03.05.2021

MORAWIECKI: TO DZIĘKI STARANIOMPOWSTAŃCÓW ŚLĄSKICH PRZETRWAŁA IIRZECZPOSPOLITA

To dzięki staraniom powstańców śląskich przetrwała II Rzeczpospolita. Byli oni kontynuatorami wsztafecie pokoleń Polaków, Ślązaków walczących o polskość tych ziem – powiedział w niedzielę wChorzowie premier Mateusz Morawiecki.

W Parku Śląskim szef rządu uczestniczył w zorganizowanych przez samorząd woj. śląskiegouroczystościach setnej rocznicy wybuchu III powstania śląskiego, które zdecydowało okorzystniejszym dla Polski podziale Górnego Śląska po I wojnie światowej. Obchody odbywały się naSkwerze 100-lecia Powstań Śląskich.

"Łatwo jest kochać ojczyznę, która jest wolna, bezpieczna, dostatnia, spokojna. Dużo trudniej jestkochać taką, która jest niespokojna, targana wieloma konfliktami, problemami, walcząca o wolność.Powstańcy śląscy kochali taką niepewną ojczyznę. Mieli wybór między pewnymi dostatnimi – jak natamte czasy – Niemcami, dużo silniejszymi Niemcami, a praktycznie rodzącą się dopiero i niepewną,ciągle niepewną na mapie Europy Polską, którą inni nazywali państwem sezonowym" - mówił podczaswystąpienia Morawiecki.

Czytaj też: 11. rocznica katastrofy smoleńskiej. Błaszczak: "Pamiętamy o tych, którzy wówczasodeszli"

Podkreślił, że powstańców śląskich łączyła wola walki i przekonanie, że warto dla „tej trudnej ojczyzny,jaką jest Rzeczpospolita walczyć, żyć, a nawet – jeśli trzeba – to umierać”.

Morawiecki ocenił, że powstanie, w którym wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy powstańców cechowała"znakomita organizacja", przypomniał o odcięciu przez powstańców linii kolejowych izsynchronizowanych atakach w wielu miejscach. "W dzisiejszych akademiach wojskowych można sięuczyć od tamtych powstańców, działających w niezwykle trudnej sytuacji" – stwierdził szef polskiegorządu.

Premier przekonywał, że Polska w tamtym okresie, by stać się Polską "potrzebowała przyłączeniaŚląska". „Ale można powiedzieć i tak, że żeby Śląsk mógł pozostać Śląskiem, potrzebował włączeniado Rzeczypospolitej i Ślązacy, Polacy, powstańcy śląscy doskonale o tym wiedzieli i dlatego byli wstanie złożyć na ołtarzu w historii swoją własną ofiarę” – powiedział.

Czytaj też: Konkurs z okazji rocznicy wstąpienia Polski do NATO

„Dzięki ich staraniom przetrwała II Rzeczpospolita i dzięki ich staraniom dzisiaj tutaj też jesteśmy. Boto właśnie ich wysiłek, ich wielki czyn doprowadził do tego, że te uprzemysłowione tereny, bogate wzasoby naturalne, minerały, mogły należeć do Polski i stanowiły o podstawie gospodarczej IIRzeczypospolitej” – dodał.

Wyraził wdzięczność powstańcom za ich walkę i zapewnił o pamięci za ich przelaną krew, odwagę ipoświęcenie. „Ale oni byli też – i pamiętajmy o tym – kontynuatorami w sztafecie pokoleń Polaków,Ślązaków walczących o polskość tych ziem, walczących o wolność, walczących o niepodległości” –powiedział Morawiecki, przypominając o polskich działaczach społecznych na Górnym Śląsku –księżach Norbercie Bonczyku i Józefie Szafranku oraz o Józefie Lompie i Karolu Miarce.

Premier nawiązał w wystąpieniu do wypowiedzi dyktatora III powstania śląskiego, uważanego zajednego z ojców niepodległości Wojciecha Korfantego. "Korfanty, już po odzyskaniu niepodległościmówił, że nie jest to Polska taką dokładnie, o jakiej marzyliśmy, ale nie ustajemy w wysiłkach, żebybyła coraz lepsza, coraz bardziej sprawiedliwa i żeby była wielka" – powiedział premier, dodając że sąto słowa inspirujące i ponadczasowe.

Reklama

„Inspirujące także dziś do tego, aby nie tylko przeszłość była pielęgnowana i wielka, ale także, żebywielka była przyszłość. Wielka przyszłość Śląska i wielka przyszłość Rzeczpospolitej” – podsumowałszef rządu.

Po wystąpieniu premiera odczytano apel pamięci, przywołując w nim nie tylko powstańców śląskich,ale też twórców Konstytucji 3 Maja i walczących o niepodległość Polski na przestrzeni dziejów.Żołnierze oddali salwę honorową. Szef rządu złożył wieniec pod tablicą upamiętniającą powstańcówśląskich, później w towarzystwie marszałka woj. śląskiego Jakuba Chełstowskiego, wojewody JarosławaWieczorka i dyrektora generalnego Lasów Państwowych Józefa Kubicy posadził „dąb papieski”.Marszałek Chełstowski wręczył premierowi ryngraf oficerski, upamiętniający stulecie powstań śląskich.

Trzecie powstanie śląskie było ostatnim zbrojnym zrywem polskiej ludności na Śląsku. Jego efektembyło przyznanie Polsce znacznie większej części Górnego Śląska, niż pierwotnie zamierzano.Rozpoczęcie powstania poprzedził plebiscyt, który odbył się 20 marca 1921 r. W głosowaniudopuszczono udział osób, które wcześniej wyemigrowały ze Śląska. W tym celu z Niemiec przyjechało182 tys. emigrantów, z Polski – 10 tys. Ostatecznie w plebiscycie wzięło udział ok. 97 proc.uprawnionych osób, z czego ok. 19 proc. stanowili wcześniejsi emigranci. Za przynależnością do Polski

głosowała mniejszość – 40,3 proc. głosujących.

Czytaj też: Prezydent na 101. rocznicy zaślubin Polski z morzem

Komisja Plebiscytowa zdecydowała o przyznaniu prawie całego obszaru Niemcom – Polska miałaotrzymać tylko powiaty pszczyński i rybnicki. Na tę wieść wcześniejsze pojedyncze strajkiniezadowolonych z trudnych warunków materialnych i bezrobocia mieszkańców regionu przekształciłysię w strajk generalny, który objął 97 proc. zakładów pracy.

W nocy z 2 na 3 maja rozpoczęło się powstanie. Na jego czele stanął Korfanty – znany działaczspołeczny, a wcześniej komisarz plebiscytowy. Walki trwały dwa miesiące - powstańcy zdołaliopanować prawie cały obszar plebiscytowy, broniąc go później przed siłami niemieckimi.Najpoważniejsze starcia miały miejsce w okolicach Góry św. Anny. W III Powstaniu Śląskim wzięłoudział około 60 tys. Polaków.

W wyniku tego zrywu Rada Ambasadorów zdecydowała o korzystniejszym dla Polski podziale Śląska. Zobszaru plebiscytowego - czyli ponad 11 tys. km kw. - zamieszkanego przez ponad 2 mln ludzi, doPolski przyłączono 29 proc. terenu i 46 proc. ludności. W Polsce znalazły się m.in. Katowice,Świętochłowice, Królewska Huta (obecny Chorzów), Rybnik, Lubliniec, Tarnowskie Góry i Pszczyna.Podział był też korzystny dla Polski gospodarczo – na przyłączonym terenie znajdowały się 53 z 67istniejących kopalni, 22 z 37 wielkich pieców oraz 9 z 14 stalowni.

Czytaj też: 11. rocznica katastrofy smoleńskiej. Błaszczak: "Pamiętamy o tych, którzy wówczasodeszli"