mhima depressive dx viet

Upload: lawrence-vo

Post on 13-Apr-2018

216 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/26/2019 MHIMA Depressive Dx Viet

    1/6

    Vietnamese

    Chng trm cm l g?(What is a depressive disorder?)

  • 7/26/2019 MHIMA Depressive Dx Viet

    2/6

    Chng trm cm l g? Nhng chng bnh trm cm ththng thy v ctrong nm ngisc mt ngi mc chng trm

    cm mt lc no trong cuc i.

    Ttrm cm thng c dng din tnhng tm trng bun ru m

    tt cchng ta u thnh thong triqua trong cuc i mnh. Tnycng l mt thut ngc dng din tmt snhng chng bnhtrm cm c thchn on c.

    Nhng chng bnh trm cm lnhng cn bnh trm trng, gy aukhv c nguy ctht sti cucsng v san lc ca ngi bnh.

    Bnh nhn cn c gii chuynmn thm khm v cha tr. Trongnhng trng hp nng, ngi bnh

    c thcn c nhp vin lc banu. May mn thay, vic cha trchng trm cm thng rt hiuqu.

    Bi v nhng tm trng u su rtthng thy, nn iu quan trng lta nn hiu skhc nhau gia s

    khng vui v bun ru trong cucsng hng ngy vi nhng triuchng ca cn bnh trm cm.

    Khi phi i u vi cng thng, tnhngi thn yu khut bng, miquan htnh cm tan vhay thtvng no nhoc tc bc khncng, hu ht mi ngi u cmthy khng vui hoc bun ru. yl nhng phn ng tnh cm hp vitnh hung v thng chko ditrong mt thi gian gii hn no thi.Ngi ta khng cho nhng phn ngnhvy l chng trm cm, m lmt phn trong cuc sng hng ngyca mnh.

    C nhng dng chnhyu no ca chng trm

    cm?C mt snhng cn bnh tm thnkhc nhau c lin can ti chng trmcm.

    Chng trm cm nngy l chng trm cm thng cchn on nhiu nht.

    Ngi mc chng trm cm nng trnn rt bun nn v mt i cc hngth trong cuc sng. Mc tp trungttng v sc lc ca ngi bnhst km i v khu vcng np ngngh ca hbthay i.Ngi bnh cng thng mang mccm ti li. Nhng tm trng tuyt

    vng v tht vng ca hc thdnti cc nghtvn.

    Nhng chng bnh trm cm l mttp hp ca nhng cn bnh, c cim l ngi bnh mang tm trngu bun, su no ko di hay qumc v mt i nim hng th trongnhng sinh hot m trc kia vn athch. Nhng triu chng ny c thlm xo trn nng ncuc sng cangi bnh.

    2/6

  • 7/26/2019 MHIMA Depressive Dx Viet

    3/6

    Chng trm cm nng c thbcpht m khng c mt nguyn dono r rt, v c thdin ra nhng

    ngi vn lo liu chu ton trong cucsng, gii giang trong cng vic, cmt gia nh hnh phc v mi quanhbn b x hi vui v. Chngbnh ny cng c thdo mt bin cau khno khi gi ra m ngibnh khng thno ha gii chuyn c. Khi cc triu chng cachng trm cm nng t xy ra hnv nh, nhng ko di lu hn (thn hai nm), chng bnh ny cgi l chng lon tnh kh (dysthymicdisorder).

    Chng ri lon thch ngkm theo tm tnh u suNgi mc chng bnh ny phn

    ng vi tnh hung au khtrongcuc sng ca h, tnhmi quanhtnh cm thn thit tan vhocmt vic, mt mc thi qu hnso vi bnh thng. Nhng tm trngu su ny rt mnh lit v thngbao gm clo u, ngngh km vthay i khu v.

    Cc triu chng ny c thko di

    v chng v i trong khong thigian tnhiu tun lti hng mynm tri. Nhng ngi mc loitrm cm ny thng cn ccha trnhm gip htm cchng u vi nhng bin ctrongcuc sng v vt qua c nhngtriu chng ca h.

    Chng trm cm hu snKhong mt na cc b mmi

    sanh bnh hng ci gi l chngbun ru sau khi sanh em b (babyblues), . Hc thcm thy hi usu, lo u, cng thng hay khng

    khe, v c thcm thy ngkhngngon gic mc d hu nhlc nohcng cm thy mt mi. Loitrm cm ny c thko di chtrong vi gihay vi ngy ri binmt. Tuy nhin, i vi khong 10phn trm trong scc b mtrn,tm trng bun ru ny trthnh mtchng nng hn gi l chng trm

    cm hu sn. Cc b mmcchng ny cm thy cng ngy cngkh ng u vi nhng i hitrong cuc sng hng ngy.

    Hc thcm thy lo u, shi, thtvng, bun ru v cc kmt mi.Mt sb mc nhng cn hongshay trnn cng thng v cu

    knh. C thc thay i khu vhocnp ngngh.

    Mt dng nng, nhng him gp,ca chng trm cm sau khi sanhc gi l chng lon tm thn chusinh (puerperal psychosis). Sn phkhng thno ng u vi cucsng hng ngy v c thbri lon

    suy nghv hnh vi, cx.iu thit yu i vi cmln conl phi cha trchng trm cm husn. Hin c nhng phng cchcha trchng ny rt hiu qu.

    Chng ri lon tnh khlng ccNgi mc chng ri lon tnh khlng cc (trc kia gi l chnglon tm thn hng-trm cm) lun

    3/6

  • 7/26/2019 MHIMA Depressive Dx Viet

    4/6

    phin tri qua cc cn trm cm xenkvi cc thi khng cm vi ccbiu hin nhphn khch, nng hotqu mc, cu knh, ni thao thao, v

    thiu suy xt. Trong nhng trnghp trm trng hn, Ngi ny cthcng bo tng. Mun bitthm chi tit, xin c tp ti liu:Chng ri lon tnh kh lng cc lg?

    Nhng chng bnh tm thnxy ra ng thi

    Ngi mc chng trm cm rt hayc cc triu chng ca chng lo uqu . Mun bit thm chi tit vchng lo u qu , xin c tp tiliu Chng lo u qu l g?

    Dng ru v cht ma ty khc chi thng i i vi chng trmcm. iu ny khin cho vic cha

    trthm phn phc tp, v iu quantrng l phi xtr hiu quvicdng ru v cht ma ty khc.Ngi mc chng trm cm cng cnhiu nguy ctt.

    Nguyn nhn no gy rachng trm cm?

    Thng thng c nhiu yu tlinquan mt thit vi nhau i km vichng trm cm.

    Cc yu tdi truynNgi ta xc lp c r rng lkhuynh hng mc chng trm cmlu truyn trong gia nh. iu ny

    cng ging nhbm cht ca cccn bnh khc, nhbnh tiu nghoc bnh tim.

    Yu tsinh haNgi ta tin rng nhng chng bnhtrm cm, xy ra mt phn l do s

    mt qun bnh ha cht trong nob. Thuc men trtrm cm c thcha c smt qun bnh ny.

    Cng thng tinh thnCng thng tinh thn c lin can nshnh thnh cc chng trm cm,c bit l nhng tn thm kch haytai ha c nhn.

    Nhng chng bnh trm cm nycng thng xut hin vo mt vigiai on trong cuc i, c dnh luti nhng bc ngot to ln trongcuc sng, tnhsanh n, mn kinhv tang tc. Nhvy, bnh thngthy nhng ngi trtui, phn,ngi gi v nhng ngi mc cccn bnh thl.

    Tnh kh

    Ngi c mt vi tnh kh no thng c khuynh hng dmccc triu chng ca bnh trm cm.Bnh trm cm thng xy ra nhng ngi lo u qu i, nhycm, xc ng, c phn ng mnhv dbun bc vi nhng bin ctrong cuc sng. Nhng ai l kcuton, thng chtrch bn thn v l

    ngi t ra cc tiu chun cao cho

    mnh v nhng ngi khc, l ngi d

    mc chng trm cm. Nhng ai qu l

    thuc vo nhng ngi khc cng c c

    bchng trm cm nu hbtht vng.

    Ngc li, nhng ai lc quan v theo

    ui li suy nghtch cc th c vnh

    phng c chng bnh trm cm.

    4/6

  • 7/26/2019 MHIMA Depressive Dx Viet

    5/6

    Dng ru v cht ma tykhc

    Dng ru v cht ma ty c hi

    khc lm cho ngi ta rt dmcchng trm cm. Vic dng cc thny cng to ra nguy cttcao nhng ngi mc cc chng trmcm.

    Hin c phng cch

    cha trg?Bc sc thcha trhiu quchng bnh trm cm.

    Nhng ai c tm trng bun ru daidng trong mt thi gian di, hoctm trng y nh hng ln lao ncuc sng, th hnn lin lc vi bcsgia nh hay vi trung tm y t

    cng ng.

    Vic cha trsty thuc vo triuchng ca tng ngi, nhng sbao gm mt hay nhiu phngcch sau:

    Trliu vtm l, tnhLiu phpNhn thc Hnh vi (CBT), nhmvo vic thay i lli suy ngh,

    cung cch ng x, v nim tin clin quan ti cn bnh trm cm.

    Liu php quan hc nhn ibn gip cho ngi ta c thhiuc nh hng ca nhng miquan hc nhn i bn ti cmxc ca h.

    Cc thuc men trtrm cm lmgii ta tm trng u su, phc hinp ngngh bnh thng vkhu v, v gim bt ni lo u.

    Khng nhcc thuc an thn, ccthuc trtrm cm khng gynghin. Chng dn dn ti lp li

    mc qun bnh ca cc cht dntruyn xung ng thn kinh trongno b; v th, nn dng thuc tmt n bn tun th thuc mi chiu nghim khquan.

    Cc thuc men c hiu gip chovic xtr tnh kh tht thng,chng hn nhcho chng bnh

    ri lon tnh kh lng cc. Thay i li sng, tnhtp thdc v gim bt vic dng ru vcht ma ty c hi khc, c thgip cho ngi bnh trm cmbnh phc.

    i vi mt vi dng trm cmtrm trng, c mt phng cchcha tran ton v hiu nghim lliu php chn ng in (ECT),hay thnh thong cn bgi sai lcl chong in. Cch ny c thl phng thc cu mng chonhng ngi c nguy cttcaohoc nhng ngi c cthitmng v bnh tnh trm trng do ngng n ung.

    Gia nh v bn b ca ngi mcchng bnh trm cm c ththngcm thy bi ri v au kh. V th,mt phn quan trng trong vic chatrl vic htrv gio dc, cngnhto mi hiu bit su sc hntrong dn chng.

    5/6

  • 7/26/2019 MHIMA Depressive Dx Viet

    6/6

    Trung tm y tcng ng ca qu v Trung tm y tcng ng vtm thn ca

    qu v

    Tm ni no trgip Bc sgia nh ca qu v

    Mun bit thm chi tit vcc dch v, xin hiDch vPhc li v Trgip Cng ng(Community Help and Welfare Services) v ccsin thoi khn trc 24 ting c trong cunin thoi nin gim a phng ca qu v.

    Nu qu vcn thng dch vin, xin lin lcSThng dch quain thoi (TIS)s13 14 50

    Mun c trgip tham vn tc th, xin linlcng dy in thoi Mch sng (Lifeline)qua s13 11 14. ng dy Mch sng nyc thcng cung cp cho ta nhng mi linlc, thm thng tin v trgip.

    Thng tin hng dn thm hin c ti:

    www.depressionet.com.auwww.blackdoginstitute.org.au

    www.mmha.org.au

    www.beyondblue.org.au

    www.crufad.com

    www.ranzcp.org

    www.sane.orgwww.reachout.com.au

    i iu vtp ti liuny

    Tp ti liu ny l mt phn trong mt btiliu vbnh tm thn do Chnh phc-i-li ti trthng qua Sch lc Quc gia vYtTm thn (National Mental HealthStrategy).

    Cc tp ti liu khc trong bny bao gm: Bnh tm thn l g? Chng lo u qu l g? Chng lon tm thn hng-trm cm

    l g?

    Chng ri lon vn ung l g? Chng ri lon nhn cch l g? Bnh tm thn phn lit l g?Tt ccc bn ti liu min ph ny u hin

    c qua Y tTm thn v Lc lng Lao ng

    (Mental Health and Workforce) Phn ban ca

    Chnh Phc-i-li (Division of the

    Australian Government) BY tv Cao nin

    (Department of Health and Ageing):GPO Box 9848

    CANBERRA ACT 2601in thoi 1800 066 247

    in th 1800 634 400

    www.health.gov.au/mentalhealth

    Mun c cc bn ti liu bng nhng ngn

    ngkhc xin lin lc Cquan Y tTm thn

    a Vn ha ci Li (Multicultural Mental

    Health Australia)Sin thoi (02) 9840 3333

    www.mmha.org.au

    Version 1 November 2007

    Insert your local details here

    6/6