konifelenisi kakato hono hivangofulu-ma-taha aa ee · 2015. 7. 28. · ko e miniti ‘o e...
TRANSCRIPT
-
Ko e Miniti ‘o e
Konifelenisi Kakato
hono Hivangofulu-ma-taha
‘‘aa ee
SSiiaassii UUēēssiilliiaannaa TTaauu‘‘aattāāiinnaa ‘‘oo TToonnggaa
Laumālie Mā‘oni‘oni, Fakafo‘ou hotau Siasi
PPaalleessiitteennii ‘‘oo ee SSiiaassii –– RReevv.. DDrr.. ‘‘AAhhiioo
SSeekkeelliittaallii LLaahhii –– RReevv.. DDrr.. TTeevviittaa KK.. HHaavveeaa
Falelotu Laumālie Mā’oni’oni Tūsite 24 Siune – Monite 30 Siune Neiafu, Vava’u 2014
-
ii | T o h i M i n i t i
Hokohoko Peesi
Taliui & Pāloti ki he Palesiteni mo e Sekelitali 1 Ko e Huufi ‘o e Konifelenisi 2
Tō Folofola Huufi ‘o e Konifelenisi 3
Tali ‘o e Tō Folofola 3
Fakamatala Fakata’u ‘a e Palesiteni 4
Fehuʻi 1(i): Ko hai ʻa e kau Mēmipa ʻo e Konifelenisi? 9 Kau Fakafofonga Pāloti 9
‘I Honau Lakanga 9 Ngaahi Vahefonua 10 Ngaahi Potungāue Faka-Konifelenisi 12
Kau Fakafofonga Kaumeʻa 14
Fehu’i 1(ii): Ko hai kuo fili ke kau ki he Kōmiti Si’i Fakaikiiki ‘a e Konifelenisi? 23 Fehuʻi 1(iii): Pe kuo pekia ha Faifekau ʻi he vahaʻa ʻo e Konifelenisi? 34 Fehuʻi 1(iv): Pe kuo pekia ha Fakafofonga ʻi he vahaʻa ʻo e Konifelenisi? 34 Fehuʻi 1(vi): Pe kuo pekia ha Setuata Faka-Konifelenisi ʻi he vahaʻa ʻo e Konifelenisi? 34 Fehuʻi 1(vi): Pe kuo pekia ha Faiako Siasi ʻi he vahaʻa ʻo e Konifelenisi? 34 Fehuʻi (2): Pe ʻoku ʻi ai ha kole mei ha Vāhenga ke maʻu ha Faifekau? 34 Fehuʻi (3): Pe ʻoku tau pehē ke vahevahe pe liliu ha Vahe pe ha Vāhenga Ngāue? 34 Fehuʻi (4): Pe ʻoku tau pehē ke kamata ha Vāhenga Ngāue foʻou? 35 Fehuʻi (5): ʻOku fēfē ʻetau Tohi Kakai? 35 Fehuʻi (6): Ko e hā ʻa e Fakamatala ki he: 35 Fehuʻi (7): Ko e hā ʻa e Fakamatala ki he Potungāue Ako mo e ngaahi Akoʻanga? 36 Fehuʻi (8): Ko e hā haʻatau tuʻutuʻuni ki he ngāue ki Muli? 39 Fehuʻi (9): Pe ʻoku fēfē ʻa e ngaahi meʻa ʻo e Siasi? 40 Fehuʻi (10): Ko hai ʻoku kau ʻi he ngaahi Kōmiti kuo fokotuʻu ʻe he Konifelenisi? 43 Fehuʻi (11): ʻOku fēfē ʻa e ngaahi Vahe ʻi he meʻa faka-Laumālie? Pea ko e hā ha meʻa ʻe fai ke
ʻāsili lelei ai ʻa e ngāue? 47 Fehuʻi (12): Ko e hā haʻatau tuʻutuʻuni ki he Paʻanga Mālōlō? 48 Fehuʻi (13): Ko e hā ʻa e fakamatala ki he Paʻanga ʻa e Siasi? 49 Fehuʻi (14): Ko e hā ʻa e tali ki he ngaahi meʻa ʻa ia naʻe tuku ki ha niʻihi ke fai ʻe he Konifelenisi
kuo hili? 56 Fehuʻi (15): Pe ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻoku tau tuku ki he Konifelenisi kahaʻu? 57 Fehuʻi (16): Pe ʻoku ʻi ai haʻatau tuʻutuʻuni kehe? 59 Fehuʻi (17): ʻE fai ki fē pea fai fakakū ʻa e Konifelenisi Kahaʻu? 59
NGaahi Fakamatala Tānaki Mai 60 1. Kau Pekia he vaha’a Konifelenisi 2013-2014 60
2. ‘Aukai ki Pouono 84
3. Fakalotofale’ia 86
4. NGaahi Ouau Kehe ‘a e Konifelenisi 91 90
5. Tā ki ai Vava’u! 92
6. NGaahi Fakamālō ‘a e Konifelenisi 93
-
KKOO EE PPAALLOOTTII MMOO EE
HHUUUUFFII
KKoonniiffeelleenniissii
KKaakkaattoo
hhoonnoo 9911
Taliui & Pāloti ki he Palesiteni mo e Sekelitali
Konifelenisi Kakato [1] Ko e Taliui mo e Pāloti Pulelulu, Siune 25 (2:30 efiafi)
1. Ko e Lotu Kamata:
i. Himi 398 Palesiteni ʻo e Siasi
ii. Saame 150 Sekelitali Lahi
iii. Lotu Rev’d ‘Alifeleti ‘Atiola
iv. Lea Talitali Palesiteni ʻo e Siasi
2. Na’e tali ke ngāue’aki ‘a e Tohi ʻAsenita ne ‘osi tufaki
3. Na’e Taliui ‘a e Konifelenisi, ‘o muimui ki he Fehuʻi 1 (i) Ko hai ʻa e Kau Mēmipa ʻo e Konifelenisi?
5. Ko e Pāloti ki he Palesiteni ʻo e Siasi mo e Sekelitali ‘o e Konifelenisi
Kōmiti Sivi Pāloti: Sea: Tauʻatevalu mo Tevita F. Vaipuna (ongo Talāsiti Lahi)
Kau Mēmipa: Maʻake Fakaʻosifolau, Katea Lutui, Siutaka Tūtoe, Finau Walter, Siale Napaʻa
Fihaki, Tuʻifua Vaikona, Mōsese Mānoa, Siotame Drew Havea, Siaosi Tamānika, Manase
Siua, ʻUtoikamanu Matalave, Mele P. Taulanga, Sela Latailakepa, Sateki ‘Aipolo, Siola’a
Liuaki, Talia’uli Liava’a.
Fakahoko e Fili kia Kingi Tupou VI: Tau’atevalu, Lord Tangi ʻo Vaonukonuka mo Halatokoua
Ola ‘o e Pāloti ki he Palesiteni ‘o e Siasi
1. Dr. ‘Ahio 304 2. Dr. Tevita Koloa’ia Havea 27 3. Dr. Siotame Havea 1 4. Dr. Tevita T. Mohenoa Puloka 1 5. Fili ‘ikai ‘Aonga 1
Ola ‘o e Pāloti ki he Sekelitali ʻo e Konifelenisi
1. Dr. Tevita Kola’ia Havea 305 2. Dr. Siotame Havea 14 3. ‘Alifeleti ‘Atiola 8 4. Falematāpule Lomu 4 5. Dr. Mele’ana Puloka 3 6. Dr. Tevita T. Mohenoa Puloka 3
7. Dr. Taliai Niumeitolu 2 8. Dr. ‘Asinate F. Samate 1 9. Jione Havea 1 10. Dr. Tevita H. Palefau 1 11. Taufa Filiai 1
Ko e Kau Fakahoko Fatongia ʻi he Konifelenisi
7. Kau Tokoni ki he Sekelitali & Fakataha:
i). Dr. Siotame Havea ii). Dr. Mele’ana M. Puloka iii) Dr. ‘Asinate F. Samate iv) ‘Alifeleti ‘Atiola
Tokoni ki he Miniti: Jione Havea, Solomone Moala, Siosaia Sisitoutai
8. Kau Fakatonulea: Rev’d Dr. ‘Asinate F. Samate, Rev’d Dr. S. ‘Ungatea F. Kata, Sela Latailakepa,
Rev’d Tevita Tupou, Rev’d Dr. Tevita T. Mohenoa Puloka (Sea)
-
2 | T o h i M i n i t i
9. Tauhi Taimi: Rev’d Taʻuteau Taufa, Rev’d Likio ʻAtiola, Rev’d Taniela Palu Tāmoʻua, Sioape Tu’iono
10. Ngāhi Fokotuʻu Fakatokanga: Rev’d ‘Alifeleti ‘Atiola, Rev’d Dr. Tevita Hala Palefau, Sekelitali Lahi
11. Sivi ʻo e Miniti: Tevita F. Vaipuna, Revʻd Sela Naʻa Lātū
12. Fakataukei ki he ʻAsenita: Sekelitali ʻo e Konifelenisi
i. Lao ʻo e Tipeiti, ii. Polokalama, iii. Ngaahi Me’a ‘e ‘ikai toe paaki: Folofola Huufi & Fakamatala
Fakata’u
13. Ko e Fakafeʻiloaki mo e Talamonū mei ha Kau Fakafofonga
Vahefonua/Feitu’u Pa’anga Muli Pa’anga Tonga
1. Ha’amoa ‘Amelika
Fangatongo, Pagopago 1000.00
Tafuna 300.00
Lotu Lilo 300.00
2. Fiji FJ 200.00
3. Japan 1304.00
4. Australia
Siasi Mafuaola ‘o Melborne 1000.00
SUTT Nuku’alofa Tonga - Queensland 1700.00
Tonga Parish 1000.00
SUTT Australia (CHQ) 10000.00
Siasi Fakaongo Uesiliana 3000.00
5. ‘Amelika
SUTT 6000.00
6. New Zealand
Siasi Fakatahataha Kakai Tonga ‘i NZ 500.00
Siasi Uesiliana Kalisitiane Tonga ‘i NZ 500.00
Vahefonua Tonga ‘o Aotearoa (Metotisi) 4000.00
Vahefonua Niu Sila (SUTT) 3000.00
Famili Uesiliana Panmure 1091.00
SUTT TeRapa Hamilton NZ 500.00
7. Ha’apai Tekina ‘i Moana 3000.00
Niua Fo’ou
8. Me’a’ofa ‘a e SUTT ‘Amelika ki he Palesiteni mo e Sekelitali Lahi, pea kuo na foaki ia ki he Ha’apai Tekina ‘i Moana Appeal.
2000.00
Kātoa $700.00 39,695.00
Ko e Huufi ‘o e Konifelenisi
Tuʻapulelulu, Siune 26 (10.00 pongipongi)
Ko e Konifelenisi Kakato [2]
Ko e taha ‘i he ngaahi fatongia mamafa e Konifelenisi ‘i he ta’u kotoa ko e fili mo e fakanofo e Palesiteni ‘o e Siasi mo e Sekelitali ‘o e Konifelenisi, pea fakafo’ou e Kovinanite ‘a e Siasi mo e ‘Otua. ‘Oku anga maheni ke fai eni fakataha mo hono Huufi ‘o e Konifelenisi.
Talu e Fakataha ‘a e Lotu ‘i he 1924 mo hono fakakoloa ‘e Ha’a Moheofo e Konifelenisi Kakato ‘aki hono Huufi e Konifelenisi. Ko e ta’u ni, na’e Tō Folofola ai ‘a Kingi Tupou VI ‘o fakamanatu ‘a e fatongia ‘o e Siasi ki he Pule’anga mo e Fonua.
Ko e Fakafo’ou Kovinanite ko e fatongia totonu ia ‘o si’i kau tauhi ‘Otua, pea ko e kautaha’anga e kau lotu ‘i Tonga pea mo kinautolu he toenga ‘o e kolope. Ko e fakafo’ou ko e faka’ilonga ‘o e mo’ui mo e ‘unu atu.
-
K o n i f e l e n i s i K a k a t o 9 1 ( 2 0 1 4 ) | 3
TŌ FOLOFOLA HUUFI ‘O E KONIFELENISI
Tupou VI
Tapu mo e Fale Tapu e ‘Otua; Tapu mo e Kuini Fehuhu´, mo e Hou’eiki e Fonua; Tapu mo e ‘Eiki Palesiteni´ mo e Konifelenisi Kakato´; pea Tapu mo e fakataha’anga´ ni.
Kuo u fakafeta’i ki he ‘Otua Māfimafi, he lava ke tau fakatahataha mai ki Vava’u Lahi, ‘i he Konifelenisi ko hono Hivangofulu-mā-taha´ mo hono kaveinga, kae talitali lelei kitautolu mo fiefia ‘i he Vahefonua´ ni.
‘I he tō folofola ‘a Siaosi Tupou V ‘i he huufi e to’u Fale Alea ‘o e ta’u 2011, na’e folofola ai ki he tefito’i ‘uhinga ne fakamu’omu’a ai ‘a e liliu fakapolitikale, ‘a ia na’e makatu’unga ‘i he falala mo’oni ki he Fale Alea´ ‘oku´ ne fakafofonga’i ‘a hotau kakai´ kātoa, ke nau kaungā tokoni mai ki he pule’anga, ‘aki ‘a hono ‘omai ‘e he kau fakafofonga ‘a e le’o ‘o e kakai. Na’e ‘ikai ke ngata ‘a e toka hono finangalo´ ki he liliu fakapolitikale, ka na’e toe hoko atu ‘ene tō folofola´ ‘o pehē, ke tau falala leva ki he’etau ngaahi siasi´ ke nau tokanga’i ‘a e mo’ui fakalaumālie ‘a e Fonua. Ko e tokanga’i ‘o e mo’ui fakalaumālie ‘o e fonua ‘e hotau ngaahi siasi ‘oku ikai ke tu’u ‘atā ia mei he mo’ui fakamatelie, ka ‘oku´ na fononga fakataha pē, pea ‘oku na fekau’aki.
He ko e loto mo e laumālie ‘oku nofo ‘i he sino na’e ngaohi ‘e he ‘Otua. ‘Oku hā mei he statistic ‘oku toe lahi ange a e mālōlō vave ‘a hotau kakai ‘o tupu pē mei he ngaahi mahaki ‘oku ‘ikai ke pipihi. ‘A ia kuo hiki eni e lekooti e pekia´ mei he ngaahi mahaki ‘oku pipihi´ ke toe lahi ange e pekia mei he ngaahi mahaki ‘oku ‘ikai ke pipihi, neongo ‘oku fekau’aki ‘a e ongo me’a´ ni. ‘Oku toe fakahā mai pē he statistic, ‘oku tupu ‘a e tu’unga fakatu’utāmaki ko eni´ mei he si’isi’i ‘o e fakamālohisino, ma’u e me’atokoni ’oku fu’u ngako´ pea fu’u lahi, pea pehē ki he ma’u ‘o e kava mālohi mo e ifi tapaka.
‘I he lolotonga´ ni ‘oku kau hotau fonua ni ‘i he ngaahi fonua si’i ‘oku ‘i ha tu’unga fakatu’utāmaki ‘a e lahi ‘o e sisino. ‘Oku ‘ikai ko ha tu’unga eni ‘oku fakafiemālie,koe’uhi ‘oku ‘ikai ke a’usia ‘i Tonga´ ni ‘a e ngaahi tekinolosia fakaeonopooni ki he faito’o´ pea ‘e lahi ai pē mālōlō vave hotau kakai. Ko e tauhi ki he mo’ui lelei´ ko e me’a fakafo’ituitui. Ko e faka’ehi’ehi ko e me’a fakafo’ituitui mo ia. Ko e tu’unga ‘oku ‘i ai e fonua ‘e tokoni lahi e siasi mo e kau taki lotu ke malanga’i e ongoongo lelei fakataha mo e mo’ui lelei ki he kāinga lotu.
Ko e taki lelei ‘oku muimui e tākanga ki he ‘enau tā sipinga. ‘Oku ou talamonū atu ki he Konifelenisi hono 91 pea mo e ‘amanaki lelei ki he fakafo’ou.
‘Ofa atu.
~ ~ ~
TALI ‘O E TŌ FOLOFOLA
Lord Tangi ‘o Vaonukonuka Fakatapu ki he ‘Afio ‘a e ‘Otua Mafimafi, potu Toputapu´ ni; fakatapu ki he ‘Afio ‘a e Hau ‘o e Fonua, Tupou VI ko e Tu’i e ‘otu Tonga; Tapu mo Kuini Nanasipau’u; Tapu mo e Kuini Fehuhu ‘ofeina ‘o Tonga mo e Lotu, Kuini Halaevalu Mata’aho; Tapu pea mo Pilinisesi Sālote Mafile’o Pilolevu Tuita. Tapu kia Pilinisi ‘Ulukalala Tupouto’a, Pilinisi Kalauni ‘o Tonga; Tapu kia Lord Tuita mo e Hou’eiki ‘o e Fonua; Tapu ki he ‘Eiki Kovana ‘o e Vahefonua; Tapu ki he ’Eiki Palesiteni ‘o e Siasi, Faifekau Dr. ‘Ahio, Sekelitali Lahi ‘o e Siasi, Faifekau Dr. Tevita Koloa’ia Havea. Fotu, ko e Fakatapu kakato ē´ kuo aofaki ‘e he ‘Eiki Palesiteni; kole ke u hao atu ai, talangata hē ‘o fai ki tu’a mama’o, kae ‘atā ke fakamonū e koloa kuo u ‘inasi ai he kātoanga mamalu´ ni.
Fakafeta’i lahi ki he ‘Otua Mafimafi, Lakoifua lelei ‘a e ‘Afiona mo ho Fale´. ‘Afio he Lolo ‘a Halaevalu, Finangalo lelei ki hono huufi e Konifelenisi ko hono Hivangofulu mā taha; fakanofo mo e
-
4 | T o h i M i n i t i
‘Eiki Palesiteni ‘o e Siasi, tō ‘a e koloa ko e fakamanatu ki he Siasi´ mo ho kakai. Fakafofonga atu ‘a e kole fakamolemole ‘e ho’o ‘afio, tu’unga kuo a’usia ‘e he Fonua, he ko e fua mo e ola ia e ngāue ‘oku mau fai fekau‘aki mo e tapa kehekehe ‘o e mo’ui.
Kuo talaki foki ‘e he ngaahi senolo ‘o e tafa’aki ‘o e faito’o ongoongoa ‘i māmani ‘i he ngaahi uike si’i pē kuo maliu atu´, pea ko e ongongo ko ia´ ‘oku pehe´ ni: ko e ngaahi fonua kotoa ‘i hotau māmani, ko e fonua ‘oku sisino taha hono kakai, ko e ki’i fonua ko Tonga. ‘A ia ko Tonga ‘oku ne ma’u ‘a e fika ‘uluaki he sisino. Hangē ko e folofola ‘a e ‘Afiona, ko hono ‘ai ke mahino ange ‘oku hu’u ‘a e tu’unga mo’ui ‘a e kakai ‘o Tonga´ ki he tu’unga ‘oku mātu’aki fakatu’utāmaki ‘aupito.
‘E lahi ange ai e kakai te nau mo’ua ‘i he suka, toto ma’olunga, mahaki mafu mo e pā kalava. Tau ‘ohovale pē, kuo ‘asi, pea lahi ‘aupito e ngaahi fakatu’utāmaki ko eni, pea ‘oku ‘asi he ngaahi ta’u ‘oku iiki ange. Mau vakai tonu kimautolu ki ai he Potungāue Mo’ui. Ko e tamai, pe ko e fa’ē, ‘i he taimi ‘oku totonu ke ne ngāue’i ai e fāmili mo e fonua mo e siasi, kuo ‘i falemahaki ia. Pea ‘oku mātu’aki ta’emavala ‘aupito ke solova toko taha ‘e he Potungāue Mo’ui ‘a e palopalema ko eni.
‘E ho’o ‘Afio ko e konifelenisi ‘aki eni hono tolu talu e hoko ‘a e ‘Afiona ki ho tu’unga langilangi’ia mo Faka‘Otua, ko e Tu’i ‘o Tonga, pea ko e tu’o ua ‘aki ‘eni hono fakamanatu ‘e he ‘Afiona ki he Konifelenisi´ mo e Siasi´ mo e Fonua ‘a e mahu’inga ke tau kau mālohi ki hono tau’i e ngaahi mahaki´ ni. Kole fakamolemole he vaivai mo tōtō’ohi ‘emau ngāue ki he kaveinga fisifisimu’a´ ni. ‘Oku hangē ia ko ‘ene toki faka’ofo’ofa mo lelei e tepile talitali ke laine e pauni ono (hūfanga he fakatapu) pea tuva mo e inu melie kehekehe mei tu’apule’anga. Hangē ko e folofola kuo tō, ko ‘ene tānaki atu ki ai mo e ‘ikai ke fai e fakamālohisino, ko hono iku’anga eni kuo tala ‘i māmani kātoa.
Toe fakalea ke ofi mai ange, he ‘ikai ke fu’u mama’o ke tau pehē ko e kakai ‘o e Siasi Uesiliana Tau’atāina ‘o Tonga, ko e kakai ia ‘oku fika ‘uluaki pea lahi taha ai ‘a e sisino ‘i he‘etau nofo. Ko e Fonua eni ia ‘o e ‘Afiona, ko ho kakai eni, ‘oku ou kole fakamolemole atu ki ho’o ‘Afio´ pea ko e pole, “Te tau lava nai ke tau fakafepaki’i ‘a e ngaahi mahaki fakatu’utāmaki ni?” Ko e tali ki ai ‘oku mahino pea ‘oku totonu ke tau pehe kotoa, “Te tau lava!”
‘I he tu’o ua hano fakamanatu mai ha kaveinga tatau ‘i he Konifelenisi, ‘oku mahino ‘aupito ‘a e totonu ke fai ‘e he Konifelenisi´ ha ngāue lahi, pea ngāue leva ki he Kaveinga fifisimu’a’ ni. ‘Oku mau fakamālō atu he toe fai e fale’i mo e fakatokanga ki he Konifelenisi´.
‘Oku polepole pea ‘oku fiefia ma’u pē ‘a e Siasi Uesiliana ‘o Tonga he kaveinga fisifisimua’ ko hono tauhi ‘a ha’a Tu’i. Ke ‘afio pea ke maa’imoa fakataha mo ho fale ‘i he Lolo ‘a Halaevalu, pea mo e Konifelenisi ko hono Hingofulu mā taha. Fakafeta’i homau loto tu’a ‘i he koloa kuo mau ‘inasi ai. ‘Oku lotua ma’u pē he Siasi ho fale. ‘Oku mau hūfia ho’o pule, ‘i he tapa kotoa ‘o e kolope. ‘Ofa ke monimonū monitonu ai pē pule ‘a Moheofo ki Tonga o tuputupu’a.
‘I he loto faka’apa’apa, fakatōkilalo, mo e ‘ofa.
~ ~ ~
FAKAMATALA FAKATA’U ‘A E PALESITENI
I. Fakatapu mo e Fakafetaʻi
Tapu mo e ‘afio ‘a e ‘Otua ‘i he Konifelenisi Kakato 91 ‘i he Falelotu Laumālie Maʻoniʻoni. Tapu mo Tupou VI, ko e Tuʻi ‘o Tonga, kaeʻumaʻā ‘a Kuini Nanasipauʻu. Tapu mo Kuini Halaevalu Mataʻaho, ko e Fehuhu ‘ofeina ‘o Tonga. Tapu mo Pilinisesi Salote Mafileʻo Pilolevu Tuita mo e fale ‘o Haʻa Moheofo. Tapu mo ‘Ulukalala mo Vavaʻu Lahi. Tapu mo ‘Eiki Nopele Tuita, ‘Eiki Kovana ʻo Vavaʻu mo e houʻeiki Nopele ‘a ‘Ene ‘Afió, kaeʻumaʻā ‘a e houʻeiki Minisitā ‘o e Puleʻanga mo e houʻeiki Falealea ‘o Tonga. Houʻeiki Tauhifonua, Lauaki mo haʻa Matāpule.
Tapu mo e ongo tangataʻeiki Palesiteni Mālōlō kaeʻumaʻā ‘a e Sekelitali Lahi ‘a e Siasí pea pehē ki he kau Talāsiti Lahi mo e houʻeiki memipa ‘o e Konifelenisi Kakató kuo lava mai mei he ‘otu Tongá mo Tuʻapuleʻanga. Tapu mo e kau Fakafofonga Fakalangilangi, kau Takilotu, mei tuʻapuleʻanga mo e kau kalisitiane kotoa ‘oku ‘i he fakatahaʻanga ni. Tala mo kapui kae aofaki ‘a e fakatapu ni ke u
-
K o n i f e l e n i s i K a k a t o 9 1 ( 2 0 1 4 ) | 5
talangata ai, kae ‘atā ke fakahoko ‘a e Fakamatala Fakataʻu ‘o e Taʻu Faka-Konifelenisi Siulai ta’u 2013 ki Siune ta’u 2014.
Fakafetaʻi ‘oku lakoifua lelei ‘a e Hau ‘o Tonga ko Tupou VI kaeʻumaʻā ‘a Kuini Nanasipauʻu fakataha mo e kei koloaʻia ‘a e Konifelenisi he tapuaki ‘a langi ke lakoifua fuoloa ‘a e Kuini Fehuhu ʻo Tonga ko Halaevalu Mataʻaho he taʻu eni ‘e 88 ‘oku ne kei memipa he Konifelenisi ‘i hono lakanga he Siasi. Fakafetaʻi ‘oku laumālie ‘a e ngaahi tuʻunga kotoa ‘o e Konifelenisi Kakato kuo fakatapua.
II. Ko e Fakamoʻoni Fakalukufua
Fakafetaʻi ‘oku kei moʻui pē mo ngāue ‘a e Siasí Uēsiliana Tauʻatāina ‘o Tonga ke fai hono fatongia totonu ko e tauhi ‘a e koloa ‘a e ‘Otua maʻa Tonga ko e Lotu ‘oku fakahinohino ‘e he Tokateline ‘a e Siasi: Ko hotau fatongia totonu ki he ‘Otua, naʻa Ne ngaohi kitautolu (Fehuʻi mo e Tali I). Neongo naʻe ʻi ai ‘a e ngaahi pole fakalotu, fakangāue, faka-sosiale mo fakaʻekonomika, ka naʻe kei lava ke tauhi ‘a e lotu mo e ngāue ‘a e Siasi ʻi he tokoni ‘a e ‘Eiki ke fakamaʻopoʻopo mai hono ngaahi fakamatala ki he Konifelenisi 91. Pea ke makatuʻunga mei ai ha pā mai ha ngaahi visone ki he fakaʻasili lelei ‘a e lotu mo e ngāue ʻa e Siasi ki he kahaʻu.
Naʻe lava lelei ‘a hono fakahoko ‘a e ngaahi fokotuʻu kaveinga mo e fakakaukau naʻe tuʻutuʻuni ‘e he Konifelenisi ‘i he taʻu 2013. ʻUluakí, ko e kaveinga fakataʻu mo fakalukufua: ‘Ko e ʻIlo pea Tui mo Moʻuiʻaki ‘a e Folofola ‘a e ‘Otua ‘i he Tohitapu’. Naʻe fokotuʻu mo e ngaahi kaveinga fakamāhina takitaha ke poupou ki he kaveinga fakalukufua mo tokoni ki he fakahoko ʻa e lotu mo ngāue ‘a e ngaahi Siasi fakakolo, ngaahi potungāue mo e ngaahi ʻapiako ‘i he māhina takitaha. Ko e teuteu kei mamaʻo eni ki he fakahoko ‘a e ʻapitanga Lau Folofola ‘a Tonga mo muli naʻe tuʻutuʻuni ‘e he Konifelenisi ke fai fakataʻu nima ki Tongatapu pea ‘oku ʻamanaki ke fakahoko ki Tisema taʻu 2015.
Ko hono uá, kuo ʻosi tuku ‘e he Komiti Konifelenisi ki ha ngaahi Potungāue mo e Komiti ke nau ngāue ki he fakatokanga naʻe fai ‘e he Fakamatala Fakataʻu ki he Konifelenisi taʻu 2013 fekauʻaki mo ha fatongia ke fai ‘e he Siasí ke fakaʻilongaʻiʻaki ‘a e ʻuluaki taʻu senituli ‘o e Konifelenisi ‘i he taʻu 2023 mo e taʻu Senituli Ua ‘o e lotu´ ʻi Tonga ‘i he taʻu 2026 mei hono fakatuʻuta mai ‘e he kau misinale fakamafolalotu Uēsiliana.
III. Ko e Fokotuʻu Kaveinga Fakalukufua ‘a e Siasí
Naʻe tuʻutuʻuni ‘e he Konifelenisi taʻu 2013 pea tali lelei ‘e ʻUlukalala mo Vavaʻu Lahi ke nau tauhi mo talitali ‘a e Konifelenisi taʻu 2014 ki Vavaʻu. Ko e tuʻutuʻuni ko eni mo e tali fatongia ‘a Vavaʻu naʻa ne ofongi ai ‘a e Siasi ki he hisitolia moʻui mo hiki tohi ʻo Tonga fekauʻaki mo e lotu mo e fonua naʻe hoko ʻi Vavaʻu. Ko e ʻuluaki, ko e To ‘a e ‘Ofa ʻi ʻUtui ‘i he taʻu 1834 pea ʻe kakato hono taʻu 180 ki he ‘aho 23 ‘o Siulai ‘o e taʻu ni. Ko hono ua, ko e ivi e To ʻa e ‘Ofa, naʻe fai ai ‘a e Tukufonua ki langi ‘a e ‘Uluaki Fā mo e Tuʻi Vavaʻu ko Taufaʻahau ʻi Pouono, Neiafu ‘i he taʻu 1839 pea ʻe kakato hono taʻu 175 ki he ʻaho 20 ‘o Novema ʻo e taʻu ni.
Ko ia naʻe uki ‘i he ngaahi fakataha faka-Vahefonua ʻi Tonga mo muli lolotonga ‘a e taʻu faka-Konifelenisi ke tau fakataha mai ki Vavaʻu he taʻu ni, ke fai hano fakafoʻou ‘o e Siasi ʻi Tonga mo muli ‘aki ‘a e tala tukufakaholo ‘o e ongo tuʻungafale ko eni. Pea ‘oku fokotuʻu ai ki he Konifelenisi 91 ‘o e taʻu 2014 ke tau kaveingaʻaki ‘a e kupuʻi lotu: “‘E Laumālie Maʻoniʻoni Fakafoʻou Hotau Siasi” ‘i he taʻu faka-Konifelenisi 2014-2015. Ko e fakafoʻou ‘o e Siasi ke maʻu Laumālie Maʻoniʻoni mo e Foaki foʻou kitautolu ki he ‘Otua. ‘Oku ʻi ai ‘a e ngaahi meʻa kuo hoko mo fakamoʻoniʻi kuo hiki ‘a e Siasi mei he ongo tala tukufakaholo ‘o e angi mai ‘a e Laumālie Maʻoniʻoni mo e fai ‘a e finangalo ‘o e ‘Otua.
Pea ‘oku ʻi ai ‘a e fakaʻamu kia ʻUlukalala, Faifekau Sea mo e Vahefonua Vavaʻu ke mou fakafofongaʻi ‘a e Siasi ke fakaʻilongaʻi ‘a e ongo taʻu mahuʻinga ko eni ‘o e To ʻa e ‘Ofa mo e Tukufonua ki langi he ‘oku kei tuʻu ‘a e ongo tuʻunga ʻapi ni mo hona ongo maka fakamanatu.
IV. Ko e Vakai Fakalukufua ki he Taʻu Faka-Konifelenisi
‘Oku mahino ki he tokolahi ‘o e Siasi ‘oku vahevahe ‘e he Konisitutone ‘a e Siasi ki he ngaahi fatongia lalahi ʻe tolu: ke nau tokanga ki he moʻui fakasino, fakaʻatamai mo e fakalaumālie ‘a e kakai ‘o e Siasi.
-
6 | T o h i M i n i t i
(1) Ko e Siasi fakakolo
Ko kinautolu ‘oku nau fakahoko ‘a e oauau fakalotu mo tauhi ai ‘a e ngaahi maʻunga kelesi fakalaumālie mo fua ‘a e ngaahi kavenga ‘a e Siasi. Ko e feituʻu ia ‘oku tauhi mo tokangaʻi ai ‘a e koloa mahuʻinga ‘a e Konifelenisi ko e kakai. Ko e tokolahi fakakātoa ‘a e kakai ‘o e Siasi ‘oku nau kau ki he ngaahi Siasi fakakolo ‘i he Vahefonua ‘e ono ʻi Tonga ‘i he taʻu 2014 ko e toko 33,889. ‘Oku tupu ʻaki ‘a e tokolahi ko e toko 333 mei he 2013. Ko e fakaikiiki fakatoʻu mo e ngaahi lakanga fakalotu ‘oku ʻi he ʻAsēnita ‘a e Konifelenisi Kakato. Ko e toko tahakilu tupu ‘o e kakai Tonga nofo muli ‘o fakatatau ki he Tohi Kakai ‘a e puleʻanga, ko e tokolahi taha ko e kakai ‘a e Siasi mo e Konifelenisi.
Kuo foaki ‘e he ngaahi Siasi fakakolo ʻi Tonga ‘a e paʻanga misinale ʻe 10,622,775 ‘i he 2013 ke tauhi mo fakaleleʻaki ‘a e Siasi mo tokoni ki he ʻekonomika e fonua. Ko e hiki hake ia ‘a e misinale mei he 2012 ʻaki ‘a e 4.3%. Ko e foaki misinale ‘o e taʻu 2014 ‘oku maʻu ai ‘e he ngaahi Siasi fakakolo ‘a e 58% pe ko e $6,122,605 ki heʻenau ngaahi fakalakalaka. Naʻe ʻikai ngalo ‘i he Siasi ‘a e ʻofa kuo fai ‘e he kainga Tonga ‘i muli. ‘Oku moʻoni ‘oku faingataʻa hono ngāueʻi ‘a e paʻanga ‘i muli pea toe lahiange ʻenau kavengá. Ka naʻe ‘ikai ngalo ‘a e lea ‘iloa mo fakatalutalu ‘oku tauhi ‘e he Siasi mei he kuohilí: Ke ‘a Tonga mai ē. Malō ‘enau ‘ofa fakapaʻanga mo e koloa ke kei maʻanu ai ‘a e ngaahi ngāue ‘a e Siasi kuo tuʻutuʻuni ‘e he Konifelenisi. Kuo lava ‘a e ngaahi ngāue langa monomono ki he ngaahi fale mo langa foʻou ‘a e ngaahi falelotu mo e falefakatahaʻanga ‘e nima he 2013. ‘Oku tauhi ‘e he Konifelenisi ‘a e paʻanga ‘a e Siasi fakakolo ka ʻoku pule pē ‘a e Siasi fakakolo ki heʻenau paʻanga.
Kuo ʻi ai ‘a e ngaahi Siasi fakakolo kuo fai ‘enau ngaahi langa lalahi mo mahuʻinga pea lava lelei. Ko e ngaahi Siasi ai ʻe niʻihi ‘oku ʻikai ha moʻua pea ko e ngaahi langa ʻe niʻihi ‘oku ʻi ai ‘a e ngaahi moʻua fakapaʻanga ki he Konifelenisi. Ko ia ‘oku tokanga ‘a e Komiti Langa mo e Komiti Paʻanga ‘a e Konifelenisi ki he ngaahi Siasi fakakolo ke toe fakapotopoto ange ‘a e fokotuʻutuʻu ki he ngaahi langa mo hono ngaahi fiemaʻu fakapaʻanga ke fakasiʻisiʻi ‘a e ngaahi moʻua lalahi kuo hoko.
(2) Ko e Akó
Kuo tali ‘e he Konifelenisi ‘a e To Folofola huufi ‘o e Konifelenisi taʻu 2013. Pea kuo tuku ki he Potungāue Ako ‘a e Siasi mo e ngaahi ʻapiako maʻolunga ange ‘a e Siasi ke fakaava ‘a e ngaahi faingamālie lahi ki he hoko atu ‘a e ako ki he ngaahi ʻapiako mo e sivi ‘oku maʻolunga ange ki tuʻapuleʻanga mamaʻo atu mei he ‘otu motu Pasifiki hangē ko ia naʻe fai he kuohilí. Pea ‘oku ʻamanaki ‘a e Potungāue Ako ‘a e Siasi ke fakaʻilongaʻi ‘a e taʻu senituli ‘o e Konifelenisi ‘i he 2023 ʻaki ha ngaahi polokalama ako mo fakaʻilonga fakaako maʻolunga ange ‘e fakahoko ‘e ha kau ako kuo nau foki mai mo ha ngaahi fakaʻilonga ako maʻolunga ange mei tuʻapuleʻanga mamaʻo atu.
Neongo ‘a e tui ‘a e Siasi ki he tuʻunga fakaako lelei mei tuʻapuleʻanga (quality education mo e academic excellence), ‘oku ʻikai puli ‘i he Siasi ko e kau ʻatamaiʻia tokosiʻi pē ‘e lave he faingamālie ko ia. Ka e fēfē e 80% pē lahi hake ‘o kinautolu kuo ʻosi mei he ako he taʻu kotoa kae ʻikai haʻanau totonu fakaʻatamai mo fakapaʻanga ke hoko atu ki tuʻapuleʻanga pea ʻikai ha ngāue ʻi Tonga ni.
‘Oku tui ‘a e Siasi ko e ako ‘oku maʻa e taha kotoa ‘oku ʻi ai haʻane totonu ki ai (Education for all). Ko ia ‘oku toe tokanga ‘a e Siasi ke fakamāmālohi ‘a e ako fakatekinikale ‘i Tonga ni ki he pisinisi, musika, ngāue fakameaʻa mo e langa, ʻenisinia, tali kakai mo e ngoue, ʻi heʻene ngaahi ʻapiako. ‘Oku toe tanaki mai mo e tokanga mālohi ‘a e Siasi ki he Ako Tokamuʻa maʻa e longaʻi fanau iiki. ‘Oku feʻunga mo e Ako Tokamuʻa ʻe 17 ʻi Tongatapu ‘oku meimei fakalele ‘e he ngaahi talasiti fakakolo pē pea ‘oku ʻinasi kotoa ai ‘a Vahe Kolo, Vahe Hahake, Vahe Loto mo Vahe Hihifo ʻo Tongatapu. ‘Oku ʻi ai ‘a e fokotuʻutuʻu ke hoko atu ‘a e ako tatau ki he ngaahi Vahefonua ʻi tahi ʻi he kahaʻu.
‘Oku hiki ‘a e tokanga lahi ‘a e Siasi ki he fili mo e teuʻi fakaako, faka-Tohitapu mo faka-Teolosia mo e fakataukei ngāue ‘a e kau Faifekau mo e Setuata ‘a e Siasi ke tuʻu ai ha fakatuʻamelie ki he kahaʻu. He kuo fakamoʻoniʻi ko e ngaahi pole lahi ʻo e moʻui mo e ngāue ‘a e Siasi he kuonga lolotonga ‘oku faʻa fakalaka atu ‘i he mafai mo e taukei ‘a e kau ngāue tauhi kakai ‘a e Siasi.
(3) Ko e Konifelenisi
‘Oku ʻi ai ‘a e kakai mahuʻinga naʻe fakangāueʻi taimi kakato ‘e he Konifelenisi pea kuo pekia ai hanau niʻihi ʻi he vahaʻa taʻu Konifelenisi ko eni. Ko e kau Faifekau Malōlō mo e kau Faifekau lolotonga ngāue ʻe toko 11, kau Fakafofonga Konifelenisi ʻe toko 16, kau Faiako ʻe toko 10. ‘Oku hā
-
K o n i f e l e n i s i K a k a t o 9 1 ( 2 0 1 4 ) | 7
honau hingoa mo honau fakamatala ‘i he ʻAsenita pea ‘e fai honau ui mo e fakamatala mo e lotu fakafetaʻi he Sapate Faka-Konifelenisi ke taliʻaki ‘a e fehuʻi 1: i-iv ‘o e ʻAsenita.
Ko e taʻu lahi eni hono ngaahi kavenga faka-paʻanga ki he ngaahi fiemaʻu kehekehe kuo tuʻutuʻuni ki ai ‘a e Konifelenisi fakataʻu mo e Komiti Vahaʻa Konifelenisi. Kuo tuʻutuʻuni ai ke totongi atu ha paʻanga lau-i-miliona ki he ngaahi langa mo e paʻanga laukilu lahi ki he totongi lisi kelekele.
Ko e fakatātā mahino ki ai, ko e langa afā ‘oku fai ki Haʻapai Hahake hili ‘a e matangi faka-saikolone ko Ian ‘i Sanuali ‘o e taʻu ni. Kuo tuʻutuʻuni ‘e he Komiti Konifelenisi ke fai ‘a e ngaahi langa ki he falelotu, hall mo e fale nofoʻanga Faifekau ‘e he Konifelenisi. Kae tokanga ā ‘a e kakai ki honau ngaahi ʻapi nofoʻanga. ‘Oku fakafuofua ki he mahuʻinga fakakatoa ko e $6 miliona. ‘Oku fakaʻosiʻosi ‘a e konga ʻuluaki ‘o e langa ki he ʻosi ‘a e Konifelenisi, ko e ngaahi monomono mo e fakafoʻou ki he maumau lalahi mo iiki ʻoku fakafuofua ki he $1.9 miliona. ‘E hoko atu e langa ki he ngaahi maumau ʻaupito ‘a ia ko e ngaahi langa foʻou ‘oku fakafuofua ki he $4 miliona ʻi he hili ‘a e Konifelenisi.
Ko e ngāue ni ‘oku fai mei he paʻanga ngāue ‘a e Konifelenisi (Cash flow) ke fei mo kakato kae fakafoki ‘a Haʻapai Hahake ki he tuʻunga maheni. Pea fatongia ʻaki ‘e he Komiti Konifelenisi ‘a e kumi ha paʻanga ke fakafoki mai ʻaki ‘a e paʻanga ngāue pe cash flow ‘oku fakamoleki ki Haʻapai.
Ko ia kuo ʻi ai ai ‘a e polokalama kumi paʻanga ‘a e Konifelenisi ko e Haʻapai Tekina ʻi Moana Appeal ki he kakai kotoa ‘oku ʻi he malumalu ‘o e Konifelenisi ‘i Tonga mo muli ka ʻi ai haʻamou ʻofa mei hoʻomou ngaahi ʻaiʻangameʻa pea mou fakamolemole ‘o hopo mai ke tau tekina fakataha mo Haʻapai ʻi moana ‘i he kaveinga ko eni. Fakamalō ki he ngaahi lotofale, famili mo e Siasi fakakolo kuo ʻofaʻaki mai ‘a e $662,463.00. Pea ‘oku ʻi ai mo e ngaahi talaʻofa ke toki fai mai.
Ko e Haʻapai Tekina ‘i Moana ‘i he tui mo e lotu ‘a e Siasi, ‘oku tau tekina fakataha mo e ‘Otua moʻoni mo moʻui naʻe tekina fakataha mo e helo ‘o e tui ‘Otua ʻi Tonga mei Haʻapai ko Pita Vi ‘i hono li ki tahi ke keina ‘e he ʻangá ka naʻa ne tekinaʻaki ‘ene tui ‘Otua pea tuʻuta moʻui ki ʻuta. Naʻe makatuʻunga mei ai ‘a e tali ‘e he ‘Uluaki Fā ko Taufaʻahau ‘a e lotu faka-Kalisitiane ʻi he taʻu 1831 ʻi Haʻapai. Pea ‘oku kei fai pē ui ‘a e Siasi ki hono kakai ʻi Tonga mo muli, ke mou hopo mai ke tau tekina fakataha mo Haʻapai ki he kaveinga ni ke taufonua.
V). Ko e Fengāueʻaki Faka-Kosilio ‘a e Siasi ‘i Tonga mo Muli
‘Oku kei fai ‘a e fengāueʻaki mo e ngaahi Siasi ‘i Tonga ni ‘i he Fakatahaʻanga Fakafonua ‘a e Puleʻanga Tonga mo e kau Taki Lotu ‘o Tonga. ‘Oku kei kau mālohi ‘a e Siasi ki he Kosilio ‘a e ngaahi Siasi ʻi Tonga. Pea fai atu ki tuʻapuleʻanga ki he ngaahi Konifelenisi hangē ko e Siasi Metotisi ‘o Fiji, Haʻamoa, Niu Sila mo Pilitānia, ‘Amelika mo e Siasi Fakatahataha ‘i ‘Aositelēlia ‘oku fakamalumalu ‘iate kinautolu ‘a hotau ngaahi kainga Tonga nofo muli pea pehe ki he Konifelenisi fakataʻu 4 ‘a e ngaahi Siasi ‘o e Pasifiki. ‘Oku kei tauhi ‘a e fekauʻaki mo e Siasi ‘o e kainga Tonga ʻi Siapani.
‘Oku memipa mo kau atu ‘a e Siasi ‘i he ngaahi Konifelenisi fakamamani lahi hangē ko e Konifelenisi ‘a e Metotisi ‘a māmani ‘a ia naʻe ʻaʻahi mai ai ki Tonga ni ‘a e Talekita ‘Evangeliō ‘a māmani ko Dr. Eddie Fox mo e hono Palesiteni ko Pisope Michael Watson fakataha mo hona ongo uaifi ke fai ‘a e polokalama ‘a e Metotisi ‘a māmani ko e ʻaʻahi mo e lotu ‘i he Maka Toʻanga ʻOfa ‘i ʻUtui, Vavaʻu mo e malanga faka-ʻevangeliō naʻe fai ‘i Nukuʻalofa, Tongatapu. Naʻe lava ‘a hono fakafofongaʻi ‘a e Konifelenisi ki he Konifelenisi ‘a e ngaahi Siasi ‘o māmani naʻe fai ki Busan, Kolea Tonga ‘i ‘Okatopa mo Novema ‘o e taʻu kuo ʻosi, ‘a ia naʻe fokotuʻu ai mei Tonga ni fou atu he Konifelenisi ngaahi Siasi Pasifiki pea tali ke hoko ‘a Revʻd Dr Meleʻana Puloka ko e taha ‘o e kau Palesiteni fakafeituʻu ‘e 8 ‘o māmani ki he Komiti Pule ‘a e Konifelenisi ko eni.
Ko e taʻu lahi eni ‘eku folau mo e Sekelitali Lahi ki he ngaahi fakataha mo e ngaahi polokalama lotu ‘i he fakaafe mai ‘a e ngaahi Konifelenisi muli mo e kainga Tonga he Vahefonua muli. Naʻe fakakakato mo e ʻaʻahi ki he ngaahi Vahefonua ʻi tahi ‘o Tonga ‘o kau ai e ongo Niua.
VI. Ko e Visone ki he kahaʻu
‘Oku tui ‘a e Konifelenisi mo e Siasi, ko e visone, ko e matapā ‘o e faingamālie mo e tapuaki ‘oku fakaava ki he kahaʻu pea kapau ‘e kau ai ‘a e ‘Otua, he ʻikai toe tapuni ‘a e matapa ko ia. ‘Oku
-
8 | T o h i M i n i t i
fokotuʻu ki he kakai kotoa ‘o e Siasi ke hoko muʻa ‘a e fakakaukau ‘o e kaveinga “Laumālie Maʻoniʻoni Fakafoʻou Hotau Siasi”, ko ʻetau lotu, lea, talanoa mo e ngāue fakaʻaho ia ‘i he taʻu ko eni ‘e 9 ‘oku hoko mai ke fakaʻilongaʻi ʻaki ‘a e senituli ʻuluaki ‘o e Konifelenisi pea tau talitaliʻaki ia ‘a e Senituli ua ‘o e lotu ʻi Tonga.
VII. Ko e Ngaahi Fakamālō
‘Oku fakamoʻoni ‘a e Konifelenisi ki he lau ‘a e Himi: Faingofua ke lotu ‘o ka toko lahi. Ko houʻeiki ke poupou. He Tuʻi ke hapai. Pea kau mo e kakai. ‘Oku fai ‘a e fakamālō ki he‘ene ‘Afio ko Tupou VI mo Ho falé ‘i he kei hapai ‘a e ngaahi fatongia ‘o e Siasi ki he ‘Otua ‘i he tapa kotoa pē. Pea ‘oku lotu mo talamonū ‘a e Siasi ki he Hilifaki Kalauni ‘o e taʻu 2015.
Pehē foki ki he ta’ahine Kuini Fehuhu ko Halaevalu Mata’aho ‘i he ngaahi maa’imoa kotoa ‘i he ngāue ‘a e Siasí ‘i he ngaahi Komiti Ngāue mo e Potungāue ʻa Fafine. Pea kia Kuini Nanasipauʻu ‘i he ngaahi fatongia faka-Vahefonua Tongatapu mo faka-Kolisi Tutuku ki he Siasi. Ki he Taʻahine Pilinisesi Salote Mafileʻo Pilolevu Tuita ‘i ho fatongia faka-Pataloni ki he ako ‘a e Siasi mo e fai fatongia ki he ongo Vahefonua ʻe ua ko Tongatapu mo Vavaʻu Lahi, kae lahilahi ange pē ‘a Vavaʻu. Pea ki he kau Pilinisesi mo e Pilinisi fakataha mo e Hou’eiki ‘o e fonua ‘i hoʻomou kau fakataha mo homou kakai ‘i homou ngaahi tofiʻa ‘i he tauhi lotu ‘oku fai ‘e he Siasi. Ki he Palēmia mo e Houʻeiki Minisitā Puleʻanga Tonga fakataha mo e Falealea ‘o Tonga ‘i he ngaahi tokoni kotoa tautautefito ki he tokoni paʻanga ki he fakalele ako ‘a e Siasí. ‘Oku lotu mo talamonū atu ‘a e Siasi ki he teu fili foʻou hotau Falealea mo e faʻu Puleʻanga ‘i he taʻu ko eni.
Fakamālō ki he ngaahi faiʻanga lotu Tonga kotoa ‘i muli ‘i hoʻomou tapa mai ki he ngaahi ngāue ‘a e Siasi ‘i Tonga ni. Fakamālo ‘i he ngaahi koloa fakamatelie, fakaʻatamai mo fakalaumālie kuo mou foaki loto lelei pea fungani ‘aki ‘a hoʻomou toe aʻu tonu mai ki he Siasi ke tau Konifelenisi ‘i he taʻu kotoa. Ko e taʻu tokolahi eni ‘o e haʻu ‘a muli fakataha mo e kau hiva ʻe tolu mei Niu Sila ki he Konifelenisi ‘i hono fai mai ki Vavaʻu ni. ‘Oku fakamoʻoni atu ‘a e fakamatala ni ki hoʻomou lava maí, ko e fakakoloa tangata mo e fefine ‘oku mou fai ki he Siasí mo Tonga.
Pea ki he ongo tangataʻeiki Palesiteni Malōlō mo e kau Faifekau mo e Setuata, kau Talasiti mo e kakai ‘o e ngaahi Siasi fakakolo kotoa ‘i he ‘otu Tonga ni mo muli, ko e malohinga ia ‘o e Siasi mo ʻene Konifelenisi, ‘i hoʻomou tauhi fakaʻaho ‘a e ngaahi fatongia lahi ‘o e Siasi mei he Monite ki he Sapate ‘i he taʻu kakato ko eni kuo fakamatalá, ‘a ia ‘oku ngali Konifelenisi ai ‘a e Konifelenisi ‘i heʻetau fakataha tuʻo taha mai ‘i he taʻu, ke vakai ki hoʻomou tauhi fakaʻaho ‘o e Siasí.
Ko e ngaahi fatongia fakalukufua ‘o e Konifelenisi ‘oku tuku tauhi ‘i he Senita Toketa Moulitoni pea ‘oku fai ‘a e fakamālō ki he Sekelitali Lahi pea pehe ki he kau Talēkita, Palesiteni Ako, Sekelitali Paʻanga mo e kau Taki mo e kau ngāue ‘o e ngaahi potungāue ‘oku tokanga fakaʻaho ki he fiemaʻu ‘a e Konifelenisí. Fakamālō ki he Kau Faifekau Sea mo Faifekau Pule mo e kau ngāue ‘i he ngaahi ‘ofisi faka-Vahefonua ‘a e Konifelenisi.
Fakamālō makehe mo e loto hounga ki he Sekelitali Lahí, Revʻd. Dr. Tevita Koloaʻia Havea ‘i he tokoni lahi mo matuʻaki ofi ke lava ai ‘o fakahoko ‘a e fatongia ni lolotonga ‘a e taʻu, ‘o tatau ‘i he taimi ‘i he ‘ofisi mo ha mamaʻo mei he ‘ofisi. Ka ne taʻeʻoua ‘a ‘ene tokoni lahi mo fai ‘o e fatongia faka-Palesiteni ‘i ha mamaʻo mei Tonga ni, pehē ne ‘ikai mei lava ‘a e fatongia ni ‘i haʻate felupe toko taha mo ia. Pea kia Sina Vaipuna mo e kau ngāue kotoa ‘i he vaʻa administration. Mālō ‘a e ngāue.
Ke ‘i Heʻene ‘Afio ai pē, ko e ‘Otua, ‘i Heʻene tataki naʻe fai ‘i he taʻu faka-Konifelenisi ko eni. ‘Oku moʻoni naʻe ʻi ai ‘a e ngaahi faingataʻa, ka naʻe kei tuʻu mo e lau ‘etau kaveinga: Ka ko e Meʻa Tepū ē, ko e ‘iate Kitautolu ‘a e ‘Otua.
‘E Hoʻo ʻAfio mo e Konifelenisi Kakato. ‘Oku ou fakaʻapaʻapa mo e tuʻaʻofa atu.
Leveleva he ‘a e Fakamatala, pea ‘ofa ke tau lelei atu ki he ‘Otua mo e Konifelenisi Kakato.
Rev. Dr. ‘Ahio Ko e Palesiteni ‘o e Siasi
-
K o n i f e l e n i s i K a k a t o 9 1 ( 2 0 1 4 ) | 9
MMIINNIITTII KKoonniiffeelleenniissii
KKaakkaattoo
hhoonnoo 9911
Fehuʻi 1(i): Ko hai ʻa e kau Mēmipa ʻo e Konifelenisi?
KAU FAKAFOFONGA PĀLOTI
‘I Honau Lakanga Faifekau Fakafofonga 1. Dr. ʻAhio 2. Dr. Tevita K. Havea 3. Lōpeti Tāufa 4. Dr. ‘Alifaleti Malakai Mone
Peni Hafoka Tāufa (Poaki) 5. Taniela Takapautolo Moala
Siosaia Tava Tupou (Poaki) 6. John M. Connan 7. Tuʻinauvai ʻAsaeli 8. Uaisele Mānoa 9. Viliami Tuʻakoi 10. Sione Finau ʻUlufonua 11. Tu’ipulotu Faletau 12. ‘Opeti Fangupo
Kisepi Havea (Poaki) 13. Mōsese V. Halaʻufia 14. Nafetalai Fotu 15. Lōpini Filise 16. Dr. Sela Taufatofua Manu 17. Matafonua Fotofili 18. Dr. Meleʻana Puloka 19. Dr. Tēvita Tonga Mohenoa Puloka 20. Tāufa Filiai 21. Falematāpule Lomu 22. ʻAlifeleti ʻAtiola 23. Dr. ‘Asinate Foakautu’u Samate 24. Dr. Tevita Hala Palefau 25. Tēvita Tuʻipulotu Finau 26. Liuaki Fungalei 27. Tēvita Haukinima 28. Dr. Siotame Havea 29. Sela Na’a Latu 30. Jione Havea (Tomui)
Valamotu Palu (Poaki) Uesilē Tāufa Tuʻakoi (Poaki) Filimone Havili Mone (Poaki) Dr. Martin Niponi Finau Sione ‘O. Mone (Sawana) Dr. Nāsili Vakaʻuta (Poaki)
35. Ko ʻEne ʻAfio, Tupou VI 36. Kuini Halaevalu Mataʻaho 37. Kuini Nanasipauʻu Tukuʻaho 38. Pilinisi Tupoutoʻa ʻUlukalala
Pilinisi Tungī 39. Lord Tangi ʻo Vaonukonuka 40. Tauʻatevalu 41. Tevita Feʻaomoelotu Vaipuna 42. Siale Napaʻa Fīhaki 43. Tomasi Fakahua (Poaki, Fetongi ‘e
Peauafi Pifeleti) 44. Fotu 45. Finau Walter 46. Sione Tūkia Jr. 47. Siutaka Tūtoe 48. Sitanilei Fakahua 49. Manase Siua 50. ʻOfa Halapua (Telai) 51. Mōsese Mānoa 52. Kepueli Fifita Tau’atāina Vea (Poaki
Fetongi ‘e ‘Isileli Tongatu’a) 53. Takivaha Tupou (Pokai, Fetongi ‘e
Alafua Fisi’ihoi) 54. Katea Lutui 55. Sela Latailakepa 56. Taniela Manuofetoa 57. ‘Alisi Numia Taumoepeau 58. Pilinisesi Sālote Mafileʻo Pilolevu Tuita
Pilinisesi M. Siuʻilikutapu K. Fotofili (Poaki) Pilinisesi ʻOfeina Fakafanua (Poaki) Pilinisesi Sinaitakala Tuku’aho (Poaki) ‘Eiki Fanetupou Vava’u (Poaki) ʻEiki Nōpele Vaea (Poaki) Lord Tēvita Pōasi Tupou (Poaki) ʻEiki Nōpele Fakafanua (Poaki) ʻEiki Nōpele Malupō (Poaki)
59. ʻEiki Nōpele Fulivai ʻEiki Nōpele Tuʻihaʻateiho (Poaki) ‘Eiki Nopele H. Tu’iha’angana (Poaki)
-
10 | T o h i M i n i t i
Dr. Siliveinusi Tiueti (Poaki) 31. Lord Tu’i’afitu 32. ‘Osaiasi Vanisi Takeifanga 33. Tevita Malila ‘Ofahulu 34. Mavae Fonokalafi
60. Hon. Lisiate ʻAloveita ʻAkolo Baroness Tuputupu Vaea (Poaki) ʻEseta Fulivai Fusituʻa (Poaki) ʻEtuini Faʻasolo
61. Dr. Leimoni Taufu’i 62. Viliula Mafi
Simione Sefanaia Fuatākifolaha, Veikune Lahi (poaki)
63. Hon Dr. ʻAna Maui Taufeʻulungaki (Tomui) Sione Fusimālohi (Poaki)
64. Hōlaki Makasini Helu 65. Tuna Fielakepa 66. Seini Filiai (Tohi Kakai) 67. Taniela Kava (Langa) 68. Kava Mone Fisi’ihoi (‘Aotita) 69. Pilinisi Ata 70. Lord Tuita
Ngaahi Vahefonua
I. Vahefonua Tongatapu (60)
71. Sione Fīnau Ha’angana 72. Viliami Tonga Mafi 73. Talanoa Sekeni 74. Siosifa Koloti Ma’u 75. Neti Tu’i’onetoa 76. Siaosi Tapa’atoutai Palu 77. Pohahau Palu 78. Dr. Heneli Taliai Niumeitolu 79. Ta’uteau Taufa 80. Siaosi ‘Ofa Moala 81. Makisi Finau 82. Samiuela Tu’i’onetoa
Simote Mesuilame Vea 83. Sione Finau Haukinima 84. Siosifa Talakai 85. Latu Kakau Nuku 86. Filimone Lomekina Pahulu 87. Kepueli Kaufusi 88. Tevita Latailakepa 89. Taniela Manu 90. Likio ‘Atiola 91. Mele Malinga Mausia
Samiuela Lautī (Poaki) 92. Viliami Heneli Vete 93. ‘Ikani Taliai Tolu 94. Minoneti ‘Aukafolau 95. Siosiua Tau’atāina 96. Dr. Sioeli F. Kavafolau Vaipulu 97. Penisimani Mone 98. Koliniasi Takau (Fkkakato) 99. Tu’a Latu (Fkkakato) 100. Sateki Talāsinga (Fkkakato)
101. Ma’ake Faka’osifolau Hon. Dr ‘Aisake Valu Eke (Poaki)
102. Poutele Tu’ihalamaka 103. Fakahau Valu 104. Sioape Tu’iono 105. Lopeti Senituli 106. Tamale
Dr. Masaso Paunga (Poaki) 107. ‘Alotaisi Takau 108. Pongipongi Lomu 109. Taniela Vaitohi 110. Pita Soakimi 111. Fuapau Tu’ivai
Hon. Tevita Puloka (Poaki) 112. Paula Sunia Bloomfield
Lesieli Fonua (Poaki) 113. Pita Vī 114. Falisi Tupou (Tomui) 115. Lu’isa Vivili 116. Semisi Halaholo 117. Supiesi Tiueti 118. Lord Fielakepa 119. Sioeli Kalaleti 120. Saia Pifeleti 121. Sinipata Toumu’a 122. ‘Elenoa ‘Amanaki 123. Tevita Vao 124. Viliami K. Vaipuna 125. Filipe Sitinī Samate 126. Rockey Fotu 127. Heamasi Filise 128. Mosese Manuofetoa
-
K o n i f e l e n i s i K a k a t o 9 1 ( 2 0 1 4 ) | 11
129. Puleiku (Fkkakato) 130. Tanumāfili (Fkkakato)
II.Vahefonua Vavaʻu (30)
131. Pōhiva Loto’āhea 132. Ta’uteau Havea 133. Senitimita ‘Uhila 134. Viliami Pau’u Liku 135. Fonofā Mafi 136. Sioeli Pangia Tatafu 137. Sione Fono Vailea 138. Kimami Takeifanga 139. ‘Emosi Ta’ufo’ou 140. Tevita Talikimuli Fā 141. Sione Ikamanu 142. ‘Isileli Taufa’ao 143. Sese Fetaiaki Moli 144. Peni Kuila 145. Vaisa Talakai
146. Sateki ‘Aipolo 147. Sione Lisala 148. Paula Tatafu 149. Salesi Kauvaka 150. Vanisi Fakatulolo 151. Viliami Tu’ihalamaka 152. Siale Faletau 153. Fuka’eiki Kupu 154. Sione Kauvaka Ika 155. Tukula-‘i-Namo 156. Kipaoa Lolohea 157. Lisitoni Halafihi 158. Simione Vaha’i 159. Talau Fe’aomoeata 160. Paula Kava
III. Vahefonua Haʻapai (24)
161. Vilitonu Satini 162. Mala’efo’ou Kava 163. Samiuela Tai 164. Taniela Vaha’akolo 165. Sione Taka 166. Tu’alongo Lolohea 167. Fonua ‘Ahokava 168. Vailahi Taufa 169. Tevita Feimoefiafi 170. Keuli Mafi 171. Tevita Vea 172. Tevita La’akulu
173. Siola’a Liuaki 174. Tu’ifua Vaikona 175. Paula Tu’itavuki 176. Ika Katoa 177. Sione Va’enuku 178. Kavaliku Tapa 179. Tevesi Vī 180. Mikimasi Fotu 181. Sione Tu’ipulotu Pahulu 182. ‘Isileli Palu 183. Ahi ‘Aukafolau 184. Sitani Moimoi
IV. Vahefonua ʻEuá (14)
185. Samisoni Pulu Halahala 186. Filipe Uesi 187. Tevita Fakalolo 188. Filisione Nau 189. Sēfita ‘Etoni 190. Sāteki Loseli 191. Sitiveni Timani
192. Tu’ipulotu Lauaki 193. Simi Tua’i 194. ‘Apai Lu’au 195. Sivihiva Filiai 196. Kamaloni Latu 197. Paula Tua’i 198. Setaita Tonga
V. Vahefonua Niua Toputapú (4)
199. Paula ‘Aho’atu Peu
200. Tevita Fakataha To’a 201. Tevita Moimoi 202. Taniela ‘Unga
VI. Vahefonua Niua Foʻou (4)
203. Tahilanu Tongamana 204. Moli M. Fakavā
205. Viliami Filiai 206. Kalafitoni Semisi
-
12 | T o h i M i n i t i
VII. Vahefonua Aositelēliá (8)
207. Ha’ofanga Tapu Fainga’a 208. Sione ‘Ale 209. Ma’afu ‘o Tu’i Tonga Palu 210. Sione Uesile Tu’akoi
211. Sitiveni Fifita 212. ‘Okalani Talanoa 213. Siaosi Tamanika 214. Siakisoni Fakatele
VIII. Vahefonua Niu Silá (8)
215. ‘Atunaisa Siale 216. Haloti Molitika 217. Samiuela Tukutau 218. Setelo Katoa
219. Sione Uaisele Tangi 220. Tu’avale Tupou 221. Manu Matalave 222. Mosese Holi
IX. Vahefonua Ameliká (8)
223. Samate Ikavuka 224. Samiuela Molitika 225. Laulile Lī 226. Tu’ipulotu Maka
227. Talia’uli Liava’a 228. ‘Isoa Takeifanga 229. Viliami Fifita 230. Tevita Tukutau
Talifaki: Talifaki: Taufa Manuofetoa
Ngaahi Potungāue Faka-Konifelenisi X. Potungāue Ako Fakakalisitiané (6)
231. Taani Palavi 232. Viliami Fanaika 233. Mateaki Fihaki
234. Hea Tu’ivai 235. Pastor Penisimani Tonga 236. Sinaitakala Tu’itahi
XI. Potungāue ʻEvangelió (6)
237. Feleti Vaka’uta 238. Selome Tonga 239. Siosiua Tu’itavuki
240. Fakaola Palu 241. Lofia Heimuli 242. Tevita Faka’osi
XII. Potungāue ʻa Fafiné (6)
243. Lopeti Kavaliku 244. Pulonga ‘a Tonga ‘Iki
245. Vaiola Palu 246. Fuiva Kavaliku
XIII. Potungāue Ako Tokoniʻi kau Faifekau mo e kau Setuatá (4)
247. Sione Katoa (NZ) 248. Siosifa Pulu
249. Lolini Tau’atāina 250. Sina Vaipuna
XIV. Tohi Fanongonongó (4)
251. Tevita Tupou 252. A. Taumoha’apai Taufa
253. Kifitoni Sikulu 254. Halamehi M. Lokotui
XV. Potungāue Akó (14)
255. Longinusi Tu’ipulotu 256. Tutaleva Lolohea 257. Semisi H. Fungalei 258. Lataimuli ‘Atiola 259. Selu Pele 260. Tulutā Fisi’ihoi 261. Siale T. Pani
262. Samiuela M. Fonua 263. Mele F. Tu’uholoaki 264. Sione Taungakava 265. Dr. ‘Ungatea F. Kata 266. Folau Fifita 267. S. Drew Havea 268. Lisiate Nuku
-
K o n i f e l e n i s i K a k a t o 9 1 ( 2 0 1 4 ) | 13
XVI. Kau Faifekau Mālōlō Fakatauhoa ‘e he Palesiteni
269. Maka Tuʻakoi 270. Sione Siupeli Taliai 271. Malakai Niu Samate 272. Sione Alo Fakahua 273. Solomone Toʻa 274. Vili Vailea Saulala 275. Mosese Vakasiuola Latu 276. Sione Kalāvite ʻUhila 277. Sione Kiteau Saafi 278. Lata-ʻi-Faingataʻa Tauʻatāina 279. Siosiua Havea Palu 280. Samipeni Fangupō 281. ̒Aisea Manu Kava 282. Saia Uesi Tonu 283. Sāmiuela Maʻu 284. Tēvita Kavapalu Halaifonua 285. Ponitini Tuʻuta 286. ̒Aisea Tuʻineau Latu 287. Taliai Toʻa 288. Tekilati Pilesa Palavi 289. Fetoa Lutui 290. Sāteki Kolo 291. Koliniasi Paula Maʻu 292. Penisimani Nasilai 293. Paula Vailea 294. Uikilifi Lavemai Vaka
Siaosi Tene Tiueti (Poaki) 295. Viliami Ongoivaha Fā 296. Sione ‘Akau’ola Faletau 297. Vaʻingavale Veikoso 298. Maʻafu Hosea 299. Sila-ki-vai Fifita 300. Viliami Uini Langi 301. Lauhingoa Finau
Kalisitiane F. Fonua (Poaki) 302. Sāmiuela Fualalo Vaea 303. Peni Aku 304. Nafetalai Ika 305. Fifita Langoia 306. Sione Haisila Taʻufoʻou [Local Pastor] 307. Mosese Moala Vakasiuola 308. TevitaT.Mone [Faleʻi fakatoketā] 309. Mapele ‘Otumuli [Fale’i fakatoketā] 310. S. ‘O Poloniati [Fale’i fakatoketā] 311. S.Lamatau Akoteu 312. Siosaia Tukulā 313. ‘Alifeleti ‘Akau’ola 314. Tevita ‘Umosi Fangupo 315. Tevita Sekeni 316. Tupou Fai’ana Feimoefiafi 317. ‘Okalani Kata 318. Tu’ipulotu Malakai Pomana 319. Tu’a Mahe
322. Melenaite Taʻu Tangi 323. Loukinikini ʻAhio 324. Sela K. Havea 325. Toeata Tu’akoi 326. Līvai Holani
Tuituʻu Tokotaha (Poaki) 327. Sēfita Tangi 328. Saimone Helu
Hon. Samiuela ʻAkilisi Pōhiva 329. Dr. Petelo Taukei ‘Ahomana
Mele Fonua (Poaki) ʻAloma Johansson (Poaki) Temaleti Vakasiuola (Poaki)
330. Kapukava 331. Lama ‘Okusi (NF) 332. Taumoha’apai Filise 333. Kauala Penisini
Mele Seini Lomu (Poaki) 334. Ma’ata Havea
Siosaia Kaufononga (Poaki) 335. Alaipulotu Pahulu
Penisimani Fifita (Poaki) 336. Setaleki Mausia 337. Tefini Tūkia 338. Kelela ʻAsaeli
Teisina Fuko 339. Kisepi Siale
Heu Fe’iloaki (Poaki) 340. Mana’ia Halafihi 341. Semisi Tapu (Hp) 342. Mahina (Vv) 343. ̒Unaloto Fonua (NTT) 344. Kamipeli Taufa 345. Mosese Fositā (‘Eua) 346. Sione Falemanu 347. Tupou Mālohi (Veitongo) 348. Lousa Pasa 349. Maamaloa Lolohea (Vava’u) 350. Dr. Siale ‘Akau’ola
Frank Baker (Poaki) Hon Siosifa Tu’utafaiva (Poaki)
351. Silaiti Kakala 352. Dr. Uiliami Fukofuka 353. Sione ʻOtuhouma Maʻu 354. Filimone Fifita
Pita Moala (Poaki) 355. Semisi V. Tapueluelu 356. Penisimani L. Latu 357. Jean ‘Evaline Ha’angana 358. Sione Faletau 359. ‘Alisi Pone Fotu 360. Sione Lolohea 361. Lupe Paongo
-
14 | T o h i M i n i t i
320. Salesi Finau 321. Semisi Pongi
362. Hon. Viliami Uasike Latu 363. Taia Leha 364. Tu’amelie F. Kēmoe’atu 365. Mafi Tutu’angakava 366. Sateki ‘Avala (Vv) 367. Dr. ‘Ana Hau’alofa’ia Koloto 368. Siosiane Bloomfield 369. Mele Pakileata Taulanga 370. Suliana Vī 371. Filipe S. Samate 372. Tevita Feki 373. Kaumavae 374. Puamau Lolohea
XVII. Ngaahi Faiʻanga Lotu Tonga ʻi Mulí
a. Amelika UMC (12)
375. Heilala ‘Ahio 376. Kalatini ʻAhio 377. Siosifa Hingano 378. Siosifa Setoki 379. Sione Nisani Tolu 380. Sione Movete’aelangi Vao
381. Mele Hingano 382. ‘Opeti ‘Aonga 383. Hingano Hautau 384. Sime Havea 385. Losimani Tu’iha’angana 386. ‘Alofataua Kuma
e. Hawaii (8)
387. 388. Kongaika ‘Unga 389. Obey Samate 390. Tevita Ngungutau Tapueluelu
391. Solomone Moala 392. Finau Kailahi 393. ‘Elikena Fie’ilo 394. Minna Ikavuka
f. Aositelelia UCA (8)
395. ̒ Isileli Jason Kioa 396. Paula Kali 397. Sione Hautau Taufa 398. Solomone Tiueti
399. Fotolina Kioa 400. Sikahema ‘Aholelei 401. Kakala Harvey 402. Lisiate Prescott
Talifaki: Tevita Fungalei, Fepaki Liutai
h. Niu Sila (Vahefonua Tonga Aotearoa) (8)
403. Setaita Kinahoi Veikune 404. Mosese Manukia 405. Vaikoloa Kilikiti 406. Molia Tu’itupou
407. Talite Taufa 408. Mahe Matakaiongo 409. Moimoi Kaufononga 410. Edwin Talakai
Talifaki:
i. Haʻamoa ʻAmelika (4)
411. Masiu Veamatahau 412. Tisileli Finau
413. Taipaleti Moala 414. Sinalī Fekau
k. Fisi (4)
415. Sione Ma’ananga Veituna 416. Taniela Palu Tāmo’ua
417. Tonata Taufalele 418. Saia Sisitoutai (NZ)
KAU FAKAFOFONGA KAUMEʻA
Kau Fakaafe Fakalangilangi
-
K o n i f e l e n i s i K a k a t o 9 1 ( 2 0 1 4 ) | 15
1. Bishop Warner H. Brown Jr, Bishop of California-Nevada Conference, UMC; President of UMC World Council of Bishops
2. Rev’d Linda Caldwell, Conference Superintendent for Mission Collaboration, California-Nevada UMC 3. Rev’d Kristie Olah, El Camino Real District Superintendent, California-Nevada UMC 4. Mr. Robert Olah, California-Nevada Conference 5. Rev’d Rex Nathan (President Methodist New Zealand) 6. Ms Jan Tasker (Vice President, Methodist Church New Zealand). 7. Rev’d ‘I. Jason Kioa (President & Chairman Tonga National Council; Official delegate for the UCA President) 8. Rev’d John and Anne Connan (FWC former Connexional Secretary) 9. Rev’d ‘Iloameisini Lea (Palesiteni, Siasi Fakatahataha, NZ)
Hoa ʻo e Kau Faifekau & Setuata Mālōlō: 10. ‘Amelani Moa 11. ‘Amelia Vili Fangupō 12. ‘Iunisi Sila Fifita 13. ʻAkanesi Paongo 14. ʻAkesa Taniela Fiu 15. ʻAna Samipeni Fangupo 16. Ane Savinata Mahe 17. Eleveni Fehoko Fanaika 18. Fatai Viliami Tiueti 19. Halamehi Finau Lokotui 20. Kakala Taumoefolau 21. Kalesita Tui Pongi 22. Kalo Sione Fotofili 23. Kanisolo Ponitini Tuʻuta 24. Kōmisi Fihaki 25. Laumanu Langoia 26. Lavinia Saulala Finau 27. Leaʻaepeni Saia Tonu 28. Leiana Paula Vailea 29. Lesieli Kilifitoni Quensell 30. Lesieli Tevita Mone
31. Lesieli Tevita Samiu 32. Lesieli Vaea 33. Loseti Timipeli Launoa 34. Lupe Kalapoli Paongo 35. Luseane Vailea 36. Maniate Sione Faletau 37. Mele ‘Okusi 38. Mele Malakai Samate 39. Mele Pau Ngungutau 40. Mele Peni Aku 41. Mele Taiala Taufa 42. Melenaite Uini Langi 43. Meleseini Visa Lilo 44. Meliame Kiteau Saafi 45. Pohiva S. Vaiomoʻunga 46. Saane Feleti Latuhoi 47. Saane Tene Tiueti 48. Seini Penisimani Nasilai 49. Siale Tevita Vake 50. Siamane Lauhingoa Finau 51. Silia Sili
52. Silia Tu’ipulotu 53. Supiesi Paukamea Tiueti 54. Talilotu Manu Lolohea 55. Tapaita Siaosi Lutui 56. Taufa Sefita Taupeamuhu 57. Toakase Kei Talia 58. Tupou Longani Fihaki 59. Uinise Feletoa Vailea 60. Veisinia Samiuela Vaea 61. Viena Taniela Moala 62. Vika Kilifi Vaka 63. Vika Sikuea ‘Otumuli 64. Vika Tekilati Palavi 65. Hauloto Tevita Sekeni 66. Talakuo’eva T. Feimoefiafi 67. Halamehi ‘Okalani Kata 68. Sela Malakai Pomana 69. ‘Ana Tu’a Mahe 70. Lu’isa Salesi Finau 71. Tolofi Samiuela Akoteu
Tongatapu:
VAHEFONUA 72. Melaia Tu’ipulotu 73. Tevita K. Fotu 74. Semisi Vealoloko 75. Tu’itupou Fusitu’a 76. Lisiate Tu’imana 77. Poasi La’akulu 78. Takai Fangatua 79. Feke 80. Ketoni ‘Akau’ola 81. Kilisimasi ‘Inafo 82. Tevita ‘Uluheua 83. Tevita Tupou 84. Poasi Fonua 85. Viliami Ma’u 86. Amusivao Fotu 87. Na’ati Matangi 88. Halani Fetuani 89. Sosaia Moa 90. Sinamoni Ika 91. Seli Taufa
92. Sione Palu 93. Pupile’o To’a 94. Longani Tongotongo 95. Tevita Mafile’o 96. Filimone Fifita 97. Siale Puloka 98. Tevita ‘A So’otanga 99. Kotoni Siale 100. Timote Vea 101. Talilotu Lolohea 102. ‘Asitomani ‘Ahomana 103. Halalova Faupula 104. Sefita Veamatahau 105. Viliami Uhi 106. Papani Tonutonu 107. Lopini Fifita 108. Pepa Vaha’i 109. Taniela Lātū 110. Kesomi Siale 111. Pulepule Taufa 112. Moala Lolohea
113. ‘Iteni Lotefia 114. Dr. Tevita Loa Tukunga 115. Penisimani Tohotoa 116. Fauonuku Lolohea 117. Lousa Maloni 118. Fatongia mei Lototonga 119. Siosaia Aleamotu’a Tupou 120. Viliami Mafi 121. Tevita Tupou 122. Sione Havili Latu 123. ‘Uluenga Savieti 124. Si’ikaeha Taufa 125. Vaipulu Pousima 126. Mahina Finau 127. Filipe Tu’uta Maue 128. Paula Tonga 129. Koli Lepa 130. Pilitati Fangupō 131. Siose Tupou 132. Siope Taumālōlō 133. Satini ‘Ealelei
-
16 | T o h i M i n i t i
134. Kepueli ‘Ahokava 135. Mafua 136. ‘Aisea Tukutau 137. Falanisisi Timani 138. Sateki Tangipo 139. Hale Kalokalo 140. ‘Inoke Folau 141. Manu Lī 142. Nita Talasinga 143. Tofa Fakauho 144. Kautai Tulikaki 145. Saulisi Mafile’o 146. Sione Prescott 147. Uanoa ‘Ahoafi 148. Siosifa Hakaumotu 149. Sione Tupou Tongia 150. Tevita Tu’inauvai 151. ‘Evamoni ‘Iongi 152. Simote Fifita 153. Kavakimotu 154. Sione Foueti 155. Tevita Talakai 156. Tavake Matakaiongo 157. Tu’amelie Kemoe’atu 158. Taani Maama 159. Tali ‘Otuhouma 160. ‘Aho 161. Makato’a he Lotu 162. Hengihengi Koula 163. ‘Ilaiasi Toli 164. Viliami Vehikite 165. Silakivai Leka 166. Kalamusu Napa’a 167. Finau Pole 168. Vaikalafi Pomana 169. Maka Pekipaki 170. Lofia Heimuli 171. Mahe Tu’itupou 172. Sofilisi Fifita 173. Sunia ‘Ungo’unga 174. Laumanu ‘Atiola 175. Hepisipa Mafile’o 176. Vaiola Palu 177. ‘Otusia Simiki 178. ‘Ofa Va’enuku 179. Saimone Fakahua 180. Milise Kale 181. ‘Amanaki Tautua’a 182. Vakaafi Vakalahi 183. Sailosi Koloto
AKOTAPU SIA’ATOUTAI 184. Tevita Tapueluelu 185. ‘Elaona Niumeitolu 186. Kaha’u Kavafolau 187. ‘Anaseini Fīnau 188. Luseane Sipaisi 189. Tupou Talamai 190. Temaleti Tupou 191. ‘Alilia Tu’avao 192. Linda Fīnau 193. Sela Havea Lātū 194. ‘Akanesi ‘Aloua-Līsala 195. Tangisi Tupe 196. Mele Pakulō 197. Seini Koloi 198. Mosimeni Kavaliku 199. Mele Taukafa 200. Felānuaki Taka 201. Sela Kafu 202. Tupou Veamatahau 203. Siosi’ana To’a 204. ‘Ana Veleika
Tonga Health 205. Monika Tu’ipulotu 206. ‘Ailine Tonga 207. Mindy Allot
KAUME’A 208. Moli Mo’unga 209. Sisifa Tu’itupou 210. Talau Takau 211. Loluhama Ma’u 212. Tanaumafili 213. Taniela Latu 214. Toakase Lutui 215. Petuliki Takau 216. To’imoana Takataka 217. Sesilia Faka’osifolau 218. Seketi Fuko 219. Poasi Fifita 220. Fisimanu Teumohenga 221. Meleane Eke Puleiku 222. Kaniteli Lelenoa 223. Kanongata’a Fatai 224. Sepesi Fe’aomoeata 225. Dr. Viliami Vao 226. Lopeti Halapio 227. Lomalangi Folauhola 228. Vaka Ngauamo 229. Penisimani Nuku
230. ‘Ofa Penisini 231. Karl Sanft 232. ‘Ana Sanft 233. Siaosi Maeakafa Palu 234. Sione Mone 235. Va Holani 236. Taniela Palu 237. Timote Tu’itavuki 238. Sesimini ‘Aukafolau 239. Kalesita Pongi 240. Palu Tui’onetoa 241. ‘Alisi Tu’ipulotu 242. ‘Aisake Tuiono 243. Valeti Vea 244. Patiola Talakai 245. Seini Talakai 246. ‘Inoke Masila 247. Pulevalu Masila 248. Fine Mapuhola 249. Viliami Lutua 250. Lose Tupoumalohi 251. Simelea’aepeni 252. ‘Afui Nusi 253. Niu Veilofia 254. Sione Leka Hafoka 255. Tapaita Lutui 256. ‘Ofa Nuku 257. Lutui (Nz) 258. Veiongo Kalāleti 259. Feauini Taufa 260. Taniela Tupou 261. Kaumavae Matakaiongo 262. Satini ‘Ealelei Toki 263. ‘Elenoa Vuna 264. Tevita Palu 265. Malu-he-Lotu 266. Misela Timani 267. ‘Ilaisaane Tau’atāina 268. Siosiua Tau’atāina jr 269. Sandra Tonga 270. ‘Ikani Tonga 271. Tu’italau Vī 272. Nuivakai Lātū 273. Luseti Lātū 274. Lātū Talia’uli 275. Kava Mone 276. Malu Mafi 277. Saia Tenefūfū
Vava’u 278. Siosiua Talau 279. Sione Ma’afu Lolohea 280. Heinave Kuila 281. Paea Uasike 282. Ngatuvai Kisina
283. ‘Eukaliti Halaifonua 284. Havea Lolohea 285. Lepa Mafi 286. Kavelata Nuku 287. Henele Ma’u
288. Kelepi Hungalu 289. ‘Ovaleni ‘Ilangana 290. Vulaono ‘Aisea 291. Sateki Lokotui 292. Kaliti Kata
-
K o n i f e l e n i s i K a k a t o 9 1 ( 2 0 1 4 ) | 17
293. Simione Latu 294. Manatu Tupu’ivaha 295. Paki Tongia 296. Mahina 297. Koniseti Politoni
298. Solomone Fuavao 299. Sateki Kivalu 300. Napa’a Halatanu 301. Fotuika Taufa 302. Palefau
303. Kotoni Fifita 304. Maamaloa Loloma 305. Sione Maliu 306. Papani Penisoni 307. Mele Hifo Latu’ila
Ha’apai 308. Falakesi Vaha’akolo 309. ‘Ema Pahulu 310. Liliola Palu 311. Lau Tu’akoi 312. Veini Taufu’i 313. Pilitati ‘Isa’ake Vaha’akolo 314. Fusi Tonga 315. ‘Etimoni Finau 316. Lata Folau 317. Uaitoni Taufu’i 318. ‘Inoke Vaomotou 319. Faleola Vaomotou 320. Penisimani Tonga 321. Polonga Taualupe 322. Tomasi Vaomotou 323. Selupe Vaomotou 324. Heamasi Koloa 325. Felenisisi Tau’atāina 326. Tilisa Tau’atāina 327. Kenitoni Tokai 328. Siaosi Faitangane 329. Fatai Taufaki 330. Fololeni Feimoefiafi 331. Mele Finau 332. Manina Ikamanu 333. Lino Ikamanu 334. Sionatane Vaha’akolo 335. Selomiti ‘Ulufonua 336. Mele Fangupo 337. Finau Taumoepeau 338. Sulieti Polelei 339. Moana Afeaki 340. Manuna Vea 341. Fane Moimoi 342. Langilangi Vī 343. Uinise Afeaki 344. Saumasi ‘Ahokava 345. Levae Nu’uhiva 346. Pasifika La’akulu 347. Fifita Mafi 348. ‘Ilaisaane Fahamokioa 349. Leva Tu’itakau 350. Akapei To’a 351. Falefo’ou Folaumoetu’i 352. Vea Finau 353. Makeleta Finau 354. Fetu’u Moala 355. Kalisi Tafa 356. Satelaite Kolo
357. Makoni Tu’itakau 358. ‘Alamoni Kolo 359. Malia Satini 360. Tupou Tapu 361. Ma’ata Kava 362. Manusiu Pahulu 363. Lesini Tapu 364. Fokikovi Sitaleki 365. ‘Emeline Tapa 366. Peni Taufa 367. Lineti Taufa 368. Ma’ata Kava Jr 369. Moala Tu’imoala 370. Suvenia ‘Alofi 371. Hu’akau Taufa 372. Hangale Halai 373. Ngalanoa Moala 374. Langatoli Fifita 375. Na’a Vailea 376. Saia Niumeitolu 377. Faka’anaua ‘Ofa 378. Paula Vailea 379. Vaimo’ui Fifita 380. ‘Amanaki Tuaimei’api 381. Tina Paongo 382. Luseane Suli 383. Ane Paongo 384. Melefale Tu’ivai 385. ‘Elenoa Kainga 386. Kalo Mafi 387. Mele Vea 388. Fusi Tapu 389. Sia Tapu 390. Mele Hu’avi 391. Mahe Hu’avi 392. Mele Tu’itupou 393. ‘Aisea Tu’imoala 394. Paula Lui 395. Pisila Kioa 396. Peni Tu’utafaiva 397. Viola Tai 398. Meliame Koloi 399. Siua Akoteu 400. ‘Ilaise Kavakava 401. ‘Opeti Kavakava 402. Falahola Ngata 403. Aso ‘Ahohako 404. ‘Ofa Ngata 405. Metuisela Ngata
406. Heleni Fakavā 407. Peta Kofe 408. ‘Unaloto ‘Ofa 409. Kato ‘Unga 410. Nasipa Ulavalu 411. Nesika Mafi 412. Paula Mafi 413. Lu’isa Latu 414. Melevea Hua’anga 415. Sela Vailahi 416. Susana Fehoko 417. Linita Taka 418. Meleane Lepolo 419. Maika Afu 420. Lelamani Lolohea 421. Fine Havea 422. Seneti Taungakava 423. Salesi Muli 424. Fine Tu’imoala 425. Melekepa Tu’itupou 426. Samisoni Tulikihakau 427. Sione Fifita 428. Sekola Fifita 429. Sela Pahulu 430. Lu’isa Saafi 431. Kuinita Hafoka 432. Kolokesa Fifita 433. Mele ‘Akau’ola 434. ‘Ofa Tukutau 435. Sione Koloti 436. Sosina Koloti 437. Rev. Tekiteki Vailea 438. Taumu’afono Mila 439. Kalafitoni Tau’atāina 440. Sulaki Kafoika 441. Siaosi Faitangane 442. Paea Vehikite 443. Nofolata Nehoa 444. Fatai Taufa 445. ‘Eseta Vailea 446. Teisi Kafoika 447. Sitani Moimoi 448. Sateki Talakai
KAU-TAUHI 449. Soane To’a 450. Paula Kolo 451. Tovo Nu’uhiva 452. Manu Tu’ineau 453. Tevita Tafa
-
18 | T o h i M i n i t i
454. Talia’uli Sio 455. ‘Auka Tau’alupe
456. Paula Fono 457. Maile Lutui
‘Eua 458. ‘Ana Tonutonu 459. Taufa Ika’ila 460. Talanoa ‘Aholahi 461. Ngavisi Lolo 462. Setaleki Tukia 463. Luana Timani 464. Na’a Taulepa 465. Lupe Filiai 466. ‘Aneta Siua 467. Tama’a ‘Etoni 468. Kaneisini Lu’au 469. Mele Lu’au 470. Sitiveni Sa’ili 471. Langafonua Kaihau 472. Finau Sa’ili
473. Pouvalu ‘Aholelei 474. Peta ‘Aholelei 475. Samisoni Tali 476. Vili Leha 477. Makai Palenapa 478. Vouni Nau 479. Tupou Vaea 480. Keuli Latu 481. Siosifa Kava 482. Minoneti Havea 483. Vanila Fosita 484. Salome Kava 485. Ma’afu Latu’ila 486. Viliami Hafoka 487. Manase Tonga
488. Saia Launoa 489. Timote Fonua 490. Siua Fa’u 491. Losana Uesi 492. Tapuhola Tua’i 493. Tukuange Tākai 494. Petula Tu’i’onetoa 495. Mohulamu Halahala 496. Viliami Latu 497. Sisi Hafoka 498. Nunia Masila 499. ‘Asena Fosita 500. Lopeti Kēmoe’atu
Niua Toputapu 501. Feleti ‘Aholelei 502. Lelehua Fotu 503. Tiueti Mumui 504. Taufa Talakai
505. Mele Talakai 506. Falanisi Kioa 507. ‘Unaloto Fonua 508. Koniseti Kofe
509. Temaleti Moimoi 510. Penisimani Tapueluelu 511. Laiolo 512. Mālōlō
Niua Fo‘ou513. Peauafi Haukinima 514. Lavinia Lama 515. Ngalukilo Tongamana 516. Tolifili Tongamana 517. Kueili Lisiate 518. ‘Ana Lisiate
519. ‘Ikani Lisiate 520. Sione Lisiate 521. Seini Tuaimei’api 522. Pesi Semisi 523. Pesi Livai 524. Lepolo Pongi
525. Ane Loto’ahea 526. ‘Oloka Talifolau 527. ‘Alifeleti Kivalu 528. Tapavalu Takai 529. Pepetua Hala’ufia
Niu Sila: SUTT 530. Rev. ‘Alifeleti ‘Akau’ola 531. Suinitila ‘Eukaliti 532. ‘Atilini Faka’osilea 533. Langiola Faka’osilea 534. Lopeti Faka’osilea 535. Nancy Faka’osilea 536. Matangi L. Koloa 537. Nasoni Koloa 538. ‘Ana Langoia 539. Rev. Fakalanga Tongia 540. ‘Ana Sisifa Lasike 541. Antonio Lasike 542. Pita Lasike 543. Sela Kavafusi Lasike 544. Lisepa Lea 545. Sione Tunitau Lea 546. Soane Makasini 547. Steven Makasini
548. Rev. Viliami Mateialona Manoa
549. Vinepalouisa Manoa 550. Heheahina Faletau
Manuopangai 551. Mosese Tekiteki
Manuopangai 552. Sela Kaufusi Ma’u 553. Loloma Fale Ngaluafe 554. Pauline ‘Ofamo’oni 555. Rev. Nasoni ‘Ofamo’oni 556. Fakatava Paunga 557. Sione Fili Paunga 558. Sione Mateaki Pi’ei 559. ‘Ana Funaki Sami 560. Samiuela Sisitoutai Sami 561. Mele Sekeni 562. Sione Matenoa Talakai
563. ‘Alosi Tangi 564. Kasitoni Taufalele 565. Loloma ‘Ahomatavaka
Taulani 566. Tu’ata’ane Tu’iha’angana 567. Fuatapu Tu’imana 568. Latai Tu’imana 569. Monika Tu’imana 570. Mosese Mahe Tu’imana 571. Paea Tu’imana 572. Salote Tu’imana 573. Siunipa Tu’imana 574. Taivei Tu’imana 575. Viliami Tinitali Tu’imana 576. Viliami Tu’imana Jr 577. Losaline Tupou 578. Samisoni Mumui Tupou 579. Tu’avale Tupou
-
K o n i f e l e n i s i K a k a t o 9 1 ( 2 0 1 4 ) | 19
580. Uaniva Tupou 581. Palei Tu’uholoaki 582. Vetekina Tu’uholoaki 583. Siasi ‘Amato Uia 584. Matamoana Vakameilalo 585. Poi Vakameilalo 586. Viliami ‘Etika Matalave 587. Sonatane Halalilo 588. Ma’u Halalilo
Uēsiliana Kalisitiane Tau'atāina ‘o Tonga 589. Rev’d Nuku Tahaafe 590. Kitione Kepu 591. Fīnau Kepu 592. Le’ota Tahaafe 593. ‘Ofa Ki-Lo’āmanu
‘Ahohako 594. Niu ‘Ahohako
595. Tevita ‘Ahohako 596. Seini Milika Pō’uha Fisi’ihoi
597. Kitione Kepu Jr Pō’uha 598. Mele M. Paea He ’ofa Kepu
599. Katalina Kennett 600. Keleni Fale
Niu Sila: Vahefonua Tonga ‘o ‘Aotearoa, Metotisi 601. Dr. Maika Kinahoi Veikune 602. Tangitangi Manukia 603. Vaiolupe Moala Talakai 604. ‘Elisapeta Taumoepeau 605. Rev. Viliami Finau 606. Rev. Tavake Manu 607. Tu’ipulotu Finau 608. Rev. Kepu Moa 609. Maa’imoa Moa 610. Taukiha’amea Latailakepa 611. Tupou Ta’ufo’ou 612. Lopeti Faka’osilea 613. Langiola Faka’osilea 614. Tau’atāina Tupou 615. Vainiaku Tupou 616. Manatu Tupou
617. ‘Aisea Tupou 618. Vikilifi Hopoi 619. Filimone Vuna 620. Malu Vea 621. Ika Afeafe Vea 622. Kepueli Paongo Tu’ipulotu 623. Mafikovi Tu’ipulotu 624. Liueli Tupou 625. Vika tupou 626. Tevita ‘Alani Ngata 627. Hiliau Ngata 628. Manatu Ngata 629. Makelesi Ngata 630. ‘Ovava ‘Aholelei 631. Ma’ili Katoa 632. ‘Ilaise Fine
633. Potu’ihuo Kauvao ‘o ‘Aotearoa
634. Lupe ‘Asi 635. Fangalilo Fonua 636. Taufa Fonua 637. Saimone Fonua
MO’UNGA HEAMONI 638. Tupouhafune 639. ‘Akosita ‘Ahio 640. Lesieli Tu’itupou 641. Mele Makasini 642. Makafalani Makasini 643. ‘Ema Fisi’ihoi Situ’a 644. Finekata Fisi’ihoi
Tu’itupou
Kau Hiva Onehunga Fakafeangai Mā’oni’oni645. Finau Jr Matakaiongo 646. Grace Matakaiongo 647. Joseph Matakaiongo 648. Lesieli Matakaiongo 649. Mahe Matakaiongo 650. Ofa Matakaiongo 651. Ofa Jr Matakaiongo 652. Seasisupi Matakaiongo 653. Sione Jr Matakaiongo 654. Siutaisa Matakaiongo 655. Ana Matoto 656. Alisi Moa 657. Sifa Moli 658. Lupe Umounu Ofa 659. Luseane Latu Ofa 660. Mataafa Ofa 661. Misinale Ofa 662. Sitiveni Ofa (Sakeasi) 663. Taumafa Ofa 664. Tevita Vaha’i Ofa 665. Tupou Ofa 666. Sela Ofa
667. Hapa Ofanoa 668. Havea Oneone 669. Sione Pahulu 670. Kilisitina Pele 671. Tagimaucia Pele 672. Valamotu Pele 673. Homele Po’ese 674. Tevita Po’ese 675. Kopano Tatafu 676. Kopano Jr Tatafu 677. Sione Tatafu 678. Ta’imalie Tatafu 679. Tanaki Tatafu 680. Vila Tatafu 681. Sione Fatu Taufa 682. Tupou Taufa 683. Atelaite Taukei’aho 684. Dempsey Jr Taukei’aho 685. Maasi Taukei’aho 686. Manase Taukei’aho 687. Susana Taukei’aho 688. Catherine Tongotongo
689. Iunisi Tongotongo 690. Lavinia Tongotongo 691. Losana Tongotongo 692. Tolifili Tongotongo 693. Ilaisaane Tu’ifua 694. Paea Tu’itupou 695. Paea Jr Tu’itupou 696. Rev. Molia Tu’itupou 697. Siosiua Molia Jr Tu’itupou 698. Mele’ana Tu’itupou
(Langi) 699. Ema Patiola Monu
Tu’ivailala 700. Kasalina Ula Fale 701. Lua Ula Fale 702. Visinia Ula Fale 703. Losa Vahafolau 704. Initamoa Vainikolo 705. Meli Vainikolo 706. Paini Vainikolo 707. Moala Vaitohi 708. Seini Vaitohi
Kau Hiva Otara – Tokaima’ananga 709. ‘Ahoia Saufaupula 710. ‘Iseula ‘Ahoia 711. ‘Ahokava Viliami
712. Keiloni Fa 713. Valu Fangalahi Latu 714. Lavinia Filiai
715. Lolomana’ia Filiai 716. Lutimila Fulivai 717. Iunisi Ha’unga
-
20 | T o h i M i n i t i
718. Hikifo’ou Ika 719. Kulukona Ika 720. Vili Ikani 721. Iunisi Johansson 722. Lokani Johansson 723. Afu’alo Kalonihea 724. Heafotu Kalonihea 725. Muna Kalonihea 726. Nusipepa Kalonihea 727. Silia Kalonihea 728. Kalolaine Kau 729. Silila Kilikiti 730. Rev. Vaikoloa Kilikiti 731. Moala Tunufa’i Latu 732. Paea Latu 733. Mele Leone Leilua Lutui 734. Ma’afu Anometa 735. Poasi Ma’afu 736. ‘Amelia Tupou Mafi 737. Puipui Mafi 738. Fai’ana Mahe 739. Irene Mahe 740. ‘Otenili Mahe 741. Langoia Makineti 742. Helena Manumu’a 743. Melesini Manumu’a 744. Nowell Manumu’a 745. Silia Manumu’a 746. Sione Manumu’a 747. ‘Iunisi Manuopangai 748. Semisi Manuopangai 749. Fekita Mataele 750. Savelio Mataele 751. Minoneti Kaumavae 752. Nenisi Moala 753. Paula Moala 754. Nemani Ane 755. Sione Onesi 756. Sioeli Paea 757. Veteange Paea 758. Kilisitina Peme’e 759. Tautalanoa Pome’e 760. Tuia Samate 761. Tupou Samate 762. Ellapeta Sefesi
763. Semisi Sefesi 764. Penisimani Siakumi 765. Tilita Siakumi 766. Loumaile Siola’a 767. Sofaia Siulangapo 768. Solomone Laukau
Siulangapo 769. Pakelei Tahaafe 770. Niupalavu Taki 771. Tisileli Taufa 772. ‘Ilisapeti Taukapo 773. Tevita Siomu Taukapo 774. Hainoame Taulanga
Moala 775. Tukimomo Taulanga 776. Kohate Tokelau 777. ‘Ofa Tu’ivai Tonga 778. Roslyn Tonga 779. Salute Tonga 780. Tilila Tonga 781. Vivinne Tonga 782. Palei Tonu 783. Fane Malieti
Tu’iha’angana 784. Sione Tukimaka 785. Mafi Tupou 786. ‘Ofa Sovea Tupou 787. Suliasi Tupou 788. Keleni Ungo’unga 789. Penitai Ungo’unga 790. Tongo Vaiangina 791. Kalolaine Vao 792. Soane Williams 793. Tupou Williams
TO’UTUPU 794. Samiuela ‘Ahokava 795. Mele Finau ‘Ahokava 796. Lisita ‘Ahoia 797. Matamoana ‘Ahoia 798. Ane Fangalahi 799. Otenili Finau 800. Heimataura Fulivai 801. Mafile’o Ika 802. Olivia Ika 803. Siosiua Ika
804. Kepueli Kahonihea 805. Afu Jr Kalonihea 806. ‘Inoke Kalonihea 807. Mele Kalonihea 808. Siosaia Kalonihea 809. Luseane Kau 810. Melefusi Kau 811. Meliana Kau 812. Toakase Kau 813. Asela Latu 814. Ivalani Latu 815. ‘Olioni Latu 816. Jonnelle Leone 817. Moniti Lutui 818. ‘Ofeina Ma’afu 819. Paula Ma’afu 820. ‘Emeline Fine Mafi 821. Simani Mafi 822. Viliami Mahe 823. Helena Jr Manumu’a 824. No’o Manumu’a 825. Ola He Takiama
Manumu’a 826. Pale Manumu’a 827. Sitaleki Manumu’a 828. Timote Fisilau Manumu’a 829. Kristina Manuopangai 830. Viliami Manuopangai 831. KingstonNiu 832. ‘Ungotea Momota Sefesi 833. Toakase Siola’a Mataele 834. Litea Taukapo 835. Lupe Taukapo 836. Meleseini Taukapo 837. Vatisi Taukapo 838. Nunia Taulanga 839. Sunia Taulanga 840. Caleb Tonga 841. Kiekie Tu’iha’angana 842. Mavaeta’u Tupou 843. Fehoko Vao 844. Popua Vao 845. Sosefina Vao 846. Alilia Vea Williams
Fai’anga Lotu Te-Rapa 847. Rev. Tevita Sekeni 848. Hauloto Sekeni 849. Vili Vaka 850. Tuitala Pohiva 851. ‘Olivia Pohiva 852. Semisi Pohiva 853. Soloni Pohiva
854. Sekeni Tonga 855. Matasiva Tonga 856. Moala Takeifanga 857. Laite Takeifanga 858. Velonika Patolo 859. Finau Niusini 860. Kiola Falesiu
861. Semisi Losaki 862. Tatimoa Tokolahi 863. Vaikalafi Lau’i 864. Vaoheilala Lau’i 865. Lisiate Sekeni
-
ST. John Methodist868. Paunga Tupou 869. Monalisa Tupou 870. Fredrick Finau 871. ‘Asenafau Finau 872. Penisimani Havea 873. Hepisipa Havea 874. Kalolo Havea 875. Lilio Havea 876. ‘Opeti Huni 877. ‘Atu Huni 878. Toakase Moala 879. Mulinu’u Maile 880. ‘Eleni Maile
881. Kafo’atu ‘Ofa 882. Meleate 883. Helena Latu
TO’UTUPU
884. Sinitalela Tupou 885. ‘Alapasita Tupou 886. ‘Emeline Moala Molitika 887. Siena Tuli 888. ‘Alilia Molitika 889. Tu’ipule Tapu 890. Vailanu ‘Ofa 891. Lavinia Fainga’a 892. Sesilili Latu
893. Sione Molitika 894. Viliami ‘Ofa 895. Siotame ‘Ofa 896. Viliami J. Havea 897. Sonasi ‘Ofa
FĀNAU IIKI
898. Latu Tupou 899. Penisimani Havea 900. Gerizim Finau 901. Semisi Huni 902. ‘Akosita Vea Havea 903. Malia Kaho Havea 904. ‘Epifania Moala
St. Pauls Methodist 905. Langima’a Moli 906. ‘Apitanga Moli
907. Melelola Palusa 908. Lavinia Longo Palusa
909. Stacey Palusa
‘Aositelelia FAI’ANGA LOTU UĒSILIANA NSW
910. Tangi ke Tatau Sailosi 911. Samiuela Fangupo 912. Tevita Lino Tu’ifua 913. Sione Matekitonga
Ha’unga 914. Vika Taufa Fa’ulao 915. Pupuaki Fa’ulao
PARISH TONGA
916. Sefana Halaifonua 917. ‘Aisea Fonua 918. ‘Alifeleti Halaifonua 919. Sikafeisi Fili 920. Simote Vaokakala 921. Seini ‘Etoni 922. Tevita ‘Etoni 923. Manu ‘Aholelei 924. ‘Elenoa Koka 925. Sosiani Jiiggins
Liverpool Uniting Church 926. Pastor Soane Masalu
FWCT - VICTORIA
927. Sione Uaisele Tu’akoi 928. Teputepu’imaka
Metuisela 929. Tevita Kafoika 930. Fetu’akoi’aki ‘Otukolo 931. Haitelenisia Tu’akoi 932. Loisi Metuisela 933. Falepuna Kafoika 934. Mele ‘Otukolo
SUTT-NUKU’ALOFA (QUENSLAND) 935. Semisi Nau Ma’u 936. ‘Alani ‘Akauola 937. Lu’isa ‘Akauola 938. Lopeti Lanivia 939. Loisi Lanivia
940. Muna Kifalemei Lanivia 941. Pouvalu ‘Aholelei 942. ‘Elisapeta ‘Aholelei 943. Mele’ana Lose Helu 944. Suli Helu 945. Leilehua Helu
WESLEYAN METHODIST 946. Rev. Poasi Moala 947. Kato Faletau Lī 948. Wirramina Mahina
Goedella 949. Akanesi Netane 950. Fusi Masila
TNC / UCA 951. Setaleki Kata 952. Fepaki Liutai 953. Kiteau Funaki 954. Lesieli Latukefu
‘Amelika mo Hawaii UMC 955. Masiva Kena 956. Alaipulotu Afemui 957. ‘Ana Lauti 958. Kaimana Lauti 959. ‘Amelia Fuapau 960. Uini Fuapau 961. ‘Amanaki Lauti 962. Vaiola’a Fine 963. ‘Isileli Fine 964. Hosea Saumaki 965. ‘Ofa Saumaki 966. Uini Saumaki 967. Saane Malupo 968. Heilala ‘Ahio
969. Kalatini ‘Ahio 970. Rev. ‘Amelia Sivi Finau 971. Takai Finau
UMC-SAN FRANCISCO 972. Siosifa Setoki 973. Va’ati Fine 974. ‘Eseta Fine 975. Sione Faitu’unga ‘Ulu’ave 976. Sioeli Tangimana 977. Sioeli Pulu Moala 978. ‘Eseta Moala 979. ‘Ana Moala 980. ‘Eva Siketi 981. Tuila ‘o Kalefonia
982. Siosifa Hingano 983. Mele hingano 984. ‘Opeti ‘Aonga 985. Hingano Hautau 986. Sime Havea 987. Heulupe Havea
FAKAFEANGAI MĀ’ONI’ONI 988. ‘Elikena Fie’ilo 989. Loisi Fie’ilo 990. Semisi Polonga Sika 991. Susitina Sika 992. Sikeili Finau 993. Falanisesi Liu
-
22 | T o h i M i n i t i
TAPANEKALE 994. Matapa Hiva 995. Ha’unga Fetu’u 996. Tonga Fetu’u 997. Vika Mateo 998. Toni Leausa
HALAMALU ‘O LANGI 999. ‘Onika Fusimalohi 1000. Vaokakala Fusimalohi 1001. Penieli 1002. Viliami ‘Akapei 1003. Sitaleki Kata
SACRAMENTO-LAUMĀLIE MĀ’ONI’ONI 1004. Manako Tu’uholoaki 1005. ‘Amelia Lau’i
KETISEMANI 1006. ‘Aleki Tukumoe’atu 1007. Tapuketau Kefu 1008. Paula Sinipata 1009. ‘Efalata 1010. Kilifi Tulikifanga 1011. Filino Masifilo
ARIZONA 1012. Ane Ika 1013. Lesieli Tonga 1014. Sina Maka
LA - MISAIA 1015. Sione Talimo’ui 1016. Tevita Tukutau 1017. Mele Tonga Tukutau 1018. ‘Unuoi Jr Tukutau
1019. Sepiuta Tukutau 1020. Sela ‘Ofa Tukutau 1021. ‘Unuoi Tukutau 1022. Mosese Tu’itupou 1023. Taufa Tu’itupou 1024. Salana Tukutau 1025. ‘Alapasita Tukutau 1026. Va’ati Fine 1027. Sione Fihaki Lutui 1028. Kulia Alai Lutui
SUTT-MAUI KALAMOSI 1029. Lata Sunia 1030. Kepueli Sunia 1031. Likiliki-‘o-Kalau
‘Amelika Ha’amoa 1032. Paunga Puloka 1033. Losaline Puloka 1034. Moli Puloka
1035. Munoa Pati 1036. Vai Pati 1037. Tokanga Finau
1038. Mesui Vaiomo’unga 1039. ‘Olivia Y. Vaiomo’unga 1040. Na’a Vaiomo’unga
To’utupu Ngaahi Vahefonua TONGATAPU 1041. Lile Tauveli 1042. Puamau Tāufa 1043. Lakahe’one Sili 1044. Motekiai Aso 1045. Nomani Kolopeaua 1046. ‘Usaia Hemaloto 1047. Lupeni Ngaluafe 1048. Loketi Vea 1049. Liuaki Sunia 1050. Langita Toki 1051. ‘Atu Pōmana 1052. ‘Akapusi Oko 1053. ‘Ailua Naitoko
1054. Peta Naitoko 1055. Kato Loto’ahea 1056. Palu Heimuli
‘EUA 1057. Kepu Kamoto 1058. Makeleta Napa’a 1059. Sione Takai
HA’APAI 1060. Viliami Pepa 1061. Ngata Halafihi 1062. Viviena Vea 1063. Talisha Tu’itavuki
NIUA TOPUTAPU
1064. Luke Mumui
NIUA FO’OU 1065. Lose Toki 1066. ‘Ana Lisiate 1067. Ngalukilo Tonga
VAVA’U 1068. Sitaleki Finau 1069. Pita Vī Lokotui 1070. ‘Okalani Fe’iloaki 1071. Filimone Tonga 1072. Feauini Loto’ahea
‘Ofisi Siasi: Kau Ngāue ki he ‘Asenita & Miniti Konifelenisi 2014 1073. ‘Ana Taufa 1074. ‘Anaseini Tufui 1075. Haileni Penisini 1076. Halamehi Lokotui 1077. Koloti Taunaholo 1078. Lavinia Filihia 1079. Lavinia Fotu 1080. Losaline Finau
1081. Natasha ‘Okusi 1082. Mele Lātū 1083. Solomone H. Moala 1084. Talite Taufa 1085. Tivinia Pulu 1086. Viola Matangi 1087. Selome Kilisimasi 1088. Sione ‘Ofa
1089. Penisimani ‘Ake 1090. Wenda F. Taufa
Facebook: 1091. Sela Telefoni 1092. Salote Pifeleti
-
K o n i f e l e n i s i K a k a t o 9 1 ( 2 0 1 4 ) | 23
Fehu’i 1(ii): Ko hai kuo fili ke kau ki he Kōmiti Si’i Fakaikiiki ‘a e Konifelenisi?
Komiti Fika 1: Potungāue ‘a Fafine, Ako Fakakalisitiane & ‘Evangelio
Sea: Kuini Halaevalu Mata’aho Tokoni Sea: Kuini Nanasipau’u Tuku’aho
Pilinisesi Salote Mafile’o Pilolevu Tuita Sekelitali: Kau Talekia mei he ngaahi Potungāue
Kau Faifekau
1. Dr. ‘Alifaleti M. Mone 2. Peni Hafoka Taufa 3. Tu’inauvai ‘Asaeli 4. Sione Finau ‘Ulufonua 5. ‘Opeti Fangupo 6. Taufa Filiai 7. Falematapule Lomu 8. Ta’uteau Taufa 9. Latu Kakau Nuku 10. Filimone Lomekina
Pahulu 11. Kepueli Kaufusi 12. Mele Malinga Mausia 13. Siosiua Saluni Tau’atāina 14. Pohiva Loto’ahea 15. Ta’uteau Havea 16. Senitimita ‘Uhila
17. Vili Tonu Satini 18. Mala’efo’ou Kava 19. Samisoni Pulu Halahala 20. Sateki Loseli 21. Sitiveni Tangimana 22. Ha’ofanga Fainga’a 23. Samiuela Tukutau 24. Samisoni Siketi 25. Feleti Vaka’uta 26. Selome Tonga 27. Siosiua Tu’itavuki 28. Lataimuli ‘Atiola 29. Malakai Niu Samate 30. Solomone To’a 31. Vili Vailea Saulala 32. Mosese V, Latu 33. Sione Kalavite ‘Uhila
34. Sione Kiteau Saafi 35. Lata’ifaingata’a
Tau’atāina 36. Siosiua Havea Palu 37. Samipeni Fangupo 38. ‘Aisea Manu Kava 39. Saia Uesi Tonu 40. Samiuela Ma’u 41. Heilala ‘Ahio 42. Paula Kali 43. Sione Hautau Taufa 44. Masiu Veamatahau 45. Paula Peu 46. Siokivaha Timani 47. Tevita Sekeni
Kau Fakafofonga
48. Loukinikini ‘Ahio 49. Sela Kakala T. Havea 50. Siutaka Tutoe 51. ‘Ofa Halapua (Telai) 52. Katea Lutui 53. Pilinisesi ‘Ofeina
Fakafanua 54. Baroness Tuputupu
Vaea 55. ‘Eseta Fulivai Fusitu’a 56. ‘Etuini Fa’asolo 57. Ma’ake Faka’osifolau 58. Poutele
Tu’uhalamaka 59. Fakahau Valu 60. Sioape Tu’iono 61. Fuapau Tu’ivai
62. Lesieli Fonua 63. ‘Elenoa ‘Amanaki 64. Siola’a Liuaki 65. Tu’ifua Vaikona 66. Paula Tu’itavuki 67. Setaita Tonga 68. Viliami Filiai 69. Sitiveni Fifita 70. Manu Matalave 71. Talia’uli Liava’a 72. Hea Tu’ivai 73. Fakaola Palu 74. Lofia Heimuli 75. Vaiola Palu 76. Fuiva Kavaliku 77. Halamehi Lokotui 78. Tefini Tukia
79. Heu Fe’iloaki 80. Mana’ia Halafihi 81. ‘Unaloto Fonua 82. Maamaloa Lolohea 83. Lousa Pasa 84. Filimone Fifita 85. Penisimani L. Latu 86. Mele Hingano 87. Kakala Harvey 88. Kelela ‘Asaeli 89. Lu’isa Vivili 90. Lupe Paongo 91. Melenaite Tangi 92. Losimani Tu’i
Ha’angana
Kau Fakafofonga Kaume’a 93. ‘Ahoia Saufaupula 94. ‘Ahokava Viliami 95. ‘Aisea Fonua 96. ‘Akanesi ‘Aloua-Līsala 97. ‘Alani ‘Akau’ola 98. ‘Aleki Tukumoe’atu
99. ‘Alifeleti Kivalu 100. ‘Alosi Tangi 101. ‘Amelia Fangupō 102. ‘Ana Langoia 103. ‘Ana Lauti 104. ‘Ana Mahe
105. ‘Ana Sisifa Lasike 106. ‘Ana Tonutonu 107. ‘Elaona Niumeitolu 108. ‘Eleni Maile 109. ‘Elisapeta ‘Aholelei 110. ‘Ema Pahulu
-
24 | T o h i M i n i t i
111. ‘Ilisapeti Taukapo 112. ‘Iseula ‘Ahoia 113. ‘Iunisi Sila Fifita 114. ‘Ofa Ika 115. ‘Ofa Nuku 116. ‘Ofa Va’enuku 117. ‘Olinga Moala’eua 118. ‘Oloka Talifolau 119. ‘Onika Fusimalohi 120. ‘Opeti ‘Aonga 121. ‘Otenili Mahe 122. ‘Otusia Simiki 123. ‘Ovava ‘Aholelei 124. Akanesi Netane 125. ̒Akanesi Paongo 126. ̒Akesa Taniela Fiu 127. Alaipulotu Afemui 128. ̒Ana Fangupo 129. Ane Loto’ahea 130. Ane Mahe 131. Antonio Lasike 132. Atelaite Taukei’aho 133. Dempsey Jr Taukei’aho 134. Eleveni Fanaika 135. Falakesi Vaha’akolo 136. Fane Moimoi 137. Fatai Tiueti 138. Filino Masifilo 139. Finau Jr Matakaiongo 140. Fine Havea 141. Fusi Tapu 142. Grace Matakaiongo 143. Hainoame Taulanga
Moala 144. Halamehi Kata 145. Halamehi Lokotui 146. Hangale Halai 147. Hauloto Sekeni 148. Hauloto Sekeni 149. Helena Latu 150. Helena Manumu’a 151. Hepisipa Mafile’o 152. Hiliau Ngata 153. Hingano Hautau 154. Hu’akau Taufa 155. Irene Mahe 156. Joseph Matakaiongo 157. Kafo’atu ‘Ofa 158. Kakala Taumoefolau 159. Kalesita Tui Pongi 160. Kalo Fotofili 161. Kalo Mafi 162. Kanisolo Tuʻuta 163. Kasitoni Taufalele 164. Katalina Kennett 165. Keiloni Fa 166. Keleni Fale
167. Kitione Kepu Jr Pō’uha 168. Kōmisi Fihaki 169. Kotoni Fifita 170. Langilangi Vī 171. Langima’a Moli 172. Langoia Makineti 173. Lau Tu’akoi 174. Laumanu ‘Atiola 175. Laumanu Langoia 176. Lavinia Filiai 177. Lavinia Finau 178. Lavinia Mahe 179. Leaʻaepeni Tonu 180. Leiana Vailea 181. Lelamani Lolohea 182. Lesieli Matakaiongo 183. Lesieli Mone 184. Lesieli Samiu 185. Lesieli Vaea 186. Liliola Palu 187. Linda Fīnau 188. Linita Taka 189. Loisi Fie’ilo 190. Loloma ‘Ahomatavaka
Taulani 191. Loluhama Ma’u 192. Longo Quensell 193. Loseti Launoa 194. Lu’isa ‘Akau’ola 195. Lu’isa Finau 196. Luana Timani 197. Luseane Vailea 198. Ma’ata Kava Jr 199. Maamaloa Loloma 200. Maasi Taukei’aho 201. Mahe Hu’avi 202. Mahe Matakaiongo 203. Maika Afu 204. Makasini Koloa 205. Makelesi Ngata 206. Manase Taukei’aho 207. Manatu Ngata 208. Maniate Faletau 209. Manuna Vea 210. Masiva Kena 211. Matangi L. Koloa 212. Mele ‘Okusi 213. Mele Aku 214. Mele Hifo Latu’ila 215. Mele Hu’avi 216. Mele M. Paea He’ofa
Kepu 217. Mele Ngungutau 218. Mele Pakulō 219. Mele Samate 220. Mele Sekeni 221. Mele Taufa
222. Mele Taukafa 223. Mele Vea 224. Meleane Lepolo 225. Meleate 226. Melenaite Langi 227. Meleseini Lilo 228. Melesini Manumu’a 229. Meliame Saafi 230. Moala Tu’imoala 231. Moana Afeaki 232. Moli Mo’unga 233. Mosimeni Kavaliku 234. Na’a Vaiomo’unga 235. Nasoni Koloa 236. Ngalanoa Moala 237. Ngavisi Lolo 238. Niupalavu Taki 239. Nowell Manumu’a 240. Ofa Matakaiongo 241. Pakelei Tahaafe 242. Palefau 243. Papani Penisoni 244. Pepetua Hala’ufia 245. Pilitati ‘Isa’ake
Vaha’akolo 246. Pohiva Vaiomoʻunga 247. Pouvalu ‘Aholelei 248. Pupuaki Fa’ulao 249. Rev. ‘Amelia Sivi Finau 250. Rev. Fakalanga Tongia 251. Rev. Tevita Sekeni 252. Saane Latuhoi 253. Saane Tiueti 254. Samiuela Sisitoutai
Sami 255. Sateki Talakai 256. Sefana Halaifonua 257. Seini Koloi 258. Seini Nasilai 259. Sela Havea Lātū 260. Sela Pomana 261. Setaleki Tukia 262. Sia Tapu 263. Siale Vake 264. Siamane Finau 265. Silia Sili 266. Silia Tu’ipulotu 267. Sime Havea 268. Sione Fatu Taufa 269. Sione Maliu 270. Sione Matenoa
Talakai 271. Sione Takitaki 272. Siosi’ana To’a 273. Sisifa Tu’itupou 274. Sitani Moimoi 275. Sulieti Polelei
-
K o n i f e l e n i s i K a k a t o 9 1 ( 2 0 1 4 ) | 25
276. Supiesi Fale 277. Supiesi Tiueti 278. Susana Fehoko 279. Suvenia ‘Alofi 280. Takai Finau 281. Talakuo’eva
Feimoefiafi 282. Talanoa ‘Aholahi 283. Talau Takau 284. Talilotu Lolohea 285. Tanaumafili 286. Tangisi Tupe 287. Taniela Latu
288. Tapaita Lutui 289. Taufa Ika’ila 290. Taufa Taupeamuhu 291. Teisi Kafoika 292. Tevita ‘Alani Ngata 293. Tevita Siomu Taukapo 294. Tisileli Taufa 295. Toakase Talia 296. Tolofi Akoteu 297. Toni Leausa 298. Tuitala Pohiva 299. Tupou Fihaki 300. Tupou Taufa
301. Uinise Afeaki 302. Uinise Vailea 303. Valu Fangalahi Latu 304. Veini Taufu’i 305. Veisinia Vaea 306. Viena Moala 307. Vika ‘Otumuli 308. Vika Palavi 309. Vika Tupou 310. Vika Vaka 311. Vili Vaka
Komiti 2: Ako Tokoni’i Kau Faifekau mo e Setuata
Sea Dr. Tevita Tonga Mohenoa Puloka Sekelitali: Dr. Ma’afu-‘o-Tu’itonga Palu Lauhingoa Finau Siosifa Koloti Ma’u Uaisele Manoa Dr. Siotame Havea Viliami Tu’akoi Kau Faifekau1. Lopeti Taufa 2. Taniela Mapakaitolo
Moala 3. Siosaia Tava Tupou 4. Sione Finau
‘Ulufonua 5. Kisepi Havea 6. Valamotu Palu 7. Viliami Tonga Mafi 8. Talanoa Sekeli 9. Neti Tui’onetoa 10. Siaosi Tapa’atoutai
Palu 11. Taniela Manu 12. Penisimani Mone 13. ‘Osaiasi Vanisi
Takeifanga
14. Simote M. Vea 15. Tevita T. Tonga 16. Mosese M. Vakasiuola 17. Siosifa Talakai 18. Viliami Pau’u Liku 19. Fonofa Mafi 20. Sione Fono Vailea 21. Samiuela Tai 22. Taniela Vaha’akolo 23. Filipe Uesi 24. Sione ‘Ale 25. Tu’ipulotu Maka 26. Lopeti Kavaliku 27. Pulonga ‘a Tonga ‘Iki 28. Semisi H. Fungalei 29. Tuluta Fisi’ihoi 30. Sione Alo Fakahua
31. Tevita Kavafolau Halaifonua
32. Ponitini Tu’uta 33. ‘Aisea Tu’ineau Latu 34. Taliai To’a 35. Tekilati Pilesa Palavi 36. Fetoa Lutui 37. Sateki Kolo 38. Koliniasi Paula Ma’u 39. Penisimani Nasilai 40. Uikilifi Lavemai Vaka 41. Kalatini ‘Ahio 42. Setaita Kinahoi
Veikune 43. Mosese Manukia
Kau Fakafofonga
44. ‘Alaipulotu Pahulu 45. ‘Alotaisi Takau 46. ‘Isoa Takeifanga 47. ‘Okalani Talanoa 48. Alafua Fisi’ihoi 49. Falisi Tupou 50. Heamasi Filise 51. Holaki Makasini 52. Ika Katoa 53. Kalafitoni Semisi 54. Kavaliku Tapa 55. Kepueli Fifita
Tau’atāina 56. Kipaoa Lolohea 57. Kisepi Siale 58. Lolini Tau’atāina
59. Lopeti Senituli 60. Losimani
Tu’iha’angana 61. Mana’ia Halafihi 62. Mosese Holi 63. Pastor Penisimani
Tonga 64. Paula Kava 65. Pita Vi 66. Pongipongi Lomu 67. Rocky Fotu 68. Saia Pifeleti 69. Semisi V. Tapueluelu 70. Semisi Halaholo 71. Semisi Tapu 72. Sikahema ‘Aholelei
73. Sina Vaipuna 74. Sione Kauvaka Ika 75. Sione Va’enuku 76. Siosaia Kaufononga 77. Sitani Fakahua 78. Taia Leha 79. Takivaha Tupou 80. Talau Fe’aomoeata 81. Tamale 82. Taniela Vaitohi 83. Teisina Fuko 84. Tevita Faka’osi 85. Tevita Vao 86. Toeata Tu’akoi 87. Tukula ‘I Namo 88. Tupou Malohi
-
26 | T o h i M i n i t i
Kau Fakafofonga Kaume’a
89. ‘Aisea Tu’imoala 90. ‘Alifeleti ‘Akau’ola 91. ‘Amelia Fuapau 92. ‘Amusivao Fotu 93. ‘Anaseini Fīnau 94. ‘Aneta Siua 95. ‘Apitanga Moli 96. ‘Asitomani ‘Ahomana 97. ‘Atilini Faka’osilea 98. ‘Atu Huni 99. ‘Elenoa Vuna 100. ‘Elikena Fie’ilo 101. ‘Elisapeta
Taumoepeau 102. ‘Eseta Fine 103. ‘Etimoni Finau 104. ‘Ikani Tonga 105. ‘Ilaisaane Fahamokioa 106. ‘Inoke Vaomotou 107. ‘Iunisi Manuopangai 108. ‘Ofa Nuku 109. ‘Ofa Tu’ivai Tonga 110. ‘Olivia Pohiva 111. ‘Olivia Y. Vaiomo’unga 112. Alisi Moa 113. Ana Matoto 114. Ane Ika 115. Catherine Tongotongo 116. Dr. Maika Kinahoi
Veikune 117. Falanisi Kioa 118. Faleola Vaomotou 119. Falepuna Kafoika 120. Fatai Koloi 121. Feauini Taufa 122. Fekita Mataele 123. Feleti ‘Aholelei 124. Fifita Mafi 125. Filipe Tu’uta Maue 126. Fine Tu’imoala 127. Fuatapu Tu’imana 128. Fusi Tonga 129. Goedella 130. Halalova Faupula 131. Halani Fetuani 132. Heulupe Havea 133. Hikifo’ou Ika 134. Iunisi Ha’unga 135. Iunisi Tongotongo 136. Kaha’u Kavafolau 137. Kaimana Lauti 138. Kaliti Kata 139. Kaneisini Lu’au 140. Kataki Finau
141. Kaumavae Matakaiongo
142. Kepueli ‘Ahokava 143. Kohate Tokelau 144. Koli Lepa 145. Kopano Jr Tatafu 146. Kopano Tatafu 147. Kulia Alai Lutui 148. Kulukona Ika 149. Langiola Faka’osilea 150. Lata Folau 151. Latai Tu’imana 152. Latu Moimoi 153. Latu Toafa 154. Lavinia Tongotongo 155. Lelehua Fotu 156. Lepolo Pongi 157. Lesieli Latukefu 158. Leva Tu’itakau 159. Levae Nu’uhiva 160. Loisi Lanivia 161. Lolomana’ia Filiai 162. Lopeti Faka’osilea 163. Losana Tongotongo 164. Losana Uesi 165. Lupe Filiai 166. Luseane Sipaisi 167. Lutimila Fulivai 168. Lutui (Nz) 169. Mafua 170. Mahina Finau 171. Makafalani Makasini 172. Malu-he-Lotu 173. Manatu Tupu’ivaha 174. Mele ‘Otukolo 175. Mele Lu’au 176. Mele Talakai 177. Mele Tu’itupou 178. Melekepa Tu’itupou 179. Mesui Vaiomo’unga 180. Misela Timani 181. Monika Tu’imana 182. Mosese Mahe
Tu’imana 183. Mulinu’u Maile 184. Muna Kifalemei
Lanivia 185. Na’a Taulepa 186. Na’ati Matangi 187. Nancy Faka’osilea 188. Ofa Jr Matakaiongo 189. Paea Tu’imana 190. Paki Tongia 191. Papani Tonutonu 192. Pasifika La’akulu
193. Paula Lui 194. Paula Tonga 195. Peni Tu’utafaiva 196. Pesi Livai 197. Pilitati Fangupō 198. Pisila Kioa 199. Poasi Fonua 200. Rev. Tavake Manu 201. Rev. Viliami Finau 202. Roslyn Tonga 203. Saia Launoa 204. Salesi Muli 205. Salute Tonga 206. Samisoni Fakatele 207. Samisoni
Tulikihakau 208. Sandra Tonga 209. Sateki Lokotui 210. Satini ‘Ealelei 211. Saumasi ‘Ahokava 212. Savelio Mataele 213. Seasisupi Matakaiongo 214. Sefita Veamatahau 215. Seini Milika Pō’uha
Fisi’ihoi 216. Sekeni Tonga 217. Semisi Manuopangai 218. Semisi Pohiva 219. Seneti Taungakava 220. Sifa Tu’utafaiva 221. Sikafeisi Fili 222. Silia Manumu’a 223. Simione Latu 224. Simote Vaokakala 225. Sioeli Kalaleti 226. Sione �