11

Milliyetçilik, Küreselleşme, AzınlıklarMilliyetçilik, Küreselleşme, Azınlıklardersi - 1dersi - 1

Milliyetçilik Milliyetçilik

giriş dersigiriş dersi(Kaynak: B.Oran, (Kaynak: B.Oran, Azgelişmiş Ülke Milliyetçiliği, Kara Afrika ModeliAzgelişmiş Ülke Milliyetçiliği, Kara Afrika Modeli , 3. basım, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1996), 3. basım, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1996)

Baskın OranBaskın Oran

SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ (MÜLKİYE)SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ (MÜLKİYE)

Uluslararası İlişkiler bölümü II. SınıfUluslararası İlişkiler bölümü II. Sınıf

Kamu Yönetimi bölümü IV. SınıfKamu Yönetimi bölümü IV. Sınıf

22

MİLLİYETÇİLİK NE DEĞİLDİR-1MİLLİYETÇİLİK NE DEĞİLDİR-1

18. yy. sonunda çıkan bir ideoloji ve hareket. 18. yy. sonunda çıkan bir ideoloji ve hareket. Zaman ve Mekân içinde çok değiştiği için anlaşılması zordurZaman ve Mekân içinde çok değiştiği için anlaşılması zordur

- Aynı mekânda Altyapı değiştikçe Üstyapı da değişir- Aynı mekânda Altyapı değiştikçe Üstyapı da değişir

- Teknoloji - Teknoloji Altyapı Altyapı Üstyapı Üstyapı

- İki incelik: Üstyapı hemen silinmez; Yukarıdan Devrim- İki incelik: Üstyapı hemen silinmez; Yukarıdan Devrim

- Koşullar zamanla değişir. İdeoloji çatal tercih karşısında kalır- Koşullar zamanla değişir. İdeoloji çatal tercih karşısında kalır

- Her etki (tez) kendi tepkisini (antitez) yaratır ve onun tarafından etkilenir: - Her etki (tez) kendi tepkisini (antitez) yaratır ve onun tarafından etkilenir: Diyalektik ve yararları Diyalektik ve yararları

- Her mekânın ayrı ihtiyaçları vardır (bağımsızlık, bütünleşme, vs.) ve - Her mekânın ayrı ihtiyaçları vardır (bağımsızlık, bütünleşme, vs.) ve ideolojinin işlevi onlara göre biçimlenir ideolojinin işlevi onlara göre biçimlenir ..

33

MİLLİYETÇİLİK NE DEĞİLDİR-2MİLLİYETÇİLİK NE DEĞİLDİR-2

Zorluğun diğer nedenleriZorluğun diğer nedenleri

- Kavram fakirliği ve ideoloji körlüğü: güvercin kutuları örneğiKavram fakirliği ve ideoloji körlüğü: güvercin kutuları örneği- Egemen ideolojiye kapılma ve yaranmanın etkisi: milliyetçi-mukaddesatçı, Türk Egemen ideolojiye kapılma ve yaranmanın etkisi: milliyetçi-mukaddesatçı, Türk Yükseltme Cemiyeti, eklektik yaklaşımYükseltme Cemiyeti, eklektik yaklaşım- Eski tutunum ideolojisinin etkisi (din): Tanrı Dağı, Hıra Dağı. (devamı var)Eski tutunum ideolojisinin etkisi (din): Tanrı Dağı, Hıra Dağı. (devamı var)- Rakip ideolojiye (Komünizm) karşı koalisyon ortağı aramanın etkisi: Ç.K.Şek Rakip ideolojiye (Komünizm) karşı koalisyon ortağı aramanın etkisi: Ç.K.Şek ve Maove Mao- Sınıflandırmaların kafa karıştırması: Kavram ile kavramın işlevini karıştırmakSınıflandırmaların kafa karıştırması: Kavram ile kavramın işlevini karıştırmak- Terimlerin kafa karıştırması: 1) Milliyet: Uyrukluk (national of); halk-milliyet, Terimlerin kafa karıştırması: 1) Milliyet: Uyrukluk (national of); halk-milliyet, millet; etnik köken; 2) Ulusal Bilinç: ters orantılıdır (İngiltere ve TC); 3) millet; etnik köken; 2) Ulusal Bilinç: ters orantılıdır (İngiltere ve TC); 3) VatanseverlikVatanseverlik-Duygu ile İdeoloji kavramlarının karıştırılması: Primordializm (A. Smith) ve Duygu ile İdeoloji kavramlarının karıştırılması: Primordializm (A. Smith) ve Modernizm (E. Gellner)Modernizm (E. Gellner)- Milliyetçilik 1 şey değil, 3 şeydir: Duygu, İdeoloji, Toplumsal Hareket Milliyetçilik 1 şey değil, 3 şeydir: Duygu, İdeoloji, Toplumsal Hareket ..

44

BİR DUYGU OLARAK MİLLİYETÇİLİKBİR DUYGU OLARAK MİLLİYETÇİLİK

- Kitlelerin - Kitlelerin hissettiği bir duygu: “Millet” kavramına derin bağlılık bir duygu: “Millet” kavramına derin bağlılık- Kökeni sosyo-psikolojik: Bir gruba dahil olmak suretiyle kendini güvende Kökeni sosyo-psikolojik: Bir gruba dahil olmak suretiyle kendini güvende hissetmek. İki yöntem:hissetmek. İki yöntem:

- “ “Biz” bilinci: Bütünleştirme. Temeli: VatanseverlikBiz” bilinci: Bütünleştirme. Temeli: Vatanseverlik- “ “Onlar” bilinci (“öteki”): Esas rengi veren: Dışlama. (“En büyük millet Onlar” bilinci (“öteki”): Esas rengi veren: Dışlama. (“En büyük millet bizim millet” bile buna girer, çünkü haset var. “Eller aya biz yaya” bile; bizim millet” bile buna girer, çünkü haset var. “Eller aya biz yaya” bile; çünkü “Biz üstünüz [= Başkaları çukur”]” dahi ırkçılık yolunda ilk adım). çünkü “Biz üstünüz [= Başkaları çukur”]” dahi ırkçılık yolunda ilk adım). - Biz ve Onlar bilinci yalnızca M’e özgü değil (primordilalist ve modernist). - Biz ve Onlar bilinci yalnızca M’e özgü değil (primordilalist ve modernist). Ezel’den Ebed’e giden duygular. “Kabile Milliyetçiliği”. Kimliği tanımlama Ezel’den Ebed’e giden duygular. “Kabile Milliyetçiliği”. Kimliği tanımlama ihtiyacının sonucu ortaya çıkıyorlar. ihtiyacının sonucu ortaya çıkıyorlar. - Bunlar ters orantılı (taksi kuşakları; “Ya sev ya terk et”, “Hepimiz Bunlar ters orantılı (taksi kuşakları; “Ya sev ya terk et”, “Hepimiz Ogün’üz”). Zaten, çok dikkat: “Biz” dediğin anda “Onlar” diyorsundur.Ogün’üz”). Zaten, çok dikkat: “Biz” dediğin anda “Onlar” diyorsundur.

- Peki, ne zaman M’e özgü oldu? “Millet” ne zaman Yüce Sadakat Odağı - Peki, ne zaman M’e özgü oldu? “Millet” ne zaman Yüce Sadakat Odağı kavramına oturdu? Niye daha dar (ör. Aile, klan, bölge) veya daha geniş kavramına oturdu? Niye daha dar (ör. Aile, klan, bölge) veya daha geniş (imparatorluk) değil? (imparatorluk) değil? ..

55

BİR İDEOLOJİ OLARAK MİLLİYETÇİLİK-1BİR İDEOLOJİ OLARAK MİLLİYETÇİLİK-1

-İdeoloji: Belli bir anda, belli sorunlara çözüm için ortaya atılan çözüm paketi. İdeoloji: Belli bir anda, belli sorunlara çözüm için ortaya atılan çözüm paketi.

- Her türlü insan faaliyetinin başı ekonomik faaliyettir. Bunun temelinde Üretim Her türlü insan faaliyetinin başı ekonomik faaliyettir. Bunun temelinde Üretim Biçimi yatar (ÜB: sosyo-eko. düzen: üretim araçları kimin elinde, dağıtımı kim ve Biçimi yatar (ÜB: sosyo-eko. düzen: üretim araçları kimin elinde, dağıtımı kim ve nasıl yapıyor, sınıflar nasıl bölüşüyor, vs.)nasıl yapıyor, sınıflar nasıl bölüşüyor, vs.)

- Her ÜB’de egemen sınıfı/başat grup hangisiyse, kendini güçlendirecek ve Her ÜB’de egemen sınıfı/başat grup hangisiyse, kendini güçlendirecek ve devam ettirecek bir “Tutunum İdeolojisi” (Tİ) ortaya atar. Toplumu böylece devam ettirecek bir “Tutunum İdeolojisi” (Tİ) ortaya atar. Toplumu böylece bütünleştirme işini, bir “Yüce Sadakat Odağı” (YSO) göstererek yapar. Bu YSO bütünleştirme işini, bir “Yüce Sadakat Odağı” (YSO) göstererek yapar. Bu YSO soyuttur; egemen sınıfın/başat grubun temsilcisi olan bir kurum biçiminde soyuttur; egemen sınıfın/başat grubun temsilcisi olan bir kurum biçiminde somutlaştırılır.somutlaştırılır.

- Her Üretim Biçimi belli bir “Ekonomik Pazar”da işler. Ticaretin içinde oluştuğu Her Üretim Biçimi belli bir “Ekonomik Pazar”da işler. Ticaretin içinde oluştuğu (karnımızı doyurduğumuz) alan = “Anavatan”. Pazar’ın boyu, Vatan’ın boyunu (karnımızı doyurduğumuz) alan = “Anavatan”. Pazar’ın boyu, Vatan’ın boyunu da saptar. da saptar.

- Üretim Biçimi ve Pazaryeri Üretim Biçimi ve Pazaryeri Tutunum İdeolojisi Tutunum İdeolojisi YSO YSO Temsil Eden Temsil Eden ..

66

Los programas de desarrollo solidarioTUTUNUM İDEOLOJİSİ VE YÜCE SADAKAT ODAĞI TUTUNUM İDEOLOJİSİ VE YÜCE SADAKAT ODAĞI

(B.AVRUPA)(B.AVRUPA)

Uluslararası Uluslararası KapitalizmKapitalizm

(Küreselleşme)(Küreselleşme)

Komünizm(Ulusal)(Ulusal)

KapitalizmKapitalizm

FeodalizmFeodalizmÜRETİM BİÇİMİÜRETİM BİÇİMİ

YerküreYerküreProletarya

Devleti Ulus-devletUlus-devletFeodal Feodal

MalikâneMalikâne PAZARYERİ PAZARYERİ

(“ANAVATAN”)(“ANAVATAN”)

??Proletarya EnternasyonalizmiMilliyetçilikMilliyetçilikDinDinTUTUNUM TUTUNUM

İDEOLOJİSİİDEOLOJİSİ

??EmekMilletMilletTanrıTanrıYÜCE SADAKAT YÜCE SADAKAT ODAĞIODAĞI

??Komünist Partisi (Nomenklatura)

Parlamento Parlamento (Burjuvazi)(Burjuvazi)

KiliseKilise

(Ruhban/ (Ruhban/ Aristokrasi)Aristokrasi)

TEMSİL EDENTEMSİL EDEN

Evre 1 2 2a 3 Süreç geri dönülmezdir; YSO tektir (şizofreni); YSO’da gösterge idam cezasıdır

YSO olarak Klan aşaması ile Prens aşaması tabloya konmamıştır.

77

BİR İDEOLOJİ OLARAK MİLLİYETÇİLİK-2BİR İDEOLOJİ OLARAK MİLLİYETÇİLİK-2FeodalizmFeodalizmMerkantilizm; TanrıMerkantilizm; Tanrı Prens PrensMilletMillet

395, 476 395, 476 800 800 1453 (1492) 1453 (1492) 16 yy 16 yy 17. ve 18. yy 17. ve 18. yy 1789 1789

B + K B + K M.K. M.K. Asayiş ve tek hukuk Asayiş ve tek hukuk Ticaret Ticaret Pazar Pazar Ortak dil vs. Ortak dil vs. Millet Millet

- 476-800- 476-800: Karanlık Çağlar (kaos; Toplumsal Sözleşme ihtiyacının doğuşu)- 800-1453800-1453: Ortaçağ. Sadece dış ticaret. İdeolojiİdeoloji: Kilise’nin gücünün kurulması ve Din: a) Mal biriktirmek ve aktarıcılık/Gül’ün Adı; b) Tek ortak payda. EkonomiEkonomi: Faiz yasak. Adil Fiyat Doktrini/Narh. Sermaye birikimi sorunu- Bourg’ların/sivil toplumun oluşması (Hollanda, çöp, salgın) ve işbölümünün/iç ticaretin başlaması- 16. yy16. yy: -İdeolojiİdeoloji: Mutlakıyetçi Krallık/ Machiavelli (1469-1527), Bodin (1530-1596), Hobbes (1588-1679); Luther (1483-1546) ve dinde millileşme: Protestanlık (Huguenots-1572, püritenlik ve yatırım: “Zengin, seçilmiş kuldur”; Weber. TC’de gayrimüslimler); dilde millileşme. -EkonomiEkonomi: Merkantilizm (iç dinamik; dış d.: Oİ-Mısır Çarşısı). Yarı-otomatik: XIV Louis (1638-1715) zorlamaları (Versailles [absentee, tüy; deveboynu], mutfak). 1789: İyi bilen: % 10,7; az bilen: % 21; hiç bilmeyen: % 21. 1863’de %20 hiç bilmiyor.- 16. yy. : Tanrı 16. yy. : Tanrı Prens Prens ..

88

99

1010

BİR İDEOLOJİ OLARAK MİLLİYETÇİLİK-3BİR İDEOLOJİ OLARAK MİLLİYETÇİLİK-3Feodalizm’den Kapitalizm’e, Din’den Milliyetçilik’e Feodalizm’den Kapitalizm’e, Din’den Milliyetçilik’e

395, 476 395, 476 800 800 1453 (1492) 1453 (1492) 16 yy 16 yy 17. ve 18. yy 17. ve 18. yy 1789 1789

B + K B + K M.K. M.K. Asayiş ve tek hukuk Asayiş ve tek hukuk Ticaret Ticaret Pazar Pazar Ortak dil vs. Ortak dil vs. Millet Millet Milliyetçilik ideolojisi Milliyetçilik ideolojisi

- 17. ve 18 yy17. ve 18 yy: İdeolojiİdeoloji: Aydınlanma: Sekülerleşme (a- İktidar burjuvaziye; b- Din’i odaktan çıkartarak burjuvazinin bölünmesini önleme; c- Ekonomiyi değiştirme) ve Rasyonalizm /Descartes (1596-1650)+ Mülkiyet ve Özgürlük/Locke (1632-1704), Voltaire (1694-1778); EkonomiEkonomi: Adam Smith (1723-1790). -Vurgu: Birey’e. Sorun: Birey ve Yeni Otorite.- 18. yy sonunda kuramsal çözüm : Rousseau (1712-1778) ve Genel İrade: Millet ve Parlamentosu (Polonya ve Korsika anayasaları). Olgusal çözüm: Belçika sınırından gelen haber. Rasyonalist ve bireyci Jirondenler vs. Rousseaucu Jakobenler/Montanyarlar. Rousseau-Robespierre/Marx-Lenin. Sorun: Kralın idamı neticesi iktidarın kaynağı ne olacak? - Çözüm: Tanrı, sonra PrensMillet; Din Milliyetçilik (Tarih + Dil formülü) ..

1111

BİR TOPLUMSAL HAREKET OLARAK MİLLİYETÇİLİKBİR TOPLUMSAL HAREKET OLARAK MİLLİYETÇİLİK

Gerekli koşullar:

1) Hem Duygu, hem İdeoloji olmalı:

a) Duygu yok veya zayıf, ideoloji var (yukarıdan devrim);

b) Duygu var, ideoloji yok (milliyetçilik-öncesi hareket).

2) a) YSO = Millet olmalı (sen kimsin?; arka cam sloganları); daha dar veya daha geniş YSO olmaz (aile, klan, sınıf; veya imparatorluk, ırk);

b) Ulusal Bağımsız Devlet talebi (?) ..

1212

MİLLİYETÇİLİK HAREKETLERİ – DÜN VE BUGÜNMİLLİYETÇİLİK HAREKETLERİ – DÜN VE BUGÜN

Anti-komünizm, emperyalizm

Alm., İtalya, İspanya, D.Avrupa

1930’larAvrupa’da ve Jap.da faşist mill.

Emperyalizmi desteklemek

B.Brit., Fr., Alm., İtaly, ABD, Jap.

1880’ler B. - O. Avr., ABD, Jap.’da emp. mill.

Ulusal birlikAlmanya ve İtalya1870’lerO.Avrupa’da birleştirici mill.

Ulusal bağımsızlıkYunanistan vb.1820’ler Balkanlarda ayrılıkçı mill.

K.Amerika gibi İspanya ve L.Amerikalılar

1810’lar L.Amerika’da beyaz kolon mill.

AristBurj.

Yerel geçiş

Fransa1789B.Avrupa’da burjuva mill.

AristBurj. Transat. geçiş

B.Britanya, K.Amerikalılar

1776K.Amerika’da beyaz kolon mill.

AMAÇ / AMAÇ /

İŞLEVİŞLEV

ÜLKELER,ÜLKELER,

HALKLARHALKLARDÖNEMİDÖNEMİ

BÖLGESİ,BÖLGESİ,

NİTELİĞİNİTELİĞİ

1313

MİLLİYETÇİLİK HAREKETLERİ – DÜN VE BUGÜN MİLLİYETÇİLİK HAREKETLERİ – DÜN VE BUGÜN (devam)(devam)

KarışıkEski Komünist ülkeler

1990’lar D.Avrupa’da “etnik” mill.

KarışıkB.Bri. (İrl.), Fr. (Kors); İsp (Bask)

Ulus-devlet’ten beriB.Avrupa’da azınlık mill.

AGÜ’ler gibi Yakl. tüm AGÜ’ler1960’lar AGÜ’de azınlık mill.

Irksal üstünlükG.Afr.Cum, G.D.Afr., Rod., vd.

1948-1994G.Afrika’da ırkçı beyaz kolon mill.

1) Ulusal bağ.; 2) Modernleşme; 3) Pozitif kimlik

TC

ve sömürge ülkeler

1930’lar, 1950-80Asya, Afr., L.A.’da AGÜ mill.

AMAÇ / AMAÇ /

İŞLEVİŞLEV

ÜLKELER,ÜLKELER,

HALKLARHALKLARDÖNEMİDÖNEMİ

BÖLGESİ,BÖLGESİ,

NİTELİĞİNİTELİĞİ

1414

K. AMERİKA’DA BEYAZ KOLON MİLLİYETÇİLİĞİK. AMERİKA’DA BEYAZ KOLON MİLLİYETÇİLİĞİ

- Kolon kavramı; koloni ve çeşitleri ve sonuçları: 1) Yerleşme (Marsilya-Fokaia); 2) Sömürme (Gana, anofel); 3) y+s (Cezayir, Kenya, GAC, Rod., vb.)

- K. Amerika’da belirleyici nitelikler: - Birlik: Koloniler arasında ekonomik ilişki yoğun:

- Ayrımcılık: Yerlilerle ilişki yok veya kötü (Aileleriyle ve çok sayıda geldiler (Santa Maria, Nina, Pinta); devletsiz topluma geldiklerinden etkilenmediler; ekonomik ve toplumsal açıdan çok üstünler.

- Gelişmişlik: Kuranlar ticaret kapitalizmi aşamasında: Ekonomik ve siyasal düzey yüksek.

- Bağımsızlık: Sınırlarda tehlike yok- 1776 hakkında düşünceler:

- “İlk kurtuluş savaşı”. Hangi koşullarda? - “İlk milliyetçilik hareketi”: İngiliz Aristokrasisi Amerikan burjuvazisi:

Rejim + Devlet değişikliği (Atlas Okyanusu adlı bir “iç deniz”)..

1515

BATI AVRUPA’DA BURJUVA MİLLİYETÇİLİĞİBATI AVRUPA’DA BURJUVA MİLLİYETÇİLİĞİ

- Fransız aristokrasisi Fransız burjuvazisi: Rejim değişikliği ve sınıfsal

kopuşun etkisi (+ Türkiye; ama devlet değişikliği de var)

- Farklı durum: İngiliz aristokrasisi İngiliz burjuvazisi: “Çitleme” ve sınıfsal dönüşümün etkisi (+ Japonya -Samurailer- ve hatta Almanya -Junkerler-)

- NiteliklerNitelikler:- Liberallik: Tek eko. liberal: İng. Burjuvazinin gücü, sınıfsal rakip, yetişecek

burjuvazi; - Demokratlık: Parlamento kurdu, İng. kadınlar 1928’de oy (TC: 34; Fr. 44;

İsviçre 71); - İnsancıllık: 1789 çok kan döktü; emp.; boş alan vardı.- Tanrı Prens BireyMillet. (Bütün diğerlerinde:

TanrıDevletMillet)

- Bir tartışma: “Milliyetçilik ideolojisinin kapitalizmle ilişkisi yoktur – İngiltere örneği” ..

1616

LATİN AMERİKA’DA BEYAZ KOLON LATİN AMERİKA’DA BEYAZ KOLON MİLLİYETÇİLİĞİMİLLİYETÇİLİĞİ

- Kuzey’le benzerlik: Peninsulares vs. Creolos- Farklılıklar ve belirleyici nitelikler:

- Parçalanmışlık: Ekonomik bağlar Merkez’le:- Ayrımcılık yok: Yerlilerle ilişkiler yoğun (İlk 40 yıl aile yok, sonra da

sayıca azlar; Creolos, Peninsulares’le mücadele için yerli prenses alıyor; devletli topluma geldikleri için yerel yönetim ve âdetlerden etkileniyorlar).

- Azgelişmişlik: Kuranlar feodal aşamada.

- Bağımlılık: Kuzeydeki komşu ve Allah..

1717

BALKANLARDA AYRILIKÇI MİLLİYETÇİLİKBALKANLARDA AYRILIKÇI MİLLİYETÇİLİK

- Çıkış: 1) Dış etki; 2) Osmanlı’ya tepki; 3) Denizci burjuvazi- İmparatorluk Ulus-devletler: Bağımsızlık- B.Avrupa’daki Tarih+Dil Tarih+Din formülü. Nedenleri:- Genel:

1) Eski üstyapı etkili olmaya devam ediyor; yeni üstyapı eskisinin kimi yönlerinden etkileniyor. Din, tam sınaileşememiş ülkelerde tutunum ideolojisi pozisyonundadır. 2) Azınlığın / İşgal edilenin dini farklıysa, Din onun milli kimliğini / milliyetçiliğini destekler; 3) Milletin oluşturucu öğeleri eksikse.

Bölgeye özel: - 1) Burjuvazi ve sekülerleşme B.Avrupa’daki gibi değil; 2) Komünizm:

Ortak düşmana karşı koalisyon; 3) 100 yıl arayla “Biz” ve “Onlar”; 4) “Ulusal Kilise” ve “Gaza”; 5) Ulus-devlet (tanım) dinsel homogenlik istiyor; 6) Millet Sistemi yaşıyor ..

1818

ORTA AVRUPA’DA BİRLEŞTİRİCİ MİLLİYETÇİLİKORTA AVRUPA’DA BİRLEŞTİRİCİ MİLLİYETÇİLİK

- Çıkış: B.Avrupa burjuvazisine yetişmek - Zollverein yetmiyor; siyasal birlik

lazım- Temel nitelik: Anti-liberalizm:

- - Bireysel haklar Devletin üstünlüğü (TanrıDevletMillet); - - Ekonomik liberalizm Neo-merkantilizm

- Nedeni: İngiliz ve Fransız burjuvazisinden, ayrıca Alman proleteryasından korku ..

1919

B. VE O. AVRUPA, ABD ve JAP.’DA B. VE O. AVRUPA, ABD ve JAP.’DA EMPERYALİST MİLLİYETÇİLİKEMPERYALİST MİLLİYETÇİLİK

B + K B + K M.K. M.K. Asayiş ve tek hukuk Asayiş ve tek hukuk Ticaret Ticaret Pazar Pazar Ortak dil vs. Ortak dil vs. Millet Millet Milliyetçilik ideolojisi Milliyetçilik ideolojisi Ulus-devlet Ulus-devlet İçte Asimilasyon, Dışta Emperyalizm İçte Asimilasyon, Dışta Emperyalizm

- İçteki işlevlerini tamamlayan Milliyetçilik dışa döndü. 1870’lerde ortam:

- - Altyapı: Banka>Sanayi=Tekelci aşama (Finans Kapital). Üretim artınca 3+1 sorun: 1) Pazar ; 2) Hammadde; 3) Marjinal verimlilik. Ve nüfus fazlası.- Üstyapı: 1) Sanatta Romantizm; 2) Bilimde Sosyal Darwinizm (Spencer). 3) Irkçı teoriler: Aşağılık ırklar, “Uygarlaştırıcı Görev”, süpermen. - Alm., İtalya, Jap. piyasaya girince ua rekabet korkunç arttı. Çevre’de 3 tip ülke oluştu: 1) Anglo-Sakson tekeli; 2) Açık sömürgeler (Kara Afrika; 1880 Fiilî İşgal ilkesi); 3) Yarı-sömürgeler (Çin, Siyam, Oİ, İran, Mısır).

- Askerî işgal ve savaş için halkın tamamının desteği gerek: Milliyetçilik, hatta jingoizm. Liberal, demokrat, insancıl niteliklerle ilgisi yok. (+ Prestij unsuru).

- İki tez: 1) “I. Dünya Savaşının nedeni emperyalizm değildir, yoksa İng.-Fr. arasında çıkardı”; 2) “Emperyalizmin kökeni ekonomik değildir çünkü ihraç fazlası olmayan İtalya ve Rusya da yapmıştır” ..

2020

AVRUPA’DA FAŞİST MİLLİYETÇİLİKAVRUPA’DA FAŞİST MİLLİYETÇİLİK

- 1930’larda Çekoslovakya hariç, bütün Alm, İtalya, İspanya, D.Avrupa ve Balkanlar faşist veya pro-faşist. Türkiye dahil. İngiltere ve Fransa bile etkilendi (Chamberlain, Maurras, Barrès, Boulanger, vs.)

- Çeşitli nedenlerle: - Statükocu devletlere tepki, - Proletaryadan ve komünizmden korku, - Emperyalizmi desteklemek, - Dış faşist etki, - Devlet-millet kurma süreci, - Devletin sokağa teslim olması ..

2121

ASYA, AFRİKA VE L.AMERİKA’DA ASYA, AFRİKA VE L.AMERİKA’DA

AZGELİŞMİŞ ÜLKE MİLLİYETÇİLİĞİAZGELİŞMİŞ ÜLKE MİLLİYETÇİLİĞİ

- Batı Avrupa’da milliyetçilik ideolojisinin oluşumundan:B + K B + K M.K. M.K. Asayiş ve tek hukuk Asayiş ve tek hukuk Ticaret Ticaret Pazar Pazar Ortak dil vs. Ortak dil vs. Millet Millet Milliyetçilik ideolojisi Milliyetçilik ideolojisi Ulus-devlet Ulus-devlet İçte Asimilasyon, Dışta İçte Asimilasyon, Dışta EmperyalizmEmperyalizmAzgelişmiş ülkelere: Dışta Emperyalizm Dışta Emperyalizm Aydınlar Aydınlar Ulus-devlet Ulus-devlet AGÜ Milliyetçiliği AGÜ Milliyetçiliği İdeolojisi İdeolojisi Millet İnşası Millet İnşası

- Batı yayılmasına tepki olarak ve Yukarıdan Devrim biçiminde. Prototipi: 1930’larda. Dünyaya 1950 ve 60’larda yayıldı. 1980’lerde, üçüncü küreselleşme dalgasıyla gücünü yitirdi.

- İşlevleri:- Bağımsızlık- Modernleşme: sosyo-politik, sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel yönlerden Batı’ya benzemek (bütün AGÜ milliyetçilikleri “Batı’ya rağmen Batıcı”dır)- Pozitif Kimlik: 1) Birinci ve ikinci işlevlerin çatışması; 2) Eski kimlikten ne alıkonacak, yeni ne getirilecek - kimlik bunalımı .

2222

GÜNEY AFRİKA’DA IRKÇI BEYAZ KOLON GÜNEY AFRİKA’DA IRKÇI BEYAZ KOLON MİLLİYETÇİLİĞİMİLLİYETÇİLİĞİ

- Amacı: Beyaz ırkın üstünlüğünü koruma- Katılığının nedeni: Beyaz kolonların iç rekabeti. 17. yy’da Hollanda’dan

(Boer, Afrikaner), 19. yy’da İngilizler. - 1948 Apartheid. 1961 GAC. 1994 demokrasiye geçiş. Batı bastırdı ..

2323

AZINLIK MİLLİYETÇİLİĞİAZINLIK MİLLİYETÇİLİĞİ

- Azgelişmiş Ülke Milliyetçiliği ideolojisinden B + K B + K M.K. M.K. Asayiş ve tek hukuk Asayiş ve tek hukuk Ticaret Ticaret Pazar Pazar Ortak dil vs. Ortak dil vs.

Millet Millet Milliyetçilik ideolojisi Milliyetçilik ideolojisi Ulus-devlet Ulus-devlet İçte Asimilasyon, İçte Asimilasyon, Dışta Emperyalizm Dışta Emperyalizm Aydınlar Aydınlar Ulus-devlet Ulus-devlet AGÜ Milliyetçiliği AGÜ Milliyetçiliği İdeolojisi İdeolojisi Millet İnşası Millet İnşası

- AGÜ’de Azınlık Milliyetçiliğine: … … Millet İnşası Millet İnşası Asimilasyon politikası Asimilasyon politikası Azınlık milliyetçiliği Azınlık milliyetçiliği

GELİŞMİŞ ÜLKELERDE GELİŞMİŞ ÜLKELERDE - Bu tepki aynen gelişmiş ülkelerde de mevcut. - Fransa (Corse), İspanya (Bask, Katalan), B.Britanya (İrlandalı, İskoç, Galli)- a) Feodal geçmişin “folklorik” kalıntıları (Occitans, “Vive Savoie Libre”)

b) Önemli feodal kimliklerin ulus-devlet tarafından yok edilememişleri. Bunlar ileride bağımsız olurlarsa, aynen AGÜ mill. gibi hareket edip (ulus’u inşa sırasında azınlıklara baskı yapıp), aynı sonucu alabilirler: Milliyetçiliklerin diyalektiği.

- Bağımsız olsalar bile şemsiyeleri belli: AB. Bu durumda, paradoks: Hem kendi başlarına ulusal egemenlik istiyorlar, hem de ulusal egemenliği zayıflatmak isteyen AB’nin parçası olmak (Hırvatistan?) ..

2424

DOĞU AVRUPA ve BALKANLARDA “ETNİK” DOĞU AVRUPA ve BALKANLARDA “ETNİK” MİLLİYETÇİLİKMİLLİYETÇİLİK

- Aslında, yaklaşık bütün milliyetçilikler etniktir (Etni, aileye en yakın birimdir). “Etnik temizlik” teriminden esinlenerek kondu; biraz da aşağılayarak, II. Dünya Savaşından sonra Batı’da lanetlenen saldırgan milliyetçiliğin geri dönüşünden dolayı itham edici biçimde.

- Doğu Blokunun dağılması üzerine, Komünist ideolojinin yok edemediği etnik duygular + Millet Sisteminden gelen “Tarih + Din” formülü.

- Çünkü, Tutunum İdeolojisi (komünizm) başarısız olunca bunalım başlar ve işleri kötü gidenlerde eski tutunum ideolojilerine (Milliyetçilik, hatta Din) dönüş eğilimi belirir. Sınıflar, rahat oldukları çağa dönüş ister (“Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı”).

- Oysa, bu bir tepkiden ibarettir ve geri dönüş mümkün değildir (Tablo): a) İdeolojiyi egemen sınıf belirler; b) En azından, uluslararası ortam (ua. Kapitalizm) bırakmaz. Afrika’da da Kabilecilik’e “dönüş” var, çünkü hem kaos var, hem de uluslararası toplum orayla hiç ilgilenmiyor.

- Balkanlarda dış etki çok belirgin: a) İmparatorluklar; 2) Büyük Sırp Mill.; 3) Faşizm; 4) Proletarya olmadan Komünizm; 5) Şimdi de burjuvazi olmadan kapitalizm (İ.Uzgel) .

2525

MİLLİYETÇİLİĞİN GELECEĞİMİLLİYETÇİLİĞİN GELECEĞİ

- Kısa erimde, “milliyetçi” hareketler sayıca artacak, sertleşecek, milliyetçi ve etnik jargondan da kuvvet alacaktır. Bu, Küreselleşme’ye tepkidir.

- Uzun erimde, Duygu ve İdeoloji, yüzünü, genişleyen Ekonomik Pazar’a dönecektir. AB gibi birlikler YSO haline gelebilir. Hırvatistan, Slovenya, Çekya milliyetçilik yapmak için değil, AB’ye girebilmek için ayrıldılar. Ama, süreç uzun.

- Devlet ortadan kalkmaz, çünkü onun asayişi/düzeni sağlama işlevini (en azından şimdilik) başkası göremez. En azından, uluslararası sermayenin ona ihtiyacı var. Ulusal duygular da kaybolmaz; yerel duygular haline dönüşür.

- Paradoks: 20.yy’ın başında,Ulus-devlet’in yaşaması, azınlıklarını asimile (yani, yok) etmesine bağlıydı. Oysa artık 21.yy.’ın başında, yaşamaya devam etmesi, ademi merkeziyetçiliğe bağlı. Yani, azınlıklarını simültane olarak maddi (yaşanabilir koşullar) ve manevi (alt kimliklere saygı) olarak

tatmin etmesine bağlı; yoksa parçalanır (Mitterrand).

2626

Bugün Türkiye’de kullanılan kimi terimler üzerine:Bugün Türkiye’de kullanılan kimi terimler üzerine:Milliyetçilik, Ulusalcılık, YurtseverlikMilliyetçilik, Ulusalcılık, Yurtseverlik

- Milliyetçilik: Bugün daha çok “milliyetçi-mukaddesatçı” olarak anılanlar tarafından kullanılıyor. Tutuculuk ve dinle karışmış bir kavram olarak muhafazakar, İslamî, fazla okumamış halk arasında yaygın.

- Ulusalcılık: Aslında, epeydir, “ulusalcı” veya “ulusçu” biçiminde kullanılıyordu ama öztürkçeciler çevresi dışında pek ön plana çıkmıyordu. “Milliyetçi” teriminin yukarıdaki anlamı epey “kirlendiği” için son zamanlarda ortaya atıldı. Hem “temiz” izlenimini vermek için, hem de kullananların “dinci olmadığı”nın belirtilmesi için. Şu anda, bir zamanlar sol ideolojiye şu veya bu biçimde yakın olmuş Kemalistlerin tercihi. Böylece, kullanıcılar, “kirlenmiş” ve “gerici” bir terimin getirebileceği eleştirilerden kurtulmuş oluyorlar.

- Terimin bir “avantaj”ı da, “anti-emperyalizm” kategorisi altında “solculuk” yapmaya izin verdiğinin düşünülmesi. Böylece, milliyetçilik ile solculuk da bağdaştırılmış oluyor.

- “Milliyetçilik” ve “Ulusalcılık”ın yabancı dillerdeki karşılığı tek: Nasyonalizm.

- Yurtseverlik/vatanseverlik: Doğduğun toprağa duyduğun bağlılık hissi. Gerçekten tamamen pozitif, tamamen doğal; hiçbir olumsuz öğesi yok. Bu nedenle, bunu sahiplendin mi, bütün eleştirilerden kurtulmuş oluyorsun. “Ulusalcı”lar bu nedenle bu terimin kanadı altına giriyorlar.

- Bu terimin yabancı dillerdeki karşılığı: Patriyotizm ..