iiKitabu ka Kanu

Portions of the Holy Bible in the Baga Sitemu language of GuineaDes portions de la Sainte Bible dans la langue Baga Sitemu de Guinéecopyright © 2015 Pioneer Bible TranslatorsLanguage: Baga SitemuTranslation by: Traducteurs Pionniers de la BibleContributor: Pioneer Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format, provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with thoseScriptures and documents. For other uses, please contact the respective copyright owners.2016-09-08PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 22 May 2020 from source files dated 22 Nov 2019e5320012-5c6f-534d-9205-97d787f9a95c

Contents

Luk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Yɛbəc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Sak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

iii

Luk 1:1 1 Luk 1:28

Kəbaru Kətɔt Luk

Kəbɛrɛ ka kəcop moloku ma Luk1 Ntɛ afum alarəm ŋaŋcop kəlompəs ka

mes mmɛ mɛnacepər su dacɔ mɔ, 2 pəmɔtɔkɔ akɔ ŋananəŋk mi dəkəcop, akɔ ŋana-som kəloku ka afum toloku ta Kanu mɔ.3 Kəleləs kam, Teyofil, itɔ pəwurɛn’emfɔ pəntesɛ ina sɔ, ntɛ intɛn mi bel-belkəyɛfɛ dəkəcop mɔ. Awa, isɔŋ’am mikəcərɛ dəmecicəs pəmɔ tɔkɔ inatəkəs mimɔ, 4 ntɛ tɔŋsɔŋɛ məcərɛ kaŋce ka mesmmɛ antəks’am mɔ.

Mɛlɛkɛ moloku kədekom ka AŋnabiSaŋ*

5 Tɛm ntɛ Herodu ɛnayɔnɛ wəbɛ ka atɔfŋa Yude mɔ, wəloŋnɛ ka Kanu wəlɔmaɛnayi pac-we kɔ Yakariya, wəka kəgba kaaloŋnɛ nkɛ aŋc-wenɛ wətem Abiya mɔɛnayɔnɛ; wəran kɔn pəwur dokom daAruna, pac-we kɔ Elisabɛt. 6Mɛrəŋ maŋanfəp ŋanalomp fɔr ya Kanu kiriŋ, ŋacəmɛsɔ dɔpɔ kɔ mosom ma Kanu Kəpɔŋ fəpdarəŋ pəmɔ tɔkɔ pəmar mɔ. 7Mba ŋanayɔfɛ wan, bawo Elisabɛt ɛnayɔnɛ fɛ wəranwəkombəra, mɛrəŋ maŋan fəp ŋanasikər.

8 Dɔsɔk dɔlɔma Yakariya pəc-bəc yɛbəcyɔn ya kəloŋnɛ ka Kanu, bawo kəgbakəŋan kənakɔ kətɔmpər kəloŋnɛ kaŋkɔ.9 Pəmɔ tɔkɔ aloŋnɛ a Kanu ŋaŋyɔ timɔ, k’aŋgbal kɔla†; kɔ kɔla kəmentərYakariya dɔsɔk dadɔkɔ kəbɛrɛ ka dəkəfokəcempi ka kəlɔ kəpɔŋ pəkɔ-motɛ KanuKəpɔŋ curay. 10 Afum alarəm ŋanayi ndedabaŋka ŋac-lok-lokər Kanu tɛm tatɔkɔaŋc-mot curay mɔ. 11 Awa, kɔ mɛlɛkɛma Kanu mowurər Yakariya, mɛcəmɛ ndekəca kətɔt ka aŋgbip nŋɛ aŋmot curay mɔ.12Ntɛ Yakariya ɛnəŋk mɛlɛkɛ mmɛ mɔ, kɔpəyi kɔ yama-yama, kɔ kənesɛ kəsumpərkɔ. 13Mba kɔmɛlɛkɛmmɛmoloku kɔ:«Ta mənesɛ Yakariya,bawo Kanu kəlɛk kətola kam:Elisabɛt, wəran kam, endekom’am wan

wərkunməde məwe kɔ tewe ta Saŋ‡.14 Wan wəkakɔ endesɔŋ’am kəyekti domp

pəbɔt’əm sɔmes;

kəkom kɔn kəndesɔŋɛ afum alarəmkəselsər.

15 Bawo fum wəpɔŋ endeyi fɔr ya KanuKəpɔŋ kiriŋ;

ɔfɔde pəc-mun member, ɔfɔde pəc-munyomunəs nyɛ yeŋcisəs mɔ,

endelarɛ Amera Ŋecempi ŋa Kanu pəsɔrɔ-yi kɛrɛ dəkor.

16 Endeluksɛ awut a Yisrayel alarəm nnɔKanu Kəpɔŋ, Kanu kəŋan, kəyi mɔ.

17 Kanu kəndesak Saŋ pəyi Wəbɛ kiriŋkəderɛnɛ amera kɔ fənɔntər yawədəŋk wəka Kanu Eliya.

Endekafəli bəkəc ya cas nnɔ awut ŋayi mɔ,bəkəc ya ataŋi ləŋəs nnɔ kəsɔk domp ka

alompu kəyi mɔ,pəlompəs afum aŋɛ ŋandeyi kiyi ka Kanu

Kəpɔŋ tɛm fəp mɔ.»18 Kɔ Yakariya eyif mɛlɛkɛ: «Cəke cɔ

indecərɛnɛ, a kaŋce kɔ-ɛ? Bawo wətemiyɔnɛ kɔ wəran kem sɔ ɛmbɛk.» 19 Kɔmɛlɛkɛ mɔsɔŋɛ kɔ kəcərɛ, moc-loku kɔ: «Ina ɔyɔnɛ Yibirila nwɛ ɛŋcəmɛ Kanufɔr kiriŋ mɔ! Asom’im kəsom dəmkədelok-lokər’əm, ilok’əm toloku tɔtɔttantɛ. 20 Mba ntɛ məntɔlaŋ moloku memmɔ, məfɔdesɔ-tam kəlok-loku haŋ dɔsɔkndɛ tendeyi mɔ, tɛm ntɛ Kanu kəndefaŋmɔ.» 21Ntɛ afum fəp ŋac-kar Yakariya ndedabaŋka mɔ, kɔ pənde pəciyanɛ ŋa, bawooŋc-won dəndo kəfo kəcempi. 22 Yakariyaendewur, ɛntam fɛ kəlok-lokər ŋa, kɔafum ŋaŋcərɛ a Kanu kəsɔŋɛ Yakariyakənəŋk tes tɔlɔma dəndo kəfo kəcempidisrɛ. Kɔ Yakariya ɔyɔnɛ wətɔtam kəlok-loku, k’ɛyɛfɛ kəlok-lokərɛ ŋa waca.

23 Ntɛ mataka mɔn ma yɛbəc meŋcepərmɔ, k’olukus nde kəlɔ kɔn. 24 Pəwon fɛ, kɔwəran kɔn Elisabɛt ɛmbɛkəs. K’ɔŋgbɔpnɛyof kəcamət, pəc-loku: 25 «Ntɛ tɔ KanuKəpɔŋ kəyɔn’em, kəntɛp oŋ kədewosɛkəwur’em malap nnɔ afum ŋayi mɔ.»

Mɛlɛkɛ moloku kədekom k’AŋnabiYesu

26 Ŋof ŋa camət-tin ŋa kəbɛkəs kɔn,kɔ Kanu kəsom mɛlɛkɛ Yibirila nde daredɔkɔ aŋwe Nasarɛt mɔ, atɔf ŋa Kalile,27ndenawanwəranwətɔcərɛwərkun, nwɛaŋc-we Mari mɔ. Isifu wəka dokom daDawuda ɛŋc-fac kɔ. 28Kɔ mɛlɛkɛ mɛmbɛrɛ

* 1:4 «Saŋ Batis» = Yaya; itɔ «Saŋ, wəgbət afum dəromun teta kəsɔkəs bəkəc yaŋan.». † 1:9«kɔ kɔla kəmentər nwɛ Kanu kəfaŋ mɔ.» K’aŋgbal kɔla: tatɔkɔ tɔ aŋc-yɛk-yɛk wəloŋnɛaloŋnɛ dacɔ nwɛ pəc-mar kəbɛrɛ kəfo kəcempi kəkɔ-motɛ Kanu curay nde kəlɔ kəpɔŋmɔ.» ‡ 1:13 a. «Yaya» = «Saŋ»

Luk 1:29 2 Luk 1:64ndena Mari, kɔ moloku: «Pəbɔt’əm, mənanwɛ Kanu kəmar kəfili mɔ; Kanu Kəpɔŋkəsol’am!» 29 Kɔ toloku tatɔkɔ tɔsɔŋɛ kɔpəyi Mari yama-yama. K’eyifnɛ ntɛ kəyifkaŋkɔ kəloku mɔ. 30Kɔmɛlɛkɛmoloku kɔ:«Ta mənesɛ Mari, bawo məsɔtɔ kəmar

kəfili nkɛ kəyɛfɛ ndena Kanu mɔ.31Mənəŋk fɛ! Kəbɛkəs kɔ mənder, məkom

wan wərkun,mədeməwe kɔ tewe ta Yesu. 32Fumwəpɔŋ

endeyi, pac-we kɔ wan ka Wəbɛwəka dareŋc,

Kanu Kəpɔŋ kəndesɔŋ kɔ kəŋgbasar § kadɛbɛ da Dawuda, wətem kɔn.

33 Nkɔn endekekərɛ dɛbɛ da doru o dorunnɔ aka dolom da Yakuba * ŋayimɔ,

dɛbɛ dɔn dɔfɔdelip.»34 Kɔ Mari eyif mɛlɛkɛ: «Cəke cɔ tatɔkɔ

tɛntam kəyi-ɛ, bawo iŋcərɛ fɛ wərkun?»35Kɔmɛlɛkɛmoloku kɔ:«Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋendeder’əm,

fənɔntər fa Wəbɛ wəka dareŋcfəkump’əm katəkəp kɔn.

Itɔ endesɔŋɛ wan nwɛ andekom mɔkəcemp, pac-kulɛ kɔ «Wan kaKanu.»

36 Mənəŋk fɛ! Elisabɛt wəkomɛnɛ kam,nkɔn sɔ ɛmbɛkəs wan wərkun detembəradɔn disrɛ. Nkɔn nwɛ aŋc-kulɛ kətɔ-kommɔ, ŋof ŋɔn ŋa camət-tin ŋa kəbɛkəsŋeyi ŋaŋɛ, 37 bawo Kanu kəfɔtarpɛnɛ teso tes.» 38 Kɔ Mari oloku: «Kanu kəyɔn’emtatɔkɔ məntɛp kəc-loku mɔ. Wəcar kaKanu Kəpɔŋ iyɔnɛ; intola teyi pəmɔ tantɛməlok’im ti mɔ.» Kɔmɛlɛkɛmɛyɛfɛ kɔ daykɔmɔŋkɔ.

Mari kəkɔtəs ndena Elisabɛt pəkɔ-nəŋk kɔ

39 Mata mamɔkɔ, kɔ Mari ɛyɛfɛ kəkɔkatəna-katəna dare da Yuda dɔlɔma, ndeatɔf ŋa dəmɔrɔ. 40 K’ɔŋkɔ pəbɛrɛ kəlɔka Yakariya, k’eyif Elisabɛt. 41 Elisabɛtendene kəne dəm kəyif ka Mari, kɔ wanɛsɛp kɔ dəkor. Kɔ Amera Ŋecempi ŋa Kanuŋɛlarɛ katin Elisabɛt, 42 kɔ ŋɔsɔŋɛ Elisabɛtkəgbəŋɛ kəloku:«Kanu kəmpoc’am pətɔt aran fəp dacɔ,43 Ak’ iyɔnɛ ntɛ iya wəka Wəbɛ kem end-

eder kəyif ’im mɔ? 44 Ntɛ inekəyif kam mɔ, kɔ wan ɛsɛp’imdəkor pəbotu disrɛ. 45 Pəbɔt nwɛ

ɛnalaŋ mɔ, bawo ntɛ Kanu Kəpɔŋkənaloku kɔmɔ tendeyi.»

Teleŋ ta Mari tokor-korɛ Kanu46KɔMari oloku oŋ:

«Iŋkor-koru Kanu Kəpɔŋ kətam kem fəp,Kanu kəpocɛ pətɔt pokom pa kor kam!47 Amera ŋem ŋɛlarɛ pəbotu teta Kanu

Kəpɔŋ Wəyac kem;48 bawo owosɛ kəgbal fɔr nnɔ ina, wəcar

kɔn wəfəfər iyi mɔ.Ɛy, kəyɛfɛ ndɛkəl haŋ tɛm fəp, afum ŋande

ŋac-lok’im a pəmbɔt’im,49 bawo Wəka fənɔntər nwɛ ɔyɔn’em mes

mɔpɔŋ mɔ,tewe tɔn teŋcemp!50Kəbɔt ka Kanu amera kəŋyɛfɛ dɛtɛmp kɔ

dɛtɛmpakɔ ŋaleləs ki mɔ.51Kəmentər fənɔntər fa kəca kɔn:kɔ kəsaməsər afum akɔ ŋanabɛk bəkəcmɔ;52 kɔ kəŋgbal abɛ apɔŋ dɛbɛ daŋankɔ kəŋcəmbər afəfər kiriŋ.53 Kɔ kəsɔŋɛ kənɛmbərɛ pətɔt aŋɛ dor

dɛnayɔmɔ;kɔ kəmbɛləs akɔ ŋanayɔ daka mɔ waca

wɔsɔkər.54Kɔ kənder kədemar aka Yisrayel, amarəs

ɔn:kəmpələrnɛ fɛ kəmentər dobotu amera

dɔn55 a Abraham kɔ yuruya yɔn ta doru o doru—pəmɔ tɔkɔ ɛnaloku ti atem asu mɔ.»

56KɔMari ŋayi kɔ Elisabɛt haŋ yofmaas,k’olukus nde ndɔrɔn.

Kəkom ka Aŋnabi Saŋ Baptist†57 Kɔ tɛm tɛmbəp ntɛ pənamar Elisabɛt

pəkom mɔ, k’oŋkom wan wərkun. 58Andɛɔn kɔ akomɛnɛ ɔn ŋane, a Kanu kəntorɛkɔ pəforu disrɛ, kɔ pəmbɔt ŋa fəp faŋan.59 Tataka ta camət-maas ta kəkom kɔn,kɔ ŋander kədekəŋc ka wan, kɔ ŋasɔŋɛnɛkɔ tewe ta kas Yakariya. 60 Mba kɔ kɛrɛɛlɛk moloku, k’oloku: «Ala, Saŋ sɔ an-dewe kɔ.» 61 Mba afum ŋaloku kɔ: «Alifum eyi fɛ dokom dam nwɛ aŋwe tewetantɛ mɔ.» 62 Kɔ afum ŋayɛfɛ kəyifətɛ kaswaca, tewe ta wan ntɛ ɛfaŋ pawe kɔ mɔ.63 Kɔ Yakariya ewe tabam, k’eŋcic: «Saŋsɔ andewe kɔ.» Kɔ pəŋciyanɛ afum fəp.64 Kɔ kusu kɔn kəmepɛ katina, kɔ temertɔn tɛyɛfɛ; k’ɛyɛfɛ kəkor-koru ka Kanu.

§ 1:32 «kəŋgbasar» = «dɔcɔm da dɛbɛ», ti tɔyɔnɛ tɛgbɛkərɛ ta dɛbɛ. * 1:33 «Kəlɔ kaYakuba» = «afum aka Yisrayel» † 1:56 Saŋ Baptist; məmɔmən 1:6

Luk 1:65 3 Luk 2:1565 Kɔ kənesɛ kəyi andɛ ɔn fəp, kɔ mesmamɔkɔ mɛmbaŋ atɔf ŋa Yude fəp, pac-yifətɛnɛ mi. 66 Nwɛ o nwɛ ene pac-lokumi, teŋyi kɔ dɛbəkəc, ŋac-yifnɛ: «Ake wanwəkakɔ endeyɔnɛ oŋ-ɛ?» Kɔ fənɔntər faKanu Kəpɔŋ fəŋcəmɛ kɔ darəŋ.

Teleŋ ta Yakariya tokor-korɛ Kanu67 K’Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋɛlarɛ

Yakariya papa ka Saŋ, k’ɛyɛfɛ kədəŋkmoloku mmɛ Kanu kənasɔŋ kɔ kəloku mɔ,pəc-loku:68 «Iŋkor-kor’əm məna Kanu Kəpɔŋ, Kanu

ka aka Yisrayel,bawo kənder kəmar afum ɔn, kɔ kəmbaŋ

ŋa.69Kəwurɛ su wəyac wəpɔŋ,dokom da Dawuda, wəmarəs kɔn.70 —Itɔ Kanu kənalok-lokɛ cusu ca adəŋk

ɔn acempi kəyɛfɛ ntɛ pənawonmɔ—

71 kənasɔŋ su temer kədebaŋ su aterɛnɛasu dəwaca

kɔ kətam ka akɔ ŋantɔfaŋɛ su pətɔt mɔ.72 Itɔ kənamentərɛ amera ŋobotu ŋa ki

atem asu,kɔ kəŋcɛm-cɛmnɛ kəcaŋəs kəcempi kəŋan

kəyi tes tin.73 Pəmɔ kədɛrəm kaŋkɔ Kanu kənadɛrmɛ

Abraham wətem kosu, itɔ ɛlasɛ suki,

74 a kɔ kəndebaŋ su aterɛnɛ asu dəwaca-ɛ,kəndesɔŋɛ su tɛm tatɔkɔ pac-kor-koru kɔ

bəkəc yoforu disrɛ,75 ntɛ tɔŋsɔŋɛ pakor-koru kɔ decempi kɔ

dolompu disrɛ fɔr yɔn kiriŋkiyi kosu doru fəp mɔ.76 Kɔ məna wan kem, wədəŋk wəka Wəbɛ

wəka dareŋc ɔ andew’am.Məna endeyiWəbɛ kiriŋ, məc-lompəs səpɔ

sɔn.77 Məkɔ məsɔŋɛ afum ɔn kəcərɛ a Kanu

kənder kədeyac ŋa,kəŋaŋnɛnɛ ŋa kiciya kəŋan. 78 Ɛy! Teta

dɛrɛŋc kɔ dobotu amera da Kanukosu,

kəmot su pəwaŋkəra pa dareŋc, mpɛpowurɛnɛ kɔ pəwaŋkəra pa decdɛpɛŋcɛmɔ.

79Ntɛ tɔŋsɔŋɛ akɔŋayi kubumpkɔ akɔŋayikatəkəp ka defi dəntɔf mɔ, ŋasɔtɔpəwaŋkəra,

kəsolɛ su sɔ dɔpɔ da pəforu.»

80 Kɔ wan ɛmbɛk, pəc-sɔtɔ fənɔntər faamera. K’eyi dəndo dətɛgbɛrɛ haŋ dɔsɔkndɛ ɛnamentərnɛ nnɔ afum aka Yisrayelŋayi mɔ.

2Kəkom ka Aŋnabi Yesu (Isa)(Mt 1:18-25)

1Matamamɔkɔmɔ, Okustu wəbɛwəpɔŋwəka tɔf ya Rom fəp, osom kəlɔm kaafum aŋɛ ŋanayi dɛbɛ dɔn dəntɔf mɔ fəp.2Kəlɔm kəcɔkɔ-cɔkɔ kaŋkɔ kənayi tɛm ntɛOkustu ɛnacəmbər Kureniyo, pəyɔnɛwəbɛka atɔf ŋa Siri mɔ. 3 Kɔ afum fəp ŋaŋkɔkəsɔŋnɛ mewe nwɛ o nwɛ nde dare dɔndɔpɔŋ ndɛ aŋkom kɔmɔ.

4 Kɔ Isifu nkɔn sɔ ɛmpɛ kəyɛfɛ dare daNasarɛt atɔf ŋa Kalile kəkɔ dare da Dawudandɛ aŋwe Betlɛhɛm mɔ, bawo Isifu wəkakəlɔ kɔ dokom da Dawuda dɔ ɛnayɔnɛ.5Ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəsɔŋnɛ tewe kɔMari, wərannwɛ ɛŋc-fac mɔ, wəkakɔ pəbɛkəs.

6 Ŋanasɔrɔ-yi di, kɔ tɛm ta Mari tokomtɛmbəp, 7 k’oŋkom wan kɔn wəcɔkɔ-cɔkɔwərkun. K’ɔfɔktər kɔ dəkəloto, k’ɔŋkɔpəboc kɔ dətaŋku ntɛ aŋc-bɛrɛ yɔcɔlyeri mɔ, bawo ŋanasɔtɔ fɛ kəfo dəndodəkarwaŋse.

Mɛlɛkɛma Kanu mowurər akɛk yɔcɔl8 Atɔf ŋin ŋaŋɔkɔ ŋɛnayɔ akɛk aŋɛ

ŋaŋc-cepərɛnɛ pibi dəkulum kəbum kayɔcɔl yaŋan mɔ. 9 Kɔ mɛlɛkɛ ma KanuKəpɔŋ mowurər ŋa, kɔ pəmot pa debekida Kanu Kəpɔŋ pɛŋkɛl ŋa. Kɔ kənesɛkəpɔŋ kəyi ŋa. 10 Mba kɔ mɛlɛkɛ molokuŋa: «Ta nənesɛ! Bawo toloku tɔtɔt tɔ in-der kədeloku nu, ntɛ tendebɔtəs afum fəpbəkəc mɔ: 11 Mɔkɔ, nde dare da Dawudadisrɛ, aŋkom’on wəyac, nwɛ ɔyɔnɛ Wəbɛ,nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ. * 12 Ntɛtendeyɔn’on tɛnɛpəlɛ taka ti: Nəŋkɔ-bəpkənaka pafɔktər ki dəkəloto, kəfəntərɛdətaŋku ntɛ ambɛrɛ yɔcɔl yeri mɔ.

13 Pəwon fɛ, kɔ kənay ka mɛlɛkɛema dareŋc kəmɛpnɛ katina mɔcɔkɔ-cɔkɔkəkor-koru ka Kanu, moc-loku: 14 «Debekida Kanu deyi dareŋc, bəkəc yɔfɔr akɔ ŋayidəntɔf ak’ ɔmbɔtər ŋa mɔ!»

Akɛk kəkɔ kəŋan Betlɛhɛm15 Ntɛ mɛlɛkɛe mɛsak ŋa kɔ mɛmpɛ

dareŋc mɔ, kɔ akɛk ŋalokɛnɛ: «Awa,paŋkɔn haŋ Betlɛhɛm, pakɔ panəŋk tɔkɔteyi mɔ, ntɛ Kanu Kəpɔŋ kəsɔŋɛ su kəcərɛ

* 2:11 «Wəsom ka Kanu» = «Krist» tokulɛ tɔ = «Nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk kəsom mɔ».

Luk 2:16 4 Luk 2:44mɔ.» 16 Kɔ akɛk ŋambɛlkər kəkɔ, kɔ ŋaŋkɔŋabəp Mari kɔ Isifu, kənaka kəfəntərɛtaŋku pɛbɛrɛ pa yɔcɔl yeri. 17 Ntɛ ŋalipkənəŋk ti mɔ, kɔ ŋalɔm tɔkɔ analoku ŋateta wan kakɔ mɔ. 18 Akɔ ŋanacəŋkəlmoloku mɔkɔ akɛk ŋaŋc-lɔmər ŋa mɔ fəp,kɔ meŋciyanɛ ŋa. 19 Kɔ Mari ɛmɛŋkərnɛmoloku mamɔkɔ fəp, pəc-cɛm-cɛmnɛmi dɛbəkəc. 20 Kɔ akɛk ŋaluksərnɛ sɔnde ŋanayɛfɛ mɔ, ŋac-cam debeki daKanu, ŋaŋc-kor-koru Ki teta moloku mɔkɔmɛlɛkɛ mɛnaloku ŋa, a kɔ ŋanəŋk sɔ mimɔ.

Kəwurɛ ka Aŋnabi Yesu doru21Ntɛ kəkomkawan kəsɔtɔmata camət-

maas mɔ, k’aŋkəŋc kɔ, k’awe kɔ Yesu, tewentɛ mɛlɛkɛ mɛnaboŋcər ŋa, ta antabɛkəskɔmɔ.

Kəmentər ka Aŋnabi Yesu nde kəlɔkəpɔŋ ka Kanu

22 Ntɛ mataka maŋan ma kəsɔkəsnɛmelip pəmɔ ntɛ sariyɛ sa Musa səlokuti mɔ, kɔ ŋaŋkekərɛ kɔ Yerusalɛm kəkɔ-mentər kɔ Wəbɛ Kanu. 23 Ŋanayɔ mɔyɔmɔkɔ aŋcic buk ba sariyɛ saWəbɛ disrɛmɔ:«Awut arkun acɔkɔ-cɔkɔ aŋɛ aran ŋaŋkommɔ fəp, pəmar pasɔŋ ŋa Wəbɛ Kanuŋayɔnɛ acempi.» 24 Pəmar sɔ akombəraa wan wəkakɔ ŋaloŋnɛ Kanu «mɔpaymɛrəŋ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, ntantoriya yowutmɛrəŋ,» pəmɔ tɔkɔ aloku ti sariyɛ sa Wəbɛdisrɛmɔ.

25 Tɛm tatɔkɔ fum wəlɔma ɛnayiYerusalɛm pac-we kɔ Simɔŋ. Fumwəlompu ɛnayi pəcəmɛ dɔpɔ da Kanudarəŋ, pəc-kar nwɛ endeyac Yisrayel mɔ,Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋɛnayi kɔ kəroŋ.26 Amera Ŋecempi ŋaŋɔkɔ ŋɛnasɔŋɛ kɔkəcərɛ, a ɔfɔfi ta ɛnəŋk Krist, wəbɛ nwɛKanu Kəpɔŋ kəyɛk-yɛk mɔ. 27 Kɔ AmeraŊecempi ŋa Kanu ŋɔŋcɔŋəs kɔ, k’ɔŋkɔ ndekəlɔ kəpɔŋ ka Kanu. Ntɛ akombəra a Yesuŋaŋkekərɛ kɔ kəkɔ-yɔnɛ kɔ tɔkɔ sariyɛsəloku mɔ, 28 kɔ Simɔŋ ɛlɛk wan dəwacak’oŋkor-koru Kanu pəc-loku: 29 «Wəbɛ,məntam oŋ kəsak wəcar kam pəfinɛabəkəc ŋoforu pəmɔ tɔkɔ mənaloku ti mɔ,30 bawo fɔr yem yati yɔ inəŋkɛ ntɛ məyɔkəyac ka afum am mɔ— 31 Nwɛ məlompəsafum fəp fɔr kiriŋ mɔ— 32 endeyɔnɛ pəmɔpəmot mpɛ pendesɔŋ afum a tɔf ya dorufəp pəwaŋkəra it’ ɔŋsɔŋɛ ŋacərɛ Kanu.

Nwɛ endeyɔnɛ pəlel pa afum am, akaYisrayel.»

Simɔŋ kəloku ka tɔkɔ Kanu kəndeyɔmɔ

33 Kɔ pəŋciyanɛ akombəra a Yesu ntɛSimɔŋ oŋc-loku teta Yesu mɔ. 34Kɔ Simɔŋontolanɛ ŋa, k’oloku Mari iya wəka Yesu:«Kanu kəŋkɛrɛ wan wəkawɛ kədesɔŋɛ akaYisrayel alarəm kətɛmpɛnɛ, pəyekti sɔalarəm. Paka pa Kanu pɔ mpɛ pen-desɔŋɛ afum kəgbɛkəlɛnɛ mɔ. 35 Endebɛrpəwaŋkəra bəkəc ya akɔ ŋayɔ mɛcɛm-cɛmnɛ mɔgbɔpnɛ mɔ. Kɔ məna Mari,pəcuy pendefut’əm abəkəc pəmɔ tɔkɔkəŋgbasar kəŋfutu mɔ.»

Wədəŋk wəka Kanu wəran Hana36 Wədəŋk wəran wəlɔma ɛnayi pac-we

kɔ Hana, wan ka Panuyɛl, wəka kusuŋkaka Aser. Wəran wəsikər ɛnayi. Ɛnalɔnda wərkun meren camət-mɛrəŋ kəyɛfɛntɛ anagbaŋnɛ kɔ mɔ. 37 Kɔ wos endepəfi, k’eyi oŋ ta ɔyɔ wərkun-ɛ. Hanapəsɔtɔ meren 84 k’eyi, ta ɔmbɔlɛ kəlɔkəpɔŋ ka Kanu-ɛ pəc-bəc mɛfaŋ ma Kanudaŋ kɔ pibi kəlok-lokər Kanu kɔ kəsuŋdisrɛ. 38 Kɔ nkɔn ɔŋkɔ sɔ pəbɛrɛ di tɛmtatɔkɔ Simɔŋ oŋc-loku teta wan pəc-kor-koru sɔKanumɔ; pəc-yif Kanunəwali, pəc-loku teta wan akɔ ŋaŋc-kar Kanu kədeyacYerusalɛm mɔ.

Kəlukus ka Nasarɛt39 Ntɛ akombəra a Yesu ŋalip kəyɔ ka

mɔyɔ mɔkɔ aloku sariyɛ sa Kanu Kəpɔŋdisrɛ mɔ, kɔ ŋalukus nde ndaraŋan Kalile,nde dare da Nasarɛt. 40Awa, wan pəc-bɛk,pəc-sɔtɔ fənɔntər. Pəlarɛ kəcərɛ ka pɔkɔt,kəmar kəfili ka Kanu kəyi kɔ kəroŋ.

Aŋnabi Yesu kəkɔ ka nde Kəlɔ kəpɔŋteren tɔn ta wəco kɔmɛrəŋ

41Kəren o kəren, akombəra a Yesu ŋaŋc-kɔ Yerusalɛm kətəŋnɛ kəsata ka aSuyif kaKəcepər.†

42Ntɛ Yesu ɔsɔtɔ meren wəco kɔ mɛrəŋmɔ, kɔ akombəra ɔn ŋasolɛ kɔ kəkɔ-təŋnɛ kəsata ka Kəcepər dəndo Yerusalɛmpəmɔ tɔkɔ ŋaŋc-yɔ ti kəren o kəren mɔ.43 Ntɛ mataka ma kəsata melip mɔ, kɔakombəra a Yesu ŋasumpər dɔpɔ kəlukusndaraŋan, mba kɔ wan Yesu nkɔn eyiYerusalɛm, ta akombəra ɔn ŋaŋcərɛ ti-ɛ. 44 Akombəra ɔn ŋanacɛm-cɛmnɛ a

† 2:41 «Kəsata ka kəcepər» Kəsata kəpɔŋ kaYisrayel kɔ, nkɛ kəŋcɛm-cɛməs ŋa tɔkɔmɛlɛkɛmeŋc-difət awut acɔkɔ-cɔkɔ a Misira a mɛc-sak akəŋan mɔ.

Luk 2:45 5 Luk Amera Ŋecempi ŋa KanuYesu ŋasol kɔ alukus, kɔ ŋaŋkɔt tatakatin. Kɔ ŋantɛn Yesu akomɛnɛ kɔ acərɛnɛaŋan dacɔ. 45 Mba ŋananəŋk fɛ kɔ.Kɔ ŋaluksərnɛ sɔ Yerusalɛm ŋac-tɛn kɔ.46 Mata maas disrɛ, kɔ ŋaŋkɔ ŋanəŋk kɔnde kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu disrɛ, pəndɛatəksɛ dacɔ pəc-cəŋkəl ŋa, pəc-yifət ŋamoloku. 47 Aŋɛ ŋaŋc-cəŋkəl kɔ mɔ fəp,cusu cənawos ŋa dosoku domp dɔn, kɔmoloku mmɛ oŋc-luksɛ ŋa mɔ. 48 Ntɛakombəra ɔn ŋanəŋk kɔ mɔ, kɔ pəŋciyanɛŋa. Kɔ kɛrɛ eyif kɔ: «Wan kem, ta aketɔ məyɔnɛ su tantɛ-ɛ? Papa kam kɔ ina,bəkəc yɛlɛcɛ-lɛcɛ su kətɛnkam!» 49KɔYesueyif ŋa: «Ta ake tɔ nəntɛn’em-ɛ? Nəŋcərɛfɛ a mɛnɛ isumpər yɛbəc ya Papa kem?»50Mba akombəra ɔn ŋanacərɛ fɛ tedisrɛ tatoloku tatɔkɔ. 51 Kɔ Yesu ɛyɛfɛ kɔ ŋasol kɔakombəra ɔn kəkɔ ka Nasarɛt, bawo Yesuɛnaleləs ŋa. Kɔ iya kɔn ɛmɛŋkərnɛdɛbəkəcmes mamɔkɔ fəp.

52 Yesu pəc-bɛrɛnɛ kəcərɛ pətɔt, pəc-naŋkanɛ kəbɛk, pəc-sɔtɔ kəmar kəfili kaKanu kɔ afum.

3Kawandi ka Aŋnabi Saŋ(Mt 3:1-12; Mk 1:1-8; Saŋ 1:19-28)

1 Teren ta wəco kɔ kəcamət ta wəbɛwəka atɔf ŋa Tibɛr, tɛm tatɔkɔ sɔ PɔŋsePilat pəyɔnɛ wəbɛ wəka atɔf ŋa Yude,Herodu nkɔn pəyɔnɛ wəbɛ ka atɔf ŋaKalile, wɛŋc Filip pəyɔnɛ wəbɛ wəka tɔfmɛrəŋ: nde Iture kɔ atɔf ŋa Tirakoniti.Lisaniyas pəyɔnɛ wəbɛ nde atɔf ŋa Abilɛn.2 Tɛm ta aloŋnɛ a Kanu apɔŋ Hana kɔKayifa tɛnayi sɔ. Kɔ toloku ta Kanu ten-der Saŋ, wan ka Yakariya, nde dətɛgbɛrɛ.3 Kɔ Saŋ ɔŋkɔt sədare sa Yurdɛn fəp,pəc-kawandi kəgbət afum dəromun tetakəsəkpər mera yaŋan, ŋacəmɛ pəlompudarəŋ, ntɛ tɔŋsɔŋɛKanu kəŋaŋnɛ ŋa kiciyakəŋanmɔ. 4Pəmɔ tɔkɔ aŋcicmi nde buk bamoloku ma wədəŋk wəka Kanu Esayi mɔ:«Dim da wəkɔ eyi kəkulɛ-kulɛ nde

dətɛgbɛrɛmɔ dɔ:Nəlompəs dɔpɔ da Kanu Kəpɔŋ,Nəlompɛmɔpɔmɔn!5Andelas mɔrɔ dacɔ fəp,mɔrɔ kɔ pəŋeci fəp yendetor,Səpɔ sənutəsnɛ fəp səndelomp,Səpɔ səcumbul-cumbul fəp, andeyukur si,6Afum fəp ŋandenəŋk kəyac ka Kanu.»

7 Afum alarəm akɔ ŋaŋc-der nkɔn Saŋpədegbət ŋa dəromun mɔ, ŋɔ oŋc-lokuti: «Nəna aŋɛ nəyi pəmɔ bok mɔ! Anɔ

ɛtəks’on kəyɛksər ka mɛtɛlɛ mmɛ mendermɔ-ɛ? 8 Nəmentər dəmɔyɔ a nəŋsəkpərmera, kɔ nəŋcəmɛ pəlompu darəŋ. Nəsakkəc-lokunɛ: ‹Abraham ɔyɔnɛwətemkosu.›Bawo ic-lok’un a Kanu kəntam kəkafəlimasar mamɛ awut a Abraham. 9 Ndɛkəloŋ tomunt tɛfaŋ kəcop kəcɛpəs tɔk haŋntɛntəl ya yi: Kətɔk nkɛ o nkɛ kətɔkomyokom yɔtɔt, aŋcɛp ki paləm ki dənɛŋc.»

10 Kɔ cəgba ca afum cəyɛfɛ kəyifətkɔ: «Cəke cɔ səndeyɔ oŋ-ɛ?» 11 K’olokuŋa: «Məna nwɛ məŋyɔ suma mɛrəŋmɔ, məpocɛ wəkɔ ɔntɔyɔ mɔ, məna nwɛməŋyɔ yeri mɔ, məpocɛ wəkɔ ɔntɔyɔmɔ.»12 Kɔ abaŋəs dut ŋander a Saŋ pəgbət ŋadəromun, ŋac-yifət kɔ: «Wətəksɛ, cəkecɔ pəmar sədeyɔ oŋ-ɛ?» 13 K’oloku ŋa:«Ta nədeŋər mpɛ o mpɛ antɔlok’un kəbaŋmɔ.» 14 Kɔ asɔdar ŋayif kɔ sɔ: «A səna-a, cəke cɔ pəmar səyɔ oŋ-ɛ?» K’oloku ŋa:«Ta nəmentər nwɛ o nwɛ fənɔntər, tanədeŋɛ sɔ nwɛ o nwɛ yem, kəway konukətəŋn’on.»

15 Ntɛ afum fəp ŋanayi kəkar mɔ, kɔŋaŋyifnɛ dəbəkəc kɔ pəyɔnɛ bafɔ Saŋɔyɔnɛ Krist, nwɛ Kanu kəpɔŋ kəyɛk-yɛkmɔ. 16 Kɔ Saŋ oloku ŋa: «Ina dəromuniŋgbət’un de, mba wəlɔma eyi kəder nwɛɔyɔ fənɔntər pətas’im mɔ, ali cɔfta cɔniyɔ fɛ dofum ndɛ pəmarɛ isikəli ci mɔ.Wəkakɔ, Amera Ŋecempi ŋa Kanu disrɛ kɔnɛŋc yɔ ende pəc-gbət’un. 17 Pətɔmpərkəgbo kɔn pəc-fɛŋət kur kɔn; endecɛŋ-cɛŋyika nyɛ endecɔfɛ nɛŋc ndɛ dɔntɔdenimɛmɔ, pəlɛk malɔmɔn pəbɛr dəkɛlɛ.»

18 Saŋ oŋc-loku sɔ afum moloku mɔtɔtpəc-yeŋkəs ŋa sɔ bəkəc bel-bel. 19 Mbakɔ Saŋ ɛnal wəbɛ Herodu teta Herodiyas,wəran nwɛ ɛnabaŋər wɛŋc k’ɛnɛŋcɛ mɔ,kɔ teta mes mɛlɛc mɔkɔ Herodu ɛnayɔmɔ. 20Kɔ Herodu ende pənaŋkanɛ kələsər:k’osumpər Saŋ, k’ɛmbɛr kɔ dəbili.

Kəsɔkəs ka Aŋnabi Yesu(Mt 3:13-17; Mk 1:9-11)

21Ntɛ afum ŋasɔtɔ kəgbət dəromun mɔ,kɔ Yesu nkɔn sɔ ɔsɔtɔ kəgbət dəromun.Eyi kəlok-lokər Kanu, kɔ kɔm kəŋgbitɛ,22kɔAmera Ŋecempi ŋa Kanu ŋontorər kɔ,ŋɛtəŋkəlɛ dis d’ abɛmp, pəmɔ antantoriya.Kɔ dim dontor kəyɛfɛ dareŋc: «Wan kemnwɛ imbɔtər mɔ məyɔnɛ, pəbotu pem fəppɔ imbɛr’əm.»

Akombəra a Aŋnabi Yesu(Mt 1:1-17)

Luk 3:23 6 Luk 4:1823 Yesu ɛnasɔtɔ meren 30, a pədecop

yɛbəc yɔn. Wan ka Isifu ɛnayi pəmɔ tatɔkɔanacɛm-cɛmnɛ ti mɔ, wəka Heli,24wəka Matat, wəka Lewy,wəka Melki, wəka Yannay, wəka Isifu,25wəka Matatiyas, wəka Amɔs,wəka Nahum, wəka Hesəli, wəka Nakay,26wəka Mahat, wəka Matatiyas,wəka Semeyin, wəka Yosɛk, wəka Yoda,27 wəka Yohanaŋ, wəka Resa, wəka

Sorobabɛl,wəka Salatiyɛl, wəka Neri,28wəka Melki, wəka Adi, wəka Kosam,wəka Ɛlmadam, wəka Er,29wəka Yesu,* wəka Eliyɛsɛr, wəka Yorim,wəka Matat, wəka Lewy,30wəka Simɔŋ, wəka Yuda, wəka Isifu,wəka Yonam, wəka Eliyakim,31 wəka Meleya, wəka Mɛnna, wəka

Matata,wəka Natan, wəka Dawuda,32wəka Yisay, wəka Obɛd, wəka Bɔs,wəka Sala, wəka Nasɔŋ,33wəka Aminadabu, wəka Admin,wəka Arni, wəka Hɛcəron,wəka Perɛc, wəka Yuda,34 wəka Yakuba, wəka Isiyaka, wəka Abra-

ham,wəka Terah, wəka Nahor,35wəka Seruk, wəka Rehu, wəka Pɛlɛk,wəka Heber, wəka Sala,36wəka Kayinan, wəka Arpaksadu,wəka Semy, wəka Nuha, wəka Lɛmɛk,37wəka Metusela, wəka Henok,wəka Yɛrɛdu, wəka Mahalalel, wəka Ke-

nan,†38wəka Enɔs, wəka Sɛt,wəka Adama, wəka Kanu.

4Sentani* kəfaŋ kəsɔŋɛ Aŋnabi Yesu

kəciya(Mt 4:1-11; Mk 1:12-13)

1 Kɔ Yesu ender kəyɛfɛ Yurdɛn, pəlarɛAmera Ŋecempi ŋa Kanu. Kɔ AmeraŊecempi ŋaŋɔkɔ ŋeŋkekərɛ kɔ ndedətɛgbɛrɛ, 2 nde sentani sənawakəs kɔkəsɔŋɛ kɔ kəciya mata 40 disrɛ mɔ. Alipaka ɛnadi fɛ mataka mamɔkɔ disrɛ, ntɛmataka mamɔkɔmelip mɔ, kɔ dor dɔyɔ kɔ.3 Kɔ sentani səloku kɔ: «Kɔ məyɔnɛ Wanka Kanu-ɛ, məloku oŋ tasar tantɛ tɔyɔnɛkəcom.» 4 Kɔ Yesu oloku sentani: «Aŋcicti dəbuk ba sariyɛ sa Kanu: ‹Bafɔ kəcomgbəcərəm kəŋsɔŋɛ fum kiyi ka doru.›»

5 Kɔ sentani səmpɛnɛ kɔ sɔ tofo teŋecikəroŋ, kɔ səmentər kɔ pipic tɔf ya dorufəp. 6 Kɔ səloku kɔ: «Indesɔŋ’əm kətamfəp kɔ pəmot pa pəlel pa dɛbɛ da tɔfyayɛ fəp; bawo anasɔŋ’im yi, ina sɔ ic-tamkəsɔŋ yi nwɛ o nwɛ iŋfaŋ mɔ. 7 Awa, kɔmənaməntontnɛn’em fɔr kiriŋ-ɛ, yayɛ fəpyam yɔ yɔŋyɔnɛ.» 8Kɔ Yesu oloku sentani:«Aŋcic ti dəbuk ba sariyɛ sa Kanu: ‹KanuKəpɔŋ nkɛ kəyɔnɛ Kanu kam mɔ, pəmarməc-tontnɛnɛ; nkɔn gbəcərəm ɔ pəmar sɔməc-cəpəs tewe tɔn.›»

9 Kɔ sentani səŋkekərɛ kɔ sɔ Yerusalɛm,kɔ səŋkɔ səcəmbər kɔ nde kəlɔ kəpɔŋ kaKanu kəroŋ. Kɔ səloku kɔ: «Kɔ pəyɔnɛfɔ Wan ka Kanu məyɔnɛ-ɛ, məyokɛ oŋma nnɔ dəntɔf. Bawo aŋcic ti dəbukba Kanu: 10 ‹Kanu kəndesak mɛlɛkɛe ɔnaŋɛ ŋande kəc-bum’əm mɔ;› 11 k’aŋcic sɔ:‹Ŋandetɔmpər’əm dəwaca ntɛ tɔŋsɔŋɛ taməmpət tasar mɔ.›» 12 Kɔ Yesu oloku Sen-tani: «Aŋcic ti dəbuk ba sariyɛ sa Kanu: ‹Taməwakəs Kanu Kəpɔŋ, Kanu kam.›» 13NtɛSentani səlip kəwakəs Yesu kəciya mɔ, kɔsəmbɔlɛ kɔ haŋ tɛm tɔlɔma.

Aŋnabi Yesu kəcop ka yɛbəc yɔn Kalile(Mt 4:12-17; Mk 1:14-15)

14 Kɔ Yesu olukus Kalile kɔ fənɔntər faAmera ŋa Kanu disrɛ, kɔ tewe tɔn tɛsamdɔtɔf fəp. 15Pəc-təksɛ afum nde dəkəcəpəsdaŋan, kɔ afum fəp ŋac-cam debeki dɔn.

Kəbɛləs ka Aŋnabi Yesu nde Nasarɛt(Mt 13:53-58; Mk 6:1-6)

16Kɔ Yesu ender Nasarɛt nde anadusumkɔmɔ, k’ɛmbɛrɛdəkəcəpəs simiti, dɔsɔk dakəŋesəm, pəmɔ tɔkɔ ɔŋc-yɔ ti mɔ. K’ɛyɛfɛkəkɔ-karaŋ, 17 k’asɔŋ kɔ buk ba wədəŋkwəka Kanu Esayi. K’emperi buk, k’ɛmbəpda aŋcic:18 «Amera ŋa Kanu Kəpɔŋ ŋey’im kəroŋ,

* 3:29 g. «Yesu» = h. «Yosuwe» † 3:37 h. «Kenan» = g. «Kayinam» * 4: Sentani = ‹g. «diyabolos» =«wəfor», itɔwəbɛwəka yɔŋk yɛlɛc, ŋi ŋɔsɔŋɛ afum kəciya; wəter ka Kanu wəcɔkɔ-cɔkɔ ŋɔɔyɔnɛ.

Luk 4:19 7 Luk dəkəcəpəsbawo Kanu kəyɛk-yɛk’imntɛ tɔsɔŋɛ iloku afum atɔyɔ daka toloku

tɔtɔt mɔ;Kanu kəsom’im kədedəŋk kəyac ka acar

aŋɛ asumpər dəkəwan mɔ.†Ideloku atɔnəŋk a ŋandenəŋk;kədekekərɛ aŋɛŋayi kətamdisrɛmɔ, bəkəc

yoforu disrɛ19 kədedəŋk kəren ka kəmar nkɛ Kanu

kəndeŋaŋnɛnɛ afum səbe nsɛŋantɔmpər mɔ.»‡

20 Ntɛ Yesu elip kəkaraŋ mɔ, k’ɛnɛpbuk, k’ɔsɔŋ bi wəmarəs nwɛ ɛnatɔmpərteta səbuk mɔ, k’ɔŋkɔ pəndɛ. Akɔ ŋanayidəkəcəpəs disrɛ mɔ fəp kɔ ŋaŋgbətnɛ kɔ.21 Kɔ Yesu ɛyɛfɛ kəlok-lokər ŋa: «Mɔkɔtoloku tecic tatɔkɔ nəne mɔ, tɛlarɛ.» 22 Kɔfəp fəmentər kɔ ntɛ pəmbɔt kɔ nnɔ eyi mɔ,kɔ tɔkɔ pəŋciyanɛ ŋa moloku ma kəmarkəfili mmɛ moŋc-wur kɔ dəkusu mɔ, kɔŋaŋyifətɛnɛ: «Bafɔ wan ka Isifu ɔfɔ ba?»23Kɔ Yesu oloku ŋa: «Iŋcərɛ a nəndelok’imcapafɔ ncɛ: ‹Wətɛn-cɔl mətaməsnɛ mənasərka!› Nəndesɔ-lok’im: ‹Səne mesmɔkɔ məŋcepərɛnɛ Kapɛrnayum mɔ fəp,məyɔ sɔ mes min mayi nnɔ aŋkom’əmmɔ.›» 24 Kɔ Yesu oloku ŋa sɔ: «Kaŋcek’indelok’un: Ali wədəŋk wəka Kanuwəkin afɔselɛnɛ bel-bel nde aŋkom kɔmɔ.25 Kaŋce kɔ kaŋkɛ indesɔ-lok’un mɔ: Aranaŋɛ awos aŋa ŋanafi Yisrayel mɔ ŋanalatɛm ta Eliya, tɛm ntɛ kɔm kənagbətnɛmeren maas yof camət-tin mɔ, a kɔ dordɔpɔŋ dosumpər atɔf mɔ. 26Mba kənasomfɛ Eliya nda nwɛ o nwɛ, mɛnɛ nda wəranwətɔlɔ wəlɔma, nde Sarepta nde atɔf ŋaSidɔŋ. 27 Acunɛ sen alarəm ŋanayi sɔYisrayel tɛm ta sayibɛ Elise. Mba ali wəkinŋa dacɔ anasɔkəs fɛ, mɛnɛ Naman wəkaSiri.»

28 Ntɛ afum akɔ ŋanayi dəkəcəpəs,ŋanane moloku mamɔkɔ mɔ, kɔ mɛtɛlɛmeyi fəp faŋan. 29 Kɔ ŋayɛfɛ kəbɛləskɔ kəwurɛnɛ dare, kɔ ŋaŋkekərɛ kɔ ndetɔrɔ teŋeci ta dare da Nasarɛt kəroŋ ndeŋanacəmbər dare daŋan mɔ, kəkɔ-wɛn kɔpətɛmpɛnɛ. 30 Kɔ Yesu ɛmbɛrɛ-bɛrɛ ŋadacɔ, k’ɔŋkɔ.

Fum nwɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɛnakafəli-kafəlimɔ

(Mk 1:21-28)

31 Kɔ Yesu ontor dare da Kapɛrnayumatɔf ŋa Kalile; k’ɔŋkɔ pəc-təksɛ simiti,dɔsɔk da kəŋesəm. 32 Pənaciyanɛ afumtatɔkɔ ɛŋc-təksɛ mɔ, bawo kaŋce kənayimoloku mɔn. 33 Fum wəlɔma ɛnayidəndo dəkəcəpəs, nwɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɔtɔsɔkŋɛnayi mɔ, pəc-kulɛ-kulɛ pəpɔŋ: 34 «Taake tɔ məmbɛrɛnɛ mes mosu-ɛ, Yesuwəka Nasarɛt? Səna ŋɔ mənder kələsər?Iŋcərɛ bel-bel wəkɔməyɔnɛmɔ: Wəcempiwəka Kanu!» 35 Kɔ Yesu ɛŋgbəŋ-gbəŋərŋi, pəc-loku: «Məmɛp kusu! Məwurfum wəkawɛ!» Kɔ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɛŋgbal fumwəkakɔ dəntɔf afum dacɔ, kɔ ŋowur kɔ, alipəlɛc ŋɛnayɔ fɛ kɔ. 36 Kɔ cusu cəwos afumfəp, kɔ ŋayɛfɛ kəyifətɛnɛ: «Ake toloku tɔtantɛ-ɛ? Fənɔntər kɔ kətam kɔn k’oŋlok-lokərɛ yɔŋk yɛlɛc yɔtɔsɔk, yoc-lukus afumdarəŋ.» 37Kɔ tewe tɔn tɛsam dɔtɔf fəp.

Aŋnabi Yesu kətaməs kɔn acuy alarəm(Mt 8:14-17; Mk 1:29-34)

38 Ntɛ Yesu ɛyɛfɛ dəndo dəkəcəpəs mɔ,k’ɔŋkɔ ndena Simɔŋ. K’ɔŋkɔ pəbəp iyawəka wəran ka Simɔŋ pəc-yikcɛnɛ fibafəpɔŋ, kɔ akakɔ ŋayɛfɛ kəlɛtsɛnɛ Yesu apəmar ŋa. 39KɔYesu entilsərnɛwəran nwɛk’ɛŋgbəŋ-gbəŋər fiba fafɔkɔ, kɔ fiba fəsakwəran nwɛ. Gbəŋcana babɔkɔ kɔ wərannwɛ ɛyɛfɛ k’eyerəs afum yeri.

40Ntɛ dec dɛŋkalɛ mɔ, aŋɛ ŋanayɔ acuymɔ fəp, kɔ ŋaŋkenɛ ŋa Yesu. K’endeŋəsərŋa waca fəp, kɔ ŋantamnɛ. 41 Kɔ yɔŋkyɛlɛc yolukus afum alarəm darəŋ, yoc-kulɛ-kulɛ: «Məna ɔyɔnɛWan ka Kanu!» KɔYesu ɛŋgbəŋ-gbəŋər yi, ta oŋwosɛ a yolok-loku-ɛ, bawo yɛnacərɛ a nkɔn ɔyɔnɛ nwɛKanu kəyɛk-yɛk mɔ.

Aŋnabi Yesu kəkawandi kɔn dəkəcəpəs(Mt 4:23; Mk 1:35-39)

42 Dec dendesɔk, kɔ Yesu owur k’ɔŋkɔnde kəfo kəyer-yer kəlɔma. Kɔ afumalarəmŋawur kətɛn kɔ, kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp kɔdəndo kəfo kaŋkɔ. Ŋanafaŋ fɛ kəsak Yesupəkɔ. 43 Mba k’oloku ŋa: «Nəsak’im ikɔ-dəŋk sɔ sədare səlɔma moloku mɔtɔt madɛbɛ da Kanu; bawo itɔ anasom’em.» 44 KɔYesu ɛŋkawandi afum dəndo dəkəcəpəs dasədare sa Yude.

5Yesu kəwe acɛpsɛ ɔn darəŋ acɔkɔ-cɔkɔ(Mt 4:18-22; Mk 1:16-20)

† 4:18 «Kədedəŋk kəyac ka acar aŋɛ asumpər dəkəwan mɔ» kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, «Kədelokuacar kəsak kəŋan ŋayi tɛfaŋ taŋan.» ‡ 4:19 Esayi 61:1-2

Luk 5:1 8 Luk kəsəkpər mera, ŋacəmɛ pəlompu darəŋ.1 Dɔsɔk dɔlɔma, Yesu pəcəmɛ agbɛp

ŋa kəba ka Kenesarɛt, afum ŋamɛpnɛ kɔŋac-cəŋkəl toloku ta Kanu. 2 K’ɛnəŋkdəndo kəba kəsək cəbil mɛrəŋ, ncɛ awɛntŋanawur disrɛ, ŋac-yak manta maŋanmɔ. 3 Kɔ Yesu ɛmbɛkɛ abil ŋin disrɛ,nŋɛ ŋɛnayɔnɛ ŋa Simɔŋ mɔ, k’oloku kɔ apəbɔlɛnɛ agbɛp pipic. K’ɛndɛ debil pəc-təksɛ kənay kəŋkɔ kənacəmɛ dəntɔf mɔ.

4Ntɛ ɛsak kəlok-lokumɔ, k’oloku Simɔŋ:«Məcɔŋnɛ nde pəntukmɛ mɔ, nəgbalmanta monu nəsumpər lop.» 5 Kɔ Simɔŋoloku kɔ: «Wəkiriŋ, pibi pampɛ fəp səc-gbal manta, mba ali paka səsɔtɔ fɛ. Mbantɛ məloku ti mɔ, kəgbal k’inder manta.»6 Ntɛ ɛŋgbal manta mɔ, k’osumpər lopyɛlarəm haŋ kɔ manta moŋcop kəwalɛ.7 Kɔ ŋawe anapa aŋan akɔ ŋanayi abilŋa mɛrəŋ ŋɔkɔ disrɛ mɔ, kədemar ŋa.Kɔ akakɔ ŋander, kɔ ŋalas cəbil cacɔkɔmɛrəŋ haŋ cəc-faŋ kəkalɛ. 8 Ntɛ ɛnəŋktatɔkɔmɔ, kɔ Simɔŋ Piyɛr ɛntɛmpɛnɛYesuwɛcək dəntɔf, k’oloku: «Wəbɛ, məbɔl’em!Fum wəciya iyɔnɛ.» 9 Kɔ kusu kəwos kɔ,nkɔn kɔ akɔ ŋanayi mɔ fəp, teta lop yɔkɔŋanasumpər mɔ. 10 Itɔ pənayi sɔ asol aSimɔŋ, Sak kɔ Saŋ, awut a Sebede. KɔYesu oloku Simɔŋ: «Ta mənesɛ! Kəyɛfɛmɔkɔ, afum ŋɔ mənde məc-fɛkəs oŋ.»11 K’asumpər lop akakɔ ŋampɛnɛ cəbildɛgbɛp, kɔ ŋasak ca fəp, kɔ ŋaŋcɛpsɛ Yesudarəŋ.

Yesu ɔsɔkəs wətɔtamnɛ(Mt 8:1-4; Mk 1:40-45)

12 Dare dɔlɔma dɔ Yesu ɛnayi. Kɔwərkun wəlɔma nwɛ sen sənasumpərdis fəp mɔ, ender. Ntɛ ɛnəŋk Yesumɔ, k’ɛntɛmpɛnɛ dəntɔf, k’ɛŋcəpɛ Yesutobu, k’ɛlɛtsɛnɛ kɔ: «Wəbɛ, kɔ məfaŋ-ɛ,məntam kəsɔkəs’im.» 13 Kɔ Yesu ɛntɛŋckəca, k’oŋgbuŋɛnɛ kɔ, k’oloku: «Ifaŋti! Məsɔk!» Gbəŋcana babɔkɔ kɔ sensəsak fum wəkakɔ. 14 Kɔ Yesu oloku kɔ:«Ta məloku ti fum o fum, mba məkɔməmentərnɛ wəloŋnɛ ka Kanu. Məloŋnɛsɔ teta kəsɔkəs kam pəmɔ tɔkɔ Musaɛnacic ti mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ afum fəp ŋacərɛa məntamnɛ mɔ.» 15 Tewe tɔn tɛŋc-samkəsam dəm, afum alarəm ŋac-loŋkanɛkəcəŋkəl kɔ, kətɛn ka kətaməs ka docudaŋan. 16 Mba kɔ Yesu owur afum dacɔ,k’ɔŋkɔ nde dətɛgbɛrɛ dəkəlok-lokər Kanu.

Yesu kətaməs kɔn fum nwɛ ɛnatɔ-tamkəkɔt mɔ

(Mt 9:1-8; Mk 2:1-12)

17 Dɔsɔk dɔlɔma Yesu pəc-təksɛ. AFarisikɔ atəksɛ a sariyɛ ŋandɛ. Ŋayɛfɛ-yɛfɛsədare sa tɔf ya Kalile kɔ Yude, kɔ dareda Yerusalɛm. Kɔ fənɔntər fa Kanu Kəpɔŋfəyi kɔ Yesu, ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəc-taməs acuymɔ. 18 Kɔ afum ŋander, ŋagbaŋnɛ wətɔkɔtdəyala, ŋac-sɛp kəbɛrɛ kəkɔ-boc kɔ fɔr yaYesu kiriŋ. 19 Ntɛ dɛlay da afum dɔsɔŋɛŋa kətɔsɔtɔ dəkəbɛrɛ mɔ, kɔ ŋafərəŋkkəlɔ kəroŋ, kɔ ŋaŋkɔ ŋafeni kəlɔ dareŋckəfo kəlɔma, kɔ ŋantorɛ wətɔkɔt nwɛ pəyidəyala yɔn afum dacɔ, Yesu fɔr kiriŋ.20 Ntɛ Yesu ɛnəŋk kəlaŋ kəŋan mɔ, kɔYesu oloku fum nwɛ: «Aŋaŋnɛn’am kiciyakam!» 21 Atəksɛ sariyɛ kɔ aFarisi ŋayɛfɛkəcɛm-cɛmnɛ, ŋac-yifnɛ: «Fum wəre ɔfɔwəkawɛ ɛŋfani Kanu mɔ? Ana ɛntamkəŋaŋnɛnɛ kiciya, kɔ pəntɔyɔnɛ Kanusona-ɛ?» 22 Kɔ Yesu ɛŋcərɛ pɛcɛm-cɛmnɛpaŋan, k’oloku ŋa: «Ta ake tɔ nəŋcɛm-cɛmnɛnɛmɛcɛm-cɛmnɛmamɛ dəbəkəc-ɛ?23 Ake ’cuca kəloku pətas: ‹Aŋaŋnɛn’amkiciya kam,› kɔ kəkulɛ ka fɔ: ‹Məyɛfɛməkɔt-ɛ?› 24 Awa kəsɔŋɛ konu kəcərɛ aWan ka fum ɛntam nnɔ doru kəŋaŋnɛnɛka kiciya: K’oloku wətɔtam kəkɔt, ‹Ic-lok’əm: Məyɛfɛ! Məlɛk yala yam, məkɔnde ndaram!›» 25Gbəŋcana babɔkɔ kɔ fumwəkakɔ fɔr yaŋan kiriŋ, k’ɛlɛk yala yɔn,k’osumpər dɔpɔ kəkɔ nde ndɔrɔn pəc-camdebeki da Kanu. 26 Kɔ cusu cəwos afumfəp, kɔ ŋayɛfɛ kəcam debeki da Kanu. Kɔkənesɛ kəyi ŋa, ŋac-loku: «Sənəŋk mɔkɔntɛ səntatɔ-nəŋk mɔ.»

Yesu kəwe kɔn Lewy(Mt 9:9-13; Mk 2:13-17)

27Ntɛ tatɔkɔ teŋcepər mɔ, kɔ Yesu owurk’ɛnəŋk wəbaŋəs dut wəlɔma, nwɛ aŋc-weLewymɔ, pəndɛ nde aŋgbaŋcan ŋa abaŋəsdut. KɔYesu oloku kɔ: «Məyɛfɛməcəm’emdarəŋ.» 28 Kɔ Lewy ɛsak mes fəp, k’ɛyɛfɛk’ɛŋcɛpsɛ Yesu darəŋ. 29 Kɔ Lewy ɔŋkɔpəbocɛ kɔ kəsata kəpɔŋ nde kəlɔ kɔn.Abaŋəs dut alarəmŋanayi di, ŋandɛs-ndɛsdəmɛsa kɔ afum alɔma kɔ Yesu. 30 AFarisikɔ anapa aŋan atəksɛ sariyɛ aŋɛ ŋanayidi mɔ, ŋac-cɔpɛnɛ, ŋac-loku acɛpsɛ a Yesudarəŋ: «Ta ake tɔ nəndinɛ yeri, nəc-munəskɔ abaŋəs dut kɔ aciya-ɛ?» 31 Mba Yesuoloku ŋa: «Bafɔ atamnɛ ŋafaŋ wətɛn-cɔlde, mba acuy ŋafaŋ kɔ. 32 Bafɔ alompuŋɔ inder kəwe, mba aciya ŋɔ inder kəweŋatam kəsəkpər mera, ŋacəmɛ pəlompudarəŋ.»

Luk 5:33 9 Luk 6:21Yesu kɔ kəsuŋ(Mt 9:14-17; Mk 2:18-22)

33 Kɔ ŋaloku Yesu: «Acɛpsɛ a Saŋ darəŋkɔ acɛpsɛ a aFarisi darəŋ, ŋaŋsuŋ tɛmfəp ŋac-cəpəs, kɔ məna akam ŋandi yeriŋac-mun.» 34 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəntamkəsɔŋɛ anapa a wəfura kəsuŋ ŋayi kɔwəfura kəsata kəŋan disrɛ ba? 35 Matakameyi mmɛ ŋandegbɛyɛnɛ kɔ wəfura mɔ,awa ŋandesuŋ mata mamɔkɔ.» 36 Kɔ Yesuoloku ŋa sɔ capafɔ ncɛ: «Fum o fumɔfɔwali kəpol dəkəloto kəfu kəkɔ-cəpɛkəkur. Bawo tɔŋsɔŋɛ kəpol ka kəloto kəfukaŋkɔ ɛwali mɔ, kətɔmar kəloto kəkurkənkɔ ɛfaŋ kəlompəs mɔ. 37 Fum o fumɔfɔbɛr member dəkəfala. Kɔ pəyɔnɛ fɛti-ɛ, member montoŋ, member moloŋɛ,məyi oŋ ta məsɔtɔmember mam-ɛ; 38mbapəmar pabɛr member dəcəbuntəlɛ. 39Nwɛo nwɛ omun member mokur, ɔfɔsɔ-faŋmofu, bawo oŋloku: ‹Mokur mɛntəŋnɛ.›»

6Aŋnabi Yesu kɔ simiti, dɔsɔk da

kəŋesəm(Mt 12:1-8; Mk 2:23-28)

1 Simiti səlɔma, dɔsɔk da kəŋesəm,* kɔYesu eyi kəcali dalɛ, kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋŋaŋŋosəru malɔ ŋac-gbac-gbaci mi ŋac-sɔm. 2 Kɔ aFarisi alɔma ŋaloku ŋa: «Taake tɔ nəŋyɔnɛ ntɛ antɔwosɛ kəyɔ simiti,dɔsɔk da kəŋesəm mɔ?» 3 Kɔ Yesu olokuŋa: «Nəmɔmən fɛ yecicəs ya Kanu disrɛtɔkɔ Dawuda ɛnayɔ, ntɛ dor dɛnayɔ kɔ,kɔ afum ɔn mɔ? 4 —Dawuda ɛnabərɛ kəlɔkəpɔŋ, k’ɛlɛk kəcom nkɛ aloŋnɛ Kanu nkɛpəntɔmar fumo fumpəsɔmmɛnɛwəloŋnɛka Kanu mɔ, kɔ nkɔn Dawuda ɔsɔm ki,k’ompocɛ afum ɔn akɔ dor dɛnayɔ mɔ.»5 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Wan ka fum ɔyɔnɛwəbɛ ka simiti, dɔsɔk da kəŋesəm.»

Fum wəfi kəca(Mt 12:9-14; Mk 3:1-6)

6 Kɔ simiti səlɔma, dɔsɔk da kəŋesəmsənde səbəp, kɔ Yesu ɔŋkɔ nde dəkəcəpəskətəksɛ afum. Wərkun wəlɔma ɛnayidi, pəfi kəca kətɔt. 7 Atəksɛ sariyɛ kɔaFarisi ŋaŋkɔkcɛYesu bel-bel, kɔ pəyɔnɛ fɔɔŋkɔtaməs fum simiti, dɔsɔk da kəŋesəm-ɛ. Ŋanayɔ ti ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋasɔtɔ teyemsɛnɛkɔ mɔ. 8Mba Yesu ɛnacərɛ mɛcɛm-cɛmnɛ

maŋan, k’oloku wərkun nwɛ kəca kɔnkənafi mɔ: «Məyɛfɛ məcəmɛ nnɔ dacɔ.»Kɔ wəkakɔ ɛyɛfɛ, k’ɛŋcəmɛ. 9 Kɔ Yesu eyifŋa: «Ic-yif ’un ma: Cəke cɔ awosɛ kəyɔ kasimiti, dɔsɔk da kəŋesəm-ɛ? Pəmar payɔpətɔt, ka pəlɛc pɔ pəmar payɔ; pataməsfum, ka pace kɔ pəfi?» 10 Awa, kɔ Yesuɔmɔmən ŋa dəcəro fəp faŋan, k’olokuwərkun nwɛ: «Məteŋci kəca!» Kɔ wərkunnwɛ enteŋci kəca, kɔ kəca kɔn kəntamnɛ.11Mba kɔ pəntɛlɛ acicəs a sariyɛ kɔ aFarisi,kɔ ŋayɛfɛ kəgbɛkəlɛnɛ ntɛ ŋantam kəyɔYesu mɔ.

Yesu kəyɛk-yɛk Asom ɔn wəco kɔmɛrəŋ

(Mt 10:1-4; Mk 3:13-19)12 Tɛm tatɔkɔ, kɔ Yesu ɛmpɛ nde dətɔrɔ

kəkɔ-sali, k’ɔŋkɔ pəcepərɛnɛ pibi fəpkəlok-lokər Kanu. 13 Ntɛ dec dɔsɔk mɔ,k’ewe acɛpsɛ ɔn darəŋ, k’ɛyɛk-yɛk ŋa dacɔafum wəco kɔ mɛrəŋ, aŋɛ ɛnasɔŋ teweta «asom» ɔn mɔ. 14 K’ewe Simɔŋ, nwɛɛnasɔŋ tewe ta Piyɛr mɔ; kɔ wɛŋc Andəre,Sak, Saŋ kɔ Filip, Bartelemy, 15 Matiye,Tɔma, Sak, wan ka Alfe, Simɔŋ, wəsaŋka-saŋka† 16Yude, wan ka Sak, kɔ Yudas wəkadare da Iskariya, nwɛ ɛnadesɔŋ Yesu adifɔn mɔ.

Yesu pəc-təksɛ pəc-taməs(Mt 4:23-25)

17 Kɔ Yesu ŋantor kəyɛfɛ dətɔrɔ kɔ ŋa,k’ɔŋkɔ pəcəmɛ kəfo kətəŋnɛnɛ nkɛ acɛpsɛɔn alarəm, k’afum alarəm alɔma ŋanayimɔ: afum aka Yude fəp, Yerusalɛm, kɔafum aka kəba kəsək nde sədare sa Tirkɔ Sidɔŋ. 18 Afum akaŋɛ fəp ŋanaderkədecəŋkəl kɔ, pətaməsɛnɛ sɔ docudaŋan. Afum aŋɛ yɔŋk yɛlɛc yɔŋc-tɔrəsmɔ, ŋanatamnɛ. 19 Afum fəp ŋac-sɛpkəgbuŋɛnɛ kɔ, bawo fənɔntər fəŋc-wurkɔ nfɛ fəŋc-taməs acuy fəp mɔ.

Pətɔt kɔ pəlɛc(Mt 5:1-12)

20 Kɔ Yesu ɔmɔmən acɛpsɛ ɔn darəŋ,k’oloku:«Pəbɔt’un nəna atɔyɔ daka,

bawo nəna ɔyɔ dɛbɛ da Kanu!21 Pəbɔt nəna aŋɛ dor dɔyɔ tantɛmɔ,

bawo nəndenɛmbərɛ!Pəbɔt’un nəna aŋɛ nəyi kəbok mɔ,

* 6:1 simiti, dɔsɔk da kəŋesəm sariyɛ səmɔnɛ aEbəru fəp kəbəc tataka ta camət-mɛrəŋlokun o lokun. Difɔ aŋwe simiti «simiti, dɔsɔk da kəŋesəm». † 6:15 Simɔŋ, nwɛ aŋc-we«wəsaŋka saŋka», ou «wəsimsɛ»mɔ, nwɛ ɛfaŋ a atɔf ŋa Yisrayel ŋowur kətam kɔ dɛbɛ daRom.

Luk 6:22 10 Luk 6:49bawo nəndesel!

22 Pəbɔt’un kɔ afum ŋandeter’un-ɛ,ŋac-bɛləs’un, ŋac-lɔməs’un, ŋac-ləsər’unmewe bawo nəlaŋ dim da «Wan kafum.» 23 Nəde nəwoləs kɔ dɔsɔk dadɔkɔdendeder-ɛ, nəyok-yokɛnɛ pəbotu, bawokəpocɛ kəpɔŋ kəŋkar’un nde dareŋc.Tantɛ tɔ atem aŋan ŋaŋc-yɔ adəŋk a Kanu.24 Pəlɛc pey’un nəna aŋɛ nəyɔ daka mɔ!Bawo nəlip kəsɔtɔ pɛnɛmpəsɛ ponu mpɛ

pənamar’un kədekɔ-sɔtɔmɔ.25 Pəlɛc pey’un nəna aŋɛ ca fəp yɛlar mɔ,bawo dor dendekɔ-yɔ nu!Pəlɛc pey’un nəna aŋɛ nəyi kəsel mɔ,bawo nəndekɔ-yi kəbal kɔ kəbok disrɛ!26 Pəlɛc pey’un nəna nwɛ afum fəp ŋande-

loku pətɔt ponu mɔ,tantɛ tɔ atem aŋan ŋaŋc-yɔ kɔ akɔ ŋaŋc-

baŋɛnɛ kəyɔnɛ adəŋk a Kanu mɔ.»Kəbɔtər ka aŋɛ ŋanter’un mɔ(Mt 5:38-48; 7:12)

27 «Mba, iŋloku ti nəna aŋɛnəŋcəŋkəl’im mɔ: Nəbɔtər aterɛnɛ anu,nəyɔ pətɔt aŋɛ ŋanter’un mɔ! 28 Nətolanɛpətɔt aŋɛ ŋantolan’on pɛlɛc mɔ, nətolanɛaŋɛ ŋaŋlɔməs’un mɔ! 29 Kɔ fum efer’əmkəca dakaŋca-ɛ, məceŋc sɔ akaŋca ŋamɛrəŋ ŋɔkɔ pəsut sɔ ŋaŋɔkɔ. Kɔ fumɛlɛkər’əm duma dakəroŋ-ɛ, məce kɔ sɔpəlɛk duma dam dedisrɛ. 30Məpocɛ nwɛ onwɛ ontol’am mɔ; kɔ fum ɛlɛkər’əm pakampɛ pɔyɔnɛ pam mɔ, ta məwerəs kɔ pi.31Nəyɔnɛ afum tɔkɔ nəfaŋ a ŋayɔn’on mɔ.32Kɔnəmbɔtər gbəcərəmakɔŋambɔtər’unmɔ, kəway kəre kɔ nəŋgbɛkər sɔ mera-ɛ? Ali aciya ŋambɔtər aŋɛ ŋambɔtər ŋamɔ! 33 Kɔ pəyɔnɛ fɔ akɔ ŋaŋyɔn’on pətɔtmɔ gbəcərəm ŋɔ məŋyɔnɛ pətɔt-ɛ, kəwaykəre kɔ məntam kəgbɛkər amera-ɛ? Aliaciya tatɔkɔ tɔ ŋaŋyɔ! 34 Kɔ pəyɔnɛ fɔakɔ nəyɔ amera kədeluks’on mɔ gbəcərəmŋɔ nəntam kəbɔr-ɛ, kəway kəre kɔ nənanəntam kəgbɛkər amera-ɛ? Bawo ali aciyasɔ ŋambɔr aciya ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋa kədesɔtɔpɛtəŋnɛnɛ payi mɔ. 35 Nəbɔtər ater anu,nəbɔr ŋa nəwurɛ kəluksɛ debe dadɔkɔamera. Nəndesɔtɔ kəpocɛ kəpɔŋ, nəyɔnɛsɔ awut a Wəbɛ wəka dareŋc, bawo Kanukəntesɛ nnɔ apələrnɛ pətɔt kɔ ayeŋkibəkəc ŋayi mɔ. 36 Nəbɔt mera pəmɔ tɔkɔPapa konu ɔmbɔt amera mɔ.»

Ta nəcin afum alɔma(Mt 7:1-5)

37 «Ta nəcin fum, afɔkɔ-cin nu; ta nəbockiti ka Kanu nnɔ fum eyi mɔ, afɔdekɔ-kitinu; nəŋaŋnɛnɛ akɔ, andekɔ-ŋaŋnɛn’on.38Nəpocɛ, andekɔ-poc’on; andekɔ-bɛr ndeyuba yonu yɔpɔŋ ya duma donu potubucɛpɔtɔt, pasumpər, pasəŋk-səŋk, pəloŋər.Bawo yotubucɛ nyɛ nəntubucɛ mɔ, yɔ an-dekɔ-tubucɛ nu kəluksɛ nu kəway.

39 Kɔ Yesu olok-lokər ŋa capafɔ:«Wətɔnəŋk ɛntam kəkɔtɛnɛ wətɔnəŋkba? Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ mɛrəŋ maŋanfəp mɔ ŋantɛmpɛnɛ abi disrɛ. 40 Aliwətəkəs wəkin eŋcepər fɛ wətəksɛ kɔn;mba wətəkəs nwɛ ɛntəkəs bel-bel mɔ,eŋyi pəmɔ wətəksɛ kɔn. 41 Ta ake tɔməŋmɔmənɛ ayika nŋɛ ŋeŋyi wɛŋc’əmdərɔfɔr, a ta məntam kəkɔkcɛ togbu tɔkɔteyi məna sərka dərɔfɔr mɔ? 42 Cəkecɔ məntam kəloku wɛŋc’əm: ‹Wɛŋc’imməwosɛ a iliŋ’əm ayika nŋɛ ŋey’əmdərɔfɔr mɔ!› məna nwɛ məntɔnəŋk togbuta dɔfɔr dam mɔ? Məna wəbaŋɛnɛ dofum!Məliŋ kərɛsna togbu ta dɔfɔr dam, itɔɔŋsɔŋ’am kənəŋk bel-bel məliŋ ayika ŋɔkɔŋeyi wɛŋc’əm dərɔfɔr mɔ.»

Kətɔk kɔ yokom ya ki(Mt 7:16-20; 12:33-35)

43 «Kətɔk kətɔt kəfɔkom yokom yɛlɛc,kətɔk kɛlɛc kəfɔkom yokom yɔtɔt. 44Kətɔknkɛ o nkɛ kɔ, yokom ya ki yɔ aŋnɛpəlɛ ki.Afɔpim tumbunyi‡ dəgbɛc, afɔpim rɛsɛŋ§dəbɛŋk. 45 Fum wətɔt nde abəkəc ŋɔnŋɔtɔt ɛŋlɛk mɔyɔ mɔtɔt, kɔ fum wəlɛc ndeabəkəc ŋɔn ŋɛlɛc ɛŋlɛk mɔyɔ mɛlɛc. Bawontɛ o ntɛ kusu kəŋloku mɔ, ti teyi ndedɛbəkəc.»

Wɔlɔmɛrəŋ(Mt 7:24-27)

46 «Ta ake tɔ nəŋwen’em ‹Wəbɛ! Wəbɛ!›ta nəŋyɔ mes mɔkɔ iŋloku mɔ-ɛ? 47 Nwɛo nwɛ eder’im, pəne moloku mem,pəkɔt mi, imentər’un nwɛ owurɛnɛ mɔ:48 Owurɛnɛ fum nwɛ eyi kəcəmbər kəlɔmɔ. Fum wəkakɔ ɛŋkay dəntɔf bel-belkɔ pəntukmɛ, k’ɛŋcəmbər kəlɔ kɔn tasarkəroŋ. Ali wəcafən ontuf pəlarəm, domundɛfəntərɛ, kəlɔ kɔn kəfɔtam kətɛmpɛnɛ,bawo anacəmbər ki gbiŋ. 49 Mba nwɛo nwɛ ene moloku mem, ta ɔŋkɔtɛnɛmi-ɛ, fum wəkakɔ ŋawurɛnɛ kɔ nwɛɛŋcəmbər kəlɔ kɔn katina dəntɔf, ta ɛŋkaypəcəmbər ki tasar kəroŋ mɔ. Kɔ wəcafən

‡ 6:44 f. = «figue» § 6:44 Pokom mpɛ poŋkom nde Yisrayel, pi pɔkɔ aŋfɔc kəsɔtɔ membermmɛ aŋwe «weŋ» mɔ.

Luk 7:1 11 Luk 7:30ontuf, domun dɛfəntərɛ-ɛ, kəlɔ kaŋkɔkəntɛmpɛnɛ katina, kəlɛcɛ few!»

7Aŋnabi Yesu kətaməs kɔn wəcar ka

wəbɛ ka asɔdar 100(Mt 8:5-13)

1 Ntɛ Yesu elip kəlok-lokər afum aŋɛŋaŋc-cəŋkəl kɔ mɔ, k’ɔŋkɔ Kapɛrnayum.2 Dəndo kəfo kaŋkɔ, wəbɛ ka asɔdar tasartin (100) wəRomwəlɔma ɛnayɔwəcar nwɛtetɔn tɛnayeŋk kɔ mɔ. Wəcar wəkakɔɛnatamnɛ fɛ, pəc-faŋ kəfi. 3 Ntɛ wəbɛ kaasɔdar nwɛ ene pac-loku teta Yesu mɔ,k’osom abeki aSuyif alɔma, ŋakɔwenɛ kɔYesu pədetaməsɛ kɔ wəcar kɔn. 4 Kɔ abekiakakɔ ŋander ŋabəp Yesu kɔ ŋalɛtsɛnɛkɔ ŋac-gbɔkərɛ, ŋac-loku: «Ɔyɔ dofumndɛ pəmar məyɔnɛ kɔ ti mɔ, 5 bawowəbɛ wəkawɛ ɔmbɔtər atɔf ŋosu, nkɔnɛnacəmbər dəkəcəpəs dosu.» 6 Kɔ Yesuɔŋkɔ kɔ ŋa. Ŋanabɔlɛnɛ fɛ kəlɔ ka wəsɔdar,kɔ wəsɔdar osom anapa ɔn kəkɔ-loku kɔ:«Wəbɛ ta mətɔrəsnɛ, bawo isɔtɔ fɛ dofumndɛ pəmar’am kəbɛrɛ kəlɔ kem mɔ. 7 Itɔɔsɔŋɛ ntɛ ina sərka intɔna-kɔ nnɔ məyimɔ. Mba məloku toloku tin, wəcar kempətamnɛ. 8 Bawo ina wəkawɛ yati abɛ’emŋɔ iyi dəntɔf, k’ina sɔ iyɔ asɔdar alɔmaaŋɛ ŋay’im dəntɔf mɔ. Nwɛ iŋkulɛ fɔməkɔ mɔ, wəkayi ɔŋkɔ, k’iloku wəkɔ fɔməder-ɛ, wəkayi ender. K’ilokuwəcar kemfɔ məyɔ ntɛ-ɛ, ɔŋyɔ ti.» 9 Ntɛ Yesu enemoloku mamɔkɔ mɔ, kɔ teta wəsɔdar nwɛteŋciyanɛ kɔ. K’ɛŋkafəlɛ, k’ɛntɛfərnɛ afumakɔ ŋanacəmɛ kɔ darəŋ mɔ, k’oloku: «Ic-lok’un, ali nde Yisrayel inanəŋk fɛ kəlaŋpəmɔ kaŋkɛ!» 10 Kɔ asom a wəsɔdar nwɛ,ŋalukus ndɔrɔn. Kɔ ŋabəp wəcar nwɛɛnatɔ-tamnɛmɔ, pətamnɛ keŋ.

Yesu kətimi kɔn wəfi11 Ntɛ telip mɔ, k’ɔŋkɔ dare ndɛ aŋc-

we Nayin mɔ. Atəkəs ɔn kɔ afum alarəmŋanasol kɔ nkɔn kəkɔ. 12 Ntɛ ŋalɔtərnɛkəbɛrɛ ka dare mɔ, kɔ ŋambəpɛnɛ kɔ afumŋaŋc-kekərɛ fum wəfi dəkəwup, mba fumnwɛ sona gboŋ sɔ kɛrɛ ɛnakom kɔ; wospəfi sɔ. Afum alarəm a dare dadɔkɔ ŋaŋc-kekərɛ wəfi wəkakɔ dəkəwup. 13 Kɔ Yesuɛnəŋk wəran nwɛ, k’ɔyɔnɛ kɔ nɔnɔfɔr,k’oloku kɔ: «Ta məbok!» 14 Kɔ Yesuɔŋcɔŋnɛ k’oŋgbuŋɛnɛ kaŋkəra ka wəfi.Aŋɛ ŋanatɔmpər kɔ mɔ ŋaŋcəmɛ. Kɔ Yesuoloku: «Wətɛmp, ina olok’əm: Məyɛfɛ!»

15Kɔwəfi ɛyɛfɛ k’ɛndɛ, k’oŋcopkəlok-loku.Kɔ Yesu oluksɛ wəfi nwɛ kɛrɛ. 16 Kɔ fəpfənesɛ; kɔ ŋayɛfɛ kəcam debeki da Kanu,ŋac-loku: «Wədəŋk wəka Kanu wəpɔŋɛyɛfɛ su dacɔ! KɔKanu kənder kəmar afumɔn!» 17 Kɔ tɔyɔ ta Yesu tatɔkɔ tɛsam atɔfŋa Yude fəp, kəbəp ka sədare səkɔ səŋkɛlYude mɔ.

Asom a Aŋnabi Saŋ(Mt 11:2-19)

18 Kɔ acɛpsɛ a Saŋ darəŋ ŋaŋkɔ ŋalokukɔmes mamɔkɔ fəp. Kɔ Saŋ ewe acɛpsɛ ɔndarəŋdacɔ afummɛrəŋ, 19k’osomŋa kəkɔ-yif Wəbɛ Yesu kɔ pəyɔnɛ nkɔn ɔyɔnɛ nwɛeyi kəder mɔ ba, ka pəmar pakar wəlɔma?20Ntɛ ŋambəp kɔ mɔ, kɔ afum aŋɛ ŋalokukɔ: «Saŋ wəgbət afum dəromun osom sukədeyif ’əm: ‹Məna ɔyɔnɛ, nwɛ eyi kədermɔ ba, ka pəmar səkar wəlɔma?›» 21Afumakakɔ anasom mɔ ŋaŋkɔ ŋabəp Yesu pəc-taməs docu da atɔtamnɛ alarəm, lanyiru,aŋɛ yɔŋk yɛlɛc yɛŋcəmɛ darəŋmɔ, k’ɔsɔŋɛatɔnəŋk alarəm kənəŋk. 22 Kɔ Yesu olokuŋa: «Nəkɔ nəloku Saŋ tɔkɔ nənəŋk kɔ tɔkɔnəne mɔ:Atɔnəŋk ŋanəŋk, atorər ŋaŋkɔt,k’asɔkəs aka sen, atɔne ŋane,afi ŋatimɛ, andəŋk toloku tɔtɔt nnɔ atɔyɔ

daka ŋayi mɔ.23 Pəbɔt nwɛ tetem tɔntɔdesɔŋɛ kəloŋɛ*mɔ!»

24 Ntɛ asom a Saŋ aŋɛ ŋaŋkɔ mɔ, kɔYesu ɛyɛfɛ kəloku afum teta Saŋ pəc-yif:«Ake nənakɔ kəmɔmən nde dətɛgbɛrɛ-ɛ?Awo nŋɛ afef ŋeyikəc mɔ ba? 25 Mba akenənakɔ oŋ kəmɔmən di-ɛ, fum wəbɛrnɛduma dɔtɔt? Mba abɛrnɛ suma sətɔt,ŋayi pətɔt disrɛ ŋandɛ wɔlɔ wa abɛ disrɛ.26 Ake nənakɔ oŋ kəmɔmən-ɛ, wədəŋkwəka Kanu-ɛ? Ɛy, ic-lok’un, Saŋ entesɛpətas wədəŋk wəka Kanu. 27 Nkɔn ɔyɔnɛnwɛ yecicəs yecempi yoloku tetɔn mɔ:‹Isak wəsom pəy’im kiriŋpəkɔ-cɛpəs dɔpɔ dam fɔr yam kiriŋ.›»†

28 Kɔ Yesu oloku: «Ic-lok’un, aŋɛ aranŋaŋkom mɔ fəp, ali wəkin eyi fɛ nwɛ eŋ-cepər Saŋ mɔ. Mba nwɛ ɛfɛtɛ nde dɛbɛda Kanu mɔ, ɔyɔnɛ nwɛ eŋcepər Saŋ mɔ.29 Afum aŋɛ ŋanane kɔ kəlok-loku mɔ fəp,kəbəp awerəs dut, kɔ ŋawosɛ dolompu daKanu; ti disrɛ kɔ ŋawosɛ a Saŋ pəgbətŋa dəromun; 30 mba aFarisi kɔ atəksɛ asariyɛ ŋanawosɛ fɛ ntɛ Kanu kənafaŋɛ ŋamɔ, kɔ ŋafati a Saŋ pəgbət ŋa dəromun.

* 7:23 kəsolɛ † 7:27 Malaki 3:1

Luk 7:31 12 Luk dɛbɛ da Kanu31Anɔ indetubcɛnɛ afum a dɛtɛmp dandɛ-ɛ? Anɔ ɔ ŋawurɛnɛ-ɛ? 32Aŋɛ ŋɔ ŋawurɛnɛ:Ŋawurɛnɛ awut aŋɛ ŋandɛ kəfo nkɛ afumfəp ŋambəpsɛnɛ mɔ, a ŋac-wenɛnɛ kəkɔ-loku:‹Səfulanɛ nu aluk, kɔ nəntɔpisɛ!

Kɔ səleŋsɛ nu meleŋ ma defi, kɔnəntɔbok.› 33 Bawo ntɛ Saŋ wəgbət afumdəromun ɛnader mɔ, ɔŋc-sɔm fɛ kəcom,oŋc-mun fɛ member, kɔ nəloku: ‹Wəkaŋɔŋk ŋɛlɛc ɔfɔ!› 34 Kɔ Wan ka fum ender,pəc-sɔm kəcom pəc-mun member kɔnəloku: ‹Wəcɛlək kɔ wəcis ɔfɔ, wanapa kaabaŋəs dut k’aciya!› 35 Mba awut a kəcərɛpətɔt ŋawosɛ dolompu da ki.»

Yesu nde kəlɔ ka Simɔŋ wəFarisi36 Kɔ wəFarisi wəlɔma ewe Yesu kəkɔ-

di yeri kɔ nkɔn. Kɔ Yesu ɛmbɛrɛ nde kəlɔka wəFarisi wəkakɔ, k’ɔŋkɔ pəndɛ amɛsakiriŋ. 37Wəran wəciya wəlɔma ɛnayi daredadɔkɔ, ntɛ ene a Yesu ɔŋkɔ nde kəlɔ kawəFarisi nwɛ mɔ, k’ɛlɛk tɔkɔ-bɔ pɔtɔtpɛlarɛ labundɛ, 38 kɔ wəran nwɛ ɔŋkɔpəcəmɛ Yesu kumunt darəŋ pəsumpərkɔ wɛcək. K’ɛyɛfɛ kəbok pəc-caŋkəsɛmɛŋcər mɔn wɛcək wa Yesu, k’ɛfɛŋətɛwɛcək wa Yesu cəfon cɔn, pəc-cup wi, pəc-loŋsər wi labundɛ. 39 Ntɛ wəFarisi nwɛɛnawe Yesu nde ndɔrɔn, ɛnəŋk tatɔkɔ mɔ,k’olokunɛ dɛbəkəc: «Fum wəkawɛ ɔŋyɔnɛwədəŋk wəka Kanu-ɛ, k’ɛŋcərɛ wəran nwɛoŋgbuŋɛnɛ kɔ mɔ, fum nwɛ ɔyɔnɛ mɔ—Wəran wəciya.» 40 Kɔ Yesu ɛlɛk moloku,k’oloku: «Simɔŋ, iyɔ toloku tɔlɔmatolok’əm.» Kɔ Simɔŋ oloku kɔ: «Məlok’imti, Wətəksɛ.» 41 «Wəbɔs-bɔsər wəlɔmaafum mɛrəŋ ŋanatɔmpərɛ debe: Wəkinnwɛ pətɔmpərɛ kɔ gbeti mɛŋcəmbəlmasar kəcamət (500); kɔ wəka mɛrəŋpətɔmpərɛ kɔ mɛŋcəmbəl 50. 42 Mba ntɛwəbɔs-bɔsər nwɛ ɛnəŋk fɔ alɛkər ɔn səbeŋayɔ fɛ gbeti boluksɛ kɔ mɔ, k’ɛŋaŋnɛnɛmɛrəŋ maŋan fəp. Akakɔ mɛrəŋ anɔendenaŋkanɛ kəbɔtər kɔ pətas wəkɔ-ɛ?»43 Kɔ Simɔŋ oloku kɔ: «Pəwurɛn’em,a wəkɔ ɛnatɔmpərɛ kɔ gbeti bɛlarəmmɔ.» Kɔ Yesu oloku kɔ: «Gbɛs, məlokukaŋce!» 44 Kɔ Yesu ɛŋkafəlɛ k’ɛntɛfərnɛwəran nwɛ, k’oloku Simɔŋ: «Mənəŋkwəran nwɛ? Imbɛrɛna nnɔ kəlɔ kammba məsɔŋna f ’em domun ibikɛnɛ wɛcək;mba nkɔn ɛŋcaŋkəsɛ wɛcək wem mɛŋcərmɔn, k’ɛfɛŋətɛ wi cəfon cɔn. 45Məŋcupnaf ’em, mba nkɔn kəyɛfɛ ntɛ imbɛrɛna nnɔ

mɔ, a k’oŋcop kəcupəs’im wɛcək mɔ, haŋndɛkəl itɔ eyi kəyɔ. 46Məsopna f ’emmorodəromp,‡ mba wəran wəkawɛ osop’imlabundɛ dəwɛcək. 47 Itɔ ɔsɔŋɛ ntɛ intamkəlok’əm fɔ, kiciya kəlarəm nkɛ eŋciyamɔ, aŋaŋnɛnɛ kɔ ki, bawo nkɔn ɔmbɔtərpənaŋkanɛ. Məna nwɛ aŋaŋnɛnɛ pipicmɔ, pipic pɔ məmbɔtər.» 48 Kɔ Yesu olokuwəran nwɛ: «Aŋaŋnɛn’am kiciya kam.»49 Afum aŋɛ ŋanandɛ amɛsa kiriŋ kɔ nkɔnmɔ, ŋaŋcop kəc-lokunɛ dəbəkəc: «Anɔɔfɔ wəkawɛ ɛŋaŋnɛnɛ ali kiciya mɔ?»50 Mba kɔ Yesu oloku wəran: «Kəlaŋ kamkəyac’əm, məkɔnɛ abəkəc ŋoforu.

8Aran aŋɛ ŋaŋsol kɔ Yesu mɔ

1Ntɛ tɛyɛfɛ dəndamɔ, kɔYesu ende pəc-kɔt sədare; pəc-kawandi pəc-dəŋk molokumɔtɔt ma dɛbɛ da Kanu. Ŋasol kɔ Asom ɔnwəco kɔ mɛrəŋ, 2 kəbɛrɛnɛ ka aran alɔmaaŋɛ ɛnataməs docu da dis kɔ da yɔŋk yɛlɛcmɔ: Mari wəkɔ aŋc-we «Wəka Makdala»mɔ, nwɛ anabɛləs yɔŋk yɛlɛc camət-mɛrəŋmɔ; 3 Yohanna (wəran ka Cusa, wəlompəska mes ma kəlɔ disrɛ ka Herodu), Susankɔ aran alarəm alɔma aŋɛ ŋaŋc-wurɛ dakadaŋan kəmar ka Yesu kɔ Asom ɔn mɔ.

Capafɔ ca wəbɔf(Mt 13:1-9; Mk 4:1-9)

4 Kɔ afum alarəm ayɛfɛ sədare səlɔmaŋamɛpənɛ kɔ. Kɔ Yesu oloku capafɔncɛ: 5 «Ntɛ wəbɔf owur kəkɔ-gbal malɔmɔn mɔ, eyi kəgbal malɔ kɔ mɛŋgbɛnmɔlɔma mɛntɛmpɛnɛ dɔpɔ. Afum ŋac-nas-nas mi, kɔ gbaŋa yɔsɔm mi fəp. 6 Kɔmɛŋgbɛn mɔlɔma mɛntɛmpɛnɛ dəmasar;ntɛ mompoŋ mɔ, kɔ mowos, bawomɛnayɔ fɛ pədəm. 7 Kɔ mɛŋgbɛn mɔlɔmamɛntɛmpɛnɛ dəbɛŋk, kɔ bɛŋk yompoŋkɔ mɛŋgbɛn mamɔkɔ kɔ yɛntasərnɛ mi.8 Kɔ mɛŋgbɛn mɔlɔma mɛntɛmpɛnɛ antɔfŋɔtɔt kəroŋ. Ntɛmamɔkɔmompoŋ mɔ, kɔyoŋkoməs; kɔ popoŋ mpɛ o mpɛ poŋkommɛŋgbɛn tasar tin (100).» Yesu oŋc-lokutoloku tatɔkɔ, pəc-gbəŋɛ: «Məna nwɛməŋyɔ ləŋəs məc-ne mɔ, məcəŋkəl!»

Ta ake tɔ Yesu oŋc-lokɛ capafɔ-ɛ?(Mt 13:10-17; Mk 4:10-12)

9Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋayif kɔ ntɛ capafɔcacɔkɔ cəloku mɔ. 10 K’oloku: «Nəna ŋɔasɔŋ kəcərɛ mɔgbɔpənɛ ma dɛbɛ da Kanu;kɔ akɔ dəcapafɔ aloku ŋa ti, mba:

‡ 7:46 Aka Yisrayel moro mɔ ŋaŋc-sop acikəra aŋan alel

Luk 8:11 13 Luk 8:35‹Ŋagbətnɛ kɔ ŋantɔ kəc-nəŋk;kɔ ŋaŋcəŋkəl ta ŋaŋne-ɛ.›»

Yesu kəloku tedisrɛ ta capafɔ ca wəbɔf11 «Tedisrɛ ta capafɔ caŋcɛ tɛntɛ: Defet,

toloku ta Kanu tɔ. 12 Mɛŋgbɛn mmɛmɛntɛmpɛnɛ dɔpɔ dacɔ mɔ, mi mɔyɔnɛafum aŋɛ ŋaŋne mɔ; ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋederŋeliŋ ŋa dəbəkəc toloku ta Kanu tɔkɔɛnanemɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ payaməsər ŋa kəlaŋnkɛ kəntam kəyac ŋa mɔ. 13 Mɛŋgbɛnmɔkɔ meyi dəmasar mɔ, afum ŋɔ, aŋɛŋaŋc-kɔna-ne toloku ta Kanu, pəbɔt ŋamɔ. Mba ŋayɔ fɛ ntɛntəl,* ŋalaŋ tɛmtɔlɔma, kɔ tɛm teyeŋki tender ŋa-ɛ, ŋasak.14 Mɛŋgbɛn mmɛ mɛntɛmpɛnɛ dəbɛŋkmɔ, mi mɔyɔnɛ afum aŋɛ ŋaŋcəŋkəlmolokuma Kanu, kɔ ŋalasərnɛmesmɔpɔŋmmɛ mɛntasərnɛ ŋa mɔ: Mɛcɛm-cɛmnɛmɛlarəm, kəsɔtɔ ka daka kɔmɛfaŋmobotuma doru, ŋa ŋafɔsɔŋ yokom yololu.15 Mɛŋgbɛn mmɛ meyi antɔf ŋɔtɔt mɔ,afum ŋɔ, aŋɛ ŋaŋcəŋkəlɛ toloku abəkəcŋɔtɔt ŋosoku, ŋamɛŋkərnɛ ti, ŋacəmɛ tidarəŋ mɔ, ŋa ŋaŋsɔŋ yokom yɔtɔt.»

Capafɔ ca lamp(Mk 4:21-25)

16 «Nwɛ o nwɛ ɔfɔmot lamp a pəkufundi kaloŋi, ɔfɔsɔ-bɛrsɛnɛ di kəfəŋc dəntɔf;mba ɛndɛt di kədɛt dəm, ntɛ tɔŋsɔŋɛ aŋɛŋambɛrɛdukəlɔmɔ, ŋanəŋknɛpəwaŋkəra.17 Mpɛ o mpɛ pɛmɛŋkənɛ, antam pikənəŋk. Ntɛ o ntɛ tɔŋgbɔpənɛ mɔ, an-tam ti kəcərɛ, towur tɛfəntərɛ pəwaŋkəra.18 Nəkɛmbərnɛ tɔkɔ nəŋcəŋkəl mɔ; bawoandekɔ-bɛrɛnɛ akɔ ŋayɔ mɔ; pabelər akɔŋantɔyɔ mɔ ali pɔkɔ ŋaŋgbɛkər merakəyɔnɛ paŋan mɔ.»

Iya kɔ awɛŋc a Yesu(Mt 12:46-50; Mk 3:31-35)

19 Kɔ iya ka Yesu kɔ awɛŋc ɔn ŋanderŋabəp kɔ, mba ŋaŋc-tam fɛ kəlɔtərnɛ kɔntɛ afum ŋala mɔ. 20 K’aŋkɔ paloku kɔti: «Iya kam kɔ awɛŋc’əm aŋa ŋayi ndedoru, mən’ ɔ ŋafaŋ kənəŋk.» 21 Kɔ Yesuoloku: «Iya kem kɔ awɛŋc’im aŋa, ŋayɔnɛaŋɛ ŋaŋcəŋkəl toloku ta Kanu ŋacəmɛ sɔ tidarəŋ mɔ.»

Yesu kəcəmbərəs kɔn afef ŋɔpɔŋ(Mt 8:23-27; Mk 4:35-41)

22 Dɔsɔk dɔlɔma kɔ Yesu ɛmbɛkɛ debilkɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ. K’oloku ŋa: «Pacalintende kəba mokuru.» Kɔ ŋaŋkɔ. 23 Ŋayi

kəcali, kɔ Yesu endirərnɛ. Kɔ afef ŋɔpɔŋŋɛyɛfɛ kəwur dəkəba kɔ abil ŋɛfaŋ kəkalɛ,kɔ ŋayi dəpəwɛy-wɛy. 24 Kɔ acɛpsɛ ɔndarəŋ ŋander ŋatimi kɔ, ŋac-kulɛ-kulɛ:«Wətəksɛ! Wətəksɛ! Kəfi kɔ sənder!» Ntɛentimɛ mɔ, k’ɛyɛfɛ kəgbəŋ-gbəŋər afef, kɔyam yɔpɔŋ yɔkɔ yɛnayɛfɛ mɔ, kɔ yɛsakfew. Kɔ pəyɔ yeŋ, ali tes aŋc-ne fɛ sɔ.25 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Deke kəlaŋ konu kəyi-ɛ?» Ntɛ ŋanesɛ a kɔ cusu cəwos ŋa mɔ,kɔ ŋayifɛnɛ: «Anɔ ɔfɔ wəkawɛ? Wəkawɛɛŋgbəŋ-gbəŋər ali afef kɔ yam, yɛcəmɛ sɔtɛfaŋ tɔn darəŋ!»

Yesu kətaməs ka fum nwɛ yɔŋk yɛlɛcyɛnacəmɛ darəŋ mɔ

(Mt 8:28-34; Mk 5:1-20)26 Kɔ Yesu ɔŋkɔ pənəŋk yecic yɔlɔma

nde atɔf ŋa Kadara, nde pəntɛfərɛnɛ kɔKalile mɔ. 27 Ntɛ Yesu ontor dəntɔf mɔ,k’ɛnəŋk fum wəlɔma wəka dare dadɔkɔfɔr yɔn kiriŋ, nwɛ yɔŋk yɛlɛc yɛlarəmyɛnacəmɛ darəŋ mɔ. Kəyɛfɛ ntɛ pənawonmɔ, ɛŋc-bɛrnɛ fɛ duma, ɛnayɔ fɛ kəlɔ kəyi,mɛnɛ pəyi nde aŋwupɛnɛ mɔ. 28 Ntɛfum nwɛ ɛnəŋk Yesu mɔ, kɔ ŋɔŋk ŋɛlɛcŋɔsɔŋɛ kɔ kəkulɛ-kulɛ, k’ɛntɛmpɛnɛ Yesuwɛcək dəntɔf, k’oloku pəpɔŋ: «Cəke cɔməfaŋər’im-ɛ, Yesu, Wan ka Kanu Wəbɛwəka dareŋc? Ilɛtsɛn’am ta mətɔrəs’im!»29 Bawo Yesu oŋc-loku ŋɔŋk ŋɛlɛc nŋɛŋɛnabɛrɛ fum wəkakɔ dəris pəwon mɔkəwur. Gbekce yɔ aŋc-kotərɛnɛ fumwəkawɛ dəkəcək kɔ afɛc ŋɔpɔŋ, mba oŋc-copu gbekce yayɔkɔ, ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋosolɛkɔ ŋekekərɛ nde dətɛgbɛrɛ. 30 Kɔ Yesueyif kɔ: «Cəke cɔ aŋw’am-ɛ?» Kɔ fumnwɛ oloku Yesu: «Ina aŋwe «Pəlarəm».»Bawo yɔŋk yɛlɛc yɛlarəm yɛnacəmɛ kɔdarəŋ. 31 Kɔ yɔŋk yɛlɛc nyɛ yɛlɛtsɛnɛYesu kəsak yi, ta pəsɔŋɛ yi kəwur yɔkɔdəpəcuca. 32 Awa, ŋanabɔlɛnɛ fɛ sɔpyɛlarəm yɔlɔma nyɛ yɔŋc-sɔmət dəndotɔrɔ kəroŋ mɔ. Kɔ yɔŋk yɛlɛc yontola Yesukəwosɛ ka kəbɛrɛ ka dəsɔp nyɛ, kɔ Yesuowosɛ yi. 33 Kɔ yɔŋk yɛlɛc yolukus fumnwɛ dəris, kɔ yɔŋkɔ yɛmbɛrɛ dəsɔp. Kɔsɔp nyɛ fəp yontor kəyɛfɛ dətɔrɔ, kɔ yɔŋkɔyotor dəkəba, kɔ yɛŋgbətəsɛ, kɔ yefis-fisfəp. 34 Ntɛ afum aŋɛ ŋaŋc-kɛk sɔp nyɛŋanəŋk ti mɔ, kɔ ŋayɛksɛ kɔ ŋaŋkɔ ŋalokuti dare daŋan kɔ aka sədare səkəsək. 35 Kɔafum ŋander kəmɔmən tɔkɔ tɛnacepər dimɔ. Kɔ ŋander nnɔ Yesu eyi mɔ, kɔŋambəp fum wəkɔ yɔŋk yɛlɛc yɛnalukus

* 8:13 «kəntɛntəl», «ntɛntəl» = «kəcɔŋc», «ŋcɔŋc»

Luk 8:36 14 Luk 9:9darəŋ mɔ, pəndɛ Yesu dəntɔf, pəbɛrnɛyamos pəc-yɔ mes bel-bel, kɔ afum aŋɛŋanader kəmɔmən mɔ ŋanesɛ. 36 Afumakɔ ŋananəŋk mes mamɔkɔ mɛnacepərmɔ, ŋalɔmər akɔ ŋanader kəmɔmən tɔkɔanayac kɔ mɔ. 37 Kɔ afum a atɔf ŋaKadara fəp ŋaloku Yesu a pəyɛfɛ ndaraŋanpəkɔ, bawo ŋananaŋkanɛ kənesɛ. KɔYesu ɛmbɛrɛ debil k’olukus. 38 Fumwəkɔ Yesu ɛnaluksɛ yɔŋk yɛlɛc darəŋ mɔ,ɛlɛtsɛnɛ Yesu a pətam kəce kɔ pəyi kɔdəntɔf. Mba kɔ Yesu ombupərɛ kɔ pəc-loku: 39«Məlukus nnɔ ndaram. Məkɔməc-loku afum tɔkɔKanu kəyɔn’ammɔ fəp.» Kɔfum nwɛ ɔŋkɔ pəloku dare disrɛ fəp mesmɔkɔ Yesu ɛnayɔnɛ kɔmɔ.

Wan wəran wəka Sayirus, kɔ wəranwəkɔ ɛnagbuŋɛnɛ yamos ya Yesu mɔ

(Mt 9:18-26; Mk 5:21-43)40 Yesu kəlukus kɔn, kɔ afum ŋaŋkɔ

ŋafaynɛ kɔ, bawo fəp fəŋc-kar kɔ. 41 Kɔfum wəlɔma, pac-we kɔ Sayirus, nwɛɛnayɔnɛ wəbɛ wəka dəkəcəpəs mɔ, owurnde pəc-der. Kɔ Sayirus ɛfəntərɛ dəntɔf,k’osumpər Yesu wɛcək, pəc-lɛtsɛnɛ kɔkəwosɛ kəder ka kəlɔ kɔn. 42 Bawoɛnayɔwanwəranwəkin gboŋ, nwɛ ɛnasɔtɔmerenwəco kɔmɛrəŋmɔ, pəc-fi. Ntɛ ɛyɛfɛkəkɔ mɔ, kɔ kənay kəmɛpnɛ kɔ haŋ ŋac-yaməsər kɔ kəŋesəm. 43 Wəran wəlɔmaɛnayi di, wəkakɔ pəc-yak kəyɛfɛ ka merenwəco kɔ mɛrəŋ ta pəŋcəmbərəs-ɛ. Wərannwɛ ɛnabɛrsɛ daka dɔn fəp nnɔ atɛn cɔlŋayi mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ pataməs kɔ mɔ. Mbaali fum ɛnatam fɛ kətaməs kɔ. 44Kɔ wərannwɛ ɔlɔtərnɛ Yesu tadarəŋ, k’oŋgbuŋɛnɛdobol da duma dɔn. Gbəŋcana babɔkɔ kɔkəwur mecir kaŋkɔ kənayi kɔ mɔ kəsakɛ.45 Kɔ Yesu eyif: «Anɔ ogbuŋɛn’em-ɛ?»Ntɛ afum fəp ŋambupərɛ ti mɔ, kɔ Piyɛroloku: «Wətəksɛ afum ŋaŋkɛl’əm wacanwɛ fəp!» 46 Kɔ Yesu oloku: «Fum wəlɔmaoŋgbuŋɛn’em, bawo iŋcərɛ a fənɔntərfəlɔma fəwur’im dəris.» 47 Ntɛ wəran nwɛɛŋcərɛ a Yesu ɛŋcərɛ fɔ fum oŋgbuŋɛnɛ kɔmɔ, k’ender pəc-yikcɛ, k’ɛntɛmpɛnɛ Yesuwɛcək dəntɔf. K’oloku afum fəp fɔr kiriŋtes tɔkɔ tɛnasɔŋɛ kɔ kəgbuŋɛnɛ ka dumada Yesu mɔ, kɔ tɔkɔ docu dɔn dɛnatamnɛgbəŋcana babɔkɔ mɔ. 48 Kɔ Yesu oloku kɔ:«Wan kem, kəlaŋ kam kəyac’əm, məkɔnɛabəkəc ŋoforu.»

49 Yesu eyi kəlok-loku kaŋkɔ, kɔ fumwəlɔma ender kəyɛfɛ ka ndena wəbɛ kadəkəcəpəs da dare, k’ender pəloku: «Wan

kam efi, ali məntɔrəs fɛ sɔ wətəksɛ kəkɔdi.» 50 Mba Yesu ɛnane fum nwɛ kəlokuka wəbɛ wəka dəkəcəpəs defi da wan kɔn,k’oloku wəbɛ nwɛ: «Ta mənesɛ! Məlaŋgbəcərəm, wan kam ɛntamnɛ.» 51 Ntɛŋalukus dɛkɛr mɔ, Yesu owosɛ fɛ fumkəbɛrɛ kɔ nkɔn mɛnɛ Piyɛr, Saŋ, Sak,wan wəran nwɛ kas kɔ kɛrɛ gbəcərəm,ŋɔ ɛnawosɛ kəbɛrɛ nnɔ wan wəran wəfinwɛ eyi mɔ. 52 Kɔ afum fəp ŋambok ŋac-lɔm pəcuy paŋan tetɔn. Kɔ Yesu oloku:«Ta nəbok! Efi fɛ, kədirɛ k’ɛndɛ.» 53 Kɔafum ŋayɛfɛ kəselər Yesu, bawo afum aŋɛŋanacərɛ a wan wəran nwɛ efi. 54 Kɔ Yesuosumpərwanwəran nwɛ kəca, k’olokɛ dimdɔpɔŋ: «Wəyecəra, məyɛfɛ!» 55 Kɔ ameraŋɔn ŋender kɔ, gbəŋcana babɔkɔ k’ɛyɛfɛ,kɔ Yesu oloku a pasɔŋ kɔ yeri. 56 Kɔ cusucəwos akombəra aka wan wəran nwɛ, kɔYesu oloku ŋa a ta ŋalɔmər nwɛ o nwɛ ntɛteŋcepər mɔ.

9Yesu osom acɛpsɛ ɔn darəŋ wəco kɔ

mɛrəŋ(Mt 10:5-15; Mk 6:7-13)

1 Kɔ Yesu ewe Asom ɔn aŋɛ wəco kɔmɛrəŋ, k’ɔsɔŋ ŋa fənɔntər kɔ kətam kakəbɛləs yɔŋk yɛlɛc fəp, kəlɛkɛnɛ kətamka kətaməs ka docu. 2 Kɔ Yesu osom ŋakəkɔ-dəŋk dɛbɛ da Kanu, kɔ kətaməs kadocu. 3K’oloku ŋa: «Ta nətɔmpərɛnɛ dakao daka teta dɔpɔ, ta nətɔmpər togbo, tanətɔmpər tɔlɔba, ta nətɔmpər tocom, tanətɔmpər pəsam, ta nwɛ o nwɛ pətɔmpərsuma mɛrəŋ. 4 Nnɔ o nnɔ aŋkɔ-baŋ’unwaca mɛrəŋ mɔ, nəyi di, difɔ nəndekɔ-wur a nəsumpər dɔpɔ donu kəkɔ. 5 Nnɔo nnɔ afum ŋantɔkɔ-wos’on kəyi mɔ,kɔ nəndewur dare dadɔkɔ-ɛ, nəkoŋ-koŋwɛcək wonu, itɔ endeyɔnɛ sede nnɔ ŋayimɔ. 6 Kɔ asom aŋɛ ŋawur ŋac-kɔt sədare;ŋac-dəŋk toloku tɔtɔt ta Kanu, ŋac-taməsacuy mofo fəp.

Pəciyanɛ pa Herodu(Mt 14:1-12; Mk 6:14-29)

7 Ntɛ Alkaly Herodu ene mes mmɛmeŋc-cepər mɔ, kɔ pəŋciyanɛ kɔ. Bawoalɔma ŋaŋc-loku a Saŋ entimɛ afi dacɔ;8 alɔma ŋac-loku, a Eliya eder, alɔma ŋac-loku, a wədəŋk wəka Kanu wəcɔkɔ-cɔkɔwəlɔma oluksərnɛ sɔ kəder. 9 Kɔ Herodunkɔn oloku: «Inagbinti Saŋ domp! Anɔɔyɔnɛ fumwəkawɛ aŋloku tetɔnmɔ-ɛ?» KɔHerodu ɛfaŋ kənəŋk kɔ.

Luk 9:10 15 Luk 9:36Yesu kəsɔŋɛ ka afum wul kəcamət

(5000) kənɛmbərɛ(Mt 14:13-21; Mk 6:30-34; Saŋ 6:1-14)

10 Kɔ asom ŋander ŋaluksɛ Yesu tɔkɔŋanayɔ mɔ fəp. Kɔ Yesu ɛlɛk ŋa kɔŋawurnɛ kəsək, ntende dare da Bɛtsayida.11 Kɔ afum ŋaŋcərɛ kəwur kəŋan kɔŋaŋcɛpsɛ ŋa darəŋ. Kɔ Yesu owosɛ ŋakəder, k’ɔŋkɔ pəc-loku ŋa teta dɛbɛ daKanu, k’ɛntaməs sɔ aŋɛ ŋanatɔ-tamnɛ mɔ.12 Ntɛ dec dɛyɛfɛ kəkalɛ mɔ, kɔ Asom ɔnŋalɔtərnɛ kɔ ŋac-loku: «Məyɔ oŋ məsakafum akaŋɛ ŋakɔ ŋatɛn dəkədirɛ kɔ yerinde sədare nsɛ səŋkɛl nnɔ mɔ; bawodətɛgbɛrɛ ayi wəkawɛ.» 13 Kɔ Yesu olokuŋa: «Nəna nəsɔŋ ŋa yeri.» Kɔ Asom ɔnŋaloku kɔ: «Cəcom kəcamət kɔ lop mɛrəŋgbəcərəm yɔ səyɔ, məfaŋ oŋ a səkɔ səwayɛkənay kaŋkɛ yeri ba?» 14 Mba afum aŋɛŋaŋc-bəp afum wul kəcamət (5000). KɔYesu oloku Asom ɔn: «Nəyɔ ŋa ŋaloŋkanɛafum 50-50.» 15Kɔ asom ɔn ŋayɔ tɔkɔ Yesuɛnaloku ŋa kəyɔ mɔ, kɔ ŋandəs ŋa fəp.16 Kɔ Yesu ɛlɛk cəcom ncɛ kəcamət kɔ lopnyɛmɛrəŋ, k’eyekti fɔr dareŋc, k’ontolanɛyeri nyɛ nnɔ Kanu kəyi mɔ. Kɔ tɛyɛfɛdənda k’entipi yeri nyɛ a k’endesɔŋəs yiacɛpsɛ a ŋayerəs kənay kaŋkɔ. 17 Kɔ afumakakɔ fəp ŋandi yeri nyɛ kɔ ŋanɛmbərɛ.Ntɛ anawɛtəs yeri yɛləpəs nyɛ mɔ, yɛnayɔcəfala wəco kɔmɛrəŋ.

Piyɛr oloku a Yesu ɔyɔnɛ nwɛ Kanukəyɛk-yɛk mɔ

(Mt 16:13-19; Mk 8:27-29)18 Dɔsɔk dɔlɔma Yesu pəc-lok-lokər

Kanu taciŋa, acɛpsɛ ɔn darəŋŋaloŋkanɛ kɔkəsək. Kɔ Yesu eyif ŋa: «Toloku ta afum,anɔ iyɔnɛ-ɛ?» 19 K’acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋalokukɔ: «Ntɛ alɔma ŋaloku mɔ, a Saŋ wəgbətafum dəromun məyɔnɛ, k’alɔma ŋaloku aEliya məyɔnɛ; alɔma a wədəŋk wəka Kanuwəcɔkɔ-cɔkɔ wəlɔma ɔ məyɔnɛ nwɛ ɛyɛfɛafi dacɔ mɔ.» 20 Kɔ Yesu eyif ŋa sɔ: «Kɔcəke cɔ nəna nəŋcɛm-cɛmnɛn’em kəyɔnɛ-ɛ?» Kɔ Piyɛr oloku Yesu: «Wəyɛk-yɛkwəkaKanu məyɔnɛ.»

Yesu kəcam defi dɔn kɔ kədeyɛfɛ kɔnafi dacɔ

(Mt 16:20-28; Mk 8:30-9:1)21 Kɔ Yesu entiŋ-tiŋ ŋa kəcaŋkɛ ti, ta

ŋaloku ti fumo fum. 22K’ɔnɔcər a pənamardis dɔlɔl Wan ka fum bel-bel; abeki, aloŋnɛ

apɔŋ kɔ atəksɛ sariyɛ ŋabɛləs kɔ; padif kɔ;pəyɛfɛ defi tataka tɔn ta maas.

23 K’oloku afum fəp ntɛ: «Kɔ fum ɛfaŋkəcɛps’em-ɛ, wəkayi pəsak kəcɛm-cɛmnɛtetɔn ta sərka, wəkayi pəwosɛ kəsakmɛfaŋmɔn pəwosɛ kətɔrɔ haŋ pəfi * dɔsɔk odɔsɔk, pəcəm’em darəŋ. 24 Bawo, nwɛo nwɛ ɛfaŋ kəyac kəyi doru kɔn mɔ,kəŋsalpər kɔ; mba nwɛ o nwɛ ɔ kiyi kɔndoru kəsalpər kɔ tetem mɔ, ɛyac ki. 25Aketɔyɔ fum kəsɔtɔ kɔn doru dandɛ fəp-ɛ,kɔ pəyɔnɛ fɔ wəkayi eyi kəgbalənɛ kɔpəyɔnɛ fɛ ti wəkayi pəc-ləsərnɛ-ɛ? 26Nwɛo nwɛ ɛlapərn’em kɔ moloku mem, Wanka fum endekɔ-sɔdəmnɛ-wosɛ kəyacmənawəkayi k’endeder pəmot pa pəlel pa dɛbɛda Papa-ɛ, kɔmɛlɛkɛe mecempi. 27 Ic-lokunu kaŋce: Afum akin akin ŋayi nnɔ kəfokaŋkɛ aŋɛ ŋantɔdewak defi ta ŋantanəŋkdɛbɛ da Kanu mɔ.»

Piyɛr, Saŋ kɔ Sak ŋanəŋk Yesu pəyipəmotu pa debeki da Kanu disrɛ

(Mt 17:1-8; Mk 9:2-8)28 Ntɛ Yesu oloku moloku mamɔkɔ

mɔ, kɔ mata camət-maas meŋcepər,k’ɛlɛk Piyɛr, Saŋ kɔ Sak, kɔ ŋampɛ tɔrɔkəroŋ kəkɔ-lok-lokər Kanu. 29 Yesu eyikəsali, kɔ kəro kɔn kɛsəkpər, kɔ yamosyɔn yɛnaŋkanɛ kəferɛ yoc-motər-motər.30 Pəwon fɛ kɔ afum mɛrəŋ ŋayɛfɛ kəlok-loku kɔ nkɔn: Musa kɔ Eliya ŋanayi, 31 aŋɛaŋc-nəŋk pəmot pa pəlel pa debeki daKanu disrɛ mɔ. Ŋac-loku Yesu kəkɔ kɔnnkɛ kəŋkɔyi Yerusalɛm mɔ. 32 TɛtəŋnɛPiyɛr k’asol ɔn ŋac-dirɛ pəpɔŋ; ntɛŋantimɛ mɔ, kɔ ŋanəŋk Yesu pəmot padebeki da Kanu disrɛ, kɔ afum mɛrəŋ akɔŋanacəmɛ kɔ nkɔn mɔ. 33 Tɛm ntɛ afumakakɔ mɛrəŋ ŋaŋc-gbɛyɛnɛ kɔ Yesu mɔ,kɔ Piyɛr oloku kɔ: «Wətəksɛ pəntesɛ sukiyi ka nnɔ. Səcəmbər cəbal cəcɛpɛ-cɛpɛmaas, ŋin ŋam, ŋin ŋa Musa, kɔ ŋin ŋaEliya.» Piyɛr ɛnacərɛ fɛ ntɛ oŋc-loku mɔ.34 Ntɛ oŋc-loku tatɔkɔ mɔ, kɔ kəp kənderkəgbəpərnɛ ŋa kɔ kənesɛ kəsumpər acɛpsɛa Yesu darəŋ ntɛ ŋananəŋk kəp kaŋkɔ kəc-der kəgbəpərnɛ ŋa mɔ. 35 Kɔ dim dowurkəp kaŋkɔ disrɛ, doc-loku: «Wəkawɛ ɔyɔnɛwan kem, nkɔn iyɛk-yɛk: Nəcəŋkəl kɔ!»36 Ntɛ ane dim dadɔkɔ mɔ, k’anəŋk Yesupəcəmɛ sona. K’acɛpsɛ a Yesu darəŋŋaŋcaŋk ali fum ɛnaloku fɛ sɔ wəkostɔlɔma ntɛ ɛnəŋk mɔmata mamɔkɔ.

* 9:23 «kəgbaŋnɛ kətɔk ka gbɛkɛ kɔn» = ti disrɛ: «kəwosɛ kəsɔŋnɛ defi dɔsɔk o dɔsɔk pəmɔtɔkɔ Yesu ɛnayɔ ti mɔ.»

Luk 9:37 16 Luk 10:4Yesu kətaməs ka wan nwɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc

ŋɛnatoŋkulu-toŋkulu(Mt 17:14-18; Mk 9:14-27)

37 Dɔckɔsɔk ntɛ ŋantor kəyɛfɛ dətɔrɔmɔ, kɔ afum alarəm ŋander kədefaynɛYesu. 38 Kɔ fum wəlɔma oŋkulərnɛkənay kaŋkɔ dacɔ: «Wətəksɛ ilɛtsɛn’amməmɔmən wan kem, bawo wəkin wəkawɛgboŋ iyɔ. 39 Ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɔlɔma ŋɛmbɛrɛkɔ, kɔ ŋɔsɔŋɛ kɔ kəkulɛ-kulɛ gbəŋcanababɔkɔ, kɔ ŋeyikəc kɔ pəpɔŋ, kɔ ŋɔsɔŋɛkɔ kəfoc kəwur kɔ dəkusu; kɔ ŋɔlɔləs kɔdis, a kɔ ŋendesak kɔ. 40 Ilɛtsɛnɛ acɛpsɛ-am darəŋ kəbɛləs ka ŋi, mba ŋantam fɛti.» 41 Kɔ Yesu oŋkulərnɛ: «Nəna afumalɛc a tɛm tantɛ, atɔlaŋ Kanu, tɛm cəketɔ pəmar sɔ iyi kɔ nəna-ɛ? Tɛm cəke tɔpəmar sɔ itɔmpər te tonu-ɛ? Məkɛrɛ wankam nnɔ.» 42 Ntɛ wan wəkakɔ ɔŋc-lɔtərnɛYesu mɔ, kɔ ŋɔŋk ŋɛŋgbal kɔ dəntɔf kɔŋeyikəc kɔ pəpɔŋ. Mba kɔ Yesu ɛŋgbəŋ-gbəŋər ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋaŋɔkɔ, k’ɛntaməs wanwəkakɔ, k’ɔsɔŋ kɔ kas. 43 Kɔ cusu cəwosafum fəp kənəŋk ka fənɔntər fəpɔŋ faKanu.

Yesu kəgbɔkərɛ kɔn kəloku defi dɔn(Mt 17:22-23; Mk 9:30-32)

Ntɛ mes mamɔkɔ Yesu ɔŋc-yɔ mɔ mec-ciyɛnɛ afum mɔ, k’oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ:44 «Nəna nəsu ləŋəs, nəcəŋkəl bel-belmoloku mamɛ: Kəbɛr k’ander Wan ka fumafum dəwaca. 45 Mba acɛpsɛ ɔn darəŋŋanacərɛ fɛ tedisrɛ ta toloku tatɔkɔ oŋc-loku mɔ; tɛnagbɔpnɛ ŋa, ntɛ tɔŋsɔŋɛ taŋaŋcərɛ ti mɔ. Kɔ ŋanesɛ kəyifət kɔ tedisrɛta toloku tatɔkɔ.

Anɔ ecepər nu fəp-ɛ?(Mt 18:1-5; Mk 9:33-37)

46 K’acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋayɛfɛ kəyifətɛnɛntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋacərɛ nwɛ eŋcepər ŋadəkəcəmɛ mɔ. 47 Yesu nwɛ ɛnacərɛmɛcɛm-cɛmnɛ mmɛ meyi ŋa dəcor mɔ,ɛlɛk wan wəfɛt wəkin, k’ɛŋcəmbərərnɛkɔ. 48 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nwɛ o nwɛɛbaŋ wan wəkawɛ kəbaŋ kətɔt tetem,ɛmbaŋ’im ina sərka pətɔt; nwɛ o nwɛɛbaŋ’im, ɛmbaŋ wəkɔ osom’im mɔ. Bawofumwəkɔ ɛŋcəmbərnɛ dəkəcəmɛ dɛfɛtmɔ,ɔyɔnɛ wəkɔ eŋcepər nu fəp.»

Nwɛ ɔntɔc’am mɔ, ɛfaŋ’əm(Mk 9:38-40)

49Kɔ Saŋ ɛlɛkmoloku k’oloku: «Wətəksɛsənanəŋk fum wəlɔma pəc-bɛləsɛ yɔŋk

yɛlɛc tewe tam; kɔ səfaŋ kəmɔnɛ kɔ, bawowəkayi ɛŋcəmɛ f ’am darəŋ pəmɔ səna.»50 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Ta nəmɔnɛ kɔ ti;bawo fum nwɛ ɔntɔc’am mɔ, ɛfaŋ’əm.»

Dare dɔlɔmada Samari kəfati kəbaŋ kaYesu

51 Ntɛ dɔsɔk dɛlɛk da Yesu dorudɔŋc-lɔtəs mɔ, k’olokunɛ a mɛnɛ pəkɔYerusalɛm gbəs. 52 K’osom afum alɔmaŋayi kɔ kiriŋ. Kɔ akakɔ ŋayi kiriŋ kɔ ŋaŋkɔŋabəp dare da Samari dɔlɔma, ntɛ tɔŋsɔŋɛŋalompəsnɛnɛ kɔ mɔ. 53 Mba kɔ aka daredadɔkɔ ŋafati kəbaŋ kɔ, bawo Yerusalɛmŋaŋc-kɔ. 54 Ntɛ afum aŋɛ ŋanəŋk ti mɔ,acɛpsɛ a Yesu darəŋ, Saŋ kɔ Sak ŋaloku:«Wətəksɛ, məfaŋ səloku nɛŋc dotor kəyɛfɛdəkɔm dɛləsər ŋa?» 55 Kɔ Yesu ɛŋkafəlɛk’ɛntɛfərnɛ ŋa, k’ɛgbəŋ-gbəŋər ŋa. 56 Kɔŋayɛfɛ kɔ ŋaŋkɔ dare dɔlɔma.

Aŋɛ ŋafaŋ kəcəmɛ Yesu darəŋ mɔ(Mt 8:19-22)

57 Ntɛ ŋanayi dɔpɔ kəkɔ mɔ, kɔ fumwəlɔma oloku kɔ: «Iŋcəm’am darəŋ nnɔo nnɔ məŋkɔ mɔ.» 58 Kɔ Yesu oloku kɔ:«Yeterer yɔyɔ bi kɔ bɛmp yɔyɔ wɔlɔ wa yi;mba Wan ka fum ɔyɔ fɛ nnɔ ɛntam kəbocdomp mɔ.» 59 Kɔ Yesu oloku fum wəlɔma:«Məcəm’em darəŋ.» Kɔ fum wəkakɔ olokukɔ: «Wətəksɛ, məwos’em kərɛsna ikɔ iwuppapa kem.» 60 Kɔ Yesu oloku fum wəkakɔ:«Məsak afi ŋawup afi; kɔ məna, məkɔmədəŋk dɛbɛ da Kanu.»

61 Kɔ fum wəlɔma oloku: «Kəcəm’amk’inder darəŋ Wəbɛ, mba məkar ikɔkərɛsna ilembərnɛ aka kəlɔ kem disrɛ.»62 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Nwɛ o nwɛ edebiftɛcəna a wəkayi pəc-mɔmən tadarəŋ, entesɛfɛ kədəŋk ka dɛbɛ da Kanu.»†

10Kəsom ka acɛpsɛ darəŋ 72(Mt 10:7-16)

1Ntɛ tatɔkɔ teŋcepər mɔ, kɔWəbɛ ɛyɛk-yɛk sɔ afum 72 alɔma, k’osom ŋa mɛrəŋmɛrəŋ ŋayi kɔ tekiriŋ kəkɔt ka sədarekɔ mofo fəp mmɛ pənamar kɔ kəkɔ mɔ.2 K’oloku ŋa: «Dalɛ dɛtɛl dɛmbɛk, mbaatɛl ŋampicɛ. Nəlɛtsɛnɛ wəka dalɛ dɛtɛldandɛ, pəsak atɛl ŋade ŋatɛl dalɛ dɔn.3 Awa! Nəkɔ, isak’un nəkɔ pəmɔ ntɛ aŋsakŋkesiya calma dacɔ mɔ. 4 Ta nətɔmpərɛnɛpəsam pa delek, ta nətɔmpərɛnɛ lɔba, tanətɔmpərɛnɛ cɔfta, ta nəyifɛnɛ sɔ kɔ fum

† 9:62 «entesɛ fɛ kədəŋk ka dɛbɛ da Kanu» kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, «ɛmar fɛ dɛbɛ da Kanu.»

Luk 10:5 17 Luk 10:35o fum dɔpɔ. 5 Kəlɔ nkɛ o nkɛ nəndekɔ-bɛrɛ mɔ, nəkulɛ kərɛsna: ‹Kanu kəbɛrsɛpəforu kəlɔ kaŋkɛ!› 6Kɔ pəyɔnɛ, fum wəkapəforu eyi kəlɔ kaŋkɔ-ɛ, pəforu ponupeŋyikɔ kəroŋ; kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, pəforu papɔkɔpoluksərn’on. 7 Nəyi kəlɔ kaŋkɔ, nədiyeri, nəmun domun da kəlɔ kaŋkɔ; bawopəmar pasɔŋ wəbəc kəway kɔn. Ta nəc-cal-cali wɔlɔ de! 8 Dare ndɛ o ndɛ nəbɛrɛa pabaŋ’un mɔ, nədi yeri yɔkɔ aŋsɔŋ’unmɔ. 9Nətaməs acuy akɔ ŋayi di mɔ, nəlokuŋa: ‹dɛbɛ da Kanu dɔlɔtərn’on.› 10 Darendɛ o ndɛ nəkɔ ta ambaŋ’un mɔ, nəkɔnde abaŋka ŋaŋan nəloku: 11 ‹Səŋkoŋər’unkəbof ka dare donu ali nkɛ kəsoptɛ sudəwɛcək mɔ, səluks’on ki; nətam kəcərɛa dɛbɛ da Kanu dɔlɔtərnɛ.› 12 Ic-lok’un adɔsɔk dadɔkɔ, tɔyɔntɛ andeyɔ dare dadɔkɔmɔ, tendeyeŋk tecepər ta Sodom.»

Sədare nsɛ səfati kəlaŋ mɔ(Mt 11:20-24)

13 «Pəlɛcər’əm məna dare da Korasin!Pəlɛcər’əmməna, dare da Bɛtsayida! Bawomes mɛwɛy-wɛy mmɛ Kanu kəmmentərayɔ nnɔ ndoronu mɔ, m’ anayɔ sədaresa Tir kɔ Sidɔŋ-ɛ, kɔ ŋanasəkpər merapəwon, ŋacəmɛ pəlompu darəŋ, ŋabɛrnɛyamos yaŋan ya kəbal, ŋandɛ ŋamɔŋcnɛ!14 Itɔ endesɔŋɛ dɔsɔk da kiti ka Kanudadɔkɔ, pəfɔdeyeŋkər Tir kɔ Sidɔŋ pəmɔnəna. 15 Kɔ məna, dare da Kapɛrnayum,məŋcɛm-cɛmnɛ a andekɔ-pɛn’am haŋdareŋc? Ala! Andekɔ-tor’am dəntɔf haŋnnɔ afum afi ŋayi mɔ. 16Nwɛ ɛŋcəŋkəl’unmɔ, ɛŋcəŋkəl’im. Kɔ nwɛ ɛŋwɛnəs’un mɔ,ɛwɛnəs’im, k’ɛwɛnəs wəkɔ osom’im mɔ.»

Kəlukus ka acɛpsɛ darəŋ 7217 Kɔ afum 72 aŋɛ anasom mɔ ŋalukus

pəbotu disrɛ kɔ ŋaloku: «Wəbɛ! Aliyɔŋk yɛlɛc fəp yɛnayi su dəntɔf tewetam.» 18 K’oloku ŋa: «Indenanəŋk Sentanikətɛmpɛnɛ kəyɛfɛ dareŋc pəmɔ tɔkɔpəŋmot mɔ. 19 Nəcəŋkəl: Isɔŋ’un kətamkəkɔt ka bok kɔ mekəleŋcər kəroŋkəlɛkɛnɛ fənɔntər fa ater anu fəp, dakao daka dɔfɔtam kəyams’on ti. 20 Mba tapəbɔt’un ntɛ yɔŋk yɛlɛc yeyi nu dəntɔfmɔ, mba pəbɔt’un ntɛ aŋcic mewe monunde dareŋc, ndena Kanu mɔ.»

Pəbotu pa Yesu(Mt 11:25-27; 13:16-17)

21 Tɛnatəŋnɛ, Amera Ŋecempi ŋa Kanuŋɔsɔŋɛ pənaŋkanɛ kəbɔt Yesu, k’oloku:«Iŋyek-yekəs’əm, Papa,Wəbɛwəka dareŋckɔ dəntɔf, ntɛ məmɛŋkər abeki kɔ asoku

səbomp mes mamɛ, a kɔ məmentər miawut afɛt mɔ. Ɛy, Papa, bawo tatɔkɔ tɔməfaŋ ti. 22 Ic-lok’un a Papa kem ɛmbɛr’imca fəp dəwaca. Nwɛ o nwɛ ɛŋcərɛ fɛ nwɛɔyɔnɛ Wan mɔ, kɔ pəntɔyɔnɛ Papa-ɛ; nwɛo nwɛ ɛŋcərɛ fɛ sɔ nwɛ ɔyɔnɛ Papa mɔ, kɔpəntɔyɔnɛ Wan-ɛ, kɔ afum akɔ Wan ɛŋfaŋkəloku ti mɔ.»

23 Kɔ Yesu ɛŋkafəlɛ k’ɛntɛfərnɛ acɛpsɛɔn darəŋ, k’ɛyɛl dim, pəc-loku ŋa:«Pəmbɔt fɔr yɔkɔ yɛŋnəŋk mɔkɔ nəyikənəŋk mɔ! 24 Bawo adəŋk a Kanu kɔ abɛa tɔf yɛlarəm ŋanafaŋ kənəŋk mmɛ nəyikənəŋk mɔ, mba ŋananəŋk fɛ mi; ŋanafaŋkəne mmɛ nəyi kəne mɔ, mba ŋanane fɛmi.

Capafɔ ca wəSamari wətɔt25 Kɔ wətəksɛ sariyɛ wəlɔma ɛyɛfɛ

k’oloku Yesu, ntɛ ɛfaŋ kəcəpɛ kɔ towulmɔ. K’eyif Yesu: «Wəbɛ, cəke cɔ pəmar iyɔkəsɔtɔ ka kəyi wəyeŋ katina-ɛ?» 26Kɔ Yesueyif kɔ: «Cəke cɔ aŋcic nde buk ba sariyɛ-ɛ? Cəke cɔ məŋkaraŋ bi disrɛ-ɛ?» 27 Kɔfum nwɛ oloku Yesu: «Pəmar məbɔtərɛWəbɛ Kanu abəkəc ŋam fəp, amera ŋamfəp, fənɔntər fam fəp, kɔ kəsɔk kam dompfəp. Kɔ telip-ɛ, məbɔtər wɛŋc’əm pəmɔtɔkɔ məmbɔtərnɛ məna sərka mɔ.» 28 KɔYesu oloku kɔ: «Məloku ti bel-bel, məyɔtatɔkɔ ntɛ tɔŋsɔŋ’am kəyi wəyeŋ katinamɔ.» 29 Mba ntɛ wəbɛ wəka sariyɛ nwɛɛfaŋ kəmentər dolompu dɔn mɔ, k’eyifYesu: «Anɔ ɔyɔnɛ wɛŋc’im-ɛ?» 30 Kɔ Yesuɔŋgbɔkərɛ moloku k’oloku: «Fum wəlɔmaɛnayɛfɛ Yerusalɛmpəc-kɔ Yeriko. Kɔ afumwəkakɔ ɔŋkɔ pəbɛrɛ afum alɛc dacɔ, kɔafum alɛc akakɔ ŋambaŋər kɔ daka dɔkɔɛnatɔmpər mɔ fəp, kɔ ŋasut kɔ haŋ pəc-but kəfi, kɔ ŋasumpər dɔpɔ kɔ ŋaŋkɔ. 31Kɔtosurɛnɛ wəloŋnɛ wəlɔma osolnɛ sɔ dɔpɔdin dadɔkɔ; ntɛ wəloŋnɛ nwɛ ɛnəŋk fumwəkɔ anasut mɔ, k’eŋcepər dɔpɔ ntendepəbɔlɛ kɔ. 32 Kɔ wəLewy wəlɔma ender sɔkəfo kin kaŋkɔ; kɔ wəkakɔ sɔ ɛnəŋk fumnwɛ, kɔ nkɔn sɔ eŋcepər ntende pəbɔlɛkɔ. 33 Kɔ wəSamari wəlɔma nwɛ ɔŋc-kɔdelek mɔ, ender pəbəp fum wəkawɛ ntɛɛnəŋk kɔ mɔ, kɔ nɔnɔfɔr deyi kɔ. 34 KɔwəSamari nwɛ ɔlɔtərnɛ fum nwɛ, k’oloŋərruŋc yɔn member, k’ɔmbɔy yi moro;k’esektər yi. Kɔ wəSamari nwɛ ɛlɛk fumwəkakɔ k’endeŋ kɔ pɔkɔtɛnɛ pɔn kəroŋ,k’eŋkekərɛ kɔ karwaŋse kəlɔma, k’ɔŋkɔpəboc kɔ di, k’ɛŋcəmɛ tetɔn. 35 Dɔckɔsɔkkɔ wəSamari nwɛ owurɛ gbəleŋ mɛrəŋ ba

Luk 10:36 18 Luk 11:23pəsam, k’ɔsɔŋ bi wəka karwaŋse. K’olokukɔ: ‹Məgbɛkərɛ kɔ, mpɛ o mpɛ mendesɔŋkɔ mɔ, indeluks’am pi dəkəlukus dem.›»36Kɔ Yesu ɔnɔcər: «Afum akaŋɛmaas dacɔanɔ ɔ məna məŋcɛm-cɛmnɛ kəyɔnɛ kawɛŋc ka fumwəkɔ afumalɛc ŋanasutmɔ?»37 Kɔ wəbɛ wəka sariyɛ nwɛ oloku: «Nwɛɛnamentər kɔ amera ŋobotu mɔ.» Kɔ Yesuoloku wəbɛ wəka sariyɛ nwɛ: «Awa, mənasɔməkɔməyɔ tatɔkɔ.»

Yesu ndena Marta kɔMari38 Yesu ŋayi dɔpɔ kəkɔ kɔ acɛpsɛ ɔn

darəŋ, kɔ ŋambɛrɛ dare dɔlɔma, kɔ wəranwəlɔma pac-we kɔ Marta, ɛmbaŋ kɔ ndendɔrɔn. 39 Marta ɛnayɔ wɛŋc wəranwəlɔma nwɛ aŋc-we Mari mɔ, kɔ wɛŋcnwɛ ɔŋkɔ pəndɛ Wəbɛ dəntɔf, pəc-cəŋkəlmoloku mɔn. 40 Marta nkɔn pəsumpəryɛbəc yɛlarəm. Kɔ Marta ender pəlokuYesu: «Wəbɛ tɔfɔtɔrəs’əm tantɛ wɛŋc’imwəran ende pənd’am dəntɔf pəsakər’emyɛbəc yayɛ sona mɔ? Məloku kɔ pədepəmar’im.» 41 Kɔ Yesu oloku kɔ: «Marta,Marta! Məyi kəcɛm-cɛmnɛ kɔ kəsimsɛ tetames mɛlarəm. 42 Mba tes tin gboŋ tɔyɔdəkəcəmɛ. Mari ɛlɛk da pəntesɛmɔ, afɔsɔ-baŋər kɔ dənda.»

11Yesu kɔ sali(Mt 6:9-13; 7:7-11)

1Dɔsɔk dɔlɔma Yesu pəc-lok-lokər Kanukəfo kəlɔma. Ntɛ elip mɔ, kɔ wəcɛpsɛkɔn darəŋ wəlɔma eyif kɔ: «Wətəksɛ,mətəksɛ su kəlok-lokər Kanu, pəmɔ tɔkɔSaŋ ɛnatəksɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ kəlok-lokərKanu mɔ.» 2 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Kɔ nəndekəc-lok-lokər Kanu-ɛ, nəloku:Papa!Pacərɛ decempi da tewe tam;Dɛbɛ dam deder!3Məc-sɔŋ su dɔsɔk o dɔsɔk kəcom kosu ka

dɔsɔk;4Məŋaŋnɛnɛ su kiciya kosu!Awa, səna sɔ, səŋaŋnɛnɛ nwɛ o nwɛ eŋ-

ciyanɛ su mɔ.Ta məsak su səcɛm-cɛmnɛ kəciya.»

5 Kɔ Yesu oloku ŋa sɔ: «Anɔ ɛntam kəyɔwəkos wəkin nu dacɔ, nwɛ ɛŋyɛfɛ cɛk-cɛk pəkɔ pəbəp wanapa kɔn nde ndɔrɔnpəc-loku kɔ: ‹Wanapa məbɔr’im cəcommaas, 6 bawo wəbɔt kem wəlɔma eder ndenderem cɛk-cɛk caŋcɛ, mba ali paka iyɔfɛ mpɛ iŋsɔŋ kɔ pədi mɔ.› 7 Kɔ wanapakɔn wəkakɔ, eyi dukəlɔ mɔ oloku kɔ: ‹Ta

mətɔrs’im! Aŋgbət kumba, səfəntərɛ kɔawut’em, ifɔtam kəyɛfɛ isɔŋ’əm cəcom,›8 ic-lok’un ti: Ali pəyɔnɛ fɔ ɔfɔyɛfɛ pəsɔŋkɔ ci bawowanapa kɔn ɔfɔ, endeyɛfɛ pəsɔŋkɔ daka o daka ndɛ ɛfaŋ mɔ, bawo wanapakɔn ɛŋgbəc gbɛs a mɛnɛ pəsɔŋ kɔ. 9Kɔ ina,ilok’un: Nətola, aŋsɔŋ’un; nətɛn, nəŋnəŋk;nəsut-sut kumba, aŋgbitɛ nu. 10 Bawoməna nwɛ məntola mɔ, ampoc’am; mənanwɛ məntɛn mɔ, məŋnəŋk; pagbitɛ nwɛoŋsut-sut kumba mɔ. 11 Kas kəre kəyi nudacɔ, nkɛ wan kɔn ontola kɔ alop, pəsɔŋkɔ abok mɔ? 12 Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, wankɔn pətola kɔ ames ŋɛgbɛŋ, nkɔn pəsɔŋkɔ tekəleŋcər? 13 Kɔ pəyɔnɛ fɔ nəna aŋɛnəlɛcɛ mɔ, nəŋcərɛ kəsɔŋ awut anu cayɔtɔt, ta ake tɔKas nkɛ kəyi nde dareŋcmɔ,kəŋkɔsɔŋ Amera Ŋecempi ŋɔn aŋɛ ŋaŋwerkɔ ŋi mɔ!»

Yesu kəluksɛ moloku ma yem nyɛ an-aboŋcɛ kɔmɔ

(Mt 12:22-30; Mk 3:22-27)14 Dɔsɔk dɔlɔma Yesu pəc-bɛləs ŋɔŋk

ŋɛlɛc nŋɛ ŋɛnasɔŋɛ fum wəlɔma kətɔ-lok-loku mɔ. Ntɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋaŋɔkɔŋowur kɔ mɔ, kɔ wətɔlok-loku wəkakɔolok-loku, kɔ pəŋciyanɛ afum. 15 Mba kɔafum alɔma ŋaloku: «Bɛlsebul wəbɛ wəkayɔŋk yɛlɛc, ɛmbɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc.» 16 Ntɛalɔma ŋafaŋ kəsumpər kɔ dəmoloku mɔ,kɔ ŋaloku kɔ a pəmentər tɔyɔ tɛgbɛkərɛtin ntɛ teŋmentər a Kanu kəsom kɔ mɔ.17 Mba ntɛ Yesu ɛnacərɛ pɛcɛm-cɛmnɛpaŋan mɔ, k’oloku ŋa: «Dare ndɛ akadi ŋandeyɛfərɛnɛ taŋan mɔ, dɛŋləpsərkəlɛcɛ. Wɔlɔ wa di wɛtɛmpɛnɛ win win.18 Kɔ pəyɔnɛ fɔ Sentani eyi kəyɛfərɛnɛ kɔnkɔn sərka-ɛ, cəke cɔ dare dɔn dɛntamkətesɛ-ɛ? Bawo nəloku a Bɛlsebul imbɛlsɛyɔŋk yɛlɛc. 19 Kɔ pəyɔnɛ fɔ ina Yesu,Bɛlsebul imbɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc-ɛ, awut anuoŋ, anɔ ɔ ŋambɛlsɛ yɔŋk yɛlɛc-ɛ? Itɔ ɔsɔŋɛntɛ ŋa yati ŋande kiti nu mɔ. 20 Mba kɔpəyɔnɛ fɔ fənɔntər fa Kanu fɔ imbɛlsɛ yɔŋkyɛlɛc-ɛ, dɛbɛ da Kanu dender haŋ nnɔ nəyimɔ. 21 Kɔ fum wəka fənɔntər ɔntɔmpərposutnɛnɛ-ɛ, ombum daka dɔn bel-bel tatɔlɔm o tɔlɔm tɛnəŋk di-ɛ. 22 Mba kɔfumwəlɔma nwɛ ɛmbɛk kɔ fənɔntər enderpəsut kɔ kəyɛfərɛnɛ pətam kɔ-ɛ, wəkakɔɛmbaŋər kɔ yosutənɛnɛ yɔn nyɛ ɛnalaŋmɔ, pəlɛk ca yɔn fəp pəyerəs. 23 Nwɛɔntɔyi kɔ ina mɔ, enter’im; mba nwɛɔntɔloŋkan’em mɔ, məŋsaməsər’em.»

Luk 11:24 19 Luk 11:48Kəlukus ka ŋɔŋk ŋɛlɛc(Mt 12:43-45)

24 «Ntɛ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋaŋɔkɔ ŋowur fumnwɛ dəris mɔ, ŋɔc-kɔ ŋec-der ŋec-cepər-cepər mofo mowosu, ŋɛc-tɛn dəkəyi. Kɔŋɔntɔsɔtɔ, kɔ ŋoloku: ‹Ilukus nde kəlɔ kemnkɛ inayɛfɛ mɔ.› 25 Ntɛ ŋolukus mɔ, kɔŋɛbəp kəlɔ kaŋkɔ pafɛŋ ki, palompəs dibel-bel. 26 Awa! Kɔ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋaŋɔkɔŋɔŋkɔ, ŋɛtɛn akos aŋi yɔŋk yɛlɛc camət-mɛrəŋ nyɛ yɛnanaŋkanɛ kəlɛcɛ yɛtas ŋimɔ; kɔ ŋosolɛ yi kɔ yender yɛcəmɛ fumnwɛ darəŋ. Awa, kɔ pəlɛc pɛnaŋkanɛ fumwəkakɔ pətas tɔkɔ pənayi kɔmɔ.»

Pətɔt posoku27 Yesu eyi kəloku moloku mamɔkɔ, kɔ

wəran wəlɔma oŋkulərnɛ kənay ka afumakakɔ dacɔ: «Pəbɔt kor nkɛ kənabɛkəs’əmmɔ, kɔ mɛsɛ mmɛ anamɛsər’am mɔ!»28 Mba kɔ Yesu oŋkulɛ: «Pəbɔt aŋɛŋaŋcəŋkəl toloku ta Kanu, ŋamɛŋkərnɛti mɔ!»

Kəwe ka tɔyɔ tɛgbɛkərɛ tɔlɔma ntɛtɛyɛfɛ nde Kanu kəyi mɔ

(Mt 12:38-42)29 Ntɛ kənay kəŋc-mɛpnɛ Yesu mɔ, kɔ

ŋayɛfɛ kəloku: «Afum a ndɛkəl ŋantesɛfɛ; tɔyɔ tɛgbɛkərɛ ntɛ tɛyɛfɛ ndena Kanumɔ tɔ ŋafaŋ kənəŋk; mba ali tin afɔsɔ-mentər ŋa kɔ pəyɔnɛ fɛ ta Yunusa-ɛ.30 Bawo tɔkɔ teta Yunusa tɛnayɔnɛ akaNinewe tɔyɔ tɛgbɛkərɛ mɔ, itɔ teta Wanka fum tendesɔ-yɔnɛ afum a tɛm tantɛtɔyɔ tɛgbɛkərɛ. 31 Dɔsɔk da kiti, wəbɛrawəka kəca kətɔt (kɔ məntɛfərnɛ nde decdɛmpɛ mɔ), endetimɛ tɛm ta kiti, pəcəmɛafum a ndɛkəl fɔr kiriŋ. Endeyemsɛnɛŋa, bawo kəfo kəbol-bolu ka dare dɔlɔmak’ɛnayɛfɛ k’ender kəcəŋkəl kəcərɛ pɔkɔtka Sulemany. Mba fum eyi nnɔ nwɛeŋcepər Sulemany mɔ! 32 Dɔsɔk da kiti,afum aka Ninewe ŋandekɔ-yɛfər afum andɛkəl ŋayemsɛnɛ ŋa, bawo aka Nineweŋanasəkpər mɔyɔ maŋan, kɔ ŋancəmɛpəlompu darəŋ, ntɛ ŋanane moloku maYunusa mɔ. Mba wəlɔma eyi nnɔ nwɛeŋcepər Yunusa mɔ.»

Capafɔ ca lamp da dis(Mt 5:15; 6:22-23)

33 «Fum nwɛ o nwɛ ɔfɔmot lamp pəkəŋkdi kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ pəmɛŋk di, mba pəfos

pɔ aŋcəmbər di ntɛ tɔŋsɔŋɛ aŋɛ ŋambɛrɛmɔ ŋanəŋk pəwaŋkəra. 34 Dɔfɔr damdɔyɔnɛ lamp da dis. Kɔ dɔfɔr dam dentesɛ-ɛ, dis dam fəp doŋmotnɛ; mba kɔ dɔfɔrdam dɔntɔtesɛ-ɛ, dis dam sɔ kubump kɔdeŋyi. 35 Məkɛmbərnɛ ta pəwaŋkəra mpɛpey’əm dəris mɔ pɔyɔn’am kubump. 36 Kɔdis dam domot ta tofo o tofo teyi ntɛ teyikubumpmɔ, tɛmtatɔkɔdis dam fəpdɛmar,pəmɔ tɔkɔ lamp doŋmot’əm kɔ dendemar-ɛ.»

Yesu kəboŋcɛ aFarisi kɔ atəksɛ a sariyɛkiciya

(Mt 23:1-36; Mk 12:38-40)37 Ntɛ Yesu ɛnayi kəlok-loku mɔ, kɔ

wəFarisi wəlɔma ɛlɛtsɛnɛ kɔ kəkɔ-di yeridɔsɔk dadɔkɔ nde ndɔrɔn. Kɔ Yesu ɛmbɛrɛk’ɔŋkɔ pəndɛ amɛsa kiriŋ. 38Kɔ pəŋciyanɛwəFarisi nwɛ ntɛ Yesu ɛnatɔ-gbət wacadəromun * kərɛsna a pədedi yeri mɔ.39 Mba kɔ Wəbɛ oloku kɔ: «Nəna aFarisi,pəlet kɔ səpɔt tadarəŋ yɔ nəŋsɔkəs, mbabəkəc yonu disrɛ nəlasərnɛ deke dəris kɔkəyɔ mes mɛlɛc. 40 Nəna atɔcərɛ mes aŋɛnəyɔnɛ mɔ, Kanu nkɛ kəlompəs tadarəŋmɔ, bafɔ ki kəlompəs sɔ tedisrɛ ba?†41Nəc-pocɛ atɔyɔ daka mpɛ peŋyi səpɔt kɔdəpəlet yonu mɔ, fəp fa yi fəndesɔk nnɔnəyi mɔ.

42 Mba pəlɛcər’un nəna aFarisi! Bawonəŋsɔŋ Kanu farilɛ famɛrkɛt kɔmalaŋkan;mba nəc-pələr dolompu kɔ kəbɔtər kaKanu. Tatɔkɔ tɔ pəmar payɔ, ta ampələrnɛtɔkɔ-ɛ. 43 Pəlɛcər’un nəna aFarisi!bawo nəmbɔtər dəkəndɛ dɔcɔkɔ-cɔkɔdəkəcəpəs, kɔ kəyif kəlel nde ambəpsɛnɛmɔ. 44 Pəlɛcər’un! bawo nəyi pəmɔ cufuncɛ antɔgbɛkərɛ mɔ, pac-kɔt ci kəroŋ taaŋcərɛ-ɛ.»

45 Kɔ fum wəlɔma atəksɛ a sariyɛ dacɔɛlɛk moloku, k’oŋkulərnɛ: «Wətəksɛ, kɔməloku tatɔkɔ-ɛ, məŋsunu sɔ səna!» 46 KɔYesu oloku: «Pəlɛcər sɔ nəna, atəksɛ asariyɛ! Bawo nəŋsarəsər afum yɛsarɛ nyɛŋantɔtammɔ, ta nəŋgbuŋɛnɛnɛ yi ali tɛlərtonu-ɛ.»

47 «Pəlɛcər’un! Bawo nəna ɔŋlɔ cufuca adəŋk a Kanu aŋɛ atem anu ŋanadifmɔ. 48 Kəmentər kɔ məndɛ tantɛ a mənasɔ məwosɛ mɔyɔ ma atem anu mamɔkɔ,bawo ŋa ŋanadif adəŋk a Kanu, kɔ nəna

* 11:38 CəFarisi, kɔ fum ɔŋkɔ kədi yeri-ɛ, mɛnɛ pəgbət kərɛsna waca dəromun. † 11:40Kanu nkɛ kəlompəs tadarəŋ mɔ, bafɔ ki kəlompəs sɔ tedisrɛ ba? kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, nwɛolompəs tadarəŋ mɔ, bafɔ nkɔn olompəs sɔ tedisrɛ ba?

Luk 11:49 20 Luk 12:25nəŋlɔ cufu cəŋan! 49 Itɔ ɔsɔŋɛ kəcərɛkətɔt ka Kanu disrɛ, kəloku: ‹Indekɛnɛŋa adəŋk kɔ asom.› Kɔ ŋandif alɔma,kɔ ŋantɔrəs alɔma, 50 itɔ endesɔŋɛ afuma ndɛkəl kədekɔ-sarɛ kiciya ka kədif kaadəŋk a Kanu akaŋɛ fəp, kəyɛfɛ ntɛ dorudoŋcop mɔ, 51 kəyɛfɛ mecir ma Abɛl, haŋkəbəp kamaYakariya, nwɛ anadif nde Kəlɔkəpɔŋ ka Kanu, kəfo kəcempi kɔ aŋgbipdacɔ mɔ. Ɛy, iŋlok’un ti: Andekɔ-yif tiafum a tɛm tantɛ.»

52 «Pəlɛcər’un, nəna atəksɛ a sariyɛ!Bawo nəliŋ tasapa pa kəcərɛ; nəna sərkanəmbɛrɛ fɛ, nəwosɛ fɛ sɔ acuru ŋabɛrɛ akɔŋanafaŋ kəbɛrɛmɔ.»

53Ntɛ Yesu owur nde kəlɔ kaŋkɔ mɔ, kɔpəntɛlɛ atəksɛ sariyɛ kɔ aFarisi nnɔ eyimɔ.Kɔ ŋayɛfɛ kəgbəŋ-gbəŋər kɔ, ŋac-yifət kɔmes fəp, 54ŋac-cəpɛ kɔmowul, ntɛ tɔŋsɔŋɛŋanenɛ kɔ yem dəmoloku mɔ.

12Nəkɛmbərnɛ ta nəbaŋɛnɛ dofum(Mt 10:26-27)

1 Tɛm tatɔkɔ afum wul wulŋanaloŋkanɛ, pəwurɛnɛ pəmɔŋadeŋsərɛnɛ, kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔndarəŋ kərɛsna: «Nəkɛmbərnɛ lebin daaFarisi ndɛ dɔyɔnɛ kəbaŋɛnɛ dofum mɔ.2 Tes o tes tɔgbɔpnɛ teyi fɛ ntɛ pəntɔmarpaloku mɔ, ntɛ o ntɛ tɔŋgbɔpnɛ fɛ ntɛpəntɔmar pacərɛ mɔ. 3 Itɔ ɔsɔŋɛ ntɛ o ntɛtɔ nəloku kubump, andene ti daŋ peŋ; kɔntɛ məŋmɛŋkəs fum dɛləŋəs dukəlɔ mɔ,andedəŋk ti kəlɔ kəroŋ.»

Nwɛ pəmar nənesɛmɔ(Mt 10:28-31)

4 «Ic-lok’un ti, nəna anapa’em: Tanənesɛ aŋɛ ŋandif dis gbəcərəm, kɔ tɛyɛfɛdənda ta ŋantam tɔlɔm o tɔlɔm sɔ mɔ.5 Indementər’un nwɛ pəmar nənesɛ mɔ:Nənesɛ nwɛ endif pəkafəlɛ sɔ pətamkələm’əm Yahanama mɔ. Ɛy! Ic-lok’un,nkɔn pəmar nənesɛ! 6Bafɔ gbaŋa kəcaməty’aŋcaməs pəsam gbəleŋ mɛrəŋ? Awa!Ic-lok’un a Kanu kəfɔpəl ali ŋin yi dacɔ.7 Ali cəfon ca domp donu alɔm ci fəp.Ta nənesɛ; bawo pəlel ponu peŋcepər pagbaŋa yɛlarəm!»

Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋendetəksɛpəmar acɛpsɛ a Yesu kəloku mɔ

(Mt 10:32-33; 12:32; 10:19-20)8 «Ic-lok’un ti: Nwɛ o nwɛ owosɛ afum

alarəm dacɔ a wəcɛpsɛ kem darəŋ ɔyɔnɛ;Wan ka fum endesɔrəmnɛ-wosɛ nnɔ fɔr

ya mɛlɛkɛe a Kanu kiriŋ, a wəkɔn fumwəkakɔ ɔyɔnɛ. 9Mba məna nwɛməndekɔ-bupərɛ ti afum dacɔ mɔ, Wan ka fum en-dekɔsɔrəmnɛ-ce məna wəkayi mɛlɛkɛe aKanu fɔr kiriŋ. 10 Nwɛ o nwɛ oloku pəlɛcpa Wan ka fum, andekɔ-ŋaŋnɛnɛ wəkayi;mba nwɛ o nwɛ ɔlɔməs Amera Ŋecempi ŋaKanu, afɔdekɔ-ŋaŋnɛnɛ kɔ.»

11 «K’ande pac-liŋəs’un kəkekərɛ ndedəkəcəpəs-ɛ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti nda aboc kiti,kɔ pəyɔnɛ fɛ ti abɛ-ɛ, ta nəcɛm-cɛmnɛntɛ nəŋkɔyacnɛ, kɔ tɔkɔ nəŋkɔloku mɔ;12 bawo Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋen-dekɔ-təks’on gbəŋcana babɔkɔ tɔkɔ pəmarnəndekɔ-loku mɔ.»

Capafɔ ca wəka daka wətɔcərɛ tes13 Kɔ fum wəlɔma oloku Yesu kənay

kaŋkɔ disrɛ: «Wətəksɛ, məloku wɛŋc’ima səyerɛnɛ kɛ kosu!» 14 Kɔ Yesu olokufum wəkakɔ: «Anɔ ɔ ’cəmbər’im kəyɔnɛka wəboc kiti nu dacɔ, kɔ pəyɔnɛ fɛti, wəyer’un daka donu-ɛ?» 15 Kɔ tɛyɛfɛdənda, kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəkɛmbərnɛkəbɔtər ka kəyɔ daka dɛlarəm, bawo bafɔdaka dadɔkɔ dɔtɔmpər tecepərɛnɛ ta fumdoru, ali wəkayi pəyɔ daka dɛlarəm.»

16 Kɔ Yesu oloku ŋa capafɔ cəlɔma:«Fum wəka daka wəlɔma ɛnayɔ ntɔf nyɛyeŋc-tesɛ yɔbɔf mɔ. 17 Pəc-cɛm-cɛmnɛ,pəc-yifnɛ: ‹Cəke cɔ indeyɔ-ɛ? Bawo iyɔfɛ kəfo nkɛ iŋkɔ-loŋka yɛtɛl yem fəp mɔ.›18 Kɔ fum nwɛ olokunɛ, ‹Ntɛ tɔ indeyɔ:Kəwɔkəc kɔ iŋkɔ cɛlɛ cem, isɛl ncɛ cəmbɛkmɔ, iloŋka ci disrɛmalɔ kɔ ca yem yɔlɔma.19 Kɔ tɛyɛfɛ dənda-ɛ, ilokunɛ dɛbəkəc:«Iyɔ daka dɛlarəm dɛmɛŋkərnɛ merenmɛlarəm; iŋesəm oŋ, idi, imun iwoləs.»›20 Mba kɔ Kanu kəloku kɔ: ‹Məna Wəbəc,Wətɔcərɛ tes! Pibi pa mɔkɔ yati pɔ an-dewer’əm kiyi kam doru; tɔkɔ məlompəsmɔ, anɔ ɔ məndesakərɛ ti-ɛ?›» 21 Kɔ Yesuɔnɔcər: «Itɔ pəyi fum nwɛ endeloŋka dakadɔn, a ta Kanu kəŋnəŋk kəyɔ kɔn dakamɔ-ɛ.»

Kəlaŋ Kanu(Mt 6:25-34)

22 Kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Itɔɔsɔŋɛ ntɛ ilok’un: Ta nəcɛm-cɛmnɛ tetadoru donu —ake nəndedi-ɛ. Ta nəcɛm-cɛmnɛ sɔ teta dis donu—ake nəndebɛrnɛ-ɛ. 23 Bawo kəyi doru kəŋcepər yeri, kɔdis deŋcepər yamos. 24 Nəkɔkcɛ bɛmp yaser: Yɔfɔbɔf, yɔfɔtɛl, yɔfɔmɛŋkərnɛ, yɔyɔfɛ cɛlɛ, mba Kanu kəŋsɔŋ yi yeri. Nənanəŋcepər bɛmp yayɔkɔ pəbɔlɛ! 25 Anɔ

Luk 12:26 21 Luk 12:58ɔ kəcɛm-cɛmnɛ kɔn kəntam kəbɛrɛnɛkururu katin gboŋ kəwon kɔn doru-ɛ?26 Kɔ pəyɔnɛ a nəfɔtam ali tes tɛfɛt-ɛ,ake nəŋkɔcɛm-cɛmnɛnɛ tɔkɔ tɛŋcəmɛmɔ?27 Nəgbətənɛ ntɛ yɛlɛŋk ya dalɛ yompoŋmɔ: Yɔfɔbəc, yɔfɔdu yamos, mba ic-lok’un,ali wəbɛ Sulemany kɔ daka da debeki dɔn,ɛnayɔ fɛ yamos nyɛ yɛnatesɛ pəmɔ pɛlɛŋkpapɔkɔ pin mɔ. 28 Yika yeyi mɔkɔ dalɛ,alna pac-ləmyi dənɛŋc,mbaKanu kəŋsɔŋɛpəmar yi. Nəna, aŋɛ kəlaŋ konu kəmpicɛmɔ, nəntam kəlaŋ tes tin: Pipicɛ oŋ cəkeo cəke, itɔ Kanu kəndeyɔn’on! 29 Kɔnəna, ta nətɔrəsnɛ kəcɛm-cɛmnɛ teta yeriyɔkɔ nənde nəc-di mɔ, ta nəcɛm-cɛmnɛteta yomunəs yɔkɔ nənde nəc-munəs mɔ.30 Bawo acuru a doru dandɛ ŋaŋcɛm-cɛmnɛ teta ca yayɔkɔ. Kɔ nəna, Papa konuɛŋcərɛ a nəfaŋ yi. 31 Nətɛn dɛbɛ da Kanu;nkɔn Kanu endesɔŋ’un yɛləpəs yɔkɔ.»

Daka kiyi ka dareŋc(Mt 6:19-21)

32 «Ta mənesɛ, Atəkəs’em darəŋ! Bawopəmbɔt Papa konu kəsɔŋ konu daka dadɛbɛ dɔn fəp. 33 Nəcaməs daka donu,nəpocɛ kəway kaŋkɔ atɔyɔ daka. Ntɛtɔŋsɔŋɛ nəmɛŋkərnɛ daka da alna ndenaKanu mɔ. Daka da ndena Kanu dɔfɔlip!Dəndowəke eyi fɛnwɛ ɔŋlɔtərnɛ dimɔ; ateŋeyi fɛ nŋɛ ŋɔŋsɔmdi mɔ. 34Bawo da dakadonu deŋyi mɔ, difɔ abəkəc ŋonu ŋeŋyi.»

Abəc aŋɛ ŋambum mɔ35 «Nəgbəŋcnɛ səbɛlɛt dəfi, nəmot

səlamp sonu, nəcəmɛ bel-bel! 36 Nəyipəmɔ abum aŋɛ ŋandekar wəbɛ kəŋankəder kəyɛfɛ dəŋgbaŋnɛ mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛwəkakɔ ɔŋc-kɔna-der pəsut-sut kumba,ŋa ŋagbitɛ kɔ ki katəna mɔ. 37 Pəbɔt acarakakɔ wəbɛ kəŋan, ɔŋc-kɔna-der pəbəp kɔpəc-kar kəgbitɛ kɔ mɔ. Amina! Ic-lok’unti: Endegbəŋcnɛ bɛlɛt, pədəs acar akakɔdəmɛsa kəkɔ-di yeri, nkɔn pəyerəs ŋa yi.38Ali pəyɔnɛ fɔ cɛk-cɛk cɔ ender, kɔ pəyɔnɛfɛ ti-ɛ dɔsɔka, mba k’ɛmbəp ŋa ta ŋandirɛ-ɛ, pəbɔt ŋa!»

39 «Nəcərɛ bel-bel a kɔ wəbɛ wəka kəlɔɛŋcərɛ tɛmntɛwəke endermɔ-ɛ, ɔfɔsak kɔpəwɔkəc kəlɔ kɔn. 40Nəna sɔ, nəcəmɛ bel-bel! Bawo Wan ka fum endeder tɛm ntɛnəntɔyɔ kɔ amera mɔ.»

Wəbəc wəlompu kɔ wəbəc wətɔlomp(Mt 24:45-51)

41 Kɔ Piyɛr eyif Yesu: «Wəbɛ, sənagbəcərəmŋɔməŋloku capafɔ caŋcɛ, ka fəpfɔməŋloku ti ba?»

42 Kɔ Wəbɛ oloku: «Wəcəmbər-cəmbərdaka wəre olomp, pəsɔk domp-ɛ? Nkɔnɔyɔnɛ nwɛ wəbɛ oŋloku: ‹Isɔŋ’əm yɛbəcnyɛ: Məc-sɔŋ yeri afum aŋɛ ŋayi kəbəc’emmɔ, tɛm ntɛ pəmar mɔ.› 43 Pəbɔt wəcarwəkakɔwəbɛ kɔn oŋlukus pəbəpɛ kɔ yɛbəcyayɔkɔ mɔ! 44 Ilok’un ti, kaŋce kɔ: Nkɔnɔ wəbɛ kɔn ɔŋsɔŋ yɛbəc ya kəcəmbər-cəmbər ka daka dɔn fəp! 45 Mba kɔ wəcarolokunɛ dɛbəkəc: ‹Wəbɛ kem ɛntayɛfɛfɛ kəder,› pəyɛfɛ kəsut ka amarəs arkunkɔ aran-ɛ, pəc-di, pəc-mun haŋ pəcis-ɛ,46 wəbɛ ka wəcar kakɔ endeder dɔsɔk ndɛɔntɔyɔ kɔ amera mɔ, dec ndɛ ɔntɔcərɛmɔ,tɛm tatɔkɔ ɛmbɛləs wəcar wəkakɔ, pəsɔŋkɔ kəway nkɛ pəmar pasɔŋ acar atɔnenɛwəbɛ kəŋanmɔ. 47Wəcar nwɛ ɛŋcərɛ tɛfaŋta wəbɛ kɔn mɔ, ta olompəsnɛnɛ kɔ mɔ, taɔŋyɔ tɔkɔ wəbɛ kɔn ɛfaŋ mɔ, aŋsut wəcarwəkakɔ kəsut kəpɔŋ. 48 Mba wəcar nwɛɔntɔcərɛ tɛfaŋ ta wəbɛ kɔn mɔ, pəciya-ciya kəlompəs mɔ, wəcar wəkakɔ pəpicpɔ aŋsut kɔ. K’anasɔŋ fum pəlarəm-ɛ,pəlarəmpɔ aŋwer kɔ. K’anasɔŋ kɔ kəmɛŋkpəlarəm-ɛ, aŋnaŋkanɛ kəwer kɔ pəlarəm.»

Teta Yesu tɔsɔŋɛ afum kəgbɛyɛnɛ(Mt 10:34-36)

49 «Nɛŋc d’ inder kəbɛr doru, k’ifaŋɛ dikəmar! 50 Pəmar isɔtɔ kəgbət dəromun,kɔ kəŋwon’im kəyi. 51 Nəŋcɛm-cɛmnɛ apəforu pɔ iŋkɛrɛ kəsɔŋ doru ba? Ala de,mba kəgbɛy k’iŋkɛrɛ. 52 Kəyɛfɛ oŋ tantɛaŋɛ o aŋɛ ŋayi kəcamət kəlɔ disrɛ, ŋan-degbɛyɛnɛ akɔ ŋayi maas akɔ ŋayi mɛrəŋ.53 Kas kəgbɛy wan wərkun, wan wərkunpəgbɛy kas; kɛrɛ kəgbɛy wan wəran, wanwəran pəgbɛy kɛrɛ; kɔŋcəra kəgbɛy wəranka wan kɔn, wan-sɔ pəgbɛy kɔŋcəra.»

Kəcərɛnɛ ka kɔm(Mt 16:2-3)

54 Kɔ Yesu oloku sɔ kənay: «Kɔ nənəŋkkəp kəgbəpərnɛ ntende dec dɛŋkalɛ mɔ,nəŋkulɛ katina: ‹Kəder kɔ wəcafən end-eder!› Pəfɔ-won wəcafən pəder. 55 Mbakɔ nənəŋk afef ŋa kəca kətɔt ŋoc-wur-ɛ,nəloku: ‹Kəwonɛ kɔ pənder,› tɔkɔ nəŋlokuti mɔ, itɔ teŋyi. 56 Nəna Abaŋɛnɛ dofum!Nəntam kəcərɛ mɛgbɛkərɛ ma tɔkɔ antɔfkɔ kɔm yeŋyi mɔ; ta ake tɔ nəntɔtamkəcərɛnɛ tɛgbɛkərɛ ta tɛmtantɛ, ntɛ tɛyɛfɛndena Kanu mɔ-ɛ?»

Mətɛn kətəŋnɛ kɔ wəterɛnɛ kam(Mt 5:25-26)

57 «Ta ake tɔ nəntɔcərɛnɛ nəna sərkatɔkɔ pəmar nəyɔ mɔ-ɛ? 58 Kɔ məndekɔ

Luk 12:59 22 Luk 13:24kɔ wəyɛfərɛnɛ kam dəŋkiti-ɛ, məwosɛnətəŋnɛ dɔpɔ kərɛsna. Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, eŋkekər’am dabɛ. Wəboc kiti pəsɔŋ’əmwəsɔdar, wəsɔdar ɛbɛr’əm dəbili. 59 Ic-lok’əm məfɔwur dəbili kɔ məntɔlip kəsɔŋpəsam pɔkɔ məntɔmpərɛ wəkekərɛ kamdəbili mɔ.

13Nəsəkpər mera, nəcəmɛ pəlompu

darəŋ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, nəfi!1 Tɛm tatɔkɔ kɔ afum alɔma ŋander

ŋalɔmər Yesu tɔkɔ Pilat ɛnadifət aKalilealɔma ntɛ ŋaŋc-loŋnɛ Kanu mɔ. Itɔ tatɔkɔPilat ɛnanɔŋkəl mecir ma afum kəloŋnɛkəŋan. 2 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəŋcɛm-cɛmnɛ a k’anadifət aKalile akakɔ tatɔkɔ-ɛ, a tementər oŋ a ŋananaŋkanɛ kəciyaŋatas aKalile aləpəs akɔ anatɔ-dif mɔ ba?3 Ala! Ic-lok’un: Mba kɔ nəntɔsəkpərmera nəcəmɛ pəlompu darəŋ-ɛ,* tatɔkɔtɔ nəndeləsərnɛ fəp pəmɔ akakɔ. 4 Kɔpəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, afum aŋɛ wəco kɔ camət-maas aŋɛ kəlɔ ka Siloye kənawɛkərnɛ kədifmɔ, nəŋcɛm-cɛmnɛ a ŋa ŋananaŋkanɛkəciya ŋatas aka Yerusalɛm aləpəs aŋɛba? 5 Ala, ic-lok’un, mba kɔ nəntɔsəkpərmera nəcəmɛ pəlompu darəŋ-ɛ, nəna sɔfəp nəŋfi pəmɔ ŋa!»

Capafɔ ca kətɔk kəkom nkɛ kənatɔ-yɔyokom mɔ

6 Kɔ Yesu oloku sɔ capafɔ ncɛ: «Fumwəlɔma ɛnabɔf kətɔk ka tumbunyi dalɛdɔn dacɔ. K’ender kətɛn yokom ya ki,mba k’ɛmbəp kətɔk ka tumbunyi nkɛ takəŋkom-ɛ. 7 Awa, k’oloku wəbəc kɔnwəkɔ oŋc-bumɛ kɔ dalɛ mɔ: ‹Meren maasmɔ mamɛ ntɛ inder kəpim yokom yakətɔk kaŋkɛ mɔ, mba ifɔsɔtɔ. Awa məcɛpki! Ta ake tɔ kəndecəmɛnɛ, kəbaŋ antɔfgbəcərəm-ɛ?› 8Kɔwəbumkadalɛoloku kɔ:‹Wəbɛ, məsak kətɔk kəkom kaŋkɛ kərennkɛ gbəcərəm pamɔmən sɔ; indekay haŋinɔŋkər, ibɛr ma sɔ ŋcɛk-cɛk-a. 9Kɔ tatɔkɔteyi-ɛ, tɔlɔma kəŋkom dok, kɔ pəyi fɛ ti-ɛ,məcɛp ki.›»

Yesu kətaməs ka wəran wəlɔma simiti,dɔsɔk da kəŋesəm

10 Kətəksɛ kɔ Yesu ɛŋc-ndɛ dəkəcəpəsdɔlɔma, simiti, dɔsɔk da kəŋesəm.11 Wəran wəlɔma ɛnayi dənda nwɛ ŋɔŋkŋɛlɛc ŋɛnasɔŋɛ kətɔ-kɔt kəyɛfɛ meren

wəco kɔ camət-maas mɔ; ɛnanutnɛ, taɛntam kətɛŋcɛ-ɛ. 12Ntɛ Yesu ɛnəŋk wərannwɛ mɔ, k’ewe kɔ, k’oloku kɔ: «Wəran,docu dam dɛsak’əm.» 13 Kɔ Yesu endeŋkɔ kəca. Gbəŋcana babɔkɔ kɔ wəran nwɛɛntɛŋcɛ, k’ɛyɛfɛ kəcam debeki da Kanu.14 Mba kɔ pəntɛlɛ wəbɛ wəka dəkəcəpəsdadɔkɔ, ntɛ Yesu ɛnataməs wəran wəkakɔsimiti, dɔsɔk da kəŋesəm mɔ, kɔ wəbɛnwɛ oloku afum: «Mata camət-tin meyimmɛ pəmar pac-bəc mɔ, nəder nətɛnkətaməsnɛ mata mamɔkɔ disrɛ, mba tanəder simiti, dɔsɔk da kəŋesəm.» 15 KɔYesu oloku kɔ ntɛ: «Nəna abaŋɛnɛ dofum:Simiti, dɔsɔk da kəŋesəm, anɔ ɔntɔgbekiwana wɔn, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, sɔfale sɔnpəkekərɛ kəkɔ-mun-ɛ? 16 A wəran nwɛowur dokom da Abraham, a kɔ Sentanisəsumpər səkot kəyɛfɛ meren wəco kɔcamət-maas mɔ, pəmar fɛ pasikəli kɔbənda yayɔkɔ simiti, dɔsɔk da kəŋesəmba?» 17 Yesu kəloku moloku mamɔkɔ, kɔtɔsɔŋɛ ater ɔn fəp kəlapərnɛ; mba pənabɔtkənay fəp,mɔyɔmɔpɔŋmamɔkɔYesu ɔŋc-yɔmɔ.

Capafɔ ca tɛŋgbɛn tɛfɛt(Mt 13:31-32; Mk 4:30-32)

18 Kɔ Yesu oloku sɔ: «Ake dɛbɛ daKanu dowurɛnɛ-ɛ? Ak’ indetubcɛnɛ di-ɛ? 19 Tɛŋgbɛn tɛfɛt† ntɛ fum ɛlɛk, pələmdalɛ dɔn disrɛ mɔ. Tɛŋgbɛn tatɔkɔ topoŋ,pɔyɔnɛ kətɔk kəpɔŋ, bɛmpyeder yɔlɔwarawawɔkɔ kəroŋ mɔ.»

Capafɔ ca lebin(Mt 13:33)

20 Kɔ Yesu oloku sɔ: «Ak’ indetubcɛnɛdɛbɛdaKanu-ɛ? 21DɛbɛdaKanudowurɛnɛkɔ lebin ndɛwəran ɛŋlɛk pəbɛr kəcom nkɛɛnalompəs kɔ abek ŋa farin dacɔ mɔ, a kɔkəcom kaŋkɔ kəmpɛ fəp mɔ.»

Capafɔ ca dəkəbɛrɛ dɛwɛkɛnɛ(Mt 7:13-14,21-23)

22 Ntɛ Yesu ɛŋcali sədare səfɛt kɔ səpɔŋkəkɔ ka Yerusalɛm mɔ, pəc-təksɛnɛ sɔafum. 23Kɔ fumwəlɔma eyif kɔ: «Wətəksɛ,afum apic ŋɔ Kanu kəndekɔ-yac ba?» KɔYesu oloku ŋa: 24 «Nəna sɔ nəsɛp nədekɔnəbɛrɛ dəkəbɛrɛ dɛwɛkɛnɛ dadɔkɔ, bawoic-lok’un: Afum alarəm ŋandesɛp kəbɛrɛka di, mba ŋafɔdekɔ-tam.»

* 13:3 «Nəntubi» itɔ «Nəsəkpərɛ mɔyɔ mɔtɔt mɔyɔ mɛlɛc.» † 13:19 «tɛŋgbɛn tɛfɛt» Titɔ tɛŋgbɛn tɛfɛt ta tɔk ya dale, ntɛ tompoŋmɔ-ɛ, kətɔk ka ki kəmbɛk pətas tɔk yɔlɔma yadale.

Luk 13:25 23 Luk 14:1825 «Kɔ wəka kəlɔ endekɔ-yɛfɛ pəcaŋ

kumba, nəna aŋɛ nəŋyi doru mɔ, nədeyɛfɛkəsut-sut kumba, nəc-loku: ‹Wətəksɛ!Məgbitɛ su!› Tɛm tatɔkɔ endekulɛ nu:‹Iŋcərɛ fɛ kəca nkɛ nəyɛfɛ mɔ!› 26 Tɛmtatɔkɔ tɔ nəndekɔ-cop kəloku: ‹Sənadiyeri, səmun kɔ məna, məc-təksɛ nde miritmɔpɔŋ ma dare dosu.› 27 Nkɔn pəc-lok’un, ‹Iŋcərɛ fɛ aka nde nəyɔnɛ mɔ!Nəbɔl’em day, nəna akaŋɛ nəŋyɔ mesmɛlɛcmɔ!› 28Difɔ afum ŋandekɔ-bok, ŋac-ŋaŋərɛnɛ sek, kɔ nəŋkɔnəŋk Abraham,Isiyaka, Yakuba kɔ adəŋk a Kanu fəp dɛbɛda Kanu dəntɔf, a paləm nəna dabaŋka-ɛ. 29 Afum ŋandekɔ-yɛfɛ kəca nkɛ decdɛmpɛ kɔ nkɛ dec dɛŋkalɛ mɔ, kəca kətɔt,kɔ kəmerya, ŋader ŋandɛ dɛmɛsa nde dɛbɛda Kanu dəntɔf. 30 Tɛm tatɔkɔ, alɔmaaŋɛ ŋayɔnɛ mɔkɔ aləpsər mɔ, ŋandekɔ-yɔnɛ akiriŋ; akɔ ŋayɔnɛ akiriŋ mɔ, ŋayɔnɛaləpsər.»

Yesu kɔ Yerusalɛm(Mt 23:37-39)

31 Tɛm tatɔkɔ, kɔ aFarisi alɔma ŋanderŋaloku kɔ: «Məyɛfɛ nnɔ mɔkɔ! bawoHerodu ɛfaŋ kədif ’əm.» 32 Kɔ Yesu olokuŋa: «Nəkɔ nəloku ayɔfən ŋaŋɔkɔ: Kəbɛləsyɔŋk yɛlɛc kɔ kətaməs k’iyinɛ mɔkɔ kɔalna, a indeləpəs yɛbəc yem tataka tamaas. 33 Mba mɛnɛ ikɔt mɔkɔ, alna kɔdɔsɔkɔ; bawo pəmar fɛwədəŋk wəka Kanuefi kəfo kəcuru ta pəyɔnɛ Yerusalɛm-ɛ.»

34 «Yerusalɛm! Yerusalɛm! Nŋɛ ŋendifadəŋk a Kanu mɔ, ŋɛc-cacas aŋɛ Kanukəsom nnɔ ŋeyi mɔ; pənabas’im kəloŋkaka awut’am pəmɔ ntɛ acɔkɔ ŋokombəraŋoŋloŋka awut baŋca ya ŋi dəntɔf mɔ!Mba kɔ nəntɔfaŋ ti. 35 Awa, kəsakər’onk’ander kəlɔ konu. Mba ic-lok’un: Nəfɔsɔ-nəŋk’im, haŋ tɛm tɛbəp ntɛ nəndeloku:‹Kanu kəpocɛ pətɔt nwɛ endeder tewe ta

Kanu Kəpɔŋ mɔ.›»14

Yesu kətaməs ka wəcuy wəlɔma1 Dɔsɔk da kəŋesəm da aSuyif dɔlɔma,

k’awe Yesu nde kəlɔ ka wəbɛ ka aFarisiwəlɔma kəkɔ-di yeri, kɔ akakɔ ŋaŋkɔkcɛkɔ. 2 Kɔ fum wəlɔma nwɛ docu dɛnakəfəsmɔ, pəcəmɛ kɔ fɔr kiriŋ. 3 Kɔ Yesueyif atəksɛ a sariyɛ kɔ aFarisi: «Aŋwosɛkətaməs ka wətɔtamnɛ simiti, dɔsɔk dakəŋesəm ba, ka afɔwosɛ?» 4 Kɔ afumaŋɛ ŋaŋcaŋk. Awa kɔ Yesu oŋgbuŋɛnɛwətɔtamnɛ nwɛ, kɔ wəkakɔ ɛntamnɛ,

k’ɛsak kɔ a pəkɔ. 5 Ntɛ teŋcepər mɔ, kɔYesu eyif ŋa: «Anɔ eyi nu dacɔ nwɛ wankɔn, kɔpəyɔnɛ fɛ ti wanawɔnwɛntɛmpɛnɛdəkələmp simiti, dɔsɔk da kəŋesəm, taɛmpɛnɛ wi dɔsɔk dadɔkɔ mɔ?» 6 Kɔ abɛakakɔ ŋantɔtam kəluksɛ kɔmɔcɔp.

Ntɛ aŋyɛk-yɛk dəkəndɛ, kɔ ntɛaŋwenɛ fum tes mɔ

7 Kɔ Yesu olok-lokər afum aŋɛ anawedəkəsata mɔ, bawo ɛnakɔkcɛ ntɛ akakɔaŋc-gbutəlɛnɛ dəkəndɛ dɔcɔkɔ-cɔkɔ mɔ.K’oloku ŋa: 8 «Kɔ fum ew’am kəkɔ-təŋnɛkəsata ka kəgbaŋnɛ kɔn-ɛ, ta məkɔ məndɛdəkəndɛ dɔcɔkɔ-cɔkɔ, bawo tɔlɔma wəkakəsata ewe sɔ fum wəlɔma kəsata kaŋkɔ,nwɛ eŋcepər məna mɔ. 9 Ta tɔsɔŋɛwəkɔ ewe nu kəsata mɔ, kədelok’əm:‹Məyɛfɛ məsakərɛ nwɛ dəkəndɛ dadɔkɔ.›Kəlapərnɛ kɔ məŋkɔ kəyɛfɛ dəkəndɛdɔcɔkɔ-cɔkɔ dadɔkɔ kəkɔ-ndɛ dadarəŋdɔkɔ. 10 Mba, k’aw’am kəsata-ɛ, məkɔməndɛ dəkəndɛ dadarəŋ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ nwɛew’am kəsata mɔ k’ender pənəŋk’əm-ɛ,pəlok’əm: ‹Wanapa, məcɔŋnɛ kiriŋ.› Awatɛm tatɔkɔ məna məlelɛ nnɔ afum aŋɛnəŋkɔ-paŋnɛ amɛsa kədi yeri mɔ. 11 Nwɛo nwɛ ɛlɛknɛ, andetorɛ kɔ; nwɛ o nwɛotorɛnɛ andepɛnɛ kɔ.»

12 Kɔ Yesu oloku fum nwɛ ɛnawe kɔkəsata mɔ: «Kɔ məwe afum kədi yeriyɛraŋ, kɔpəyɔnɛ fɛ ti yɔrɔfɔy-ɛ, taməwenɛyi akos’əm aŋa, ta məwenɛ yi awɛŋc’əmaŋa, taməwenɛ yi akomɛnɛ am, taməwenɛyi andɛ am aka daka. Ntɛ tɔŋsɔŋɛ taŋadetam kəluksɛ ayɛk ŋa kəwenɛ yeri mɔ.13 Mba kɔ məndewenɛ afum yeri-ɛ, məweatɔyɔ daka, lanyiru, atorər kɔ atɔnəŋk.14 Tɛm tatɔkɔ pəbɔt’əm, bawo ŋayɔ fɛdaka ndɛ ŋaŋkɔ-luks’am kəway ka pətɔtpapɔkɔ mɔ. Kanu gbəcərəm kəndekɔ-tamkəluks’am kəway kaŋkɔ, nde ayɔ pətɔtŋandekɔ-yɛfɛ defi mɔ.»

Capafɔ ca yeri ya kəsata(Mt 22:1-10)

15 Ntɛ afum ŋane moloku mamɛ mɔ,kɔ fum wəlɔma nwɛ ɛnandɛ dɛmɛsa mɔ,oloku Yesu: «Pəbɔt məna nwɛməndekɔ-diyeri nde dɛbɛ da Kanu dəntɔf mɔ!» 16 KɔYesu oloku fum wəkakɔ: «Fum wəlɔmaɛnaboc kəsata kəpɔŋ, k’ewenɛ ki afumalarəm. 17 Ntɛ tɛm ta kədi yeri yayɔkɔtendebəp mɔ, k’osom wəcar kɔn kəkɔ-loku afum aŋɛ ewe kəsata mɔ: ‹Nəder!Alip kəcoŋ.› 18 Mba kɔ kan-kan ɛyɛfɛkəlɛtsɛnɛ kɔ. Kɔ wəcɔkɔ-cɔkɔ oloku kɔ:

Luk 14:19 24 Luk 15:13‹Məŋaŋnɛn’em, dalɛ d’ iway idɔ pəmar ikɔimɔmən; ilɛtsɛn’am ta məsumpər’em ti!›19 Kɔ wəka mɛrəŋ oloku kɔ: ‹Iway cənacəbifti wəco, ic-’ ifaŋ kəkɔ-wak; ilɛtsɛn’amta məsumpər’em ti!› 20 Kɔ wəka maasoloku sɔ: ‹Intɛp kəc-gbaŋnɛ, itɔ intɔtamkəkɔnɛ!› 21Kɔ wəcar olukus k’ɔŋkɔ pəlokumoloku mamɔkɔ wəbɛ kɔn. Kɔ pəntɛlɛwəbɛ kɔn, k’oloku wəcar: ‹Məkɔ katənande mofo mɔpɔŋ kɔ nde dəmirit ma dare!Məwen’em atɔyɔ daka, lanyiru, atorər kɔatɔnəŋk.› 22 Kɔ wəcar ender pəloku kɔ:‹Wəbɛ ntɛ məsom’im mɔ telip, mba yeriyɔsɔrɔcəmɛ!› 23 Kɔ wəbɛ oloku kɔ sɔ:‹Məkɔ dɔpɔ da dəkulum kɔ dəŋgbaŋcan,məloku afum ŋabɛrɛ ntɛ tɔŋsɔŋɛ kəlɔ kemkəlarɛ mɔ.› 24 Bawo, ic-lok’un: Arkunakakɔ inanuŋkɛnɛ kəwe kəsata kaŋkɛ mɔ,ali wəkin ɔfɔsɔ-di yeri ya ki.»

Cəke cɔ aŋyi a patam kəyɔnɛ wəcɛpsɛka Yesu darəŋ-ɛ

(Mt 10:37-38)25 Kənay kənacəmɛ Yesu darəŋ, kɔ

Yesu ɛŋkafəlɛ, k’oloku ŋa: 26 «Məna nwɛməŋcɛps’emdarəŋmɔ, pəmarmətamkəcepapa kam kɔ iya kam, kɔ wəran kam, kɔawut’am, awɛŋc’əm aŋa arkun, akirɛ amkɔ kiyi kam doru yati, kɔ pəyi fɛ ti-ɛ,fum wəkakɔ ɔfɔtam kəyɔnɛ wəcɛpsɛ kemdarəŋ. 27 Məna nwɛ o nwɛ məntɔwosɛkəgbaŋnɛ kətɔk kəpandən ka defi nkɛ aŋ-caŋ aŋɛ ŋandif afum mɔ, məfɔtam kəyɔnɛwəcɛpsɛ kem darəŋ. 28 Bawo nəna akaŋɛdacɔ, məna nwɛ məŋfaŋ kəcəmbər kəlɔmɔ, məfɔndɛ kərɛsna məlɔm daka dɔkɔməŋkɔbɛrsɛ teta kəlɔ kam mɔ, kɔ pəyɔnɛfɔ daka dadɔkɔ dɛntam kəlip kəcəmbər kakəlɔ kaŋkɔ-ɛ. 29Mba kɔ nəŋcop kəcəmbərkəlɔ ta nəlip kəcəmbər ki, nwɛ o nwɛɛnəŋk ki, endeselər’un 30 pəc-loku: ‹Afumakaŋɛ ŋaŋcop kəcəmbər kəlɔ mba ŋan-tam fɛ ki kələpəs.› 31 Itɔ pəyi wəbɛ nwɛɛŋfaŋ kəkɔ-sutɛnɛ kɔ wəbɛ wəlɔma mɔ,mɛnɛ pəndɛ pəmɔmən kɔ pəyɔnɛ, afumwul wəco (10.000) ŋantam kəsutɛnɛ kɔafum wul wəco mɛrəŋ (20.000) aka wəbɛwəkɔ ŋaŋkɔsutɛnɛmɔ. 32Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ,ŋaŋsɔrɛbɔlɛnɛ, wəbɛ wəka afum wul wəco(10.000) pəsom nda wəbɛ wəka afum wulwəco mɛrəŋ (20.000) wəkɔ ŋaŋkɔsutɛnɛmɔ, ntɛ pəmar pəkɔt ta ŋasutɛnɛ mɔ.33 Awa, məna nwɛ o nwɛ məntɔce ca yɔkɔməyɔ mɔ, məfɔtam kəyɔnɛ wəcɛpsɛ kemdarəŋ.»

Mɛr mmɛmɛndɛŋcɛmɔ(Mt 5:13; Mk 9:50)

34 «Paka pɔtɔt pɔ mɛr mɔyɔnɛ, mba kɔmɛr mɛndɛŋcɛ-ɛ, ak’ antam mi kəbɔtsɛ-ɛ?35 Mɛr mɛdɛŋc mɔfɔtesɛ tɛm tatɔkɔ antɔf,mɔfɔtesɛ ŋcɛk-cɛk ya yɔbɔf, mɛnɛ pagbalmi dəyika. Məna nwɛməŋyɔ ləŋəs məc-nemɔ, məne ti!»

15Capafɔ ca aŋkesiya nŋɛ ŋɛnasɔlɛ,

k’anəŋk sɔ ŋi mɔ(Mt 18:12-14)

1 Abaŋəs dut kɔ afum aciya ŋalɔtərnɛYesu kəkɔ-cəŋkəl kɔ. 2 AFarisi kɔ acicəs asariyɛ ŋac-cɔpɛnɛ: «Fumwəkawɛ eŋselɛnɛaciya, pəwosɛ kədi yeri kɔ ŋa.»

3 Mba kɔ Yesu oloku ŋa capafɔ ncɛ:4 «Nəna afum akaŋɛ dacɔ, anɔ ɔŋyɔ ŋke-siya tasar tin (100), a ŋin ŋɔsɔlər kɔ, apəsak yɔkɔ 99 dətɛgbɛrɛ kəkɔ-tɛn ŋin ŋɔkɔŋɔsɔlər kɔ mɔ, haŋ pənəŋk ŋi-ɛ? 5 Kɔwəkayi ɔŋkɔ pənəŋk ŋi-ɛ, pəgbaŋnɛ ŋiamera ŋobotu disrɛ, 6 ɔŋc-kɔna-bɛrɛ ndendɔrɔn, ewe anapa ɔn kɔ andɛ ɔn ndendɔrɔn, pəloku ŋa: ‹Nəwoləs kɔ ina, bawoinəŋk aŋkesiya ŋem ŋɔkɔ ŋɛnasɔlər’immɔ.› 7 Ic-lok’un: Pəbotu pɔŋkɔ-yi darɛŋcteta fum wəkin nwɛ ɔŋkɔ-səkpər amerapəcəmɛ dɔpɔ dolompu darəŋ mɔ, pətasteta afum 99 aŋɛ ŋantɔmar kəsəkpərmera,bawo ŋalomp mɔ.»

Capafɔ ca pəsam gbəleŋmpɛ pɛnasɔlɛ,k’anəŋk sɔ pi mɔ

8 «Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, wəran wəre ɔŋyɔpəsam gbəleŋ wəco, a gbəleŋ bin bɔsɔlərkɔ ta omot lamp, ta ɛfɛŋ kəlɔ, ta ɛntɛnpi bel-bel, haŋ pənəŋk pi mɔ? 9 Kɔwəran nwɛ ɛnəŋk pəsam gbəleŋ mpɛ-ɛ,eŋwe anapa ɔn, kɔ andɛ ɔn, pəloku ŋa:‹Nəwoləs kɔ ina bawo inəŋk pəsam gbəleŋmpɛpɛnasɔlər’immɔ.› 10 Ic-lok’un, pəbotupeyi mɛlɛkɛe a Kanu dacɔ teta fum wəciyawəkin gboŋ nwɛ ɛŋsəkpər amera pəcəmɛpəlompu darəŋ mɔ.

Capafɔ ca wətɛmp wəsɔlɛ, k’anəŋk kɔsɔmɔ

11 Kɔ Yesu oloku sɔ: «Fum wəlɔmaɛnayɔ awut arkun mɛrəŋ. 12 Kɔ wəkɔɛfɛtɛ mɔ, oloku kas: ‹Papa məsɔŋ’im dapəmar idesɔtɔ kɛ kam mɔ.› Kɔ kas eyerdaka dɔn awut ɔn akaŋɛ mɛrəŋ dacɔ.13 Ntɛ mataka mepic meŋcepər mɔ, kɔwan wəfɛt ɛŋcaməs daka dɔkɔ ɛnasɔtɔ mɔfəp. K’osumpər dɔpɔ k’ɔŋkɔ pəbɔlɛ, atɔf

Luk 15:14 25 Luk 16:15ŋocuru. Nde ɛnakɔ pəyi yama-yama pəc-ləsər-ləsər daka dɔkɔ ɛnayɔ mɔ. 14 Ntɛwan nwɛ elip kədi daka dɔn mɔ, kɔ dordɔpɔŋ dɛmbɛrɛ atɔf ŋaŋɔkɔ ɛnayi mɔ, kɔca yoŋcop kəbut kɔ. 15K’ɔŋkɔpəyi nda fumwəlɔma wəka atɔf ŋaŋɔkɔ, wəkɔ ɛnasɔŋ kɔkəkɛk ka sɔp yɔn mɔ. 16 Wan nwɛ pəfaŋkədi yeri ya sɔp, mba ali fum ɛnasɔŋ fɛ kɔyi. 17 Awa, k’ɛyɛfɛ kəcɛm-cɛmnɛ teyi tɔn,k’olokunɛ: ‹Afum cəke ŋayi kəbəc ndenapapa kem aŋɛ ŋayɔ cəcom cəlarəm mɔ, aina ic-finɛ nnɔ dor. 18 Kəyɛfɛ k’inder ikɔndena papa kem ikɔ iloku kɔ: Papa iŋciyaKanu, k’iŋciya sɔ məna. 19 Imbut pəlelimpɛ pəmarməsumpər’em pəmɔwan kam.Mba məsumpər’im oŋ pəmɔ wəbəc kam.›20 Kɔ wan nwɛ ɛlɛk dɔpɔ k’olukus ndenakas.»

«Ɔsɔrɔbɔlɛ, kɔ kas ɛnəŋk kɔ, kɔ nɔnɔfɔrdɔpɔŋ dosumpər kɔ. Kɔ kas ɛyɛksɛ kəkɔ-fayənɛ kɔ, k’ɛnɛpsərnɛ kɔ dəkilim, k’ocupkɔ. 21Kɔwan oloku kɔ: ‹Papa, iŋciya Kanu,k’iŋciy’am, pəmar fɛ sɔ məsumpər’impəmɔ wan kam.› 22 Mba kɔ kas kəlokuacar ɔn: ‹Nəkɛrɛ duma dɔtɔt nəbɛr kɔ!Nəbɛr kɔ kurundɛ dətɛlər, nəsɔŋ kɔ cɔfta!23 Nəkɛrɛ tana tetifi tɔkɔ, nədif pi. Padiyeri, pawoləs! 24 Bawo wan kem wəkawɛnəŋnəŋk mɔ, ɛnafi, mba olukus sɔ kəderdoru! Ɛnasɔlɛ, mba inəŋk kɔ sɔ!› Kɔ ŋayɛfɛkəwoləs. 25 Tɛnatəŋnɛ Coco pəyi dalɛ. Ntɛwəkakɔ ender pəlɔtərnɛ kəlɔ kəŋan mɔ,k’ene tɔkɔ aŋfer pac-pisɛ mɔ. 26 Kɔ Cocoewe wəcar wəkin k’eyif kɔ tes ntɛ teyikəlɔ kəŋan mɔ. 27 Kɔ wəcar oloku Coco:‹Wɛŋc’əm eder, mba ntɛ olukus kətamnɛdisrɛ mɔ, itɔ papa kam endifɛ tana petifipɔkɔ.› 28 Kɔ pəntɛlɛ Coco nwɛ, ta ɛfaŋ sɔkəbɛrɛ dɛkɛr-ɛ. Kɔ kas owur kəkɔ-lɛtsɛnɛkɔ. 29Mba kɔ wan wəcɔkɔ-cɔkɔ nwɛ olokukas: ‹Meren mɛlarəm mɔ mamɛ, iyi’əmdarəŋ ic-bəc’am pəmɔ wəcar, ali dɔsɔk diniŋgbɛkəl fɛ mosom mam, mba ali dɔsɔkdin sɔməna məsɔŋ f ’em tir idif səwoləs kɔanapa’em. 30 Mba ntɛ wan kam wəkawɛender mɔ, nwɛ ɔŋkɔ pələsər-ləsər dakadam kɔ aran ayama-yama mɔ, nkɔn taŋməndifɛ kɔ tana petifi pɔkɔ!› 31 Kɔ kaskəloku Coco, ‹Məna wan kem, səna eyidɛ kɔ məna, daka ndɛ o ndɛ iyɔ nnɔ mɔ,dam dɔ! 32 Mba pəmar yati paboc kəsata,pawoləs: Bawowɛŋc’əmwəkawɛməŋnəŋkmɔ, ɛnafi, k’olukus sɔ kəyi doru; ɛnasɔlɛ,k’anəŋk kɔ sɔ.›»

16Capafɔ ca wəcəmbər-cəmbər daka

1 Kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔn darəŋmɔ: «Fum wəka daka wəlɔma ɛnayɔwəcəmbərɛ-cəmbərɛ daka, k’anderpayemsɛnɛ kɔ, a ɛŋləsər-ləsər daka dawəbɛ kɔn. 2 Kɔ wəbɛ nwɛ ewe kɔ, pəc-loku kɔ: ‹Cəke cɔ ine te tam-ɛ? Məsɔŋ’emkəcərɛ tɔkɔməŋcəmbər-cəmbər daka demmɔ, bawo məfɔsɔ-yɔnɛ wəcəmbər-cəmbərdaka dem.› 3 Kɔ wəcəmbər-cəmbər dakanwɛ olokunɛ dɛbəkəc: ‹Cəke cɔ indeyɔ-ɛ, bawo wəka daka nwɛ oloku kəwur’emkəcəmbər-cəmbər daka dɔn? Iyɔ fɛfənɔntər kədeyɔnɛ wəbifti antɔf, ilapərnɛsɔ kəc-tola. 4 Iŋcərɛ oŋ ntɛ indeyɔ, a afumŋabaŋ’im wɔlɔ waŋan disrɛ kɔ wəkawɛowur’em kəcəmbər-cəmbər daka dɔn-ɛ.›5Kɔ wəcəmbər-cəmbər daka nwɛ ewe fumwəcɔkɔ-cɔkɔ wəkɔ ɛnatɔmpərɛ wəbɛ kɔndebe mɔ. K’eyif kɔ: ‹Cəke cɔ məntɔmpərɛwəbɛ kem debe-ɛ?› 6 Kɔ wəkakɔ oloku kɔ:‹Morom’olif cokos tasar tin (100).› —‹Awa,məlɛk areka, məndɛ məcic: 50.› 7 K’eyif sɔwəlɔma: ‹A məna-a, cəke cɔ məntɔmpər-ɛ?› Kɔ wəkakɔ oloku: ‹Malɔ busul tasartin (100).› —‹Awa, məndɛ məlɛk areka,məcic 80.› 8Kɔwəka daka nwɛ oŋkor-koruwəcəmbərɛ-cəmbərɛ kɔn daka wətɔlompnwɛ ntɛ ɔŋkɔt bel-bel mɔ. Awa, afum adoru ŋaŋcərɛ kəyɔ mes taŋan pətas akɔŋayɔnɛ aka pəwaŋkəra mɔ.»

9 Kɔ Yesu ɔnɔcər: «Ic-lok’un: Nətɛnɛdaka dɔtɔsɔk anapa, itɔ ɔŋsɔŋɛ kɔdendelip-ɛ, pabaŋ’un nde nəkɔyi doru odoru mɔ. 10Məna nwɛ aŋlaŋ teta tes tɛfɛtmɔ, antam sɔ kəlaŋ’əm teta tes tɔpɔŋ.Məna nwɛ məntɔlomp teta tes tɛfɛt mɔ,məfɔlomp teta tes tɔpɔŋ. 11Kɔməntɔlompkəcəmbər-cəmbər ka daka dɔtɔsɔk ndɛdeyi doru dandɛ mɔ, anɔ endesɔŋ’əmkəcəmbər-cəmbər ka daka dosoku-ɛ?12 Kɔ məntɔlomp teta daka da fum-ɛ, anɔendesɔŋ’əm ndɛ dɔyɔnɛ dam mɔ-ɛ? 13 Aliwəcar wəkin ɔfɔtam kəbəcɛ abɛ mɛrəŋ.Kɔ pəyi ti-ɛ, enter wəkin pəbɔtər wəkamɛrəŋ; kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, pəcəŋkəlɛ wəkinta ɛŋcəŋkəlɛ wəka mɛrəŋ-ɛ. Nəfɔtamkəbəcɛ Kanu kɔ pəsam.»

Moloku mɔnɔŋksəl ma Yesu(Mt 11:12-13; 5:31-32; Mk 10:11-12)

14 AFarisi, aŋɛ ŋanabɔtər pəsam mɔ,kəne ka moloku mamɛ, kɔ ŋayɛfɛ kəfaniYesu. 15 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəna,nəŋcəmbərnɛ afum alompu nnɔ awɛŋc’un

Luk 16:16 26 Luk 17:14aŋa ŋayi mɔ, mba Kanu kəŋcər’on bəkəc;bawo ntɛ afum ŋampɛnɛ dareŋc mɔ, itɔKanu nkɔn eŋce. 16 Tɛm ta sariyɛ saMusa kɔ yecicəs yecempi ya adəŋk a Kanutɛnawon haŋ tɛm ta Saŋ. Kəyɛfɛ oŋ tɛmtatɔkɔ, k’aŋcop kədəŋk moloku mɔtɔt madɛbɛ da Kanu, nwɛ o nwɛ kəsɛp k’ɛndɛkəbɛrɛ ka di. 17 Mba pəfəfərɛnɛ kɔm kɔantɔf kəsɔlɛ, pətas tofo tɛfɛt ta pecic pin*pa sariyɛ kətɛmpɛnɛ. 18 Məna nwɛ məŋcewəran kam mənɛŋcɛ sɔ wəlɔma mɔ, məyikiciya kəpɔŋ disrɛ.† Məna nwɛ məŋnɛŋcɛwəran nwɛ wos eŋce mɔ, dalakɔ dɔ nəyidisrɛ.»‡

Capafɔ ca wəka daka kɔ Lasar19 «Wəka daka wəlɔma ɛnayi, pəc-bɛrnɛ

yamos yɔtɔt, yeyeŋki kəway; dɔsɔk odɔsɔk pəyi pətɔt disrɛ, pəc-di yeri yɔtɔt.20 Kəlɔ kɔn kiriŋ, fum wətɔyɔ daka o dakawəlɔma, nwɛ aŋc-we Lasar mɔ, pəyɔ ruŋc,pəfəntərɛ kusuŋka kɔn. 21 Lasar nwɛpəfaŋ kəc-wɛtəs yeri nyɛ yɛntɛmpɛnɛ-tɛmpɛnɛ amɛsa dəntɔf ŋa wəka daka nwɛmɔ, pədi. Mba kɔ cen yender yɛc-nɛntəsruŋc yɔn. 22 Kɔ Lasar efi, kɔ mɛlɛkɛemender mɛlɛk kɔ, kɔ meŋkekərɛ kɔ kəkɔ-ŋesəm nde Abraham kəsək. Kɔ wəka dakanwɛ ender pəfi, k’awup kɔ. 23 Nde kəfonkɛ afi ŋaŋkɔ mɔ, kɔ wəka daka eyektifɔr; k’ɛnəŋk pəbɔlɛ Abraham kɔ Lasar pəc-ŋesəm kɔ kəsək. 24 Kɔ wəka daka nwɛoŋkulərnɛ: ‹Papa Abraham, məyɔn’emnɔnɔfɔr! Məsom Lasar pəgbət tɛlər tɔndəromun pəder pəcaŋkəs’im temer; bawokətɔrɔ k’indɛ nnɔ nɛŋc dandɛ.› 25Kɔ Abra-ham oloku kɔ: ‹Wan kem, məcɛm-cɛmnɛa mənasɔtɔ daka dam ntɛ mənayi dorumɔ, kɔ Lasar nkɔn ɔsɔtɔ pəcuy kiyi kɔndoru. Ndɛkəl oŋ, kəŋesəm k’eyi, mənaməyi sɔ dəmnɛ pəcuy. 26 Kɔ tɛyɛfɛ dənda-ɛ, dobo dɔpɔŋ deyi su dacɔ kɔ nəna ntɛtɔŋsɔŋɛ nwɛ ɛŋfaŋ kəcepər pəder nnɔ səyimɔ, ta ɛntam-ɛ.› 27 Kɔ wəka daka nwɛoloku: ‹Ilɛtsɛn’am, Papa, məsom Lasarnde kəlɔ ka papa kem. 28 Bawo, iyɔ diawɛŋc aŋa kəcamət, Lasar pəkɔ pəlokuŋa ntɛ teyi nnɔ mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta ŋasɔ ŋadeder nnɔ pəcuy pampɛ peyi mɔ.›29 Kɔ Abraham oloku: ‹Ala, awɛŋc’əm aŋaŋayɔ Musa kɔ adəŋk a Kanu; ŋacəŋkəl ŋa.›30Kɔwəka daka nwɛ oloku Abraham: ‹Ala,Papa, kɔ fum ɛyɛfɛ nnɔ afi ŋayi mɔ pəkɔ

pəlok-lokər ŋa-ɛ, ŋaŋsəkpər mera ŋacəmɛpəlompu darəŋ.› 31 Kɔ Abraham oloku kɔ:‹Kɔ ŋantɔcəŋkɛl Musa kɔ adəŋk a Kanu,ali fum ɛyɛfɛ nnɔ afi dacɔ, ŋafɔkɔ-cəŋkəlwəkayi.›»

17Kiciya kɔ kəŋaŋnɛ(Mt 18:6-7; Mk 9:42)

1 Kɔ Yesu oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: «Pəfɔ-tam kəyi ta mes meyi mmɛ mɔsɔŋɛ fumkəciya mɔ. Mba pəlɛc pəyi wəkɔ ɔŋsɔŋɛti mɔ. 2 Pəfəfərɛnɛ kəkot wəkayi tasartɔpɔŋ dəkilim pagbal kɔ dəkəba, kɔ pəyɔnɛwəkayi pəsɔŋɛ wəfəfər wəkin kəloŋɛ-ɛ*.3Nəkɛmbərnɛ bel-bel!

Kɔ wɛŋc’əm eŋciya-ɛ, məgbəŋ-gbəŋərkɔ; k’ɛsəkpər amera pəcəmɛ pəlompudarəŋ-ɛ, məŋaŋnɛnɛ kɔ. 4 Kɔ wɛŋc’əmeŋciy’am camət-mɛrəŋ dɔsɔk din disrɛ-ɛ, a pəluksərnɛ kəder’əm camət-mɛrəŋpəc-lok’əm: ‹Kəsəkpər k’inder amera few,iŋcəmɛ pəlompu darəŋ-ɛ,› məŋaŋnɛnɛkɔ.»

5 Kɔ asom a Yesu darəŋ ŋaloku Wəbɛ:«Məbɛrɛnɛ su kəlaŋ!» 6 Kɔ wəbɛ olokuŋa: «Kɔ nəntɔmpər kəlaŋ nkɛ kəyi pəmɔtɛŋgbɛn tɛfɛt mɔ, nəntam kəloku kətɔknkɛ: Məgbuktɛ nnɔ məkɔ məcəmɛ ndedəkəba, kətɔk kaŋkɔ kəyɔ tɛfaŋ tonu.»

7 «Nəna akaŋɛ dacɔ, anɔ ɔyɔ wəcar nwɛembifti, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti wəkayi pəc-kɛk,a pəc-kɔna-yɛfɛ dalɛ, pəloku kɔ: ‹Məderkatəna məder məndɛ dɛmɛsa!› 8 Ntɛoŋloku kɔ mɔ: ‹Məlompəs’em yeri yem,məbɛrnɛ duma məsɔŋ’im yeri, haŋ ilipkədi yeri imun; k’ilip-ɛ, məna mədi yeriməmun.› 9 Wəka wəcar kakɔ eŋyek-yekəskɔ bawo ɔyɔnɛ kɔ mes mɔkɔ ɛfaŋ mɔ ba?Ala! 10 Tin tayi tɔ kɔ nəna, kɔ nəlip k’ɔyɔmes mɔkɔ afaŋər’un mɔ fəp-ɛ, nəloku:‹Acar gbəcərəm ŋɔ səyɔnɛ; ntɛ pəmar sukəyɔmɔ, tɔ səyɔ.›»

Yesu kətaməs kɔn aka sen wəco11 Yesu eyi kəkɔ Yerusalɛm, kɔ Yesu

ɛyɛfɛ kəcali atɔf ŋa Samari kɔ ŋa Kaliledacɔ mɔ. 12 Eyi kəbɛrɛ tadare tɔlɔma,kɔ afum wəco aka sen alɔma ŋanderŋafaynɛ kɔ; kɔ ŋaŋcəmɛ pəbɔlɛ. 13 Kɔŋampɛnɛ sim ŋac-loku: «Yesu, Wəkiriŋ,məyɔnɛ su nɔnɔfɔr!» 14 Ntɛ Yesu ɛnəŋkŋa mɔ, k’oloku ŋa: «Nəkɔ nəmentərnɛ

* 16:17 itɔ ɔyɔnɛ cəsoma «sigirɛ» † 16:18 dalakɔ dɔməyi kɔwəran wəkakɔ ‡ 16:18 dalakɔdɔ nəyi * 17:2 pəsɔŋɛ fum wəfəfər kəciya

Luk 17:15 27 Luk 18:13aloŋnɛ nde kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu.» Afumaŋɛ ŋayi kəkɔ, kɔ pəyɔnɛ fɔ ŋasɔk a kɔŋandebɛrɛ di. 15 Ntɛ wəkin ɛnəŋk fɔɛntamnɛ mɔ, k’oluksərnɛ pəc-cam debekida Kanu dim dɔpɔŋ. 16 K’ɛfəntərɛ dəntɔf,k’osumpər Yesu wɛcək, k’eyek-yekəs kɔ.†Fum wəkakɔ, wəSamari ɛnayi. 17 Kɔ Yesueyif kɔ: «Bafɔ asɔkəs afum aŋɛ wəco?Deke aləpəs aŋɛ camət-maŋkəlɛ ŋayi-ɛ?18 Ali wəkin ɛŋcɛm-cɛmnɛ fɛ kəluksərnɛpədecam debeki da Kanu, mɛnɛ wəcikərawəkin wəkawɛ?» 19 Kɔ Yesu oloku kɔ:«Məyɛfɛməkɔ, kəlaŋ kam kəyac’əm.»

Kəder ka dɛbɛ da Kanu(Mt 24:23-28,37-41)

20Ntɛ aFarisi ŋayif Yesu tɛmntɛ dɛbɛ daKanu dendeder mɔ, k’oloku ŋa: «Dɛbɛ daKanu dɔfɔder pagbətnɛ di fəp. 21 Afɔkulɛdi, ‹Idɛndɛ nnɔ!›, ‹Idɔkɔ nde!› Bawo dɛbɛda Kanu nəna ŋɔ deyi dacɔ.»

22Ntɛ Yesu elip kəloku ŋa ti mɔ, k’olokuacɛpsɛ ɔn darəŋ: «Dɔsɔk dendebəp ndɛnəndefaŋ kənəŋk dɔsɔk din daWan ka fummɔ, mba nəfɔsɔ-nəŋk di. 23 Andelok’un:‹Eyi nnɔ!› kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ ‹Eyi nde!›Ta nədekɔ di, ta nədeyɛksərnɛ kəkɔ kadi. 24 Pəmɔ tɔkɔ pəmot poŋmot a pəyɔwaŋkəra dareŋc kəyɛfɛ kəsək kin haŋ kamɛrəŋ mɔ, tatɔkɔ tɔ Wan ka fum endeyikɔ dɔsɔk dɔn. 25 Mba mɛnɛ pətɔrɔ pəpɔŋkərɛs, afum a tɛm tantɛ ŋawɛnəs kɔ.26 Tɔkɔ tɛnacepər tɛm ta Nuha mɔ, tende-cepər sɔ dɔsɔk da Wan ka fum. 27 Afumŋaŋc-di yeri, ŋac-mun, arkun kɔ aran ŋac-nɛŋcɛnɛ, haŋ dɔsɔk ndɛ Nuha ɛnabɛrɛ de-bil mɔ: Kɔ domun dɛlarəm dender ndɛdɛnamələk ca fəp mɔ.‡ 28 Pəndeyi pəmɔtɛm ta Lɔt. Afum ŋaŋc-di yeri, ŋac-mun,ŋac-way, ŋac-caməs, ŋac-bɔf, ŋac-cəmbərwɔlɔ. 29 Mba dɔsɔk ndɛ Lɔt owur Sodommɔ, nɛŋc kɔ pərbəlɔ yɛnatuf Sodom kɔyɛmələk ca ya di fəp.§ 30 Itɔ pəndeyi dɔsɔkndɛ andementər Wan ka fum mɔ.»

31 «Dɔsɔk dadɔkɔ məna nwɛ məŋyidɛkɛr, ca yam yeyi dukəlɔ mɔ, məfɔtamkəbɛrɛ məlɛk yi. Məna nwɛ tɛmbəp dalɛmɔ, məfɔtam kəluksərnɛ kəlɔ kam ndedare. 32 Nəcɛm-cɛmnɛ wəran ka Lɔt.*33Məna nwɛ məndesɛp kəkɛkəs kəyi dorukam mɔ, kəndesalpər’əm, kɔ məna nwɛ

kənasalpər mɔ, məndesɔtɔ ki. 34 Ic-lok’un:Pibi papɔkɔ, afum mɛrəŋ ŋandefəntərɛkəfəŋc kin, pasumpər wəkin pasak wəkɔ;35-36 aran mɛrəŋ ŋandeyi kəcɔ kirir kin,pasumpərwəkin pasakwəkɔ.† 37Kɔ acɛpsɛɔn darəŋ ŋayif kɔ: «Deke tatɔkɔ tendekɔ-yi-ɛ, Wəbɛ?» Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nde pefipeyi mɔ, difɔ yɔfən yoŋloŋkanɛ.»

18Capafɔ ca wəran nwɛ wos efi mɔ, kɔ

wəboc kiti1 Kɔ Yesu oloku ŋa capafɔ, kəmentər

ŋa fɔ mɛnɛ ŋac-lok-lokər Kanu tɛm o tɛmta dis dɔlɔl ŋa. 2 K’oloku: «Dare dɔlɔmadɛnayi dɔyɔwəboc kiti nwɛ ɛnatɔ kəc-nesɛKanumɔ, ali fum ta eleləs-ɛ. 3Dare dadɔkɔdɔyɔ sɔwəran wətɔlɔwəlɔma nwɛ eŋc-derpəc-loku kɔ: ‹Məboc’emkiti kɔwəyɛfərɛnɛkem dacɔ!› 4 Kɔ wəboc kiti nwɛ ɛfatərkɔ haŋ, k’ende pəlokunɛ dɛbəkəc: ‹Ali ntɛintɔcərɛKanu, ta ileləs nwɛ o nwɛmɔ; 5ntɛwəran nwɛ wos efi, ɔlɔləs’im dis mɔ, ibocɛkɔ kiti kɔ wəyɛfərɛnɛ kɔn dacɔ, ntɛ ten-desɔŋɛ kɔ kətɔ-gbɔkərɛ-gbɔkərɛ sɔ kədermɔ, pədenaŋkanɛ kəlɔləs’im dis mɔ.›» 6KɔWəbɛ Yesu ɔnɔcər: «Nəcəŋkəl ntɛ wəbockiti wətɔlomp oŋloku mɔ. 7 Kanu nkɔnɔfɔdekɔ-bocɛ afum ɔn aŋɛ kiti ba, aŋɛŋambokər kɔ pibi kɔ daŋ mɔ? Endesɔŋɛŋa kəwon kəkar ba? 8 Ic-lok’un: Ɔfɔdesɔŋɛŋa kəwon kəkar, endebocɛ ŋa kiti katəna-katəna. Mba kɔ Wan ka fum endeder-ɛ,endebəp kəlaŋ doru ba?»

Capafɔ ca wəFarisi kɔ wəwerəs dut9 Kɔ Yesu oloku sɔ capafɔ ncɛ afum

alɔma aŋɛ ŋanacɛm-cɛmnɛ kəlomp, a ŋac-fəfərəs akɔ mɔ: 10 «Kɔ afum mɛrəŋ ŋampɛkəkɔ-tola Kanu nde kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu;wəkin nwɛ pəyɔnɛ wəFarisi, wəkɔ pəyɔnɛwəwerəs dut. 11WəFarisi nwɛ pəcəmɛ pəc-lok-lokər Kanu dɛbəkəc ntɛ: ‹Kanu, iyek-yekəs’əm* ntɛ intɔyi pəmɔ afum aləpəsakɔ ŋayɔnɛ abaŋəs ca ya afum mɔ, taŋalomp, ŋac-sumpər dalakɔ, kɔ intɔyipəmɔ wəwerəs dut nwɛ mɔ. 12 Kəmɛrəŋk’iŋsuŋ dɔsɔk doluksər disrɛ, ic-sɔŋ sɔfarilɛ fəp fa yɔsɔtɔ yem.› 13 Wəwerəsdut nwɛ nkɔn pəcəmɛ pəbɔlɛ, pəc-nesɛkəyekti fɔr dareŋc yati, mba pəc-sut-sutnɛ

† 17:16 «k’eyek-yekəs kɔ» = «k’eyif Yesu nəwali teta kətaməs kɔn.» ‡ 17:27 Dəkəcop 6:9-7:24§ 17:29 Dəkəcop 19:24 * 17:32 məmɔmən Dəkəcop 19:26 † 17:35-36 Andeŋər yeycicəsyɔlɔma [ Arkun mɛrəŋ ŋandeyi dalɛ din dayi, pasumpər wəkin pasak wəkɔ.» ] * 18:11«iyek-yekəs’əm» = «iyif ’əm nəwali teta . . .»

Luk 18:14 28 Luk 19:8abəkəc kəc-loku: ‹Kanu məŋaŋnɛn’em,ina wəciya!› 14 Ic-lok’un: Fum wəkakɔɛnalomp nnɔ Kanu kəyi mɔ, a k’endelukusnde ndɔrɔn; mba wəFarisi ɛnalomp fɛ nnɔKanu kəyimɔ. Nwɛ o nwɛ ɛlɛknɛ, andetorɛkɔ; nwɛ o nwɛ otontnɛ, andepɛnɛ kɔ.»

Yesu kətolanɛ kɔn awut afɛt(Mt 19:13-15; Mk 10:13-16)

15 Afum ŋac-kɛrɛ Yesu ali cənaka ntɛtɔŋsɔŋɛ pəc-deŋər ŋa waca pətolanɛ ŋamɔ. Ntɛ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋanəŋk ti mɔ, kɔŋaŋgbəŋ-gbəŋər ŋa.

16 Mba kɔ Yesu ɔlɔtərnɛnɛ awut pəc-loku: «Nəce awut ŋader nnɔ iyi mɔ! Tanəmɔnɛ ŋa, bawo dɛbɛ da Kanu, aŋɛ ŋayipəmɔ awut mɔ, ŋayɔ ŋi. 17 Awa! Ic-lok’unnwɛ o nwɛ ɔntɔbaŋ dɛbɛ da Kanu pəmɔwan wəfɛt mɔ, ɔfɔbɛrɛ ŋi disrɛ few!»

Wərkun wəka daka dɛlarəm(Mt 19:16-30; Mk 10:17-31)

18Kɔwəbɛwəlɔmaeyif kɔ: «Wəbɛwətɔt,cəke cɔ pəmar’im kəyɔ, isɔtɔ kəyi wəyeŋkatina-ɛ?» 19 Kɔ Yesu eyif kɔ: «Ta ake tɔməŋwen’em «Wətɔt»-ɛ? Ali fum ɔyɔnɛ fɛwətɔt, mɛnɛ Kanu gbəcərəm. 20 Məŋcərɛmosom ma Kanu: Ta məsumpər dalakɔ;ta mədif fum; ta məkiyɛ; ta məbaŋɛ fumyem disrɛ; məleləs akombəra am- papakam kɔ iya kam.» 21 «Iŋcəmɛ mamɔkɔfəp darəŋ kəyɛfɛ ntɛ inafɛtɛ mɔ,» fumwəkakɔ pəc-loku. 22 Ntɛ Yesu ene kɔdim mɔ, k’oloku kɔ: «Awa tes tin to-but’əm: Məcaməs daka dam, məyer pəsampapɔkɔ atɔyɔ daka, məndekɔ-sɔtɔ dakadɔpɔŋ nde dareŋc. Kɔ tɛyɛfɛ dənda-ɛ,məder məcɛps’em darəŋ.» 23Ntɛ fum nwɛene moloku ma Yesu mɔ, kɔ abɔc ŋɛmbɛrɛkɔ, bawo ɛnayɔ daka dɛlarəm. 24Ntɛ Yesuɛnəŋk kɔ abɔc ŋɛmbɛrɛ kɔ mɔ, k’oloku:«Pəŋcuca aka daka kəbɛrɛ ka dɛbɛ da Kanudəntɔf. 25 Pəfəfərɛnɛ yɔkɔmɛ kəbɛrɛ kaabi ŋa tɛsɛmbɛ pətas wəka daka kəbɛrɛka dɛbɛ da Kanu dəntɔf.» 26 Aŋɛ ŋaŋc-cəŋkəl Yesu mɔ ŋayif kɔ: «Anɔ antamoŋ kəyac-ɛ?» 27 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Ntɛtɛntambər afum mɔ, Kanu kəntam ti.»28 Kɔ Piyɛr oloku: «Səna səsak daka dosukɔ səŋcəm’amdarəŋ.» 29K’olokuŋa: «Awa!Ic-loku nu kaŋce: Fum eyi fɛ, nwɛ ɛŋsakkəlɔ kɔn, wəran kɔn, wɛŋc, akomɛnɛ ɔn,kɔ awut ɔn teta dɛbɛ da Kanu, 30 ta wəkayiɔŋkɔsɔtɔ pəlarəm doru dandɛ, kɔ dekiriŋnde aŋkɔyi wəyeŋ katina mɔ.»

Yesu ɛndəŋk ta maas defi dɔn kɔkədeyɛfɛ kɔn afi dacɔ

(Mt 20:17-19; Mk 10:32-34)31Kɔ Yesu ɛlɛk Asom ɔn wəco kɔmɛrəŋ,

k’oloku ŋa: «Yerusalɛm andepɛ. Mes mmɛadəŋk a Kanu ŋanacicəs teta Wan ka fummɔ fəp, mendekɔ-yi. 32 Bawo andekɔ-bɛr kɔ atɔyɔnɛ Suyif dəwaca; andekɔ-fanikɔ, andekɔ-tɔrəs kɔ, andekɔ-yuksər kɔ lin,33 andekɔ-sutɛ kɔ tɔrɔŋkɔn, a padedif kɔ.Tataka ta maas ta defi dɔn, pəyɛfɛ afidacɔ.» 34 Mba Asom ɔn ŋanane fɛ ti tɔlɔmo tɔlɔm. Ŋanacərɛ fɛ ntɛ tatɔkɔ toloku mɔ.

Yesu kətaməs kɔn wətɔnəŋk(Mt 20:29-34; Mk 10:46-52)

35Ntɛ ŋayi kəlɔtərnɛ Yeriko mɔ, tɛtəŋnɛwətɔnəŋk wəlɔma pəndɛ dɔpɔ kəsək pəc-tola. 36 K’ene pɔkɔt pa kənay, k’eyif dakandɛ dender mɔ. 37 K’aloku kɔ: «YesuwəkaNasarɛt eyi kəcepər!» 38K’oŋkulərnɛ:«Yesuwəka† Dawudaməyɔn’emnɔnɔfɔr!»39Aŋɛ ŋanasol kɔ Yesu ŋayi kɔ tekiriŋ mɔ,ŋayɛfɛ kəgbəŋ-gbəŋər kɔ a pəcaŋk, mbawəkakɔ pəc-naŋkanɛ kəkulɛ-kulɛ: «WəkaDawuda məyɔn’em nɔnɔfɔr!» 40 Kɔ Yesuɛŋcəmɛ, k’osom a pakɛrɛ kɔ fum nwɛ.Ntɛ alɔtərnɛnɛ kɔ mɔ, k’eyif kɔ: 41 «Cəkecɔ məfaŋ a iyɔn’am-ɛ?» K’oloku: «Wəbɛ,iluksərnɛ sɔ kənəŋk!» 42 Kɔ Yesu olokukɔ: «Məluksərnɛ sɔ kənəŋk! Kəlaŋ kamkəyac’əm.» 43 Gbəŋcana babɔkɔ kɔ fumnwɛ ɛnəŋk, k’ɛyɛfɛ k’ɛŋcəmɛ kɔ darəŋ pəc-cam debeki da Kanu. Ntɛ afum fəp ŋanəŋktatɔkɔmɔ, kɔ ŋayɛfɛ kəkor-koru Kanu.

19Yesu kɔ Sasey

1 Ntɛ Yesu ɛmbɛrɛ Yerikɔ mɔ, k’ɛŋcalidare. 2 Awa, kɔ fum wəlɔma, nwɛ aŋc-weSasey, nwɛ ɛnayɔnɛ wəbɛ ka awerəs dut,pəyɔ daka dɛlarəm, 3 pəc-tɛn kəcərɛ fumnwɛ aŋwe Yesu mɔ; mba ɛŋc-tam fɛ ti,bawo afumŋanala, nkɔn pəbumpsɛnɛ. 4Kɔfum nwɛ eŋcepər kiriŋ k’ɔŋkɔ pəfərəŋkdəkətɔk ntɛ tɔŋsɔŋɛ kɔ kənəŋk Yesu mɔ,bawo dif ’ ɛnakɔ kəcepər. 5Ntɛ Yesu ɛmbəpkətɔt kaŋkɔdəntɔfmɔ, k’eyekti fɔr k’ɛnəŋkfum nwɛ, k’oloku kɔ: «Sasey məkufɛmətor; bawo nde kəlɔ kam iŋkɔ mɔkɔiyi.» 6 Kɔ Sasey ɛmbɛlkər kətor, k’ɛmbaŋYesu pəbotu disrɛ. 7 Ntɛ afum ŋanəŋk timɔ, kɔ ŋayɛfɛ kəcɔpɛnɛ, ŋac-loku: «Ndenafum wəciya ɔŋkɔ pəyi.» 8 Mba Sasey nwɛ

† 18:38 «Wan ka Dawuda,» Ti tɔyɔnɛ tokulɛ ta aYisrayel = «wəyac kəŋan.»

Luk 19:9 29 Luk 19:44

ɛnacəmɛwəbɛ fɔr kiriŋ mɔ, oloku: «Wəbɛ,indesɔŋ atɔyɔ daka dacɔ da kəsɔtɔ kem;nwɛ o nwɛ inanaŋkanɛ kəbaŋər pɛlarəmmɔ, indesɔŋ wəkayi kəmaŋkəlɛ ka tɔkɔ in-abaŋər kɔmɔ.» 9Kɔ Yesu oloku kɔ: «Mɔkɔ,Kanu kəyac aka kəlɔ kaŋkɛ, bawo mənasɔ wəka Abraham məyɔnɛ! 10 Bawo Wanka fum ender kədetɛn kɔ kəyac ka aŋɛŋanasɔlɛmɔ.»

Capafɔ ca mɛŋcəmbəl ma kɛma(Mt 25:14-30)

11 Afum ŋayi kəcəŋkəl Yesu. Kɔ Yesuɔnɔcər capafɔ cəlɔma, bawo ŋanalɔtərnɛYerusalɛm, afum ŋac-cɛm-cɛmnɛ a dɛbɛda Kanu dɔŋkɔwur gbəŋcana babɔkɔ. 12KɔYesu oloku: «Fum wətɔt tokom wɔlɔma,ɛnayɛfɛ k’ɔŋkɔ atɔf ŋobol-bolu kəkɔ-tɛndɛbɛ a pədeder. 13 Kɔ fum nwɛ ewe acarɔn wəco, k’ɔsɔŋ ŋa nwɛ o nwɛ kɛmɛ kəpɔŋkin, k’oloku ŋa: ‹Nəc-kafəlɛ-kafəlɛ ki wacahaŋ ic-der.› 14 Mba afum aka dare dadɔkɔŋanater kɔ, kɔ ŋasom kəkɔ-loku nde fumnwɛ ɔŋc-kɔ kətɛn dɛbɛ mɔ: ‹Səfaŋ fɛ afum wəkawɛ pəyɔnɛ su wəbɛ!› 15 Kɔ fumnwɛ ɔŋkɔ pəsɔtɔ dɛbɛ, ntɛ olukus mɔ,k’ewe acar ɔn aŋɛ wəco kədecərɛ ntɛ nwɛo nwɛ ɛŋkafəli-kafəli waca mɔ. 16 Kɔwəcar wəcɔkɔ-cɔkɔ ender, k’oloku: ‹Wəbɛ,isɔtɔ wəco wa kɛma kəŋkɔ mənasɔŋ’immɔ.› 17 Kɔ fum nwɛ oloku: ‹Tentesɛ,wəcar wətɔt məyɔnɛ, bawo məlomp tetates tɛfɛt, indesɔŋ sədare wəco məyɔnɛwəbɛ kəŋan.› 18 Kɔ wəcar wəka mɛrəŋ en-der, kɔ wəkakɔ oloku kɔ: ‹Wəbɛ, kəcamətka kəŋkɔ mənasɔŋ’im mɔ, k’isɔtɔ.› 19 Kɔfum nwɛ oloku sɔ wəkakɔ: ‹Isɔŋ’əmsədare kəcamət, məyɔnɛ wəbɛ kəŋan.›20 Kɔ wəlɔma ender pəloku: ‹Wəbɛ kɛmakam kəŋkɛ, inafɔktər ki dəkəloto kətɔtimɛŋk. 21 Bawo inanes’am ntɛ məŋcucames mɔ: Məŋlɛk mpɛməntɔboc mɔ; mətɛlnde mənatɔ-bɔf mɔ.› 22 Kɔ fum nwɛoloku wəcar kɔn: ‹Moloku mam m’ in-dekit’əm, məna wəcar wəlɛc! Mənacərɛa iŋcuca; k’iŋlɛk mpɛ intɔboc mɔ, ic-tɛl da intɔbɔf mɔ. 23 Ak’ ɛnasɔŋɛ ntɛmənatɔ-bɔs-bɔsər pəsam pem mɔ, kɔ ntɛilukus mɔ, k’iŋkɔ ibaŋ pi padeŋərɛn’emkəntaŋgbɛ?› 24 K’oloku afum akɔ ŋanayidi mɔ: ‹Nəbaŋər kɔ kɛma kaŋkɔ nəkenɛki wəkɔ ɔsɔtɔn’em wəco mɔ.› 25 Kɔ afumŋaloku: ‹Wəbɛ, wəkakɔ ɔsɔtɔ wəco!› 26 Kɔfum nwɛ oloku ŋa: ‹Ic-lok’un: Məna nwɛməyɔ mɔ, ambɛrɛnɛ sɔ məna wəkayi. Mbaməna nwɛ məntɔyɔ mɔ, ambaŋər’əm ali

depic pɔkɔ məyɔ mɔ. 27 Ta mɛrəŋ tayi,nəkɛr’em ater’em aŋɛ ŋanatɔ-faŋ a iyɔnɛŋawəbɛmɔ, nəfay ŋamera fɔr yemkiriŋ.›»

Yesu kəkɔ kɔn Yerusalɛm(Mt 21:1-11; Mk 11:1-11; Saŋ 12:12-19)

28 Ntɛ Yesu elip kəloku afum molokumamɔkɔ mɔ, k’osumpər dɔpɔ afum kiriŋkəkɔ Yerusalɛm. 29 Ntɛ Yesu ɔlɔtərnɛsədare sa Bɛtfase kɔ Betani mɔ, kəca katɔrɔ tɔkɔ aŋwe Tɔrɔ ta Olif mɔ, kɔ Yesuosom acɛpsɛ ɔn darəŋ mɛrəŋ. 30 K’olokuŋa: «Nəkɔ nde dare ndɛ antɛfərnɛ mɔ,kɔ nəŋkɔbɛrɛ-ɛ, nəŋkɔbəp di sɔfale səfɛtpakot si, nsɛ fum o fum ɛntatɔ-ndɛ mɔ.Nəsikəli si, nəkɛrɛ. 31 Kɔ fum eyif nu:‹Ta ake tɔ nəŋsikəlɛ si-ɛ?› Nəloku kɔgbəcərəm: ‹Bawo Wəbɛ ɛfaŋ si.›»

32 Kɔ afum aŋɛ anasom mɔ ŋaŋkɔ, kɔŋaŋkɔ ŋabəp sɔfale səfɛt pakot si pəmɔtɔkɔ Yesu ɛnaloku ŋa mɔ. 33 Ŋayi kəsikəlisɔfale səfɛt, kɔ asərka ŋayif ŋa: «Ta ake tɔnəŋsikəlɛ sɔfale sasɔkɔ-ɛ?» 34Kɔ acɛpsɛ ɔndarəŋmɛrəŋ aŋɛ ŋaloku aka sɔfale: «Wəbɛɛfaŋ si.» 35 Kɔ afum aŋɛ ŋaŋkenɛ Yesusɔfale səfɛt nsɛ, kɔ ŋandeŋəsər si sumasəŋan, kɔ Yesu ɛndɛ si kəroŋ. 36 Tɔkɔ ɔŋc-kɔ kiriŋ mɔ, itɔ afum ŋaŋc-perɛ kɔ sumasəŋan dɔpɔ. 37 Ntɛ ŋalɔtərnɛ Yerusalɛmnde pətəmbələr pa Tɔrɔ ta Olif mɔ, kɔpəmbɔt kənay kəŋkɔ kənacɛpsɛ kɔ darəŋmɔ fəp. Kɔ ŋayɛfɛ kəkor-koru Kanu pəpɔŋ,bawo ŋananəŋk mes mɛwɛy-wɛy mmɛKanu kəmmentər mɔ. 38Kɔ ŋac-loku:«Kanu Kəpɔŋ kəpocɛ pətɔt wəbɛ nwɛ en-

derɛnɛ tewe tɔn mɔ!Pəforu peyi dareŋc,kɔ pəmot pa pəlel pa dɛbɛ dɔn peyi

dareŋc!»39 AFarisi akin akin akɔ ŋanayi kənay

kaŋkɔ dacɔ mɔ, ŋaloku Yesu: «Wəbɛ,məloku acɛpsɛ am darəŋ ŋacaŋk!» 40 KɔYesu oloku ŋa: «Kɔ ŋaŋcaŋk-ɛ, masarmoŋkulɛ-kulɛ!»

Yesu kəbok kɔn teta Yerusalɛm41 Ntɛ ŋalɔtərnɛ Yerusalɛm, a kɔ Yesu

ɛnəŋk dare mɔ, k’ɛyɛfɛ kəbok teta di,42 k’oloku: «Yerusalɛm, məna ɛŋcərɛmɔkɔ tɔkɔ aŋyɔ pasɔtɔ pəforu mɔ! Mbandɛkəl tatɔkɔ tɔŋgbɔpən’am, məfɔtamti kənəŋk. 43 Bawo dɔsɔk dendederndɛ ater’am ŋandenɔŋkər’əm kandɛ,ŋakɛl’əm, a ŋadewɛpərɛn’am waca fəpmɔ. 44 Ŋandeləsər’əm haŋ awut am, alitasar tin ŋafɔdesakər’ammpɛ pəndeŋərnɛ

Luk kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu 30 Luk 20:25pɔlɔmmɔ, bawomənacərɛ fɛ tɛmntɛKanukənader kəmar’əm mɔ!»

Yesu kəbɛrɛ kɔn nde kəlɔ kəpɔŋ kaKanu

(Mt 21:12-17; Mk 11:15-19; Saŋ 2:13-22)45 Ntɛ Yesu ɛmbɛrɛ nde kəlɔ kəpɔŋ

ka Kanu mɔ, k’ɛyɛfɛ kəbɛləs acaməs.46 K’oloku ŋa: «Dəyecicəs Kanu kəloku:‹Kəlɔ kem, tofo nde aŋlok-lokər Kanu tɔ,mba nəna nəŋkafəli ki aŋgbaŋcan nŋɛakiyɛ ŋaŋgbɔpnɛmɔ.›»

47 Dɔsɔk o dɔsɔk Yesu ɛŋc-təksɛ afumdəndo kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu disrɛ. Aloŋnɛapɔŋ, atəksɛ sariyɛ, kɔ abeki a dɔtɔf ŋac-tɛn kədif kɔ. 48Mba ta ŋaŋcərɛ ntɛ ŋaŋyɔ,bawo afum fəp ŋaŋc-cəŋkəl moloku maYesu, ta ŋafaŋ kəbut ali toloku tɔn tinkəne-ɛ.

20Deke kətam mes ka Yesu kəyɛfɛ-ɛ?(Mt 21:23-27; Mk 11:27-33)

1 Dɔsɔk dɔlɔma, ntɛ Yesu eyi kətəksɛafum nde kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu mɔ, pəc-dəŋk moloku mɔtɔt. K’aloŋnɛ apɔŋ, kɔatəksɛ a sariyɛ kəlɛkɛnɛ abeki a dɔtɔfŋambɛrər kɔ, 2 kɔ ŋaloku Yesu: «Məlokusu ma sariyɛ nsɛ səsɔŋ’am kəyɔ ka mesmamɛ mɔ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, məboŋcərsu nwɛ osom’əm kəyɔ ka mi mɔ.» 3 KɔYesu oloku ŋa: «Ina sɔ, k’iyif ’un k’ indertoloku tin: 4Anɔ ɛnasomSaŋ kədegbət fumdəromun-ɛ, Kanuba, ka afum?» 5Kɔŋayɛfɛkəgbɛkəlɛnɛ taŋan, ŋac-loku: «Kɔ səlokufɔ Kanu-ɛ, eŋyif su: ‹Ta ake tɔ nənatɔ-laŋ-ɛ?› 6Mba kɔ səloku ndɛkəl fɔ: ‹Afum ŋana-som kɔ-ɛ,› afum a dɔtɔf fəp ŋaŋcacas su,bawoŋaŋcərɛ fəp a SaŋwədəŋkwəkaKanuɔ ɛnayɔnɛ.» 7KɔŋalokuYesu: «Səŋcərɛ fɛ.»8 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Ina sɔ ifɔboŋcər’unnwɛ osom’im kəyɔ ka mes mamɛmɔ.»

Capafɔ ca abum dalɛ alɛc bəkəc(Mt 21:33-46; Mk 12:1-12)

9 Kɔ Yesu ɛyɛfɛ kəloku afum capafɔ ncɛ:«Fum ɛnabɔf tɔk yokom dalɛ, k’ɛŋcəmbəryi sɛkɛ, k’owur k’ɔŋkɔ atɔf ŋɔlɔma nŋɛɛnakɔ pəwon mɔ. 10 Ntɛ tɛm tɛmbəp mɔ,kɔ fum nwɛ osom wəcar nnɔ abum a dalɛaŋɛ ŋayi mɔ, a ŋapocɛ kɔ yokom yɔlɔma yatɔk yayɔkɔ. Mba kɔ abum a dalɛ ŋasut kɔ,kɔ ŋasak kɔ, k’olukus waca wɔsɔkər. 11 Kɔfum nwɛ ɔŋgbɔkərɛ sɔ kəsom ka wəcarwəlɔma; kɔ abum a dalɛ ŋasut sɔ wəkakɔ,

kɔ ŋalapəs kɔ, kɔ ŋasak kɔ, k’olukus wacawɔsɔkər. 12 Kɔ fum nwɛ osom sɔ wəkamaas, kɔ abum a dalɛ ŋambopər wəkakɔ,kɔ ŋambɛləs kɔ. 13 Kɔ wəka dalɛ nwɛeyifnɛ: ‹Cəke cɔ indeyɔ-ɛ? Wan kem nwɛimbɔtər mɔ indesom; tɔlɔma ŋaŋkɔleləswəkakɔ.› 14 Mba ntɛ abum a dalɛ ŋanəŋkwəkakɔ mɔ, kɔ ŋalokɛnɛ: ‹Wədelɛk kɛ kɔnɔfɔwəkakɔ. Padif kɔ ntɛ tɔŋsɔŋɛ dalɛ dededɔyɔnɛ dosu mɔ.› 15 Kɔ abum a dalɛ aŋɛŋasumpər wan ka wəka dalɛ, kɔ ŋawurɛnɛkɔ dalɛ kəsək kɔ ŋandif.»

Kɔ Yesu eyif acəŋkəl ɔn, «Cəke cɔ pəmarwəka dalɛ nwɛ pəyɔ ŋa-ɛ?» 16 Kɔ Yesuɔnɔcər: «Pəmarwəka dalɛnwɛ pəder pədifabum a dalɛ akakɔ fəp, pəbaŋ sɔ dalɛ pəsɔŋabumalɔma.»Ntɛ afumŋanemolokummɛmɔ, kɔ ŋaloku: «Ta tatɔkɔ tɛtam kəyi!»17 Kɔ Yesu ɛŋkafəli kəro k’ɔmɔmən ŋa,k’eyif: «Cəke cɔ toloku tecic tantɛ tolokuoŋ-ɛ?:‹Tasar ntɛ acəmbər kəlɔ ŋanace mɔ,ipede pɔyɔnɛ oŋ tasar mpɛ posumpər kəlɔ

mɔ.›18Nwɛ o nwɛ ɛtɛmpɛnɛ pi kəroŋ, ɛntɛpɛ;məna nwɛ pɛntɛmpɛnɛ sɔ kəroŋ mɔ, pom-

putək’əm.»Abɛ a dine aSuyif kəfaŋ kəŋan

kəkaŋkəla-kaŋkəla Yesu(Mt 22:15-22; Mk 12:13-17)

19Atəksɛ a sariyɛ kɔ aloŋnɛ apɔŋŋac-tɛnkətəp kɔ waca tɛm tatɔkɔ, bawo ŋanacərɛa te taŋan tɔ Yesu ɛnalokɛ capafɔ cacɔkɔ;mba ŋac-nesɛ afum akɔ ŋanayi dimɔ. 20Kɔŋayɛfɛ kəkaŋkəla-kaŋkəla Yesu. Ti disrɛ,kɔ ŋasom afum aŋɛ ŋanabaŋɛnɛ kəcəŋkəlmoloku mɔn mɔ. Afum ŋanayi aŋɛ ana-som kəkɔ-sumpər Yesu dəmoloku mɔ, ntɛtɔŋsɔŋɛ ŋatam kəbɛr kɔ wəbɛ dəwaca,nwɛ ɛnatɔmpər kətam kɔ fənɔntər dɔtɔfmɔ. 21 Kɔ afum asom aŋɛ ŋaŋcaŋ kɔmoloku: «Wətəksɛ, səŋcərɛ fɔ molokumamɛ məŋloku məc-təksɛ mi afum mɔmɔsɔk; məfɔkiti fum kənəŋk kɔn, mbakaŋce kɔməntəksɛ afum kəkɔt nkɛ kəmbɔtKanu mɔ. 22 Awa, məloku su ma, pəmarkəsɔŋ dut dosu wəbɛ wəka Rom* ba, kapəmar fɛ ti?» 23 Mba kɔ Yesu ɛnɛpəl kɔtakəŋan, k’oloku ŋa: 24«Nəmentər’im pəsamgbəleŋ bin. Kəro ka ana kəyi pəsampapɔkɔ-ɛ, kɔ tewe ta wəkayi?» Kɔ ŋaloku,«Wəbɛ wəka Rom.» 25 Kɔ Yesu oloku ŋa:«Awa, nəsɔŋ wəbɛ wəka Rom pɔkɔ pɔyɔnɛ

* 20:22 «Wəbɛ wəka Rom» = «Sesar,» ti tɔyɔnɛ tokulɛ ta wəbɛ wəka Rom.

Luk 20:26 31 Luk 21:9pɔn mɔ, kɔ Kanu sɔ pɔkɔ pɔyɔnɛ pa Kimɔ.» 26 Afum aŋɛ ŋantam fɛ kəsumpərkɔ dəmoloku kənay nkɛ dacɔ; mba ntɛmoloku ma Yesu meŋciyanɛ ŋa mɔ, kɔŋaŋcaŋk.

Kəyif ka kədeyɛfɛ ka defi afi dacɔ(Mt 22:23-33; Mk 12:18-27)

27 Kɔ aSadisi alɔma ŋander nnɔ Yesueyi mɔ. ASadisi akakɔ ŋaŋc-loku a k’afi-ɛ, kəyɛfɛ kəyi fɛ sɔ. Kɔ ŋayif Yesu molokummɛ: 28 «Wətəksɛ, ntɛ tɔ Musa ɛnacicɛsu: ‹Kɔ wɛŋc ka fum efi pənɛŋcɛ mba taɔyɔ wan-ɛ, wɛŋc wəkɔ eyi doru mɔ, ɛntamkənasər wəran ka wəfi pəkomɛ kɔ awut.›29Mba awɛŋc camət-mɛrəŋ ŋanayi tɔlɔma.Kɔ wəcɔkɔ-cɔkɔ ɛnɛŋcɛ, k’efi ta ɛsak wan-ɛ. 30 Kɔ wəka mɛrəŋ ɛnasər wəran kɔn,31 kɔ tɛyɛfɛ dənda kɔ wəka maas ɛnasərkɔ. Tatɔkɔ tɔ tɛnakɔ haŋ kɔ awɛŋc aŋa aŋɛcamət-mɛrəŋ fəp ŋanɛŋcɛ wəran wəkinnwɛ, ta nwɛ o nwɛ ɛsak wan-ɛ. 32 Tɛləpəsoŋ, kɔ wəran nwɛ efi. 33 Kɔ dɔsɔk dɛyɛfɛda afi dendebəp-ɛ, anɔ endelɛk wəranwəkawɛ-ɛ? Bawo awɛŋc aŋa akaŋɛ camət-mɛrəŋ fəp ŋananɛŋcɛ kɔ!» 34 Kɔ Yesuoloku ŋa: «Arkun kɔ aran a doru dandɛŋaŋnɛŋcɛnɛ. 35Mba nde doru dakɔ dendermɔ, Kanu kənəŋk fɔ pəmar alompu ŋayɛfɛdefi, a ŋasɔtɔ kəyi wəyeŋ doru dadɔkɔ-ɛ,ŋafɔde ŋac-nɛŋcɛnɛ. 36 Ŋafɔtam sɔ kəfi,bawopəyi ŋa pəmɔmɛlɛkɛe, ŋa ŋandeyɔnɛawut a Kanu, bawo Kanu kəyekti ŋa defi.37 Musa oloku pəsoku pɛs a afi ŋandeyɛfɛdefi. Kəfo nkɛ aŋcic teta tɛrəntəm ntɛtɛŋc-marmɔ, Musa ewe Kanu dənda ‹Kanuka Abraham, Kanu ka Isiyaka, Kanu kaYakuba.›» 38Kɔ Yesu ɔnɔcər, «Kanu bafɔ kaafi kɔ, mba ka ayi wəyeŋ; bawo nnɔ Kanukəyi mɔ, fəp fəŋyi wəyeŋ.» 39 Kɔ acicəsa sariyɛ alɔma ŋalɛk moloku, kɔ ŋaloku:«Wətəksɛ, məloku bel-bel!» 40 Kɔ ŋaŋc-nesɛ sɔ kəyif kɔmoloku mɔlɔma.

Wəyɛk-yɛk wəka Kanu kɔ Dawuda(Mt 22:41-46; Mk 12:35-37)

41 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Cəke cɔ an-tam kəloku a Wəyɛk-yɛk wəka Kanu wəkaDawuda ɔyɔnɛ-ɛ? 42 Bawo Dawuda nkɔnyati oloku buk ba Yabura Dawuda disrɛ:‹Wəbɛ ɛnaloku wəbɛ kem:Məder məndɛ nnɔ kəca kem kətɔt,43 Ifaŋ kəbocər’əm aterɛnɛ am dəntɔf

mənas-nas ŋa.›†

44 Kɔ Dawuda ewe wəsom ka Kanu «wəbɛkɔn»-ɛ, cəke cɔwəkakɔ ɛntam kəyɔnɛwankɔn-ɛ?»

Yesu oloku a pakɛmbərnɛ mɔyɔ maatəksɛ sariyɛ

(Mt 23:1-36; Mk 12:38-40)45 Ntɛ afum ŋayi kəcəŋkəl Yesu mɔ,

k’oloku acɛpsɛ ɔn darəŋ: 46 «Nəkɛmbərnɛatəksɛ sariyɛ: Ŋambɔtər kəkɔtəsɛ sumasəpɔŋ, ŋambɔtər pac-yif ŋa kəyif kətɔtmofommɛmɛŋlarɛmɔ, ŋambɔtər dəkəndɛdəcɔkɔ-cɔkɔ dəkəcəpəs, kɔ səcɔm səcɔkɔ-cɔkɔ mofo mmɛ aŋkɔ kədi yeri mɔ. 47 Ŋaŋambaŋər aran aŋɛ awos aŋa ŋafi mɔdaka daŋan, ŋa ŋambɔləsɛ sali ntɛ tɔŋsɔŋɛpagbɛkərɛ ŋa mɔ. Andekɔ-kiti ŋa kitikəyeŋki!»

21Kəpocɛ ka wəran wətɔyɔ daka nwɛ

wos ɛnafi mɔ(Mk 12:41-44)

1 Kɔ Yesu eyekti fɔr, k’ɛnəŋk ntɛ akadaka ŋaŋc-bɛr kəpocɛ kəŋan dətafala takəlɔ kəpɔŋ ka Kanu mɔ. 2 K’ɛnəŋk sɔwəran wətɔyɔ daka wəlɔma nwɛ wos efimɔ, pəc-bɛr mɛŋcəmbəl mɛfɛt mɛrəŋ makɔpər. 3K’oloku: «Ic-lok’un, kaŋce: Wəranwətɔyɔ daka wəkawɛ wos ɛnafi mɔ, om-pocɛ pətas aka fəp. 4 Bawo afum aləpəsaŋɛ fəp, ntɛ daka dɛlar ŋa mɔ, itɔ ŋambɛrkəpocɛ kəŋan dənda, mba nkɔn, kətɔyɔkɔn daka, ɔsɔŋ pɔkɔ pəmar pɔsɔŋɛ kɔkətam kəyi doru mɔ.»

Yesu kədəŋk kədeləsər ka kəlɔ kəpɔŋ(Mt 24:1-2; Mk 13:1-2)

5Afum alɔma ŋaŋc-loku teta kəlɔ kəpɔŋka Kanu: «Kəntesɛ k’alompəsɛ ki masarmɔtɔt kɔ ca yɔtɔt ya ki nyɛ aŋsɔŋ Kanukəpocɛmɔ.» KɔYesu oloku: 6«Dɔsɔk dend-eder, ndɛ nəntɔdenəŋk tasar tedeŋsɛ tasarkəroŋ mɔ, fəp fayi andewuŋ yi.

Pəlɛc kɔ kətɔrəs(Mt 24:3-14; Mk 13:3-13)

7 Kɔ ŋayif kɔ: «Wətəksɛ, ake tɛm tɔtatɔkɔ tendeyi-ɛ? Tɔyɔ tɛgbɛkərɛ teretendementer mes mamɔkɔ mɛmbəp-ɛ?»8 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəkɛmbərnɛ, tanəsaknɛ patalər’un! Bawo afum alarəmŋadeder ŋac-kɔtɛnɛ tewe tem, ŋac-lok’un:‹Ina ɔyɔnɛ wəsom ka Kanu,› kɔ, ‹Tɛmtɛmbəp!› Mba ta nədecəmɛ ŋa darəŋ!9 Kɔ nəndene teta kəwan, k’afum a dɔtɔf

† 20:43 Psaumes 110:1

Luk 21:10 32 Luk 22:6

ŋayeŋkər abɛ aŋan bəkəc-ɛ, ta nənesɛ;bawo mɛnɛ tatɔkɔ toŋnuŋkɛnɛ tederkərɛsna, mba bafɔ ndɛkəl doru dandɛdendelip.» 10 K’oloku ŋa sɔ: «Afumalɔma ŋandeyɛfərɛnɛ kɔ afum alɔma,atɔf ŋɔlɔma ŋayɛfərɛnɛ kɔ atɔf ŋɔlɔma;11 antɔf ŋendeyikcɛ mofo mɔlɔma, dorkɔ docu yendeyi mofo mɛlarəm; mesmɛwɛy-wɛy mendeyi, kɔ mɛgbɛkərɛmɔpɔŋmmɛmendeyɛfɛndeKanuKəyimɔ.12 Mba mamɔkɔ mendebəp, pasumpər’un,patɔrəs’un, pasɔŋ’un kəkɔ-kiti dəkəcəpəs apadebɛr’un dəbili. Abɛ a dɔtɔf ŋandekit’unteta tewe tem. 13 Tatɔkɔ tendemar’unkəloku ka tɔkɔ nəŋcərɛ tetem mɔ. 14 Tatɔyɔ nu kəcɛm-cɛmnɛ tɔkɔ nəndeyɔ anəyacnɛ mɔ. 15 Ina wəkawɛ yati inaendesɔŋ’un temer kɔ kəcərɛ ka kətɔt nkɛater anu, nwɛ o nwɛ ɔntɔdetam kəgbɛkəlmɔ. 16 Akomɛnɛ, awɛŋc aŋa, anapa, kɔabɔt anu yati ŋandesɔŋ nu, ŋasɔŋɛ alarəmkəfi nu dacɔ. 17 Fəp fəndeter’un, teta tewetem. 18 Mba ali kəfon konu ka dərompkin kəfɔdesɔlɛ; 19Kɔ nəmbɛrɛnɛ kəsumpərbel-bel-ɛ, nəndeyacnɛ nəyi doru.»

Yesu ɛndəŋk kədeləsər ka Yerusalɛm(Mt 24:15-21; Mk 13:14-19)

20 «Kɔ nəndenəŋk asɔdar ŋakɛlYerusalɛm-ɛ, nəcərɛ tɛm tatɔkɔ a kələsərka di kəlɔtərnɛ. 21 Tɛm tatɔkɔ akɔ ŋayiYude mɔ, ŋac-yɛksɛ kəpɛrnɛ ka dəmɔrɔ;akɔ ŋayi Yerusalɛm dacɔ mɔ, ŋac-wur;akɔ ŋayi dəkulum mɔ, ta ŋabɛrɛ sɔ dare-ɛ. 22 Bawo dɔsɔk dadɔkɔ d’ andeboc kiti,ntɛ tɔŋsɔŋɛ mes mmɛ anacic mɔ fəpmeyi. 23 Pəlɛc peyi dɔsɔk dadɔkɔ aran aŋɛŋambɛkəs, kɔ akɔ ŋaŋmɛsər mɔ! Bawopəyeŋki pɔpɔŋ pendeyi dɔsɔk dadɔkɔdɔtɔf, kɔmɛtɛlɛmɔpɔŋma Kanu nnɔ afumakakɔ ŋayi mɔ. 24 Sakma sɔ andedifətɛŋa, tɔf fəp yosumpər-sumpər ŋa yekekərɛŋa pəbɔlɛ; tɛm tatɔkɔ afum acuru ŋabaŋYerusalɛm, haŋ tɛm ntɛ asɔŋ ŋa mɔ tec-lip.»

Kəder ka Wan ka fum(Mt 24:29-31; Mk 13:24-27)

25 «Mɔyɔ mɛgbɛkərɛ mmɛ mɛyɛfɛ ndeKanu kəyi mɔ mendeyi dədec, dəŋofkɔ dəcɔs; dəntɔf, bəkəc yendelɛcɛ-lɛcɛafum teta pukulɛ-kulɛ pa dəkəba kɔ yamya ki. 26 Afum ŋandefinɛ kənesɛ kakəcɛm-cɛmnɛ ka tɔkɔ tendeder dəntɔfmɔ, bawo fənɔntər fa kɔm fəndeyikcɛ.27 Tɛm tatɔkɔ tɔ andenəŋk Wan ka fum

kəder dəkəp; dəfənɔntər, kɔ dəpəmotpa pəlel pa dɛbɛ dɔn disrɛ d’ ender.28 Kɔ mɔyɔ mamɔkɔ mendecop kəder-ɛ,nəlomp, nəyekti səbomp, bawokəsɔŋkonukəway kəlɔtərnɛ.»

Cəke cɔ kətɔk kəkom kənatəksɛ-ɛ?(Mt 24:32-35; Mk 13:28-31)

29Kɔ Yesu oloku ŋa capafɔ cin: «Nənəŋkkətɔk kəkom* kɔ tɔk yɛləpəs nyɛ. 30Nəŋc-kɔna-nəŋk yi yopoŋ bɔpər, nəcərɛ katina kətəŋ kəlɔtərnɛ. 31 Itɔ nəna nəndesɔ-yɔ, kɔ nəndenəŋk mes mamɔkɔ mec-der-ɛ, nəcərɛ fɔ dɛbɛ da Kanu dɔlɔtərnɛ. 32 Ic-lok’un kaŋce: Afum a tɛm tantɛ ŋafɔdelipkəfi fəp, a ta teyi-ɛ. 33 Kɔm kɔ antɔfyendesɔlɛmba moloku mem mɔfɔdesɔlɛ.»

Ta nədirərnɛ!34«Nəkɛmbərnɛ bel-bel! Ta nəsak bəkəc

yonu yɛtasərnɛ cəsata kɔ kəcis, kɔ kəcɛm-cɛmnɛ ka doru dandɛ, kɔ pəyi ti tatɔkɔ-ɛ, dɔsɔk dɔpɔŋ dadɔkɔ dendebəpɛn’am,35 pəmɔ ntɛ manta mɛŋgbəpərnɛ lop mɔ.Bawo dɔsɔk dadɔkɔ dendebəpɛnɛ afum adoru fəp. 36 Ta nədirərnɛ, nəc-lok-lokərKanu tɛm fəp, ntɛ tɔŋsɔŋɛ nəde nəsɔtɔfənɔntər fəmulpɛnɛ mes mɔkɔ mendedermɔ fəp, nədekɔ nəcəmɛ, nəmentərnɛ Wanka fum, ta nəlapərnɛ.»

37 Dɔsɔk dadɔkɔ, Yesu pəc-təksɛ afumdəndo kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu, k’owur kəkɔ-cepərɛnɛ pibi nde aŋwe «Tɔrɔ ta Olif» mɔ.38 Afum fəp, kɔ dec dɔsɔk-ɛ, ŋaŋc-kɔ ndekəlɔ kəpɔŋ ka Kanu kəkɔ-cəŋkəl kɔ.

22Abɛ kətəŋnɛ kəyɔ ka Yesu pəlɛc(Mt 26:1-5; Mk 14:1-2; Saŋ 11:45-53)

1 Kɔ kəsata ka aSuyif ka sali sa cəcomcətɔnɔŋkəl lebin nkɛ aŋwe «Pak» mɔkəlɔtərnɛ. 2 Aloŋnɛ apɔŋ kɔ atəksɛ sariyɛŋayɛfɛ kətɛn ka ntɛ ŋaŋyɔ a ŋadif Yesumɔ,mba ŋac-nesɛ afum.

Yudas kəwosɛ kɔn kəmar abɛ a aSuyifa ŋasumpər Yesu

(Mt 26:17-25; Mk 14:10-11)3 Kɔ Sentani səmbɛrɛ Yudas, nwɛ aŋc-

we Iskariyɔt mɔ, nwɛ aŋc-lɔm asom a Yesuwəco kɔ mɛrəŋ dacɔ mɔ. 4 Kɔ Yudas ɔŋkɔŋanenɛnɛ kɔ aloŋnɛ apɔŋ kɔ abɛ aŋɛ ŋaŋc-bum kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu mɔ, tɔkɔ pəmarpəsɔŋ ŋa Yesu mɔ. 5 Kɔ pəmbɔt ŋa, kɔŋantəŋnɛ kəpocɛ kɔ pəsam. 6 Kɔ Yudas

* 21:29 f. «figuier»

Luk 22:7 33 Luk 22:38

owosɛ. K’ɛyɛfɛ oŋ kətɛn tɔyɔ ntɛ ɔŋyɔ apəsɔŋ Yesu ta afum ŋaŋcərɛ ti mɔ.

Yesu kəsɔŋ ka kəlompəs yeri ya Pak(Mt 26:17-25; Mk 14:12-21; Saŋ 13:21-30)

7 Kɔ dɔsɔk da sali sa cəcom cətɔnɔŋkəllebin dɛmbəp ndɛ pəmar padif aŋkesiyaŋoloŋnɛ mɔ. 8 Kɔ Yesu osom Piyɛr kɔ Saŋ,pəc-loku ŋa: «Nəkɔ nəlompəsɛ su yeri yaPak, ntɛ tɔŋsɔŋɛ səde sədi yi mɔ.» 9 Kɔŋayif Yesu: «Deke məfaŋ a səlompəs yi-ɛ?» 10Kɔ Yesu oloku ŋa: «Kɔ nəndena nəc-bɛrɛ dare disrɛ-ɛ, nəŋkɔbəpɛnɛ kɔ wərkunwəlɔma pəsarɛ tɔbɔl pa domun. Nəcəmɛkɔ darəŋ haŋ nde kəlɔ kəŋkɔ ɔŋkɔbɛrɛmɔ. 11 Nəloku wəka kəlɔ kaŋkɔ: ‹Wəbɛosom su a səder səyif ’əm, a dukəlɔ dered’endedi yeri ya Pak kɔ acɛpsɛ ɔndarəŋ-ɛ?›12 Endekɔ-mentər’un kəlɔ kəroŋ, dukəlɔdɔpɔŋ kɔ ca yɔkɔ pəmar mɔ fəp. Dəndokəfo kaŋkɔ kɔ nəŋkɔlompəs yeri ya Pak.13 Kɔ afum aŋɛ ŋaŋkɔ, kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp cafəp pəmɔ tɔkɔ Yesu ɛnaloku ŋa ti mɔ, kɔŋalompəs yeri ya Pak.

Kəyer ka kəcom ka Pak(Mt 26:26-30; Mk 14:22-26)

14 Ntɛ tɛm tɛmbəp mɔ, kɔ Yesu ɛndɛdɛmɛsa kədi yeri kɔ Asom ɔn. 15 Kɔ Yesuoloku: «Pəmbas’im kədi yeri ya Pak yayɛkɔ nəna, a idetɔrɔ. 16Bawo ic-lok’un, ifɔsɔ-di yi, haŋ tɛm ntɛ teta yi tendekɔ-larɛ ndedɛbɛ da Kanu dəntɔf mɔ.» 17 Kɔ Yesu ɛlɛkapɔt, k’okor-koru Kanu,* k’oloku: «Nəlɛkapɔt nŋɛ, nəyerɛnɛ pedisrɛ pa ŋi; 18 bawoic-lok’un, ifɔsɔ-munwɛnhaŋdɛbɛdaKanudeder.» 19 Kɔ tɛyɛfɛ day, k’ɛlɛk kəcom,ntɛ elip kəkor-koru Kanu† mɔ, k’entepi ki,k’ɔsɔŋ ŋa pəc-loku: «Dis dem dɔ dandɛ,ndɛ asɔŋɛ te tonu mɔ; nəde nəc-cɛm-cɛmn’em.» 20Ntɛ ŋalip kədi yeri mɔ, k’ɛlɛksɔ apɔt, k’ɔsɔŋ ŋa, pəc-loku: «Apɔt ŋaŋɛŋɔyɔnɛ kəcaŋəs kəfu kəyi ka tes tin kɔKanu. Wɛn wawɛ weyi apɔt ŋaŋɛ disrɛmɔ, wɔyɔnɛ mecir mem mmɛ aloŋɛ testonu mɔ. 21 Ti disrɛ, fum nwɛ endesɔŋ’impadif mɔ, ɛndɛ nnɔ amɛsa ŋaŋɛ kɔ ina.22 Wan ka fum ɛntas, pəmɔ tɔkɔ aloku timɔ; mba pəlɛc peyi fum wəkakɔ endesɔŋkɔ padif mɔ.» 23 Kɔ acɛpsɛ a Yesu darəŋŋayɛfɛ kəyifətɛnɛ dənda, fum nwɛ eyi ŋadacɔ nwɛ endesɔŋ kɔ padif mɔ.

Anɔ ecepər’un fəp-ɛ?

24 Kɔ kəgbɛkəlɛnɛ kəpɔŋ kəyɛfɛ acɛpsɛa Yesu darəŋ dacɔ, teta kəcərɛ ka nwɛeŋcepər ŋa dacɔ fəp mɔ. 25 Kɔ Yesu olokuŋa: «Abɛ a tɔf ŋayi afum aŋan kəroŋ pəmɔabɛ, aŋɛ ŋaŋkɔtɛnɛ kətam nnɔ ŋayi mɔ,ŋafaŋ a pawe ŋa «abɔt a afum». 26 Bafɔ tintayi tɔ kɔnəna! Mbamɛnɛnwɛ eŋcepər’unfəp mɔ, pəyi pəmɔ nwɛ ɛfɛtɛ nu dacɔ fəpmɔ; nwɛ ɔyɔnɛwəbɛmɔ, pəyi pəmɔwəcar.27 Bawo, nwɛ eŋcepər nu mɔ ɔyɔnɛ, nwɛɛndɛ dɛmɛsa mɔ ba, ka nwɛ ɛŋkɛrɛ kɔ yeridənda mɔ? Bafɔ nwɛ ɛndɛ dɛmɛsa mɔ ɔfɔ?Kɔ ina, iyi nu dacɔ, pəmɔ nwɛ ɛŋkɛrɛ nuyeri dɛmɛsa mɔ.»

28 «Nəna ɛnasiməs kɔ ina tɛm ntɛ inayitɔrɔ disrɛ mɔ. 29 Itɔ ɔsɔŋɛ ntɛ papa kemɔsɔŋ’im dɛbɛ mɔ, ina sɔ isɔŋ’un di: 30 Ntɛtɔŋsɔŋɛ nədi yeri, nəmun amɛsa ŋemkəroŋ nde dɛbɛ dem dəntɔf mɔ. Nəndɛsəcɔm sa abɛ kəroŋ, nəboc kiti ka cəsuŋkawəco kɔmɛrəŋ ca Yisrayel.

Yesu ɛndəŋk a Piyɛr endebaŋɛnɛkətɔcərɛ kɔ

(Mt 26:31-35; Mk 14:27-31; Saŋ 13:36-38)31 Kɔ Yesu oloku Simɔŋ Piyɛr: «Simɔŋ,

Simɔŋ! Məkɛmbərnɛ! Sentani səntolakədɛs-dɛs’un dəsifitɛ pəmɔ kəcom.32 Mba intolan’am, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta abəkəcŋɛkafəl’am‡ mɔ. Kɔ məndeder’im-ɛ,məyeŋkəs bəkəc ya awɛŋc’əm aŋa.» 33 KɔPiyɛr oloku kɔ: «Wəbɛ, iwosɛ kəkɔ dəbilikɔ məna, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, ifi kɔ məna.»34Mba kɔ Yesu oloku kɔ: «Piyɛr, ic-lok’əm,məndebaŋɛnɛ kətɔ-cər’em kəmaas a kicipikəc-cam.»

Pəsam pa delek, alɔba, kɔ dakma35 Kɔ Yesu eyif ŋa: «Ntɛ iŋc-som’un ta

iŋsɔŋ’un pəsam, ta iŋsɔŋ’un alɔba ŋɛbɛrɛyamos, ta iŋsɔŋ’un cɔfta cəbɛrnɛmɔ, pakapenayi yi dacɔ mpɛ nənatɔ-sɔtɔ mɔ ba?»Kɔ acɛpsɛ ɔn darəŋ ŋaloku: «Ala! Ali pinpɛnayi fɛ.» 36 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Ndɛkəlmes mɛsəkpɛ! Məna nwɛ məŋyɔ pəsammɔ, məlɛkɛnɛ pi; məna nwɛ məŋyɔ alɔbaŋɛbɛrɛ yamos mɔ, məlɛkɛnɛ ŋi; kɔ mənanwɛ məntɔyɔ dakma mɔ, məcaməs yamosyam, məway din! 37 Bawo, ic-lok’un:Mɛnɛ tɔkɔ aŋcic mɔ tɛlarɛ nnɔ iyi mɔ:‹Analɔmkɔ ayeŋki bəkəc dacɔ.› Ntɛ tɔyɔnɛtemi mɔ, kəyi kɔ tender.» 38 Kɔ acɛpsɛ ɔndarəŋ ŋaloku kɔ: «Wəbɛ məbaŋ sakma

* 22:17 «k’okor-koru Kanu,» kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, «k’eyif Kanu nəwali teta apɔt» † 22:19«kəkor-koru Kanu» kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, «kəyif Kanu nəwali teta kəcom» ‡ 22:32 «ta abəkəcŋɛkafəl’am,» kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, «ta kəlaŋ kam kəsolɛ»

Luk 22:39 34 Luk 23:2nsɛ mɛrəŋ.» Kɔ Yesu oloku ŋa: «Pəntəŋnɛtantɛ.»

Yesu kəlok-lokər Kanu nde tɔrɔ ta Olif(Mt 26:36-46; Mk 14:32-42)

39Pəmɔ tɔkɔ ɔŋc-yɔ timɔ, Yesu endewurk’ɔŋkɔ nde tɔrɔ ta Olif. K’acɛpsɛ ɔn darəŋŋaŋcɛpsɛ kɔ.

40 Ntɛ ŋambəp kəfo kaŋkɔ mɔ, k’olokuŋa: «Nəlok-lokər Kanu, ta nəsaknɛ nəbɛrɛkiciya disrɛ.» 41 K’ɔmbɔlɛ ŋa, pəmɔ kələmka tasar katin, k’ɛŋcəp suwu, k’ontolaKanu, 42 pəc-loku: «Papa kɔ məwosɛ-ɛ,məbɔlɛn’em pəcuy pampɛ. Ti disrɛ, tatɛfaŋ tem teyi, mba tam teyi.» 43Kɔmɛlɛkɛmɔlɔma mowurər kɔ kəyɛfɛ dareŋc,kədeyeŋkəs kɔ abəkəc. 44 K’abəkəc ŋɛlɛcɛ-lɛcɛ kɔ, k’ɛyɛfɛ kəlok-lokər Kanu, k’abəkəcŋɛmpɛ kɔ, kɔ kawonɛ kɔn kəyi pəmɔ ntɛmocul ma mecir mendetɛmpɛnɛ dəntɔfmɔ. 45 Kɔ Yesu ɛsak sɔ kəlok-lokər Kanukəŋkɔ ɛnayi mɔ, k’ɔŋkɔ pəbəp acɛpsɛ ɔndarəŋ ŋadirɛnɛ bəkəc yɛrɛŋc. 46 Kɔ Yesueyif ŋa: «Ta ake tɔ nəndirɛnɛ-ɛ? Nəyɛfɛ,nəlok-lokər Kanu ta nəsaknɛ nəbɛrɛ kiciyadisrɛ!»

Kəsumpər ka Yesu(Mt 26:47-56; Mk 14:43-50; Saŋ 18:3-11)

47 Yesu ɛnalip fɛ kəlok-loku kɔ afumalarəm ŋander, fum wəkɔ aŋc-we Yudas,acɛpsɛ ɔn darəŋ wəco kɔ mɛrəŋ dacɔ mɔ,pəyi ŋa kiriŋ. K’ɔlɔtərnɛ Yesu kəkɔ-cupkɔ. 48 Kɔ Yesu eyif kɔ: «Yudas, kəcup kɔməndelɛkɛ Wan ka fum məsɔŋ kɔ ater ɔnba?»

49Ntɛ asol a Yesu ŋanəŋk tatɔkɔ tɛnakɔ-cepər mɔ, kɔ ŋayif Yesu: «Wəbɛ, səntamkəsutnɛnɛ sakma sosu ba?» 50 Kɔ fumwəkin asol a Yesu dacɔ, ɛŋcɛp wəcar kawəloŋnɛwəpɔŋ aləŋəs ŋa kəca kətɔt. 51KɔYesu ɛyac ŋa pəc-loku: «Nəce tatɔkɔ!»K’oŋgbuŋɛnɛ aləŋəs ŋa fum wəkakɔ,k’ɛntamnɛ.

52Kɔ Yesu eyif aloŋnɛ apɔŋ, abɛ a abuma kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu kɔ abeki a dɔtɔf aŋɛŋanader kəsumpər kɔ mɔ: «Pəmar nədernətɔmpər sakma kɔ tɔk, pəmɔ ntɛ nənderkəsumpər kalbante mɔ ba? 53 Dɔsɔk odɔsɔk səna aŋc-yi nde kəlɔ kəpɔŋ ka Kanukɔ nəna, mba nənasumpər f ’em. Ndɛkəloŋ, tɛm tonu tɛbəp, kɔ kətam ka kubump.»

Piyɛr ɛmbaŋnɛ kətɔ-cərɛ Yesu(Mt 26:57-58,69-75; Mk 14:53-54,66-72; Saŋ

18:12-18,25-27)54 Ntɛ ŋalip kəsumpər Yesu mɔ, kɔ

ŋaŋkekərɛ kɔ nde kəlɔ ka wəloŋnɛ wəpɔŋ.

Mba kɔ Piyɛr ɛŋgbɛkərɛ ti pəbɔlɛ. 55 Kɔŋamot nɛŋc abaŋka dacɔ kɔ ŋandɛ. KɔPiyɛr ɛndɛ ŋa dacɔ. 56 Ntɛ wəcar wəranwəlɔma ɛnəŋk kɔ pəndɛ ŋa dacɔ nɛŋc kiriŋmɔ, k’oloku: «Ŋa ŋayina kɔ fum wəkawɛ.»57Mba kɔ Piyɛr ɛŋgbɛkəl wəran nwɛ, pəc-loku: «Wəran, iŋcərɛ fɛ fum wəkawɛ!»58 Pəwon fɛ kɔ wəlɔma ɛnəŋk kɔ, k’oloku:«Məna sɔ akin ayi ŋɔ nəyɔnɛ.» Kɔ Piyɛroloku wərkun nwɛ: «Ala! Bafɔ akin ayiŋɔ səyɔnɛ.» 59 Kɔ dec din dɛŋcɛpər mɔ, kɔfumwəlɔma ɛŋgbəc kəloku: «Fumwəkawɛoŋwurɛnɛ kənayi kɔ nkɔn, bawo wəKalileɔfɔ.» 60 Kɔ Piyɛr oloku: «Məna, ina iŋcərɛfɛ tantɛ məŋkɛrɛ kəloku mɔ.» Ŋayi kəlok-loku kɔ kicipi kəŋcam. 61 Kɔ wəbɛ Yesuɛŋkafəlɛ k’ɛŋgbətnɛPiyɛr. KɔPiyɛr ɛŋcɛm-cɛmnɛ toloku tɔkɔ wəbɛ Yesu ɛnaloku kɔmɔ: «Məndebaŋɛnɛ kətɔ-cər’em kəmaasa kicipi kəc-cam.» 62 Kɔ Piyɛr owur ndedabaŋka, k’ɔŋkɔ pəbok bel-bel.

Kəlɔməs kɔ kəsut ka Yesu(Mt 26:67-68; Mk 14:65)

63 Arkun aŋɛ ŋaŋc-bum Yesu mɔ ŋafanikɔ, ŋac-sut kɔ. 64Ŋac-kump kɔ kəro, a ŋac-yifət kɔ ntɛ: «Məmentər su oŋ a wədəŋkwəka Kanu ɔ məyɔnɛ! Məboŋc ma nwɛosut’əm mɔ!» 65 Kɔ ŋales-les kɔ molokumɔlɔməs mɛlarəm.

Yesu nde aboc kiti apɔŋ fɔr kiriŋ(Mt 26:59-66; Mk 14:55-64; Saŋ 18:19-24)

66 Ntɛ dec dɔsɔk mɔ, kɔ abeki a dɔtɔf,aloŋnɛ apɔŋ, k’atəksɛ sariyɛŋambəpəsɛnɛ.Kɔ ŋaŋkekərɛ Yesu nde aboc kiti aŋanapɔŋ ŋayi mɔ. 67 Kɔ ŋayif kɔ: «Kɔpəyɔnɛ fɔ məna ɔyɔnɛ nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ-ɛ, məloku su ti.» Kɔ Yesu oloku ŋa:«K’iloku nu ti-ɛ, nəfɔlaŋ ti, 68 k’iyif ’un sɔ-ɛ, nəfɔluks’em moloku. 69 Kəyɛfɛ ndɛkəl,Wan ka fum endekɔ nde kəca kətɔt kafənɔntər fa Kanu.» 70 Kɔ afum fəp ŋam-baŋɛnɛ: «Məna ɔyɔnɛ oŋ Wan ka Kanuba?» K’oloku ŋa: «Nəna oloku ti: Nkɔniyɔnɛ.» 71 Kɔ ŋaloku: «Cəke cɔ afaŋ sɔkəcərɛ-ɛ? Səna yati, səna enenɛ kɔ tidəkusu.»

23Yesu fɔr ya Pilat kiriŋ(Mt 27:1-2,11-14; Mk 15:1-5; Saŋ 18:28-38)

1 Kɔ ŋayɛfɛ fəp faŋan, kɔ ŋasolɛ Yesukəkekərɛ kɔ nde fɔr ya Pilat kiriŋ. 2 Kɔŋayɛfɛ kəyemsɛnɛ kɔ, ŋac-loku: «Wəkawɛsəŋkɔ səbəp pəc-gbiŋər afum kəyeŋkər susəbomp, ŋafati kəsɔŋ wəbɛ ka doru fəp

Luk 23:3 35 Luk 23:41dut, pəc-wenɛ sɔ «Wəyɛk-yɛk wəka Kanu,wəbɛwəka atɔf».» 3Kɔ Pilat eyif kɔ: «Wəbɛwəka aSuyif məyɔnɛ?» Kɔ Yesu oloku kɔ:«Məna oloku ti.» 4 Kɔ Pilat oloku wəloŋnɛwəpɔŋ wəka kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu kɔ kənayka afum: «Inəŋk fɛ tɔlɔm o tɔlɔm ntɛpəmar pasumpərɛ wərkun wəkawɛ mɔ.»5 Mba kɔ ŋaŋgbəc gbɛs, kəloku: «Afumŋɔ eŋgbiŋər, pəc-təksɛ afum atɔf ŋa Yudedisrɛ fəp kəyɛfɛ atɔf ŋa Kalile nde ɛnacopmɔ, haŋ nnɔ.»

Yesu fɔr ya Herodu kiriŋ6 Ntɛ Pilat ene teta Kalile mɔ, k’eyif

kɔ: «Wəka Kalile məyɔnɛ ba?» 7 Ntɛ Pi-lat ene a wəka Kalile ɔfɔ mɔ, k’oloku afum wəkawɛ, Herodu pəmar pəkiti kɔ.K’oloku a pakenɛ kɔ Herodu nwɛ ɛnayimatamamɔkɔYerusalɛmmɔ. 8NtɛHeroduɛnəŋk Yesu mɔ, kɔ pəmbɔt kɔ, bawo ɛŋc-tɛn kənəŋk kɔ kəyɛfɛntɛpənawonmɔ, tetames mɔkɔ eŋc-ne pac-loku tɔn mɔ, pəyɔamera kənəŋk kɔ, pəyɔ tɔyɔ tɛgbɛkərɛ ntɛtɛyɛfɛ nde Kanu kəyi mɔ fɔr yɔn kiriŋ.9KɔHerodu eyifət Yesumesmɛlarəm,mbaYesu ɛnaluksɛ fɛ kɔ ntɛ o ntɛ. 10 Wəloŋnɛwəpɔŋ kɔ atəksɛ sariyɛ ŋanayi di, ŋac-naŋkanɛ kəyemsɛnɛ kɔ. 11Herodukɔ abumɔn ŋafani kɔ, kɔ ŋayɔ kɔ pəlɛc pəlɛc; kɔŋambɛr kɔ yamos ya abɛ, kɔ ŋasɔŋ kɔ apakenɛ Pilat. 12 Dɔsɔk dadɔkɔ yati dɔ Pilatkɔ Herodu ŋanabɔt oŋ, ŋanaterɛnɛ cɔkɔ-cɔkɔ.

Antəŋnɛ kədif Yesu(Mt 27:15-26; Mk 15:6-15; Saŋ 18:39-19:16)

13 Kɔ Pilat ewe wəloŋnɛ wəpɔŋ, abɛ adɔtɔf, kɔ afum. 14 K’oloku ŋa: «Nəŋkɛr’emfum nwɛ a nkɔn eŋgbiŋər afum kəyeŋksəbomp. Mba fɔr yonu kiriŋ iyifət kɔ,ali tes tin inəŋk fɛ ntɛ ɔyɔ mes mamɛnəmboŋcɛ kɔmɔ, ntɛ pəmar padifɛ kɔmɔ.15 Herodu sɔ ɛnəŋk fɛ ali tin, bawo oluksɛsu kɔ. Awa! Fum wəkawɛ ɔyɔ fɛ ntɛ o ntɛpəmar padifɛ kɔ mɔ. 16 Kəsak kɔ k’inderk’andelip kəsut kɔ-ɛ.» 17Kəsata ka Pak nkɛo nkɛ, Pilat ɛŋc-sakɛ ŋa wəyi dəbili wəkin.18 Kɔ ŋambaŋɛnɛ fəp kəkulɛ-kulɛ: «Mədifwəkawɛ! Məsakɛ su Barabas!» 19 AnabɛrBarabas dəbili teta kədifətɛnɛ kəlɔma nkɛkənayi daremɔ, kɔ kədif ka fum. 20Kɔ Pilatɔŋgbɔkərɛ sɔ kəloku ŋa kəfaŋ kɔn kəsakYesu. 21 Mba kɔ ŋaloku gbɛs: «Məcaŋ kɔdəkətɔk ka defi! Məcaŋ kɔ!» 22Kɔ Pilat eyifŋa sɔ tamaas: «Pəlɛc pere pɔyɔ-ɛ? Inəŋkfɛ ntɛ o ntɛ pəmar padifɛ kɔ mɔ. Kəsak kɔk’inder k’alip kəsut kɔ-ɛ.» 23 Kɔ ŋampɛnɛ

sim kəbupərɛ, ŋac-loku: «Pacaŋ kɔ!» Kɔsim səŋan səŋkalərnɛ. 24 Kɔ Pilat owosɛkəyɔ tɔkɔ ŋanafaŋ mɔ. 25 Kɔ Pilat ɛsakBarabas wəkɔ ŋanawer kɔ mɔ. Barabasnwɛ anabɛr dəbili teta kədifətɛnɛ, kɔ kədifka fum mɔ. Kɔ Pilat ɛlɛk Yesu, k’ɛmbɛr ŋadəwaca ŋayɔ kɔ tɔkɔ ŋanafaŋ mɔ.

Kəcaŋ ka Yesu(Mt 27:32-44; Mk 15:21-32; Saŋ 19:17-27)

26 Ntɛ ŋayi kəkekərɛ Yesu mɔ, kɔŋambəpɛnɛ kɔ wərkun wəlɔma pac-wekɔ Simɔŋ, wəka atɔf ŋa Sirɛn ɛnayi pəyɛfɛdalɛ, kɔ ŋasarsər kɔ kətɔk kəpandən kadefi a pəcəmɛ Yesu darəŋ pəkekərɛ ki.27 Kɔ kənay ka afum alarəm kɔ aranŋaŋcəmɛ kɔ darəŋ ŋac-sut-sutnɛ bəkəcŋac-yɔnɛ kɔ nɔnɔfɔr. 28 Kɔ Yesu ɛŋkafəlɛnnɔ ŋayi mɔ, k’oloku: «Aran a Yerusalɛm,ta nəbokɛ tetem! Mba nəbokɛ te tonu kɔta awut anu! 29 Bawo dɔsɔk dendeder ndɛandeloku: ‹Pəmbɔt aran aŋɛ ŋantɔbɛkəsmɔ, pəmbɔt cor ncɛ cəntɔkommɔ, kɔmɛsɛmmɛmɔntɔmɛsərmɔ!› 30Afumŋandelokumɔrɔ dɔsɔk dadɔkɔ: ‹Mətɛmpɛnɛ sukəroŋ!› kɔ mofo meŋeci, ‹Məgbəpərnɛsu!› 31 Bawo k’ayɔ ti kətɔk kəcaŋk-ɛ, cəkecɔ andeyɔ kəwosu-ɛ?

32 Kɔ ŋasolɛnɛ sɔ kəkekərɛ calbantemɛrəŋ aŋɛ anakɔ-difɛnɛ kɔ Yesumɔ. 33Ntɛŋambɛrɛ kəfo kaŋkɔ aŋwe «Kəmbɛmbəlɛ»mɔ, kɔ ŋaŋcaŋ kɔ dəkətɔk kəpandən kadefi dəndo. Kəlɛkɛnɛ calbante akakɔmɛrəŋ; wəkin pəyi kɔ kəca kətɔt, wəkɔpəyi kɔ kəca kəmerya. 34 Kɔ Yesu oloku:«Papa məŋaŋnɛnɛ ŋa, bawo ŋaŋcərɛ fɛ ntɛŋayi kəyɔ mɔ.» Kɔ asɔdar akaŋɛ ŋayerɛnɛyamos yɔn ŋac-gbalɛ ti kɔla. 35 Afumŋacəmɛ, ŋac-mɔmən. Abɛ ŋac-fani Yesu,ŋac-loku: «Bawo ɛyac akɔ, pəyacnɛ oŋ mankɔn sərka, kɔ pəyɔnɛ fɔ Krist, nkɔn ɔyɔnɛWəyɛk-yɛk nwɛ Kanu kəsom mɔ-ɛ!» 36 Kɔasɔdar sɔ ŋaŋcɔŋnɛ kəkɔ-fani kɔ, kɔ ŋasɔŋkɔ member modokət. 37 Ŋac-loku: «Kɔpəyɔnɛ fɔ məna ɔyɔnɛ wəbɛ ka aSuyif-ɛ,məyacnɛ oŋma, məna sərka!» 38Anacic kɔdomp takəroŋ: «Wəkawɛ ɔyɔnɛ wəbɛ kaaSuyif.»

39 Kalbante kin akakɔ anacaŋ mɔ, pəc-lɔməs Yesu, pəc-loku: «Bafɔ məna ɔyɔnɛWəyɛk-yɛk wəka Kanu? Məyacnɛ oŋ ma,kɔ səna!» 40 Mba kɔ kalbante kamɛrəŋkəŋkɔ anacaŋ mɔ, kəŋgbəŋ-gbəŋər kɔ,kəc-loku: «Cəpɔ məfɔnesɛ Kanu ba, mənanwɛ andeyɔ pəmɔ səna mɔ?» 41 «Ta səna,kaŋce kɔ, tantɛ tɔ pəmar pasɔŋ su kəway

Luk 23:42 36 Luk 24:19kamɛləsərmosu; mbawəkawɛ ɔyɔfɛ tɔlɔmo tɔlɔm tɛlɛc.» 42 K’oloku: «Yesu mədeməcɛm-cɛmn’em kɔ məndekɔ-bɛrɛ dɛbɛdamdəntɔf-ɛ.» 43KɔYesu oloku kɔ: «Kaŋcekɔ, ic-lok’əm: Mɔkɔ, səna aŋkɔyi Ariyanakɔməna.»

Defi da Yesu(Mt 27:45-56; Mk 15:33-41; Saŋ 19:28-30)

44 Daŋ dɛnabəp, dec dosurɛnɛ afumdəsəbomp, kɔ kubump kəkəbaŋ atɔf fəp,tɛnabɔlɛ kətɛŋc haŋ dec maas. 45 Decdɛnakalɛ, pənabiyɛ. Kɔ kəloto nkɛ anagbɛkkəkump ka kəfo kəcempi ka kəlɔ kəpɔŋka Kanu mɔ, kəwalɛ dacɔ. 46 Kɔ Yesuoŋkulərnɛ dim dɔpɔŋ: «Papa, ilɛk ameraŋem, k’imbɛr’əm dəwaca!» Ntɛ elip kəlokumoloku mamɔkɔ mɔ, k’eŋgbiŋ kifir. 47Ntɛwəsɔdar wəRom wəbɛ ka asɔdar tasar tin(100) ɛnəŋk mes mamɔkɔ mɛnacepər mɔ,k’ɛŋcam debeki da Kanu pəc-loku: «Kaŋcekɔ, fum wəkawɛ ɛnalomp!» 48 Ntɛ kənayka afum aŋɛ ŋanader kədetəŋnɛ mesmamɔkɔ mɔ, ŋanəŋk ntɛ tɛnacepər mɔ,kɔ ŋalukus ŋac-sut-sutnɛ bəkəc nɔnɔfɔr.49 Aŋɛ ŋanacərɛ Yesu mɔ fəp, kɔ aranakɔ ŋanacəmbər kɔ kəyɛfɛ Kalile mɔ,ŋanacəmɛ pəbɔlɛ, ŋac-mɔmən tɔkɔ mesmeŋcepər mɔ.

Kəbɛr ka Yesu dəkufu(Mt 27:57-61; Mk 15:42-47; Saŋ 19:38-42)

50Wərkunwəlɔma ɛnayi pac-we kɔ Isifu.Wəboc kiti wəpɔŋ wəlɔma nkɔn ɛnayɔnɛsɔ; fum wətɔt, pəlomp. 51 Nkɔn ɛnawosɛfɛ kətəŋnɛ kəsek ka moloku mamɔkɔ, kɔmɔyɔma akɔ sɔmɔ. Wəka dare da Arimateɛnayɔnɛ, atɔf ŋa Yude; pəc-kar dɛbɛ daKanu. 52 K’ɔŋkɔ nde Pilat eyi mɔ, k’ewerkɔ fure fa Yesu. 53 K’ontorɛ kɔ dəkətɔk*nde anacaŋ kɔ mɔ, k’ɛnɛpsər kɔ kasaŋkɛ,k’ɔŋkɔ pəboc kɔ nde dəkufu nkɛ anakaydətasar mɔ; kufu kənayi nkɛ anatɔ-bocfum o fum ki disrɛ kərɛsna mɔ. 54 Yumayɛnayi, dɔsɔk da kəlompəsnɛnɛ Simiti, nsɛaŋŋesəm mɔ səc-faŋ kəcop. 55 Aran aŋɛŋanacəmbər Yesu kəyɛfɛ Kalile mɔ, ŋan-der kɔ Isifu; kɔ ŋamɔmən kufu disrɛ, kɔŋanəŋk tɔkɔ anaboc Yesu mɔ. 56Ntɛ ŋalipkəmɔmən kɔ mɔ, kɔ ŋalukus dare, kəkɔ-lompəs moro kɔ labundɛ da dəris. Simiti,kɔ ŋaŋesəm, pəmɔ tɔkɔ Kanu kəsom ti mɔ.

24Yesu kəyɛfɛ kɔn afi dacɔ(Mt 28:1-10; Mk 16:1-8; Saŋ 20:1-10)

1 Sandeŋ bət-bət suy, kɔ aran aŋɛ ŋaŋkɔsɔ dəndo dəkufu, ŋakekərɛ moro mobotuambɔŋc mmɛ ŋanalompəs mɔ. 2 Kɔ ŋaŋkɔŋabəp pabiŋkəli tasar tɔkɔ anasuŋcɛ kufumɔ; 3 kɔ ŋambɛrɛ, mba ŋanabəp fɛ furefa Yesu. 4 Ntɛ tes tatɔkɔ teŋciyanɛ ŋamɔ, kɔ arkun mɛrəŋ ŋawurər ŋa, ŋabɛrnɛyamos yomotər-motər. 5 Kənesɛ kəŋandisrɛ, kɔ ŋaŋcəp cəro fəp faŋan dəntɔf;mba kɔ afum aŋɛ mɛrəŋ ŋayif ŋa: «Taake tɔ nəntɛnɛ wətɔfi afi dacɔ-ɛ? 6 Eyi fɛdɛ! Ɛyɛfɛ afi dacɔ! Nəcɛm-cɛmnɛ tɔkɔɛnalok’un ntɛnənayi kɔnkɔn atɔf ŋa Kalilemɔ. 7 Ntɛ oŋc-loku: ‹Mɛnɛ palɛk Wanka fum pabɛr kɔ aciya dəwaca, ŋacaŋ kɔdəkətɔk ka defi, pəyɛfɛ defi tataka tɔn tamaas.›»

8 Kɔ ŋaŋcɛm-cɛmnɛ toloku ta Yesutatɔkɔ. 9 Kɔ ŋayɛfɛ dəndo dəkufu kəkɔ-loku ti asom a Yesu aŋɛ wəco kɔ pin,kəbəp ka afum aləpəs akɔ. 10 MariMadelɛn, Yohanna, Mari wəka Sak kɔ aranalɔma; aŋɛ ŋananəŋk sɔ mes mamɔkɔ mɔ,ŋaloku sɔ tin tayi asom a Yesu. 11 Mbamolokumamɔkɔmɛnayi ŋa pəmɔ ntɛ abəcŋandelok-lokər ŋa mɔ, ŋanalaŋ fɛ molokuma aran akakɔ. 12 Kɔ Piyɛr ɛyɛfɛ, k’ɛyɛksɛkəkɔ nde dəkufu. Ntɛ ontulnɛ kəmɔmənmɔ, ɛnəŋk fɛ daka o daka mɛnɛ mopolma kəloto mɔkɔ mɛnafəntərɛ dəntɔf mɔ;k’ɛyɛfɛ k’ɔŋkɔ ndɔrɔn, pəciyanɛ kɔ tɔkɔɛnəŋk mɔ.

Nde dɔpɔ da Emayus(Mk 16:12-13)

13Dɔsɔk din dadɔkɔ, acɛpsɛ a Yesu darəŋmɛrəŋ ŋac-kɔ dare dɔlɔma ndɛ aŋc-weEmayus mɔ, dare dɛnayi, ndɛ dɛnabɔlɛnɛYerusalɛmkəkɔt ka decmɛrəŋmɔ. 14Afumakaŋɛ mɛrəŋ ŋac-lokɛnɛ mes mɔkɔ meŋ-cepər mɔ fəp. 15 Ŋayi kəlokɛnɛ mesmamɔkɔ, ŋac-gbɛkəlɛnɛ, kɔ Yesu ɔlɔtərnɛŋa, kɔ ŋasol. 16 Mba paka pɔlɔma pɛŋc-yaməs ŋa kənɛpəl kɔ. 17 Kɔ Yesu eyif ŋa:«Ake moloku mɔ nəyi tantɛ nəŋkɔ mɔ?»Kɔ ŋaŋcəmɛ, kɔ dis dɛndɛŋcɛ ŋa. 18 Kɔwəkin wəkɔ aŋc-we Kəleyopas mɔ, olokukɔ: «Məna sona gboŋ, məna eyi mɔkɔYerusalɛm nwɛ ɔntɔcərɛ ntɛ teŋcepərmatamamɛmɔ?» 19K’eyif ŋa sɔ: «Ake?»Kɔakakɔ ŋaloku kɔ: «Ntɛ teŋcepər teta Yesu

* 23:53 «dəkətɔk» itɔ ɔyɔnɛ «kətɔk ka kəpandən.»

Luk 24:20 37 Luk kəlɔ kəpɔŋ ka Kanuwəka Nasarɛt, nwɛ ɛnayɔnɛ wədəŋk wəkaKanu wəpɔŋ mɔ; ɛnamentər ti dəmɔyɔ kɔdəmoloku, fɔr ya Kanu kiriŋ, kɔ nnɔ afumŋayi mɔ. 20 Aloŋnɛ apɔŋ asu, kɔ abɛ asuaka dɔtɔf ŋalɛk kɔ, kɔ ŋambɛr kɔ afumdəwaca, k’aŋcaŋ kɔ dəkətɔk kəpandən kadefi.* 21 Səŋcɛm-cɛmnɛ fɔ nkɔn enaderkəwurəs pəbaŋ Yisrayel, mba mamɛ oŋfəp, tataka tamaas tɔ tantɛ, ntɛmesmamɛmeŋcepər mɔ. 22 Kaŋce kɔ: A aran alɔmaŋayi su dacɔ, aŋɛ ŋasɔŋɛ kɔ pəciyanɛ sumɔ; ŋanuŋkɛnɛna kəkɔ nde dəkufu, 23 ntɛŋantɔna-nəŋk fure fa Yesu mɔ, kɔ ŋanderŋaloku su a mɛlɛkɛe mowurərna ŋa, kɔmoloku a eyi doru. 24 Kɔ afum alɔmaŋayina su dacɔ, kɔ ŋaŋkɔ dəndo dəkufu,kɔ akakɔ ŋaŋkɔ ŋabəpmes pəmɔ tɔkɔ aranŋalokuna su mɔ, mba nkɔn, ŋa ŋanəŋknafɛ kɔ.» 25 Kɔ Yesu oloku ŋa: «Nəna afumatɔsɔk səbomp, bəkəc yonu yoŋwon kəlaŋmoloku mmɛ adəŋk a Kanu ŋanaloku mɔ!26Pənamar dis dɔlɔl Krist Wəyɛk-yɛk wəkaKanu tantɛ a pədebɛrɛ debeki dɔn dɔndisrɛ?» 27Kəyɛfɛ ka buk ba Musa kəbəp kayecicəs yecempi ya adəŋk a Kanu aləpəsaŋɛ fəp, kɔ Yesu ɔlɔmər ŋa tɔkɔ Yecicəsyosoku fəp yoloku tetɔn mɔ.

28 Ntɛ ŋalɔtərnɛ tadare tɔkɔ ŋaŋc-kɔmɔ, kɔ Yesu ɔyɔ pəmɔ ntɛ ɛŋfaŋ kəcepərpəkɔ pəbɔlɛ mɔ. 29 Mba kɔ ŋamɔnɛ kɔkəcepər, ŋac-loku: «Məyi nnɔ kɔ səna,dec dɛfaŋ kəkalɛ, kəbiyɛ kɔ pəndɛ. KɔYesu ɛmbɛrɛ kəkɔ-yi di kɔ ŋa.» 30 Ŋandɛdɛmɛsa kəkɔ-di yeri, kɔ Yesu ɛlɛk kəcom,k’ontola Kanu; k’entepi ki k’ɔsɔŋ ŋa. 31 Kɔfɔr yaŋan yemepɛ, kɔ ŋanɛpəl kɔ; mbak’ɔsɔlɛ sɔ fɔr yaŋan kiriŋ. 32 Kɔ afumaŋɛ ŋayɛfɛ kəlokɛnɛ: «Pəyina fɛ pəmɔ ntɛnɛŋc deŋyi su dəcor, ntɛ endenasɔkəsɛ sumoloku mecic nde dɔpɔ mɔ?» 33Kɔ ŋayɛfɛgbəŋcana babɔkɔ kɔ ŋalukus Yerusalɛm,kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp acɛpsɛ darəŋ a Yesu aŋɛwəco kɔ pin ŋac-loŋkanɛ kɔ asol aŋan,34 ŋac-loku: «Kaŋce kɔ: Wəbɛ ɛyɛfɛ afidacɔ, k’ɔŋkɔ pəwurər Simɔŋ!» 35 Kɔ afumaŋɛ mɛrəŋ ŋalɔm sɔ tɔkɔ tɛnacepər dɔpɔmɔ, kɔ tɔkɔ ŋananɛpəl kɔ kətepi kɔnkəcom pəsɔŋ ŋa mɔ.

Yesu kəmentərnɛ kɔn acɛpsɛ ɔn darəŋ(Mt 28:16-20; Mk 16:14-18; Saŋ 20:19-23;

Mes 1:6-8)36Ŋayi kəloku moloku mamɔkɔ, kɔ Yesu

nkɔn sərka owurər ŋa, k’oloku: «Pəforu

peyi nu!» 37 Kɔ ayek-yek ŋontorər ŋa, kɔŋanesɛ, kɔ pəyi ŋa pəmɔ ntɛ ŋaŋnəŋktubɛri mɔ. 38 Mba kɔ Yesu eyif ŋa:«Ta ake tɔ pəyinɛ nu yama-yama tantɛ-ɛ, ta ake tɔ nəŋgbɛkəlnɛnɛ dəbəkəc-ɛ?39Nəmɔmənmawɛcək wem kɔwaca wem-a, ina ɔfɔ yati! Nəgbuŋɛn’em, nəmɔmən!Tubɛri tɔyɔ fɛ sɛm, tɔyɔ fɛ bɛnt. Mbaina, iyɔ yayɔkɔ fəp.» 40 Yesu eyi kəlokumoloku mamɔkɔ, k’ementər ŋa waca wɔnkɔ wɛcək. 41 Mba ntɛ pənanaŋkanɛ kəbɔtŋa haŋ ta ŋantam kəlaŋ mɔ, kɔ ŋayipəciyanɛ disrɛ. Kɔ Yesu eyif ŋa: «Nəyɔpaka pɔlɔma pedi ba?» 42 Kɔ acɛpsɛ ɔndarəŋ ŋawurɛ alop ŋɛnɛkət ŋin kɔ ŋasɔŋkɔ. 43 Kɔ Yesu ɛlɛk alop ŋaŋɔkɔ k’ɔsɔm ŋifɔr yaŋan kiriŋ.

44 Ntɛ elip kəsɔm alop nŋɛ mɔ, k’olokuŋa: «Mes mamɛ m’ iŋc-lok’un ntɛ inayikɔ nəna mɔ; mɛnɛ mes mɔkɔ aŋcic tetemTawureta Musa, yecicəs yecempi ya adəŋka Kanu kɔ Yabura Dawuda mɔ fəp meyi.»45 Kɔ Yesu ɔsɔŋɛ ŋa kəsɔk səbomp ntɛtɔŋsɔŋɛ ŋacərɛ Yecic ya Kanu fəpmɔ. 46KɔYesu oloku ŋa: «Ntɛ tɔ aŋcic dəyecicəsya adəŋk a Kanu, a dis dendelɔl Wəyɛk-yɛk wəka Kanu, kɔ tɛyɛfɛ dənda-ɛ, pədepəyɛfɛ afi dacɔ tataka tɔn ta maas. 47Mɛnɛpacamɛ kəsəkpər mera pacəmɛ pəlompudarəŋ tewe tɔn, kəyɛfɛ ka Yerusalɛm, ntɛtɔŋsɔŋɛ paŋaŋnɛnɛ afum a tɔf fəp kiciyakəŋan mɔ. 48 Nəna ŋɔ mes mamɛ meŋ-cepər fɔr yonu kiriŋ. 49 Kɔ ina, kəkɛrɛnu k’inder daka ndɛ Papa kem ɛnasɔŋ’untemer kəsɔŋ mɔ; nəyi nnɔ dare dandɛ haŋKanu kəlas nu fənɔntər fa dareŋc.»

Yesu kəpɛ kɔn dareŋc(Mk 16:19-20; Mes 1:9-11)

50 Kɔ Yesu osolɛ ŋa k’eŋkekərɛ darekəsək ntende Betani, ntɛ ŋambəp di mɔ,k’ɛmpɛnɛ waca dareŋc, k’ontolanɛ ŋa.51 Eyi kətolanɛ ŋa, k’ɛsak ŋa, k’ɛmpɛdareŋc. 52 Kɔ ŋaŋcəpɛ kɔ mobu kəsɔŋɛ kɔpəleli, kɔ ŋalukus Yerusalɛm, pəbotu disrɛ;53 tɛm o tɛm ŋaŋc-kɔ oŋ nde kəlɔ kəpɔŋ kaKanu, ŋac-kor-koru Kanu.

* 24:20 «aŋcaŋ kɔ» = ampandən kɔ dəkətɔk kɔ = «aŋgbɛk kɔ dəkətɔk»

Yɛbəc 1:1 38 Yɛbəc 1:26

Yɛbəc ya Asom a Yesu

Asɔŋ asom a Yesu temer ta kəder kaAmera Ŋecempi ŋa Kanu

1Wanapa Teyofil,Inacicəs kitabu kem kɔcɔkɔ-cɔkɔ disrɛ

mesmmɛYesu ɛnacop kəyɔ kɔ kətəksɛmɔ,2 haŋ dɔsɔk ndɛ anapɛnɛ kɔ dareŋc, ntɛelip kəsom asom ɔn Amera Ŋecempi ŋaKanu disrɛ, aŋɛ ɛnayɛk-yɛk mɔ. 3 Asomakakɔ ŋɔ Yesu ɛnamentər kaŋce ka mesmɛlarəm ntɛ ɛnayɛfɛ pucuy pa defi mɔ.K’owurər ŋa mata 40 pəyi wəyɛŋ, pəc-lokuŋa mes ma dɛbɛ da Kanu. 4 Dɔsɔk dɔlɔmantɛ ŋayi kədi yeri kɔ Yesu mɔ, k’olokuŋa: «Ta nəbɔlɛ dare da Yerusalɛm, mbanəkar tes ntɛ Papa ɛnasɔŋ temer kədesɔŋmɔ, tɔkɔ nənane ic-loku mɔ: 5 DəromunSaŋ ɛŋc-gbət afum teta Kanu, mba nənakəgbət Amera Ŋecempi ŋa Kanu disrɛ kɔnəndesɔtɔmata mamɛ.»

Kəpɛ ka Yesu dəkɔm6 Akɔ ŋanaloŋkanɛ mɔ kɔ ŋayif Yesu:

«Wəbɛ, tɛm tantɛ tɔ məndelompəsɛ Yis-rayel dɛbɛ ba?»

7 K’oloku ŋa: «Tɛŋcəmɛ fɛ nu dɔpɔkəcərɛ ka tɛm kɔ dɔsɔk ndɛ Apa Kanuɛŋcɛm-cɛmnɛ kəyɔ tɛfaŋ tɔn kətam kɔndisrɛ mɔ. 8 Mba nəndesɔtɔ fənɔntər kɔAmera Ŋecempi ŋa Kanu ŋendeder nu-ɛ, tɛm tatɔkɔ nəndeyɔnɛ atəŋnɛ aŋɛ mesmeŋcepər fɔr yaŋan kiriŋ mɔ nde dare daYerusalɛm, atɔf ŋa Yude fəp kɔ atɔf ŋaSamari kəkɔ-bəp cəpəc ca doru fəp.» 9Ntɛelip kəloku tatɔkɔ mɔ, afum aŋɛ ŋanayi dimɔ fəp ŋanagbətnɛYesu ntɛ ɛŋc-pɛ dareŋcmɔ, kɔ kəp kəŋkump kɔ. 10 Ntɛ Asom ɔnŋanagbətnɛ kɔm Yesu pəc-pɛ dareŋc mɔhaŋ k’ɔsɔlɛ. Gbəŋcana babɔkɔ kɔ mɛlɛkɛ-emɛrəŋmɛmbɛrnɛ yamos yomotər-motərmementərnɛ ŋa, 11 kɔ moloku: «Afuma Kalile, ta ake tɔ nəŋcəmɛnɛ kəmɔmənkɔm-ɛ? Yesu, wəkakɔ ɛmpɛ dəkɔm fɔryonu kiriŋ mɔ, tantɛ nəŋgbətnɛ kɔ pəc-pɛmɔ, t’ endesɔ-der.»

Wəcɔŋc ka Yudas12 K’asom a Yesu ŋalukus Yerusalɛm

kəyɛfɛ nde tɔrɔ tɔkɔ aŋwe «Tɔrɔ ta tɔk ya

Olif», mpɛ pɔntɔbɔlɛnɛ dare mɔ. Pəbol-bolu mpɛ dinɛ da aSuyif doŋc-wosɛ fumkəkɔt pabəp dɔsɔk da kəŋesəm mɔ. 13 Ntɛŋambɛrɛ dare mɔ, kɔ ŋampɛ dukəlɔ dakəroŋ nde ŋaŋc-ndɛ mɔ. Afum aŋɛ ŋanayidi mɔ: Piyɛr, Saŋ, Sak kɔ Andəre, Filip kɔTɔma, Bartelemy kɔ Matiye, Sak wan kaAlfe, Simɔŋwəsaŋka-saŋka* kɔ Yudas wanka Sak. 14 Fəp faŋan kəfo kin kɔ ŋaŋc-kɔkətola Kanu tɛm o tɛm kɔ aran, kəbəp kaawɛŋc a Yesu, kɔ iya kɔn Mari.

15 Dɔsɔk dɔlɔma mata mamɔkɔ disrɛ,afum aŋɛ ŋanayi di mɔ, ŋaŋc-kɔ haŋ afumtasar tin kɔ wəco mɛrəŋ (120). Kɔ Piyɛrɛyɛfɛ awɛŋc ɔndacɔ, k’oloku: 16«Awɛŋc imaŋa: Pənamar yecicəs ya dəkitabu yɛlarɛ.Ti disrɛ Amera Ŋecempi ŋa Kanu nŋɛDawuda ɛnanuŋkɛnɛ kəloku teta Yudas,nwɛ ɛnasolɛ aŋɛ ŋanasumpər Yesu mɔ.17 Analɔm Yudas su dacɔ, səpaŋnɛ yɛbəcyin yayi. 18Ntɛ elip kəsɔtɔnɛ abɔf pəsampakiciya kɔn mɔ, k’ɛŋgbɛknɛ, k’ɛntɛmpɛnɛtekiriŋ k’ɛwalinɛ kor kɔ tɔsɔŋɛ sumpa sɔnfəp kəsaməsər dəntɔf. 19 Tes tɔ ntɛ akaYerusalɛm fəp ŋanacərɛ mɔ, it’ ɛnasɔŋɛpawe dalɛ dadɔkɔ ‹Hakeldama›, itɔ tatɔkɔkusu kəŋan ‹Dalɛ da mecir›.† 20 Bawoanacic nde Yabura Dawuda disrɛ:‹Kəlɔ kɔn kəyɔ fos,ali fum ta pəyi ki!›K’ɛnacicəs sɔ:‹Wəlɔma pəlɛk dəkəcəmɛ dɔn!› ‡21-22 Mɛnɛ pamɔmənɛ afum aŋɛ ŋaŋc-cəmbər su tɛm ntɛ Yesu ɛŋc-pɛ pəc-tor kɔsəna mɔ, mɛnɛ wəkin pəyi su dacɔ nwɛendeyɔnɛ wətəŋnɛ mes mmɛ mɛnacepərfɔr yɔn kiriŋ kəyɛfɛ ka Yesu afi dacɔ, mɛnɛwəkayi sɔpəyɔnɛwənatəŋnɛmes fəpkəlɛkkəgbət ka Saŋ teta Kanu, haŋ dɔsɔk ndɛYesu ɛnayɛfɛ su dacɔmɔ.»

23 Awa kɔ ŋamentər afum mɛrəŋ:Matiyas, kɔ Isifu nwɛ aŋc-we Barsabas,pac-deŋər kɔ sɔ tewe ta Yusutu. 24 Kɔŋantola Kanu ntɛ: «Wəbɛ, məna nwɛməŋcərɛ bəkəc ya fəp mɔ, məmentər sugbasŋa wəkin nwɛ məlɛk kədecɔŋc Yudasakaŋɛ mɛrəŋ dacɔ mɔ. 25 Tɔsɔŋɛ wəkayikəcop su dacɔ yɛbəc yɔn, pəlɛk dəkəcəmɛndɛ Yudas ɛnasak a k’ɔŋkɔ kəfo nkɛ kəmarkɔ mɔ.» 26 Kɔ ŋaŋkot yampuŋ-puŋ § kɔ

* 1:13 Məmɔmən Luk 6.13; † 1:19 «Kiciya ka Yudas», məmɔmənMat. 26:47-53; 27:3-8. ‡ 1:20Yabura Dawuda (Psaumes) 69.26; 109:8. § 1:26 Ntɛ ŋanafaŋ kəcərɛ tɛfaŋ ta Kanu mɔ, kɔ ŋambɛrca yowurɛnɛmɛrəŋ dəlɔba. Pin tewe ta Matiyas, pɔkɔ tewe ta Barsabas. Dəkəwurɛ da yi,kɔ wəkin (Matiyas) ɔsɔtɔ.

Yɛbəc 2:1 39 Yɛbəc 2:28tosurɛnɛ Matiyas nwɛ anabɛrɛnɛ Asomaŋɛ wəco kɔ pin mɔ.

2Kəder ka Amera Ŋecempi ŋa Kanu

1 Ntɛ Dɔsɔk da kəsata ka aSuyif«Pantɛkɔt» dɛnabəp mɔ, alaŋ a Yesu fəpŋanaloŋkanɛ kəfo kin.* 2Gbəŋcana babɔkɔkɔ pukulɛ pəyɛfɛ dəkɔm mpɛ pɛnawurɛnɛpukulɛ pa afef ŋɔpɔŋ mɔ, kɔ pɛlas kəlɔkaŋkɔ ŋanandɛ disrɛ mɔ. 3 Kɔ memermowurər ŋa mmɛ mɛnawurɛnɛ ma nɛŋcmɔ. Kɔ meyerəsɛnɛ fəp faŋan, kɔ temertɛntəpnɛ nwɛ o nwɛ dətobu. 4 Kɔ AmeraŊecempi ŋa Kanu ŋender ŋa fəp, kɔ ŋayɛfɛkəcɔp nwɛ o nwɛ kusu kəcuru. AmeraŊecempi ŋɔŋc-sɔŋɛ ŋa kəcɔp tatɔkɔ.†

5 Awa tɛm tatɔkɔ aSuyif asumpər dinɛgbiŋ aŋɛ ŋanayɛfɛ tɔf ya doru fəp mɔ,ŋanandɛ dare da Yerusalɛm. 6 Ntɛ ŋanepukulɛ mpɛ mɔ, kɔ ŋayɛksɛ kəkɔ di. Kɔpəŋciyanɛ acikəra fəp ntɛ ŋane afum aKalile ŋac-cɔp nwɛ o nwɛ kusu k’acəkəramɔ. 7 Pəciyanɛ, kɔ kusu kəwos kaŋkɔdisrɛ, kɔ ŋayifɛnɛ: «Afum akaŋɛ ŋalok-loku mɔ, bafɔ aka Kalile ŋɔ ba? 8 Ake’sɔŋɛntɛ səna dacɔ, fumo fumene ŋac-cɔpkusu kɔn mɔ? 9 AParto, aMede, aka Elam,aka Mesopotami, aka Yude, aka Kapados,aka Ponto, kɔ aka Asi, 10 aka Firiki, akaPaŋfili, aka Misira, aka Libi andɛ a atɔfŋa Sirɛn, aRom, 11 aSuyif kɔ acikəra aŋɛŋaŋc-tubucnɛ pətɔt pa dinɛ da aSuyif mɔ:Aka Krit, aka Arabi, səŋne ŋa ŋac-lokucusu cosu mes mɔpɔŋ ma Kanu!» 12 Kɔcusu cəwos ŋa kɔ pəyi ŋa yama-yama, kɔŋayifɛnɛ taŋan: «Cəke cɔ tantɛ toloku-ɛ?» 13Mba kɔ alɔma ŋaŋfani ŋa, ŋac-loku:«Member mobotu mɔ ŋanɛmbərɛ!»

Kəcam ka Piyɛr14 Kɔ Piyɛr ɛyɛfɛ k’ɛŋcəmɛ kɔ asom a

Yesu aŋɛ wəco kɔ pin, k’ɛmpɛnɛ dim pəc-loku kənay nkɛ: «Afum a Yude kɔ nəna aŋɛnəndɛ dare da Yerusalɛm mɔ, nəsu ləŋəs,nəcəŋkəl bel-bel moloku mem! Nəcərɛ ti:15Afum akaŋɛ ŋaŋcis fɛ pəmɔ tɔkɔ nəcɛm-cɛmnɛ ti mɔ, bawo bət-bət b’ ayi bambɛ. ‡16Mba tɔkɔ aŋnabi Yowɛl ɛnaloku mɔ teyikəcepər:

17 ‹Kɔ Kanu kəloku mata mɛləpəs:«Indesaməsər Amera ŋem nnɔ afum fəp

ŋayi mɔ.Awut anu arkun kɔ aran ŋande ŋac-dəŋk

cəsayibɛ-e.Indesɔŋ awut atɛmp anu kənəŋk ka mɔyɔ

mem,indewɛrəpəs sɔ afum anu atem.›18 ‹Ɛy,› Kanu kəloku, ‹Indeyerəs Amera Ŋe-

cempi ŋem acar em arkun kɔ aran,mata mamɔkɔ, ŋandedəŋk cəsayibɛ-e.19 Indementər mes mɛwɛy-wɛy mɛlarəm

dəkɔmkɔ mɛgbɛkərɛ ma Kanu nnɔ dəntɔf: Mecir,

nɛŋc, kɔ acul ŋa kinimɛ.20Dec dendesəkpɛ kubump,kɔ ŋof ŋɛsəkpɛmecir.Mamɔkɔ mendecepər a dɔsɔk da Wəbɛ

dedebəp,dɔsɔk dadɔkɔ dɛmbɛk kɔ dentesɛ.21Nwɛ o nwɛ endeboŋc tewe taWəbɛKanu

mɔ endefis.›22 Afum aka Yisrayel, nəcəŋkəl moloku

mamɛ! : Yesu wəka Nasarɛt, fum nwɛKanu kəmentərɛ nu debeki dɔnmɔ, dəmesmɛwɛy-wɛy, dəmɔpɔŋ, dəmɛgbɛkərɛ pəmɔtatɔkɔ nəŋcərɛ ti mɔ, 23 fum wəkawɛanasɔŋ nu kədif kɔn pəmɔ tɔkɔ Kanukənawosɛ ti kɔ kəsɔŋ tɔkɔtɛnɛ ta ti mɔ.Nənim kɔ nəŋcaŋ kɔ dəkətɔk kəpandənkəmar ka waca wa acikəra. § 24 Kanukəyekti kɔ kəŋgbintər kɔ pəcuy pa defi,bawo defi dɛnatam fɛ kəmɛŋkərnɛ kɔ.25 Dawuda ɛnanuŋkɛnɛ kəloku dəyecicəsyecempi teta Yesu:‹Iŋc-nəŋk Wəbɛ tɛm fəp fɔr yem kiriŋ,ifɔyikcɛ, bawo ey’ im kəca kətɔt.26 It’ ɔsɔŋɛ ntɛ abəkəc ŋem ŋeyi dəkəsata

mɔ, kɔ temer tem tesikəlɛdəpəbotu.

Dis dem yati dendekɔ-ŋesəmɛ kəgbɛkəramera.

27 Bawo məfɔdekɔ-sak im dabiyaməfɔdekɔ-sak wəsoku kam pəte.28 Məsɔŋ’ em kəcərɛ səpɔ sa kəcepərɛnɛ

doru,kiyi kam ina kəsək kəndekɔ-las’ im

pəbotu.›** 2:1 Pantɛkɔt, Məmɔmən Lev 23.15-21; Deut 16.9-11. Itɔ kəren o kəren aSuyif ŋambockəsata ka kətɛl tatɔkɔ tataka ta wəco kəcamət (50) kɔ Pak pəŋcepər-ɛ. † 2:4 Məmɔmən1.5, 8 (toloku ta kəsɔŋ temerAmeraŊecempi ŋaKanu.) ‡ 2:15 «bawodec dɛŋc-tɛpkəc-pɛ.»itɔ kusu ka aka Kresi koloku: «Dec maas da dɔsɔk dɔ dandɛ» = 9:00, bərbət. § 2:23«acikəra», = afum atɔtɔmpər sariyɛ, atɔyɔnɛ Suyif. * 2:28 Yabura Dawuda 16:8-11.

Yɛbəc 2:29 40 Yɛbəc 3:1229 Awɛŋc im aŋa! Nəwosɛ iloku nu ntɛ

kəlaŋ disrɛ teta wətem Dawuda: Ɛnafi,k’awup kɔ, kɔ kufu kɔn kəyi su sɔ mɔkɔdacɔ. 30 Mba ntɛ Dawuda ɛnayɔnɛ sayibɛmɔ, ɛŋcərɛ sɔ a Kanu kənadɛrəmɛ kɔ akəndedəs wan-sɔ kɔn wəlɔma dɔcɔm dadɛbɛ dɔn kəroŋ. 31 Dawuda ɛnanuŋkɛnɛpənəŋk kəyɛfɛ ka Krist dəkufu †, ɛnanəŋkntɛ tendeder mɔ k’oloku ti: a anasak fɛKrist dabiya, dis dɔn dɛnate fɛ dəkufu.32 Yesu wəkakɔ, Kanu kəyekti kɔ, səna fəpsəyɔnɛ atəŋnɛ aka ti. 33 Kɔ Kanu kəmpɛnɛYesu kəfo kəleli, k’ɛndəs kɔ kəca kɔn kətɔt.Kɔ Yesu ɔsɔtər nkɔn apa Kanu Amera Ŋe-cempi nŋɛ analoku kədesɔŋ mɔ, k’eyerəstatɔkɔ nənəŋk kɔ nəne mɔ.

34 Bafɔ Dawuda ɛnapɛ dareŋc, nkɔn yatioloku:‹Wəbɛ Kanu oloku wəbɛ kem: ‹Məndɛ nnɔ

kəfo kəleli, kəca kem kətɔt,35 haŋ ic-lip kəboc aterɛnɛ am fɔr yam

kiriŋ mənas-nas ŋa.›36 Pəmar aka Yisrayel fəp ŋacərɛ ti bel-

bel: Kanu kənasɔŋɛ Yesu kəyɔnɛ wəbɛwəyɛk-yɛk kɔn, Yesu wəkakɔ nəŋcaŋdəkətɔk kəpandən mɔ.»

37 Ntɛ afum ŋane moloku mamɔkɔ mɔ,kɔ mosumpər ŋa, kɔ ŋayif Piyɛr kɔ asom aYesu akɔ: «Awɛŋc su aŋa, cəke cɔ pəmarsəyɔ oŋ-ɛ?»

38 Kɔ Piyɛr oloku ŋa: «Nəsəkpər merayonu, nəlomp! Nwɛ o nwɛ pəsɔtɔ kəgbətdəromun tewe ta Yesu Krist disrɛ, ntɛtɔŋsɔŋɛ paŋaŋənɛnɛ kiciya ka wəkayi mɔ,nəndesɔtɔ sɔ Amera Ŋecempi ŋa Kanu.39 Bawo, kəpocɛ nkɛ Kanu kənasɔŋɛ temermɔ, konu kɔ, kɔ awut anu kəbəp ka akɔŋayi pəbɔlɛ mɔ, haŋ kənay ka afum nkɛWəbɛ Kanu kosu endewe mɔ.»

40 Kɔ Piyɛr oloku ŋa sɔ molokumɛlarəm ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋanenɛ kɔ mes mmɛmɛnacepər fɔr yɔn kiriŋ mɔ. K’eŋgbiŋərŋa, pəc-loku: «Nəyacnɛ dɛtɛmp dandɛdɛŋkafəlɛ-kafəlɛ mɔ!» 41 Afum alarəmŋawosɛ kəgbət dəromun teta Kanu. Dɔsɔkdadɔkɔ afum wul maas (3.000) ŋambɛrɛnɛakɔ ŋananuŋkɛnɛ kəlaŋ mɔ.

42 Kɔ ŋaŋcəŋkəl tɛm fəp kɔ bel-belmɛtəksɛ ma asom a Yesu, kiyi kəŋan testin, kəpaŋnɛ kəŋan dap da yeri,‡ kɔ kətolaKanu. 43 Kɔ kənesɛ kəsumpər nwɛ o nwɛbawo Kanu kəŋc-mentərɛ mes mɔpɔŋ kɔmes mɛwɛy-wɛy mɛlarəm waca wa asom

a Yesu. 44 Akɔ ŋanalaŋ mɔ fəp ŋanayites tin ŋac-yerɛnɛ mpɛ o mpɛ ŋaŋsɔtɔmɔ. 45 Kɔ ŋaŋcaməs daka dɔkɔ ŋanayɔmɔ, kɔ ŋayer pəsam papɔkɔ ŋac-mɔməntɔkɔ pəcucanɛ peŋcepərɛnɛ mɔ. 46 Dɔsɔko dɔsɔk ŋaŋc-loŋkanɛ nde kəlɔ kəpɔŋ kaKanu, ŋac-dinɛnɛ yeri kəfo kin nde wɔlɔwaŋan, ŋac-dinɛ yi mera yobotu kɔ bəkəcyoforu. 47 Ŋac-kor-koru Kanu, kɔ mesmaŋan mɔmbɔt afum fəp. Kɔ Wəbɛ Yesunkɔn ɛmbɛrɛnɛ dɔsɔk o dɔsɔk kəgba ka aŋɛɛŋc-yac mɔ.

3Wəbəc wətɔkɔt ɛntamnɛ

1Dɔsɔk dɔlɔma Piyɛr kɔ Saŋ ŋampɛ ndekəlɔ kəpɔŋ ka Kanu dec dərɔfɔy, dec ndɛantola Kanu mɔ. 2 Tosurɛnɛ pasarɛ wəbəcnwɛ aŋkomɛ kətɔ-kɔt mɔ. Dɔsɔk o dɔsɔkaŋc-kekərɛ kɔ padəs nde kusuŋka ka kəlɔkəpɔŋ ka Kanu. Dəndo wəbəc nwɛ oŋc-tolanɛ daka nɔnɔfɔr disrɛ afum aŋɛ ŋaŋc-bɛrɛ kəlɔ kəpɔŋ mɔ. Kusuŋka nkɛ aŋc-we«Kusuŋka Kətɔt». 3Ntɛ ɛnəŋk Piyɛr kɔ Saŋaŋɛ ŋaŋc-kɔ kəbɛrɛ kəlɔ kəpɔŋ mɔ, k’ɛyɛfɛkətola akakɔ nɔnɔfɔr disrɛ. 4 Piyɛr kɔ Saŋŋaŋgbətnɛ kɔ, kɔ Piyɛr oloku: «Məgbətnɛsu!» 5 K’ɛŋgbətnɛ ŋa pəc-kar kədesɔtər ŋapaka pɔlɔm.

6 Mba kɔ Piyɛr oloku oŋ: «Ali pəsamiyɔ fɛ, mba mpɛ iyɔ mɔ, ip’ indesɔŋ’əm: Tewe ta Yesu Krist wəka Nasarɛt,məyɛfɛ, məkɔt!» 7 Gbəŋcana babɔkɔ kɔŋasumpər kɔ kəca kətɔt kɔ ŋayekti, wɛcəkkɔ mɔgbɔlkɔc mɔn yɛŋcəp. 8 Kəsɔrnɛkatin k’ɛyɛfɛ k’ɛŋcəmɛ, k’ɛlɛkwɛcək kəkɔt.K’osol kɔ ŋa, kɔ ŋambɛrɛ kəlɔ kəpɔŋ kaKanu disrɛ, pəc-kɔt, pəc-yokɛ, pəc-kor-koru Kanu. 9 Kɔ afum fəp ŋanəŋk wəbəcnwɛ pəc-kɔt, pəc-kor-koru Kanu. 10 Aŋc-nɛpəl kɔ, nkɔn ɛŋc-ndɛ nde kəlɔ kəpɔŋnde «Kusuŋka Kətɔt» mɔ, pəc-tolanɛ dakanɔnɔfɔr disrɛ. Kənesɛ kɔ pəciyanɛ kəmbəpafum fəp teta tɔkɔ tɛnabəp kɔmɔ.

Moloku ma Piyɛr nde kəlɔ kəpɔŋ kaKanu

11Ntɛ fum nwɛ ɛnader pəyi oŋ ta ɛŋyɛfɛPiyɛr kɔ Saŋ dəntɔf mɔ, kənesɛ disrɛkɔ afum fəp ŋayɛksɛ kəkɔ nde akɛr nŋɛaŋwenɛ «Akɛr ŋa Suleman», nde Piyɛr kɔSaŋ ŋanayi mɔ. 12 Ntɛ Piyɛr ɛnəŋk ti mɔ,k’oloku afum: «Aka Yisrayel! Ake ’sɔŋɛntɛ tantɛ t’ eŋciyanɛ nu mɔ? T’ake tɔ

† 2:31 Krist = Wəbɛ nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ, Wəyɛk-yɛk ka Kanu ‡ 2:42 cəKresi =«kətepɛnɛ kəcom kəyerɛnɛ ki mɔ»

Yɛbəc 3:13 41 Yɛbəc 4:19nəŋgbətnɛnɛ su pəmɔ fənɔntər fosu, kɔpəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, dosoku dosu disrɛ dɔsɔŋɛfum wəkawɛ kəkɔt? 13 Kanu ka atem asuAbraham, Isiyaka, kɔ Yakuba kəyek-yekəswəcar kɔn Yesu. Mba nəna nəlɛk, kɔ nəsɔŋabɛ, nəŋce kɔ fɔr ya Pilat kiriŋ, mba Pilatɛnacɛm-cɛmnɛ kəsak kɔn. 14Nəna nənacenwɛ ɔyɔnɛwəcempi kɔwəlompukɔnəlokua pawosɛ kəsakɛ nu wədifət afum daredisrɛ. 15 Nənadif wəkiriŋ wəka doru, mbaKanu kəyekti kɔ afi dacɔ. Sən’ ɔyɔnɛatəŋnɛ aka ti. 16 Anasɔŋ fənɔntər fumwəkawɛ nəŋgbətnɛ kɔ nəŋcərɛ mɔ. Kəlaŋkɔn Yesu gbəcərəm kəsɔŋ fum wəkawɛfənɔntər. Kəlaŋ kɔn, kəlaŋ Yesu yati kəsɔŋkɔ kətamnɛ keŋ fəp fɔr yonu kiriŋ.

17 Ndɛkəl oŋ, awɛŋc im aŋa, iŋcərɛ akətɔ-cərɛ konu kənasɔŋɛ nu kəyɔ tatɔkɔ,nəna kɔ abɛ anu. 18 Kanu kənalas tɔkɔkənanuŋkɛnɛ kəlokɛ cusu ca sayibɛ-e ɔnfəp mɔ: A pənamar dis dɔlɔl Krist,wəyɛk-yɛk kɔn. 19 Nəsəkpər bəkəc yonu,nəluksərnɛ ntɛ tɔŋsɔŋɛ paŋaŋnɛnɛ kiciyakonumɔ; 20ntɛ tɔŋsɔŋɛWəbɛ Kanu pəkɛrɛtɛm ta kəŋesəm, pəkɛrɛ nu sɔ Wəyɛk-yɛk kɔn, Yesu, nwɛ ananuŋkɛnɛ kəcamnu mɔ. 21 Nkɔn kɔm kəntɔmpər haŋ tɛmntɛ mes mmɛ Kanu kənalokɛ tɛm tobol-bolu cusu ca sayibɛ ɔn səcempi mɔmɛlarɛ.22 Aŋnabi Musa ɛnaloku: ‹Wəbɛ, Kanukonu, endekɛrɛ nu sayibɛ pəmɔ ina. Fumwəkin wəka awɛŋc anu dacɔ endeyi, nədenəcəŋkəl moloku mamɔkɔ ende pəc-lokunu mɔ fəp. 23 Nwɛ o nwɛ ɔntɔdecəŋkəlwədəŋk wəkakɔ mɔ, andeləsər kɔ. En-deməlkɛ afum a Kanu dacɔ.›

24 Sayibɛ-e fəp kəyɛfɛ aŋnabi Samiyɛlhaŋ aŋɛ ŋanacɔŋc kɔ mɔ, ŋanaloku tetamataka mamɔkɔ, kɔ ŋaŋdəŋk mi. 25Nəna,awut a sayibɛ-e ŋɔ nəyɔnɛ, kɔ nəyɔnɛ sɔawut a temer tɔkɔ Kanu kənacaŋəs kɔatem anu mɔ, kəc-loku Abraham: ‹Afuma doru fəp ŋandesɔtɔ kəpocɛ kətɔt kemteta kəbənda ka dokom dam.› 26 Te tonutɔ, Kanu kənanuŋkɛnɛ kəyekti wəcar kɔn,k’osomkɔ kədetolanɛnu, pəsəkpər nu nwɛo nwɛ abəkəc ŋɔn ŋɛlɛc, ŋɔyɔnɛ kɔ ŋɔtɔt.»

4Piyɛr kɔ Saŋ fɔr ya aboc kiti aSuyif

kiriŋ1 Piyɛr kɔ Saŋ ŋanayi kəlok-lokər afum

tɛm ntɛ aloŋnɛ a kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu

ŋanabɛrɛ kɔ wəbɛ ka asɔdar aŋɛ ŋaŋc-bum ki mɔ, kɔ aSadisi. 2 Pənatɛlɛ ŋa ntɛŋanane Piyɛr kɔ Saŋ ŋac-təksɛ kɔ ŋac-cam afum kəyɛfɛ ka defi fənɔntər fa Yesu.3 Kɔ ŋasumpər Piyɛr kɔ Saŋ, kɔ ŋandəsŋa pac-bum ŋa dəbili haŋ dɔckɔsɔk, bawopənabiyɛ. 4 Afum alarəm alɔma aŋɛŋanane moloku maŋan mɔ, ŋanalaŋ, kɔkəgba kəŋan kəŋc-bəp arkun wul kəcamət(5.000).

5 Dɔckɔsɔk abɛ aŋan, abeki apɔŋ adɔtɔf, kɔ atəksɛ a yecicəs ya AŋnabiMusa ŋambəpsɛnɛYerusalɛm 6kɔwəloŋnɛwəpɔŋ Anas, kɔ Kayifa, Saŋ, Alɛksandər,kɔ akɔ ŋanayɔnɛ aka kəbənda ka dokomda aloŋnɛ apɔŋ mɔ. 7 Kɔ ŋaŋcəmbər Piyɛrkɔ Saŋ fɔr yaŋan kiriŋ kəyifət: «Fənɔntərfəre, kɔ tewe ta ana tɔ nəyɔnɛ tantɛ-ɛ?»

8Awa kɔAmera Ŋecempi ŋa Kanu ŋɛlarɛPiyɛr, kɔ ŋɔsɔŋɛ kɔ kəloku ŋa: «Abɛ a afumkɔ abeki a dɔtɔf: 9Ayifət sumɔkɔ teta pətɔtmpɛ ayɔnɛ wəbəc mɔ, kɔ ntɛ antaməs kɔmɔ. 10 Nəcərɛ ti bel-bel, fəp fonu kəbəpka aYisrayel: Tewe ta Yesu Krist wəkaNasarɛt, wəkɔ nənacaŋ dəkətɔk kəpandən,akɔ Kanu kəntimi kɔ afi dacɔmɔ, tewe tɔntɔsɔŋɛ ntɛ fum wəkawɛ ɛŋcəmɛ nu dacɔpətamnɛ mɔ. 11 Nkɔn Yesu ‹ɔyɔnɛ togbumpɛ nəna acəmbər kəlɔ nənater mɔ, mbaɛnayɔnɛ togbu pɔtɔt, pa dacɔ.› * 12 Nkɔngbəcərəm ɛntam kəsɔŋ su kəfis. Kanukənasɔŋ fɛ tewe tɔlɔma ta fum nnɔ dorudandɛ ntɛ pəmar payacnɛnɛmɔ.»

13 Ntɛ abeki aŋɛ ŋanəŋk Piyɛr kɔ Saŋŋabaŋsɛ mɔ, kɔ pəŋciyanɛ ŋa, bawoŋanacərɛ a afum gbəcərəm ŋanayi aŋɛŋanatɔ-təkəs mɔ. Kɔ ŋanɛpəl ŋa dacɔ akɔŋanayi kɔ Yesu mɔ. 14Mba ntɛ abeki apɔŋŋaŋc-nəŋk fum nwɛ anataməs pəcəmɛŋa fɔr kiriŋ mɔ, ŋanayɔ fɛ toloku. 15 Kɔaboc kiti a aSuyif ŋaloku Piyɛr kɔ Saŋkəwur ka dukəlɔ ndɛ aŋc-yifət ŋa mɔ, kɔŋamɛŋksɛnɛ taŋan, 16 kɔ ŋayifɛnɛ: «Cəkec’ andeyɔ afum akaŋɛ-ɛ? Bawo tɔsɔkər akaYerusalɛm fəp a ŋa ŋasɔŋɛ kɔ tɛgbɛkərɛta Kanu tantɛ teyi. Afɔtam kəgbɛkəl ti.17Mba, ntɛ aŋyɔ a ta tɛsam nnɔ afum ŋayimɔ, pabeŋnɛ ŋa, pamɔnɛ ŋa kəc-lok-lokərnwɛ o nwɛ tewe tatɔkɔ.

18 Kɔ ŋawe ŋa, kɔ ŋambeŋnɛ ŋa kətɔ-loku kɔ kətɔ-təksɛ afum tewe ta Yesu.19 Piyɛr kɔ Saŋ ŋayif ŋa: «Pəmar fɔr yaKanu kiriŋ paleləs nəna patas Kanu Nkɔn

* 4:11 Yabura Dawuda 118:22. CəKresi = «Nkɔn ɔyɔnɛ tasar mpɛ nəna acəmbər kəlɔ nənater mɔ,akɔ pɔyɔnɛ pɔtɔt pa dətoŋkubut.»

Yɛbəc 4:20 42 Yɛbəc 5:12ba? Nənanəmɔmən ti bel-bel, 20bawo sənasəfɔtam kəyi ta səloku tɔkɔ sənəŋk kɔ tɔkɔsəne mɔ-ɛ.»

21Kɔ aboc kiti ŋaŋgbɔkərɛ sɔ kəbeŋəsnɛŋa, kɔ ŋasak ŋa. Ŋasɔtɔ fɛ tes ntɛ tɔŋsɔŋɛŋa kəsumpər mɔ teta afum. Fəp fəŋc-kor-koru Kanu teta tɔkɔ tɛnayi mɔ. 22 Fumnwɛ ɛnasɔtɔ tɛgbɛkərɛ ta kətaməs tatɔkɔmɔ, ɛnatam kəsɔtɔ meren wəco maŋkəlɛpəcepər.

Kətola ka alaŋ23 Ntɛ asak Piyɛr kɔ Saŋ mɔ, kɔ ŋaŋkɔ

ŋalɔmər afum aŋan tɔkɔ aloŋnɛ apɔŋ kɔabeki a dɔtɔf ŋanaloku ŋa mɔ. 24 Ntɛŋane moloku mamɛ mɔ, kətəŋnɛ disrɛ kɔŋampɛnɛ sim nnɔ Kanu kəyi mɔ, ŋac-loku:«Wəbɛ, məna nwɛ məlompəs kɔm, antɔf,kəba kɔ ca yɔkɔ yeyi ki mɔ fəp, 25 dəAmeraŊecempi ŋɔ mənalokɛ kusu ka kas kosuDawuda wəmarəs kam:‹Ake ’sɔŋɛ ntɛ mɛtɛlɛ mɔpɔŋ meŋcepərər

afum a tɔf mɔ?Ake ’sɔŋɛ ntɛ afum ŋantəŋnɛ mes mmɛ

mɔntɔdeləpsər mɔ?26 Abɛ a doru kɔr-kɔr ŋalompəsnɛ teta

kəyɛfərɛnɛ,kɔ akiriŋ ŋaloŋkanɛ kɔ ŋantəŋnɛ pəlɛcnnɔ Wəbɛ Kanu kɔ wəyɛk-yɛk kɔn ŋayi

mɔ.›27 Bawo kaŋce, Herodu kɔ Pɔŋse Pilat

ŋantəŋnɛ pəlɛc dare dandɛ disrɛ atɔyɔnɛSuyif kɔ aYisrayel nnɔ wəmarəs kamwəcempi Yesu eyi mɔ, nwɛ mənayɛk-yɛkmɔ. 28Ŋanayɔmes fəpmmɛmənanuŋkɛnɛkəwosɛ kəyɔ mɔ. 29 Ndɛkəl oŋ, Wəbɛ,məgbɛkərɛ kəbeŋəsnɛ kəŋan, məsɔŋɛ acaram kəbaŋsɛ kəloku toloku tam kaŋcedisrɛ. 30Məteŋci kəca ntɛ tɔsɔŋɛ kətaməs,mɛgbɛkərɛ, kɔmes mɛwɛy-wɛy meyi teweta wəcar kam wəsoku Yesu.

31 Ntɛ ŋalip kətola Kanu mɔ, kɔ kəfokəŋkɔ ŋanaloŋkanɛ mɔ kəyikcɛ, kɔ AmeraŊecempi ŋɔsɔŋɛ fəp faŋan kəloku toloku taKanu kəbaŋsɛ disrɛ.

Alaŋ Yesu ŋawosɛ kəyerɛnɛ daka daŋan32 Kənay nkɛ kənalaŋ mɔ, ŋasɔtɔ bəkəc

yin yayi, kɔ ŋayɔnɛ sɔ akin ayi. Nwɛ o nwɛoŋc-loku fɛ a nkɔn sona ɔyɔ daka dɔn, mbaa fəp faŋan fɔ ŋanapaŋnɛ di. 33 Asom aYesu ŋaŋc-loku tɔkɔ ŋananəŋk kəyɛfɛ kaWəbɛ Yesu afi dacɔ mɔ. Kɔ kəmar ka Kanukəyi alaŋ fəp kəroŋ. 34 Afum akaŋɛ dacɔ,nwɛ o nwɛ abəkəc ŋɛnalɛcɛ fɛ sɔ teta kətɔ-yɔ kɔn daka, bawo aŋɛ ŋanayɔ dalɛ, kɔpəyɔnɛ fɛ ti, wɔlɔ mɔ, ŋanacaməs yi. Kɔ

ŋaŋkɛrɛ kəway ka ca yayɔkɔ, 35 kɔ ŋaŋc-bocər ki asom a Yesu dəntɔf. Kəway kaŋkɔk’ aŋc-yer nwɛ o nwɛ kɔ tɔkɔ pəcuca peyikɔmɔ.

36 Isifu wəka kor ka Levy ɛnayi, nwɛasom a Yesu ŋaŋc-we Barnabas mɔ, tatɔkɔkusu kəŋan «Wəcəpəs bəkəc.» Nde dare daSipər anakom kɔ. 37 Nkɔn ɛnacaməs antɔfnŋɛ ɛnayɔ mɔ, k’ɛŋkɛrɛ kəway kaŋkɔ fəpk’ender pəbocər ki asom a Yesu dəntɔf.

5Ananiyas kɔ Safira

1 Wərkun wəlɔma ɛnayi pac-we kɔAnaniyas, kɔ wəran kɔn Safira, kɔ ŋaŋ-caməs antɔf ŋaŋan. 2 Kətəŋnɛ disrɛ kɔwəran kɔn, k’Ananiyas embelər kəway kaantɔf ŋaŋɔkɔ, k’ɛŋkɛrɛ kəway kələpəs nkɛk’ɔŋkɔ pəbocər ki asom a Yesu dəntɔf.

3 Kɔ Piyɛr eyif kɔ: «Ananiyas, ake ’sɔŋɛntɛ məwosɛ Sentany səsɔŋ am kəyembərAmera Ŋecempi mɔ? Məmbelər kəwayka dalɛ. 4 Ntɛ dalɛ dandɛ dɛnayɔnɛ dammɔ, ak’ ɛnasɔŋɛ ta məmɛŋkərnɛ di-ɛ? Alintɛmənacaməs di mɔ, pəsam papɔkɔ, bafɔpampɛnayi ba? Ake ’sɔŋ’ am kəyɔ tantɛ-ɛ?Bafɔ afum ŋɔməyembər de, mba Kanu!»

5 Ntɛ Ananiyas ene moloku mamɔkɔmɔ, k’ɛntɛmpɛnɛ, k’eŋgbiŋ kifir, k’efi. Kɔkənesɛ kəpɔŋ kəsumpər akɔ ŋanane ti mɔfəp. 6 K’atɛmp ŋayɛfɛ kɔ ŋanɛpsər kɔdəkasaŋke, kɔ ŋaŋkɔ ŋawup.

7 Ntɛ dec maas deŋcepər mɔ, kɔ wəranka Ananiyas ɛmbɛrɛ, ta ɛŋcərɛ tɔkɔtɛnacepər mɔ. 8 Kɔ Piyɛr eyif kɔ: «Məlok’im ma kaŋce: Kəway kaŋkɛ kɔ nəŋcaməsdalɛ ba?»

Kɔ wəran nwɛ oloku «Ɛy, kəway kaŋkɔyati kɔ.»

9 Kɔ Piyɛr oloku kɔ: «Ake ’sɔŋɛ ntɛnəntəŋnɛ kɔ nəwak Amera ŋa Wəbɛmɔ-ɛ?Məcərɛ a aŋɛ ŋawup wos əm mɔ, ŋayi ndedəkusuŋka, kəkekərɛ kɔ ŋander sɔməna.»

10 Gbəŋcana babɔkɔ k’ɛntɛmpɛnɛ kɔwɛcək dəntɔf, k’eŋgbiŋ kifir. Kɔ atɛmpŋambɛrɛ kɔ ŋambəp kɔ pəfi. Kɔ ŋaŋkekərɛkɔ, kɔ ŋaŋkɔ ŋawup wos kəsək. 11 Kɔkənesɛ kəpɔŋ kəsumpər kəloŋkanɛ ka alaŋfəp kɔ akɔ ŋanane moloku mamɔkɔmɔ.

Asom a Yesu ŋanatɔmpər mes mɛwɛy-wɛy mɛlarəm ma Kanu

12 Asom a Yesu ŋaŋc-yɔ mɛgbɛkərɛ kɔmes mɛwɛy-wɛy mɛlarəm mmɛ mɛnayiafum dacɔ mɔ. Alaŋ fəp ŋanacəmɛ kəfokin nde akɛr nŋɛ aŋc-wenɛ «Akɛr ŋa

Yɛbəc 5:13 43 Yɛbəc 6:2Suliman» mɔ. 13 Afum aləpəs ŋaŋc-nesɛ kənɔŋkəl ŋa, mba ŋaŋc-yek-yekəs ŋa.14 Kənay ka arkun kɔ aran aŋɛ ŋanalaŋWəbɛ mɔ, ŋaŋc-la oŋ kəla dəm. 15 Pac-kɛrɛ atɔtamnɛ səpɔ, pac-kɛrɛ ŋa dəyala kɔdəsəpoko ntɛ tɔsɔŋɛ kɔ Piyɛr ender-ɛ, an-dulu ŋɔn gbəcərəm ŋɛtam kəbəp wəlɔma.16 Kənay ka afum aŋɛ ŋanayi sədare nsɛsənakɛl Yerusalɛm mɔ, ŋaŋc-yɛksɛ kəkɛrɛYerusalɛm atɔtamnɛ kɔ afum aŋɛ yɔŋkyɛlɛc yɛnasɔŋ dɛbəc mɔ nde asom a Yesuŋanayi mɔ, fəp faŋan anataməs ŋa.

Antɔrəs asom a Yesu teta kəlaŋ kəŋan17 Wəloŋnɛ wəpɔŋ kɔ asadisi aŋɛ ŋa-

sol mɔ ŋayɛfɛnɛ kəraca. 18 Kɔ ŋantəpasom a Yesu waca kɔ ŋambɛr ŋa dəbili.19 Pibi papɔkɔ disrɛ kɔ mɛlɛkɛ ma WəbɛKanu meŋgbiti cumba ca bili babɔkɔ, kɔmowurɛnɛ ŋa. Kɔ mɛlɛkɛ moloku ŋa:20 «Nəkɔ kəlɔ kəpɔŋ, nəloku afum molokukɔmes fəp ma tɔkɔtɛnɛ ta doru dandɛ.»

21 Ntɛ ŋane moloku mamɔkɔ mɔ, kɔasom a Yesu ŋaŋkɔ bət-bət suy nde kəlɔkəpɔŋ, kɔ ŋaŋcop kətəksɛ di afum.

Kɔwəloŋnɛwəpɔŋ ender kɔ akɔ ɛnasolɛmɔ. Kɔ ŋawe aboc kiti aləpəs aSuyif kɔabeki apɔŋ aka Yisrayel fəp, kɔ ŋasom apakɔ pawurɛnɛ asom a Yesu dəbili, pakɛrɛ.22 Kɔ asɔdar ŋafɔ ŋakɔ, mba ŋambəp fɛ ŋadəbili, kɔ ŋalukus. Kɔ ŋaŋkɔ ŋaloku ti abɛaŋɛ ŋanasom ŋa mɔ, ŋac-loku: 23 «Səŋkɔsəbəp cumba ca bili pacaŋ ci bel-bel, abuma ci ŋacəmɛ dəkəcəmɛ daŋan,mba səŋgbitiali fum səŋbəp fɛ bili disrɛ.» 24 Ntɛ ŋanemoloku mamɔkɔ mɔ, kɔ pəyi wəbɛ kaasɔdar a kəlɔ kəpɔŋ kɔ aloŋnɛ apɔŋ yama-yama te taŋan, kɔ ŋaŋyifnɛ cəke cɔ testantɛ tendeləpəsər-ɛ?

25 Kɔ fum wəlɔma ende pəloku ŋa:«Afumaŋɛnənabɛr dəbilimɔŋayi nde kəlɔkəpɔŋ, ŋac-təksɛ afum.»

26 Asɔdar a kəlɔ kəpɔŋ kɔ wəbɛ kəŋanŋaŋkɔ kəlɛk asom a Yesu, kɔ ŋaŋkɛrɛ ŋapəforu disrɛ, bawo ŋananesɛ afum kəcacasŋa. 27 Ntɛ asɔdar ŋaŋkɛrɛ asom a Yesumɔ, kɔ ŋaŋcəmbər ŋa fɔr ya aboc kitiaSuyif kiriŋ. Kɔ wəloŋnɛ wəpɔŋ eyifət ŋa,28 k’oloku: «Bafɔ sənamɔnɛ nu kətəksɛ sɔafum teta tewe tantɛ ba? Nəlas Yerusalɛmmɛtəksɛ monu! Kɔ nəloku gbɛs a mɛnɛnəloŋər su pəlɛc pa defi da fum wəkawɛ.»

29 Piyɛr kɔ asom a Yesu ŋaloku:«Kəcəŋkəlɛ Kanu kəŋcepər ka afum!30 Kanu ka atem asu kəntimi Yesu nwɛnənacaŋ dəkətɔk kəpandən kɔ nəmələk

kɔ mɔ. 31 Kanu kəndəs kɔ kəca kɔn kətɔtpəmɔ ntɛ ɔyɔnɛ wəkiriŋ kɔ wəyac mɔ, ntɛtɔŋsɔŋɛ pəsɔŋ aka Yisrayel kəsəkpər bəkəcŋacəmɛ dɔpɔ da Kanu darəŋ, paŋaŋnɛnɛŋa kiciya kəŋan mɔ. 32 Səna səyɔnɛ atəŋnɛa moloku kɔ mes mamɔkɔ fəp, səna kɔAmera Ŋecempi nŋɛ Kanu kəsɔŋ aŋɛŋaleləs kɔ ŋawosɛ toloku tɔn mɔ.»

33 Pənatɛlɛ aboc kiti aŋɛ ŋaŋc-cəŋkəlŋa mɔ haŋ pəcepərər, kɔ ŋafaŋ kədif ŋa.34MbawəFarisiwəlɔma ɛnayi ŋa dacɔ, pac-we kɔ Kamaliyel. Wətəksɛ sariyɛ ɛnayi,nwɛ afum fəp ŋanabɔtər mɔ. K’ɛyɛfɛaboc kiti aSuyif dacɔ, k’oloku a pawurɛnɛafum akaŋɛ kərɛsna, 35 k’oloku: «Arkuna Yisrayel! Nəkembərnɛ bel-bel ntɛnəndeyɔ afum akaŋɛ mɔ. 36 Towon fɛ, Tu-das ɛnalɛknɛ, afum masar maŋkəlɛ (400)ŋanacɛk kɔ darəŋ. Mba anamələk kɔ, afumakɔ ɛnasolɛmɔ fəp k’ambɛləs ŋa. Ali wəkinanasak fɛ. 37 Ntɛ tatɔkɔ teŋcepər mɔ,kɔ Yudas wəKalile ɛyɛfɛ tɛm ntɛ aŋc-lɔmafum a dɔtɔf mɔ. K’osolɛ sɔ afum alarəm.Nkɔn sɔ anamələk kɔ, aŋɛ ɛnasɛp kəkafəlikəcəmɛ kɔ darəŋ mɔ fəp, kɔ ŋasaməsər.38 Ndɛkəl ic-lok’ un, ta nəcɛpsər afumakaŋɛ, nəsak ŋa ŋakɔ. Kɔ pəyɔnɛ fɔmɛfaŋ,kɔ pəyɔnɛ fɛ ti mɔyɔ maŋan nda fummɛŋyɛfɛ-ɛ, mendesɔlɛ. 39Mbakɔpəyɔnɛ fɔnda Kanu mɛŋyɛfɛ-ɛ, nəfɔdetam kəsɔlɛnɛmi de! Nəkɛmərnɛ kədeyɛfərɛnɛ kɔ Kanude!» Kɔ ŋane moloku mamɔkɔ Kamaliyelɛnasɛp kəloku ŋa mɔ.

40 Kɔ ŋawe asom a Yesu, kɔ ŋasut ŋa, kɔŋamɔnɛ ŋa kətɔsɔ-lok-lokɛ tewe ta Yesu,kɔ ŋasak ŋa.

41 Kɔ asom a Yesu ŋawur ŋa aboc kitidacɔ. Kɔ pəmbɔt ŋa kətɔrəs kəŋan tetakəleləs ka tewe ta Yesu. 42 Dɔsɔk o dɔsɔkpəyɔnɛ nde kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu kɔ pəyɔnɛfɛ ti nde wɔlɔ waŋan, ŋanasak fɛ kəc-təksɛkɔ kəcam moloku mɔtɔt: A Yesu ɔyɔnɛKrist, wəbɛ nwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ.

6Ayɛk-yɛk arkun camət-mərəŋ kəmar

ka asom a Yesu1Mata mamɔkɔ ntɛ acɛpsɛ a Yesu ŋaŋc-

la kəla dəm mɔ, aSuyif acɔp kusu ka Kresiŋayɛfɛ kəcɔpəsnɛ teta akɔ ŋaŋc-cɔp Ebəremɔ. Aran acɔp cəKresi aŋɛ awos aŋanŋafi mɔ ŋaŋc-sɔtɔ fɛ yeri pəmɔ acɔp Ebəredɔsɔk o dɔsɔk kɔ andeyer-ɛ. 2 Kɔ Asomwəco kɔ mɛrəŋ ŋawe kənay ka acɛpsɛ aYesu kənəŋkɛnɛ, kɔ ŋaloku: «Pəmar fɛ sukəsak kəcamkɔ kətəksɛ toloku taKanu teta

Yɛbəc 6:3 44 Yɛbəc 7:14kəyer yeri. 3 Awa awɛŋc su aŋa, nəyɛk-yɛkɛnɛ arkun camət-mɛrəŋ, aŋɛ afumŋaŋcərɛ kəyɔ mera yɔtɔt mɔ, ŋalarɛ sɔAmera Ŋecempi ŋa Kanu kɔ kəcərɛ kəkɔt.Səsɔŋ ayɛk-yɛk anu akakɔ yɛbəc yayɔkɔ.4 Səna səsumpər bel-bel kətola ka Kanu kɔyɛbəc ya kəcam kɔ kətəksɛ toloku ta Kanutɛm fəp.»

5 Kɔ moloku mamɔkɔ mɔmbɔt afumfəp, kɔ ŋayɛk-yɛk Etiyɛn, fum wəlaŋ Kanuwəpɔŋ, pəlarɛAmera Ŋecempi ŋa Kanu; kɔFilip; kɔ Pirɔkɔr; kɔ Nikanɔr; kɔ Timon;kɔ Parmenas; kɔ Nikola, wəka dare daAntiyɔk, nwɛ ɛnayɔnɛ wəcikəra kəbɛrɛ kadinɛ da aSuyif mɔ. 6 Kɔ ŋaŋkɔ ŋamentərayɛk-yɛk akakɔ asom a Yesu ntɛ ŋalipkətola Kanu mɔ, kɔ ŋandeŋ ŋa waca kədəskəŋan.

7 Moloku ma Kanu mmɛ aŋc-təksɛ mɔmɛŋc-sam kəsam dəm, kɔ acɛpsɛ a Yesuŋala katəna-katəna Yerusalɛm, kɔ aloŋnɛKanu alarəm ŋawosɛ kəlaŋ Yesu.

Kəsumpər ka Etiyɛn8 Kanu kənamar Etiyɛn kɔ kəsɔŋ

kɔ kətam kəyɔ ka mes mɛwɛy-wɛy kɔmɛgbɛkərɛ mɔpɔŋ ma Kanu afum dacɔ.9Afum alɔma aka kəlɔ ka dəkətola Kanu daaSuyif aŋɛ aŋc-we ki «kəlɔ ka Awur dacar»mɔ, ŋanayinɛ fɛ Etiyɛn. Ŋa ŋanayɔnɛ afumaka atɔf ŋa Sirɛn, aka dare da Alɛksandərkɔ afum a atɔf ŋa Silisi, kɔ aka atɔf ŋa Asi.Ntɛ tɔ kɔ ŋambɛrɛ kəgbɛkəlɛnɛ kɔ Etiyɛn.10Mba ŋanatam fɛ kəsumpər kɔ dəmoloku,bawo Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋɛnasɔŋ kɔkəlok-lokɛ dɛcɛrən.

11Ti disrɛ, kɔ afumakakɔŋasɔŋ calbantepəsam aŋɛ ŋanaloku ntɛ: «Səna sənenɛ kɔkəlɔməs Musa kɔ Kanu!»

12 Kɔ ŋambɛrəs afum mɛr kəyɛfɛ abekia dɔtɔf haŋ atəksɛ sariyɛ. Kɔ ŋasumpərEtiyɛn, kɔ ŋaŋkekərɛ kɔ fɔr ya aboc kitiaSuyif kiriŋ. 13 Kɔ ŋaŋkenɛnɛ sɔ calbanteakakɔ ŋanawosɛ kəyemɛ mɔ, ŋac-loku:«Fumwəkawɛ eyi fɛ ntɛ o ntɛmɛnɛ kəlokupəlɛc pa kəfo kəsoku kaŋkɛ kɔ sariyɛ saMusa. 14 Sənenɛ kɔ pəc-loku a YesuwəNasarɛt wəkawɛ endeləsər kəfo kaŋkɛ,pəsəkpər sɔ mɔyɔ mmɛ Musa ɛnasakɛ sumɔ.»

15 Aboc kiti aSuyif fəp ŋanagbətnɛEtiyɛn, bawo kəro kɔn kəŋc-mot pəmɔ kamɛlɛkɛ.

7Etiyɛn nde fɔr ya aboc kiti kiriŋ

1Kɔwəloŋnɛwəpɔŋ wəka kəlɔ kəpɔŋ kaKanu eyif Etiyɛn: «Itɔ teyi ba?»

2 Kɔ Etiyɛn oloku: «Awɛŋc im aŋa,Papa kem aŋa, Nəcəŋkəl im! Kanu nkɛdebeki dɔn doŋmot mɔ kənawurər Abra-ham, wətem kosu, ntɛ ɛnayi Mesopotami,ta ɛntadeder kəndɛ Haraŋ mɔ. 3 KɔKanu kəloku Abraham: ‹‹Məwur atɔf ŋam,dəŋkom dam, məkɔ nde atɔf nŋɛ indekɔ-mentər’ əm mɔ.»

4Kɔ Abraham owur atɔf ŋa Kaldi, k’ɔŋkɔpəndɛ dare da Haraŋ. Dəndo, ntɛ defi dakas deŋcepər mɔ, kɔ Kanu kəŋcepərɛnɛ kɔatɔf ŋaŋɛ nəndɛ oŋ ndɛkəl mɔ. 5 Kanukənasɔŋ fɛ Abraham kɛ atɔf ŋaŋɛ, alidəkəcəmbər kəcək, mba kənalɛkɛ kɔ temerkədesɔŋ kɔ ŋi kəbəp kəbənda ka dokomdɔn kɔ nkɔn eŋcepər-ɛ, mba tɛm tatɔkɔ taɛntayɔ wan-ɛ. 6 Kɔ Kanu kəloku Abrahamntɛ: «Kəbənda ka dokom dam kəndeyidecikəra atɔf ŋɔlɔma. Andekɔ-cəmbər ŋadi dacar, patɔrəs ŋa meren masar maŋkəlɛ(400). 7 Mba afum aka atɔf ŋaŋɔkɔ ŋan-dekɔ-cəmbər ŋa dacar mɔ, in’ endekɔ-bocər ŋa kiti. Kɔ teŋcepər-ɛ, ŋandewurŋadekor-kor im nnɔ kəfo kaŋkɛ.»*

8 Ntɛ tatɔkɔ teŋcepər mɔ, kɔ Kanukəŋcaŋəs kiyi kɔn tetin kɔ Abraham, titɔyɔnɛ kəmɛŋkərnɛ ka kəkəŋc arkun. Tidisrɛ kɔAbraham oŋkom Isiyaka, k’ɛŋkəŋckɔ tataka tɔn ta camət-maas. Itɔ Isiyakaɛnayɔ sɔ Yakuba, kɔ Yakuba ɔyɔ sɔ ti awutɔn arkun wəco kɔ mɛrəŋ, aŋɛ ŋayɔnɛ casca cusuŋka wəco kɔmɛrəŋ ca Yisrayel mɔ.

9Ntɛ atem asu, awut a Isiyaka, ŋanayɔnɛwɛŋc kəŋan Isifu kəraca mɔ, kɔ ŋaŋcaməskɔ ntɛ tɔŋsɔŋɛ pakekərɛ kɔ Misira mɔ.Mba Kanu kənayi kɔ Isifu, 10 kənayac kɔpəcuca fəp. Kanu kəŋc-mar Isifu, kəc-sɔŋ kɔ kəcərɛ kəkɔt nde Firawona wəbɛka Misira fɔr kiriŋ. Firawona ɛnasɔŋ Isifudekiriŋ da Misira kɔ da kəlɔ kɔn disrɛ fəpmɔ.

11 Kɔ dor dɔpɔŋ dende deyi Misira fəpkɔ atɔf ŋa Kanahan. Pəcuca pɛnabɛk,atem asu ŋaŋc-sɔtɔ fɛ yeri. 12 Kɔ Yakubaende pəne a cəgbay cəyi Misira, k’osomtɔcɔkɔ-cɔkɔ awut ɔn aŋɛ ŋantəŋnɛ atemasu mɔ. 13 Ta mɛrəŋ, kɔ Isifu owurərnɛawɛŋc ɔn, ntɛ tɔ kɔ Firawona ɔsɔtɔ kəcərɛoŋ akomɛnɛ a Isifu. 14Kɔ Isifu osom awɛŋcɔn a pakɛrɛ kɔ kas Yakuba, kəlɛkɛnɛ ka

* 7:7 Dəkəcop 15:13-14

Yɛbəc 7:15 45 Yɛbəc 7:45afum ɔn fəp, aŋɛ ŋaŋc-bəp afum wəcocamət-mɛrəŋ kɔ kəcamət (75) mɔ. 15 KɔYakuba ontor atɔf ŋa Misira. Difɔ ɛnafi,kɔ atem asu alɔma. 16 K’aŋkekərɛ cəbelcəŋan Səkɛm, k’aŋkɔ pawup nde kufu nkɛAbraham ɛnawayɛ pəsam nnɔ kusuŋka kaHamɔr kəyi mɔ.

17 Tɛm ntɛ pənamar a Kanu kəlas temerntɛ kənalɛkɛ Abraham mɔ tɛnalɔtərnɛ. Kɔdokombəra dɛmbɛk, kɔ afumŋaŋla oŋ kəladəm Misira, 18 haŋ kɔ wəbɛ wəlɔma enderpəndɛ dɛbɛ da atɔf ŋaŋɔkɔ nwɛ ɛnatɔ-cərɛ Isifu mɔ. 19 Wəbɛ wəkakɔ enderpəc-nɛmpəs, pəc-tɔrəs atem asu. K’endepəsɔŋɛ ŋa kəsak cənaka cəŋan, ntɛ tɔŋsɔŋɛta akakɔ ŋantam kəyi doru mɔ.

20 Tɛm tatɔkɔ t’ anakom Musa, nwɛɛnabɔt Kanu kənəŋk mɔ. K’antɔmpər kɔyof maas nde kəlɔ ka kas disrɛ, 21mba ntɛtɔyɔ tɛnatɔyi mɛnɛ kəgbal kɔn mɔ, kɔ wanka wəbɛ ka Misira wəran efir kɔ, k’ɔŋkɔpədusum pəyɔ kɔ wan. 22 Kəcərɛ kəkɔtfəp k’ aMisira k’ anadusumɛ Musa, k’ɔsɔtɔfənɔntər dəmoloku kɔ dəmɔyɔ.

23 Ntɛ Musa ɔsɔtɔ meren wəco maŋkəlɛ(40) mɔ, k’ende pəcɛm-cɛmnɛ kəkɔ-nəŋkawɛŋc aŋa, afum a Yisrayel. 24 Kɔ Musaɔŋkɔ pətəŋnɛ wɛŋc wəkin wəka Misirapac-cakəra, k’ɛŋcəmɛnɛwɛŋcwəkakɔ aŋc-tɔrəs mɔ. K’oluksɛ ayɛk ŋa wɛŋc, k’endifwəMisira. 25 Kɔ Musa ɛŋcɛm-cɛmnɛ aawɛŋc aŋa ŋaŋtam kəc-gbɛkərɛ a Kanukəntam kəbaŋ ŋa kɔ ŋaŋcəmɛ kɔ darəŋ-ɛ,mba ŋanacərɛ fɛ ti. 26 Dɔckɔsɔk, kɔ Musaɔŋkɔ pəbəp aYisrayel mɛrəŋ ŋac-sutɛnɛ,k’ɛyac ŋa, k’olompəs ŋa dacɔ. K’eyif ŋa:‹Ta ake tɔ nəŋsutnɛnɛ tantɛ-ɛ? Dɛwɛŋcadɔ nəyɔ!›

27Mba wəkɔ ɛŋc-cakəra wɛŋc mɔ, ɛwɛnMusa pəc-yif: ‹An’ ɔsɔŋ’ əm kəyɔnɛ wəbɛkɔ wəboc kiti səna dacɔ-ɛ? 28 Kədif ’ im kɔməfaŋ ba, pəmɔ tɔkɔ məndifsa wəMisiramɔ?› 29 Kɔ moloku mamɔkɔ mɔsɔŋɛ Musakəyɛksɛ, k’ɔŋkɔ pəndɛ decikəra atɔf ŋaMadiyaŋ. Difɔ ɛnakom awut arkun mɛrəŋ.

30 Ntɛ meren wəco maŋkəlɛ meŋcepər(40) mɔ, kɔ mɛlɛkɛ mowurər Musa ndetɛgbɛrɛ ta tɔrɔ ta Turisnina dəmemer manɛŋc ndɛ dɛŋcmar dɛrəntəm mɔ. 31 NtɛMusa ɛnəŋk ti mɔ, kɔ pəŋciyanɛ kɔ kənəŋkka tes tɛwɛy-wɛy tatɔkɔ, ntɛ ɔŋc-cɔŋnɛkəkɔ-gbɛkərɛ mɔ, kɔ dim da Wəbɛ Kanudender kɔ: 32 ‹In’ ɔfɔ, Kanu ka atem am:Kanu ka Abraham, ka Isiyaka kɔ Yakuba!›Musa pəc-yikcɛ, ta oŋwosɛ sɔ kəgbətnɛ di-ɛ.

33KɔWəbɛ oloku kɔ: ‹Məwurɛ cɔfta camdəwɛcək, bawo kəfo kaŋkɔ məŋcəmɛ mɔ,kəfo kəcempi kɔ. 34 Inəŋk pəcuy pa afumem aŋɛ ŋayi Misira mɔ, ine kəgbis kəŋan:Intor ideyac ŋa. Ndɛkəl oŋ,məder isom əmMisira.›

35 Musa wəkakɔ ŋanace a ŋac-loku:«An’ ɔsɔŋ’ əm kəyɔnɛ wəbɛ kɔ wəboc kitisəna dacɔ-ɛ?» Nkɔn Kanu kənasom pəyɔnɛwəbɛ kɔ wəyac, kəbɛrɛnɛ ka mɛlɛkɛ mmɛmɛnawurər kɔ nde dɛrəntəm mɔ. 36 NkɔnMusa ɛnawurɛnɛ aYisrayel Misira pəc-yɔmes mɛwɛy-wɛy kɔ mɛgbɛkərɛ ma Kanu,nde kəba Kəyim kɔ nde dətɛgbɛrɛ, merenmmɛ wəco maŋkəlɛ (40) disrɛ.

37 Nkɔn Musa wəkakɔ yati ɛnaloku aY-israyel: ‹Kanu kəndekɛrɛ nu sayibɛ pəmɔina, nwɛ kəndeyɛk-yɛk awɛŋc anu dacɔmɔ, pəsom kɔ nnɔ nəyi mɔ.› 38NkɔnMusa,ntɛ afum ŋanaloŋkanɛ nde dətɛgbɛrɛ mɔ,nkɔn ɛnayɔnɛ sɔwəcepərɛnɛmoloku atemasu dacɔ kɔ mɛlɛkɛ mmɛ moŋc-lok-lokərkɔ nde dətɔrɔ ta Turisnina mɔ. K’ɔsɔtɔmolokumeyiwəyeŋ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ səcərɛmimɔ.

39 Atem asu ŋanafaŋ fɛ kəcəŋkəl kɔ, kɔŋawɛnəs kɔ. Ŋanacɛm-cɛmnɛ dəbəkəckəluksərnɛ Misira. 40 Kɔ atem asuŋaloku Aruna, ‹Məlompəsɛ su mɛrəŋka,mmɛ mendesolɛ su mɔ, bawo Musa nwɛowurɛnɛ su Misira mɔ, səŋcərɛ fɛ ntɛtɔsɔtɔ kɔ mɔ.› 41 Mata mamɔkɔ, kɔŋalompəs tɛrəŋka ta tura, kɔ ŋaloŋnɛ nnɔtɛrəŋka kiriŋ, kɔ ŋambocɛ kəsata yɛbəcya waca waŋan. 42 Mba kɔ Kanu kəmbɛrŋa kumunt, kɔ kəsakɛ ŋa kəkor-koru ca yadareŋc. It’ aŋcic ti buk ba sayibɛ-e disrɛ:‹Nəna aka Yisrayel,meren wəco maŋkəlɛ (40) mmɛ

nəŋcepərɛnɛ dətɛgbɛrɛ mɔ, in’ ɔnəŋc-difɛ sɛm kəloŋnɛ disrɛ ba?

43Nənakekərɛ abal ŋa tɛrəŋka ta Mɔlɔkkɔ tɛrəŋka ta kɔs ka kanu konu Refaŋ.Nənapat mɛrəŋka teta kəc-tontnɛnɛ ka mi

fɔr kiriŋ!Ti disrɛ kəkekərɛ nu k’ inder decikəra Ba-

bilɔŋ tadarəŋ.›44 Atem asu ŋanayɔ dəndo dətɛgbɛrɛ

abal ŋa sede nŋɛ anamɛŋk walakɛ wamasar nwɛ Kanu kənacicɛ Musa mɔ.Tatɔkɔ tɔ wəlok-lokər ka Musa ɛnalokukɔ a pəyɔ, a ŋowurɛnɛ kɔ ŋɔkɔ ɛnanəŋkmɔ. 45 Ntɛ atem asu ŋasɔtɔ ŋi mɔ, kɔŋaŋkekərɛ nde atɔf nŋɛ Kanu kənabɛləsafum fɔr yaŋan kiriŋ mɔ. Yosuwe pəyɔnɛŋa wəkiriŋ. Abal ŋaŋɔkɔ ŋɛnayi di haŋ

Yɛbəc 7:46 46 Yɛbəc 8:19tɛm ta Dawuda. 46Kɔ Dawuda ɔsɔtɔ kəmarka Kanu, k’ontola sɔ kəsɔŋ kɔ kəfo nkɛɔŋkɔcəmbərɛ Kanu ka Yakuba dəkəyi mɔ.47Mba Sulemany ɛnader pəlɔ kəlɔ kaŋkɔ.

48MɛnɛntɛWəbɛwəka dareŋc ɔntɔwosɛkəyi paka disrɛmpɛ kəca ka fum kəlompəsmɔ, pəmɔ tɔkɔ sayibɛ səloku ti mɔ:49 ‹Wəbɛ oloku:«Kɔm kəyɔnɛ dɔcɔm dem da dɛbɛ,kɔ antɔf ŋɔyɔnɛ dəkəcəmbər dem wɛcək.Ake kəlɔ kɔ nəyi kəcəmbər em-ɛ?Kəfo kəre k’ inde ic-ŋesəm-ɛ?50Bafɔ kəca kem kəlompəsmamɛ fəp ba?»›

51 Nəna afum ataŋi ləŋəs, ayɔ bəkəcpəmɔ bilakoro! Haŋ mɔkɔ nəna nəyikəwɛnəs Amera Ŋecempi ŋa Kanu pəmɔatem anu! 52 Sayibɛ səre atem anu ŋanatɔ-tɔrəs-ɛ? Ŋanadif aŋɛ ŋananuŋkɛnɛ kəcamkəder ka Wəlompu nwɛ nəna nənasɔŋ oŋa kɔ andif mɔ. 53Nəna aŋɛ nənasɔtɔ sariyɛsa Musa nsɛmɛlɛkɛma Kanu mɛnaloku kɔmɔ, mba nənakɔtɛnɛ fɛ si, nəmɛŋkərnɛ fɛsɔ si.»

Kədif ka Etiyɛn54 Ntɛ Etiyɛn oŋc-lok-loku mɔ, afum

akɔ ŋaŋc-ne moloku mamɔkɔ mɔ,pənanaŋkanɛ kətɛlɛ ŋa haŋ ŋaŋc-ŋaŋərɛnɛ sek nnɔ eyi mɔ. 55 Mba AmeraŊecempi ŋa Kanu ŋɛŋc-bəc Etiyɛn dəris.K’ɛŋgbətnɛ kɔm, k’ɛnəŋk nɔrɔ da debekida Kanu, Yesu pəcəmɛ kəca kɔn kətɔt.56 K’oloku: «Inəŋk kɔm kəgbitɛ, Wan kafum pəcəmɛ kəca kətɔt ka Kanu!»

57 Kɔ afum aŋɛ ŋaŋkulɛ-kulɛ pəpɔŋ, kɔŋasuŋcnɛ ləŋəs, kɔ ŋawɛtnɛ fəp faŋankəkɔ-bəp Etiyɛn. 58Kɔ ŋambɛləs kɔ haŋ kɔŋawurɛnɛ kɔ dare, kɔ ŋaŋcacas kɔ masar.Atəŋnɛ aka ti ŋanaboc suma saŋan sakəroŋ wətɛmp dəntɔf, nwɛ aŋc-we Sol mɔ.

59 Ntɛ ŋaŋc-cacas kɔ mɔ, kɔ Etiyɛn on-tola pəc-loku: «Wəbɛ Yesu, məbaŋ ameraŋem.» 60 Ntɛ tɔ kɔ Etiyɛn ɛŋcəp suwu,k’oŋkulɛ-kulɛ: «Wəbɛ, ta məsarsər ŋa ki-ciya kaŋkɛ!» Ntɛ elip kəloku tatɔkɔ mɔ,k’eŋgbiŋ kifir.

81 Sol ɛnawosɛ kədif ka Etiyɛn.Sol ɔŋc-tɔrəs kəloŋkanɛ ka alaŋ Yesu

Dɔsɔk dadɔkɔ d’ anacop kətɔrəskəloŋkanɛ ka alaŋ Yesu dəndo Yerusalɛm.Kɔ alaŋ fəp faŋan ŋasaməsər nde tɔfya Yude kɔ Samari, mɛnɛ asom a Yesu.2 Kɔ afum alomp alɔma ŋawup Etiyɛn, kɔŋambok kɔ bel-bel.

3Kɔ Sol nkɔn ɛyɛfɛ kətɔrəs ka kəloŋkanɛka alaŋ Yesu, pəc-bɛrɛ dəwɔlɔwaŋan, pəc-wurɛnɛ ŋa, pəc-sumpər arkun kɔ aran,pəc-bɛr ŋa dəbili.

Filip kəcam kɔn moloku mɔtɔt atɔf ŋaSamari

4 Alaŋ aŋɛ ŋanasaməsər mɔ, ŋaŋc-cammoloku mɔtɔt mofo fəp mmɛ ŋaŋc-cepərmɔ. 5 Filip nwɛ ɛnator dare da Samari mɔ,ɛŋc-cam teta Krist, nwɛ Kanu kəyɛk-yɛkkəyɔnɛ Wəbɛ mɔ. 6 Kənay k’afum kətəŋnɛdisrɛ ŋaŋc-cəŋkəl bel-bel tɔkɔ Filip oŋc-loku mɔ, ntɛ ŋaŋc-ne kɔ ŋac-nəŋk sɔmɛgbɛkərɛ ma Kanu mmɛ ɔŋc-yɔ mɔ.7 Yɔŋk yɛlɛc yoŋc-kulɛ-kulɛ kəwur afumalarəm dəris aka dare dadɔkɔ. Anataməsatorər kɔ afum alarəm akɔ ŋanafi wɛcəkmɔ. 8 Kɔ pəbotu pɔpɔŋ pɛmbɛrɛ dare daSamari.

9 Wərkun wəlɔma ɛnayi di pac-we kɔSimɔŋ. Ɛnawon dare dadɔkɔ, pəyɔnɛdure, pəc-sɔŋɛ aka Samari cusu kəwos,pəc-wenɛ sɔ fum wəpɔŋ. 10 Afum fəp,kəyɛfɛ wanfɛt haŋ wəbeki ŋanaleləs kɔ,ŋac-loku: «Fum wəkawɛ ɔyɔnɛ fənɔntərfa Kanu, fənɔntər fəkɔ aŋwe ‹Fəpɔŋ› mɔ.»11 Ŋanacəmɛ kɔ darəŋ, bawo ɛnawonkəwosəs ŋa cusu teta dureya dɔn. 12 Mbantɛ ŋanalaŋ moloku ma Filip, nwɛ ɛŋc-cam moloku mɔtɔt ma dɛbɛ da Kanu kɔtewe ta Yesu Krist mɔ, k’aŋgbət arkun kɔaran dəromun. 13 Kɔ Simɔŋ nkɔn yati ɛlaŋmolokumaFilip, k’owosɛ kəgbət dəromun.K’ɛŋcəmɛ Filip dəntɔf tɛm fəp. Ntɛ Simɔŋɛnəŋk mɛgbɛkərɛ kɔ mes mɛwɛy-wɛy maKanu mmɛmeŋc-yi mɔ, kɔ kusu kəwos kɔ.

14 Ntɛ asom a Yesu ŋanayi Yerusalɛmkɔ ŋane a aka Samari ŋawosɛ toloku taKanu mɔ, kɔ ŋasom Piyɛr kɔ Saŋ kəkɔ di.15Ntɛ Piyɛr kɔ Saŋ ŋantor dare da Samarimɔ, kɔ ŋantolanɛ ŋa ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋasɔtɔAmera Ŋecempi ŋa Kanu mɔ, 16 bawo haŋtɛm tatɔkɔ Amera Ŋecempi ŋɛnatorər fɛnwɛ o nwɛ kərɛsna dəndo. Mɛnɛ kəgbətdəromun gbəcərəm kɔ ŋanasɔtɔ tewe taYesu Krist. 17 Awa Piyɛr kɔ Saŋ ŋandeŋərŋa waca, kɔ ŋasɔtɔ Amera Ŋecempi ŋaKanu.

18 Ntɛ Simɔŋ ɛnanəŋk a kədeŋər kəcaka asom a Yesu gbəcərəm kənasɔŋ afumAmera Ŋecempi mɔ, k’ɛŋkɛrɛ ŋa pəsampəc-loku: 19 «Nəsɔŋ im ina sɔ kətam! Nwɛo nwɛ indedeŋər waca mɔ, wəkayi pəsɔtɔAmera Ŋecempi ŋa Kanu.»

Yɛbəc 8:20 47 Yɛbəc 9:820Mba kɔ Piyɛr oloku kɔ: «Kanu kəsɔŋɛ

məlɛcɛ kɔ pəsam pam, bawo məŋcɛm-cɛmnɛ kəsɔtɛnɛ pi kəpocɛ ka Kanu!21Məna məyɔ fɛ daka, məyɔ fɛ tofokəl nnɔtes tantɛ disrɛ, bawo abəkəc ŋam ŋolompfɛ fɔr ya Kanu kiriŋ. 22 Məluksərnɛ WəbɛKanu, məlɛtsɛnɛ kɔ, mətola kɔ ntɛ tɔŋsɔŋɛpəŋaŋnɛn’ am mɛcɛm-cɛmnɛ mɛlɛc maabəkəc ŋam mɔ, kɔ Kanu kəwosɛ ti-ɛ.23 Bawo inəŋk fɔ mɛcɛm-cɛmnɛ mɛlɛc makəraca mɛntam əm, kɔ kətɔ-lomp kəsekət’əm.»

24 Kɔ Simɔŋ oloku kɔ: «Nətolan’ emKanu Wəbɛ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ mamɛ nəloku mɔta tɔlɔm o tɔlɔm tɔsɔt’ em.»

25 Piyer kɔ Saŋ ŋaŋcam ntɛ ŋananəŋkkɔ tɔkɔ ŋanane teta Yesu mɔ, kɔ ŋalukusYerusalɛm, ŋac-cam toloku tɔtɔt ta Kanusədare səlarəm sa Samari.

Filip kɔ wərkun wəpɔŋ wəka atɔf ŋaEcopi

26 Mɛlɛkɛ ma Wəbɛ mɔlɔma mendernde Filip eyi mɔ moc-loku: «Məkɔ ntendekəca-kətɔt, məsolnɛ dɔpɔ deyer-yer ndɛdɛŋyɛfɛ Yerusalɛm doc-tor Kasa mɔ.»27 Kɔ Filip ɛyɛfɛ katin, k’ɛntas. Wərkunwəpɔŋ wəka Ecopi ɛnayi pabanɛ kɔ. Nkɔnɛnatɔmpər kəcəmbər-cəmbər ka dakada Kandas, wəbera wəka atɔf ŋa Ecopifəp. Ɛnader Yerusalɛm kədekor-koruKanu. 28 Kəlukus k’ɛŋc-ndɛ ndɔrɔn pəndɛpɛyɛksɛnɛ pɔn kəroŋ, pəc-karaŋ pəpɔŋbuk ba aŋnabi Esayi. 29 Kɔ Amera ŋaKanu ŋoloku Filip: «Məcɔŋnɛ məlɔtərnɛpəyɛksɛnɛmpɛ.»

30 Kɔ Filip ɛyɛksɛ kəkɔ dəndo, k’enewəka Ecopi nwɛ pəc-karaŋ buk ba aŋn-abi Esayi. K’eyif kɔ: «Məŋcərɛ ntɛ məyikəkaraŋ mɔ ba?»

31 Kɔ wəEcopi nwɛ oloku Filip: «Cəke c’intam ti kəcərɛ-ɛ, k’intɔyɔ nwɛ ɛntəks’ emmɔ?» K’oloku Filip a pəpɛsɛpəndɛ kɔ kəsəkpɛyɛksɛnɛ pɔn kəroŋ.

32Molokuma kitabummɛ ɛŋc-karaŋmɔmɛnayɔnɛmmɛ:«K’aŋkekərɛ kɔ dəkədif pəmɔ aŋkesiya.Pəmɔ aŋkesiya ŋowut nŋɛ ŋɔntɔkulɛ-kulɛ

wəfon wəka ŋi dəntɔf mɔ,ɛnawani fɛ kusu.33 Owosɛ kətorɛ kɔn baŋca, k’ ambaŋər kɔ

kaŋce kɔn.

An’ endetam kəlɔm teta kəbənda kadokom dɔn-ɛ?

Bawo anim kiyi kɔn doru antɔf ŋaŋɛkəroŋ.»*

34 Kɔ wərkun wəbanɛ nwɛ eyifnɛ Filip:«Ilɛtsɛn’ am, məlok’ im: Tes ta ana tɔsayibɛ səloku tantɛ-ɛ? Ta nkɔnwəsərka ba,ka fum wəcuru?» 35 Kɔ Filip ɛlɛk molokuk’oŋcop dəmoloku ma kitabu mamɔkɔ,k’oloku kɔ toloku tɔtɔt ta Yesu.

36-37 Ntɛ ŋanasolnɛ dɔpɔ ŋac-kɔ mɔ, kɔŋaŋkɔ ŋabəp domun. Kɔ wərkun wəbanɛoloku: «Domun dɔ dandɛ: Ak’ endeyaməsoŋ kəgbət kem dəromun teta Kanu-ɛ?»†38 Kɔ Filip oloku a pacəmbər pɛyɛksɛnɛ,kɔ ŋantor dəromun. kɔ Filip ɛŋgbətkɔ dəromun teta Kanu. 39 Ntɛ ŋampɛdəromun mɔ, kɔ Amera Ŋecempi ŋa WəbɛKanu ŋɛmpɛnɛ Filip. Ti disrɛ, wəbanɛwəka Ecopi nwɛ ɛnəŋk fɛ kɔ sɔ, k’osolnɛdɔpɔ dɔn abəkəc ŋobotu disrɛ. 40 Kɔ Filipɔŋkɔ pənəŋknɛ dare da Asot. K’olokumolokumɔtɔtmaKanu sədare fəpnsɛ eŋc-cepərmɔ, haŋ k’ɔŋkɔ pəbəp dare da Sesari.

9Kanu kəŋcəmbər Sol dɔpɔ dɔtɔt(22:3-16; 26:9-20)

1 Tɛm tatɔkɔ Sol pəc-beŋəsnɛ kədifətacɛpsɛ a Wəbɛ Yesu darəŋ, k’ɔŋkɔ ndenawəloŋnɛ wəpɔŋ wəka kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu.2 Kɔ Sol ewer wəloŋnɛ wəpɔŋ reka tetawɔlɔ wa dəkətola Kanu da aSuyif ndeDamas, ntɛ tɔŋsɔŋɛ k’ɛmbəp di akinakin-ɛ, pəyɔnɛ arkun pəyɔnɛ aran aŋɛŋaŋcəmɛ dɔpɔ da Yesu darəŋ mɔ, pətamkəsumpər ŋa pəkekərɛ Yerusalɛm. 3 DɔpɔSol ɛnayi pəc-lɔtərnɛ dare da Damas,gbəŋcana babɔkɔ kɔ pəmot pɛyɛfɛ dəkɔm,kɔ pɔsɔŋ pəwaŋkəra mpɛ pɛnakɛl kɔ mɔ.4 K’ɛntɛmpɛnɛ dəntɔf. K’ene dim ndɛdɛnayif kɔ: «Sol! Sol! T’ ake tɔ məntɔrəsem-ɛ?» 5 Kɔ Sol eyif kɔ, «Wəbɛ, məna an’ɔfɔ-ɛ?»

«Ina, Yesu iyɔnɛ, nwɛ məyi kətɔrəs mɔ.6 Mba məyɛfɛ, məbɛrɛ dare, aŋkɔ-lok’ əmtɔkɔ pəmar məyɔ mɔ.» 7 Kɔ arkun aŋɛŋanasol kɔ nkɔn Sol mɔ ŋaŋcəmɛ, ta ŋan-tam kəlok-loku-ɛ kənesɛ disrɛ, ŋac-ne dimmba ta ŋaŋnəŋk fum-ɛ. 8 Kɔ Sol ɛyɛfɛdəntɔf pəmepi fɔr, mba ta ɛŋnəŋk paka opaka-ɛ. K’asumpər kɔ kəca, k’ambɛrsɛnɛ

* 8:33 Esayi 53:7 † 8:36-37 Yecicəs yɔlɔma aŋdeŋər moloku mɔlɔma: Kɔ Filip oloku: «Kɔməlaŋ abəkəc ŋam fəp-ɛ, səntam ti.» KɔwəEcopi wəbanɛ oloku: «Ilaŋ a Yesu Krist ɔyɔnɛWan ka Kanu.»

Yɛbəc 9:9 48 Yɛbəc 9:38kɔ dare da Damas. 9 K’eyi di mata maas taɛŋnəŋk-ɛ, ɔfɔdi peri, ɔfɔmun.

10 Dəndo dare da Damas wəcɛpsɛ wəkaWəbɛ Yesu darəŋ wəlɔma ɛnayi di pac-wekɔ Ananiyas. Kɔ Wəbɛ oloku kɔ kənəŋkdisrɛ: «Ananiyas!»

K’owosɛ: «Iyi nnɔ, Wəbɛ!»11 Kɔ Wəbɛ Yesu oloku kɔ: «Məkɔ dɔpɔ

dɔkɔ aŋwe ‹Dolompu› mɔ, məkɔ mətɛnnde kəlɔ ka Yudas fum wəkɔ aŋwe Sol mɔ,wəka dare da Tarəs ɔyɔnɛ. Bawo ontolaKanu, 12 kɔ Kanu kənamentər kɔ kənəŋkdisrɛ fum nwɛ aŋwe Ananiyas mɔ pəbɛrərkɔ. K’endeŋər Sol waca, ntɛ tɔŋsɔŋɛ kɔ sɔkənəŋk mɔ.»

13 Mba Ananiyas oluksɛ: «Wəbɛ,inenɛ afum alarəm ŋac-lɔm pəlɛc mpɛfum wəkakɔ ɔyɔ afum am acempi ndeYerusalɛm mɔ. 14 Nnɔ kəfo kaŋkɛ yatikɔ aloŋnɛ apɔŋ aSuyif ŋanawurɛ Sol apədesumpər nwɛ o nwɛ omboŋc tewe tammɔ.»

15Mba kɔWəbɛ oloku Ananiyas: «Məkɔ!Bawo fumwəkakɔ paka pɔmpɛ inayɛk-yɛkkəkɔtɛnɛ tewe tem nnɔ abɛ a tɔf ya dorukɔ aka Yisrayel fɔr kiriŋ mɔ. 16 Ina yatiin’ endementər Sol pəcuy fəp pɔkɔ pəmarpədecepərɛnɛ teta tewe tem mɔ.»

17 Kɔ Ananiyas ɔŋkɔ. Ntɛ ɛmbəp kəlɔkaŋkɔ mɔ, k’ɛmbɛrɛ, k’endeŋər Sol waca.K’oloku: «Sol Wɛŋc im, Wəbɛ Yesu, nwɛɛnawurər əm nde dɔpɔ ndɛ mənasolnɛməc-der Damas mɔ, osom im ntɛ tɔŋsɔŋ’am sɔ kənəŋk, a məlarɛ sɔ Amera Ŋecempiŋa Kanu mɔ.» 18 Gbəŋcana babɔkɔ, kɔ cayoŋkoŋɛ kɔ dəfɔr pəmɔwokwok, kɔ fɔr yɔnyɛntam sɔ kəc-nəŋk. Kɔ Sol ɛyɛfɛ, k’ɔsɔtɔkəgbət dəromun teta Kanu. 19Ntɛ elip kədiyeri mɔ, k’ɔsɔtɔ sɔ fənɔntər.

Sol kəcam kɔn toloku ta Kanu dare daDamas

Kɔ Sol eŋcepərɛnɛ mataka mɔlɔma kɔacɛpsɛ a Wəbɛ Yesu akɔ ŋanayi dare daDamas mɔ. 20K’ɛyɛfɛ kəcam katina dəwɔlɔwa dəkətola Kanu da aSuyif, pəc-loku aYesu Wan ka Kanu ɔyɔnɛ. 21 Kɔ pəŋciyanɛafum fəp aŋɛ ŋaŋc-ne polok-loku pa Solmɔ, kɔ ŋayif: «Bafɔ nkɔn nde Yerusalɛmɛŋc-faŋ kəmələk aŋɛŋaŋc-boŋc tewe tantɛmɔ ba? Bafɔ kəsumpər kəŋan k’ɛnaderɛnɛnnɔ, pəkekərɛ ŋa nde aloŋnɛ apɔŋ ŋayi mɔba?» 22 Mba Sol pəc-yɔ kəyɔ dəm kətampəc-sɔŋɛ aSuyif aŋɛ ŋanayi dare da Damasmɔ kəciyanɛ, kəc-mentər a Yesu ɔyɔnɛKrist, wəbɛ wəyɛk-yɛk wəka Kanu.

23 Ntɛ mataka mɔlɔma meŋcepər mɔ,aSuyif aŋɛ ŋanayi Damas mɔ ŋantəŋnɛkənimka Sol. 24Kɔ Sol ende pəcərɛ tɛtəŋnɛtaŋan. ASuyif ŋaŋc-bum daŋ kɔ pibidəkəwur da dare ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋatam kənimkɔ mɔ. 25 Mba pibi papɔkɔ kɔ acɛpsɛ aWəbɛ Yesu darəŋ ŋambɛr kɔ dəkəsaksaka,kɔ ŋayokɛnɛ kɔ damba da saŋka sa daredarəŋ.

Kəyi ka Sol Yerusalɛm26Ntɛ Sol ɛmbɛrɛYerusalɛmmɔ, k’ɛŋsɛp

kənɔŋkəlɛnɛ acɛpsɛ a Wəbɛ Yesu darəŋ.Mba fəp fəŋc-nesɛ kɔ, ta ŋalaŋ a nkɔn sɔɔyɔnɛ wəcɛpsɛ wəka Yesu darəŋ-ɛ. 27Mbakɔ Barnabas ɛlɛk kɔ, kɔ ŋaŋkɔ nde asoma Yesu ŋayi mɔ. Kɔ Barnabas ɔlɔmər ŋantɛ Sol ɛnanəŋk Wəbɛ Yesu dɔpɔ, a kɔYesu olok-lokər kɔmɔ, kɔ ntɛ tewe ta Yesukənasɔŋɛ kɔ kəbaŋsɛmɔ. 28Sol ɔŋc-kɔ pəc-der kɔ ŋa dəndo Yerusalɛm pəc-lok-lokɛkəlaŋ disrɛ tewe ta Wəbɛ Yesu. 29 Sol pəc-lok-loku, pəc-gbɛkəlɛnɛ kɔ afum aKresi,mba, ŋa sɔ, ŋac-tɛn kənim kɔ. 30Ntɛ awɛŋcalaŋ ŋaŋcərɛ ti mɔ, kɔ ŋasɔŋɛ Sol kətorSesari, k’ɛlɛk dɔpɔ k’ɔŋkɔ dare da Tarəs.

31 Kəloŋkanɛ ka alaŋ Yesu a atɔf ŋaYude, atɔf ŋa Kalile kɔ atɔf ŋa Samari,ŋa fəp ŋanayi pəforu disrɛ. Alaŋ Yesuŋaŋcəpəsɛnɛ bəkəc, ŋayinɛ kənesɛ kaWəbɛ Kanu disrɛ. Amera Ŋecempi ŋaKanu ŋɛŋc-marəs kəloŋkanɛ ka alaŋ Yesu,ti disrɛ ŋaŋc-la kəla dəm.

Kətaməs ka Eney32Piyɛr nwɛ ɛŋc-cepər sədare sasɔkɔ fəp

mɔ, ɛnader pətor sɔ ndena afum acempiaŋɛ ŋanandɛ dare da Lida mɔ. 33 K’ɔŋkɔpəbəp di fum nwɛ aŋc-we Eney mɔ, taɔŋkɔt-ɛ, pəfəntərɛ debik meren camət-maas disrɛ. 34 Kɔ Piyɛr oloku kɔ: «Eney,Yesu Krist ɛntaməs əm! Məyɛfɛ mənawəsərka mənɛp abik ŋam!» Gbəŋcanababɔkɔ k’ɛyɛfɛ, k’ɛŋcəmɛ. 35 Ntɛ akaLida kɔ aka Sarɔŋ fəp ŋanəŋk kɔ mɔ, kɔŋaŋkafəli mera yaŋan nnɔ Wəbɛ Yesu eyimɔ.

Kəyekti ka Tabita defi36 Wəran wəcɛpsɛ ka Wəbɛ Yesu darəŋ

wəlɔma ɛnayi dare da Yope, pac-we kɔTabita. Kusu kəŋan disrɛ aŋc-we kɔ sɔDorkas, ti tɔyɔnɛ «were». Wəran wəkakɔɔŋc-yɔ mes mɔtɔt mɛlarəm, kɔ kəmar.37 Mata mamɔkɔ disrɛ, k’ɛfəntərɛ docu,k’efi. K’ambikɛ kəbel kɔn, k’ampɛnɛ kinde dukulɔ da kəlɔ dareŋc. 38 Ntɛ acɛpsɛa Wəbɛ Yesu darəŋ ŋane a Piyɛr eyi Lida

Yɛbəc 9:39 49 Yɛbəc 10:28ndɛ dɔlɔtərnɛ dare da Yope mɔ, kɔ ŋasomarkun mɛrəŋ kəkɔ-lɛtsɛnɛ kɔ: «Ta məwonkəcepər nde ndorosu.»

39 Kɔ Piyɛr ɛyɛfɛ kɔ ŋaŋkɔ kɔ asom aŋɛmɛrəŋ. Ntɛ ŋambɛrɛmɔ, k’ampɛnɛ kɔ ndedukulɔ da kəlɔ dareŋc. K’acəbokəra fəpŋander ŋabəp kɔ ŋac-bok, ŋac-mentər kɔsəbrumus kɔ yamos nyɛDorkas ɛnalompəsntɛ ɛnayi kɔ ŋa mɔ.

40 Kɔ Piyɛr owurɛnɛ afum fəp nde doru,k’ɛŋcəp suwu, k’ontola Kanu tetɔn. Ntɛelip mɔ, k’ɛŋkafəlɛ nde kəbel kəyi mɔ,k’oloku: «Tabita, məyɛfɛ!» Awa kɔ Tabitaemepi fɔr, ntɛ ɛnəŋk Piyɛr mɔ, k’ɛyɛfɛ,k’ɛndɛ. 41 Kɔ Piyɛr ɔsɔŋ kɔ kəca, k’eyektikɔ. K’ewe afum acempi kɔ acəbokəra,k’ementər ŋa Tabita pəyi wəyeŋ. 42Kɔ akadare da Yope fəp ŋaŋcərɛ ti, kɔ alarəmŋaŋcop kəlaŋ Wəbɛ Yesu. 43 Kɔ Piyɛreyi dare da Yope mataka mɛlarəm, ndenaSimɔŋ wəlɔma nwɛ ɛŋc-bəc kata mɔ.

10Kəwe ka Piyɛr ndena Kɔrneli

1 Wərkun wəlɔma ɛnayi Sesari pac-wekɔ Kɔrneli, pəyɔnɛ wəbɛ ka kəgba kaasɔdar tasar tin (100). Kəgba kaŋkɔ k’aŋc-we «Kəgba Itali.» 2 Nkɔn kɔ aka kəlɔ kɔndisrɛ fəp ŋaŋc-nesɛ Kanu, ŋacəmɛ tɛfaŋta ki darəŋ. Kɔ Kɔrneli ɔŋc-yɔnɛ afumnɔnɔfɔr, pəc-tola Kanu tɛm fəp. 3 Dɔsɔkdɔlɔma dec dɔrɔfɔy, k’ɛnəŋk pəsoku pɛskənəŋk disrɛ, mɛlɛkɛ ma Kanu mɔlɔmamɛbɛrɛ nde kəlɔ kɔn disrɛ, kɔ mewe kɔ:«Kɔrneli!»

4K’ɛŋgbətnɛmi, kɔ kənesɛ kəyi kɔ, k’eyifmi: «Acəke Wəbɛ?»

Kɔmɛlɛkɛmamɔkɔmoloku kɔ: «Motolamam kɔ kəyɔnɛ kam afum nɔnɔfɔr, mesmamɔkɔ fəp mɛmpɛ nde Kanu fɔr kiriŋ,kɔ kəŋcɛm-cɛmnɛ mi. 5 Məsom oŋ afumdare da Yope ŋakɔwen’ am fum wəlɔmanwɛ aŋwe Simɔŋ mɔ, pac-deŋər kɔ teweta ‹Piyɛr›. 6 Ndena Simɔŋ wəlɔma eyi,wəkakɔ wəbəc kata ɔfɔ, kəlɔ kɔn kəyi kəbakəsək.»

7Ntɛ mɛlɛkɛ mamɔkɔ mɛnalok-lokər kɔmɔ mɛnadelukus, kɔ Kɔrneli ewe amarəsɔn mɛrəŋ kɔ wəsɔdar wəcəmɛ mɛfaŋ maKanu darəŋ wəlɔma aŋɛ ŋanayi kɔ dəntɔfmɔ. 8 Ntɛ Kɔrneli elip kəlɔmər asɔdar ɔnmesmɔkɔmɛnacepər nkɔn kɔmɛlɛkɛ dacɔmɔ, k’osom ŋa Yope.

9 Dɔckɔsɔk, ntɛ ŋanayi dɔpɔ, a ŋac-lɔtərnɛ dare da Yope mɔ, kɔ Piyɛr ɛmpɛsɛakɛr ŋa kəlɔ kɔn kakəroŋ kəkɔ-tola Kanu,

tɛnatəŋnɛ daŋ dɛc-bəp. 10 Kɔ dor dɔyɔkɔ, k’ɛfaŋ kədi yeri. Tɛm tɔkɔ anayikəlompəsɛ kɔ yeri mɔ, kɔ kənəŋk kənderkɔ. 11 K’ɛnəŋk kɔm kəgbitɛ, paka pɔlɔmampɛ pɛnawurɛnɛ kɔ manta mɔpɔŋ mmɛanasumpər moŋkubut maŋkəlɛ mɔ, mon-tor haŋkɔmɛfəntərɛdəntɔf. 12Sɛmdokomfəp yɛnayi manta mamɔkɔ disrɛ, kəyɛfɛsɛm ya wɛcək maŋkəlɛ, yeliŋɛ-liŋɛ haŋkəbəp bɛmp ya dareŋc. 13 Kɔ dim dɔlɔmadoloku kɔ: «Piyɛr, Məyɛfɛ, mədif, məsɔm!»

14 Kɔ Piyɛr oloku: «Ala Wəbɛ! Tɔlɔmo tɔlɔm tɛntasɔŋɛ f ’em kəsɔm paka mpɛsariyɛ səmɔnɛmɔ.»

15 Ta mɛrəŋ kɔ dim ndɛ dolok-lokər kɔsɔ: «PakampɛKanukəcempəsmɔ, tamənaməyik-yikəs pi.»

16 Kɔ teyi kəmaas, pəwon fɛ k’ampɛnɛdəkɔm manta mamɔkɔmɛnayɔ sɛm mɔ.

17 Kɔ tedisrɛ ta kənəŋk kaŋkɔ teyi Piyɛryama-yama. Tɛm tatɔkɔ tɔ asom a Kɔrneli,ntɛ amentər ŋa kəlɔ ka Simɔŋmɔ, kɔŋaŋkɔki nde dəkusuŋka. 18 Kɔ ŋawe, kɔ ŋayifkɔ pəyɔnɛ fɔ kəlɔ kaŋkɔ kɔ Simɔŋ nwɛandeŋər tewe ta «Piyɛr» mɔ eyi-ɛ.

19Ntɛ Piyɛr eyi kəcɛm-cɛmnɛ tedisrɛ takənəŋk kɔn mɔ, kɔ Amera ŋa Kanu ŋolokukɔ: «Arkun maas ŋayi nde dabaŋka ŋac-tɛn əm. 20 Mətor, nəsol nəkɔ kɔ ŋa, alikənesɛ ta kəy’ im, bawo In’ osom ŋa.»

21 Kɔ Piyɛr ontor k’eyif arkun aŋɛ: «Inanəntɛn, ta ake tɔ nənderɛnɛ nnɔ-ɛ?»

22 Kɔ ŋaloku kɔ: «Kɔrneli, wəbɛ wəkaasɔdar tasar tin (100), fum wəlompu pəc-nesɛ Kanu, nwɛ aSuyif fəp ŋaŋcərɛ dɔtɔtdɔn akɔŋalokumesmɔnmɔtɔtmɔ, ndɔrɔnKanu kəsom mɛlɛkɛ mosoku, a pəsak susədew’ am pəkɔ-cəŋkəl’ əm ntɛ pəmarməloku kɔmɔ.» 23Awa kɔ Piyɛr ɛmbɛrsɛ ŋadɛkɛr, k’ɔsɔŋ ŋa dəkəyi.

Dɔckɔsɔk kɔ Piyɛr ɛyɛfɛ, k’ɔŋkɔ kɔŋa. K’awɛŋc alaŋ a dare da Yope alɔmaŋaŋcəmbər kɔ. 24 Kɔ ŋambɛrɛ Sesaridɔckɔsɔk, Kɔrneli pəc-kar ŋa, k’eweakomɛnɛ ɔn alɔma nde ndɔrɔn kɔ anapaɔn atɔt. 25Kəbɛrɛ ka Piyɛr, kɔ Kɔrneli ɔŋkɔpəfaynɛ kɔ, k’ɛntɛmpɛnɛ kɔ wɛcək dəntɔf.K’ɛŋcəpɛ kɔ suwu. 26 Mba kɔ Piyɛr eyektikɔ, k’oloku: «Məyɛfɛ, ina sɔ fum iyɔnɛ.»

27 Ŋayi kəlok-loku kɔ Kɔrneli, k’ɛmbɛrɛk’ɛmbəp afum alarəm ŋaloŋkanɛ. 28 KɔPiyɛr oloku ŋa: «Nəŋcərɛ a amɔnɛ aSuyifkəbɔt kɔ acikəra, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, pəbɛrɛndɔrɔn. MbaKanukəmentər imapəmar fɛa pakulɛ fum o fum a eyik-yik, kɔ pəyɔnɛfɛ ti-ɛ, pəmar fɛ sɔ a pakulɛ fum o fum

Yɛbəc 10:29 50 Yɛbəc 11:14a ɔsɔk fɛ fɔr ya Kanu kiriŋ. 29 It’ ɔsɔŋɛntɛməsom a pakɔ-w’ emmɔ, k’inder ali taiŋcɛm-cɛmnɛ-ɛ. Ndɛkəl iyif əm, T’ ake tɔməwen’ em-ɛ?»

30 Kɔ Kɔrneli oloku: «Tɔsɔtɔ matamaŋkəlɛ ic-tola nnɔ nderem, dɔfɔy den-debəp. K’inəŋk fɔr yem kiriŋ wərkunwəlɔma pəbɛrnɛ yamos yomotər-motər.31 Kɔ fum wəkakɔ oloku: ‹Kɔrneli, Kanukəmbaŋ kətola kam, k’ɛŋcɛm-cɛmnɛ sɔkəyɔnɛ kam afum nɔnɔfɔr. 32 Məsom fumdare da Yope pakɔ-wen’ am Simɔŋ nwɛandeŋər tewe ta «Piyɛr» mɔ, nde kəlɔ kaSimɔŋ, wəbəc kata, nwɛ kəlɔ kɔn kəyi kəbakəsək mɔ.› 33 K’isom katina fum, kɔ mənaməsɔtɔ abəkəc ŋɔtɔt kəder. Ndɛkəl oŋ səyifəp fosu Kanu fɔr kiriŋ, sədecəŋkəl molokumɔkɔWəbɛ osom əm kəloku mɔ.»

Moloku ma Piyɛr ndena Kɔrneli34 Awa kɔ Piyɛr ɛlɛk moloku, k’oloku:

«Kaŋce: Iŋcərɛ oŋ a Kanu kəyi fɛ kəsəkkin. 35 Mba afum fəp dacɔ məna nwɛməŋnesɛ Kanu, məcəmɛ pəlompu darəŋmɔ, Kanu kəmbaŋ əm. 36 Kanu kənakenɛaka Yisrayel toloku, pəc-loku ŋa molokumɔtɔt ma pəforu mpɛ Yesu Krist ɛŋkɛrɛafum fəp mɔ: Nkɔn ɔyɔnɛ Wəbɛ ka afumfəp. 37 Nəna nəŋcərɛ tɔkɔ teyi Yude fəpmɔ, Kalile tɛnacop, ntɛ Saŋ ɛnacam kəgbətdəromun mɔ. 38 Kanu kənabɔy Yesu wəkaNasarɛt Amera Ŋecempi ŋɔn kɔ fənɔntər.Nnɔ o nnɔ eŋc-cepər mɔ, ɔŋc-yɔ pətɔt,pəc-taməs afum fəp aŋɛ amera ŋɛlɛc ŋɔŋc-tɔrəs mɔ, bawo Kanu kənayi kɔ nkɔn Yesu.

39 Səyɔnɛ atəŋnɛ a mes fəp mmɛ Yesuɛnayɔ nde atɔf ŋa aSuyif kɔ Yerusalɛmmɔ. Nkɔn nwɛ ŋananim, ŋacaŋ kɔ dəkətɔkmɔ, 40 mba Kanu kənatimi kɔ tataka tɔnta maas. Kɔ kəsɔŋ kɔ kəmentərnɛ, 41 bafɔnnɔ afum fəp ŋayi mɔ, mba nnɔ atəŋnɛmes aŋɛ Kanu kənanuŋkɛnɛ kəyɛk-yɛk, kɔsəna aŋɛ sənadi yeri, səmun kɔ nkɔn ntɛɛnayɛfɛ afi dacɔ mɔ. 42 K’osom su kəlokuafum, səmentər a nkɔn Yesu, nkɔn ɔ Kanukəŋcəmbər kəyɔnɛ nwɛ endebocɛ afum afikɔ ayi wəyeŋ kiti mɔ. 43 Sayibɛ-e fəpsənaloku tetɔn: Nwɛ o nwɛ ɛgbɛkər kəlaŋkɔn Yesu mɔ, endesɔtɔ nde Kanu kəyi mɔkəŋaŋnɛnɛ ka mes mɔn mɛlɛc teta tewe taYesu.»

Atɔyɔnɛ Suyif ŋasɔtɔ Amera Ŋecempiŋa Kanu

44 Moloku mamɔkɔ mɔ Piyɛr ɛnayikəloku, ntɛ Amera Ŋecempi ŋa Kanuŋɛnatorər afum akɔ ŋaŋc-cəŋkəl moloku

mɔn mɔ. 45 Cusu cənawos alaŋ a Kanu,akəŋc akɔ ŋanader kɔ Piyɛr mɔ, kənəŋka kəpocɛ ka Amera Ŋecempi kənasaməsərkəbəp haŋ acikəra aŋɛ ŋantɔyɔnɛ aSuyifmɔ, 46 bawo ŋaŋc-ne ŋa kəkor-koru Kanucusu c’ acikəra.

Awa kɔ Piyɛr ɔŋgbɔkərɛ: 47 «Antamkəfatɛnɛ kəgbət afum dəromun nnɔ akaŋɛŋasɔtɔAmeraŊecempi pəmɔ sənamɔ ba?»48K’oloku a pagbət akakɔ dəromun tewe taYesu Krist. Kɔ ŋalɛtsɛnɛ Piyɛr kəyi dəndomataka mɔlɔma.

11Piyɛr kəsɔksər alaŋ a Yerusalɛm mes

mɔkɔmɛnacepər dare da Yope mɔ1 Asom a Yesu kɔ awɛŋc aŋa alaŋ aŋɛ

ŋanayi atɔf ŋa Yude mɔ ŋane a acikəra,aŋɛ ŋantɔyɔnɛ Suyif mɔ, ŋawosɛ toloku taKanu. 2 Ntɛ Piyɛr ɛnapɛ Yerusalɛm mɔ,kɔ afum aŋɛ anakəŋc mɔ ŋayɛfɛ kənal kɔ,3 ŋac-loku: «Məmbɛrɛ ndena afum aŋɛantɔkəŋc mɔ, kɔ məndi yeri kɔ ŋa, bawoaSuyif ŋanamɔnɛ ti!»

4 Awa kɔ Piyɛr ɛyɛfɛ kəlɔmər ŋa tintin tin mes mɔkɔ mɛnacepər mɔ: 5 «Ina,nde dare da Yope inayi, dɔsɔk dadɔkɔ ic-tola Kanu kɔ kənəŋk kənder im. Ti disrɛ,k’inəŋk paka pɔlɔma poc-tor powurɛnɛ kɔmanta pasumpər pi moŋkubut maŋkəlɛ,kɔ pontor kəyɛfɛ dəkɔmhaŋ nnɔ inayi mɔ.6Ntɛ inagbətnɛ pi disrɛmɔ, k’inəŋk sɛmyawɛcəkmaŋkəlɛ, sɛmya dop, yeliŋɛ-liŋɛ, kɔbɛmp ya dəkɔm. 7K’ine sɔ dim doc-lok’ im:‹Məyɛfɛ Piyɛr! Mədif, məsɔm.›

8 K’iloku: ‹Ala Wəbɛ! Tɔlɔm o tɔlɔmtɛntasɔŋɛ f ’em kəbɛr paka pɔtɔcempdəkusu, mpɛ Kanu kəmɔnɛ kədi mɔ.›

9 Kɔ dim ndɛ dɔŋgbɔkərɛ sɔ kəyɛfɛdəkɔm: ‹Paka mpɛ Kanu kəŋcempəs mɔ,ta məna məlokɛ pi kətɔ-cemp!› 10 Kɔ teyikəmaas, pəwon fɛ kɔ ca nyɛ fəp yolukus sɔdəkɔm.

11 Gbəŋcana babɔkɔ, kɔ arkun maas aŋɛanasom nde nderem kəyɛfɛ dare da Sesarimɔ, ŋander ŋacəmɛ dəkusuŋka ka kəlɔkəŋkɔ sənayi mɔ. 12 Kɔ Amera Ŋecempiŋolok’ im a səsol səkɔ kɔ ŋa, ali inesɛfɛ. Kɔ awɛŋc asu aŋa alaŋ camətətin aŋɛŋacəm’ em darəŋ, kɔ səŋkɔ səbɛrɛ ndenaKɔrneli. 13KɔKɔrneli oloku suntɛ ɛnanəŋkmɛlɛkɛnde ndɔrɔn, kɔmoloku kɔ: ‹Məsomfum dare da Yope pakɔ wen’ am Simɔŋ,wəkɔ andeŋər tewe ta «Piyɛr» mɔ. 14Nwɛendelok’ əm moloku mmɛ mendeyac’ əm,kəbəp aka kəlɔ kam disrɛ fəp mɔ.›

Yɛbəc 11:15 51 Yɛbəc 12:1015 Iyi kəlok-loku, kɔ Amera Ŋecempi

ŋa Kanu ŋontorər ŋa pəmɔ ntɛ ŋɛnatorərsəna sɔ dəkəcop mɔ. 16 Awa k’iŋcɛm-cɛmnɛ toloku ta Wəbɛ ntɛ ɛnaloku: ‹Saŋɛnagbətɛ afum domun, mba nəna AmeraŊecempi ŋa Kanu ŋɔ nəndesɔtɔnɛ kəgbətteta Kanu.› 17Kɔ pəyɔnɛ fɔ kəpocɛ kin kayikɔ ŋanasɔtər Kanu pəmɔ səna aŋɛ səlaŋYesu Krist mɔ-ɛ, anɔ inatam kəyɔnɛ-ɛ ntɛiŋkɔyamsər Kanu mɔ?»

18 Ntɛ ŋane moloku mamɔkɔ mɔ, kɔbəkəc yontor ŋa, kɔ ŋaŋkor-koru Kanu,ŋac-loku: «Kanu kəsɔŋ sɔ acikəra aŋɛŋantɔyɔnɛ Suyif mɔ kətam kəsəkpərbəkəc, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋasɔtɔ tecepərɛnɛ doruntɛ Kanu kəfaŋ mɔ!»

Kəloŋkanɛ ka alaŋ Yesu nde dare daAntiyɔk

19Ntɛ andif Etiyɛn mɔ, k’ aŋcop kətɔrəsafum alaŋ kɔ tɔsɔŋɛ ŋa kəsaməsər. Alɔmaŋanakɔ atɔf ŋa Fenisi, alɔma ŋakɔ Sipər,alɔma ŋakɔ haŋ Antiyɔk, ŋaŋc-luksɛ fɛnwɛ o nwɛ sɔ toloku ta Kanu mɛnɛ aSuyifgbəcərəm. 20 Afum akakɔ dacɔ, alɔmaŋanayi, aŋɛ ŋanader dare da Antiyɔkkəyɛfɛ ka sədare sa Sipər kɔ Sirɛn mɔ,ŋaŋc-lok-lokər aka kusu ka Kresi, ŋac-lokuŋa toloku tɔtɔt ta Wəbɛ Yesu. 21 Kəcaka Wəbɛ Yesu kənayi alaŋ akakɔ kəroŋ.Kɔ afum alarəm ŋayɔnɛ alaŋ, kɔ ŋaŋkafəlibəkəc yaŋan nnɔWəbɛ Yesu eyi mɔ.

22 Kɔ moloku mamɔkɔ mɛmbɛrɛkəloŋkanɛ ka alaŋ Yesu ka Yerusalɛmdələŋəs, k’asom Barnabas Antiyɔk.23 Kəbɛrɛ kɔn di, ntɛ ɛnadenəŋk pətɔt kɔpəbotumpɛ Kanu kənayɔnɛ alaŋ a Antiyɔkmɔ, kɔ pəmbɔt kɔ. K’eŋgbiŋər ŋa kəgbɛkərka Wəbɛ Yesu mera yaŋan fəp kəlaŋ disrɛ.24Barnabas fumwətɔt ɛnayi. Kəlaŋ kənayikɔ dɛbəkəc kɔ Amera Ŋecempi ŋa Kanuŋeyi kɔ sɔ darəŋ. Kɔ afum alarəmŋaŋcəmɛdɔpɔ da Wəbɛ Yesu darəŋ.

25Kɔ Barnabas ɔŋkɔ dare da Tarəs kəlɛkSol. 26 Ntɛ Barnabas ɛnəŋk Sol mɔ,k’eŋkekərɛ kɔ Antiyɔk. Teren tin camcam,ŋac-təŋnɛ kəloŋkanɛ ka alaŋ, kɔ ŋaŋtəksɛkənay ka afum. Dəndo Antiyɔk, difɔ ana-cop tɔcɔkɔ-cɔkɔ kəwe acɛpsɛ a Wəbɛ Yesudarəŋ «aka Krist.»*

27 Mata mamɔkɔ, kɔ adəŋk a Kanualɔma ŋantor dare da Antiyɔk kəyɛfɛYerusalɛm. 28 Wəkin ɛnayi ŋa dacɔ pac-we kɔ Akabus, k’ɛyɛfɛ, kɔ Amera Ŋecempi

ŋɔsɔŋɛ kɔ kədəŋk a dor dendeyi doru fəp.Dor dadɔkɔ dɛnader deyi tɛm ntɛ Kəlodɛnayɔnɛ wəbɛ ka tɔf ya Rom fəp mɔ. 29 Kɔacɛpsɛ a Yesu ŋaŋcɛm-cɛmnɛ kəfɛk tetakəmar ka awɛŋc aŋa alaŋ aŋɛ ŋanayi atɔfŋa Yude mɔ, nwɛ o nwɛ kɔ ntɛ ɛnatamkəfɛk mɔ. 30 Itɔ ŋanayɔ: Kɔ ŋasom Barn-abas kɔ Sol kəkenɛ ki abeki aŋɛ ŋanayikəloŋkanɛ ka alaŋ a Yude mɔ.

12Kədif ka Sak, kɔ kəbɛr ka Piyɛr dəbili

1 Tɛm tatɔkɔ tɔ wəbɛ wəka atɔf Heroduɛnatəpsər afum alaŋ alɔma waca tetakətɔrəs kəŋan. 2 K’endifɛ Sak wɛŋc kaSaŋ dakma. 3 Ntɛ Herodu ɛnanəŋk amɔyɔ mɔn mamɔkɔ mɔŋc-bɔt aSuyif mɔ,k’ɛŋcɛm-cɛmnɛ sɔ kətəp Piyɛr waca, ntɛtɔŋsɔŋɛ pəcaŋər kɔmɔ. Mataka ma kəsatakəpɔŋ ka aSuyif mɛnayi: Kəsata ka cəcomcətɔnɔŋkəl lebin. 4 Ntɛ Herodu osumpərPiyɛr, k’ɛmbɛr kɔ dəbili mɔ, k’ɔsɔŋ cəgbamaŋkəlɛ ca asɔdar kəbum kɔn, kəgba okəgba kənayɔ asɔdar maŋkəlɛ. Ɛŋc-cɛm-cɛmnɛ kəbocər Piyɛr kiti fɔr ya afum fəpkiriŋ kɔ kəsata ka Pak kəŋcepər-ɛ.

5 Aŋc-bum Piyɛr dəbili, mba afum alaŋŋaŋc-tolanɛ kɔ bel-bel nnɔ Kanu kəyi mɔtɛm fəp.

Kəwurɛ ka Piyɛr dəbili6 Ntɛ dɔsɔk ndɛ Herodu ɛnacɛm-cɛmnɛ

kəbocər Piyɛr kiti dɛmbəpmɔ, pibi papɔkɔ,pakotɛ Piyɛr gbekcemɛrəŋ, pəfəntərɛ pəc-dirɛ asɔdar mɛrəŋ dacɔ. Nde dəkumba,asɔdar ŋanacəmɛ sɔ dəndo ŋac-bumbili. 7 Gbəŋcana babakɔ, kɔ wəsom wəkadareŋc, mɛlɛkɛ ma Wəbɛ, mender, kɔpəmot pɔsɔŋ pəwaŋkəra bili disrɛ. Kɔmɛlɛkɛ mmɛ mentimi Piyɛr k’oc-sut-sutkɔ kəsək, kɔ moloku kɔ: «Məyɛfɛ katəna!»Kɔ gbekce yoŋkoŋɛ kɔ dəwaca.

8 Kɔ mɛlɛkɛ moloku kɔ: «Məlɛk yamosyam, məbɛrnɛ cɔfta cam!» Kɔ Piyɛr ɔyɔmamɔkɔ fəp. Kɔ mɛlɛkɛ moloku kɔ sɔ:«Məbɛrnɛ yi, məcəm’ em darəŋ!» 9 KɔPiyɛr ɛŋcəmɛmɛlɛkɛmmɛ darəŋ. Ɛnacərɛfɛ a kəmar ka mɛlɛkɛ kaŋkɔ a kaŋce kɔ:kənəŋk ka dareŋc kɔ nkɔn ɛnacɛm-cɛmnɛ.10 Ntɛ ŋaŋcepər abum acɔkɔ-cɔkɔ kɔ akamɛrəŋ mɔ, kɔ ŋambəp kumba ka fɛc nkɛkənatɛfərnɛ dare mɔ. Kɔ kumba kəŋgbitɛki sərka fɔr yaŋan kiriŋ, kɔ ŋawur, kɔ

* 11:26 «Kretiyɛn,» itɔ tɔkɔ kusu ka Kresi «kristianos», itɔ ’mentər cəBaka «awurɛnɛ aKrist.», pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, «aka Krist.»

Yɛbəc 12:11 52 Yɛbəc 13:12ŋasumpər dɔpɔ dɔlɔma. Gbəŋcana babɔkɔ,kɔmɛlɛkɛmɛsak Piyɛr.

11 Ntɛ pəndecɛrŋɛ Piyɛr mɔ, k’oloku:«Iŋcərɛ oŋ a Wəbɛ osomna mɛlɛkɛ mɔn,mede mɛbaŋ’ im waca wa Herodu disrɛ, kɔpəlɛc pɔkɔ aSuyif ŋanafaŋ em mɔ fəp.»

12 Ntɛ ɛŋcərɛ ti oŋ mɔ, k’ɔŋkɔ nde kəlɔka Mari, iya wəka Saŋ, nwɛ aŋc-deŋərtewe ta «Mark» mɔ, nde afum alarəmŋanaloŋkanɛ ŋac-tola Kanu mɔ. 13 NtɛPiyɛr osut-sut kumba ka dəkəbɛrɛ mɔ,kɔ wəyecəra wəlɔma pac-we kɔ Rodu,ɔŋcɔŋnɛ kəkɔ-cəŋkəl. 14 Kɔ Rodu ɛnɛpəldim da Piyɛr, mba pəbotu disrɛ ɛŋgbitifɛ kumba. K’ɛyɛksɛ kəkɔ-loku afum aŋɛŋanayi dəkəlɔ mɔ a Piyɛr ender, k’ɛŋcəmɛdəkumba.

15 Kɔ afum ŋaloku Rodu: «Mənaməntamnɛ fɛ!» Mba k’ɛŋgbəc a tɔkɔ olokumɔ itɔ teyi. Kɔ ŋaloku: «Mɛlɛkɛmɔn mɔ!»

16 Piyɛr nkɔn pəc-sut-sut kəsut-sut dəmkumba. Ntɛ ŋaŋgbiti kumba kɔ ŋanəŋkPiyɛr mɔ, kɔ cusu cəwos ŋa. 17 K’olok-lokərɛ ŋa kəca a ŋacaŋk, k’ɔlɔmər ŋantɛ Wəbɛ owurɛ kɔ dəbili mɔ. K’oloku:«Nəloku ti Sak kɔ awɛŋc asu.» K’owurk’ɔŋkɔ kəfo kəlɔma.

18 Ntɛ dec dɔsɔk mɔ, kɔ pəyama-yamapɔpɔŋ peyi asɔdar dacɔ: Ake ’sɔtɔ Piyɛr-ɛ, Deke eyi-ɛ? 19 Kɔ Herodu osom a patɛnPiyɛr, mba ŋananəŋk fɛ kɔ. K’ombocərasɔdar akakɔ ŋaŋc-bum Piyɛr mɔ kiti, kɔHerodu oloku a padif ŋa. Ntɛ telip mɔ, kɔPiyɛr ɛyɛfɛ atɔf ŋa Yude, k’ontor dare daSesari kəkɔ-cepərɛnɛ di tɛm tɔlɔma.

Kəfi ka wəbɛ Herodu20 Herodu ɛnayi kəyɛfərɛnɛ kɔ aka

sədare sa Tir kɔ Sidɔŋ. Mba kətəŋnɛ disrɛaka sədare sasɔkɔ ŋander ŋabəp Herodu.Ntɛ ŋasɛp kəsɔtər Bəlastus nwɛ ɛnayɔnɛwətɔmpər ka mes ma dukulɔ dɔn kəwosɛkəyac ŋa mɔ, kɔ ŋantola wəbɛ Herodupəforu, bawo nde atɔf ŋɔn difɔ yaŋanyɔŋc-sɔtɔ yeri.

21Ntɛ tataka taŋan tɛtəŋnɛ tɛmbəp mɔ,kɔ Herodu ɛmbɛrnɛ yamos yɔn ya dɛbɛ,pəndɛ nde aŋgbaŋcan ŋɔn pəc-lok-lokərŋa. 22 Tɛm ntɛ afum fəp ŋaŋc-kulɛ-kulɛ, aŋac-loku: «Bafɔ dim da fum dɔ dandɛ, mbada kanudɔ!» 23Gbəŋcanababɔkɔ kɔmɛlɛkɛma Wəbɛ mosut kɔ, bawo ɛnayek-yekəs fɛKanu, kɔ yɛt yoŋcop kəsɔm kɔ, k’efi.

24 Toloku ta Wəbɛ tɛŋc-sam oŋ kəsamdəm tɔc-kɔ kiriŋ.

25 Barnabas kɔ Sol ntɛ ŋalip kəkɔtɛnɛkəsom kəŋan nde dare da Yerusalɛm mɔ,kɔŋalukus, ŋac-lɛkɛnɛ Saŋ, nwɛ aŋc-deŋərtewe ta «Mark» mɔ.

13Ayɛk-yɛk Barnabas kɔ Sol kəkɔtɛnɛ ka

moloku ma Kanu1 Kəloŋkanɛ ka alaŋ Yesy aŋɛ ŋanayi

dare da Antiyɔk mɔ, sayibɛ-e kɔ atəksɛŋanayi ŋa dacɔ: Barnabas, Simɔŋ nwɛ aŋc-deŋər tewe ta «Wəbi» mɔ, Lusiyus wəkaSirɛn, Manahɛŋ nwɛ anadusum kəfo kinkɔHerodu wəbɛwəka topoc tin k’ayer atɔfkəmaŋkəlɛ-ɛ, kɔ Sol. 2 Dɔsɔk dɔlɔma, ntɛalaŋ akakɔ ŋaŋc-kor-koru Kanu mɔ, ŋac-suŋ, kɔ Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋoloku:«Nəcəmbər em kəsək Barnabas kɔ Sol, tetayɛbəc yɔkɔ inawenɛ ŋa mɔ.» 3 Ntɛ alaŋŋalip kəsuŋ kɔ kətola Kanu mɔ, kɔ ŋan-deŋər Barnabas kɔ Sol waca, kɔ ŋasom ŋa.

Kəyi ka Barnabas kɔ Sol nde Sipər4 Ntɛ Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋosom

Barnabas kɔ Sol mɔ, kɔ ŋantor atɔf ŋaSelusi, dəndo ŋanalɛk abil kɔ ŋaŋcali kəkɔka mokuru ma Sipər. 5 Ntɛ ŋambɛrɛSalamin mɔ, kɔ ŋaŋcop kəluksɛ toloku taKanu nde kəlɔ ka dəkətola Kanu da aSuyif.Saŋ ɛnayi di pəc-mar ŋa.

6 Ntɛ ŋaŋcali mokuru haŋ dare daPafɔs mɔ, kɔ ŋambəp di fum wəwɛŋkɛwəlɔma pəc-wenɛ sayibɛ, mba ta ɔyɔnɛsi-ɛ. WəSuyif ɛnayi, pac-we kɔ Bar-Yesu.7 Wəwɛŋkɛ wəkakɔ ndena Serkus Poluɛnayi, nwɛ ɛnayɔnɛ wəkiriŋ wəka sədaresa atɔf ŋaŋɔkɔ mɔ. Nkɔn Serkus Poluwərkun wəcempi domp ɛnayi. K’enderk’ewe Barnabas kɔ Sol pəc-tɛn kənenɛŋa toloku ta Kanu. 8 Elimas, itɔ tatɔkɔ«wəwɛŋkɛ» kusu kəŋan, ɛŋc-gbɛkəlmoloku ma Barnabas kɔ Sol, pəc-tɛnkəkafəli kəlaŋ ka wəkiriŋ Serkus Polu.9 Mba Sol, nwɛ aŋc-we sɔ Pol mɔ, AmeraŊecempi ŋeyi kɔ darəŋ, k’ɛŋgbətnɛ Elimas.10 Kɔ Sol oloku kɔ: «Məna wəkakɔ məlamowul kɔ yem mɔ, wəka amera ŋɛlɛc,wəter pəlompu fəp, məfɔsak kəkafəli-kafəli səpɔ sa Wəbɛ Kanu nsɛ səlomp mɔba? 11Ndɛkəl kəca ka Wəbɛ kəy’ əm kəroŋ:Wətɔnəŋk məndeyɔnɛ! Tɛm tendebəp,məndeyi ta mənəŋk pəwaŋkəra pa dec-ɛ.»

Gbəŋcana babɔkɔ kɔ fɔr yɔyɔ kɔ pafulukɔ kubump kəwɛkərnɛ kɔ. K’ɛyɛfɛ kənana-nana pəc-tɛn kəca nkɛ kəŋkɔsumpər kɔkəsolɛ mɔ. 12 Ntɛ wəkiriŋ ka dɔtɔf ɛnəŋk

Yɛbəc 13:13 53 Yɛbəc 13:40ntɛ tɛnacepər mɔ, k’ɔyɔnɛwəlaŋ. Mɛtəksɛmmɛ ɛnanenɛ Barnabas kɔ Sol teta Wəbɛmɔmɛnabɔt kɔ dɛbəkəc.

Pol kɔ Barnabas dare da Antiyɔk ndePisidi

13Ntɛ Pol kɔ asol ɔn ŋayɛfɛ dare da Pafɔsmɔ, kɔ ŋayekti abɛla kəkɔ ka Perke, ndeatɔf ŋa Paŋfili. Kɔ Saŋ Mark ɛŋgbɛy ŋa,k’olukus Yerusalɛm. 14 Kɔ ŋayɛfɛ Perkeŋacəmɛ dɔpɔ daŋan darəŋ haŋ Antiyɔk,atɔf ŋa Pisidi. Kɔ ŋaŋkɔ kəlɔ ka dəkətolada Kanu da aSuyif dɔsɔk da kəŋesəm, kɔŋandɛ. 15Ntɛ alip kəkaraŋ Tawurɛta Musakɔ Sayibɛ-emɔ, kɔ abɛ a kəlɔ ka dəkətola daKanu ndɛ ŋaloku Barnabas kɔ Pol: «Awɛŋcsu aŋa, kɔ nəyɔ toloku tecəpəsɛ abəkəc ntɛnəŋfaŋ kəloku afum mɔ, nəloku ti.»

16 Kɔ Pol ɛyɛfɛ, k’ondot kəca, k’oloku:«Arkun a Yisrayel, kɔ nəna aləpəs aŋɛnəŋnesɛ Kanu mɔ, nəcəŋkəl! 17 Kanu kaafum akaŋɛ, Kanu ka Yisrayel, kənayɛk-yɛk atem asu, kɔ kəsɔŋɛ ŋa kəla tɛm ntɛŋanayi decikəra Misira mɔ, kɔ Kanu kinkaŋkɔ kəwurɛnɛŋa atɔf ŋaŋɔkɔ fənɔntər fakəca kɔn. 18Kɔ kəlɛkɛ ŋamesmɛlɛcmaŋannde dətɛgbɛrɛ meren wəco maŋkəlɛ (40).19Ntɛ Kanu kənim afum a cusuŋka camət-mɛrəŋ nde atɔf ŋa Kanahan mɔ, kɔ kəsɔŋatɔf ŋaŋɔkɔ afum ɔn ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋɔyɔnɛŋa kɛ mɔ. 20 Mes mamɔkɔ fəp mɛnawonmeren masar maŋkəlɛ kɔ wəco kəcamət(450).

Ntɛ tatɔkɔ teŋcepər mɔ, kɔ Kanu kəsɔŋŋa aboc kiti, aŋɛ ŋanatɔmpər dɛbɛ da akaYisrayel mɔ haŋ kəbəp ka tɛm ta aŋn-abi Samiyɛl. 21 Kɔ tɛyɛfɛ dənda kɔ akaYisrayel ŋawer Kanu wəbɛ. Kɔ kəsɔŋ ŋaSawul wan ka Kis pəyɔnɛ ŋa wəbɛ merenwəco maŋkəlɛ (40). Fum wəka kusuŋka kaBeŋyamin ɛnayi. 22 Ntɛ Kanu kəfən Sawulmɔ, kɔ kəsɔŋ ŋa wəbɛ Dawuda, nwɛ Kanukənalokɛ ntɛ mɔ: ‹Inəŋk Dawuda wan kaYisay, fum ɔfɔ nwɛ səwurɛnɛ bəkəc mɔ,iŋcɛm-cɛmnɛ a endeyɔmɛfaŋ mem fəp.›*

23 Kəbənda ka dokombəra da nkɔnDawuda, difɔ Kanu kənasɔŋ kəkom kaYesu Krist kədeyɔnɛ ka nwɛ endeyac afuma Yisrayel, pəmɔ ntɛ kənasɔŋ ti atemasu temer mɔ. 24 Ta Yesu ɛntader-ɛ,Saŋ ɛnacam kəgbət dəromun, ntɛ tɔŋsɔŋɛafum a Yisrayel fəp ŋasəkpər bəkəc yaŋanyɛtɛfərnɛ Kanu mɔ. 25 Ntɛ Saŋ ɛŋc-ləpəsyɛbəc nyɛ Kanu kənasom kɔ mɔ, eŋc-yif:‹Pɛcɛm-cɛmnɛ ponu, an’ iyɔnɛ-ɛ? Nwɛ

nəŋcɛm-cɛmnɛ a nkɔn iyɔnɛmɔ, bafɔnkɔniyɔnɛ de! Mba endeder tadarəŋ tem nwɛpəntɔmar’ im yati kəsikəlɛ cɔfta dəwɛcəkmɔ.›

26 Awɛŋc im aŋa, nəna awut aka dokomda Abraham, kɔ nəna akɔ nəŋnesɛ Kanumɔ, səna ŋɔ anakɛrɛ toloku ntɛ tendeyacsu mɔ. 27 Mba aka Yerusalɛm kɔ abɛ aŋanŋanacərɛ fɛ fum nwɛ Yesu ɛnayɔnɛ mɔ.Ŋanagbɛkərɛ fɛ sɔ moloku ma sayibɛ-emmɛ aŋc-karaŋ dɔsɔk o dɔsɔk da kəŋesəmmɔ, mba ŋanader ŋalas moloku mamɔkɔntɛ ŋanabocər Yesu kiti mɔ. 28 Ŋanasɔtɔfɛ ntɛ o ntɛ tɔkɔ pənamar a ŋadifɛ Yesumɔ, mba ŋantola Pilat kədif kɔn. 29 Ntɛŋalip kəyɔ mes fəp mɔkɔ anacic tetɔn mɔ,kɔ ŋantorɛ kɔ dəkətɔk kəpəmpəl, kɔ ŋaŋkɔŋaboc kɔdəkufu. 30MbaKanukənayekti kɔafum afi dacɔ. 31 Kɔ Yesu owurər matakamɛlarəm akɔ ŋanapɛ kɔ nkɔn kəyɛfɛ Kalilekəkɔ ka Yerusalɛm mɔ. Ŋa ŋayɔnɛ oŋ aŋɛŋanatəŋnɛ kəyɛfɛ ka Yesu afi dacɔ mɔ, ŋaŋantam sɔ kəluksɛ ti afum alɔma.

32 Kɔ səna toloku tɔtɔt tatɔkɔ tɔ səlokunu: Temer mpɛ anasɔŋ atem asu mɔ,33Kanu kəlasɛ su ti bel-bel, səna dokomɛnɛdaŋan, kəyekti ka Yesu, pəmɔ tɔkɔ aŋcic tiYabura Dawuda ya mɛrəŋ disrɛmɔ:‹Wan kem məyɔnɛ,bawo in’ okom əm kəyɛfɛmɔkɔ.›34Kanu kənaloku a kəndeyekti kɔ afi dacɔ,ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta oluksərnɛ pəte mɔ. It’ɛnasɔŋɛ pəloku:‹Indesɔŋ un memer mosoku mmɛ inasɔŋ

Dawuda mɔ,memer mmɛmɔyɔnɛ kaŋce mɔ.›35 Itɔ Kanu kəlokɛnɛ kəfo kəlɔma YaburaDawuda disrɛ:‹Məfɔdesak Wəsoku wəkam pəte dəkufu.›

†

36 Dawuda nkɔn ɛnabəc tɛfaŋ ta Kanudɛtɛmp dɔn disrɛ, k’ɛfəntərɛ k’efi, k’awupkɔ nde atem ɔn kəsək, k’ente dəkufu.37 Mba fum nwɛ Kanu kənatimi afi dacɔmɔ, nkɔn ɛnate fɛ.

38 Awɛŋc im aŋa, nəcərɛ ti: Teta nkɔnYesu t’ aŋcamɛ nu kəŋaŋnɛnɛ ka kiciya,kiciya nkɛ sariyɛ sa Musa sənatɔ-tamkəsɔkəs nu mɔ. 39 Ti disrɛ, nwɛ o nwɛomboc kəlaŋ kɔn nnɔ Yesu eyi mɔ, Kanukəndesɔkəs kɔ. 40Nəkɛmbərnɛ ntɛ tɔŋsɔŋɛmesmɔkɔ sayibɛ-e ŋaŋcicmɔ tamɛbəpnu:

* 13:22 I Sam. 15:23 † 13:35 Es 55:3

Yɛbəc 13:41 54 Yɛbəc 14:1541 ‹Nəmɔmən nəna afum aŋɛ nəbɔtər

kəfani mɔ!Nəyi pəciyanɛ disrɛ, nəsɔlɛ!Bawo ina kəyɔ k’inder tes tɔlɔma kiyi konu

doru kaŋkɛ disrɛ,tes ntɛ nəntɔdelaŋ kɔ fum olok’ un ti-ɛ.›»

42Dəkəwur daŋan, kɔ afum ŋalɛtsɛnɛ ŋakəder sɔ dɔsɔk da kəŋesəm dɔkɔ dendermɔ kədegbɔkərɛ moloku min mayi. 43Ntɛkənay kəsakətɛnɛmɔ, aSuyif alarəmkɔ akɔŋambɛrɛ dinɛ d’ aSuyif mɔ ŋaŋcɛpsɛ Pol kɔBarnabas kəlok-loku kəŋandisrɛ. Kɔ akakɔŋasɛp kəcəpəs ŋa bəkəc teta kəsumpərkəmar ka Kanu.

44 Dɔsɔk da kəŋesəm ndɛ dɛnacɔŋc mɔ,kɔ aka dare fəp ŋaloŋkanɛ kəkɔ-cəŋkəltoloku ta Wəbɛ. 45 Ntɛ aSuyif ŋananəŋkkənay ka afum mɔ, kɔ ŋayɔ kəraca kəpɔŋ.Kɔ ŋayɛfɛ kəgbɛkəl Pol, ŋac-lɔməs kɔ.

46 Pol kɔ Barnabas ŋambaŋsɛ kəlokuŋa: «Nəna yati pənamar a pacop kəluksɛtoloku ta Kanu. Mba ntɛ nənabupərɛ ti,kɔ nəncɛm-cɛmnɛ a pəmar fɛ a nəsɔtɔ kəyiwəyeŋ ka doru o doru mɔ, ndɛkəl oŋ sənasəndekafəlɛ səkɔ ndena akɔ ŋantɔyɔnɛaSuyif mɔ. 47 Bawo Wəbɛ osom su ntɛ:‹Isɔŋ’ am kəyɔnɛ pəwaŋkəra pa tɔf,ntɛ tɔsɔŋɛməkekərɛ kəyac ka afumhaŋ nde cəpəc ca doru fəp cəyi mɔ.›»

48 Ntɛ afum ŋane ti mɔ, kɔ pəmbɔtatɔyɔnɛ Suyif dəbəkəc. Kɔ ŋaŋkor-korutoloku ta Wəbɛ, aŋɛ Kanu kənacəmbərɛkəyi wəyeŋ ka doru o doru mɔ, kɔ ŋayɔnɛalaŋ.

49 Kɔ toloku ta Wəbɛ tɛsaməsər dɔtɔffəp. 50 Mba kɔ aSuyif alɔma ŋaŋgbiŋəraran abeki akor-koru Kanu, kɔ abeki adare, kɔ ŋaŋcop kətɔrəs Pol kɔ Barnabasteta kəlaŋ kəŋan kɔ ŋambɛləs ŋa daredaŋan. 51 Pol kɔ Barnabas ŋaŋkoŋər ŋakəbof ka wɛcək waŋan, kɔ tɔyɔnɛ sede sakəfati kəŋan kəcəŋkəl toloku ta Kanu, kɔŋaŋkɔ Ikoniyon. ‡ 52Pəmbɔt acɛpsɛ a Yesudarəŋ, kɔ Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋɛnayikɔ ŋa.

14Pol kɔ Barnabas nde dare da Ikoniyon

1 Dəndo dare da Ikoniyon, Pol kɔ Barn-abas ŋambɛrɛ kəlɔ ka dəkətola da aSuyif.

Kɔ ŋaloku moloku mmɛ mɛnasɔŋɛ aSuyifkɔ aKresi alarəm kəlaŋ Yesu mɔ. 2Mba kɔaSuyif ayeŋki səbomp aŋɛ ŋambɛrəs afumatɔyɔnɛ Suyifmɛr kəter ka awɛŋc aŋa alaŋ.3 Ti disrɛ, Pol kɔ Barnabas ŋambɔləsɛ kiyikəŋan dəndo dare dadɔkɔ. Kɔ ŋalok-lokɛkəgbɛkər mera yaŋan teta Wəbɛ. Kɔ Wəbɛɔsɔŋ ŋa fənɔntər fəyɔnɛ mes mɛwɛy-wɛykɔ mɛgbɛkərɛ, pəc-mentər sɔ kaŋce kames mɔkɔ Pol kɔ Barnabas ŋaŋc-cam tetakəmar ka Wəbɛ. 4Kɔ kənay ka afum a daredadɔkɔŋayersɛnɛ. Alɔmaŋanayinɛ aSuyif,alɔmaŋayinɛ asomaYesu. 5Mba, aSuyif kɔacikəra kəbəp ka abɛ aŋan ŋanalompəsnɛkəkɔ-tɔrəs Pol kɔ Barnabas kəcacas kəŋanmasar haŋ ŋadif ŋa. 6Ntɛ Pol kɔ Barnabasŋane ti mɔ, kɔ ŋayɛksɛ kəkɔ-yacnɛ ndeListər kɔ Dɛrbɛ, sədare sa atɔf ŋa Likayoni,kɔ səkəsək sayi. 7 Dəndo sɔ ŋaŋc-camtoloku tɔtɔt ta Yesu.

Pol kɔ Barnabas nde dare da Listər8 Fum wəlɔma ɛnayi Listər pəyɔnɛ

wəbəc, wɛcək wɔn wɛnafi. Kəyɛfɛ ntɛaŋkom kɔmɔ, ali ɔŋc-kɔt fɛ. Ɛnandɛ, 9pəc-cəŋkəl moloku ma Pol. Kɔ Pol ɛŋgbətnɛkɔ. Ntɛ ɛnəŋk a wəbəc ɔyɔ kəlaŋ nkɛkəntam kəyac kɔ mɔ, 10 kɔ Pol olokɛ kɔdim dɔpɔŋ: «Məyɛfɛ! Məcəmɛ wɛcək wamkəroŋ, məlomp!» Kɔ wərkun nwɛ oyoknɛ,k’ɛyɛfɛ k’ɛŋcəmɛ kəkɔt.

11 Kɔ kənay ka afum akakɔ ŋanəŋk ntɛPol ɔyɔ mɔ, kɔ afum kənay ŋampɛnɛcəbebe ŋac-loku cəLikayoni: «Canucəntəŋkəlɛ afum kɔ cəntor nnɔ ndorosu!»12 It’ ɛnasɔŋɛ ŋawe Barnabas «Sus», ŋawePol nkɔn «Hɛrmɛs», bawo Pol nkɔn eŋc-cepərɛnɛ moloku. * 13 Wəloŋnɛnɛ ka Susɛnakɛrɛ mura kɔ yɛnɛkəs nde dəkəbɛrɛda kəlɔ ka dəkəloŋnɛ nkɛ kəyi nde daredəkusu mɔ. Pənabas kɔ kəloŋnɛ mi, nkɔnkɔ kənay ka afumnnɔ Pol kɔ Barnabas ŋayimɔ.

14 Mba ntɛ asom a Yesu Barnabas kɔPol ŋane ti mɔ, kɔ ŋawal-wali yamosyaŋan, kɔ ŋambɛrɛ afum dacɔ ŋac-kulɛ-kulɛ: 15 «Anapa! Ta ake tɔ nəyɔnɛ tantɛ-ɛ?Səna sɔ, afum ŋɔ səyɔnɛ, palompəs su tintayi pəmɔ nəna. Səlok’ un toloku tɔtɔt ntɛtɔŋsɔŋɛ nəsak mes mɛyama-yama mamɛ!

‡ 13:51 «Kɔ akakɔ ŋaŋkoŋər ŋa kəbof ka wɛcək waŋan,» pəmɔ tɔkɔ Wəbɛ Yesu ɛnaloku tiacɛpsɛ ɔn darəŋ mɔ: a dare o dare dɔkɔ ŋaŋkɔ a tawosɛ kəcəŋkəl toloku ta Kanu mɔ, aŋakoŋər dare dadɔkɔ kəbof ka wɛcək waŋan. Ti t’ eŋmentər a ŋanacepər dare dadɔkɔakɔ antɔwosɛ kəcəŋkəl toloku ta Kanu. * 14:12 Dinɛ da aKresi «Sus» ɛnayɔnɛ wəbɛ kacanu, kɔ «Hɛrmɛs» ɛnayɔnɛ wəcepərɛnɛ kɔn moloku.

Yɛbəc 14:16 55 Yɛbəc 15:16Nəkafələr Kanu fɔr nkɛ kəyi wəyeŋ mɔ,Kanu nkɛ kəlompəs kɔm, antɔf kɔ kəba, kɔca yɔkɔ yeyi ki mɔ fəp. 16 Dɛtɛmp dɔkɔdɛnacepər mɔ, Kanu kənawosɛnɛ afum atɔf ya doru fəpŋac-tamkəcəmɛdɔpɔdarəŋdɔkɔ ŋaŋfaŋ mɔ. 17 Ali ntɛ nkɔn Kanukənatɔ-sak kəc-mentər’ un dɔtɔt dəmɔyɔma Ki mɔ, bawo kəŋc-sɔŋ un wəcafən,kəŋc-sɔŋɛ sɔ yɔbɔf yonu kəkom pəlarəm,kɔ kəŋc-sɔŋ un sɔ yeri yɛlarəm, kɔ kəŋc-las’ un sɔ pəbotu dəbəkəc.» 18 Ali ntɛ Polkɔ Barnabas ŋanaloku moloku mamɔkɔmɔ, pəcuca pɛnayi ŋa kəyamsər ka kənaykaŋkɔ kəloŋnɛ cəna nkɛ ŋanafaŋ kəyɔnɛŋa mɔ.

19 Kɔ aSuyif alɔma ŋander kəyɛfɛ An-tiyɔk ŋa Pisidi kɔ Ikoniyon mɔ, kɔ ŋasɛphaŋ kɔ ŋantalər kənay ka afum akakɔ. Ntɛtɔ kɔ kənay ka afum aŋɛ ŋayɛfɛ kəcacasPol. Tɛləpəs kɔ ŋaliŋəs kɔ haŋ dare kəsək,ŋacɛm-cɛmnɛ a efi. 20 Mba ntɛ acɛpsɛa Wəbɛ ŋanadenɔŋkər Pol mɔ, k’ɛyɛfɛ,k’oluksərnɛ dare. Dɔckɔsɔk kɔ ŋaŋkɔ dareda Dɛrbɛ, nkɔn kɔ Barnabas.

Kəlukus ka Pol kɔ Barnabas Antiyɔkatɔf ŋa Siri

21 Ntɛ Pol kɔ Barnabas ŋambəp dareda Dɛrbɛ kɔ ŋaŋcam dəndo toloku tɔtɔtta Yesu. Kɔ ŋasɔtɔ di afum alarəm aŋɛŋanalaŋ teta Yesumɔ. Ntɛ tɔ kɔ ŋalɛk dɔpɔkəlukus ka Listər, Ikoniyon kɔ Antiyɔk ŋaPisidi. 22 Kɔ ŋacəpəs acɛpsɛ darəŋ bəkəc,ŋac-gbiŋər ŋa kəyinɛ kəlaŋ, ŋac-loku: «Kɔsəna, mɛnɛ səcepərɛnɛ pəcuy pɛlarəm asəc-bɛrɛ nde dɛbɛ da Kanu deyi mɔ.»23 Kɔ ŋayɛk-yɛkɛ ŋa abeki dəkəloŋkanɛfəp da alaŋ. Ntɛ ŋalip kətola Kanu kɔkəsuŋ mɔ, Pol kɔ Barnabas ŋasɔŋ ŋa Wəbɛnwɛ ŋanagbɛkər kəlaŋ mɔ kəbum kəŋan.24 Kɔ ŋaŋcepər dɔpɔ da atɔf ŋa Pisidi kɔŋambɛrɛ atɔf ŋa Paŋfili. 25Ntɛŋalip kəlokutoloku ta Wəbɛ dare da Perke mɔ, kɔ ŋan-tor dare da Atali.

26 Dəndo Atali, difɔ Pol kɔ Barnabasŋanalɛk abil kɔ ŋaŋcali kəkɔ Antiyɔk ŋaSiri, dare ndɛ anatolanɛ ŋa kəmar ka Kanuteta yɛbəc nyɛ ŋanalip mɔ. 27Ntɛ ŋambɛrɛmɔ, kɔ ŋaloŋka alaŋ a Antiyɔk fəp, kɔŋalɔm tɔkɔ Kanu kənayɔnɛ ŋa mɔ, kɔ tɔkɔnkɔn Kanu kənasɔŋɛ atɔyɔnɛ Suyif kəlaŋmɔ. 28 Pol kɔ Barnabas ŋawon dəndo daredadɔkɔ kɔ acɛpsɛ a Wəbɛ Yesu darəŋ.

15Kəbəpsɛnɛ ka alaŋ nde Yerusalɛm

1 Afum alɔma ŋanayɛfɛ atɔf ŋa Yude,ŋac-təksɛ awɛŋc aŋa alaŋ ntɛ: Kɔ nəntɔyɔpakəŋc’ un pəmɔ tɔkɔ tɔyɔ tokur ta Musatoloku ti mɔ, Kanu kəfɔdewosɛ kəyacnu. 2 Ntɛ Pol kɔ Barnabas ŋaŋgbɛkəlɛnɛkɔ arkun akakɔ kəliŋɛnɛ kəŋan molokumɔ, kɔ ŋantəŋnɛ a nkɔn Pol kɔ Barn-abas kəbəp ka akin akin arkun akakɔdacɔ, ŋakɔ Yerusalɛm kəkɔ-nɔnɛ molokumamɔkɔ nnɔ asom a Yesu kɔ abeki akəloŋkanɛ ka alaŋ fɔr kiriŋ. 3Kɔ kəloŋkanɛka alaŋ a Antiyɔk ŋasɔŋ ŋa daka ndɛpənamar a ŋayɔ teta marənt mɔ. Ntɛ ŋaŋ-cepər atɔf ŋa Fenisi kɔ atɔf ŋa Samari mɔ,kɔ ŋalɔmər ŋa ntɛ atɔyɔnɛ Suyif ŋaŋkafəlibəkəc yaŋan nnɔ Wəbɛ eyi mɔ, ŋac-sɔŋɛawɛŋc aŋa alaŋ fəp pəbotu. 4Ntɛ ŋambɛrɛYerusalɛmmɔ, kɔ kəloŋkanɛ ka alaŋ, asoma Yesu, kɔ abeki a kəloŋkanɛ ŋambaŋ ŋa.Ntɛ tɔ Pol kɔ Barnabas ŋalɔm tɔkɔ Kanukənayɔ fəp kɔ ŋa mɔ.

5 Awa kɔ aFarisi alɔma aŋɛ ŋanayɔnɛalaŋ mɔ ŋayɛfɛ kɔ ŋaloku: «Pəmar pakəŋcatɔyɔnɛ Suyif, pagbiŋər ŋa sɔ kəleləssariyɛ sa Musa.»

6 Asom a Yesu kɔ abeki a alaŋ akaYerusalɛm ŋanabəpsɛnɛ kəkɔ-mɔmən kates tatɔkɔ. 7 Ntɛ kəgbɛkəlɛnɛ kəwon ŋadacɔ mɔ, kɔ Piyɛr ɛyɛfɛ k’oloku: «Arkun,awɛŋc im aŋa, nəŋcərɛ ti: A pəwon ntɛKanu kənayɛk-yɛk im nəna dacɔ kəcam katoloku tɔtɔt ta Yesu, ntɛ tɔŋsɔŋɛ atɔyɔnɛSuyif ŋatam kəne ti kɔ kəlaŋ ti mɔ. 8Kanukəŋcərɛ bəkəc ya afum, Ki yati kəmentəra kəmbaŋ atɔyɔnɛ Suyif, bawo kəsɔŋ ŋa sɔAmera Ŋecempi pəmɔ səna. 9 Ali kəgbɛykəfɛt ɛŋgbɛy fɛ su kɔ atɔyɔnɛ Suyif, bawokəlaŋ k’ ɔsɔkəsɛ ŋa bəkəc. 10Ndɛkəl oŋ, taake tɔnəfaŋ kədəkətərɛKanu-ɛ? Ntɛnəfaŋkəsarsər acɛpsɛ a Yesu tes tocu ntɛ, kəyɛfɛatem asu haŋ səna yati səntɔtam kəsarɛmɔ. 11 Mba səlaŋ a andeyac su kəmar kaWəbɛ Yesu disrɛ pəmɔ ŋa atɔyɔnɛ Suyif.»

12 Kənay ka afum fəp ŋanacaŋk,k’aŋcəŋkəl oŋmolokuma Barnabas kɔ Pol.Kɔ ŋalɔm mes mɛwɛy-wɛy kɔ mɛgbɛkərɛmmɛ Kanu kənasɔŋɛ ŋa kəyɔ atɔyɔnɛSuyif dacɔ mɔ. 13 Ntɛ ŋalip kəloku mɔ,kɔ Sak endeŋər: «Awɛŋc im aŋa! Nəcəŋkəlim! 14 Simɔŋ ɔlɔm ntɛ tɔcɔkɔ-cɔkɔ Kanukənader kəyɛk-yɛk tɔf ya doru fəp dacɔ,afum aŋɛ ŋayɔnɛ akɔn mɔ. 15 Itɔ molokuma sayibɛ-e mosolnɛ kɔmoloku ma Simɔŋpəmɔ ntɛ aŋcic ti mɔ:16 ‹Kɔ Wəbɛ oloku: «Kɔ tantɛ teŋcepər-ɛ,

indeder sɔ.

Yɛbəc 15:17 56 Yɛbəc 16:5Indeyekti sɔ abal ŋa Dawuda nŋɛ

ŋɛnatɛmpɛnɛmɔ,indeyekti samba sa abal ŋaŋɔkɔ,Indecəmbər ŋi sɔ ŋolomp,17ntɛ tɔŋsɔŋɛ afum aləpəs ŋatɛn ina Wəbɛ

mɔ.Ɛy, dətɔf fəp nyɛ anakornɛ tewe tem mɔ.»Wəbɛ oloku tantɛ, nwɛ ɔŋyɔmes mmɛ18 aŋcərɛ tɛm ntɛ pənawon mɔ.›*

19 It’ ɔsɔŋɛ ntɛ, ina Sak, iŋwosɛ sɔ ata patɔrəs atɔyɔnɛ Suyif aŋɛ ŋantɛfərnɛnnɔ Kanu kəyi mɔ. 20 Mba pacicɛ ŋaa ŋakɛmərnɛ pətɔ-cemp mpɛ pɛyɛfɛ nnɔkətola mɛrənka kəyi mɔ, kɔ dalakɔ, kɔkəsɔm ka sɛm nyɛ antɔfay mɔ, ŋakɛmərnɛsɔ kəmun mecir. 21Kəyɛfɛ dɛtɛmp dɔcɔkɔ-cɔkɔ, Musa ɔyɔ sədare fəp afum aŋɛ ŋalokutetɔn mɔ, bawo aŋkaraŋ Tawureta tɔndɔsɔk o dɔsɔk da kəŋesəm nde dəkətolaKanu da aSuyif.»

Areka ŋɔkɔ anakenɛ alaŋ atɔyɔnɛ Suyifmɔ

22 Asom a Yesu kɔ abeki kəbəp kakəloŋkanɛ ka alaŋ Yesu kɔr-kɔr ŋandeŋamɔmən a pəmar payɛk-yɛk ŋa dacɔafum alɔma akɔ pəmar a pasom Antiyɔkmɔ, kəbɛrɛnɛ ka Pol kɔ Barnabas. Ti disrɛkɔ ŋayɛk-yɛk afummɛrəŋ aŋɛ ŋanatɔmpərdelel awɛŋc aŋa dacɔmɔ: Yudas wəkɔ aŋc-we sɔBarsabasmɔ, kɔ Silas. 23Kɔŋasomŋakɔ areka nyɛ:

«Awɛŋc anu, asom a Yesu kɔ abeki kɔalaŋ ŋaŋcicɛ nu areka, nəna awɛŋc suaŋa aka Antiyɔk, aka Siri, aka Silisi aŋɛŋantɔyɔnɛ Suyif mɔ:

Səyif un! 24 Səne a afum asu alɔmaaŋɛ ŋawur nnɔ ndorosu mɔ, ŋantɔrəs nukɔ ŋampempɛ nu moloku maŋan, mmɛsəntɔsom ŋa mɔ. 25 Ntɛ sənenɛnɛ akɔsəntəŋnɛ ti mɔ, itɔ sənəŋk fɔ pəntesɛsəyɛk-yɛk afum, səsom ŋa nde nəyi mɔ,kəbɛrɛnɛ ka Barnabas kɔ Pol, aŋɛ səmbɔtərmɔ, 26 afum aŋɛ ŋaŋcaməs kiyi kəŋan dorutewe ta Wəbɛ Yesu Krist mɔ. 27 Itɔ səsomYudas kɔ Silas ŋakɔ ŋalok’ un ntɛ teyiareka ŋaŋɛ disrɛmɔ.

28 Pənabas Amera Ŋecempi kɔ səna sɔ,a pəntesɛ fɛ a sənuŋkər nu mes mɔkɔnəntɔtam kəsarɛ mɔ, mɛnɛ mes mɔkɔmɛmar nu kəsumpər mɔ: 29 Ta nəsɔm sɛmnyɛ aloŋnɛnɛmɛrəŋkamɔ, nəbɔlɛnɛmecirkɔ sɛmnyɛ antɔfaymɔ, nəbɔlɛnɛ sɔ dalakɔ.Pəmar nəkɛmərnɛmes mamɔkɔ fəp.Kanu kəsɔŋɛ a nətamnɛ.»

30Ntɛ anasak asom aŋɛ mɔ, kɔ ŋawurnɛkəkɔAntiyɔk. Kɔ ŋaŋkɔ ŋaloŋka di alaŋ, kɔŋasɔŋ ŋa areka ŋaŋɔkɔ. 31 K’aŋkaraŋ ŋi kɔpəmbɔt ŋa, bawo areka ŋaŋɔkɔ ŋɛnacəpəsŋa bəkəc. 32 Yudas kɔ Silas aŋɛ ŋanayɔnɛsɔ sayibɛ-e mɔ ŋaŋc-gbiŋər awɛŋc aŋaalaŋ kɔ ŋacəpəs ŋa sɔ bəkəc dəmolokumɛlarəm. 33-34Ŋanayi dəndo Antiyɔk haŋ,kɔ awɛŋc aŋa alaŋ ŋatolanɛ ŋamarəntmo-foru, kɔ afum a Antiyɔk ŋasak ŋa kəlukusnde asom aŋa ŋayi mɔ. 35Mba tɛm tatɔkɔPol kɔ Barnabas ŋanayi Antiyɔk, kəbɛrɛnɛkəŋan kɔ afum alarəm alɔma, ŋac-təksɛ,ŋac-cam sɔ toloku tɔtɔt ta Wəbɛ.

Pol kɔ Barnabas ŋaŋgbɛyɛnɛ36 Ntɛ mataka mɔlɔma meŋcepər mɔ,

kɔ Pol oloku Barnabas: «Səluksərnɛ səkɔ-nəŋk awɛŋc su aŋa sədare nsɛ sənadəŋktoloku ta Wəbɛ mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ səcərɛ ntɛŋayi mɔ, kɔ tɔkɔ ŋasumpər toloku tatɔkɔmɔ. 37 Barnabas nkɔn ɛŋc-faŋ kəkenɛnɛSaŋ, wəkɔ aŋwe sɔ «Mark» mɔ. 38 MbaPol nkɔn ɛnawosɛ fɛ ti, ɛnacɛm-cɛmnɛa pəmar fɛ kəlɛkɛnɛ Mark, bawo dəndoPaŋfili Mark ɛnasak ŋa pəfati kəcəmbərŋa kəkɔtɛnɛ ka yɛbəc yɔkɔ anasom ŋa mɔ.39 Kəgbɛkəlɛnɛ kəŋan kənayeŋk haŋ kɔtɔsɔŋɛ ŋa kəgbɛyɛnɛ. Ntɛ tɔ kɔ Barnabasɛlɛk Mark kɔ ŋambɛkɛ debil kɔ ŋaŋcalikəkɔ Sipər. 40 Ntɛ Pol ɛnayɛk-yɛk Silasmɔ, awɛŋc aŋa alaŋ ŋantolanɛ kɔ, ŋac-tola Wəbɛ a pəbum ŋa kəmar kɔn disrɛ, kɔŋaŋkɔ. 41Kəkɔ kəŋan, kɔ ŋaŋcali tɔf ya Sirikɔ Silisi, ŋac-cəpəs alaŋ aka di bəkəc.

16Timote ɛŋcəmbər Pol kɔ Silas

1 Pol ɛnabɛrɛ dare da Dɛrbɛ, k’ɔŋkɔ sɔListər. Dəndo wəcɛpsɛ Yesu darəŋ wəlɔmaɛnayi pac-we kɔ Timote, kɛrɛ pəyɔnɛwəSuyif nwɛ ɛnader pəlaŋ Yesu mɔ, mbakas pəyɔnɛ wəKresi. 2 Awɛŋc aŋa alaŋaka Listər kɔ Ikoniyon ŋanatəŋnɛ kəyɔ kɔnmes mɔtɔt. 3Kɔ Pol ɛfaŋ kəkekərɛ Timote,k’ɛlɛk kɔ k’ɛŋkəŋc teta aSuyif akɔ ŋanayiatɔf ŋaŋɔkɔ mɔ, bawo fəp fənacərɛ a Tim-ote kas wəKresi ɛnayi. 4 Sədare nsɛ ŋaŋc-cepər mɔ, ŋaŋc-luksɛmolokummɛ asom aYesu kɔ abeki alaŋ a Yerusalɛm ŋanasomŋa kəkɔtɛnɛ mɔ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ alaŋ atɔyɔnɛSuyif ŋacəmɛ mi darəŋ mɔ. 5 Aloŋkanɛalaŋ ŋac-cəpəs bəkəc kəlaŋ disrɛ, ŋac-bɛrɛnɛ kəla dɔsɔk o dɔsɔk.

Pol ɛnasɔtɔ kənəŋk kəyɛfɛ dareŋc* 15:18 Amos 9:11-12

Yɛbəc 16:6 57 Yɛbəc 16:376Ntɛ Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋɛyamsɛ

Pol kɔ Silas kəloku toloku tɔtɔt ta Kanu atɔfŋa Asi mɔ, kɔ ŋaŋcali atɔf ŋa Firiki kɔ atɔfŋa Kalat. 7 Ntɛ ŋalɔtərnɛ atɔf ŋa Misi mɔ,kɔ ŋasɛp kəkɔ atɔf ŋa Bitini, mba Amera ŋaYesu ŋɛnawosɛnɛ fɛ ŋa ti. 8Kɔ ŋasolnɛ atɔfŋa Misi kɔ ŋantor dare da Torowas. 9 Pibidisrɛ kɔ Pol ɔsɔtɔ kənəŋk kəyɛfɛ ka dareŋc.Ti disrɛ, wəka Masedon pəcəmɛ kɔ kəsəkpəc-lɛtsɛnɛ kɔ: «Məder Masedon, məmarsu!» 10 Pol ɛnadesɔtɔ kənəŋk kaŋkɔ, kɔsəntɛn katina kəkɔ ka atɔf ŋa Masedon,səc-boc ti a Kanu kəwe su kəkɔ-cam ditoloku tɔtɔt ta Yesu.

Ludy kəlaŋ kɔn Wəbɛ Yesu11 Kɔ səyɛfɛ Torowas kɔ səyekti abɛla kɔ

səntɛfərnɛ kəkɔ ka Samotiras, dɔckɔsɔk kɔsəmbɛrɛ Neyapoli. 12 Kɔ səyɛfɛ dəndo, kɔsəŋkɔ Filipi, dare dɔpɔŋ da atɔf ŋa Mase-don dɔlɔma ndɛ aka Rom alarəm ŋanandɛmɔ. Kɔ sənacepərɛnɛmatakamɔlɔma daredadɔkɔ.

13 Dɔsɔk da kəŋesəm kɔ səwur daredəkusu kəŋgbɔkɔ kəsək, nde sənacɛm-cɛmnɛ kəfo nkɛ səntam kətola Kanumɔ. Kɔ səndɛ kəlok-lokər aran aŋɛŋanaloŋkanɛ di mɔ. 14 Wəran wəlɔmaɛnayi ŋa dacɔ pac-we kɔ Ludy, pəc-caməscəloto ca karɛ. Pakom kɔ dare da Tiyatir.Wəyek-yekəs Kanu ɛnayi. Pəc-cəŋkəl su,kɔ Wəbɛ eŋgbiti kɔ abəkəc, ntɛ tɔŋsɔŋɛkɔ kəc-ne bel-bel moloku mmɛ Pol oŋc-loku mɔ. 15 Ntɛ anagbət kɔ dəromun tetaKanu mɔ, Ludy kɔ aka kəlɔ kɔn disrɛ mɔ,k’ewe su kəyi nde ndɔrɔnmataka mɔlɔma,pəc-tola: «Kɔ nəŋcɛm-cɛmnɛ fɔ ilaŋ Wəbɛbel-bel-ɛ, nəder nnɔ nderem, nəyi nnɔ kɔsəna.» K’ɛlɛtsɛnɛ su kəyi di.

Kəcaŋər ka Pol kɔ Silas nde bili baFilipi

16 Dɔsɔk dɔlɔma səc-kɔ dəkətola Kanuda aSuyif, kɔ wəyecəra wəcar wəlɔma en-der pəbəp su, pəyɔ ŋɔŋk nŋɛ ŋɔŋsɔŋɛ kɔkəloku ntɛ tender mɔ. Wəyecəra nwɛ ɔŋc-sɔtɔnɛ ti abɛ ɔn pəsampɛlarəmteta kəlokukɔn mes mmɛ mender mɔ. 17 Kɔ wəyecəranwɛ ɛŋcɛpsɛ su darəŋ Pol kɔ səna, pəc-kulɛ-kulɛ: «Afum akaŋɛ acar a Kanu nkɛkəyi dareŋc mɔ ŋɔ! Dɔpɔ da kəyac dɔŋayi kəmentər un!» 18 Ntɛ wəyecəra ɔyɔmes mamɔkɔmata mɛlarəmmɔ, kɔ tɔlɔləsPol dis. K’ɛŋkafəlɛ, k’oloku ŋɔŋk: «Teweta Yesu Krist ilok’ əm, məwur wəyecərawəkawɛ dəris!» Gbəŋcana babɔkɔ kɔ ŋɔŋkŋaŋɔkɔ ŋowur kɔ dəris.

19 Ntɛ abɛ ɔn ŋanəŋk fɔ tɔsɔtɔnɛ taŋanpəsam tɔsɔlər ŋa mɔ, kɔ ŋasumpər Pol kɔSilas, kɔ ŋaŋkekərɛ ŋa nde abaŋka ŋa daredacɔ abɛ a dare fɔr kiriŋ. 20 Kɔ ŋaŋkɔŋamentər ŋa aboc kiti, ŋac-loku: «Afumakaŋɛ pəyama-yama pɔ ŋayi kəbɛrsɛnɛdare dosu. ASuyif ŋɔ ŋayɔnɛ, 21 aŋɛ ŋayikəcam mɔyɔ maŋan mmɛ pəmar fɛ sukəwosɛ kəyɔ ka mi, səna aŋɛ səyɔnɛ akaRom mɔ.» 22 Kɔ kənay ka afum ŋayɛfɛkɔ ŋaŋcəmɛ ŋa dəbəkəc. Kɔ aboc kitia dare dadɔkɔ ŋawurɛ ŋa yamos, k’asutɛŋa cəŋgban-gban. 23 Ntɛ alip kəsut ŋapəlarəm mɔ, kɔ ŋambɛr ŋa dəbili, kɔ abɛŋalokuwəbumbili a pəkɛmərnɛŋa bel-bel.24Ntɛwəbumbili enemolokumamɔkɔmɔ,k’ɛmbɛr ŋa nde bili mbɛ ŋantɔtam kəwurmɔ, k’oŋkotərɛnɛ ŋa wəcək məmboŋk matɔk.

25 Cɛk-cɛk cəndebəp, Pol kɔ Silas ŋac-tola Kanu, ŋac-leŋəs meleŋ mokor-korɛKanu, kɔ ayi dəbili ŋaŋne sim səŋan.26 Gbəŋcana babɔkɔ kɔ antɔf ŋeyikcɛpəpɔŋ, kɔ tɔsɔŋɛ kəlɔ ka bili tantɔfkəcekəlɛ. Kɔ cumba fəp cəŋgbitɛ, kɔgbekce fəp yoŋkoŋɛ. 27 Kɔ wəbum bilientimɛ, k’ɛnəŋk ntɛ cumba ca bili cəŋgbitɛmɔ, k’owurɛ dakma dɔn pəc-kɔ kədifnɛ,bawo ɛnacɛm-cɛmnɛ a afum aŋɛ ambɛrdəbili mɔ ŋayɛksɛ. 28 Kɔ Pol oŋkulɛ-kulɛpəpɔŋ: «Ta məyɔnɛ pəlɛc, səyi nnɔ fəpfosu!»

29 Kɔ wəbum bili ewe nɛŋc, k’ɛmbɛrɛkatəna-katəna, k’ɔŋkɔ pətɛmpɛnɛ fɔr yaPol kɔ Silas kiriŋ, pəc-yikcɛ kənesɛ disrɛ.30 K’owurɛnɛ ŋa nde doru k’eyif ŋa: «Abɛ,cəke cɔ pəmar iyɔ ntɛ tendeyac im mɔ-ɛ?»

31 Pol kɔ Silas ŋaloku kɔ: «Məlaŋ WəbɛYesu, andekɔ-yac əm, məna kɔ aka kəlɔkam disrɛ fəp.» 32 Kɔ ŋaloku kɔ tolokuta Wəbɛ, kɔ afum akɔ ŋanayi nde kəlɔkɔn mɔ fəp. 33 Pibi papɔkɔ kɔ wəbumbili ɛlɛk ŋa, k’eŋkekərɛ ŋa kəkɔ-yak gbaliyaŋan. Wəbum bili kɔ afum ɔn fəpŋasɔtɔ gbəŋcana babɔkɔ kəgbət dəromunteta Kanu. 34 K’ɛmpɛnɛ ŋa nde ndɔrɔn,k’ɛŋcəmbər amɛsa, kɔ ŋawoləs kɔ aka kəlɔkɔn disrɛ pəbotu pa kəlaŋ kɔn Kanu.

35 Ntɛ dec dɔsɔk mɔ, kɔ aboc kiti a dareŋasom afumaŋan alɔmakəkɔ-lokuwəbumbili: «Məsak afum akaŋɛ.» 36Kɔwəbumbilioluksɛ moloku mamɔkɔ Pol: «Aboc kiti adare ŋasom afum nnɔ iyi mɔ, a isak’ un.Awa nəwur nəkɔnɛ bəkəc yoforu.»

37 Mba kɔ Pol oloku ŋa: «Ntɛ ŋalip oŋkəsut su fɔr ya afum kiriŋ mɔ, ta aŋkiti

Yɛbəc 16:38 58 Yɛbəc 17:24su-ɛ, səna aŋɛ səyɔnɛ aka Rom mɔ, ŋabɛrsu dəbili. Ndɛkəl oŋ yɔk-yɔk yɔ ŋandefaŋkəsak su ba? Tatɔkɔ tɔfɔyi, ŋader ŋa sərkaŋasak su!»

38Kɔ asɔdar ŋaŋkɔ ŋaluksɛmolokummɛaboc kiti, kɔ ŋanesɛ ntɛ ŋanane a Pol kɔSilas aRom ŋɔ ŋayɔnɛ mɔ. 39 Kɔ abockiti a dare ŋander ŋalɛtsɛnɛ Pol kɔ Silaskəŋaŋnɛ, kɔ ŋasak ŋa. Ŋac-loku a ŋawurdare dandɛ. 40 Ntɛ ŋawur dəbili mɔ, Polkɔ Silas ŋaŋkɔ ndena Ludy. Kɔ ŋanəŋkawɛŋc aŋa alaŋ, kɔ ŋacəpəs ŋa bəkəc. Kɔŋasumpər dɔpɔ, kɔ ŋaŋkɔ.

17Pol kɔ Silas nde dare da Tɛsaloni

1 Ntɛ ŋaŋcepər Aŋfipoli kɔ Apoloni mɔ,kɔ ŋambɛrɛ dare da Tɛsaloni, nde aSuyifŋanayɔ kəlɔ ka dəkətola Kanu mɔ. 2Kɔ Polɔŋkɔ pəmɔ tɔkɔ ɔŋc-yɔmɔ, dɔsɔk deŋesəmmaas ŋac-gbɛkəlɛnɛ dəyecicəs yecempi kɔŋa. 3Pol ɛŋc-mentər ŋa kəsɔk pɛs dəkitabua pənamar dis dɔlɔl Krist, a pədeyɛfɛ afidacɔ. Pol oŋc-loku ŋa: «Yesu nwɛ iŋ-camər nu tetɔnmɔ, nkɔn ɔyɔnɛKrist, wəbɛnwɛ Kanu kəyɛk-yɛk mɔ.» 4 Anasɛp haŋkɔ aŋkafəli alɔma ŋa dacɔ kɔ ŋalaŋ ti, kɔŋaŋcəmɛ moloku ma Pol kɔ Silas darəŋ,kəbəp ka akor-koru Kanu aKresi alarəm,kəlɛkɛnɛ sɔ aran abeki alɔma.

5 Mba kɔ aSuyif aka dare da Tɛsalonialɔma ŋayɔ kəraca. Kɔ ŋaloŋka afum alɛcalɔma dɔpɔ dacɔ, kɔ ŋayekti pəyama-yamadare disrɛ. Kɔ ŋaŋkɔ ŋamɛpnɛ kəlɔ kaYason, ŋac-tɛn Pol kɔ Silas kəkekərɛ ŋakənay ka afum fɔr kiriŋ. 6 Ntɛ ŋantɔnəŋkPol kɔ Silas mɔ, kɔ ŋaliŋəs Yason kɔ awɛŋcaŋa alaŋ alɔma fɔr ya abɛ a dare kiriŋ. Ŋac-kulɛ: «Afum akaŋɛ ŋaŋkafəli-kafəli dorudandɛ fəp mɔ, ŋayi oŋ nnɔ, 7 kɔ Yasonnkɔn ɛmbaŋ ŋa!» Afum akaŋɛ fəp ŋaŋcemoloku mmɛ wəbɛ wəka tɔf ya Rom fəpoloku mɔ, ŋac-loku a wəbɛ wəlɔma eyi,pac-we kɔ Yesu!» 8-9 It’ ɛnasɔŋɛ ŋayektipəyama-yama kənay ka afum dacɔ. Ntɛabɛ a dare ŋane ti mɔ, ŋambaŋər Yason kɔawɛŋc aŋa alaŋ pəsam, kɔ ŋasak ŋa.

Pol kɔ Silas nde dare da Bere10 Pibi papɔkɔ disrɛ kɔ awɛŋc aŋa alaŋ

ŋasak Pol kɔ Silas kəkɔ dare da Bere. Ntɛŋambɛrɛ di mɔ, kɔ ŋaŋkɔ nde kəlɔ kadəkətola Kanu da aSuyif. 11Akakɔ ŋanabɔtmes ŋatas aka Tɛsaloni, kɔ ŋaŋcəŋkəltoloku ta Kanu bel-bel pəbotu disrɛ. Ŋac-kɔkcɛ sɔ kitabu bel-bel dɔsɔk o dɔsɔk

kəcərɛ kɔ pəyɔnɛ fɔ moloku min mayi mɔkɔ tɔkɔ Pol kɔ Silas ŋaŋloku ŋa dəkətolaKanu mɔ. 12 Kɔ afum alarəm ŋa dacɔŋayɔnɛ alaŋ, kəlɛkɛnɛ aran aKresi aŋɛŋanabɛk dəkəcəmɛmɔ, kɔ arkun alarəm.

13 Mba ntɛ aSuyif aka Tɛsaloniŋanadecərɛ a Bere sɔ Pol eyi kəcam tolokuta Kanu mɔ, kɔ ŋander sɔ dəndo kədeyektipəyama-yama ŋabɛr kənay ka afum mɛr.14 Kɔ awɛŋc aŋa alaŋ ŋambɛlkər kəkekərɛPol kəca ka dəkəba, mba Silas kɔ Timoteŋayi dəndo Bere. 15 Afum aŋɛ ŋanasolɛPol mɔ, ŋanakekərɛ kɔ haŋ dare da Atɛn.Dəkəlukus daŋan kɔ Pol osom ŋa nde Silaskɔ Timote ŋayi mɔ, a ŋabɛlər kɔ katəna-katəna.

Pol nde dare da Atɛn16 Ntɛ Pol ɛŋc-kar Silas kɔ Timote nde

dare da Atɛn mɔ, kənəŋk ka dare dadɔkɔdɛlarɛmɛrəŋka kənabɛr-bɛrɛ Pol dɛbəkəc.17Pol ɛŋc-gbɛkəlɛnɛ kɔ aSuyif kɔ alɔmaakɔŋanader kəkor-koru nde kəlɔ ka dəkətolaKanu mɔ, pəc-gbɛkəlɛnɛ sɔ dɔsɔk o dɔsɔkkɔ afum akɔ ŋaŋc-yi nde abaŋka ŋa daremɔ. 18 Acɛpsɛ mɛtəksɛ ma Epikuru kɔma Seno darəŋ alɔma ŋander ŋacaŋ kɔmoloku. Alɔma ŋac-loku: «Wəlok-lokuɔfɔ wəkawɛ! Cəke c’ ɛfaŋ kəloku tantɛ?»Akɔ ŋac-loku: «Wəkawɛ pəwurɛnɛ pəmɔntɛ endecam teta canu cəcikəra mɔ!»Ŋanaloku ti bawo toloku tɔtɔt ta Yesu kɔkəyɛfɛ kɔn afi dacɔ kɔ Pol oŋc-loku.

19 Awa kɔ ŋalɛk Pol, kɔ ŋaŋkekərɛ kɔtɛpɛsa mpɛ aŋc-we Areyopako mɔ kəroŋ,kɔ ŋayif Pol: «Məloku su kətəksɛ kəfukaŋkɛ məyi kəloku ta ki mɔ, 20 bawomoloku mamɛ məyi kəloku mɔ, mɔyɔnɛləŋəs yosu mofu. Səfaŋ kəcərɛ tedisrɛ tami.» 21 Awa dəmɔyɔ ma aka dare da Atɛnkɔ acikəra aŋɛ ŋanayi di mɔ fəp, ŋaŋc-cepərɛnɛ di tɛm taŋan fəp kəc-loku, kɔpəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, ŋac-cəŋkəl moloku mofu.

22 Pol pəcəmɛ tɛpɛsa ta Areyopakokəroŋ, k’oloku: «Arkun a dare da Atɛn,inəŋk a afum asumpər dinɛ bel-bel ŋɔnəyɔnɛ. 23 Ntɛ indenakɔt dare donu mɔ,k’inəŋk mɛrəŋka monu, k’iŋkɔkcɛ aŋgbipŋonu ŋɔlɔma pacic ŋi ntɛ: ‹Ta kanu nkɛantɔcərɛ mɔ.› Awa tes tɔkɔ nəŋkor-koruta nəŋcərɛ ti mɔ, tatɔkɔ yati t’ inder kəlok’un.

24 Kanu nkɛ kəlompəs doru kɔ daka ndɛdɔyɔ mɔ fəp, nkɔn nwɛ ɔyɔnɛ Wəbɛ wəkakɔm kɔ antɔf ɔfɔtam kəyi kəlɔ kəpɔŋ nkɛalompəsɛ waca wa fum teta kəkor-koru

Yɛbəc 17:25 59 Yɛbəc 18:20kɔn mɔ. 25 Waca wa fum wɔfɔtam kəmarKanu kəyi, pəmɔ ntɛ kəŋfaŋər fum tɔlɔmmɔ. Nkɔn ompocɛ afum yeyinɛ yaŋandoru, kəpɛnɛ kifir kɔ kətorɛ, kəbəp ka cayɛləpəs nyɛ fəp. 26 Dəfum wəkin ɔ Kanukəwurɛ tɔf ya afum aləpəs a doru aŋɛ fəp,ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋandɛ antɔf fəp kəroŋ mɔ. KɔKanu kənanuŋkɛnɛ kəcic cələŋcər ca tɔfyayɔkɔ fəp. Kɔ kəlompəs dɛrən kɔ kətənteren o teren disrɛ. 27 Kanu kənayɔ ti ntɛtɔŋsɔŋɛ ŋatɛn kɔ haŋ ŋanəŋk kɔ kəbuma-buma disrɛmɔ, bawo Kanu kəmbɔlɛ fɛ nwɛo nwɛ. 28Ntɛ tɔnənemolokumamɛ: ‹Nkɔnɔsɔŋɛ su kəyi doru, nkɔn ɔŋsɔŋɛ su kəcepɛ,nkɔn ɔsɔŋɛ su kəyi tantɛ ayimɔ.› Itɔ aleŋsɛanu alɔma ŋaloku:

‹Kəbənda ka dokom da Kanu kɔ səna sɔsəyi.›29 Kɔ pəyɔnɛ fɔ kəbənda ka dokom dɔn kɔsəna sɔ səyi-ɛ, pəmar fɛ a pacɛm-cɛmnɛa Kanu kəwurɛnɛ kɔ kɛma, kɔ gbɛti, kɔpəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, tasar mpɛ fum ɛŋcɛm-cɛmnɛ k’ɛmpatɛ dɛcɛrəŋ dɔn mɔ. 30 Kanukənacepsər fɛ afum akɔ ŋanayi tɛm ntɛanatɔcərɛ mes mɔ, mba kəfaŋ oŋ afum adoru fəp a ŋasəkpər bəkəc. 31 Kɔ Kanukəmboŋc dɔsɔk ndɛ kəndekɔ-bocɛ afum adoru fəp kiti kəlompu mɔ. Kanu kənayɛk-yɛk fum nwɛ endekɔ-boc kiti kaŋkɔ mɔ,kənasɔŋɛ afum fəp kəcərɛ wəkayi ntɛkənayekti kɔ afi dacɔmɔ.»

32 Ntɛ ŋane Pol pəc-loku teta kəyɛfɛka defi mɔ, kɔ alɔma ŋayɛfɛ kəfani kɔ,mba alɔma ŋaloku: «Səndesɔ-cəŋkəl’ əmkəloku ka tatɔkɔ dɔsɔk dɔlɔma.» 33 Kɔ Polowur ŋa dacɔ, k’ɔŋkɔ. 34Kɔ afumalɔmaŋa-sumpər moloku mɔn kɔ tɔsɔŋɛ ŋa kəyɔnɛka alaŋ Yesu, pəmɔ Denis wəka kəgbaka Areyopako, wəran wəlɔma pac-we kɔDamaris, kɔ afum alɔma.

18Pol nde dare da Kɔrɛnt

1 Ntɛ tatɔkɔ teŋcepər mɔ, kɔ Pol ɛyɛfɛdare da Atɛn k’ɔŋkɔ Kɔrɛnt. 2 K’ɔŋkɔpəbəp di wəSuyif wəlɔma pac-we kɔ Ak-ila, nwɛ anakom dare da Pɔnt mɔ, pətɛpkəc-der atɔf ŋa Itali kɔ wəran kɔn Pir-sila, bawo wəbɛ Kəlod ɛnaloku a aSuyiffəp ŋawur Rom. Kɔ Pol ɔŋkɔ pəbəp ŋa.3 Ntɛ tɛnasurɛnɛ ŋapaŋnɛ yɛbəc yin yayimɔ, kɔ eyi ndaraŋan, ŋac-bəc, ŋac-lompəscəbal. 4 Dɔsɔk da kəŋesəm fəp Pol ɛŋc-gbɛkəlɛnɛ kəlɔ ka dəkətola da aSuyif pəc-sɛp dəmoloku a aSuyif kɔ aKresi ŋawosɛkəcəmɛmoloku mɔn darən.

5 Ntɛ Silas kɔ Timote ŋanator Masedonmɔ, kɔ Pol ɛŋcəmɛ oŋ gbəcərəm kəcam katoloku tɔtɔt, pəc-sɔŋɛ aSuyif kəlaŋ a YesuɔyɔnɛwəbɛnwɛKanukəyɛk-yɛkmɔ. 6Mbantɛ aSuyif ŋaŋc-gbɛkəl kɔ ŋac-lɔmsɛnɛkɔ mɔ, k’oŋkoŋ-koŋər ŋa yamos yɔn tetakəyeŋkəs kəŋan səbomp, k’oloku: «Dorudonu deyi nu dəwaca! Kɔ ina, isɔk ti disrɛ.Ndɛkəl oŋ, nda atɔyɔnɛ Suyif indekɔ.»

7Kɔ Pol ɛyɛfɛ di, k’ɔŋkɔ nda Titi Yusutuwəkor-koru Kanu wəlɔma, nwɛ kəlɔ kɔnkənasəŋkərɛnɛ kɔ kəlɔ ka dəkətola daaSuyif mɔ. 8 Krispɔs, wəbɛ ka kəlɔ kadəkətola wəlɔma ɛnalaŋ tetaWəbɛYesu kɔaka kəlɔ kɔn disrɛ fəp. Kɔ aKɔrɛnt alarəmaŋɛ ŋaŋc-cəŋkəl mɔ ŋanayɔnɛ alaŋ, kɔaŋgbət ŋa dəromun teta Kanu.

9 Pibi disrɛ kɔ Wəbɛ oloku Pol kənəŋkdisrɛ: «Ta mənesɛ! Məlok-loku, ta məcaŋkde, 10 bawo ina iyi kɔ məna! Fum o fumɔfɔtəp’ əm kəca kəyɔ ’m tes tɛlɛc, bawo iyɔafum alarəm dare dandɛ disrɛ.» 11 Kɔ Poleyi ŋa dacɔ teren tin kɔ yof camət-tin pəc-təksɛ ŋa toloku ta Kanu.

12 Tɛm tatɔkɔ tɔ Rom dɛnadəs Kaliyɔŋkəyɔnɛ ka wəbɛ nde atɔf ŋa Akaya. KɔaSuyif alɔma ŋantəŋnɛ kəyɛfərɛnɛ kɔ Pol,kɔ ŋaŋkekərɛ kɔ dəŋkiti. 13 Kɔ ŋaloku:«Fum wəkawɛ, afum ŋ’ ɛfaŋ a ŋacəmɛdɔpɔ da Kanu darəŋ, ndɛ deŋciyanɛ kɔ ndɛsariyɛ səloku mɔ.»

14 Pol ɛyɛfɛ kəkɔ-loku, mba Kaliyɔŋoloku aSuyif: «Pəc-yɔnɛ a fum endif, kɔpəyɔnɛ fɛ ti, tes tɛlɛc tɔpɔŋ tɔlɔma tɔyɔ-ɛ, k’iŋcəŋkəl nu, nəna aSuyif! 15 Mbantɛ pəyɔnɛ fɔ dəmoloku, dəmewe, kɔpəyɔnɛ fɛ ti, teta sariyɛ sonu nəna a sərkasɔ nəyi kəgbɛkəlɛnɛ mɔ, nəna ŋɔ tatɔkɔtɔmɔmən. Ina intola fɛ kəyɔnɛ wəboc kitikaŋkɔ.» 16 Kɔ Kaliyɔŋ ɛmbɛləs ŋa dəndodəŋkiti. 17 Kɔ aSuyif ŋaŋkɔ ŋantəp Sɔstɛnwəbɛ wəka kəlɔ ka dəkətola Kanu waca,kɔ ŋayɛfɛ kəsut kɔ dəndo dəŋkiti, mbaKaliyɔŋ ɛnawe fɛ ti ali daka.

Pol olukus Antiyɔk18 Kɔ Pol owon dare da Kɔrɛnt mataka

mɔlɔma, k’ender pəlembərnɛ awɛŋc aŋaalaŋ, k’ɛlɛk abil kəkɔ atɔf ŋa Siri, nkɔn,Pirsila kɔ Akila. K’ofonnɛ domp nde dareda Seŋkəre kəmentər ka kəlip ka tes ntɛɛnadermɛ teta Kanu mɔ. 19 Ntɛ ŋambɛrɛdare da Efesi mɔ, kɔ Pol ɛsak Pirsila kɔ Ak-ila. Kɔ Pol ɔŋkɔ kəlɔ ka dəkətola da aSuyifkɔŋaŋgbɛkəlɛnɛ kɔŋa. 20Kɔ akakɔŋantolakɔ kəyi ka dəndo dare daŋan kərɛsna, mba

Yɛbəc 18:21 60 Yɛbəc 19:20ɛnawosɛ fɛ. 21 K’elembərnɛ ŋa pəc-loku:«Indelukus nnɔ ndoronu kɔ Kanu kəwosɛ-ɛ.» K’ɛlɛk abil dare da Efesi, 22 k’ontordare da Sesari nde ɛnacopmərəntmɔnmɔ.K’ɛmpɛ kərɛs Yerusalɛmkəkɔ-yif alaŋ. Ntɛelip mɔ, k’ontor dare da Antiyɔk ŋa Siri.

23 Ntɛ tɛm tɔlɔma teŋcepər mɔ, kɔ Polɔŋkɔ k’eŋcepər atɔf ŋa Kalat kɔ Firiki pəc-cəpəs acɛpsɛ a Yesu bəkəc fəp.

Apɔlɔs nde sədare sa Efesi kɔ Kɔrɛnt24 WəSuyif wəlɔma aŋc-we Apɔlɔs,

ɛnader Efesi. Dare da Alɛksandər* dɔanakom kɔ, fum wəcərɛ kəlok-loku ɛnayi,pəcərɛ sɔ kitabu bel-bel. 25 Dɔpɔ da Wəbɛdɔ anatəksɛ kɔ, kɔ kəsumpər ka mes bel-bel, kaŋce k’ oŋc-lokɛ, pəc-təksɛ tetaYesu, mba mɛnɛ kəgbət dəromun ka Saŋgbəcərəmkɔ ɛnacərɛ. 26K’ɛyɛfɛ kəlok-lokɛkəlaŋ disrɛ nde kəlɔ ka dəkətola da aSuyif.Ntɛ Pirsila kɔ Akila ŋane kɔ kəlok-lokumɔ,kɔ ŋalɛk kɔ ndaraŋan, kɔ ŋambɛrɛnɛ kɔkətəksɛ kəcərɛ kəŋkɔ kənabut kɔ teta dɔpɔda Kanu mɔ.

27Ntɛ Apɔlɔs ɛnacɛm-cɛmnɛ kəcepər kaAkaya mɔ, kɔ awɛŋc aŋa alaŋ ŋaŋgbiŋərkɔ. Kɔ ŋaŋcicɛ acɛpsɛ a Yesu darəŋ aŋɛŋayi Akayamɔ areka, ŋac-loku ŋa kəbaŋ kɔbel-bel. Ntɛ ɛmbɛrɛmɔ, k’entesɛ afum akadi, akɔ kəmar ka Kanu kənasɔŋɛ kəyɔnɛalaŋ mɔ. 28 Bawo fənɔntər fɔ Apɔlɔs ɛŋc-gbɛkəlɛ aSuyif fɔr ya afum alarəm kiriŋpəsɔŋɛ ŋa kəcərɛ dəkitabu a Yesu ɔyɔnɛwəbɛ nwɛ Kanu kənayɛk-yɛk mɔ.

19Pol nde dare da Efesi

1 Tɛm ntɛ Apɔlɔs ɛnayi Kɔrɛnt mɔ, kɔPol nwɛ ɛnacepər sədare sa kəroŋ mɔ,ontor dare da Efesi. K’ɛmbəp di acɛpsɛa Wəbɛ Yesu darəŋ alɔma. 2 K’eyif ŋa:«NənasɔtɔAmera Ŋecempi ŋa Kanu kəyɛfɛntɛ nənayɔnɛ alaŋ Yesu mɔ ba?»

Kɔ ŋaluksɛ Pol: «Səntane fɛ yati tetaAmera Ŋecempi.»

3Kɔ Pol eyif ŋa sɔ: «Kɔ kəgbət dəromunkəre kɔ nəsɔtɔ-ɛ?»

Kɔ ŋaluksɛ Pol: «Kəgbət ka Saŋ.»4Kɔ Pol oloku: «Kəgbət dəromun ka Saŋ,

kəsəkpər mera yati kənayi teta Kanu. MbaSaŋ oŋc-loku afum a ŋalaŋ wəkɔ endedernkɔn tadarəŋ mɔ, itɔ tatɔkɔ Yesu.» 5 Ntɛŋanemolokumamɔkɔmɔ kɔŋasɔtɔ kəgbət

dəromun tewe ta Wəbɛ Yesu. 6 Kɔ Pol en-deŋər ŋa waca, kɔ Amera Ŋecempi ŋenderŋa, kɔ ŋayɛfɛ kəloku cusu ncɛ ŋantɔcərɛmɔ, ŋac-dəŋk sɔ moloku mɔtɔt mmɛ Kanukənasom ŋa kədəŋk mɔ. 7 Arkun akakɔŋaŋc-bəp wəco kɔmɛrəŋ.

8 Kɔ Pol ɛmbɛrɛ kəlɔ ka dəkətola daaSuyif, pəc-lok-lokɛ di kəbaŋsɛ disrɛ haŋyof maas, pəc-gbɛkəlɛnɛ, pəc-sɛp kəsɔŋɛafum kəcərɛ mes ma dɛbɛ da Kanu. 9Mbantɛ ayenki səbomp alɔma ŋaŋc-fati kəlaŋmɔ, ŋac-fani dɔpɔ daWəbɛ nnɔ kənay kəyimɔ. Kɔ Pol ɔmbɔlɛ ŋa, k’ ɛlɛkɛnɛ acɛpsɛa Yesu darəŋ alɔma, kɔ ŋawɛnnɛ kəsək,kɔ ŋaŋlok-lokərɛnɛ dɔsɔk o dɔsɔk ndedəkətəksɛ da Tirano. 10 Tatɔkɔ tɛnawonmeren mɛrəŋ, kɔ tɔsɔŋɛ aSuyif kɔ aKresiaŋɛ ŋanayi atɔf ŋa Asi mɔ kəne toloku taWəbɛ.

Awut a Sefa11 Kanu kəŋc-sɔŋɛ waca wa Pol kəyɔ

mes mɛwɛy-wɛy mmɛ mɛnacuca kənəŋkmɔ. 12 Tɛnasɔŋɛ pac-bəcəsɛ acuy cəloto,kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ kəpol nkɛ kəŋgbuŋɛnɛ Polmɔ, kɔ ayɔ ti-ɛ, docu doŋc-wur wəkayi, kɔyɔŋk yɛlɛc yoc-wur sɔ wəkayi dəris.

13 Kɔ aSuyif alɔma ŋaŋkɔs-kɔs mofomɛlarəm, kɔ ŋatubucnɛ Pol kəbɛləs kayɔŋk yɛlɛc nnɔ acuy ŋayi mɔ, ŋac-loku:«Ilok’ əm: Məwur wəcuy wəkawɛ teweta Yesu wəkɔ Pol ɛŋcam mɔ.» 14 Wəloŋnɛwəpɔŋ wəka aSuyif wəlɔma ɛnayi pac-wekɔ Sefa. Awut ɔn atɛmp camət-mɛrəŋ ŋaŋaŋc-yɔ mɔyɔ mamɔkɔ. 15 Mba kɔ ŋawakkəbɛləs ŋɔŋk ŋɛlɛc-ɛ, ŋi ŋoloku ŋa: «Yesu,iŋcərɛ kɔ. K’iŋnɛpəl sɔ bel-bel fum nwɛPol ɔyɔnɛ mɔ, mba nəna, an’ɔ nəyɔnɛ-ɛ?» 16 Kɔ fum wəkɔ ŋɔŋk ŋɛlɛc ŋɛnayi mɔɛŋgbəpərnɛ ŋa kəyɛfərɛnɛ, k’ɛntam ŋa fəpk’ambopər-bopər atɛmp aŋɛ, kɔ ŋayɛksɛfəp faŋan dis fos kɔ ŋasak kəlɔ.

17 ASuyif kɔ aKresi aka dare da Efesiŋaŋcərɛ toloku tatɔkɔ, kɔ kənesɛ kəyi ŋafəp, kɔ ŋaleləs oŋ tewe ta Wəbɛ Yesu.18 Afum alarəm aŋɛ ŋanawosɛ kəlaŋ Yesumɔ, ŋaŋc-der ŋaloku fɔr ya afum fəp kiriŋpəlɛc mpɛ ŋaŋc-yɔ mɔ. 19 Kɔ afum akɔŋanayɔnɛ duremɔ, ŋaŋc-kɛrɛ səbuk səŋansa dure kɔ ŋaŋcɔf si fɔr ya afum fəpkiriŋ. Kəway ka səbuk sasɔkɔ kənabəpmɛŋcəmbəl ma gbeti wul wəco kəcamət(50.000). 20 Ti disrɛ kətam ka toloku taWəbɛ kəsam kɔ kəsɔtɔ fənɔntər.

* 18:24 Alɛksandər, dare dɔpɔŋ ndeMisira nde afum alarəmadoru fəp ŋaŋkɔ kətəkəsmes.

Yɛbəc 19:21 61 Yɛbəc 20:9Pəyama-yama dare da Efesi

21 Ntɛ teŋcepər mɔ kɔ Pol olompəsnɛkəkɔ dare da Yerusalɛm pəc-cepərɛnɛtɔf ya Masedon kɔ Akaya. K’oloku:«K’iŋkɔbɛrɛ Yerusalɛm-ɛ, mɛnɛ idekɔsɔ-mɔmən Rom.» 22 Kɔ Pol osom Masedonamar ɔn mɛrəŋ Timote kɔ Erasto, mba kɔnkɔn Pol eyi mataka mɔlɔma atɔf ŋa Asi.

23 Tɛm tatɔkɔ tɔ pəyama-yama pɔpɔŋpɛnayi Efesi teta dɔpɔ da kəlaŋ ka WəbɛYesu. 24 Wəgbɛc wəlɔma ɛnayi di, pac-we kɔ Demeteri, pəc-tubucnɛ kəlompəs kawɔlɔ wa tɛrəŋka mpɛ aŋc-we Artemi mɔ.Agbɛc awɔlɔwagbetiwawɔkɔŋaŋc-sɔtɔnɛwi daka dɛlarəm. 25 Kɔ Demeteri oloŋkaagbɛc kɔ akɔ ŋaŋc-dinɛ yɛbəc yayɔkɔ mɔ,k’oloku ŋa: «Arkun! Nəŋcərɛ ti bel-bel ayɛbəc yayɛ y’ andinɛ. 26 Mba nənəŋk kɔnəne a nnɔ Efesi kəbəp ka atɔf ŋa Asi Polpampɛ ɛsɛp kəsɔŋɛ afum alarəmkəlaŋ haŋpəc-kafəli ŋa mera kəloku a mɛrəŋka mmɛwaca wa fum wolompəs mɔ, bafɔ canu cɔ.27 Moloku mamɔkɔ mɛntam kəsɔŋɛ yɛbəcyosu kəlɛcɛ. Tɔsɔŋɛ sɔ teta kəlɔ ka tɛrəŋkaArtemi tɔyɔ sɔ abɔc. Afɔde sɔ pac-loku aArtemi tɛrəŋka a kanu kɔ, kanu kəran nkɛafum fəp ŋaŋkor-koru nnɔ atɔf ŋa Asi, kɔdoru kɔr-kɔr mɔ.»

28 Ntɛ afum ŋane moloku mamɔkɔmɔ, kɔ mɛtɛlɛ meŋcepərər ŋa, kɔ ŋayɛfɛkəkulɛ-kulɛ: «Artemi kanu ka Efesi kəyɔnɛkəpɔŋ!» 29 Kɔ pəyama-yama papɔkɔ po-sumpər dare fəp, kətəŋnɛ disrɛ kɔ afumŋambəpsɛnɛ abaŋka ŋaŋan ŋɔpɔŋ. Kɔŋaliŋəs asol a Pol Kayus kɔ Aristarko,aŋɛ ŋanayɛfɛ Masedon mɔ, kɔ ŋaŋkekərɛ.30 Pol ɛnafaŋ kəkɔ-mentərnɛ afum fɔrkiriŋ, mba acɛpsɛ a Wəbɛ darəŋ ŋana-wosɛnɛ fɛ kɔ ti. 31Abɛ alɔma a atɔf ŋa Asi,aŋɛ ŋanayɔnɛ anapa a Pol mɔ, ŋanasomafum nnɔ eyi mɔ ŋac-lɛtsɛnɛ kɔ a ta pəkɔdəndo abaŋka ŋaŋan ŋɔpɔŋ de!

32 Kɔ pəyama-yama poŋcop afumdacɔ, aŋɛ ŋac-kul-kulɛnɛ ntɛ, akɔ ŋac-kul-kulɛnɛ tɔkɔ. Afum alarəm ŋa dacɔŋanacərɛ fɛ ntɛ o ntɛ anabəpsɛnɛnɛmɔ. 33 Kənay kaŋkɔ dacɔ kɔ afum alɔmaŋalɔmər Alɛksandər, nwɛ aSuyif alɔmaŋanacɔŋəs kəkɔ-lok-loku fɔr ya afum kiriŋmɔ. Kɔ Alɛksandər ɛfɛk kəca, pəfaŋ kəlok-loku pəyacnɛ. 34 Mba ntɛ ŋanadenɛpəla Alɛksandər wəSuyif ɔyɔnɛ mɔ, kɔfəp fəyɛfɛ kəkulɛ-kulɛ haŋ dec mɛrəŋ:«Artemi kanu ka Efesi kəyɔnɛ kəpɔŋ!»

35 Kɔ wəbɛ wəlɔma wəka di ɛntamkətorɛ-torɛ afum bəkəc pəc-loku: «Arkun

a Efesi, an’ ɔtɔcərɛ a dare da Efesidɔtɔmpər kəbum ka kəlɔ kəpɔŋ ka kanukosu Artemi kɔ tɛrəŋka tɔn mpɛ pontorkəyɛfɛ dareŋc mɔ-ɛ? 36 Fum ɔfɔtamkəgbɛkəl tatɔkɔ, pəmar nəndɛ nəcaŋkta nəbɛlkər kəyɔ ntɛ o ntɛ. 37 Ntɛ tɔsɔkmɔ, afum aŋɛ nəŋkɛrɛ mɔ ŋaləsər fɛ kəlɔkosu kəpɔŋ, ŋalɔməs fɛ sɔ kanu kosuArtemi. 38 Kɔ Demeteri kɔ awɛŋc aŋaapaŋnɛ ɔn yɛbəc ŋayɔ kəbokɛnɛ teta fum-ɛ, dəkəboc kiti deyi kɔ aboc kiti ŋayi,dəndo pəmar ŋakɔ ŋabokɛnɛ! 39 Kɔ nəyɔsɔ tobokɛnɛ tɔlɔma-ɛ, andekɔ-lompəs tipəmɔ tɔkɔ sariyɛ səloku ti mɔ nde abockiti ŋaŋloŋkanɛ mɔ. 40Nəkɛmbərnɛ, bawoantam kəboŋcɛ su kəsɔŋɛ pəyama-yamapampɛ kəyi, teta mes mamɛ meŋcepər dɛmɔkɔ mɔ, bawo ali toloku səfɔtam kəsɔtɔkəloku ntɛ tɔsɔŋɛ afum kəbəpsɛnɛ tantɛmɔ.» Ntɛ wəbɛ elip kəloku tatɔkɔ mɔ,k’oloku nwɛ o nwɛ kəlukus nde ndɔrɔn.

20Pol nde tɔf ya Macedon kɔ Kresi

1 Ntɛ pəyama-yama pɛsak mɔ, kɔ Polɛwenɛ acɛpsɛ a Wəbɛ darəŋ, k’ɛŋcəpəs ŋabəkəc. Ntɛ elip kəlembərnɛ ŋa, k’ɔŋkɔMasedon. 2 Ntɛ ɛŋcepər atɔf ŋaŋɔkɔ mɔ,k’ɛŋcəpəs alaŋ bəkəc dəmoloku mɛlarəm,k’ender atɔf ŋa Kresi. 3 K’eyi di yofmaas. Tɛm ntɛ ɛnadefaŋ kəyekti abɛlakəkɔ ka atɔf ŋa Siri mɔ, k’asɔŋɛ kɔ kəcərɛ aaSuyif ŋantəŋnɛ kəyɔ kɔn pəlɛc, k’ɛŋcɛm-cɛmnɛ kəluksərnɛ sɔ dɔpɔ da atɔf ŋaMase-don. 4 Afum aŋɛ ŋanacəmbər kɔ mɔ,ŋanayɔnɛ: Sopateri wan ka Purus wəkaBere, Aristarko kɔ Sekondu aka Tɛsaloni,Kayus wəka Dɛrbɛ, Timote, Tikiko, kɔTirofimo aka atɔf ŋa Asi. 5 Afum akakɔŋanayi su kiriŋ kəkɔ, kɔ ŋaŋkɔ ŋakar suTorowas. 6 Kɔ səna ntɛ mataka ma kəsataka cəcom cətɔyɔ lebin meŋcepər mɔ, kɔsəlɛk abil dare da Filipi. Mata kəcamətdisrɛ kɔ səmbəp ŋa dare da Torowas, ndesənacepərɛnɛmata camət-mɛrəŋ mɔ.

Kəcepər kələpəs ka Paul dare daTorowas

7 Tataka tɔcɔkɔ-cɔkɔ ta tataka toluksər,kɔ səloŋkanɛ kətepi ka kəcom. Pol nwɛpənamar kəkɔ dɔckɔsɔk mɔ eyi kəlok-loku ŋa, k’ɔmbɔlsɛ moloku haŋ cɛk-cɛk.8 Səlamp səlarəm sənayi dəndo dukulɔ dadareŋc dadɔkɔ sənaloŋkanɛmɔ. 9Wətɛmpwəlɔma pac-we kɔ Eyutik ɛnandɛ biŋkəli

Yɛbəc 20:10 62 Yɛbəc 21:6ba wundɛr kəroŋ tɛm tatɔkɔ Pol oŋc-lok-loku mɔ. Kɔ mere mɛŋgbəpərnɛ kɔ,k’ɛntɛmpɛnɛ kəyɛfɛ dukulɔ dakəroŋ damaas. Aŋkɔlɛk kɔ, tɛtəŋnɛ efi. 10 Kɔ Polontor, k’ɔŋkɔ pəsipnɛ kɔ, k’ɛlɛk kɔ dəwaca,k’oloku: «Ta pəyi nu yama-yama. Eyiwəyeŋ!» 11 Ntɛ Pol ɛmpɛ sɔ mɔ, k’entepikəcom kəsɔm, k’oŋcop sɔmolokumɔn haŋdɔsɔka. Ntɛ elip mɔ, k’ɔŋkɔ. 12 K’aŋkɛrɛwətɛmp wəkakɔ pəyi wəyeŋ, kɔ tɔyɔnɛtɛcəpsɛ bəkəc tɔpɔŋ.

Marənt kəyɛfɛ Torowas haŋ Mileto13 Səna, sənanuŋkɛnɛ kəlɛk abil kəkɔ

dare da Asɔs nde Pol ɛnaloku a səndekɔ-lɛk kɔ mɔ, bawo kəroru k’ɛnafaŋ kəkɔ.14Ntɛ ɛnabəp su Asɔs mɔ, kɔ səlɛk kɔ kəkɔka Mitilɛn. 15 Ntɛ səyɛfɛ kəcali dəkəbadəndo mɔ, kɔ səmbɛrɛ dɔckɔsɔk Kiyo.Dɔckɔsɔk damɛrəŋ kɔ səŋgbuŋɛnɛ Samɔs,tataka ta maas kɔ səmbəp Mileto. 16 Polɛnafaŋ kəcepər dare da Efesi takəroŋ taɛŋcəmbərəs di-ɛ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta owon sɔAsi mɔ. Yerusalɛm ɛŋc-bɛlkər kəbəp, kɔtɛntam kəyi-ɛ, a dɔsɔk da Pantɛkɔt dɛc-bəp.

17Tɛmntɛ ɛnayiMiletomɔ, k’osom dareda Efesi kəkɔ-wenɛ kɔ abeki a kəlonkanɛka alaŋ aka di. 18 Ntɛ ŋander kəwe kɔnmɔ, kɔ Pol oloku ŋa ntɛ: «Nəŋcərɛ fəpfonu tɔkɔ isumpər nu mɔ, kəlɛk dɔsɔkdɔcɔkɔ-cɔkɔ ndɛ iŋcəmbər kəcək atɔf ŋaAsi mɔ. 19 Imbəcɛ Wəbɛ kətorɛ baŋcadisrɛ, ic-bok, ic-tɔrɔ, bawo aSuyif ŋaŋc-faŋ kəy’ em pəlɛc. 20 Tes o tes tɛntamkətesɛ nu iloku nu ti fɔr ya afum kiriŋ kəkɔhaŋ dəwɔlɔ wonu disrɛ, ali tin imɛŋkərfɛ nu. 21 K’iŋgbiŋər sɔ aSuyif kɔ aKresikəsəkpər bəkəc ŋakafəlɛ nnɔ Kanu kəyimɔ, ŋagbɛkər Wəbɛ kosu Yesu kəlaŋ.

22 Ndɛkəl oŋ Amera ŋa Kanu ŋesekət’im, Yerusalɛm iŋkɔ. Iŋcərɛ fɛ ntɛ tɔŋkɔ-bəp im di mɔ, 23 mɛnɛ Amera Ŋecempiŋa Kanu ŋoŋlok’ im dare o dare ntɛ: Akətɔrɔ k’inder, pabɛr’ im dəbili. 24 Tetaina, mes ma ina darəŋ meyi, tɛfaŋ ta inatɔyɔnɛ kəkɔtɛnɛ kəsom nkɛ asom im mɔ,mes mmɛWəbɛ Yesu olok’ im kəyɔmɔ fəpm’ ifaŋ kəyɔ, ntɛ tɔyɔnɛ kəmentər sede satoloku tɔtɔt kɔ kəmar ka Kanu mɔ.

25Ndɛkəl oŋ intas, iŋcərɛ a nəfɔsɔ-nəŋkim, nəna fəp aŋɛ inacepər kəcam dɛbɛda Kanu mɔ. 26 Ilip kəloku nu molokufəp mmɛ Kanu kənasom im kəloku nuteta kəyac konu mɔ. Kɔ nəntɔyɔ oŋtɔkɔ inatəks’ on mɔ, te mi teyi fɛ sɔ ti,

27 bawo iloku nu mɛfaŋ ma Kanu fəp, alitin imɛŋkər fɛ nu. 28 Nəkɛmərnɛ nənasərka kəbəp ka alaŋ aŋɛ ŋayi pəmɔ yɔcɔlnyɛ Amera Ŋecempi ŋa Kanu ŋɔsɔŋ nukəkɛk mɔ. Nəkɛmbərnɛ kəloŋkanɛ kaalaŋ a Kanu, mecir mɔn yati mɔsɔtɔnɛŋa. 29 Iŋcərɛ a k’indekɔt-ɛ, afum alɛcŋandetɔrəs kəloŋkanɛ konu pəmɔ calmacəwɛy-wɛy ncɛ cəmbɛrɛ cəntɔdesak yɔcɔlmɔ. 30 K’iŋcərɛ a alɔma nəna dacɔ yatiŋandeyɛfɛ kəloku yem, ntɛ tɔŋsɔŋɛ acɛpsɛalaŋ ŋacəmɛ ŋa darəŋ mɔ. 31 Nədenəkɛmərnɛ, ta nəpəler a merenmmɛmaaspibi kɔ daŋ isak fɛ kəlok’ un dəmɛŋcər anəkɛmbərnɛ!

32 Ndɛkəl oŋ isɔŋ nu Kanu kɔ tolokuta kəŋaŋnɛ kɔn. Toloku tatɔkɔ tɛntamkəcəpəs’ un bəkəc kɔ kəsɔŋ on kɛ, nənaaŋɛ ŋayɔnɛ afum ɔn mɔ. 33 Inafaŋ fɛpəsam, inafaŋ fɛ kɛma, inafaŋ fɛ yamosya fum. 34 Nəna yati nəŋcərɛ a wacawem wawɛ w’ imbəcɛ kətɛn ka yeri yemkɔ ya afum aŋɛ iŋsolɛ mɔ. 35 Imentərnu a kɔ məŋbəc tatɔkɔ-ɛ, mɛnɛ nəmaratɔyɔ fənɔntər. Məc-cɛm-cɛmnɛ molokumaWəbɛYesu, nkɔnnwɛ ɛnaloku: ‹Kəpocɛkəŋcepər kəsɔtɔ.› »

36 Ntɛ Pol elip kəloku moloku mamɔkɔmɔ, k’ɛŋcəp suwu kətola Kanu kɔ ŋafəp faŋan. 37 Afum fəp kəbok disrɛŋanɛpsərnɛ Pol dəkilim ŋac-cup kɔ,38 nɔnɔfɔr dɛnanaŋkanɛ kəyi ŋa ntɛ Polɛnaloku a ŋafɔsɔ-nəŋk kɔ mɔ. Ntɛ telipmɔ, kɔ ŋaŋcəmbər kɔ nde dəkətənta.

21Pol ɔŋkɔ Yerusalɛm

1 Ntɛ səmbaŋərnɛ ŋa mɔ, kɔ səyektiabɛla kəkɔ ka Kɔs. Dɔckɔsɔk kɔ səŋcepərsɔhaŋRodu, kɔ səyɛfɛ dəndo kɔ səŋkɔ dareda Patara. 2 Ntɛ səmbəp di abil nŋɛ ŋɛŋc-cali kəba kəkɔ ka ntende atɔf ŋa Fenisi mɔ,kɔ səmbɛkɛ ŋi, kɔ səŋcali. 3 SənadetɛfərnɛSipər, kɔ səsak si kəca kəmeriya, kɔ səŋkɔkəca ka atɔf ŋa Siri, kɔ səŋkɔ səpɛ dareda Tir nde pənamar abil ŋotorɛ ca yɔkɔŋɛnayɔ disrɛ mɔ. 4 Ntɛ sənabəp di acɛpsɛa Yesu mɔ, kɔ səyi di mata camət-mɛrəŋ.Kəcɔŋəs ka Amera ŋa Kanu disrɛ kɔ ŋaŋg-biŋər Pol a ta pəpɛ Yerusalɛm. 5 Ntɛ kiyikosu dəndo kənalip mɔ, kɔ səŋkɔ. Kɔ alaŋfəp ŋaŋcəmbər su, kəyɛfɛ aran kəbəp awuthaŋ kɔ səwur dare disrɛ, kɔ səŋkɔ səcəpsuwu dəndo dɛgbɛp kətola Kanu. 6 Ntɛsənalembərnɛ ŋa mɔ, kɔ səmbɛkɛ debil, kɔŋa ŋalukus ndaraŋan.

Yɛbəc 21:7 63 Yɛbəc 21:337Kɔ səna, kələpəs kosu kəkɔt kɔ səmbɛkɛ

dare da Tir kəkɔ ka dare da Pətolemay. Ndesənakɔ səyif awɛŋc asu aŋa alaŋ mɔ, kɔsəŋcepərɛnɛ di dɔsɔk din. 8 Dɔckɔsɔk dɔsənayɛfɛ di kəkɔ dare da Sesari. Dəndosənabɛrɛ kəlɔ ka Filip, wəcam ka tolokutɔtɔt, nwɛ ɛnayɔnɛ wəkin ka afum camət-mɛrəŋ aŋɛ anayɛk-yɛk Yerusalɛm mɔ.Kɔ səŋcepərnɛ dəndo mata camət-mɛrəŋ.9 Filip ɛnayɔ awut aran maŋkəlɛ aŋɛŋanatɔ-cərɛ arkun mɔ, aŋɛ ŋaŋc-dəŋkmoloku mmɛ Kanu kəŋc-mar ŋa kəcammɔ.

10 Ntɛ sənayi di mataka mɛlarəm mɔ,kɔ sayibɛ səlɔma səntor dare da Sesarikəyɛfɛ ka atɔf ŋa Yude, pac-we kɔ Ak-abus. 11 Ntɛ eŋc-der nnɔ səyi mɔ, k’ɛlɛkbɛlɛt ba Pol, k’oŋkotnɛ wɛcək kɔ waca.K’oloku: «Nəcəŋkəl ntɛ Amera Ŋecempiŋa Kanu ŋoloku mɔ: Fum nwɛ ɔyɔ bɛlɛtbambɛ mɔ, tantɛ tɔ abɛ aSuyif alɔma ŋan-dekot kɔ Yerusalɛm, ŋabɛr kɔ atɔyɔnɛSuyif dəwaca.»

12 Ntɛ səne toloku tatɔkɔ kɔ afum akɔŋanayi su kəsək mɔ, kɔ səlɛtsɛnɛ Pol tapəpɛ Yerusalɛm. 13 Mba kɔ Pol oluksɛ su:«Ta ake tɔ nəmbokɛ, nəsɔŋ’ em abəkəckəlɛcɛ-ɛ? Iwosɛ kəkot kem, iwosɛ sɔ kəfikem Yerusalɛm teta tewe ta Wəbɛ Yesu.»14 Ntɛ anasɛp kɔ antɔ-tam Pol dəmolokumɔ, kɔ səŋce kɔ. Kɔ səntola: «Kanu kəsɔŋɛtɛfaŋ ta Wəbɛ teyi!

15 Ntɛ səŋcepərɛnɛ mataka mamɔkɔdare da Sesari mɔ, kɔ səlompəsnɛ, kɔ səlɛkdɔpɔ kəpɛ ka Yerusalɛm. 16 Kɔ səsol kɔacɛpsɛ a Yesu alɔma kɔ sənder kəyɛfɛ kadare da Sesari. Kɔ ŋaŋkekərɛ su ndafum wəlɔma nwɛ pənamar səyi ndɔrɔnmɔ, pac-we kɔ Manasɔŋ. WəSipər ɛnayi,ɛnayɔnɛ wəcɛpsɛ wəka Yesu darəŋ kəyɛfɛntɛ pənawon mɔ.

Pol ndena Sak17 Kəbɛrɛ kosu Yerusalɛm, kɔ awɛŋc

asu aŋa alaŋ ŋaselɛnɛ su pəbotu disrɛ.18Dɔckɔsɔk kɔ səsol kɔ Pol, kɔ səŋkɔ ndenaSak. Kɔ abeki a kəloŋkanɛ ka alaŋ aYerusalɛm fəp ŋambəpsɛnɛ dəndo. 19 KɔPol ɛfaynɛ ŋa, k’ɛyɛfɛ kəlɔmər ŋa tin tintin mes fəp mmɛ Kanu kənamar kɔ kəyɔaSuyif dacɔmɔ.

20 Ntɛ ŋalip kəcəŋkəl Pol mɔ, kɔ ŋayɛk-yekəs Kanu. Kɔ ŋaloku Pol: «Məmɔmən,wɛŋc kosu, afum asu wul wɛlarəm ŋayɔnɛalaŋ Yesu ŋasumpərɛnɛ sɔ sariyɛ wacamɛrəŋ. 21Awa aSuyif alɔmaŋacɛm-cɛmmɛ

kəne a kətəksɛ kam disrɛ a məloku aSuyifaŋɛ ŋayi afum acuru dacɔ mɔ a ŋasaksariyɛ saMusa: Ta ŋakəŋc awut, ta ŋacəmɛmɔyɔ mokur ma aSuyif darəŋ. 22 Cəke c’andeyɔ-ɛ? Bawo ŋaŋkɔ-ne a mənder nnɔ.23 Awa məyɔ tɔkɔ səndelok’ əm mɔ. Səyɔnnɔ arkun maŋkəlɛ aŋɛ ŋanasɔŋ Kanutemer mɔ. 24 Məlɛk ŋa, nəkɔ kəlɔ kɔpɔŋka Kanu, məsɔkəsnɛ kɔ ŋa. Kɔ məwosɛ-ɛ,məlɛk kəwurɛ pəsam pa kəway kəŋan kakəloŋnɛ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋafonnɛ səbomp mɔ.Ti disrɛ fəp fəndetam kəcərɛ a mes mɔkɔasɔŋɛ ŋa kəlaŋ tetam mɔ fəp mɔyɔnɛ fɛkaŋce, a məna sɔ yati məleləs teta sariyɛsaMusa. 25Ntɛ tɔyɔnɛ ta atɔyɔnɛ Suyif aŋɛŋayɔnɛ alaŋ mɔ, sənəŋk fɔ pəntesɛ kəcicɛŋa reka kəbocɛ ŋa tɔŋc: A ta ŋasɔm sɛmnyɛ aloŋnɛnɛ molom mɔ, ta ŋadi mecir,ta ŋasɔm sɛm nyɛ antɔfay mera mɔ, taŋasumpər dalakɔ.»

26 Dɔckɔsɔk kɔ Pol ɛlɛk afum aŋɛ, kɔŋaŋcop kəsɔkəsnɛ, k’ɛmbɛrɛ kəlɔ kəpɔŋka Kanu disrɛ, k’ɔŋkɔ pəboŋc dɔsɔk ndɛkəsɔkəsnɛ kəŋan kəndelip mɔ, kɔ dɔsɔkndɛ andeloŋnɛnɛ nwɛ o nwɛmɔ.

Kəsumpər ka Pol nde kəlɔ kəpɔŋ kaKanu disrɛ

27 Dəkələpəsər da mataka mamɔkɔcamət-mɛrəŋ, ntɛ aSuyif alɔma aŋɛ ŋayɛfɛatɔf ŋa Asi ŋanəŋk Pol kəlɔ kəpɔŋ ka Kanudisrɛ mɔ, kɔ ŋampɛnɛ bəkəc ya afum fəp,kɔ ŋasumpər kɔ. 28Ŋac-kulɛ-kulɛ: «Arkuna Yisrayel, nəder nəmar su! Wəkawɛɛntəksɛ afum fəp kəfo o kəfo tɔkɔ tɔntɔtesɛafum asu, sariyɛ sosu, kɔ nnɔ kəfo kaŋkɛmɔ! Ali aKresi ɛmbɛrsɛnɛ ŋa nnɔ kəlɔkəpɔŋ ka Kanu, k’eyik-yikəs kəfo kəsokukaŋkɛ!» 29 Ŋanabokɛnɛ ntɛ bawo tɔcɔkɔ-cɔkɔ ŋananəŋk Pol kɔ Tirofimo wəka Efesiŋasol dare disrɛ, kɔ ŋaŋcɛm-cɛmnɛ a Polɛnabɛrsɛnɛ kɔ kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu disrɛ.

30 Kɔ dare məl-məl deyi yama-yama, kɔafum ŋayɛfɛwaca fəp kɔ ŋasumpər Pol, kɔŋaliŋəs kɔ kəwurɛnɛ abaŋka ŋa kəlɔ kəpɔŋka Kanu disrɛ, k’aŋcaŋəs cumba katina.31 Ntɛ ŋanayi kəsɛp kədif kɔ mɔ, k’aŋkɔpaloku wəbɛ wəsɔdar wəRom a pəyama-yama peyi Yerusalɛm fəp. 32 Gbəŋcanababɔkɔ kɔ wəbɛ wəsɔdar wəpɔŋ nwɛ ɛlɛkasɔdar kɔ abɛ aŋan alɔma kɔ ŋayɛksɛ kəkɔdi. Ntɛ aSuyif ŋanəŋk asɔdar aŋɛ kɔ abɛaŋan mɔ, kɔ ŋasak kəsut Pol.

33Kɔwəbɛwəpɔŋwəsɔdar nwɛ ɔŋcɔŋnɛ,k’osumpər Pol, k’osom a pakotɛ kɔ gbekcemɛrəŋ. K’eyif fum nwɛ ɔyɔnɛ mɔ, kɔ

Yɛbəc 21:34 64 Yɛbəc 22:24tɔkɔ ɔyɔ mɔ. 34 Kənay kaŋkɔ dacɔ, alɔmaŋac-kulɛ ntɛ, akɔ ŋac-kulɛ tɔkɔ. Ntɛɛnader pəyi oŋ ta eŋne tɔlɔm o tɔlɔm tetapəyama-yama papɔkɔmɔ, kɔwəbɛ oloku apakekərɛ Pol dəkədirɛ da asɔdar. 35Ntɛ Polɛmbəp dəkusuŋka mɔ, kɔ asɔdar ŋasipnɛkɔ, bawo ŋananesɛnɛ kɔ pəlec pɔkɔ afumŋanafaŋ kəyɔ kɔ mɔ. 36 Kənay ka afumkənacəmɛ Pol darəŋ, ŋac-kulɛ: «Pamələkkɔ!»

Pol kəyacnɛ kɔn dəmoloku37 Tɛm ntɛ anadekɔ-faŋ kɔ kəbərsɛnɛ

dəkədirɛ da asɔdar mɔ, kɔ Pol eyif wəbɛwəsɔdar cəKresi: «Aŋwos’em kəlok’ əmtestɔlɔma ba?» Kɔ wəbɛ eyif kɔ: «Məŋcərɛkəcɔp cəKresi ba? 38 Bafɔ wəMisiraməyɔnɛ, wəkɔ ɛntɛp kəc-sɔŋɛ pəyama-yama kəyi mɔ, məkɛrɛ adifət afum wulmaŋkəlɛ (4000) nde dətɛgbɛrɛ ba?»

39 Kɔ Pol oloku: «Awoŋ! Ina, wəSuyifiyɔnɛ, dare da Tarəs atɔf ŋa Silisi aŋkomim, fum wəka dare dɔpɔŋ de! Intol’ am,məwosɛ ilok-lokər afum.»

40 Kɔ wəbɛ wəsɔdar owosɛ kɔ ti. Kɔ Polɛmpɛ k’ɛŋcəmɛ dəkusuŋka, k’ɛfɛk afumkəca. Kɔ afum fəp ŋaŋcaŋk, k’olok-lokərŋa cəArame, kusu ka aSuyif aka di.

221 «Awɛŋc im aŋa, Abek’ em aŋa!» Pol

oŋc-loku, «Nəcəŋkəl oŋ moloku mmɛ iyɔmɛyacnɛnɛ mɔ.» 2 Ntɛ ŋane pəc-cɔpər ŋakusu kəŋan cəArame mɔ, kɔ pənaŋkanɛkəyɔ yeŋ.

K’oloku: 3 «WəSuyif iyɔnɛ, pakom imdare da Tarəs, atɔf ŋa Silisi. Mba nnɔ daredandɛ d’andusum im nnɔna Kamaliyelnwɛ afum fəp ŋaŋcərɛmɔ. Nwɛ ɛntəks’ embel-bel sariyɛ sa atemasumɔ, k’inasumpərsɔ teta Kanu bel-bel kɔ abəkəc fəp, pəmɔtantɛ pəyi nəna sɔ mɔkɔ mɔ. 4 K’inatɔrəsafum alɔma aŋɛ ŋanacəmɛ dɔpɔ da Yesudandɛ darəŋ mɔ haŋ kɔ ŋafi. K’iŋkot arankɔ arkun, k’imbɛr ŋa dəbili. 5 Wəloŋnɛwəpɔŋ kɔ abeki a dɔtɔf fəp ŋayɔnɛ atəŋnɛaka ti. Inasɔtər ŋa reka kəkenɛ afum emaka Damas, nde iŋc-kɔ kəkɔ-sumpər alaŋakɔ ŋanayi di mɔ, ikɛrɛ ŋa fɔr ya abɛ kiriŋnde Yerusalɛm pakɔ-sut.

Pol ɔlɔm tɛcəmɛ tɔn dɔpɔ dɔtɔt6 Dɔpɔ inayi ic-lɔtərnɛ Damas, daŋ

peŋ, gbəŋcana babɔkɔ, kɔ pəmot pɔpɔŋpɛyɛfɛ dareŋc kɔ pɛŋkɛl im pəwaŋkəra.7K’intɛmpɛnɛ dəntɔf, k’ine dim ndɛ doŋc-lok’ im: ‹Sol, Sol, ta ake tɔməntɔrs’ em-ɛ?›

8K’iyif: ‹Wəbɛ, məna an’ɔfɔ-ɛ?K’olok’ im: ‹Ina, Yesu wəka Nasarɛt

iyɔnɛ, nwɛmənaməyi kətɔrəs mɔ.› 9Afumaŋɛ sənasol mɔ ŋananəŋk pəwaŋkərapapɔkɔ bel-bel, mba ŋanane fɛ dim da nwɛoŋc-lok-lokər im mɔ.

10K’iyif kɔ: ‹Cəke cɔpəmar iyɔ-ɛ, Wəbɛ?›Kɔ Wəbɛ olok’ im: ‹Məyɛfɛ, məkɔ dare

da Damas, dəndo aŋkɔlok’ əm tɔkɔ pəmar’əm kəyɔ mɔ fəp. 11Mba ntɛ pəwaŋkəra papəmot papɔkɔ pɛnasɔŋ’ em kətɔ-nəŋk mɔ,afum akɔ sənasol mɔ ŋasumpər im kəca kɔŋaŋkekər’ em haŋ kɔ imbɛrɛ Damas.

12 Mba fum wəlɔma ɛnayi di pac-wekɔ Ananiyas, pəcəmɛ tɛfaŋ ta Kanu darəŋpəmɔ tɔkɔ sariyɛ səloku ti mɔ. Nwɛ aSuyifaŋɛ ŋanandɛ di ŋanacərɛ kɔ dɔtɔt ameramɔ. 13 Kɔ Ananiyas ender nnɔ iyi mɔ,k’ɛŋcəm’ em kəsək, k’olok’ im: ‹Sol, wɛŋcim, məluksərnɛ sɔ kənəŋk.› Gbəŋcanababɔkɔ k’inəŋk nkɔn Ananiyas.

14 Kɔ Ananiyas olok’ im: ‹Kanu ka atemasu kəsɔŋ əm kəcərɛ ka tɛfaŋ tɔn, mənəŋkWəlompu, məne sɔ dim dɔn, 15 bawoməndekɔ-yɔnɛ kɔ sede fɔr ya afum fəpkiriŋ ta ntɛ kɔ ntɛ məne sɔ mɔ. 16 Ndɛkəloŋ ta ake tɔməyi kəwonɛ-ɛ? Məyɛfɛməyɔpagbət əm dəromum teta Kanu, payak’ əmkiciya kam kəwe ka Wəbɛ disrɛ.›

Kəsom ka Pol decikəra17 Ntɛ ilukus Yerusalɛm mɔ, ic-tola nde

kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu, kɔ kənəŋk kənder imkəyɛfɛ dareŋc. 18 Ti disrɛ, k’inəŋk WəbɛYesu, nwɛ ɛnalok’ im: ‹Məkufɛ məwurYerusalɛm, bawo ŋafɔdewosɛ kəne sedesəkɔməsumpər tetem mɔ.›

19 K’iloku kɔ: ‹Wəbɛ, ŋaŋcərɛ a iŋc-kɔdəwɔlɔwadəkətola da aSuyif, ic-sut, ic-bɛrafum dəbili aŋɛ ŋanalaŋ tetam mɔ. 20 Ntɛanaloŋ mecir ma sede sam Etiyɛn mɔ,ina wəkawɛ yati inayi di, kɔ mes maŋanmɔmbɔt im. In’ ɛnamɛŋkɛ akakɔ ŋanadifkɔmɔ yati yamos.›

21Mba kɔ Wəbɛ olok’ im: ‹Məkɔ! Pəbɔlɛpɔ ina indesom əm, nde atɔyɔnɛ Suyif ŋayimɔ.›»

Pol kɔ wəbɛ wəsɔdar wəRom22 Afum ŋanacəŋkəl kɔ haŋ tɛm ntɛ

ɛnaloku toloku tatɔkɔ mɔ, mba ndɛkəl oŋkɔ ŋampɛnɛ sim ŋac-loku: «Pamələk kɔ!Ta pasak fum pəmɔ wəkawɛ pəyi doru.»

23 Kɔ ŋaŋkulɛ-kulɛ, kɔ ŋaŋgbal sumasəŋan kɔ ŋaləm kəbof dareŋc. 24 Kɔwəbɛ wəsɔdar wəRom osom asɔdar ɔn apabɛrsɛnɛ kɔ dəkədirɛ daŋan. K’oloku a

Yɛbəc 22:25 65 Yɛbəc 23:18pasut Pol ntɛ tɔŋsɔŋɛ pəloku-loku, pacərɛte tɔkɔ ɔyɔ ntɛ tɔsɔŋɛ afum kəkulɛ-kulɛtetɔn mɔ. 25 Ntɛ anakot Pol kəkɔ sut kɔmɔ, kɔ Pol eyif wəbɛwəsɔdarwəkɔ ɛnayi dimɔ: «Awos’ am kəsut wəkom wəRom nwɛantɔkiti mɔ ba?»

26 Ntɛ wəbɛ wəsɔdar nwɛ ene tolokutatɔkɔ mɔ, k’ɔŋkɔ pəyif wəbɛ wəsɔdarwəpɔŋ, pəc-loku: «Cəke məndeyɔ-ɛ?Wəkom wəRom ɔfɔ.»

27 Kɔ wəbɛ wəpɔŋ wəsɔdar wəRom en-der k’eyif kɔ: «Məlok’ im kaŋce, wəkomwəRom məyɔnɛ ba?»

Kɔ Pol owosɛ: «Ɛy.»28 Kɔ wəbɛ wəpɔŋ wəsɔdar wəRom nwɛ

oloku sɔ: «Ina, pəsam pɛlarəm p’ isɔtɔnɛkəyɔnɛ ka wəRom!»

Kɔ Pol oloku: «Ina, aŋkom em ti kəkomɛdəm.»

29 Gbəŋcana babɔkɔ, akɔ pənamarŋasɔŋɛ Pol kəlok-loku mɔ ŋambɔlɛ, kɔwəbɛ wəsɔdar enesɛ, kəcərɛ a wəkomwəRom yati ɔsɔŋɛ k’aŋkot.

Pol nde fɔr ya aboc kiti kiriŋ30 Dɔckɔsɔk wəbɛ wəka asɔdar nwɛ

pəfaŋ kəcərɛ tes tɔkɔ aSuyif akakɔ ŋam-boŋcɛ Pol mɔ, k’oloku a pasikəli kɔ,k’oloku sɔ aloŋnɛ apɔŋ kɔ aboc kiti aSuyiffəp kəloŋkanɛ. Kɔ wəbɛ ɛŋkɛrɛ Polk'ɛŋcəmbər kɔ fɔr yaŋan kiriŋ.

23Pol kəyacnɛ kɔn nde fɔr ya aboc kiti

kiriŋ1 Pol pəgbətnɛ aboc kiti aSuyif aŋɛ,

k’oloku: «Kɔ ina, awɛŋc im aŋa, ameraŋosoku pɛs ŋ’ iŋkɔtɛnɛ fɔr ya Kanu kiriŋhaŋ mɔkɔ.» 2 Ananiyas wəloŋnɛ wəpɔŋoloku akɔ ŋanayi Pol kəsək mɔ a ŋafer kɔkəca dakaŋca. 3 Kɔ Pol oloku kɔ: «Kanukəndesut’ əm, məyɔnɛ pəmɔ damba detendɛ aŋcɛm alom ŋefer mɔ! Məndɛ nnɔməc-kit’ im pəmɔ tɔkɔ sariyɛ səloku mɔ,mba məc-loku a pasut em, tɔkɔ sariyɛsəmɔnɛmɔ!»

4 Afum akɔ ŋanayi di mɔ, ŋaloku:«Wəloŋnɛwəpɔŋ ka Kanuməyi sɔ kəlɔməsba?»

5 Kɔ Pol oluksɛ ŋa: «Awɛŋc im aŋa,iŋcərɛ fɛ a nkɔn ɔyɔnɛ wəloŋnɛ wəpɔŋ.Itɔ aŋcic kitabu disrɛ: ‹Pəmar fɛ məlɔməswəkiriŋ wəka afum am.›*»

6 Ntɛ tɛnayɔnɛ a aloŋkanɛ ŋanayikəsək kin aSadisi kɔ kəŋkɔ aFarisi mɔ.Kɔ Pol ɛyɛfɛ k’ɛmpɛnɛ dim dəndo abockiti ŋaŋc-yifət kɔ mɔ: «Awɛŋc im aŋa!Ina sɔ, wəFarisi iyɔnɛ, wan ka aFarisi!K’aŋcəmbər im kəkiti-ɛ, kəlaŋ kem a afiŋandeyɛfɛ defi kəsɔŋɛ ti!» 7 Ntɛ Pol olokumoloku mamɔkɔ mɔ, kɔ kəgbɛkəlɛnɛ kəyiaFarisi kɔ aSadisi dacɔ, kɔ kəgbɛyɛnɛ kəyi.8 Kɔ aSadisi ŋaloku a kəyɛfɛ defi kəyi fɛ,mɛlɛkɛ meyi fɛ, yɔŋk kɔ arkifin yeyi fɛ.AFarisi kəca kəŋan, ŋanalaŋ a mamɔkɔ fəpmeyi doru.

9 Kɔ sim səmpɛ haŋ, kɔ atəksɛ sariyɛkəca ka aFarisi ŋayɛfɛ kɔ ŋambupərɛpəpɔŋ, ŋac-loku: «Sənəŋk fɛ ntɛ o ntɛtɛlɛc nnɔ fum wəkawɛ eyi mɔ! Aŋcərɛfɛ: Tɔlɔma ŋɔŋk, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, mɛlɛkɛmolok-lokər kɔ.» 10Ntɛ kəgbɛkəlɛnɛ kəŋc-cɔŋnɛ oŋ kəcɔŋnɛ dəm kiriŋ mɔ, kɔ wəbɛwəsɔdar wəpɔŋ enesɛ a ta ŋawatəri-watəriPol, k’oloku asɔdar a ŋator ŋakɔ ŋalɛk Polŋaluksɛ kɔ nde asɔdar ŋandirɛmɔ.

11Dɔckɔsɔk pibi kɔWəbɛ Yesu ender Polkənəŋk disrɛ, k’oloku: «Məbaŋsɛ! Tɔkɔmənayɔn’ em sede fɔr ya aboc kiti ndeYerusalɛm mɔ, mɛnɛ məkɔ sɔ məyɔn’ emsi Rom.»

Kəsek kədif ka Pol12 Ntɛ dec dɔsɔk mɔ, k’aSuyif alɔma

ŋasek kədif Pol, kɔ ŋantəŋnɛ kəsɔŋɛnɛtemer kətɔ-di yeri, kətɔ-mun haŋ ŋac-lipti. 13Afumaŋɛŋanasek kədif Pol kaŋkɔmɔ,ŋaŋc-kɔ haŋ ŋacepər afum wəco maŋkəlɛ.14 Kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp aloŋnɛ apɔŋ kɔ abeki adɔtɔf kəkɔ-loku ŋa: «Səsɔŋɛnɛ temer kətɔ-di peri ta səntalip kədif Pol-ɛ. 15 Nənaoŋ ndɛkəl kəbəp ka aboc kiti aSuyif, nəkɔnətola wəbɛ wəsɔdar pəkɛrɛ nu Pol pəmɔntɛ nəŋfaŋ kəmɔmən tetɔn bel-bel mɔ.Səna səŋcəmɛ səc-kar kədif kɔn ta ɛntabəpun-ɛ.»

16Ntɛwan kawəkirɛ ka Pol ene pac-lokutoloku ta kəcəpɛ kɔ towul pɛdifɛ pɔn mɔ,k’ɔŋkɔ nde asɔdar ŋandirɛ mɔ, k’ɛmbɛrɛk’oloku ti Pol.

17 Kɔ Pol ewe wəsɔdar wəpɔŋ wəlɔmak’oloku kɔ: «Məsolɛ wətɛmp nwɛ məkenɛkɔ wəbɛ wəsɔdar wəRom, bawo ɛfaŋkəsɔŋɛ kɔ kəcərɛ toloku tɔlɔma.» 18 Kɔwəsɔdar wəkakɔ ɛlɛk kɔ, kɔ ŋaŋkɔ ndenawəbɛ wəsɔdar wəRom.

* 23:5 ‹Pəmar fɛməlɔməs wəkiriŋ wəka afum am.› Ex. 22:27

Yɛbəc 23:19 66 Yɛbəc 24:15K’oloku kɔ: «Kelmani Pol ew’ em k’olok’

im a ikɛr’ am wətɛmp wəkawɛ, a ɛfaŋkəsɔŋ’ am kəcərɛ toloku tɔlɔm.»

19Kɔ wəbɛ wəsɔdar wəRom osumpər kɔkəca kɔ ŋawurnɛ kəsək. K’eyif kɔ: «Aketoloku tɔməyɔntɛməfaŋ kəlok’ immɔ-ɛ?»

20Kɔwətɛmp nwɛ oloku: «ASuyif alɔmaŋantəŋnɛ a ŋawer əm alna Pol mətorɛnɛŋa kɔ ndena aboc kiti aSuyif, pəmɔ ntɛŋaŋfaŋ kəyifət kɔ ŋamɔmən tetɔn bel-belmɔ. 21Mba məsɛp ta ŋatam əm dəmolokude! Bawo afum wəco maŋkəlɛ kɔ tɔlɔmŋa dacɔ ŋayi kəcəpɛ Pol towul pɛdifɛpɔn. Ŋasɔŋɛnɛ temer kətɔ-di yeri, kətɔ-mun ta ŋantanim kɔ-ɛ. Tɛm tantɛ ŋalipkəlompəsnɛ. Kəwosɛ kam gbəcərəm kɔŋayi kəkar.»

22 Kɔ wəbɛ wəsɔdar wəRom ɛmɛŋkəswətɛmp nwɛ a ta pəlɔmər sɔ nwɛ o nwɛtoloku tatɔkɔ oloku kɔ mɔ, k’ɛsak kɔ,k’ɔŋkɔ.

Pol nde fɔr ya wəbɛ Felikəs kiriŋ23 Kɔ wəbɛ wəsɔdar wəRom ewe asɔdar

ɔn apɔŋ mɛrəŋ, k’oloku ŋa: «Nəlɛk asɔdarmasar mɛrəŋ (200), ayɛksɛnɛ fəlɛs wəcocamət-mɛrəŋ, kɔ atɔmpər mbəŋcəranmasar mɛrəŋ (200), ŋalompəsnɛ kəkɔ kaSesari pibi-ana. 24 Nəlompəs sɔ fəlɛs,ntɛ tɔŋsɔŋɛ pakenɛ wəbɛ Felikəs Pol pəyiwəyeŋ mɔ.»

25 Kɔ wəbɛ wəsɔdar wəRom eŋcicɛ Fi-likəs areka nŋɛ ŋɛnaloku ntɛmɔ:

26 «Ina, Kolodu Lisiyas, iŋcic’ am arekaŋaŋɛməna wəbɛ kem Felikəs, ic-yif əm.

27 Wərkun wəkawɛ, aSuyif alɔma ŋalɛkkɔ ŋac-kɔ kənim. Mba alok’ im a wəkomwəRom ɔfɔ, it’ ɔsɔŋ em kəder kɔ asɔdarem kəbaŋər ŋa kɔ. 28 Ntɛ ifaŋ kəcərɛ tesntɛ amboŋcɛ kɔmɔ, k’intorɛnɛ kɔnde abockiti aŋan ŋayi mɔ. 29 K’inəŋk, k’amboŋcɛkɔ tes-ɛ, kəgbɛkəlɛnɛ kɔ nkɛ kəŋkotərɛnɛsariyɛ səŋan mɔ, mba ali tes ɛləsər fɛ ntɛpəmar padifɛ kɔ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, pabɛrkɔ dəbili mɔ. 30 Ntɛ alok’ im kəsek kədifka wərkun wəkawɛ oŋ mɔ, itɔ iŋken’ amkɔ katina. K’ilokɛnɛ amboŋcɛ ɔn tes, ŋakɔŋabokɛnɛ tetɔn nnɔmənaməyimɔ. Dəndaɔfɔ lɔŋtaŋ.»

31 K’asɔdar ŋayɔ pəmɔ tatɔkɔ wəbɛkəŋan ɛnasom ŋa mɔ. Kɔ ŋalɛk Pol kɔŋaŋkekərɛ kɔ pibi disrɛ haŋ Antipatiri.32 Dɔckɔsɔk kɔ asɔdar alɔma ŋaluksərnɛnde ŋandirɛ mɔ, kɔ ŋasak ayɛksɛnɛ fəlɛsŋakekərɛ kɔ. 33Ntɛ ŋambɛrɛ Sesari mɔ, kɔŋasɔŋ areka ŋaŋɔkɔ Felikəs wəbɛ ka dɔtɔf,

kɔ ŋamentər kɔ Pol. 34 Ntɛ wəbɛ ka dɔtɔfelip kəkaraŋ areka nŋɛmɔ, k’eyif Pol wəkaatɔf ŋere ŋ’ɔyɔnɛ-ɛ. Ntɛ ene a wəka Silisiɔyɔnɛ mɔ, 35 kɔ wəbɛ Felikəs oloku: «In-decəŋkəl əm kɔ aboŋcɛ am tes ŋandeder-ɛ.» K’osom a pacaŋər Pol nde bili bɔkɔbɛnayi nde abaŋka ŋa wəbɛ Herodu mɔ.

24Amboŋcɛ Pol mes

1 Ntɛ mata kəcamət meŋcepər mɔ, kɔwəloŋnɛ wəpɔŋ Ananiyas ontor kɔ abekia dɔtɔf alɔma kɔ wəgbɛkəlɛnɛ wəkin pac-we kɔ Tɛrtulu. Kɔ ŋaŋkɔ ŋabokɛnɛ nnɔwəbɛwəka dɔtɔf eyi mɔ teta Pol. 2Kɔwəbɛka dɔtɔf osom k’awe Pol, kɔ Tɛrtulu oŋcopmoloku mɔn ntɛ: «Wəbɛ, mən’ ɔsɔŋɛ ntɛsəyinɛ bəkəc yoforu mɔ. Kəkɔtɛnɛ dɛbɛkam kətɔt, kɔ kəsəkpər ka mes mɔlɔmateta atɔf ŋosu ŋaŋɛ, bawo mənayay ŋi ntɛtender mɔ. 3 Wəbɛ Felikəs wəleləs kosu,səŋsɔtɔ pətɔt papɔkɔ tɛm fəp kɔ mofo fəp.Səŋyek-yekəs’ am ti. 4 Mba ntɛ intɔfaŋkəlɛkər əm tɛm tɛlarəmmɔ, it’ intolan’ amkəcəŋkəl su abəkəc ŋɔtɔt disrɛ tɛm tepic.

5 Səŋkɔkcɛ a fum wəkawɛ wəbɛrəsafum dacɔ ɔyɔnɛ, nkɔn ɔŋsɔŋɛ aSuyif fəpkəgbɛkəlɛnɛ doru mofo fəp. Wəkiriŋ wəkakəgba ka afum a Nasarɛt ɔyɔnɛ. 6-7 Ɛnafaŋyati kəyik-yikəs kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu, itɔsənasumpərɛ kɔ. 8 Məna Wəbɛ məntamkəyifət kɔ, mətɛn kəcərɛ kɔ pəyɔnɛ fɔ atɔkɔ səmboŋcɛ kɔmɔ kaŋce kɔ-ɛ.»

9 Kɔ Asuyif aŋɛ ŋanayi di mɔ, ŋambaŋɛTɛrtulu, kəc-loku: «Itɔ teyi yati!»

Pol fɔr ya Felikəs kiriŋ10 Ntɛ wəbɛ ka dɔtɔf ɛfɛk Pol kəca

a pəlok-loku mɔ, kɔ Pol oloku ntɛ:«Wəbɛ, iŋcərɛ a meren mɛlarəm mɔ məyiatɔf ŋaŋɛ məc-kiti. Kəlaŋ kaŋkɔ disrɛk’indelokɛn’ am kəyac kem. 11 Tɛntacepərfɛ mata wəco kɔ mɛrəŋ ntɛ impɛ dare daYerusalɛm kəkɔ-kor-koru Kanu, məntamti kəyifət. 12 Ambəp f ’em kəlɔ kəpɔŋ kaKanu, ambəp f ’em dəkəlɔ ka dəkətolaKanu da aSuyif, ambəp f ’em dare disrɛsəc-gbɛkəlɛnɛ kɔ fum, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ,ic-gbiŋər afum kəyɛfərɛnɛ. 13 Ŋafɔtam sɔkəc-mentər əmkaŋce ka tes tɔkɔ ŋamboŋcem mɔ. 14 Kaŋce intam kəwosɛ nnɔ fɔryam kiriŋ a Kanu ka atem em k’iŋkor-koru, k’iŋcəmɛ dɔpɔ da Wəbɛ darəŋ ndɛŋa ŋaŋcɛm-cɛmnɛ a yem yɔ mɔ. Mba inailaŋ ntɛ o ntɛ aŋcic dəkitabu TawuretaMusa kɔ Sayibɛ-e mɔ. 15 Iŋgbɛkər teta

Yɛbəc 24:16 67 Yɛbəc 25:19Kanu tɔlɔma amera, ntɛ ŋa aboŋc’ emmesŋa sɔ ŋaŋgbɛkərmeramɔ: It’ ɔyɔnɛ a Kanukəndeyekti afi, alompu kɔ atɔlomp. 16 It’ɔsɔŋɛ ntɛ ina sɔ iŋsɛp tɛm fəp kəkɔtɛnɛamera ŋɔtɔt fɔr ya Kanu kɔ afum kiriŋ.

17 Ntɛ meren mɛlarəm meŋcepər mɔ,k’inder nnɔ Yerusalɛm kədemar afum em,k’iloŋɛnɛ sɔ domun. 18Kɔ ŋaŋkɔ ŋabəp imic-sɔkəsnɛ kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu disrɛ, bafɔafum ŋaloŋkanɛ di, bafɔ pac-gbɛkəlɛnɛ.19 Mɛnɛ aSuyif a atɔf ŋa Asi alɔma akɔŋanayi di mɔ, ŋa ŋɔ pəmar kəder nnɔməyi mɔ ŋac-boŋc’ em mes, kɔ pəyɔnɛfɔ a ŋantɔmpər em mi-ɛ. 20 Kɔ pəyɔnɛfɛ ti-ɛ, afum akaŋɛ ŋaloku tes tɛlɛc ntɛaboc kiti a kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu ŋananəŋkim ntɛ ŋanakit’ im mɔ. 21 Mɛnɛ pəyɔnɛtoloku tɔkɔ inalokɛ dim dɔpɔŋ, icəmɛ ŋadacɔ mɔ de: ‹Teta kədeyɛfɛ defi nkɛ ilaŋmɔ, k’aŋcəmbər’ im mɔkɔ kiti nnɔ fɔr yamkiriŋ-ɛ!›»

22 Tɛnabəp paloku Felikəs bel-bel mesmadɔpɔdaWəbɛYesu, k’olukəsɛ kiti dɔsɔkdɔlɔma, pəc-loku: «Kɔ wəbɛ wəsɔdarwəRom Lisiyas endeder-ɛ, indemɔmən testonu.» 23Kɔwəbɛ ka dɔtɔf oloku wəsɔdar apəcaŋər kɔ, mba ta pəkot kɔ, ta pəmɔnɛ sɔafum ɔn kəmar kɔmes mɔlɔma.

Pol fɔr ya Felikəs kɔ Durusil kiriŋ24Ntɛmatakamɔlɔmameŋcepərmɔ, Fe-

likəs ŋasol kɔ wəran kɔn, Durusil, wəSuyifɛnayi, kɔ ŋander, kɔ ŋasom pakɔ-we Pol.Kɔ ŋaŋcəŋkəl kɔ kəloku ka kəlaŋ kɔn YesuKrist. 25Mba ntɛ Pol ɛnatɛfərnɛnɛ molokumɔn teta pəlompu, teta kəsumpərnɛ, kɔkiti nkɛ kəndeder mɔ, kɔ kənesɛ kəyi Fe-likəs. K’oloku Pol: «Pəntəŋnɛ mɔkɔ tantɛ.Məkɔ kərɛsna. K’indesɔtɔ tɛm-ɛ, indesɔw’am.» 26 Felikəs ɛnafɔtɔma a Pol ɔŋkɔsɔŋ kɔpəsam. It’ oŋc-soməsɛ tɛm fəp, pakɔ-wenɛkɔ Pol ŋaloku-loku.

27 Kɔ ŋayi ti disrɛ haŋ kɔ meren mɛrəŋmeŋcepər, k’asəkpər Felikəs dɛbɛ, k’andəsPɔrsiyus Fɛstus. Mba ntɛ Felikəs ɛnafaŋkəbɔtəs abɛ aSuyif mera mɔ, k’ɛsak Poldəbili.

25Awe Pol fɔr ya wəbɛ wəka tɔf ya Rom

fəp kiriŋ1 Kədəs ka Fɛstus dɔcɔm da dɛbɛ tataka

ta maas, k’ɛyɛfɛ dare da Sesari kəkɔ kaYerusalɛm. 2 Aloŋnɛ apɔŋ kɔ afum alel adɔtɔf aSuyif ŋaŋkɔ ŋabokɛnɛ nnɔ eyi mɔ,teta Pol. 3 Kɔ ŋaŋgbəc ŋac-tola Fɛstus

kəmar kəŋan pakɛrɛ Pol Yerusalɛm, mbakɔ ŋalompəs towul mpɛ ŋantam kədifɛ Poldɔpɔ mɔ. 4 Kɔ Fɛstus oloku ŋa a aŋcaŋərPol dare da Sesari, a nkɔn yati pəmar pəkɔdi mata mamɔkɔ. 5 K’endeŋər, «Afumacərɛ kəlok-loku aŋɛ ŋayi nu dacɔ mɔ,ŋasol kɔ ina, səkɔ. Kɔ fumwəkawɛ ɛnaləsərtes-ɛ, ŋakɔŋalɔmkəbokɛnɛ kəŋan dəndo.»

6 Fɛstus ɛnacepərɛnɛ fɛ mata camət-maas, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ mata wəcoYerusalɛm, k’olukus dare da Sesari.Dɔckɔsɔk k’ɛndɛ dəŋkiti, k’osom a pakɛrɛPol. 7 Ntɛ Pol ender mɔ, kɔ aSuyif aŋɛŋanator Yerusalɛm mɔ ŋaŋkɛl kɔ, kɔŋamboŋcɛ kɔ mes mɔpɔŋ mɛlarəm, mmɛŋanatɔ-tam kəsɔkəs mɔ.

8 Pol oŋc-loku kəyacnɛ kɔn: «Ali tesiləsər fɛ! Iŋciya fɛ sariyɛ sa aSuyif, iŋciyafɛ kəlɔ kəpɔŋ ka Kanu, iŋciya fɛ Sesar.»

9 Fɛstus, nwɛ ɛnafaŋ kəbɔtəs aSuyifmeramɔ, eyif Pol: «Məfaŋ kəpɛ Yerusalɛmpakɔ-kit’ əm di fɔr yem kiriŋ ba?»

10Kɔ Pol oloku: «Fɔr ya dəŋkiti da Sesary’ iŋcəmɛ kiriŋ tantɛ, difɔ pəmar pakit’ im.Ali tes iləsərɛ fɛ aSuyif, pəmɔ tatɔkɔ mənayati məŋcərɛ ti mɔ. 11Kɔ pəyɔnɛ fɔ iŋciya,kɔ pəyɔnɛ fɔ iyɔ ntɛ o ntɛ pəmar padif ’emmɔ-ɛ, ifɔtola a paŋaŋnɛn’ em. Mba kɔpəyɔnɛ fɔ mes mamɛ amboŋc’ em mɔyɔnɛfɛ kaŋce-ɛ, pəmar fɛ nwɛ o nwɛ pəsɔŋ imŋa. Intola ti wəbɛ wəka tɔf ya Rom fəppəkit’ im.»

12 Awa Fɛstus, ntɛ ŋalip kəmɔmən mesmmɛ kɔ amar ɔnmɔ, k’oloku: «Ntɛməlokua Sesar məfaŋ a pəkit’ əm mɔ, kəkɔ kɔmənder Rom pəkɔ-kit’ əm.»

Pol fɔr ya Akripa kɔ Bernis kiriŋ13 Ntɛ mataka mɔlɔm məŋcepər mɔ, kɔ

wəbɛ Akripa kɔ wəkirɛ kɔn Bernis ŋanderdare da Sesari, kədeyif Fɛstus. 14 Ntɛŋawakdi kəwonmɔ, kɔ Fɛstus ɔlɔmərwəbɛnwɛ teta Pol, pəc-loku: «Felikəs ɛnasakfumwəlɔma dəbili. 15Ntɛ inakɔ Yerusalɛmmɔ, aloŋnɛ apɔŋ kɔ abeki a dɔtɔf aSuyifŋanabokɛnɛ tetɔn, ŋac-tola kədif kɔn.

16 K’iloku ŋa a aRom ŋafɔsɔŋ fum kədiftawəkayi ŋantatɛfərɛnɛ kɔ aboŋcɛ ɔnmes-ɛ, pəyacnɛ moloku mɔkɔ amboŋcɛ kɔ mɔ.17 It’ ɔsɔŋɛ ntɛ ŋatɔwon kəderɛnɛ nnɔ mɔ.Dɔckɔsɔk, k’indɛ dəŋkiti, k’isom a pakɛrɛfum wəkakɔ. 18Ntɛ aboŋcɛ ɔn mes ŋandermɔ, ali tes ŋamboŋcɛ fɛ kɔ ntɛ inafɔtɔnɛkɔ mɔ. 19 Ŋaŋgbɛkəlɛnɛ kəgbɛkəlɛnɛ dəmteta dinɛ daŋan, kɔ teta Yesu wəlɔma,nwɛ efi mɔ, mba kɔ Pol nkɔn oloku a eyi

Yɛbəc 25:20 68 Yɛbəc 26:23wəyeŋ. 20Kɔ ina, ntɛ intɔcərɛ ntɛ indelokuteta mes ma dinɛ daŋan mɔ, k’iyif Pol, kɔpəyɔnɛ oŋwosɛ kəkɔ Yerusalɛm pakɔ-kitikɔ dəndo-ɛ. 21Mba Pol ontola ntɛ ɛfaŋ mɔ:A wəbɛ kosu wəlel pəkiti kɔ, it’ ɔsɔŋɛ ntɛiloku a pacaŋər kɔ haŋ ic-tam kəkenɛ kɔSesar wəbɛ wəka tɔf ya Rom fəp.»

22 Kɔ Akripa oloku Fɛstus: «Ina sɔ, ifaŋkəcəŋkəl fum wəkawɛ.» Kɔ Fɛstus oloku:«Alna məŋcəŋkəl kɔ.»

23Dɔckɔsɔk Akripa kɔwəkirɛ kɔn Bernisŋanderɛnɛ asos ŋayesnɛ, kɔ ŋambɛrɛ ndedukulɔ dɔkɔ aŋkiti mɔ, kɔ abɛ apɔŋ asɔdaraRom, kɔ afum alel a dare. Kɔ Fɛstusosom k’aŋkɛrɛ Pol. 24Awa kɔ Fɛstus oloku:«Wəbɛ Akripa, kɔ nəna fəp fonu aŋɛ nəyisu dacɔ mɔ, nənəŋk fum wəkawɛ, tetɔntɔ aSuyif alarəm akaŋɛ ŋambokɛnɛ nnɔiyi mɔ. Kəyɛfɛ Yerusalɛm haŋ nnɔ, ŋac-kulɛ-kulɛ a pəmar fɛ pəyi doru. 25 Kɔina, inəŋk fɛ ntɛ o ntɛ pəmar a padifɛ kɔmɔ. Mba ntɛ nkɔn wəsərka ontola a wəbɛkosu wəlel pəkiti kɔ mɔ, it’ iŋcɛm-cɛmnɛkədekenɛ kɔ Pol wəkawɛ. 26 Ntɛ intɔyɔntɛ o ntɛ tosoku tecicɛ wəbɛ kosu wəlelteta fum wəkawɛ mɔ, it’ iŋkɛrɛnɛ kɔ fɔryonu kiriŋ, pənaŋkanɛməna wəbɛ Akripa,nəyifət kɔ ntɛ tɔŋsɔŋɛ isɔtɔ tɔkɔ indecicmɔ. 27 Bawo, pəwurɛn’ em kəyi samnɛ,kəsɔŋ kelmani pac-kekərɛ Rom taməsɔkəskəcic mes mɔkɔ amboŋcɛ kɔmɔ-ɛ.»

26Pol kəyacnɛ kɔn nnɔ Akripa eyi mɔ

1 Kɔ Akripa oloku Pol: «Awos’ amkəloku-loku tetam.»

Kɔ Pol ondot kəca kəlɛk molokukəyacnɛ. 2 «Pəmbɔt im, Wəbɛ Akripa,kənəŋknɛ mɔkɔ ideyacnɛ nnɔ məyi mɔmes mmɛ aSuyif alɔma ŋamboŋc em mɔ.3 Məŋcərɛ bel-bel mes mokur aŋa maaSuyif kɔ kəgbɛkəlɛnɛ ka mi. Ilɛtsɛn’ amməcəŋkəl im bel-bel.

4 ASuyif fəp ŋaŋcərɛ ntɛ tɛnayɔnɛ teyitem kəyɛfɛ dowut demmɔ, dəkəcop ntɛ in-ayi afum em dacɔ Yerusalɛmmɔ. 5Ŋaŋcər’em kəyɛfɛ ntɛ pənawon mɔ, ŋantam sɔkəboŋc ti, bawo fɔr yaŋan yati ŋanatəŋnɛmes kɔ mɔyɔ ma doru dem fəp, a cəFarisic’ inayi, kəgba ka afum akɔ ŋananaŋkanɛkəyeŋkmes dinɛdosumɔ. 6Mɔkɔ ayi kəkit’im, bawo iŋgbɛkər amera temer ntɛ Kanukənasɔŋ atem asu mɔ. 7 Cusuŋka cosu ncɛwəco kɔ mɛrəŋ cəŋsali tɛm fəp, daŋ kɔpibi, ŋayɔ amera kəsɔtɔ ka kəlɛkɛ temerkaŋkɔ. Wəbɛ, teta kəgbɛkər amera kaŋkɔ

kɔ aSuyif ŋamboŋc em mes. 8 Teta aketɔ nəntɔfaŋɛ kəlaŋ a Kanu kəntam kəyektifum defi disrɛ-ɛ?

9 Ina wəkawɛ yati, inacɛm-cɛmnɛkəsiməs kɔ tewe ta Yesu wəNasarɛt səpɔfəp. 10 It’ ɛnayɔ Yerusalɛm, ina wəkawɛyati inabɛr afum acempi alarəm dəbilikətam disrɛ nkɛ abɛ a aloŋnɛ ŋanasɔŋ immɔ. Ntɛ ŋaŋc-loku kədif kəŋan mɔ, ina sɔiŋc-wosɛ ti. 11 Iŋc-kɔ dəwɔlɔ wa dəkətolaKanu da aSuyif fəp, ic-tɔrəs alaŋ, iŋc-gbəcŋa kəlɔməs tewe ta Yesu. Pəc-tɛl’ em nnɔŋayi mɔ, iŋc-bɛləs ŋa haŋ sədare səcuru.»

Pol ɔlɔm kəkafəlɛ kɔn amera12 «It’ ɛnasɔŋɛ dɔsɔk ndɛ indekɔ dare

da Damas mɔ, kətam kɔ kəsom ka abɛ aaloŋnɛ apɔŋ. 13 Daŋ dɛc-faŋ kəbəp, WəbɛAkripa, k’inəŋk dəndo dɔpɔ pəwaŋkərampɛ pɛnakɛl im kɔ afum akɔ sənasol mɔ.Pəmot mpɛ pənayɛfɛ dəkɔm mɔ, poc-motpɛtas dec. 14 Kɔ səntɛmpɛnɛ fəp fosudəntɔf, k’ine dim doc-lok’ im cəArame:‹Sol, Sol, ta ake tɔməntɔrəs em-ɛ? Pəŋcuc’am kəbər tɛfaŋ ta wəbɛ kam.›

15K’iyif: ‹Wəbɛ, an’ ɔfɔ-ɛ?›K’oluks’ em: ‹In’ ɔfɔ Yesu, nwɛ məna

məyi kətɔrəs mɔ. 16 Mba məyɛfɛ məcəmɛwɛcək wam kəroŋ. Məcərɛ tes ntɛ tɔsɔŋ’emkəwurər əmmɔ: Iyɛk-yɛk əmkəyɔnɛ kawəbəc kem, məyɔnɛ sɔwətəŋnɛmes mɔkɔmənəŋk nnɔ iyi mɔ kɔ mɔkɔ indesɔ-wurərəm mɔ. 17 Indebaŋ əm afum am akaŋɛdəwaca kɔ atɔyɔnɛ Suyif nda aŋɛ indesoməm mɔ, 18 kəkɔ-mepi ŋa fɔr. Ntɛ tɔŋsɔŋɛŋawur dəkəbump ŋatɛfərnɛ pəwaŋkəra,ŋawur kətam ka Sentani ŋayi kətam kaKanu disrɛ mɔ. Kɔ ŋalaŋ im-ɛ, ŋandesɔtɔkəŋaŋnɛ ka kiciya kəŋan, ŋasɔtɔ dəkəcəmɛafum dacɔ aŋɛ ŋayɔnɛ aka Kanu mɔ.›»

Pol oloku yɛbəc yɔn19 «Ti disrɛ, Wəbɛ Akripa, iyeŋkər fɛ

kənəŋk nkɛ kəŋyɛfɛ dareŋc mɔ domp.20 Mba inacam kərɛsna afum aka Damaskɔ aka Yerusalɛm, kəbəp ka afum aka atɔfŋa Yude fəp haŋ atɔyɔnɛ Suyif. Ilokuŋa kəsəkpər bəkəc ŋakafəlɛ nnɔ Kanukəyi mɔ, ŋayɔ mɔyɔ mɔtɔt mmɛ meŋ-mentər kəsəkpər kəŋan bəkəcmɔ. 21Tantɛtɛnasɔŋɛ kɔ aSuyif ŋasumpər im nde kəlɔkəpɔŋ ka Kanu disrɛ, ŋac-faŋ kənim im.22 Mba kəbum ka Kanu kəsɔŋ’ em kəyidoru haŋ mɔkɔ, iŋyɔnɛ kɔ wətəŋnɛ mesmmɛ nnɔ awut kɔ abeki ŋayi mɔ. Ifɔlokuntɛ o ntɛ sayibɛ-e kɔ Musa ŋanatɔ-lokumɔ, 23kəcərɛ a Krist endekekərɛ pəcucanɛ,

Yɛbəc 26:24 69 Yɛbəc 27:21k’ɔyɔnɛ wəyɛfɛ wəcɔkɔ-cɔkɔ defi-ɛ, nkɔnendecam teta pəwaŋkəra nnɔ aSuyif kɔatɔyɔnɛ Suyif ŋayi mɔ.»

Pol kəfaŋ kɔn kəsɔŋɛ Akripa kəlaŋ24 Ntɛ Pol oŋc-loku moloku mɔn

mɛyacnɛnɛ mɔ, kɔ Fɛstus oŋkulərnɛ: «Polcəpɔ mətamnɛ fɛ? Kətəkəs kam kəlarəmkəsɔŋ’ am kətɔ-tamnɛ.»

25 Kɔ Pol oloku: «Daka o daka dɔyɔf ’em. Intamnɛ keŋ, Wəbɛ kem wəlel,Fɛstus! Moloku ma kaŋce kɔ molompɛnɛm’ iyi kəloku. 26 Wəbɛ ɛŋcərɛ mamɔkɔfəp, it’ iŋlokɛ mi kəlaŋ disrɛ fɔr yɔn kiriŋ.Iŋcərɛ a məŋcərɛ mes mamɔkɔ fəp, bawomɛnacepər fɔr ya afum kiriŋ. 27 Məlaŋsayibɛ-e ba, Wəbɛ Akripa? Iŋcərɛ bel-bela məlaŋ ŋa!»

28 Kɔ Akripa oloku Pol: «Kɔ məsɛpkəbɛrɛnɛ pəpic-ɛ, məŋsɔŋ’ em kəyɔnɛwəlaŋ Krist.»

29 Kɔ Pol oloku: «Tɔyɔnɛ fɔ ndɛkəl kɔpəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, tekiriŋ, intola kɔ Kanukəwosɛ-ɛ, kəyɛfɛ məna haŋ akɔ ŋayikəcəŋkəl im mɔkɔmɔ, nəyi pəmɔ ina, mbata gbekce yayɛ yeyi ti de.»

30 Awa wəbɛ ka atɔf, wəbɛ ka sədaresəlarəm, Bernis, kəbəp ka afum akɔŋanandɛ kɔ ŋa mɔ fəp ŋayɛfɛ. 31Ntɛ ŋaŋc-wur mɔ ŋac-lokɛnɛ: «Fum wəkawɛ ɔyɔ fɛntɛ o ntɛ pəmar padifɛ kɔ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛpabɛr kɔ dəbili mɔ.»

32 Kɔ Akripa nkɔn oloku Fɛstus:«K’antam kəsak fum wəkawɛ pətɔ-yɔnɛfɔ ewe wəbɛ wəka Rom-ɛ.»

27Aŋkekərɛ Pol Rom

1Ntɛ antəŋnɛ oŋ a səbɛkɛ debil kəkɔ kaatɔf ŋa Itali mɔ, k’asɔŋ Pol kɔ afum alɔmaakɔ ŋanayi dəbili mɔ wəsɔdar wəpɔŋwəlɔma nwɛ aŋc-we Yuliyus mɔ. Wəbumka wəbɛ wəka Rom ɛnayɔnɛ, k’asom kɔkəkɛkəs ŋa. 2 Kɔ səmbɛkɛ dəbil kəyɛfɛ kadare da Adaramit kəkɔ ka cəgbɛp ca Asikɔ səŋkɔ səpɛ. Aristarko wəMasedon wəkadare da Tɛsaloni ɛnayi su dacɔ.

3 Dɔckɔsɔk kɔ səmbɛrɛ Sidɔŋ. Yuliyusnwɛ ɔŋc-yɔ Pol mes mɔtɔt mɔ, owosɛkɔ kəkɔ ndena anapa ɔn kəkɔ-tɛnər ŋakəmar kəlɔma. 4 Ntɛ səyɛfɛ dəndo mɔ, kɔsəsumpər kəca ka Sipər bawo səŋc-gbofnɛafef. 5 Ntɛ səŋcali kəba nkɛ mɛŋc moŋsuttɔf ya Silisi kɔ Paŋfili mɔ, kɔ səŋkɔ sətordare da Mira, atɔf ŋa Lisi. 6Dəndo kɔwəbɛ

wəsɔdar ɔsɔtɔ dəndo abil nŋɛ ŋanakɔ-yɛfɛ dare da Alɛksandər kəkɔ ka Itali mɔ,k’ɛmbɛk su ŋi disrɛ. 7 Mataka mɛlarəmdisrɛ səc-kɔt mɛtɛn dəkəba. Pəcuca disrɛpɔ sənadebəp Sinidi, mba ntɛ afef ŋɛnatɔ-wosɛ su kəkɔ pəbɔlɛ mɔ, kɔ səsumpəragbɛp ŋa atɔf ŋa Krɛt, kɔ səŋcepər Salmɔn.8 Kɔ səŋgbofnɛ dobo dadɔkɔ pəcuca disrɛ,kɔ səŋkɔ səbəp kəfo kaŋkɔ aŋwe «CətəntaCətɔt,» ta pəmbɔlɛnɛ di kɔ dare da Laseya.

9 Ntɛ tɛm tɛlarəm teŋc-cepər, akɔkəkɔtɛnɛ abil kəŋc-yɔ kəyɔ dəm wɛy-wɛymɔ, kɔ mata ma kəsuŋ meŋcepər-ɛ. KɔPol eŋgbiŋər ŋa: 10 «Anapa, inəŋk fɔ kəkɔtkosu kaŋkɛ kəyɔwɛy-wɛy. Abil kɔ yɛcaməsyɔkɔ yeyi ŋi disrɛ mɔ yendelɛcɛ, sənaaŋɛ səyi ŋi disrɛ mɔ yati sətɔrɔ.» 11 Mbawəbɛ wəsɔdar pəlaŋ wəgbɛk abil kɔ wəkaŋi, ta ewe moloku ma Pol daka-ɛ. 12 Ntɛtendeŋərnɛ ti mɔ, kətənta kənatesɛ fɛkəcəpərɛnɛ dɛrəŋ. Kɔ ayi a abil ŋaŋɔkɔdisrɛ alarəm ŋaloku kəyɛfɛ ka di ŋabɛlərFenik, kətənta ka Krɛt nkɛ kəŋkəŋkənɛ afefŋɛdɛrəŋ mɔ.

Afef ŋɔpɔŋ ŋosut dəkəba13Kɔ afef ŋepic ŋɛyɛfɛ kəwur kəca-kətɔt,

kɔ ŋaŋcɛm-cɛmnɛ a ŋantam kəyɔ tɛfaŋtaŋan. Kɔ ŋayekti abɛla ŋaŋan kɔ ŋasolnɛdobo da Krɛt, ŋagbɛpɛnɛ di. 14 Pəwonfɛ kɔ afef ŋɔpɔn ŋɔkɔ aŋc-we «Ɛrakilɔŋ»mɔ ŋowur kəyɛfɛ ka mɔrɔ ma dare. 15 Kɔafef ŋaŋɔkɔ ŋɛyɛfɛ kəcɛrŋɛnɛ abil ta an-tam sɔ kəcəmɛ afef ŋaŋɔkɔ kiriŋ-ɛ, kɔsəsaknɛ kɔ ŋeŋkekərɛ su nde ŋɛnafaŋ mɔ.16 Səyi kəcepər mokuru mɛfɛt mɔlɔmatantɔf, mmɛ aŋc-we Koda mɔ, kɔ səntampəcuca disrɛ kəcəmbərəs abil. 17 Ntɛsəliŋərnɛ ŋi mɔ, kɔ aŋɛ ŋayi kəbəc abildisrɛ mɔ ŋaŋkotɛ ŋi bənda yɔkɔ yɛnayɔnɛyɛmɛŋkərnɛmɔ, ŋac-nesɛ kəkɔ-loŋɛ agbɛpŋa atɔf ŋa Siriti, bawo kɛrɛrɛ ka asəŋc kəyidi. Kɔ ŋaŋgbal aŋka, mba afef ŋosolɛ ŋa.18 Ntɛ afef ŋɛnanaŋkanɛ kəyikəc su mɔ,dɔckɔsɔk kɔ ŋaŋgbaləs yɛcaməs yɔlɔmadəkəba. 19 Tataka ta maas, kɔ abəc a debilŋasumpər gbalaŋi ba abil dəwaca waŋankɔ ŋaŋgbal yi dəkəba. 20 Mataka mɛlarəmdisrɛ dec kɔ cɔs yoŋc-wur fɛ, afef ŋɛc-bɛkoŋ kəbɛk dəm, tɛləpəs kɔ səwurɛmera kəyisɔ doru.

21Ŋanadi fɛ yeri kəyɛfɛntɛpənawonmɔ.Itɔ kɔ Pol ɛyɛfɛ k’ɛŋcəmɛ ŋa dacɔ, k’oloku:«Anapa, pəc-yɔnɛ fɔ nəcəŋkəl im ta nəyɛfɛKrɛt nəyekti abɛla-ɛ, nədenabumnɛ pəcuypampɛ pɔsɔtɔ su, kɔ ca nyɛ yɔsɔlər su

Yɛbəc 27:22 70 Yɛbəc 28:11mɔ. 22Mba ndɛkəl oŋ, intola a aŋcəpəs nubəkəc, bawo ali fum ɔfɔfi nu dacɔ, mɛnɛabil ŋendelɛcɛ. 23 Itɔ nnɔ pibi mɛlɛkɛmɔlɔma ma Kanu nkɛ iyɔnɛ wəkɔn kɔnkɛ iŋkor-koru mɔ, mowurərn’ em. 24 Kɔmolok’ im: ‹Tamənesɛ, Pol! Mɛnɛməcəmɛfɔr ya wəbɛ ka tɔf ya Rom fəp kiriŋ,tetam tɔ Kanu kəsakɛ akaŋɛ nəyi abil ŋaŋɛdisrɛ mɔ fəp kəyi doru.› 25 Nəcəpəsnɛbəkəc arkun, bawo ilaŋ tɔkɔKanu kəlokun’em mɔ tendeyi. 26 Mba mɛnɛ pakɔ-loŋɛmokuru mɔlɔma.»

27 Pibi pa wəco kɔ maŋkəlɛ p’ anakɔpafɛcərɛnɛ su kəba ka Adiriya. Pibidacɔ kɔ akɔtɛnɛ abil ŋaŋcərɛ a alɔtərnɛantɔf ŋowosu. 28 Kɔ ŋantorɛ paka pelelpakotər pi kəbənda, kɔŋanəŋk fɔ putukumpɛmbəp mɛtər wəco maas kɔ camət-tin. Kɔ ŋaŋcɔŋnɛ kiriŋ kɔ ŋawak sɔ, kɔŋanəŋk fɔ pətukum pɛmbəp mɛtər wəcomɛrəŋ kɔ camət-mɛrəŋ. 29 Ntɛ ŋanesɛnɛabil kəcaŋərɛnɛ masar mɔ, itɔ ŋanagbalɛaŋka maŋkəlɛ tadarəŋ, kɔ ŋandɛ ŋac-karpəwaŋkəra, mba pəc-won ŋa. 30 Mbantɛ abəc a debil ŋanafaŋ kəyɛksər abilmɔ, kɔ ŋantorɛ agbaŋkɛ, ŋac-loku a ŋakɔŋagbal aŋka tekiriŋ ta abil. 31 Kɔ Pololoku wəbɛ wəsɔdar kɔ asɔdar, «Kɔ afumakaŋɛŋantɔyi debil-ɛ, nəfɔtam kəyi doru.»32Kɔ asɔdar ŋaŋcopu bənda ya agbaŋkɛ, kɔŋasak ŋi kɔ ŋɛntɛmpɛnɛ.

33Ŋayi kəkar dec kəsɔk, kɔ Pol ewenɛ fəpfosu kəkɔ-di yeri, k’oloku: «Mɔkɔ tataka tawəco kɔ maŋkəlɛ ntɛ nəyi kəkar, ta nəndiyeri mɔ. 34 Intola nu oŋ kədi yeri, bawopəmar nədi yi ntɛ tɔŋsɔŋɛ nəyacnɛ mɔ.Ali wəkin nu dacɔ, kəfon kɔn da dərompkəfɔ-sɔlər kɔ!» 35Ntɛ Pol elip kəloku tatɔkɔmɔ, k’ɛlɛk kəcom k’eyek-yekəs Kanu fɔrya afum fəp kiriŋ, k’entepi ki, k’ɛyɛfɛ kikəsɔm. 36 Kɔ fəp fəŋcəp bəkəc kɔ ŋayɛfɛkəsɔmcəcom. 37Sənayi afummasarmɛrəŋwəco camət-mɛrəŋ kɔ camət-tin (276) akɔŋanayi abil ŋaŋɔkɔ disrɛ mɔ. 38 Ntɛ fəpfənɛmbərɛ mɔ, kɔ ŋaŋgbal malɔ mɛləpəsdəkəba ntɛ tɔŋsɔŋɛ abil ŋɛbɛrɛnɛ kəfoymɔ.

Kəloŋɛ ka abil39 Ntɛ dec dɔsɔk mɔ, abəc a debil

ŋananɛpəl fɛ antɔf, mba ŋananəŋk kɛrɛrɛ,kɔ ŋaŋcɛm-cɛmnɛ kəcɔŋəs abil haŋ ŋabəpki. 40Kɔ ŋasikəli aŋka kɔ yontor dəkəba, kɔŋasikəlɛnɛ sɔ bənda ya yas nyɛ aŋc-gbɛkɛabil mɔ. Kɔ ŋayekti abɛla abil dəkəro, kɔafef ŋɛlɛk ŋa, kɔ ŋɔŋcɔŋəs abil kəca ka

dəkɛrɛrɛ. 41 Mba kɔ ŋaŋkɔ ŋapət kɛrɛrɛacir mɛrəŋ dacɔ, kɔ kəro ka abil kəmətnɛdɛsəŋc, ŋɛntam fɛ sɔ kəcɔŋnɛ kiriŋ. Kɔyam yɔpɔŋ yender yosut abil ŋaŋan kɔŋɛləsər ŋi tadarəŋ.

42 Kɔ asɔdar ŋaŋcɛm-cɛmnɛ kədif kakɛlmani-e, ta wəlɔma pəŋɛrəŋ pəyɛksərŋa. 43 Mba wəbɛ wəsɔdar nwɛ ɛnacɛm-cɛmnɛ kəmar Pol ta efi dəkəba mɔ,ɛyaməsər asɔdar kəyɔ ka tɛfaŋ taŋan,k’oloku akɔ ŋanacərɛ kəŋɛrəŋ mɔŋanuŋkɛnɛ kətor dəkəba ŋaŋɛrəŋ ntɛtɔŋsɔŋɛ ŋapɛ kare mɔ. 44 Afum aləpəs akɔŋandelɛk cəbam kɔ cəpom ca abil ŋaŋɛrəŋŋabəp ŋa dəndo kare. Kɔ afum fəp ŋampɛkare, ali wəkin tes tɛnasɔtɔ fɛ.

28Pol eyi Malit

1 Ntɛ səmpɛ ta tɔlɔm o tɔlɔm tɔsɔtɔfum mɔ, k’aloku su a mokuru mamɔkɔ m’aŋwe Malit. 2Kɔ afum aka di ŋasumpər subel-bel. Kɔ ŋaŋkekərɛ su kəkɔ-sayɛ nɛŋcndɛ ŋanacɔl teta wəcafən wəkɔ ɛnacopkətuf mɔ, kɔ kəfe. 3 Pol ɛnawɛtəs yaŋcanyɔlɔma nyɛ ɛnayi kəcɔl dənɛŋc mɔ, mbateta pəwon, kɔ dɔf dowur yaŋcan disrɛkɔ dɛndɛtərnɛ kɔ dəkəca. 4 Ntɛ aka atɔfŋaŋɔkɔ ŋanəŋk dɔf dɛdɛtərnɛ Pol dəkəcamɔ, kɔ ŋalokɛnɛ: «Fum wəkawɛ tɔlɔmawədif afum ɔyɔnɛ, bawo ɛntɛp kəc-cafɛdəkəba, mba Pəlompu powosɛ fɛ nkɔn kəyidoru.» 5Mba kɔ Pol ɛwɛs abok nŋɛ dənɛŋc,ali ta pəŋcu kɔ-ɛ. 6 Afum akakɔ ŋac-kara pəŋkɔ-kəf kɔ dənda abok ŋɛnadɛtərnɛmɔ, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ pətɛmpɛnɛ pəfi.Ntɛ ŋaŋkar kɔ pəwon ta ŋaŋnəŋk tɔlɔmo tɔlɔm tɔsɔtɔ kɔ mɔ, kɔ ŋasəkpər tɛcɛm-cɛmnɛ taŋan, kɔ ŋaloku a kanu kɔ ɔyɔnɛ.

7 Kəfo kaŋkɔ kəsək antɔf ŋɔpɔŋ ŋɛnayidi ŋa fum wəbeki wəpɔŋ wəka mokurumamɔkɔ wəlɔma, pac-we kɔ Pubiliyu.Nkɔn ɛnasɔŋ su dəkəyi dɔtɔt mata maas.8 Papa ka Pubiliyu ɛnafəntərɛ ta ɛntamnɛ-ɛ, fiba kɔ kupur yeyi kɔ. Kɔ Pol ɛmbɛrərkɔ, k’ɔntola Kanu, pəc-deŋər kɔ waca,k’ɛntaməs kɔ. 9 Ti disrɛ kɔ acu akamokuru aləpəs akɔ ŋander sɔ, kɔ ŋa sɔŋantamnɛ. 10 Kɔ aka dare ŋaleləs su bel-bel, ntɛ səndeyɛfɛ kəkɔ mɔ, k’asɔŋ su cayɔkɔ pənamar su kəyɔmɔ fəp.

Pol kəbəp kɔn Rom11 Ntɛ səŋcepərɛnɛ yof maas mɔ, kɔ

səsɔtɔ abil nŋɛ ŋɛyɛfɛ dare da Alɛksandər,kɔ ŋɛŋcepərɛnɛ dɛrəŋ mokuru ma Malit.

Yɛbəc 28:12 71 Yɛbəc 28:31Abil ŋaŋɔkɔ ŋ’ aŋc-we «Diyɔskur.» 12 Ntɛsəmbɛrɛ dare da Sirakus mɔ, kɔ səyi dimata maas. 13 Kɔ səyɛfɛ dəndo, səsolnɛagbɛp kɔ səŋkɔ səsumpər dare da Resiyo.Kɔ afef ŋa kəca-kətɔt ŋɛyɛfɛ dɔckɔsɔk,matamɛrəŋ disrɛ kɔ səmbəp dare da Pusɔl.14 Difɔ sənabəp awɛŋc su aŋa alaŋ akɔŋanatola su kəyi di mata camət-mɛrəŋmɔ.Tɔkɔt tantɛ tɔ sənakɔt kəbɛrɛ dare da Rom.15 Awɛŋc su aŋa alaŋ a dare da Rom aŋɛŋanane te tosu mɔ, ŋander kəfaynɛ suhaŋ nde makit ma Apiyus, kɔ nde aŋc-weDəkəyikiyaMaasmɔ. Ntɛ Pol ɛnəŋk ŋamɔ,k’eyek-yekəs Kanu, k’ɛmbɛrɛnɛ sɔ kəcəpabəkəc. 16 Ntɛ səmbɛrɛ Rom mɔ, k’awosɛPol kəyi taciŋa kɔ wəsɔdar wəkɔ oŋc-bumkɔmɔ.

Pol kəcam kɔn toloku tɔtɔt ta KanuRom

17 Ntɛ mata maas meŋcepər mɔ, kɔ Polewe afum alel aSuyif aŋɛ ŋanayi Rom mɔ.Ntɛ ŋambəpsɛnɛ mɔ, k’oloku ŋa: «Awɛŋcim aŋa, ali tes iləsərɛ fɛ afum asu, ali tesiləsər fɛ ta mes mosu mokur ma atemasu, mba ŋanasumpər im nde Yerusalɛmkɔ ŋambɛr im aRom dəwaca. 18 Ntɛ ayifətim mɔ, abɛ akakɔ ŋanafaŋ kəsak im, bawoŋananəŋk fɛ ntɛ o ntɛ pəmar padif ’ emmɔ. 19 Mba aSuyif ŋawosɛ fɛ. It’ ɛnasɔŋ’em kəwe kiti ka wəbɛ ka tɔf ya Rom fəpta ifaŋ kəboŋcɛ afum em tes-ɛ. 20 Testatɔkɔ tɔsɔŋɛ ntɛ ifaŋ kənəŋkɛ nu, isɔŋɛnu ti kəcərɛmɔ, bawo teta kəgbɛkər ameraka afum a Yisrayel kəsɔŋɛ ntɛ ambɛr imgbekce yayɛmɔ.»

21 Kɔ afum alel a Rom ŋaloku kɔ: «Aliareka ŋɛfɛt ŋin səsɔtɔ fɛ kəyɛfɛ atɔf ŋaYude tetam. Ali awɛŋc su aŋa wəkin enderfɛ pəloku su pɛlɛc pam. 22Mba səfaŋ fɔ sən’am kəlok-loku məna yati tɔkɔ məŋcɛm-cɛmnɛ mɔ, bawo səŋcərɛ a kəgbɛkəlɛnɛkəyi mofo fəp teta kəgba nkɛməyi mɔ.»

23 Kɔ ŋamboc tataka, kɔ ntɛ dɔsɔkdadɔkɔ dɛmbəp mɔ alarəm ŋander ndaPol kəcəŋkəl kɔ. Kɔ Pol ɛŋc-mentər ŋakəsɔk pɛs kitabu disrɛ mes ma dɛbɛ daKanu fəp, kəyɛfɛ sariyɛ sa Musa kəbəpyecicəs ya Sayibɛ-e. Kəyɛfɛ bət-bət haŋdɔfɔy kɔ Pol ɛŋc-sɛp kəsɔŋɛ ŋa kəlaŋ tetaYesu. 24 K'ɛŋkafəli afum alɔma kəlaŋ tɔkɔoŋc-loku mɔ, mba alɔma ŋanalaŋ fɛ ti.25 Ntɛ afum ŋaŋc-sakətɛnɛ kəgbɛkəlɛnɛdisrɛ dəndo oŋc-lok-loku mɔ, kɔ Pol en-deŋər ntɛ gbəcərəm: «Amera Ŋecempi

ŋa Kanu ŋɛnalok-lokər atem anu bel-bel,dəyecicəs yecempi ya aŋnabi Esayi,

26ntɛ t’ ɛnaloku:‹Məkɔ nnɔ afum akaŋɛ ŋayi mɔ, məloku:Nəndewon kəcəŋkəl, mba nəfɔdene!Nəndewon kəgbətnɛ, mba nəfɔdenəŋk!

27 Bawo bəkəc ya afum akaŋɛyɔfɔtam kəne,

ŋantaŋ ləŋəs, kɔ ŋamɛp fɔr.Ŋac-nesɛ kənəŋkɛ fɔr yaŋan,ŋac-nesɛ kənenɛ ləŋəs yaŋan.Ŋac-nesɛ kəcərɛnɛmes bəkəc yaŋan.Ŋac-nesɛ kəluksərn’ em ntɛ tɔŋsɔŋɛ

itaməs ŋa mɔ.›28-29 Nəcərɛ a kəŋaŋnɛ ka Kanu kaŋkɛ

atɔyɔnɛ Suyif ŋ’ anakɛrɛ ki, ŋa ŋan-decəŋkəl ki.»

30 Kɔ Pol eyi kəlɔ kəŋkɔ ɔŋc-sɔŋ kəwaymɔ meren mɛrəŋ, difɔ akɔ ŋaŋc-faŋkənəŋk kɔ mɔ fəp ŋaŋc-bəp kɔ. 31 Pol pəc-cam dɛbɛ da Kanu, pəc-təksɛ afum tetaWəbɛ Yesu Krist kəlaŋ fəp disrɛ, ali tes taayamsər kɔ-ɛ.

Sak 1:1 72 Sak 1:23

SakAn'ɔ Sak ɔyɔnɛ-ɛ, t'ake tɔ pəmarpakaraŋɛnɛ areka ŋɔn-ɛ?

Areka ŋɛfɛt ŋaŋɛ ŋɔyɔnɛ yecicəs yamoloku ma Kanu, nŋɛ alaŋ a Kristŋambɔtər kəkaraŋ doru dandɛ fəp mɔ.Wɛnc ka Yesu, Sak, ɛnacicəs ŋi ntɛ tɔŋsɔŋɛalaŋ aka Krist ŋacəpəs bəkəc yaŋan, alitɔyɔnɛ a ŋanayi dəpəcuca. AKresi ŋaŋkulɛ«Sak», aHebəru ŋa ŋakulɛ «Yakuba». Tewetin tayi tɔ.

Sak ɛnayɔnɛ wəbeki wəlel acɔkɔ-cɔkɔa kəloŋkanɛ ka alaŋ nde Yerusalɛm dacɔ.DəndoYerusalɛmSak ɛnayi, ntɛ kəbəpsɛnɛkəpɔŋ ka abeki kənacəpərmɔ. K'ɛmar Paulkɔ Barnabas kəsɔtɔ ka moloku kɔ mɔkɔtmɔtɔt ntɛ ŋanagbɛkəlɛnɛ kɔ aSuyif alɔmateta kəkənc ka atɔyɔnɛ Suyif mɔ. Antamkənəŋk mes mamɔkɔ nde buk ba Yɛbəc yaAsom a Yesu disrɛ, sapitər 15.

Nnɔ areka ŋaŋɛ disrɛ, Sak ɛnacɔŋəs alaŋa Yesu ntɛ tɔŋsɔŋɛ ŋamentər kəlaŋ kəŋankətɔt dəmɔyɔ mɔtɔt mɔ. Ɛnatəksɛ alaŋtɔkɔ pəmar ŋatam kəsumpər kəlaŋ kətɔtkɔ dinɛ dosoku ndɛ Kanu kəmbɔtər mɔ.

Sak ɛnaloku alaŋ a ŋakɛmbərnɛ kəbɔtərka mes ma doru, k'ɔlɔm tin tin tin tɔkɔtɔyɔnɛ kəbɔtər ka Kanu kɔ kəbɔtər ka afumalɔma mɔ.

Itɔ areka ŋa Sak nŋɛ ŋeyeŋkəs alaŋbəkəc haŋ mata mosu mamɛ ayi mɔ.

SakKəyif

1 Ina Sak, wəcar ka Kanu kɔ Mariki YesuKrist, incicɛ nu areka ŋaŋɛ nəna afum aKanu cusuŋka wəco kɔ mɛrəŋ (12) aŋɛŋasamsər doru mɔ, iŋyif nu!

Kəlaŋ kɔ kəcərɛ2 Awɛnc'im aŋa alaŋ, kɔ nəncepərɛnɛ

pucuca pɔlɔm-ɛ, nəcɛm-cɛmnɛ pi pəbotudisrɛ, 3 bawo nəncərɛ kɔ kəlaŋ kəŋcəpkəwakəs fɔr kiriŋ-ɛ, kɔŋsɔŋ kəkar kəbol-bolu. 4 Mba pəmar kəkar konu kəbol-bolu kaŋkɔ kətesɛ, kələpsər sɔ, ntɛ tɔsɔŋɛnu kəbɛk kəbɛk dəm ta ntɛ o ntɛ toŋbutkəlaŋ konu mɔ. 5 Mba kɔ afum alɔmaŋayi nu dacɔ aŋɛ kəcərɛ kəkɔt kəmbut mɔ-ɛ, pəmar ŋa ŋatola ki Kanu, endesɔŋ ŋaki. Bawo Kanu kəmpocɛ afum fəp abəkəcŋɔtɔt ta kənal'əm-ɛ. 6 Mba mɛnɛ mətola

Kanu kəlaŋ disrɛ ta kəlaŋ kam kəmbut-ɛ! Bawo məna nwɛ məntolanɛ kənesərnɛdisrɛ mɔ, məyi pəmɔ yam ya dəkəba, nyɛafef ŋeŋyekti ŋɛwɛn kəsək mɔ. 7 Ta fumwəkakɔ pəcɛm-cɛmnɛ kəsɔtər paka mpɛ ompɛ yopocɛ yɔn dacɔ, 8 bawo fum wəkakɔɔntɔmpər fɛ təyɔ tin, ɔfɔcərɛ dɔpɔ ndɛ ondɛ oŋsumpər dəyɔkɔt yɔn mɔ.

Wəka daka kɔ wətɔyɔ daka9 Pəmar wɛnc kosu wəlaŋ wətɔyɔ daka

pəpus, bawo Kanu kəndepɛnɛ kɔ. 10Pəmarwəka daka pəpus, bawo Kanu kəndetorɛdəkəcəmɛ dɔn, endekɔ-cepər pəmɔ pɛlɛŋkpa dəkulum. 11Kɔ dec dowur-ɛ, nne yowonyowosəs yika, yɛlɛŋk ya yi yɛtɛmpɛnɛ,detes da yi dɔsɔlɛ. Itɔ pəyi sɔ wəka daka,ɔŋsɔlɛ dəmosumpər-sumpər mɔn.

Pucuca kɔmɛwakəs12 Pəbɔt fum nwɛ ɛmbər mɛwakəs mɔ!

K'ancərɛ kɔ dəkəcəmɛ dɔtɔt-ɛ, ɔŋkɔ-sɔtɔkəway kətɔt ka kiyi kɔn doru nkɛ Marikiɛnasɔŋ temer kəsɔŋ afum aŋɛ ŋambɔtər kɔmɔ. 13 Ta nwɛ o nwɛ pəwakəs pəlɛc mpɛmɛfaŋ mɔn mɛndeliŋərnɛ kɔ mɛc-pɛnɛ kɔabəkəc a pəloku: «Kanu kəwak kəsɔŋ'emkəciya,» bawo afɔtam kəsɔŋɛ Kanu kəciya,kɔ nkɔn Kanu kəfɔsɔŋɛ fum o fum kəbɛrɛkiciya disrɛ. 14 Mba nwɛ o nwɛ mɛfaŋmɔn mɛlɛc meŋliŋərnɛ kɔ kəwakəs kəyɔtes tɛlɛc, mɛc-pɛnɛ kɔ abəkəc. 15Kɔ mɛfaŋmɛlɛc mɛmbɛkəs-ɛ, mokom kiciya, kiciyakəbɛkəs kəkom defi. 16 Awɛŋc'im aŋaaŋɛ imbɔtər mɔ, ta nəwosɛ a pətiŋkər un,17 bawo kəpocɛ kətɔt kɔ kətəŋnɛ nkɛ o nkɛdarenc kəŋyɛfɛ. Kanu Kas nkɛ kəlompəsyomotər-motər ya darenc mɔ, otorɛ ki,nkɔn Kanu nkɛ kəntɔsəkpər ali kəmɛpərka fɔr mɔ. 18 Bawo tatɔkɔ t'ɛnafaŋ tik'oŋkomɛ su sɔ ta mɛrəŋ toloku ta kance,ntɛ tɔŋsɔŋɛ payɔnɛ yɛbaŋəs yɔcɔkɔ-cɔkɔya yolompəs yɔn dacɔmɔ.

Mɛnɛ fum wətɔt pəyɔmɔyɔmɔtɔt!19 Nəcərɛ tantɛ bel-bel awɛnc'im aŋa:

Pəmar nwɛ o nwɛ pəcɛlək kəcəŋkəl, tapəbɛlkər kəlok-loku, pəc-won kətɛlɛ kɔ,20 bawo mɛtɛlɛ mɔfɔsɔŋ kəlomp fɔr yaKanu kiriŋ. 21 Nəliŋnɛ pəyik-yik fəp kɔmes mɛlɛc fəp mmɛ nəc-yɔ mɔ, nəbaŋɛwaca mɛrəŋ toloku ntɛ anatəp nu. Tolokuntɛ tɛntam kəyac kəyi konu doru mɔ.22Nəcəmɛ toloku darəŋ, ta nəyɔnɛ acəŋkəlgbəcərəm aŋɛ ŋantiŋkərnɛ mɔ! 23 Nwɛo nwɛ edecəŋkəl toloku ta ɔŋkɔt ti mɔ,

* 1:24 «Alulu» = «andulu»

Sak 1:24 73 Sak 2:26owurɛnɛ fum nwɛ endemɔmənnɛ kərodɛmɛm mɔ. 24 K'elip kəmɔmənnɛ bel-bel-ɛ, pəkɔ, pəpələrnɛ katəna alulu* ŋɔntɔkɔ ŋeyina mɔ. 25 Məna nwɛ məŋkɔkcɛsariyɛ sətəŋnɛ sətɔt nsɛ səsikli afummɔ, məsumpər si bel-bel, bafɔ məyɔnɛwəcəŋkəl ka si gbəcərəm nwɛ ɛmpələr mɔde, mba wəcəŋkəl nwɛ ɛncəmɛ mes mɔyɔmɔtɔt ma si darəŋ bel-bel mɔ. Pəbɔt fumnwɛ ɛncəmɛ si darəŋmɔ. 26Kɔ fum ɛncɛm-cɛmnɛ kəyɔnɛ wəka dinɛ ta ɛŋkɛmbərnɛkəloku-loku-ɛ, abəkəc ŋɔn ŋeyi kənɛmpəs,dinɛ dɔn dɔsɔk fɛ. 27 Dinɛ dosoku ndɛdɔntɔyɔ ali tɛbɛlək ta pəbir-bir nde fɔrya Kanu Papa kosu kiriŋ mɔ dɔyɔnɛ ntɛ:Nəgbɛkərɛ awut aŋɛ akɛrɛ kɔ akas aŋaŋafi mɔ, kɔ aran aŋɛ awos aŋa ŋafi mɔdəpucuca paŋan. Nəkɛmbərnɛ mes mɛlɛcma doru fəp.

2Ta nəcəmɛnɛ fum

1 Awɛnc'im aŋa, kɔ nəlaŋ Mariki kosuYesuKrist nwɛdebeki dɔndɛmbɛkmɔ-ɛ, tanəcəmɛnɛ afum! 2Kɔ fum ɛmbɛrɛ nde kəlɔka dəkətola donu Kanu pəbɛrnɛ kurundɛka kɛma dətɛlər pəbɛrnɛ yamos yɔtɔt,wəlɔma wətɔyɔ daka sɔ pəbɛrɛ pəbɛrnɛyamos yɛlɛc-ɛ, 3nəŋkafəli fɔr nnɔwəbɛrnɛyamos yɔtɔt eyi mɔ. Nəloku kɔ: «Məna,məndɛ nnɔ dɔcɔmdɔtɔt ndɛ!» Mba nəlokuwətɔyɔ daka: «Məna, məcəmɛ nde», kɔpəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, nəloku kɔ: «Məndɛ ndedətɛgbɛkəlɛ pɔkɔ.» 4Kɔ nəyɔ tatɔkɔ-ɛ, bafɔnəmbocnɛ tatɔkɔ kiti ba? Pəmar fɛ nukəyɔ ti! 5 Nəcəŋkəl awɛnc'im aŋa aŋɛimbɔtər mɔ: Kanu kəyɛk-yɛk atɔyɔ dakadoru dandɛ ntɛ ŋantam kəbɛk kəlaŋ mɔ,ŋasɔtɔ kɛ ka dɛbɛ da Kanu nkɛ ɛnasɔŋtemer kəsɔŋ aŋɛ ŋambɔtər kɔ mɔ. 6 Mbanəna, nəfər-fərəs atɔyɔ daka! Bafɔ akadaka akakɔŋantɔrəs un, bafɔŋaŋaŋkekərɛnu dabɛ kəkɔ-caŋər nu ba? 7 Bafɔ ŋaŋaŋlɔməs tewe tɔtɔt ta Mariki ba? 8 Kɔpəyɔnɛ a nəcəmɛ sariyɛ sa abɛ darəŋpəmɔ tɔkɔ yecicəs yosoku yoloku ti mɔ:Məbɔtər wɛnc əm pəmɔ məna sərka-ɛ!Kɔ nəyɔ ntɛ, nəyɔ bel-bel. 9 Mba kɔnəncəmɛnɛ afum-ɛ, nənciya tɛm tatɔkɔ,sariyɛ səmar kəsumpər un aciya, bawonəleləs fɛ si. 10 Kɔ fum ɛncəmɛ sariyɛ fəpdarəŋ mba pəciya toloku tin gboŋ ta si-ɛ,sariyɛ səmar kəsumpər'əm bawo məleləsfɛ si fəp. 11 Bawo nwɛ ɛnaloku: «Taməsumpər dalakɔ!» mɔ, ɛnaloku sɔ: «Tamədif fum!» Ti disrɛ, kɔ məsak kəsumpər

dalakɔ mba mədif fum-ɛ, pəmar sariyɛsəsumpər'əm, bawoməleləs fɛ si. 12Pəmarnəlok-loku kɔ nəyɔ pəmɔ afum aŋɛ aŋkɔ-kitinɛ sariyɛ nsɛ səsɔŋ afum akakɔ kəsikəlɛmɔ. 13 Afɔdekɔ-yɔnɛ nɔnɔfɔr fum nwɛɔntɔyɔnɛ akɔ nɔnɔfɔr mɔ, bawo nɔnɔfɔrdɛtam kiti.

Kəlaŋ kɔmɔyɔ14 Ake dəkəcəmɛ dɔ tatɔkɔ dɔyɔ-ɛ,

awɛnc'im aŋa, fum kəc-loku: «Ilaŋ» mbak'ɔntɔ kəc-mentər ti dəmɔyɔ mɔtɔt-ɛ?Kəlaŋ kaŋkɔ kəntam kəyac kɔ ba? 15 Kɔwɛnc'əmwərkun kɔ pəyɔnɛ fɛ ti, wɛnc'əmwəran pəyi ta ɔyɔ yamos, ta ɔyɔ yeri yɔnya dɔsɔk-ɛ, 16 mba kɔ nəlembərnɛ ŋa:«Kanu kəsolɛ nu! Kanu kəsɔŋ nu yamosyɔtɔt! Kanu kəsɔŋ nu yeri yɛlarəm!»ta nəsɔŋ ŋa ca yɔkɔ yombut ŋa mɔ-ɛ,ake dəkəcəmɛ dɔ tɔyɔ-ɛ? 17 Itɔ kəlaŋnkɛ kəntɔmentərnɛ dəmes mɔyɔ mɔtɔtmɔ kəlaŋ kəfi kɔ kəyɔnɛ. 18 Mba fumwəlɔma pəloku: «Məna məyɔ kəlaŋ, kɔina iyɔ mes mɔyɔ mɔtɔt.» Ina ic-yif ŋa:«Məmentər'im cəke cɔ kəlaŋ kəntam kəyita mes mɔyɔ mɔtɔt meyi-ɛ. Kɔ pəyɔnɛina-ɛ, dəmes mɔyɔ mɔtɔt mem iŋmentərkəlaŋ.» 19Mənaməlaŋ a Kanu kin kɔ. Məyɔti bel-bel. Itɔ yɔŋk yɛlaŋ sɔ, mba yeyikəyikcɛnɛ kənesɛ. 20 Məntamnɛ fɛ ba?Məfaŋ kəcərɛ, a kəlaŋ nkɛ kəntɔsol kɔmes mɔyɔ mɔtɔt mɔ kəyɔ fɛ dəkəcəmɛba? 21 Ak'ɛnasɔŋɛ Kanu kəlɔm bembabosu Abraham wəlompu-ɛ? Teta mes mɔnmɔyɔ, bawo ɛnasɔŋ wan kɔn Siyaka ndedeŋgbip teta kəloŋnɛ. 22Mənəŋkkəlaŋ kɔnkɔ mes mɔn mɔyɔ mɔtɔt mɛnasumpərɛnɛ:Dəmes mɔyɔ mɔtɔt kəlaŋ kəŋmentərnɛkənaləpsər teta tɔyɔ tɔn tɔtɔt tɔkɔ ɔyɔmɔ. 23 Tantɛ tɔ yecicəs yɛnalarɛ, kəc-loku:«Abraham ɛnalaŋ Kanu, kɔ Kanu kəlɔmkɔ wəlompu teta kəlaŋ kɔn.» K'awe kɔwanapa ka Kanu. 24 Nənəŋk ti oŋ, Kanukəfɔnəŋk dolompu da fum teta kəlaŋ kɔngbəcərəm, mba kəmɔmən sɔ mes mɔnmɔyɔ mɔtɔt. 25 It'ɛnayi sɔ teta Rahabuwəran wəyama-yama, bafɔ dəmes mɔnmɔyɔ mɔtɔt Kanu kənalɔm kɔ wəlompu,ntɛ wəran nwɛ ɛnabaŋ asom aka Yisrayelmɔ, k'ɛŋkafəlɛ k'ementər ŋa dɔpɔ dɔlɔmamɔ ba? 26 Itɔ pəyi sɔ dis ndɛ dɔntɔsol kɔ nimɔ defi, kəlaŋ nkɛ kəntɔsol kɔ mes mɔyɔmɔtɔt mɔ kəfi.

3Kəcəmbər temer

Sak 3:1 74 Sak 4:121 Awɛnc'im aŋa, ta nəwosɛ kəla kəyɔnɛ

ka atəksɛ, bawo səna aŋɛ səntəksɛ mɔ, an-dekɔ-bocɛ su kiti nkɛ kəndekɔ-yeŋk kətaska afum alpəs akɔ mɔ. 2 Anciya fəp fosumɔyɔ mɛlarəm. Kɔ fum ɔntɔ kəc-ciyadətɔkɔ oŋloku mɔ, fum wəlompu ɔfɔ, nwɛɛntam kəcəmbər dis dɔn fəp tɔkɔ ɛŋfaŋmɔ. 3 Aŋgbəməs fəlɛs fɛc dəcusu ntɛtɔŋsɔŋɛ yɛcəmɛ tɛfaŋ tosu darəŋ mɔ, an-tam kəsolɛ dis dayi fəp. 4 Nəcɛm-cɛmnɛsɔ cibil cəpɔŋ: Kɔ afef ŋɔpɔŋ ŋɛwɛn ci-ɛ, ŋas ŋɛfɛt ŋɛŋkafəli ŋi, wəgbɛk pəkekərɛŋi nnɔ o nnɔ ɛŋfaŋ mɔ. 5 Temer sɔ, pakapɛfɛt pɔ pɔyɔnɛ dəris, mba pɛntam kəpuskəyɔnɛ ka paka pɔkɔ pɔŋsɔŋɛ mes mɔpɔŋkəyɛfɛ mɔ. Nəcɛm-cɛmnɛ nɛnc dɛfɛt ndɛdɛntam kəcɔf kulum kəpɔŋ mɔ! 6 Temerta fum sɔ nɛnc dɔ! Paka pɛlɛc pɔ mpɛpeyi su dəris mɔ, pi peŋyik-yikəs dis dosufəp. Pi pendikəc nɛnc da yahanama kəyikosu doru fəp. 7 Fum ɛntam kəcəmbərsɛm ya doru tɛfaŋ tɔn: Sɛm ya dop fəp,bɛmp, yeliŋɛ-liŋɛ kɔ sɛm ya dəkəba. Ayikəcəmbər sɛm ya doru fəp tɛfaŋ ta fum,k'ɛncəmbər yi tɛfaŋ tɔn. 8 Mba fumɔfɔtam kəcəmbər temer tɛfaŋ tɔn: Pakapɛlɛc pɔ kɔ peyi kəkafəlɛ-kafəlɛ tɛm fəp,pɛlarɛ mɔkəl* tɛp mmɛ meŋdif mɔ. 9 Pipɔ səŋkor-korɛ nwɛ ɔyɔnɛ Mariki kɔ Papamɔ, mba sɔ pi pɔ səntolanɛ pəlɛc afumaŋɛ Kanu kəlompəs ŋawurɛnɛ kɔ nkɔnmɔ.10 Moloku ma kəkor-koru kɔ ma kətolanɛawɛnc'im aŋa pəlɛc kusu kin kaŋkɛ kɔmoŋwur. Awɛnc'im aŋa, pəmar fɛ teyitatɔkɔ de! 11 Kələmp kin kəfɔsɔŋ domundobotu kɔ dodokət. 12 Awɛnc'im aŋa,akomp ŋeyi nŋɛ ŋoŋkomməntambɛnc mɔba? Kɔ pəyɔnɛ fɛ ti, alembəra ŋoŋkomcomp ba? Kələmp ka domun dodokətkəfɔtam kəsɔŋ domun dobotu.

Kəcərɛ nkɛ kəyɛfɛ darenc mɔ13 Fum eyi nu dacɔ nwɛ ɛncɛm-cɛmnɛ

kəsɔk domp, pəyɔ sɔ kəcərɛ kəkɔt mɔba? Pəmar wəkakɔ pəmentər ti dəmesmɔn mɔtɔt mosumpər, pəbɔtɛ mi amerakɔ kəcərɛ kəkɔt. 14 Mba kɔ nəntɔmpərbəkəc yɛlarɛ kəraca kədokət kɔ ameraŋa kəlɛknɛ-ɛ, nəsak kəpusɛ kəcərɛ konumes, nəc-yemsɛnɛ kance. 15 Kəcərɛ kəkɔtkaŋkɔ bafɔ darenc kəyɛfɛ, mba nnɔ dəntɔfkaŋkɔ kəyɛfɛ dəkəcɛm-cɛmnɛ ka fum kɔka yɔŋk. 16 Bawo nnɔ o nnɔ kəraca kɔamera ŋa kəlɛknɛ ŋeŋyimɔ, pəyama-yamakɔmɔyɔmɛlɛc fəpmeŋyi di. 17Mba kəcərɛ

kəkɔt nkɛ kəyɛfɛ darenc mɔ, kənuŋkɛnɛkɔ kəncemp, kɔ tɛyɛfɛ dənda kɔ kəyɔpəforu, dɛrɛnc, kəcəŋkəl molokuma afum,kəla nɔnɔfɔr kɔ mɔyɔ mɔtɔt, kəfɔyer fum,kəfɔtɛnsər fum kəbɔt. 18 Pəmɔ fum nwɛɔmbɔf mɛŋgbɛnmɔtɔt dəntɔf k'ɔsɔtɔ yɛtɛlyɔtɔt mɔ, atɛn pəforu aŋɛ ŋambɔf pəforudisrɛmɔ, ŋandesɔtɔ yɛtɛl ya dolompu.

4Kəbɔtər ka ca ya doru

1 1 Deke kəwan kəlarəm kɔ dekekəgbɛklɛnɛ kəlarəm kəŋyɛfɛ nu dacɔ-ɛ, kɔ pəntɔyɔnɛ dəmɛfaŋ mɛlɛc mmɛmoŋsutɛnɛ dis donu fəp disrɛmɔ? 2Nəfaŋta nəsɔtɔ-ɛ. Nədif fum, kɔ nəyɔnɛafum kəraca, mba nəfɔtam kəsɔtɔ ntɛ ontɛ. Nəbɛrɛnɛ kəcɔp kəlarəm kɔ kəwankəlarəm, mba nəyɔ fɛ, bawo nəntola fɛKanu. 3 Nəntola Kanu ta nəsɔtɔ-ɛ, bawobəkəc yɛlɛc yɔ nəntolanɛ, ntɛ tɔŋsɔŋɛnətam kəsɔtɔ kələsər-ləsər teta mɛfaŋmonu mɔ. 4 Asumpər dalakɔ! Nəncərɛfɛ a kəyɔnɛ wanapa ka doru dandɛ kəyɔnɛwəterɛnɛ ka Kanu ba? Məna nwɛ məŋfaŋkəyɔnɛ wanapa ka pəlɛc pa doru mɔ,məsɔŋɛnɛ kəyɔnɛ ka wəterɛnɛ ka Kanu.5Yecicəs yosoku yolok-loku fɛ samnɛ, kəc-loku: «Ɛfaŋ haŋ kɔ amera nŋɛ ɛnabɛrsu mɔ ŋɛmbas kɔ.» 6 Mba kəmar kakəbɔt amera nkɛ ɔsɔŋ su mɔ kəmbɛk, itɔYecicəs yoloku: «Kanu kəntɛfərnɛ alɛknɛ,mba atɔlɛknɛ ŋɔ Kanu kəŋsɔŋ kəmar kakəbɔt kɔn amera.» 7 Itɔ pəmar nəyi Kanudarəŋ, kɔ nəyeŋkər ŋɔŋk ŋɛlɛc səbomp-ɛ,ŋɛŋyɛksər nu pəbɔlɛ. 8Nəlɔtərnɛ Kanu, kisɔ kəŋlɔtərnɛ nu. Nəsɔkəsnɛ waca nənaaciya! Məsɔkəsnɛ abəkəc məna nwɛ onwɛ məntɔtɔmpər pɛcɛm-cɛmnɛ pin mɔ!9 Nəŋaŋnɛ tɛlər kəyi konu pucuca, nəndɛkəbal ka pi, nəbok! Kəsel konu kəsəkpərkəyɔnɛ nu kəbok ka kəbal, pəbotu ponupɔyɔnɛ nu kəmɔncnɛ. 10Nətorɛ banca nnɔMariki eyi mɔ, k'ɛndepɛnɛ nu.

Ta məyemsɛnɛ wɛnc əm wəlaŋ11 Awɛnc'im aŋa, ta nəyɛmsɛnɛnɛ! Nwɛ

eŋyemsɛnɛ wɛnc, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ, pəkitikɔ mɔ, sariyɛ s'eyi kəyemsɛnɛ, sariyɛ s'eyikəkiti. Kɔ məŋkiti sariyɛ, ta məyɔnɛ fumnwɛ ɛncəmɛ si darəŋ mɔ-ɛ, wəboc kitika si məyɔnɛ. 12 Bawo Kanu sona kəsɔŋsu sariyɛ, ki kəntam kəboc kiti. Kanusona kəntam kəyac, kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ,

* 3:8 mɔkəl = mɔkɔn

Sak 4:13 75 Sak 5:20kəmələk. An'ɔ məna məyɔnɛ oŋ-ɛ, mənanwɛməŋkiti wəndɛ kam mɔ?

Ta məlɛknɛ13 Nəcəŋkəl'im, ndɛkəl oŋ nəna aŋɛ

nəŋloku: «Mɔkɔ kɔ pəyɔnɛ fɛ ti alna darendɛ dɔ səŋkɔ, səkɔ-cepərɛnɛ di teren tin,səŋkɔ-caməs, səsɔtɔ pəsam pɛlarəm.» 14Tanəncərɛ tɔkɔ doru donu deŋyi nu alna mɔ!Doru donu dowurɛnɛ kibi nkɛ kəntuf tɛmtepic kəsakɛ sɔ mɔ. 15 Mba ntɛ tɔ pəmarnəloku: «Kɔ Mariki ɛfaŋ ti-ɛ, səŋyi doru,səyɔ ntɛ kɔ pəyɔnɛ fɛ ti-ɛ tɔkɔ.» 16 Mbanəyek-yekəsnɛ kɔ nəlom. Kəlom fəp mesmɛlɛc mɔ kəyɔnɛ. 17 Kɔ fum ɛncərɛ tɔkɔaŋyɔ pətɔt ta ɔŋyɔ pi-ɛ, wəkakɔ ɔyɔ testɛlɛc.

5Kəbeŋnɛ ka aka daka

1Ndɛkəl oŋ nəcəŋkəl'im, nəna aka daka!Nəbok nəsəŋɛ-səŋɛ teta pəcuy mpɛ pen-debəp nu mɔ! 2 Daka donu dente, yɛtyɔsɔm yamos yonu. 3 Kɛma konu kɔgbeti bonu yosumpər mɔrka. Mɔrka mmɛmɔŋkɔ-yɔnɛ sede nsɛ səndekɔ-sumpər nukiti mɔ, mɔrka mɔc-sɔm dis donu pəmɔnɛnc mɔ. Mataka mɛlpəs mamɛ nəwɛtəsdaka. 4 Nənəŋk! Kəway nkɛ nənagbɔkabəcɛ anu dalɛ mɔ, kəŋkulɛ. Kəbokɛnɛka atɛl anu kəŋkɔ kəbɛrɛ Mariki maasɔdar a darenc dələŋəs. 5 Nənacepərɛnɛdoru donu kəsɔtɔ daka dɛlarəm disrɛkɔ nəŋcepərər tɛfaŋ tonu. Bəkəc yonuyɛnanɛmbərɛ pəmɔ ntɛ asɔŋəs pɔcɔl yeripɛtəf teta dɔsɔk ndɛ aŋkɔ-fay pi mɔ.6Nənaboc kiti nəsɔŋɛ padif fum wəlompu,nwɛ ɔntɔgbɛkəl nu mɔ.

Kəkar kɔ kətola7 Nəŋaŋnɛ nəkar awɛnc'im aŋa alaŋ,

haŋ Mariki pəc-der. Nənəŋk tɔkɔ wəbiftidalɛ ɛŋkar yɛtɛl yɔtɔt ya antɔf mɔ: Ɛncərɛa mɛnɛ wəcafən ka mɔlɔfɛ kɔ wəka dɛrəŋ

dɛlpəs pətuf kərɛsna. 8 Nəna sɔ, nəŋaŋnɛnəkar, nəyeŋk bəkəc, bawokəder kaMarikikəlɔtərnɛ. 9 Ta nəbokərɛnɛ, awɛnc'imaŋa alaŋ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta Mariki eŋkitinu mɔ. Wəkiti ɔlɔtərnɛ, pəmbɔlɛ fɛ sɔpəbɛrɛ! 10 Awɛnc'im aŋa alaŋ, nəcɛm-cɛmnɛ sayibɛ-e aŋɛ ŋanalok-lokɛ tewe taMariki mɔ. Nətubucnɛ kəkar kəbol-boluka aŋɛ ŋanabər pucuca mɔ. 11 Nənəŋktɔkɔ səntam kəloku a pəmbɔt aŋɛ ŋanabərpucuca mɔ. Nənane pac-loku kəkar kəbol-bolu ka Yobu, nəncərɛ tɔkɔMariki ɛnayɔnɛkɔ tɛlpəs mɔ. Mariki ɛla nɔnɔfɔr k'ɔmbɔtamera. 12 Pənaŋkanɛ, awɛnc'im aŋa, tanədɛrmɛ darenc, ta nədɛrmɛ antɔf, tanədɛrəm kədɛrəm nkɛ o nkɛ. Mba «Ɛy»ŋonu ŋɔyɔnɛ «Ɛy», «Ala» ŋonu ŋɔyɔnɛ«Ala», ntɛ tɔŋsɔŋɛ ta nəntɛmpɛnɛ kitidəntɔf mɔ. 13 Fum eyi nu dacɔ nwɛ eyipəcuca mɔ ba? Pəmar pətola Kanu. Fumeyi pəbotu nu dacɔ ba? Pəleŋəs kəkor-koru. 14 Fum wətɔtamnɛ eyi nu dacɔba? Pəmar fum wəkakɔ pəwe abeki akəloŋkanɛ ka alaŋ, ŋatola Kanu tetɔn,ŋabɔy kɔ moro mepic dəromp teweta Mariki. 15 Kɔ fum ontola Kanu kɔkəlaŋ-ɛ, kətola kɔn kəndesɔŋɛ wətɔtamnɛkətamnɛ. Mariki eŋyekti kɔ pəcəmbər,k'ɛnayɔmes mɛlɛc-ɛ, Kanu kəndeŋaŋnɛnɛkɔ mi. 16 Nəsɔksərɛnɛ kiciya konu,nətolanɛnɛ, ntɛ tɔŋsɔŋɛ nətamnɛ mɔ.Kətola ka fum wəlompu kəyɔ fənɔntərnfɛ fəntam kəsəkpər mes mɔ. 17 Eli fumɛnayi pəmɔ səna. Pəc-tola pəyeŋki fəpwəcafən kətɔder, kɔ wəcafən ɔntɔtuf haŋmeren maas kɔ yof camət-tin. 18 Kɔ Eliontola sɔ Kanu, kɔ wəcafən ontuf sɔ, kɔantɔf ŋɔsɔŋ sɔ yokom. 19Awɛnc'im aŋa, kɔwəkin ɛŋgbaymɛ kance-ɛ, wəlɔma ɛntamkəliŋərnɛ kɔ pəsolnɛnɛ kɔ dɔpɔ da kance.20 Wəkakɔ pəcərɛ ntɛ: Nwɛ oŋsolnɛnɛwəciya dɔpɔ da Kanu mɔ, endeyac kɔ defi,pəkufun mes mɛlɛc mɛlarəm.