(interviu orhan famuqtan) -...

ØÒÍÏÏÎÌÒ

åîò æï þåæòìùåîï 2 äòï êóõòïíòûå ÎÏÜËÈ ÈÒÆÒÏÍ ÞÒŸÅÞÒ ËÈØÒ…

4 íòíë âïõïíòï ÉÈÅÎÀÌ ÈÕËÄËÆ ÞÏÂØÂÒÌ ÀÂÏÄÅÞÒ ÕÅÆÏÂÅÍ

åáìðîåì-òíüåîâòó 6 poezia – maradisobis gadasaxadi (saubari daTo maRraZesTan)

æåüåáüòâò 8 laSa imedaSvili Savi feris saki

ðëåçòï 19 daTo barbaqaZe amaRlebulisTvis

22 îóìóæïí êïòøïóîò ÐËÅÜÒÌ ÌËÔÅÄÒ ÆÏ ÌÕÂÏ ÄÅÁÌÅÞÒ

ùåäòùïæòì æîëíò 26 najib mahfuzi wvima

26 baha tahiri uceb gawvimda

27 hana atia wvima

óúõëåàòì úõëâîåþòæïí 29 istoria zRaparTa jaWvia (interviu orhan famuqTan)

êòíë 32 ÅÎÀÒ ÁÏÎÀÓÄÒ ÌÒÜÑÂÏ: „ÚÏÈÅÜÒ“

(ïíæîåò êëìüòïåâì åìïóþîåþï ãåäï þïþäóïíò)

åìåòìüòêï 34 dmitri mereJkovski suli da xorci xelovnebaSi

ïíëíìò 39 åäãóöï àïâþåîòûå ÏÒÎÅÂÒ ÒÂÅÎÒÏ

ãïèëõèïóîåþï 41 levan qurcikaSvili ÊÒÆÅÂ ÅÎÀÕÅÄ ÙÈÒÍÆÏ ÍÒÍËÌ

ÏÉÌÏÌÎÓÄÇÅ

îåðëîüïýò 42 „ÈÅËÎÅÆ ÆÏÞÏÆÅÞÒÌ" ÈÅËÎÅÆ ÆÏÞÏÆÅÞÏ

(ôëîóñ ôïîëõçïæòì êîåþóäòì ãïíõòäâï)

ôòáîåþò 46 vano CxikvaZe mcire proza

êîòüòêï 50 îëìüëè ÷õåòûå ÒÌÒÚ – ÔÎÀËÌÍÏÆ ÚÒÌÏ

(èåîúõïäïì ðëåüóîò ìïãçïäò)

54 àïèïî þäòïûå ÌÏÈÅÓÄÒ

îåðäòêï 56 øëàï þëìüïíïøâòäò ØÅÛÅÍÒÄÒ „ÆÏÍÏÊÏÎÃÒ"

óúõëóîò íëâåäï 57 þïîþïîï íëòâòîüò ÈËÃËÍÅÞÅÞÒÌ ÁÏÄÏÁÒ

íïêâåìåþò 61 ÈÏÕÂÒÄÌÒÜÑÂÏËÞÒÌ ÍÒÈÓØÅÞÒ

èëçïòêï 63 ÅÎÀÒ ÈÅÎÚÕÄÒÌ ŸÒÊŸÒÊÒ

ãïîåêïíçå: bosforis srute

giorgi lobJaniZe

„÷âåíò èùåîäëþòì“ èëèæåâíë íëèåîò ãïèëâï 24 íëåèþåîì

èàïâïîò îåæïáüëîò – îëìüëè ÷õåòûå

ðîëçòì îåæïáüëîò – èïêï öëõïûå ðëåçòòì îåæïáüëîò – ãòëîãò äëþýïíòûå

êîòüòêòìï æï àïîãèïíòì îåæïáüëîò – àïèïç íïüîëøâòäò

æòçïòíåîò – èïäõïç òïøâòäò èõïüâîóäò îåæïáüëîò – êïîäë ôï÷óäòï

êëîåáüëîò – íòíë æåêïíëòûå æïêïþïæëíåþï – äåâïí ÷õåòûå

ëðåîïüëîò – àïèïî ÷òõäïûå ìïîåêäïèë èåíåöåîò – èïêï öïôïîòûå

ãïâîúåäåþòì ìïèìïõóîò – äåâïí þòùïûå

æïèôóûíåþåäò „òäòëíò”

èòìïèïîàò: àþòäòìò,

÷óþòíïøâòäòì ¹41

îåæïáúòï – (995 32) 95-23-24

îåêäïèï – (995 77) 48-12-24

ãïâîúåäåþï – (995 99) 93-18-52

ôïáìò: (995 32) 96-20-62

E-mail: [email protected]

ÅÎÒ ÆÏ ÞÅÆÒÌÙÅÎÏ

èåîò üòüâòíòûå øåìï-íòøíïâ ùåîòäøò „èå èüêòâïåìðïíåàò“, ìïíïè èòãåä æåóíïèóíëìï æï òäòïì ìó-äòåî íïàåìïëþïìï æï èïàòìïèøëþäëåþòìàâòì ìïÿòî-þëîëüë ìïêòàõåþçå ëîò-âåì ìïëúîïæ èìãïâì øåõå-æóäåþåþì ùïîèëãâò÷åíæï(îëèåäìïú òì, ãïèëèæòíï-îå âïýïì ìòüñâåþòæïí:„ïìåàòï õøòîïæ ìïòæóèäëùåîòìï“, ìïòæóèäëæ èëòõ-ìåíòåþì), èïíïè åîà ïèþïâì

ãâïúíëþì. êåîûëæ, àó îï òíüåîåìò èë¸ñâï êîòüòêëìå-þòìï æï äòüåîïüóîòìèúëæíåàï èõîòæïí 1922 ùåäìòüïäòóî åíïçå óíïèóíëì „þóîóìòì“ àïîãèíïì, îëèå-äòú ûïäòïí ¸ãïâæï òüïäòåäò èùåîäòìï æï æîïèïüóî-ãòì äóòöò ðòîïíæåäëì ðòåìïì „ïâüëîòì èïûòåþåäò åá-âìò ðåîìëíïýò“, îëãëî ãïåúíë ìïìùîïôëæ óíïèóíë àï-íïèëêïäèòì øåèëáèåæåþïì æï ïè èëâäåíïì óûéâíï åìåò„ðòîïíæåäë æï èå“, îëèåäøòú ïéôîàëâïíåþóäò ïé-íòøíïâæï, àïíïèëïçîå ïéèëâï÷òíåë.

çåèëïéíòøíóäò èëâäåíï åîàïæåîàò îëè ïîïï, ïèòìæïìüóîò ïîï èïîüë äòüåîïüóîï, èåúíòåîåþïú ãïõ-äïâà, èïãîïè åì ìîóäåþòà ïî íòøíïâì, îëè ïèòà „ìïò-æóèäë“ ïèëõìíòäòï, æï îïæãïí ïìåï, èïø ñëâåäãâïîòìïòæóèäëì àïíèõäåþò òæóèïäåþï ãïóôïíüâåäòï, îïúêòæåâ åîàõåä ùïîèëï÷åíì èõïüâîóäò äòüåîïüóîòì,ïæïèòïíòì ìóäòì èïîïæ ûâåäò æï èïîïæ ïõïäò àâòìåþå-þòì ïéèëè÷åí-ïéèùåîäòì èëèõòþäïëþïì.

óòäòïè ôëäêíåîòì „ïîïìëæåì æïòéóðåþï“, äóòöòðòîïíæåäëì „îëúï åîàèïíåàòìï åìèòà“ æï ëàïî ÷õåò-ûòì „ïîüòìüóäò ãïæïüîòïäåþï“. ëîò èëàõîëþï æï åî-àò îëèïíò. äòüåîïüóîóäò „ìïòæóèäëì“ ìïèò ãïèëâ-äòíåþï, ìïèò àïâòìåþóîïæ ãïúåèóäò ðïìóõò ìïàïóîøòêòàõâòì íòøíòì ãïîåøå æïìèóäò øåêòàõâòìï: „îïüëè èò-æòïí þòÿåþò ëèøò“… þòÿåþò, îëèäåþòú àïâòïíàò ãïè-áîïäò ìòúëúõäòìï æï ïõïäãïçîæëþòì, øåóèæãïîòúõëâîåþòì, óòèïàëþòà àïâì æïèüñæïîò óþåæóîåþòìôïìïæ óêïíïìêíåä æï óèíòøâíåäëâïíåì ãïêâåàòäìóüïîåþåí èøëþäåþì, îëèåäàï æòæò íïùòäòìàâòìïúúõïæò õæåþï ñâåäïôåîò òì, îïú öåî êòæåâ ãóøòí ãïó-ãåþïîò òñë.

ìïèòâå èùåîäòì íïùïîèëåþàï „ãèòîò“ ëèòï, ðòîïíæå-äëìàïí I èìëôäòë, ôëäêíåîàïí ìïèëáïäïáë, ëàïî÷õåòûåìàïí êò óúíïóîò, ìïõåäæïóîáèåâåäò, ëèò îóì-àïâåäçå. ïîòïí ãïöïîòìêïúåþóäò þòÿåþò, îëèäåþòúëèøò ùïìâäòìïì ïî êòàõóäëþåí: „îïüëè“?.. ìïèïãòå-

îëæ, ðïìóõãïóúåèåäò ïè êòàõâòìïãïí òüïíöåþòïí æï-éóðóäàï àó æïìïéóðïæ ãïíùòîóäàï èøëþäåþò, îë-èåäàï üêòâòäòà ïèëâìåþóä ãóäåþøò øâòäòì ìòñâïîó-äòìï æï èùóõïîåþòì ãïîæï ïîïôîòìàâòìïï ïæãòäò, èòàóôîë, àó èïàãïí ñâåäïçå ìïìëùïîêâåàòäà åì ëèò æïìïèøëþäë åîàèïíåàòìàâòì âåîïôîòà æïóêïâøòîåþòïà,îïæãïíïú, èïàò ïçîòà, ïâïíüòóîòìüàï èëùñëþòä ìï-ìïêäïëçå èìõâåîðäïæ øåùòîóäíò ïîòïí èõëäëæ æïïîï ãèòîåþò.

ïèòüëè åóþíåþï ëèøò æïéóðóäò åîàïæåîàò âïýòìèïèï, èæòæïîò þïíêòîò æå ìðåòíò (óòäòïè ôëäêíåîò,„ïîïìëæåì æïòéóðåþï“) èïìàïí óìòüñâë àïíïãîûíëþò-ìïàâòì èòìóä óúíëþò éïîòþò ôåîèåîòì ëöïõì (æåæïìæï ðïüïîï þòÿì), úëüï óôîë ïæîå îëè æï¸êïîãï øâòäò,ãïþëîëüåþóäò æï ìïìëùïîêâåàòäò: „… ïõäï ãïèïõìåí-æï, àáâåíú ãòî÷òåì, îëè àáâåíì âïýì ìòìõäò æïåíàõòïèëóèçïæåþäëþòìï æï æïóæåâîëþòì ìïêóîàõåâåäçå…àïâòìò ìïèøëþäëìïàâòì! èïì ïî ãïï÷íæï ìïèøëþäë. ïèáâåñïíïì ïîú èå âúíëþ. èòìò æï ÷åèò ìïèøëþäë ãïûïî-úâåì, øåþòäùåì æï æïïíãîòåì 80 ùäòì ùòíïà… òäóçòòì-àâòì æïòéóðï, èåâïõøóîò òíüåîåìåþòìàâòì, ðëäòüò-êëìàï ìòþîòñâòìï æï ìòõïîþòì ãïèë. ëîãïíòçåþóäòøîëèòì ãïíæòæåþòìï æï ãïûäòåîåþòìïàâòì…“

ïèïì ïèþëþì êïúò, àïâòìò ôóäòà èòìòìòðòì ãóþåîíï-üëîåþìï æï ìåíïüëîåþì îëè áèíòæï, òúëæï ëèòì ñâåäïèòçåçò. èòìàâòì ìïèøëþäë èõëäëæ ìïèõîåàò òñë, ìïôò-úïîò – êëíôåæåîïüàï æîëøï, æï âåîïôîòà ãïåãë, èòì-èï øâòäèï îëèåäò ìïèøëþäëì ìïõåäòà æïïöïõï òïðë-íåäàï ìïèõåæîë õëèïäæì àâòàèôîòíïâò æï ïïôåàáï.èïí, ôóäòì êïúèï, îëèåäìïú èïèòì, èïòëî æå ìðåòíòì ãï-èë, þåæòì òîëíòòà èïòëîïæ èëòõìåíòåþåí, èáëíåþåäèïñâåäïçå æòæò ìòèæòæîòìï, îïú ëæåìèå óãîëâåþòï, ïîòúòì, îòìò ðïüîëíòï 23 ùäòì øâòäòì ìïõòà, îëèåäøòúèïîãïäòüòâòà òæë òì óûâòîôïìåìò, îëèåäòú ñâåäïÿåøèïîòü èïèïêïúì, ãïíóî÷åâäïæ åðëáòìï æï ùïîèëèïâ-äëþòìï, æïþïæåþòæïí æï¸ñâåþï æï ëèøò ùïìâäòì ùòí ïîïàáèåâòíåþì: „îïüëè“?..

æå ìðåòíòì ãïæïùñâåüòäåþï àâòàèêâäåäëþòìï ãï-ìïêâòîòú ïîïï, èïì æïìïñîæåíò ãïèëåúïäï, úõëâîåþïìïçîò ïéïî ãïï÷íòï æï ãïèùïîåþóäò, ñâåäïìï æï ñâåäï-ôåîçå ãóäïñîòäò î÷åâïì ïûäåâì èïìàïí èòìóä øâòä-èêâæïî æåæïì: „àáâåí åîàò âïýò æïãî÷ïà. òìå èëòáå-úòà, îïú èå èòî÷òåì: ùïæòà øòí æï òäëúåà, ïîï èêâæîå-þòìïàâòì, ïîïèåæ èòìàâòì, âòíú öåîöåîëþòà æïãòüë-âåì. åãåþ ìïæèå îïéïúíïòîïæ øååùòëì æï òõìíïì“.

èïòëîòì åì î÷åâï ñïäþòï, ãïèëóìïæåãïîò, îïæãïí èò-ìò ïîïï, èòìò óûòäë éïèååþòæïí ãïèëüïîåþóäò ïùåùòäòìóäòìï æï èæóéïîå ãóäòì ïíïîåêäò ïîïï, ïèòüëè ïîúìõâïàï æïÿîòä ìóäì ãïèëïæãåþï ìïäþóíïæ. òãò àâòàëí

10 ÍËÅÈÞÅÎÒ 2006

2

äòï êóõòïíòûå

ÎÏÜËÈ ÈÒÆÒÏÍ ÞÒŸÅÞÒ ËÈØÒ…


åäòì „åîàò æï òèïâå îïèòìïàâòì èãäëâòïîååþòìãïí“

èçïèçïîåóä òìåà ðïìóõì, èùóõïîåþïì îëè øåóèìóþó-

áåþì òèòà, èòìàâòì óïçîëì ïçîòïíì ãïõæòì, øâòäòì ìòê-

âæòäì îïéïúòà „ãïóèïîàäåþì“ æï ÿåøèïîòüåþïìàïí

çòïîåþòà óíïðòîë ìåâæòïí ìòèøâòæåøò øåïþòöåþòíåþì.

ïèòüëè, îëãëîú èøâåäåäì, åêòàõåþï æïéóðóäò ðò-

üòì æåæïì, ìëôäåä áïäì (ôîïíãòìõåâì îëè ïî ãïìúò-

äåþòï æï øâòäòì æïéóðâòì ãïãåþòì øåèæåã „àïâì íåþï

èòìúï èõëäëæ åîàò æéòà ãäëâòìï, îïæãïí ïðîòäò òæ-

ãï, ãïãïíòï, óèûòèåìò ýïèò àåìâòìï“): „øåí ìïèò àâå ãáëí-

æï, îëè ãïãåãë, àó îïüëè, ÷åèò ãóøòí èëõæï, èòàõïîò,

îï èòåúòà øåí æï èïèïèòìèï, ãåúëæòíåþï, îï òñë!“

óþåæóîåþòìïãïí ãïóìóìóîåþóäò êïúòì ïè êòàõâïì

èë¸ñâåþï ìïëúïîò ðïìóõò åîàò ïèåîòêåäò æåæòì ðòîòà

íïàáâïèò, íïãîûíëþò ìõâïæïìõâï áâåñíåþòì èòäòëíëþòà

æåæòìï, îëèåäòú àïâòìò óþîïäëåþòà ñâåäïçå óêåà

ðïìóõëþì, „îïüëè èòæòïí þòÿåþò ëèøò“…

„øåèòûäòï èïãïçå óþîïäë îïè ãòàõîïà (òãóäòìõèå-

þï æå ìðåòíòì î÷åâï. ä.ê.), òüòîåà, èòìàâòì ïîï: ÷âåí-

àâòì, èëõóúåþòìïàâòì, âòíú ïî âòúòà, îïüëè… ïî âò-

úò… òáíåþ áïäåþèï ïîú óíæï òúëæíåí, àó îïüëè óíæï

æïåéóðëà âïýåþò þîûëäïøò, òáíåþ èïà èõëäëæ ãäëâï

åâïäåþïà, èïãîïè ÷åèèï âïýèï òúëæï, îïüëèïú, æï ÷åèò

ûèï îëè ùïâòæï ëèøò, ðïüïîï ãëãë îëúï âòñïâò æï æå-

æï÷åèèïú ïî òúëæï, îïüëè, èïí êò òúëæï. æï ðïðï÷åèòú

òþîûëæï òè ûâåä ëèøò æï, âãëíåþ, ïîú æåæïèòìèï òúë-

æï, îïüëè, àâòàëí òúëæï æï ÷åèèï âïýèïú òúëæï, îï-

üëè ùïâòæï ïè ëèøò æï âòúò, îëè òúëæï, àóèú èå ïî âò-

úëæò. âòúëæò, îëè óêïí ïî æïþîóíæåþëæï, èïãîïè èïí

òúëæï îïüëèïú, àóèú èå ïî âòúëæò. âåî ãïâòãåþæò æï

âåîú ãïâòãåþ, ïìå îëè, ïîï óøïâì, àóíæïú âåî èòâõâæå,

îïæãïí ïîïôåîòï èïìøò òìåàò, îïú èå æï èïèïèòìì ïî èòã-

âåúåì. åì òì îïéïúïï, îïèïú ãîûåäò ãçï ãïèëòïîï, ïìå

îëè, ûäòåîò óíæï ñëôòäòñë, îïàï ÷âåíì èåîå æïî÷åíò-

äòñë, òìåàò îïè óíæï ñëôòäòñë, îòìàâòìïú ìòêâæòäò

åéòîåþëæï ïèæåíò õíòìï æï ãçòì øåèæåã“ („øåíì ìòê-

âæòäøòï ÷åèò âïòú æï íåüïîåþïú“. òäòï).

„ïè óàïâþëäë æï óìùëîèïìùëîë ùóàòìëôäòì åîà

ùñåâäï-êîóäâòïí“ (òäòï) ìïêòàõçå ôòáîì øåóðñîòï îë-

èòæïí èëèïâïäò èïüïîåþäòì èåëîå êäïìòì ÿóÿñòïí âï-

ãëíøò èìõæëèò õóàò èãçïâîòú, èøëþäåþò, þòûåþò, èïèò-

æåþò ëèøò ùïìóäåþòìï (äóòöò ðòîïíæåäë, „îëúï åî-

àèïíåàòìï åìèòà“), åîàèïíåàì ïîïâòí ãïèëäïðïîïêåþòï

èïíïè, ìïíïè åîà ìïæãóîçå ïî ïèëåèïüïà èùóõïîåþòìï-

ãïí ãïíïæãóîåþóäò æåæï åîàïæåîàò øâòäòìï, ëèøò

îëè èò¸ñïâà, æï èïèï, îëè úæòäëþæï æïèõâæóîàïãïí

èëåìèòíï èòì èåóéäåì úòâïæ æï æïóíæëþäïæ íïàáâïèò

òì ìòüñâåþò, „îëèåäìïú àâòàëí åóþíåþëæï, ìïíóãåøëæ

êò ïîï, þåæàïí øåìïîòãåþäïæ“.

ïéèë÷íæï, îëè àïíïèãçïâîåþò âåî ãïèëæãåþòïí óþå-

æóîò èøëþäåþòì íóãåøòìèúåèäåþïæ, îïæãïí „óêâå èîï-

âïäì ïí òáíåþ ñâåäïì ãïæïõæåíëæï“ ãïæïìïõæåíò æï,

óôîë èåüòú, î÷åâïú êò, åîàòìïãïí ùïèëìóäò, ìïìüòêòï

æï øåèïúþóíåþåäò, îïæãïíïú, èòìò ïçîòà, æåæòìåîàïì

èïèï èïìàïí øåæïîåþòà „óêåàåì“ èæãëèïîåëþïøòï, øåóû-

äòï, àïâòú èëòêäïì. ïþï, „îïéï óíæï óñëì æïî÷åíòä ìò-

úëúõäåì“. èïì êò èåëîå øâòäòì ãïèë åìåú ïî øåóûäòï.

„ïþï, åì îï äïðïîïêòï?!.. îï, þïâøâåþì ÷âåíàâòì

âï÷åíà àó îï?“ òôåàáåþì ïáïèæå èæóèïîå åîàò èãçïâ-

îò, îïú ñâåäïì ãïïôïúòúåþì æï ëèòì ðòîâåäò æéòæïí

ôîëíüçå èñëôò âïýòì èïèòìïãïí èòòéåþì ñâåäïìàâòì

øå÷âåóä, üîïæòúòóä ðïìóõì: „å¸, îï àáèï óíæï, ìïè-

øëþäëìïàâòì“. îïìïú èëìæåâì ïéøôëàåþóäò èãçïâîòì

èëóäëæíåäò, ó÷âåóäë „ìòìóäåäåï, îïíïòîïæ? –

àáâåí îï, èïèóäçå ôòáîëþà, îëúï øâòäò ãò÷íæåþïà?

ìïìïúòäëï! þïâøâåþò òèòüëè êò ïî òþïæåþòïí, îëè àáâåí

ãòíæïà, òèòüëè òþïæåþòïí, îëè óíæï æïòþïæëí. ¸ëæï,

àïí èòïáâà úõëâîåþï, èïîüë ìïêóàïîò êò ïîï, ÷âåíòú.

åìåú àáâåíò ìòèïîàäå. ÷âåí âïîà èïààâòì, òìòíò êò ïî

ïîòïí ÷âåíàâòì. îëúï ëúò ùäòìïíò õæåþòïí, òìòíòú õëè

ìùëîåæ òìåàåþò ïîòïí, ÷âåí îëè âòñïâòà ëúò ùäòìïíò...

îëèåäò ÷âåíãïíò ïî ùïâòæëæï ìïþîûëäâåäïæ øâòäòì

èïãòåî, îëè øååûäëì? ñâåäïíò. îïüëè ïî óíæï ãïâòãëà

÷âåíò ëúò ùäòì øâòäåþòì ãîûíëþåþò? îëèäåþìïú, îïæ-

ãïí ýïèèï æïîåêï, ïõäï ÷âåíçå èåüïæ óñâïîà ìïèøëþ-

äë?.. àóêò ìïèøëþäë ïîìåþëþì, àóêò åì ìïèøëþäë òìå-

àòâå þóíåþîòâò ïóúòäåþäëþïï, îëãëîú ðóîò, îëèå-

äòú ñâåäïè óíæï ÿïèëì, âòìïú øòèøòäòà ìòêâæòäò ïî

óíæï, ìïÿòîëï, îëè âòéïú ùïâòæåì èòì æïìïúïâïæ, îëúï

ýïèò æïîåêïâì, ¸ëæï, ëúò ùäòìïíò èòæòïí“.

óìïçéâîëï èãçïâîåþòì ãïíúâòôîåþï, îëúï ãïòãåì,

îëè åì øâòäèêâæïîò èïèòì ìòüñâåþòï. èïèòìï, îëèåäìïú

ãïûïéäåþóäò úõëâîåþòà òèåæãïúîóåþóäò øâòäòì ìò-

úëúõäòì ëæåìéïú óþïæîóê æïìïìîóäì „óî÷åâíòï“,

èòìò èåèêâòæîå êèïñëôòäò æï ãóäïíàåþóäò îëè ùïâò-

æï, þåæíòåîò, ôóÿïæ îëè ïî ãïòäòï æï ïè ñâåäïôåîàïí

åîàïæ èïèïì øåèëóàâïäï, øïâåþò ïî ÷ïåúâï.

úëúõïä-èêâæïî áïäì, îëèåäìïú èòï÷íæï, èïìïâòà

âåîïâòí ãîûíëþæï æï ãïíòúæòæï, ïáïèæå òìòú âåî ãïå-

ãë, ïîï àó ìòêâæòäì, øâòäòì ëèøò ùïìâäïìïú êò îëãëî

øåãóåþëæíåí ìõâåþò æï æå ìðåòíòâòà „åûåþæï õåä÷ïìï-

ÿòæì, åîàïæåîàì, îëèåäòú èòìò ñîó üêòâòäòì þíåä

ìòéîèåøò îïòèå ãïèëûïõòäì òðëâòæï“, ûïäï æïóþîóíæï,

ùïèëõüï ïæãòäòæïí æï îëúï èòì øåêòàõâïì æïéóðóäòì

èïèòìïæèò – „åìå òãò… åìå òãò àáâåíò âïýò æïòéóðï?!“ –

èùïîå, ãóäìïêäïâò áâòàòíò èë¸ñâï, ñâåäïìïàâòì úõïæò

ãïõæï, îëè îïú óíæï øåòãíë æï ãïòìòãîûåãïíë ëúò

ùäòì øâòäòìïãïí ÷ïüïîåþóäò ãïêâåàòäòì óèïéäåìò

ÿåøèïîòüåþï, îåïäëþïìàïí øåãóåþï øåóûäåþåäòï.

ðòüòì æåæïçå îëè ïîïôåîò âàáâïà, çåèëïéíòøíóäò

èïèåþòì ôëíçå èåüïæ óìóìóîïæ ãïèëòñóîåþï äóïîìï-

þò, äóë (ëàïî ÷õåòûå, „ïîüòìüóäò ãïæïüîòïäåþï“),

ïîöåâíåäàï æòæò ãâïîòì øàïèëèïâïäò, ìïõåäëâïí ùò-

íïðïîàïãïí îëè ïîïôåîò ãïèë¸ñëäòï. àþòäòìåäò,

èàïùèòíæåäò, ïîüòìüò, ãæòæòì àåïüîøò æîëåþòà

÷ïìóäò æï òá ìïèóæïèëæ æïî÷åíòäò, áåþïìï æï üïøì æï-

õïîþåþóäò. ìïåîàëæ óòíüåîåìë ñâåäïôîòìïæèò, îïú

áâåñïíïì åõåþï. àþòäòìøòú ãæòæòæïí ðîåçòæåíüòì

èõïîæïìïÿåîïæ ùïìóäåþì óìïáèóîëþòì ãïèë ïæåâíåþó-

äò, îóìàïâåäçå àïíïèåèïèóäåàï èïìëþîòâò ôìòáëçòì

åðòúåíüîøò èëõâåæîòäòú îëè âåîïôåîì õâæåþï, ìïíïè

èàïâîëþòì ìïõäàïí àïâòì åîàïæåîà âïýì ïî øåõâæåþï,

þåæèï àþòäòìøò îëè ÷ïèëóñâïíï, êïúò îëè æïèæãïîï

òìå, èïèïì ïîú ãïóãòï.


3


èïèòìïãïí ãïíìõâïâåþòà, æåæïáïäïáøò àïâòì ïî÷å-âïíì ÷ïèëóñâïíòï æï, åøèïêòìïãïí úæóíåþóä áïîàâåä-àï õïîïêòîøò ÷ïîàóäò, øâòäåþòì âåîèúíëþò, ïîõåòíò,êïúëþòìï æï ìïèøëþäëì ìòñâïîóäòì èõëäëæ ìóôîïçåãïèõìåíåþåäò èïèåþòì úëæâåþòì ãïèëìïìñòæïæ òèòì æï-ìïúïâïæ æïèæãïîï, âòìïú ìòñâïîóäìï æï åîàãóäåþïìåôòúåþëæíåí æï èëïüñóåì, óéïäïüåì, èòïüëâåì, âòìïúìùïèæï, „ïéæãëèï áïîàâåäò åîòìï æï èàäòïíïæ êïâêï-ìòòìï“.

øå¸ñóîåþì ãïëãíåþóäò äóë øâòäì, èòìàâòì óúíëþïõïäãïçîæï êïúì, îëèåäòú ãæòæøò æïþîóíåþïçå óïîìåóþíåþï æï èòì øåóâïä þîûïíåþïì, „æåæïì ùïòñâïí æï øòíùïõâïä“, åèëî÷òäåþï. àóîèå óêïíïìêíåäïæ óñóîåþì, îë-ãëî ãïþîóíæåþï èòìò øâòäò æï „÷ïùâåþï áâòøòì üëèîåþòïííïôøõâåíåþìï æï íïíãîåâåþøò, áâï æï éëîéøò ÷ïùâåþï“óìóìóîò, þòÿëþòæïí âåîãïèëìóäò èïèòì öòþîçå, îïæãïíèïìøò, ëúò ùäòì áïîàâåäøòï òì ãîûíëþï („ïéèïîàòìèõâíåäèï ûïäïè îëè êïúò ãïìîòìëì, øâåäï ïî óíæï?!“òäòï), îëèåäòú ñâåäï âòàïîåþïøò êïúïæ æïüëâåþì.

êò èòæòì àþòäòìòæïí ãæòæì àïâçïîæïúåèòìïãïíãëíì èëìóäò äóë, èïãîïè âïò, îëè èòìò ìïþëäëë ãï-èëôõòçäåþï, àïâòì øåúíëþïú æï úõëâîåþïøò ïæãòäòìðëâíïú øâòäòì ìòêâæòäòì øåèæåã õæåþï. „âïèåõò ïéïòïí-øò ÷ïèòêäåìë“, åóþíåþï þïïæóî îòêëàåäì („àåàîòæïàâò“) øòíïãïíïæ æï ãïîåãíóäïæ ìïëúîïæ øåúâäòäòäóïîìïþò, „óþåæóîåþï æïèèïîàíòï, ïäþïà, åì èåùåîï.åîàò ìòêåàå èïòíú øåèñîòï: ïõäï âòúò, èåìèòì, èïøòí îë-úï âäïðïîïêëþæò, àóîèå îïèæåíò ìòþîûíå èòàáâïèì, èï-

øòí ïî èåìèëæï. âàïèïøëþæò, èõëäëæ âàïèïøëþæò, ïîúèå èåìèëæï æï àóîèå ïîú ÷åèì èïñóîåþåäìï, àëîåèïáïèæòì æïâÿêâòïíæåþëæòà, ãïèëâåõìíåþëæòà éïäï-üòì êåîðìï æï åîàèïíåàì âòõìíòæòà“.

óòäòïè ôëäêíåîòì „ïîïìëæåì æïòéóðåþï“, äóòöòðòîïíæåäëì „îëúï åîàèïíåàòìï åìèòà“, ëàïî ÷õåòûòì„ïîüòìüóäò ãïæïüîòïäåþï“ – ìïêóàïîò ìòúëúõäòìôïìïæ, óôäòì íåþòà, èøëþåäàïàâòì ÷ïüïîåþóäò óêï-íïìêíåäò, óèíòøâíåäëâïíåìò ãïêâåàòäò. êïúåþïæ ùïìó-äò þòÿåþò æï èïàò ìòêâæòäòà æïêïúåþóäò èïèåþò. øâò-äåþòì ïîñëôíòà ãïóìïûäòìïæ áúåóäò ìïïáïë æï ìïòáò-ëì ãïïæâòäåþóäò ãçï, æï èàïâïîò: ñâåäï æîëòìï æïùïîèëèïâäëþòì ÿåøèïîòüò èïèïêïúòì èïîïæòóäò èçïæ-ñëôíï òè èëùëæåþïçå, ãïíóî÷åâäïæ íïàáâïèò ìòüñâå-þòì ìõâïæïìõâïëþòìï æï èàáèåäòìï, ìòìõäòì ñëâåäùâåàøò îëè àâäåèì èïíïè, ìïíïè ýïèò æïîåêïâæåì.

æï îï èëùëæåþï àâäåèì ìòìõäòì ñëâåä ùâåàøò?„èïèï-ðïðòì ûâäåþì ãåæïâåþòïí æï ïî æïïíåþë“ (ïäåá-

ìïíæîå ñïçþåãò, „õåâòìþåîò ãë÷ï“).ïíæï åì:„ãïõìëâæåì, îëè òè ïæïèòïíàï èòéèï, âòìïú ãïæïåñ-

îåþò úõëâîåþïøò, ëôòúîåþòì èòéèï, èàïâîëþòì èòéèïæï èàåäò õïäõòì èòéèïú ïîòì àâòà ìïèøëþäë, øåíò ìïè-øëþäë æï øåí èòìò øâòäò õïî! òìåâå îëãëîú øåíò èøë-þåäò æåæòìï æï òìåâå åêóàâíò èïì, îëãëîú æåæïì, æïèåæãîïæ æïæåáò èòì æïìïúïâïæ, òìåâå, îëãëîú æïòúïâ-æò æåæïøåíì, àóêò åøèïêòì êåîûíò àïâì æïåìõèëæíåí“(åæóïîæ ¸åòäò, „óìïèøëþäë êïúò“).


4

íòíë âïõïíòï

ÉÈÅÎÀÌ ÈÕËÄËÆ

ÞÏÂØÂÒÌ ÀÂÏÄÅÞÒ

ÕÅÆÏÂÅÍ

àóêò êòàõâï íïùòäëþîòâ àïíïøåèëáèåæåþïï (æï èåèöåîï, îëè åì ïìåï), èïø èêòàõâåäì ñëâåäàâòì óùåâììõâòì üñïâøò øåûîëèï – èùåîäòìï æï èòìò ãèòîåþòì àï-íïãîûíëþï, èïàò úõëâîåþòà úõëâîåþï. ïèòüëèïúãâñïâì èåüïæ ïí íïêäåþïæ ìïñâïîåäò ðåîìëíïýåþò, âó-ãåþà ïí âåî âóãåþà, ÷âåíòïíïæ èòãâï÷íòï, ìóäòåî èå-ãëþîåþïæ ïéòáâïèà ïí âåî âòéåþà, âåî âòàïâòìåþàèïà.

èòçåçòìï ãïèë ìõâòìï æï ìõâòìï ãïíìïêóàîåþóä àï-íïçòïîëþïì ãïíâòúæò òè ïæïèòïíåþàïí, îëèäåþèïú ìï-êóàïîò áâåñïíï, ìïúõëâîåþåäò, ìïèøëþäë æïêïîãåì.ìïèøëþäëæïêïîãóäåþò ìõâïæïìõâïíïòîïæ ïâäåíåíàïâòïíà éîèïæ òíüòèóî ãîûíëþåþì (óèàïâîåìïæ, ãï-îåãíóäïæ ïîïôîòà ïèýéïâíåþåí óìïøâåäë íëìüïä-ãòïì)…

ïìå øåâòúïíò èëíïàåìïâå ìóäò, ôîïíãò èùåîäòì ýïíèïîò ãóìüïâ äå êäåçòëì èïèïøò, îëèåäòú òûóäåþóäòãïõæï, 30 ùäòìïì æïåüëâåþòíï èøëþäòóîò èëîòìò. ïáå-æïí èëñëäåþóäò èïì ïéïîú ìïèøëþäë ãïï÷íæï, ïéïîúìïõäò (òõ. „÷âåíò èùåîäëþï“ ¹8. ýåîïî æå êëîüïíçò,ýïí èïîò ãóìüïâ äå êäåçòë, „èïèï÷åèò – ïôîòêåäò“ æïòíüåîâòó äå êäåçòëìàïí. ôîïíãóäòæïí àïîãèíïïäòíï áïæïãòøâòäò-ëáîëðòîòûåè).

îëãëîú æå êëîüïíçò ïèþëþì „ìïèëú ùåäì èòéùåó-äò (òãò) óêâå èëüåõòäò, íïïæîåâïæ æïþåîåþóäò, ãïéò-çòïíåþóäò, ìïèñïîëì èëùñâåüòäò, ãóäãïüåõòäò êï-úòï, ìïèóæïèëæ ãïíæåâíòäò èëîòìòæïí, èòóùâæëèåäòáâåñíòæïí“.

ìïâìåþòà þóíåþîòâòï, îëè ïìåàò èïèï øâòäòìàâòì,ëöïõòìàâòì óúõëï, „àòàáèòì èüåîò“. èëìïäëæíåäòòñë æï ïìåú èëõæï, îëè úõëâîåþòì ãïîêâåóä åüïðçåøâòäò èïèòì íïêâïäåâì ãïóñâï, èïèòì ãîûíëþåþì æïóù-ñë ûåþíï æï ìïþëäëëæ ïéòïîï: ïôîòêåäò àâòàëí òãòï.æï åì æïíïêäòìò – èëîòìò – èíòøâíåäëâïíò õæåþï àâò-àëí èùåîäòìàâòìïú. ïè èîïâïäèõîòâ ìïãóäòìõèë òí-üåîâòóì ïìå æïãâòïíåþòà, ïäþïà, ïîú ãïâòõìåíåþæò,îëè ïîï ýóîíïä „÷âåíò èùåîäëþòì“ ¹21-øò ãïèëáâåñ-íåþóäò äå êäåçòëì ìïóúõëë íëâåäï „ëîäïèëíæò“(ôîïíãóäòæïí àïîãèíï ìëôòë þåíæòïøâòäèï).

ïè íëâåäòì ãèòîì, ðïüïîï êïèïîòïíì ïèáâåñíïæ ñâå-äïçå èåüïæ òì ìïòæóèäëåþòà èëúóäò ïæãòäò óñ-âïîì, ìïòæïíïú çéâòìï æï úòì èåüò ïîïôåîò èë÷ïíì.


èåú èáëíæï ëæåìéïú ïìåàò àïâøåìïôïîò, ìïæïú

ïæïèòïíåþò æï æåæïèòùï àòàáëì ïîú ïîìåþëþì. úõëâ-

îåþòì ëîëèüîòïäì ãïèëîòæåþóäò èõëäëæ çéâïìï

æï úïì õåæïâ æï ëæíïâ ãïæïõîòäò ¸ëîòçëíüò õïí òìå

ïõäëï, àòàáëì õåäòì ãïùâæåíïçå, õïí êò – ûïäòïí øë-

îò æï èòóùâæëèåäò. èçå çéâïçå úåúõäòì ãçïì ïåäâï-

îåþì æï ïìåà æîëì ìïìùïóäò ïî ãÿòîæåþï, òìåæïú

ãöåîï, îëè òè þòäòêçå ôåõòà ãïòâäò. éèåîàì èõë-

äëæ þïâøâòì àâïäåþò õåæïâåí. òá, èëêòïôå çéâòìï æï

èëúòïãå äïýâïîæòì ãâåîæòà éèåîàòú ïõäëï, ìóäïú

îåïäóîò èåãëþïîòï, îëèäòì ìòïõäëâåìïú ñâåäïô-

îòà ãîûíëþ æï ñëâåäæéòóîò úõëâîåþï øåíàâòì ïçîì

êïîãïâì.

çéâòìï æï úòì æï ëæíïâ ãïæïçîæòäò ¸ëîòçëíüòì

ðòîòìðòî æïî÷åíòäì øåãòûäòï ïîïôåîçå ïî òôòáîë,

ïîú ïîïôåîò æïãïâòùñæåì, èïãîïè ûâåäò, ÷âåóäåþîòâò

èíòøâíåäëþï æïêïîãëì ñâåäïôåîèï – ìêëäïè, áó÷ïè,

ìïõäèï, ìïïâïæèñëôëè… ïìå èõëäëæ þïâøâëþïøò øåòû-

äåþï. ïäþïà, ñâåäïì ïáâì àïâòìò ëîäïèëíæò, – îåï-

äóîò àó ùïîèëìïõóäò úõëâîåþòì (ïþìóîæòì àåïü-

îòì) øåíëþïøò ôïíöîòì éòëþò, ìïòæïíïú èïîüë çéâï

æï úï èë÷ïíì. ìïêóàïîò ìïõäò, ìïêóàïîò ìïèñïîë. ìï-

êóàïîò úòõå-ìòèïãîå, ìïæïú âåîïâòí øåèëïéùåâì.

øëîì ïîòïí æåæïú, èåãëþïîòú, îëèåäòú ìüâåíòàï æï

øåûïõòäòà ãïèõíåâåþì æï ìõåóäòú àòàáëì êïîãïâì

ùëíïìï æï èòùòåîåþïì. ôîàåþòú ïî ãÿòîæåþï, òìåæïú

ìõâï ìïèñïîëì þòíïæïîò õïî.

– êïîãïæ ìùïâäëþ? – åêòàõåþï ãëãëíïì æåæï. ìùïâ-

äëþ? ìùïâäëþ? ìùïâäëþ? òèåëîåþåí áïäïáòì áó÷åþò,

øåíëþåþò… õèïóîìï æï ïóîçïóîøò èòìàâòìïú òúäòïí

æï ïóúòäåþäïæ èêâåàîïæ, ãóäòìãïèïùâîòäåþäïæ

åêòàõåþòïí, òíüåîåìæåþòïí. àòàáëì ñâåäï æï ñâåäï-

ôåîò èòì ùòíïïéèæåã ïéèæãïîï, ïî óíæï æïî÷åì ìïò-

æóèäëæ: êïîãïæ ìùïâäëþ? îïì ïêåàåþ? ìïæ æïæòõïî?

îïçå ôòáîëþ? îëãëî ïî ãïòáúåì, ïî èòïüëâëì ìêëäï,

ìïõäò, èåãëþîåþò. ÷áïîï, øëîì! ìïæèå ïóúòäåþäïæ òá-

íåþï ôïíöîòì éòëþò, àóíæïú ðïüïîï ÿóÿîóüïíï, ìïò-

æïíïú èõëäëæ çéâï æï úï èë÷ïíì æï ìõâï ñâåäïôåîò

ïçîì êïîãïâì. íåüïîò þïâøâëþï! íóàó ïóúòäåþäïæ

óíæï æïâêïîãëà?.. íãîåâòà, çïàáòà, éèóòäòà èëæòì

ìïøòíåäò æï óäèëþåäò æîë æï ãâåèóáîåþï çéâòì,

úòì, ìòíïàäòì, úåúõäòì þòäòêòì, ùèòíæï ëúíåþòìï æï

îåïäóîò ìïìùïóäòì ùïîàèåâòà. îëãëîú óíæï ãïâó-

ûïäòïíæåà, ìïæïú óíæï æïâòèïäëà, òì èïòíú èëâï, èå-

ãëþïîò èïòíú ãïãâúåèì. æï òì, æîë, èëãâíïõïâì, èëã-

âïãíåþì… æï âåéïî âòãîûíëþà àïâì èëôïîôïüå àë-

äòïæ…

÷åèìïâòà êòæåâ îïèæåí ðïüïîï ãëãëíïì ¸áëíæï

àïâòìò, ìïêóàïîò çéâï æï úï. ëèòà, òïîïéòà, ûïäòà

ùïãâïîàâåì, ùïãâãäòöåì àïâøåìïôïîò, ìïõäò, ëúíå-

þï, ìòèøâòæå, çéâïú æï úïú. ãïíâäòäòì ãïúëúõäåþï

øåóûäåþåäòï. èòìò èõëäëæ ãïõìåíåþï øåòûäåþï. âå-

éïîïìëæåì æïãâòôåíì èõóîâïäå èçå ùñïäçå òìåà

úåúõäëâïí þòäòêì, îëèåäçåú àïâòìóôäïæ øåòûäå-

þï ôåõòà ãïâäï ìïìùïóäòì ãïîåøåú. âåéïîïìëæåì

ãïíâåîòæåþòà ñëâåäæéòóî ëîëèüîòïäì, îïæãïí

èëêäå àëêòà âïîà èòþèóäíò ùâîòäèïí æï óàïâþë-

äë ìïçîóíïâçå, âåî âòôîåíà úïøò æï âåî âòã-îûíëþà òìåà íåüïîåþïì, îëãëîìïú ëúíåþïàïãïí àï-âòìóôïäò, èûòèå üâòîà÷ïèëõìíòäò ïæïèòïíåþò ãï-íòúæòïí.

ôîàõòäïæ,ìïìòêâæòäëï!èëæòì æîë æï äïðäïðï ìôåîëàò, ïèùååþòà, þóä-

æëçåîåþòà üêþòä àïâøåìïôïîì ãâòíãîåâì, ãâòíïæãó-îåþì. èëãâåúò ûïäï, òè ðïüïîï ãëãëíïìïâòà öòóüïæãïâòèåëîëà: ìõâïãïí èëâíïõïâ!

ëîäïèëíæòì æïíãîåâï êò øåòûäåþï, èïãîïè ãïíïæ-ãóîåþï – ïîï. ïá (ãóäçå õåäì âòæåþ) âåî ïèëøäò. àóåîàõåä èïòíú ãòãîûâíòï óçåíïåìàïí ìòïõäëâå, òë-äïæ âåî øååäåâò. ïéïîïìëæåì òáúåâò áïäïæ (ïí êïúïæ)æï èóæïè þïâøâïæ æïî÷åþò. èëãâåúò ûïäï, þïâøâåþò âò-ñëà, õïíæïõïí èïòíú.


5

÷ÂÅÍÒ ÔËÌÜÏ

Zvirfaso paata,

imedi maqvs ojaxTan erTad kargad dabinavdi Tbi-

lisSi.

Zalzed gamaxara cnobam Dkaxa kacitaZis mier Jur-

nal „Cven mwerlobaSi“ Cems werilze gamoqveynebuli

gamoxmaurebis Sesaxeb. netav wakiTxva SemeZlos. vfiq-

rob, misi wiaRsvlebi axlos iqneba Sens dakvirvebeb-

Tan, rasac amerikaSi miziarebdi saqarTvelos lide-

rebis Sesaxeb. Tqven xom xSirad uziarebT erTmaneTs

Sexedulebebs. didi madloba Jurnalisa da werilis

nawyvetebis Targmanis gamogzavnisaTvis.

Sen imdens mesaubrebodi saqarTveloze, rom ver

visveneb da Tvalyurs vadevneb Seni qveynis ambebs. ma-

interesebs Tu rogor gavlenas axdens mimdinare mov-

lenebi xalxsa da Sens ojaxze.

me ufro metad var saámeebSi Cafluli, vidre

odesme. Zalze bevri Sexvedrebi da saubrebi davgegme.

ramdenime kviris win SanxaiSi viyavi da moxseneba wavi-

kiTxe did saerTaSoriso konferenciaze (meoTxed vi-

yavi CineTSi). iq male gamoicema Cemi wigni „amerika qve-

li“; gamoscems pekinis universitetis gamomcemloba

da maSinve daibeWdeba pekinis universitetis wamyvani

profesoris recenziac.

axlaxan monawileoba miviRe axali amerikuli

erovnuli akademiuri organizaciis dafuZnebaSi: „fi-

losofiisa da mwerlobis akademia“; am organizaciis

dafuZneba aucilebeli gaxda, radgan neokonservato-

rebma yvelaferi xelSi moiqcies da sxvas yvelgan

zRudaven. amitom APL-isadmi (filosofiisa da mwer-

lobis akademia) yuradReba Zalzed didia. ganmeorebi-

Ti Sekreba gveqneba momavali wlis maisis bolos an iv-

nisis dasawyisSi.

momikiTxe Seni qaliSvili. imedi maqvs bednieria

Tavis samSobloSi.

uTbilesi salmiT

klaes rini

âïøòíãüëíò

ïèåîòêòì êïàëäòêóîò óíòâåîìòüåüò

ÅÁÌÐÎÅÌ-ÒÍÜÅÎÂÒÓ

poezia –

maradisobis

gadasaxadi

saubari

daTo maRraZesTan

– batono daTo, Tqveni

leqsebi italiurad da ger-

manulad iTargmna. italia-

sa da germaniaSi poeziis

moyvarulebma gagicnes da

migiwvies. Cveni saubaric

Tqveni evropuli STabeWdi-

lebebiT daviwyoT.

– jer italiaSi gaxldiT

da amiT daviwyeb. es iyo poe-

ziis dResaswauli, romelic

daiwyo genuaSi, gadainacvla

florenciaSi da dasrulda

romSi. am dResaswauls aseTi

saTauri hqonda: `hei, gam-

vlelo, moicale leqsis-

Tvis~. poezias italiaSi sa-

erTod did mniSvnelobas

aniWeben. magaliTad, genuaSi

saRamoebi imarTeboda doJe-

bis did sasaxleSi da stadi-

onisxela sivrce savse iyo

xalxiT.

sadResaswaulo gaxsnaze

oTx enaze JRerda leqsebi:

italiurad, inglisurad,

qarTulad da rusulad.

rom Cavedi, iq ukve damaxvedres Cemi leqsebis

Targmani. didi nawili qalbatonma nunu gelaZem

Targmna, ramdenime leqsi – gaga SurRaiam.

gaxsnaze wamakiTxes Cemi leqsi, romelic jer

cnobilma italielma poetma – klaudio pocanim wa-

ikiTxa italiurad. etyoba, qalbatoni nunus mier

isea es leqsi Targmnili, rom am kacma emocia ver da-

mala da, rom daasrula kiTxva, italiurad raRacac

miayola. me ar vici italiuri da miTargmnes, Sesa-

niSnaviao.

Targmans uzarmazari mniSvneloba aqvs. etyoba,

qalbatonma nunum ise gadaitana qarTuli leqsi

italiurad da ise gamarTa, rom baton klaudios

darCa gancda, rom is SesaniSnavia. vfiqrob, amaSi

qalbatoni nunus damsaxureba metia, vidre – Cemi.

darbazSi, ramac yvelaze metad aRmafrTovana,

uamravi axalgazrda ijda; Seyvarebuli wyvilebi is-

xdnen, romlebic jer kidev im asakSi arian, saxal-

xod kocnis rom ar eridebaT. Zalian gamexarda, rom

axalgazrdebma leqsisTvis moicales Tavisi sulie-

rebis gamo da ara – raRacis an viRacis xaTriT.

florenciasa da romSic did yuradRebas uTmo-

ben poezias...

leqss amxela mniSvneloba eniWebodes qveyanaSi,

pirvelad vnaxe. xalxs poeti ainteresebs, misi xma

ainteresebs, masTan Sexvedris survili aqvs . .

STabeWdilebebis gvirgvini florencia iyo. gan-

cda, emocia aq Tavis mwver-

valze adis. italiaSi rom

Sedixar, pativmoyvareobï,

rac ki gagaCnia, sazRvarTan

unda dayaro da darCe mxo-

lod WurWeli, romelsac

SeuZlia aRfrTovaneba.

mxolod da mxolod aR-

frTovanebis niWi unda dai-

tovo...

florenciaSi, erT ta-

ZarSi oTxi saflavi vnaxe.

mravalTa Soris oTxi, vi-

sic vicani. santa kroCeSi

ganisveneben: dante aligie-

ri, miqelanjelo, makiaveli

da galileo galilei.

gamoxval da gareTac sa-

ocrebebi gelis, RvTaebri-

vi samyaro. am xalxma srul-

yofilebas xeli Seaxo.

didebuli ram aris sru-

liad italia Tavisi leq-

siT, Tavisi mxatvrobiT, Ta-

visi warsuliTï da dRevan-

delobiT. lamazi xalxi da-

dis quCaSi da, garda buneb-

rivi silamazisa, aq esTetikaa maRal doneze. Sua sa-

ukuneebma gansazRvra es esTetika. ferTa metyvele-

ba ise aqvT gamjdari, rom Cveulebrivi italielic

ki, romelsac SeiZleba gacveTili samosi ecvas, ge-

movnebiT axamebs ferebs erTmaneTTan. ticianisï da

rafaelis STamomavalia, im kulturis matarebelia.

isic minda vTqva, rogor patronoben da uf-

rTxildebian isini Tavis kulturas. verc ki warmo-

vidgendi, rom dante aligieris saxli iarsebebda.

iseve, rogorc ver warmomidgenia SoTa rusTavelis

saxli. imdeni qartexili aqvs am Cvens saqarTvelos

gamovlili, rom warmoudgenelia, rusTavelis sax-

li, misi magida, fanjara, saidanac iyureboda... dan-

tesi ki es yvelaferi arsebobs. Tavzardamcemi iyo

CemTvis amis naxva; saukeTeso gagebiT, Tavzardam-

cemi.


6

�

ÅÁÌÐÎÅÌ-ÒÍÜÅÎÂÒÓ

– STabeWdilebebi iqve Tu gauziareT Tqvens

maspinZlebs?

– aseTi ram moxda: movida axalgazrdebis gadam-

Rebi jgufi. isini iRebdnen STabeWdilebas romze.

masalas agrovebdnen sxvadasxva profesiis adamia-

nebisïgan. poetebidan me Camweres. imdenad savse vi-

yavi emociiT, rom ar gamWirvebia saTqmelis gamo-

xatva. naxevari saaTi visaubreT. vicodi, rom amdens

ar Seitandnen filmSi da SeiZleba mxolod raRac

epizodi daetovebinaT.

batonma klaudio pocanim ki miTxra, saTaurad

undaT Seni naTqvami gaitanono.

– aseTi ra uTxariT?

– niSandoblivi CemTvis aq, romSi aris is, rom

dro waSlilia–meTqi. dro aris pirobiTi da RvTa-

ebrivi. iseTi, romelic arï hgavs am Cvens pirobiTo-

bas. anu, warsuli, awmyo da momavali sadRac erT

wertilSi ikveTeba da RvTaebriv droSi gadadis. ga-

miCnda gancda, rom markus avreliusi ki ar aris ro-

mis mTavari moqalaqe, romelmac Tqva: me var impera-

tori da moqalaqeo, aramed aq droa romis mTavari

moqalaqe. ai, es fraza gaitanes saTaurad: `dro –

romis mTavari moqalaqe~.

– evropuli STabeWdilebebi Tu iqca ukve leq-

sebad? da aqve: ratom exmianebiT mkiTxvels iSvia-

Tad, didi pauzebiT?

– me meCveneba, rom Cems sulier Tavgadasavals

vwer. es sulieri Tavgadasavali xSirad piradidan

aris nasazrdoebi.

erTxel vTqvi ukve da albaT, gameoreba èëèòùåâì:

leqsi sawer magidasTan iwereba, magram sawer magi-

dasTan ar iqmneba. raRac sWirdeba adamians, rom

gulwrfelad gaCndes saTqmeli – fiqriT, ocnebiT,

gancdiT, cremliT, dResaswauliT, tkiviliT. yve-

laferi erTad rom gadaikveTeba, droc rom waiSle-

ba (yovel SemTxvevaSi, rodesac aseTi gancda miC-

ndeba), maSin davapireb xolme vTqva saTqmeli da ma-

Sin SeiZleba CavTvalo, rom amis monawile SeiZleba

gavxado sxvac, meore adamiani, da igi Cemi gancdis

mxolod mowmed ar davtovo. ai, maSin `vakiTxeb~

mkiTxvels Cems leqsebs.

genuaSi miTxra evtuSenkom da Zalian gamikvirda,

Sen xom ici, kolumbi aqedan iyoo. vici–meTqi. war-

moiægine, ramdeni leqsi SeiZleba Cven amaze davwe-

roTo. gaocebuli davrCi! ra makavSirebs kolum-

bTan da genuasTan, rom pirdapir leqsebi ar davaya-

ro?! aseTi simZafriT ar aRmiqvams es yvelaferi.

etyoba, evtuSenkom aRiqva ase...

leqsis sawerad rodesac vjdebi, zedmiwevniT

zustad vici, risi Tqma minda. Tumca SeiZleba sit-

yvam sxvagan wamiyvanos, saTqmels aTasi Senakadi Se-

mouerTdes, magram sawerad vjdebi mxolod maSin,

rodesac vgrZnob mTavari saTqmelis surnels, ge-

mos. Tumca is raRac an miiRweva, an ver miiRweva. ar

vici. leqsi saidumloa da am saidumlos xiblic òìïï,

rom bolomde ver axsni. masSi idumali da dafaruli

yovelTvis rCeba.

mTavaria, im samyarosTan, romelic geZaxis, pir-

naTeli iyo. is samyaro marTali da wrfelia da ra-

Rac wams ggonia, rom geZaxis. is marTalia da Senc

marTali unda iyo!

– italiiT daviwyeT. axla germaniasa da germa-

nel mkiTxvelzec visaubroT. iqauri STabeWdile-

bebi gagviziareT.

– qalbaton manana paiWaZes davukavSirdiT, ger-

manulisa da poeziis SesaniSnav mcodnes, da SevTava-

zeT, wignis `salve~ germanuli versia Segveqmna.

qalbatoni manana dagveTanxma: wavikiTxe da mivxvdi,

rom `Cemiao~. Semdeg gamomcemeli levan TiTmeria

daukavSirda germaniis cnobil gamomcemlobebs da

iqidan gamogvexmaurnen, dainteresdnen TargmaniT.

Cveni megobari sandro TvaraZe CaerTo da gamoik-

vlia am gamomcemlobebidan, romeli iyo ufro war-

momadgenlobiTi da SevarCieT `frilingi~. ase gava-

formeT kontraqti. germanuli sizustiT Seasru-

les yvela piroba. daTqmul dros gamoica wigni da

gavida wignis bazris qselSi. Semdeg germaniaSi Cveni

saelCo dainteresda. qalbaton maia fanjikiZes min-

da didi madloba vuTxra.

baton givi margvelaSvils uRrmes madlobas mo-

vaxseneb, rom movida da Tavisi azric gamoTqva. ar

damala Tavisi emocia. CemTvis uzarmazari pativi

iyo misi gamoCenac ki.

gamomcemlobis saxeliT saCuqrad momitanes vee-

berTela albomi – berlinis RirsSesaniSnaobïíi.

warweraSi miniSnebuli iyo am albomis erT-erTi

gverdi, romelzec dabeWdilia fotoebi – sami `sal-

ve~, anu xazgasmuli iyo Cemi wignis saxelwodeba, ro-

melic Cemi sadarbazos Sesasvlelis warweraa.

iqidanac saukeTeso STabeWdilebebiT wamovedi.

– poeziis Targmnaze ra azrisï brZandebiT?

– saerTod Targmans rac Seexeba, ori versiaa: er-

Tni Tvlian, rom leqsi arsebobs mxolod im enaze,

romelzec iqmneba da meoreni amboben, rom leqss na-

cionaluri sazRvrebi ar gaaCnia. orive Tavisebu-

rad marTalia. kategoriuli vercerTis mimarT ver

viqnebi. gaaCnia, rogori leqsia, vin aris mTargmne-

li, vin aris poeti, vin aris mkiTxveli, vin aris Sem-

fasebeli.

ho, is erTi strofi gamaxsenda, italiuri STa-

beWdilebiT STagonebuli:

dro waiSala,

rogorc napirze talRebisagan

bavSvis naxati,

legionerma misca sayviri –

maradisobis gadasaxadi.

esaubra

Tamar RonRaZe


7

ÆÅÜÅÁÜÒÂÒ

laSa imedaSvili

Savi feris saki

– rogor ggoniaT, Wrelaevi dakavSirebuli unda

iyos SeTqmulebTan? – ikiTxa abel iaSvilma da fran-

gul papiross, romelic òseTive siaxle iyo Tbili-

sisTvis, rogorc makaroni, cecxli Seageba.

– me ase ar vfiqrob. – icrua evtuSevskim ise, rom

garegnulad araferi daetyo.

– ratom? xom icnobda jaSs? – CaeZia iaSvili.

– icnobda, amas arc uaryofs, magram es nacnoboba

danaSauls ar ukavSirdeba, Wrelaevs jaSi jer kidev

„iveriis“ stambidan axsovda, swored amòtom gadaw-

yvita misi daxmareba, damnaSaveebma ki oriveni gamoi-

yenes, ase vTqvaT, brma iaraRad.

– jaSi da brma iaraRi? – gaikvirva eqimma.

– ara, ra Tqma unda, saginaSvils da Wrelaevs vgu-

lisxmob. – daamSvida gamomZiebelma.

– werilebi? – daazusta iaSvilma.

– ra Tqma unda, naTelia, muqaris werilebi Tavad

jaSis an misi Tanamzraxvelebis dawerili unda iyos

da im mizans emsaxureba, rom, erTi mxriv, daaSinos

saginaSvili, xolo meore mxriv, igive saginaSvili

daarwmunos sakuTar saWiroebaSi.

– marTals brZanebT. – daeTanxma iaSvili. – daiw-

yo Tu ara samsaxuri jaSma, muqarac Sewyda.

– jer banki mosinjes, rom araferi gamovida, Zve-

li mouravi mokles da jaSi, sabralo qalis daxmare-

biT, mis adgilas gaamweses, axla ukve cxadia, straJ-

nikebis dagvianebiT misvla SemTxvevis adgilas, rac

sxva bevr ramesTan erTad, mis sindisze unda iyos.

– mouravi yvelafers uaryofs. – Tavi gadaaqnia

iaSvilma.

– Tqven ras moimoqmedebdiT mis adgilas? – ikiT-

xa evtuSevskim da abel iaSvils imgvarad Sexeda, rom

sabralo eqims, romelsac dRemde aranairi danaSau-

li ar miuZRoda, civma oflma daasxa.

– enas kbils davaWerdi. – amoTqva udanaSaulo

damnaSavem.

– jaSic ase iqceva, magram im dromde, sanam vinme

gascemæås da sakuTari Tavis gadarCenis mizniT ar

gaswiravæås.

– aseTi vin unda iyos? – dainteresda abel iaSvi-

li.

– meetle labauri.

– isic rom Cumad aris?

– droebiT, merwmuneT bevri gza arsebobs ares-

tantis enis gasaxsnelad.

– nuTu wameba? – SeSfoTebis xarisxiT Tu vimsje-

lebT, aseTi ram eqimisTvis sruliad miuRebeli gax-

ldaT.

petre evtuSevskim eqimis kiTxva upasuxod das-

tova, Tumca es imas ar niSnavda, rom gamomZiebels

sapasuxo araferi ãïï÷íæï, ubralod, tyuili eqims,

romelsac megobrad Tu ara, karg nacnobad mainc

Tvlida, ar akadra, xolo simarTlis Tqmas Ziebis in-

teresi uSlida xels, arada gegma nabij-nabij dasa-

xuli hqonda da darwmunebulic iyo, rom labauri

gamoZiebasTan TanamSromlobas Tavadve moindomeb-

da.

cxadze cxadi Seiqna, petre evtuSevskis dumili

imis maniSnebeli gaxldaT, rom Zieba TbilisSi inac-

vlebda. kacma rom Tqvas, saqmis amgvari Semobruneba

abel iaSvils, didi qalaqis WeSmarit Svils, gauxar-

da kidec, radgan saguramos erTferovani serebis

cqera gvarianad mobezrebuli hqonda.

Tbiliss dardi uWirda, sevdas ver egueboda da

arc gulCaTxrobili yofna uyvarda, ase rom, Zvele-

bur, xalisian cxovrebas agrZelebda, iseTs, rogorc

odiTganve miCveuli iyo, TiTqos arc araferi mom-

xdara. grZeldeboda drostareba, Rvinis sma da ca-

rieli saubrebi.

gaigebdiT aseT anekdots: deda-Svili banze kver-

cxs miirTmeven, maSinac rom gogli-mogls eZaxdnen,

imas. Svili vercxlis kovzs daswvdeba, deda SeaCe-

rebs. dedi jan, Semogevlos dedai, vercxliT ara

sWamo, kvercxi gaSavdeba. es ambavi quCaSi mosiarule

kintos esmis, faSfaSa Sarvlidan jibis vercxlis sa-

aTs iRebs da gulTan axlos gadaitans.

xa, xa... xi, xi... xo, xo...

vinme lorTqifaniZem, Tbiliselma mewarmem, muS-

Taidis baRSi sruliad axali gasarTobi alagi gax-

sna, romelsac „tramvai“ Searqva. aTasi rame-rumee-

bis garda, am tramvaiSi ufaso samkiTxveloc arse-

bobda, sadac nebismieri gazeTis gacnoba SeeZlo da-

interesebul mkiTxvels.

sxvagan sxva rameebi xdeboda. mixailovis quCaze,

italiis baRSi, kula gldaneli Widaobda. Zmebi niki-

tinebis cirkSi sxvebic gamodiodnen: esebua, rusi

stupini da TaTari akti ailugovi.

golovinskze, sulies cirkSi, erTmaneTs akroba-

tebi ejibrebodnen.

pattekis ZaRlebis warmodgenaSi oTxfexa frida

monawileobda, romelic gaocebul publikas domi-

nos eTamaSeboda da martiv ariTmetikul amocanebs

xsnida.

eipmanma cvilis figurebis muzeumi gaxsna, sadac

momakvdavi napoleonis figura gamohfina, tanmokle

faSaT-faSa, yvelas gasaocrad, drodadro Rrmad

sunTqavda, Tvalebs aRebda da warmavali adamianis

sevdiani mzeriT emSvidobeboda am sanaxaobis Semyu-

re dabneul Tbiliselebs.

gogonebi, maT Soris axalgazrda qalebic, xoje-

vanqis sasaflaoze adiodnen da mkiTxaobiT ixaliseb-

dnen cxovrebas. samkaulebs mtkvarSi yridnen, ritu-

alur leqss, jan-giulums kiTxulobdnen da amgvari

martivi xerxiT cdilobdnen momavlis amocnobas.


8

æïìïìîóäò. òõ. „÷âåíò èùåîäëþï“ ¹22

ÆÅÜÅÁÜÒÂÒ

erT dResac qalaqis Tavze sahaero burTi gamoC-

nda. olga drevickaia orasi metris simaRlidan das-

cqeroda SeSinebul publikas. Tvali eca Tu ra iyo,

aravin icis, magram burTi jer erT adgilas gaSeSda,

mere Sezanzarda, bolos nel-nela qveviT daeSva da

mtkvarSi Cavarda mamac olgasTan erTad, ramac, mar-

cxis miuxedavad, mquxare taSi da saerTo mxiarule-

ba gamoiwvia. olãa meTevzeebma gadaarCines, rac da-

uyovnebliv aRiniSna kidec drostarebiT mimdebare

baRebSi.

kvlav pirvelobdnen Tbilisuri duqnebi, Tavisi

dausrulebeli RreobiT, romelic, qarTuli adaT-

wesis Tanaxmad, xSir SemTxvevaSi, daundobeli muS-

ti-kriviT sruldeboda xolme, rac gvarian Tavsa-

texs uCenda isedac saqmeebiT gadaRlil qalaqis po-

licias.

evropa kanonebiTac mkvidrdeboda TbilisSi.

ase magaliTad: debma, anna kapinovam da SuSana ka-

lamkarovam, romlebic qaliSvilobaSi sulTanovis

gvars atarebdnen, mamis, ivane sulTanovis gardac-

valebis Semdeg, gvarian memkvidreobas gamohkres

xeli miwisa da saxlis saxiT, rac ramdenime wlis

winïà sruliad warmoudgenel saqmes warmoadgenda,

im martivi mizezis gamo, rom memkvidreoba, Zvele-

buri wesis Tanaxmad, mxolod mamakacebi isakuTreb-

dnen.

TvalnaTliv gamoCnda, Tbiliss glovis arc dro

gaaCnda da arc xalisi hqonda. swored maSin, rode-

sac TbilisSi veragulad mokluli, Tavad WavWavaZis

cxedari Camoasvenes, saqalaqo uprava sakuTar

sxdomaze erT sakiTxì ganixilavda. miuxedavad moC-

venebiTi saerTo sevda-dardisa, sakiTxis saqveyno

mniSvnelobis gamo sxdomis gadadeba mainc ver mo-

xerxda da mis dasrulebas sruli ori dRe dasWirda.

arada, ver gaamtyuneb, marTlac sasicocxlo ra-

meze msjelobdnen.

gagulisebulma koleJski sekretarma, zaqro zav-

rievma upravaSi iCivla, ker-

Zod, mis erT-erT wevrs, xos-

roevs mimarTa da Tbilisis

savaWro policiis agentis,

alixanovis dasja moiTxova.

mizezic hqonda, xumroba

saqme xom ar aris, fuli fu-

lad daikarga, saqoneli sa-

qonlad, mamis tola kaci ga-

laxes da gaamasxaraves. ma-

inc ra moxda? gansakuTre-

buli araferi, magram kacia

da guneba. zavrievma muSa xe-

Co avetovs erTi tomara

xorblis SeZena daavala. xe-

Co TaTris moedanze gaemar-

Ta, xorbali iyida, zurgze

moigdo da is iyo Rvinis aR-

marTs Seuyva, rom agent

alixanovs gadaawyda, romelic TbilisSi gadamyid-

velebTan brZoliT iyo ganTqmuli. agents xeCo ar

moewona, etyoba, am saqmeSi adrec SemCneuli hyavda,

tomara CamoarTva da gaapanRura, raSic mas gigo man-

TaSevis prikazCikic daexmara, romlis gvari zavri-

evs aRar axsovda. acremlebulma xeCom koleJski sek-

retars mimarTa, iman kidev qalaqis upravas. xosro-

evma am rTul saqmeSi garkveva gadawyvita, alixanovi

TavisTan daibara da axsna-ganmarteba mosTxova.

alixanovma momxdari ar uaryo, Tumca am yovelives

Taviseburi gamarTleba mounaxa. meo, uTqvams alixa-

novs, mTeli cxovreba umsgavsoebas vebrZodio, baz-

ris smatritelad swored amitom wavedio, viRacam

xom unda daamyaros wesrigi meidanzeo. am saqmes ram-

denime Tve vakvirdebodi, bevr rameSi gaverkvie da

bevric gamovarkvieo. es muSebi meidanze aTi-TxuT-

meti welia muSaoben da mxolod erTi ramiT arian da-

kavebulebi, dilaadrian iafad yiduloben xorbals,

mere lavkebSi arigeben da TiTo tomaraSi xuT kapiks

igeben, swored amitom me avukrZale avetovs, da ase-

ve mis amfsonebs, dRis Tormet saaTamdis bazarSi ga-

moCena. im dRes marTlac davinaxe avetovi, romelic

tomaras moaTrevda, ukan ki CxubiT gigo manTaSevis

prikazCiki, tigran miqelovi moìdevda. oriveni gava-

Cere da ambavi vikiTxe. miqelovi xorblis dabrune-

bas iTxovda, radgan axmed xaji abdula-oRlisgan

mTlianad hqonda SeZenili, xeCom ki daukiTxavad ai-

Ro erTi tomara, romlis dabrunebas ar apirebda da

Tanac zavrievis saxels axsenebda. oriveni ukan mi-

vabrune, davuZaxe bazris morige iosavas, saqmeSi

garkveva davavale, me ki Cems saqmeebze gavemarTe.

ukan maleve davbrundi, zavrievi ukve mosuli iyo,

Tan ramdenime muSa hyavda moyvanili, me mlanZRavda

da bazris muSebs buntisken mouwodebda, iZaxda,

TiTqos saqonlis SeZeniT me viyavi dakavebuli da

fulic CemTan Semodioda, am dros me ukve vicodi,

rom zavrievs upravaSi saCi-

vari hqonda Setanili, ami-

tomac gamovelaparake, am

saubars sxvebic eswrebod-

nen, ase rom, tyuilis Tqmas

ar mapatieben.

amis Semdeg alixanovma

sityvï-sityviT moiyvana aR-

niSnuli saubari:

– Tqven brZandebiT zav-

rievi?

– diax, me var.

– me alixanovi gaxla-

varT. Tqven miCivleT qala-

qis upravaSi?

– me viCivle.

– ra ufleba gqondaT

Cirqi mogecxoT adamianis-

Tvis, rodesac saqmis arsSi

ver garkveulxarT?


9

ìïèøïþïàì, 14 íëåèþåîìýóîíïä „÷âåíò èùåîäëþòì“

æïîþïçøò ãïòèïîàåþï ùïîæãòíåþïèïòï öïäòïøâòäòì

ùòãíåþòìï

„ÌÒÚËÚÕÄÒÌ ÌÏÒÆÓÈÄË“

æï

„ÁÏÎÀÓÄÒ

ÈËÆÅÎÍÒÌÜÓÄÒ ÎËÈÏÍÒ“

æïìïùñòìò 14 ìïïàçå

÷óþòíïøâòäòì ¹41

ÆÅÜÅÁÜÒÂÒ

– uflebac mqonda da metsac gizav!

ïmis Semdeg zavrievi alixanovs mivarda da qolga

mouqnia. agentma qolga aicila da Tavdamsxmels gva-

riani aliyuri aWama.

ra Tqma unda, sxvebic daikiTxnen.

bazris morige iosava, romelmac aRniSna, rom ave-

tovma prikazCik miqelovs uSveri sityvebiT agina da

kiserSic etaka yelis gamosaWmelad.

muSebi grigol bosikovi da gabo gabrielovi,

oriveni erTxmad aRniSnavdnen zavrievis mowodebas

buntisken.

mwonavi artem xaCaturovi, romelsac zavrievma

Seuracxyofa miayena da daufaravad, pirdapir ase

uTxra, ena Caigde, bevrs nu laparakob da aqedan ga-

eTrieo.

sõvebma kidev sxva Tqves: petre kobaxiZe, abesalo-

movi, sergo oganesovi, mnacakan mkrtiCevi, nikoloz

ter-akofovi, SiSisa Tu ridis gamo eseni sxvagvarïd

hyvebodnen momxdars, zavrievis mxare eWiraT da yve-

laferSi alixanovs amtyunebdnen. asea Tu ise, xos-

roevi am CaxlarTul saqmeSi mainc unda garkveuli-

yo da Sekrebili sazogadoebisTvis, rac unda mtkiv-

neuli yofiliyo, gadawyvetileba emcno, xumroba

saqme xom ar aris, koleJski sekretaris saCivari,

sityviT rom gamoexata es raRac, anu sayveduri, ki-

dev araferi, magram sabuTi hqonda, Tanac sekreta-

riatSi gatarebuli. mTeli meidnis Wreli sazogado-

eba erTad idga da xosroevis verdikts eloda, yve-

laze saocari ki mainc is iyo, rom yelSexveuli meli-

qovi megobrulad esaubreboda kbilebalesil xeCo

avetovs da, vin icis, iqneb oriveni momavali dros-

tarebis gegmasac awyobdnen, Tbilisuri sanovagisa

da Tbilisuri zurna-dairis TanxlebiT. visac am qa-

laqSi ar ucxovria, amas verasodes gaigebs. aba, ro-

gorRa moiclidnen Tavad WavWavaZisTvis, anda kidev

misi gamqrali sakisTvis.

Rirda amisTvis sikvdili?

Rirda amaTTvis sikvdili?

TiTqmis ikiTxa gamomZiebelma petre evtuSevskim

da darcxvenil abel iaSvils Sexeda, romelsac, am

bolo dros, qarTveloba ise stanjavda, rogorc

ukaboba quCaSi gamogdebul, Rirsebaayril, SiSvel

mandilosans.

petre evtuSevski amis iqiT, igulisxmeba Wkuis da-

rigeba, aRar wasula, arada, rogorc yvela russ,

utifrobidan gamomdinare, Tavisuflad SeeZlo. iqneb

megobari daindo, anda megobris is grZnoba, romelsac

D qarTvelebi dResac siamayiT erovnuls eZaxian.

metexis cixeSi gamomwyvdeul Tedo labaurs am

saqmeebis Sesaxeb warmodgenac ki ar hqonda, radgan

misi saknis sarkmlidan mxolod cixis mimdebare quCa

moCanda samWedloebis grZeli rigiT, romelTa da-

usrulebeli, mxolod am SromisTvis damaxasiaTebe-

li xmauri, xSir SemTxvevaSi, Zilis saSualebas ar aZ-

levda sabralo patimrebs da maT isedac autanel

cxovrebas kidev ufro met satanjvels hmatebda.

tyuilad xom ar iswavla petrem inglisSi?! hoda,

am rigis gamoyeneba scada, romelSic yoveli meore,

meti Tu ara, isedac policiis agenti iyo da zedmeti

axsna-ganmarteba aRar esaWiroeboda. evtuSevskim

sakuTari gegma abel iaSvils gaacno, rac, marTalia,

garkveul riskTan gaxldaT dakavSirebuli, magram

warmatebis SemTxvevaSi, am CaxlaRTul saqmes sana-

xevrod mainc mohfenda naTels. evtuSevskim labau-

ris da aseve meurmeTa Cvenebidan TavdamsxmelTa ra-

odenoba da Cacmuloba amoiwera, Semdeg ki agentebi

Teatraluri grimisa da rekvizitis daxmarebiT zus-

tad ise gamoawyo, rogorc am CvenebebSi iyo miTiTe-

buli. ase Cacmuli agentebi samWedlo rigebis win ga-

nalaga, romlebsac mTeli dRis ganmavlobaSi mxo-

lod erTi ram evalebodaT, labauris saknisTvis ec-

qiraT da rogorme misi mzera daeWiraT, ra Tqma un-

da, Tu meetle sarkmelTan misvlas moindomebda.

rom moindomebda, evtuSevski darwmunebuli gax-

ldaT, radgan amas ukve, xrikebiTa da eSmakobiT, sa-

kanSi moxvedrili is patimrebi Seuwyobdnen xels,

romlebic garkveuli SeRavaTebis misaRebad poli-

ciasTan wlobiT TanamSromlobdnen. erTïderTi,

rac am operacias safrTxis qveS ayenebda, rogor da-

ujerebladac unda JRerdes, isev labauris Cveneba

iyo. SesaZlebelia meetle aqac cruobda da Tavdam-

sxmelTa Cacmuloba-garegnobas sakuTari Raribi

warmosaxviT Tu sxvaTa miTiTebiT aRwerda. am Sem-

TxvevaSi evtuSevskis Canafiqri fuWi aRmoCndeboda

da gamoZiebas im adgilze daabrunebda, sadac opera-

ciis dagegmvamde imyofeboda.

samWedlo rigis gaxsnisTanave agentebi daTqmul

adgilze ganlagdnen da labauris saknisken daiwyes

cqera. lodinma TiTqmis ori dRe daiWira. bolos gi-

sosebSi meetles Tavi gamoCnda, romelic RobeSi gaC-

xeril Rors ufro Camogavda, vidre udanaSaulod

dapatimrebul patimars. radgan samWedlo rigi ci-

xesTan sakmaod axlos iyo ganlagebuli, agentebi

kargad xedavdnen labauris saxis gamometyvelebas,

romelic, Tu maT daejerebaT, nel-nela kargavda

jer kidev SemorCenil adamianur siwiTles da axlad

mosuli TovliviT TeTri xdeboda. Tavis mxriv, la-

bauric xedavda samxedro samosSi gamowyobil mama-

kacebs, Tumca maTi saxeebis garCeva uWirda ara obi-

eqtebis siSoris gamo, aramed imitom, rom agentebi

maTematikuri sizustiT asrulebdnen evtuSevskis

miTiTebas da daSinebul meetles saxes arasodes uC-

venebdnen.

Canafiqrma gaWra, labauri daSinda, cixis uf-

ross mimarTa da gamomZiebelTan Sexvedra moiTxova.

evtuSevskim aqac gegmis mixedviT imoqmeda da meet-

lesTan Sexvedra ramdenime dRiT gadasdo, raTa la-

bauri sabolood gamoeyvana mdgomareobidan.

am SemTxvevis Semdeg qarTvelma iaSvilma kidev

erTxel daafasa rusi evtuSevski, metad ki evropu-

li ganaTleba, romelic, misTvis da qveynisTvis sam-

wuxarod, Tavad iaSvils ar gaaCnda, Tumca eqimi Tavs


10

ÆÅÜÅÁÜÒÂÒ

imiT imSvidebda, rom ramdenime nakli gamomZiebel-

sac moeZebneboda. kerZod: varjiSis miuxedavad ma-

inc cudad isroda, rac policielisTvis, miTumetes,

aseTisTvis, seriozul naklad SeiZleba CaiTvalos,

magram eqimi am yovelives maZebarTa inglisur sko-

las abralebda, sadac policielebi iaraRs ar ata-

reben, Tu iaraRad ar CaiTvleba Savi feris drekadi

xeljoxi gansakuTrebiT mkvircxli damnaSaveebis

dasaSoSmineblad da specialuri konstruqciis nav-

Tis lamfa, romelic londonis ukuneTi Cixebis Tu

quCebis gasanaTeblad gamoiyeneboda. srolis is xa-

risxi, romelsac evtuSevski flobda, mxolod imis

saSualebas iZleoda, rom xuTiode nabijidan daeWra

Tu gaenadgurebina winaswar SerCeuli msxverpli,

daaxloebiT ise, rogorc Tavadi WavWavaZe, ase rom,

wiwamurTan rom yofiliyo, albaT arc is aacilebda.

evtuSevski cotas svamda, ufro zustad, TiTqmis

ar svamda, Tu ar CavTvliT, aTasSi erTxel, madis ga-

saxsnelad miRebul mcire zomis sasmiss, rac misi

eris warmomadgenlisTvis metaT ucnaurad, metic,

TiTqmis daujereblad gamoiyureboda.

saxlSi aravis epatiJeboda, ramdenime kacis gar-

da, vgoneb, arc aravin icoda misi sacxovrebeli ad-

gili. veravin ityoda, ra uyvarda saqveynod cnobil

gamomZiebels, qalebi, drostareba, ra Tqma unda, qe-

ifTan erTad, baRebSi siaruli, ganmartoeba Tu mo-

caleobis Jams sqeltaniani wignebis kiTxva, mokled,

petre evtuSevski samsaxurs Sewiruli adamiani gax-

ldaT, riTac samarTlianad amayobda kidec. iyo ki-

dev erTi ram, dakiTxvebis dros evtuSevski Savi fan-

qriT damnaSaveTa Canaxatebs akeTebda, niWieri mos-

wavle sakuTari maswavleblis, eberlainis, gzas ime-

orebda, romlisganac es yovelive naswavl-SeTvise-

buli hqonda da romelsac gadaRlili gonebis gan-

satvirTavad iyenebda xolme. sxva wvril-wvrilic

moinaxeboda, Tumca is wvril-wvrili saTvalavSi Ca-

sagdebi arc iyo da arc imis mizezs Tu sababs aZlev-

da abel iaSvils, rom gamomZiebelTan ar eTanamSrom-

la da meetles xelaxla dasakiTxad ar gahyoloda.

Tedo labauri aRar hgavda Zvel Tedos, sadRac

gamqraliyo misi siClunge, Senelebuli moZraoba da

abneuli pasuxebi. labauri TanamSromlobaze ya-

buls iyo, oRond erTi pirobiT, saxelmwòfos anu po-

licias teroristebisgan unda daecva meetle. evtu-

Sevskim dacvis piroba misca, Tumca orivem, evtuSev-

skim zustad, labaurma ki gumaniT, icodnen, rom ase-

Ti piroba, iSviaTi gamonaklisis garda, arasodes

sruldeboda, meetle ki am gamonaklisTa siaSi nam-

dvilad ver xvdeboda.

– erTaderTi, rac me pirveli dakiTxvisas ar giT-

xariT da axla risi Tqmac movaleobad mimaCnia, isaa,

rom TavdamsxmelTagan sams me vicnob. – daiwyo laba-

urma, romelmac micemuli pirobis Semdeg, droebiT

mainc, Tavi sruliad Tavisuflad igrZno.

- vin arian? – gadaTargmna abel iaSvilma.

- pavle fSaviaSvili...

- sad cxovrobs?

- axalsoflis glexia, ocdaxuTi wlisa, mowiTu-

ro, patara solisebri wveri aqvs, gansvenebul Ta-

vadTan yaraulad msaxurobda, Tavadis Zveli moura-

vi memarniSvili swored rom misi mokluli unda

iyos.

- sxvebzec gviTxari – daaCqara eqimma.

- meorea gigla berbiWaSvili, sofel axatnis

mcxovrebi, isic ocdaxuTi wlisa, saSualoze maRa-

li, Cafskvnili, mowiTuro TmiTa da wveriT, Cofura

saxiT, swored magan esrola gansvenebul Tavads da

mokla.

- xom ar geSleba? – gadaamowma eqimma.

- rogor SemeSleba, kargad vicnob. – iwyina meet-

lem. – me da is axatneli erTad gagviwvies samxedro

samsaxurSi, me vmsaxurobdi podoliis guberniis da-

saxleba tuloCinoSi, yubanis polkSi, romel nawil-

Si moxvda berbiWaSvili, ar vici, Cven erTad davas-

ruleT samxedro samsaxuri da sofelSi davbrun-

diT, amis Semdeg is kaci soflis meurneobas misdev-

da.

- mesame vin iyo?

- vano inaSvili, saguramos Zveli mamasaxlisi...

petre evtuSevski am dros, rogorc sCvevia, fan-

qriT Canaxats akeTebda, rac imis maniSnebeli gax-

ldaT, rom dakiTxviT kmayofili Canda da imavdrou-

lad karg guneba-ganwyobasac inarCunebda. abel iaS-

vilma naxats Tvali Cahkra, magram qaRaldze gamo-

saxulma mamakacis saxem, romelsac cali Tvali da-

zianebis gamo TiTqmis daxuWuli hqonda, xolo zeda

tuCze Znelad SesamCnevi patara xazi emCneoda, eqims

araferi SesZina. petre evtuSevskim cnobismoyvare

Tvals naxati moarida, gverdiT gadado da dakiTxva

ise ganagrZo, TiTqos ucnauri arc araferi momxda-

ra.

– gamomZiebeli gekiTxeba, sxva Tu iyo vinme, visac

ar icnobdi. – kvlav Targmna eqimma.

meetle sabolood gatyda. Cans, gamomZiebelma

ufro meti icoda da raimes damalvam yovelgvari az-

ri dakarga, ase fiqrobda Tedo labauri da, rogorc

aseT dros xSirad xdeba xolme, sabolood gadawyvi-

ta simarTle elaparaka.

– iyo, rogor ar iyo, imerels eZaxdnen, Tavadis

Savi Cemodani swored man waiRo.

– icnob, rom naxo?

– vera, Seni Wirime, saxiT ar daminaxavs, cxenebTan

dadgoma mibrZanes, xma ki mesmoda.

– kidev ra gaxsovs?

– eg imereli mere movida, dabla dayril Tavadsa

da kneinas daxeda, Cemodani aiRo da wavida... safari-

dan pirveli berbiWaSvili gamoxta, man esrola Ta-

vads, sul oTxjer gaisroles, Tavadi da kneina ber-

biWaSvilma da inaSvilma gaZarcves, roca yvelaferi

dasrulda, naZarcvi nivTebi waiRes da gauyven gzas

wiwamurisken, mere Seuxvies tyeSi da auyvnen mTas...

yuri movkari, qalaqSi wasvlas apirebdnen, naZala-


11

ÆÅÜÅÁÜÒÂÒ

devSi undodaT Tavis Sefareba... rogor iqneba Cemi

saqme? – ikiTxa Tedo labaurma da sakuTari Cveneba

ase moulodnelad daasrula.

wamiT siCume Camovarda.

– rogor bedav ramis Txovnas?! – gaRizianda abel

iaSvili.

– momklaven, Tqveni Wirime, ojaxsac amowyvita-

ven, aqac ar masveneben, memuqrebian, mosulebic iy-

vnen, berbiWaSvili sul aqeT icqireboda, dabinde-

bamde mWedelTan ijda, fexi ar moucvlia...

– kargi, kargi, geyofa, nuRar wkmutuneb! – Seaw-

yvetina eqimma daSinebul arestants, romelic, Tu

Tedos anTebuli TvalebiT vimsjelebT, kidev karga

xans ilaparakebda erTsa da imaves. – xom dagpirda

gamomZiebeli, Seni Sexseneba raRad unda?!

marTalia, gzaabneulma meetlem, rogorc mosa-

lodneli iyo, am monaTxrobiT Tavi ver gadairCina,

magram Zieba sagrZnoblad waswia win. dakiTxvidan

ramdenime dReSi, ra Tqma unda, agenturul monace-

mebze dayrdnobiT, policiam naZaladevSi, nadiro-

vas mamulSi, TavdamsxmelTa samalavs miakvlia. es sa-

malavi aRmoCnda patara saxli, romelic ekuTvnoda

lado WrikaSvils. imJamad masTan imaleboda Zebnili

pavle fSaviaSvili. WrikaSvilma, rogorc aseT dros

miRebulia, Tavis daZvrena scada, magram araferi ga-

mouvida, amitomac iZulebuli Seiqna garkveuli Cve-

neba mieca, Tumca uSualod mkvlelobaSi monawileo-

bas kategoriulad uaryofda da yabuls mxolod

damkvirveblis pasiur rolze iyo. es rom daemtkice-

bina, WrikaSvilma ramdenime Tanamonawile daasaxe-

la, romlebic gamoZiebisTvis dRemde ucnobni gax-

ldnen.

filipe moZmanaSvili, sofel kotoraanTkaris

mcxovrebi, romelic avkacobisTvis gadasaxlebuli

gaxldaT viatkis guberniaSi, iqidan ki gamoqceuli

iyo.

giorgi xizanaSvili, sofel wiwamuris mcxovrebi.

gigo navdaraSvili, sofel navdaraanTkaris

mcxovrebi.

vinme imereli, sinamdvileSi guriaSi, sofel bax-

vSi mcxovrebi, ermalo doliZe.

sul gamodioda Svidi kaci, amas ematebodnen ukve

dapatimrebuli jaSi da labauri.

ase Tu gagrZelda, am siaSi SesaZloa mTeli saqar-

Tvelo aRmoCndes, SiSiT gaifiqra abel iaSvilma,

Tumca am SiSis Sesaxeb evtuSevskisTan krintic ar

dauZravs.

rogorc aseT dros xSirad xdeba xolme, eWvmita-

nilebma yvelafris erTmaneTze gadabraleba daiw-

yes, am oromtrialSi WrikaSvili sulac ar gamodio-

da SemTxveâòTi msxverpli, marTalia, SesaZloa Tofi

ar usvria, magram naqurdalis ganawilebaSi sxvebTan

erTad monawileobda. gardacvlili Tavadis oqros

saTvale moswonebia da uTqvams, es saTvale me mome-

ciT, Cems das wavuReb, beWdebs gaikeTebso. sxvebi ki-

dev sxvas ambobdnen: fSavliaSvili SeiaraRebuli

yofila im dambaCiT, romelic mourav memarniSvilis

mkvlelobis Semdeg iyo mitacebuli, Tavadis iaraRi,

saaTi da Savi saki wauRia imerels, laqiis revolveri

dausakuTrebia berbiWaSvils, masve Caurtyams knei-

nasTvis TavSi, sayure da samajuri miuTvisebia inaS-

vils, dausruleblad saubrobdnen, erTmaneTs ar in-

dobdnen da amgvari xerxiT saxrCobelidan Tavis

daRwevas cdilobdnen.

– endobiT SeTqmulebs?! – misalmebis magivrad

zRurblidanve ikiTxa evtuSevskim da abel iaSvilis

binaSi Seabija, romelic, Tu ar CavTvliT mcire zo-

mis misaRebs, mxolod ori oTaxisgan Sedgeboda.

– ar gelodiT. – Zlivs amoTqva dabneulma eqimma,

romelsac aranairi danaSauli ar miuZoda, magram

policielis moulodneli stumrobisgan Tavs mainc

usiamovnod grZnobda.

– arc me velodi, ubralod aqeT viyavi. – icrua

gamomZiebelma, radgan abel iaSvilTan, saxlis gan-

lagebis gamo, mxolod mizandasaxulad Tu moxvde-

boda adamiani da gzad Sevla sruliad SeuZlebel

saqmes warmoadgenda. – endobiT Tu ara maT Cvene-

bebs?

– mkvlelebis ndoba rogor SeiZleba. – gaikvirva

eqimma.

– arseboben gamonaklisebi. – wynarad Tqva evtu-

Sevskim da savarZelSi moxerxebulad moewyo. – Tum-

ca Cvens SemTxvevas es naklebad exeba.

– ras gulisxmobT? – dainteresda eqimi, romel-

sac gamomZieblis stumrobis mizezi ver amoecno.

– kvals gvibneven, imereTis magivrad guriaSi

gvagzavnian, arada, maTi mcdelobis miuxedavad, me

mainc mgonia, rom doliZe arafer SuaSia, viRacas un-

daT safrTxe aacilon.

– vis? – eqimma rac unda ekiTxa, is ikiTxa.

– grigol orjonikiZes, partiuli fsevdonimiT,

sergo, Sorapnel imerels, dabadebuls sofel Rore-

SaSi, aznaurs. – Cveuli sizustiT CamoTvala gamom-

Ziebelma.

– ver dageTanxmebiT.

– ratom?

– ramdenime mizezis gamo.

– gismenT. – evtuSevskim fexi fexze gadaido da

ganuyreli saqaRalde gaSala, romelsac Canaxatebis

gasakeTeblad iyenebda xolme.

– gasaTvaliswinebelia Semdegi garemoeba, indi-

vidualuri teroris msoflio istoriuli gamocdi-

leba mowmobs, rom didi politikuri Tu saxelmwifo

moxeleTa mkvlelebad igzavnebodnen xolme umniS-

vnelo pirovnebani, iseTebi, rogorebic arian, domi-

nikaneli beri Jak klemani, fransua ravaiaki, balTa-

zar Jerari, CamoTvla kidev SeiZleba, am mkvlelebs

istoria ixsenebs mxolod sisxliani aqtis wyalobiT,

sergos ar gaimetebdnen am saqmisTvis, presa gvatyo-

binebs, rom orjonikiZe baqoSia da iqaur revoluci-

ur moZraobas TavSi udgas, ase rom, misi gawirva sru-

liad gamoricxulia, miTumetes, rom kacze monadi-


12

ÆÅÜÅÁÜÒÂÒ

reni mravlad hyavT amgvar organizaciaSi, maTTvis

adamianis mokvla qaTmis dakvlaze Zneli ar unda

iyos, es ambavi Tqven, Cemze kargad iciT.

– sxva mizezi? – ikiTxa evtuSevskim ise, rom xat-

visTvis Tavi ar miunebebia.

– meore mizezi warmomav-

loba gaxlavT, rogor SeiZ-

leba imereli aRmoCndes gu-

ruli? – dasmul kiTxvas

eqimma Tavadve upasuxa. – Se-

saZlebelia, Tu imas gaviTva-

liswinebT, rom qarTvelebi,

gansakuTrebiT qarTlSi, ime-

rels eZaxian lixTimerels,

anu lixs iqiT mcxovrebs,

raWvels, leCxumelsac da gu-

rulsac.

– ar vici... ar vici... – Cai-

laparaka gamomZiebelma. –

Tumca axla amas naklebi mniS-

vneloba aqvs.

– ratom?

– brZanebas vemorCile-

biT. – evtuSevskim jibidan

qaRaldi amoiRo da magidaze,

eqimis win dado.

ïbel iaSvils qaRaldi ar

auRia, radgan mcire zomis

teqsti Soridanac sruliad

advili wasakiTxi aRmoCnda.

warmomdgeni am Ria fur-

clisa, Cems sammarTvelos-

Tan arsebuli samZebro gan-

yofilebis gamge petre aleq-

sandres Ze evtuSevski Tbi-

lisis droebiTi general-gu-

bernatoris gankargulebiT

mivlenilia Tavad WavWavaZis

mkvlelobis saqmeze kavkasi-

is mxaris qalaqebsa da ruse-

Tis imperiis sxva qalaqebSi.

vTxov ufros pirebs, ag-

reTve sapolicio da sxva xe-

lisufalT, dauyonebliv ga-

uwion mas xelSewyoba da

mfarveloba mis kanonier moTxovnebSi misTvis mice-

muli mniSvnelovani davalebis warmatebiT Sesrule-

bisTvis.

Ria furcels xels awerdnen Tbilisis policma-

isteri cixovski da sapolicmaisteros kancelariis

mmarTveli Cefranovi.

– guriaSi mivdivarT, Tqvenc CemTan erTad modi-

xarT. – moWra evtuSevskim. – yvelaferi ukve SeTan-

xmebulia.

– rodis mivdivarT?

– pirvelive matarebliT, oRond jer grekovs un-

da gavesaubroT.

– raRac ar maxsendeba, ra adgili uWiravs poli-

ciaSi? – dafiqrda iaSvili.

– metexis cixis patimris posti. – evtuSevskim am

xnis manZilze, mgoni, pirvelad gaiRima. – qurdi, ava-

zaki da teroristia,

aleqsi giorgiZis binis

qurdoba edeba bralad.

– veraferi gavige. –

daibna iaSvili. – Tqven-

Tan ra xeli aqvs, ras iT-

xovs?

– Sexvedras... oRond

es qurdoba, mapatieT da,

Tavad WavWavaZis mkvle-

lebis adgilsamyofels

gagandobTo.

– magan saidanRa unda

icodes, Tu Tavad ar

urevia am saqmeSi?

– ar vici. – daeTanxma

evtuSevski. – wagebiT

arafers vagebT.

– egec marTalia.

es sandro grekovi,

swored rom sandro er-

qva, erTob ucnauri kaci

gaxldaT. mogvianebiT

gamoirkva, rom gaqar-

Tvelebis gzaze misi papa

damdgara, romelic zed-

siZed Sesula baxveli Wa-

niSvilis ojaxSi, misi

pirmSo yofila sandros

mama egori, igive iagora.

es iagora sofel nago-

marSi gadasaxlebula da

SeuRlebia askanel vasa-

Zis qals, swored maTi

Svili iyo sandro. san-

dros cot-cota yvela-

feri gamoucdia, baTum-

Si, manTaSovis qarxana-

Sic umuSavia, Semdeg ki

soflad gaugrZelebia

cxovreba. savaraudod usaqmurobis da agreTve

mowyenilobis wyalobiT sandro revoluciur moZ-

raobaSi Cabmula, socdekebis wevri gamxdara da te-

rorist kalenike doliZis razmSic gawevrianebula.

Tu ozurgeTis mazris ufross, kapitan ermolovs

daejereba, romelic grekovs dapatimrebamde ram-

denime Tve dasdevda, sandro partiis davalebebs

zedmiwevniT zustad asrulebda, Zarcvavda duq-

nebs, ecemoda fostas, arTmevda mdidars da fuli

partiaSi mihqonda, roca amis aucilebloba Seiqne-

boda xolme. aseTi kaci iTxovda evtuSevskisTan


13

èõïüâïîò èïäõïç òïøâòäò

ÆÅÜÅÁÜÒÂÒ

Sexvedras, romelic ucnauri, metic, daujerebeli

ambis moyolas apirebda gamomZieblisTvis, magram

Tu imdroindel mSfoTvare garemosa da aseTive

mSfoTvare cxovrebis ritms gaviTvaliswinebT, es

ambavi aRarc ucnauri aRmoCndeba da aRarc dauje-

reblad moeCveneba adamians.

mivyveT ambavs:

Tu sandro grekovs vendobiT, igi sruliad Sem-

TxveviT, kerZod ki Zmis avadmyofobis gamo, moxved-

rila sofel baxvSi, ferSal prokofi bereJianis sax-

lSi, romelic karg mkurnalad iTvleboda da axlo-

maxlo soflebSi saxelic gavardnili hqonda. bere-

Jianis saxlSi Sekrebili sazogadoeba raRac sakiTxs

ixilavda da msjelobda. iq yofilan: diomòde basi-

laiSvili, dvabzu; ermaloz doliZe, baxvi; kalenike

doliZe, buknari; kornes SaviSvili, baxvi; niko SaviS-

vili, baxvi; ilarion ujmajuriZe, nagomari; markoz

JRenti, xidisTavi; raJden vadaWkoria, WanieTi; mel-

qisedeq mdinaraZe, buknari; ermaloz andRulaZe, na-

gomari; ladiko bereJiani, nagomari. amaT garda Sek-

rebas kidev ramdenime kaci eswreboda, orni baTumi-

dan da erTi somexi, romelSic, konspiraciis miuxe-

davad, grekovs mouxerxebia da amoucvnia simon ar-

Sakis Ze ter-petrosoani, ufro gasagebi rom gaxdes,

kamo, cnobili eqspropriatori.

sandro grekovs, rogorc Tavad ambobda, Sekreba-

ze darCena ar surda, magram amtydara qarTuli ga-

wev-gamoweva, dapatiJeba da danamuseba, amgvari Se-

motevisTvis sabralo grekovs veRar gauZlia da

Tavyrilobaze darCenila. es bavSvuri mizezi evtu-

Sevskis TvalSi, sul cota, Rimilis momgvreli gax-

ldaT, rac aRniSna kidec, magram siRrmeSi aRar wasu-

la, raTa grekovi ar daefrTxo da mTavari saTqmeli

ucnobi ar darCeniliyo.

mokled, teroristTa Sekrebaze sruliad Sem-

TxveviT moxvedrili grekovi oTaxis kuTxeSi Cumad

zis da saintereso ambebs ismens. pirvel sakiTxad ga-

dioda guriaSi Seqmnili politikuri mdgomareoba,

rac maleve iqna mimoxiluli Semdegi sakiTxis gansa-

kuTrebuli mniSvnelobis gamo. Tavad WavWavaZis

mkvleloba swored rom meore sakiTxad gadioda.

krebas baTumis komitetis dadgenileba gaacnes,

romlis mixedviTac, Tavadi WavWavaZe unda momkvda-

riyo. mizezi aravis ukiTxavs, Tu grekovs daejereba,

erTaderTi swored is yofila, vinc amiT daintere-

sebula, pasuxic miuRia, imitom rom gviRalata, sa-

xelmwifo sabWoSi gawevrianda, es ar ikmara da saqar-

Tvelos damoukideblobis moTxovnas apirebso. es

iyo da es, meti amis Sesaxeb xma aRaravis amouRia. Sem-

deg kenWi yares, raTa uSualo SemsrulebelTa vinao-

ba garkveuliyo. eseni aRmoCdnen: diomide basilaS-

vili, ermaloz doliZe da kalenike doliZe. baTumi-

dan Camosul xalxs Tavad WavWavaZis da kneinas samka-

ulebze pretenzia ar hqoniaT, mxolod dokumente-

biT savse Savi feris sakis gadmocemas iTxovdnen,

romelic, Tavis mxriv, TbilisSi unda gadaecaT maRa-

li Cinis saxelmwifo moxelisTvis. saxelmwifo moxe-

lis vinaoba grekovma, gasagebi mizezebis gamo, ar

icoda. meTaurebs misTvis araferi uTqvamT, arc

grekovs dausvams zedmeti kiTxva, radgan teroris-

tTa wreSi aseTi saqcieli miRebuli ar gaxlaT da

yovelTvis eWvis safuZvels aZlevda TanamebrZo-

lebs. grekovma sxva bevr ramezec isaubra, kerZod,

rogor, ra gziT da rodis gaemarTnen teroristebi

ukan da sad afarebdnen Tavs ganxorcielebuli te-

raqtis Semdeg.

am informacias mTlad uinteresosa da gamousa-

degars ver daarqmevda adamiani, ase rom, grekovs

garkveuli pirobis wamoyenebis ufleba namdvilad

hqonda, rac aRiara kidec evtuSevskim abel iaSvil-

Tan pirad saubarSi. metic, gamomZiebelma daxmareba

patimars mowmeebis TandaswrebiT aRuTqva, Tuki, ra

Tqma unda, es yovelive mTlianad Tu ara, nawilobriv

mainc dadasturdeboda.

sabolood gadawyda, guriaSi unda gamgzavrebu-

liyvnen.

im droisTvis matarebels TiTqmis gandevnili

hyavda mgzavrobis tradiciuli saSualebani: uremi,

faetoni, saZne da cxeni. matarebliT cal mxares ba-

Tumamdis SeiZleboda Casvla, xolo meore mxares

baqomdis, rac saqmian Tu usaqmur adamians mgzav-

robis manZilsa da imavdroulad, mgzavrobis xan-

grZlivobas erTi-orad umoklebda, Tumca xinji

aseT mogzaurobasac hqonda, bileTis siZviris gamo

metad xarjian saqmes warmoadgenda. am xarjiani

mgzavrobis nerviuloba, igulisxmeba bileTis fasi,

amjerad abel iaSvils ar anaRvlebda, radgan es yo-

velive sapolicmaisteros gansakuTrebuli fondi-

dan ifareboda da, rogorc ityvian, eqimisï araferi

midioda.

mgzavrobam kargad Caiara. Zneli warmosadgeni ar

unda iyos, albaT oriveni, gamomZiebelica da eqimic,

raRacaze saubrobdnen, iqneb aRniSnul saqmeze,

Tumca, dRevandel dRes am saubris Sinaarsis aRdge-

na sruliad SeuZlebel saqmes warmoadgens. danam-

dvilebiT mxolod erTi ram aris cnobili, matarebe-

li samtrediis sadgurze SeCerda, sadac mas daxvda

policies boqauli elise SavguliZe. boqauli yu-

radRebiT gaecno saidumli miwerilobas da orive

stumars yovelmxrivi daxmareba aRuTqva. moTxovna

aseTi iyo, yvelani unda gamgzavrebuliyvnen sajava-

xos sadgurze, sadac Cqari matarebeli ar Cerdebo-

da, magram evtuSevskis qaRalds marTlac jadosnu-

ri Zala hqonia, matarebels sadac moisurvebda, iq

gaaCerebda. asec moqceulan da aseve Casulan sajava-

xomde.

matarebeli idga.

gaocebuli mgzavrebi morCilad icdidnen.

petre evtuSevski, ra Tqma unda, abel iaSvilis

daxmarebiT, meduqnis dakiTxvas ganagrZobda da

mgzavrebis bedi, ise rogorc aramgzavrebis, nakle-

bad, SeiZleba iTqvas, sul ar anaRvlebda.


14

ÆÅÜÅÁÜÒÂÒ

– Svidi dRis win SenTan, am duqanSi Tbilisidan

mosula ori kaci, orives hqonda Cemodnebi, uqirave-

biaT cxenebi, erTs TeTri, meores wiTeli, Tan gau-

yolebiaT kaci, cxenebis dambrunebeli, marTalia

Tu ara?

– marTalia. - Tavi daaqnia meduqnem.

– patara, Savi Cemodani Tu SegimCnevia? – CaerTo

iaSvili.

– didi hqondaT, patara ar daminaxavs. – iuara me-

duqnem.

– sad midiodnen?

– magis araferi vici, Cveni marto cxenebi iyo,

TeTri me gamomarTves, wiTeli kidev aqaur glexs. –

Tqva meduqnem da ratomRac sakuTari duqnisken gai-

xeda.

evtuSevski risi evtuSevski iyo, meduqnis qcevas

wamsve ar mimxvdariyo.

– exlac aq aris is glexi?

meduqnem Tavi daaqnia.

evtuSevskim adgilobrivi glexis moyvanis brZa-

neba gasca.

dabneulma glexma meduqnis monaTxrobi daadas-

tura da imasac daTanxmda, im soflamde gaewia meg-

zuroba sadac Cemodniani xalxi miiyvana, Tumca ima-

sac ambobda, rom mgzavrobas azri aRar hqonda, rad-

gan aseTi xalxi didi xniT erT adgilze arasodes

Cerdeboda.

am sityvebma gansakuTrebiT gaaxares petre evtu-

Sevski. matareblis gasvlaze brZaneba gasca, yvelas

RviniT gaumaspinZlda da gaocebul boqauls elise

SavguliZes, madlobis garda, aTmaneTiani oqros fu-

li ufeSqaSa, ramac saerTo gakvirveba gamoiwvia, maT

Soris, abel iaSvilisac, romelsac aseTi guluxvi

evtuSevski arasodes unaxavs.

cxenebi Sekazmes da gaudgnen gzas. Tan gaiyoles

SeiaraRebuli xalxi ozurgeTeli pristavis, noe

kvaSalisa da sufsa-lanCxuTis boqaulis, ilarion

dalaqiSvilis meTaurobiT. Ramis pirvel saaTze,

rogorc iqna, CaaRwies sofel baxvSi. rogorc mosa-

lodneli iyo, ermalo doliZe saxlSi ar imyofebo-

da. Cxreka mainc Catarda. aRmoCenil iqna ori Cemo-

dani da Sig sagulæagulod gadamaluli nivTebi.

kerZod, Savtariani samarTebeli, TeTri liTonis sa-

papirose, oTxmocdaoTxi sinjisa, Tavsaxuravze fi-

ruzis TvliT, TeTri CesuCis pijaki, naxmari Ceqma,

sxva tansacmeli da wvrilmani nivTi, romelic, sava-

raudod, ukve Zebnil doliZes ekuTvnoda.

Zneli dasajerebelia, magram namdvilad ase iyo,

oriode dReSi es aRmoCena gazeTebSi moxvda da qve-

yanas moedo.

gazeTi „Cveni gza“: baxvSi gauCxrekiaT ermalo

doliZis saxli, upoviaT zogierTi nivTi Tavad Wav-

WavaZisa.

gazeTi „zakavkazie“: am dReebSi sofel baxvSi,

glex ermalo doliZis saxlSi moewyo Cxreka, sadac

aRmoCnda Tavad WavWavaZis mokvlisas mitacebuli

nivTebi, misi kuTvnili TeTreuli, misi fexsacmeli,

sakinZeebi da sxva.

imdroindeli gazeTebi imasac iuwyebodnen, rom

evtuSevskis daukiTxavs teroristis meuRle nino da

misi Zma, kapiton doliZe, riTac dadgenila kidec me-

ore mgzavris vinaoba, romelic aRmoCenila vinme mo-

se gordelaZe. saubari iyo raRac werilze, rome-

lic, TiTqosda, Cxrekis dros epovaT, magram verc

erTma redaqciam misi mopoveba ver SeZlo, amitomac

aTasgvari Worisa da miTqma-moTqmis safuZveli Seiq-

na. arada, werili namdvilad arsebobda, metic, abel

iaSvilma, im pirobiT, rom aravis arafers etyoda, sa-

kuTari TvaliT naxa da gaecno kidec.

ermalo doliZis Txovna Tavad viqtor avaliani-

sadmi:

kniaz viktor, me droebiT saxlSi mivdivar, Cemi

iaraRi, gTxovT, rogorc Cemi Tavi, ise gebarebodes.

aravis aTxovo, Seni Wirime. me or TveSi amoval.

Tqven rom racxa iciT, is Cems amosvlamdis Tqvens

gulSi iyos, roca moval, maSin gavakeTeb. naxvamdis.

abel iaSvili, sakuTari profesiidan gamomdinare

da isec, TiTqmis mTel Tbiliss icnobda, xolo visac

ar icnobda, gagebuli mainc hqonda, Tu imdroinde-

li Tbilisis mosaxleobis raodenobas gaviTvalis-

winebT, romelic, rogorc ukve iTqva, samoci aTass

ar aRemateboda, iaSvilis gaTviàcnobiereba sul

mTlad daujerebeli ar unda moeCvenos adamians,

magram kniaz avalianis gvari arafers eubneboda. ra

gasakviria, aseTi Tavadi TbilisSi ki ara, bunebaSic

ar arsebobda. sinamdvileSi avaliani gaxldaT quTa-

isis mazris aznauri, romelsac Tavadoba miTvisebu-

li hqonda da ufro zedmet saxelad iyenebda, rac

kriminalur samyaroSi urTierTobis gavrcelebuli

da miRebuli formaa. policiac kargad icnobda kni-

azs, romelic TbilisSi cxovrobda, sadguris max-

loblad sastumros nomrebi da restorani hqonda,

misdevda qurdobas, yaCaRobas da mZarcvelobas,

zogjer cal-calke, zogjer ki samives erTad.

evtuSevskim erTaderTi swori gadawyvetileba

miiRo, depeSa afrina:

dauyonebliv daapatimreT nomrebisa da restor-

nis „dasavleTi“ patroni avaliani. moaxdineT mkvle-

lobis iaraRis moZieba, iqonieT mxedvelobaSi, rom

igi Zveli qurdi da avazakia, nasamarTlevia, ijda ci-

xeSi. restoranSi, nomrebSi yoveldRe ikribebian

mZarcvelebi da mkvlelebi. man yvelaferi icis. ar-

sebobs samalavebi. davaleba Sevasrule. doliZe mii-

mala. yvelaferi dadasturda.

guriaSi stumroba gagrZelda. Tbiliseli eqimis

Camosvla mTels iqaur mxares moedo da ZiebasTan er-

Tad eqims Tavisi pirdapiri movaleobis Sesruleba

uwevda, anu pacientebs sinjavda da mkurnalobas

uniSnavda, ase rom, miuxedavad dapatimrebis sayo-

velTao SiSisa, eqimis CamosvliT zogierT maTgans

mainc gaumarTla da yvelaferi ise moewyo, rogorc

qarTuli andaza gveubneba, zogi Wiri margebeliao.


15

ÆÅÜÅÁÜÒÂÒ

eqimis praqtika Ziebasac waadga. swored madlieri

pacientisgan Seityo abel iaSvilma meore mgzavris,

mose gordelaZis adgilsamyofeli, romelic am Sem-

Txvevidan ramdenime saaTSi daapatimres kidec.

mose gordelaZem mikib-mokiba, saTqmeli ari-da-

ria, ambavs mied-moedo da yvelaferi sakuTar usax-

srobas daabrala. rom ara ermalos finansuri SesaZ-

leblobebi, mose am mdgomareobaSi ar aRmoCndeboda.

îadgan ermalo saxlSi dabrunebas apirebda da amis

saSualeba, anu fuli gaaCnda, xolo moses, romelsac

aseve enatreboda Tavisianebi, magram saxsari ar moe-

poveboda, iZulebuli Seiqna asdevneboda mezobels,

Torem ermaloze rom aTasgvari Wori daiareboda

qveyanaze, es mosesac gagonoli hqonda, magram ar

sjeroda.

evtuSevskis sasacilod ar eyo es ambavi, sxvaTa-

Soris, arc abel iaSvilsac. gadawyda, mose TbilisSi

gadaeyvanaT da doliZesTan daepirispirebinaT, mas

Semdeg, rac am ukanasknels daapatimrebdnen.

TbilisSi ki saocari ambebi xdeboda.

depeSis miRebisTanave, Ramis TerTmet saaTze,

Tbilisis policiis meaTe ubnis boqauli, nikoloz

xruSCovi erTdroulad dascemia Tavze avalianis

sastumros da mis kuTvnil binas, romelic mdebare-

obda sadguris Tormet nomerSi da, rogorc ityvian,

ablava daurtyams. ra ar upovniaT da ra ar unaxavT:

Zvirfaseuloba, saaTebi, samajurebi, oqrouloba,

iaraRi, beWdebi, oTxi sxvadasxva pasporti, qoriZis,

RoRoberiZis, avalianis da fondoevas saxelze.

ermalo doliZe arsad Canda, arada, mTels saqar-

TveloSi eZebdnen. bevrjer yofila, ermalosTvis

miumsgavsebiT vinme da saqmis garkvevamde karga

xniT gamoumwyvdeviaT viris abanoSi. petre evtuSev-

skisTan TiTqmis yoveldRe Semodioda Setyobineba,

erTi aseTi baTumidanac movida. ermalo doliZe

vinme levan lomaZis binaSi SeumCneviaT, romelsac

sameZao hqonda gaxsnili, Tumca teroristi verc aq

upovniaT. sxva mxriv yvelaferi TiTqos kargad iyo,

mkvlelobaSi monawile TiTqmis yvela piri dakave-

buli hyavdaT, Tu ar CavTvliT berbiWaSvils, rome-

lic, rogorc ambobdnen, irans afarebda Tavs, da

doliZe, visac dRe-dReze aucileblad daapatim-

rebdnen. mogvianebiT asec moxda. drom ermalo do-

liZis yuradReba gvarianad moaduna, sakuTar lo-

gins monatrebulma Ramis gaTeva saxlSi gadawyvita,

swored maSin miakvlia mas rotmistrma, gansakuTre-

bul davalebaTa oficerma, giorgi tambievma. gan-

Tqmuli teroristi, Tavad WavWavaZis mkvlelobis

erT-erTi monawile, SesaZloa iTqvas, mTavari Sem-

srulebeli da msroleli, sarecelis qveS imalebo-

da, Tavis ganuyrel smit-vesonis revolverTan er-

Tad.

saqme gaixsna. yvelaferi dasrulda.

dasrulda ki?

cxovreba jiutad miiwevda win. dro kidev ufro

metad airia, dros, rogorc yovelTvis, xalxic ah-

yva, xSiri gaxda safuZvliani, zogjer ki usafuZvlo

dardi, Relva da SfoTi, imata gulisa Tu nervebis

avadmyofobam, rac, imis gamo, rom Tbilisis mosax-

leobam eqimTan siaruls mouxSira, abel iaSvilis

wisqvilze asxamda wyals, es ki pirdapir kavSirSi

gaxldaT mis SemosavlebTan, romelic, am bolo

dros, sagrZnoblad gaizarda, ase rom, abel iaSvili

TbiliselTaTvis sasurvel sasiZid Seiqna. Tavadac

hyavda SerCeuli somexi axnazarovis qali, SuSana,

kargi garegnobisa da zrdilobiani sityva-pasuxis

mandilosani. imdroindeli somxebis raodenobas Tu

gaviTvaliswinebT, aseTi arCevani gasakviri aRar un-

da iyos, radgan qarTveli erovnebis gasaTxovari qa-

li gaevropebul TbilisSi sanTliT saZebneli gax-

ldaT. marTalia, aseTi qorwineba garkveul sirTu-

leebTan iyo dakavSirebuli da, eklesiis Tanxmobis

garda, general-gubernatoris dastursac iTxovda,

magram amgvari wyvilebis simravlis gamo, romelic

yovelwliurad aseuls aRwevda, erTica da meorec

srul formalobas warmoadgenda. Tumca iyo gamo-

naklisebic, aTasSi erTxel vinmes mSobeli gajiut-

deboda da qorwilis Tanxmobas ar iZleoda, Tumca am

SemTxvevaTa simcire saerTo suraTs verafrisdide-

biT ver Secvlida.

erTaderTi, rac abel iaSvils guls stkenda, is

gaxldaT, rom petre evtuSevski megobris qorwils,

Tuki aseTi Sedgeboda, ver daeswreboda. saqmiani,

drouli da warmatebuli gamoZiebis gamo evtuSevski

mSobliur ruseTSi gamoiZaxes, sadac, rogorc sai-

dumlo formulari ityobineboda, axali samsaxuri

SesTavazes, savaraudod gacilebiT didi postiTa da

gacilebiT gazrdili anazRaurebiT.

matarebeli maSinac diliT gadioda.

erTaderTi, vinc evtuSevskis acilebda, abel

iaSvili iyo. gamomZieblis bargi karga xnis datvir-

Tuli hqondaT. bargi erqva, Torem gamomZieblis

avla-didebas erTi Cemodnis Sevsebac gauWirdebo-

da. erTïderTi, rac mas xelSi eWira, Savi feris sa-

ki iyo, romelic adre abel iaSvils arasodes Seum-

Cnevia, Tumca danamdvilebiT SeeZlo eTqva, rom

sakvoiaJi aSkarad ecnoboda. evtuSevskim megobris

interesi igrZno da ganacxada, rom sakiT saqarTve-

loSi Sekrebili piradi arqivi gadahqonda, rome-

lic, vin icis, iqneb ruseTSic gamodgomoda. bolos

da bolos ra amdeni salaparako es saki gaxda, rom-

lis magvari, anda sulac aseTi sxvasac bevrs eWira

xelSi.

matarebeli daiZra, petre evtuSevski Tavis arqi-

vianad Tan gaiyola da Tvals miefara.

abel iaSvili saxlSi dabrunda, sadac ramdenime

pacienüTan erTad usiamovno ambavi eloda. gazeTebi

iuwyebodnen, rom metexis cixidan TavzexelaRebuli

patimrebi gaqceulan, maT Soris ki Tavad WavWavaZis

mkvlelobis monawile, SesaZlebelia iTqvas, mTavari

mkvleli, ermalo doliZec yofila. aqve ibeWdeboda

terorist doliZis fotoc, mamakacs dazianebis ga-


16

ÆÅÜÅÁÜÒÂÒ

mo cali Tvali TiTqmis daxuWuli hqonda, xolo ze-

da tuCze Znelad SesamCnevi xazi etyoboda. mTavari

es mainc ar iyo, radgan gaqceul damnaSaveTa suraTe-

bi xSirad ibeWdeboda imdroindel presaSi, sagulis-

xmo sxva ram gaxldaT, evtuSevskis naxati, romelic

man labauris dakiTxvisas Seasrula da doliZis fo-

to saocrad Camogavdnen erTmaneTs, metic, orive

erTi kacis daxatul-gadaRebuli egoneboda adami-

ans.

abel iaSvili eqimi iyo, magram imdeni maTematika

ki icoda, rom oròsTvis ori miematebina da oTxi mie-

Ro, radgan amjerad es ambebi, igulisxmeba Tavad

WavWaZis mkvleloba, swored amgvar martiv maTema-

tikur qmedebaze daiyvaneboda.

abel iaSvilma pacientebi daiTxova, ramac maTSi

gvariani gakvirveba da ukmayofileba gamoiwvia, am

yvelafers ki SesaZloa eqimis praqtikaze uaryofi-

Tad emoqmeda, Tumca iaSvils es yovelòve ukve nak-

lebad ainteresebda.

martod darCenilma eqimma fiqrs mihyo xeli.

Cvenc masTan erTad gavixsenoT.

gaxsovT Tavad WavWavaZis Savi feris saki, rome-

lic mkvlelobisTanave gauCinarda da mas Semdeg

aRaravis unaxavs, Tu ar CavTvliT sam kacs: ermalo

doliZes, petre evtuSevskisa da abel iaSvils. pir-

velis ambavi gasagebia, meoris dasadgeni, xolo mesa-

mis danamdvilebiT gaxlavT cnobili. eqimma Savi fe-

ris saki orjer ixila, erTxel restoran „evropaSi“,

cnobili Sexvedris dros, sadac Tavadi WavWavaZe

swored am sakiT iyo mosuli, meored sadgurSi, ukve

evtuSevskis xelSi. saidan moxvda gauCinarebuli

nivTi gamomZieblis xelSi da ratom malavda ase sa-

guldagulod am yovelives gamomZiebeli, eqimisTvis

saidumlod rCeboda.

gaxsovT evtuSevskis sixaruli guriis sadgurSi,

oqros Tumniani da gaocebuli boqaulis siamovne-

bisgan awiTlebuli saxe. dRes ukve naTelia, gamomZi-

ebelma maSinve icoda, rom teroristi doliûe sax-

lSi ar dauxvdebodaT da misi guluxvobac swored

aqedan gamomdinareobda.

gaxsovT grekovis sityvebi, sakis mitanas viRac

maRali Cini TbilisSi elodebodao, ase gamodioda,

rom es maRali da Tanac Cini petre evtuSevski unda

yofiliyo.

gaxsovT gamomZieblis Canaxati Tedo labauris

dakiTxvis dros, romelic, dRes ukve danamdvilebiT

SeiZleba iTqvas, ermalo doliZis kargad Sesrule-

buli portreti gaxldaT, Tanac maSin, rodesac er-

malos Sesaxeb aravin araferi icoda da TvaliTac

aravis enaxa.

ra gamodioda am yovelivedan?

marTalia, mxolod is, rom evtuSevskis Tavadve

daegegma danaSauli, Tavadve ganexorcielebina da

Tavadve gamoeZiebina, Tan am saqmeSi, meti sixalisisa

Tu mxiarulebisTvis, abel iaSvilic CaerTo.

amaze didi simware Zneli warmosadgenia.

Tumca marto mixvedra didi veraferi Svilia,

mTavari mtkicebulebaa.

ras ityoda abel iaSvili, vinmes rom ekiTxa?

Tundac imas, rom evtuSevskis xelSi saki dauna-

xa... didi ambavi, aseTi da masze ukeTesi sakvoiaJi

bevrs hqonia Tbilisis quCebSi.

Tundac imas, rom cudad isroda, Tumca xuTiode

nabijidan msõverpls ar aacilebda, ise rogorc Ta-

vad WavWavaZes... sasaciloa, evtuSevski SemTxvevis

adgilas aravis SeuniSnavs da arc vinmes dausaxele-

bia.

Tundac imas, rom boqauls oqros Tumani gadauxa-

da... amasac ra vuyoT, Tavisas ixdida, sxvisas xom ara.

Tundac imas, rom maRali Tanamdebobis piri gax-

ldaT... es sul mTlad gaugebaria, evtuSevskis maRa-

li Cini mTelma Tbilisma icoda, Tavad mas ki araso-

des daumalavs, rom gacilebiT maRal Tanamdeboba-

zec ar ityoda uars.

Tundac imas, rom doliZe maSin daxata, rodesac

aravis enaxa... arc esaa gasakviri, xelovnebas ras ga-

ugebs adamiani, miamsgavsa, warmoidgina, sizmarSi

ixila...

erTaderTi, visac evtuSevskisTvis niRbis Camog-

leja SeeZlo, ermalo doliZe gaxldaT, romelsac,

savaraudod, unda mietana kidec aRniSnuli saki ga-

momZieblisTvis, magram ermalo arafers ityoda, ara

imitom, rom gaqceuli gaxldaT, aramed ufro imi-

tom, rom es gaqceva evtuSevskis xelSewyobiT unda

momxdariyo.

gamouval mdgomareobas rom eZaxian, swored ise-

Ti Seiqna. abel iaSvilma TiTqos bevri icoda, magram

verafers amtkicebda, xolo rasac amtkicebda, ise-

dac yvelam icoda. yvelaze metad ki is stkenda

guls, rom èegobris arCevaSi patara bavSviviT Sec-

da, gamodis rom tyuilad ucxovria da cxovrebisgan

veraferi uswavlia.

sulSi CaafurTxes.

Tavslafi daasxes.

namusis qudi fexiT gauTeles.

Tavmoyvare adamianisTvis mxolod erTi gamosa-

vali rCeboda.

qalaq Tbilisi abel iaSvils swored aseTad ic-

nobda.

Zneli warmosadgeni aRar unda iyos, moxda is, rac

mosaxdenia.

is dRe qalaqis macxovreblebs ori ramiT damax-

sovrebiïT. erTi, rom sazogadoebriv Jurnals, „Te-

atrsa da cxovrebas“, finansuri problemebis gamo,

gamosvla dahgvianebia, meore kidev is, rom Tbili-

selTa saTayvanebel eqims, abel iaSvils, usiamovneba

Sehyria. sanam Jurnalis gamomcemels, ioseb imedaS-

vils, fuli uSovnia da gagulisebuli stambis muSa-

kebi mouTaflavs, abel iaSvils Caxmaxze TiTi dauWe-

ria da am cxovrebisTvis ise dauqnevia xeli, rogorc

banqos moyvarul, valebSi Caflul uimedo adamians.

es sawyeni saqme TbiliselTa umravlesobas, rogorc


17

ÆÅÜÅÁÜÒÂÒ

xvdebiT, Jurnalis dagvianebis gamo, mxolod saRa-

mos gaugia, radgan imdroisTvis mTeli qalaqi, Zvel-

sa Tu axal ambavs, am Jurnalis wyalobiT igebda, ro-

melsac, rogorc ityvian, korespondentTa farTo

qseli hqonda gabmuli saqarTveloSi da, ra gasakvi-

ric ar unda iyos, mis farglebs gareTac.

Jurnali werda: Cveni korespondenti gvatyobi-

nebs, rom kidev erTxel savalalo ambis momswreni

SeviqeniT. eqimma abel iaSvilma, romelic im saqmi-

Tac iyo cnobili, rom Tavad WavWavaZis mkvlelobis

ZiebaSi monawilebda da didi wvlili dasdo SeT-

qmulTa dapatimrebas, sakuTar Tavs moulodnelad

ganaCeni gamoutana. ram aiZula eqimi, aseTi codviT

daemZimebina sakuTari suli, Zneli saTqmelia, mag-

ram mezoblebi uiRblo siyvarulis ambavs hyvebian.

TiTqos eqims axnazarovis qali, SuSana hyvarebia,

magram qalis mama, hovanesi gajiutebula, qarTveli

sasiZo dauwunebia da qali gadaumalavs. eqims uZeb-

nia, magram veRar miugnia, samagierod, mamamisis sas-

roli upovnia da sicocxlec moumTavrebia. imasac

ambobdnen, sikvdilis win werili dautovebia da bev-

ri rame im werilSi werebula, magram policielTa

simravlis gamo saxlSi SeRweva eniT uTqmel vaJka-

cobas warmoadgenda.

Cans, aseTi vaJkacoba redaqcias korespondentis-

Tvis aRar mouTxovia.

werili, rogorc mosalodneli iyo, daikarga.

qveyana kidev ufro airia. qarTveli Tavadi, mi-

Tumetes, qarTveli eqimi, aRaravis axsovda da Tu

vinme SemTxveviT, anda bavSvuri gulubryvilobiT

mainc gaixsenebda, is adamiani wamsve Znelad misagne-

bi xdeboda.

rac drom da moTminebam ver SeZlo, bedma itvir-

Ta.

grekovma, romelmac, savaraudod, SiSis gamo ad-

re micemuli Cveneba Secvala da metad ucnauri ram

ganacxada: sofel baxvSi, ferSal prokofi bereJia-

nis saxlSi, araviTar Sekrebas, romelzedac gadaw-

yvetili iyo Tavad WavWavaZis mokvla, me arasdros

ar davswrebivar. am Cvenebam, garkveuli droiT, er-

malos sicocxle SeunarCuna, Tumca grekovma Tavi

mainc ver gadairCina da im razmis msxverpli Seiqna,

romelSic Tavadve iyo gawevrianebuli.

inaSvili, romelmac Tavad WavWavaZis fuliT is-

wavla da Svilebsac amave fuliT miaRebina ganaTle-

ba, TbilisTan axlos, erT-erT duqanSi, Cxubis dros

mokles.

fSavliaSvilma marTalia moxerxa cixidan gaqce-

va, magram gaqcevidan Svidiode TveSi gardaicvala,

rogorc maSin ambobdnen, mdinare sufsaSi daixrCo,

mdinaris sigrZe-siganes Tu gaviTvaliswinebT, naTe-

li gaxdeba, rom fSavliaSvili sul mTlad fxizeli

ar unda yofiliyo.

meetle labauri cixeSi ori wlis wamebis Semdeg

jalaTis, saknis eqimisa da cixis ufrosis Tandas-

wrebiT CamoaxrCves.

ermalo doliZes jaSma gamoutana ganaCeni.

Tavad jaSi colisZmam, milicielma, mixeil kop-

lataZem mokla.

berbiWaSvili, romelic xelisuflebidan eqvsas

maneT pensias iRebda da amayobda kidec am danaSau-

liT, srul martoobaSi daxvrites. marTalia, dax-

vretamde cota xniT adre berbiWaSvilma danaSaulSi

monawileobaze uari ganacxada, magram aRaravin dau-

jera, anda vin daujerebda, roca ramdenime wlis

ùòíïà ièïâå gamomZieblebs sul sxva rames umtkiceb-

da, WavWavaZe am marjvenam mokla, faetoniT dadioda

da imitomo.

sxvebs kidev sxva ergoT da maTac aseve usaxelod

daasrules sakuTari sicocxle, romelic arc maSin

da arc dRes, naRdi qarTvelebis dakvirvebiT, or Sa-

urze meti ar unda Rirdes.

petre evtuSevskis kvali ukrainaSi daikarga. dai-

karga ise, rogorc abel iaSvilis werili.

iqneb Tan Tu gaiyola?

aTiode wlis Semdeg moSiebul aleqsandre, igive

saSa, miqelaZes xorcis sayidlad duqanSi Seuvlia.

yasabs kargi naWeri CamouWria da xorci qaRaldSi

gauxvevia, romelic mogvianebiT, miqelaZis saxlSi

misvlis Semdeg, viRacis naweri aRmoCenila. miqela-

Ze, ra Tqma unda, werilis avtoris xels ver scnobda,

magram nawerSi WavWavaZisa da evtuSevskis xsenebas

cxoveli interesi gamouwvevia da reJisors isic gax-

senebia Tu rogori miTqma-moTqma gamouwvevia abel

iaSvilis gauCinarebul werils, romelic, savarau-

dod, mis kuTvnil xorcis naWers unda hqonoda Se-

moxveuli. amas mixvedrila Tu ara, yasabTan mibrune-

bula da darCenili furclebi mouTxovia. yasabi

uarze ar yofila, magram fuls Txoulobda, fur-

clebi Tavadac SeuZenia bazarSi xorcis Sesaxvevad.

uvaWriaT da morigebulan. sul oTxi dausrulebeli

furceli yofila. wakiTxvis Semdeg miqelaZes Cauba-

rebia kidec aRniSnuli Txzuleba saistorio arqi-

visTvis, sadac dResac inaxeba oTxmocdameCvidmete

saarqivo fondSi. misi gacnoba, dainteresebul mkiT-

xvels, sruliad advilad, yovelgvari nebarTvis ga-

reSe SeuZlia, miTumetes, rom abel iaSvilis dakar-

guli werilis oTxi, dausrulebeli, furclis wa-

kiTxva did dros ar daiWers da romelsac, Tu imaT

vendobiT visac ukve wakiTxuli aqvs, aseTi dasawyi-

si hqonia:

gamomZiebeli petre evtuSevski, vgoneb, erTa-

derTi adamiani gaxldaT mTel Tbilissa da aseve mis

SemogarenSi, romelmac danamdvilebiT icoda, rom

sityvaTa SeTanxmeba skotland-iardi, Tavdapirve-

lad, geografiul adgils aRniSnavda da ara gamoc-

dil maZebarTa Tavyrilobas. rom ara orwliani miv-

lineba inglisSi, kerZod ki qalaq londonSi, sadac

petre britanelTa miRwevaTa Tu gamocdilebis gasa-

ziareblad gaamgzavres, isic im ucodinar moqalaqe-

Ta ricxvSi aRmoCndeboda, romelTa raodenobac im-

droindel TbilisSi samoci aTass aRwevda….


18

ÐËÅÇÒÏ


19

daTo barbaqaZe

amaRlebulisTvis*

barbaras da raimonds

1.

qalaqis Tavze Segrovebul angelozTa SfoTiani

gadanacvlebebi

(saxuravidan saxuravze gumbaTidan gumbaTze da

erTmaneTis gavliT

maTi mdumareba meramdene molxenili sazogadoebis

rTuli Tavebidan

da cekvis ostaturi Canacvlebebidan arc Tu xSirad

gadmodinebadi

haerSi moaruli meramdene araerTi adamianisken

romlebic Tvlemen

da iTvlian safasurs sarfianad gayiduli

erTurTis da sityvis

an mexsierebaSi ukve dafantuli romelime bolo

Sedarebis

feTqebadis axla sulac sxva Sedarebebad rogorc

simRerebad

TanamoZmeTa sistemur an raketur TavebSi da maTive

box xmebSi

mimarTulSi erTmaneTis boxi tanebisken rogorc

uxilavi mtrisken

rogorc TviT xiluli raketuri mtrisken radgan

ucnobisken es-esaa isev

Tu isini Tvlemen da iTvlian erTmaneTs aRsavses

uamravi dabanguli fiqriT

xavsiT SesudruliT SesudruliT angelozTa

SfoTiani ZiliT)

uwyebaa axali drois romelic yovelTvis cudi

drois mere dgeba

yovelTvis ase kargad nacnobi morigi uxeSi drois

mere modis

2.

– isini amaRldnen iseTi siswrafiT,

o, iseTi siswrafiT amaRldnen isini,

rom isini swrafvad iqcnen myisve,

ise rom, isini Cvens Sor angelozebs

arsad ar unaxavT irgvliv,

isini Cvengan maRla amaRldnen da maRla,

yvelgan, Cven iq sadac

ar vyofilvarT maRla,

arc erT simaRleze, sadac maTTvis,

amaRlebulTaTvis, amaRlebulTaTvis sadRac,

Cveniv-Cveniv Tvali rom mogvekra sadme,

sadme Sors da sadme siSoreSi sadme,

ase rom, isini Sors amaRldnen,

siSoreSi sadme

3.

da odindeli gumbaTebis irgvliv

srul haerSi anTebuli es angelozebi

(rogorc naTura oTaxSi an lampioni skverSi

sadac mzis RrublebiT Semosili suli amkrefia

Cveni codvebis da sinanulTa martivi simravlis

mZimed daleqilis garemoSi romelSic Cven adamianebi

erTmaneTSi gavivliT da raRac droiT vrCebiT)

frTebis SenelebiT aRiqvamen gaCerebul saxlebs da

mimosvlebs

gaCerebul liandagebs xelovnebis gaCerebul

nawarmoebebs

adamianTa gaCerebuli saxeebis moulodnel ucnaur

zedxeds

saidanac rogorc Ramis miwidan da usasrulo

soroebidan

amodian natvraTa da ocnebaTa mduRare wignebi

romlebic aRar ikiTxeba

naTeli mizniT dawerili epoqebis gadamwerTa sxva

miznebi

sxva mizanTa samizneSi maTi yofnis niWi da

* winamdebare leqsi aris pirveli paragrafi Cemi axali

wignisa, romelzec gasuli wlis dasawyisidan vmuSaob

da romelic mizanmimarTulad agrZelebs 2004 wlis

bolos gamomcemloba „saarSi“ dastambuli Cemi poet-

uri krebulis – „tbis sanapiros simRerebi“ – Sinaarss

da poetikas (avtori)

ÐËÅÇÒÏ


20

oflisRvra

romlebic aRar ikiTxeba

droul sibrZneTa karg sibrZneTa da srul sibrZneTa

sinqronizmiT miRebuli orfexa da ubumbulo

cocxali sagnebi

romlebic aRar ikiTxeba arc erTi im cocxali anbaniT

droSi romelmac win gauswro winwasul dros

romelic ukve

aRar ikiTxeba mier angelozTa odesme mfarvelTa

aRar ikiTxeba mier maTTa Senelebul frTaTa

4.

– maTi cxovreba

aRmarTuli sadideblad

srulyofamde srulyofili srulyofilebisa

naqandakari maTi cxovrebis aRmavali xazi

mimarTuli yovelTvis -ken da

mimarTuli yovelTvis swrafad

rogorc oficris Savi Ceqma Cagdebuli

Tovlis tramalebiT gamowveul

usazRvroebaSi usazRvro sivrcisa

gajerebulisa

maTi CasunTqvis da

brZnuli amosunTqvis

ritmiT

mimoxvrebiT maTi sxeulisa

naqandakarisa maRali azrebiT

aRfreniliT niadag -ken da

rogorc wesi niadag umal

gardmonaxedebiT maTi mzerebisa

iqidan da saidan da sulac

5.

esera isini

azrovnebis turistebi

esera isini

esera maTi azrovneba

gansazRvruli azrovnebis mravali marSrutiT

esera azrovnebis mravalferovneba

esera turizmi azrovnebis

esera turizmi

esera isini

samarSruto azrovnebis erTguli raindni

esera gegma maTi cvalebadi marSrutis esera

gegma ucvleli cvalebadi

esera isini

esera mravalni

esera bevrni

esera cvalebad amindTagan daculi Tavebi

maTTvis SerCeuli

sasurveli

narCevi amindi

turistuli amindi yoveli

esera yoveli amindi esera

SeTavazebuli turistul TavTaTvis

gezi azrovnebis

esera moazrovne keTili Tavebi

esera gegma azrovnebis

naboZebi moazrovne TavTaTvis keTilad

esera esera

TavTa mier dagegmarebuli

esera isini

dagegmarebulni

isini esera

esera isini -ken moazrovneni

mzis mcxunvarebisgan keTilad daculni

daculni wvimisgan

qarTagan xorSakTa keTilad daculni

esera isini

esera isini

keTilad damcvelni yoveli marSrutis

SeTavazebulis maTTvisve zrunvis da

Tavisufali azrovnebis turizmis saxeliT

esera maTi azrovneba

azrovnebis humanuri turizmiT daculi

mravalmxrivi azriT gamiznuli

qrolva maTi azris

esera isini

esera mzadmyofni isini

esera mzadmyofni saazrovnod

dReniadag mzadmyofni isini

esera isini

mogzaurni

saazrovno turizmis marSrutiT

mravali marSrutiT amod mogzaurni

isini isini

esera isini

ÐËÅÇÒÏ

esera Tavebi

esera samarSruto azrovnebiT daculi Tavebi

esera isini viTarca Tavebi

moazrovne esera Tavebi

esera isini

esera siRrmeTa isini

esera gamomZiebelni siRrmeTa isini

esera -ken gamomZiebelni

humanurni esera isini

esera turistni azrovnebis

esera isini

6.

- vinc ar unda iyon gadaeciT rom isini Cven varT

gadaeciT vinc ar unda iyon rom isini vinc ar unda

iyon Cven varT

dae iyon vinc ar unda iyon gadaeciT rom isini Cven varT

da Cvenc rom ar viyoT isini gadaeciT gadaeciT rom

isini Cven varT

ras saqmianoben isini ra awvimT ras saqmianoben isini

ra aTovT

ra mniSvneloba aqvs ra mniSvneloba aqvs roca Cven

isini Cven varT

dae ar gvinaxavs isini arasdros dae ar gvinaxavs

isini arsad

gadaeciT dae gadaeciT rom isini dae gadaeciT Cven

varT

7.

maS, dae, SenTvis mSvenieri da WeSmaritad amaRle-

buli iyos mxolod is, rac yvelasTvis da yovelTvis

mSvenieria da amaRlebuli. rodesac TavianTi saqmia-

nobiT, cxovrebis wesiT, zne-CveulebebiT, midreki-

lebebiT, xnovanebiTa da ganaTlebiT erTmaneTisgan

gansxvavebuli kacni erTimeores eTanxmebian amaR-

lebulis SefasebaSi, swored es Tanxmoba iqneba Sen-

Tvis uryevi da utyuari sabuTi imisa, rom WeSmari-

tad amaRlebuls exeba saqme.

fsevdo-longine. amaRlebulisTvis.

Targmani baCana bregvaZisa

8.

es ki Cveni kviris boloa,

dawyebuli samuSao dRis miwuruliT,

mSvidad momcveliT mTeli kviris, mTeli cxovrebis,

romelSic, ase, Tavs viyriT mwuxris magidasTan,

garemoculTan xis kedlebiT, Tbili fiqrebiT,

zogjer winadRiT datovebuli WurWlis an wignis

ganlagebiT,

da Tvals vadevnebT, rogor gadis cxovreba da

rogor gadis es dro,

romelic ase mtkivneulad gvaSorebs erTmaneTs,

raTa sadme, romelime sxva varskvlavze,

kvlav Segvyaros erTmaneTs da kidev erTxel datkbes

Cveni SeSfoTebiT, imis gamo am Cveni gangaSiT,

rom yoveli dRe da fiqri erTmaneTs gvaSorebs,

kidev erTxel naxos, rogor gvtkiva erTmaneTSi

warmavali es dro,

warmavali triali am drois, mignebulis ramden

mware droSi,

romelic, odesme, marTla Segvyris, gagvacnobs

erTmaneTs,

ise, rom ukve araferi gvaxsovdes am wlebis,

magidasTan am Cumi da cocxali sxdomebis,

erTmaneTSi mogzauri am Cveni fiqrebis,

Cvens TiTqmis xilul siyvarulSi Senaxuli

Cveni am faruli zrunvis, foriaqis, am SiSis Sesaxeb,

erTmaneTiT sixarulis am saSineli, am Zvirfasi,

Sinagani am cremlis Sesaxeb, romelic, cxadia,

yvelgan, sadac Cven vcxovrobT yovelTvis,

erTaderTi warmavali Cveni cxovrebaa.

2005 wlis Tebervali-marti,

vena-miunsteri


21

ÐËÅÇÒÏ

îóìóæïí êïòøïóîò

ÄÅÁÌÒ

äåáìì îëúï æïùåî,òè æéåì ïéïî äëúóäëþ,ãóäò óïîçåï.æåæëþï ÷ïèëãåîàèåâï,ìïèøëþäëì ïàïâòìóôäåþøåíãïí,ìòúëúõäå æïìóäòñóïçåï.ïí îïéïæ ãòíæï?äåáìì îëúï æïùåî,ãïèëþèóäòèåîíòì ûóïçå õïî.ìïèïãòåîëæ,ìõâï ñâåäïôåîòøåíì ÿêóïçåï.

÷ÏÒÆÏÍÒ

÷ïòæïíë, îï õæåþï?ëîàáäì óøâåþ,ÿòáïè þîïçò ãïãòíåäï.ãïíóñîåäò èåãëþîåþò:êïîïáò, öåèò,ï¸ñëäòïí æïíòì åíïì.èóîïþï æåæëôäëþì,ïäóþäòì üó÷åþòàãïïüêþòäåþì äïèþïá-ôòíöïíì.äòèëíèï ãóíåþòì ïìïÿîåäïæðòîæïðòî èæóéïîåøò ÷ïïþòöï.ÿòáåþèï æïòôòíåì äïèþïáåþò,àïâøò êëâçòì úåèï æïïðòîåì,úåúõäò ãòêòæòï, ÷ïòæïíë?ÿòáïøò ÷ïîãå úõâòîò, ÷ïïüòîå.

ÜÒÏÄÒ

æïâìõæåþòààâïäåþò àâïäåþàïí,

üó÷åþò üó÷åþàïí,ìòñâïîóäëþïíïì âòàïèïøåþà –åîàèïíåàøò æïâòèïäåþòà,àòàåþïæ ïî æïâùâîòäèïíæåþòà.áïîòøõäåþò æïãâåÿèóÿíåþï øóþäçå,úòìêåí ïâüîòïäæåþòà.æïâìõæåþòàèóõäåþò èóõäåþàïí,õåäåþò õåäåþàïí,åîàèïíåàøò ãïâüòïäæåþòà.

ÆÒÆÅÆÏ

æïî÷íåí àâïäåþò ìïèçåëøò,èå èòâóþîóíæåþò æòæåæïì…îï úëüï áïäòï èïìøò,ôòáîåþòà ãïèëâüåíë, èòíæåþï.êïîãò øïäò ãïèëâòæëæïæòæåæï,ìïâïîûåäøò åîàïæ ÷ïâòêåúåþëæòà,èïüñäòì ôàòäïæïú ãïèëæãåþëæï,÷åèò ÿòîòì ùïìïøäåäïæ;õëäë çïèàïîøò æïèåíïúâäåþëæïùòíæåþïæ.

ÚÏÄÕÅÄÏ

ïè úïäõåäï êïúì÷ïèëâïîàâò óèùåëþï,îëèåäìïú àâòíòåîïæïüïîåþæï.èìóîì ãïâóãë èòì èõïîì,îëè ïêäòï ãïãîûåäåþï-æïèàïâîåþï.àïâòæïí ìùïâäëþì êïúòúõëâîåþïìàïí øåãóåþïì.ïíóãåøåþì ìõâïìàïí ãï-åîàò-ïíåþïæï åîà-ãóäåþï.øåòûäåþï òìåâ èåïâòûïéäë àâïäåþò,ïâò÷åèë èòìò ãïùþòäåþï –äåáìò æïâòãîûåäë åíïìïâòà,þóíåþòì øåúæëèï âóùëæëõåäåþòì æïùñâòäåþïì.


22

rusudan kaiSauri TiTqos sagangebod cdilobs, poeziaSi yofiT sagnebsa da

situaciebze isaubros. es erTgvari SurisZiebaa yofaze, romelic misi cxovre-

bidan gulmodgined devnis poezias, ufro zustad, leqsisaTvis samyof drosa

da energias gulmodgined aclis da amas yvelaze sapatio mizeziT, xuTi Svili-

saTvis gaweuli garjis safasurad ukeTebs. rusudanmac, SesaniSnavma poetma,

Tavis gadasarCenad erT marjve xerxs miagno: TviTon yofa aqcia poeziad da

yvelaze prozauli sagnebi leqsad gadaadno.

es leqsebi yvelaze ufro poeturi SurisZiebaa yofierebaze,

es rusudan kaiSauris – araCveulebrivad Tavmdabali, da yvelas mimarT

madlierebis grZnobiT aRvsili adamianis – erTaderTi SurisZiebaa.

ÐËÅÇÒÏ

ÈÓŸÒ

èå èòâõâæò –

ïéïî óíæï âòäïðïîïêë,

ïæãòäò æïâóàèë

ìõâï ãëãëíåþì,

ïâòêîï ãóæï-íïþïæò,

åîà èóÿøò èëâãîëâæå.

ïìåàò èóÿò êåæåäì

øååõåàáåþï,

óúõë íòêïðì ïéïî

æïòìâïèì

æï ìïùåî-êïäïèì ÷ïþéóöïâì,

àâïä-ñóîì ÷ïèëóâäòì àïâòìïì.

ïìå-ïîìëþòì ðóîì øëóäëþì,

ãóäì æïåõóîåþï,

îëãëîú þïêïíò.

– øå÷åîæò! – òêòâäåþì ãóäò,

– èå èòíæï êïíêïäò!

ÊÎÓÕ-ÙÒÙÒÄÏ

éîóþåäì èòíæï ãïâåöòþîë,

ñâåäï ôëîèï èëâìòíöë,

÷åèò èå ïî âòñë.

úïçå èòâëúíåþëþ,

èòíæï üòîòäò

âòíèåìàïí ãïâòñë.

èïîüë úîåèäåþò

îëè òñëì ÷åèò ìïáèå,

îëãëî ëáîëìôîïæ

âòùâòèåþæò!

ëúíåþïøòú êîóõò âïî,

èåäïíæåþòïí ÷åèò ùòùòäåþò.

ÔÎÅÍÏ

èïõìåíæåþï, îëè âòñïâò

ÿòïèïòï,

æåæïèòùïì âïèûòèåþæò

æï ôîàåþò ãïâøïäå.

ïìå ãïâõæò ÷òüòì äóêèï,

ïíæï ÷ïâ÷òàòäæò

êïþï-àïâøïäçå.

áïäò îëè âïî

íïñëôòïíò

æï èòùïì âïèûòèåþ,

ãïâøäò áëäãïì,

ïí êïþïì…

úëúõèï çóîãçå øåèòìâï,

âòàëè ìïôîåíïæ

æï ëöïõòì ëîèëøò ÷ïèêïîãï.

ÌËÔÅÄÒ

ìëôåäò æïþïäòï,

ïá úï êïîãïæ èåôåîåþï,

âïîìêâäïâåþò æïèêïíêïäåþåí.

üñå åîëüòóä ìòçèïîøòï

ãïîòíæóäò,

ìïõäò æï õå ÷ïõâåóäïí,

åîàèïíåàì ûäòâì ïêïâåþåí.

èïà øóï âåéïî ãïèòâäòï,

àó ïî æïâïúïäêåâå.

õåäì ïóøâåþ,

òìåâ åîàæåþòïí.

áïäïáøò,

ìïæïú õå æï ìïõäò

âåéïî úíëþåí åîàèïíåàì

(ìïåîàë ùòíïðîòì èòóõåæïâïæ),

ìïõäåþì, èúåíïîååþì

õåäì ÷ïâÿòæåþ,

æïâïùñâòäåþ,

ãïâòõåæïâ, òìåâ åîà-æåþòïí.

ÂÏÎÆÒÌ ÃÏÕÈËÞÏ

÷åèì ïìïêøò

ìòñâïîóäì ïéïî åûäåâòïí,

ïéïî ãïæïòêâåàåþòïí,

ðïîïäåäóîïæ èãçïâîëþåí.

åîàèïíåàì õåæïâåí,

âåîïôåîì þåæïâåí,

íïôòáîïäì êèïîëþåí.

ìïêóàïîò àïâò øåñâïîåþòïà,

àòàáëì ìúåíòìàâòì

òîàâåþòïí,

ëîòâå çïíüïæ òîöåþï,

åîàèïíåàì óõèëþåí

æï âïîæåþì óõèëþåí,

æïþèóäïí èòöíåþàïí.

ìòñâïîóäòì ïíþïíò æïâòùñåþòïà,

ùåîïì äïðïîïêò óî÷åâíòïà

ìòìõäøò ïéïî åûåþåí íïêâåî÷õïäì,

åîàèïíåàòì óíæïà ïîï âíåþï,

ïîïèåæ ãïêþå÷ï.

ÐËÅÜÒÌ ÌËÔÅÄÒ

ëîò ìëôäòæïí:

åîàøò âòüëüåþò,

âòéîòúåþò,

îëè ïæâòäïæ

ïèëâòæíåí ÷åèçå øâòäåþò,

÷åèì ãïîåãíëþïì

ïî ãïï÷íòï ìòèüêòúåíò.


23

ÐËÅÇÒÏ

ãâåîæçå ãïæïâùåâùóàòìëôåäì,ëúíåþïæ âòúîòúåþò.þïâøâåþì ¸ïåîì âóúâäò,ôëàëäì âòáúåâ ùòùâïæ.àïâì âïíåþåþ þîûëäåþì,÷åèì ìëôåäøò âäïéëþ,ùóàòìëôåäøò àïâì âòúïâ,÷åèò ìëôäòìãïí ôîàïøåìõèóäòæîëì ïî âåóî÷åþò,èëâòõïâìåþò,èëèÿîòïí æïìïöæëè êóíûïæ.ïìå ìöëþì, âòæîå ùóàòìëôåäèïûâäåþò ãïèòøòøâäëì óîúõâïæ.

ÞÒÍÛÓÎÒ ÁÏÄÏÁÒ

ìóôàï áïäïáçå âôòáîëþæò,ùèòíæï èæòíïîåçå.íïãâòì þóîàò àïâøò èëèõâæï,ãïèëèïôõòçäï:òîãâäòâ úåäëôíòì æîëøåþò ôîòïäåþæíåí,óìüâåíæíåí ðäïìüèïìòì þëàäåþò.ïèòì øåèëèáèåæò âïîæï èëèàèåíò,èåú ïè þòíûóîèï áïäïáèïïèëèïçòæï.

ŸÏÈÏ

èóøïèþï ÷åèò þîûëäòì âåäòï,êþòäåþò ìùëîïí öïîòìêïúåþïæ.áïéïäæì âïõåäìïõëúåþ,êïäïèò èëâ÷ïíãäå,æïíïèúåúåþï ïîâòì ïúæåþï.âíåþòì ïæãòäòï áïîàóäò ìóôîïæï éâòíëúìòìõäòâòà ïîòì æïéâîòäò.ñîòï: ãïãäåöòäò õëîúò,æïõâîåüòäò ñâåäò,æïÿîòäò ðóîò,îëãëîú íïõòîò.ùòùïêòì èóíæòîøò ãïèëâåùñå,íòâîòìàïâï èóøüåþì âïüîòïäåþ.æïâçåàå,ïèóøïâæï ìòêâæòäòì èïíáïíï –åì ÷åèò ðòîò ìïüòïäå.

ÃÏÏÜÈÅÞÓÄÒ ÄÅÁÌÒ

áïéïäæçå äåáìïæ ãïâòïîåæï øåâòñóýå èýîýëäâïîå ïüïèøò.èùâïíòäòì îòàèåþì âïøîòïäåþ,ìïðíòì þóøüåþì âóøâåþ

ìïîåúõøò ÷ïèõî÷âïäò.àëêçå ãïôåíòäìáïîò àó èïéòïîåþì.ìïìâåíò íòøíåþòàãïðîïíÿóäò äåáìò âïî,ãçïãïèîóæåþóäò,ëàõïæèëêåúòäò,ãïïüèåþóäò æï îëè âåî èòúíë,òè øâòäòìãïí èëêþå÷òäò.

ÌÏØÂÅÄÒ

èòíæï æåæïèòùïì èîãâïäìèëâóûåþíë êóàõå,îëè èòâåñóæë öëõòâòà.÷ïèëâòõìíò áïäóî çòçòä-ðòðòäëì,âïî ðòîóüñâòâòà èëõîòäò.úòìêåí èïøòí èòâæòâïî,àó èòõïîòï æïïî èåñëèòùòì ôïîàëþò.úï êò æïþëäòäò,ëþòåáüóîò (ìïæïú ïìåâå ìïøâåäì âåûåþ),àïâì òî÷åíì ôëüëãîïôëþòà.

ÙÓÀÒÌËÔÅÄË,

îïéï ãòíæï, îïì èåèïîàäåþò,øâòäåþò ãïèëèüñóå,îëãëîú øâåþï,üïíöâï, ìòñâïîóäò,åõäï æïèåõìåíò,ãïèëîàóäò âïî øåíãïí.âçòâïî ðëåçòòì çéâïìàïíóæïþíëøò âúóîïâ,áâòøïøò âòõïüåþò ôòãóîåþì.ïîïôåîò æïóøïâë þïâøâåþì,÷åèì ìïèøëþäëì,ûïäòïí øëîì íó æïèòãóäåþ.ãïíï îï ïîòì ÷åèò æïìâåíåþï?úîåèäòæïí – éòèòäïèæåæï – ðòîòáòà.ïéïî õïî äõòíòâòà äïèïçò,ÿòîì óôîë æïåèìãïâìåæï ãåîòæåþò.øåí ïî ïèþëþ: äõòíò ïáï,ÿòîò – òáòà.

ÞÒÞÄÒÓÎÒ ÀÅÈÏ. ÞÇËÞÏ.

ïâòêòæå ìòñâïîóäòõóîöòíòâòà,æïèòèïüåì ìïðïäíåæï þïâøâåþò.


24

ÐËÅÇÒÏ

ïî âòñïâò óî÷ò

âòîò.

èåãëþîëþï ùïèëâòùñå,

ìõâåþòì úîåèäåþì

âñäïðïâæò,

ãïâòþåîå èïîòäùñäòìãïí.

ùóàòìëôäòì èïàîïõòìãïí

ãïâþîóâæò,

áîòìüå îëæòì èëòêòàõïâì

ìïõåæïîì,

èïíïè âòîïæ

âïî æïþèóäò.

ØÔËÀÂÏ

ãïâùñïäæò. åõäï

ìïòàïú ãòíæï,

òáòà èòñïâò ðòîò,

ìïæïú ãìóîì,

òá ÷ïèïìõò.

âüòîò.

ãïèïôåîïæå ìòìõäòà,

îïæãïí ìòèñïîå èïòíú èòñâïîì –

àïâòæïí èëìïûåþíòï

àòõï.

ìóîíåäòú èëèúõå,

ïãîûåäå ÷åèò èëîàâï.

ïìå òñë:

ùñïäì îëè øååîåëæï èòùï,

èïøòí òùñåþëæï øôëàâï.

ÌÏÈÅÞÏ

èïæäëþïì ãòõæò

øåí, èïì, ÷åèì àïâì.

òáíåþ ìïèòâå åîàòï.

èå îëè èõìíòì,

òì ãïìïéåþò,

èå èïîüëì îëãëî

èåàîòï.

âòì óÿòîïâì òì?

èïì (éèåîàì), èå, øåí (ìïüîôëì),

ïí ìïèòâåì åîàïæ.

÷åèò àïâò, ìïèïæ ãïñëôòäò,

òüïíöåþï,

âåîúåîàì ïéòáâïèì èêâåàîïæ.

æòæåþï øåí,

óúíïóîë ìïèåþï,

îï âóñë,

àó åîà-åîàì

ãêïîãïâ.

æïáâîòâåþóäì ïíãåäëçò øåèåêòàõï:

– îëãëî õïî, áïäë?

âóðïìóõå – øåíçå êïîãïæ.

ÁÏÎÒ

æïâùâîòäèïíæò,

ãï÷åîåþóä áïîì

âïôïîåþ àïâì.

èòþîïçæåþòïí

æï èåú áïîì

õåäåþì âêîïâ.

áïîì øåâåãóå,

âàïèïøëþà æïùñíïîëþïíïì.

÷âåíì ãïãòýåþïì îï óíæï?

þåâîò ïîúïîïôåîëþïíï.

ìïèóæïèëæ âåî æïâùñâòäæåþòà,

áïîò øòøòà èòñóîåþì,

åîàèïíåàò îëè âåéïî âòúíëà,

èïí ìóîæë èëòãëíï,

èå ìòñîóå.

ÄËÃÒÍÒ

– ïæåáò,

äëãòíò èåèóæïîåþï,

ùïæò, æïòéïäå,

ãïèëôõòçäæò,

æïèòþîóíæò ìïéïèëì

èóúäòà æï êóçòà

ùïèëçîæòäòà.

ïî èåàèëþï äëãòíò,

ãïüåíòäò

üêþòäò ëúíåþåþòà,

æïíïî÷åíåþò èïüñóåþåí,

ïî ïîòïí øâåþòì

èëèúåèåþò.

áâïþåþò èòúòíòïí,

ìïïèë ìóíì ãïèëìúåèåí

ìïîåúõåþò.

ë, ìïáèåë,

îïèæåíì ãòîüñïè,

ãùóîïâ, ãäïíûéïâ,

åîàõåäïú ïî ãïèåáúåâò.

æòäòà òìåâ ìòóîðîòçåþì

èðòîæåþòïí.

èå, þïäòøçå ãïæïèöæïîò

âáâåòàæåþò.

ìïéïèëàò íïãâòì ôóàòà

èòâäïìäïìåþ äëãòíòìêåí,

ìïæïú èåäòì óíïî÷åíë áåòôåþò.


25

ÐËÅÇÒÏ

ÙÅÄÒÙÏÆÒÌ ÆÎËÍÒ

ÎÅÂËÄÓÚÒÏ

„îåâëäóúòóîì,

öåî ïîíïõóäì,

öåî ïîãïãëíòäì“…

åõäï ÷âåí

óíæï ùïèëâõüåà,

ïíãåäëçåþò æïâïôîàõëà.

þïäòøò úïøò

âòìîëäëà

æï ìïõäò

ðòîáâå æïâïèõëà.

èåîå áó÷ïøò

ãïâúâòâæåà,

êïîì ïâóüåõëà

öïõóíò.

èëâïùñëà îåâëäóúòï

êïúòìãïí öåî ïî íïõóäò.

øåâ÷åîæåà æï

ãïâòàâïäëà

þëäëì „òùòäë-þòùòäë“ –

ãïâòñëà: çëãèï òüòîëì,

æïíïî÷åíåþèï – òúòíëí.

* *

*

äåáìò ãóäòæïí

îëè ïèëóôîòíæï,

èïøòí èòõâæï –

îï úóæïæ ñëôòäï.

* *

*

êò èñïâì ðïüîëíò

ûïäòïí êïúóîò.

éâàòì ïíïþïîï âïî

ñâåäïçå æïúóäò.

* *

*

íòýïîïøò øåâòêåüå.

èøâòæëþòà, ÷åèë

óþîïäë úõëâîåþïâ,

èïîãïäòüëþïì âòùñåþ.


26

najib mahfuzi

wvima

wvimam Zveli saxlis SesasvlelTan migvarbenina.

gareT wvimis Sxapuni da Weqa-quxilia, SigniT – mzis

Casvlis feri. erTmaneTs SevxvdiT erTi kibis far-

Tisa da Cveni dafaruli fiqrebis amara. gulSi

vTqvi: „o, ra qalia! dgas siciveSi Tan amayi da Tan

darcxvenili.“ Cailaparaka, TiTqos TavisTvis: „xa-

Tabalaa es wvima!“ Cemi fiqrebiT dabneulma mivuge:

„magram is xom wyalobaa samyaroàaTvis.“

baha tahiri

uceb gawvimda

orni miabijebdnen kasr en-nilis quCaze. samiram

gaicina da Tqva:

– aqamde raime sasiyvarulo ïèþïâò rom ãïæïèõæå-

íëæï, usaTuod mogiyvebodi, damijere.

madhaTma upasuxa:

– tyui (Tan ukan borZikiT momaval koWl maTxo-

vars erTi piastris micemaze uari uTxra).

– gavbrazdebi.

– magram marTali xar.. arasodes gyvarebivar.

samira vitrinis win SeCerda... „narCenebis kvira“...

„gemovnebïíò“... yavisferi moqargul-moferadebuli

qsovilis naWeri... minaze maTi saxeebi...

madhaTma Tqva:

– vwuxvar.

upasuxa:

– arasodes gjera Cemi... minda dedikos vuyido

rame dedis dRisaTvis...

– naWeri?

– ara, CanTa.

– miyvarxar, ra âáíï? – CasCurCula.

– ra Tqvi? xmamaRla ilaparake, araferi mesmis.

SuqniSani... iqidan mowyenili kaci aWyets Tva-

lebs... samira magrad CaeWida madhaTis idayvs. Semdeg

GgauSva..

viRacam Tqva mis gverdiT: „qalis adgili saxlia“;

meorem èòóãë: „kacisac“. orives gaecina..

kvlav mwvane Suqi... mopirdapire trotuaridan

moRrublul-moqufruli saxeàï jgufi gamoemarTa.

egviptis cxel, mSral havas, udabnosfer da qviSisfer garemos iSviaTad Tu afxizlebs Sxapuna, kidev ufro iSvia-

Tad Tavsxma wvima. amis miuxedavad Tanamedrove mweralTa araerT Canaxatsa Tu moTxrobaSi wvims. zogan wvima sevdis-

momgvreli,zogan ki xalisis, sicocxlis siyvarulis gamoxatulebaa. ïè TõzulebaTagan samive egviptel avtors ekuT-

vnis. sxvadasxva Taobis sam mweralTan wvima adamianur urTierTobïàï fonad gvevlineba, magram, amave dros, sruliad

gansxvavebul piradul grZnobebs exmaureba.


uecrad madhaTma Tqva:

– ras fiqrob, aleqsandriaSi xom ar wavsuliya-

viT? miyvars zRva..

– rodis?

– axla.

– Seni samsaxuri?

– ara uSavs.

– deda?

– araferia.

– giJi xar.

sapatrulo policia... TavCaqindruli xalxi

trotuaîze dadis. sastvens uyureben.

samira ambobs:

– me udabno miyvars. minda piramidaSi vcxovrob-

de. ar miyvars Wyleta, mixla-moxla. RmerTo, rogor

ver vitan xalxmravlobas. dilaobiT avtobusSi yve-

la maviwrovebs da suls mixuTavs. minda movkvde.. am

CanTaze ras ityvi? dedas moewoneba?

– metad axalgazrdulia.

– dedaCemi moxuci ar aris. rodesac erTad

èëâæòâïîà quCaSi, Cemi ufrosi da hgoniaT.

– ra saocaria!

– ra Tqvi? xmamaRla ratom ar laparakob?

– iyide.. vambob: iyide, iyide, iyide..

– ara, Zalian Zviria. ase nu Rrialeb.

Tahriris moedanze madhaTma hkiTxa:

– ra aris siyvaruli?

samiram Tvalebi cisken aatriala:

– simRerebìï da filmebSi… ar ggonia, rom gawvim-

deba?

ca patara muqi RrublebiT iyo savse. maTi sifri-

fana, caSi swrafad mocurave kideebi boliviT gai-

fanta.

madhaàma Tqva:

– ar iwvimebs.

– Cemi azriT, iwvimebs.

– SesaZloa, magram momismine.. miyvarxar? ra vqna?

– am Temaze nu malaparakeb.

– magram ratom?

– nu melaparakebi! gavbrazdebi.

mdumared ganagrZes gza. kasr en-nilis xidTan wa-

momarTuli moRuSuli lomis fafarìï da Tvalebze

Citunebis danatovari kiriviT TeTrad moCanda.

uCumrad gadaiares xidi.

cota xanSi samiram Tqva:

– ratom ar SeiZleba da-ZmasaviT viyoT?!

madhaTs gaecina da sigarets moukida.

– Sen Cemi Zma iyavi, me ki – Seni da.

uceb gawvimda da daamata:

– xom giTxari, gawvimdeba-meTqi.

– ho.. – madhaTma gatexili sigareti mdinareSi ga-

daagdo.

– ar gindoda dagejerebina da, ai, wvimac daiwyo...

– xo..

– giTxari...

– xo, Sen miTxari, rom gawvimdeboda, da me giTxa-

ri, rom ar gawvimdeboda, da wvima daiwyo. ra vqna ax-

la? zRvaSi gadavigdo Tavi?

– ara, ras ambob?! ubralod, amis Semdeg damijere

xolme.

– Seni Zma gavxde?

– oRond swrafad wavideT, wvima matulobs.

– arc me miyvarxar.

– ho..

– mindoda myvarebodi, magram..

– ra mniSvneloba aqvs?! amaze axla nu melaparake-

bi. Cqara!

rodesac kazinos kars miaRwies, samira suls

Zlivs iTqvamda – loyebi da warbebi dasveleboda,

CamoSlili Tma muq saxeze miwebeboda.. madhaTma sca-

da xeliT Camoewminda misTvis wvima, magram man Tavi

aarida:

– ãmadlobT, cxvirsaxoci maqvs.

kazinoSi qolgis qveS dasxdnen. wvimis patara wve-

Tebi mdinareze ecemodnen da ferflisfer talRebs

ganuwyvetliv acaxcaxebdnen.

samiram Tqva:

– ver vitan, roca winwklavs. RmerTo, netav, èïã-

îïæ mowvimos da droze gaTavdes.

madhaTma xids gaxeda – swrafi nabijiT moarul

xalxs ìõåóäåþò win waexaraT da mokecili gazeTebi

Tavze waefarebinaT. wvimis xazebi ki TiTqos Tanag-

rZnobiTa da sibraluliT avsebdnen qveyanas.

– ho, ase gagrZeldeba mudam..

– ra gagrZeldeba?

– wvima.

– ras gulisxmob?

– arafers.

maT swrafad Caurbina Savma katam, gverdiT mdga-

ri magidis qveS bewvi SeiferTxa da Tavis mbzinav Sav

tans didi kudi Caaxuta. Semdeg mwvane, SekiTxvebiT

aRsavse TvalebiT kuds daJinebuli mzera miapyro.

1966 weli

hana atia

wvima

kacma gareT gaixeda. wvima isev asvelebda fan-

jris minas. qalma yavis sma daiwyo da Cumi mzera Sea-

para mamakacs, romlis tanic – misive Zvirfasi suna-

mos Sesaferisi – moCvenebiT momxiblaobas sZenda

oTaxs.

is nela miubrunda qals da gverdiT oTaxSi Cvi-

lis sawoli SeniSna. sawols susti Suqi ecemoda. od-

nav dabneulma qalma Tavi CaRuna da yava bolomde ga-

mowrupa.

– bevr yavas svam?

– erTxel an orjer dReSi.

– geSinia?


27


– ra... meZuZurisTvis rom ar

varga?.. WiqaSi Cagixedo?

– hm... Cemi Wiqa...

– Tu ginda...

– ara... ara.

qalma finjani gadado da TiTe-

biT Tavisi mwvane perangis sresa

daiwyo. kacs raRac eucxova masSi –

TiTqos perangis saxeloebi dag-

rZeleboda...

yoymaniT ganagrZo:

– miTxra...

– al-haj al-badavim!!

qalma Caaxvela, xolo kacma mis

fexebs gaxeda.

– maSasadame, Seni mdgomareoba...

pirobebi... da kidev bevri sxva ram...

– ...

– bevri klienti... mindoda meT-

qva, sakmarisad bevri... – ganagrZo

qalma da kacs swrafad Sexeda –

ori, sami...

– ar arian bevrni.

qali Tavis adgilas dajda da Tavidan daiwyo lo-

dini. Tan garedan Semosul wvimis xmaurs usmenda.

kacma gaxeda da mixvda, rom sulac ar gamoirCeoda

didi silamaziT, magram misi alersiani mzera yvela-

sa da yvelafrisadmi raRac Zvelsa da Sinaurs ago-

nebda.

Ramis perangze mianiSna:

– aq iyide?

– barasgan.

– is ar momkvdara?

– ...

– cocxalia?

dabneulma qalma uceb mouWra:

– xom giTxra al-hajma!

kacma mas saxeSi Caxeda:

– ki, ki, alahimc Seiwyalebs..

qalma saxe uxeSad miabruna... kacs gaaxsenda, rom

iãò cota xnis winïà meore oTaxSi Seiketa – albaT,

pataras aWmevda... rogorc Cans, ise mouwevs wasvla,

verc Seexeba...

qalma Caaxvela:

– cota civa.

– civa.

– kokispirulad wvims.

kacma kedelze dakidebul wmida mariamis xats mi-

apyro yuradReba. miuaxlovda:

– lamazia.

– eklesiis win vnaxe da wamoviyole.

– iq xSirad dadixar?

– ise, erTxel Cavuare... muslimi var.

jobda droze moeTavebinaT saqme, magram kacs ar

undoda es. win daujda da isev moweva daiwyo. qali ki

maT Soris mdgar patara magidaze dagdebul manqanis

oqrosfer gasaRebs miaStårda. Sem-

deg misi kolofidan sigareti amo-

aZvrina. kacma moukida da meore

oTaxisken gaixeda:

– dabadebis Semdeg gardaicva-

la?

– manamde.

– gyavs kidev?

– didi gogona.

– gogona.

– daqorwinebuli.

– kargia.

isev dadumdnen. kacma misi gam-

xneveba daiwyo. qali ki mariamis xa-

tisïken iyureboda da tuCebze

Zlivs SesamCnevi Rimili mouCanda...

binis minis kars miRma landi gak-

rTa. kacs moeCvena, TiTqos viRac

gasaRebiT aRebda kars. wamoxta,

iqiT gaqanda da uceb gaocebuli

Sedga – SeniSna, rogor gaqra landi

mTlianad – TiTqos aorTqlda. sa-

Sineli uxerxuloba igrZno da, ro-

ca qals Sexeda, dainaxa, rom iãò iseve auRelveblad

ijda.

– viRac iyo.

– ...

– gasaRebis xma gavigone.

– ar arsebobs... vin iqneboda?!

qali isev meore oTaxSi Seiketa. iqidan bavSvis

susti tirilis xma ismoda. qali amSvidebda da Zils

ubrunebda. misi xmis tonaloba Secvlili – gacile-

biT Tbili iyo. kacma fanjara SeaRo da uxvad ùïèë-

ìóäò wvimis suni Rrmad CaisunTqa. uecrad xmamaRa-

li kiskisi Semoesma. gaiRima da kvlav miayurada, sa-

siamovno butbutiT rogor waeTamaSa qali pataras.

iãò ki gaunZrevlad idga fanjarasTan.

Semdeg magidas miuaxlovda, Tavis finjans Caxeda,

Wiqis fskerze darCenili yava SeanjRria da TefSze

gadmoabruna. Tan fiqrobda, fuli daetovebina. fin-

jani isev magidaze dado. Cumad, frTxilad gaiwia bi-

nis karisken, wamiT SeCerda da kvlav daugdo yuri qa-

lis Soreul, mikargul xmas – undoda gaego, ras eub-

neboda bavSvs. swrafad mitrialda da jibidan amo-

Rebuli fuli dauTvlelad dado magidaze.

uzarmazari klitiT Caketili kari frTxilad ga-

aRo da isev Seyovnda... Rrmad amoixvneSa. wvima win-

karSic aRwevda. kaci qvemodan amomaval mimqral

Suqs miaSterda.. moagonda qalis mkerdidan wamosu-

li rZis wveTi, mwvane perangi rom dausvela... kari

gaixura da kibeze Cairbina.

1993 weli

ïîïþóäòæïí àïîãèíï

ÍÒÍË ÆËÄÒÛÅÈ


28

èõïüâïîò êïîäë ôï÷óäòï

ÓÚÕËÅÀÒÌ ÚÕËÂÎÅÞÒÆÏÍ

nobelis premia

da

misi axali laureati

Svedi iíJiner-qimikosis, gamomgoneblisa da mrewve-

lis Aalfred bernhard nobelis mier daarsebuli da mis

pativsacemad nobelis premiad wodebuli jildo msof-

lioSi yvelaze prestòJul da yvelaze xSirad gasakriti-

keblad iTvleba. ra Tqma unda amas bevrad ganapirobebs

misi moculoba: jildo Sedgeba oqros medlis – nobelis

gamosaxulebiTa da Sesabamisi warweriT – diplomisa, da,

rac mTavaria, fuladi anazRaurebis Cekisagan, romlis

raodenoba damokidebulia nobelis fondis Semosavalze.

nobelis 1895 wlis 27 noembers Sedgenili anderZis Tanax-

mad misi kapitali (pirveladi – 31 milion Svedur kronze

meti) Caido aqciebSi, obligaciebsa da sesxebSi. yovel-

wliurad maTi Semosavali xuT tol nawilad iyofa da fi-

zikis, qimiis, fiziologiisa an medicinis, literaturisa

da mSvidobis ganmtkicebis dargSi yvelaze mniSvnelovani

msoflio miRwevebisaTvis premiad iqceva.

radganac komitetis wevrTa Soris premiiswina Tvis

manZilze umkacresi akrZalva moqmedebs, daasaxelon

SesaZlo laureatebi, SvedeTis presa hipoTezebs damo-

ukideblad aqveynebs. jildos SesaZlo preüendentebad

dasaxeldnen: amos ozi, safrangeTSi mcxovrebi sirieli

poeti adonisi, perueli Mmario vargas liosa, amerikeli

filip roti. britaneTis sabrokero firma „ledbrouk-

sma“ ki, romelic tradiciulad fsonebs nobelis kandi-

datebze iRebs, gamoaqveyna sia, romlis saTaveSic Tur-

qi mwerali orhan famuqi idga, mas mohyveboda adonisi,

poloneli Jurnalisti da mwerali riSard kapustinski,

amerikeli qali jois qerol outsi da filip roti. ase-

ve premiis kandidatTa Soris saxeldebodnen indusi

salman ruSdi, koreeli ko iuni, Cexi Mèilan kundera, Sve-

di tumas Transtremeri, holandieli seis noteboomi.

2006 wlis nobelis premiis laureatebi 12 oqtom-

bers daasaxeles. da misi mflobeli gaxda 54 wlis Tur-

qi mwerali orhan famuqi. jildo mas „Tavis melanqoli-

uri qalaqis sulis ZiebisaTvis“ mianiWes.

orhan famuqi avtoria ramdenime romanisa, romle-

bic saerTaSoriso bestselerebad iqca – „Savi wigni“,

„me mqvia wiTeli“, „TeTri cixe“, „Tovli“ da agreTve me-

muarebis wigni „stambëli: mogonebaTa qalaqi“.

Tumca Turq nacionalistebs surT orhan famuqs no-

belis premia CamoarTvan. isini amzadeben saCivars Svede-

Tis akademiisadmi, romelSic acxadeben, famuqisaTvis

premiis miniWeba politikuri gadawyvetileba iyo da som-

xuri diasporis zemoqmedebis Sedegad iqna miRebulio.

* * *ëî¸ïí ôïèóáòì àõçóäåþïàïãïí áïîàóä åíïçå ðòîâå-

äïæ ãïèë÷íæï ìúåíïîò ôòäèòìïàâòì „ôïîóäò ìïõå“ ýóî-íïä „êäæåêïîòì“ ôóîúäåþçå (2000, ¹2), àóîáóäòæïíàïîãèíï àïèïî ïäôåíòûåè æï èòóûéâíï àïâòì èïìùïâäå-þåäì íïíï öïíïøòïì.

ïèïì ãïîæï, „÷âåíò èùåîäëþòì“ 2002 ùäòì 2 ïãâòìüëìíëèåîøò ãïèëáâåñíæï ôîïãèåíüò èòìò ìïèêïîòïíò îëèïíòæïí„öåâæåà þåò æï èòìò âïýåþò“, îëèåäòú áïîàóä åíëþîòâ ìï-èëìåäøò èëïáúòï àóîáóäò äòüåîïüóîòì ïéòïîåþóäèï

èêâäåâïîèï æï èàïîãèíåäèï íëæïî öïíïøòïè.

istoria zRaparTa

jaWvia

interviu

orhan famuqTan

saubari Sedga famuqis studiasa anu „ofisSi“,

rogorc TviTon uwodebs Tavis meore saxls, sadac

wignis werisas ganmartovdeba. warmoidgineT uzar-

mazari fanjrebi gamaognebeli silamazis xediT bos-

forze, wignis stelaJebi kedlis gayolebaze da

Rrma savarZlebi – ai, daaxloebiT aseT garemoSi

Sedga Cveni Sexvedra.

– „famuqi“ Turqulad bambas niSnavs, ara?

– sworedac. saqme isaa, rom Cemi winaprebi odes-

Rac, uxsovari droidan, kavkasiidan TurqeTs gaqce-

ulan. iq, anatoliaSi SeerqvaT es metsaxeli. pirisa-

xe Zalian TeTri hqondaT.

– anu bambeulis mrewvelobasTan Tqvens winap-

rebs araferi akavSirebdaT?

– ufro rkinigzasTan. papaCemi rkinigziT gamdid-

rda ocdaaTian wlebSi. im dros patara TurqeTSi ma-

Ti mSenebloba is iyo iwyeboda. ar vazviadeb, marTla

Zalian mdidari iyo, magram adre gardaicvala. misma

mravalricxovanma STamomavlobam ki uazrod gaania-

va memkvidreoba. ase rom, es CvenTvis Taviseburi

ojaxuri xoxmaa. – sad gaqra fuli. radganac papaCemi

adre gardaicvala, yvelafers bebia marTavda – oTxi

Svili hyavda da yvela niSantaSis raionis did saxlSi

cxovrobda. modernizaciis xanaSi saxli gadaakeTes

da Semosavliani gaxades, da Cemi deidebi da biZebi

(da Cemi mSoblebic) imave saxlis calkeul binaSi da-

saxldnen. ase rom, bavSvobaSi Cveulebriv mravalbi-

nian saxlSi vcxovrobdi, kuriozi ki is iyo, rom am

binebSi Cemi naTesavebi cxovrobdnen.

– anu, ojaxoba „Sav wignSi“ naturidan aisaxa?

– met-naklebad.

– Semdeg?

– radgan papaCemi inJineri gaxldaT, savaraudod

Cven yvela misi gziT unda wavsuliyaviT. magram me

Cvens „teqnikur“ ojaxSi xelovnebiT viyavi gatace-

buli. gadavwyvite, arqiteqtori gavmxdariyavi da

sami weli vswavlobdi am sagans. da vkiTxulobdi,

vkiTxulobdi, vkiTxulobdi – gadabmuli kiTxva,

romelmac iqamde mimiyvana, rom mwerali gavxdi. ama-

ve dros stambëlis universitetSi Jurnalistobis

Seswavla daviwye, magram arasodes aRmiqvams es saq-

mianoba seriozulad. ubralod jaridan unda avTe-

siliyavi. 22 wlisa vwerdi romans romelmac araferi

momitana: arc fuli, arc saxeli ocdaaT wlamde or-


29

�


naxevari romani davwere da ocdaaTi wlisam erT-er-

Ti gamovaqveyne – es iyo klasicisturi sulis vrce-

li ojaxuri saga, magram ucnaurad bevri mkiTxveli

hyavda. pirveli wigni gaiyida ori aTasi cali erT we-

liwadSi, meore – eqvsi, mesame – Teqvsmeti, Semdeg ki

– erTbaSad! da tiraJi camde avida: TiToeuli wignis

asli asi aTasobiT iyideboda. maSin movida dasavlu-

ri didebac.

– Tqveni ojaxis politikur midrekilebebTan

dakavSirebiT ras ityviT?

– Cemi ojaxi yovelTvis dasavleTze iyo orienti-

rebuli. es ideologia – qemalizmi – maT erTgvar su-

lier uflebamosilebas aniWebda, iTvleboda, rom

isini iyvnen respublikis elita, idgnen sxvaze maR-

la, da rom gansakuTrebuli statusi, privilegiebi

hqondaT. rac, unda iTqvas, arc Tu Sors iyo WeSmari-

tebisagan.

– niu-iorkSi rogor aRmoCndiT?

– Cemi meuRle disertacias icavda kolumbiis

universitetSi. am universitetma mec gamomiyo sti-

pendia. masTan gavemgzavre da Turqulis swavleba

daviwye. amave dros biblioTekaSi „Sav wigns“ vwerdi.

– anu es romani amerikaSi daiwera?

– diax, didi nawili.

– Tqveni saweri magidis gadanacvlebam teqstze

imoqmeda?

– diax, garkveulad – nostalgia da, xom iciT, ra-

Rac amdagvari. iq, niu-iorkSi TiTqos yvelaferi

perspeqtivaSi davinaxe. yvelaferi ufro faseuli

meCvena, vidre sinamdvileSi iyo. detalebi, wvrilma-

nebi – ufro cxadi gaxda. Tavi joisi megona, rome-

lic triestSi zis da „dublinelebs“ wers.

– anu „Savi wignis“ struqturul modelad joi-

sis nawarmoebebi gamogadgaT?

– ra Tqma unda, orientacia masze aviRe, – kerZod,

Tu rogor gaiazra dublini.

– joisi werda, „istoria – koSmaria, romlida-

nac gamoRviZeba msurso“. „Sav wigns“ rom kiTxu-

lob, geCveneba, TiTqos istoria TqvenTvis grZeli

zRaparia, romlis gadakiTxvac usasrulod gwa-

dia. ras ityviT aseT Sedarebaze?

– ra Tqma unda is, rom istoria – mxolod zRapar-

Ta jaWvia, guls eameba. meore mxriv, didad ar manaR-

vlebs, rogori iyo istoria sinamdvileSi. me isto-

riis variantebi mainteresebs, sxadasxva adamianTa

gonebis Taviseburi „zRaprebi istoriaze“. warmo-

vidgendi adamianebs, romlebic stambolis quCebSi

TavisTavSi atarebdnen aTasobiT sxvadasxva istori-

as da ara im erT istorias. da kidev erTi – es exeba

Turquli literaturis – rogorc aseTis – tradi-

cias. saqme isaa, rom Turquli literature mudam

zaraldeboda memarcxene SexedulebaTa gamo. is

plebeuri iyo – im gagebiT, rom mwerlebi, ZiriTadad

anatoliis glexebze, siRatakeze werdnen. es gax-

ldaT erTgvari socialuri realizmi.

– vedaT Turqali?

– Tundac. Tumca is ufro urbanistulia, mag-

ram sulerTia, misi politikuri Sexedulebani...

ramdenadac ucnauri unda iyos, aravin werda stam-

bolze. am qalaqze. sasaciloa, ara? gadavwyvite am

qalaqisaTvis palimôsestiviT Semexeda. rogorc

misi bizantiuri, otomanuri, respublikuri isto-

riis fenëâïni namcxvrisaTvis. gansakuTrebiT ki

otomanuri.

– ratom?

– saqme isaa, rom istoriis otomanuri xana axal

droSi Cumi akrZalvis qveS iyo. Turqebs Turqoba

surdaT da ara otomanuri imperiis memkvidreoba.

otomanuri saxelmwifo ki, rogorc yvela imperia,

mravalerovani iyo – stambolSi cxovrobdnen ber-

Znebic, ebraelebic, somxebic. da mec gadavwyvite is-

toriis am JamisaTvis Semexeda.

– sufizmidan da mevlianadan?

– diax, diax, diax, magram pirvel rigSi msurda Ce-

mi gmirebi am qalaqis tyavSi gamexvia, saSualeba mime-

ca mxatvruli prozis SemweobiT SeegrZnoT misi fan-

tastikuri Tvisebebi. msurda es qalaqi klasobrivi

brZolis ki ara, rogorc es xSirad xdeboda, aramed

misi istoriis, misi saidumloebis mxriv warmomeCina,

saidumloebisa, romelSic jer kidev gaxveula stam-

bëli. Tu gnebavT, swored esaa Cemi politikuri

programa.

– sufiur poezias davubrundeT. ra motiviT mi-

marTeT am teqstebs – obivateluri cnobismoyva-

reobisa Tu religiuri moTxovnilebis gamo?

– arc ase da arc ise. sufiebis seqtis wevri ar

vyofilvar, amitomac araviTari religiuri motiva-

cia ara mqonia. cnobismoyvareobis TvalsazrisiTac

am teqstebSi saintereso araferia – ubralod mosaw-

yenad mogeCvenebaT. wignisaTvis originaluri – e.w.

tradiciuli – literaturis naWeri mWirdeboda, ra-

sac, udavoa, sufiuri poezia warmoadgens.

– anu, gindaT TqvaT, rom sufiuri poeziis gaTa-

maSeba originaluria?

– gind daijereT, gind – ara, asea. saqme isaa, rom

Cemi garemocvidan, metic – Taobidan, aravis araso-

des waukiTxavs es leqsebi. kiTxulobdnen dasavlel

modernistebs, Turq „memarcxeneebs“, magram ara

imas, rac cxvirwin gqonda. da mec gadavwyvite es ga-

meTamaSebina da sufiebze Tvali amexila am fsevdo-

modernistuli sazogadoebisaTvis.

– aseTi reaqcia sworia?

– diax. esaa reaqcia sayovelTao gatacebaze da-

savluri da Tanac vadagasuli poeziiT.

– xSirad mkiTxveli „Sav wigns“ ganixilavs ro-

gorc turistul gzamkvlevs WkvianTaTvis. cdi-

loben qalaqSi ipovnon mxatvrul nawarmoebSi aR-

werili aseTi mdgomareoba. rogor mogwonT?

– dRes saRamos aucileblad gaCvenebT saxls ni-

SantaSSi, aladinis duqans, TviT aladins gagacnobT

(icinis). seriozulad ki getyviT, es naklebad ma-

Relvebs. aseTi wignis dasawerad romanSi gabneuli


30


yvela am wvrilmanisa da detalis

Clungi fanatikosi unda yofiliyavi,

Tu gnebavT, jiuti enciklopedisti.

„pirveli Turquli nemsi 1956 wels

damzadda“ – ai, ra iyo mniSvnelovani.

– Tqvens wignSi Zalian bevri

sufTad Turquli garemoa. imdenad

bevri, rom evropeli mkiTxveli wig-

nis daaxloebiT aT procents ver

igebs.

– diax, zogierT SemTxvevaSi Tavi

ver Sevikave da ramdenjerme kbili

gavkari, mwared Sevutie. problema

sxva ramea – wignSi gaTamaSebuli su-

fiuri poeziis øîå sruliad gaugebaria evropeli

mkiTxvelisaTvis. Tumca TurqisaTvisac (icinis)...

– ruseTSi arsebobs sufiuri poeziis Targmane-

bi, magram amiT araferi irkveva. kiTxulob am leq-

sebs da ar gesmis, ra abdaubdaa. mxolod Semdeg,

roca aq, stambëlSi, sufiebis monasterSi mov-

xvdi, iq mofusfuse derviSebs Sevxede, gavigone

musikis xma, gavxetialdi baRSi, garemo SevigrZe-

ni...

– yvelaferi sruliad marTebulia! sufiuri teq-

stebi marTlac erTferovania da …erT Targze moWri-

li. da rac maT Seudarebels xdis, – garemoa. Tanac

maT teqstebs rwmeniT unda Sexedo – rom es gamocxa-

debaa. me sveti dasavleli viyavi da maT teqstebs

skeptikurad vkiTxulobdi. vkiTxulobdi da vkiTxu-

lobdi da araferi ar xdeboda. magram, ai, ambebi,

romlebic maTSia moTxrobili, – marTlac mniSvne-

lovania, aq aris induri tradicia da es CemTvis sain-

teresoa. anu, rogorc leqsebi sustia, da rogorc im

drois matiane – saintereso.

– Tqveni damokidebuleba rusuli literatu-

risadmi?

– tolstoi da dostoevski. am ukanasknelis roma-

nebisaTvis winasityvaobac ki davwere Turqul gamo-

cemebSi. kidev mTeli ingliseli nabokovi, odesRac

gabmiT vkiTxulobdi solJenicins, oRondac misi

brutaluri morali axla ukve maRizianebs. ai, Cemi

rusuli “Taroebi“ – TviTon naxeT: andrei beli, Ce-

xovi, platonovi. ai, iq,

ukan gadavitane gorki

da erenburgi. ai, brod-

skis esei.

– rogor mogwonT

misi teqsti stambol-

ze?

– esei TavisTavad Se-

saniSnavia – magram saq-

mis realur viTarebas-

Tan aranairi kavSiri ar

gaaCnia. odeniviT, mog-

zauris snobur weri-

lebs rom werda: islan-

diaSi Cavedi da gadavafurTxeo. er-

Ti damixedeT, moswyinda Turme.

brodskisa ki namdvilad momwons esei

piterul (peterburgul) bavSvobaze.

– stambolSi gatarebuli Tqveni

bavSvobis Sesaxeb ras gvetyviT?

– ormoci wlis winaT stamboli

mSvidi, sofeliviT patara qalaqi

iyo. dedasTan erTad vseirnobdiT

udabur estiklialiuSi (axlac ase

hqvia). SevdiodiT duqnebSi da – max-

sovs – Rilebs veZebdiT. qalaqSi man-

qana rom gaivlida, vyvirodiT: „naxe,

manqana!“ ai, am napiridan vyvinTavdiT

bosforSi da vbanaobdiT. da dRemde saocrad miy-

vars Tevzi – restoranSi. axla ki qalaqis quCebSi

zRva xalxia, umTavresad anatoliidan Camosulebi,

gzebze sacobebia. qalaqSi ramdenime raionia, sadac

arasodes vyofilvar – iseTi Soria. bosforSi ki ve-

Rar ibanaveb. meore mxriv, xedi Cemi fanjrebidan uc-

vlelia. ramdenime aTasi welia, sul cota (icinis).

– maS stambolis es saidumloebani, miwisqveSa

gasasvlelebi, baRebi?

– baRebi, miwisqveSa gasasvlelebi – es yvelaferi

qalaqis miTologiaa. yvela stambolel biWunas abo-

debs am gasasvlelebze, romlebiTac konstantino-

polis mcxovrebni qalaqidan ganZeulobiT garbod-

nen. magram gasasvleli jer aravis upovnia. am miTo-

logias Tavis safuZveli aqvs – yofiTi, radgan Seni

saxlis sxveni modernulia, pirveli sarTuli sulei-

manis drosaa aSenebuli, sardafi ki bizantiuri wyo-

biTaa amoyvanili.

– mSvenieria. da bolos – Tqveni „cxovrebis ga-

nawesi“?

– vcxovrob meuRlesa (sxvaTaSoris, rusi winap-

rebi hyavs – yirimidan) da patara qaliSvilTan er-

Tad niSantaSSi, axlomaxlo im saxlidan, sadac cxov-

robda galipis anu Cemi ojaxoba. diliT Cemi gogona

baRSi mimyavs, Semdeg ki beioélus gavliT ofisSi

mivdivar. daaxloebiT oci wuTi mWirdeba. ofisSi

vwer (yvela romani, TiTqmis xeliT davwere), vpasu-

xob zarebs, vawarmoeb mimoweras. Semdeg Cems xelna-

wers asistenti krebs.

saRamoTi Sin vbrundebi

da yvela vvaxSmobT. ro-

ca Cemi morigi wigni ga-

modis, mivemgzavrebi sa-

reklamo turneTi im

qveyanaSi, sadac is gamo-

icema. Semdeg vbrundebi

da yvelaferi Tavidan

iwyeba. mgoni bednieri

adamiani var, rogor

fiqrobT?

„novaia iunost“


31

ëî¸ïí ôïèóáò

Ï Í Ë Í Ì Ò

ôîïãèåíüò

ëî¸ïí ôïèóáòì

îëèïíòæïí

„ÖÅÂÆÅÀ ÞÅÒ ÆÏ ÈÒÌÒ ÂÏÝÅÞÒ“

ãïèëáâåñíæåþï ÷âåíò ýóîíïäòì èëèæåâíë –

24 íëåèþîòì – íëèåîøò

ÊÒÍË

ÅÎÀÒ

ÁÏÎÀÓÄÒ ÌÒÜÑÂÏ:

„ÚÏÈÅÜÒ“

ÏÍÆÎÅÒ ÊËÌÜÒÏÅÂÌ

ÅÌÏÓÞÎÅÞÏ

ÃÅÄÏ ÞÏÞÄÓÏÍÒ

êïíòì ôåìüòâïäçå ïõïäãïçîæï áïîàâåä êò-

íëîåýòìëîì ãåäï þïþäóïíì ìïãïíãåþë ðïüòâò

èòïãåì ìïðïîïæë ùòàåä êòþåçå.

* * *

êòåâøò òõìíåþï ôåìüòâïäò „èëäëæëìü“ æï

èòì ôïâëîòüïæ êîòüòêëìåþèï ùòíïìùïîâå æïïìï-

õåäåì áïîàâåäò êòíëîåýòìëîò ãåäï þïþäóïíò

àïâòìò øïâ-àåàîò àîòäåîòà, îëèåäìïú ¸áâòï

„13“ æï ãïæïéåþóäòï ìïôîïíãåàøò. âòæîå êîò-

üòêëìåþò òæåëäëãòóî õåäêåüåþì òáíåâåí ñë-

ôòäò ìïþÿëàï êïâøòîòì üåîòüëîòïçå, õåäë-

âïííò ó÷óèîïæ æï øåóè÷íåâäïæ ïìîóäåþåí àï-

âòïíà ïèëúïíïì: óèûòèåì, êîòçòìóä ìòüóïúòåþ-

øò òðëâëí òì, îïèïú øåòûäåþï ãïïåîàòïíëì ïæï-

èòïíåþò.

– ôòäèòì ãèòîåþò ïîòïí áïîàâåäåþò, èàåäò

ëöïõåþòàóîà ðïîòçøò îëè ãïæïõâåùòäïí. åì ãïíï-

ðòîëþï òèïí, îëè àáâåíàâòì íïúíëþòï èïàò ùîå, èï-

àò úõëâîåþòì íòîò?

– åì òñë íïùòäò ÷ïíïôòáîòìï, íïùòäò ìúåíïîòìï –ðåîìëíïýåþïæ ãïèëãâåñâïíï åèòãîïíüåþò. ìïþÿëàï êïâ-øòîòì æïøäòì øåèæåã ñëôòäò èëêïâøòîå îåìðóþäòêå-þòæïí æïìïâäåàøò õëè ïæïèòïíàï óçïîèïçïîò ëæåíëþïãïæïòõâåùï. åì îåïäóîò ôåíëèåíòï, åì ïîòì ñëâåäæéò-óîò îåïäëþï. æï èå âõåæïâ èïà úõëâîåþïì, èåìèòì èïàòãïìïÿòîò – æïòèêâòæîëí àïâò ìõâï áâåñïíïøò, ìõâï êóä-üóîóä ãïîåèëøò. ïè åèòãîïíüåþì àïâòì ãïæïìïî÷åíïæ,ùëíïìùëîëþòì øåìïíïî÷óíåþäïæ, ãïúòäåþòà èåüò ûï-äòìõèåâï ìÿòîæåþïà, âòæîå ìõâï æïíïî÷åíåþì. èïà óí-æï øåûäëí, ïìå òáíåþï àó òìå, äóêèïðóîòì èëðëâåþï,âòíïòæïí ìõâï ãïèëìïâïäò ïî ãïï÷íòïà. õëäë áïîàâå-äåþò îëè ïîòïí… æòïõ, ïìå óôîë òëäò òñë, îïæãïíïúåì ÷åèàâòì ïõäëþåäò îåïäëþïï – áïîàâåäåþò, îëèäå-þòú ãïæïòõâåùíåí ìïôîïíãåàøò, þåäãòïøò, åâîëðòì ìõâïáâåñíåþøò, ïèåîòêòì øååîàåþóä øüïüåþøò.

– ìòêâæòäò èàïâïîò ãèòîòìï, âòì îëäìïú àáâåíò

ûèï ïìîóäåþì – åì åîàïæåîàò ãçï ïîòì? ìòüóïúòò-

æïí åîàïæåîàò ãïèëìïâïäòï? øåáèíòä ðòîëþåþøò

òãò æïìïþïèòæïíâå ãïíùòîóäòï?

– èòèï÷íòï, îëè ïæïèòïíò îëãëîú êò åîàâåþï àï-èïøøò ïíãïîåþòìïàâòì, èñòìâå êïîãïâì óèïíêëåþòì

ãîûíëþïì æï àâòàëíâåõæåþï èïíòðóäïüëîò. èïìóêâå ûïäóûì òèòì ÷ïæåíï,îïçåæïú ïæîå õåäì ïò-éåþæï. æï ïæïèòïíò ïèïìøåãíåþóäïæ ïêåàåþì. åìõæåþï ãïíìïçéâîóä èë-èåíüøò, îëæåìïú òãò ãï-æïäïõïâì ãïîêâåóä ïìïêìïíæï îïéïú ïèþïâò øååè-àõâåâï, îëèåäòú òùâåâìïæïèòïíòì ãïîæïáèíïì. æò-ïõ, ôòäèøò ïîìåþëþì ìòê-âæòäòì àåèï æï, ïè èõîòâ, èå ðëçòüòóîò òæåï ïî èòèò-ùëæåþòï êïúëþîòëþòìïàâòì.

– üòüîåþøò îïüëè èëïàïâìåà áïîàóäò ìòüñâï

„úïèåüò“?

– îïàï èïñóîåþåäèï åîàò áïîàóäò ìòüñâï èïòíú

æïòèïõìëâîëì.

– àáâåí øåòãîûíëþà àïâì þïþäóïíàï æòíïìüòòì

íïùòäïæ? åì ûïäïì ãèïüåþà àó ðïìóõòìèãåþäëþïì

ãòçîæòà?

– æòïõ, èïãîïè åì èõëäëæ æïìïùñòìòï æòíïìüòòìï.

òèåæò èïáâì, ãïãîûåäæåþï. ïãåî, ÷åèì æïìïú ìùïæòï

ôòäèòì ãïæïéåþï, ðîëæòóìåîò èå óíæï âòñë. öåî ãï-

æïòéåþì èëêäåèåüîïýòïíì, èåîå – ìîóäèåüîïýòïíì.

òì ôïáüò êò, îëè àåòèóîïç þïþäóïíòì øâòäò âïî, ÷åè-

àâòì èïîàäïú óæòæåìò óðòîïüåìëþïï. ëéëíæ òè

àâïäìïçîòìòà ïîï, àòàáëìæï ìïôîïíãåàøò ìïáèåì ãï-

èòòëäåþæï. óþîïäëæ, îëæåìïú ãñïâì ïìåàò èïèï, îë-

ãëîòú ïîòì àåèóîò, âòìò èóøïëþïú ãòíïõïâì, îëæåìïú

øåí ãïíï ñóîèëêâîòà òúò, àó îïì íòøíïâì „øåèëáèåæå-

þòì ôïìò“ æï „íïñëôò øåèëáèåæåþòìï“, øåí óêâå ìõâïãâï-

îïæ åêòæåþò èóøïëþïì, ïî åûåþ òëä ãçåþì, îïæãïíïú

õåæïâ, îëãëî ïêäïâæï àïâì æï êâäïâïú ïêäïâì… úõï-

æòï, ïè ìòüñâòì ãïæïüïíòàò èíòøâíåäëþòà, îëæåìïú

òì åûåþì, îïàï òðëâëì îïéïú èëóõåäàåþåäò, çåæï-

ðòîçå ìóäïú îëè ïî ûåâì. ìïêóàïî àïâì âåóþíåþëæò:

èïøïìïæïèå, ïìåàòï ôïìò, ïìåàòï åì ìïèóøïë – èóæèòâò

ûòåþï æï ïîï îïéïú åîàõåä èòéùåóäò.

– èïèòì èïãïäòàòì ãïîæï êòæåâ îïè èëïõæòíï

ãïâäåíï àáâåíçå?

– ïèåîòêóäèï êòíëè, ìêëîìåçåì æï êëðëäïì ðòî-âåäèï ôòäèåþèï… èïãîïè ñâåäïçå èåüïæ ÷åèì èïíåîï-çå, âôòáîëþ, ãïâäåíï èëïõæòíï ìïþÿëàï êòíëì ìêëäïè:ãïæïéåþòì ðîòíúòðåþèï, èóíö êòíåèïüëãîïôì îëèóïõäëâæåþï, îëæåìïú óðòîïüåìëþïì ïíòÿåþ ãïèëìï-õóäåþïìï æï èëíüïýì. èïèïìàïí åîàïæ èòìò èåãëþîå-þòì èîïâïäò ôòäèò èòíïõïâì – òèõïíïæ ñâåäïíò íïõó-äëþæíåí åîàòèåëîòì ôòäèåþì, èåîå øàïþåÿæòäåþåþìóçòïîåþæíåí åîàèïíåàì. æòæò ëöïõò ãåãëíåþëæïà.èïèï÷åèò êòæåâ òìåàò þóíåþòìïï, îëè ñëâåäàâòì óñ-âïîæï çåòèò æï äõòíò. æòæåþóäò àïèïæïï! ìòñèïùâòäå-øò ãóäò èïùóõåþæï æï èïèïì ñëâåä ùåäì ÷ïâñïâæò èëì-êëâøò åáòèåþàïí. æï îëæåìïú âïùñëþæòà äõòíì èëìêë-âòì êòíëìïõäøò, èïõìëâì, àïâòæïí ëîíò âóìõåæòà èï-ãòæïì æï æïìïìîóä, àïâì òñîòæï 70 êïúò! ìóôîïçå


32

�

ÊÒÍË

èñëôàï ôòäèåþòú þåâîò èòíïõïâì. ìïþÿëàï êïâøòîòìêòíëì ìòèæòæîå òì òñë, îëè èïì ìõâïæïìõâï üîïæòúòå-þò ïìóäæãèóäåþæï. èïãïäòàïæ, áïîàóäò êòíåèïüëã-îïôò ãïíìõâïâæåþëæï îóìóäòìãïí, èïãîïè ñâåäïíòåîàïæ áèíòæíåí ìïþÿëàï êòíëì ôåíëèåíì. èå ûïäòïíèòñâïîì èïèï÷åèòì ôòäèåþò – òèòüëè êò ïîï, îëè òì èï-èï÷åèòï: ïîï, èïì àïâòìò ìüòäò ïáâì, ûïäçå òíæòâòæóï-äóîò, æï èòìò ìóîïàåþòæïí òôîáâåâï ãïæïèæåþò åíåî-ãòï. èïãîïè ïìåâå èòñâïîì ïþóäïûòì, ïæîåóäò òëìåäò-ïíòì, ûèåþò øåíãåäïòåþòì ôòäèåþò. æòïõïú, ÷âåí æòæå-þóäò êòíë ãâáëíæï.

– àáâåíì ìïðîëæòóìåîë êëèðïíòïì åùëæåþï

Strada („ãçï“), åì ãâïõìåíåþì ôåäòíòì ìïõåäãïí-

àáèóä ôòäèì.

– îïìïêâòîâåäòï, ÷åèàâòì ûïäçå ïõäëþåäòï ôåäò-íòì ìüòäò.

– èïãîïè àáâåíò àâïäàïõåæâï ìïèñïîëìò óôîë

èêïúîòï æï ìïìëùïîêâåàòäò, âòæîå òüïäòåäò êäï-

ìòêëìòìï.

– åì ÷åèò ðòîïæò úõëâîåþòìåóäò ãïèëúæòäåþòà

ïòõìíåþï. ðïîòçòì ìâåþåæíòåî-þóîýóïçòóä èå-16

óþïíøò îëè æïâþïæåþóäòñïâò, åãåþ ìõâïíïòîò êòíë ãï-

æïèåéë. èïãîïè ÷åèò ñîèëþòìæîëòíæåä ìïáïîàâåäë-

øò, 1990-òïíò ùäåþòì æïèæåãì, þïüëíëþæï àïâþîóæïõ-

âåâï àïâòìóôäåþòìãïí æï ìïøòíåäò áïëìò. èïèï÷åèòì

àïëþïì óôîë ãïóèïîàäï, àïâòìò úõëâîåþòì îïéïú

íïùòäò ãïïüïîåì íëîèïäóî ðòîëþåþøò, èïà ¸áëíæïà,

îëãëîú ïî óíæï èëâåêòæëà, èêïôòë ëîòåíüòîåþò.

÷âåí êò ïîïôåîò ïî ãâáëíòï. àþòäòìøò ãïæïâòüïíå ìï-

èëáïäïáë ëèò, ìïáèòì ãïî÷åâïíò þïíæòüóî êäïíåþì

øëîòì, ìòéïüïêå, øòèøòäò. ãïâòãå, àó îïì íòøíïâì óô-

äåþï ûäòåîòìï. îëè ãïæïî÷åíòäòñïâò, óíæï ãåþîûë-

äï. òïîïéò òñë ÷âåíò ñëâåäæéòóîò úõëâîåþòì ãïíóñ-

îåäò íïùòäò æï ñâåäãïí ìóôåâæï ìòêâæòäò.

– óïõäëåì õïíøò øåæãåþï „13“-òì ðîåèòåîï îó-

ìåàøò, ôòäèò øåüïíòäòï êòåâòì ôåìüòâïä „èëäë-

æëìüòì“ êëíêóîìøò. îïì åüñëæòà èïñóîåþåäì, àó-

êò åêîïíçå ôòäèòì ãïøâåþïèæå æïîþïçøò ïéèë÷íæå-

þëæòà?

– ÷åèì èïãòâîïæ ôòäèèï óíæï òäïðïîïêëì. èïãîïèïõäïíæåä ìòüóïúòïøò âòüñëæò, îëè îóìåàìï æï ìï-áïîàâåäëì øëîòì ñëâåäàâòì ïîìåþëþæï òíüåíìòóîòêóäüóîóäò èòèëúâäï, îï-ìïú, ïîìåþòàïæ, ðëäòüòêïïîïìëæåì óøäòæï õåäì. æïèå âàâäò, îëè ìùëîåæ ïèïøòïõåäëâïíàï æïíòøíóäåþï –æïòúâïí îåïäóîò êóäüó-îóäò ôïìåóäëþïíò, ãïóô-îàõòäæíåí ìïåîàë ¸óèïíò-üïîóä ìòâîúåì. æï èå þåæíò-åîò âïî, îëè ÷åèò ôòäèò ãï-èëæòì åêîïíçå îóìåàìï æïóêîïòíïøò. ÷âåíò ëîò êóä-üóîï õëè åîàïæ òîöåþëæïõïíãîûäòâò æîëòì èïíûòäçå,åì òñë èøâåíòåîò àïíïèøîëè-

äëþï. êóäüóîï ïî èòåêóàâíåþï îåäòãòïì, êóäüóîïïî èòåêóàâíåþï ìïõåäèùòôëì. ÷åèò ïçîòà, êòíëì ûäòå-îåþï òìïï, îëè øåóûäòï ãïæïïæãòäæåì åîàò áâåñíòæïíèåëîåøò æï ãïæïòüïíëì ïæïèòïíóîò ôïìåóäëþïíò. åìèòìò ïèëúïíïú ïîòì. èïèï÷åèòì ôòäèåþò ãïæòëæï „åìåí-ãåì“ ìòâîúåøò æï èïõìåíæåþï òì æîë, îëæåìïú èïìàïíåîàïæ âåìùîåþëæò ìïôåìüòâïäë ãïìòíöâåþì. åì òñëåîàòïíò ìïèñïîë êòíëìò, ìïæïú ïî ïîìåþëþæï åîëâíó-äò ãïíìõâïâåþïíò. òá òñâíåí áïîàâåäåþò, ïçåîþïòöïíå-äåþò, ìëèõåþò, îóìåþò æï üïöòêåþò. ÷âåí ñâåäïì ãâïåî-àòïíåþæï ûïäï êòíëìò. èòíæï îëè æïþîóíæåì åì õòþäò– ïè ìòüñâòì ìïóêåàåìë èíòøâíåäëþòà.

– æï àáâåí êò ïî ãò÷íæåþïà æïþîóíåþòì ìóîâòäò?

– ïî âòúò. èïãîïè ÷åèàâòì ûïäçå èíòøâíåäëâïíòòñë, îëè èëèæåâíë ôòäèò ãïæïèåéë ìïáïîàâåäëøò æïèå èëâïõåîõå ðîëæòóìåîàï æïàïíõèåþï ïè ãïæïéåþï-çå. ÷åèò èåëîå ôòäèò, îëèåäìïú öåîöåîëþòà ðòîë-þòàïæ ¸áâòï „àïîöòèïíò“, ïõäï èëíüïýòì ìüïæòïøòï.

– àáâåí òãò ùïèëòùñåà „13“-òì ùïîèïüåþòì üïä-

éïçå?

– ïîï, ÷âåí èòìò ãïæïéåþï æïâòùñåà ôòäè „13“-òì åê-îïíçå ãïèëìâäïèæå æï ìïøòíäïæ ãïîàóäæï ôóäòìøëâíï. èå æï èïèï÷åèò åîàïæ âòéåþæòà: ìïåîàëæ, åìðîëåáüò ÷ïâòôòáîå èõëäëæ òèòìàâòì, îëè èïèïìêâäïâ ãïæïåéë ôòäèò. àåòèóîïç þïþäóïíòì ìúåíïîò:àïâãïæïìïâïäò ôîïíãåþòìï, îëèäåþòú èëõâæåþòïí ìï-áïîàâåäëøò æï ãïæïåñîåþòïí ûïäçå èëóäëæíåä ìò-üóïúòåþì.

æëìòå: ãåäï þïþäóïíò – úõëâîëþì ðïîòçøò, 27 ùäò-

ìïï. øâòäòï áïîàâåäò êòíëîåýòìëîòì àåòèóîïç þïþ-

äóïíòìï, îëèåäèïú åðëáòì æïìïìîóäì ãïæïòéë äå-

ãåíæïîóäò ôòäèò „óûòíïîàï èçå“ (èòåíòÿï „âåîúõäòì

æïàâò“ þåîäòíøò, 1993 ùåäì). óèúîëìò þïþäóïíòì

àîòäåîèï „13“ óêâå èëïìùîë èëåõâåÿï „èëèïâäòì äë-

èò“ (ðîòçò ìïóêåàåìë æåþòóüòìïàâòì) âåíåúòòì ôåìüò-

âïäçå, 2005 ùåäì; ãîïí-ðîò ìïóêåàåìë óúõëóîò ôòä-

èòìïàâòì ïèåîòêóäò æïèëóêòæåþåäò êòíëì ôåìüòâïä-

çå ìïíæåíìøò 2006 ùåäì; êïíøò êò æïïìïõåäåì îëãëîú

åîà-åîàò – èìëôäòë êëèåîúòóäò ãïáòîïâåþòìïàâòì

øâòæò ñâåäïçå ðåîìðåáüòóäò ôîïíãóäò ìóîïàòæïí.„äå èëíæòì“ èòèëèõòäâåäò øïâ-àåàî ôòäèì „13“-

ì óæïîåþì îóìóäò èóíöò êò-íëì øåæåâîåþì, õëäë ïâüë-îòüåüóäò ïèåîòêóäò êòíë-ãïçåàòì („âåîïòåüò“) êîòüò-êëìò òõìåíåþì üïîïíüòíëìïæîåóä íïèóøåâîåþì æï ïè-üêòúåþì: þïþäóïíòì üïäïí-üò òèæåíïæ àâïäìï÷òíëï,îëè ñâåäï êòíëèïíò èëóà-èåíäïæ æïåäëæåþï èòìò ïõï-äò áèíòäåþòì ãïèëìâäïì åê-îïíçå.

„íëâëå îóìêëå ìäëâë“,

18.10.06


33

øïþïàì, 11 íëåèþåîìïéèëìïâäóî êïôåøò „áïîïâïíò“

ãïòèïîàåþï

ãòëîãò äëþýïíòûòì

ðëåçòòì ìïéïèë

æïìïùñòìò 18 ìïïàçåôóîúåäïûòì 10

ÅÌÅÒÌÜÒÊÏ

dmitri mereJkovski

suli da xorci

xelovnebaSi

egreT wodebul „esTetTa“ warmodgena mSveniere-

baze, maTi mrwamsi „xelovneba xelovnebisaTvis“, Se-

saZloa, marTebuli iyos, magram, Cemi azriT, metisme-

tad urcxvia. mSvenierebas uyvars, roca mas umzeren,

magram ar uyvars, roca masze miuTiTeben. vimeoreb:

mSveniereba morcxvia; mgoni, qveynad araferia masze

ufro morcxvi. SeiZleba asec vTqvaT: mSveniereba

RvTis simorcxvea, romelic man sagnebsa da movle-

nebs gadaafara.

garda amisa, mSvenierebaze esTetTa warmodgenas

aklia raRac sidiade, siamaye. mSvenierebas uyvars,

roca mas emsaxurebian, magram Tavadac uyvars msaxu-

reba. udidesi xelovanni zogjer aiZuleben mSvenie-

rebas, emsaxuros raRac umaRless, msxverplad swira-

ven mas am umaRless, radganac ician, rom swored sam-

sxverplo najaxqveSaa mSveniereba yvelaçe metad mim-

zidveli, msgavsad sakuTari mamis, agamemnonis mier

msxverplad Sewiruli ifigeniasi. marTalia, ukanas-

knel wuTSi RmerTebi, ufro xSirad, ifigenias msgav-

sad, ixsnian mas, gadaiyvanen miuwvdomel napirebze,

sadac saukunod Seikedleben da iSvileben.

tragedia – elinuri sulis yvelaze srulyofili

qmnileba, romelmac yvelaze Rrmad da naTlad arek-

la es suli, religiuri ritualis saidumloebidan

iSva da Tavisi ganviTarebis manZilze SeinarCuna kav-

Siri religiasTan ise, rom tragikuli moqmedeba sa-

naxevrod mudam RvTismsaxurebad rCeboda, Teatri –

sanaxevrod taZrad. mTeli berZnuli xelovnebac Ta-

visi gafurCqvnis Jams swored aseve msaxurebda reli-

gias. mxolod ufro tlanq da zedapirul romaul

kulturasTan Sexebam gauwyvita berZnul xelovnebas

religiasTan kavSiri. mxolod maSinRa, roca daiwyes

RmerTebis Segroveba panTeonebSi, museionebsa da

qveynismðyrobel keisarTa sasaxleebSi, roca Rmer-

Tebi, ukve rom kargavdnen sicocxlis niSanwyals,

fufunebisa da gancxromis sagnebad daigules; rode-

sac amoiwura mSvenierebis gamocxadebani, daiwyo

sityvebi mSvenieris Sesaxeb, daiwyo aleqsandriuli

„esTetizmi“, „xelovneba xelovnebisaTvis“, xelovne-

ba – rogorc religia. da es mrwamsi, unayofobidan

aRmocenebuli da unayofobisave mSobeli, moaswaveb-

da romis dacemas, gadagvarebas, „dekadanss“.

qristianuli katakomburi kedlis mxatvroba, Ta-

visi ususuri, magram ukve simboluri bavSvuri titi-

niT, kvlav suls Cahberavs xelovnebisa da religiis

Caklul erTobas, romelic am xnidan moyolebuli Za-

las ikrebs da xorcs isxams: pirveli miwisqveSa bazi-

likebidan, pirveli galileuri Tqmulebebidan ke-

Til mwyemsze, Sua saukuneebis taZarTa caSi awveril

koSkebamde, „wminda sanaxaobamde“ – misteriamde, ro-

melmac dabada Cveni drama.

italiurma aRorZinebam TiTqosda kvlav Cakla,

sinamdvileSi ki – gardasaxa es erToba. qristes saxe

leonardos „saidumlo serobaSi“ – es araa im qristes

saxe, visi nacvalic romis papia: sul erTia, romel

paps vigulisxmebT – georg hildebrands Tu aleqsan-

dre borjias; arc siqstes kapelas Werze gamosaxul

winaswarmetyvelebsa da sibilebs – Zveli aRTqmis am

patriarqebsa da diad dedebs, – aqvT raime saerTo

aRsrulebuli Tu samermiso axali aRTqmis kaToli-

cizmTan. aRorZinebis religiuli sulis es ori didi

matarebeli – leonardo da miqelanjelo – TavianT

Tanamedroveebze bevrad axlos arian CvenTan da,

ueWvelia, kidev ufro axlos iqnebian Cvens STamomav-

lebTan. orive maTganma gaaRrmava da gaamyara xelov-

nebis kavSiri religiasTan, – oRondac ara dRevan-

del, aramed samermiso religiasTan.

asea Tu ise, am oridan verc erTi ver Tavsdeba

„TviTkmari xelovnebis“ farglebSi, arc erTi ar aris

mxolod xelovani. miqelanjelo – moqandake da fer-

mweri – ferweraSic ki moqandaked rCeba. is wm. petres

taZrisa da florenciis cixe-galavnis amgebia, vito-

ria kolonas sayvareli, poeti, mecnieri, moazrovne,

winaswarmetyveli. magram leonardos gverdiT TviT

es bumberazic ki mcired gveCveneba. leonardos

mxatvruli Semoqmedeba da auarebeli samecniero Ca-

nawerebi mxolod bundovan warmodgenas gviqmnis mis

geniaze da jerac Seuswavlelia, radgan dRemde ver

moiZebna meore ïìåàòâå yovlismomcveli gonebis pat-

roni. me mgoni, masaviT aravis wahyolia saiqioSi ada-

mianur arsebaSi moqceul zeadamianur ZalTa amdeni

amouxsneli saidumloeba.

rafaelma, gegoneba am ukidegano memkvidreobas

SeuSindao, mxolod misi umciresi da umartivesi na-

wili Seisisxlxorca. man warmoudgenlad Seaviwrova

da SeamWidrova sakuTari xedvis are: mxolod da mxo-

lod SesaZlebelsRa eswrafvoda, samagierod miaRwia

kidec mas; surda mxolod xelovani gamxdariyo da

gaxda kidevac xelovani ufro srulyofili gagebiT,

vidre leonardo da moqelanjeloa. magram, amasTana-

ve, swored rafaelSi, franCias sityviT, am „iRblian

biWunaSi“ – „fortunato garzon“, – ganxorcielda

aRorZinebis didi msoflio-istoriuli uReltexi-

lis gadalaxva, – dasrulda aRmarTi da daiwyo daR-

masvla. swored rafaelma gaxada SesaZlebeli iseTi

„esTetis“ – Cveni maZRari da gacveTili Tanamedrove

esTetizmis iseTi winamorbedis – gamoCena, rogoric

pietro aretinoa, leonardo rom verc ki SeniSna, mi-

qelanjelo masxrad aigdo, ticiani ki gaaRmerTa, ro-

gorc damamkvidrebeli „sufTa mSvenierebisa“, anu im

xelovnebisa, romelic religias ki ar emsaxureba,

aramed Tavadaa religia – erTaderTi pozitiuri,

epikureuli, uRmerTo gancxromis religia: „xelov-

neba xelovnebisaTvis“.


34

ÅÌÅÒÌÜÒÊÏ

lev tolstoisa da dostoevskis aqvT ori Tvise-

ba, romelic maT yovelgvari „aRorZinebis“ diad su-

lisCamdgmelTa gverdiT ayenebs.

jer erTi is, rom orives Semoqmedeba religias

ukavSirdeba, oRond ara dRevandel, aramed jeraú

aRusrulebel, samomavlo religias. rac Seexeba meo-

res: maTi Semoqmedeba aseve ver eteva TviTkmar reli-

giad aRiarebuli xelovnebis CarCoebSi, is bunebri-

vad da uneburadac ki scildeba da aRemateba am Car-

Coebs.

lev tolstois sisuste da Secdoma is rodia,

rom cdilobda, gamxdariyo ufro meti, vidre xe-

lovani, aramed is, rom swo-

red maSin, roca amas cdi-

lobda, xSirad xelovanze

naklebi iyo. imaSi ki ar Sec-

da, Semoqmedeba RvTismsaxu-

rebad rom aqcia, aramed ima-

Si, rom xSirad ara sakuTars,

aramed sxvis RmerTs msaxu-

rebda. da mainc, tolstois

figuraSi ukve SeigrZnoba

realuri, Tumc jer ganuxor-

cielebeli SesaZlebloba

sufTa xelovnebaze bevrad

ufro Rrma, religiuri Wvre-

tisa da qmedebisa. iqneb swo-

red es uwyveti Sinagani

brZola da tkivili, mxolod

mwerlis, mxolod xelovanis

xvedriT es mousvenari dauk-

mayofilebloba, geniosis es

arnaxuli TviTuaryofa da

TviTmkvleloba uqmnis lev

tolstois mis WeSmarit tra-

gikul didebas? mxolod su-

rvili, mxolod swrafva WeS-

maritisaken xom ukve didebis

niSania; Tavdapirvelad vi-

Rac unda mxolod eswrafos,

raTa SemdgomSi sxvam ukve

srulhyos kidec.

rac Seexeba dostoevskis,

mgoni, ukve savsebiT naTelia, rom misi Semoqmedeba

Tanabrad aRaSfoTebT „sufTa“ mSvenierebis mesve-

urT da maT mowinaaRmdegeà, – vinc mSvenierebaSi

kacobriobisaTvis margebel sikeTesa da saTnoebas

moelis: maTTvis dostoevski mudam darCeba „sastik

geniad“. is aramxolod sakuTar TavSi daatarebda,

aramed mniSvnelovan wilad ganaxorciela kidec

Cveni drois erT-erTi diadi religiuri SesaZleb-

loba, – lev tolstois rom hqonda, is ara, magram

aranakleb mniSvnelovani; is aramxolod eswrafoda

yofiliyo, aramed iyo kidec axali religiis gan-

mcxadebeli (Tumca, SesaZloa, mainc im donemde ve-

ra, rogorc amas eswrafoda), – is WeSmaritad winas-

warmetyveli iyo.

ioli gasagebia erT-erTi RvTismosavi papis SeS-

foTeba siqstes kapelas Werze gamosaxuli uricxvi

SiSveli sxeulis danaxvisas. papi ver Caswvda imas,

rom es wminda, sulieri sxeulebia, an, yovel SemTxve-

vaSi, rom es ase iyo Cafiqrebuli. mas, SesaZloa, igi-

ve gancda daeufla, rac Tavad andreis gauCnda smo-

lenskis gzaze, WuWyian tbaSi mobaíïâe, uamravi mo-

fuTfuTe Siøveli sxeulis danaxvaze, – es iyo Zrwo-

la da zizRi adamianis sxeulis, „adamianis xorcis“

winaSe.

marTlac, swored aq, siqstes kapelaSi, miqelanje-

lom aseTi gambedaobiT pirvelad gaaSiSvla sxeuli,

pirvelad CamoaZro mas qris-

tianobis aTaswliani safar-

veli; Zvelebis Semdeg pir-

velma swored man Caixeda

xorcis ufskrulSi, am „Seuc-

nobel morevSi“, rogorc lev

tolstoi ambobs.

siqstes kapelas ZvelaR-

Tqmiseuli suraTebis garSe-

mo gamosaxul SiSvel Wabuk-

Ta, – TavdaviwyebiT, mTvra-

lebiviT mrokav am stiqiur

demonTa saxeebSi, da agreTve

moses òè saxeSi, San Pietro inVincoli-Si rom dgas, – am Semza-

rav, araadamianur saxeSi,

sxivàï íïúâäïæ rqebi rom ad-

gas da amiT kuros, satirs

rom emsgavseba, – maTSi pirve-

lad iRviZebs uxsovari da ma-

rad norCi ariuli fiqri

RvTaebrivis da mxecuris,

„RvTis qmnilebisa“ da RvTa-

ebrivi mxecis Serwymis Sesa-

xeb. – es sanaxevrod RmerTe-

bi, sanaxevrod mxecebi, vis-

Sic bunebrivi zebunebrivam-

dea ayvanili, goliaTuri

kunTebiT aRWurvili es arse-

bani, „mxolod saxe da sxeuli

rom mouCanT, suli ki TiTqos

mTlianad damaluli aqvT“, – metismetad sisxlsavse-

ni, xorciT daxunZlulni, TiTqos sisxlsa da xorcSi

gagudulni, cxoveluri sicocxlis orgiuli siWar-

biT damZimebulni, rogorc mediCis akldamis „dila“

da „Rame“, rogorc „skviTi tyveebi“ – TiTqos raRac

zmanebiT Seðyrobilni, udidesi ZalisxmeviT da mainc

amaod rom mieltvian fiqrs, sazriss, sulierebas,

cdiloben Tavi daaRwion xorcs, qvas, nivTier sub-

stancias, romelSic momwyvdeulni arian. – SeuZlebe-

lia warmoidgino iseTi ram, maTze ufro Sors rom

iyos qristianobisagan da, amave dros, maTze ufro

metad rom mieltvodes qristianobas.

rogorc miqelanjelom Caixeda xorcis ufskrul-

Si, ise Caixeda leonardom sawinaaRmdego ufskrulSi


35

æèòüîò èåîåýêëâìêò

ÅÌÅÒÌÜÒÊÏ

– sulSi, is TiTqos swored im wertilidan gamovida,

romliskenac leonardo miemarTeboda.

leonardos yovel qmnilebas „sulieri sxeuli“

aqvs da es sxeuli isea gamWvirvalebul-gaTxelebu-

li, rom uneblieT geCveneba, TiTqos maTSi lampari-

viT danTebuli suli gareT atans da Sen mas xedav;

sxeuli TiTqos aRarc ki moCans: mas suli faravs:

„sakuTar sxeuls TiTqmis verc ki SeigrZnoben“. leo-

nardos karikaturebi adamianebsa da cxovelebze –

es satanuri simaxinjiT aRvsili saxeebi, – da meore-

ni – angelozuri mSvenebiT savseni, romlebSic, dos-

toevskis TqmiT, „miwieri idumaleba swvdeba var-

skvlavurs“, – oriveni sizmareul landebs waagvanan;

magram es maTematikuri sizustiTa da sicxadiT age-

buli landebia, xorcSesxmuli landebi, yvelaze

fantastikurni da, amave dros, yvelaze realurni.

„me iseTi realizmi miyvars, fantastikuramde rom

midiso,“ – ambobs dostoevski. vfiqrob, mas, leonar-

dos mìgavsad, amis Tqmis uflebac hqonda: „miyvars

fantastikuri, romelic realizmïmde midis“. orive-

saTvis fantastikuri zogjer realobis arss Sead-

gens. oriveni eZieben da pouloben kidec „nivTiers,

rogorc zmanebas sinamdvilisas“ da es – sinamdvilis

ukanasknel zRvarze. mona lizas Semoqmedic didi

„fsiqologi“ gaxlavT, „umaRlesi gagebiT realis-

ti“, ikvlevs adamianis sulis siRrmeebs, adamianis

sulze umowyalo, TiTqmis danaSaulebriv cdebs

atarebs. Tavis cdebSi is ukve Cveneul, Tanamedrove

mecnierul cnobismoyvareobas avlens, arafris wina-

Se ukan ar ixevs, geometriul sizustes winaswarmet-

yvelur naTelWvretasTan aerTianebs; misi yvelaze

mgznebare fiqri RmerTs ekuTvnis, – RvTaebrivi me-

qanikis upirveles Zravas, – Primo Motore. meqanika da

religia, mecniereba da siyvaruli, – es xom cecxli-

sa da yinulis qorwinebaa: „siyvaruli Semecnebis Svi-

lia“, – „rac ufro zustia mecniereba, miT ufro

mgznebarea sòyvaruli“, – pirvelma xom swored man

gamosaxa Tavis saidumlo serobaSi es axali diadi

tragedia: mxolod gulis ki ara, gonebis tragediac

romaa: dabadeba im borotisa, romelmac adamianSi

RmerTi mokla, – amas vxedavT swored iudas vnebian,

„adamianur, metismetad adamianur“ saxesa da – mis sa-

pirispirod – uflis mSvid, zeadamianur xatebaSi.

gana vinme leonardoze metad miuaxlovda im pirvel

idumal gamocxadebas sityvisa, romelic iqca xor-

cad, – Ze RmerTis sufevasTan? gana mas, vinc Seqmna

qristes saxe saidumlo serobaze, sul erTi nabiji

ar aSorebs xorcSesxmuli sityvis meore gamocxade-

bisagan – suliwmidis sufevisagan? magram leonar-

dos ar gadaudgams es nabiji: aRar dausrulebia

qristes saxe Maria delle Grazie-s kedelze. leonar-

dos ocneba, „Seesxa xorci ukve sabolood, Seuqceva-

dad“, ocnebadve darCa. da, miuxedavad Tavisi siyva-

rulisa evklides Teoremebisadmi, „miwieri realiz-

misadmi“, man TiTqmis ukvalod, usisxlxorco landi-

viT gamoiara Tavisi amqveyniuri gza, – mdumare ba-

giT, Seburuli piri-saxiT.

leonardos ukidures sulierebaSi, yovelives

ukiduresad ganatifebul, gamZafrebul gacnobiere-

baSi Tavs iCens arsebiTad igive avadmyofuri, wyveti-

li, umwifari arsi, rogorc miqelanjelos xorciel,

pirvelqmnil, stiqiur-cxovelur ukideresobaSi, –

„aboboqrebul qaosSi“.

ai, esaa aRorZinebis ori RmerTi Tu ori demoni, –

esaa maTi maradi Widili da maradi Tanxmoba.

[...]

rafaelma aramcTu ver Seariga, aramed, mgoni,

verc ki SeniSna ori ukiduresobis es Widili. erTa-

derTi, rac man SeZlo, esaa: am or qimeras nestrebi

daublagva, eSvebi, klanWebi da frTebi daaWra, moar-

jula, Searbila da Seasusta orive iseTnairad, rom

bolosdabolos SeZlo maTi sakuTar TavSi gaerTia-

neba. magram es Serwyma, Serigeba Tu mxolod droebi-

Ti zavi metismetad ioli iyo, – mxolod garegnuli,

zedapiruli, metad usafrTxo da keTilgonivruli:

arc mwvadi ar dauwvams, arc Samfuri. swored es eSma-

kuri Tu qaluri damyoloba orTavesadmi – „qristia-

nobisadmi“ da „warmarTobisadmi“, iezekielis gamoc-

xadebisadmi da romis papis leon X-is xilvisadmi – es

Semparavi, alersiani moqniloba, romelsac „iRblia-

ni biWuna“ iCens (saubari rafaelisnair ase Tu ise ma-

inc Zlier da natif movlenaze rom ar gvqonoda, ma-

Sin sulac tlanq andazas moviSveliebdiT: „Ëàñêîâûé

òåëåíîê äâóõ ìàìîê ñîñåò“), gaxdeba momavalSi yove-

live TvalTmaqcuris, akademiurad-pirobiTis, gul-

civis, meSCanurad mdares, uRimRamosa da ugvanos sa-

windari. swored amgvari movlena iyo „seCentizmi“,

romelmac daRupa aRorZineba: mis gamo aRorZinebas

xeli moecara, is ver dasrulda da dResac moelis

Tavis srulmyofels.

am WidilisaTvis gverdis avla yovlad SeuZlebe-

li iyo.

am gaorebam Cvens droSic iCina Tavi da axali, mgo-

ni, jerarnaxuli ZaliT wardga evropuli kulturis

winaSe. is met-naklebad Cndeba yvelasTan, visSic iR-

viZebs aRorZineba, – goeTedan moyolebuli nicSem-

de. da yovlad SeuZlebelia, misiT ar aRbeWdiliyo

rusuli da msoflio aRorZinebis ori ukanaskneli

warmomadgenlis – lev tolstoisa da dostoevskis –

xvedri.

lev tolstoi adamianis sxeulis iseTive didi ga-

momsaxvelia sityviT, rogorc miqelanjelo – fersa

da marmariloSi. lev tolstoim pirvelma gabeda sxe-

ulis gaSiSvleba yoveli xelovnur-istoriuli samo-

sisagan; is kvlav Caufiqrda adamianSi RvTaebrivisa

da mxecuris ariul Serwymas – RmerT-mxecs. amasTana-

ve tolstois yvela qmnilebas Tavs dastrialebs „mxe-

cis“ winaSe semituri Zrwola, gaSiSvlebuli sxeulis,

xorcis zizRi. magram tolstoim, Tumc mxolod guma-

niT, mainc yvelaze adre igrZno is, rom uxorco siw-

mindis magier SesaZlebelia wminda xorci, usxeulo

sulis magier – sulieri sxeuli: imaze ufro wminda da

sulieric ki, vidre es xorcis gaRmerTebis elinur

xanaSi, praqsitelisa da fidiasis dros SeiZleboda.


36

ÅÌÅÒÌÜÒÊÏ

rogorc tolstoim – sxeulis ufskrulSi, ise Ca-

ixeda dostoevskim sulis ufskrulSi da gviCvena,

rom zena ufskruli absoluturad tolfasia qvenasi,

rom adamianis cnobierebis safexurebs, adamianis

fiqrebs erTurTisagan zogjer iseTive „morevi“

hyofs, rogorc Canasaxs – aryofnisagan. dostoevski

Seerkina aranakleb did Zrwolas, vidre Zrwolaì

xorcis winaSe – es iyo sulis, zedmetad gamZafrebu-

li cnobierebis (romelic, misi sityvebiT, ukve „sne-

ulebaa“), yovelive aramaterialuris, ganyenebulis,

bundovanis SiSi. adamianebi xom SiSiT, – an iqneb ime-

diTac – moelodnen imas, rom odesme goneba gulis

wyaros amoaSrobda, rom cnobiereba moklavda

grZnobas, rom misi ulmobeli Suqi bolomde Caswvde-

boda, fskeramæe gaanaTebda aracnobieris yvela sai-

dumlos. aRarsad darCeboda is bindi, rwmenisTvis

romaa aucilebeli. xolo dostoevskim ki dagvanaxa

is, rom Cven vcdebodiT, rom Cveni cnobiereba hgavs

Rameuli cisaken aRmarTul uZlieresi sinaTlis

sxivs: manam cas miwis burusi da Rrublebi faravda,

sxivi maTze Cerdeboda da gveCveneboda, rom es zecis

fskeria, romlis iqiTac cnobier sxivs gza aRara

aqvs; magram, ai, Rrublebi gaifanta, gamoCnda gadaw-

mendili, wyvdiadiT moculi cargvali da maT, vinc

warmarTavda sxivs, ixiles: rac ufro Zlieri da

grZelia sxivi, miT ufro Rrma da uZiroa zecis

wyvdiadi. dostoevski erT-erTi pirveli iyo, vinc sa-

bolood mixvda: gonebasa da guls Soris Tanxmoba Se-

saZlebelia da mxolod uRrmesi mecnieruli wvdoma

aniWebs adamians uRrmes religiur gancdas.

esaa rusuli aRorZinebis ori RmerTi Tu ori de-

moni, – xorcis naTelmWvreteli lev tolstoi da su-

lis naTelmWvreteli dostoevski, – esaa maTi maradi

Widili da maradi Tanxmoba. erTi xorcis gasuliere-

bisaken iRvwis, meore – sulis xorcSesxmisaken. da

swored is, rom orni arian, rom erTad arian (Tumca

jer Tavadac ver gaugiaT, rom erTad arian da uer-

TmaneTod yofna ar ZaluZT) – esaa swored Cveni uka-

naskneli da udidesi sasoeba.

rafaeli – italiuri aRorZinebis ori polusis ma-

erTebeli Tu mxolod msurveli amgvari SeerTebisa,

fexdafex mihyveboda leonardosa da miqelanjelos.

sruliad ukumimarTuli samwevrianoba gvaqvs rusul

aRorZinebaSi: Cveni rafaeli – puSkini – win uZRvis lev

üolstoisa da dostoevskis, romelTac Segnebulad

gahyves da gaaRrmaves is, rac puSkinSi stiqiurad da ga-

uazreblad gaerTianda. Tuki xorcis religiuri Wvre-

ta tolstoisTan rusuli kulturis Tezisia, sulis re-

ligiuri Wvreta dostoevskisTan – antiTezisi, maSin,

dialeqtikis kanonis Tanaxmad, unda davaskvnaT rusuli

(Tavisi mniSvnelobiT – msoflio) sinTezis garduvalo-

bac. es unda iyos polusTa saboloo simboluri urTi-

erTSerwyma, harmonia, – ufro diadi, vidre puSkinisa,

radganac is ufro Rrma da gacnobierebuli iqneba.

SeZlebs ki es meore, Cveneuli aRorZineba, Seari-

gos mxareebi da Sewyvitos es Widili, – SeZlos is,

rac ver SeZlo pirvelma aRorZinebam?

rusuli kulturis momavalze fiqrisas SeuZlebe-

lia ar gavixsenoT misi awmyo. hoda, ai, aq iwyeba swo-

red Cveni eWvebica da Cveni Tavmdablobac.

rogor SeiZleba Tvali avaridoT imas, rom es aw-

myo ubralod damafiqrebeli ki ara, – aSkarad uime-

doa? Znelad Tu davijerebT, rom Tanamedrove ru-

suli kultura swored isaa, saukunenaxevris manZil-

ze rom uboZa msoflios ori iseTi movlena, rogorc

petre I da puSkini, Semdgom saukunenaxevarSi ki – lev

tolstoi da dostoevski. Znelad Tu virwmunebT,

rom ukanaskneli meoTxedi saukunis manZilze – e. i.

lamis jer kidev axlandeli Taobis Tvalwin – ru-

seTSi Seiqmna Tanamedrove evropuli literaturis

ori udidesi nawarmoebi – „ana karenina“ da „Zmebi ka-

ramazovebi“. rusuli sulis mier miRweuli am ori

mwvervalis Semdeg – ra uecari vardnaa, RmerTo Ce-

mo, ramxela dacema! sadaa Segnebuli kulturul-is-

toriuli memkvidreoba, sadaa cocxali, sisxlismie-

ri kavSiri guSindelsa da dRevandels Soris? nuTu

es marTlac Cveni guSindeli dRea?! marTlac Cveni

winaparni arian isini? Cven maT Cvenianebad vcnobT,

magram isini gvcnobdnen ki aseTebs, rogorebic varT

dRes, TavianT STamomavlebad da metic: TavianT mem-

kvidreebad? xom ar ityodnen uars aseT „pativze“?

iqneb aseTi winaparni CvenTvis gamarTleba ki ara –

sasjelia? ruseTs SeuZlia iamayos Tavisi geniose-

biT, magram gana es geniosebic iamayebdnen TavianTi

ruseTiT, – iseTiT, rogorsac Cveni saxiT ixilav-

dnen dRes?

axali rusuli sulierebis yovel movlenas –

Tugind gadagvarebul-gavelurebul, uimedod moZ-

velebul slavianofilobas da Tugind marqsizms

(dostoevskis TqmiT, „mzis gulze monebivre lekve-

bis am Wyvitins“) – daRad atyvia filosofiuri da re-

ligiuri ususuroba da unayofoba, romelic arc ru-

sulia da arc evropuli, – es mxolod da mxolod pe-

terburãuli, smerdiakoviseuli simdablea: xalxis

cocxali sulieri fesvebisagan usasrulo daSoreba,

raRac mistikuri acdena. diax, sasowarkveTilebis

safuZveli marTlac rom gvaqvs.

zogjer meCveneba, TiTqos is, rac dRes xdeba Ta-

namedrove rusul kulturaSi, Zalze waagavs peter-

burgSi Sua zamTarSi uecrad dawyebul leRmasa da

TovlWyaps, rodesac yovelive, rac aqamde, marTalia,

mkvdari da gayinuli, magram, yovel SemTxvevaSi, mya-

ri da sufTa mainc iyo, uecrad dnobas, moSvebas, mo-

dondlovebasa da atalaxebas iwyebs. da kidev kacma

ar icis, marTlac gazafxulis momaswavebelia es dno-

ba Tu ise, ubralod, droebòTi peterburãuli Wyapia,

sruliad udroo dros rom SeiZleba daiwyos, sakma-

risia, zRvidan myralma dasavleTis qarma dauberos,

am yvelafers ki male axali, kidev ufro mkacri gam-

yinvareba mohyveba.

– ra ufleba gvaqvs vilaparakoT rusul aRorZi-

nebaze maSin, roca Cveni kulturuli fenebi evropis

qveynebisaTvis jer arnaxul dacemas ganicdian?! ra

ufleba gvaqvs Cven, mSier-mwyurval glaxakebs (Tumc


37

ÅÌÅÒÌÜÒÊÏ

kacma rom Tqvas, TiTqos arc ganvicdiT sulier Sim-

Sils: zeda fenebSi mas xorcieli simaZRre axSobs,

qveda fenebSi – xorcieli SimSili), ra ufleba gvaqvs

dRes sulis msoflio nadimi viwinaswarèetyveloT?

da Tundac Sedges kidec es nadimi, sadaa Cveni rusu-

li saqorwino samoseli, masze daswrebis uflebas

rom mogvipovebs?

vin icis, iqneb marTlac meti Tavmdabloba

gvmarTebs? iqneb jobdes, bolomde gamovfxiz-

ldeT, gavfantoT fuWi zmaneba da sxva TvaliT Sev-

xedoT rusuli sulis msoflio mniSvnelobis vi-

Tomda garduvalobas, – imas, rac sul cota xnis win

dostoevskim iwinaswarmetyvela: davinaxoT masSi

mxolod „sakraluri sneulebis“ Sedegi – an iqneb

sulac srulebiT Cveulebrivi avadmyofis bodva,

axirebuli patriotizmis veluri gamovlena. Tuki

odesme rusul suls marTlac SeiZleboda amgvari

ramis imedi hqonoda, dRes mas, mgoni, sworedac rom

ukan moxedva da imaze dafiqreba marTebs, Tu ra iyo

igi uwin da rad iqca dRes. an ki TviT winaswarmet-

yvels rom exila, Tu rogor sruldeba dRes misi wi-

naswarmetyveleba, kvlavac ityoda igi am Tavis sit-

yvas? magram, SesaZloa, mas, yovelives miuxedïvad,

mainc ar gaemeora misi erTi slavianofili megob-

ris mier odeséac warmoTqmuli sityva, – sityva im

kacisa, romelsac aseve, da òáíåþ óôîë didi gznebi-

Tac swamda ruseTis msoflio samomavlo mniSvne-

lobisa, Tumca is, mgoni, drodadro srulebiT kar-

gavda am Tavis rwmenas:

È âîò Ãîñïîäü íåóìîëèìî

Ìîþ Ðîññèþ îòñòðàíèò.

Tuki momavals awmyos prizmiT SevxedavT, kacma

rom Tqvas, marTlac...

SesaZloa, dResac arseboben iseTi rusi adamiane-

bi (o, cxadia, mxolod TiTo-orola kaci), usasrulo,

gaunelebeli wyurviliT rom mieltvian axal reli-

giur cnobierebas da gumaniT grZnoben, rom sadRac

aqve, lev tolstoisa da dostoevskis Soris, raRac

didi sòmbolos, didi Serwymis molodinSi davanebu-

la wyaro ankara – «ùñïîëò æïþåÿæóäò» – swamT, rom

bavSvis Zalac ki kmara am wyarosaTvis beWdis mosax-

snelad da maSin iquxebs macocxlebeli niaRvari,

mTel msoflios rom daarwyulebs. – magram am mwyur-

valT iseTi xrioki udabno aqvT gamovlili, ise dauZ-

lurebulan, bavSvis Zalac ki aRar SerCaT: maT isRa

rCebaT, micocdnen im adãilamde, sadac wyaro egule-

baT, Zirs gaerTxnåí, miwas yuri miadon, miayuradon

miuwvdomel miwisqveSa wyalTa rakraks da wyurviliT

daixocon.

an iqneb aq sxva xati, sxva niSani ufro gamogvad-

ges? – radgan Cven, dRevandelebs, xom es mogvisajes:

yru-munjebiviT, sityvebiT ki ara, niSnebiT vimetyve-

loT.

„jer arasodes, – ambobda dostoevsêi, – ar yofi-

la evropa ase aRvsili mtrobis elementebiT, ro-

gorc dRes, Cvens droSi. gegoneba, yovelive danaRmu-

liao, denTiT dajejgili, da mxolod pirvel naper-

wkalsRa elodeba“.

amave „naperwkals“ axsenebs lev tolstoic Tavis

TxzulebaSi „RvTis sasufeveli“, sadac laparakobs

im „xanZarze“, misi azriT, mTel evropul kulturas

rom mouéebs bolos. „is jer kidev iSviaTad Cans, mag-

ram es swored is alia, naperwkliT rom iwyeba da manam

ar SeCerdeba, vidre yovelives ar daferflavs. –

Zalze mcirediRa aklia saimisod, raTa daemxos sau-

kuneebiT damkvidrebuli Zalmosileba, ase didebu-

lad rom gveCveneboda“. – saqme iqamde mivida, rom Ta-

namedrove kultura „ukve Tavadve SeigrZnobs saku-

Tar ususurobasa da daucvelobas, xolo qristianu-

li suliskveTebis adamianebi, es-esaa rom gamoer-

kvnen Zil-buranidan, ukve àïâòïíàò Zalebis gaazre-

bas cdiloben. – cecxli movavline miwazeo, Tqva

qristem, da rarig msurs, ukve gaCaRdes igi. – da, ai,

es cecxli axla CaRdeba“, – ukve sakuTari sityvebiT

askvnis lev tolstoi.

am gamonaTqvamebSi oriveni – lev tolstoica da

dostoevskic – Tanamedrove dasavleTi evropis mxo-

lod garegnul, socialur da politikur ususuro-

baze msjeloben. magram Cven xom es wuTia naTlad da-

vinaxeT misi Sinagani ususurobac: „antiqriste“ nic-

Ses mosvla – es aramxolod didi da mravlismniSvne-

li, aramed damasrulebeli, ukiduresi movlena, – es

dasasrulis dasawyisia, es umaRlesi mwvervalia, es

ufskrulia. nicSesTana bumberazi kulturul-reli-

giuri Zalis patronmac ki ver Seariga evropuli

kulturis umTavresi winaaRmdegoba, ver gadaufrina

ufskruls. maS, viRaa masze frTaSesxmuli? vin mova

mis Semdeg? vin gabedavs?..

o, netav kvlavac SegveZlos rusuli kulturis pa-

suxismgebloba evropul kulturas gadavulocoT,

rogorc amas ukanaskneli ori saukunis manZilze Cav-

diodiT. netav im dros, roca imedi gvqonda, iq, evro-

paSi, viRac Cvens magier miiRebda gadawyvetilebas,

awon-dawonida yovelives, mogvaxsenebda Tavis sit-

yvas, – rom iqidan kvlavac dagvexmarebodnåí da dag-

vmoZRvravdnen. magram vai, rom dRiTidRe sul ufro

vrwmundebiT amaSi: axla iq Cvens gadasawyvets aRara-

vin gadawyvets, aRaravin mogvaSvelebs iqidan sit-

yvas, radganac mTeli saTqmeli iq ukve iTqva. Cven

martoni varT. patriotuli siamayisa da sixarulis

magier SiSiTa da usasoobiT agvavsebs is, rom swored

aseT sazarel dros davrCiT martoni, rom iqidan Sve-

las amaod veliT, rom dgeba Jami, rodesac Cven, usu-

surebs, gamogviwvdian peSvs da Sâelas SegvTxoven:

ho, ufro didi imediT Semogvxedaven iqidan, vidre

Cven odesme Segvixedavs dasavleTisTvis. Cvens sit-

yvas daelodebian, – sityvas Tu ara, yru-munjis ni-

Sans mainc.

„mTeli evropa danaRmulia, denTiT gajegili, da

mxolod pirvel naperwkalsRa eliso“, – ambobs dos-

toevski. „naperwklidan dakvesebuli cecxli ar ga-

Cerdeba, vidre yovelives ar gadaswvavso“, – ambobs


38

ÅÌÅÒÌÜÒÊÏ

ÏÍËÍÌÒ

lev tolstoi. es sityva naperwklis Sesaxeb, ase sa-

ocrad rom meordeba xorcis naTelmWvretelTanac

da sulis naTelmWvretelTanac, – iqneb swored esaa

Cveni rusuli sityva Tu niSani?

da vin icis, åãåþ, axali religiuri cnobierebis

matarebeli is erTimuWa xalxi (es – kulturul fe-

nebSi, Torem xalxis wiaRi CvenTvis jerac burusSi

rCeba), iqneb es TiTo-orola kaci iqces swored am-

gvar naperwklebad? denTs eSinia naperwklis, is Tavs

imSvidebs: es araferia, es mxolod erTi naperwkalia:

Cven uricxvni varT, Tanabarni, mcireni, ruxni, Cven

mas CavaxSobT, CavaqrobT, movklavT. – xolo naper-

wkals kidev ufro metad eSinia denTisa: mas yvela

mxridan mkvdari siCume da sibnele ertymis. ra azri

aqvs brZolas? sada aqvs mas imdeni Zala, maRla aswios

da daangrios denTis sawyobis es rkinis sartylebi

da qvis TaRebi? naperwkali ukve emzadeba sasikvdi-

lod. magram ai, TviT sasowarkveTileba badebs imeds

da am orTabrZolaze, atomTa Tu qimiur molekulaTa

uCinar moZraobazea damokidebuli yovelive: naper-

wklis sikvdili mxolod sikvdilad darCeba Tu axal,

sazarel sicocxled gardaiqmneba? afeTqebisaTvis

aucilebelia, rom naperwklis SigniT raRac umci-

resma da udidesma, raRac usustesma da uZlieresma

uTxras sakuTar Tavs“.

me Tu ara, maS vin?..

axali religiuri cnobierebis matarebel rus

adamianebs unda axsoâdeT, rom yoveli maTganis Sig-

niT ukanasknel uCinar – iqneb atomTa – moZraobazea

damokidebuli evropis bedòswera. unda axsoâdeT,

rom, ragind ususurad grZnobdnen Tavs, ragind sa-

marcxvinod moeCvenoT rusuli kulturis dacema, –

maT swored dRes ara aqvT ufleba, zurgi Seaqcion

petresa da puSkinis, lev tolstoisa da dostoevskis

danatëvars, radgan dRes es danatovari yvelaze me-

tad gvWirdeba ara mxolod Cven, aramed maT, visi mo-

valenic varT saukunod. Tuki dRes zurgs SevaqcevT

mas, maSin ukve samudamod davisjebiT, ukve saukuno

iqneba es ganaCeni:

È âîò Ãîñïîäü íåóìîëèìî

Ìîþ Ðîññèþ îòñòðàíèò.

gvaxsoâdes, rom, SesaZloa, dadges Jami sazRauri-

sa, rodesac pasuxs mogvTxoven da roca Cvens tvirTs

veRaravin Segvimsubuqebs. maSin mogviwevs warmov-

TqvaT es ukanaskneli, yvelaze saSineli, giJuri da ma-

inc garduvali sityva, erTaderTi gonivruli sityva:

Cven Tu ara, maS vin?..

rusulidan Targmna

Tamar kotrikaZem


39

åäãóöï àïâþåîòûå

ÏÒÎÅÂÒ ÒÂÅÎÒÏ

ÏÍÓ

ÖÅÍÜÄÈÅÍ ÌËÄËÈËÍ ÏØËÎÆÒÏÌ

ÚÕËÂÎÅÞÏ ÆÏ ØÅÕÅÆÓÄÅÞÏÍÒ

åäãóöï àïâþåîòûåè æïïìîóäï ðòêïîåì-

êóäò îëèïíò „ïòîåâò òâåîòï“ – úíëþòäò

àïéäòàòìï æï ïâïíüòóîòìüòì ìëäëèëí

ïøëîæòïì úõëâîåþòì áîëíòêïï. ïè ðòîëâíå-

þïè àïâòì æîëçå ãïòåäâï èòõåòä öïâïõòøâò-

äòì îëèïíøò „êâïÿò êâïÿïíüòîïûå“, îëèåäòú

ùïîèëãâòæãåþï ðòêïîåìêóäò àõçóäåþòì

êäïìòêóî íòèóøïæ. åäãóöï àïâþåîòûå úæò-

äëþì ïéïæãòíëì áïîàóä äòüåîïüóîïøòú

ãï÷åíòäò üîïæòúòï ïè ëîòãòíïäóîò ýïí-

îòìï. ìõâïàï øëîòì, æïäò ôïíöòêòûòì ùñï-

äëþòà, áïîàóä åíïçå ïîìåþëþì ðòêïîåì-

êóäò îëèïíòì àâïäìï÷òíë íòèóøòú – àëèïì

èïíòì „ôåäòáì êîóäòì àïâãïæïìïâïäò“.

„ïòîåâò òâåîòï“ ãïèëáâåñíæåþï ùäòì

æïèäåâì. èïíïèæå êò ÷âåíò ýóîíïäò øåèëã-

àïâïçåþà îïèæåíòèå àïâì ïè þòëãîïôòóäò

îëèïíòæïí.

ÐÎËÄËÃÒÌ ÈÏÃÒÅÎ

ãïäïêüòëíòì ðïäòíæîëèòï:

ïò îï èçòì ìòçèïîòï

ïòîåâò òâåîòï

ïò æîëøï ïøëîæòï

ïåîåþòì ìòþåîåï.

òáíåþ âòíèåì åì ìòüñâåþò ðïäòíæîëèòìïàâòì ìïãïí-ãåþëæ èëûòåþóäïæ èëå÷âåíëì – ùïéèï-óêóéèï åîàíï-òîïæ òêòàõåþï æï ïèòüëèïú èëòõèë ðëåüèïë, – ãïòôòá-îëì, èïãîïè ïîï ãâãëíòï, ïìå òñëì. àó àòàëåóä ìòü-ñâïì éîèïæ ÷ïâóêâòîæåþòà, èïìøò ãïèýéïâíåþóä ïçîìèëâòûòåþà, òèæîëòíæåä ïèþåþì ãïâòõìåíåþà, íïàåäòãïõæåþï, åì ìòüñâåþò ìóäïú ïîïï øåèàõâåâòà èëõèëþò-äò, èïàøò îïéïú ïçîòï ãïúõïæåþóäò. ïçîò êò òìïï,îëè òâåîòï èïîàäïú ïòîòï, ïòàáâòôï, ïòæéâòþï, ïøëî-æòïìï æï èòìò èåãëþîåþòì èåøâåëþòà àïâïæëþï, ïçíïó-îëþï ïæâòäïæ èòìïéùåâò ãïõæï. ïìåàïæ øååûäë áúåó-äòñë ñâåäïì, âòìïú ôóäò ¸áëíæï æï ìóîâòäò ãïï÷íæï,ìåíïêøò, çóãæòæøò ïí áóàïòìøò ÷ïìâäïú ïî æïÿòî-æåþëæï, ïæãòäçå èòóüïíæíåí.

àïâïæïçíïóîëþï, õïüëâíïæ îëè âàáâïà, åîòìõåîõåèïäò, áâåñíòìàâòì ¸ïåîò, æïþåîæï, ïìïêò æïåüñë,õèïì âåéïî òèïéäåþæï, áâåñïíïì âåéïî óâäòæï, ïøëî-æòïì ïçíïóîåþò þëãòíëþæíåí, îïú ìóîæïà, òèïì ïêå-àåþæíåí, ìïòàïú åùïæïà, òáòà ïþîóíåþæíåí ìïÿåì, íå-

ÏÍËÍÌÒ

þòìïåþî óøâåþæíåí éóçïì. åîàò ìòü-ñâòà, æïþåîåþóäò ¸ïåîò – ïìïêæïü-ñëþòäò àïâïæïçíïóîëþï âåéïîðïüîëíëþæï ìïèøëþäëì.

ïîïæï, åì èïîàäïú ìòçèïîòãïõäæïà, ùïîèëóæãåíåäò,úõïæøò ãïóïçîåþåäò, ó÷âåóäëæï óúíïóîò, âòíú ïæïèýïèòæïíáâåñïíïì ÿòîòìóôäëþæï, ïõäïõèïäò ÷ïåãë, þåæì æïíåþåþëæï,çïâò æïåæë ýïèàïí. ûâåäåþì ÷ïìûò-íåþëæïà, ïõäåþò, àïíïú ñïäþíò, òí-æëèåþæíåí èïàò ìïáèòì ãïãîûåäåþïì.èëêäåæ: ãïäïêüòëíòì åì ðïäòíæîëèòãïèëûïõòäòï ïøëîæòïìï æï èòìàï èìãïâ-ìàï ìïáèòïíëþòìï, òè àïéäòàóîò, ïâïíüòó-îòìüóäò çîïõâåþòìï, èïà îëè ùïèëòùñåì æï ïéïì-îóäåì êòæåú.

ïèòüëè âïèþëþà, ãïäïêüòëíì åì äåáìò ìóäïú ïîøåóàõçïâì øåèàõâåâòà, ìòüñâåþòì ùïéèï-óêóéèï ùï-êòàõâòì ìóîâòäòà, ðòîòáòà, îïéïú éîèï ïçîò ÷ïæëèïàøò, çåèëàíïõìåíåþ èëâäåíïàï ãïàâïäòìùòíåþòàïæâòäïæ ãïìïãåþò.

æï êòæåâ:1927 ùåäì øåàõçóä ìüîëôøò ðëåüèï ïøëîæòï òèòì

ãïèë ãïòõìåíï, ïòîåâò òâåîòïì òèòüëè æïóêïâøòîï, îëèþëäøåâòêàï þïüëíëþòì øåèæåã áâåñïíï ïîíïõóäïæ ïò-îòï. àïâïæïçíïóîëþòì, îëãëîú áâåñíòì ðïüîëíò êäï-ìòì, ôòçòêóîò ãïíïæãóîåþï æïòùñë, ìïóêåàåìë íïùòäòãïýäòüåì êòæåú. þóíåþîòâòï, ïøêïîïæ ïèòì àáèï øåóû-äåþåäò òñë, ïøëîæòï-òâåîòïì æïêïâøòîåþòà êò, èïî-àïäòï øåíòéþóäïæ, èïãîïè èïòíú òèõòäåþëæï ìïàáèå-äò. åîàò ìòüñâòà, òèæîëòíæåä þëäøåâòêàï èûâòíâï-îåþòì ýïèò ãïäïêüòëíì îïéïúíïòîïæ ïøëîæòïìæîë-òíæåä ìòüóïúòïì ïãëíåþæï.

òâåîòï ðòîóêó ïòîåâò îëè òñë èòõåòä öïâïõòøâòä-ìïú ïôòáîåþæï. ãïäïêüòëíòì ðïäòíæîëèì ïî ïõìåíåþì,èïãîïè ïè äåáìòì æïùåîòæïí îâï ùäòì øåèæåã óþòì ùòã-íïêøò ïìåàò ÷ïíïùåîò ãïóêåàåþòï:

„ïòîåâò òâåîòï (ðòîóêóéèï ùïòêòàõåà) îïéïú ìïøò-íåäò èòìüòóîò ïçîòï ïè ìòüñâåþøò“.

òâåîòï ùïéèï-óêóéèï ùïêòàõâòì øåèæåã ìïíåüïîë-

úïï æï øåèïøôëàåþåäòú. èïîàäïú æï, õøòîïæ ïîåó-

äò, ïäåùòäò áâåñíòì þåæòìùåîïï ãïèõåäòäò ïè ìòüñâòì

„èòìüòóî ïçîìï“ æï òæóèïä ìïôòáîïäøò.

„áïîàâåä õïäõì èþîûïíåþåäò ïéïî ¸ñïâì. àïâïæïç-

íïóîëþï èëêâæï, èòìò íïúâïäò êò öåî ïî ãï÷åíòäï“ –

æïò÷òâäåþì èòõåòä öïâïõòøâòäò òèïâå 1935 ùäòì ÷ïíï-

ùåîøò.

èþîûïíåþåäò æï ðïüîëíò ïæîåú øåèëäåëæï, âòãòí-

æïîåþì èëåìóîâïà ãïèõæïîòñâíåí àïâïæíò ïí ïçíïóîíò,

ìïõåäò æïåîáèòïà èõëäëæ, âïäçå ïî åôòáîïà, èåîå êò-

æåâ ìïåîàëæ ïéåãïâïà ìïõìåíåþåäò àïâïæïçíïóîàï.

îïéïúòà ¸ãïâæï, îïéïúòà ïî ¸ãïâæï, åì ëîò æîë-

åþï åîàèïíåàì.òáíåþ ìõâï ìõâïãâïîïæ ôòáîëþì, èïãîïè ãåíòïäóîò

ðëåüòì ïè äåáìòì ïèãâïîò ùïêòàõâï îëè øåòûäåþï, ïø-

êïîïï. ñâåäïôåîì îëè àïâò æïâï-íåþëà, áïîàóäò ìòüñâòì öïæëáïîì

ùïéèï-óêóéèï åîàíïòîïæ ùïìï-êòàõò ìòüñâåþòì èëûòåþï ïî ãïó-ÿòîæåþëæï, þóíåþîòâòï, èîïâ-äïæ ãïòõìåíåþæï, óúæòï êòæåú.ðëåüòì èòåîâå ãïæïõïçóä-æï-ùóíåþóä B âïîòïíüøò ïè äåáììêòæåâ åîàò ìüîëôò ïáâì æïèï-üåþóäò:

ïäòì æïâï ïâïæ ìòäï,

ïò îï æîë ëîæïîòï,

ëæíïâ òìå òìå âïíæë,

ïò îï èçòì ìòçèïîòï.

ïá ãïíìïêóàîåþòà åîàò ìüîòáëíòï ìïòíüåîå-ìë – ïò îï æîë ëîæïîòï (ïò îï æîë óíæï òñëì æï ïîïïò îïæ æîë, îëãëîú ãïäïêüòëíòì àõçóäåþïàï àëî-èåüüëèåóäòì èåëîå üëèøòï èòàòàåþóäò). èïîàäïú,ïøëîæòïìæîëòíæåäò æï èåîèòíæåäò úòì êïèïîïçåëîò æïîò ÿòïüëþæï – íïèæâòäò æï èïúæóîò, ôîàåþòåêâåúåþëæï ûâåäì, ÿåøèïîòü àïâïæïçíïóîàï æîëå-þïì, æãåþëæï ïøëîæòïì ïçí1ïóîàï, èåîå êòæåâ åîëâ-íåþæïøîåüòä þëäøåâòêàï ýïèò. ìõâï ìüîòáëíåþò (èå-ìïèå ìïåîàëæ ïîïï ðïäòíæîëèò) ïéïî ãïèëõïüïâì ðë-åüòì òè ïçîì, îòìàâòìïú øåàõçï åì äåáìò. ïèòüëè ãï-æïõïçï, æïüëâï èõëäëæ òìòíò, îëèäåþòú êëíêîåüó-äò øåõåæóäåþòì, ðëçòúòòì ãïèýéïâíåþòìïàâòì ÿòî-æåþëæï – ðëçòúòï êò, îëãëîú âàáâò, òì ãïõäæïà, îëèïøëîæòïìï æï èòì æïèáïøàï ùñïäëþòà àïâïæòì ïí ïçíï-óîòì üòüóäò ôïåüëíìï æï ìïõäçå ïæâòäïæ øåìïûåíòãïõæï – ùïéèïîàò òâåîòï óêóéèï æïüîòïäæï, ïáåæïíòâåîòï òáòæïí ïòîåâò-æ òáúï, ïò æîëøï – ïøëîæòïæ, èå-îå åì æîëú ìïíïüîåäïæ òáúï æï ï.ø.

ïæîå àïâïæëþòì, àóíæïú ïçíïóîëþòì èëðëâåþïì

æïèìïõóîåþï ÿòîæåþëæï, ïí þîûëäïøò óíæï ãïèëå÷òíï

àïâò, ïí êòæåâ èåôòì, àóíæïú èàïâîòì åîàãóäò ìïè-

ìïõóîòà ãïèëî÷åóäòñë ìõâïàïãïí, ïõäï ïîï, ãáëíæï

ôóäò, ãìóîæï àïâïæëþï ïí ïçíïóîëþï, ãïæïòõæòæò,

ãïõæåþëæò. åì ðîëúåìòú, ûâåäòì ïõïäàïí øåôïî-

æåþòà, ðïäòíæîëèòâòà øåþîóíåþóä-øåüîòïäåþóäò-

ñë ÷âåíæï ìïâïäïäëæ.

ãïâï îïèæåíòèå ùåäò æï êòæåâ óôîë ìïâïäïäëæ

øåüîòïäæåþï, íåüïîò òâåîòï óêóéèï ùïêòàõâòì åðò-

àåüì øåòìòìõäõëîúåþì òìåâ ÷âåíæï ìïóþåæóîëæ.

àòàáëì ïòîåâòì øòíïïîìò òâåîòòì àïíïèæåâòï.

èïîàäïú...

ïòæîëøïú ïøëîæòïï æï óúõë æï ñïäþò æîëøòì

õïíòåîò ôîòïäòú èë¸ñâåþëæï õëäèå ýïèòïíëþïì.

ãïäïêüòëíèï àïâòìò ìïàáèåäòì ãïìïèõåäïæ

ãïòõìåíï ìëäëèëí ïøëîæòï, èïãîïè âòí òñë òãò? îï ãï-

èëî÷åóäò íòÿò æï óíïîò ¸áëíæï, îëãëî ùïîòèïîàï

èòìò æï èòìæïîàï ìïþîïäæåþë ìïáèå, îïüëè ïçòæï

ôïîçå úòìôåîñïíùåäàï åîàèï íïùòäèï ïøëîæòï?!

àïéäòàò òñë àó îïòíæò?!

âòí òñë èïòíú?!.


40

ìëäëèëí ïøëîæòï

ÃÏÈËÕÈÏÓÎÅÞÏ


41

ÊÒÆÅÂ ÅÎÀÕÅÄ

ÙÈÒÍÆÏ ÍÒÍËÌ

ÏÉÌÏÌÎÓÄÇÅ

batono rostom!

upirvelesad gmadlobT, rom sazogadoebas fri-

ad saintereso Sinaarsisa da mSvenieri gaformebis

Jurnali SesTavazeT, romlis mimarT mkiTxvelTa in-

teresiú didia da molodiniú gulwrfeli.

axla Cemi saTqmelis Sesaxeb: JurnalSi `litera-

tura da xelovneba~ (¹9, 2006) daibeWda nikoloz niko-

loziSvilisa da ramaz Sengelias saintereso werili

„wminda ninos gardacvalebis mizezi~. orive avtors

kargad vicnob da maTi maRali profesiuli done we-

rilis Sinaarss, sakiTxTa dasabuTebas sarwmuno da-

majereblobas sZens. avtorebma Seadares `moqcevai

qarTlisai~-s Satberduli, WeliSuri redaqciebi

ufro Zvel (X s.-is I naxevari) sinuri versiis (sin-50)

xelnawers, ramac saSualeba miscaT wm. ninos gar-

dacvalebis mizezis Sesaxeb maT mier warmodgenili

versia misaRebi gaexadaT.

avtorebi – samedicino specifikidan gamomdina-

re – skrupulozuri SejerebiTa da gaazrebiT `ag-

roveben anamnezur cnobebs~ asakobriobis, avadobis

damaxasiaTebeli simptomebis, maTi klinikuri da

terminologiuri identurobis, sacxovrebeli adgi-

lis landSaftur - geografiuli da epidemiologiu-

ri situaciis maCveneblebis Sesaxeb da acxadeben:

`TiTqmis ueWvelad SegviZlia davaskvnaT, rom qar-

Tlis ganmanaTlebeli wm. nino unda dasneulebuli-

yo da gardacvliliyo ivrisa da alaznis xeobebis

arealSi gavrcelebuli seniT, malariiT, anu ro-

gorc mas `moqcevai qarTlisai~-s sinuri versia uwo-

debs `sicxisa da xurvebisagan~.

aseTi daskvnis mecnieruä-kvleviTi dasabuTeba,

vimeorebT, sworia da misaRebi. ufro metic, fanta-

ziasa da gabedulebas aRviri rom cota mivuSvaT, Se-

iZleba zogad terminSi `malaria~ misi erT-erTi yve-

laze mZime – tropikuli – forma moviazroT.

da ai, ratom:

qarTlis ganmanaTlebels, Satberduli versiiT,

qarTlSi ucxovria 15 weli, WeliSuriT – 51 weli.

ukanasknel versias avtorebi ar iziareben da Cvenc

nu gamovekidebiT, davyabuldeT wm. ninos qarTlad

yofnis 15 wlian vadas.

odiTganve aRèëìïâäåà saqarTvelos hipermalari-

ogenuli zona (alaznis, ivris regionebi) mosaxleobis

malariiT avadobis maRali, TiTqmis 80-100%-iT gamo-

irCeoda, sadac tropikuli formis malarias solidu-

ri adgili ekava, ris gamoc mravali daba–sofeli amow-

yda da gadaSenda. wm. nino mudmivad cxovrobs da dRi-

siTa Tu RamiT, Sina Tu

gareT, darsa Tu av-

darSi muxlCauxrelad

ganagrZobs RvTiTda-

locvil saganmanaT-

leblo moRvaweobas.

mióxedavad `daZabul

malariogenur situa-

ciaSi~ saqmianobisa,

etyoba mas ar uavad-

myofnia malariis Tun-

dac SedarebiT msubu-

qi, samdRiuri formi-

Tac ki, radgan am daa-

vadebisaTvis damaxasi-

aTebeli gamudmebuli

(yovel me-3 dRes) sic-

xe–xurvebiTi Seteve-

bi da dauZlureba sak-

mao xniT Camoacileb-

da saganmanaTleblo

moRvaweobas, rac, daujerebelia, SeumCneveli darCe-

noda JamTaaRmwerels, Tundac wm. ninos im xanad ukve

didi popularobis gamo. magram amgvari cnoba zemoT

moyvanil literaturul wyaroebSi ar Cans.

maSasadame, wm. ninos, qarTlSi yofnis 15 wlian va-

daSi, malariiT ar uavadmyofnia da ager 31 wlisam

`viTar moiwia queyanas kxoeTisasa, dabasa buds, das-

neulda sneulebiTa miT, romliTaca mocakuda~.

ise gamodis rom, wminda nino, bodbeSi mosvlisas

dasneulebula am avadobiT, rac zemoTmoyvanil mi-

zezàï gamo gasakviri ar iqneboda, magram gansxvave-

buli sinuri redaqciis Tanaxmad `wmindans mouRwe-

via daba bodisamde, sadac misi daavadeba sasikvdi-

lod gamwvavebula~.

ese igi, wm. nino sicxe-xurvebiT bodbeSi ki ar

dasneulebula, aramed ukve sneuls miuRwevia bod-

bemde da aq gamwvavebia `salmoba sasikudine~.

orive SemTxvevaSi gamodis, rom wm. ninosaTvis es

sneuleba pirveladia (warsulSi ar uavadmyofnia),

axalia (bodbeSi mosvlisas Tu mosvlamde daavadebu-

la, magram `mosvlamde daavadebaSi~ avadobis xan-

grZlivi periodiT qronikuli moavade ar Cans), daa-

vadeba klinikurad mZimed (gamudmebuli sicxe-xur-

veba) mimdinareobs da sikvdilic ar igvianebs. CamoT-

vlili simptomebi: avadobis mokle inkubaciuri pe-

riodi, mZime klinikuri mimdinareoba Tanmoyolebu-

li sikvdiliT, malariis tropikuli formisaTvis

aris damaxasiaTebeli.

dResac tropikuli formis malaria, miuxedavad

efeqturi medikamentebisa, didi sikvdilòïíobiT,

mokle inkubaciiT, mZime klinikuri mimdinareobiTa

da garTulebebiT (cerebruli koma) gamoirCeva ma-

lariis sxva formebisagan.

diax, mociqulTaswori wm. nino dasneulda da

aResrula malariiT (avtorebis versia Seumcdaria).

ÃÏÈËÕÈÏÓÎÅÞÏ

ÎÅÐËÎÜÏÝÒ

„ÈÅËÎÅÆ ÆÏÞÏÆÅÞÒÌ“

ÈÅËÎÅÆ

ÆÏÞÏÆÅÞÏ

ÔËÎÓÑ ÔÏÎËÕÇÏÆÒÌ

ÊÎÅÞÓÄÒÌ ÃÏÍÕÒÄÂÏ

me RameTa bolodan vsaubrob,

me sibnelis bolodan

da Ramis kididan vlaparakob.

Sin Tu mestumrebi,

saCuqrad, keTilo, lampa momitane

da erTi sarkmeli,

rom iqidan

xalxiT gadaWedil,

bednierebiT abrWyvialebul

quCas gadavxedo.

ïè æîïèïüóäò äåáìòà òõìíåþï òì ðëåüóîò êîåþó-äò, îëèäòì èåøâåëþòàïú ãïèë÷íæï áïîàóä ìòíïèæâò-äåøò XX ìïóêóíòì æòæò òîïíåäò ðëåüò áïäò. èêòàõâåäòìïçëãïæëåþï òè æéåì „÷âåíò èùåîäëþòì“ æïîþïçøò ïèó÷âåóäë, éîèïæ åáìðîåìòóä ðëåüóî õòäâåþàïíøåìïõâåæîïæ øåòêîòþï.

îëìüëè ÷õåòûå:

„ôëîóñ ôïîëõçïæòì, àïíïèåæîëâå òîïíåäò èùåî-

äòì, ðëåüóîò êîåþóäòì – „èåëîåæ æïþïæåþï“ – áïî-

àóä ìïèëìåäøò èëáúåâòà ãòëîãò äëþýïíòûåè êòæåâ

åîàõåä æïïèüêòúï àïâòìò èàïîãèíåäëþòàò õåäëâíå-

þï.

òîïíóäò ðëåçòï ûïäçå èîïâïäôåîëâïíòï, èïãîïè,

îëãëîú êîòüòêëìåþò ãâïîùèóíåþåí – îïèæåíïæïú èå

èïáâì ùïîèëæãåíï òîïíóä êîòüòêïçå – ëîò ðëåüò ãïí-

ìïçéâîïâì òîïíóä ðëåçòïì – òì ëîò õïçò, ëîò üåíæåí-

úòï, îëèåäàïú èïàò ðëåçòï áèíòì – ìë¸îïþ ìåôå¸îò æï

ôëîóñ ôïîëõçïæò.

ãòëîãòè èëãâúï øåìïûäåþäëþï ìë¸îïþ ìåôå¸îò

ùïãâåêòàõï áïîàóä åíïçå æï ïõäï óêâå ôïîëõçïæìïú

ãïâåúíëþòà. ïè àïîãèïíåþòì ìïøóïäåþòà ïîï èõëäëæ

âòúòà, îëè ïìåàò æòæò ðëåüåþò ¸ñïâà òîïíåäåþì, ïîï-

èåæ âãîûíëþà êòæåú. ïèòì õëîúøåìõèï ûïäòïí ûíåäòï,

èïãîïè èòóéùåâåäò ìóäïú ïî ïîòì. õøòîïæ ïèþëþåí, ðë-

åçòï ïî òàïîãèíåþï, ïèòüëè ìöëþì ãïæïòüïíë ðùêïîå-

æò, àïîãèíë ðîëçïæë. èïãîïè ïîìåþëþì àïîãèïíåþò

áïîàóä åíïçåú, îëèäåþòú ìïðòîòìðòîëì ãâòæïìüóîå-

þåí æï àâòàëí ãòëîãòì àïîãèïíåþòú ïèòì íòèóøòï, îëè

ðëåçòòì àïîãèíïú øåìïûäåþåäòï. àóíæïú ùäåþòì ùò-

íïà èòì èòåî àïîãèíòäò „ñïçïäåþò“ öïäïä-åæ-æòí îó-

èòìï, ìåôå¸îò, ïõäï ôïîëõçïæò – èõëäëæ ðëåüåþì ÷ï-

èëâàâäò ïèöåîïæ, àëîåè ðîëçïú ïîïíïêäåþ øàïèþåÿ-

æïëþòà ïáâì àïîãèíòäò.

êòæåâ åîàò ãïîåèëåþï: ùòãíò êóäüóîòì íïñëôòï æï

ôïîëõçïæòì åì êîåþóäò ïîï÷âåóäåþîòâïæ åõïèåþï øò-

íïïîìì. ãïîåêïíçå ïâüëîòì íïõïüòï ïéþåÿæòäò; æï, èë-

ãåõìåíåþïà, ãïîêâåóäò ôëíòú ìÿòîæåþï ñâåäï ùòãíì,

îïæãïíïú èïîüë ðëåçòòà âåî øåòãîûíëþ òè åðëáïì, ãï-

îåèëì, ìòíïèæâòäåì, ìïòàïú èòãòûéâòì ðîëôåìòóäò ùå-

îòäò, ïè êîåþóäòìïàâòì îëè æïóîàïâì ãòëîãò äëþýï-

íòûåì. ïáâå æòïäëãòï ðëåüàïí, æï ïè øåìïíòøíïâò æòï-

äëãòæïí âåúíëþòà ôëîóñ ôïîëõçïæòì éîèï ðòîëâíå-

þïì æï åì ïîòì íòèóøò, àó îëãëî óíæï ïçîëâíåþæåì,

èìöåäëþæåì èùåîïäò. ïáâå, êòæåâ ùåîòäò òîïíåäò êîò-

üòêëìòìï – åîàò ìòüñâòà ùòãíøò àâïäìï÷òíëæ òêâåàå-

þï òìüëîòóä-äòüåîïüóîóäò ôëíò, îëèåäòú ïâìåþì

ïè èøâåíòåî àïîãèïíåþì æï óôîë éîèïæ ùïîèëï÷åíì ðë-

åüìï æï èòì ðëåüóî ìïèñïîëì.

ïá âõåæïâ ïæïèòïíåþì, îëèäåþòú ëîòãòíïäøò òúíë-

þåí òîïíåäò ðëåüòì äåáìåþì, òúíëþåí ãòëîãòì øåèëá-

èåæåþïìïú. èïãîïè ìïíïè èïà ïçîì èëâòìèåíæåà êîåþó-

äòì øåìïõåþ, èòíæï ãòëîãòè ëîòëæå ìòüñâï þîûïíëì æï

îïèæåíòèå íòèóøò ùïãâòêòàõëì“.


42

�

me davZendi, miuxedavad wm. ninos cxovrebis mwiri

anamnezuri monacemebisa, sicocxlis bolo wels ma-

lariiT mis avadmyofobaSi am daavadebis umZimesi,

tropikuli formis malaria gamosWvivis.

avtorebs mokrZalebiT minda Sevaxseno, malario-

logiaSi miRebulia terminebi: samdRiuri, oTxdRi-

uri, rac malariis Setevebis intervalebze miuTi-

Tebs, Tqven ki arasworad werT: samdRiani, oTxdRia-

ni, TiTqos malariiT avadobis xangrZlivoba am dRe-

ebiT ganisazRvrebodes.

bolos minda ganvacxado: Cveno ganmanaTlebe-

lo, mociqulTasworo wmidao nino! momiteve me

codvils, rom amqveyniuri amaoebis iwilo-biwi-

loTi Sevbede Seni saxelis brwyinvale Saravandis

qveS wuTieri gadaCrdileba; meox gveyav Cven sama-

radisod.

pativiscemiT,

levan qurcikaSvili

saqarTvelos profilaqtikuri medicinis

mecnierebaTa akademiis akademikosi,

`saqarTveloSi malariis prevenciisa da

kontrolis erovnuli reagirebis~

proeqtis samecniero xelmZRvaneli

ÎÅÐËÎÜÏÝÒ

ãòëîãò äëþýïíòûå:

„ôëîóñ ôïîëõçïæò îëè ûïäòïí

èíòøâíåäëâïíò ðëåüòï, ïèïçå ïîïâòí

æïâëþì. èïí ðîïáüòêóäïæ ãïíìïçéâîï

XX ìïóêóíòì þëäë ðåîòëæòì ìðïîìóäò

ðëåçòòì õïçò, ÷ïèëïñïäòþï ïõïäò åíï,

ïõïäò, îëãëîú àïâòì åðëáïìàïí, òìå

ûâåä ìðïîìóä ðëåçòïìàïí èòèïîàåþòì

àâïäìïçîòìòà. æï æïüëâï òìåàò èåè-

êâòæîåëþï, îïçåæïú æéåèæå øåíæåþï

ïõïäò ìðïîìóäò ðëåçòï.

ãïíìïêóàîåþòà èíòøâíåäëâïíò òñë

ôëîóñòì àïîãèíï ìë¸îïþ ìåôå¸îòì

øåèæåã. òèòüëè, îëè ÷åèì ùòíïøå, îë-

ãëîú èàïîãèíåäòìï, òæãï ðîëþäåèï,

ïî æïèìãïâìåþëæï åì ëîò ðëåüò åîàèï-

íåàì áïîàóä âïîòïíüøò, ïíó òìòíò ñëôòäòñâíåí ãïí-

ìõâïâåþóäíò òèæåíïæ, îïèæåíïæïú ìðïîìóäøò ïîòïí

ãïíìõâïâåþóäíò.

ûïäòïí èíòøâíåäëâïíò òñë òíüåîâòóåþò, òèòüëè,

îëè ôëîóñ ôïîëõçïæì æòæò þîûëäåþò óõæåþëæï ðò-

îëâíåþïæ áúåâòìï æï àâòàæãåíòì ãçïçåú òìåà ìïçëãï-

æëåþïøò, îëãëîòú üîïæòúòóäò òîïíòì ìïçëãïæëåþïï.

ìõâïàï øëîòì, ìïãïíãåþëæ èòíæï ïéâíòøíë, îëè èïøòí

òñë øï¸òì îåýòèò, å.ù. æï÷áïîåþóäò âåìüåîíòçïúòòàï

æï øåìïþïèòìïæ åâîëðóä éòîåþóäåþåþçå ëîòåíüòîå-

þóäò, èïãîïè ðîëþäåèï áïäòì èòåî ïæãòäòì ðëâíòìï

ìïçëãïæëåþïøò èïòíú ïîìåþëþæï, îïæãïí òîïíóäò ìï-

çëãïæëåþï àïâòì ïîìòà ðïüîòïîáïäóîòï, õëäë îïì

íòøíïâì ðïüîòïîáïäóî ìïçëãïæëåþïøò áïäèï àïâò æï-

òèêâòæîëì æï èòàóèåüåì àáâïì àïâòìò æòæò ìïàáèåäò,

åì ÷åèçå óêåà èëåõìåíåþïà ïá èìõæëè áïäþïüëíåþì.

åì àïîãèïíò èòâóûéâåíò úíëþòä áïîàâåä èùåîïäì

íïòîï ãåäïøâòäì, æï ïèòà ãïèëâõïüå ÷åèò ðïüòâòìúåèï

èòì èòèïîà îëãëîú åîà-åîàò ùïîèïüåþóäò ðîëçïò-

êëìò áïäþïüëíòìï, æï èòíæëæï ïéèåíòøíï òìòú, îëè ÷âå-

íò ìïçëãïæëåþåþò åîàèïíåàì ¸ãïâì æï åì ùòãíò æïåõèï-

îåþï ñâåäïì, âòíú ïè êóàõòà ïðòîåþì ðïüîòïîáïäóîò

ìïçëãïæëåþòì êâäåâïì. âòìóîâåþæò, îëè – ãïíìïêóà-

îåþòà èïèïêïúåþì – ãïåêåàåþòíïà øåìïþïèòìò æïìêâíåþò

ïè ùòãíòì ùïêòàõâòì øåèæåã“.

àåï øóîéïòï:

„ìåôå¸îòì äåáìåþòì ãïíõòäâòìïì ïè àåèïçå íïùò-

äëþîòâ âòìïóþîå, øåãïõìåíåþà, îëè èïøòí èëèõìåíåþå-

äò ãïõäæòà æï ÷åèò èëõìåíåþï ïãåþóäò òñë ìùëîåæ ìå-

ôå¸îòìï æï ôïîëõçïæòì ðëåçòïì øëîòì ãïíìõâïâåþòì

ùïîèë÷åíïçå, ìïóþïîò òñë ãòëîãòçå, îëãëîú ïè ëîò

ãïíìõâïâåþóäò ðëåüòì èàïîãèíåäçå.

èïøòí âàáâò, îëè ìåôå¸îò ÷åèàâòì çïôõóäòì ðëå-

üòï, æï çïôõóäò êò åîàïæåîàò ìåçëíòï, îëèåäòú ôë-

îóñì ïîïíïòîïæ ïî èòåìïæïãåþï.

ûïäòïí ûíåäò ïèëúïíòì ùòíïøå òæãï èàïîãèíåäò ïè

ëîò ðëåüòì àïîãèíòìïì.

ìåôå¸îò èÿâîåüåäëþïï æï ôëîóñò – åèëúòï.

ôëîóñòì êòàõâòìïì òìåàò øåãîûíåþï ãïáâì, îëè

ìüîòáëíåþò âåî æïòÿåîì ïè åèëúòïì æï ìïæïúïï ãïìêæå-

þï æï æïòøäåþï øåí àâïäùòí åì ïîïþóäò

ïíþïíòà èëáïîãóäò äåáìò. ðòîïæïæ èå

þëäëì îëè ùïâòêòàõå, ìòúõåè ïèòùòï.

ãòëîãòè øåûäë òì, îïú èàïîãèíåäò-

ìïàâòì ñâåäïçå èíòøâíåäëâïíòï. ïíó

÷âåí ïîï ãâïáâì ìïáèå ëî åîàíïòîïæ

êïîãïæ, åîàò åíòà àïîãèíòä ðëåüàïí,

ïîïèåæ ãòëîãòè áïîàóä ìïçëãïæëåþïì

ùïîóæãòíï ëîò ìîóäòïæ ãïíìõâïâåþó-

äò àïîãèïíò, ãïíìõâïâåþóäò ðëåüò æï

åì ãïíìõâïâåþï ñâåäïìàâòì ïæâòäïæ æï-

ìïíïõòï.

ãòëîãò àïíïèòèæåâîóäïæ ãâïúíëþì

ìïóêåàåìë ðëåüåþì, àïíïèåæîëâå

ìðïîìóäò äòüåîïüóîòì ìïóêåàåìë

ùïîèëèïæãåíäåþì. æï ûïäòïí ùïîèïüå-

þóäïæ. èòì àïîãèïíåþøò ñëâåäàâòì ÷ïíì ïè ðëåüåþòì

òíæòâòæóïäóîò õåäùåîï. ôëîóñò òìåàò åèëúòóîòï,

ïî èòêâòîì, îëè ïè ðëåüèï áïäèï æòæõïíì âåî òúëúõäï,

òèòüëè, îëè øåóûäåþåäòï òè åíåîãòòà, òè åèëúòòà

æòæõïíì úõëâîåþï, ïíó åì èòìò æïãîëâòäò ìòñâïîóäòì

èóõüò, îëèåäòú þëäëèæå âåî æïõïîöï øâòäàïí óîàò-

åîàëþïøò, ëöïõóî ãïîåèëøò – åûåþæï ìõâï íòïæïãì ìõâï

ìôåîëåþøòú óíæï ãïèýéïâíåþóäòñë. èå ëîòãòíïäøòú

ùïêòàõóäò èïáâì æï óíæï ãòàõîïà, ãòëîãòè åì ñâåäï-

ôåîò ïîï÷âåóäåþîòâïæ ãïæèëìúï“.


„îëèåäò îëèåäì ìöëþì – ìåôå¸îò àó ôïîëõçïæò?“

àåï øóîéïòï:

„üëäì ïî óæåþåí åîàèïíåàì. ïìå îëè, ãòëîãòìïãïí

åì ïî èòêâòîì.

èòõïîòï, îëè èòìò èåøâåëþòà ïõïä ìïõååþì åúíëþï

áïîàâåäò èêòàõâåäò. èïîàäïú, ÷âåí øå÷âåóäò âòñïâòà

âïîæåþòìï æï þóäþóäåþòì ðåîòëæì, ìðïîìóäò äòüå-

îïüóîòì êäïìòêóî ðëåçòïì æï àòàáëì òá ãïâ÷åîæòà.

ãòëîãòì æïèìïõóîåþïï, îëè ùòí ùïâåæòà. òèåæòï, åì

ìâäïú ïî øåôåîõæåþï“.


„ãòëîãò îëè äåáìì êòàõóäëþæï, ãóäò ïèò÷áïîæï

æï ãïçïôõóäì æïâïþîïäå. àóîèå äåáìòì þîïäò ñëôò-

äï, îëãëîú àåïè ãïãâïîêâòï“.

èïòï öïäòïøâòäò:

„foruyi mijnavs TavisTavs im sinaTlisagan, rome-

lic yofiTi amaoebis facifucSi garTuli xalxis

saxlebsa Tu sulSi anTia. is `RameTa bolodan~, e.i.

ukiduresi sibnelidan ivedreba, lampa momitaneT da

sarkmelio. poeti sakuTari arsebis, e.i. sibnelis siR-

rmeSia, TviTSemecnebis Zneli da mtanjveli saqmiT

garTuli, im mijnazea, sadac wminda naTeli da wminda

sibnele erTmaneTSi gadadis, rogorc galaktioni

itoda, es is `wminda siwyvdiadea~, romelSic ise co-

taa `gasagebeli~, rogorc wminda naTelSi.


43

ÎÅÐËÎÜÏÝÒ

bedniereba, nacnobi da adamianuri ki sulis gare-

Taa da amitom SeiZleba misi danaxva (`saCuqari~), mag-

ram poeti ar swydeba realobas, romelic, ubralod,

sarkmlis miRma rCeba, Tanac ise, rom TviTCaRrmavebi-

sas, gare samyarosTan yovelgvari kavSiris dakargvi-

sas, am sarkmelsac kargavs. viRacam, garedan mosulma,

unda daakavSiros es garesamyaro misgan mowyvetil

poetTan, amitomac ivedreba igi, saCuqrad sarkmeli

èëèòüïíåàë.“


„ùåéïí îëæåìïú ðïüîòïîáïäóîò ìïçëãïæëåþòì æï-

èëêòæåþóäåþïçå âìïóþîëþæò áïäòì èòèïîà, ûïäòïí

íòøíåóäò òñë ïè àâïäìïçîòìòà åîàò øåèàõâåâï. åîàò

÷åèò êëäåãï æïòíüåîåìæï òèýïèïæ àó îïì âïêåàåþæò

æï, îëæåìïú âóàõïîò, ôëîóñ ôïîëõçïæòì äåáìåþì

âàïîãèíò-èåàáò, èòàõîï: ë¸, èïãò þëçò òñëë. – ïîìå-

þëþì õïäõò, îëèåäòú èõëäëæ ïè èõïîåì õåæïâì.

ôëîóñ ôïîëõçïæò âòí òñë, ÷ïíì èòì äåáìåþøò, óðòî-

âåäåìïæ òèòüëè, îëè åì üîïíìúåíæåíüóîò èå, îïú

ïîòì ïæïèòïíøò, óðòîâåäåìïæ øåèëáèåæåþïøò èýéïâíæå-

þï. æï êòæåâ åîàò æåüïäò, îïú, ïäþïà ûïäòïí êïîãïæ

ïãâòõìíòì ôïîëõçïæòì ðëåçòïì: èòìò åîà-åîàò úíëþò-

äò ôòäèò, îëèåäòú äëêïîíëì ôåìüòâïäçå ìïãïíãåþë

ðîòçòàïú ïéòíòøíï, æï îëèåäìïú æòæò ãïèëõèïóîåþï

èë¸ñâï àïâòì æîëçå, êåàîëâïíàï ìïõäòì úõëâîåþïì

åûéâíåþï. òãò êïèåîòà ïéþåÿæïâì ïè ìïõäòì ñëâåäæéò-

óîëþïì. ôòäèò æòæò ïî ïîòì, ìóä 20 ùóàòïíòï, èïãîïè

ûïäòïí ûäòåî øàïþåÿæòäåþïì ïõæåíì èïñóîåþåäçå,

ãïíìïêóàîåþòà æïãïèïõìëâîæåþïà åîàò æåüïäò –

êïæîò, îëæåìïú êåàîëâïíò áïäò, îëèäòì ìïõåú íïõåâ-

îïæ êåàîòìãïíïï øåÿèóäò æï èõëäëæ åîàò íïõåâïîòï

æïî÷åíòäò, ïò, òè åîà íïõåâïîçå òìâïèì ìóîèïì æï òõï-

üïâì… åì – ûíåäò ãïæèëìïúåèòï ìòüñâåþòà – åîàæîëó-

äïæ üîïãòêóäòú æï ïèïéäåþóäòú, ìïìëùïîêâåàòäòú

æï òèåæòïíòú. åì àâòìåþåþò, õåæâòì ðîòíúòðò íòøíåóäòï

ôëîóñòì ðëåçòòìïàâòì.

÷âåí øåâåãóåà îïüëèéïú, îëè ðëåüò óíæï òöæåì

àïâòì ìðòäëì ûâäòì êëøêøò æï çëãïæïæ éïéïæåþæåì

èøâåíòåîåþïçå æï ìóäòåî úõëâîåþïçå.

ôëîóñò èêâåàîïæ åõèïóîåþëæï èòì ãïîøåèë èòèæò-

íïîå ñâåäï ðîëúåìì. ÷åèò ïî òñëì, ìïõåäòàï æï ãâïîòà

ïîïâòì æïïìïõåäåþæï, èïãîïè üåíæåíúòåþçå ìïêèïëæ

óøåéïâïàëæ ìïóþîëþæï. æï åì êïîãïæ ÷ïíì èòì òíüåî-

âòóøòú. ïè òíüåîâòóì ôîïãèåíüò, îëèåäòú ìïãïíãåþëæ

èåú æï ÷åèò ùòãíòì îåæïáüëîèïú, þ-íèï îëìüëèèï (èïæ-

äëþï èïì, ïîïåîàò ùòãíòì îåæïáüëîòï óêâå ÷åèò, ãïîæï

òè àïâòìò øåèëáèåæåþòìï, èå âãîûíëþ èòì àïíïæãëèïì

ñëâåäèõîòâ æï èïæäòåîò âïî æï æéåìïú èïæäëþïì ãï-

èëâõïüïâ), ãïæïâùñâòüåà ãïèëãâåüïíï ùòãíòì ãïîåêïí-

çå. ûïäòïí èíòøâíåäëâïíò ôîïãèåíüòï, èòóõåæïâïæ òèò-

ìï, îëè ïîúåîàò êëíêîåüóäò èòìïèïîàò ïî ïîòì æïìï-

õåäåþóäò, ñâåäïè ûïäòïí êïîãïæ òúíë ìïêóàïîò àïâò

æï ñâåäïè êëíêîåüóäïæ æïóþîóíï ðïìóõò ôëîóñ ôï-

îëõçïæì – âòìïú îëãëî øååûäë. ïò, îïì ùåîì, àòàáëì

ìîóäòïæ þóíåþîòâò æï ïîï÷âåóäåþîòâòï:

„me erTi ramec mwams da esaa poetad yofna cxovre-

bis yovel wamsa da momentSi. poetad yofna, ese igi,

adamianad yofna. me vicnob mavanTa da mavanT, romel-

Ta yoveldRiuri saqcieli arafriT ar ukavSirdeba

maTive poezias... ukeT rom vTqvaT, es adaminebi poete-

bi mxolod leqsis weris momentSi arian. mere icvle-

bian da isev erTi Cveulebrivi, xarbi, gaumaZRari, usa-

marTlo, gonebaClungi, Suriani da sacodavi kacune-

bi xdebian.“


„òîïíøòú õæåþï åì ñâåäïôåîò…“


„îïèæåíïæïú ãïìïêâòîò ïî óíæï òñëì, òîïíóä ìïçë-

ãïæëåþïçåï äïðïîïêò æï ïîï áïîàóä ìòíïèæâòäåçå:

„me ar mjera maTi sityvebisa, radgan cxovrebas

amaze did mniSvnelobas vaniWeb. xolo roca es xalxi

Tavis leqsebsa da nawerebSi gulSi mjiRs icems da ra-

Racas gahyviris, zizRi mipyrobs da ar mjera, rom si-

marTles amboben. maSin vfiqrob, netav ase marTla er-

Ti TefSi flavis gulisTvis xom ar irjebian-meTqi?

Cemi azriT, xelovanma – pirvel rigSi – Tavisive Tavi

unda Seqmnas da srulyos. mere sakuTari Tavidan ga-

reT unda

gamovides da mas, rogorc yofierebisa da arsebo-

bisagan Semdgar mTlianobas, ise Sexedos, rom misma

naazrevma, fiqrebma da grZnobebma zogadi xasiaTi Se-

iZinos.“

æïèåàïíõèåþòà, ìïêèïëæ èûïôîò ôîïãèåíüòï, èòóõå-

æïâïæ èòìò çëãïæò õïìòïàòìï. æï îëãëîú èëãïõìåíåà,

ñâåäïè êïîãïæ òúíë ìïêóàïîò àïâò æï ñâåäïè ðïìóõò

æïóþîóíï áïäì, îëèåäòú, ïäþïà, õåäòìãóäçå óíæï

åüïîåþòíï èå-20 ìïóêóíòì òîïíì“.

ôïüò ïíàïûå:

„èå ïîï âïî ïîú äòüåîïüóîòì êîòüòêëìò, ïîú äò-

üåîïüóîòìèúëæíå, èïãîïè øåèòûäòï âàáâï åîàò îïè:

ãòëîãò äëþýïíòûå ïîòì íòøíåóäò ôòãóîï áïîàóäò ïé-

èëìïâäåàèúëæíåëþòìïàâòì.

æéåì, îëæåìïú êîòçòìòï ñâåäï ôóíæïèåíüóîò æïî-

ãòì, ïêïæåèòóîò æïîãåþòìï æï ãïíìïêóàîåþóäïæ ¸óèï-

íòüïîóäòì, ïò, îëãëîú îïéïú äïèðïîò òèåæòì, îïéïú

øóáíòøïíò, ãïèë÷íæï ãòëîãò äëþýïíòûå – ìîóäòïæ ãïí-

ìõâïâåþóäò êïúò, èàåäò ¸óèïíòüïîóäò æïîãåþòìïà-

âòì.

ïéèëìïâäåàèúëæíåàï øåìïíòøíïâò ðäåïæòì íïùòäò,

ìïèùóõïîëæ, ãïîæïòúâïäï, èïâïííò óêâå ïìïêëâïííò

ïîòïí, ïè æîëì èëæòì ãòëîãò äëþýïíòûå æï øåãâòûäòï

âòñëà èøâòæïæ, – áïîàóäò ïéèëìïâäåàèúëæíåëþï ãï-

æïî÷åþï.

þåâîò êïîãò, èïéïäò æëíòì ðîëôåìòëíïäò ãâñïâì ïè

æïîãøò, èïãîïè ñëâåäàâòì òøâòïàòï ãïèëêâåàòäò æï

øàïèþåÿæïâò ôòãóîåþò. ïìåàòï ãòëîãò. èå ïî èòíæï ÷åè-


44

ÎÅÐËÎÜÏÝÒ

èï ãïèëìâäïè ìïæéåãîûåäëì ôëîèï èòòéëì, èïãîïè

èïáâì åîàò ðîïãèïüóäò ìóîâòäò, îëãëîú óíòâåîìò-

üåüòì äåáüëîì.

úõïæòï, åì ïî ïîòì èõëäëæ ãòëîãòçå æïèëêòæå-

þóäò, ìïÿòîëåþì ìðëíìëîåþì æï òèåæò âòáëíòëà,

îëè ëîò-ìïèò ãóäøåèïüêòâïîò æï ãïíïàäåþóäò

ìðëíìëîò èëòûåþíåþï æï åì ãïêåàæåþï. ïóúòäåþåäòï

ãòëîãòì àïîãèïíåþòì ãïèëúåèï ðïîïäåäóîò üåá-

ìüåþòà.

ïîìåþëþì øåìïíòøíïâò ëîüëèåóäò – æïâòà êëþò-

ûòì þîùñòíâïäå áïîàâåäò òîïíòìüòì èòåî èëèçïæå-

þóäò – ìðïîìóäò áîåìüëèïàòòìï, îëãëîú âòúò, áïä-

þïüëíò èçòï þóîöïíïûå æï èïîòíå ïäåáìòûå ïèçïæåþåí

èåìïèå üëèì. åì ïóúòäåþåäò æï ìïøóîò ìïáèåï. þ-íò

æïâòàòì áîåìüëèïàòïú ìïÿòîëåþì õåäïõäï ãïèëúå-

èïì, îïüëè? êëèåíüïîåþòì óáëíäëþòì ãïèë. âòìóî-

âåþæò, îëè ãòëîãò äëþýïíòûå ñëôòäòñë èïàò îåæïá-

üëîòú.

ïè üòðòì ãïèëúåèåþøò óíæï òñëì èëúåèóäò ìüòäòì-

üóîò èïîêåîåþòà äåáìòêï æï ôîïçåëäëãòï, êëèåíüï-

îåþò áâåñïíïàèúëæíåëþòàò õïìòïàòìï.

þëæòøò, àó úëüï ðîïãèïüóäò åäôåîò èòâåúò ïìåà

øåìïíòøíïâ ðîåçåíüïúòïì, èïãîïè îëãëîú ðåæïãëãì,

èïáâì åì ìïùóõïîò ìüóæåíüåþàïí èóøïëþòìïì“.


„ôïüò, àáâåí ïõìåíåà êëèåíüïîåþò æï óíæï òàáâïì,

îëè ïèýïèïæ ãòëîãò èóøïëþì ñóîïíòì êëèåíüïîåþçå æï

îïèæåíïæïú èå èïáâì ùïîèëæãåíï, óíæï òñëì ìïíòèóøë

êëèåíüïîåþò ÷âåíò èåúíòåîåþòìàâòì“.

àåèóî íïæïîåòøâòäò:

„øåêòàõâï èïáâì þ-í ãòëîãòìàïí. åì äåáìåþò ëîòãò-

íïäøòú ïìå ðîëçïóäò òåîòìïï? úíëþòäò ìðïîìóäò êå-

àòäõèëâïíåþòì ôëíçå úëüï ïèëâïîæíòäò ÷ïíì…“


„æòïõ, òñåíåþì âåîäòþîì, âåîþäïíì… àåàî äåáìì… ðë-

åüò ìïãïíãåþëæ óðòîòìðòîæåþï üîïæòúòïì. ãïíâòàïîå-

þòì ìõâïæïìõâï åüïðò ãïòïîï èïí, îëãëîú ðëåüèï. àïâò-

æïí òñë êäïìòêóîò ðåîòëæò, èåîå – íïõåâîïæ êäïìòêó-

îò ïíó ÷âåóäåþîòâïæ îòàèòïíò äåáìò, îëèäòì íòèóøòú

ïá ïîòì æïèëùèåþóäò, ÷åèì ùòíïìòüñâïëþïøò.

èïãîïè êîåþóäòæïí, îëèåäìïú ¸áâòï „èåëîåæ æïþï-

æåþï“, îïú ìùëîåæ ïèïì ãóäòìõèëþì – èòìò ðëåüòêï îï-

æòêïäóîïæ òúâäåþï, òãò óïîì ïèþëþì ûâåä ãïèëèìïõâå-

äëþòà ìïøóïäåþåþçå, ïîï èõëäëæ êäïìòêóîò ãïãåþòà,

ïîïèåæ òèïçåú, îïìïú ïæîå òñåíåþæï àïâòì ðëåçòïøò.

èòò÷íåâì, îëè àïíïèåæîëâå ðëåçòòì åîàïæåîàò åíï

âåîäòþîòï, òèòüëè, îëè àïíïèåæîëâå ïæïèòïíò æïøäò-

äòï æï êäïìòêóî ÷ïî÷ëåþøò âåéïî æïî÷åþï, æï àó æïî-

÷åþï, òáíåþï ïíïáîëíòçèò“.

àåèóî íïæïîåòøâòäò:

„îï òáíåþëæï, îëè åì áïäò æïþïæåþóäòñë åâîëðï-

øò?“


„òãò èïûòåþåäò ðòîëâíåþï òñë æï åâîëðïøòú ãïèëî-

÷åóäò òáíåþëæï. èïãîïè ïìåâå ïãîåìòóäò òáíåþëæï àó

ïîï, ïî âòúò“.

èïíïíï êâïÿïûå:

„ïè ðëåüòì äåáìåþøò òæóèïäåþï î÷åþï ãïøòôîâòì

øåèæåãïú. èå èïçòïîï ôëîóñòì ðëåçòïì ûïäòïí êïîãèï

òîïíòìüèï æï óêåàåìèï áïîàâåäëäëãèï íòíë îïèòø-

âòäèï, îëèåäòú ïõïäãïçîæëþïøò àïâòà ôåõïèæå èë-

úóäò òñë ïè ðëåüòà æï ðòîâåäïæ èïí ãïèëèòùëæï èòìò

ùòãíò“.


„ìõâïàï øëîòì ìóä âïðòîåþ ìïãïíãåþëæ èòâòæå æï

âï÷óáë ÷åèò àïîãèïíò, îïæãïí èìèåíòï èòìò æòæò ìòñâï-

îóäòì øåìïõåþ ôëîóñòì èòèïîà“.

èïíïíï êâïÿïûå:

„æïóôïìåà èïì åì ìòñâïîóäò... èïîàïäòï, ôïîëõ-

çïæì äåáìèï ùïïîàâï ñâåäïôåîò, èïãîïè äåáìèï èòìúï

êòæåâïú ñâåäïôåîò, èòïíòÿï óêâæïâåþï…

ïá êòàõâï æïòìâï – åâîëðïøò îëè æïþïæåþóäòñë, îï

òáíåþëæï. åâîëðïøò îëè æïþïæåþóäòñë ïî âòúò, îï òá-

íåþëæï, èïãîïè ðëåüò íïèæâòäïæ òáíåþëæï, îïêò ðëå-

üòï, ìùëîåæ òèòüëè òñë ãïèëî÷åóäò, àëîåè òîïíøò

ïìåàò þòëãîïôòòì èïüïîåþåäò ïàòæïí îâï áïäòï. þòëã-

îïôòïè øåòûäåþï ãïíïðòîëþï àåèïüòêï, èïãîïè ïîï òì,

îëè æòæò ðëåüòï“.


„ïè êîåþóäì èïêï öëõïûåè óêâå èòìúï øåôïìåþï ìï-

ðïüîòïîáëì îïæòëøò „òâåîòï“.

èïêï öëõïûå:

„ïè ãïæïúåèòì øåèæåã òñë óïèîïâò çïîò. ûòîòàïæïæ

áïäþïüëíåþò îåêïâæíåí.

ùïîóøäåäò øàïþåÿæòäåþï èëïõæòíï ÷åèçå ìåôå¸-

îòì ðëåçòïè àïâòì æîëçå. ïèöåîïæ ôïîëõçïæèï. øåòû-

äåþï òàáâïì, îëè ãòëîãòì àïîãèïíåþèï ìîóäòïæ ïõïäò

ìòéîèååþò ãïãâòõìíï ìðïîìóäò äòüåîïüóîòìï…“

äåâïí áóîúòêïøâòäò:

„ñëâåäàâòì èïòíüåîåìåþæï, ìðïîìóäò åíòì ïàâòìå-

þïì îïèæåíò õïíò èëïíæëèå, ãòëîãò?“


„æéåèæå âìùïâäëþ…“

äåâïí áóîúòêïøâòäò:

„íó æïãâïâòùñæåþï, îëè àïâïæ ãòëîãò äëþýïíòûåï

øåìïíòøíïâò ðëåüò æï ôïáüòï, îëè åì èøâåíòåîò àïîãèï-

íåþò èòìò ðëåüóîò þóíåþòæïíïú èëèæòíïîåëþì.

èå àó òîïíøò èëâõâæåþò, ðòîëþïì ãïûäåâà, âòðëâò ïè

áïäþïüëíòì ìïôäïâì æï ñâïâòäåþì èòâïîàèåâ“.


„÷åèò èòçïíòú åã òñë“.


45

ÔÒÁÎÅÞÒ

vano CxikvaZe

ÈÚÒÎÅ ÐÎËÇÏ

magida

(saweri)

is zogjer boboqari zRvis napiria, yureSi Tavs

rom akantureben dabmuli, carieli qaRaldis navebi

da SiSiTa da SeSfoTebiT elodebian burusSi Cayla-

pul, boboqari talRebis ukan gauCinarebul, marga-

litis maZiebels.

bevria uimedo molodini, usargeblo nariyi, xel-

mocaruli, napirze amovardnili wylis dgafuni - fu-

Wad Semokruli taSi... aboboqrebuli zRvis uswor-

masworo scenaze kulisebisaken milivliâebs sisxli-

ani mosasxamis bolo... sanapiros abruebs Tevzisa da

marilis suni... daulagebeli sityvebis nafexurebi...

qviSaSi wamxobila koWli riTma – xamsiTa da iaffasi-

ani arayiT aqoTebuli xeibari, gamousworebeli de-

zertiri... niJaris fskerze dasresili sigaretis nam-

wvebis mravalwertili da Sors, Tvalsawierze moqa-

nave tivtiva – uimedo imedi... Toliebis yiviliT da-

kortnili simSvide...

is zogjer boboqari zRvis napiria...

zogjer...

ucnobi

(portretisaTvis)

Cems win midioda, maRali, mxrebSi moxrili, doke-

riviT xerxemalSi gazneqili, TiTqmis kuzebamoyri-

li. braguna CeqmebiT daudevrad miSxvepavda Tovl-

Wyaps, midioda kapiuSoniani, sayaraulo buSlatiT da

damoklebuli saxeloebidan, lamis muxlebamde daS-

vebuli, siciviT awiTlebuli, Ronieri xelebis rwe-

viT.

Cemsken Semobrunebuli xelisgulebi TiTqos ukan

iyurebodnen da didi bavSvis gulubryvilo gaoce-

biT maTvalierebdnen...

sarkesTan

`mTeli saRamo ebrZodi Svilebs. ebrZodi gaugo-

nari simkacriT, mondomebiT. ver gaCerebda maTi gu-

lubryvilo, gancvifrebuli gamoxedva, SiSi, saso-

warkveTa... TiTqos mTeli qveynis ukuRmarToba sul

amaTi brali iyos, mZime, daundobeli qvis borblebze

Semdgari migoravdi, tkepnidi, miwasTan asworebdi

balaxiviT lorTqo gaocebas.

Sen pirvelyofili,

tlanqi, uxeSi, cixe-si-

magris damangreveli

iaraRi xar, SegiZlia

mrisxanebis kldis na-

texebi anda mduRare

kuprSi amovlebuli,

cecxlovani isrebi is-

rolo `cixis SigniT~

– Svilebis cnobismoy-

vare, mousvenrobis

baRnarSi...

gakvirvebulebi,

gaqvavebulebi, gaog-

nebulebi... satirlad akankalebuli nikapi, patara

mxrebi, saxeloebidan gamomZvrali umweo majebi da

xelebi.

`RmerTo, netavi xom ar gavgiJdi?~ – gewmindeba

Tvalebze (gonebaze!) gadakruli libri-asxletili

lodi Tu kupris qvabi ukan gamoqanda, gakerpebul

Sublze moadina zRarTani...

baSvebi TamaSoben. maS araferi ar momxdara.. aba,

ratom gtkiva Caxlewili yeli?...

yofiTi wvrilmanebis eklebi rkinis qalamanSic

ki atanen, suls gimwareben... ybebi gtkiva, kbils

kbilze gametebiT aWer – momuwuli tuCebidan sis-

xli gdis, oRond SigniT wveTavs da amitom veravin

amCnevs...

Senc codo xar – sadRac xom unda iyviro, daica-

lo, “gamouSva orTqli~, Torem gaskdeba, aixdeba

zarfuSi, iquxebs Tavisqala...

jandabas, oRond aq ara – silaRis nakrZalSi, Svi-

lebis TandaswrebiT, sadme moSorebiT, qalaqgareT,

ZaRlebiT axorxlil nagavsayrelTan anda mdinaris

xmaurSi, susxiani orpiri qeCoSi rom urtyams wamo-

qoCril talRas, iq...

dakanonebuli unamusoba ki ara, masTan Segueba

ufro gagiJebs, saerTo Tavmoyvareoba rom lpeba, es

gacofebs, Torem eseni ra SuaSi arian – ori gaocebu-

li nukri, erTmaneTs wakinklavebulebma gakvirvebiT

rom mogxedes, yvirilze dafrTxnen, gaitvrinen da

Tvalebi SiSSi CaekargaT...

iqneb arc giyviria, fiqrSi moxda yvelaferi!

maS ratom gaskdeba yelis ZarRvebi?

sxvagan, sxvagan, oRond aq ara, yru xeobaSi durTe

Tavi da ixavle ramdenic ginda...

ufro saSineli ici kidev ra aris? – am yvelafers

moTxrobad an Canaxatad Tu aqcev da redaqciaSi mia-

cunculeb.

Tavs nu imarTleb, sxva waikiTxavs da ukeTesi gax-

debao.

kacobrioba, rac arsebobs, sul erTi da igive Sec-

domebs uSvebs.

modi, movrCeT, ra, bolos da bolos, gana Sen ki

ukeTesi gaxdi?..”

erTmaneTs zurgi aqcies.


46

ÔÒÁÎÅÞÒ

magidis lampidan sinaTle ecema baliSze Tavmide-

bul bavSvebs.

mama Svilebisken ixreba da amobrunebul, or pata-

ra muWSi kocnis monetebi wkrialiT cviva.

bavSvebi ZilSi iRimebian.

“amaT mapaties” – gaaparebs Tvals sarkisaken.

oreuli isev zurgSeqceuli dgas.

bonJur, madam!

parizSi, metros vagonidan gamosuli, Tanamgzav-

rebTan erTad, yviTlad ganaTebuli gvirabiT, gasas-

vlelisaken miviCqari.

mopirdapire mxridan momxiblavi, qeraTmiani qal-

batoni modis.

ukan Cemodnebiani, aRmosavluri ferisa da gamo-

metyvelebis, Savtuxa mamakaci mohyveba.

erTmaneTs rom mivuaxlovdiT qalma ratomRac

gamiRima, Txeli TiTebi haerSi SeTamaSa da momesal-

ma.

mec gavuRime da igive Jesti gavimeore.

kacs gverddampali broweuliviT gadaepo piri da

raRac mkacrad uTxra.

qalma gadaikiskisa.

Tanamgzavrma Cemodnebi dadga da xelebs ise ut-

rialebs cxvirwin, enis codna sul ar aris saWiro,

rom mixvde saubris dedaazrs.

gavCerdi da vuyureb, riT damTavrdeba es yvela-

feri.

qalic, kacs yuradRebas ar aqcevs, jibrze dgas da

gaRimebuli momCerebia.

Cemodnebis patroni sul gadairia, dahkra iatakis

filas fexi, ufro xmamaRla ajajRanda, muSti muqa-

riT axla me damiqnia da, ise gawiTlda (xom warmogid-

geniaT Savi kaci rom gawiTldeba), megona halstuxma

mouWira.

qalma kacs arc axla mixeda, gza ise gaagrZela.

imasac, raRa unda eqna, dorblebis frqveviT wamok-

rifa Cemodnebi da ZunZuliT aedevna.

ra Tqma unda, ver gavige vin iyvnen, ra saerTo

hqondaT erTmaneTTan, Tumca amis garkvevas ra mniS-

vneloba hqonda – movdiodi da momqonda gulis kun-

WulSi CawveTebuli Rimili.

zogjer, is, Sexvedra axlac gamaxsendeba xolme da

nawveTars ise davynosav xolme, rogorc sunamonap-

kureb, saidumlo baraTis naglejs.

dedaSviloba

bavSvi safrangeTSic bavSvia da deda-Svilobac,

gulisamovardnamde faqizi, amaRelvebeli grZnobe-

bis dResaswaulia.

parizis gareubanSi sabavSvo baRis dasaTvalie-

reblad wagviyvanes. saRamo xani iyo – is dro, roca

yvelgan, maT Soris safrangeTSic, baga-baRebSi miba-

rebul bavSvebs ukve enatrebaT mSoblebi da Tvali

karisaken uWiravT.

vidre gidi aRmzrdels esaubreboda kedelTan,

dabal Zelskamze mjdomma, samiode wlis gogonam ra-

Rac SesZaxa da oTaxSi Semosuli qalisken gaiqca.

qalma aiyvana, mkerdSi Caikra.

pataras guli amoujda, Tan etitineba, sayvedu-

robs dagvianebisTvis, yvela waiyvanes da aqamde sad

xaro.

qalic aforiaqda, Zelskamze mijda, kalTaSi Cais-

va. gogom kiserze xelebi moxvia, miekro, mietyepa, mi-

elursa... namdvilad dedaSvilia. ase, dedaSvilis

garda, vin moefereba erTmaneTs.

deda ananavebs, amSvidebs, Svilic ealerseba da

ggonia gamTeniisas, totze Semomsxdari Citebi JRur-

tuleben, gatacebiT, TavdaviwyebiT, eubnebian er-

TmaneTs yvelaze ufro lamaz, gulSi Camwvdom sit-

yvebs da mixvdebi rom am wuTas, mTel samyaroSi, mar-

toni arian, maTTvis aRaravin arsebobs, arc Cven, arc

manqanebiT daxunZluli quCebi, arc zemoT-qvemoT

mcocavi, turistebiT savse liftebiT damZimebuli

eifeli, muzeumebi, kafeebi, luvri, versalis moeda-

ni, arc kacobriobis didi da mcire problemebi, den-

Tis kasrze Semdgari msoflio...

mec maviwydeba yvelaferi, Cemi yuradReba deda-

Svilisken aris mipyrobili – maradiuli da ukvdavi

poza, RvTiuri wami – kalTaSi Cafluli patara, de-

dis yelTan gasusuli momxedavs xolme da cremliT

dazolil profils momanaTebs...

dauviwyaria is xma, is JRurtuli.

dampyroblis ena, rogori tkbilxmovanic ar unda

iyos, dapyrobilisaTvis mainc mZime, usiamovno mo-

sasmenia. sabednierod, Cvens urTierTobas, mexsiere-

bas ar stanjaven istoriis mware gakveTilebi – fran-

guli ena literaturiT, simRerebiT, filmebiT movi-

da CvenTan da CemSi is saocari gvirgvini dawna, ro-

melSic ucxo yvaviliviT RaRanebs deda-Svilis ma-

Sindeli JRurtuli.

ase mgonia is xma, is RvTiuri `klipi~ sadRac siv-

rceSi, zeciur muzeumSia daculi da arasodes ar

gaqreba.

saaTis xma

`kargi iyo meqanikuri saaTebi, maSin dros Cven

TviTon vmarTavdiT..~

`rodesac puri miWiravs, xSirad vfiqrob xolme

xorblis marcvlebze, viRacis xelisgulze rom eya-

ra, suls uberavda, arCevda, niavs atanda TavTavis

fxasa da CenCos...

Cvenc vidre mogvzeldnen, RmerTis... Tumca, al-

baT, ara, zogi - RmerTis, zogic eSmakis xelisgulze

veyareT, ase rom ar yofiliyo, amdeni RvarZli xom ar

Segvyveboda?..~


47

ÔÒÁÎÅÞÒ

`saocaria, saqarTvelos ukanaskneli wlebis yve-

la ubedurebam, rogorc maRali Zabvis sadenSi, Cven-

Si gaiara... zogma gauZlo, zogma – vera... gadaviwviT,

zogi sanaxevrod, zogic – mTlianad... aris kidev er-

Ti kategoria, yru kedeliviT Cakiruli – arc aqedan

atarebs raimes da arc – iqidan..~

`ramdenjer minatria, cota xniT mainc davisveno

yoveldRiurobisagan, Tundac avadmyofobis fasad

(oRond seriozulad araferi mtkiodes), viwve lo-

ginSi, baliSze TavSemaRlebuli. gverdiT kalami da

saxeldaxelo CanawerebisTvis, uxazo ubis wignaki me-

dos. Cems pirdapir, anda xelmarcxniv farTo, cerad

fardakecili fanjridan SimSiliT aJivJivebuli be-

RurebiT daxunZluli nekerCxlis totebi da fan-

jris CarCodan CarComde simebad gabmuli, saidanRac

momavali da sadRac mimavali sveli mavTulebi moCan-

des. msubuq qarze, mavTulebze asxmuli wvimis bur-

Tulebi Seirxevian, win da ukan dacurdebian, wkaru-

niT miexlebian erTmaneTs, ufro mZime, did wveTebad

iqcevian da moswydebian, wkapuniT Cauvardebian aqoC-

ril balaxs kiserSi, SeaJrJoleben, Caurbenen da Cai-

Jonebian miwaSi.

didxans arc iq iqnebian, dacxeba, afuvdeba sve-

li niadagi, amoivlian miwis Sreebs, amohyvebian ba-

laxis fesvebs, msubuq orTqlad avardebian min-

dorze da maRla-maRla wasulebi, deda-Rrubels

SeuerTdebian.

erT dResac, isev amixdeba `natvra~, gaxurdeba iR-

liaSi amodebuli sicxis sazomis sindiyi, Cavwvebi

loginSi da baliSze Tavmidebuli davinaxav, rom dab-

runebulan wveTebi, simZimiT dauzneqiaT boZidan

boZamde gabmuli mavTulebi...

gana gasaocari ar aris, miwidan camde, maradiuli

moZraobis ovali – gaqrobisa da xelaxla Sobis uw-

yveti procesi?..

Cveni sulic ase moZraobs, kacidan kacSi.

odesme viRac CemsaviT iwveba baliSze TavSemaR-

lebuli, ifiqrebs mavTulze dacurebuli wveTebis

bedze da furcelze awripinebuli kalmis wveridan,

melnis nacvlad, sevda gamoiJoneba...

rogorc bavSvobaSi vTamaSobdiT xolme:

`visi suli gsurs?.. Cemi?.. iqneb, cota xanic, ufa-

lo... sxva dros, mere, odesme...”

axlovdeba saaTis xma. Ria sarkmelidan Semosul

niavs iseTi surneli moaqvs, mxolod dilis sigrile-

Si, sabangadaxdil, CamTbar bavSvs rom udis xolme ki-

serTan.

Svils mivuweqi. tuCebze kanis Tbili sinorCe mexe-

ba, tkiviliani sixarulis gancda Tvalebs maxuWinebs

da avi fiqrebisagan avgaroziviT micavs.

martosuli

jer kidev rodis Semipira, ocdarva agvistos waR-

verSi wavideT, waviRoT raRac-raRaceebi... Cemi daba-

debis dRe ra mosalocia, mariamoba aRvniSnoT da, Tu

ufals Zalian ar SevawuxebT, erTi patara WiqiT,

Tqveni mona-morCilis sadRegrZeloc davlioTo.

wavediT, warmoSobiT waRveridan iyo da rac uf-

ro miuaxlovdiT, metad moxalisda.

naSuadRevs mivadeqiT nacnob ezos, gavaReT ba-

laxmoZalebuli WiSkari. avitaneT samzareuloSi xo-

ragi da, vidre Cveni Tanamgzavrebi gazTan trialeb-

dnen, waRveri damaTvalierebina, Tan ramdenime siy-

rmis megobaric moipatiJa.

dabindul ciskidurs Camavali mze wiTlad rom

daekida, aivanze gaSlil magidas mivusxediT...

meore diliT, sauzmemde, mSoblebis saflavze ga-

vida da mec gavyevi.

mokleze, Robeze gadavediT, mezoblis dagvalu-

li simindisa da kitris kvlebiani, gabarduli nakve-

Ti gaviareT da, saurme gzis gadaRma, sasaflaoc ga-

moCnda.

raRacnairi TavganwirviT misdga, wvalebiT ga-

moglija gabarjRuli, saflavebs modebul siminda

balaxi, msxvili Rerebi pirbasri qviT gadaWra, erTad

moagrova, gazeTis naglejebi SeuCurTa da asanTi Se-

unTo.

vidre ar Caiwva, ar wamovida, xanZari ar gaCndeso.

iqve, gamosasvlelTan, maRali, CuqurTmebiani sve-

ti idga: `zdes naxoditsa prax semiona markoviCa kes-

lera~.. – vkiTxulob warweras – gardacvlila 1938

wels, ocdaTxuTmeti wlis.

etyoba, ucxotomel semion markoviCs, romelic

aqeT, RmerTma uwyis romelma qariSxalma gadmoagdo,

karga xania aRar hyavs mimkiTxavi, balaxis gamomgle-

ji da Wiqis wamqcevi.

isev gaviareT kitris kvlebi, gadavediT Robeze.

nasauzmevs CamovkrifeT msxvili, wiTeli tyemali,

gamovketeT kari, vidre amindebi gafuWdeba, iqneb ki-

dev amovideTo, miTxra da wamovediT.

wamovediT da wamovediT...

or TveSi naoperaciebi, gamxdari, Zvali da tyavi,

naRvelisferi, loginidan veRar dgeboda.

mainc iZalava, mezoblebi sardafSi Cagviyvana, bo-

lo ormocdaaT litriani boca gagvaxsnevina, Rvino

dagvaWaSnikebina da mezobels uTxra, am aTianSi Camo-

asxio.

imanac Camoasxa.

xo xedav, cota aklia, gaavseo.

mainc male ar unda dailios, akldes, ra uSavso,

viTom gaexumra mezobeli, ormocdaaTianSi CaSvebu-

li rezini milis meore bolo kiserSi TiTebwaWeril

ankarasaviT rom eWira.

rasac geubnebian, is gaakeTeo, gauwyra.

oRond Sen nu gamibrazdebi da, egre vizamo.

axla Tavi daaxure da amasTan, Sin aitaneo, aniSna

Cemze.

viuare.

me rogorc minda, ise unda iyoso.

meuRlem TefSiT misatanebeli Camogvawoda.


48

ÔÒÁÎÅÞÒ

xaTrs veRar vutexavT, Torem ra gveqeifeba, xom

vxedavT, rom midis, midis, saaqao piri aRar uCans...

ukanasknelad roca vnaxe, sabnispirze ewyo gafiT-

rebuli xelebi.

Sinaurebi oTaxidan roca gavidnen da marto dav-

rCiT, miTxra, gaxsovs, waRverSi xelmeored wayvanas

rom Segpirdi, unda mapatio, pirobas, albaT, ver Se-

vasrulebo.

Sen kargad iyavi da waRverSic avalT da mariamo-

basac daviyenebT-meTqi.

saxe daeRmiWa, cvliliviT gadakruli kanis emali

daefSxala – iluziebiT Tavs veRar movityueb... eh,

rogor mindoda afxazeTis dabrunebas movswrebo-

dio...

TiTqos mduRare Camasxes, SigniT yvelaferi da-

mewva.

moeswrebi kidec-meTqi, davumale cremliani Tva-

lebi, magram Cemi sityvebis TviTonve rom ar mjero-

da, bavSvic mixvdeboda.

yelSi boRma momawva da milioni wyevla-krulva

SevuTvale imaT, vinc am kacs, qveynis darRveul

mTlianobaze javrs saflavSi atanda.

iluziebiT Tavs veRar movityuebo...

kaci, cota xnis win mSoblebis saflavze sareve-

las rom glejda, saubrobda, xumrobda, usixarulo

bavSvobidan gamoyolili mware Rimili uelavda saxe-

ze, aRar iyo, morCa, Cems Tvalwin qreboda...

Zalian mindodao...

fosoebSi CamZvrali, WaSi CaZiruli kenWebiviT

Tvalebi, win ki ara, ukan iyurebodnen, ucxo, carieli

siRrmeebisken.

mesame dRes gardaicvala.

yvelaferi erTbaSad damSvidda. momuWul TiTeb-

Si Camwyvdeuli tkivilebi gayuCdnen, gacivda Zliv-

smfeTqavi maja.

gardaicvala da, upatrono semion markoviCis

saflavis msgavsad, misi mSoblebis ZvalSesalagic

daoblda...

Tavad darCa col-Svili, SviliSvilebi, megobrebi...

TiTqos yvela gars exvia...

da mainc, martosuliviT, ucxoobaSi mokvda.

barbaroba

uTenia gameRviZa. viwriale loginSi da rodis-

rodis isev CameZina.

vxedav, welzemoT SiSveli, mdinaris napirTan vzi-

var. napiri lamiania, saqonlis naCliqarebiT dabekni-

li, wyali – mdore, xelisguls odnav exaxuneba grili

zurgiT. gaRma gazafxulis mziT gamTbari, amwvanebu-

li norCi tyea. tyidan TeTrtansacmliani, sandomia-

ni saxis sifrifana qali gamodis. moaqvs mklavze ga-

dawyobili, ayvavebuli totebi da yvavilebi. dro-

dadro Suaze gadayofil, wablisfer Tmas TiTebs

TrTolviT gadaatarebs da Tvals ar macilebs.

modis, koWebamde daSvebuli xamis TeTri kabis bo-

lodan gamoiWyitebian xolme balaxze rbilad moma-

vali fexis TiTebi.

wyalTan Sedga, TvaliT TavTxeli moZebna da gamo-

topa.

Cems win SeCerda, daixara, mkerds im totebiT da

yvavilebiT mirTavs, Tan, Zalian lamazi RimiliT, ra-

Racas meubneba... meubneba ki ara, gegoneba mtredi

damRuRunebs. yvavilis Rerebs, boloebidan, rZesa-

viT TeTri wveTebi gadmosdiT...

gameRviZa, gamqrala gazafxulis dRe. fanjrebi

civ dekembers daulibravs da vfiqrob – vin gamomec-

xada, wminda barbare Tu Tavad mariam RvTismSobeli?

dedaCemi, xSirad meubneboda, Seni mfarveli wmin-

da mariamiao!

studentobisas, naaxalwlevs, waTvlemil mZRols,

werovanTan, gzidan `gadauxta~ manqana da xeebs Seve-

jaxeT. gonze rom movedi, sisxliT miTbeboda kiseri.

saavadmyofoSi, is iyo gatexil Tavze nakeri dama-

des da palataSi gamamweses, rom Sinaurebmac moma-

kiTxes.

gamikvirda, rogor gaiges-meTqi.

dedaCems, Turme sizmarSi TeTrebSi Cacmuli qali

gamoscxadeboda da eTqva, Svili unda dagRupvoda da

gadavarCineo...

gulgaxeTqils gaRviZebia.

goridan Tbilisisken momaval pirvelive matare-

bels gamohyolian...

axla me gamomecxada, magram ra maniSna, ra undoda

eTqva? ras niSnavs TeTri totebi da yvavilebi?

ficari

xSirad Sinaarsi aRar gvainteresebs, forma gan-

sazRvravs Cvens damokidebulebas.

aviRoT ficari – axladdagebuli, surnelovani

lamfa-iataki, kar-fanjara, akvani, xis CamCa-kovzi,

jami, xonCa, oromi, varcli, romelSic kus bakaniviT

amoizrdeba, amoifofreba xolme safengadafarebu-

li, gaRvivebuli comi.

anda, veeberTela ZabriviT xvimira, kidobani, am-

bari, siZvelisagan gaqvavebuli sanayi, sixarulis

momgvreli, gaSalaSinebuli ficris priala zedapi-

ri, sadafisferi nuJrebiT, `uwesrigo wesrigs~ rom

qmnian Werze..

magram igive ficari:

sadarbazosTan ayudebuli kubos Tavsaxuri – da-

karguli ndoba, sicive, SemaZrwunebeli sigluve,

swori da texili xazebi, wasmuli lakis cbieri lap-

lapi...

ezoSi daborialebuli qari kaklidan Camorekil

foTlebs atrialebs, kubos zed ayris...

dabzrialebuli mtvris konusi, ase ggonia, foT-

lebTan erTad Tavsaxuravsac aitacebs da xarxariT

gadaatarebs gviani Semodgomis usixarulo qalaqs...

gagrZeleba Semdeg nomerSi


49

ÊÎÒÜÒÊÏ

îëìüëè ÷õåòûå

ÒÌÒÚ –

ÔÎÀËÌÍÏÆ ÚÒÌÏ

ÈÅÎÚÕÏÄÏÌ ÐËÅÜÓÎÒ ÌÏÃÇÏÄÒ

ùäåþòì ùòíïà èïèóêï ùòêäïóîòì ìïãóäòìõèë äòüå-

îïüóîóäò ðëîüîåüò ãïèëáâåñíæåþëæï, úëüï óúíï-

óîò ôîïçòà æïìïàïóîåþóäò – „èòìò ìóäò úïøò ìïèðò-

îïæ ïæòëæï“.

íåüï âòìò ìóäò ïæòëæï úïøò ìïèðòîïæ?

ïí êòæåâ – âòì øååè÷íòï ìóäòì ïèëõæëèòì åì ðëå-

üóî øïîïâïíæøò ãïõâåóäò ùóàåþò?

ôëàëäïà èåîúõïäïì àâòàëíâå æïåíïõï æï æåæòì-

àâòìïú øååõåæåþòíï: åì ÷åèò ìóäòï, úïøò ìïèðòîïæ îëè

ïæòìë.

æåæï øâòäòì èêäïâì æïçòæâëæï, ìïîåúåäòæïí îëè

ãïæèëâïîæíëæï, ïìùåâæï æï âåî ïìùåâæï óéëíëæ

èëàîëêòïäåþóäì òïüïêçå, æï ãïòúòíåþæï èåîúõïäï,

ìòúòäòì óíïîò öåîïú øåî÷åíëæï æï ïè ìòúòä-ìòúò-

äòà øåïéåþæï ìïìóôåâäòì êïîìïú: åã âïýêïúòì èõïî-

èêäïâòï, æåæï, èïãïì áïäò âåî ïçòæïâìë.

æï àïâòì ìóäì æïïíïõâåþæï:

úïøò ìïèðòîïæ ïæòì, ïãå, õëè õåæïâë.

âõåæïâ, ïþï, ïîï âõåæïâë? – èïäóäïæ øåòèøîïäåþ-

æï óðååþì áïäò, úïîòåä ìòâîúåì ïïñëäåþæï èçåîïì

æï… ãïæïæòëæíåí äåãåíæïøò æåæïú, øâòäòú æï úïøò

ìïèðòîïæ ïèïâïäò ìóäòú.

èïäå åì øâòäò þåìòê õïîïíïóäòì âîúåä äåáìøòú

ãïæïòíïúâäåþæï, ìòóýåüòïíøò – âïýï-ôøïâåäï úõåíòà

îëè èòæòëæï ÷ïîãïäòæïí àþòäòìì æï ãçïæ àïâòì

úëäì åìïóþîåþëæï, èòì èéåäâïîå éïéïæòìøò èåîúõï-

äïì ìïõåú ãïèë÷íæåþëæï, ëéëíæ ãïåäâåþïæ êò ïîï,

äåáìòì ïçîëþîòâò þòîàâò ìùëîåæ èòìò ãïèë÷åíòà øå-

òêâîëæï æï èåîúõïäïìï æï âïýï-ôøïâåäïì ãïþïïìåþï

îïéïú æòæò ìïòæóèäëì êïîàïí èòòñâïíæï èêòàõâåäì,

âòìïú èåîúõïäï òáíåþ ðëåüóîò ùïîèëìïõâòì íïñëôòú

¸ãëíåþëæï æï ïéïîú ÷ïêâòîâåþëæï âïýïì ôëäêäë-

îóä-åàíëãîïôòóäò ñïòæòì íïîêâåâåþì, ìïæïú ìïõòå-

îïæ ïèë÷íæåþëæï ôøïâåä èåäåáìåàï åì êëäëîòüóäò

ìïõåäòú, àóêò èçåîïì ãóäãîòäïæ ïî ãïæïïüïîåþæò

ìüîòáëíåþì.

âïýï èåîúõïäïì ìïóêåàåìë èåäåáìåæïú æïïìïõå-

äåþæï (ãïèòõïîæò ¸áâòïí, èïãîïè ïè ìïõåäì ïîï ìöåî-

æåþï æï èåîúõïäïì åûïõòì àïâòì àïâì – åì èòìò ôìåâ-

æëíòèò ãïõäïâàë), ãïèëïî÷åâæï ôøïâåä ðëåüàï øë-

îòì, îëèåäíòú âïýïìïâòà ùåîòà ïî òéäòæíåí èïöïì

æï ôîàëìíåþòâòà ïìæåâæíåí ìòúëúõäòì æòæ ìïãïäë-

þåäì, âåäòì øîëøïíåþòâòà èòèëôïíüóäòñâíåí æï ïîú

àåìæíåí, ïîú èêòæíåí æï ïîú ïîïâòàïî ìïóíöåì ïî òê-

îåþæíåí, åîàïæåîàò òì ìóîâòäò ìùâïâæïà, àïâòïíàòìóíàáâï æï ìïõåäò ÷ïåüëâåþòíïà êïôòåþìï àó òè ðëå-üóî íòèóøåþøò, îëèåäìïú ¸åîëòêóäò øòíïïîìò ãï-èëìúäëæï æï ãóäòì èëôõïíïæéï áúåóäòñë.

ûâåäò æîëòì ôøïâåäíò ìïèæóîïâì ãïèëàáâïèæíåíïè øòíïïîìòì úâäòäåþï-æïèúîëþòì ãïèë, èïãîïè âïýïãïèïîàäåþïì óûåþíòæï ïõïäóõäåþòì ðëåçòïì: îï áíïí,ìïãèòîë ìïáèå ïéïîìïæïï æï ãóäòú âåéïî èëòôõïíëíìõâïæïìõâï ìïãíåþçå øïòîëþòàë?

àóèú ãïæïèåüåþåþì àâòàëíïú ïàâïäùóíåþòà óú-áåîæï, çëãïæ üåíæåíúòïì èòìò ìïóêåàåìë ãïèëõïüó-äåþòì èòõåæâòà ãïíìöòæï æï ïî åÿïøíòêåþëæï, îëèóêòæóîåìò îëèïíüòêóäò òæåïäòçèò óêòæóîåì îåï-äòçèøò ãïæïìóäòñë æï åìàåüòêóî ãîûíëþïì åîàãâï-îò ÷îæòäò ïæãåþëæï. ïò, àóíæïú åì ðëåüóîò ìüîòáë-íåþò, ùïîèëè÷åíò óïéîåìò íïüóîïäòçèòìï, àóèú èõïü-âîóäò øàïèþåÿæïëþòì øåè÷íåâïú òëäò ãïõäæïà æïïèòüëèïú ïî ãïòèåüåþëæï:

ïôøëì èëòæï èåîúõïäò,

áïäèï áïäì óàõîï: „åì ïîò!“

ìïîüñåäòì çåèëà äåáìòï,

ìïîüñåäòì áâåèëà – íåìüïîò!

ïâüëîì ïî æïïìïõåäåþæï æï àþòäòìòì ìïäòüåîï-üóîë ùîååþøò âåîú èòõâæåþëæíåí, âòí åãóäòìõèï,àóèú ôøïâøòú æï õåâìóîåàøòú ñâåäï ïæâòäïæ ïèëòú-íëþæï ôëàëäïà èåîúõïäïì, âòìò êòæåâ îïèæåíòèåäåáìòú ÷ïåùåîï âïýïì æï ãïðïåáîåþïìïú øåóþåæïâæï,èòóõåæïâïæ òèòìï, îëè êïôòï-åáìðîëèüåþòà âåî æïò-áïæíòæï æï ôøïâåäò èëäåáìååþò àïâòïíà ìùëîïæ ïîúìïõïâæíåí „ïäóæï áåàåäïóîòì“ øåèëáèåæì.

„òóîì îï ãòíæï, èåîúõïäë, îïæ æïòùóíå ôøïâòë?æåæï ìòèøòäòà ãòêâæåþï, îïæ æïïíåþå àïâòë?“ – ïìåìòúòä-áòäòêòà øå¸ñâåþëæï æï èòì ùïùäåþìïú ãïæïù-âæåþëæï:

øåí èïíæï ¸êâæåþò, ìïùñïäë,

ùïùïäì ìõâï ãòôõïíì çóîãçåæï!

æï-ûèëþòà øïåüñóåþï,

êïúò ãïèæãïîò ìóäçåæï,

õåä êò ïî ïãïéåþòíëì

íïèóìçåæï æï îöóäçåæï:

íïôåîåþ ùïùäåþì èò¸õåæå,

èïíæ íó ãûòíòï ñóîçåæï!

ìïî÷ëì ûåþíïì ãïæèëåãæë áïîàäøò, òáíåþ èëöïèï-ãòîåëþòà åî÷òíï àïâò, èïãîïè æòæïæ ìïõåòîëì âåîï-ôåîì ãïèë¸êîïâæï õåäì, òìåâ øòí æïþîóíåþïì æïåøó-îåþëæï, æï, âïýïì ðëåüóîò óìüïîò îëè ÷ïåìèëæï ñóî-øò – ùïêòàõâòà ïþï, îïì ùïòêòàõïâæï, ïìëåþì ìîóäåþòàâåî ïî÷åâæï – èïìïú àïâòìàïí èòòðïüòýåþæï – ìëôåäèòãîòïóäàïøò:

÷åèàïí ùïèëæò, âïýïë,

òìåâ ôøïâòìïê øïâõæåþò,

èòóâïä, óíæï âïäõòíë

àâïäúîåèäòïíåþ ùïùäåþò.


50

�

ÊÎÒÜÒÊÏ

àó ïáòà ïî æïâòàõòå,

êäæåçå ìïè ãïæïââïîæåþò,

òìåâ ÷åèì ãëèåùïîì ùïâïä,

èïéïùïäì êòæåâ øïâæãåþò!

âïýïì äóõóèò àó äïøïîòì ãëîçåóíæï øåèæãïîòñë, ôëàëäïà èåîúõïäïèïéïùïäòì ìïäëúïâì ïèöëþòíåþæï,èøëþäòóî õåëþïì îëè ãïæï¸ñóîåþæï,æï òá æïòøëøèòíåþæï ãïùïèåþóä ìóäì,âòæîå ñëôòàëþïøò ÷ïåôäëþëæï êâäï-âòíæåþóîïæ. âïýï àó ùïùäåþçå ïéòçòï-íåþæï, òì ïè øåáòäòêåþïì ïî æïãòæåâæï.ïî ååÿâåþëæï, òèïà ìõâï âåîïâòí „øïåü-ñóåþï“ æï àâïäúîåèäòïííò ãïèë¸ñóîå-þåí ãçïì, ìïúïï èåîúõïäï æïãâòþîóí-æåþïë.

óéóîì ïî òüåõì, þåùòíòêïìïú ãïæï¸êîïâì ìóìõòïíìüîòáëíåþì, âòì èëöïèïãòîåëþïøò õåòîò âåîïôåîòòðëâíï: „æïâùâò èïãòìò ìòèæòæîå ìó ÷ïèïìüòîòì àïâ-þåæò“ – æï âïýïìïú òáòà ãï¸êîïâæï êþòäì, ÷åèò õåüòï-äò îëè ãòêâòîì, øåí àâòàëí îïì ãïèëæåþóäõïî ãçï-øïîïì æï ìïæãëèò âåî ãòðëâíòïë:

øåí îïæéï ìùóíëþ ÷ïîãïäìï,

îï òáò-ïáïà ïùñæåþò?!

èïãîïè âïýïì, ïþï, îï æïïøëøèòíåþæï æï åîà ïæãò-äïì øåïêïâåþæï, èòùñæëè-èëùñæëèï õåäëþïæ ãïæïáúå-ëæï ñëôïøòú æï ìóäøòú, æï èåîúõïäï êò øåìúòíëæïèïìïú, èàåäì ìïèñïîëìïú æï âåî ïåõìíï, ùåîòà îïüëèòéäòæï èïöïì âïýï-ôøïâåäï, îëæåìïú èåäåáìåëþï ïìåìöëþæï – ûâåäàóûâåäåìò ðëåüåþòâòà, âòæîå ïíþïíòãï÷íæåþëæï áâåñíòåîåþòì çóîãçå.

þåìòê õïîïíïóäòì ðåîìëíïýò âïýï-ôøïâåäï êòæåúøåíïüîåþæï èåîúõïäïì, åîàò éïèòì ðåðåäïìïâòà îëèúõëâîëþæï æï òìå èéåîëæï, îëãëîú ÷òüò – ïîú ùïø-äòæï æï ïîú ãïòïçîåþæï, èïãîïè áâåñíòì çíòì øåúâäïìêò ðòîâåäò ãïèëòúíëþæï æï ïõïäò çíòì øåìïüñòì äåá-ììïú ðòîâåäò òüñëæï.

øåíïüîåþæï, îëè:

æïùåìåþóäïæ, îëãëîú ìõâåþò, åã âåî

òúõëâîåþì,

îëè èëõæåþëæåì æï âòéïúï îëèøåòûäåþæåì

èïãòì úõëâîåþòì æïäïãåþïì ó÷óèïî éïèòà,

ãïòéâòûåþæï æï àïâòæïí êâäïâ ïïíãîåâæï.

ìóñâåäïçå òüñâòì êïúò – àó âòì îï óíæï,

èïãïì îï óíæï – àïâòì æéåøò æïóæåãïîì –

ïîïâòí òúòì.

èåîúõïäï êò øåìúòíëæï âïýïìïúë…

åì óêâå îåïäóîì æï ïîï ðåîìëíïýì.

ïò, èïøòíïú:– þïäéë, ãïãâòûåé, âïýï-ôøïâåäïìàïí èòãâòñâïíåë,

– âïìë ïôúòïóîì èòïæãåþëæíåí ìëôåä íïèúâîåâòïíøò

ôøïâòæïí ãïæèëìóäíò: èåîúõïäï æï êò-æåâ ëîíò. ïèïì óêâå ìèåíëæï èåîúõïäïìãïíàáèóäò èåäåáìåëþï æï ìóä êóí-üîóøòà ãïóûéâåþëæïà. èàåäò éïèåìèïìï æï ìòèéåîïøò ãïïüïîåì æï àåà-îïæ ãïïàåíåìë – ãïòõìåíåþæï èëãâòïíå-þòà – ùïîèëóæãåíåäò òñë èïàò ìòèõòï-îóäå æï ìòúòäòë.

åãïï, ïè ìòèõòïîóäåìï æï ìòúòäìïèëæåâíåþóäò êïôòï-øåèéåîåþïíò áïîìãï¸ñâåþëæï.

òêïîãåþëæï èòìò äòîòêóäò èïîãï-äòüåþò – æîïèïüóäò ãïíúæåþò àó òó-èëîòìüóäò øåõïäòìåþïíò, àóèú òóèë-îò ñâåäïçå æîïèïüóä ùóàåþøòú ãïêâå-ìïâæï æï ìóä ìõâï ìòíïàäòà ãïïíïàåþ-

æï ðòîáóø îåïäëþïì, îëèåäìïú âåîï æï âåî øåùñëþë-æï èåîúõïäï æï æåæòì ñâåæîåþòà ãïþåçîåþóäò õïíìïòà ãïæïâïîæåþëæï æï õïí ìïòà æï þåùòíòêïì êïîçåúïèïì èòåñâïíï. ïîú æîë ¸áëíæï ìïïèòìë, æï àïâçåìïñ-îåäòú îëè ¸áëíëæï, èïøòíïú ïìå óøóîâåäïæ æïôïí-üïâæï æï èòèëïþíåâæï õïäõøò ãóäòæïí ïèëèìêæïî äò-îòêóä íòèóøåþì.

úòì ôîàëìïíò úòì ôîàëìïíòï.

âåäòì øîëøïíò – âåäòì øîëøïíò.

æï ÷ïòþåÿæåþëæï åì èïîãïäòüåþò àó èëõæåíòäò,

èëìùîåþóäò ìüîòáëíåþò ôøïâòìï æï õåâìóîåàòì ìïñèë-

àï úíëþòåîåþïøò, ïõïä íïêïæïæ øååèïüåþëæï ðëåüóîò

ïçîòì èæòíïîåþïì, îëèåäòú ìóä óôîë ÷ïèëòøäåþëæï,

ãïèå÷õåîæåþëæï æï èòùïøò ÷ïìïêïîãïæ ãïòùòîåþëæï,

÷ïèùåîåþò îëè ïî ãïèëì÷åíëæíåí æï, ìóä àó âåîï, úïä-

êåóä íïèìõâîåâåþìï æï åîà èûäïâî üëüì èïòíú ãïæïïî-

÷åíæíåí. úïäêåóäò øåíïêïæåþòú àïíæïàïí ãïòåäâåþæï

èòùòì çåæïðòîçå æï çëãòåîàòì õìíïú èëõåîõæåþëæï.

èåîúõïäïì ìïõåäòú ïá üîòïäåþæï æï òè èûäïâîò

ðëåüóîò üëüòì ãïæïî÷åíòìïì èòì ìïõåäæåþóäìïú òõ-

ìíòæíåí ìïèóæïèë ãïáîëþòìïãïí – íïùòäì èõëäëæ,

îïú æïåèéåîï, æï þóíæëâïí, øëîåóä ùïîèëæãåíïìéï

ãâòüëâåþæï èòì äòîòêóä íòÿòåîåþïçå; òìå ãâïãóäòï-

íåþæï êòæåú, óôîë àâïäìï÷òíëæ ãïèëêâåàòäòñë èòìò

ìïõåþï – ëúæïõóà ùäïèæå îëè èòåéùòï, èïãîïè àïâò êò

êïîãïæ æïåèïõìëâîåþòíï ôøïâòìï æï õåâìóîåàòì õåë-

þåþòìïàâòì.

èïéïùïäì êòæåâ øïâæãåþòë…

ìïóêóíòì æïèæåãì, êåîûëæ 1907 ùåäì, èåîúõïäï

îëè ïéåìîóäåþëæï, àåæë îïçòêïøâòäò èùïîåæ òíï-

íåþæï, èòìò èõëäëæ ëîòëæå äåáìò îëè ÷ïåùåîï, æï ãï-

íòçîïõïâæï, ïõäï èïòíú óíæï ïâïêòàõë ôøïâì æï èòì

ìëôåäøòâå øåâïãîëâë, îòìò ãïæïî÷åíïú öåî êòæåâ øå-

ìïûäåþåäòïë.

òèïìïú æïìûåíì: îëúï æîë èëèúåèìë.

åì æîë ïî ãïèëó÷íæåþëæï.ïõäï òîïêäò ãëãëäïóîò óñîòæï àïâì, ìïóêóíòì

æïìïìîóäì, îòìò èëûòåþïú øåòûäåþëæï òè ðëåüóîòíïêïæòìïãïí, îëèåäìïú ôëàëäïà èåîúõïäïì ìïõåäòæïîáèåëæï, èòìò þòëãîïôòòì æïæãåíïìïú úæòäëþæïæï, þåâîãâïî ãïæèëúåèïìï æï âåîìòï-âïîòïíüåþøò ÷ïô-


51

ÊÎÒÜÒÊÏ

äóäò, ðòîâïíæåäòì ãïîêâåâïì èòåäüâëæï – øïòîìòü-

ñâòìïú, þòëãîïôòóäò îåïäòåþòìïú.

åèïüåþëæï äåáìì äåáìò, ùâåà-ùâåàëþòà òçîæåþë-

æï ôøïóîò ðëåçòòì åì äòîòêóäò îêïäò æï ïäèïíïõ

„ðòîòèçòì“ ôóîúäåþçå (1997, ¹2) óêâå ùïîèë÷íæåþë-

æï ôëàëäïà èåîúõïäï òè òåîòà, çëãïæò íïêâàåþò

õåäøåìïõåþò îëè ãïèõæïîòñë æï èêòàõâåäòú èëòõòþ-

äåþëæï æï úíëþòìùïæòäòú ãïóèûïôîæåþëæï – òáíåþ

êòæåâ ïéèë÷íæåì èòìò èõïüâîóäò áèíòäåþïíò, òáíåþ

èåüò øåâòüñëà ïè óìïèïîàäëæ èòñîóåþóä êïúçåúë.

ïè úíëþòìùïæòäì ïæïìüóîåþæï ãïçåà „äëèòìò-

æïí“ øåõèòïíåþï, æïâòà èÿåæäóîòì, øëàï áïâàïîïûòì,

þïéïàåî ïîïþóäòìï æï ïäåáìïíæîå æòæåþïøâòäòì èò-

åî õåäèëùåîòäò òì éòï þïîïàò àó óôîë ãóäòàïæò

àõëâíï: àáâåíçå óêåà âåîïâòí ãïïîàèåâì àïâì èåî-

úõïäïì àõçóäåþïàï ìîóäò êîåþóäòì èëèçïæåþïì,

ôøïâòì õåëþòì èêâòæîåþèï öåîïú çåðòîïæ òúòïí þåâîò

èòìò ðëåüóîò øåæåâîòë.

æï òáâå:

„èåîúõïäï áïîàâåäò ôîïíìóï âòòëíòï æï èïì òìå-

àòâå ïæãòäò óíæï åêïâëì áïîàâåä øåèëáèåæàï øëîòì,

îëãëîú âòòëíì – ôîïíãóä äòüåîïüóîïøò“.

¸òðåîþëäòçåþï ÷âåóäåþîòâò èëâäåíï ãïèõæïîï

÷âåíì ìïèùåîäë úõëâîåþïøò æï äòüåîïüëîàï øëîòì

ïéïîïâòì óêâòîì ïìåàò ãïòãòâåþï-øåüëäåþïíò, æï àó

éòï þïîïàòì ïâüëîåþòú æïòìïÿòîëåþæíåí ïè õåîõòì

ãïèëñåíåþïì, òè ìïåîàë üåíæåíúòòì ãïìïãîûåäåþäïæ

êò ïîï, îëèåäòú àâòàëíâå ïéòçòïíåþæïà, ïîïèåæ òè

ðîïáüòêóäò èëüòâòà – êîåþóäò îëè ãïèçïææåþï ãï-

èëìïúåèïæ, òáíåþ óôîë ãïèëòæëì àïâò âòíèåè, âòìïú

ôîïíìóï âòòëíòì ìïõåäò ìèåíòï þîùñòíâïäå áïîàóäò

àïîãèïíòì ùñïäëþòà æï èåîúõïäïì øåüëäåþïè òèïì-

àïí, ìõâï àó ïîïôåîò, ìíëþóîò ìóîâòäò ãïó÷òíëì –

êîåþóäò îåïäëþïæ ïáúòëìë.

åôåáüóîïæ õèòïíåþæï: ôëàëäïà èåîúõïäï òì èëâ-

äåíïï áïîàóä èùåîäëþïøò, îïú âòòëíò ôîïíãóäøòë.

àâòàëí æïâòà èÿåæäóîò ïìå ãïíèïîüïâæï ïè ðï-

ìïýì æóøåàøò, ÿòäïøâòäåþòì ìïìïõäåøò ãïèïîàóä

äòüåîïüóîóä àïâñîòäëþïçå, îëèåäòú èåîúõïäïì

õìëâíïìï æï òè êîåþóäòì ãïíõòäâïì èòåûéâíåþëæï,

òîïêäò ãëãëäïóîì ùòãíïæ ãïèçïæåþóäò îëè æïî÷å-

þëæï þòëãîïôòóäò íïîêâåâòà øåíòøâíåþòàï æï âïîò-

ïíüåþòà ãïùñëþòäò, æï èòìò áïäòøâòäò, àâòàëíïú

ôëäêäëîòìüò æï ôøïâòì õåëþòì ðëåçòòì èêâäåâïîò

àïèòäï ãëãëäïóîò øåèëòüïíæï ìïäòüåîïüóîë èò-

èëáúåâïøò òîïêäò õèïäïûòì øåèùåëþòà („æåãï“, 2004).

ãïôëîèåþòàïú ëîòãòíïäóîïæ ãïôëîèæåþëæï òëìåþ

öïíãòîïøâòäòì òäóìüîïúòåþòà æï àïâòìåþóî ìïìï-

÷óáîë ãïèëúåèïæïú ùïîèëìæãåþëæï.

þëæòøëþæï àó àïâì òèïîàäåþæï æïâòà èÿåæäóîò

ïìåàò ãïæïÿïîþåþòìïàâòì, àóèú ïèöåîïæ æïøïâåþòà

ïîïôåîò æïøïâåþóäòñë.

æïîæïæ ùï¸ñëäëæï æåæïíòì þåæò òîïêäò ãëãëäï-

óîì.

æï åì êîåþóäò èòì õìëâíïìïú ïúëúõäåþì æï èòì æï-

óôïìåþåä éâïùäìïú êòæåâ åîàõåä ãïãâïçëèòíåþì ãó-

äòì èçåîòà.

òìå ôîïíìóï âòòëíòì ìïõåäò ìóä òìåú ïî ùïèëþ-

äïíæâòïà éòï ùåîòäòì ïâüëîåþì, èìëôäòë ðëåçòòì

àïíïâïîìêâäïâåæòæïí íåþòìèòåîïæ ïî ãïèëóî÷åâòïà

èòìò èõïüâîóäò èåèêâòæîåëþï, èåîúõïäïì åîàò äåá-

ìò óþòûãåþæïà ìïïèòìëæ æï ïìëúòïúòóîò íïêïæò þó-

íåþîòâïæ æï ûïäæïóüïíåþäïæ èëòñëäåþæï „èúòîå ïí-

æåîûì“, îïêòéï èåîúõïäïì åîàò äåáìò òæåóîïæ ôîïí-

ãò ðëåüòì ïè ðëåèïì øåõèòïíåþëæï.

óãîëøëæ èöæïîò àâïäåþãïúåúåîïâåþóäò ôîïí-

ìóï âòòëíò ðëåüóîò ïíæåîûòì øåæãåíïì îëè ãïæïù-

ñâåüæï æï àòàçå ãïæïìïõâåâòú ïîïôåîò èëåûåâåþëæï,

ùïîèëìïõâòà áëíåþïì æïïîòãåþæï ãóäóõâïæ – ðïîò-

çòì ñëôòì òìåà øîååþìï æï èëìïõâåâåþì ïèëòüïíæï

èçòì ìòíïàäåçå, èïíïèæåú æï øåèæãëèïú æòæõïíì ðëå-

üåþò àâïäì îëè ïîòæåþæíåí, îëãëîú ðëåçòòìïàâòì

ìîóäòïæ ãïèëóìïæåãïîì. âòòëíò ïî ãïòçòïîåþæï ïè

øåõåæóäåþïì æï ùâîòäèïíåþøò ÷ïåôäëþëæï ðëåçòòì

ïõïäò ìïãíòì ïéèëìï÷åíïæ.

ôëàëäïì àïâòìò ãïìÿòîåþëæï àó ãïìÿòîåþëæï æï

„óîûíòì öëõòâòà äòüïæ“ îëè ùïîèëòæãåíæï ìïêóàïî

àïâì, îïêòéï æïúëäøâòäåþòìïàâòì àïâò öåî âåî èëå-

þï, óåúîïæ òìåà þïáò-þóáì èë¸ñâåþëæï, òèåîåä ïçíï-

óîì æïãïâòùñåþæï:

êïîûå æòæò èïáâ èïèóäò,

ìïõíïâò åîàòì àâòìïë.

ïìêëæòïíøò áåî èòûå,

ëîïìòïíøò – ùèòíæïë,

êïîûå èòþîóíïâì ùòìáâòäò,

æïâôáâïâ, îëèåíòú èòíæïë.

êïîò-êóî õòäòà ìïâìå èïáâà,

âïøäòàï, õåäòì ìõäòàïë.

þòÿò âïî êïòì ñåäøòï,

îïú èòíæï, ðòîìï âêòàõïë.

æï èìèåíåäò àó èêòàõâåäò îëè ãïòôòáîåþæï, ïìåú

îëè òñëì æï ïî ïçâòïæåþæåì, åì îï üîïþïõò ïóüñæïë,

èëóäëæíåäò ôòíïäò, àòàáëìæï íëâåäòìåþóîò, åî-

àþïøïæ ïèëïüîòïäåþæï äåáìòì ãïíùñëþòäåþïì æï ñë-

âåäòâåì ìòúòäòàï æï ìòõïäòìòà ãïíèìÿâïäïâæï:

êïî÷ò ûïéä âåîïì øïèòÿïèì,

øòí øïèëüïíòäì – úòúïë.

üîïþïõëþì æï ïçâòïæåþì êò ïîï, àâòàòîëíòòà ùïî-

èëìïõïâæï àóîèå àïâòì ãïèëãëíòä áëíåþïì æï, ëúíå-

þåþøò îëè ÷ïñâòíàïâæï, ìïèæóîïâò ìòúòäïæ ïèëìêæå-

þëæï.

æåæïì óêâòîæï æï âåî ïåõìíï, øåùóõæåì èïòíú, àïâò

îëè âåîïôîòìïàâòì èëóþïèì, øåîúõâåì èüîòìï àó

èëñâîòìï, ìòìïùñäåìï àó ìòéïüïêåøò îëè âòõî÷ëþò-

àë.

„óîûíòì öëõòâòà äòüïëþï“ èïòíú ïéïî óöæåþëæï

ÿêóïøò æï ãóäò îëè öåî âåîúåîà áïäçå âåî æïåñïîï,

òìåâ ëúíåþïì èòåíæëþëæï, àïâòìàâòì øåòáèíòæï òæå-

ïäì æï øïòîøòú òèïì ÷ïïìïõäåþæï ðåîìëíïýïæ, òè

ïîïîìåþóä òëîåä áïäì, âòíú àòàáëì ïáåà èëåäüâë-


52

ÊÎÒÜÒÊÏ

æï, ëúíåþòì îïòíæïæ èåîúõïäï æïåìïõï æï èòìò úëäë-

þòìïãïí òè õåòîìïú åäëæï: ãïâòäò æï ãïèëâòäò, âíïõïâ

óúõë áâåñïíïìïë.

ëúíåþï ëúíåþïæ æï úïþïóîàï þåùòíïì áïäì îëè

øåôîôòíïâæï øëîòæïí, ìïòèåæëì âåîú ïá ¸ðëâåþæï âå-

îïì. áïäò þëìåäøòú ãóäèëæãòíåæ üîòïäåþæï æï

õåäöòíïì îëè åçòæåþëæï, èçåìàïí ðòîòìðòî ìïóþïî-

ìïú ïìùîåþæï, æï åì êëíüîïìüóäò ìóîïàò àòàáëì òó-

èëîòìüóä ìïôïíåäì àõëóäëþì, èïãîïè èåîúõïäïì

ôòáîò ìóä ìõâïãïí ãïæïòõîåþëæï æï æïóëêåþåä ìóî-

âòäì äåáìì ãïïíæëþæï:

èïãïìàïíïèú æïèïùâòíï,

ìó éïèå áíï åîàì êâòîïìï!

„åàåîòïíòì“ èóîèïíò éïèòì ãïãîûåäåþïì øåíïüîë-

æï, éïèåìï æï åàåîòì þîëäòì ãóä-èêåîæøò ÷ïûòîóäò

èçòì øåñëâíåþïì ëúíåþëþæï æï åþéïóÿåþëæï ñëâåä

ùóàì, îëèåäòú ôïàåîïêòïí ãçïçå øåæãëèòìïãïí ïøë-

îåþæï æï… õåäøò êò óáîåþëæï. èåîúõïäï ùòíïìùïîâå

æïòÿåîæï àïæïîòãì, ùòíïìùïîâå ãïíìïçéâîïâæï ïõïä

êïäåíæïîì æï éïèåì êâòîïì ãïóüëäåþæï, ùòíïìùïîâå

øååãóåþëæï æîëòì ïõäåþóî ãïíçëèòäåþïì, èïãîïè

êâòîïæ ãïæïòÿòèåþëæï àó àâåæ, òì éïèå èïìïú ùïèòå-

îïæ ÷ïåôøâíåþëæï õåäøò æï þëäëì òìåâ èóîèïíòâòà

èëåþéïóÿåþëæï ñëâåä ùóàì: ïèïéïèæåäë éïèåë, íó

ãïàåíæåþò èïäåë.

åì ãïíúæåþò ïè äåáìøò ïéïî èë÷ïíì, òá èõëäëæ

íïüâîïï – éïèå êâòîïì ãïóüëäæåì, ëéëíæ èåîúõïäïì

æïóøëøèòíåþåäò âíåþï æï ýòíò ïè íïèìõâîåâåþïæ øå-

èëî÷åíòä êîåþóäøòú õåäøåìïõåþïæ òäïíæåþï („æòæå-

þï øåíæï, óôïäë, èåîúõïäï æïî÷ï óáïäë, õïí òìåàï

ãóä èïèòæòì, å þåþåîì ùïèïóáïíë“) æï çëãòåîàò äòîò-

êóäò éïéïæòìò òáíåþ öåîïú ïî ãïèáîïäï ìïèóæïèëæ.

òì êò úïäêå àòíïì ïâåæîåþæï àïâì æï ùïîèëìïõâò-

àò áëíåþòàïú ïõïîþåþæï („óþòìàïâì áåîåþ ïîï èêë, èå

êïîûå èòæãï ùèòíæïë“) æï úïäêå òè óúíëþïæ æïî÷åíòä

áïäì øååíóêâëæï, íóàó ïî èëãùëíâïî æï ãóäò æï ìó-

äò ÷åèìêåí ïî èëãòùåâìë?

æï:

èëæò, æïèïùñâåí ãóäçåæï

üòêÿëîïìïâòà ûóûóíò.

òìå îëãëî òáíåþëæï, èàïâîëþòì èëõåäåíò èïìïú

ïî ãïåäåáìåþòíï æï èïîöâåæ ïî ãïåèïìõîåþòíï, ïîïæï,

âòàëè ûïäòïíïú óàïíïãîûíëþæï, âïíë ñåòíòøâòäì ôå-

õåþò îëè æïçîëþëæï æï ôøïâäåþì ïèóíïàåþæï: ïîï

ãñïâòìàï õïîåþò, ïîï äåùïâàï êïäëìï? þïüïîïí ÷ïäï

èëãâåúòàë. èëõåäåìàïíïú àòàáëì àïâì òèïîàäåþæï:

õåâìóîåàòï, þïüëíë, ïá ÷åáèï ïîï ãâïîëþìïë… èïãîïè

ôòíïäóîò ìüîòáëíåþò åîàþïøïæ ïèëïüîòïäåþæï ïè

ãïíùñëþòäåþïì æï íïèæâòä æïèëêòæåþóäåþïìïú ãïï-

øòøâäåþæï:

åãåþ æïìúâòâæåì ëîòâï, –

äïøïîòì öâïîèï þûïíëìï!

êîåþóäòì åáìêóîìòóä íïùòäøò òì âïîòïíüåþòú æï-åîàâòì ïè äåáìì, ïêïêò øïíòûåì îëè ÷ïåùåîï, øåèæãëèêò æïâòà èÿåæäóîìï æï òîïêäò ãëãëäïóîì – æï ñâå-äï ïè íòèóøøò èåîúõïäïì ïè òîëíòóä øåèéåîåþïì øå-èëîåóäï ìóä ìõâï äåáìòì ìüîòáëíåþò æï àïâòìåþóîêëíüïèòíïúòïæ ïèòüëèïú ùïîèëãâòæãåþï:

ïí áåîòì ðóîï èïïîàâòà,

àó øòïí, òìò ÿïèëìï,

àó ïîï, æåæï óüòîå

àïâòìï èïòüïíëìï.

ïêïêò øïíòûå 1913 ùåäì çóìüïæ âåîú æïïæãåíæïèàïâîëþòì èëõåäòì ïè ãïèïðïèðóäåþåäò äåáìòì ðòî-âåäèàáèåäì – ôøïâåäì óàáâïèì æï àïâøò îïéïú óíæïïêäæåìë, óôîë èåüïæ òè ùóàïì ãïèëûòåþï, åüñëþï,ãïûíåäæåþëæï æï èëãâòïíåþòà ïèëüòâüòâæåþëæïèåîúõïäïì ìïõåäò, àóèú òì øåèëîåóäò ìüîòáëíåþò÷ïî÷åþëæï æï ÷ïî÷åþëæï.

òáíåþ âåîú ïèëãâåúíë äåáìòì êëíüïèòíïúòóîò ïé-íïãëþï æï îïêòéï âïîòïíüåþòì óèåüåìëþï „áåîòì ðó-îòì“ èëüòâì èåîúõïäïì øåèéåîåþïøò èòó÷åíæï ïæ-ãòäì, ÷âåíú èòì íïùòäïæ ãâåãóäòìõèï, úëüï þóíæë-âïí, èïãîïè èïòíú èòì ìîóäóôäåþòïí ðïìïýïæ, òì ãïæ-èëúåèï îëè ïîï, çóîïþ ïîïãâòì åîòìàïâòì õåâìóîåàøòõïüëþïçå ìüóèîëþïì îëè øåèëãâòíïõïâæï.

èòäåàòì õïäõò øåñîòäòñë õïüëþïì æï ìèï æï éîå-ëþïì îëè øå¸ñâåþëæíåí, çóîïþì èëùòùåþòà èòó÷åíæíåíïæãòäì àïâêïúåþàïí. òì ïîú äóæì øåìâïèæï, ïîú ðóîìæïïêïîåþæï ðòîì æï èïìðòíûäåþò èòçåçì îëè ¸êòàõïâ-æíåí, òì ïãæåþóäïæ èòóãåþæïà: àáâåíì áåîòì ðóîìîëãëîéï æïâåùåìåþò, îëúï ÷åèò úõåíòú ïî åêïîåþïèàòì áåîìïë. æï åîà-åîàò õåâìóîò, âòíú àïâì æïì-üîòïäåþæï æï åèìïõóîåþëæï ìïðïüòë ìüóèïîì, ûïäò-ïí ãïíïùñåíæåþëæï æï ïéïîú èëåîòæåþëæï êïúì, âòìòìïõåäòì õìåíåþïçåú êïíêïäò ïóüñæåþëæïà õëäèå:

õåâìóîåàòï, þïüëíë, ïá ùèòíæï ïîï ãâïîëþìë.

èïïîàâòà áåîòì ðóîïò, àó óíæï, òìï ÿïèëìë,

àó ïîï, – æåæï è……í, àïâòìò èïòüïíëìë.

ïè àáèóäåþïì îëè æïòèëùèåþì àïèïç íïüîëøâòäòòìüëîòóä åìåòøò „ìïôóîúäå“, æïìûåíì:

„ûíåäòï æïòöåîë, àòàáëì åì óêïíïìêíåäò ìòüñâå-þò ðòîøò èòïõïäåì çóîïþ åîòìàïâì. èïãîïè òèæåíïæøàïèþåÿæïâòï èàåäò åäôåîò ïéùåîòäò ìóîïàòìï, äï-èòì æïìûäòë ÿëÿèïíò æï åíæë àáèóäåþïì“.

èïîàäï óøóïäëæ øåþåæåì àó ïîï, äåáìò êò ïè áïî-ãïçå ïòãåþëæï æï àáèóäåþï þóíåþîòâ ôëíì óáèíòæï ïèãïíùñëþòäåþïì – ïá ñëâåäòâå äëãòêóîòï æï ûïäæïó-üïíåþåäò, èïøòí, îëæåìïú âïíë ñåòíòøâòäòì ôåõåþòìæïçîëþï æï áåîòì ðóîòì èëüòâò åîàèïíåàì âåî åþèò-ïí æï úïä-úïäêå èòòùåâåí.

åì ïõäï óôîë àâïäìï÷òíëæ ãïèëòêâåàï – çóîïþåîòìàïâòì þòëãîïôòòì òè åðòçëæòì ôëíçå.

õïäõóîò ùïîèëìïõâï âåî åäåëæï òè äïéò òîëíòòàãïíèìÿâïäóä, èëõæåíòä ìüîòáëíåþì æï „õåâìóîåàòï,þïüëíëë“ êòæåâ åîàõåä ãïòìèëæï àó ïîï èåîúõïäïì


53

ÊÎÒÜÒÊÏ

øïòîìòüñâïøò, ïìëúòïúòóîò íïêïæò ûïäïóíåþóîïæ èò-ïêåîåþæï ûâåä ãïæèëúåèïì, þëäëìæïþëäëì, çóîïþåîòìàïâòì æåæï àó ãïåèåüåþòíïà, âïíë ñåòíòøâòäò âò-àëè âòí þîûïíæåþëæï, æåæïèòìòú ïî „ãïåàïèïøåþòíïà“ãïäåáìåþïøò.

èåîúõïäï êò õåâòìþåîìïú ïî æïóàèëþæï, àóêò éòî-ìåóäïæ âåî òõåâòìþåîåþæï æï ðïîëæòóä ðåîìëíïýïæóôîë ãïèë÷íæåþëæï. þïîåè äåáìòìãïíïú åùâíòï èùâïâåòîëíòï („èïãïì âòí èïòôòáîåþæï êëðïäïì õåâòìþåîçåæï,ãïæïåñâïíï ÷åè úõåíò èòãîòïóäàòì õåâçåæï, êóæ òéäò-ïøò åÿòîï, æãåþëæï àòàòì ùâåîçåæï, ãïóùñîåì òèòìæïâäïàò, âòìòú öâïî óûå ñåäçåæï!“) æï, ãïäåáìåþóä-ãïðïèðóäåþóäò, ìóäïú ãïæïêïîãóäòñë òáòæïí æï èòìòïìïâïä-æïìïâïäò ïéïîïìëæåì ïéïî ìèåíëæïà.

üîïæòúòóä ìïçëãïæëåþïøò, àóíæ óêâå æïøäòäøò,èõïüâîóä ìòüñâïì öåîïú èëìæåâæï ûïäï æï ãïâäåíï.

æï àóîèå èåîúõïäïú êò, âòíú åîà óõåòîë êïúïæãïèëòñóîåþëæï àâòìüëèàï øëîòì, èåäåáìåëþòì ýïèìàâïäæïàâïä òçîæåþëæï æï ãëäòïàæåþëæï, æï âåéï-îïôåîò ïëêåþæï èòì èùïîå ìòèïîàäåì, æï, úõïæòï,âåîú óäèëþåäò ãâåèï ãïðïèðóäåþóäàïãïí.

åì ïî æïúõîåþëæï æï èôïîâåäïæ ìïñèë èëåâäòíå-þëæï – èòì õåäòì æïèêïîåþåäì æòæûïä ãïæïìïõïæìîëè æïïêòìîåþæï æï ùïóõæåíæï ìïèïãòåîëì èòçéâòììóîâòäì.

ïè ïèþåþì ìïãïíãåþëæ ãïòõìåíåþæíåí èïèóêï ùòêäï-óîòú æï þåìòê õïîïíïóäòú, îëãëîú ïóúòäåþåä îåï-äòåþì èåîúõïäïì ðëîüîåüòìïú æï õïíèëêäå þòëãîï-ôòòìïú.

åüñëþï, ïî òçòïîåþæï ôøïâòì õåëþï ðäïüëíòìåþóîøåõåæóäåþïì ðëåüàï ãïíæåâíòì àïëþïçå. ïî ãïïìïõ-

äåþæò? ïî ãïïìïõäåþæò æï êòæåú ïãòî-æïãòîåâæíåíòáïóîëþïì ñïäþò èëîïäòì ãïáòïáåþï-ãïæèëôïî÷ïâå-þòà. ïèòüëèïú ïôîàõòäåþæï ðäïüëíò ìïõåäèùòôëìïàó úïäêåóä ìïçëãïæëåþïàï àïâêïúåþì, æîëóäïæèëòøëîåà ðëåüåþò, àëîåè õåäòì øåøäòì èåüì èïàãïíìõâï ìòêåàåì ïî óíæï åäëæåàë.

ïìåà õåäòì øåèøäåäïæ èë÷ïíì èåîúõïäïú, èïãîïèïîïèúàó ãïíåæåâíïà, ðïüòâòàïú èëåðñîëþëæíåí, îï-êòéï ïãåî ìïãïíãåþë êïíëíìïú êò øåèëòéåþæíåí èòì æï-ìïúïâïæ.

ãïæïî÷åíëæï ïäóæï áåàåäïóîòì õâåæîì.èõïî-èêäïâò èëìàîåâæï òïüïêçå.øåõå, æåæòë, – çåèëà ïïõåæåþæï.ìóäò èòòêäïêíåþëæï, èòòþëäåþëæï ìóäò, ìïèðò-

îïæ òüëüåþëæï æï òìå èòòìùîïôëæï çåúïæ, îëèåä-ìïú áâåñïíïçå àâïäòì ãïèëõåäòæïí íïüâîòà èòì÷åîå-þëæï ãïèòõïîæò èï÷õëøâòäò æï àïâòì ìïõåäì îëè ìùó-íëþæï, èåîúõïäïëþïçåú ïèòüëè ìæåþæï àïâì.

åìïë æï: èåîúõïäòâòà ÿòêÿòêåþæï æï òèòüëèïë.åìïë æï èåîúõïäòâòà þëäëãïõìíòäò èïçïîï åúâï

æï òèòüëèïë.ïî æïòöåîëà. åì ûïäòïí ãïèïîüòâåþóä ïõìíïì

¸ãïâì æï òèòüëè.ãïäëþæï îëãëîú ôîàëìïíò úòìï æï àó ùóàòìëô-

äòìï þåâîò îïè âåî ãïåãë, åîàò åìåú – îïüëè óíæï æï-ãåéïäï èïöï ùåîòà, îëæåìïú ïìå óêåà ïèëàáâïèæòùóõòäìïú æï ìòõïîóäìïú, óêåà æïåèìãïâìåþëæò ðòî-âåä ðëåüåþì, óêåà ãïïîéâåâæò øåèþëÿâåä ïîüïõåþìïí îïüëè óíæï ãåàåìï, îïüëè óíæï ãåèêë æï ìïóíöåúîòìàâòì ãåãîëâåþòíï.

… æï èòòêäïêíåþëæï, èòòþëäåþëæï ìïèðòîïæ ìóäò.


54

àïèïî þäòïûå

ÌÏÈÅÓÄÒ

ïèïìùòíïà üåäåâòçëîòì åêîïíçå èëûîïëþï „àïâò-

ìóôäåþòì“ äòæåîò êëêë ãïèìïõóîæòï ãïèë÷íæï.

æòáüëîì óíòâåîìòüåüòì ãïæïî÷åíïçå åäïðïîïêå-

þëæï.

æïòùñë àó ïîï ìïóþïîò, ìïëúïîèï èéåäâïîåþïè øå-

èòðñîë.

ãïèìïõóîæòåþòì ãïæïî÷åíòäò ãåíò äïðïîïêëþæï.

òìåàòâå õèï, òìåàòâå æïóöåîåþóäëþï àïâòìò ïç-

îòì ìòìùëîåøò, æïõâåùòäò áïîàóäò, ïéèïøôëàåþåäò

ôïáüòì õìåíåþòìïì õèòì ïùåâï æï èïîöâåíï õåäòì ùòí

ãïøâåîïú êò…

âóìèåí æï âãîûíëþ, àòàåþò îëãëî èåñòíåþï.

ôïîæòì øîòïäèïú ïî èòíæï æïïîéâòëì åì òæòäòï.

åìïï ïõäïæ ãïÿåæòä-ãïêâåîòäò öïÿâò ìïáïîàâå-

äëì ãóøòíæåä æï æéåâïíæåä æéåì øëîòì.

èòìò ìòüñâï ðëäòüòêëìòì ðïàåüòêóîò éïéïæòìò

îëæòï ðòïîòìïàâòì ãïèòçíóäò, óìèåí æï èàåäò ïî-

ìåþòà ãîûíëþ, îëè ïè ðòîëâíåþòìàâòì ìóäòìøåè-ûâîåä, æïóëêåþåä èòçíïæ áïîàâåäò åîòì ãï-æïî÷åíï áúåóäï æï êïîãïæ èëåõìåíåþï, îëè àó èï-èóäò, åíï æï ìïîùèóíëåþï èëòìîï ãäëþïäòçïúòòìøåèëüåâòì óìïèïíë ëîëèüîòïäøò, åì òèïì íòøíïâì,îëè ìïáïîàâåäëìïú òìå ÷ïõâåüì òìüëîòï ãïæïøåíå-þòì óôìêîóäøò, îëãëîú ïîïåîàò ìïõåäèùòôë ÷ïõ-âåüï.

èå ïîúåîàò ðïîüòòì ùåâîò ïî ãïõäïâïîà æï ðëäò-üòêïìïú ÷âåíò óêïíïìêíåäò ùäåþòì èëâäåíåþòì øåèñó-îå æòæò ìòèðïàòòà ïî âóúáåîò, èïãîïè òèæåíò ìòèïî-àäå, òèæåíò ãóäùîôåäëþï æï, ÷åèò áïäóîò ãóèïíòà,òìåàò ìïåîàëëþï âòãîûåíò êëêë ãïèìïõóîæòïì ðòîëâ-íåþïìàïí, îëè ãïæïúåèòì æïèàïâîåþòì øåèæåãïú êò øòíïæãòäì âåî âðëóäëþæò.

èòíæëæï ñâåäï íïúíëþòìàâòì æïèåîåêï æï èåõïîå-þòíï, îëè öåî êòæåâ ñâåäïôåîò ïî æïêïîãóäï. àïâò-ìóôäåþòì æï ìïõåäèùòôëåþîòëþòì øåíïî÷óíåþòì åî-àò ìïòèåæë èåîúõïäò ïõäïõïí áâåñïíïì æåæï-óíòâåî-ìòüåüòì ãïæïî÷åíòì òèåæì óìïõïâæï.

èåëîå æéåìâå ùòãíòì èïéïçòï „ìïóíöåøò“ êëíìüïí-üòíå ç. ãïèìïõóîæòïì ïõïäò ùòãíò „ùåîòäåþò óúõëå-àòæïí“ (ãïèëèúåèäëþï „ìïïîò“, 2006) øåâòûòíå æï ìóä-èëóàáèåäïæ ùïâòêòàõå.

ÊÎÒÜÒÊÏ

ïè ìüîòáëíåþì êëêë ãïèìïõóîæòïìùòãíåþòì øåôïìåþòì ðîåüåíçòòà îëæòâùåî.

÷åèò èëêîûïäåþóäò ìóîâòäò èõë-äëæ òì ïîòì, ëîòëæå øüîòõòà õïçòãïâóìâï òè ãïîåèëåþïì, îëè êëíìüïí-üòíå, çâòïæ æï êëêë ãïèìïõóîæòåþòìåîëâíóäò ìïèåóäò åîàòïíò, èëíëäò-àóîò, åîàóîàì èòñëäåþóäò ôåíëèå-íòï ìïáïîàâåäëì òìüëîòóä èåïþöîå-àï äïøáîòæïí ÷âåíì ùïîèëæãåíïøòãïæèëìóäò.

æï êòæåâ… òáíåþ èïãïäòàïæ æïâó-ìïõë ÷åèì æïþíåóä àïíïèåæîëâååþìèïàò ìïáèå æï ãïìïãòìò.

êëêëì æòæò ðïðï, îëãëîú àâòàâåòãëíåþì „äïíæåþàïí äïúòúøò“, 1918ùäòì 26 èïòìì æòäòà îïèæåíòèå àïíï-èëïçîåìàïí åîàïæ íëå ýëîæïíòïì æïòìòæëîå îïèòøâòäì (ìëúòïä-æåèëêîïüòóäò þïíãòìãïèë øåôòáîòïíåþóäåþì) êïþòíåüøò øåóâïîæï æï ãï-íóúõïæï: àó æéåìâå ïî ãïèëïúõïæåþà ìïáïîàâåäëìæïèëóêòæåþäëþïì, ïè õïíöäòà ïãêóùïâà æï àïâìïúèëâòêäïâë.

îëúï 1921 ùäòì 25 àåþåîâïäì èåàåîàèåüå ïîèòïè

æïòðñîë ìïáïîàâåäë, êëíìüïíüòíå ãïèìïõóîæòïè

ëîòëæå àâòì øåèæåã (7 èïòìì) ùåîòäò èòìùåîï ïõïäò

îóìóäò òèðåîòòì èåàïóîì – äåíòíì.

ïò, îïì ùåîì þïüëíò êëíìüïíüòíå ùòàåä òèðåîï-

üëîì:

„æéåì ìóä ëîòëæå àâåú ïî ãïìóäï æï ùòàåäèï

îóìåàèï èëìðë ÷âåíøò òìåàò ïüîòþóüåþò ìïõåäèùò-

ôëåþîòëþòìï, îëúïï ìïçéâîåþò, îêòíòãçï æï âòí ïî

òúòì, îëè áïîàóäò åíï ìïáïîàâåäëøò ðîïáüòêóäïæ

ìïõåäèùòôë åíï ïéïî ïîòì…

ñâåäïôåîò øåòûäåþï ùïïîàâïí åîì æï ðòîëâíåþïì,

èõëäëæ àïâòìóôäåþòì øåãíåþïì âåîïâòí ùïïîàèåâì

èïì“.

åì ìüîòáëíåþò èïøòí æïòùåîï, îëúï þëäøåâòêåþò

åîëâíóä èëïçîëâíååþì ãïóìïèïîàäåþäïæ áó÷ïøòâå

õâîåüæíåí æï äåíòíàïí êò ïîï, ìåîãë ëîöëíòêòûåì-

àïí „øåðïìóõåþïìïú“ ïîïâòì ðïüòëþæíåí.

êëíìüïíüòíå ãïèìïõóîæòïì ìòúëúõäåøòâå èïèïèò-

ìòì ãïâäåíòàï æï õåäæïìõèòà ÷ïèëñïäòþæï çâòïæ ãïè-

ìïõóîæòï èå-20 ìïóêóíòì èåëîå íïõåâîòì ìïáïîàâå-

äëì åîëâíóä-ãïèïàïâòìóôäåþåäò èëûîïëþòì ùòíïè-

ûéëäïæ.

çâòïæèï èåîïþ êëìüïâïìàïí åîàïæ ãïèëïéâòûï èò-

ûòíåþóäò íïúòëíïäóîò èëûîïëþï æï òãò 1990 ùåäì ìï-

áïîàâåäëøò êëèóíòìüóîò õåäòìóôäåþòì æïèõëþòà

æïïãâòîãâòíï.ìïáïîàâåäëì ðòîâåäèï ðîåçòæåíüèï áâåñíòì ìïñë-

âåäàïë îåôåîåíæóèòà æï ìïáïîàâåäëì æïèëóêòæåþ-äëþòì õåäïõäï ãïèëúõïæåþòà äòþë ãïóèïãîï èìëôäò-ëì ðëäòüòêóî îóêïçå ãï÷åíòä ïõïäþåæï, ðëìüìïþÿëàïìòâîúåøò æïþïæåþóä åîà-åîà ðòîâåä æïèëóêòæåþåäìïõåäèùòôëì æï, îïêòéï îóìåàèï òäòï ÿïâÿïâïûòì áâå-

ñïíïì æïèëóêòæåþäëþòì ìóîâòäò ïîïðïüòï, èìõâåîðäïæ øååùòîï êòæåú àï-âòìò ìïàïñâïíåþåäò ìïèøëþäëì æïúâïì.

… æï ïò, çâòïæ ãïèìïõóîæòïì ìòê-âæòäòæïí àëîèåüò ùäòì øåèæåã ðë-äòüòêóî ïîåíïçå éòîìåóäò èïèòìãçòì éòîìåóä ãïèãîûåäåþäïæ ãïèë-æòì êëêë ãïèìïõóîæòï.

éòîìåóä ãïèãîûåäåþäïæ-èåàáòæï ÷åèò êïüåãëîòóäëþòì èåâå øåèå-øòíæï.

ìïáïîàâåäëì ðëäòüòêóî úïçå òãòöåî õëè èõëäëæ æïðòîåþïï.

ëéëíæ òìåàò æïðòîåþï, èòìòâå ãåíò-ìï æï ðòîëâíóäò àâòìåþåþòì ãïèë ïìå,÷åèìïâòà, àïâòì äòüåîïüóîóä ìï-äëíøò øåñóýóäò åîàò áïîàâåäòì êòïîï, ïàòïàïìëþòà ãóäïíàåþóäò áïî-àâåäòì òèåæòïíò èçåîï îëè èòïúòäåþì.

õëè ùïãòêòàõïâà çâòïæ ãïèìïõóîæòïì ùòãíåþò, õëè

èëãòìèåíòïà èòìò äåáúòåþòì úíëþòäò úòêäò: „ìïáïîàâå-

äëì åîëâíóäò èòììòï“ – àòàáèòì òìåàòâå ìüòäò, ðïìó-

õòìèãåþäëþòì ãîûíëþï, éîèï åîóæòúòï æï æòæò ôòäë-

ìëôòóî-þòþäòóîò ãïíïàäåþï ïáâì êëêë ãïèìïõóîæòïì.

âêàõóäëþ æï âôòáîëþ: íóàó ïçîëâíåþòì ìüòäòú

êò ãåíåüòêóîò èëâäåíïï?

ïè àïâìïüåõòì ðïìóõèï øëîì îëè ïî ãïèòüñóëì, ïá-

âå æïâûåí, îëè êëêë ãïèìïõóîæòïì ìüòäòì ìòïõäëâåì

àïâòì óêâæïâ èïèïìàïí óðòîâåäåìïæ òì ãïíïðòîëþåþì,

îëè òìòíò àïíïèåþîûëäåþò òñâíåí æï êëêë èõïîøò åæ-

ãï çâòïæì æï ïîï èïîüë èòüòíãåþòì æîëì, ïîïèåæ –

ðîåçòæåíüëþòì òè óèûòèåì àâååþøòú, îëúï þåæòì

óêóéèïîàëþòì ãïèë åì èõïîøò æãëèï åîàòìàâòì óé-

èåîàë ìòêâæòäòà æïèàïâîæï, õëäë èåëîåìàâòì –

ïàùäòïíò òûóäåþòàò åèòãîïúòòà.

ùåîì êëêë òèïçå, îïú êïîãïæ òúòì, îïú óíïõïâì æï

ãïíóúæòï.

ùåîì ìïþÿëàï ðåîòëæòì æòìòæåíüóî èëûîïëþïçå

æï çâòïæòì ùâäòäçå òè èëûîïëþïøò… ùåîì 1989 ùäòì 9

ïðîòäòì òìüëîòóä èíòøâíåäëþïçå, ùåîì ùïäåíöòõòì

èëâäåíïàï ïàò ùäòìàïâòì øåìïõåþ, ùåîì ïôõïçåà-ìï-

èï÷ïþäëì ìïêòàõçå, êëîóôúòïìàïí þîûëäïçå, ìïáïî-

àâåäëì ìïõåäèùòôëåþîòâò èëùñëþòì ãçåþçå…

ìüïüòåþò èëêäåï. ìóä 3-4 ãâåîæòïíò. ïîìïæ øåã-

õâæåþïà óìïãíë èìöåäëþï, ÿòîâåóäëþï, ùâîòäèïíò

êïèïàò, óìïèïíë úòüïüëèïíòï… ïìå îëè ïõïìòïàåþì

çëãòåîàò ðëäòüòêëì-ðóþäòúòìüòì íïïçîåâì.

êëêë àïâòì øåõåæóäåþåþì àïâçå ïîïâòì ïõâåâì,

ïîú åîàïæåîàò ÿåøèïîòüåþòì ðîåüåíçòòà ãïùâæòà

ìåíüåíúòåþì; òãò óþîïäëæ àïâòì ôòáîåþì ãòçòïîåþà,

ëéëíæ òìå êò, îëè èòìò èìöåäëþï, óøóïäëþï æï ãóä-

ùîôåäëþï õøòî øåèàõâåâïøò ãïæïèæåþòï.

… æï, îïú èàïâïîòï, æïõóîïâà ïè ùòãíì æï ïî øåòû-

äåþï, ïî ãåíòøíëà ãïèìïõóîæòïàï óêâæïâò ãåíòì ìòè-

üêòúå, ïè ûâòîôïìò ìïèåóäòì åîëâíóäò èòçíåþòì ìï-

åîàëëþï æï èëáïäïáåëþîòâò ãïþåæóäåþòì øåìïøóîò

óíïîò.


55

ÎÅÐÄÒÊÏ


56

øëàï þëìüïíïøâòäò

ØÅÛÅÍÒÄÒ

„ÆÏÍÏÊÏÎÃÒ“

ïè úëüï õíòì ùòíïà ìïñóîïæéåþë êëíêóîìò ãïò-èïîàï, ìóä ïàòëæå ðîëåáüò – íïõïçåþò æï èëæåäåþòíòêëäëç þïîïàïøâòäòì ìïõä-èóçåóèøò ãïèëòôòíï.ìïáèå åõåþï ìïôîïíãåàòæïí ãïæèëìâåíåþóäò æï èàïù-èòíæïì èòþïîåþóäò ìïáïîàâåäëì åîëâíóäò ãèòîòì,áïáóúï ÷ëäëñïøâòäòì ìïô-äïâòì èåèëîòïäóîò ûåã-äòì ìïóêåàåìë ðîëåáüòìøåî÷åâïì. øåòî÷ï êòæåú,ùïîèëæãåíòä îïèæåíòèåáâï-ìâåüì øëîòì, åîà-åî-àò. øåèî÷åâ êëèòìòïøòêóäüóîòì èòíòìüîòì èë-ïæãòäå (ûåãäàï æïúâòììïêòàõåþøò) õåäëâíåþïà-èúëæíååþò, ïîáòüåáüëîå-þò æï ãïíìâåíåþóäòì øàï-èëèïâïäíòú èëíïùòäåëþ-æíåí. ñâåäïôåîèï èøâòæïæ÷ïòïîï, èïãîïè ìïàáèåäòæïî÷ï.

òì ôïáüò, îëè êëíêóî-ìøò âåîãïèïîöâåþóäòðîëåáüòì ïâüëîåþì æï èïàøòíïóîåþì óêèïñëôòäåþòìãîûíëþï åóôäåþïà, ÷âåó-äåþîòâò èëâäåíïï. èå, ãïîåæïí èïñóîåþåäèï, ÷åèò ðò-îïæò øàïþåÿæòäåþï èòíæï ãïãòçòïîëà. øàïþåÿæòäåþïêò, åîà-åîàò íïùïîèëåþòæïí èòéåþóäò, òèæåíïæ ûäòå-îò òñë, îëè àïâò âåî øåâòêïâå æï òáâå, êëíêóîìòì ìõâïèëíïùòäååþòì àïíæïìùîåþòà „ãïæèëâéâïîå“; ïèòàãïîêâåóäò æòìêëèôëîüòú øåâáèåíò.

ïò, åì íïùïîèëåþòú, òãò ïáâå, ùåîòäàïí åîàïæ ùïî-

èëæãåíòä ìóîïàçåï. ðäïìüòêòì ïè æïõâåùòä åíïì âò-

çóïäóîïæ âòçòïîåþà, ìòüñâòì åíïçå àïîãèíï æï ãïí-

èïîüåþï ïîú ìÿòîæåþï. òì æïèëóêòæåþäïæïú ìïòíüå-

îåìëï, ïíó ïæãòäòìï æï æïíòøíóäåþòì ãïîåøåú èíòø-

âíåäëþì – àïâòìòà ãïùëíåþì àïâì, àïâòìò ìòïõäòà,

ðäïìüòêòì àïíïèåæîëâå ðîëþäåèåþçå ìïõòåîò ðïìó-

õòà.

áïîàóäò úíëþòåîåþòìïàâòì èòìò èíòøâíåäëþï ìïê-

èïëæ òçîæåþï òè êëíüåáìüòì ãïàâïäòìùòíåþòà, îë-

èåäøòú åì íïùïîèëåþò ïéèëúåíæï. êëíüåáìüò êò ïìå-

àòï: ìïôäïâàïí „èëþïäïõå“ úõåíò, óôîë çóìüïæ,

ïìåà ðëçïøò èëøâòäæóäò úõåíòì ìòäóåüò áïîàóäò

èõåæîóäò æïèùåîäëþòì óäïèïçåìò ðäïìüòêòì ãïíçë-

ãïæåþóä íòøíïæ ùïîèëæãåþï (æ, ä, é,…).

úõåíòì ìõåóäòì èåüñâåäåþïú ìùëîåæ ïè ûïäòìõèå-âòà ïîòì æïñâïíòäò ãîïôåèòì èåüñâåäåþïèæå æï ìïåî-àëæ èåüñâåäåþïèæå ðòîæïðòîò ãïãåþòà, – åíïèæå.ðäïìüòêòì åì äòíãâòìüóî-ìåèïíüòêóîò ëðóìò ïìëúò-ïúòïàï æï ðïîïæòãèïàï ìòèîïâäåì ãïæïãâòøäòìàâïäùòí. åì ïéïî ïîòì èõëäëæ åîàò êïúòì, – èõåæîòììïôäïâçå èãäëâòïîå úõåíò. èòìò íïèæâòäò ãïíúæï÷âåíú õëè ãâïöåîåþì, îëè ïîï åîà-åîàò òéóðåþï, îë-úï òéóðåþï èõåæïîò, ïîïèåæ åîàò èàäòïíò òéóðåþï –úõåíêïúò. æï ïò, úõåíòì ìïõòà èõåæîòì èåëîå íïõåâïîòïìïõåçå, èòìò èåëîå „èå“.

áïáóúï ÷ëäëñïøâòäì åì ìòèþëäë çóìüïæ åîãåþï,èïãîïè ïè øåèàõâåâïøò ìòèþëäëì èíòøâíåäëþï ôïî-àëâæåþï. öåî åîàò, ïè îïíãòì èõåæïîò ðëåüóîò ñïò-æòì êïúòï, èåëîåú ðëåüåþòì ìïâïíåìàïí ãâïáâì ìïáèå,

ìïæïú „… ïêïêòì äïíæì ìûò-íïâì èåôóî ûòäòà…“ æï÷âåíú ïõäï ïè ûòäòæïíãâåìèòì: „ìïñâïîäòì ìïô-äïâì âåûåþæò…“ ìïèàïùèòí-æå úõåíòú ïá êïîãïâì õüë-íóî ìïçéâîåþì æï ðëåçòòìèåîïíøò ãïæïæòì, ðëåüòìèïûòåþåä èåîïíøò… – îëèå-äò åîàòì? – ñâåäïìò. ïá êòúõåíñëôòäò æï èåîïíïæãïæïáúåóäò åóäò ìõåóäò,èøâåíòåîåþòìèïûòåþåä ìòè-þëäëæ, õëäë èàïùèòíæïïè ðëåüóîò ïéäóè-ðïîï-æòà – ðïîíïì-ðïîïæòçïæ –êóäüóîòì ìïèëàõåæ –ùèòíæï èàïæ ùïîèëæãåþï,îëèåäçåú ëæåìèå óíæïæïâþîóíæåà.

ïè èøâåíòåîò íïùïîèëå-þòì ïâüëîò úíëþòäò èëáïíæïêåï – îåçë õïìòï, âòíúïîïåîàõåä æïãâïîùèóíï àïâòì íòÿøò. åì „èåîïíòú“ õï-ìòïì õïìòïàøòï. ãóäùîôåäïæ âóäëúïâ.

èïîàïäòï âåî âòõòäïâà èàïùèòíæïçå „èåîïíì“,

èïãîïè èïí êóäüóîòì üåîòüëîòï óêâå æïòêïâï æï ïè

øåèëáèåæåþòàò ïáúòòà òãò ìïêóàïî ïæãòäïæ ïáúòï.

îïèæåíòèå ùäòì ùòíïà ãïçåà „ïõïä åðëáïøò“ âùåî-

æò: „… ìóäòì üåîòüëîòåþò èåüò æïâêïîãåà, âòæîå

ôòçòêóîò æï ãåëãîïôòóäò („æîë – ãïíüåâåþòì âïúò

æï èëæïîïöå êïúò“). êóäüóîï „æïèïüåþïï“ æï, ïèæå-

íïæ, ìïèùóõïîëï ïìåàò æïíïêïîãò èàïùèòíæòìïàâòì. èå

èïì øåûåíòä „æïíïêïîãì“ æïâïîáèåâæò. èåëîå èõîòâ, –

âòìàâòì æïíïêïîãòï æï âòìàâòì æïíï êïîãò (ìïÿîåàäòì

ëìüïüì åì èåüïôëîï óõæåþï).

îåçë õïìòïì „èåîïíò“ óõïìòïàëæ ïîòì, êòæåâ åîàò

èòçåçòà ïîòì æïéëíåþóäò æï ãóäæïêëæòäò. èæòæï-

îòï áïîàóäò åíï – æïêëæòä úõåíì ïõüï áâòï. ïéüïúå-

þïøòú èëèòñâïíï æï ìïõüïæïú æïèüëâï, èïãîïè èàïù-

èòíæïèæå èïòíú âåî ïõüï åì êëõüï ïõüï. èåìèòì îïüë-

èïú, èïãîïè ìõâïú èåìèòì: åéòîìåþïë ïõüïìï ðïîíïìòì

ãëîçå øïæãëèï.

áïáóúï ÷ëäëñïøâòäòì ìïôäïâòì ðîëåáüò

èëáïíæïêå îåçë õïìòï

ÓÚÕËÓÎÒ ÍËÂÅÄÏ

þïîþïîï íëòâòîüò

ÈËÃËÍÅÞÅÞÒÌ

ÁÏÄÏÁÒ

áïäïáò, îóõò æï èòóìïôïîò, æïíïõâòìàïíïâå ãòú-îóåþæï òèåæåþì. èåüîëðëäòòì ëæòíæåäò þîùñòí-âïäåþï ìïæéïú ãïèáîïäòñë. æïíãîåóäò ìïõäåþòæï áó÷åþò ðòîáóøò, ÿóÿñòïíò, ãóäúòâò æï óêïîåþï÷ïíæï. ïáï-òá âòàëè øååêåàåþòíïà áó÷åþòì úïäêåó-äò èëíïêâåàåþò, èïãîïè ¸ïîèëíòóäò ìóîïàò ïîìïæïî òáèíåþëæï. èüâîòïí ôïìïæåþì éòï ôåîòì äïáå-þïæ ï÷íæï øåêåàåþóäò èëíïêâåàåþò, ïõäïæ øåéåþò-äò, àâòàíåþóîïæ æïüòõîóäò êïî-ôïíöïîï êò åî-àíïòîïæ ïÿîåäåþóäò ôïìïæåþòì ôëíçå êòæåâ óô-îë àâïäøòìïúåèò ãïõäæïà. áïäïáòì èúõëâîåþíòàòàáëì ñëâåäæéòóîïæ õåäïõäï òìîóüïâæíåííïéâäòïí ïüèëìôåîëì æï ìïåîàë øàïþåÿæòäåþïìïãâòîãâòíåþæíåí. èóáò, ÷ïèêâæïîò ôåîåþòà øåèëìò-äò õïíæïçèóäò ïæïèòïíåþò ïâìåþæíåí ìïçëãïæëåþ-îòâ üîïíìðëîüì, èïéïçòåþìï æï áó÷åþì, ïõïäãïç-îæåþò òøâòïàïæ àó ãïèëåîåëæíåí æï òìòíòú îïéïúóúíïóîïæ óìòúëúõäëåþò æï ñëâåäãâïîò ìòïõäòìèòèïîà ãóäúòâåþò ÷ïíæíåí. åçëåþøò æï ÿòøêîåþòìùòí ìïõåèëéóøóäò þïâøâåþò àïèïøëþæíåí åîàôå-îëâïí, èëìïùñåí àïèïøåþì.

¸ïíå æï êïîäò áó÷åþøò æïåõåüåþëæíåí æï úíë-þòìèëñâïîåæ ïúåúåþæíåí àâïäåþì, èïãîïè þîùñòí-âïäå ìïìïõäååþìï æï þòóîãåîóä, ÷óáóîàèòïí ìïõ-äåþì âåéïîìïæ õåæïâæíåí. ëèì þåâîò îïè ãïåíïæãó-îåþòíï æï ïîïèïîüë ìïõäåþòìàâòì æïå÷íòï æïéò.

¸ïíå ëîòëæå íïþòöòà ÷ïèëî÷åíëæï êïîäì æïûïäïóíåþóîïæ çóîãòæïí ïêâòîæåþëæï. åì êïúò,ïõäï ïìå óåèëúòëæ, èåáïíòêóîïæ îëè èòïþòöåþæïæïõåàáòä ïìôïäüçå æï ôïìïæòæïí ôïìïæçå ãóä-úòâïæ ãïæï¸áëíæï èçåîï, ïè ùóàåþøò èòìàâòì óú-õë òñë. ãïóêâòîæï, îï óìòïèëæ øåóüëêæï ãóäò,êïîäò îëè øå÷åîæï, îïàï èïì æïäëæåþëæï. ¸ïíåìèòìàâòì ïîú øåóõåæïâì, òìå ÷ïóïîï ãâåîæòà, èïã-îïè êïîäò ùïèëåùòï æï ¸ïíå ïõäï ìïõåçå èòì æïýò-íåþóä èçåîïì ãîûíëþæï. ïè æîëì ìïõóîïâåþì çå-èëà èçåè ãïèëïíïàï æï óèëùñïäë ìõòâåþèï áó÷åþ-çå êïøêïøï, ïâïæèñëôóîò øóáò æïïôòíï. êïîäèïàâïäåþò èëÿóüï, ¸ïíåú øåüîòïäæï æï àâïäåþòèêäïâòà èëò÷îæòäï. îïèæåíòèå ùóàøò üåèðåîï-üóîïè øåìïè÷íåâïæ èëòèïüï æï áó÷åþò èñòìâå æïúï-îòåäæï. àòàëëîëäï þïâøâòéï èë÷ïíæï, îëèäå-þòú óòäïöëæ èòñîæíëþëæíåí åçëåþòì ÿòøêîåþìæï ¸ïíåìï æï êïîäì èüîóäïæ, ÷ïìïôîåþóäòâòàïêâòîæåþëæíåí.

¸ïíå øå÷åîæï æï àáâï: „êïîä, ïáåæïí óíæï ùïâò-

æå. ïõäïâå. ãàõëâ, ïõäïâå ùïâòæåà ïáåæïí. ìïìüóè-

îëæïí þïîãì èåîå ãïæèëãâòãçïâíòïí“.

„÷âåí õëè åì ùóàòï ÷ïèëâåæòà! âòúò, ÷âåí îë-

ãëîú ùïîèëãâåæãòíï, òìå ïî æïãâõâæï ñâåäïôåîò,

èïãîïè òáíåþ ûâåä áó÷åþøò èïòíú âòðëâëà ÷âåíò áï-

äïáò“.

„àó ïî ùïèòñâïí, èïîüë ùïâïä!“

îëãëîú êò ùïîèëàáâï åì ìòüñâåþò, èïøòíâå

èòõâæï, îëè êïîäì ïá èïîüë ïî èòïüëâåþæï, èïã-

îïè êïîäì ãïëúåþòìï æï ùñåíòìïãïí øóþäò øååÿ-

èóõíï.

„ïîï, ïîï, âüñóò! îï àáèï óíæï, øåíàïí æïâî÷åþò,

èïãîïè õëè øåòûäåþï åîàïæ ùïâòæåà ïáåæïí?“

êïîäèï àïâò ãïïáíòï.

„èå âî÷åþò“, àáâï èïí, ¸ïíåì çóîãò øåïáúòï æï

âòùîë áó÷ïçå ãïæïóõâòï, îëèåäòú úòúïþë êòþòà

èàïâîæåþëæï, ìïèò-ëàõò ìïîàóäòì ìòèïéäåçå

ïæòëæï çåèëà æï òá ðïîïäåäóî áó÷ïì êâåàæï. ¸ï-

íå èò¸ñâï, èïãîïè êïîäì âåéïî åùåëæï, êïîãï èïíûò-

äòà ÷ïèëî÷ï, êïîäèï êò ôåõì ïó÷áïîï, ëî-ìïè êòþåì

ïõüåþëæï æï òìå èòòùåâæï çåâòà. ¸ïíåì íïõåâïîò

ãçïú ïî ¸áëíæï ãïâäòäò, îëúï êïîäò óêâå þëäë-

æïí ðòîâåä ìïôåõóîçå òæãï, èòì ôåõáâåø ãïùëäòä

óþíåþì æï¸ñóîåþæï æï èêäïâåþò ôïîàëæ ãïåøïäï.

¸ïíå áâåèëæïí øåìúáåîëæï êïîäì.

„ïèëèòøâò!“

„ïîï, ïá èå óíæï âòæãå, îïæãïí èå èåôå âïî, øåí êò

èõëäëæ æåæëôïäò õïî æï ïèòüëèïú øåíì àïâçåèë

æãëèï èåêóàâíòì!“

„êò èïãîïè, àó úëä-áèïîò ãâáâòï, èïøòí õëè àï-

íïìùëîíò âïîà, òìå õëè åîàèïíåàòú âåî ãâåñâïîå-

þëæï, ïîï?!“

êïîäò åîàò ùóàòà ÷ïôòáîæï æï æïûïþóäëþòìï-

ãïí øóþäò øååÿèóõíï.

„åãîå òñëì, èïãîïè òúò àó ïîï, îëè èå ïá, çåèëà

âæãïâïî æï ãïæïâñóîåþ èàåä áïäïáì? ¸ëæï, ïáåæïí

èõëäëæ ìïìïõäååþì, ðïîêåþìï æï þóäâïîåþì îëæò

âõåæïâ. òèïìïú âõåæïâ, èüåîò ÷âåíì áïäïáì îëè èëì-

æãëèòï. âåîïãò æï ìïøòøò èüåîò åèóáîåþï ÷âåíò áï-

äïáòì æòæåþóäåþïì. ïèòüëèïú ïî èòíæï ïá ïèëõâò-

æå æï øòøèï ïãòüïíëì“.

¸ïíåè ñóîïæéåþòà èëóìèòíï êïîäì, èïãîïè èåîå

ïñâòîæï æï àâïäåþò úîåèäòà ïåâìë. øåøòíåþóäò

êïîäò õòæïí ÷ïèëõüï, ¸ïíåì ìïõåçå ïôïîåþóäò õå-

äåþò ÷ïèëïéåþòíï æï øååâåæîï:

„íó üòîò, ïãòñâïí çåèëà. ëîòâå æïâåüåâòà, ïæ-

ãòäò ãâåñëôï“.

„ïî èòíæï çåèëà“, éîòïäåþæï ¸ïíå, „èå èòíæï

èüåîò ãïãâåúïäëì, ïî øåèëóüòëì ÷âåíì áïäïáì“.

„èüåîì èå ãïâíæåâíò“, ïéóàáâï êïîäèï æï õòì

õèïäò òøòøâäï. õèäòà ¸ïåîò ãïêâåàï æï ìïëèïîò ñò-

ýòíï æïìúï.


57


„ï¸ï øåí, ï¸ï êòæåâ, âåîìïæ ùïèòõâïä! ï¸ï øåí, êò-

æåâ òèòìïàâòì, æåæëôïäò îëè øåèòøòíå!“

êïîäèï þëäëì õèïäò áïîáïøøò ÷ïïãë æï ¸ïíåì-

àïí èòâòæï.

„êóæòà áâï âïìîëäòíå. ïõäï øåãòûäòï ãïæïìï-

õåæçå æïæãå æï áïäïáòì èàåäò æòæåþóäåþï æï ìòè-

æòæîå æïòíïõë!“

êïîäò ðòîâåäò ïúëúæï çåèëà æï ¸ïíåú ïòñâïíï.

¸ïíå ùåäøò ãïòèïîàï æï íïèüòîïäåâ ìïõåçå þïâøâó-

îò ãïëúåþï ãïèëåõïüï:

„îï æòæò ñëôòäï ÷âåíò áïäïáò, îï æòæò æï îï

èøâåíòåîò!“

èïà áâåèëà ãïæïøäòäò áïäïáò øåèçïîïâò òñë.

àïêïîï èçå ïøòøâäåþæï ëèòìãïí èòñåíåþóä ÿîòäë-

þåþì, èêïôòëæ ï÷åíæï ñâåäï òè ìòèïõòíöåì, îïú

öëþæï ðåîèïíåíüóäò éïèòì ìïþóîâåäì øåôïîåþë-

æï. èçå ïîïþóíåþîòâ, ëáîëìôåî ìõòâåþì ïôîáâåâæï

ìïõäåþì, áó÷åþìï æï èëåæíåþì. ïéèïîàòìïãïí æïáïí-

úóäò ¸ïíå ìóäì ûäòâì òàáâïèæï. éîèïæ òìóíàáïâ-

æï èüâîòïí ¸ïåîì æï àïí áïäïáì çâåîïâæï, òáíåþ

îëãëîèå åðëâï, ìïæ òñë úòõå-æïîþïçòì ðïîêò. íïú-

îòìôåîò, ùòàåäò, ñïâòìôåîò åîùñèëæï åîàèïíåàì

æï ó÷âåóäë èëçïòêïì áèíòæï. ïáï-òá àó ãïòþîùñò-

íåþæï ìïæèå åçëøò åóäïæ èæãïîò õòì èùâïíå ôëà-

äåþò, ñâåäï ðïîêò ïí ãï÷ïíïãåþóäò òñë, ïí ïáåæïí

ïî èë÷ïíæï. ¸ïíåè òìåâ òãîûíë êïîäòì èçåîï æï èòì-

êåí øåèëþîóíæï. åîàèïíåàì êïîãïõïíì åÿâòïíò èçå-

îòà, ôîàõòäïæ ïêâòîæåþëæíåí.

„êïîä?!“ êïîäò òìå áëøòíåþæï, àòàáëì ìóäèë-

óàáèåäïæ ïåîþòíëì êòþåçå, õåäøò êò ÷ïíàòì ìïõå-

äóîì ïùâïäåþæï. „êïîä!“ åîàèïíåàì ãïæïåõâòâíåí.

èõóîâïäåæ æï âíåþòïíïæ óêëúíòæíåí åîàèïíåàì

üó÷åþì, àâïäåþì, ñåäìï æï õåäåþì æï èàâîïäåþò-

âòà þïîþïúåþæíåí. þëäëì, îëúï ëàïõøò øåïéùòåì

æï çóîãìóêïí êïîò èëòõóîåì, òïüïêçå æïúâòâæíåí

æï àïâòïíà èëóõåøïëþïçå õïîõïîò ïóüñæïà. êâäïâ

èïãîïæ ÷ïåõâòâíåí åîàèïíåàì. êïîäò îïéïúïì óñ-

âåþëæï, ¸ïíåì êò ïîïôåîò åìèëæï, êïîäì àèïì

óêëúíòæï æï èõëäëæ èòìò õèòì ýéåîïì ïéòáâïèæï,

ïè õîòíùòïí, ÷ïõäå÷òä õèïì, øâòæò ùåäòï èåõìòåîå-

þïøò îëè òíïõïâæï. îïéïú ùóàåþøò ¸ïíåè ãïòãëíï,

îëãëî çåæòçåæ òèåëîåþæï èòì ìïõåäì êïîäò æï

üó÷åþçå æïåêëíï, ìïíïè ïî ãïï÷óèï. èåîå êïîãïõïíì

òùâíåí ïìå, èõîåþòà åîàèïíåàì åõåþëæíåí æï äïðï-

îïêëþæíåí.

„øåíàïí åîàïæ áïäïáøò èòíæï ãïìâäï!“ àáâï êïî-

äèï. ïçîåþòì ìïëúïîò æïèàõâåâòà ãïëúåþóäåþèï

òæïñâçå ùïèëòùòåì æï åîàèïíåàì èòï÷åîæíåí. êïî-

äèï ïè ùóàåþøò øåòãîûíë, îëè þëäëìæïþëäëì

åéòîìï øòí æïþîóíåþï. ¸ïíå êò óåúîïæ øåêîàï, ãï-

ïúíëþòåîï, îëè þïâøâåþò ïéïî òñâíåí æï êïîäò ïèò-

åîòæïí èòìàâòì óúõë óíæï ãïèõæïîòñë.

„èëæò, úòõå-æïîþïçòì ðïîêøò ùïâòæåà“, àáâï

êïîäèï, ¸ïíåìêåí øåèëþîóíæï æï êïîãïæ æïïêâòî-

æï èàïâïî áó÷ïì, îëèåäòú áïäïáòì çåæï üåîïìïì

áâåæïìàïí ïêïâøòîåþæï. ¸ïíå ãï¸ñâï æï êïîäì èïøòí

ãïïõìåíæï, îëè òì ðïîêò çåæï üåîïìïçå òñë ãïøåíå-

þóäò. ¸ïíåì ùïèòà ãóäò ñåäøò èëåþöòíï, êïîäò ïìå

óñëñèïíëæ îëè åíæëþëæï àïâòì èåõìòåîåþïì. èçå

óêâå çåíòüøò òæãï, èïãîïè ïá ¸ïåîì íòïâò ïãîòäåþ-

æï. êïîäì åÿâòú ïî åðïîåþëæï, îëè ðïîêòìêåí èòèï-

âïä óèëêäåì ãçïì ïæãíåí. ¸ïíå èò¸ñâåþëæï æï óåú-

îïæ òãîûíë, ¸ïåîøò äëîàáë ìóîíåäò îëè æïüîò-

ïäæï – øîëøïíòì íïçò æï ýïìèòíòì èëüêþë ìóîíå-

äòì íïçïâò. èåîå ãòìëìåþòïíò æòæò ÿòøêïîò æïòíï-

õï, îëèäòì èòéèï úòõå-æïîþïçòì ðïîêò èòèïäóäò-

ñë. ôåõì ïó÷áïîåì æï ëîòâå åîàïæ èòïæãï îêòíòì

íïÿåæ ÿòøêïîì, îëèåäòú ÷ïêåüòäì ¸ãïâæï, èïãîïè

÷ïýïíãåþóäò ïéèë÷íæï, èïà èòùëäïì âåî ãïóûäë

æï éîÿòïäòà ãïòéë. ãïüñòóîåþóä þïéøò øåâòæíåí

àó ïîï, ¸ïíåì ìóîâòäèï èëóïîï êïîäì õåäòà øåõå-

þëæï.

„õåäì ïî èëèúåè?“

„ïîï“.

„âòàëè îïüëè?“

„øåí óêâå òèëæåíï õïî, èïîüëì øåãòûäòï ìòïîó-

äò“.

„ãïíï öåî êòæåâ ãóøòí õåäòõåä÷ïêòæåþóäåþò ïî

æïâæòëæòà?“

„èïîàïäòï, èïãîïè óêâå æòæò õïî. íåîâåþì íó

èòøäò, òìåæïú ñâåäï æïèúòíòì, ìóä êóæøò îëè æïè-

æåâ. îïüëè ïî ãòíæï øåíò üëäò èåãëþîåþò ãïò÷ò-

íë?“

¸ïíå ÷ïèëî÷ï. êïîäì âåîïôåîò óðïìóõï, èõëäëæ

àâïäò ãïïñëäï. òì êò ïîõåòíïæ èòïþòöåþæï æï óêïí

ïî òõåæåþëæï. „êïîä!“ èòìûïõëæï ¸ïíå æï àïâò óçó-

çóíåþæï, êïîäò êò êâäïâ óêïíèëóõåæïâïæ èòïþò-

öåþæï æï èïäå àâïäì èòåôïîï. ¸ïíå èòõâæï, îëè

èïîüë æïî÷ï, ìóä èïîüë, êïîäèï øóïãóä üñåøò

èòïüëâï.

„êïîä!“ ãïíùòîóäò õèòà òñâòîï ¸ïíåè æï æïòíï-

õï, îëãëî èëîþëæï èòìêåí êïîäò. èòìò ãïíùòîóäò

õèòì ãïèãëíåì ìïõåçå ôåîò ïéïî åæë.

„êïîä!“ òìåâ òñâòîï ¸ïíåè. êïîäèï èõîåþøò óõå-

øïæ ÷ïìÿòæï õåäåþò, øåïíöéîòï æï óéîòïäï: „æïù-

ñíïîæò. õèï ïéïî ãïèïãëíë. ïáï âïî. øåíò èòüëâåþï

ïîú èòôòáîòï“.

èòìèï ñâòîòäèï êïîäì ùëíïìùëîëþï æïïêïîãâò-

íï. òèïçåú þîïçò èëìæòëæï, òûóäåþóäò îëè ãïõæï

àïâò åèïîàäåþòíï æï ¸ïíåì úåèï æïóùñë. èïíïèæå

óîüñï, ìïíïè ¸ïíåèïú ïî øåóþîóíï õåäò.

„æåæëôïäì ïî ìúåèåí“, þëîëüïæ ùïòìòìòíï èïí.

¸ïíåè õåäò ÷ï¸êòæï êïîäì, ïìå õåäòõåä÷ïêòæå-

þóäåþò øåâòæíåí úïúõâåþòìï æï ùòôäòì õåòâïíøò æï


58


õïâìèëæåþóäò ãçòà þïéòì ðïâòäòëíòìïêåí ãïåèïî-àíåí. ðïâòäòëíøò öåî êòæåâ òæãï èëùíóäò ìïâïîûå-äò, îëèåäìïú ïáï-òá æïùñâåüëæï ùíóäåþò. ¸ïíå ìï-âïîûäòì óêïí æïæãï, èóúåäò ìïçóîãåì èòïþöòíï æïìïâïîûåäøò ÷ïèöæïî êïîäì èõîåþçå èìóþóáïæ æï-åñîæíë. õååþçå ôëàäåþò øîòïäåþæíåí, áïîòì ñë-âåä ùïèëþåîâïçå àîàëæíåí, åîàèïíåàòìêåí òõîå-þëæíåí, êåêäóúïæ åõåþëæíåí åîàèïíåàì æï êâäïâøëîæåþëæíåí. êïîäò ôëàäåþòì øîòïäì óìèåíæï,¸ïíå êò êïîäòì ìóíàáâïìóãæåþæï ñóîì.

„èå øâòäò èñïâì“,àáâï êïîäèï.

ìò÷óèåè æòæõïíì ãïì-üïíï.

„÷åèò ðòîâåäò øâåþó-äåþòì æîëì åîàò áïäòãïâòúïíò“.

„øâåþóäåþòà òñïâò÷ïèëìóäò æï ÷åèàïí ïîèëõâåæò?“

„øåí ÷åèò æï õïî“.„îëãëîòï òì áïäò?

ãòñâïîì?“ ¸ïíå øååúïæïåì ìòóîðîòçò ãïæïåõïî-øï æï õèï ïî ïêïíêïäåþë-æï. êïîäèï èõîåþò øåïî-õòï æï ¸ïíåì èïîöâåíïõåäò ÷ïèëóâïîæï. øå-ñëñèïíæï, ïéïî òúëæïõåäò èòì èõïîçå òìåâ æï-åæë àó ïîï. óúåþ êïî-äòì ìõåóäò øåòãîûíë,øåêîàï æï ãïóþåæïâïæ÷ïèëòéë èïîúõåíï õå-äòú. êïîäèï àïâò ãïòá-íòï, èïãîïè ¸ïíå âåéïî èòõâæï, åì èòìò îåïáúòòì ìï-ðïìóõë ðîëüåìüò òñë, àó èòìò ìòüñâåþòì øåèïâìå-þåäò ýåìüò æï êòàõâï âåéïî ãïóþåæï.

„þïâøâò óêâå ìïèò ùäòì òáíåþï. èåëîå ÷ïèëìâäïçå

âòíïõóäå, äïèïçò þïâøâòï“.

êïîäèï èõòïîóäïæ ãïòúòíï. ¸ïíåè òãîûíë, îë-

ãëî ãïóøîï ñåäò. ìòèøîïäåè àòàáëì þîÿñïäåþò ÷ï-

ïìë æï íåîùñâòì ãïæïñäïðâï ãïóÿòîæï.

„èåãëþïîò àó ãñïâì?“ ¸êòàõï êïîäèï.

¸ïíåè ïî óðïìóõï. æïôòáîæï, ïõäï îï öëþæï, ïáå-

æïí ùïìóäòñë, ìïìüóèîëøò æïþîóíåþóäòñë, àó

àïâòì ðïüïîï ëàïõòìàâòì øååôïîåþòíï àïâò. òáíåþ

ìóäïú ìõâï áïäïáøò ãïæïìâäï öëþæï, ìïæïú ëèò

óêâå æïèàïâîåþóäò òñë æï òìåàåþòìàâòì øåòûäå-

þëæï íëîèïäóîïæ úõëâîåþï, âòìïú ïîïâòì èõïîåì

ïî óëèòï.

êïîäèï äëñåþçå ÷ïèëóìâï õåäò.

„îï æïãåèïîàï?“

õèïøò ãïëúåþï åè÷íåëæï. ¸ïíåè õåäò ÷ïèëïéåþòíï.„øâòæò ùåäò ãåäëæò. ñëâåäàâå ãïçåàøò âïèëù-

èåþæò æïéóðóäàï ìòåþì æï øòøòà âêïíêïäåþæò, òáøåíì ãâïîì ïî ùïâùñæëèëæò. òìòú êò ïî âòúëæò, âòìèõïîåçå òþîûëæò. îëúï îïæòëøò âòìèåíæò úíëþïì,ùòàäåþèï æòæò æïíïêäòìò ãïíòúïæåìë, øòøòà òìåâåèåùóîåþëæï ãóäò, øïâåþçåú òãòâå îëè åàáâïà.÷åèàâòì ïîú òì ãïãòèõåäòï, ëèøò ùïìâäïì îëè ïðò-îåþæò, àóèúï òúëæò, îëè åîàèïíåàì ùåîòäåþòà

âåî øåâåõèòïíåþëæòà.ãåìèòì àó ïîï, ÷åèò ìò-úëúõäòì øâòæò ùåäòøåíì äëæòíøò îëè ãïâï-üïîå? ëàõò ùäòì ùòíøâåþóäåþï ãáëíòï æï àï-âòú ïî øåãòùóõåþòï, ÷åè-àâòì øåãåüñëþòíåþòíï åìïèþïâò. èåëîå øâåþóäå-þïú ïãòéòï æï ïîú èïøòí÷ïãòàâäòï ìïÿòîëæ øåíòûâòîôïìò àïâòìóôïäòæîëòì íïùòäò ÷åèàâòìæïãåõïîöï. èåêòàõåþò,èåãëþïîò àó ãñïâìë. æò-ïõ, óêïíïìêíåä ùäåþøòþåâîò èïèïêïúò èñëäòï,èïãîïè øåíæïèò ìòñâïîó-äò ïèòà ïî ãïèíåäåþòï.øåí êò åîà áïäì øåõâåæ-îòõïî æï ÷åèì æïìïâòù-ñåþäïæ åì ìïêèïîòìò ãï-èëèæãïîï“.

¸ïíåè õèïì ïóùòï æïîëúï àâòàëíïú èòõâæïïèïì, äïðïîïêò øåùñâòüï,ïæãòäòæïí èëùñæï æï ðï-

âòäòëíòæïí ãïèëâïîæï. òãò õïâìèëêòæåþóä ãçïçåãïîþëæï, îëèåäìïú ïáï-òá åôòíåþëæï èçòì ïàòíï-àò. êïîäò îïèæåíòèå íïþòöòà ùïèëåùòï, èêäïâøòõåäò ÷ïìÿòæï, àïâòìêåí øåèëïüîòïäï æï ùòí ãïæï-óæãï.

„øå÷åîæò!“ óñâòîï ¸ïíåì. „ïî èåìèòì, îïçå èåäï-

ðïîïêåþò. èå ïî æïèâòùñåþòõïî. ïõäïú øåíàïí èëâå-

æò, îïæãïí ãïÿòîâåþïøò âïî ÷ïâïîæíòäò æï âòúò,

îëè ñâåäïçå èåüïæ øåí øåèòûäòï ãåíæë“.

¸ïíåè ìïõå èëïîòæï, ìïêóàïî àïâçå æïìùñæï

ãóäò, ïáïèæå þåâîò îïè îëè ïî åìèëæï. èòìèï ãïí-

æãëèïè, èòìèï ìòïõäëâåè æï òáâå ãï÷åíòäèï ìòøë-

îåè êïîäì ìïìë ùïîóêâåàï, õåäò èëòáíòï æï ¸ï-

íåì ìïõåøò ãïïîüñï. ¸ïíåè ãïëúåþòà øåõåæï æï

óàõîï:

„ïèòåîòæïí õåäì âåéïîïìëæåì ãïèïîüñïè“.

êïîäèï àïâò ÷ï¸êòæï.

„èå æåçåîüòîò âïî“, àáâï èïí.


59

èõïüâïîò ãòëîãò ÷ï÷ïíòûå


¸ïíå õïâìèëæåþóä èòùïçå ÷ïöæï. êïîäòú òáâå,

èòì ãâåîæòà èëòêóíüï æï àïâò êïäàïøò ÷ïóæë. ¸ï-

íå õøòî àèïçå óìâïèæï õåäì.

„åìå òãò, ëèøò ïéïî ùïõâïä“.

êïîäèï ùïèëòìäóêóíï æï øòøòà ùïîèëàáâï:

„ûåþíïì æïèòùñåþåí“.

„÷âåí æïâòèïäåþòà. ðïîêøò öëþòï æïî÷åíï, ïá

íïèæâòäïæ ïî èëãûåþíòïí. ìïÿèåäì èëãòüïí õëäèå,

÷åèì êâïäì âåî ãïèëñâåþòïí“.

êïîäèï êòæåâ óôîë éîèïæ ÷ï¸ñë èòì êïäàïøò

àïâò, àåûëåþçå èêäïâåþò øåèëïÿæë æï èòùïçå æïïù-

âòíï. çåèëæïí èëåáúï æï àïâòìêåí éëíòâîïæ èòòçò-

æï. ¸ïíå íïçïæ óìâïèæï çóîãçå àòàåþì, ìïíïè êïî-

äòì áâòàòíò ïî èòíåäæï.

„îï ãòíæëæï òè ìêëäïøò? ñâåäïè òúëæï, îï ìï-

çòçéïîòú òñë òì ìêëäï æï øåíú èøâåíòâîïæ òúëæò,

îëèú èëãåíæëèåþòíï, òá âåî ãïèëãñâåþëæò, ãëãë-

íåþì åêîûïäåþëæïà òè ìêëäïøò èëìâäï“.

êïîäèï ùïòáìóüóíï æï ìïþîïäë õèòà àáâï:

„èå òè ìêëäïøò ìùëîåæ òèòüëè ùïâåæò, îëè øåí

ãïãáúåëæò. ÷åèò àïíïüëäåþò æïèúòíëæíåí, ãïèóæ-

èåþòà êóæøò îëè æïèñâåþëæò“.

„èåîå úóæò òñë?“

„øåí ÷åèò æï õïî æï öåîïú ïî ãïçîæòäõïî. òìåâ

òì þïâøâò õïî“.

¸ïíå ùïèëæãï æï ãçïì æïæãï. êïîäò åîàõïíì øå-

ñëñèïíæï, èïãîïè èåîå òìåâ ùïèëåùòï.

„íó ùïõâïä. èå õëè øåíì ãïîæï ïîïâòíï èñïâì“.

êïîäò èòì ùòí òæãï. èêäïâåþò óèùåëæ ÷ïèëåñïîï

æï íïèüòîïäåâ ìïõåçå öåî òìåâ åè÷íåëæï úîåèäå-

þòì êâïäò. èóáò ðòîòìêïíò ãïìùòàäåþëæï æï üó÷åþì

ãïóþåæïâïæ òêâíåüæï.

„ìïÿèäòì èëìïüïíïæ èòâæòâïî“, óàõîï ¸ïíåè æï

øåï÷åîï.

ðïîêòæïí øåþòíæåþòìïì ãïèëâòæíåí.

„ñâåäïçå õåäìïñîåäò ìïèõîåàòìêåí ãïáúåâïï,

æåçåîüòîåþòì óèîïâäåìëþï òá ïôïîåþì àïâì. òá

ñïäþò æëêóèåíüåþòì øëâíïú òëäïæ øåòûäåþï“,

àáâï êïîäèï æï ¸ïíåèïú àïâò æïóáíòï.

áïäïáòì áó÷åþò ÷ïþíåäåþóäò òñë. îïèæåíòèå áó-

÷òì òáòà åîà ûâåäèëæóî ìïæãóîì èòïæãíåí, áïäï-

áòì úåíüîòìêåí ùïìïìâäåäò þòäåàò òñòæåì æï þï-

áïíçå ãïâòæíåí. èïüïîåþåäò óêâå ÷ïèëèæãïîò òñë.

âïãëíåþøò êïíüòêóíüïæ èë÷ïæíåí èãçïâîåþò. æïé-

âîåèòäò, æïéäòäò ìïõååþò ¸áëíæïà æï ¸ïíåìï æï

êïîäòìãïí ðòîøåáúåâòà òìõæíåí. èïüïîåþåäàïí

îëè èòâòæíåí, êïîäò øåèëþîóíæï. „úíëþïîì âòñòæò,

ìïìüóèîëøò èøâòæïæ ïèëâûåþíëà ìï÷âåíë èïüïîå-

þåäò“.

êïîäò ìïäïîëìêåí ãïáïíæï, ¸ïíå êò ôïíöïîïì-

àïí æïöæï, îëè èòìàâòì åæåâíåþòíï àâïäò. æïòíïõï,

îëãëî ãïæïòõïæï úíëþïîøò ôóäò æï èïüïîåþäòì-

êåí ãïèëòáúï.

ïè æîëì âïãëíòæïí ëîò êïúò ãïâïîæï æï åîà-

åîàèï çóîãìóêïí èëòõóîï âïãëíòì êïîò. ¸ïíå ùï-

èëõüï, îëè êïîäòìàâòì êïîò ãïåéë, èïãîïè ïè

æîëì òì ëîò êïîäàïí èòâòæï. êïîäèï ðòöïêòì öòþò-

æïí þòäåàò ïèëòéë æï òè ëîì ó÷âåíï. ¸ïíå êïîì ïåê-

îï, èïãîïè êïîò ïéïî òéåþëæï. æïòíïõï, òè ëîàïãïí

åîàèï îëãëî ãïæïïáíòï àïâò æï ðòîáóøèï éòèòäèï

ìïõå øåóúâïäï, èåëîåè êò êïîäì èêäïâøò ÷ïïâäë

õåäò, îëè ïîìïæ ãïáúåëæï. ¸ïíåè æïòíïõï, æïþíåó-

äëþòìïãïí êïîäì îëãëî øååÿèóõíï øóþäò, øåèæåã

åäâòììòìùîïôòà øåèëüîòïäæï æï ãïìïìâäåäòìêåí

ãïáïíæï. àòàáëì èòïéùòï êòæåú êïîïèæå, èïãîïè ïè

æîëì ìïäïîëæïí âòéïú êïúò ãïèëâïîæï æï êïîäì

åúï. òèïâå ùïèì òè ëîèïú èòòîþòíï, êïîäò ùïïáúòåì

æï ôåõáâåø ãïòãæåì. èåîå àèïøò ÷ïìÿòæåì õåäò, ïìå

ùïèëïñåíåì, èêäïâåþò çóîãìóêïí ãïæïóãîòõåì æï

ùåäáâåèëà ùòõäòú ÷ïïçòäåì.

òèïâå ùïèì èïüïîåþåäòú æïòûîï.

„êïîä!“ èàåäò õèòà òñâòîï ¸ïíåè.

êïîäèï àïâò ïìùòï, æïôåàåþóäò àâïäåþòà èòïã-

íë âïãëíòì ôïíöïîïì, èïãîïè ¸ïíåì ìïõå âåî ãïïî÷òï,

èòìò èçåîï ìùîïôïæ ãïìúæï òè ôïíöïîïì, îëèäòì

èòéèïú ¸ïíå òæãï. ¸ïíåè îëãëîú òáíï, ãïïéë êïîò,

èïãîïè óêâå ãâòïí òñë, èïüïîåþåäèï ìâäïì ïó÷áïîï.

¸ïíå àïâòì ïæãòäì æïóþîóíæï. àïíïèçïâîåþòì ãïþë-

îëüåþóäò èçåîï òãîûíë. èõëäëæ åîàõåä ãïòõåæï

èïàêåí æï èïøòíïú åîàèï õïíøòøåìóäèï êïúèï óùèï-

ùóîò ýåìüò æïïíïõï æï àâïäåþøò óüòôîïæ èòï÷åîæï.

¸ïíåè áóàóàëåþò æïõïîï æï ïõåæâï ïéïîú ãïóþå-

æïâì, ìïíïè èïüïîåþäòæïí ïî ÷ïèëâòæï. æïîåüòïíå-

þóäèï ìïìüóèîëìêåí ûäòâì ãïòãíë ãçï. ãïìïéåþò

èëòàõëâï. æòæõïíì òæãï ïìå, õåäãïøâåîòäò, ìïíïè

øåïè÷íåâæï, îëè ãïìïéåþò òáâå, èòì õåäàïí òæë.

èëìïèïîàò àëöòíïìïâòà ïòïîï êòþå æï êïîò ãïï-

éë. êïîäòì íòâàåþò ïéïîìïæ ÷ïíæï, èõëäëæ ïþïçï-

íïøò øåèëî÷åíòäòñë èòìò ïõïäò êþòäòì öïãîòìò,

îëèåäòú æéåì æòäòà òñòæåì. ¸ïíåè öïãîòìò ïòéë

æï ëàïõøò øåèëþîóíæï. èõëäëæ ïõäï øåïè÷íòï æò-

îåáúòòì þïîïàò, îëè èòìò ïá ñëôíï èïààâòì ïîïìï-

ìóîâåäò ãïõäæïà. ¸ïíåì úïä õåäøò öïãîòìò åÿòîï,

èåëîåøò êò åì þïîïàò æï ïìå èòïæãï îåãòìüîïüóîïì.

„÷åèò ûèòì íòâàåþò ìïæïï?“ òêòàõï èïí.

„èïì íòâàåþò ïéïî æïìÿòîæåþï. êòàõâåþì íó

ãâòìâïèà, æåçåîüòîòì èôïîâåäëþòìàâòì àáâåíú

øåòûäåþëæï æïåðïüòèîåþòíåà“.

¸ïíå àïâòì ëàïõøò øåþîóíæï, õåäøò îïú èëõâæï,

ïíãïîòøèòóúåèäïæ ÷ïñïîï ÷ïíàïøò, æïíïî÷åíò îë-

ãëîú åñïîï, òìå èòïüëâï. öåî êòæåâ þíåäëæï, ìïì-

üóèîëæïí îëè ãïèëâòæï æï ìïæãóîòìêåí èòèïâïä

ãçïì æïïæãï.

ãïíàòïæòìïì æïüëâï èøëþäòóîò áïäïáò.

ãåîèïíóäòæïí àïîãèíï

ÆÏÄÒ ÔÏÍÖÒÊÒÛÅÈ


60

ÍÏÊÂÅÌÅÞÒ

ãïúòíåþóäì àòàáèòì âåîïìëæåìíïõïâ.

ãïéòèåþóäìïú êò.èëûîïëþåþòú òìåàò èøâòæò ïáâì,

ãïèëçëèòäò, çïíüòú êò, èòìò àïí-æïìùîåþòà ãïõóèîåþïìïú èëåîòæå-þò – òóèëîòìïì èïòíú âåîïôåîì ãïò-ãåþì æï ãïëúåþóäèï óíæï èòñóîëì,íåüï îïì äïðïîïêëþìë.

ïîïæï, þòûòíï êâåîíïûå òóèëîïæòéâîåþï, ïè ìòüñâòì ìóäïú ðòîæï-ðòîò èíòøâíåäëþòà.

èæóèïîåþï óî÷åâíòï, ôòáîåþìïæï òæóèïä èåäëæòåþøò ÷ïûòîâï,èïãîïè æïûîïâì õèïì æï èëôîòíïâìôîàòïíò ìòüñâï, èëõæåíòäò, æïõâå-ùòäò õóèîëþï, èëìõäåüòäò êïäïè-þóîò.

èòì ìïõåäì óðòîâåäåìïæ èïòíú òì éîèïïçîëâïíò,òóèëîòà ãïìõòâëìíåþóäò ìòüñâï óêïâøòîæåþï, åîà-åîàò ìïþÿëóîò æéåìïìùïóäòìïì ðïîüòóäò õåäèûéâï-íåäëþï (ïèõïíïãåþò – îëãëîú èïøòí òõìåíòåþæíåí)èàïùèòíæòì ðïíàåëíì îëè èòïæãåþëæíåí øïâ-øïâò âëä-ãåþòà æï ìïõåäëâïíò êëèðëçòüëîò ãâåîæòà èæãëèàãïæïóäïðïîïêåþæï ãïáâïâåþóäò ãïèëèåüñâåäåþòà:

– èëøïâæíåí!õïí îëãëîò üåâïæòï ìòüñâï.æï ïæïèòïíòú îï ïîòì, ïîï? ãïúòíåþòà ãóäòïíïæ

ãïòúòíåþæíåí, èïãîïè ðòîâåä èæòâïíì öåî ôåõòú ïî

÷ïèëåæãï èïíáïíòæïí, åîàèïíåàì æï-ïìùîåþæíåí: ïìå þòûòíïèë.

üó÷åþì çåèëà ãïòéòèåþæï èæòâï-íò, ïîïôåîì ïãîûíëþòíåþæï þòûòíïêâåîíïûåì, ãóäòàïæïæ èëòêòàõïâ-æï, ãâåîæòà ãïòñëäåþæï, èïãîïè ãï-èëèøâòæëþåþòìïì òìåâ üó÷åþì çå-èëà æïòè÷íåâæï éòèòäì:

– ïõäï ùïâøïâæåþòà.æï èïíáïíòì êïîì ãïèëïéåþæï.èóáïîòìï òñë – æéåì øåãî÷åì,

èïãîïè ìõâï æîëì ïèòìàïíåþì èëåîò-æåë. èïøòíïú êò ïéïî ïðïüòåþæï. öåîïõäïú îï åäëæï, âòí ãïíÿâîåüæï…

òè æòäïì êò, íïþïõóìåâçå, ïîïô-îòì àïâò ïîï ïáâì, îï õóèîëþï, îòìòêïäïèþóîò, àïâò øåóõâåâòï æï ìï-

âïîûäòì ìïçóîãåçå èòóæåâì, èòì èåóéäåì êò áóàïòìò-æïí øååõèòïíåþòïí. áïäþïüëíò íóãåøï ãïòõïîåþì ûâåäòèåãëþîòì õèòì ãïãëíåþòà:

– åíûåäï, îëãëî õïî, îïèæåíò õïíòï âåéïî øåâ-õâæòà.

æï òáïóî ìïèåãëþîëì ÷ïèëñâåþï:– íïîãòçï îëãëî ïîòì?.. òï èëèòêòàõå ïóúòäåþ-

äïæ…êëèðëçòüëîò ãïþóîþóìïäåþóä àïâì ùïèëùåâì:– âåî ãïèòãòï, áóàïòìì åäïðïîïêåþò àó þëüïíòêóî

þïéì.æï òìåâ ìïâïîûäòì ìïçóîãåçå èòìæåþì.

ùòãíò ïî ãïèëúåèóäï ïêïêò ãå-äëâïíòìï – àïîãèïíò àó ëîòãòíï-äóîò àõçóäåþï – çåæ îïèæåíòèåú,àëîåè åîàò õëè ïóúòäåþäïæ,èûïôîò êîòüòêóäò ìüïüòï îëè ïîèë¸ñëäëæï.

èëìæåþëæï ñâåäï ýïíîì æï ïî-ìïæ ïèëïìóíàáåþæíåí, ñâåäïì ãïèë-óøòãíïâæíåí, ñâåäãïí óèùåëþïì óêò-ýòíåþæíåí, øåúæëèåþìï æï äïôìó-ìåþì øåúæëèåþìï æï äïôìóìåþçåæïóõâïâåþæíåí æï ìïñâåæóîåþòàïïâìåþæíåí. òì êò ïîï àèëþæï, ñë-âåäàâòì ìïðïìóõë ùåîòäì ãïïèçï-æåþæï, öòóüïæ úæòäëþæï øåúæë-èåþòì æïúâïì, èïãîïè ïîïôåîò ãïèëìæòëæï. ðïìóõòìòäóçòòà èùâïâå êîòüòêïì âåî ïþïàòäåþæï æï èêòàõâå-äò ìïçëãïæëåþòì ãïíùñëþòäåþï àïíæïàïí æï ïøêïîïæèòì ìïùòíïïéèæåãëæ èëòèïîàåþëæï.

íïêäåþ ïí ìóä ïéïî åíæëþëæíåí.

ùòãíåþò èïòíú ãïèëæòëæï æï, åî-àòåîàèïíåàçå îëè ïïêëêëäïâåþæïðëäòãîïôòóäïæ ìïóêåàåìë ãïèëúå-èåþì, ãïñòí÷óäò æï þåæíòåîò êîòüò-êëìåþì íòøíì èëóãåþæï: ãïãìîåìåí, ÷å-èò ùòãíåþò çåæ îëè æïãïùñëàë.

ïá ìîóäò ãïâäåíï øååíïî÷óíåþò-íï – èòóõåæïâïæ òè çéâï êîòüòêóäòãïèëõèïóîåþòìï, èòìò ùòãíåþòì æïþ-îêëäåþï âåî èëåõåîõåþòíïà æï „èò-àëäëãòóî äåáìòêëíì“ òìåà óçïî-èïçïîì ãïèëìúåèæï, èïîüë òì ãïì-îåìæï îëèåäòèå üïíèëî÷òä êîòüò-êëìì.

èïòíú îëãëî èëåãâïîåþòíï ãïèë-úåèïàï åì üîòóèôïäóîò èìâäåäëþï?

òìåàò õâîåäåþò èëåõìåíåþëæï, ìõâåþì îëè âåî øå-åéùòïà, ãïèëüåõâòà êò ïîïôîòìæòæåþòà ïî ãïèëü-ñæåþëæï æï àïâòìò èïîòôïàòì ìïòæóèäëåþïì ìïèïîåøò÷ïòüïíæï.


61

èåãëþîóäò øïîýò

àåíãòç ãëãëäïûòìï

* * *

* * *

ÍÏÊÂÅÌÅÞÒ

èòì èëùòíïïéèæåãåàïãïí îïèæåíòèå äòüåîïüëîòàó åæïâåþëæï ãóäùîôåäïæ, ìïèùåîäë òíüåîåìòà,ìõâï îïè ãïíçîïõâï îëè ïîú æïåìòçèîåþëæïà, õëäëìõâåþì èòìò åì æïóèúõîïäò åíåîãòï óêïîãïâæïà èëì-âåíåþïì, âòì ïõåäåþæïà, øóîòà øåìúáåîëæíåí èàïìï-âòà ùïèëêëêëäïâåþóä ùòãíåþì æï ëúíåþëþæíåí òèæéåçå, ïêïêò ãåäëâïíòì æïæóèåþïì îëè øåûäåþæíåí.

öåîöåîëþòà èïàò ìïøâåäò ïîï ÷ïíæï.åãïï, ãóäì òëõåþæíåí.åÿâïæ òìòú òúëæíåí, îëè èïîüë àïâòìïì êò ïîï ùåîæï

æï àïîãèíòæï, ìõâåþìïú óùåîæï æï óàïîãèíòæï. ãïìïãå-þòï, âòíú øååî÷òï ìïïèòìëæ æï âòìïú æïæãëèëæï òæóèïäàïíïïâüëîïæ, ïí îïéï àïíïïâüëîïæ – ãïèëúåèåþò âòìõåäàïú òñë õëäèå ïèï àó òè õïíì, æï èòìò èïîòôïàòì ìï-òæóèäëì åîàò èõïîå ïäþïà åìåú óíæï ñëôòäòñë.

åÿâïæ êò òúëæíåí, èïãîïè óôîë ÷ïûòåþï æï ìóäïúæïöåîåþï óÿòîæïà: öåî àïâòìïì îëæòì ïìùîåþì æï åìõëè ìóäïú ôïíüïìüòêòì ìôåîëøò ãïæïæòì, ìõâåþì îë-æòìéï åèìïõóîåþïë.

àâòàëíâå ãïàáâïèæï óíåþóîïæ.ãïëúåþï ùïèëïúæåíòíåþæï:– ãïèëâï ÷åèò ùòãíò æï èïøòíâå æïèåìåâòïí, ìòüñâï

ïî øåèïî÷òíåì. ãïèëâï ÷åèò æïùåîòäò ùòãíò ìõâåþòì ìï-õåäòà æï åîàèïíåàì ïìùîåþåí, ãóíæîóêò îëãëî óê-èòëí, äïèòì æïïõî÷ëí áåþï-æòæåþòà. ïîïæï, òèïàïúòìåâå âóùåî, îëãëîú ÷åèì àïâì. òìå åãëíåþï êïúì, îëèòèïà ùòãíåþøò èàåä ÷åèì ûïä-éëíåìï æï íòÿì âõïîöïâæï ÷åèò íïùåîåþòìïàâòì ïéïîïôåîò èî÷åþï, èïãîïè,éèåîàò, îöóäò, åîàíïòîïæ âùåî.

åîàíïòîïæ æïùåîæï, úõïæòï, àïâòì ùòãíåþì ãïí-çîïõ õëè ïî ãïïâìåþæï øåúæëèåþòàï æï óãåèëâíë-þòà.

èïãîïè òá, èòì ôïîóä ùòãíåþøò îïüëè ïî èë÷ïíæïåîàò óèíòøâíåäë äïôìóìò èïòíú æï îïüëè þîùñòíïâ-æï æï åäâïîåþæï ñëâåäò ìüîòáëíò?

îëè èòèïõâåæîï, ïóúòäåþäïæ ãïâïèýéïâíåþæò,èïãîïè èòõâåæîï ïî ãòíæï?

ãóíæîóêò êò òêèåëæï, òêèåëæï æï òêèåëæï…

êòæåâ åîàõåä øåâæãåþòà þëîöëè-øò òè ìúåíïçå, ìïæïú àåâæëîå øïäòï-ðòíì óèéåîòï.

ïèïì ñëâåäàâòì ìòïèïñòàï æï ìòõï-äòìòà ïéâíòøíïâà õëäèå.

èïîòíå ãåäïøâòäò ÷âåóäò õåäëâ-íåþòà óûéâåþï ïè äòüåîïüóîóä àïâ-ñîòäëþïìïú – îåýòìëîòú àâòàëíâåï,èìïõòëþëþïìïú òàïâìåþì, îïú èàïâï-îòï, ïõïäãïçîæëþïì èëâäåíòï ìïóêå-àåìë ïéèçîæåäïæ. úëüï ãâñïâì ïìå-àò àïâæïæåþóäò èëéâïùåíò, èïãîïèõëè èïòíú ïîòïí ìïáïîàâåäëì ñâåäïèõïîåøò æï òèåæòàïú åì ãïâìåþì. êóä-üóîóäò úõëâîåþòì îòüèì ìùëîåæòìòíò ãïíìïçéâîïâåí æï åîàíïòîò ìòè-øâòæòà õâæåþòïí þåæìïú æï óþåæëþï-ìïú.

íëæïî ãîòãïäïøâòäìï æï èå óêâå èëàïâåþóäòãâïáâì ÷âåí-÷âåíò ãïèëìâäï æï æïîþïçòæïí øåâñóîåþàìúåíïì.

èïîòíå ìüóèïîàïãïí ìïçëãïæëåþïì ùïîóæãåíì ïí-æîë þåæóêïûåì, îëãëîú òäòï ÿïâÿïâïûòì ìïõä-èóçå-óèòì æòîåáüëîì ìïãóîïèëøò, æï õïäõò ïèòàïú èëòõòþ-äåþï, èåîå êò ïíæîë æïîþïòìäóîò èòõâîï-èëõâîòàîëè æïæãåþï üîòþóíïìàïí æï éîèïïçîëâïí èçåîïìèëïâäåþì æïîþïçì, óêâå èáóõïîå üïøò ãïæïòâäòì ïó-æòüëîòïøò. ïè üïäéïçå èëòèïîàåþòïí æï èïäòèïä ïù-ñâåüòíåþåí ìòüñâïì üïøòìúåèòà.

íëæïîò ïþóçéóíæåþï. èòìò èøëþäòóîò áïäïáò æï…ïîï, ïìå îïè ãïæïîòï åì þëîöëèåäåþò.

– åì ïíæîë îïè ùïèëãïñâïíòíï.

– îïì ãâåî÷ò?– îëãëî, êïúë, îååþì äïðïîï-

êëþì!.. ïî èëìùëíì õïäõì, õëè õåæïâ,ûäòâì óûäåþåí… ìõâï æîëì ïìåàòøåúæëèï íóéïî èëãòâï… îï ãòñë,ûèïë, ïî òúò ïæïèòïíåþòì úíëþï!..

ïîïæï, üïøò äïèòì ëâïúòïøò ãïæïò-çïîæëì, úëüïú æï…

ëîïüëîò èÿåâîèåüñâåäåþïøò ÷ïô-äóäï, èïãîïè æïîþïçøòú ïîïôåîòåðïîåþï. ïíæîëú òáíåþï, ãïèëåðïîëì!..æï ãîûíëþì, òìå çóìüïæ ãîûíëþì íë-æïîòì ãïíùñëþòäåþïì, àóèú òèòìòþóîüñóíò üïøòì ãîòïäøò òêïîãåþï æï,ìïèïîòìåþóîò ìò÷óèåú îëè òñëì, ìúå-íïèæå èïòíú âåî èòïéùåâæï. îïéïú óí-æï òéëíëì, àëîåè ìóä ìúåíïçå õëè ïî

òæãåþï. æï èëóäëæíåäïæ ïèëïêåîåþì:– îëãëîú àáâåíò àïíïèëáïäïáå, ÷âåíò øåìïíòøíïâò

èùåîïäò íëæïî ãîòãïäïøâòäò òüñëæï: ìïáïîàâåäëìóä óíæï ãâïõìëâæåì.

åüñëþï, îïéïú ûïäòïí ÿêâòïíóîò óàáâïèì èïà ìòì-õäìï æï õëîúì, àëîåè ïìå ìïãïíãåþëæ õëè ïî æïòèëù-èåþæíåí, àïíïú âòí – òäòï ÿïâÿïâïûòì ìïõä-èóçåóèòìæòîåáüëîò.

æï ùêòðçå îëè æãïì ëâïúòï, ïá óêâå èëìêæåþï æïãóãóí-ãîòïäøò îëæòì-îëæòì ÷ïèåìèòì íëæïîòì ñâò-îòäò:

– ïè êïúì ìïæ èïäïâæò, îïüëè ïî èëãñïâæï, åîàò âò-úëæå!.. óïèòìëæ ïá ïéïî ÷ïèëõâòæå, – æï èòéòèòì, ìïù-ñåíïæ ïî èòòéëìë, ëéëíæ òìòú îëè ïî æïìûòíëì, âåîèëòìâåíåþì: îï ãòñë, ûèïë, ïî òúò ïæïèòïíåþòì úíëþï!..


62

* * *

ÈËÇÏÒÊÏ

þëþò ôòøåîò 14 ùäòìïòñë, îëæåìïú ïøø ÷åèðòëíòãïõæï, 15 ùäòìïì ìïåîàïøë-îòìë ãîëìèïòìüåîòì ùëæå-þï èòïíòÿåì, õëäë 16 ùäòì ïìïêøò óêâå ìåîòëçóäïæ èò-ò÷íåâæíåí èìëôäòë ÷åèðòëíëþòì ðîåüåíæåíüïæ.

ôòøåîòì ìïÿïæîïêë êïîòåîòì åìëæåí ïæîåóäò ïåä-âïîåþï òùâåâæï ïîïöïíìïé ïýòëüïýìï æï èòàáèï-èëà-áèïì. âîúåäæåþëæï óìòïèë ÿëîåþò. èëïîóä àåèåþïæòáúï èòìò óâòúëþï, ãïèëèùâåâò áúåâï, ïãæåþóäò èòõâîï-èëõâîï, ÿñåüåäï ðåîïíãåþò, ãïíóñîåäò ìïéåÿò îåçòíò,æï ìõâ. èëÿïæîïêååþò åîàèïíåàì óïèþëþæíåí úõåä-úõåä ïíåêæëüåþì þëþòçå, ðîåìïú õåäòæïí ïî óøâåþæïìêïíæïäóî èïìïäïì æï òáèíåþëæï ïèåîòêåäò âóíæåî-êòíæòì ïîúàó èëèõòþäïâò ðëîüîåüò.

òì êò, ìïÿïæîïêë æïôïìàïí íïïæîåâïæ æïþîûåíåþóäòñèïùâòäò, æîëæïæîë þïäéòâòà òáúåëæï. ïæâòäïæìùñòíæï óìïèïîàäë êîòüòêïú æï óùñòíïîò õóèîëþïú.ìõâåþçå óôîë èüêòâíåóäïæ ãïíòúæòæï èïîúõì. åîàõåäðïîüòï îëè ùïïãë æï èåüëáåì õåäò ãïóùëæï ÷ïèëìïî-àèåâïæ, àïâò âåéïî øåòêïâï æï… ïüòîæï!

úíëþòäò ìïþÿëàï ãîëìèïòìüåîò ïäåáìïíæîå êëüë-âò ðòîâåäïæ øåõâåæîòï þëþò ôòøåîì ìüëê¸ëäèòì ìïçë-íïàøëîòìë üóîíòîçå 1962 ùåäì, îëæåìïú ïèåîòêåäâóíæåîêòíæì óêâå èëåìùîë ìïÿïæîïêë ìïèñïîëì ãïëúå-þï àïâòìò èïîàäïú ãïìïëúïîò ãïèïîöâåþåþòà.

êëüëâì ùåîïú åèïîöâåþëæï æï àïâòì ìïÿïæîïêë

íïîêâåâàï ùòãíøò ãâòõïüïâì ôòøåîòì ëþòåáüóî ðëî-

üîåüì. èòìò ìòüñâòà, úõîïèåüò ùäòì þëþòì óôîë èåüì

èòìúåèæòë. ëéëíæ æïþíåóäïæ îëè ãïòéòèåþæï, þïâøâó-

îò ãïèëèåüñâåäåþï èòì íïèæâòä ïìïêì èñòìâå ïèýéïâíåþ-

æïë.

æï ïò, êëüëâò øåóíåäåþåäò ñóîïæéåþòà ïêâòîæåþï

ôòøåîì. þëþò ìïïàëþòà óûîïâïæ çòì ìïÿïæîïêë æïôïì-

àïí æï æï¸ñóîåþì èàåäò ãóäòìñóîòà. èïñóîåþäòì

÷áïèçå øåòÿèóõíåþï æï èêïúîïæ ãï¸õåæïâì ìò÷óèòì æïè-

îéâåâì. çëãöåî êò èìïöì èòèïîàïâì, æïîþïçøò ùåìîòãò

æïïèñïîåàë.

êëüëâò ãâïóùñåþì, îëè ðòîâåäò øàïþåÿæòäåþï ôò-

øåîàïí øåõâåæîòìïì èêâåàîïæ ãïíìõâïâæåþëæï òèòìãïí,

îïú ùïåêòàõï óúõëóîìï àó ìïþÿëàï ðîåìïøò. ïîú ñëñë-

÷ëþï øåóíòøíïâì, ïîú ãïèëèùâåâò èëóîòæåþäëþï, ðòîò-

áòà – èëêîûïäåþóäò æï àïâæïÿåîòäò å÷âåíï. èëãâòïíå-

þòà æïîùèóíæï, îëè ìòüñâïûâòîòú òñë æï õïíãîûäòâ ìï-

óþïîøò ûíåäïæ ÷ïòàîåâæò. æóèòäò åî÷òâíï èïìäïïàì.

êëüëâò õïçãïìèòà ïéíòøíïâì, îëè þëþò ïîïìëæåì êïæ-

îóäëþæï ãåìäòïí øåíòøâíåþìï àó áåæèïéïä ÿêóòì æï-

îòãåþïì àïâòìò èåüëáòì èòìïèïîàòà. èïøòí îëæåìïú, ìò-

èïîàäåì àâïäò îëè ãïâóìùëîëà, àïèïøòì êäïìòà

üóîíòîòì èëíïùòäåàï óèåüåìëþïçå åîàò àïâòà èïéäï

òæãïë.

ìïãïîæåîëþëì þíåä êóàõåøò, èåüëáåìàïí åîàïæ,

àóîèå øóïéïèåèæå ïî÷åâæï õëäèå íïàïèïøåâ ðïîüòïì æï

èåãïîæåîëþåíò åâåæîåþëæíåí, øòí ãïãâòøâò, ëöïõò èëã-

âåíïüîïë.ãïîåãíóäïæïú ìîóäòïæ ìõâïíïòîò ñëôòäï, âòæîå

õïüïâæíåí ìóäøòèûîëèåäò îåðëîüòëîåþò. èóæïè èë-ùåìîòãåþóäò úõïææåþëæï üóîíòîçå. ñëâåäæéå ïõïäò,ãóäæïìèòà ãïóàëåþóäò êëìüóèò åúâï àåàîò ðåîïíãò-

àï æï ãåèëâíåþòà øåî÷åó-äò ìïæï ¸ïäìüóõòà. øåè-æãëèøò êëüëâòìàâòì ãïóè-õåäòï: êëìüóèåþò ÷åèò ìóì-

üò ùåîüòäò ïîòìë. ïèïñëþæï, ÷âòæèåüò êëìüóèòæïí ëîòòè èêåîïâàïí øåâòêåîå, îëèåäòú öëí êåíåæòì åèìïõóîå-þïë.

óþîïäë æï õïàîòïíò öååäò – ïò, ïìå ïõïìòïàåþì ùå-îïøò ãïùïôóäò ìïþÿëàï ãîëìèïòìüåîò àïâòì ïèåîòêåäêëäåãïì. êëüëâò èëãâòàõîëþì, ñëâåäò üóîòì øåèæåãìïìüóèîëì íëèåîøò ãâåùâåëæï æï æïóìîóäåþåäòþäòúðïîüòåþò òùñåþëæïë. òìèëæï èåãëþîóäò õóèîëþï-íò òíãäòìóî æï îóìóä åíåþçå. þëþòì ìïêèïëæ èæòæïîòäåáìòêóîò èïîïãò ¸áëíòï îóìóäøò, èïãîïè ïèþëþæï,êòàõâï óôîë èåõåîõåþï, âòæîå äïðïîïêòë (îóìóäò øå-óìùïâäòï ìïÿïæîïêë äòüåîïüóîòì ãóäòìïàâòì).

êëüëâò ùåîì: „àóêò ìïéïèëëþòà þäòúèïü÷åþøò ôò-øåîò õïíæïõïí èïîúõæåþëæï, æéòìòà ìïüóîíòîë ðïîüò-åþøò èïí ïî òúëæï, îï òñë íóäò. úõîòäòì ãîïôïøò åîàò-ïíåþì òøâòïàïæ àó ãïèëåîåëæíåí íïõåâîåþò. ÿïæîïêòìèëñâïîóäìï æï èúëæíåì óæòæåì ìòïèëâíåþïì ïíòÿåþæïõòäâï òèòìï, ìüîïüåãòòì îëãëîò éîèï ãïãåþòà ïùñëþæïàïâòì ðëçòúòïì ïèåîòêåäò ÷åèðòëíò, îëãëî ëìüïüó-îïæ ïüïîåþæï èïíåâîåþì, îëãëî çóìüïæ òñåíåþæï àóí-æïú óèíòøâíåäë óðòîïüåìëþïì… üóîíòîòì øóïãçïçåóêâå úõïæò ãïõæï: ôòøåîò ïîïàó èëõâæåþï ðòîâåä åá-âìåóäøò, îïú ðîåüåíæåíüàï üóîíòîøò àïèïøòì óôäå-þïì ïûäåâæï, ïîïèåæ ðòîâåä ïæãòäì óàóëæ æïòÿåîìë“.

ïìåú èëõæï.

êëüëâòì êåàòäãïíùñëþï ÿïþóêò ôòøåîòì èòèïîà ãï-

èëíïêäòìò ïî ñëôòäï. èòìòâå ìòüñâòà, üòãîïí ðåüîëìò-

ïíò æï åôòè ãåäåîò, ïîúàó òøâòïàïæ, ùïèëòûïõåþæíåí

õëäèå: þëþò – êïò þòÿò ïîòìë!

ïáâå óíæï òàáâïì, îëè êëüëâò õïîêì óõæòì ìïþÿëåà-

øò ãïþïüëíåþóä üåíæåíúòïì æï îïèæåíöåîèå èüêòâíå-

óä ÷õâäåüïì ïñåíåþì ôòøåîì. èïãîïè åì åîàò êëâçò êóð-

îò, ðëðóäïîóäò ïíæïçòì èòóõåæïâïæ, ìîóäòïæïú ïî

ïþòíûóîåþì àïôäòà ìïâìå êïìîì, îòàïú ìïþÿëàï ãîëì-

èïòìüåîò óèïìðòíûäæåþï þëþòì.

åîàò äòîòêóäò ðïìïýòú æïâòèëùèëà èòìò ùòãíòæïí,

îëèåäòú 1966 ùåäì ïîòì ãïèëúåèóäò:

„øëîì, ëêåïíòì ãïæïéèï, íòó-òëîêøò, þîóêäòíòì îïò-

ëíòì æòæ, ëàõëàïõòïí þòíïøò ìïÿïæîïêë æïôïìàïí õïí-

ãîûäòâïæ ïüïîåþì æîëì ïõïäãïçîæï êïúò, îëèåäìïú

ïõäïõïí ëúæïëîò ùåäò øåóìîóäæï. ôòøåîòì þòíïøò ñâå-

äïôåîò åàèëþï æï åèìïõóîåþï ÿïæîïêì. ïá ïîòì ëîïìïè-

æå ìïÿïæîïêë ùòãíò, æïìüï-æïìüïæ ýóîíïäåþò øïâ-àåà-

îò óöîåæåþòïíò æòïãîïèåþòà æï ìïèò ìïÿïæîïêë æïôï –

ìïèò ìïùëäòì ãâåîæòãâåîæ. åáìúåíüîóä ïõïäãïçîæïì

èëîòãåëþòà ìûòíïâì àòàëåóä ìïùëäçå, îëãëîú èëåð-

îòïíåþï. ÿïæîïêò – èàïâïîò æï åîàïæåîàò ïçîòï ôòøå-

îòì úõëâîåþòìï. òãò úæòäëþì ãïòàïâòìëì ñâåäïôåîò,

îïú øåòúíë æï øåáèíï êïúëþîòëþïè ïè þîûíóä, ûâåäòì-

ûâåä àïèïøøò… åì ïõïäãïçîæï, íòÿòåîò êïúò èïîüëìó-

äòï. íòó-òëîêøò èïì ïîï ¸ñïâì èåãëþîåþò, êåàòäèëìóî-

íå êîòüòêëìåþò, èî÷åâäåþò“.

ãåïèåþï, ïèãâïî üåáìüì îëè êòàõóäëþ. ãïãòõïîæåþï,

îëè êïúò ïìåàò ìòèðïàòòà ïîòì ãïíùñëþòäò àïâòìò êë-

äåãòì èòèïîà, îïú ïîúàó õøòîïæ ãâõâæåþï úõëâîåþïøò.


63

ÅÎÀÒ ÈÅÎÚÕÄÒÌ ŸÒÊŸÒÊÒ

ÈËÇÏÒÊÏ

ÁÎËÍÒÊÏ

òè ìïõäòì âåìüòþòóäøò,ìïæïú úõëâîëþì óòíìüëíìèòüò, êåæåäçå ¸êòæòï ôå-îïæò ðäïêïüò, îëèåäçåú ãïèëìïõóäòï âååþåîàåäï ðòîò-ìïõå ëîèëúæïõóàò ùäòì êïúòìï. ðòîòìïõå üäïíáòï, èïãîïèóõæåþï ïè èïèïêïúì. ìáåäò, øïâò ôåîòì óäâïøòú óõæåþï.ðäïêïüì ïèøâåíåþì ùïîùåîï: „óôîëìò ûèï øåí ãòèçåîì“.

ðäïêïüåþò óäâïøï „óôîëìò ûèòì“ ãïèëìïõóäåþòàñâåäãïí ïîòì ãïèëôåíòäò – èàåä äëíæëíøò.

ìëúòïäòìüóî òíãäòìøò, îëèåäòú òíãäòìåäò èùåî-äòì ðòîáóøò øåèëáèåæåþòàò ôïíüïçòòì íïñëôò ãïõäïâà,ìïõåäèùòôë ïðïîïüì øåïæãåíì ëàõò ìïèòíòìüîë: ìòèïî-àäòì ìïèòíòìüîë, îëèåäòú ãïíïãåþì òíôëîèïúòïì, ãï-íïàäåþïìï æï õåäëâíåþïì; èøâòæëþòì ìïèòíòìüîë, îëèå-äòú ãïíïãåþì ëèì; ìòñâïîóäòì ìïèòíòìüîë, îëèåäòú ãï-íïãåþì ùåìîòãìï æï ìïèïîàïäì; þïîïáòì ìïèòíòìüîë, îëèå-äòú ãïíïãåþì åêëíëèòêïì.

ïè ìïõåäèùòôëøò ãïþïüëíåþóäï ìïèò ðïîüòóäò äë-çóíãò: ëèò – åìïï èøâòæëþï, àïâòìóôäåþï – åìïï èëíëþï,óâòúëþï – åìïï ûïäï.

ïìå òùñåþï æòæåþóäò òíãäòìåäò èùåîäòì öëîö ëîóå-äòì îëèïíò „1984“.

åì ìïàïóîò ìîóäòïæ øåèàõâåâòà æïòþïæï, èïìøò ïîïâò-àïîò éîèï ïçîò ïîïï ÷ïáìëâòäò. ëîóåäèï õìåíåþóäò îë-èïíò æïïìîóäï 1948 ùäòì øåèëæãëèïçå, èïãîïè íïùïîèëå-þò óìïõåäë òñë. îïèæåíòèå ìïàïóîò øåïî÷òï æï ïîú åîàòèïàãïíò ïî åõïüåþëæï ãóäçå. óêåàåìì åûåþæï. ìïïâüëîëìùëîåþòìïì îëèïíòì þëäë ãâåîæçå èòàòàåþóä àïîòéìøåïâäë àâïäò æï ùïèëÿîòäò ðîëþäåèï èïîüòâïæ ãïæïÿîï– ëîò óêïíïìêíåäò úòôîò ãïæïïïæãòäï æï èòòéë ìïàïóîò,îëèåäèïú òìåàò ðëðóäïîëþï èëòõâåÿï èàåä èìëôäòëøò,îëè 1984 ùåäì ïéíòøíåì ìïàïóîòì òóþòäå.

îëèïíòì èàïâïîò ãèòîò óòíìüëí ìèòüò, æòìòæåíüóîïæãïíùñëþòäò èëõåäå ìòèïîàäòì ìïèòíòìüîëìò, þëäëì æïþëäëì èëõâæåþï ìòñâïîóäòì ìïèòíòìüîëì êäïíÿåþøò,õæåþï èìõâåîðäò ãïóãëíïîò ùïèåþòìï, èïãîïè ìïñâïîåäòáïäòì ãïíùòîâòì ôïìïæ úëúõïäò î÷åþï æï ìóäòåî êïì-üîïúòïì ãïíòúæòì.

üëüïäòüïîòçèòì èõòäåþòàï æï ìòûóäâòäòà ãïèìÿâï-äóäò îëèïíò ëîóåäòìï ïìå èàïâîæåþï:

„óòíìüëí ìèòüèï èçåîï øåï÷åîï âååþåîàåäï ðòîòìïõå-çå. ëîèëúò ùåäòùïæò æïìÿòîæï ìïòèòìëæ, îëè èòõâåæîò-äòñë, îëãëîò éòèòäò òèïäåþëæï øïâò óäâïøòì ìòéîèåøò.ë, ìïìüòêò æï ìïâìåþòà çåæèåüò óèûîïõëþï! ë, öòóüò æïàïâíåþï äüëäâòäò, îëèåäòú èëìòñâïîóäå èêåîæì èëì-ùñæï! ëîò êóîúõïäò úîåèäòìï, öòíòà îëè òñë øåêïçèó-äò, ÷ïèë¸ñâï óòíìüëíòì úõâòî-ðòîì. èïãîïè ïõäï ñâåäï-ôåîò îòãçåï, þîûëäï æïèàïâîæï. èïí æïïèïîúõï ìïêóàï-

îò àïâò. èïì óêâå óñâïîæïóôîëìò ûèï“.

ëîóåäòì èòåî ïéùåîòäòìïõåäèùòôë, îëèåäìïú „ïíãìëúò“ óùëæï, ñâåäïçå èåüïæìïþÿëàï êïâøòîì ùïïãïâì, èïãîïè åîàò ðîëüëüòðòà øå-èëçéóæâï, óæïâëæ, îëèïíòì æïêíòíåþï òáíåþëæï. ìõâïðîëüëüòðåþòú øåòûäåþï ïéèëâï÷òíëà – îëãëîú ùïî-ìóäøò, ïìåâå ïùèñëøò.

… îïèæåíòèå ùäòì ùòíïà òíãäòìóî ðîåìïøò ãïèëáâåñ-íæï æëêóèåíüåþò, ìïòæïíïú øåòüñâåì, îëè ãïìóäò ìïóêó-íòì 40-òïíò ùäåþòì æïèäåâì þîòüïíåàòì ìïãïîåë ìïáèåàïìïèòíòìüîëøò æïóïîìåþòïà ìóðåîìïòæóèäë ãïíñëôòäå-þï òíôëîèïúòòìï. èòìò ïèëúïíï òñë, æïçâåîâïìï æï êëí-üîæïçâåîâïìàïí åîàïæ, åùïîèëåþòíï ðîëðïãïíæòìüóäòëèò ìïþÿëàï êïâøòîàïí.

ìðåúìïèìïõóîàï åîà-åîàò èòçïíò, îëãëîú úíëþòäòï,ãïõäïâà ïãåíüåþòì ãïæïþòîåþï. „ôëîòí ëôòìì“ ãïíìïêóà-îåþòà ìùñóîëæï úíëþòäò èùåîäåþòìï æï ðëäòüòêëìåþòìèòçòæâï. ëîóåäò ãåèîòåäò äóêèï òñë. èòìò çéïðïîò „ðò-îóüñâàï ôåîèï“ æï îëèïíò „1984“ ìïîãåþäëþæíåí óæòæå-ìò ðëðóäïîëþòà.

æï ïò, 1949 ùäòì èïîüøò „ôëîòí ëôòìòì“ èëõåäå, èòìêòîâïíò èòåøóîåþï ëîóåäàïí, îëèåäòú ìïíïüëîòóèøòèêóîíïäëþæï üóþåîêóäëçì.

êòîâïíò èëïõìåíåþì àïâòì óôîëìåþì, îëè ëîóåäò æò-æò åíàóçòïçèòà øåõâæï ïõïä ïèþïâì, èïãîïè àïâì ûïäçåúóæïæ ãîûíëþì æï ïíüòìïþÿëàï ìüïüòåþòì ùåîï öåîöå-îëþòà ïî ûïäóûìë. ìïèïãòåîëæ, ëîóåäì øåóæãåíòïâîúåäò ìòï êëäåãåþòìï, îëèåäàïú „øåòûäåþï æïåñîæíë“.èïà øëîòì òñâíåí úíëþòäò èùåîäåþò, ýóîíïäòìüåþò, ãï-èëèúåèäåþò. ëîóåäò æïùâîòäåþòà ïõïìòïàåþæï ñëâåäèïàãïíì. ãïîæï ïèòìï, èçïæ òñë, îëè èòåùëæåþòíï òè ìòü-ñâòì ëìüïüàï ìòï, îëèåäàï „íæëþï ìïõòôïàëï“.

òíãäòìøò ìâïèåí êòàõâïì: ëîóåäòì ïè ìïáúòåäì îï åæëìïôóûâäïæ? ðïüîòëüòçèòë… êëèóíòçèòì èüîëþïë… àóôóäòì øëâíïë? (ïéíòøíïâåí, îëè àïíïèøîëèäëþï „ôëîòíëôòìàïí“, èïüåîòïäóîò àâïäìïçîòìòà, ãïúòäåþòà èëè-ãåþòïíò òñë, âòæîå èòìò äòüåîïüóîóäò èëéâïùåëþï).

åîàò úíëþòäò ðëäòüëäëãò ùåîì: „ëîóåäì ûïäòïíèëìùëíæï æï ïôïìåþæï, îëè èòìò õïäõòì êåîûë úõëâîåþï-øò ïîïâòí ïî åîåâï, õëäë ìïþÿëàï êïâøòîøò ìîóäòïæ ìïùò-íïïéèæåãë âòàïîåþï ìóôåâæï. ïèæåíïæ, ëîóåäòì àïíïè-øîëèäëþï õåäòìóôäåþïìàïí ãïìïãåþòï æï èïîàåþóäò“.

ãïçåà „ìïíæò üïòèìòì“ èòèëèõòäâåäò êâåîì óêîïâì ïèíïàáâïèì æï øåíòøíïâì, îëè öëîö ëîóåäò, óùòíïîåì ñëâ-äòìï, òñë ðïüîòëüò æï èåîå êò – ìëúòïäòìüò.

ìïõåäëâïíò èùåîïäò ãóäùîôåäïæ æï åîàãóäåþòàåèìïõóîåþëæï ìïèøëþäëì.


64

ÂÅÈÌÏÕÓÎÅÞÒ ÌÏÈØËÞÄËÌ

30 ëáüëèþîòæïí 3 íëåèþîïèæå ìïçëãïæëåþîòâ îïæòëøòîóþîòêòà „ïîï èõëäëæ æòïìïõäòìåþòìàâòì“ ãîûåäæåþëæïìåîòïäò îïæòëìðåáüïêäòìï „åêäòïíò æï ðïüïîï ãçï“, îëèå-äòú øåòáèíï îëìüëè ÷õåòûòì æåüåáüòóîò úæòì èòõåæâòà æïåûéâíåþï òäòï ÿïâÿïâïûòì èêâäåäëþïì.

ìúåíïîòì ïâüëîò æï îåýòìëîòï êëþï úõïêïòï, õèòì îåýò-ìëîò òðëäòüå õâò÷òï, æïæãèïøò èëíïùòäåëþåí èìïõòëþåþò:äòäò õóîòàò, çóîïþ öòíÿïîïûå, ìëìë åäòçþïîïøâòäò, íóê-îò ïî÷âïûå æï æïàë îëìüëèïøâòäò.

òäòï ÿïâÿïâïûòì èëùïèåþîòâò ïéìïìîóäò êòæåâ æòæõïíì

ïïéåäâåþì ÷âåíì ìïçëãïæëåþîòâ úíëþòåîåþïì, îëãëîú èòì-üåîòóäò ïáüò, æï ïîïìëæåì ãïæïòáúåâï èõëäëæ òìüëîòïæ.

åì ìóäòï øåíïî÷óíåþóäò îëìüëè ÷õåòûòì ïè ðëìüèëæåî-íóäò ñïòæòì áèíòäåþïøòú æï îïæòëìðåáüïêäøòú, îëèåäòúêïîãïæ ãïïçîåþóäò ìúåíïîòì, èïîöâåæ èëûåþíòäò îåýòìë-îóäò ìâäåþòìï æï èìïõòëþàï æïõâåùòäò ëìüïüëþòì ùñïäëþòàæòæ åìàåüòêóîìï æï øåèåúíåþòà çåèëáèåæåþïì ïõæåíì èìèå-íåäçå æï ùïîèïüåþòà ïãîûåäåþì îïæòëìðåáüïêäåþòì ìïóêå-àåìë üîïæòúòïì, îïú ìïçëãïæëåþîòâ îïæòëì àïâòì ãïèëî÷å-óä, ãïíóèåëîåþåä õòþäìï ìûåíì.

(interviu orhan famuqtan) -...

Documents