kapasİte planlama

64
KAPASİTE PLANLAMA KAPASİTE PLANLAMA Yard. Doç. Dr. Bersam Bolat

Upload: makya

Post on 25-Jan-2016

87 views

Category:

Documents


6 download

DESCRIPTION

KAPASİTE PLANLAMA. Yard. Doç. Dr. Bersam Bolat. PAZAR (müşteri) ÜRÜN VE HİZMETLERİN DAİMA BULUNABİLİRLİĞİNİ TALEP EDER!!. ÜRÜN VE HİZMET SAĞLAYICILAR İSE BU TALEPLERİ YERİNE GETİRECEK KAPASİTE SAĞLAMAK DURUMUNDADIRLAR!!. ÖĞRENME HEDEFLERİ. KAPASİTE TERİMLERİ KAPASİTE ARTTIRMA STRATEJİLERİ - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: KAPASİTE PLANLAMA

KAPASİTE PLANLAMAKAPASİTE PLANLAMA

Yard. Doç. Dr. Bersam Bolat

Page 2: KAPASİTE PLANLAMA

PAZAR (müşteri) ÜRÜN VE PAZAR (müşteri) ÜRÜN VE HİZMETLERİN DAİMA HİZMETLERİN DAİMA BULUNABİLİRLİĞİNİ TALEP BULUNABİLİRLİĞİNİ TALEP EDER!!EDER!!

ÜRÜN VE HİZMET ÜRÜN VE HİZMET SAĞLAYICILAR İSE BU SAĞLAYICILAR İSE BU TALEPLERİ YERİNE TALEPLERİ YERİNE GETİRECEK KAPASİTE GETİRECEK KAPASİTE SAĞLAMAK SAĞLAMAK DURUMUNDADIRLAR!!DURUMUNDADIRLAR!!

Page 3: KAPASİTE PLANLAMA

ÖĞRENME HEDEFLERİÖĞRENME HEDEFLERİ

KAPASİTE TERİMLERİ KAPASİTE ARTTIRMA STRATEJİLERİ EN İYİ İŞLEM SEVİYESİ KAPASİTE ÇEŞİTLERİ VE ÖLÇME KAPASİTE GEREKSİNİMLERİNİN

BELİRLENMESİ KAPASİTE ALTERNATİFLERİNİN

DEĞERLENDİRİLMESİ

Page 4: KAPASİTE PLANLAMA

KAPASİTE:

Sözlük anlamı; alma ve yükleme kabiliyeti. Endüstriyel anlamı ise, belirli bir zaman periyodu içerisinde sistemin üretebildiği çıktı miktarı ya da üretim yapabilme kabiliyeti olarak tanımlanır.

Page 5: KAPASİTE PLANLAMA

Çıktı: Üretilmiş iş miktarıdır. Çıktı birimi genellikle tamamlanmış ürün sayısı veya çalışma saatleri olarak belirtilir.

Yeni bir fabrika kurulmadan önce belirlenmesi gereken en önemli şeylerden biri kapasitenin hesaplanması ve planlanmasıdır

Page 6: KAPASİTE PLANLAMA

•Örneğin bir tekstil firması için kapasite, işlenecek hammadde miktarı veya üretilen tüm mamullerin metre olarak uzunluğu,

•Otelde yatak sayısı yada müşteri sayısı/gün

Page 7: KAPASİTE PLANLAMA

Operasyon yöneticileri kapasiteyi ele alırken aynı anda hem ellerindeki mevcut kaynakları (teknoloji, iş gücü miktarı, makine sayısı v.b.) hem de üretecekleri miktarları dikkate almak zorundadırlar.

Belirli bir zaman periyodu için, gerekli çıktı miktarına oranla elde mevcut olan üretim kaynakları miktarı Kapasite terimini nispi olarak ifade eder.

Page 8: KAPASİTE PLANLAMA

Kapasite kararlarının stratejik önemi:

ürün teslim zamanları, müşteri odaklılık üretim maliyetleri satışlar Esneklik Güvenilirlik Rekabet pozisyonu

Page 9: KAPASİTE PLANLAMA

KAPASİTE KARAR TİPLERİ

UZUN VADELİ PLANLAMAUZUN VADELİ PLANLAMA

•Yeni bir fabrika/ofis•Yeni-uzun vadede kullanılacak büyük yatırımlı makineler

ORTA VADELİ PLANLAMAORTA VADELİ PLANLAMA •Fason/satın alma kararı•teçhizat alımı•Vardiya değişikliği

•Personel sayısı değişikliği•Stoğa üretim/stoktan kullanma

KISA VADELİ PLANLAMAKISA VADELİ PLANLAMA •İşlerin çizelgelenmesiİşlerin çizelgelenmesi•Personelin Personelin çizelgelenmesiçizelgelenmesi•İşlerin İşlerin makinelere/personele makinelere/personele atanmasıatanması

UZUN VADEDE UZUN VADEDE DEĞİŞTİRİLEBİLİR DEĞİŞTİRİLEBİLİR

KAPASİTEKAPASİTE

VAR OLAN KAPASİTEVAR OLAN KAPASİTE

TAKTİK TAKTİK KAPASİTE KAPASİTE KARARLARIKARARLARI

STRATEJİK STRATEJİK KARARLARKARARLAR

Page 10: KAPASİTE PLANLAMA

ETKİN KAPASİTE KARARLARINI ETKİLEYEN NOKTALAR

TALEP MİKTARI VE DURUMUNUN DOĞRU TAHMİNİ KULLANILACAK OLAN TEKNOLOJİNİN MİKTARLA

BİRLİKTE BELİRLENMESİ (FİRMA STRATEJİLERİYLE DOĞRUDAN BAĞLANTILI)

OPTİMUM –EN İYİ İŞLEM SEVİYESİNİN BULUNMASI GELECEĞİ VE OLABİLECEK DEĞİŞİKLİKLERİ

DİKKATE ALARAK KAPASİTE SINIRLARINI

BELİRLEME

Page 11: KAPASİTE PLANLAMA

TALEBE GÖRE KAPASİTE TALEBE GÖRE KAPASİTE ARTTIRMA STRATEJİLERİARTTIRMA STRATEJİLERİ

Page 12: KAPASİTE PLANLAMA

KAPASİTENİN ÖNDE OLMASIKAPASİTENİN ÖNDE OLMASI (Capacity Lead Strategy): Kapasite arttırımı, talep tahminleri doğrultusunda yapılmaktadır.

Bu tür bir strateji, kapasitesi kısıtlı olan rakiplerinden müşteri kapmak ve pazarda sağlam bir yer edinmek isteyen firmalar açısından uygulanabilir bir stratejidir.

Page 13: KAPASİTE PLANLAMA
Page 14: KAPASİTE PLANLAMA
Page 15: KAPASİTE PLANLAMA

GERİDEN TAKİP (Capacity Lag Strategy): Kapasitenin durumu talep artışı belli olduktan sonra ele alınabilir. Rekabet stratejilerden maliyeti dikkate alan bir yaklaşımdır.

Standart tipte üretim yapanlarda görülür.

Daha dikkatli bir yaklaşımı içeren bu strateji firmalarda yatırımın geri dönüş oranını yükseltirken, müşteri kaybına yol açabilmektedir.

Page 16: KAPASİTE PLANLAMA
Page 17: KAPASİTE PLANLAMA

ORTALAMA KAPASİTE (Avarage Capacity Strategy) : Beklenen ortalama taleple aynı miktarda bir kapasite miktarı belirlenebilir.

Ilımlı bir yaklaşımı içeren bu stratejide yöneticiler, fazladan üretilmiş çıktının bir kısmını daha sonra satabileceğini düşünmektedirler.

Page 18: KAPASİTE PLANLAMA
Page 19: KAPASİTE PLANLAMA

EN İYİ İŞLEM SEVİYESİEN İYİ İŞLEM SEVİYESİ(ÖLÇEK EKONOMİSİ)(ÖLÇEK EKONOMİSİ)

Page 20: KAPASİTE PLANLAMA

““En iyi işlem seviyesi” firmalar açısından kapasitelerini belirten iyi bir ölçek olmaktadır.

Page 21: KAPASİTE PLANLAMA

100-unitplant

200-unitplant 300-unit

plant

400-unitplant

Miktar

Çıktının Ortalama br maliyeti

Ölçek EkonomisiÖlçek Ekonomisi

İş büyüdükçe maliyet artışının başladığı nokta

İş büyüdükçe maliyet artışının başladığı nokta

Page 22: KAPASİTE PLANLAMA

Bir firma için en iyi işlem seviyesi (best operating en iyi işlem seviyesi (best operating level),level), ortalama birim maliyetleri minimize eden kapasite kullanım yüzdesi ya da miktarıdır.

En iyi işlem seviyesinde firma, ölçek ekonomisiölçek ekonomisi noktasındadır. Bu noktadan sonra her üretilen birim firmayı ölçek ekonomisinden uzaklaştırır.

Belirli bir yüksek miktardaki çıktıyı üretene kadar birim başına ortalama maliyetlerin düşük olduğu noktada ölçek ekonomisi vardır.ölçek ekonomisi vardır. Bu noktada sabit maliyetler çok fazla çıktı miktarına dağılmış durumdadır.

Page 23: KAPASİTE PLANLAMA

Firmanın “en iyi işlem seviyesine” yakın bir Firmanın “en iyi işlem seviyesine” yakın bir düzeyde çalışıp çalışmadığı “kapasite kullanım düzeyde çalışıp çalışmadığı “kapasite kullanım oranı” ile ölçülebilir.oranı” ile ölçülebilir.

Kapasite Kullanım Oranı:Kapasite Kullanım Oranı: Kullanılan Kullanılan Kapasite/ en iyi işlem seviyesi. Kapasite/ en iyi işlem seviyesi.

KKO oranında; Kullanılan makina KKO oranında; Kullanılan makina saatleri/günde, çıktı miktarı/günde ya da işçilik saatleri/günde, çıktı miktarı/günde ya da işçilik saatleri/günde gibi ölçüler kullanılabilir.saatleri/günde gibi ölçüler kullanılabilir.

Page 24: KAPASİTE PLANLAMA

En İyi İşlem SeviyesiEn İyi İşlem Seviyesi

ÖRN:Mühendisler montaj hattını; çıktıyı en iyileyen ve stoku azaltan “en iyi işlem seviyesinde” tasarlamaya çalışırlar.

ÖRN:Mühendisler montaj hattını; çıktıyı en iyileyen ve stoku azaltan “en iyi işlem seviyesinde” tasarlamaya çalışırlar.

Düşük Kapasite Kullanımı

En İyi İşlem SeviyesiEn İyi İşlem Seviyesi

Ortalamabr maliyet

Miktar

Aşırı Kapasite Kullanımı

Page 25: KAPASİTE PLANLAMA

Kapasite Kullanım Oranı ÖRNEK

During one week of production, a plant produced 83 units of a product. Its historic highest or best utilization recorded was 120 units per week. What is this plant’s capacity utilization rate?

Answer: Capacity utilization rate = Capacity used .

Best operating level

= 83/120 =0.69 or 69% (Düşük Kapasite Kullanımı)

Page 26: KAPASİTE PLANLAMA

TALEBİ VE ÜRETİM HIZINI YÖNETMEK

1. Düşük talep dönemlerinde satış arttırıcı tedbirler alınabilir

2. Stok tutulabilir

3. Yüksek talep dönemlerinde talep düşürücü tedbirler alınabilir.

4. Çalışma saatleri fazla mesai ya da ek vardiya ile arttırılabilir.

5. Yeni işçi alma ve ya işten çıkarma ile insan gücü ayarlanabilir.

6. Fason üretim (diğer firmalara) yaptırılabilir.

Page 27: KAPASİTE PLANLAMA

KAPASİTE ÇEŞİTLERİ VE KAPASİTE ÇEŞİTLERİ VE ÖLÇÜMÜÖLÇÜMÜ

Page 28: KAPASİTE PLANLAMA

Tasarım-Teorik-Maksimum Kapasite:Tasarım-Teorik-Maksimum Kapasite:

İdeal koşullar altında üretken bir sistemin belirli bir periyotta üretebileceği maksimum çıktı miktarı yada hizmet kapasitesidir.

Çalışan kişilerin yetkin ve makinelerin duraksamadan çalıştığı durumlardır. Haftanın 7 günü çalışılması ya da günde 3 vardiya olması gibi.

ÖRN:Çelik (ton/hafta)

Teorik kapasite: 4 mak*8 saat*3 vard.*7 gün= 672 saat

Page 29: KAPASİTE PLANLAMA

Teorik kapasiteyi etkileyen faktörleri şöyle sıralayabiliriz:

1. Kullanılabilir iş günü2. Tesisin büyüklüğü3. Donatım, iş gücü ve paranın bulunulabilirliği4. Finansman ve satın alma kolaylıkları5. İş anlaşmaları ile ilgili politikalar6. İşlerin teknik boyutları7. Yapılması gereken işlerin sayısı ve çeşitleri

Page 30: KAPASİTE PLANLAMA

Gerçek-Fiili (Effective) Kapasite:

Hali hazırdaki kaynak ve operasyonel kısıtları dikkate alarak, geçmiş deneyimleri de göz önünde bulundurarak tahmin edilen kapasite oranıdır.

Normal şartlar altında tahmin edilen kapasite Koruyucu bakım, makine hazırlık Beklenmeyen makine arızaları İş gören devamsızlığı Elektrik kesintileri Malzeme eksikliği

Page 31: KAPASİTE PLANLAMA

SİSTEM PERFORMANSI

Kap.Kull.Or= Gerçekleşen Çıktı / Teorik Kapasite

Etkinlik= Gerçekleşen Çıktı /Fiili Kapasite

Page 32: KAPASİTE PLANLAMA

Örnek Penolope Legume ve Peter Legume çifti; içinde tek

bir kişisel bilgisayarı bulunan muhasebe bürosuna sahiptirler. Büroda ortalama olarak saatte bir adet vergi iade formu hazırlamak üzere bilgisayar iki kişiden biri tarafından kullanılmaktadır. Çift genelde nisan ayında işleri yetiştirmek üzere günde iki vardiya (12 saat üzerinden) ve yedi gün şeklinde çalışabilmektedirler. Vardiyalı çalışma sayesinde bilgisayar da saatli olarak kullanılmaktadır. Bu bilgilere göre:

a. Teorik (Maksimum) kapasiteyi haftalık vergi iade formu sayısı üzerinden hesaplayınız.

Page 33: KAPASİTE PLANLAMA

CEVAP Teorik kapasite: (1 bilgisayarda)x (12 saat/vardiya)x

(2 vardiya/gün)x (7 gün/hafta)x (1adet/saat): 168 adet/hafta

b. Çift normal şartlarda haftada 5 gün ve gün içerisinde 9.00’dan 19.00’a kadar çalışmaktadırlar. Fiili kapasiteyi haftalık vergi iade formu sayısı üzerinden hesaplayınız.

Page 34: KAPASİTE PLANLAMA

CEVAP Fiili Kapasite; o iş merkezindeki geçmiş

dönemlere ait elde veri yoksa mevcut iş süresi ile aynı şekilde hesaplanır. (Mevcut iş süresi: Bir iş merkezinde kullanıma hazır süreler)

Fiili kapasite: (1 bilgisayarda)x(10 saat/gün)x (5 gün/hafta)x (1adet/saat):50 adet/hafta

Page 35: KAPASİTE PLANLAMA

c. Ocak ayının 3. haftasında çiftin 40 adet vergi iade formu oluşturduğu bilinmektedir. O halde fiili kapasiteye oranla çiftin kapasite kullanım oranı ve etkinliği nedir?

CEVAPCEVAP:: KKOKKO:40/168X100:%24:40/168X100:%24 EtkinlikEtkinlik:: (40/50)X 100: %80 (40/50)X 100: %80

Page 36: KAPASİTE PLANLAMA

ÖRNEK II

Büyük bir fırının yöneticisi satış departmanına bilgi verebilmek için yeni eklenen “Pastane pidesi” ürün hattına yönelik beklenen çıktı miktarını hesaplamak istemektedir. Yeni hattın fiili kapasitesi ile daha önceki geleneksel pide hattının fiili kapasitesine eşittir. Fırın geçen hafta içinde 148.000 adet G. Pide üretmiştir ve etkinlik %84,6 olarak ölçülmüştür. Ancak yeni hattın ekibinden dolayı etkinliğinin %75’ten fazla olması beklenmemektedir. Bu durumda beklenen çıktı miktarını hesaplayınız.

Page 37: KAPASİTE PLANLAMA

CEVAP

G. Pide hattı

ETKİNLİK: 148.000/ 0,846 :175.000 adet Pastane Pidesi Hattı

GERÇEKLEŞMESİ BEKLENEN ÇIKTI: 175.000x0,75:131.250 adet

Page 38: KAPASİTE PLANLAMA

KAPASİTE GEREKSİNİMLERİNİN

BELİRLENMESİ

Page 39: KAPASİTE PLANLAMA

Ürün Hatlarında Teçhizat ve Personel Ürün Hatlarında Teçhizat ve Personel Gereksinimini BelirlemeGereksinimini Belirleme

ADIMLAR:

1. Her bir ürün hattı için talep tahmini yap.

2. Talepleri karşılamak üzere Makine ve personel gereksinimlerini hesapla

3. Planlama periyodu için makine ve personel elverişliliğini incele.

Page 40: KAPASİTE PLANLAMA

ÖRNEK: Stewart firması iki türlü salata sosuiki türlü salata sosu (Paul’s ve

Newman’s) üretmektedir. Soslar şişe ve plastik kaplarda ambalajlanmaktadırlar.

Firmada var olan 3 makine her biri yılda 150.000 şişeleme yapabilmektedir. Her bir makine 2 operatör gerektirmekte ve her iki sos için de şişeleme yapabilmektedir. Şişeleme için firmada 6 operatör vardır.

Firmada var olan 5 makine ise her biri yılda 250.000 adet plastik kap için ambalajlama yapabilmektedir.

Her bir makine 3 operatör gerektirmekte ve her iki sos için de ambalajlama yapabilmektedir. Ambalajlama için firmada 20 operatör vardır.

Yönetim talep tahminlerini de dikkate alarak önlerindeki 5 yıl için ürünlerine yönelik ekipman ve işçi gereksinimini ve ayrıca Kapasite Kullanım Oranlarını hesaplamak istemektedir

Page 41: KAPASİTE PLANLAMA

Salata Sosları

1.yıl 2.yıl 3.yıl 4.yıl 5.yıl

Paul’s

Şişe 60 100 150 200 250

Plastik Kap 100 200 300 4000 500

Newman’s

Şişe 75 85 95 97 98

Plastik Kap 200 400 600 650 680

Talep Tahminleri (bin-br)

Page 42: KAPASİTE PLANLAMA

Başa Baş Analizi ile Kapasite Başa Baş Analizi ile Kapasite HesaplanmasıHesaplanması

Page 43: KAPASİTE PLANLAMA

Başa baş analizinin amacı, para birimi ya da miktar Başa baş analizinin amacı, para birimi ya da miktar açısından firmanın maliyetleri ile gelirlerinin eşit açısından firmanın maliyetleri ile gelirlerinin eşit olduğu noktayı bulmaktır. Bu nokta firmanın başa baş olduğu noktayı bulmaktır. Bu nokta firmanın başa baş noktasıdır.noktasıdır.

Başa baş analizi; firmanın sabit, değişken Başa baş analizi; firmanın sabit, değişken maliyetlerinin ve gelirinin tahminini gerektirir.maliyetlerinin ve gelirinin tahminini gerektirir.

Page 44: KAPASİTE PLANLAMA

SABİT MALİYETLER Firmanın ürettiği üretim miktarıyla ilişkisi Firmanın ürettiği üretim miktarıyla ilişkisi

olmayan, miktara bağlı çoğalıp eksilmeyen olmayan, miktara bağlı çoğalıp eksilmeyen maliyetlerdir. Örneğin; bina ve arsa kiraları, maliyetlerdir. Örneğin; bina ve arsa kiraları, sermayenin faizi, vergiler, aydınlatma,ısıtma sermayenin faizi, vergiler, aydınlatma,ısıtma v.b.v.b.

Page 45: KAPASİTE PLANLAMA

DEĞİŞKEN MALİYETLER

Firmanın üretimini devam ettirebilmesi için Firmanın üretimini devam ettirebilmesi için kullandığı faktörlere yönelik maliyetlerdir. Bu kullandığı faktörlere yönelik maliyetlerdir. Bu maliyetler üretilen miktar ile değişmektedir. maliyetler üretilen miktar ile değişmektedir. En önemli değişken maliyet kalemleri işçilik En önemli değişken maliyet kalemleri işçilik ve malzemedir.ve malzemedir.

Page 46: KAPASİTE PLANLAMA

Firmanın hasılatı, Firmanın hasılatı, satılan miktarın fiyatının satılan miktarın fiyatının artmasıyla doğrusal olarak artma artmasıyla doğrusal olarak artma eğilimindedir. eğilimindedir.

Firma, hasılat doğrusunun toplam maliyet Firma, hasılat doğrusunun toplam maliyet doğrusunu kestiği noktada doğrusunu kestiği noktada başa baş başa baş noktasındadırnoktasındadır. Bu noktanın altında kalan her . Bu noktanın altında kalan her üretim biriminde firma zararda, üstünde kalan üretim biriminde firma zararda, üstünde kalan üretim biriminde ise kardadırüretim biriminde ise kardadır

Page 47: KAPASİTE PLANLAMA
Page 48: KAPASİTE PLANLAMA

Başa baş analizi, maliyet ve gelir artışlarının Başa baş analizi, maliyet ve gelir artışlarının üretilen miktar ile doğru orantıda artacağını kabul üretilen miktar ile doğru orantıda artacağını kabul eder. eder.

Gerçek hayatta sabit maliyetler daha fazla makine Gerçek hayatta sabit maliyetler daha fazla makine yatırımı ile birlikte artar. Bunun yanı sıra işçilik yatırımı ile birlikte artar. Bunun yanı sıra işçilik maliyetleri de fazla mesai ile birlikte artma eğilimi maliyetleri de fazla mesai ile birlikte artma eğilimi göstermektedir. göstermektedir.

Page 49: KAPASİTE PLANLAMA

BBN(X):BBN(X): Başabaş noktasındaki üretim miktarı Başabaş noktasındaki üretim miktarıBBN ($, T.L., ..):BBN ($, T.L., ..): Başabaş noktasındaki üretimin değeri. Başabaş noktasındaki üretimin değeri.P:P: Birim fiyat Birim fiyatX:X: Üretim miktarı Üretim miktarıTG:TG: Toplam gelir Toplam gelirSM:SM: Sabit maliyet Sabit maliyetDM:DM: Birim değişken maliyet Birim değişken maliyetTM:TM: Toplam maliyet: SM+DM Toplam maliyet: SM+DMToplam maliyetlerin toplam gelire eşit olduğu noktada (TM=TG): Toplam maliyetlerin toplam gelire eşit olduğu noktada (TM=TG): P*X= P*X=

SM+DM*X SM+DM*X denklemindendenkleminden

BBN(X): BBN(X): SM/ P-DMSM/ P-DM

BBN ($, T.L., ..): BBN ($, T.L., ..): SM/1-(DM/P)SM/1-(DM/P)

Page 50: KAPASİTE PLANLAMA

BAŞA BAŞ ANALİZİ ÖRNEK (Tek Ürünlü)

F = fixed cost (SM) = $1000 V = variable cost (DM) = $2/unit P = selling price = $4/unit

Başabaş noktasını miktar ve para cinsinden hesaplayınız.

Page 51: KAPASİTE PLANLAMA
Page 52: KAPASİTE PLANLAMA

ÖRNEK 2

A Fabrikasında bir ürüne ait değişken maliyet birim başına $0.75 ve satış fiyatı $1.25 tir. Firmanın sabit maliyetleri $12,000 olup üretim 50,000 birimdir. Firma $5000’a yeni bir ekipman alarak ürün kalitesini yükseltmek istemektedir. Yeni alınan ekipmanla değişken maliyet $1.00’a yükselmekle birlikte üretim ve satış miktarı kaliteden dolayı 70,000 birime ulaşacaktır. Her iki ekipman (proses) için başa baş miktarı ve değeri hesaplayınız.Yatırımı yapmalı mı?

Page 53: KAPASİTE PLANLAMA

Yatırım Yapmadan:

                                           

Yeni Ekipmana Yatırım Yaptıktan Sonra:

                                           

Page 54: KAPASİTE PLANLAMA

ÖRNEK 3 (Çok Ürünlü)

BBN ($, T.L., ..):BBN ($, T.L., ..):

FF

1- (Vi/Pİ) X (Wİ)

İ: Her bir ürün

W: Her bir ürünün ağırlığı (Satış içindeki yüzdeleri x (1-v/p))

Page 55: KAPASİTE PLANLAMA

ÜRÜN FİYAT ($) MALİYET YILLIK SATIŞ MİKTARI

Sandviç 2,95 1,25 7000

İçecek 0,80 0,30 7000

Fırınlanmış Patates

1,55 0,47 5000

Çay 0,75 0,25 5000

Salata Bar 2.85 1,00 3000

F: $3500 (AYLIK)

Page 56: KAPASİTE PLANLAMA

ÜRÜNÜRÜN PP VV V/PV/P 1- V/P1- V/P Satış Satış ($)($)

%Satış%Satış Ağırlıklı Ağırlıklı KatkıKatkı

Sandviç 2,95 1,25 0,42 0,58 20.650 0,446 0,259

İçecek 0,80 0,30 0,38 0,62 5600 0,121 0,075

Fırın Patates

1,55 0,47 0,30 0,70 7750 0,167 0,117

Çay 0,75 0,25 0,33 0,67 3750 0,081 0,054

Salata Bar

2.85 1,00 0,35 0,65 8550 0,185 0,120

TOP:46.300BBN ($): 67.200 (yıllık)

BBN ($):215,4 (günlük)

Page 57: KAPASİTE PLANLAMA

Karar ağacı kullanılarak kapasite Karar ağacı kullanılarak kapasite alternatiflerinin değerlendirilmesialternatiflerinin değerlendirilmesi

Page 58: KAPASİTE PLANLAMA

Karar ağaçları, karar vericiye olası karar alternatiflerinin olasılıklarını şematik şekilde (ağaç şeklinde) sunan bir karar verme tekniğidir.

Her bir alternatifin olma olasılığı dalların üzerinde belirtilmektedir.

Ağacın üzerindeki kare düğüm noktaları karar durumlarını, yuvarlak düğüm noktaları ise olayları temsil etmektedir.

Karar ağacı çizildikten sonra hesaplamaları sağdan sola doğru yapılır.

Page 59: KAPASİTE PLANLAMA

A glass factory specializing in crystal is experiencing a substantial backlog, and the firm's management is considering three courses of action:

A) Arrange for subcontracting,B) Construct new facilities.C) Do nothing (no change)

The correct choice depends largely upon demand, which may be low, medium, or high. By consensus, management estimates the respective demand probabilities as .10, .50, and .40.

Karar Ağacı kullanımına ilişkin ÖRNEK

Page 60: KAPASİTE PLANLAMA

Karar Ağacı kullanımına ilişkin ÖRNEK

The management also estimates the profits when choosing from the three alternatives (A, B, and C) under the differing probable levels of demand. These costs, in thousands of dollars are presented in the table below:

0.1 0.5 0.4Low Medium High

A 10 50 90B -120 25 200C 20 40 60

Page 61: KAPASİTE PLANLAMA

Karar Ağacı kullanımına ilişkin ÖRNEK

Step 1. We start by drawing the three decisions

A

B

C

Page 62: KAPASİTE PLANLAMA

Karar Ağacı kullanımına ilişkin ÖRNEK Step 2. Add our possible states of nature, probabilities, and

payoffs

A

B

C

High demand (.4)

Medium demand (.5)

Low demand (.1)

$90k$50k

$10k

High demand (.4)

Medium demand (.5)

Low demand (.1)

$200k$25k

-$120k

High demand (.4)

Medium demand (.5)

Low demand (.1)

$60k$40k

$20k

Page 63: KAPASİTE PLANLAMA

Karar Ağacı kullanımına ilişkin ÖRNEK

Step 3. Determine the expected value of each decision

High demand (.4)

Medium demand (.5)

Low demand (.1)

A

$90k$50k

$10k

EVA=.4(90)+.5(50)+.1(10)=$62k

$62k

Page 64: KAPASİTE PLANLAMA

Karar Ağacı kullanımına ilişkin ÖRNEK Step 4. Make decision

High demand (.4)

Medium demand (.5)

Low demand (.1)

High demand (.4)

Medium demand (.5)

Low demand (.1)

A

B

CHigh demand (.4)

Medium demand (.5)

Low demand (.1)

$90k$50k

$10k

$200k$25k

-$120k

$60k$40k

$20k

Alternative B generates the greatest expected profit, so our choice is B or to construct a new facility.

$62

$80.5

$46