la belgique industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (de...
DESCRIPTION
Lezing van Greet De Block en Bart Van der Herten op de Landschapscontactdag 2012TRANSCRIPT
![Page 1: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/1.jpg)
La Belgique Industrielle
De wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19de eeuw
Greet De Block Bart Van der Herten
![Page 2: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/2.jpg)
Ontwikkelingen 1750-1830
• Snelle regimewissels in de Zuidelijke Nederlanden met eigen accenten voor het transport – Oostenrijkse periode (tot 1790) – Franse periode (tot 1815) – Hollandse periode (tot 1830)
![Page 3: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/8.jpg)
Ontwikkelingen 1750-1830
• Macro-economische ontwikkeling
![Page 9: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/9.jpg)
Macro-economische ontwikkeling (1)
• De industriële revolutie (1800-1830) – Mechanisering van de textielnijverheid
(Verviers) – Steenkool en metaalnijverheid (Luik-Verviers
en Mons-Charleroi) – Antwerpen en Brussel als dienstencentra – Platteland als dominante sector (+ 50%)
![Page 10: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/10.jpg)
Macro-economische ontwikkeling (2)
• Economische factoren – Natuurlijke rijkdommen: grondstoffen en
landbouwareaal – Goed geschoolde arbeiders – Arbeidsreserve op het platteland – Overname van Engelse technologie – Groot aantal Belgische uitvindingen – Inkomensstijging en dus meer vraag – België als exportland
![Page 11: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/11.jpg)
Macro-economische ontwikkeling (3)
– Besluit: overgang van landbouweconomie naar gemengde agrarisch-industriële economie werd afgerond ca. 1850.
– België werd één van de pioniers van de industriële ontwikkeling
– De spoorwegen waren de motor van deze ontwikkeling
![Page 12: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/12.jpg)
Het transportvraagstuk anno 1831
![Page 13: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/13.jpg)
Transport ca. 1830 (1)
• Het wegvervoer: – Belangrijke investeringen sinds Oostenrijkse
periode: steenwegen – Tolsysteem: de gebruiker betaalt – Eerste grote verbindingen en interstedelijk
netwerk, relatief weinig grensovergangen – Personenvervoer: 5 à 10 km/u – Goederenverkeer: weinig georganiseerd, zeer
traag, risicovol en duur
![Page 14: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/14.jpg)
1830
![Page 15: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/15.jpg)
Transport ca. 1830 (2)
• De binnenscheepvaart – Rivieren: zeer problematisch – niet
gekanaliseerd – bodem onregelmatig – Vervoer vooral regionaal – Investeringen in kanalen richting Frankrijk en
Nederland – Tolsysteem – Zeer traag (2-3 km/u)
![Page 16: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/16.jpg)
1830
![Page 17: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/17.jpg)
De rol van transport
• Inzicht bij de overheid in het belang van een goed ontwikkeld transportsysteem – Voor import en export (vb. steenkool) – In de prijsvorming van producten – Voor de verspreiding van goederen van de
industriële revolutie, ook in België – België op zich niet leefbaar (overproductie)
Gevolg: een belangrijk economisch probleem
![Page 18: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/18.jpg)
Een kanaal of een spoorweg?
• Parlementair debat: de keuze voor een overheidsbedrijf én de keuze voor een spoorweg
• Van lijn Antwerpen naar Keulen naar een internationaal assenstelsel met Mechelen als centraal spoorwegknooppunt
• Spoorwegwet 1834 • Eerste treinrit: 5 mei 1835
![Page 19: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/19.jpg)
Een kanaal of een spoorweg?
• België als spoorwegpionier: – Veel innovatie – Export van spoorwegtechnologie – Uniek overheidsmodel met inbreng van de
private sector – Intermodaal model – Uniek financieringsmodel met zeer lage
tarieven
![Page 20: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/20.jpg)
Spoorwegen als ruggengraat van de
transportinfrastructuur
![Page 21: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/23.jpg)
![Page 24: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/24.jpg)
1880
![Page 25: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/26.jpg)
![Page 27: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/28.jpg)
![Page 29: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/30.jpg)
![Page 31: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/31.jpg)
![Page 32: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/32.jpg)
![Page 33: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/34.jpg)
![Page 35: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/35.jpg)
Ontwikkelingen vanaf 1880
![Page 36: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/36.jpg)
De buurtspoorwegen
• Jaren 1880: sociaal vraagstuk – transportvraagstuk – economische crisis
• Antwoord: een lichte spoorweg-infrastructuur langs de gewone wegen
• Eerste fase: stervorming rond steden • Vervolgens: hele grondgebied • Zeer snelle ontwikkeling • Gemengde financiering overheden
![Page 37: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/38.jpg)
![Page 39: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/39.jpg)
![Page 40: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/40.jpg)
Het wegvervoer
• Zeer grote toename van het aantal steenwegen
• Twee soorten: aanvoerroutes naar de spoorwegen of belangrijkste transportmogelijkheid in regio’s waar geen spoorwegen waren aangelegd
• De snelheid nam niet echt toe t.o.v. 1830 • Relatieve achteruitgang van de trafiek
o.i.v. de spoorwegen
![Page 41: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/41.jpg)
1880
![Page 42: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/42.jpg)
De binnenscheepvaart • De ‘vergeten’ sector: overheid investeert in
sector waar technologische ontwikkeling wordt verwacht
• België verdeeld in drie rivierbekkens • Historische ontwikkeling: elke waterweg met
eigen kenmerken • Rivieren zeer problematisch • Kanaal Brussel-Charleroi • Regionale eenmaking van binnenwateren • Amper netto-aanleg tijdens 19de eeuw
![Page 43: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/43.jpg)
1880
![Page 44: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/44.jpg)
De tweede industriële revolutie
![Page 45: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/45.jpg)
![Page 46: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/46.jpg)
![Page 47: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/47.jpg)
De tweede helft van de 20ste eeuw
![Page 48: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/49.jpg)
![Page 50: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/50.jpg)
![Page 51: La Belgique Industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (De Block - Van der Herten)](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060110/55619296d8b42a71658b5469/html5/thumbnails/51.jpg)
La Belgique Industrielle
Dank je!
Greet De Block Bart Van der Herten