moŻliwoŚci i ograniczenia · 2021. 3. 11. · umiejętność opisu funkcjonowania wybranych...

Nazwa zajęć: CZŁOWIEK – MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA Kod zajęć: MK132 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 3 Semestr studiów: 5 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:

wykłady – 30; ćwiczenia – 0; laboratoria - 0; projekty - 0; seminaria - 0.

Język/i, w którym/ch prowadzone są zajęcia: polski Liczba punktów ECTS (zgodnie z programem studiów): 1 * – pozostawić właściwe

1. Założenia przedmiotu:

umiejętność opisu funkcjonowania wybranych układów fizjologicznych człowieka w odniesieniu do lotnictwa, rozumienie zjawisk: przeciążenia, przyspieszenia, złudzenia, rozumienie podstawowych reakcji człowieka na stres oraz reakcji związanych z pamięcią i uczeniem się udzielania medycznej pomocy przedlekarskiej – zwłaszcza w stanach zagrożenia życia

2. Odniesienie kierunkowych efektów uczenia się do form prowadzenia zajęć oraz sposobów weryfikacji i oceny efektów uczenia się osiągniętych przez studenta:

3. Treści programowe zapewniające uzyskanie efektów uczenia się (zgodnie z programem studiów):

Podstawowe pojęcia, układ krwionośny, rola serca. Układ oddechowy – funkcja zewnętrzna i wewnętrzna.Wpływ obniżonego ciścienia, hipoksja. Dekompresja, choroba dekompresyjna. Przeciążenia, przyśpieszenia – rodzaje przyśpieszeń. Widzenie, fizjologia widzenia, złudzenia – rodzaje złudzeń. Słuch, budowa ludzkiego ucha. Choroba lokomocyjna. Latanie i zdrowie. Wpływ pospolitych dolegliwości i lekarstw na latanie. Ryzyko zatrucia. Pierwsza pomoc przedmedyczna. Psychologia lotnicza. Procesy poznawcze. Centralny kanał decyzyjny. Komunikacja interpersonalna. Stres – możliwości eliminacji.

4. Opis sposobu wyznaczania punktów ECTS:

Objaśnienia: * – praca własna studenta, należy wymienić formy aktywności, np. przygotowanie do zajęć, interpretacja wyników, opracowanie raportu z zajęć, przygotowanie do egzaminu, zapoznanie się z literaturą, przygotowanie projektu, prezentacji, pracy pisemnej, sprawozdania itp. ** – inne np. dodatkowe godziny zajęć

5. Wskaźniki sumaryczne: liczba godzin zajęć oraz liczba punktów ECTS na zajęciach z bezpośrednim udziałem nauczycieli

akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia i studentów: 45/1

liczba godzin zajęć oraz liczba punktów ECTS na zajęciach związanych z prowadzoną w Politechnice Śląskiej działalnością naukową w dyscyplinie lub dyscyplinach, do których przyporządkowany jest kierunek studiów – w przypadku studiów o profilu ogólnoakademickim: 45/1

liczba godzin zajęć oraz liczba punktów ECTS na zajęciach kształtujących umiejętności praktyczne – w przypadku studiów o profilu praktycznym: 45/1

liczba godzin zajęć prowadzonych przez nauczycieli akademickich zatrudnionych w Politechnice Śląskiej jako podstawowym miejscu pracy: 45

6. Osoby prowadzące poszczególne formy zajęć (imię, nazwisko, stopień naukowy lub stopień w zakresie sztuki, tytuł profesora, służbowy adres e-mail):

dr inż. Tomasz Balcerzak

7. Szczegółowy opis form prowadzenia zajęć:

Kolokwium z treści wykładu

8. Opis sposobu ustalania oceny końcowej (zasady i kryteria przyznawania oceny, a także sposób obliczania oceny w przypadku zajęć, w skład których wchodzi więcej niż jedna forma prowadzenia zajęć, z uwzględnieniem wszystkich form prowadzenia zajęć oraz wszystkich terminów egzaminów i zaliczeń, w tym także poprawkowych):

Kolokwium

9. Sposób i tryb uzupełniania zaległości powstałych wskutek:

Praca pisemna

10. Wymagania wstępne i dodatkowe, z uwzględnieniem sekwencyjności zajęć:

Fizyka, ergonomia i bezpieczeństwo pracy, znajomość podstawowych praw fizyki

11. Zalecana literatura oraz pomoce naukowe:

Literatura podstawowa:

1. Polski Przegląd Medycyny Lotniczej nr 3 tom 14, lipiec-wrzesień 2008 r

2. Traczyk W.: Fizjologia człowieka w zarysie, wyd., PZWL, 2009

3. Michajlik A., Ramotowski W.: Anatomia i fizjologia człowieka, wyd., PZWL, 2009.

4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 października w sprawie badań lotniczo-lekarskich (Dz.

U. z dnia 4 listopada 2003 r.)

5. Ogińska-BulikN., Juczyński Z.: Osobowość stres a zdrowie, Difin Sp. z o.o, Warszawa 2008 Literatura uzupełniająca:

1. Maruszewski, T.: Psychologia poznania. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2001,

2. Strelau, J. (red.).: Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne,

2000.

3. R.J.Gerlig, P.G.Zimbardo: Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006

4. Terelak J. F.: Psychologia stresu, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2001

12. Opis kompetencji prowadzących zajęcia (np. publikacje, doświadczenie zawodowe, certyfikaty, szkolenia itp. związane z treściami programowymi realizowanymi w ramach zajęć):

Wykształcenie kierunkowe, wieloletnie doświadczenie, publikacje naukowe

13. Inne informacje: brak

Nazwa zajęć: ŁĄCZNOŚĆ/FRAZEOLOGIA LOTNICZA Kod zajęć: MK133 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 4 Semestr studiów: 7 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:


Język/i, w którym/ch prowadzone są zajęcia: polski i angielski Liczba punktów ECTS (zgodnie z programem studiów): 7 * – pozostawić właściwe


w wyniku opanowania treści programowych słuchacz powinien: znać i potrafić zastosować ogólne zasady prowadzenia korespondencji radiowej.



Wykłady: General operating procedures - Ogólne zasady prowadzenia korespondencji radiowej. Lotniczy alfabet fonetyczny i zasady jego stosowania. Standardowe słowa i zwroty frazeologiczne. Pre- flight to line – up phraseology. Kołowanie i sytuacje szczególne w czasie operacji lotniskowych . Słownictwo ogólne – port lotniczy, wyposażenie lotniskowe Take off to top of climb. Start. Odloty IFRi VFR. Wznoszenie. Słownictwo ogólne – samoloty. Aerodrome traffic circuit. Krąg nadlotniskowy. Przejście na drugi krąg. Area control. Cruise to descent. Zgłaszanie pozycji. Wejście, przecinanie, opuszczanie dróg lotniczych. dróg lotniczych. Oczekiwaniem na trasie i zniżanie. Słownictwo ogólne – elementy meteorologii. General radar phraseology. Radarowa identyfikacja i wektorowanie. Approach control. Approach to parking. Informacja ATIS. Podejście, przyloty IFR i VFR, podejście końcowei lądowanie. Słownictwo – wyposażenie lotnisk Przejście na drugi krąg. Niskie przejście nad pasem. Lądowanie i czynności po wylądowaniu. Słownictwo – załoga statku powietrznego. Distress and urgency information procedures and communication failure procedures. Sytuacja niebezpieczna i nagląca, awaryjne zniżanie, utrata łączności radiowej. Laboratoria: Praktyczne zapoznanie z budową i zasadą działania zasadniczych systemów samolotów tłokowych i urządzeń wchodzących w skład. Wykonywanie prostych prac obsługowych i diagnostycznych w laboratorium obsługowym statków powietrznych. Laboratoria: Ćwiczenia doskonaląco-utrwalające z mówienia, słuchania, pisania i czytania w odniesieniu do poszczególnych tematów wykładów.









mgr inż. Eugeniusz Piechoczek , licncjonowany instruktor pilot ATPL posiadający ważny egzamin znajomości językowej ICAO


1. Ćwiczenia doskonaląco-utrwalające z mówienia, słuchania, pisania i czytania w odniesieniu do

poszczególnych tematów wykładów


egzamin


konwersacje


znajomość języka angielskiego na poziomie

średniozaawansowanym.


1. F.A. Robertson „AIRSPEAK – radiotelephony communication for pilots”, Prentice hall 1987.

2. Procedury Służb Ruchu Lotniczego „Zarządzanie ruchem lotniczym” (Doc. 4444), Wydanie 15

3. Podręcznik radiotelefonicznej frazeologii lotniczej. MT i GW, Warszawa 1990.

4. „Manual of radiotelephony” – Doc 9432 AN/925, 4 Wydanie – 2007.


Potwierdzony egzamin ICAO


Nazwa zajęć: METEOROLOGIA I Kod zajęć: MK134 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 3 Semestr studiów: 5 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




w wyniku opanowania treści programowych wykładów przedmiotu student potrafi scharakteryzować czasowo-przestrzenny rozkład elementów meteorologicznych i zjawisk pogody w atmosferze; student potrafi również przeprowadzić wtórną analizę materiału synoptycznego; analizować prognozy pogody zawarte w komunikatach meteorologicznych



Wykład: skład i budowa atmosfery, cele i zadania klimatologii, historia klimatu na Ziemi, obieg wody i ciepła w atmosferze. Diagram aerologiczny. Warunki równowagi w atmosferze. Międzynarodowa klasyfikacja chmur, rodzaje, gatunki i odmiany chmur. Powstawanie mgieł i ich dobowy oraz roczny przebieg, układy baryczne, efekt przyspieszonego przepływu powietrza spowodowanego topografią terenu. Geneza turbulencji, strefy turbulencji w atmosferze, zjawisko uskoku wiatru, struktury burzowe, linie szkwałowe, czas trwania, ogniwa burzowe, elektryzowanie atmosfery, ładunki statyczne. Definicja i klasyfikacja mas powietrza. Definicja i klasyfikacja frontów atmosferycznych: ciepłych, chłodnych I i II rodzaju oraz frontów okluzji. Służba meteorologiczna, stacje synoptyczne i lotniskowe. Wprowadzenie do dyrektyw ICAO. Depesze TAF i METAR. Laboratorium: zwiedzanie stacji meteorologiczno-hydrologicznej, zwiedzanie stacji monitoringu atmosfery, analiza map pogody przyziemnych warunków atmosferycznych i górnych warstw atmosfery.









mgr inż. Eugeniusz Piechoczek , licncjonowany instruktor pilot ATPL egzaminator Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego


1. zwiedzanie stacji meteorologiczno-hydrologicznej, zwiedzanie stacji monitoringu atmosfery,

analiza map pogody przyziemnych warunków atmosferycznych i górnych warstw atmosfery.


egzamin


pisemne opracowanie


znajomość podstawowych wiadomości z zakresu

fizyki (mechanika płynów i gazów, termodynamika, optyka i elektryczność atmosfery), geografii fizycznej, chemii

nieorganicznej i matematyki na poziomie szkoły średniej, znajomość podstaw informatyki.


1. Domicz J., Szutowski L.: Podręcznik pilota samolotowego, wyd. 2, TECHNIKA, Poznań, 1998;

2. Jafernik H., Wilczek Z., Ziarko J.: Meteorologiczna osłona działań lotnictwa. Dom Wydawniczy BELLONA,

Warszawa 2000;

3. Praca zbiorowa: Meteorologia dla pilota. DWOPK, Warszawa, 1988;

4. Szewczak P.: Meteorologia dla pilota samolotowego. Seria szkoleniowa AVIA - TEST Poznań, 2007;


Licencjonowany pilot liniowy, synoptyk, specjalista meteorolog


Nazwa zajęć: NAWIGACJA Kod zajęć: MK135 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 3 Semestr studiów: 5 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




przekazanie studentom wiedzy z zakresu podstaw nawigacji lotniczej oraz nawigowania statkami powietrznymi, ćwiczenia mają na celu opanowanie i doskonalenie umiejętnościprowadzenia inżynieryjno nawigacyjnych obliczeń parametrów lotu, pracy na mapach lotnicych, prowadzenia nawigacji podczas lotu, interpretacjiwskazań przyrządów pilotażowo - nawigacyjnych oraz ich kalibracji



Wykład: ogólna charakterystyka nawigacji lotniczej, jednostki miar stosowane w nawigacji, podstawowe wiadomości o Ziemi, kształt i pola fizyczne Ziemi, linie na powierzchni Ziemi, pomiar czasu i zmiana czasu, położenie i kierunek ruchu, magnetyzm ziemski, magnetyzm samolotu, wykres poprawek. odwzorowania kartograficzne na mapach, mapy lotnicze i ich charakterystyka, pomiary nawigacyjne na mapach lotniczych, podstawy nawigacji zaliczeniowej, nawigacyjny trójkąt prędkości, prędkości statku powietrznego, obliczanie elementów nawigacyjnego trójkąta prędkości różnymi metodami, obliczanie wysokości lotu, określanie pozycji statku powietrznego metodą zaliczeniową zasady prowadzenia nawigacji (obserwacji) wzrokowej, obliczanie i wprowadzanie poprawek do kursu, manewry nawigacyjne w poziomie (zakręt statku powietrznego), właściwości nawigowania statkami powietrznymi w różnych warunkach sytuacji nawigacyjnej, dziennik pokładowy, zasady prowadzenia dziennika pokładowego, nawigatorskie zasady bezpieczeństwa lotu. Laboratorium: przeliczanie jednostek miar stosowanych w nawigacji, wysokości lot i prędkości,. obliczenie wysokości bezpiecznej, poprawek na zbieżność południków, wykreślanie trasy lotu na mapach, obliczanie elementów nawigacyjnego trójkąta prędkości metodami: graficzną, pamięciową i na kalkulatorze mechanicznym (elektronicznym). obliczanie poprawek do kursu na podstawie liniowego bocznego odchylenia, obliczanie zużycia paliwa, obliczanie zasięgu i czasu przybycia (ETA), poprawki do ETA, kompleksowe obliczanie trasy lotu, wypełnianie dziennika pokładowego.









prof. A. Fellner


1. Wykład: ogólna charakterystyka nawigacji lotniczej, jednostki miar stosowane w nawigacji, podstawowe wiadomości o Ziemi, kształt i pola fizyczne Ziemi, linie na powierzchni Ziemi, pomiar czasu i zmiana czasu, położenie i kierunek ruchu, magnetyzm ziemski, magnetyzm samolotu, wykres poprawek. odwzorowania kartograficzne na mapach, mapy lotnicze i ich charakterystyka, pomiary nawigacyjne na mapach lotniczych, podstawy nawigacji zaliczeniowej, nawigacyjny trójkąt prędkości, prędkości statku powietrznego, obliczanie elementów nawigacyjnego trójkąta prędkości różnymi metodami, obliczanie wysokości lotu, określanie pozycji statku powietrznego metodą zaliczeniową zasady prowadzenia nawigacji (obserwacji) wzrokowej, obliczanie i wprowadzanie poprawek do kursu, manewry nawigacyjne w poziomie (zakręt statku powietrznego), właściwości nawigowania statkami powietrznymi w różnych warunkach sytuacji nawigacyjnej, dziennik pokładowy, zasady prowadzenia dziennika pokładowego, nawigatorskie zasady bezpieczeństwa lotu.

Laboratorium: przeliczanie jednostek miar stosowanych w nawigacji, wysokości lot i prędkości,. obliczenie wysokości bezpiecznej, poprawek na zbieżność południków, wykreślanie trasy lotu na mapach, obliczanie elementów nawigacyjnego trójkąta prędkości metodami: graficzną, pamięciową i na kalkulatorze mechanicznym (elektronicznym). obliczanie poprawek do kursu na podstawie liniowego bocznego odchylenia, obliczanie zużycia paliwa, obliczanie zasięgu i czasu przybycia (ETA), poprawki do ETA, kompleksowe obliczanie trasy lotu, wypełnianie dziennika pokładowego.


egzamin pisemny - test końcowy


konspekt z opuszczonych zajęć, pisemne opracowanie


fizyka, matematyka, informatyka, elektronika


Jeppensen, General Navigation, Jeppensen 2007;

Fellner A., Suwaki lotnicze w zadaniach nawigacyjnych, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2013

Fellner A., Fellner J. Akronimy lotnicze, IT-COM Warszawa 2009

Ortyl A., „Systemy nawigacji lotniczej”, WAT, Warszawa 1994;


nawigator klasy mistrzowskiej, lider projektów międzynarodowych nawigacyjnych: EGNOS APV, HEDGE, SHERPA, specjalista z nawigacji satelitarnej, geodezji, kartografii, około 340 publikacji


Nazwa zajęć: NAZIEMNE PRZYGOTOWANIE DO LOTÓW Kod zajęć: MK136 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 3 Semestr studiów: 6 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




W wyniku opanowania treści programu student powinien opanować umiejętności niezbędne do praktycznego wykonania zadań w przestrzeni powietrznej



Laboratorium: Student pod kierunkiem opiekuna naukowo-dydaktycznego ma samodzielnie sformułować i rozwiązać zagadnienie dotyczące problemu praktycznego wykonania zadań w przestrzeni powietrznej. Przeliczać jednostki miar stosowanych w lotnictwie (Przeliczanie wysokości lotu, obliczenie wysokości bezpiecznej, parametrów lotu, wyważenia samolotu). Wykreślanie trasy lotu na mapach, opracowanie planu lotu. Przeliczanie prędkości. Obliczanie poprawek do kursu na podstawie liniowego bocznego odchylenia. Obliczanie zużycia paliwa. Obliczanie zasięgu i czasu przybycia (ETA). Poprawki do ETA. Obliczanie elementów zakrętu. Kompleksowe obliczanie trasy lotu. Wypełnianie dziennika pokładowego i innych dokumentów, prowadzenie łączności radiowej. Praktyczne wykonywanie lotów na symulatorach.









prof. A. Fellner


Laboratorium: Samodzielne rozwiązanie zagadnienia dotyczącego problemu praktycznego wykonania zadań w przestrzeni powietrznej. Przeliczanie jednostek miar stosowanych w lotnictwie (Przeliczanie wysokości lotu, obliczenie wysokości bezpiecznej, parametrów lotu, wyważenia samolotu). Wykreślanie trasy lotu na mapach, opracowanie planu lotu. Przeliczanie prędkości. Obliczanie poprawek do kursu na podstawie liniowego bocznego odchylenia. Obliczanie zużycia paliwa. Obliczanie zasięgu i czasu przybycia (ETA). Poprawki do ETA. Obliczanie elementów zakrętu. Kompleksowe obliczanie trasy lotu. Wypełnianie dziennika pokładowego i innych dokumentów, prowadzenie łączności radiowej. Praktyczne wykonywanie lotów na symulatorach.


Prawidłowe przygotowanie mapy do lotu i planu lotu


Opracowanie pisemne zaległego zakresu


-


Jeppensen, General Navigation, Jeppensen 2007;

Fellner A., Suwaki lotnicze w zadaniach nawigacyjnych, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2013

Fellner A., Fellner J. Akronimy lotnicze, IT-COM Warszawa 2009

Ortyl A., „Systemy nawigacji lotniczej”, WAT, Warszawa 1994;


nawigator klasy mistrzowskiej, lider projektów międzynarodowych nawigacyjnych: EGNOS APV, HEDGE, SHERPA, specjalista z nawigacji satelitarnej, geodezji, kartografii, około 340 publikacji


Nazwa zajęć: OGÓLNA BUDOWA STATKÓW POWIETRZNYCH I Kod zajęć: MK137 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 3 Semestr studiów: 6 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu student powinien znać strukturę budowy statków powietrznych, silników i zasadniczych systemów pokładowych.



Wykłady: Struktura statku powietrznego – definicje, budowa kadluba i skrzydła - zasadnicze elementy w zaleznosci od rodzaju. Mechanizacja skrzydla – zasadnicze urzadzenia mechanizacji skrzydła. Aspekty aerodynamiki statku powietrznego. Typy i budowa podwozia. Silniki – budowa i zasada działania silika tłokowego, turbinowego i odrzutowego. Systemy statku powietrznego – system sterowania – manualny, półautomatyczny i automatyczny – budowa, zasada działania. Instalacja huydrauliczna, powietrzna, elektryczna, paliwowa – zasadnicze elementy i ich przeznaczenie, zasada działania. Awionika statku powietrznego – przyżady pokładowe – zasadnicze przyżady ciśnieniowe, żyroskopowe, i bezwładnosciowe – budowa i zasada dzialania. Dajniki ciśnienia powietrza, płaszczyzny żyroskopowe, centrala aerometryczna. Laboratoria: Praktyczne zapoznanie z budową i zasadą działania zasadniczych systemów samolotów turbinowych i urządzeń wchodzących w skład. Wykonywanie prostych prac obsługowych i diagnostycznych w laboratorium obsługowym statków powietrznych.




akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia i studentów: 60





mgr inż. pil. Eugeniusz Piechoczek


1. wykłady,

laboratoria


2. egzamin ustny i

3. praktyczny, kolokwia,

dyskusja, prace pisemne




podstawowe wiadomości z zakresu mechaniki i budowy

maszyn, materiałoznawstwa, elektrotechniki i automatyki


1. “Airframes and systems”, Jeppsen, Germany 2007

2. „Powerplant” – Jeppsen, Germany 2007

3. “ Instrumentation” – Jeppsen, Germany 2007


specjalista w zakresie budowy i eksploatacjn statków powietrznych


Nazwa zajęć: OSIĄGI I PLANOWANIE LOTU I Kod zajęć: MK138 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 3 Semestr studiów: 6 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu student powinien znać podstawowe pojęcia i definicje związane osiągami, planowaniem lotu statku powietrznego oraz praktycznie wykonać czynności związane z planowaniem lotu VFR .



Wykłady: MASA I WYWAŻENIE: Ograniczenia masy i wyważenia. Użycie instrukcji eksploatacji samolotu dla wyznaczenia granicznych położeń środka ciężkości dla konfiguracji do startu, lądowania i przelotu. Czynniki wyznaczające maksymalną dopuszczalną masę. Czynniki określające graniczne położenia środka ciężkości. OSIĄGI SAMOLOTÓW JEDNOSILNIKOWYCH: Definicje użytych terminów i prędkości. Osiągi przy starcie i lądowaniu. Wpływ masy samolotu, wiatru, wysokości gęstościowej, nachylenia pasa i zanieczyszczenia na drodze startowej. Użycie danych z instrukcji użytkowania w locie. Osiągi podczas wznoszenia i przelotu. Wpływ wysokości gęstościowej i masy samolotu. Długotrwałość lotu i wpływ różnych zalecanych zakresów mocy silnika.. Korzystanie z danych użytkowych samolotu. Określanie osiągów w warunkach normalnych. Uwzględnienie wpływu wysokości ciśnieniowej, temperatury, wiatru, masy samolotu, nachylenia i warunków na drodze startowej. Elementy składowe osiągów. Użycie tabel i wykresów osiągów. PLANOWANIE LOTU NAWIGACYJNEGO VFR: Plan nawigacyjny. Wybór tras, prędkości, wysokości względnych (bezwzględnych) i lotniska zapasowego. Pomiar - linie drogi i odległości. Obliczenia kursu, czasów przelotów z odcinków trasy, prędkości rzeczywistej (TAS) i prędkości wiatrów. Łączność radiowa i pomoce nawigacyjne (rodzaj, częstotliwość, zasięg i dentyfikacja). Częstotliwości i znaki wywoławcze odpowiednich służb kontroli ruchu lotniczego i informacji lotniczej takich jak stacje meteorologiczne. Wypełnianie części przedlotowej dziennika nawigacyjnego. PLANOWANIE PALIWA: Obliczanie planowanego zużycia paliwa na każdy odcinek oraz całkowitej ilości paliwa na lot. Wypełnianie arkusza paliwa w części przedlotowej dziennika nawigacyjnego Obliczanie paliwa podczas lotu. Obliczanie współczynnika bieżącego zużycia paliwa. Poprawki do przewidywanej rezerwy paliwa. PLAN LOTU ICAO ATC:Rodzaje planów lotu. Przygotowywanie planu lotu. Informacje do planu lotu uzyskane z: nawigacyjnego planu lotu, obliczeń paliwowych, podstawowych danych o samolocie – z instrukcji użytkowania, danych dotyczących załadunku i wyważenia. Wypełnianie planu lotu. Procedury składania planu lotu. Służba odpowiedzialna za przyjęcie planu lotu. Zamknięcie planu lotu. Laboratoria: Praktyczne wykonywanie obliczeń związanych z załadunkiem, masą i wyważeniem samolotu, masa paliwa, osiągów samolotów. Parktyczne planowanie lotu VFR. Praktyczne wypełnienie planu lotu.









dr inż Tomasz Balcerzak


wykład, laboratorium


egzamin


Po ustaleniu z prowadzącym opracowanie pisemne zagadnień


Podstawowe wiadomości z zakresu nawigacji ogólnej i radionawigacji, prawa lotniczego, aerodynamiki i zasad lotu



1. “Flight planning – JAA ATPL Training” – Jeppsen, Germany 2007.

2. Procedury Służb Ruchu Lotniczego „Zarządzanie ruchem lotniczym” (Doc. 4444), Wydanie 15, Warszawa 2007.

Literatura uzupełniająca:

1. CAP 697 – Flight planning manual – Secondary edition – July 2006.


Wykształcenie kierunkowe, wieloletnie doświadczenie, publikacje naukowe


Nazwa zajęć: PRAKTYKA ZAWODOWA Kod zajęć: MK139 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 3 Semestr studiów: 6 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




Pogłębienie wiedzy studenta w zakresie funkcjonowania struktur wewnętrznych i zewnętrznych instytucji działających w branży zgodnej ze specjalnością kierunku studiów realizowanych przez studenta. Poznanie wewnętrzną organizacji zakładu pracy i mechanizmów kształtujące wzajemne relacje pomiędzy poszczególnymi działami firmy. Poznawanie sposobu funkcjonowania i oddziaływania podmiotu gospodarczego na jego rynkowe otoczenie w danej branży gospodarczej. Zdobywanie niezbędnych kompetencji społecznych w zawodzie w obszarze transportu. Zdobywanie umiejętności praktycznych w zakresie realizowania konkretnych zadań i pracy w zespole.






akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia i studentów: 0

liczba godzin zajęć oraz liczba punktów ECTS na zajęciach związanych z prowadzoną w Politechnice Śląskiej działalnością naukową w dyscyplinie lub dyscyplinach, do których przyporządkowany jest kierunek studiów – w przypadku studiów o profilu ogólnoakademickim: 0




Opiekun praktyk


praktyki odbywają się w zakładzie pracy związanym z transportem


Ocena końcowa wynika ze stopnia pokrycia efektów uczenia się weryfikowanych na podstawie sprawozdania


Forma i czas (godziny) odbywania praktyk ustalane są bezpośrednio z osobą odpowiedzialną w zakładzie pracy. W ten sposób ustalane są takę formy i zasady odrabiania nieobecności.


przedmioty według programu studiów


1. Regulamin praktyk studenckich JM Rektora Politechniki Śląskiej

2. PRT1 Procedura Praktyki studenckie http://www.polsl.pl/Wydzialy/RT/Strony/SZJK.aspx#Praktyki_studenckie


Opiekunowie praktyk powoływani są przez JM Rektora i posiadają wszelkie niezbędne kompetencje w zakresie pełnienia wskazanych obowiązków. Dodatkowo osobu odpowiedzialne za prowadzenie praktyk w zakłądzie pracy są każdorazowo wyznaczani przez Kierownictwo zakłądu na podstawie kwalifikacji zawodowych.


Nazwa zajęć: PRAWO LOTNICZE I PROCEDURY ATC I Kod zajęć: MK140 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 3 Semestr studiów: 5 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




poznanie międzynarodowego i krajowego prawa lotniczego wraz z obowiązującymi załącznikami, nabycie umiejętności praktycznego zastosowania dokumentów normatywnych w celu zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania lotnictwa



Wykład: Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), inne porozumienia międzynarodowe - pięć swobód żeglugi powietrznej, Konwencja Tokijska, Haska, Montrealska, organizacje europejskie – nazwy, struktura organizacyjna, zadania i związane z nimi dokumenty, Europejska Konferencja Lotnictwa Cywilnego (European Civil Aviation Conference - ECAC), w tym Wspólne Władze Lotnicze (Joint Aviation Authorities - JAA), Eurocontrol, Komisja Europejska (European Commission – EC, Konwencja Warszawska, władza i uprawnienia pilota-dowódcy (PIC) związane z odpowiedzialnością za zapewnienie bezpieczeństwa, odpowiedzialność przewoźnika (użytkownika statku powietrznego) i pilotów w odniesieniu do osób i dóbr na ziemi z tytułu szkód i obrażeń spowodowanych użytkowaniem statku powietrznego, praktyki handlowe i związane z tym zasady (leasing): dzierżawa bez załogi (dry lease), dzierżawa z załogą (wet lease), ANEKS 8 - Zdatność statku powietrznego do lotu, ANEKS 7 - Przynależność państwowa statku powietrznego i znaki rejestracyjne, ANEKS 1 - Licencjonowanie personelu lotniczego, służby ruchu lotniczego (Załącznik 11 ICAO,Doc 4444 ), Służba Informacji Lotniczej (Załącznik 15 ICAO),lotniska (Załącznik14ICAO,Tom 1i2),ułatwienia dla międzynarodowego transportu lotniczego (Załącznik9ICAO),poszukiwanie i ratownictwo(Załącznik 12 ICAO), bezpieczeństwo-zabezpieczenie międzynarodowego lotnictwa cywilnego przed aktami bezprawnego działania (Załącznik17ICAO), badania wypadków statków powietrznych (Załącznik 13 ICAO), krajowe prawo lotnicze . Laboratorium: funkcjonowanie służby ruchu lotniczego, Służba Informacji Lotniczej, infrastruktura lotniskowa(systemy świetlne, oznakowanie poziome i pionowe lotnisk), ułatwienia dla międzynarodowego transportu lotniczego), bezpieczeństwo-zabezpieczenie międzynarodowego lotnictwa cywilnego przed aktami bezprawnego działania, badania wypadków statków powietrznych, krajowe prawo lotnicze.









mgr inż Eugeniusz Piechoczek


wykład, laboratorium


egzamin (cz. ustna) (cz. pisemna), wykonanie projektu


praca pisemna


brak


1. Załącznik 1,9 ,11, 12, 13, 14, 15 ,17 ICAO; 2. Jafernik H., Ćwiklak J.: Wykonywanie lotów. IFR Dęblin 2010. 3. Ustawa prawo lotnicze z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2006 r.);


Znajomość prawa i procedur ATC, licencja ATPL lub lincencja kontrolera ruchu lotniczego, lub lucencja dyzpozytora ruchu lotniczego


Nazwa zajęć: PROCEDURY OPERACYJNE I Kod zajęć: MK141 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 3 Semestr studiów: 6 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




poznanie i umiejętność stosowania standardów i procedur operacyjnych oraz podstaw teoretycznych związanych z procedurami operacyjnymi statków powietrznych



Wykład: zasady ogólne (zalecenia OPS, wymagania dotyczące: certyfikacji przewoźnika lotniczego i nadzoru, procedur operacyjnych, standardów operacyjnych dla lotów w każdych warunkach meteorologicznych (All Weather Operations – AWO) i operacji przy ograniczonej widzialności (Low visibility operations), minimalnych wymagań operacyjnych dla lotów VFR, wymagania bezpieczeństwa dotyczące przyrządów i wyposażenia, wymagania dotyczące wyposażenia nawigacyjnego i łączności, obsługa techniczna statków powietrznych, załoga statku powietrznego, ograniczenia czasu lotu i czasu pracy oraz wymagany czas odpoczynku, personel pokładowy, specjalne procedury operacyjne oraz zagrożenia, procedury awaryjne. Laboratorium: bezpieczeństwo dotyczące przyrządów i wyposażenia, wymagania dotyczące wyposażenia nawigacyjnego i łączności. obsługa techniczna statków powietrznych. Załoga statku powietrznego, zasady ogólne zgodnie z Aneksem 6 i wymaganiami OPS. specjalne procedury operacyjne oraz zagrożenia. i procedury awaryjne.









mgr inż. Pil Eugeniusz Piechoczek


1. wykład

laboratorium


egzamin (cz. ustna) (cz. pisemna)




nawigacja



ICAO Aneks 6, Części I, II i II – samoloty.

ICAO Aneks 6, Część III (JAR-OPS, część 3 – śmigłowce.

Literatura uzupełniająca: :

Operacje statków powietrznych (PL-8186) Dziennik Urzędowy ULC. Załącznik do nr 1, poz. 1 z dnia 16 lutego 2006. Warszawa.

Prawo lotnicze. Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Dziennik Ustaw Nr 100, 2006 r. poz.696.


Doświadczenie w operacjach lotniczych


Nazwa zajęć: PROJEKT INŻYNIERSKI Kod zajęć: MK142 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 3 Semestr studiów: 6 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




Wykorzystanie wiedzy zdobytej podczas studiów z różnych dziedzin nauki do rozwiązania zadań wynikających z zadanego problemu inżynierskiego



Projekt: projekt inżynierski jest samodzielnym opracowaniem wykonanym przez studenta, opracowanie to jest aplikacją wiedzy uzyskanej przez studenta w ciągu całego okresu studiów do rozwiązywania różnych problemów z zakresu inżynierii ruchu, tematy prac są dobierane indywidualnie dla każdego studenta.






liczba godzin zajęć oraz liczba punktów ECTS na zajęciach kształtujących umiejętności praktyczne – w przypadku studiów o profilu praktycznym:



Pracownicy Katedry ze stopniem co najmniej doktora


1. Projekt:

2. - ustalenie tematu i problemu

3. - przegląd aktualnego stanu wiedzy

4. - dobór metod badawczych (projektowych)

5. - realizacja badań własnych

- analiza wyników i opracowanie zbiorcze


Ocena końcowa wynika ze stopnia pokrycia efektów uczenia się weryfikowanych na podstawie przygotowanego projektu


Sposób i tryb uzupełniania zaległości ustalane jest bezpośrednio z opiekunem projektu




Literatura wynikająca z zakresu projektu inżynierskiego


Opiekunami projektów są pracownicy Katedry ze stopniem co najmniej doktora, którzy mają znaczące doświadczenie w prowadzeniu prac dyplomowych.


Nazwa zajęć: PROJEKT INŻYNIERSKI (sem 7) Kod zajęć: MK142a Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 4 Semestr studiów: 7 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




Wykorzystanie wiedzy zdobytej podczas studiów z różnych dziedzin nauki do rozwiązania zadań wynikających z zadanego problemu inżynierskiego



Projekt inżynierski jest samodzielnym opracowaniem wykonanym przez studenta, opracowanie to jest aplikacją wiedzy uzyskanej przez studenta w ciągu całego okresu studiów do rozwiązywania różnych problemów z zakresu inżynierii ruchu, tematy prac są dobierane indywidualnie dla każdego studenta.









Pracownicy Katedry ze stopniem co najmniej doktora


1. Projekt:

2. - ustalenie tematu i problemu


4. - dobór metod badawczych (projektowych)

5. - realizacja badań własnych

- analiza wyników i opracowanie zbiorcze


Ocena końcowa wynika ze stopnia pokrycia efektów uczenia się weryfikowanych na podstawie przygotowanego projektu


Sposób i tryb uzupełniania zaległości ustalane jest bezpośrednio z opiekunem projektu




Literatura wynikająca z zakresu projektu inżynierskiego


Opiekunami projektów są pracownicy Katedry ze stopniem co najmniej doktora, którzy mają znaczące doświadczenie w prowadzeniu prac dyplomowych.


Nazwa zajęć: SEMINARIUM DYPLOMOWE Kod zajęć: MK143 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy obowiązkowy Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 4 Semestr studiów: 7 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




Zakłada się, że w trakcie zajęć słuchacz zapozna się z zasadami planowania, prowadzenia i opracowania wyników badań, a także uzyska przygotowanie do poprawnego pod względem merytorycznym, formalnym i redakcyjnym opracowania treści projektu inżynierskiego. Głównym celem zajęć jest przygotowanie studentów do egzaminu inżynierskiego.



Opracowanie zagadnień do egzaminu inżynierskiego. Konsultacje merytoryczne i formalne. 4. Opis sposobu wyznaczania punktów ECTS:








Pracownicy Katedry ze stopniem co najmniej doktora habilitowanego


1. Seminarium:

2. - nowoczesne technologie w transporcie


4. - zasady prowadzenia badań

5. - zasady analizy wyników

- zasady pisania pracy dyplomowej


Ocena końcowa wynika ze stopnia pokrycia efektów uczenia się weryfikowanych na podstawie przygotowanych prezentacji i udziału w dyskusjach


Sposób i tryb uzupełniania zaległości ustalane jest bezpośrednio z prowadzącym seminarium




Literatura z zakresu przedmiotów kierunkowych i specjalnościowych.

Polański Z.: Metodyka badań doświadczalnych. Wyd. Polit. Krakowskiej, Kraków 1995.


Prowadzącymi seminarium są pracownicy Katedry ze stopniem co najmniej doktora habilitowanego, którzy mają znaczące doświadczenie w prowadzeniu prac dyplomowych i znaczący dorobek naukowy.


Nazwa zajęć: WSPÓŁDZIAŁANIE W ZAŁODZE Kod zajęć: MK144 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 4 Semestr studiów: 7 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




przygotowanie studenta do pracy w załodze wieloosobowej na pokładzie statku powietrznego 2. Odniesienie kierunkowych efektów uczenia się do form prowadzenia zajęć oraz sposobów weryfikacji i oceny

efektów uczenia się osiągniętych przez studenta:


Zasady bezpiecznego zachowania na pokładzie, wykorzystanie wyposażenia bezpieczeństwa, wyposażenia ratowniczego samolotu oraz osobistego załogi i pasażerów - zasady jego użycia, zagrożenia bezpieczeństwa ze strony samolotu i jego ładunku, zagrożenia zewnętrzne ze strony innych statków powietrznych, warunków pogodowych, stanu nawierzchni lotniska, operacje lądowań przymusowych.









dr inż. Tomasz Balcerzak


1. Wykład:

Zasady bezpiecznego zachowania na pokładzie, wykorzystanie wyposażenia bezpieczeństwa, wyposażenia ratowniczego samolotu oraz osobistego załogi i pasażerów - zasady jego użycia, zagrożenia bezpieczeństwa ze strony samolotu i jego ładunku, zagrożenia zewnętrzne ze strony innych statków powietrznych, warunków pogodowych, stanu nawierzchni lotniska, operacje lądowań przymusowych.


egzamin


W ramach przedmiotu realizowany jest tylko wykład - obecność jest zalecana


nawigacja



1. Adams K., Galanes G.J., „Komunikacja w grupach”, Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2008;

2. Album szkolenia lotniczego. Avia- Test ,Poznań 2008.

3. Szutowski L.: Poradnik pilota samolotowego .Poznań 2003.

Literatura uzupełniająca:

1. Adams K., Galanes G.J., „Komunikacja w grupach”, Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2008;

2. Ashcrof F., „Życie w warunkach ekstremalnych”, MUZA SA., Warszawa 2002;

3. Gellert M., Nowak C., „Zespół. Jak z nim pracować? Jak go budować? Jak go szkolić?”, GWP, Gdańsk 2008;

4. Human Factors Digest No. 1, Fundamental Human Factors Concepts”, ICAO Circular, 1989, s. 1-25;

5. Human Factors Digest No. 7, Human Factors, Management and Organization”, ICAO Circular, 1993, s. 1-22


Wykształcenie kierunkowe, wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu zajęć, publikacje naukowe z zakresu


Nazwa zajęć: ZASADY LOTU I Kod zajęć: MK145 Przynależność do grupy zajęć: przedmioty specjalnościowe Rodzaj zajęć: specjalnościowy wybieralny Kierunek studiów: TRANSPORT Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil studiów: ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne Specjalność (specjalizacja): nawigacja powietrzna Rok studiów: 4 Semestr studiów: 7 Formy prowadzenia zajęć, wraz z liczbą godzin dydaktycznych:




W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu student powinien znać podstawowe pojęcia i definicje związane z zasadami lotu w szczególności z fazą startu, lądowania i przelotu. Powinien również poznać szczególne przypadki w locie takie jak przeciągnięcie, korkociąg i inne sytuacje niebezpieczne oraz metody ich zapobiegania. Student powinien poznać również praktyczne zastosowanie obliczeń aerodynamicznych do zasad prawidłowo wykonanego lotu.



Wykłady: Podstawowe zagadnienia dotyczące opływu ciała; wpływ kształtu na ciała na charakter opływu. Opływ laminarny i turbulenty. Powstawanie siły aerodynamicznej na profilu. Wpływ prędkości i kąta natarcia na wartości siły aerodynamicznej. Współczynniki siły nośnej i oporu: Definicje użytych terminów.Wpływ na osiągi przy starcie i lądowaniu. Wpływ profilu skrzydła na charakterystyki współczynników siły nośnej i oporu. Wpływ czynników zewnętrznych na charakterystyki ww. współczynników.. Użycie tabel i wykresów osiągów. Optymalizacja toru lotu w aspekcie ekonomicznym i warunków bezpieczeństwa: Optymalny tor lotu po starcie, utrzymanie optymalnego poziomu przelotowego oraz ścieżki schodzenia do lądowania. Kompromisowe rozwiązania związane z utrzymywaniem optymalnych parametrów lotu. Sytuacje krytyczne: Wpływ prędkości i kąta natarcia na przeciągnięcie. Metody zapobiegania przeciągnięciu. Konstrukcyjne rozwiązania łagodzące skutki doprowadzenia samolotu do granicy przeciągnięcia. Sposoby wyjścia z sytuacji krytycznych. Laboratoria: Praktyczne wykonywanie obliczeń związanych z powstawaniem siły aerodynamicznej. Oliczenia wartości siły nośnej w zależności od wysokości ciśnieniowej. Obliczanie przeciążeń w różnych fazach lotu.









mgr inż. Pil Eugeniusz Piechoczek


1. wykłady,

laboratoria


egzamin


praca pisemna


Podstawowe wiadomości z zakresu nawigacji ogólnej meteorologii, kinetyki i aerodynamiki


1. “Flight rules – JAA ATPL Training” – Jeppsen, Germany 2007.

2. Stick and rudder – Wolfgang Langewiesche 1944


specjalista w zakresie aerodynamiki i mechaniki lotu


moŻliwoŚci i ograniczenia · 2021. 3. 11. · umiejętność opisu funkcjonowania wybranych...

Documents