو لجر یتئام یف يدـهنلا ورمع نب کلام راتخملا ثعبو اولتتقاف هورثکو موقلا هالع دقو هیلإ اوهتناف هناکم تبثو طیمش نب رمحأ یلإ

(362)(1 ) ربصلا (، 2 ) دوجسلا (، 3 ) كالهلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) ثیرح نب ورمع (، 1 ) کیرش نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص

. یسبعلا دئاف نب ناسح مهیفو اریثک رضم نم هعماس انأو یعبر نب ثبش یقل یتح رتشألا نبا یضمو لاتقلا دشأک کلذ دنع لمتحاو مهمزهف هولتاقف اوبأف مکسفنأ اوکلهت الف يدی یلع رـضم نم دحأ باصی نأ بحأ ام هللاوف اوفرـصنا مکحیو میهاربإ مهل لاقف

. ۀقافا قافأ هتوم لبق هشارف یلع وهو ناک دقو مهیلإ الخدأ نیح تامف هلهأ یلإ دئاف نب ناسح ملکتی ملف فیـسلاب ۀبرـضب وأ حـمر ۀـنعطب الا یتینم نوکت نا بحأ تنک امو هذـه یتحارج نم شیعأ نأ بحأ تنک ام هللاو امأ لاقف طیمـش نب رمحا یلإ هلبق نم يرـشبلا راتخملا ثعبف رـضم ۀمیزهب میهاربإ لبق نم راتخملا یلإ يرـشبلا تءاجو تام یتح ۀملک اهدعب

. اهیلی ام تنعأ دق مهنم ۀکس لهأ لک مهلاوحأ یلع سانلاف لماک نبا یلاو ول هللاو اما ضعبل مهـضعب لاقف مهئارو نم نمیلا لهأ اوتأی ناب اوعمتجاو اوعمجا دقو صولقلا ابأ مهیلع اوسأر دقو مابـش تعمتجاف لاق

تکاس ال صولقلا وبأ مهخیشو مهولتاقف ۀعیبر یلإ وأ رـضم یلإ اوریـسف بوصأ ناکل مکریغ نم مکفلاخ نم یلع اذه مکدج متلعج . ملکتی

مهب یـشمف اوماقف اوموق ۀـظلغ ) مکیف اودـجیلو رافکلا نم مکنولی نیذـلا اولتاق ) هؤانث لج هللا لاق لاقف کیأر ام سولقلا اـبأ اـی اولاـقف ۀثلاثلا مهب یشم مث اوموق مهل لاق مث مهب دعق مث ائیـش کلذ نم سفنأ مهب یـشم مث اوسلجف اوسلجا مهل لاق مث ۀثالث وأ نیحمر سیق

. مهب دعق مث ائیش کلذ نم سفنأ کلمحی امف برعلا عجشأل اندنع کنا هللاو صولقلا ابأ ای هل اولاقف

(363)(2 ) لتقلا (، 1 ) توملا (، 1 ) یعوبریلا یعبر نب ثبش ثحبلا : حیتافمهحفص

تهرکو مکـسفنأ لاتقلا یلع اونطوت ناو مکتدـئفأ مکیلإ عجرت نا تدرأ ینا برجی مل نمک سیل برجملا نإ لاق عنـصت يذـلا یلع . شهد لاح یلع متنأو لاتقلا یلع مکمحقأ نا

نب ریبزلا وبأو یعدنجلا هیلع لمحف يرکاشلا رسعألا ۀکسلا مف یلع مهلبقتسا عیبسلا ۀنابج یلإ اوجرخ املف تعنـص امب رـصبأ تنأ اولاق تاراثل ای طیمـش نبا باحـصأ مهباجأف نیـسحلا تاراثل ای نودانی مهو مهراثآ یف ۀنابجلا سانلا لخدو ۀنابجلا الخدو هاعرـصف بیرک

. نامثع تاراثل ای لاقف نادمه نم نارم يذ نب ریمع نب دیزی اهعمسف نیسحلا انموق انیأر اذإ یتح كانعطأو انب تئج هموق نم سانأ هل لاقف نامثع مد نوغبی موق عم لتاقأ نامثعلو ال انل ام دادش نب ۀعافر مهل لاقف

. لوقی وهو مهیلع فطعف مهوعدو اوفرصنا تلق فویسلا مهذخأت لتق یتح لتاقف یلتؤم ریغ برحلا ران رحب یلطـصی * نمیف مویلا نیلـصأل یلوب يورأ نب ناـمثعل تسل یلع * نید یلع دادـش نبا اـنا دنع ینایتفلا ۀجـسوع نب دادش نب ۀـعافرو اکـسان ناکو یبسارلا مث یمرجلا نابهـص نب نامعنلا لتقو نارم يذ نب ریمع نب دـیزی لتقو نب دیعس نب نمحرلا دبع لتقو سیق نب رحز ثتراو یفعجلا سیق نب رحز نب تارفلا لتقو اکسان ناکو ۀخبسلاب يذلا ناذبهملا مامح

دزألا نم لاجر هلوح لتاقو رعشی امو اهیدیأ یلع لاجرلا هتلمحو ثترا یتح فنخم نب نمحرلا دبع لتاقو فنخم نب رمع لتقو سیق . ملسم نب دیمح لاقف



میمصلاو دبع الا قرافم میکح * یبأ نع نبرض ال (364)

لتقلا (، 1 ) ملـسم نب دیمح (، 1 ) سیق نب دیعـس (، 2 ) دادش نب ۀـعافر (، 2 ) نیـسحلا تاراثل ای (، 1 ) تارفلا رهن ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) برحلا (، 7)

… نییعداولا رود نم رسأ

یتأف ریسأ ۀئامـسمخ نییعداولا رود نم جرختـساو میکح یبأ نع یلوتت ال یمبلت * يربصت الا سفن ای یقرابلا سادرم نب ۀقارـس لاقو هلیبس یلخ الا یبرعب ولخی کیرش ال نب هللا دبع هل لاقی راتخملا باحـصأ ءاسؤر نم وهو دهن ینب نم لجر ذخأف نیفتکم راتخملا مهب

اوذخاف هب ینوملعأف نیـسحلا لتق مهنم دهـش نم لک اورظناو یلع مهوضرعا راتخملا هل لاقف دهن ینبل یلوم مهرد راتخملا کلذ عفرف ۀینامثو نیتئام جرخی نأ لبق مهنم لتق یتح هقنع برضیف همدقیف هلتق دهش نمم اذه هل لیق الا نیسحلا لتق دهـش دق لجرب هیلع رمی ال

رعشی امو مهنم ریثک سان لتق یتح هولتقف هب اولخ مهبرـضی وأ مهیرامی وأ مهیذؤی ناک دق الجر اوأر املک هباحـصأ ذخأ الیتق نیعبرأو . راتخملا مهب

هباحـصأ الو هوغبی الو اودع هیلع اوعماجی نأ ال قیثاوملا مهیلع ذخأ مهقتعأف و يراسألا نم یقب نمب یعدف دعب راتخملا کلذـب ربخأف الجر الا نمآ وهف هباب قلغأ نم هنا راتخملا يدانم يدانو لاق دجـسملا یلإ هعم قاسی نأ هب رمأ هنإف یقرابلا سادرم نب ۀقارـس الا ۀلئاغ

. ملسو هیلع هللا یلص دمحم لآ مد یف كرش امهل الـسر اثعب رجبأ نب راجحو میؤر نب دیزی نب ثراحلا نب دـیزی نا یبعـشلا رماع نع دیعـس نب دـلاجملا ینثدـح فنخم ) وبأ لاق )

مزه املف نازمج لقیلف اومزه اوناک ناو نافرـص لقیلف انیلإ قبـس مکیأف اورهظ دـق مهومتیأر ناف اـبیرق نمیلا لـهأ نم اونوک مهل ـالاقف . نازمج مهیلإ یهتنا نم لوأ مهل لاقف مهلسر مهتتأ نمیلا لهأ

(365)(1 ) دوجسلا (، 5 ) لتقلا (، 2 ) ةداهشلا (، 1 ) کیرش نب هللا دبع (، 1 ) رجبأ نب راجح ثحبلا : حیتافمهحفص

… نمیلا لهأ یلع راتخملا ۀبلغ

بکرف نیـسحلا لتق دهـش نمم ناکو يدـیبزلا جاجحلا نب ورمع جرخ اوفرـصناف و مکتویب یلإ اوفرـصنا امهموقل ـالاقف نـالجرلا ماـقف سیق نب رحز نب تارف اماو ۀبصح ءامس مأ ۀسخب ضرا يردی الو ۀعاسلا یتح ری ملف ۀصقاوو فارش قیرط ذخاف اهیلع بهذ مث ۀلحار هدسج يراوت نا اهل نذأی نا هلأست راتخملا یلإ یلع نب نیـسحلا ةأرما تناکو ۀیفعجلا هللا دبع نب ۀفیلخ تنب ۀـشئاع تثعب لتق امل هنإف

نع قاحـسإ یبأ نب سنوی ینثدحف فنخم ) وبأ لاق ) نشوجلا يذ نب رمـش بلط یف ایبرز یعدی هل امالغ راتخملا ثعبو هتنفدـف لعفف اند املف هسرف هب رطمتی لبقأف رمض انل لویخ یلع ۀفوکلا نم انجرخ دقو انقحلف راتخملا مالغ یبرز انعبت لاق یبابـضلا هللا دبع نب ملـسم اذإ یتح هل درطتسی ام رمـش ذخأو رمـش یف دبعلا عمطو انعمأف انـضکرف لاق یف عمطی دبعلا لعل ینع اودعابتو اوضکرا رمـش انل لاق انم یبأل جرخی نأ هترمأ ام ینریـشتسی ول امأ یبرزل اسؤب لاقف کلذـب ربخأف راتخملا یتأو هرهظ قدـف رمـش هیلع لمح هباحـصأ نم عطقنا

. ۀغباسلاانمزه نیح هعم انأو نشوجلا يذ نب رمـش جرخ امل لاق یبابـضلا هللا دبع نب ملـسم نع ینادمهلا دـمحم وبأ ینثدـح فنخم ) وبأ لاق )

ام دیتاس لزنی یتح رمش یضم ناک ام هایإ رمـش لتق نم ناکو رمـش بلط یف ایبرز امالغ هجوو عیبسلا ۀنابجب نمیلا لهأ لتقو راتخملا . هبرضف اجلع اهنم ذخأف ۀیرقلا کلت یلإ لسرأ مث لت بناج یلإ رهن ئطاش یلع ۀیناتلکلا اهل لاقی ۀیرق بناج یلإ لزنی یتح یضم مث



هناونع بتکو ریبزلا نب بعصملا یلإ اذه یباتکب ءاجنلا لاق مث (366)

(، 2 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش (، 1 ) قاحسإ یبأ نب سنوی (، 1 ) يدیبزلا جاجح نب ورمع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص (2 ) لتقلا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) ینادمهلا دمحم (، 1 ) یلع نب نیسحلا

هثعب راتخملا ناک دقو ةرمع وبأ اهیفو اتویب اهیف ۀیرق لخدی یتح جلعلا یـضمف لاق نشوجلا يذ نب رمـش نم ریبزلا نب بعـصملا ریمألل ام هیلإ وکـشی لبقأف ۀیرقلا کلت نم اجلع جلعلا کلذ یقلف ةرـصبلا لهأ نیبو هنیب امیف ۀحلـسم نوکیل ۀـیرقلا کلت یلإ مایألا کلت یف

جلعلا اولأسف رمش نم بعصمل هناونعو جلعلا عم باتکلا يأرف ةرمع یبأ باحصأ نم لجر هب رم ذإ هملکی هعم مئاقل هنإف رمش نم یقل . هیلإ نوریسیأ اولبقاف لاق خسارف ۀثالث الا هنیبو مهنیب سیل اذإف مهربخأف هب وه يذلا هناکم نع

هب فوختن اناف ناکملا اذه نم انب تلحترا کنأ ول انلقف ۀلیللا کلت رمـش عم هللاو انأو لاق هللا دبع نبا ملـسم ینثدحف فنخم ) وبأ لاق )ریثک یبد هیف انک يذلا ناکملا کلذب ناکو لاق ابعر مکبولق هللا ءالم مایأ ۀـثالث هنم لوحتأ هللاو ال باذـکلا نم اقرف اذـه لک وأ لاقف

تهبتناف کلذ نم دـشأ هتعمـس ینا مث یبدـلا توص اذـه یـسفن یف تلقف لیخلا رفاوح عقو تعمـس ذإ مئانلاو ناظقیلا نیبل ینأ هللاوف انجرخو انتایبأب اوطاحأ مث اوربکف لتلا نم انیلع اوفرـشأ دـق مهب انأ اذإف موقأل تبهذو لاق یبدـلاب اذـه ام هللاو تلقو ال ینیع تحـسمو

. انلیخ انکرتو انلجرأ یلع دتشن هولجعأ دـق حـمرلاب مهنعاطیل هنإف دربلا قوف نم هیحـشک ضایب یلإ رظنأ ینأکف صربأ ناکو ققحم دربب رزتمل هناو رمـش یلع رمأف لاق

. ثیبخلا هللا لتق ربکأ هللا تعمس ذإ ۀعاس تنعمأ نأ الأ وه امف لاق هانکرتو انیضمف هبایثو هحالس سبلی نأ ابأ هب تیتأو جلعلا عم هتیار يذلا باتکلا بحاص هللاو انا لاق دونکلا یبأ دیبع نب نمحرلا دبع نع یقرـشملا ینثدـح فنخم ) وبأ لاق )

انیلع جرخ معن لاق ذئتلیل ائیش لوقی هتعمس له تلق لاق ارمش تلتق انأو ةرمع (367)

(1 ) ثاعبنإلا ثعبلا ، (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ةرصبلا ۀنیدم (، 1 ) هللا هنعل نشوجلا يذ نب رمش ثحبلا : حیتافمهحفص . لوقی وهو انیلع جرخ مث هفیس ذخاف هتیب لخد مث هحمر یقلأ مث ۀعاس هحمرب اننعاطف

الماعلا يوریو ابرـض مهحربی التاق وأ التاقم اذـک الا الک * انودـع نع اموی ری مل الهاکلا قدـی هایحم امهح الـساب * نیرع ثیل متهبن یلعأب هیدانی سادرم نب ۀقارـس ذخأ رـصقلا یلإ لبقاو عیبسلا ۀنابج نم راتخملا جرخ املو قاحـسإ یبأ نب سنوی نع فنخم ) وبأ لاق )

. هتوصمث ۀـلیل هسبحف نجـسلا یلإ راتخملا هب ثعبف دجـسو یبلو ییح نم ریخو دـنجلاو رحـشب لـح نم ریخو دـعم * ریخ اـی مویلا یلع ننما

. لوقی وهو راتخملا یلإ لبقأف ۀقارس اعدف هجرخأف دغلا نم هیلإ لسرأ مهو الیلق * مهفاصم یف مهارن انیحو ارطب انجورخ ناکو ائیش * ءافعـضلا يرن انجرخ ال انیلع تناک ةوزن انوزن انا * قاحـسإ ابأ غلبأ الا یلع ترصن انینـشنا یتح ابئاص انعطو افحلط * ابرـض مهنم انیقل انیلإ اوزرب دق موقلا انیأر املف * مهانیأر ذإ انزری انیقتلا نیح یبدلا لثم

انرجل انکلم * ولف تکلم ذإ حجساف انینح یقال ذإ بعشلا مویو ردب * موی یف دمحم رصنک انیـسح یعنت ۀبیتک لکب موی * لک كودع انید دقنلا تلعج نا رکشأس ینإف * ینم ۀبوت لبقت انیدتعاو ۀموکحلا یف

(368)(1 ) قاحسإ یبأ نب سنوی ثحبلا : حیتافمهحفص

لتاقت ۀکئالملا يأر دقل وه الا هلا يذـلا ال هللااب - فلحی سادرم نب ۀقارـس ریمألا اهیأ هللا کحلـصأ هل لاق راتخملا یلإ یهتنا املف لاق هب الخف لزن مث کلذـب مهربخأف دعـصف نیملـسملا کلذ ملعأف ربنملا دعـصاف راتخملا هل لاـقف ضرـألاو ءامـسلا نیب قلبلا لویخلا یلع



یلع دـسفت تببحأ ال ثیح ینع بهذاف کـلتقأ ـال نا تفرع دـق اـم تدرأ اـمناو ۀـکئالملا رت مل کـنأ تملع دـق ینا لاـقف راـتخملا . یباحصأ

ۀغلابم الو اداهتجا دـشأ طق اهب تفلح نامیا یف تنک ام لاق سادرم نب ۀقارـس نع یقرابلا یلع نب جاجحلا ینثدـحف فنخم ) وبأ لاق ). اهب مهل تفلح یتلا هذه ینامیأ یف ینم بذکلا یف

فارـشا جرخو ةرـصبلاب ریبزلا نب بعـصملا دنع فنخم نب نمحرلا دبعب قحلف برهف هلیبس اولخف لتاقت مهعم ۀـکئالملا تیأر دـق ینا . لوقی وهو ۀفوکلا نم سادرم نب ۀقارس جرخو ةرصبلاب ریبزلا نب بعصمب اوقحلف هوجولاو ۀفوکلا لهأ

هارصبت مل ام ینیع يرأ تامملا یتح مکلاتق یلع ارذن * تلعجو مکیحوب ترفک تاتمصم امهد غلبلا تیأر ینا * قاحـسإ ابأ غلبأ الا دمحم انثدح لاق ةدانج نب ملـسم بئاسلا وبأ ینثدح یتادأ مهل تسبل اوجرخ ناو متبذـک * مهل لوقأ اولاق اذإ تاهرتلاب ملاع انالک * مهیلع قلب باود یلع موق الا ینرسأ ام ینومترسأ متنأو لاق یقرابلا ۀقارس رسأ امل لاق خیش نع يرعـشألا یـسوم یبأ دلو نم دارب نب

. لاقف هقلطأف ۀکئالملا کئلوأ راتخملا لاقف لاق ضیب بایث (369)

(1 ) لتقلا (، 1 ) بیذکتلا بذکلا ، (، 1 ) بئاسلا وبأ (، 1 ) ۀفرع موی (، 2 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص نب ریمع ینثدـح فنخم ) وبأ لاق ) تاهرتلاب ماع انالک هایإ * ری مل ام ینیع يرأ تاتمـصم امهد قلبلا تیأر ینا * قاحـسإ ابأ غلبأ الا

ای لاقف مابـش هل لیق انئارو نم انوتأ نیذـلا ءالؤه نم مکحیو عیبسلا ۀـنابج موی لاق ینادـمهلا سیق نب دیعـس نب نمحرلا دـبع نا دایز نم ناکو ذـئموی لتق نیطعانلا نم نالقب يذ نب لیبحرـش نا قور وبأ ینثدـحو فنخم ) وبأ لاـق ) هل موق ـال نم یموقب ینلتاـقی اـبجع

مهانلتق ولو ۀبحألا قارف لیجعتو ۀین ریغ یلع لاتقو ماما ریغ عم لاتق اهلوتقم لضأ ام ۀلتق اهل ای لتقی نا لبق ذئموی لاقف نادـمه تاتویب کلذ نم توجن ام هللا میأو اودهطضی نأ ۀفاخم یـسفنب یموقل ایـساوم الا تجرخ ام هللاو اما نوعجار هیلإ اناو انا هللا مهنم ملـسن مل اذإ

یف مصتخاو لاق هلتقیف مهـسب جـیده نب رمحا هل لاقی نادـمه نم نییـشئافلا نم لجر هیمریو لاق اونغا الو مهنع تینغأ الو اوجنأ ـالو . رخآ لجرو یمابشلا ریبزلا وبأو یفنحلا رعس یبأ نب رعس ۀثالث رفن ینادمهلا سیق نب دیعس نب نمحرلا دبع

دیـس دعـس نب نمحرلا دبع لتقتأ ریبزلا ابأ ای هنبا یل لاقو رثکأ وأ تابرـض رـشع انا هتبرـض نکل ریبزلا وبأ لاقو ۀنعط هتنعط رعـس لاقف مهتریـشع وأ مهناوخإ وأ مهئانبأ وأ مهءابآ اوناک ولو هلوسرو هللا داح نم نوداوی رخآلا مویلاو هللااب نونمؤی اموق دـجت ـال تلقف کـموق

. هموق نم الیتق نینامثو ۀئامعبس نع ۀعقولا تلجناو نسحم مکلک راتخملا لاقف رشع ۀعضب ۀسانکلاب مهنم بیصأ رضم ناو نمیلا لهأ یف رحتسا ناک كاذ ذإ لتقلا نا حلاص نب رضنلا ینثدح فنخم ) وبأ لاق )


… نیسحلا ۀلتق یل اوبلطا هباحصأو : هشیجل راتخملا لوق

یعبر نب ۀـمرکعو نیـصح وخأ رذـنملا نب دادـشو میؤر نب ثراحلا نب دـیزیو رجبأ نب راجح عجرف ۀـعیبرب اورم یتح اوضم مث الجر لیقف هلزنم لخد یتح ءاجف جرخ دقو مهنع فرـصنا مث ادیدش الاتق مهلتاقف ۀمرکع مهیلع فطعو مهلاحر یلإ ءالؤه عیمج فرـصناف

تناکو هل مالغ هلمح یتح عطتـسی ملف هبناج یلإ يرخأ راد یلإ هراد طئاح نم بثی نا دارأف جرخف یحلا ۀـیحان یف لـیخ ترم دـق هل ۀلتقل راتخملا درجتو ةرـصبلاب اوقحلف سانلا فارـشا جرخو لاق ۀنـس 66 ۀجحلا يذ نم نیقب لایل تسل ءاعبرألا موی عیبسلا ۀـنابج ۀـعقو ینإف ینومس امک باذکلا اذإ انا دمحم لآ رصان سئب نینمآ ایندلا یف ءایحا نوشمی نیـسحلا اولتق موق كرت اننید نم ام لاقف نیـسحلا لتقی نا هللا یلع اقح ناک هنا مهقحب مئاقلاو مهرتو بلاطو هب مهنعط احمرو هب مهبرض افیـس ینلعج يذلا دمحلا هللا مهیلع نیعتـسا هللااب



. مهونفت یتح مهوعبتا مث یل مهومسف مهقح لهج نم لذی نأو مهلتق نم رهطأ یتح بارـشلاو ماعطلا یل غوسی هنإف ال نیـسحلا ۀـلتق یل اوبلطا مهل لاـق راـتخملا نا رماـع نب یـسوم ینثدـحف فنخم ) وبأ لاـق )

. مهنم رصملا یقنأو مهنم ضرألا . رعاشلا لاق يذلا رسای نب رامع نب دمحم لتق يذلا وهو سابد نب هللا دبع نا ینهجلا نیعأ نب کلام ینثدحو فنخم ) وبأ لاق )کلامو ۀقرح نم ینهجلا لازنلا نب دیسأ نب هللا دبع مهنم نیسحلا لتق نمم رفن یلع راتخملا لد يذلا وه هلاذق باصأ سابد نبا لیتق

نب لمحو يدبلا ریسنلا نب (371)

نب یسوم (، 1 ) رسای نب رامع نب دمحم (، 1 ) ینهجلا نیعأ نب کلام (، 1 ) رجبأ نب راجح (، 1 ) ۀجحلا يذ رهش ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) لهجلا (، 6 ) لتقلا (، 1 ) ماعطلا (، 1 ) رماع

… لماک نب هللا دبع راتخملا ثعب

مهذخاف ۀیسداقلاب مهو مهاتأف راتخملا باحـصأ ءاسؤر نم ناکو يدهنلاو رمع نب کلام رمن ابأ راتخملا مهیلإ ثعبف یبراحملا کلام اودأ یلع نبا نیـسحلا نیأ هلوسر لآو هلوسر ءادعأو باتک ءادـعأو هللا ءادـعأ ای راتخملا مهل لاقف ءاشع هیلع مهلخدأ یتح مهب لبقاف متننم الهف راتخملا لاق انقبتساو انیلع ننماف نوهراک نحنو انثعب هللا کمحر اولاقف ةالصلا یف هیلع ةالصلاب مترمأ نم متلتق نیـسحلا یلإ لاقف وه وه معن لماک نبا هللا دبع هل لاقف هسنرب بحاص تنأ يدبلل راتخملا لاق مث هومتیقسو هومتیقبتساو مکیبن تنب نب نیسحلا یلع

نیرخآلاب رماو تام یتح مدـلا فزنی لزی ملف كرتو هب کلذ لعفف تومی یتح برطـضیلف هوعدو هیلجرو اذـه يدـیأ اوعطقا راتخملا . یبراحملا کلام نب لمح رعس یبأ نب رعس لتقو ینهجلا هللا دبع لماک نب هللا دبع لتقف ام دقف

رعس مهیلع هلد نیسحلا ۀلتق نم لاجر یلع لد راتخملا نا لقیصلا دیعـس وبأ ینثدح لاق یمیتلا تلـصلا وبأ ینثدحو فنخم ) وبأ لاق )یلإ یضم مث لاق کلام نب دایز هل لاقی الجر مهنم ذخأف ۀعیبض ینبب رم یتح هعم انجرخف لماک نب هللا دبع راتخملا ثعبف لاق یفنحلا

نب نمحرلا دبع اهیف ءارمحلا یف راد یلإ ۀـبابدلا مهل لاقی هعم لاجر یف ینثعب مث لاق دـلاخ نب نارمع هل لاقی الجر مهنم ذـخاف ةزنع ۀنجلا لهأ بابش دیس ۀلتقو نیحلاصلا ۀلتق ای مهل لاقف هیلع مهانلخدأ یتح مهب انئجف ینالوخلا سیق نب هللا دبعو یلجبلا ةراکـشخ یبأ

یلإ مهوجرخا نیـسحلا عم ناک يذـلا سرولا نم اوباصأ دـق اوناکو سحن مویب سرولا مکءاج دـقل مویلا مکنم داـقأ دـق هللا نورت ـالا اوبرضاف قوسلا

(372)(1 ) ةالصلا (، 2 ) توملا (، 4 ) لتقلا (، 1 ) سیق نب هللا دبع ثحبلا : حیتافمهحفص

. رفن ۀعبرأ ءالؤهف مهب کلذ لعفف مهباقر تجرخف راتخملا لیخ یف يرعـشألا کلام نب بئاسلا انءاج لاق ملـسم نبا دیمح نع دشار یبأ نب نامیلـس ینثدحو فنخم ) وبأ لاق )

امهب اوضم مث امهوذخأو توجنف ینع امهیلع سابتحالاب اولغـشو يرثأ یف بخلـص انبا نمحرلا دبعو هللا دـبع جرخو سیقلا دـبع وحن رمأف راتخملا یلإ مهب اوهتناف هوذخأف دبع ینب نم نادمه یـشعأ مع نبا ورمع نبا بهو نب هللا دبع هل لاقی لجر لزنم یلع اورم یتح ءاجر وجنأ دکأ ملو توجن شهد * یلع ینرت ملأ مهنم اجن ثیح کلذ یف ملـسم نب دـیمح لاقف ۀـثالث ءالؤهف قوسلا یف اولتقف مهب

دبع نب مهـش ثیدحلا کلذ فرع دقو ۀنیهج نم يودعلا رماع نب یـسوم ینثدح فنخم ) وبأ لاق ) وجرأ هریغ كأ ملو ینذقنأ * هللا طوس نب رـشب ءامـسأ یبأ یلاو ۀنیهج نم ینامهدلا ریـسأ نب دلاخ نب نامثع یلإ لماک نب هللا دـبع راتخملا ثعب لاق ینهجلا نمحرلا لماک نب هللا دبع طاحأف هبلـس یفو بلاط یبأ نب لیقع نب نمحرلا دـبع مد یف اکرتشا اناکو نیـسحلا لتق ادهـش نمم اناکو یـضباقلا



ریسأ نب دلاخ نب نامثعب توأ مل نا نوثعبی موی یلإ اوقلخ موی ذنم نامهد ینب ایاطخ لثم یلع لاق مث نامهد ینب دجسمب رـصعلا دنع نا دیری اناکو ۀنابجلا یف نیـسلاج امهو دـجوف هبلط یف لیخلا عم اوجرخف هبلطن انلهمأ هل انلقف مکرخآ دـنع نم مکقانعأ برـضا مل نا یف هلزنم یلإ انانع اذه عم اذه اودجی مل ول لاتقلا نینمؤملا یفک يذلا دمحلا هللا لاقف لماک نب هللا دـبع امهب یتأف ةریزجلا یلإ اجرخی

هبلط(373)

دیمح (، 1 ) رماع نب یسوم (، 1 ) کلام نب بئاسلا (، 1 ) بهو نب هللا دبع (، 1 ) مالـسلا هیلع بلاط یبأ نب لیقع ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ( ) رهظلا دعب ) رصعلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) دوجسلا (، 1 ) ملسم نب

… موی تاذ راتخملا لوق

راتخملا ربخأـف عجر مث اـمهقانعأ برـض دـعجلا رئب عضوم یف ناـک اذإ یتح اـمهب جرخف کـنم نکمأ یتح کـنیح يذـلا دـمحلاف هللا . ینهجلا نامثع یثری نادمه یشعأ لاقف نالجر ناذهف اقرحی یتح نانفدی لاقو ال رانلاب امهقرحیف امهیلإ عجری نا هرمأف امهربخ

لاق انادـمه لآ یف سراف هلثم ام هلئامـش * اولح ادـجام یتف رکذاو انامهد لآ نم یتفلا نودـعبی ال انامثع * ناـیتفلا یتف یکب نیع اـی نب یلوخ رادب اوطاحأ یتح اوراسف هسرح بحاص ةرمع ابأ ثعبو رجح یخأ نب يدنکلا يدع نب یناه نب ذاعم ثعبو رماع نب یسوم

مهیلإ هتأرما تجرخف رادلا یف هبلطی نأ ةرمع ابأ ذاعم رمأف هجرخم یف یبتخاف هب ءاج يذلا نیسحلا سأر بحاص وهو یحبـصألا دیزی ناکو هوجرخأف ةرصوق هسأر یلع عضو دق هودجوف اولخدف جرخملا یلإ اهدیب تراشأو وه نیأ يردأ تلاقف ال کجوز نیأ اهل اولاقف

. هباحصأ رثأ یف لبقأ هنا مث ۀفوکلاب ریسی راتخملا لبقتـساف مهوحن راتخملا لبقأف ربخلا هربخأف لماک نبا هعمو لالب یبأ راد دنع لوسرلا راتخملا لبقتـساف الوسر هیلإ ةرمع وبأ ثعب دـقو

اهل لاقی تومرضح نم هتأرما تناکو هنع فرصنا مث ادامر داع یتح حربی مل مث هقرحف رانب اعد مث هلهأ بناج یلإ هلتق یتح هددرف هب وبأ رماع نب یسوم ینثدحو فنخم ) وبأ لاق ) نیسحلا سأرب ءاج نیح ةوادعلا هل تبصن تناکو برقع نب راهن نب کلام تنب فویعلا

نینمؤملا هلتقم رسی نیبجاحلا فرشم نینیعلا رئاغ نیمدقلا میظع الجر ادغ نلتقأل هءاسلج ثدحی وهو موی تاذ لاق راتخملا نأ رعـشألا لاق نیبرقملا ۀکئالملاو

(374)(1 ) برضلا (، 2 ) لتقلا (، 2 ) رماع نب یسوم (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

. صاقو یبأ نب دعس نب رمع دیری يذلا نا هسفن یف عقوف ۀلاقملا هذه عمس نیح راتخملا دنع یعخنلا دوسألا نب مثیهلا ناکو هاتأف لاق كریغ دـیری هنإف ال كرذـح ذـخ هل لقو اذـکو اذـکب هربخف ۀـلیللا دعـس نبا قلا لاـقف ناـیرعلا هنبا اـعد هلزنم یلإ عجر اـملف

دوهعلا نم یناطعأ يذـلا دـعب یب اذـه دـیری فیک اریخ ءاخالاو كاـبأ هللا يزج دعـس نب رمع هل لاـقف ثیدـحلا هثدـح مث هالختـساف هتبارقل راتخملا یلع هللا قلخ مرکأ ةریبه نب ةدعج نب هللا دبع ناکو سانلل افلاتو ةریس ئش نسحأ رهظ ام لوأ راتخملا ناکو قیثاوملاو

هنامأ تیأر اناف لاق لعفف انامأ هنم یل ذـخف راتخملا ینعی لجرلا اذـه نمآ ینا ال هل لاـقو ةدـعج نب هللا دـبع دعـس نب رمع ملکف یلعب . هتأرقو

کلامو کسفن یلع هللا ناـمأب نمآ کـنا صاـقو یبأ نب دعـس نب رمعل دـیبع یبأ نب راـتخملا نم ناـمأ اذـه میحرلا نمحرلا هللا مسب رمع یقل نمف كرصمو کلهأو کلحر تمزل تعطأو و تعمـس ام امیدق کنم ناک ثدحب ذخاؤت كدلوو ال کتیب لهأ کلهأو و

هللا دبعو طیمش نب رمحأو کلام نب بئاسلا دهش ربخب الا هل ضرعی الف سانلا نم مهریغ نمو دمحم لآ ۀعیشو هللا ۀطرش نم دعس نب اثدـح ثدـحی نا الا نامألا نم هاطعأ امب دعـس نب رمعل نیفیل هقاثیمو هللا دـهع هسفن یلع راتخملا لعجو لماک نب هللا دـبعو دادـش نب



. ادیهش هللااب یفکو هسفن یلع هللا دهشأو ثدحأف ءالخلا لخدا ذإ هب دیری ناک هنإف اثدح ثدحی نأ الا دعـس نب رمعل راتخملا نامأ امأ لوقی یلع نب دمحم رفعج وبأ ناکف لاق

هسفن یف لاق مث همامح یتأ یتح هتلیل تحت نم جرخ اذهب نایرعلا هءاج املف لاق (375)

(1 ) ةداهشلا (، 1 ) یلع نب دمحم (، 1 ) ةریبه نب ةدعج (، 1 ) دادش نب هللا دبع (، 6 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص

… هنباو دعس نب رمع راتخملا لتق

يأو هالوم هل لاقف هب دـیرأ امبو هنامأ نم ناک امب هل یلوم ربخأـف هماـمح یتا دـقو ةودـغ هراد یتأ مث ءاـحورلا ریعف عجرف يراد لزنأ یلإ عجرف الیبس کیلع لجرلل نلعجت کلحر ال یلإ عجرا انهه یلإ تلبقأو کلهأو کـلحر تکرت کـنأ تعنـص اـمب مظعأ ثدـح ةرمع ابأ هیلإ ثعبف راتخملا حبـصأو لاق عاطتـسا ام قلطنی نأ دـهج ول هدرتس ۀلـسلس هقنع یف نا الک لاقف هقالطناب راتخملا یتأو هلزنم لفسأ یف هسأرب ءاجو هلتقف هفیسب ةرمع وبأ هبرـضیو هل ۀبج یف رثعف رمع ماقف ریمألا بجأ لاقف هیلع لخد یتح هءاجف هب هیتأی نا هرمأو

. راتخملا يدی نیب هعضو یتح هئابق هل لاق هدـعب شیعلا یف ریخ الو معن لاقو عجرتساف لجرلا اذـه فرعتأ هدـنع سلاج وهو دعـس نب رمع نب صفح هنبـال راـتخملا لاـقف الو نیـسح نب یلعب اذهو نیـسحب اذـه لاق راتخملا نإ مث هیبأ سأر عم هسأر اذإو لتقف هب رماف هدـعب شیعت کنإف ال تقدـص راتخملا

. اهابأ یکبت دعس نب رمع تنب ةدیمح تلاقف هلمانأ نم ۀلمنأ اوفو ام شیرق عابرأ ۀثالث هب تلتق ول هللاو ءاوس نبا یطعأ مالآلا لثم قیرطبلا امو هنع اوملعاف * ائیـش كاذ یـسفنب یخـس مجعألا ریغو نمی يذ ریغ وأ هرغ * یـسق یخأ ریغ ناـک ول

نارمن نب دیعـس نب رفاسم عم امهیـسأرب ثعب هنباو دعـس نب رمع راتخملا لتق املف مقرألا حانج هل نیلی ادهع هنباو * ۀفیحـصلا یف دعس . باتکب کلذ یف ۀیفنحلا نبا یلإ بتکو ۀیفنحلا نب دمحم یلع امهب امدق یتح یمیتلا ةرامع نب نایبظو یطعانلا

راتخملا جیه ناک امنا لاق رماع نب یسوم ینثدحو فنخم ) وبأ لاق )(376)

(2 ) لتقلا (، 1 ) رماع نب یسوم (، 1 ) ةرامع نب نایبظ (، 3 ) هللا هنعل دعس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص

… ۀیفنحلا نب دمحمل راتخملا باتک

راـتخملا اورکاذـت نأ یلإ ثیدـحلا يرخف هیلع ملـسف ۀـیفنحلا نب دـمحم یتا يراـصنألا لیحارـش نب دـیزی نا دعـس نب رمع لـتق یلع هوسلج نیـسحلا ۀلتقو ۀعیـش انل هنأ معزی هلـسر نوهأ یلع ۀیفنحلا نب دمحم لاقف تیبلا لهأ ءامدـب بلطلا نم هیلإ وعدـی امو هجورخو

لاق ام لاقف معن هل لاقف يدهملا تیقل له راتخملا هلأسف هیلع ملـسف هاتا ۀفوکلا مدق املف هنم رخآلا اهاعوف لاق هنوثدحی یـسارکلا یلع نیلوسرلا عم ۀـیفنحلا نبا یلإ امهـسؤرب ثعب مث امهلتق نا هنباو دعـس نب رمع راتخملا ثبل امف لاق ربخلا هربخف لاـق كرکاذ اـمو کـل

. ۀیفنحلا نبا یلإ امهعم بتکو انیمس نیذللا هلا يذلا ال هللا کیلإ دمحأ ینأف يدهملا اهیأ ای کیلع مالس دیبع یبأ نب راتخملا نم یلع نب دمحم يدهملل میحرلا نمحرلا هللا مسب

. مکیزراؤم رصقو مکیلتاق لتق يذلا دمحلاف هللا دیرشو دیرطو ریسأو لیتق نیب مهف مکئادعأ یلع ۀمقن ینثعب هللا ناف دعب اما وه الا زجعی نلو هیلع انردق نم لک مهیلع هللا ۀمحر هتیب لهأو نیسحلا مد یف كرش نم انلتق دقو هنباو دعـس نب رمع سأرب کیلإ تثعب دقو

هیلع نوکأو هعبتأ کیأرب يدـهملا اهیأ یلإ بتکاـف اـیمرإ مهنم ضرـألا میدأ یلع نأ ینغلبی ـال یتح مهنع مجنمب تسلو یقب نم هللا ناک دقو یـسبنسلا یئاطلا لیفط نب میکح یلإ لماک نب هللا دـبع ثعب راتخملا نإ مث هتاکرب هللا ۀـمحرو يدـهملا اهیأ کیلع مالـسلاو



هب لبقا مث هذخأف لماک نب هللا دبع هاتأف هرض امو هلابرـسب یمهـس قلعت لوقی ناکف مهـسب انیـسح یمرو یلع نبا سابعلا بلـص باصأ ریمألا یلإ کلذ امنا ئـش هرمأ نم یلإ ام لاقف هیف لـماک نب هللا دـبع ملکف قیرطلا یف مهقحلف متاـح نب يدـعب اوثاغتـساف هلهأ بهذو

هعفش دق راتخملا ناکو راتخملا وحن يدع یضمف ادشار هتأف لاق هیتآ یناف لاق راتخملا (377)

يدع (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 2 ) مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ مامإلا نبإ ۀیفنحلا نب دمحم (، 3 ) هللا هنعل دعـس نب رمع ثحبلا : حیتافمهحفص (1 ) بلصلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) یلع نب دمحم (، 1 ) متاح نب

. هتیب لهأ الو نیسحلا رمأ نم ئشب اوقطن اونوکی مل عیبسلا ۀنابج موی مهباصأ هموق نم رفن یف هب مکنأش لاق هلتقن انعدف تملع دق ام بنذلا نم هلو ثیبخلا اذه یف متاح نب يدع ریمألا عفشی نا فاخن انا لماک نبال ۀعیشلا تلاقف

اوعزنف رظنت یح تنأو کبایث نبلـسنل هللاو هبایث یلع نبا تبلـس هل اولاـق مث اـضرغ هوبـصن فوتکم وهو نیبزنعلا راد یلإ هب اوهتنا اـملف قلعت ام لابنب هتیمر امک کنیمرنل هللا میأو هرـضی ملو هلابرـسب یمهـس قلعت تلقو کلبنل اضرغ هتذـختاو انیـسح تیمر هل اولاق مث هبایث

. اتیم رخف ةریثک لابن مهنم هب تعقوف ادحاو اقشر هومرف لاق كازجأ اهنم کب هعم هسلجأف راتخملا یلع متاح نب يدع لخدو لبنلا ةرثک نم هیف امل ذـفنق هنأک الیتق هآر نمع دوراجلا وبأ ینثدـحف فنخم ) وبأ لاق )

کحلصأ هیلع بوذکم هنإ لاق نیـسحلا ۀلتق یف بلطت نأ فیرط ابأ ای لحتـستأ راتخملا هل لاقف هل ءاج امع يدع هربخأف هسلجم یلع . لماک نبا لخد نأ نم عرسأب نکی ملف لاق کل هعدن اذإ لاق هللا

دق يدـع اذـهو هلتقی مل هنا هرـسی وهو ال هب ینیتأت نا لبق هلتق یلإ کلجعأ امو هل لاق ۀعیـشلا هتلتق لاق لجرلا لعف ام راتخملا هل لاـقف کنم ریخ وه نم نا تننظ نکلو هللا ودـع ای تبذـک يدـع هل لاق ۀعیـشلا هللاو ینتبلغ لاق هرـس ام یتؤیو عفـشی نا لهأ وهو هیف ءاـج

. تعنص امع کعفدی رطخ نکی ملو هتلتقف ینتردابف هیف ینعفشیس نع ایـضار يدع ماقف يدع نع فکلاو توکـسلاب لماک نبا رمأی هیف یلع هعبـصإ راتخملا عضوف ۀمیتشلاب لماک نبا هیلإ رفنحـساف لاق

راتخملا(378)

(1 ) ررضلا (، 3 ) لتقلا (، 1 ) بیذکتلا بذکلا ، (، 2 ) متاح نب يدع (، 1 ) دوراجلا وبأ ثحبلا : حیتافمهحفص

… یلإ لماک نب هللا دبع راتخملا ثعب

دبع نم لجر وهو لماک نب هللا دـبع نیـسحلا نبا یلع لتاق یلإ راتخملا ثعبو هموق نم یقل نم دـنع هوکـشی لـماک نبا یلع اـطخاس سرف یلع وهو حـمرلا هدـیبو مهیلإ جرخف هرادـب طاحأف لماک نبا هاتأف اعاجـش ناکو يدـبعلا نامعنلا نب ذـقنم نب ةرم هل لاـقی سیقلا

. هعرصف یمابشلا ۀیجان نب هللا دیبع نعطف داوج هدی تلشو بعصمب قحلو تلفأف سرفلا هب ترطمتو فیسلا اهیف عرسأف يرسیلا هدیب هیقتیف فیـسلاب لماک نبا هبرـضیو لاق هرـضی ملو

مهـسب مهنم یتف تیمر دـقل لوقی ناک داقر نب دـیز هل لاقی بنج نم لجر یلإ يرکاشلا هللا دـبع اضیأ راتخملا ثعبو لاق کلذ دـعب دبع وبأ ینثدـحف فنخم ) وبأ لاق ) هتهبج نع هفک لیزی نا عاطتـسا اـمف هتهبج یف هفک تبثأـف لـبنلا یقتی هتهبج یلع هفک عضاول هناو

مهللا انولذتـساو انولقتـسا مهنا مهللا هتهبج یف هفک تبثأ ثیح لاـق هناو لـیقع نب ملـسم نب هللا دـبع یتفلا کـلذ نا يدـیبزلا یلعـألا هفوج نم هب هتلتق يذلا یمهـس تعزنف اتیم هتئج لوقی ناکف هلتقف رخآ مهـسب مالغلا یمر هنا مث انولذتـسا امک مهلذأ انولتق امک مهلتقاف

اهب طاحأ هراد لماک نبا یتا املف لاق هعزن یلع تردـق ام اتبثم هتهبج یف لصنلا یقبو هتعزن یتح هتهبج نم مهـسلا ضنـضنأ لزأ ملف . اعاجش ناکو هفیسب اتلصم جرخف هیلع لاجرلا محتقاو



ناک نا لماک نبا لاقف طقسف هب کلذ اولعفف ةراجحلاب هومجراو لبنلاب هومرا نکلو حمرب هونعطت الو فیسب هوبرضت لماک ال نبا لاقف لتق یعدی ناک يذلا سنا نبا نانس راتخملا بلطو هحور جرخت مل یح وهو اهب هقرحف رانب اعدف قمر هبو هوجرخأف هوجرخأف قمر هب

(379)(1 ) ررضلا (، 1 ) دوجلا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) مالسلا هیلع لیقع نب ملسم ثحبلا : حیتافمهحفص

هراد مدهف ةریزجلاب قحلو بره دق هدجوف يونغلا ۀـبقع نب هللا دـبع راتخملا بلطو هراد مدـهف ةرـصبلا یلإ بره دـق هدـجوف نیـسحلا نبا لوقی امهیفف نیـسحلا لآ نم الجر لهاک نب ۀلمرح هل لاقی دـسأ ینب نم رخآ لجر لتقو امالغ مهنم لتق دـق يونغلا کلذ ناکو

. یثیللا بقع یبأ تیمر لوقی ناک یمعثخلا ةورع نب هللا دبع هل لاقی معثخ نم الجر بلطو رکذـتو دـعت يرخأ دـسأ یفو انئامد * نم ةرطق ینغ دـنعو تنعط دقل لوقی ناکو حیبص نب ورمع هل لاقی ءادص نم الجر بلطو هراد مدـهف بعـصمب قحلو هتافف ۀعیـض امهـس رـشع ینثاب مهیف

هوذخأف هسأر تحت هفیـسو نویعلا تأده ام دعب رعـشی وهو ال هحطـس یلع وهو الیل یتأف ادحأ مهنم تلتق امو مهیف تحرجو مهـضعب . رصقلا یف هعم هسبحف راتخملا یلإ هب ئجف كدعبأو کبرقأ ام افیس هللا کحبق لاقف هفیس اوذخأو اذخأ

ول نأ ةرجفلا ةرفکلا رـشعم ای هللاو امأ لاقف ادیقم هب ئجو سانلا لخدو لخدـی نأ ءاش نم لخدـیل لیقو هباحـصأل نذأ حبـصأ نا املف تملع دقل مکریغ دحأ قلخلا نم ینلتق هنا التق یتینم تناک ذإ ینرسی ام دیدعر الو شعر ریغ فیـسلا لصنب ینا متملعل یفیـس يدیب

. ۀعاس مکیف هب برضأ افیس يدیب نأ تددو ینا ریغ هللا قلخ رارش مکنأ دمحم لآ یف حرج دق هنأ معزی هنإ لاق مث اهکـسمأو هدیب ذخا مث لماک نبا کحـضف هبنج یلإ وهو لماک نبا نیع مطلف هدـی عفر مث

. تام یتح حامرلاب نعطف تومی یتح هونعطا لاقف اهب یتأف حامرلاب یلع راتخملا لاقف هیف كرمأب انرمف نعطو (380)

(1 ) ینغلا (، 1 ) توملا (، 2 ) لتقلا (، 1 ) عایضلا (، 1 ) دسأ ونب (، 1 ) ةرصبلا ۀنیدم ثحبلا : حیتافمهحفص

… رادب راتخملا باحصأ رورم

مهومرف دوعسم نب ۀعرز یبأ ینب رادب اورم راتخملا باحـصأ نا ماشه نب مکحلا هنباو نمحرلا دبع نب ماشه ینثدح فنخم ) وبأ لاق )مهتلفأو یفقثلا ۀعرز یبأ نب نامثع نب نمحرلا دبعو یفقثلا ۀـعرز یبأ نب نامثع نبا طایبهلا اولتقف رادـلا اولخد یتح اولبقأف اهقوف نم

. هتجش توادف بدنج نب ةرمس ۀنبا تباث مأ هتأرما رمأف راتخملا یلع لخد یتح دتشی ءاجف هسأر یف ۀبرضب ۀعرز یبأ نب کلاملا دبع ثعبف ۀیسداقلا بنج یلإ ثعشألا ۀیرق یف سیق نب ثعـشألا نب دمحم ناکو مهومتبـضغأف موقلا متیمر مکنا یل بنذ لاقف ال هاعد مث ادمغتم انماک وأ اددلتم افئاخ وأ ادبلتم امئاق وأ ادیـصتم ایهال هدـجت کنإف هیلإ قلطنا لاقف ۀـئام یف یـسرکلا نداس ابـشوح هیلإ راتخملا

مهو رـصقلا یلع اوماقأو بعـصمب قحلف ثعـشألا نب دـمحم هنم جرخو هب طاحأف هرـصق یتا یتح جرخف هسأرب ینتأف هیلع تردـق ناف يدـع نب رجح راد اهنیطو اـهنبلب ینبو اهمدـهف هراد یلإ ثعبف راـتخملا یلإ اوفرـصناف مهتاـف دـق هنا اوملعف اولخد مهنا مث هیف هنا نوری

اهمده دق ۀیمس نب دایز ناکو يدنکلا (381)

(1 ) ۀبانجلا (، 1 ) بدنج نب ةرمس (، 1 ) يدنکلا يدع نب رجح ثحبلا : حیتافمهحفص ۀسیفنلا قیلاعتلا عم هر يدماغلا يدزألا میلـس نب فنخم نب دیعـس نب ییحی نب طول ریهـشلا خرؤملل مالـسلا هیلع نیـسحلا لتقم باتک

يرافغلا نسحلا ملعلاو تیبلا لهأ مداخ ملقب (382)



(1 ) فنخم نب دیعس نب ییحی (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص ةدعاسم یندعاسو روفـسملا اذه فیـصرت یف یل انوع ناک لازی هدـییأت ال دـیز هنا امب نیدـلا یف یناوخإو یئاقدـصأ ضعب نم رکـشن

نیرهاطلا هلآو دمحم قحب نیمایملا هیلاوم عم هرشحیو هقیفوت میدی نأ هلضف میمع نم هللا وجرنو صلخم قیقش (384)

(1 ) ةراهطلا ثحبلا : حیتافمهحفص ملاعلا دیـس یلع مالـسلاو ةالـصلاو نیلماعلا ، غلبم یهتنم هرکـشو نیفراعلا لاـمآ ۀـیاغ هدـمح يذـلا دـمحلا هللا میحرلا نمحرلا هللا مسب

نع مهل ذـقنملاو مانألا ، ۀـیادهل ثوعبملا لاـمکلا ، یقارم یهتنم یلإ یقارلاو لاـمجلاو : لـالجلا جرادـم یف یلاـعتملا مدآ ، ینب رخفمو ۀمئألا ءایلوألا رخافمو ءایـصوألا ، ةریخ نیماـیملا ، هترتعو هلآ یلعو نیملاـعلا ، هلا بیبح یفطـصملا دـمحم مـالظلاو ، كـالهلا تاـطرو

نالا نم نیعمجأ مهلئاضف يرکنمو مهیدـناعمو مهیفلاخمو مهیداعأ یلع مئادـلا نعللاو يدـهلا ، راونأو یجدـلا ، بکاوک رـشع ، ینثالا . نیدلا موی مایق یلإ

عمجب الغتـشم تنک ام ذنم یننا هنع : هللا یفع يرافغلا دیمحلا دـبع نب نسحلا لیلجلا هبر وفع یلإ جاتحملا لیلذـلا دـبعلا لوقیف دـعبو راـبخألا عمجأ نأ تدرأ مهرافـسأو ۀـماعلا بتک نع نیعمجأ مهیلع هللا مالـس نیموـصعملا لـئاضف یف ةدراوـلا تاـیاورلاو ثیداـحألا عوجرلا نع هانغأ هنیماضم یف لمأتو هیف رظن نم لک ناک ثیحب ءادفلا هل یحور نیـسحلا هللا دـبع یبأ دیهـشلا انالوم لتقم یف ةدراولا روهشملا فنخم یبأ لتقم اهنع اولقنو اهیلإ اودنتـسا یتلا لتاقملا ۀلمج نم نأ یل ناب کلذب الوغـشم تنک انأ انیبو لتاقملا ، رئاس یلإ

یف يربطلا ریرج نب دمحمک ۀمیدقلا مهربز یف هنع نفلا ةرهم لقنو ماوعلاو ، صاوخلا نیب (386)

ۀیصولا (، 1 ) ةداهشلا (، 1 ) ةالصلا (، 1 ) كالهلا (، 1 ) دیمحلا دبع (، 1 ) ۀمایقلا موی (، 1 ) يربطلا ریرج نب دمحم ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) لتقلا (، 1)

. امهریغو لماکلا ) ) هباتک یف يرزجلا ریثأ نباو كولملاو ) ممألا خیرات ) هباتکانایحأو ۀطساو الب هنع لقنی وهو ریرج نب دمحم يدی نیب ناک باتکلا اذه نأب رعـشی كولملاو ممألا خیرات یف امیـس لقنلا ال ۀیفیکو يربطلا هدروأ ام عم فنخم یبأ لتقمب یمسملا انیدیأب یتلا ۀعوبطملا ۀخسنلا تلباق امثیحو یبلکلا ، بئاسلا نب دمحم نب ماشه ۀطاسوب روبزملا لتقملا سیل عوبطملا اذـه نأب نانیمطالا لب نظلا رعـشی ثیحب انیب اـتفاهتو اریثک اـفالتخا اـهنیبو هنیب اـم تیأر مهبتک یف هریغو

. هبیوبتو هعمجو هخیرات یف يربطلا هدروأ ام طاقتلا یلإ یناعد يذلا وه اذهو هیف ، ام ضعب هیف ناک ناو همامتب افیرـش ارفـسو اعماج اباتک ۀنملاو هللا دمحب راصو ۀصاخلاو ۀـماعلا بتک نع لقنلا قیرط یف ةدوجوملا ةاورلا قیثوت نم هیلع قلعأ ام عم

یل عطق هنإف ال هرکذ ام عیمج نکی مل ناو فنخم وبأ هرکذ ام وه باتکلا اذـه یف رکذ ام نأب داقتعالاو نانیمطالا ثرویو هبـشلا لیزی ینتجی ناو ۀصرفلا هذه منتغی نا ریبخلا داقنلاو ریـصبلا رظانللف هباتک یف فلؤملا هرکذ ام عیمج مهلتاقم یف اورکذ نیخرؤملا ءالؤه نأ

اذهو اهیوار نع اهرودصو اهدانتسا ۀحص اهعمجتسیو اهتیاعر ، لقان لکل مزلی طئارـش تایاورلاو رابخالا یف لقنلل ناف هعیبر راهزأ نم نم یئاجرو كولملاو ممألا خـیرات نم لوقنملا حیحـصلا فنخم یبأ لتقمب هانیمـسو انعمجو ، انلقن امیف دوجوم یلاعت هللا نوعب ینعملا

لام هیف عفنی مویل ال یل ارخذ هلعجی نأو ۀمحرلاو فطللا نیعب هلبقی نأ يدیس یئالوم و (387)

(1 ) نظلا (، 1 ) لتقلا (، 1 ) ریرج نب دمحم (، 1 ) دمحم نب ماشه (، 1 ) ریثألا نبإ ثحبلا : حیتافمهحفص . میلس بلقب هللا یتأ نم الا نونب الو

، ۀـیادهلاو دـشرلا یکاشم ءاوضأ نم ئـضتسملا ذاتـسألا ۀـمالعلا يدیـس ۀحامـس یلإ لیزجلا یئانثو لیمجلا يرکـش مدـقأ ماتخلا یفو



مایأ تماد هنإف فراولا هلظ ماد یفجنلا یـشعرملا نیدـلا باهـش دیـسلا یمظعلا : هللا ۀـیآ ۀـیالولاو نیدـلا تاراـنم راونأ نم رینتـسملاو ئطاخلا هدلول فوؤر یناحور دلاو ةدضاعم لضاعملاو لکاشملا مامت یف یندـضاعو عوسوملا اذـه قیـسنتل ینقوشو ینـضرح هتاضافإ

. مالسالا يدهاجمو مالعالا نم يزجی ام ریخ مالسالا نعو ینع هللا هازج نیکسملا ،هـسفن بعتأ امل اریدقت مهیثارمو مهبقانم رکذو تیبلا لهأ ۀمدخل فیرـشلا هرمع فرـص يذلا موحرملا يدلاو حور یلإ هباوث يدهأو

. یصاعملا راحب یف رمغنم وه نمو یصاعلا هدلو ۀیبرتل ۀیکزلا ۀیده هذه كوفع ، میظعو کمرک نیأ هنکلو کتمحرو ، کتابهوم تامسن هلمـشت نأ لهأب تسل ینأ ملعت کنا میرکلا یبر ای مهللا

، نسح لوبقب ینم اذه لبقت کنیدو کعرـش ءایحا یف تقیرأ یتلا ءامدلاو هلآو دمحم قحبف ردتقم ، کیلم یلإ ةاجزم ۀـعاضبو ۀـلمن . ایح تمد ام کیبن تیب لهأو کئایلوأ ۀمدخ نم ینلعجاو

ۀنس 1398 نم مرکملا لاوش یف 15 ررح (388)

(1 ) ۀمارکلا مرکلا ، (، 1 ) مرکملا لاوش رهش ثحبلا : حیتافمهحفص لتقملا بحاص فنخم وبأ يدـماغلا يدزألا میلـس نب فنخم نب دیعـس نب ییحی نب طول وه : فلؤملا ۀـمجرت میحرلا نمحرلا هللا مسب

. هللا همحر . ءاف اهدعب نونلا حتفو ۀمجعملا ءاخلا نوکسو میملا رسکب فنخمو ۀلمهم ، ءاطو اهدعب واولا نوکسو ماللا مضب طول طبضلا :

. دزألا نم نطب وهو دماغ یلإ ۀبسن ۀلمهملا لادلاو میملا رسکو ۀمجعملا نبغلا حتفب يدماغلا :: هظفل اذه ام لاقملا حیقنت یف هیلع هللا ناوضر یناقماملا هللا دبع خیشلا یمظعلا هللا ۀیآ عبتتملا ۀمالعلا لاق

: فنخم ابأ ینکی يدزألا ییحی نب طول لاقف : یـشکلل اعبت مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ باحـصأو لاجر نم ةرات هلاجر یف خیـشلا هدع مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ قلی مل ییحی نب طول نال طلغ ، اذه نأ يدنعو مالـسلا ، هیلع نینمؤملا ریمأ باحـصأ نم یـشکلا هرکذ اذه

. یهتنا مالسلا هیلع هباحصأ نم ییحی هوبأ ناکو ناونعلاب مالسلا هیلع نیسحلا باحصأ نم ۀثلاثو فنخم ، ابأ ینکی ییحی نب طول الئاق : مالسلا هیلع نسحلا باحصأ نم يرخأو

(389)یلع نب نسحلا ماـمإلا (، 2 ) مالـسلا امهیلع بلاـط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 1 ( ) ع ) نیسحلا باحـصا ثحبلا : حیتافمهحفص

نب طول (، 1 ) يدزـألا ییحی (، 1 ) فـنخم نب دیعـس نب ییحی (، 1 ) لاجرلا ملع یف لاقملا حـیقنت باـتک (، 1 ) مالـسلا امهیلع یبتجملا (1 ) لتقلا (، 2 ) ییحی

: هلوقب مالسلا هیلع قداصلا باحصأ نم ۀعبارو نسحلا ، یف روکذملا . یهتنا يزاغملا بحاص یفوکلا يدزألا فنخم وبأ ییحی نب طول

نأ حیحصلاو یشکلا ، معز ام یلع مالسلا هیلع نینمؤملا ریمأ باحـصأ نم فنخم ابأ ینکی يدزألا ییحی نب طول تسرهفلا : یف لاقو یبأ نب راتخملا باتکو مالسلا هیلع نیسحلا لتقم رابخأ اهنم : ریسلا ، یف ةریثک بتک هل هقلی ، مل وهو مالـسلا هیلع هباحـصأ نم ناک هابأ یهو بتکلا نم کلذ ریغو نیفـص ، باتکو لمجلا باتکو نامثع ، لتقم باـتک هلو رکب ، یبأ نب دـمحم لـتقم باـتکو یفقثلا ةدـیبع

. ةریثکنب دمحم نع لماک نب دـمحأ رکب یبأ یـضاقلا نع يرودـلا رکب یبأ نع اعیمج هللا دـیبع ( 1 ) نب نیـسحلاو نودبع نب دمحأ انربخأ

اهیلع ءارهزلا ۀـبطخ باـتک هلو فنخم ، یبأ نع یبـلکلا دـحم نب ( 2 ) ماشه انثدـح لاق : دـمحم ، يرـسلا یبأ نبا نع دامح نب یـسوم محازم نب ( 4 ) رـصن نع ینیلکلل ) یفاکلا یف نانـس . ) نابیـش نب ایرکز نب ییحی نع ةدقع ( 3 ) نبا نع یسوم نب دمحأ انربخأ مالـسلا



طول نع ۀمالعلا ذاتـسألا اندیـسل ۀسدقملا ۀبتکملا یف دوجوم وهو طوطخم بسنلا ةرهمج باتک بحاص یبلکلا ۀـباسنلا ( 2 ) يرئاضغلا يأ ( 1)

(4 ) ریهـشلا یلاجرلا ۀباسنلا ةدقع نب دـمحأ سابعلا وبأ وه ( 3 ) فراولا هلظ ماد یفجنلا یشعرملا نیدلا باهـش دیـسلا یمظعلا هللا ۀیآ نیفص باتک بحاص يرقنملا وه

(390)نب نیسحلا مامإلا (، 1 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا (، 1 ( ) مالـسلا اهیلع ) ءارهزلا ۀبطخ ثحبلا : حیتافمهحفص وبأ (، 1 ) یفقثلا ةدـیبع یبأ نب راـتخملا (، 1 ) مالـسلا امهیلع قداصلا دـمحم نب رفعج ماـمإلا (، 1 ( ) مالسلا امهیلع ) ءادهـشلا دیـس یلع

یسوم (، 1 ) یسوم نب دمحأ (، 1 ) ییحی نب طول (، 1 ) رکب یبأ نب دمحم (، 1 ) يدزألا ییحی (، 1 ) ایرکز نب ییحی (، 1 ) يدزألا فنخم (3 ) لتقلا (، 1 ) نودبع نب دمحأ (، 1 ) دامح نب

. یهتنا اهلوطب ۀبطخلا رکذو مالسلا هیلع بلاط یبأ نب یلع نینمؤملا ریمأ بطخ لاق : هیبأ نع بدنج نب نامحرلا دبع نع ییحی نب ناکو مههجوو ۀفوکلاب رابخالا باحصأ خیش فنخم وبأ يدماغلا يدزألا ملاس نب فنخم نب دیعس نب ییحی نب طول یـشاجنلا : لاقو باتک اهنم ةریثک ابتک فنـصو حـصی ملو مالـسلا هیلع رفعج یبأ نع يور هنأ لیقو دـمحم ، نب رفعج نع يورو هیوری ، ام یلإ نکـسی

لتق باتک يروشلا ، باـتک ناـسارخ ، حوتف باـتک قارعلا ، حوتف باـتک مالـسالا حوتف باـتک ةدرلا ، باـتک ۀفیقـسلا ، باـتک يزاـغملا ،باتک مالـسلا ، هیلع نینمؤملا ریمأ لتقم باتک تاراغلا ، باتک نیمکحلا ، باتک ناورهنلا ، باتک نیفـص ، باتک لمجلا ، باتک ناـمثع ،باتک راتخملا ، رابخأ باتک دایز ، رابخأ باتک يدع ، نب رجحلا لتقم باتک مالسلا ، هیلع نسحلا لتق باتک مالسلا ، هیلع نیسحلا لتقم

- رمع ) ریمع نب فسوی رابخأ باتک ۀـیفنحلا ، نبا رابخأ باتک دـمحم ، لتقم باتک رکب ، یبأ نب دـمحم رابخأ باتک جاجحلا ، راـبخا ثیرحلا رابخا باتک میلـس ، نب فنخم لآ رابخأ باتک ۀبعـش ، نبا ةریغملا نبا فرطم رابخأ باتک یجراخلا ، بیبش راـبخأ باـتک ظ )

. هجورخو یجانلا يدسألا : لاق یبالغلا رانید نب ایرکز نب دمحم انثدح لاق : یطخ ) رهنب ) نکاسلا ناریس نب رابجلا دبع انثدح لاق : حون ، نب یلع نب دمحأ انربخأ

. یهتنا ییحی نب طول فنخم یبأ نع یبلکلا بئاسلا دمحم نب ماشه انثدح لاق : يدارملا ، كاحضلا نب هللا دبع انثدح (391)

( مالسلا امهیلع ) ءادهشلا دیس یلع نب نیسحلا مامإلا (، 2 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا ثحبلا : حیتافمهحفص ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یفقثلا دمحم نب میهاربإل تاراغلا باتک (، 1 ) قارعلا ۀلود (، 1 ) مالـسلا امهیلع یبتجملا یلع نب نسحلا مامإلا (، 1)

دمحم (، 1 ) بدنج نب نامحرلا دبع (، 1 ) يدنکلا يدع نب رجح (، 1 ) فنخم نب دیعس نب ییحی (، 1 ) رانید نب ایرکز نب دمحم (، 1)(، 1 ) ناسارخ (، 1 ) دـمحم نب رفعج (، 1 ) یلع نب دـمحأ (، 1 ) دـمحم نب ماشه (، 1 ) ةریغملا نبا (، 1 ) ییحی نب طوـل (، 1 ) رکب یبأ نـب

(4 ) لتقلا (، 1 ) ۀفیقسلاوبأ ۀلمهملا لادلاو ۀمجعملا نیغلاب يدماغلا يدزألا ملـسم نب فنخم نب دیعـس نب ییحی نب طول ۀـصالخلا : نم لوألا مسقلا یف لاقو لاق مالـسلا هیلع دـمحم نب رفعج نع يور هیوری ، ام یلإ نکـسی ناـکو مههجوو ، ۀـفوکلاب راـبخالا باحـصأ خیـش هللا ۀـمحر فنخم

: یشاجنلارهاظلاو نینمؤملا ریمأ باحصأ نم هنأ هللا امهمحر یشکلاو یسوطلا خیـشلا لاقو حصی ، ملو مالـسلا هیلع رفعج یبأ نع يور هنأ لیقو . یهتنا ملعأ هللاو بألا یلإ ةراشإ یشکلاو خیشلا لوق لعلف مالسلا هیلع نینمؤملا ریمأ باحصأ نم ناک هنإف ییحی هوبأ امأ هفالخ

هلاجر و یف حیرـصتلا نم هر خیـشلا نم تعمـس اـمل ۀـبیرغ مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ باحـصأ نم هدـعو هر خیـشلا یلإ هتبـسن لوقأ :هیلع نینمؤملا ریمأ باحصأ نم هنوک هر خیشلا راکنا یف لمأتلا نکمی ناک ناو اهابتشا اهنوکو یشکلا نم ۀبسنلا نوکب اعیمج هتـسرهف



هعضوم فورعملا عضو باب یف ام لثم مالـسلا هیلع هنع يور هنأل مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأل هتاقالم تایاورلا ضعب رهاظ ناب مالـسلا نع یلجبلا نامیلـس نب ورمع نب دمحأ نع یلع نب دمحم نع هللا دبع یبأ نب دـمحأ نع انباحـصأ نم ةدـع نع هتیاور نم یفاکلا نم

فنخم یبأ نع لـجر نع ینئادـملا قاحـسإ نب میهاربإ نع راـمتلا مثیم نبا نع بیعـش نبا نـع لیعامـسإ نـب نـسحلا نـب لیعامـسإ . يدزألا

نود نم هرهاظ فالخ یلع هلمحو مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ هئاقل یف رهاظ هنإـف ثیدـحلا ، ۀعیـشلا نم طـهر نینمؤملا ریمأ یتأ لاـق :نینمؤملا ریمأ نامز رخآ نیب هنأل هل ، هئاقل ناکما دعب هل هجو ۀنیرق ال

(392)مامإلا (، 4 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 1 ) مالـسلا هیلع رقابلا یلع نب دمحم مامإلا ثحبلا : حـیتافمهحفص

(، 1 ) ینئادملا قاحسإ نب میهاربإ (، 1 ) ۀفوکلا ۀنیدم (، 1 ) یناورهنلا راـمتلا ییحی نب مثیم (، 1 ) مالـسلا امهیلع قداصلا دمحم نب رفعج (1 ) یلع نب دمحم (، 1 ) يدزألا ملسم (، 1 ) دیعس نب ییحی (، 1 ) هللا دبع یبأ نب دمحأ (، 1 ) لیعامسإ نب نسحلا نب لیعامسإ

ةرشع ۀسمخ هرمعو مالسلا هیلع نینمؤملا ریمأ یقل دق فنخم وبأ نوکی نأ نکمیف ۀنس ، نوعبسو تس مالـسلا هیلع قداصلا ۀماما لوأو نم عنام الف فراعتم رمع کلذو ۀنس نیعـستو نینثالا نم اوحن عومجملا نوکیف الثم ۀنـس مالـسلا هیلع قداصلا نامز نم كردأو ۀنس

ءادألا لاح یلع ۀیاورلا یف رادـملا نوک دـعب غولبلا لبق مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ هکاردا نکمی لب مالـسلا ، هیلع نینمؤملا ریمأ هکرد . لمحتلا نود

لضافلا نم ردص ام دربأ امو کلذ ، راکنا نم هر خیـشلا نم ردص امل بجوم الو نکمم یـشکلا هرکذ امک ریمألا باحـصأ نم هنوکف هیبأ دج نأب مالسلا هیلع هایإ ییحی هیبأ كرد یف کلذل لمأتلا لب مالـسلا هیلع ریمألا هتاقالم مدعل لالدتـسالا نم یهتنملا یف يرئاحلا

مدعب هر خیشلل دهشی امم کلذ نا لاق : هریغو هللا همحر خیشلا هب حرـص امک مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ باحـصأ نم میلـس نب فنخم مامال هنبا نبا نباو هنبا نباو هنباو صخـش كرد نأ هیف ناف یهتنا ، هایإ اضیأ هیبأ كرد فعـضی هلعل لب مالـسلا ، هیلع هاـیإ طول كرد

ۀـسمخ نبالا رمعو نیثالثو ۀسمخ نبالا نبا رمعو ةرـشع ۀـسمخ نبالا نبا نبا رمع نوکی دـحاو نامز یف مهعامتجا ناکمال زیزع ریغ . هلصأ نم هرکذی مل هتیلو لمأتلاب کلذ دعب رمأ اذل هلعلو نیعبسو ۀسمخ هرمعو نیسمخو

هلوقب کلذ دیدحلا یبأ نبا راکناو ۀعامج ، کلذب حرص امک ایمامإ ایعیـش هنوک یف لمأتلا یغبنی هنا ال لجرلا لاح یف لاقملا حیقنتو ؟نم یهتنا ، اهلاجر نم ادودـعم الو ۀعیـشلا نم سیلو راـیتخالاب ۀـمامإلا ۀحـص يری نممو نیثدـحملا نم فنخم وبأو جـهنلا : حرـش یف

یتللا تافارخلا (393)

(، 2 ) مالـسلا امهیلع قداصلا دمحم نب رفعج مامإلا (، 3 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ مامإلا ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) ةداهشلا (، 1 ) لاجرلا ملع یف لاقملا حیقنت باتک (، 1 ) یلزتعملا دیدحلا یبأ نبإ

. هعیشتب مهنم ۀعامج حرص دقو فیک هیلإ عجری امیفو مهبهذم یف اهیلع ۀماعلا تدوعت وبأو ربنمک فنخمو خ ن ف ) ) ةدام یف سوماقلا بحاص لوق یلإ يرت الا ابلاغ ، مهتداـع یه اـمک هتیاور درل ( 1 ) اببس هعیشت لعج لب

اراعـشأ يور نأ دعب تعمـس امب قطن دیدحلا یبأ نبا نأ باجعلا بجعلاو یهتنا ، كورتم فلات یعیـش يرابخا ییحی نب طول فنخم . هلآو هیلع هللا یلص هللا لوسر یصو مالسلا هیلع ایلع نأ یف

هعیشتل دهاش راعشالا کلتل هلقن ناف یهتنا ، لمجلا ۀعقو باتک یف ییحی نب طول فنخم وبأ اهعمجأب زجارألاو راعشالا هذه رکذ لاقو :هنا هر : یـشاجنلا لوقو هیف بیرلا یغبنی امم ال ایمامإ ایعیـش لجرلا نوکف ۀـلمجلابو ابلاغ ، ۀنـسلا لهأ ةداع یه امک اهیوریل نکی مل الاو

خیش



: هظفل ام ج 3 ص 419 ) ) لادتعالا نازیم یف یبهذلا ۀمالعلا لاق ( 1)لاقو ۀـقث ، سیل نیعم : نبا لاقو فیعـض ، ینطقرادـلا لاقو هریغو ، متاح وبأ هکرت هب ، قثوی ال فلات ، يرابخأ فنخم وبأ ییحی نب طول

. مهرابخأ بحاص قرتحم یعیش يدع نبا لاقو ئشب ، سیل ةرم ةأمو نیعبـسلا لبق تام ارفم نب نامحرلا دبعو ینئادملا هنع يور دلاجمو یفعجلا و رباجو ریهز نب بعقـصلا ) ) قعـصلا نع يور تلق :

. هرخآ یف داز هنأ الا رم ام نیعب هتمجرت دروأ نازیملا ناسل یفو یفو ص 428 ) ج 4 ) ءافعـضلا یف یلیقعلا هرکذو اذـه نع لأسی دـحأ لاقو : هدـی ضفنف هنع متاح ابأ تلأس يرجـآلا : دـیبع وبأ لاـقو

. فیعض ینطقرادلا ، لاقو متاح ، وبأ هکرت طقاس فنخم وبأ ییحی نب طول هظفل : ام ج 2 ص 33 ) ) ینعملا(394)

(، 3 ) ییحی نب طول (، 1 ) یلزتعملا دـیدحلا یبأ نبإ (، 1 ) هلآو هیلع هللا یلـص هللا دبع نب دـمحم مرکألا لوسرلا ثحبلا : حـیتافمهحفص (1 ) توملا (، 1 ) نامحرلا دبع (، 1 ) یفعجلا رباج (، 1 ) رجح نبإل نازیملا ناسل باتک (، 1 ) ةداهشلا

اهریغو يواحلاو ۀغلبلاو ةزیجولا یف هدع اذلو هنسح ، تبثی هب دتعم حدم هیوری ام یلإ نکسی ناکو مههجوو ۀفوکلاب رابخالا باحـصأ میلس نب فنخم نب دیعـس نب ییحی نب طول هظفل : ام ج 2 ص 33 ) ) ةاورلا عماج هباتک یف یلیبدرألا ققحملا ۀـمالعلا لاقو ناسحلا نم

نب رفعج نع يور هیوری ، ام یلإ نکـسی ناکو مههجوو ۀـفوکلاب رابخالا باحـصأ خیـش یلاعت هللا همحر فنخم وبأ يدـماغلا يدزألا نینمؤملا ریمأ باحـصأ نم هص ) ) هنع شج ) ) حـصی ملو مالـسلا هیلع رفعج یبأ نع يور هنإ لیقو شج ) هص . ) مالـسلا امهیلع دـمحم

( تس ) هقلی مل وهو هباحصأ نم ناک هابأ نأ حیحصلاو یشکلا ، خ ) يور - ) معز ام یلع مالسلا امهیلع نیسحلاو نسحلاو مالـسلا هیلع ق) ) و نیـس ) ) و ن ) ) یف هرکذ مث هباحـصأ نم هوبأ ناکو طلغ ، اذه نأ يدنعو یـشکلا ، هرکذ اذکه لاقو : ي ) ) یف هرکذ خـج ) ) یفو

. هریغ الو یشکلا یلإ کلذ نم ئش بسنی ملو نم ناک هنإف ییحی هوبأ امأ هفـالخ ، رهاـظلاو مالـسلا هیلع نینمؤملا ریمأ باحـصأ نم هنا یـشکلاو هر یـسوطلا خیـشلا لاـق هص ) ) یفو

(. حم ) هیف ام یفخی الوعم یهتنا بألا یلإ ةراشإ یشکلاو خیشلا لوق لعلف مالسلا ، هیلع هباحصأ يرقنملا محازم نب رصنو یبلکلا دمحم نب ماشه هنع يور ةریثک ، بتک هل س ) ( ) شج ) بئاسلا نب ماشه هنع يور ةریثک ، ابتک فنصو

فنخم یبأ نع دیعس نب رمع نعو ثراحلا نب ۀیطع نع تباث نب ورمع نع (395)

مامإلا (، 2 ) مالـسلا امهیلع بلاط یبا نب یلع نینمؤملا ریمأ ماـمإلا (، 1 ) مالـسلا هیلع رقابلا یلع نب دمحم مامإلا ثحبلا : حـیتافمهحفص نب دیعـس نب ییحی (، 2 ) ۀفوکلا ۀـنیدم (، 1 ) یلیبدرألا یلع دـمحمل ةاورلا عماـج باـتک (، 1 ) مالـسلا امهیلع قداصلا دـمحم نب رفعج

دیعس نب رمع (، 1 ) محازم نب رصن (، 1 ) دمحم نب ماشه (، 1 ) یسوطلا خیشلا (، 1 ) تباث نب ورمع (، 1 ) ثراحلا نب ۀیطع (، 1 ) فنخم(1)

. بهو نب دیز ۀمجرت یف تس ) ) یف ییحی نب طول هنع روکذملا ماشه ۀیاور اضیأ یـشاجنلا نمو هنع محازم نب رـصنو یبلکلا نب دمحم نب ماشه ۀـیاور تسرهفلا نم تعمـس دـق زیمتلا :

. تاکرتشملا یف هزیم امهبو (396)

(1 ) محازم نب رصن (، 1 ) دمحم نب ماشه (، 1 ) بهو نب دیز (، 1 ) ییحی نب طول ثحبلا : حیتافمهحفص

ۀیرتویبمکلا تایرحتلل ناهفصاب ۀیمئاقلا زکرم www.Ghaemiyeh.comفیرعت ۀیرتویبمکلا تایرحتلل ناهفصاب ۀیمئاقلا نم 207زکرم ۀحفص 204


اﻪﯿﻠﻋ...

Documents