m%;sm;a;s m%ldykh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxpkh...

62

Upload: others

Post on 06-Dec-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m
Page 2: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

1

m%;sm;a;s m%ldYkh

ckjdß 2019

Page 3: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

2

mgqk

msgqj i.wfma oelau

ii.wfma fufyjr

iii.wfma ks, ,dxPkh

iv.wfma ks, Och iy j¾Kh

m<uq fldgi( ye¢kaùu

(1) wmf. a bÈßm;a ùfï ;d¾lslNdjh

(2) Y%S ,xldfõ iudc m%cd;ka;%jd§ mlaIh

(3) wms ljqo

(4) wmf.a uQ,O¾u

(5) wmf.a w.hka

(6) wmf.aa wr.,h l=ula i|ydo@

(7) wmf.a wruqK

(8) wmf.a mrud¾: 1. foaYmd,ksl mrud¾:

2. ixj¾Ok mrud¾:

3. ienE wdldrfha wd¾Ól ixj¾Ok mrud¾:

fojk fldgi( fmr .ukau. i|yd jk úl,amhka

lafIa;% wxl 1( cd;sl wdrlaIdj" úfoaY ino;d" hqla;sh miso,Su" rdcH md,kh iy uqo,a

(1) iqrlaIs; iy wdrlaIs; rgla

(2) fkdneÈ úfoaY m%;sm;a;sh

(3) hqla;sh miso,Su (4) hym;a wdKavqlrKh

1. wdKavq m%;sixialrK

2. m%;sixfYdaê; rdcH fiajdj

3. rdcH wxYhg msg;ska l%shd;aul wdh;k

I. md¾,sfïka;=j

II. mQ¾K jYfhka l%shd;aul iajdëk ú.Kldêm;s

(5) iqrlaIs; iudchla

1. isú,a whs;sjdislï

2. Pkaoodhlhdf.a wdrlaIdj

3. wmrdO j,g bv ke;

4. u;aøjH j,ska f;dr iudchla

(6) iudÔh wdrlaIKh

1. iudc /ljrKh 2. È<s÷lu ;=rka lsÍu iy iqNidOkh

3. mjq,a iy <uqka 4. ldka;djka 5. úhm;a iy yd fjkia jQ yelshdjka iys; mqoa.,hka

(7) msßmqka wd¾Ólh

1. whjeh iy wd¾Ólh

2. foaYSh iy úfoaYSh wdfhdack m%j¾Okh 3. ksoyia iy idOdrK fj<|du

4. nÿ m%;sixialrK 5. ixia:djka iy iuQmldr

6. /lshd W;amdokh

lafIa;% wxl 2( wOHdmkh" úoHdj yd ;dlaIKh" fi!LH" ;dreKHh iy l%Svd

(1) oekqu mdol iudch

1. wOHdmkh

I. fmdÿ m%;sixialrKh

II. mQ¾j <udúh wOHdmkh

III. oaú;Shsl wOHdmkh IV. ;D;shsl wOHdmkh

V. Wiia wOHdmkh

VI. úfYaI wOHdmkh

Page 4: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

3

(2) úoHdj yd ;dlaIKh

1. läkï m%;sixialrKh

2. f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh Ndú;dj

(3) fi!LHh iy iqj;dj 1. foaYSh mdrïmßl ffjoH l%uh

(4) ;dreKHh

(5) l%Svd yd úfkdaodYajdoh

lafIa;% wxl 3( cd;sl Wreuhka" ixpdrl l¾udka;h iy m%jdykh

(1) cd;sl Wreuhka

1. wd.u

2. mqrdúoHd;aul yd ft;sydisl Wreuh

1. ixialD;sh" udOHh" iskudj" rx.kh" idys;Hh" l,dj iy ix.S;h

I. ixialD;sh

II. udOHh

III. iskudj

IV. rx.kh" idys;Hh" l,dj iy ix.S;h

(2) ixpdrl l¾udka;h

(3) m%jdykh

1. uydud¾. iy ÿïßh m%jdykh 2. .=jka" jrdh yd kdjql m%jdyk fiajd

lafIa;% wxl 4( udkj ckdjdi" ;srir ixj¾Okh iy wdmod wjOdku wvq lsÍu

(1) ;srir udkj ckdjdi iy ksjdi ixj¾Okh

1. m%;sm;a;suh i,ld ne,Sï

2. oeßh yels jákdlñka hq;a ksjdi iy ksjdi ysñldß;ajh

(2) ;srir ixj¾Okh 1. ;srir ixj¾Okh i|yd wOHd;auh

2. ;srir ixj¾Ok b,lal i|yd lemùu

(3) iqrlaIs; wkd.;hla Wfoid wdmod wjOdku wvq lsÍu

1. wdmod l,ukdlrKh

2. foaY.=‚l úm¾hdi i|yd wkqj¾;kh 3. wmøjH l<ukdlrKh

lafIa;% wxl 5( ;srir iïm;a l<ukdlrKh

(1) bvï mßyrKh (2) lDIsl¾uh iy i;a;aj md,kh (3) ëjr l¾udka;h

(4) m;,a leŒu iy Lksc iïm;a (5) mßirh /l n,d .ekSu

1. iajNdúl iïm;a 2. jkdka;r

3. Ydl iy i;ajhska

4. i;a;aj iqNidOkh

I. w,s ñksia .egqug úiÿï

5. oeßh yels ñ,lg ;srir iy ld¾hlaIu n,Yla;s moaO;s (6) c, iïm;a (7) l¾udka;

Page 5: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

4

wfma oelau

˜Wodr iudchla" biqreu;a foaYhla

wfma fufyjr

wd¾Ól jYfhka ksoyia iy fi!Nd.Hu;a¦ iudchSh jYfhka ish¿ okka we;=,;a¦ ixialD;sl jYfhka bjik iq¿¦ foaYmd,ksl jYfhka m%cd;dka;%sl" ieug idOdrK" j.jk iq¿ iy jyd m%;spdr olajkakdjQ¦ mdßißl jYfhka /l n,d .kakd iy ;srir¦ úoHd;aul yd ;dlaI‚l jYfhka kjH" ks¾udKYS,S fukau ÈhqKq¦ cd;Hka;r jYfhka wfkHdakH

.re;ajfhka hq;=: ish¨ mqrjeishkag idufhka yd iudodkfhka" wNsudkfhka" ks¾Nhj" wdorfhka" ffu;%sfhka fukau wdOHd;añlj wjÈfhka Ôj;aùug yelshdj ,ndfok foaYhla f.dvke.Su'

wfmaa ks< ,dxPkh

idïm%odhsl mqkal<i u.ska fi!Nd.Hu;a foaYhla hkak w¾: .kajk w;r" tys uqÿkska msysgqjd we;s fk¿ï u,ska iqmsßisÿ md,khla u; me;sfrk iduh;a¦ fomiska lvd yef,k ù lr<a u.ska( ;srir ixj¾Okh" iudc tAld.%;dj iy ck;djf.a ix;DIaáh ms,sìUq lrhs' wm rfÜ ieug —Wodr iudchla iys; biqreu;a foaYhla— Wreu lr fokq ms‚i lem j isák › ,xldfõ iudc m%cd;ka;%jd§ mlaIfha tAldhk wNs,dIh iuia:hla jYfhka fuu ,dxPkfhka m%ldY fõ'

wfmaa ks< fldäh iy j¾Kh

mËfha ks< Ocfhaa miqìu wm rfÜ nyq,j we;s r;= ÿUqre mfiys mdáka j¾K .kajd we;s w;r" ta jgd Èfjk r;%ka mdg ;Srej u.ska fi!Nd.Hh lrd hk udj; iy › ,xldfõ iudc m%cd;ka;%jd§ mËh ,la ud;djf.a cd;sl wNs,dYhka wlauq,a nei we;s uy fmdf,dfjys Wmka rka orejka úiska fufyh jk nj w¾: .kAjhs'

Page 6: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

5

m<uq fldgi( ye¢kaùu

(1) wmf.a bÈßm;a ùfï ;d¾lslNdjh

Rationale of Our Being

m%cd;dka;%sl md,kfha uQ,sl j.lSï ish¨ mqrjeishkaf.a whs;Ska iqrlaIs; lsÍu nj wm ms<s.ksuq' miq.sh oYl lsysmh ;=<u ,dxflah ck;dj m%cd;ka;%sl f,i f;dard m;a lr .;a md,lhska úiska wmf.a udkj ysñlï" kS;sfha wdêm;Hh" cd;sl tald.%;dj" isú,a whs;sjdislï hkdÈh m%fhda.ldÍ f,i ld,fhka ld,hg ck;dj uq,dlr úkdYuqLhg muqKqjd we;s nj ;s;a; we;a;ls' fuys we;s wk¾:ldÍ m%;sM, fl;rïoh;a" wmf.a wdishdkq l,dmSh wi,ajeis rgj,a yd iei£fï§ by; lreKq w;ska wm b;d my<ska isàuhs' j¾;udkfha fufia jqjo" hg;a úð; md,kfhka ksoyia ,enQ wjêh jk úg wm rg isáfha iudc" wd¾Ól yd foaYmd,k o¾Ylj, Tjqkg idfmalaIj by< ;,hlh' kuq;a b;d lK.dgqodhl f,i" ta ish¨ wdishd;slhska iu. iiok úg ,dxlslhka jQ wm" wo fndfyda fihska miqnEug ,laù isáuqq'

uq¿uy;a foaYhu fj,df.k ;snqKq úkdYldÍ ;sia jirl ;%ia;jd§ hqoaOh;a" tjlg m;ajQ rchkag úreoaOj ol=fKa f.k .sh ler,s fol;a rg úkdYfha wNsuqLhgu weo oeóug fya;= jQ m%Odk fya;= idOlhka úh' tfiau" ck;d wNsu;fhka tod fuod ;=r f;aÍm;a jQ foaYmd,k{hska fndfyduhla ¥Is;hka ùu ksid fukau" ck;djf.a wNsm%dhka flfrys ixfõ§ fkdjQjka ùuo fya;=fjka ;jÿrg;a ;uka úiska f;dard m;a lr .;a ksfhdað;hka flfrys úYajdih ;nkakg ck;dj ue,s jk nj fkdryils' fï ¥Is; md,lhka ksidu m%cd;dka;%Sh iudchlg w;HjYH ldrKhla jQ hqla;sh mio,Sfï wdh;khka o nrm;, msßySulg f.dÿreù we;s nj wmg fmfka' tmuKla fkdj j¾;udkfha furg ;=, ish¨ lafIa;%hkays oreKq lvdjeàula ms<sìUq lrhs' fuu úkdYldÍ ;;a;ajh u.yrjd .ksñka wd¾Ól" iudÔh yd foaYmd,ksl jYfhka Yla;su;aj ke.S isàu i|yd wmf.a iajNdúl iïm;a yd udkj iïm;a ms<sn|j by<u ie,ls,a,la yd wjOdkh fhduq lrñka" wfma ujqìu bÈßhgu f.k hdfï ld¾hfhys ;SrKd;aul mQ¾j wjYH;djla f,i m%cd;dka;%sl md,khla ia:dms; lsÍu wksjd¾h idOlhla nj wmf.a taldhk úYajdihhs'

¥Is; foaYmd,k{hskaf.a jdis i|yd fï olajd fufyhjqKq ÿ¾j, md,kh fya;=fjka ;reK" uy¨" we;s-yels iy ke;s-neß iuia; Y%S ,dxlslhkaf.a .=Kd;aul Ôú;h ms<sn|j mej;s ish¿ wNs,dIhka iqkqúiqKq ù we;' wm%udK jQ wOHd;añl kdhl;ajh" jD;a;slhska" nqoaêu;=ka fukau" w;aoelSfuka yd oekqfuka fmdfydi;a udkj iïm;a" wNsudkj;a ixialD;sh iy msßmqka ffcj moaO;shla iuÕ Wmdh ud¾.sl jYfhka b;d wkÕs N+f.da,Sh msysàula ,dxlsl wm i;=j ;sìh§;a" wmf.a Wodr jQ ud;D N+ñh fujka wjdikdjka; brKulg f.dÿre ù ;sîu w;sYhskau fÄockl h' Ökh yd fiiq wdishd;sl rgj,a fuka wm rg o ksoyia fj<|fmd, wd¾Ól l%uh" jHqyd;aul .e,mqï hkd§ m%;sixialrK 1978 isg l%shd;aul l,o" ,dxlslhka jYfhka wms n,dfmdfrd;a;= jQ b,lalhka idlaId;a lr .ekSug wfmdfydi;aj isáuq'

m%udo ù jqj o" hym;a md,kh" m%cd;ka;%jdoh" uyck;djg j.ùu" kS;sfha wdêm;Hh" iudc idOdrKh" jd¾.sl yd wd.ñl ixys¢hdj" isú,a whs;sjdislï wdÈh msßySug ,la lrñka" fï rfÜ ish¨ wid¾:l ùï j,g j.lsjhq;= ljqreka oehs is;sh hq;= keoao@ m%;sm;a;s.rel" iudkd;au;dj w.hk" mqrjeishka flfrys újD;" idOdrK iy hqla;s .rel jk md,k ;ka;%hla fï rfgys ia:dmkh jk ;=re fukau" lS¾;sh" ckm%sh;dj" n,h yd j;alï flfrys .scq fkdjQ udkjys;jd§ kS;s.rel" m%cd;ka;%jd§ kdhl;ajhla ia:dmkh lrk f;la Y%S ,dxflah rdcHfha .eg¨j,g wjidkhla fkdue;s nj wm úiska isys;nd .; hq;=j we;'

Page 7: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

6

by; ldrKd ie,ls,a,g .ksñka" wms fuu mj;sk n, wr.,fha úIu pl%h wjika lr tys ÿ¾úmdl h:d ;;a;ajhg f.k taug wÈgka lrf.k isáuq' ta i|yd¦ wdOHd;añl kdhlhka" rch iy úl,am foaYmd,k n,fõ." mßmd,lhka" jD;a;slhka" u;OdÍka" iy iudchSh oekqj;aNdjhlska hq;=j lghq;= lrk ish¨ fokdgu" wm uõìfï mQckSh;ajh m%lD;su;a lr by<g Tijd ;eîu i|yd talrdYs lr .ekSug l%shd lrkafkuq' úYajdikSh" i;Hjd§" m%nqoaO" ;;=o;a iudc n,fõ.hla f,i Yla;su;a ùu ms‚i wms tlai;a fjuq' wm uõìu" jvd;a ixfõ§ jQ" j.ùï iys;" ish¨ okka we;=,;a" iM,odhS" ld¾hlaIu iy iqcd; foaYhla njg mßj¾;kh lsÍug wm ish¨ fokdyg hq;=lula we;'

j¾;udk md,kh l%uh ms<sn|j fldamfhka miqjk yd wfmalaIdNx.;ajfhka hq;=j l,lsÍug m;a ck;dj iómj iïnkaO lr .ekSug" cd;sh f.dvke.Sfï ld¾hfhys Tjqka ksr; lrùug" oekqj;a lrùug iy n,.ekaùug wms wêIaGdk lrf.k isáuq' ish¨ n,fõ. tlai;a lrñka wmf.a ujqìu fjkqfjka ish hq;=lï bgq lsÍfuka wk;=rej wjika yqiau fy,Su wmf.a taldhk wNs,dIhhs' wo fuka u;=jgo" ish¨u Y%S ,dxlslhkaf.a ys;iqj ms‚iu jk fï fjki f.k taug wjeis woaú;Sh jQ lKavdhula ie§u wmf.a wp, wêIaGdkhhs'

(2) Y%S ,xldfõ iudc m%cd;ka;%jd§ mlaIh

Social Democratic Party of Sri Lanka (SDPSL)

Y%S ,xldfõ iudc m%cd;ka;%jd§ mlaIh f,i wm Tn yuqjg meñfKkafka fuu rfgys wNsjDoaêh m;k W.;a" jD;a;suh" oekqj;a iy ixfõ§ mqrjeishka iuQyhl ksfhdað;hka f,isks' wm uõìu m;aù we;s wNd.Hu;a brKu iïnkaOfhka h:d¾:jd§ úi÷ula ,nd.ekSu fjkqfjka isÿlrk ,o b;d §¾> l;sldjlska miqj fuf,i wm mlaIh ixúOdkh jqfkuq'

foaYmd,ksl ;SrK .ekSfïys,d mqrjeis ys;ldó woyia iy Tjqkaf.a wjYH;djhkag ixfõ§j" h:d¾:jd§" m%dfhda.sl l%fudamdhka l%shdjg kxjk m%;sm;a;sh flfrys wm iEu úgu úYajdih ;nk neõ b÷rd m%ldY lr isáuq' foaYmd,k mlaIhla jYfhka wm n,hg meñfKkakg b,lal lrkqfha mqrjeishkag iduldó rgla ;=< ish wNs,dIhka bIaG lr.ekSug WrÈh yels kS;s .rel" wdpdr iïmkak" ld¾hlaIu yd wjxl wfmalaIlhska ck;d ksfhdað;hska f,i bÈßm;a lsÍfuks'

(3) wms ljqo

About Us

Y%S ,xldfõ iudc m%cd;ka;%jd§ mlaIh" iudc idOdrKh iy iudkd;au;dj iy;sl lrk foaYmd,k m%jdyhla ia:dmkh lsÍug wem lem ù isák nj f.!rj mQ¾jlj i|yka lrkq leue;af;uq' wm úYajdi lrkafka ksis kshduk jHqyhlg hg;a jk fjf<|fmd< uÕska fufyhjkq ,nk wd¾Ólhla ms<sn|jh' wmf.a l%shd;aul lsÍfï ie,eiau o tl;ek m,afjk Bkshd kHdhka yd u;jdohka fjkqjg m%dfhda.sl yd kjH ks¾udKYS,S foaYmd,ksl" iudÔh iy wd¾Ól ixj¾Ok m%fõYhla jkq we;' wm wkq.ukh lrkafka —ñksia Ôú;" ksoyi iy iu wjia:d Wreu we;s udyeÕs tlls hk uQ,O¾uh jk w;ru" ir, nj" ksy;udkS nj" ohdkqlïmdj iy idl,H njo" wre;a .kajk foaYmd,k o¾Ykhls' ñksiaiqkaf.a wd¾Ól ;;a;ajhka jeäÈhqKq lrñka Tjqkag udkj f.!rjhla iys; YsIaG iïmkak Ôú;hla .; lsÍu i|yd ux ie,fik mßÈ rfÜ iïm;a mßyrKh lrk njg jk wmf.a lemùu fuys,d iy;sl lruq'

Page 8: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

7

wm úYajdi lrk mßÈ idOdrK iudchla ks¾udKh l< yelafla lsisÿ fjkilska f;drj wm rfÜ ish¨ <uqkag —ksoyia˜ iy —ksoyfia wOHdmkh ,eìh yels˜" foudmshkag nrla fkdoefkk" mq¿,a l< iu wjia:d ie,iSfuka muKlau njh' wm úYajdi lrkafka" iEu m%Odk lafIa;%hla ;=<u mq¿,a f,i ukqIH;ajh iqrlsk f,i jeäÈhqKq l< iqNidOkh iy iudkd;au;dj mokï lr.;a udkj ohdj msß l%ufõohl=;a ;sìh hq;= njh' tfyhska wm mlaI idudðlfhda mgq mqoa., Wjukdjka wNsnjd hñka" wjHdcj" mq¿,a yoj;a iys;j" ish,a,kaf.a iqnidOkh iy ck;d ys;iqj ms‚iu lem ù isá;s' ish¨u mqrjeishka ;=< wdOHd;añl m%j¾Okh we;slrñka m%{djf,dalkh o,ajkakd jQ foaYmd,k o¾Ykhla idlaId;a lsÍu wmf.a wruqK jkq we;' wm úiska ;Kaydjg" ffjrhg" wka;jdohg iy uq,djg bv ;enqjfyd;a¦ i;=g" iduh iy iuDoaêh iys; cd;shla f.dvkeÕSfï jHdhduh id¾:l fkdjk nj b÷rd wjfndaO lrf.k isáuq'

md,kh wdo¾Yfhka fufyhùug wms wemlem ù isáuq' wm úYajdi lrkafka fkdoekqj;aNdjfhka imsß Ôú;h ksIaM, tlla njh' Ôú;h wNsudkj;a iy w¾:j;a jkafka ñksiaiqkag bf.kqug" .fõIKhg" mßKduhg" fnod yod .ekSug" iq/lSug" ks¾udKh lsÍug iy ;u m%cdjg fiajh lsÍug bvlv mj;S kï muKla nj wm ta;a;= f.k isáuq' wm fyd¢kau wjfndaO lrf.k isákafka¦ mqrjeishkag Tjqka Ôj;ajk iudcfha mj;sk fN!;sl yd øjHuh idOk uÜgug wkqrEmSj" ish iodpdrd;aul" wdpdrO¾ñl iy wOHd;añl ixj¾Okh ;SrKh jk njhs'

ñksiqka È<s÷lug f.dÿre ù isá kï" l=i.skak yd wÕys.lfuka .e,úh fkdyels f,i mSvdjg m;aù isà kï" ksielju Tjqkag iodpdr iqixjrNdjh iys; ufÕys /£ isàug fkdyels jkq we;' wmf.a oelau jkafka" tfyhskau Tjqkag wd¾Óluh jYfhka idOdrKhla m<uqfjkau w;am;a lr Èh hq;= njhs' th iudc ixys¢hdj iy foaYmd,ksl ia:djrNdjh ms‚i o w;HjYHh mQ¾j fldkafoaishla jkq we;ehs hkak wms úYajdi lruq' ukao h;a" Y%S ,xldj kue;s wNHjldY hdkfha isáh hq;af;a yqfola u.ska muKlau fkdj" th m%nqoaO iy wNsudkj;a iudchla iys; iuDoaêu;a foaYhla lrd hk uÕ Tiafia ÈYd .; lsÍfï W;a;Í;r j.lSu ord isák kshuqjka /ilao njh' tfyhska wms foaYmd,k Ndú;dj j.lSfuka hq;=j iy iodpdr iïmkakj l<hq;= njg ;rfha úYajdi ;nuq' wm m%j¾Okh lrkafka wúysxidj iy iduh muKls' wfma iudcfha mj;sk wd;;sh uev,Su ms‚i ch.%ylhska ìyslsÍu Wfoidu jQ ch mrdch ;SrKh lsÍfï m%h;akhka wms w;ayer oukafkuq'

wm úYajdi lrkafka oekqu n,h njh' n,h jerÈ f,iska Ndú;dj" NdIdj jerÈ f,iska Ndú;dj" wd.u jerÈ f,iska Ndú;dj" wiudk;djka" /jàï yd uq,dlsÍï me;srùu" ksielju wm Y%S ,dxlsl cd;sfha yoj; brd oeñuls' wmg fjkila w;HjYHh" tfyhska wm tu wruqKq fjkqfjka lem jkafkuq' th wm l< hq;=h'

(4) wmf.a uQ,O¾u

Our Principles

1) Y%S ,xldfõ iaffjÍNdjh iy fN!ñl wLKav;djh wdrlaId lsÍu'

2) md¾,sfïka;= m%cd;ka;%jdoh ;=,ska úOdhl n,h wdrlaId lsÍu'

3) uy ue;sjrK ld, ;=,§ úOdhlfha m%Odkshdf.a kdhl;ajfhka" ks¾mdlaIsl wka;¾jdr leìkÜ uKav,hla uÕska rg md,kh lsÍu'

4) tla tla úIh lafIa;% j, m%ùK;ajh iys; jD;a;slhkaf.a odhl;ajfhka rfÜ ishÆ lafIa;% i|yd iïmdÈ; m%Yia; cd;sl m%;sm;a;s ud,djla y÷kajd §u'

5) wud;Hjre ixLHdj jHjia:dj u.ska 15lg iy ta yd iudk ksfhdacH wud;Hjre ixLHdjlg leìkÜ uKav,h iSud lrk w;r tajdg m;alsÍfï§ Tjqkaf.a jD;a;suh ksmqK;djh yd l=i,;dj o ie,ls,a,g .kq we;'

Page 9: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

8

6) ish¨ wd.ï j,g iy mQcH mlaIhg ish wkq.dñlhska w;r wdOHd;añl .=K j.dj iy od¾Yksl jákdlï by,g Tijd ;eîu wrUhd wkq.%yh iy iyfhda.h ,ndfokq we;' tfukau" tla tla wd.ï woykakkaf.a wkkH;djh iy wNsudkh jvjk miqìula we;s lrñka ixysÈhdj iy cd;sl iu.sh Yla;su;a lrk" ;sr m%;sikaOdk l%shdj,shlg rel=,a fok wfkHdakH jYfhka ish¨ ckjd¾.slhkag iudkj f.!rj lsßug yd iydh ùug l%shd lrkq we;' wm¦ cd;sh" wd.u" ckj¾.h" l=,h" ia;%S mqreI iudcNdjh" /lshdj" Ôjfkdamdh" idudÔh yd wd¾Ól ;;a;ajh" hk lreKQ mokï lrf.k fyda fjk;a YdÍßl ÿn,;d fyda fm!oa.,sl;ajh hk lreKq mokï lrf.k lsishï fyda wdldrhl my;afldg ie,lSula lsisÿ mqrjeisfhl=g tfrysj isÿ fkdjk" tluq;= Y%S ,xldjla ìys lsÍug lem jkq we;' Y%S ,xldfõ iudc m%cd;ka;%jd§ mlaIfha fuu m%;sm;a;s ms<s fkd.kakd fyda tajdg tfrys jk lsishï mqoa.,fhl= fyda ixúOdkhla iu. tl;= ùu" n|jd.ekSu fyda ikaOdk.; ùu m%;slafIam lsÍu'

7) Y%S ,xldfõ oekg mj;akd ckjd¾.sl" wd¾Ól" iudc" ixialD;sl yd wd.ñl ixhq;sh moku f,i ms<s.ksñka yd Ndr .ksñka¦ ;srir ckjd¾.sl iy wd.ñl ixys¢hdj" wfkHdakH f.!rjh yd ms<s.ekSu" bjiSu yd ne£u u; Yla;su;a jk iduldó iudc jgmsgdjla ;=< f.dvkef.k¦ iudc wd¾Ól iy ixialD;sl iyÔjkh" úúO;ajh ;=< f.dvkefÕk cd;sl ixys¢hdj iy cd;sh f.dvke.Sfï l%shdj,shla u.ska j;auka mrmqr iy B<Õ mrmqr fjkqfjka jvd;a hym;a foaYhla f.dvke.Sug wkqn, §u'

8) l,dmSh N+ foaYmd,ksl lreKq l<ukdlrKh ms‚i iaÓridr jq Wmdh-Wml%u fhdod.ksñka ck;djf.a iaffjÍ;ajh" iajdëk;ajh yd rfÜ fN!ñl wLKav;dj iqrlaId lrk whqßka" wmf.a iñm;u wi,ajeishka iuÕ rdcH;dka;%sl .egqïj,ska f;dr iduldó iyÔjk m%;sm;a;sh mokï lr .;a" tlsfkldf.a wNHka;ßl lghq;= j,g ueÈy;a fkdùu iy wfkHdakH f.!rjh fmrgqlr.;a" fkdne¢ ms<sfjf;ys /f|ñka tla mfilska f.da,Sh iqmsß n,j;=kaf.a N+ foaYmd,k Wjukdjka bÈßfha úkaÈ;hka ùfuka je<lSfukao" wfkla miska wmf.a m%.;sfha yjq,alrejka ;d¾lslj wjfndaO lr .ksñkao" ;yjqre lr.ksñka o" wmf.a N+ñldj bÈßhg f.khdu'

9) fkdne¢ ms<sfj; mokï jQ úfoaY m%;sm;a;s ms<sn| úYajdih'

10) wfkHdakH .re;ajh iy oaùmd¾Yaúl m%;s,dN ,eîfï moku u; bkaÈhdj" cmdkh" Ökh" tlai;a rdcOdksh" hqfrdamd ix.uh" ´iafÜ%,shdj" weußld tlai;a ckmoh" reishdj" iy wfkl=;a rgj,a iuÕ iqyo in|;d mj;ajd .ekSu Wfoid jD;a;suh ;dkdm;sjreka iy jD;a;slhkaf.ka hq;a ;dkdm;s fiajdjla mj;ajdf.k hdu'

11) rfÜ ixj¾Okhg rdcH-fkdjk wxYfhao ^fm!oa.,sl" iuQmldr" ck;dNdr wd§ ish¿ wxY we;=,;a& odhl;ajh Wmßu uÜgñka ,nd .ksñka" ksis rdcH kshdukhkag hg;a ck;djd§" ksoyia yd idOdrK fjf<|fmd< wd¾Ólhla we;s lr,Su'

12) rfÜ iudchSh iy wd¾Ól m%.;sh i|yd m%Odk ;SrKd;aul idOlh jk Yla;su;a uOHu mka;shla ks¾udKh lsÍfï yd ia:dmkh lsÍfï wjYH;dj ms<sn| úYajdi lsÍu iy ta i|yd l%shd;aul ùu'

13) ck;djf.a uQ,sl iudc wjYH;d f,i wOHdmkh" fi!LH fiajd iy m%jdyk lafIa;%hka ms<s.ksñka tajd ish¨ ck;djg <Õd lr.; yels mßÈ rdcH-fkdjk wxYfhao odhl;ajh ,nd .ksñka iy rdcH kshdukhg hg;aj by< .=Kd;aulNdjfhka iy ld¾hlaIu;djfhka

hq;=j iemhsh hq;= fiajd f,i kï lsÍu' tys§ —,dNh ms‚i fkdjk (Not for Profit)˜ hk ixl,amhg wkqj rdcH-fkdjk wxYfha wdfhdaclhka fuu lafIa;%hg wdl¾IKh lr.kakd w;r" tajdfha l<ukdlrKh fmdÿ ixia:d jYfhka fyda Ndrldr uKav, u.ska isÿ lsÍuo Èßu;a flf¾'

14) ish¨u orejka" ;reK fldgia iy jeäysáhka i|yd ksoyia wOHdmkh fukau wOHdmkfha ksoyi Wmßufhka iy;sl lsÍu'

15) rdcH mßmd,kh" cd;sl wdrlaIdj" kS;sh yd iduh by<u ld¾hlaIu;djhlska idlaId;a lr.ekSu ms‚i kùk f;dr;=re ikaksfõok ;dlaIKh Wmßu uÜgñka fhdod .ekSu iy m%j¾Okh lsÍu'

16) mjq,l wdodhu jeä lsÍug fukau" rdcH wdodhu jeä lsÍu ioyd jl% nÿ bj;a lr" iDcq nÿ l%shd;aul jk ir, nÿ m%;sm;a;shla wkq.ukh lsÍu'

Page 10: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

9

17) jHjidhlhska n,.ekaùu i|yd iómj Wmldr lsÍu" foaYShj jHjidhlhskag ish jHdmdr ÈhqKq lr .ekSug fukau kj jHdmdr weröug;a" úúOdx.slrKhg ,la lsÍug;a" w;aje,a iemhSug fukau" iDcq foaYSh yd úfoaYSh wdfhdack iuÕ iduQysl jHdmdr we;s lsÍug ndOlhlaj we;s nÿ ksoyia lsÍu jeks Èß.ekaùï ,nd §u' úfoaY wdfhdaclhska iuÕ yjq,a wdfhdackhka i|yd fukau" yÿkd.;a lafI;%hka ioyd iDcq úfoaY wdfhdck Èßu;a lsÍug;a l%shd lsÍu'

18) jHdmdr wdrïNl l%shdj,sh tla ia:dkhl§u läkñka l< yels jk mßÈ úuOH.; wdh;k

^One Stop Clearing Agencies& moaO;shla ia:dmkh fldg foaYSh yd úfoaYSh wdfhdack

wd¾Ólhg f.k tau i|yd läkï l%u fõohla ^Fast Track System& ks¾udKh lsÍu'

19) wdmod wjodkï wju lsÍu ^Disaster Risk Reduction& m%Odk ixj¾Ok Odrdj ;=<g iDcqj wkq.; lsÍu i|yd foaY.=K úm¾hdi iy f.da,Sh WKqiqï ùfï ixisoaëkag uqyqk§ug yqre ùu" mßir wdrlaIKh" ÿ.S nj ;=r,Su" ia;%S mqreI iudchSh Ndjh wdY%s; .eg¿ wduka;%Khg iy wdmodjkag ,lajQjka h<s k.d isgqùu ioyd Wmdh ud¾. flfrys iqúfYaIS wjOdkh fhduq lsÍu'

20) ixj¾Ok jHdmD;s iy jevigyka ioyd ia:dms; wkque;Ska ,nd §fï§" ixj¾Okh iy ixrlaIKh tlg hd hq;=h hk uq,O¾uh u; isg l%shd lsÍu'

21) rdcH uÕska isÿ lrkq ,nk fmdÿ wruqo,a kdia;sh lmd yeÍu( rdcH wdh;k" wud;HxY" foaYmd,lhka yd rcfha ks,OdÍka úiska fm!oa.,sl fyda foaYmd,ksl wruqKq Wfoid wkjYH f,i yd wh:d f,i uyck uqo,a mßyrKh lsÍu j,lajd,Sug ;sr fr.=,dis moaO;shla l%shd;aul lsÍu'

22) foaYmd,k m%pdrl jHdmdr yd W;aij i|yd fukau¦ ud¾." jHdmD;s" kùlrKh lsÍï wdÈhg iy újD; lsÍfï W;aijh i|yd rdcH uqo,a jeh lsÍu j,ld,Su'

23) wê iqfLdamfNda.s" úhoï jeä wdKavq mj;ajdf.k hdu kj;d,Su fukau" f;dard m;a lr.kq ,nk uyck ksfhdað;hska i|yd rcfha uyck uqo,a wjNdú;h o kj;d,Su'

24) f;dr;=re oek.ekSfï whs;sh ioyd jQ mk; Yla;su;a fldg ,dxflah mqrjeishkag ish¨u rdcldß ,sms f,aLk yd jd¾;djkag m%úIag ùfï whs;sh ,nd§u'

25) rdcH wdh;khkays fukau ld¾hd,hkays ckdêm;sjrhdf.a" w.%dud;Hjrhdf.a yd wud;Hjrekaf.a Pdhdrem m%o¾Ykh ;ykï lsÍu'

26) rdcH md,kh .=Kd;aul lrkq ms‚i m%fhda.sl ck;djd§ m%;sm;a;s l%shd;aul lsÍu'

27) rdcH fiajh yd úfoaY fiajd wdÈfhys by< ;k;=re i|yd foaYmd,k wkq.dólhkag m%uqL;ajh §u wfydais fldg¦ iqÿiqlï yd olaI;d we;s whf.ka iukaú; ¥IKfhka f;dr rdcH fiajhla we;s lsÍu'

28) foaYmd,k m<s.ekSï keje;aùu'

Page 11: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

10

(5) wmf.a w.hka Our Values

miq.shod oYl .Kkdjla uq¿,af,a Y%S ,dxlslhka uqyqK fokq ,enQ lgql w;aoelSï iy wrdðl;ajh yuqfõ mSvdjg m;a wm rgg kdhl;ajh §u ioyd f.dvke.=kq wmf.a mlaIh oeäj úYajdi lrkq ,nk lreKla jkqfha wmg iïnkaOjk iEu iudðlfhl=u wmf.a ish¨ yr moaO;Skaj,g yd tajd wkq.ukh lsÍug ne§ isák njhs' fuh wm mlaIfha kdhl;ajhg iy ish¿ idudðlhkag oeäj tlfia wod, jkq we;' rfÜ jHjia:dj yd fjk;a kS;s Í;s wufkda{ f,i fkd;ld yer we;s rgl" rdcH md,k m%;sixialrK j,g odhlùfï§ wm idudðlhkaf.a idrO¾u" wOHdmksl miqìu" oekqï uÜgu yd iodpdrd;aul nj w;sYh jeo.;ajk nj wms úYajdi lruq' wmf.a oeä úYajdih jkafka iodpdrd;aul yd f.!rjŒh ck;d fiajhla bgq lsÍu ioyd wd;aud¾:fhka f;drj lemùula iys;j lghq;= lrkakka m<uqj m%j¾Okh l< hq;= njhs'

1) ;udg m<uqj rg .ek is;Su'

2) foaYSh jYfhka Yla;s iïmkak jqo" úfoaYhkays§ f.!rjhg md;% jkakdjQo" Yla;su;a Y%S ,dxlSh cd;shla ùu'

3) Bkshd u;jdo lrmskakd .ekSu fjkqjg tä;r kjH jQ woyia j,g uQ,sl;ajh §u'

4) yjq,a wkd.;hg" yjqf,a j.lSï oeÍu'

5) m%cd;ka;%Sh m%;sm;a;s yd uQ,O¾u m%dfhda.slj l%shd;aul lsÍu yd .re lsÍu'

6) kS;sfha wdêm;Hh iq/lSu'

7) jHjia:djdg ms<smÈk njg¦ wêlrKh" jHjia:dodhl iy úOdhlh tlsfkldg n,mEï fkdlrñka iajdëkj l%shd;aul úh hq;=h hk —n,h fjkalr ;eîfï iy ;=,kh lsÍfï

isoaOdka;h˜ ^Doctrine of Separation Power& ms<sme§ug¦ kS;sfha wdêm;Hhg wkq.; ùug¦ iy ¥IKhg yd {d;s ix.%yhg lsisfia;a bv fkd§ug lghq;= lrk njg iy;sl ùu'

8) m%nqoaO nj" iudkd;au;dj mokï lr.;a f.!rjkSh iudchla f.dvke.Su i|yd mj;sk uQ,sl ksoyi wdrlaId lsÍu" wNsjDoaêh yd m%j¾Okh¦ wdKavqlrKfha§ isÿúh yels ish¨ my;afldg ie,lSï msgqoelSu iy mqrjeis flakaøSh md,khla ia:dms; lsÍu'

9) m%pKav;ajh" fnÿïjdoh" ffjÍ m%ldY" ish¨ wdldr j, my;afldg ie,lSï" foaYmd,kSlrKh yd ta wdY%s; foaYmd,ksl ¥IKhka fy<doelSug lemùu'

10) wdKavqlrKfh§ uyck j.ùu" úksúoNdjh jeks m%cd;dka;%Sh uQ,O¾u j,g .re lsÍu iy ms<sme§u'

11) ÿ.S njg yd my;afldg ie,lSï j,g tfrys wdrlaIK mshjrhka fh§u'

12) ck;djf.a úYajdikSh;ajh ;yjqre jk ;rugu iudch Yla;su;a jk nj úYajdih ;eîu'

13) rg jeishka ;=, wjxlNdjh" wfkHdakH wjfndaOh yd .re;ajh we;s lrñka wm Ôj;a jk iudch ;=, iykodhS jgmsgdjla ks¾udKh lsÍu' m%;súreoaO u; we;súg mjd wdpdrYS,Sj lghq;= lsÍu'

14) oefjk m%YaKj,g l,a mj;akd úi÷ï fidhd .kq ms‚i foaYmd,ksl yd idudÔh in|;d f.dvke.Sfuys,d kshe,Su'

Page 12: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

11

(6) wmf.a wr.,h l=ula i|ydo@ What We Are Fighting For

1) m%cd;ka;%jdofha W!K nj ke;s lsÍug m%cd;ka;%jdoh W!K ùu ;=,ska ÿ¾j, wdh;k mej;Su" rdcH mßmd,kh ;=< kS;sfha wdêm;Hh" wêlrKfha iajdëk;ajh yd j.ùu fkdue;slu fukau udkj ysñlï yd uQ,sl ksoyi fkdue;s ùu hk m%;sM, we;sjk nj wm mila lr isáuq' m%cd;dka;%sl wdh;kj,g yd hqla;sh mi|,Sug iïnkaO wdh;k i|yd wLKavj iyfhda.h §u" Yla;su;a lsÍu" cd;sl" m<d;a yd m%dfoaYSh jYfhka Pkaofhka f;dard m;a lr.kq ,nk ksfhdað;hkaf.a Odß;dj j¾Okh lsÍu" isú,a iudchg Wr§u" udkj ysñlï iq/lSu yd cd;sl jYfhka ;srir ue;sjrK l%shdj,ska ia:dmkh lsÍu u.ska m%cd;ka;%jd§ rdcH md,kh i|yd wem lemj lghq;= lsÍug wms ne£ isáuq'

2) iqrlaIs;j nj iy ksoyi tlaj w;aje,a neof.k hdhq;= nj ;yjqre lsÍug

wmf.a úYajdih kï iduh f.dv kexùu" udkj úldYk" udkj iqrlaIs; nj yd ksoyi hk iEu wxYhlskau jeo.;a jk njhs' tfiau wms ksh; jYfhkau wmrdO" u;aøjH" fnÿïjdoh" wd.ñl jd¾.sl wka;jd§ nj iy ysxikh hk ldrKd msgqoelSu i|yd ueÈy;a jkafkuq' wms iduh yd ksoyi wdrlaIs; lsÍu i|yd udOH ksoyi l%shd;aul jk m%cd;k a;%jdoh yd kS;sfha wdêm;H ms‚i m%;Hka; wdh;k f.dvk.kafkuq'

3) kS;sh yd iduh iys; iudchla f.dvke.Su Wfoid kS;sh ia:dmkh lrñka kQ;k wkd.;jd§ úl,am m%;sm;a;s ioyd fõÈldjla f.dvke.Sug

wmf.a wjOdkh( ¥IKh msgqoelSu" wd¾Ól ixj¾Okh we;s lsÍu" wd¾Ólh m%cd;ka;%SlrKh" wdKavql%u jHjia:d m%;sixialrK" m<d;a wdKavqlrKh" rdcH wxYfha m%;sixialrK" fi!LH iy wOHdmkfhys m%;sixialrK fukau l%Svd" m%jdykh" lDIsl¾uh" nÿ m%;sm;a;sh" ;srir ixpdrl l¾udka;h" wdfhdack m%j¾Okh" wfkajdisl Y%S ,dxlslhska ms<sn| lghq;= lsÍu" mßir ys;ldó ixj¾Okh" wmøjH l<ukdlrKh" ld¾ñl in|;d" nyqixialD;sljd§ iudÔh m%;sm;a;sh" wdpdr iïmkak fj<| .kqfokq" úoHdj yd ;dlaIKh" ia;%S mqreI iudcNdjh wdÈh m%Odk ixj¾Ok Odrdj ;=,g we;=¿ lsÍu" l,dj yd ixialD;sh" udOH yd ikaksfõokh" isõjk ld¾ñl úma,jh Wmfhda.S lr.ekSu" wdmod wjOdku wju lsÍu yd iudchSh m%;HiaÓ;sh" cd;Hka;r in|;d" l,dmSh iyfhda.S;dj yd wka;¾.%yKh" cd;Hka;r fj<odu yd yjq,aldÍ;ajhka" wdydr iqrlaIs;;dj" c, iqrlaIs;;dj" n,Yla;s iqrlaIs;;dj iy iodpdrh" wOHd;añl;ajh" i;=g yd hy meje;au j¾Okh lsÍu wd§ lreKq ldrKd flfrys fhduqjkq we;'

4) wmf.a rch ck;d ms<s.ekSuo iuÕska mj;ajdf.k hdug

Y%S ,xldj j¾;udkfha§ ;srir fkdjk Kh nr" whym;a wd¾Ól ie,iqïlrKh yd yelsf<k whjeh fya;=fjka ìhlre w¾nqohlg uqyqK mdñka isá' fuu miqìu ;=< n,hg m;a iEu rchlau ish Pkao odhlhskaf.a úYajdih wysñ lrf.k we;' rdcH wxYfha l<ukdlrK .eg¨ úi÷u ms‚i wmg jvd;a úkh.rel" l%udkql+, m%fõYhla wjYH fjhs' tfukau wms Yla;su;a" iajdëk" wkjYH foaYmd,k ueÈy;a ùï j,ska f;dr rdcH fiajhla f.dvke.Sug fhdackd lruq' iïm;a wiudkj fn§ hdfï m%;sM, jQ wd¾Ól wiudk;d yd iudchSh .eg¨ md,kh lrkq ms‚i jHjia:dodhl n,h mekùfï whs;sh we;af;a rchgh' Tjqyq udkj ixj¾Okh bÈßhg .uka lrk njg;a" j¾Okfha M," i¾j idOdrK f,i fn§ hk njg;a iy;sl úh hq;= w;ru" il%Sh yd fi!Nd.Hu;a m%cd;dka;%sl rdcHhla i|yd w;a;sjdru f,i olaI;d iys;" wdpdr iïmkak yd fjfyiS jev lrk rdcH fiajlhskaf.a ixÑ;hla f.dv k.kq ms‚i lem úh hq;=h' wms rdcH wxYfha wdl¾IŒh;ajh m%j¾Okh fldg th olaI ;reK ;re‚hkaf.a m%uqL f;aÍu njg m;a lr.ekSug Èß.kajuq'

Page 13: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

12

5) rch ck;djg fiajh l< hq;= njg

miq.sh oYl .Kkdjla uq¿,af,au foaYmd,k kdhlhska ;=< iodpdrh" wdo¾Yhka" wdpdrO¾u" lreKdj yd ffu;%sh hk fïjd flfrys ;elSula fkdue;slu yd Tjqkaf.a wd;aud¾:ldó;ajh fya;=fjka iudcfha idrO¾u msßyS we;s nj wms n,j;a fia úYajdi lruq' wfma md,lhka" 1' úYaùh fma%uh - fu;a;d ^lsisÿ tll= kEr ish¨ mK we;s i;ajhskaf.a hym; yd ienE m%S;sh yDohdx.uj m%d¾:kd lsÍu&" 2' ohdj - lreKd ^wfkla wh ÿlg m;ajQ úg yoj; WKqjk .=Kh&" 3' w.hlr ie,lSfï m%S;sh - uqÈ;d ^B¾Ihdj iqkqúiqKq lrk .=Kh& iy 4' WfmalaIdj - WfmalaLd ^oelSu& jeks idrO¾ufhys yeisßh hq;= h'

6) fmdÿ ckhdf.a ys;iqj ms‚i jk wdKavqlrKhlg

wm olsk wdldrhg wdKavqlrKfha .=Kd;aulNdjh ;SrKh lrk idOlh jkqfha mj;sk foaYmd,ksl jd;djrKh u.ska rgl mqrjeishkaf.a w;s nyq;rhlf.a iqNidOkh iy ix;DIaáh fl;rï ÿrg mßmQ¾K ù we;so hkakhs' úúO fya;=ka mokï fldg f.k miq.sh oYl .Kkdj uq¿,af,au .=Kd;aul wdKavqlrKhla ìys lsÍug wm rgg fkdyels ù we;' ;sia jirlg wêl jd¾.sl .egqï yd ol=fKa we;sjQ ler,s folg;a uqyqK foñka isá rdcH hdka;%Khka ;=<" wd¾Ól j¾Okh" ;srir ixj¾Okh yd iudc iqNidOkh flfrys ;snQ m%fõYhka b;d w,am úh' j¾;udkh jk úg wmf.a rdcH hdka;%Kh b;du;a oreKq w¾nqohlg m;aj we;s w;r" th fojeks jkq we;af;a b;d wjdikdjka; wm%sldkq rgj,a lsysmhlg mu‚' we;s ù ;sfnk ;;a;ajh yuqfõ foaYmd,k kdhl;ajh uy ck;djf.a wiSñ; ffjrhg yd wúYajdihg n÷ka ù we;' rfÜ cd;sl Okh" rdcH md,lhka iq¿ msßila w;f¾ widOdrK f,i fn§ hk jgmsgdjla ;=<" idudkH ck;djf.a Ôjk ;;ajh" wm wêrdcHjd§kaf.ka ksoyia ,enQ ld,fha ;rug;a jvd miqnei ;sfí' fufia n,k l," j¾;udkfha wm .; lrkq ,nkafka" whym;a wdKavqlrKh iy wjkS;sh rchk foaYmd,k l%uhl by,u ,laIHfhah' fujka ;;ajhla ;=< rdcH md,kfha .=Kd;auh kej; ;yjqre lsÍug yd wh:d foaYmd,k l%shdldrlï kj;d fï rg kej;;a fi!Nd.Hu;a lsÍfï wjYH;dj mek ke.S ;sfí'

7) rdcH úiska jvd;a hym;a uyck fiajdjla ,nd fok njg iy;sl ùug

wOHdmk" fi!LH" m%jdyk" fcHIaG mqrjeishkaf.a iqN isoaêh o" fldka lrk ,o wdka;sl iudc fldgia j,go iqnidOkh ie,iSu i|yd m%;smdok by< oeófï wjYH;dj ie,ls,a,g f.k kdia;sh" ¥IKh yd wjNdú;dj my; fy<ñka rdcH wxYfha ld¾h idOkh jeä ÈhqKq lrkq ms‚io" §¾>ld,Sk m%fõYhla wjYH nj wm y÷kd f.k isáuq'

wms uq¿ukskau j.ùfuka hqla; yd mdroDYH jk w;r nÿ f.jkakdf.a uqo, i|yd jvd fyd| jákdlula ,efnk nj iqrlaIs; lsÍug wem lem jkafkuq' ms<sfj;a yd ld¾h mámdá ÈhqKq lsÍu u.ska iy whjehlrKh" l<ukdlrKh yd WÑ; udkj iïm;a l<ukdlrK ms<sfj;a ;yjqre

lrkakd jQ m%;sM, ÈYdNsuqL (Result Oriented) m%fõYhka y÷kajd§u u.ska nÿ wdodhu úplaIK f,i m%fhdackhg .kq we;'

8) iEu flfkl= i|ydu rdcH fiajhla iy;sl ùug

fmdÿ fiajd ie,iSu i|yd È<s÷lfï yd whym;a udkj ixj¾Okfha úYu pl%h uÕyrjd .kq ms‚i mq¿,a jeä ÈhqKq lsÍï wjYH flf¾' fï i|yd ks,OdÍ ;ka;%fha ufkdaNdjfha fjkila we;s úh hq;=h' wmg ie,iqï yd jevigyka fõ.j;a lrkq ms‚i úúO wdh;ksl ixúOdkhkays iuia; mßj¾:khla wjYH jkq we;' wms idOdrK fj<|du" wOHdmkh yd fi!LH fj; fkdñf,a m%úIagh" /lshd i|yd iudk wjia:d iys; m%úIagh yd idOdrK ;rÕldÍ;ajh" uOHu mka;sh yd È<s÷ m%cdj n,.kajk M,odhs Wmdhud¾. l%shd;aul lsÍu" rdcH-fkdjk wxYfha iyNd.s;ajh yd yjq,aldÍ;ajh mq¿,a lsÍu" cd;Hka;r wdOdr jeä lrjd .ekSu yd Kh iyk i|yd ;j ;j;a igka lrkafkuq' tmuKla m%udKj;a fkdfõ" wm ta i|yd Wrfok - kS;sfha wdêm;Hh yd foam< whs;sjdislï iqrlsk wdh;k jeks tajd f.dvke.Su i|yd o lghq;= lrkafkuq' wms uyck uqo,a yels Wmßu {dkjka; whqßka Ndú;d lrk w;r" jvd hym;a m%;sM, yd ld¾hlaIu wdKavqlrKhla Wod lrkafkuq'

Page 14: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

13

9) iudcfha isák wvq jrm%ido,;a msßia iy uOHu mdx;slhka n,uq¿ .ekaùu i|yd jk úpdrj;a md,khla we;s lsÍug

wfkalúO ÿla .eyeg ú¢k mqrjeishka fjkqfjka wms ke.S isákafkuq' oYl .Kkdjla ;siafia mej;s ¥IKh" n,h whq;= f,i fh§u iy whym;a l<ukdlrKh ksid iudcfha jákdlï msßySug ,laj we;' ¥Is; foaYmd,k kdhl;ajhka m%udKh blaujQ f,ig Okh /ia lsÍu miqmi yUd hdu ksid we;sl< wd;aud¾:ldó m%fõYh fya;=fjka udkj iudcfha p¾hdO¾u" iodpdrd;aul mej;=ï" lreKdj iy ohdkqlïmdj msßySug ,laj we;' wms fN!;sl fukau wdOHd;añl ixj¾Ok wjYH;d fidhd ne,Sug mshjr .kafkuq' È<s÷ nj" l=i.skak" ukaofmdaIKh" frda. mSvd" widlaIr;dj" /lshd

úhqla;sh" iudchSh fjkialï oelaùu ^Discriminations& jeks oefjk m%Yak ms<sn|j oeä wjOdkh fhduq lrkafkuq' iudcfha jrm%ido fkd,;a wh ygo i;=áka iekiSfuka Ôú;h .; lsÍu i|yd wjia:djka imhk njg iy;sl fjuq' iduh i;=g yd ixys¢hdj ;yjqre lsÍug w¥ro¾YS f,i ks¾udKh lr we;s hdka;%khka wiu;a ù we;' tfyhska idOdrK yd iduldó YsIagdpdrhl b,lal fidhd .ekSu wmyiq fohla njg m;aù we;' úiÿu mj;skafka wOHd;auh iy fN!;sljdoh w;r wdl¾IŒh iu;=,s;;djla iy;sl lsÍfuka fukau" ueo udjf;a we;s fnod yod .kakd yd tlsfkld n,d lshd .kakd" ukqIH;ajh fmroeß lr.;a ;Dma;su;a ðjk rgdjla ìys lsÍu ;=,h' wm úYajdi lrkafka ioa.=Kfhka msßmqka mßmQ¾K mqoa.,fhl= by,g Tijd ;eìh yelafla úúO u;su;dka;r

cd;s" l=," wd.ï" ia;%S - mqreI iudcNdjh ^Gender& fkd;lk mßirhla ks¾udKh lsÍu ;=< njh' tfyhska Od¾ñl md,khla ;=<ska wm yg wmf.a wdorŒh ud;D N+ñh" ke;skï wysñ jQ mdrd§ih h<s w;am;a lr.ekSug yels jk njg wmg úYajdih' t;ek§ ish¨ mqrjeishkag b;d w¾:j;a iduh yd ixysÈhdj iys;j tlaj úish yels jkq we;' wm rg i|yd wm bÈßm;a lrk" f.dv k.k fjki thhs'

10) ;srir wdodhï iy .=Kd;aul Èú meje;aula iy;sl lsÍug

fláld,Sk ,dN m%fhdack iy ksySk mrud¾: ms‚i fkdj mßirh iy ffcj úúO;ajh /l .ksñka ixrlaIKh yd ixj¾Okh w;aje,a ne|.;a ;srir ixj¾Okhla we;s lsÍfï§ uqyqK fok jix.;" kshÕh" uqyqÿ uÜgu by, hdu" foaY.=‚l úm¾hdi" f.da,Sh WKqiqï ùu" iajdNdúl iy ñksid úiska ks¾udKh lrk wdmod iïnkaOfhka §¾> ld,Sk úiÿï fidhd hñka wmf.a uõìu Yla;su;a lrkafkuq' ldka;djkag" ;u /lshdj iy .Dyia: Ôú;h w;r f;dard.ekSï isÿ lsÍu i|yd mSvkfhka f;dr jd;djrKhla we;s lrkafkuq'

11) È<s÷lu w;S;hg iSud lsÍu wmf.a iodpdruh j.lSu nj ms<s.ekSug

ksfrda.S orejka" kSfrda.S jeäysáhka ìys lrjk nj wmf.a úYajdihhs' 2016 j¾Ifha ixLHdf,aLk

j,g wkqj Y%S ,xldfõ ks, oßø;d f¾Ldj (OPL) jk uilg re'4"166g jvd my< Ôj;a jk uq¿ È<s÷

ck.ykh 843"913la ^4'1%& úh' oßø;d f¾Ldj woaor fjfik ck.ykh 30% lg wêlh' wdodhï

úIu;dj .;a l, ck.ykfha È<s÷;u 20% yg o< foaYSh ksIamdÈ;fhka 7'2%la muKla ,efnk

w;r by< wdodhï Wmhkakka 20% o< foaYSh ksIamdÈ;fhka 50%la N=la;s úÈñka Ok mßfNdackfhys úYd, wiu;=,s;;djla ks¾udKh lr;s' tuksid wmf.a m%;sm;a;s yd Wmdh ud¾. rfÜ jrm%ido,;a lsysm fofkl=g muKla isud fkdù" iEu wfhl=f.au wjYH;d imqrd,k ;srir wkd.;hla f.dvke.Su flfrys b,lal lsÍuhs' hqla;sh" kS;sfha wdêm;Hh yd j.ùu hk fïjd fkdue;slu ck;djf.a jrm%ido wysñ lsÍug yd wiudk;djg uQ,sl fjhs' ;srir" ieu we;=<;a yd i¾j idOdrK wd¾Ól j¾Okh;a ;=<ska È<s÷lu uq,skqmqgd oeóu m%Odk wjYH;djhls' ;srir Ôjfkdamdh" jeä jHdmdßl wjia:d ks¾udKhg fukau" M,odhS iïm;a yd uQ,sl iudc fiajdjkays m%úIagh ÈhqKq lsÍug m%uqL;ajh fokq we;' tu ksid wmyg m%Yia: rdcH uQ,H m%; sm;a;Ska h<s f.dv kÕkq ms‚i yd È<s÷lu ;=rka lr,Su i|yd jk wdKavql%ufha jHqyd;aul m%;sixialrK yd Od¾ñl wdKavqlrKhla wjYHh' tfukau ck.ykfha úYd, fldgila whym;a fi!LHfhka" fmdaIKfhka yd wOHdmkfhka hqla; ùu uÕska úoHdudk jk by< wiudk;ajho" wvq lïlre ksIamdok M,odhs;djo" ukao.dó wd¾Ól j¾Okhg iDcqj n,md ;sfnk nj wmf.a úYajdihhs' tuksid" idOdrK wdodhï jHdma;shlg iy

Page 15: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

14

mq¿,a ixj¾Ok l%shdj,shlg ;=vq fok mq¿,a f,i me;sreKq ck;d iyNd.s;ajh Èß .ekaùu m%fhdackj;a jk nj wmf.a oelau fõ'

12). ueofmrÈ.g ixl%uKh ùulska f;drj id¾:lj Ôú;fha wNsfhda. j,g uqyqK§ Ôjk ;;a;ajh ÈhqKq lr.ekSug ldka;djkag we;s úNjhka újr lr §ug

wka; È<s÷lfuka ñ§fï isyskh we;sj w;s ÿIalr ;;a;ajhka hgf;a wmf.a ldka;djka ueofmrÈ. oekg uqyqK fok .eyeg ms<sn|j wms ne?reï f,i lKiai,a,g m;aj isáuq' tn÷ .eñ yd kd.ßl È<s÷ ckhdf.a mjq,a ixia:dj ì| jeàu u.ska" mjq,a tallhkays idudÔh yd iodpdruh ;;ajhkag ueksh fkdyels ydkshla isÿj we;' fï ish,a, u.ska orejkag¦ ujf.a wdorh" fifkyi yd wdrlaIdj wysñ ùfuka" Tjqkaf.a wOHdmkh yd hymeje;au úkdY ùuo we;=¿j mSvdjg" /ljrKh fkdue;slug yd wmfhdackhg Tjqka ksrdjrKh lr we;' tn÷ mjq,a j, orefjda whym;a udkisl fi!LH" wdl%uKYS,S;ajh" l,yldÍ;ajh yd wkHhkag ysxid lsÍu jeks p¾hd ;=<ska biau;=jk .eg¿j,ska mSvd ú¢k w;r" fndfydaúg Y%S ,xldfõ /lshd lrk ujqjrekaf.a orejkag idfmalaIj fuu isoaëka j, fkdje<elaúh yels m%;súmdl f,i iudc úfrdaë l%shdldrlï j, úkaÈ;hka njgo tu orejka m;a fj;s' tfukau" wod< ldka;djkao ysxikh" udkisl wd;;sh" mjq,a lvd bysÍu yd Èlalidoh jeks uy;a jQ ÿIalr;djka ú| ord .ksñka fjfik njo wkdjrKh ù ;sfí' Tjqka ish fiajd ia:dkj,§ YdÍßl ysxikhg fukau" ,sx.sl wmyrKhg ,la ùu" iQrdlEu" jegqma fkd,eîu" jegqma wvqfjka f.ùï wdÈhgo Ndckh ù we;s nj fy<sorõ fõ' fuu ;;a;ajh ksid bkaÈhdj" nx.,sfoaYh" bkaÿkSishdj yd ms,smSkh jeks rgj,a oekgu;a ldka;djka ueofmrÈ. .Dy fiaúldjka jYfhka /lshd lsÍu ;ykï lsÍug mshjr f.k ;sfí' Y%S ,xldfõ iudc m%cd;ka;%jd§ mlaI rchla hgf;a ldka;djka .Dyfiaúldjka jYfhka ueofmrÈ. rgj,g heùu keje;aùu m%uqL ldrKhla f,i i,ld mshjr .kq we;' wms ueofmrÈ. /lshd wfmalaId lrk .eñ yd kd.ßl È<sÿ whf.a úNjh újr lr .kq ms‚i mßmQ¾K n,uq¿ .ekaùfï jevigyka l%shd;aul lrkafkuq' wms Tjqkag úl,am Ôjfkdamdhka fj; udre ùug wjia:dj ,nd fokqfha¦ laIqø yd l=vd mßudKfha jHdmdr" lDIsl¾uh" ëjr lghq;=" .Dy l¾udka;" w;ahka;% frÈms<s wdÈh ms<sn|j uQ,H" ;dlaI‚l yd WmfoaYd;aul wdOdr o iu.sks' tfukau wms ldka;d - uQ,sl mjq,a fukau fjkia yelshdjka we;s iy udkislj miqng idudðlhskaf.ka nß; j isák mjq,a o wdrlaId lsÍu yd Yla;su;a lsÍu i|yd wruqKq flfrk úfYaI iudc wdrlaIK fhdackd - l%u l%shd;aul lsÍugo iy;sl lrkafkuq'

oekqu yd l=i,;d j¾Okh ;=<ska" ldka;djkag ish Ôjfkdamdh fjkialr .ekSu i|yd ish mjq,a tallfha hymeje;au we;s lsÍu i|yd yelshdj ,nd§u;a" Tjqkaf.a orejkaf.a iodpdr iïmkak nj" wdpdrO¾u yd idrO¾u we;s lr .ekSug;a" Tjqkaf.a wkd.;h id¾:lj yev.kajd .ekSug;a u. mEfok nj wms ;sr f,i úYajdi lruq'

13) bkaÈhdkq id.rfha flakaøia:dkhla f,i N+f.da,Sh msysàfï jdish Y%S ,xldjg w;am;a lr §ug

iajdëk" fkdne¢ rgla f,iska ysÈñka¦ fj<odu" kdúl m%jdyk" .=jka fiajd" ixpdrK lafIa;% j,g"

wod< fiajd iemhSu Logistics& iy l¾udka; m%j¾Okh lrkafkuq' hqouh fyda kdúl fufyhqï i|yd lsisÿ úfoaYSh rglg wmf.a N+ñh fyda uqyqo Ndú;d lsÍug fyda tjeks wruqKla wrUhd fN!;sl jYfhka ia:dk.; ùug ljr wdldrhlska fyda bv §fuka je,lSu" iy › ,xldj yd l,dmfha ñ;% cd;Ska w;r mj;akd wfkHdakH úYajdih yd tlÕ;djkag mgyeks mßÈ bkaÈhdkq id.rfha wdrlaIdj W,a,x>kh lrkakdjQ l%shd oduhkag i;aldr;ajh fkdoelaùu'

Page 16: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

15

14). Y%S ,xldj ;=< ksjerÈ foa isÿ jkafka tys we;s jerÈ foa ksjerÈ lsÍfuka mu‚ hk ia:djrh ms<s.ekSug

Y%S ,xldj ;=, kS;sh yd iduh ì| jeàu ksid ;srir ixj¾Okh idlaId;a lr .ekSu flfrys nrm;< ;¾ckhla t,a, ù ;sfí' tu ksid m%cd;ka;%jd§ wdKavqlrKh h<s we;s lsÍu úYd, wNsfhda.hla njg m;aj ;sfí' j.lSfuka f;dr ùu iy o~qjï fkd,eîu ^úfYaIfhkau foaYmd,k{hska yd Tjqkaf.a wkq.dñlhska úiska isÿ lrkq ,nk wmrdO l%shdjkag o~qjï ,nd fkd§u&" u.ska rg mqrdu wkjYH jHdl+,;ajhla we;s lr ;sfí' iEu YsIaG iïmkak yd idOdrK ukila we;s Y%S ,dxlslfhlau wkd.;fha jvd úYd, fÄojdplhka lrd ;uka .uka lrkafkao hkak oek .; fkdyelsj wY=NdjdÈ;ajhlska hq;=j¦ fõokdfjka" n,dfmdfrd;a;= úrys;j" wfmalaId Nx.;ajfhka iy idxldfjka Ôj;a fj;s' tn÷ wiud¾:;djka fya;=fjka" Pkaofhka m;ajk ksfhdað;hska ms<sn|j ck;d úYajdih ne?reï f,i fidaodmd¿ fjñka mj;S' fï ksid m%dfoaYSh" m<d;a yd cd;sl hk iEu uÜgul§u Pkaofhka f;aÍ m;ajk ksfhdað;hska Oqr ld, follg iSud lsÍu hym;ah hkak wm úYajdi lruq' Bg jvd ld,hla fuu foaYh md,kh lr we;s foaYmd,k kdhlhska ;ukag úYajdi l< fkdyels nj wysxil ck;dj oeka f;areï f.k we;' cd;sh f.dvke.Sfï l¾;jHhg iDcqju ;dreKHh iy ldka;d iyNd.s;ajh we;s lr.; hq;= nj tlfy,du wms úYajdi lruq' wms cd;sh

uqyqKmdk úúOdldr .eg¨ wduka;%Kh lrñka “fmdfrdkaÿ jQ foaYh” f.k tkq ms‚i we;s ysvei msrùu Wfoid wem lem jkafkuq'

(7) wmf.a b,lal

Our Goals

1) Y%S ,xldfõ iudc m%cd;ka;%jd§ mlaIh ish¿u Y%S ,dxlslhskaf.a hym; ms‚iu jk md,k moaO;shla i|yd lemjqKq ienEu jQ fmdÿ fõÈldjla f,i ms<s.ekSug ,laùu yd 2020 jir jkúg iudch ;=< ks¾udKd;aulj il%Sh ùu'

2) iduldó iyÔjkh" udkj wNsudkh" ish,af,dau we;=<;ajk nj" ksoyi" iudkd;au;djh" i;=g iy wOHd;auh mokï jQ iuDoaêu;a iudchla ia:dmkh lsÍu'

3) mrd¾:ldñ;ajh iy úYajdiSNdjh hym;a wdKavqlrKhl w;HjYH idOl f,i i,lk ixjdo yd iuÕs ikaOdk iys; foaYmd,khla lrd jQ flá" uOH yd È.=ld,Sk ie,iqï l%shd;aul lsÍu u.ska rfÜ oefjk m%Yak j,g úi÷ï ,nd§u'

(8) wmf.a mrud¾:

Our Objectives

1. foaYmd,ksl mrud¾:

1) buy;a m%idoh yd úYajdih iys;j" ish¨ mqrjeishkaf.a leue;a; ÈkQ foaYmd,k mlaIh njg m;a fjñka" m%cd;dka;%slj n,hg m;aj" fkdief,k hym;a m%;sm;a;s l%shd;aul lrñka Y%S ,xldj iqrlaIs;" wNsudkj;a yd iuDoaêu;a rgla njg m;a lsÍu'

2) kj › ,xldjla f.dv ke.Su i|yd fmruqfKa isg kdhl;ajh imhk" jD;a;Shuh f,i n,d;aul iy iú{dksl núka hq;=" iudc úm¾hdildrl ;;ajfhka imsß uyck ixúOdkhla fkdfyd;a u. ilik kdhl lKavdhula iys; foaYmd,k mlaIhla njg m;a ùu'

Page 17: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

16

3) f;dard.;a iaj,am fofkl= i|yd Wmßufhka Okh /ia lsÍu fjkqjg" iuia: iudch i|ydu yjq,a idrO¾uj,g m%uqL;ajh ,efnk ish¨ uÜgï ys§ i¾j idOdrK;ajh" iudc hqla;sh" wd¾Ól ksoyi iy iyNd.S;aj m%cd;ka;%jdoh u; mokï jQ" iudkd;aul iudchla ìyslsÍu Wfoid lghq;= lrk m%.;sYS,S" wkd.; ÈYdNsuqL ck;d jHdmdrhla ùu'

4) wNHka;r foaYmd,k lghq;= j,§ iajhx úfõpkh" ksjerÈu ms<sfj;a wkq.ukh lsÍu" i;Hh Wfoid fmkS isàu yd jerÈ ksjerÈ lsÍu" wjika ;SrK fmdÿ tlÕ;ajfhka .ekSug yelshdj ,nd §u" iEu úgu i¾j idOdrK" cd;sl ixj¾Okh" iduh yd m%;sikaOdkh ;yjqre lrk idudðl tlÕ;ajfhka ne£u'

5) wdfõ‚lju we;s Ok ;Kaydjg" ish,a, ;u jdishg fhdod .ekSug" ¥IKhg" wiudk;ajhg yd {d;s ix.%yhg tfrysj mqrjeishka n,.ekaùu yd iudkd;au;dj Wfoid¦ jhi" ckjd¾.sl;ajh" mka;sh" l=,h yd weoys,a, fkd;ld ieug hym;a Ôjk ;;a;ajhla Wodlr §u i|yd iajhxl%ShlrKh iy äðg,alrKh jeks ;dlaIKh Ndú;h Wmßu lsÍug l%shd lrk ck jHdmdrhla f.dvke.Su'

6) wkd.; kdhl;ajh i|yd wjxl nj" yelshdj" l=i,;d" wOHdmkh wdÈfhka msßmqka .=Kd;aul idudðlhka f;dard.ekSfï§" n|jd .ekSfï§ yd mqyqKq lsÍfï§ j.lSfuka hqla; ùu yd kqiqÿiaika fmdÿ ck ks,;, i|yd m;a lsÍfuka je,lSu'

7) ish¨ mqrjeishka i|yd ksoyi" tlai;alu" hqla;sh yd iudkd;au;djh iy;sl lrkq ms‚i cd;sfha wd¾Ól" iudÔh yd ixialD;sl Ôú;h md,kh lrk ;SrK .ekSfï l%shdj,shg wNsl%shdldß f,i iyNd.s ùug yd tys kshe,Sug ck;dj n,.ekaùu yd Tjqkg wju ðjk uÜgula" hy - meje;aula yd iudk bvm%ia:d iy;sl ùu'

8) wmf.a iudch ;=< iduldó iyÔjkh Wfoid jeä ksIamdok M,odhs;djla" ks¾udKYS,S;ajhla iy msßmqka jHjia:djla yryd iudc - wd¾Ól ÈhqKqj yd Wiia foaYmd,ksl ixj¾Okh;a idlaId;a lr .ekSug iduQyslj odhl jk iudc hqla;sh" iudkd;au;dj yd ish¨ fokdu we;=<;a nfõ .=Khka Yla;su;a lsÍu'

9) mqoa., Ôú;fha jákdlu j¾Okh lsÍfï yd iEu wfhl=u .re;ajfhka yd wNsudkfhka ie,lSfï ld¾hh i|yd kS;sfha md,khg hg;a iudchla we;s lsÍu'

10) ;SrK .ekSu wdÈh iïnkaOfhka m%;sm;a;s fhdackd jeäÈhqKq lrkq ms‚i fuf;la /ialr.;a wm%ikak yd lgql w;aoelSï" oekqu yd f;dr;=re mdol lr.ksñka" wdKavql%u jHjia:djg ;Èkau wkq.;j" mqrjeishkaf.a yd rfÜ hym; yd wNs,dIhka muKlau j¾Okh lsÍu'

11) wdKavqlrKh iM,odhs lsÍfï wruqK we;sj mqrjeishka fjkqfjka wjYH ixprKhka yd ;=,khka fhdok njg;a" n,h wksis f,i mßyrKh j<lk njg;a" m%cd;ka;%jdoh yd ksfhdackh Yla;su;a lrk njg;a j. n,d .ekSu'

12) iEu wfhl=f.au hym; Wfoid /äl,ajd§ f,i iudc mßj¾;khla we;s lsÍu wrUhd ;reK ;re‚hkag foaYmd,khg msúiSug;a lreKq ldrKd iqmÍlaIKh lsÍug iy ;SrK .ekSfï l%shdj,shg iyNd.s ùug;a bv i,ikq ms‚i foaYmd,kh ms<sn|j Tjqkaf.a Wkkaÿj yd iyNd.s;ajh W;af;ackh lsÍfï wjYH;djh flfrys úYajdih ;eîu'

13) j¾;udkfha iy wkd.;fha iEu wfhl=gu whs;sjdislula f,i ish jd¾.sl;ajh" ia;%S mqreI iudcNdjh" wd.u fyda iudÔh iïNjh u; mokï jQ fjkialï j,g fyda fjk;a l=uk fyda wdldrhl w.;s.dñ;ajhlg Ndckh ùulska f;drj n,.ekajqkq ksfrda.S msßila f,i Yla;su;a m%cd;ka;%jd§ mßirhl iqrlaIs;j úiSug ysñlula we;s nj úYajdi lsÍu' iajNdúl f,dalh ;=< mj;akd úúO;ajh ukqIH;ajfha m%j¾Okhg fya;= hqla; jk njg wm oekqj;aj isák w;r “úúO;ajh ;=< iyÔjkh” m%j¾Okh lsÍugo wem lem jkafkuq'

14) l,amj;akd yd wfkHdakH jYfhka úmq, úiÿï iy;sl lrkq ms‚i iEu mqrjeisfhl=f.au yd wkd.; mrïmrdjkays wNs,dIhka yd hym; ie,ls,a,g .ksñka" iEu wfhl=gu tlÕúh yels f,iska m%pKav;ajfhka f;dr .egqï ksrdlrKh lsßfï l%shdj,Ska Yla;su;a lsÍug j. n,d .ekSu'

15) wmg odhdo jQ ñys;,h iq/lSug;a" ixfõ§ mßir moaO;s yd wk.s iSñ; iïm;a wkd.; mrïmrdj fjkqfjka wdrlaId lr §ug;a wemlem ùu'

Page 18: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

17

16) w.;shg m;ajk mqrjeishkag iómj lghq;= lrñka yd Tjqkaj jvd;au m%dfhda.sl wdldrfhka iïnkaO lr.ksñka ;SrK .kq ,nk njg j.n,d .ksñka m%cd;ka;%jdoh" iyNd.s;ajh yd j.ùu m%j¾Okh lsÍug j.n,d .ekSu'

17) újD;" úksúo" ckys;ldó yd wdpdr iïmkak wdKavqlrKh u.ska kjH jQ m%cd;ka;%jd§ iudchla ia:dms; lsÍug;a" tu.ska m%cdjf.a Ôú; hym;a lsÍug;a iS>%fhka odhl ùu'

18) Pkaofhka m;ajk ksfhdað;hskaf.a fukau rdcH ks,OdÍkaf.a jerÈ p¾hd" rdcldßh fkdi,ld yeÍï" n,h wksis f,i mßyrKh lsÍï" kS;sh wjNdú;dj" mqoa., ÿ¾j,;d wdÈh fya;=fjka u;=jk .eg¨ wduka;%Kh lrkq ms‚i" iEu mqoa.,hl=f.au whs;sjdislï" udkj ysñlï" /lshd ia:dkfha whs;sjdislï yd /lshd ia:dkfha wdrlaIdj wdÈh ms‚i kS;Hkql+, whqßka l%shdlrñka" tjeks l%shd ksid w.;shg m;a md¾Yjhkag jkaÈ iy ffk;sl wdrlaIdj ,nd§ug úêúOdk y÷kajd§u'

2. ixj¾Ok mrud¾:

1) kS;sfha wdêm;H iy;sl flf¾' kS;shg by<ska lsisjl= fkdisákq we;' mqoa.,hskaf.a ;rd;sru fkdn,d ieug kS;sh ia:dms; wêlrK l%shdmámdàka Tiafia tlfia l%shd;aul jkq we;' iEu mqoa.,hl=gu lsisÿ ndOdjlska f;drj ish uQ,sl whs;sjdislï N=la;s ú£u kS;sh u.ska ;yjqre l< hq;=h' ukao kS;sfha md,kh ixj¾Okfha moku jk ksidh'

2) uyck j.ùu iys;j hym;a ;;ajfhka l%shd;auljk m%cd;ka;%jd§ wdKavqlrKhla we;s lsÍu'

3) wdKavqj fjkia fjk" fjkia fjk wjia:d wkqj oeä jdudxYsl yd oeä olaIsKkdxYsl wka;j,g ys;=jlaldr f,iska rdcH m%;sm;a;s foda,kh ùug ;s; ;eîu l< hq;=h' miq.sh rchka úiska kS;s - Í;s iy fr.=,dis ksYaÑ;ju ks¾jpkh lsÍug wfmdfydi;ajQ ksid isÿjQ rdcH mßmd,kh iy kS;sfha wdêm;Hh lvdjeàu" foaYmd,k fkdjk wruqKq Wfoid rdcH m%;sm;a;s fufyhùu ;jÿrg;a isÿ ùu je<elaùu" mqrjeishkag ijka§u" uyck j.ùfuka ¥IKfhka f;drj cd;sl j;alï wmf;a hEu j,ld ia:djr md,khla l%shd;aul lsÍug iy;sl ùu'

4) iduldó iyÔjkh" wfkHdakH .re;ajh iy ish¨ md¾Yjhkag iudk m%;s,dN iqrlaIs; lrkq ,nk kj úfoaY iïnkaO;d ixialD;shla ;=<ska" cd;Hka;r yd l,dmSh rgj,a iuÕ M,odhs yd ld¾hlaIu f,i ld¾ñl ixj¾Okh" fj<odu" wd¾Ól" úoHd;aul" ixialD;sl yd wOHdmk iyfhda.s;dj j¾Okh Wfoid Yla;su;a in|;d f.dvk.d .ekSug wfmalaId lrkafkuq'

3. ienE wdldrfha wd¾Ól ixj¾Ok mrud¾:

1) Y%S ,xldj Kh W.=,ska uqojd .ekSu i|yd Y%S ,xldfõ iudc m%cd;ka;%jd§ mlaIh lemjkq we;' j¾;udk wd¾Ól w¾nqofhka wm rg f.dv ke.Sfï ld¾hh i|yd m%uqL;djla foñka

weußlka fvd,¾ ì,shk 87la muK jQ úfoaYSh Kh m%;sjHqy.; lsÍug;a ^2017 j¾Ih wjika jk úg& tu.ska iudch u; megù we;s Kh nßka rg;a" ck;dj;a ksoyia lr .ekSug oeä l%shdud¾. .ekSu'

2) ld¾hlaIu;dj yd ksIamdok l%shdj,sfha j¾Okh yd M,odhs;dj by< kexùu i|yd lDIs l¾udka;fha iy m%d.aOkfha fukau" tal mqoa., wdodhu jeä lsÍug;a" ta yryd m%cdjf.a j;alï mq¿,a lsÍug;a l%shd lsÍu'

3) È<s÷ ck;djf.a Ôú;fha .=Kd;aulNdjh ie,lsh hq;= uÜgulg wLKavj jeä ÈhqKq lsÍug fya;= mdol jk ixj¾Ok l%shdodu m%j¾Okh lsÍu'

Page 19: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

18

4) wd¾Ól j;alï yd wdodhï jHdma;sh jeä ÈhqKq lsÍu i|yd jk whqßka ixj¾Ok l%shdoduh fufyhùu'

5) fiajd ia:dkj, fi!LH yd mqoa., wdrlaIdjg wod< ;;a;ajhka jeäÈhqKq lsÍug lghq;= lsÍu'

6) Ôjk ;;a;ajh yd Ôjk rgdj jeä ÈhqKq lr .ekSug rel=,a fok fi!LH" wOHdmkh" mdkSh c, iïmdokh" fmdÿ myiqlï" m%fõY ud¾." jeäysáhka" fjkia jQ yelshdjka iys; jQ mqoa.,hska" È<s÷ka iy wdka;sl iudc fldgia /ln,d .ekSu wdÈhg m%uqL;dj ,nd§u'

7) ;srir mdßißl iy ffcj úúO;aj wdl¾IKhka /l n,d .ekSu wrUhd ixj¾Okh fufyhùu'

8) ia;%S - mqreI iudcNdjh (Gender) m%Odk ixj¾Ok Odrdjg we;=¿ lsÍu'

9) isú,a iudcfha yeÕ=Kq wjYH;d" wNs,dIhka" whs;sjdislï yd j.lSï rch yd wksl=;a wdh;k úiska úêu;aj m%ldY lsÍug mq¿,a wjia:djla ,nd §u'

10) wd¾Ól jYfhka iLH;djla we;a;djqo" ;dlaI‚l jYfhka m%Yia; jQo" iudchSh jYfhka ms<s.; yels jQo" mdßißl iy ffcj úúO;ajh jYfhka /ln,d .kakd jQ o" jHjik j,g Tfrd;a;= fokakd jQo" ixj¾Ok m%fõYhla wkq.ukh lsÍu yryd ixj¾Okh iy ixrlaIKh tlg hEug i,iñka" ;srir iudc - wd¾Ól b,lal imqrd .ekSu'

11) Yla;su;a yd ;srir wd¾Ólhla m%j¾Okh lsÍu yryd Ok iïm;a mq¿,a ùug ;=vq fok l%shdj,shka il%sh lsÍug;a" tuÕska ck;djf.a ksmqK;d j¾Okh iy m%;s,dN idOdrK f,i fn§ hk l%shdj,shka Èßu;a lsÍug yd iún, .ekaùug lem ùu'

12) ksis rdcH kshduk hdka;%Khka u.ska u. fmkajk ksoyia iy idOdrK fjf<|fmd,la l%shd;aul ùug bv ie,iSu iy ta yryd mdßfNda.sl uyck;djg ;Dma;su;a f,iska NdKav yd fiajd wLKavj imhd .ekSug myiqlï ie,iSu'

13) oekqu mdol wd¾Ólhla f.dv ke.Su i|yd fiajd flakaøhla ùu iy wm rgg wfõ‚l jQ jdiSka iys; NdKav ksuùfï u¾uia:dkhla f,i;a ^lDIs iy LKsc øjH wdY%s; ksIamdok o we;=¿& jákdlï oduhka uqiq lr.;a tl;= l, w.hg NdKav ksmojk 21 Y;j¾Ifha wdishdkq cd;slhka w;f¾ fmruqKg meñŒu'

14) rg jeishkaf.a jdishg fya;=jk mßÈ m¾fhaIK yd ixj¾Ok l%shdodu m%j¾Okh fldg tajdfha m%Óm, jd‚c ksujqï olajd m%j¾Okhg wjeis wd¾Ól" iudc ixialD;sl" mdßißl" fN!;sl wxYhkays ;dlaI‚l odhl;ajh Wmßufhka ,nd §u iy Bg wod< úoHd;aul kfjda;amdok Èß .ekaùu'

15) fhda.H iudc wdrlaIK l%uhla wkq.ukh lsÍu yryd iudcfha È<sÿ fldgia" neyer lr we;s msßia iy wjOdkïj,g f.dÿre ùfï md;%;dj by, uÜgul we;s m%cdjka iq/lSug l%shd lsÍu'

16) wmf.a iSñ; iajNdúl iïm;a j;auka mrmqf¾ wjYH;d i|yd wrmsßueiqfuka Ndú;d lrñka" wkd.; mrïmrdjkaf.a ;srir Ôjfkdamdh iy ixj¾Okhg tajd Ndú;hg we;s whs;sh iy yelshdj iy;sl lsÍu'

17) ish,a,kaf.au Ôú;h .=Kd;aul nfjka msßmqka lsÍu( .;sl wd¾Ólhla yryd ish¨fokdgu Ôú;fha .=Kd;aulNdjh jeäÈhqKq lr.ekSug yelsjk whqßka tal mqoa., wdodhu we'fvd' 10"000la olajd jeä lsÍu wm rchl mia wjqreÿ ld, iSudjla ;=< isÿ flf¾'

18) Wodr iudchla biqreu;a foaYhla ;=< wfma ore mjq,a" m%cdjka iy Y%S ,dxflah cd;sh i|yd iÔù cd;sl iuÕshla we;s miqìula ;=<¦ iduh" i;=g" yd wd;au úYajdih msß ðú; f.dv k.d .ekSug yels mßirhla ks¾udKh lsÍu'

Page 20: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

19

fojk fldgi( fmr .ukau. i|yd jk úl,amhka

lafIa;% wxl 1( cd;sl wdrlaIdj" úfoaY ino;d" hqla;sh miso,Su" rdcH md,kh iy uqo,a

(1) wdrlaIs; iy iqrlaIs; rgla

Safe and Secured Country

1) Wmßuh n,h fhdoñka ;%ia;jdoh uev,Sug iy uyck iqNidOkhg" iudÔh yd cd;sl tald.%;djg" iudcfha iqrlaIs;Ndjhg iy rfÜ fN!ñl wLKav;djhg tfrysj kef.k ´kEu wdldrhl wka;jd§ l%shdjla uev,Sug jHjia:duh jákdlï iqrlsñka l%shd lsÍu'

2) wdhqO" ;ykï fj<| NdKav" u;aøjH iy kS;s úfrdaë f,i ñksiqka furg isg fyda furáka msgg isÿ flfrk m%jdykhg tfrysj uqyqÿ fjrf<a wdrlaIdj iy keõ nvq f.k hk ny¨ï flf¾ ojfia meh 24 mqrdu wjOdkh fhduq lsÍu'

3) t<efnk kj ;¾ck iy wNsfhda. l<ukdlrKh ms‚i wdrlaIl yuqod iy fmd,Sish fj;

kùk;u ;dlaIKh iy f;dr;=re moaO;s (State-of-the-art Technology & Information Systems)

iys;j ikakoaO lsÍu'

4) we;súh yels kEu úfoaYSh ;¾ckhlg fyda wdl%uKhlg fyda rg ;=,ska mek kef.k l=uk fyda wdhqO ikakoaO fyda ixúOdkd;aul ìh.ekaùï" wdmod iy yÈis wjia:djkag uqyqK §" ñksiqkaf.a ðú; iy foam< wdrlaId lsÍu ms‚i m%udKj;a Yla;shla iy úfYaI{ yelshdjka iys; ;%súO yuqod lojqre rfÜ ish¨ N+f.da,Sh u¾uia:dkj, laI‚l m%;spdr oelaùu i|yd ia:dk.; lsÍu'

(2) úfoaY m%;sm;a;sh

Foreign Policy

1) fkdneÈ ms<sfj; wdY%s; uQ,O¾u mokï lr.;a úfoaY m%;sm;a;shla l%shd;aul lsÍu'

2) f,dal iduh ms‚i lem ùu'

3) ish¨ rgj,a iuÕ in|;d Yla;su;a lsÍu'

4) bÈßh olakd jQ úfoaY m%;sm;a;shla fufyhùug ld,dkqremSj ueÈy;aùu'

5) ish¨ rgj,a w;r iduldó iyÔjkh iy ixysÈhdj mj;ajdf.k hdug Wmldr lsÍu'

6) bkaÈhdkq id.r iuqøSh wdrlaIdj yd iduh fjkqfjka lemùu'

7) iduh" ixialD;sh" wd¾Ól" iudc" wOHdmkh" fj<odu" wdrlaIdj" kj ;dlaI‚l f;dr;=re fnod .ekSu" m¾fhaIK iy ixj¾Okh" f;dr;=re yqjudrej wdÈ lafIa;% i|yd oaù md¾Yùh iy nyqmd¾Yùh tlÕ;d ish¿ md¾Yjhkag iudk m%;s,dN ie,fik whqßka fjk;a rgj,a iu. we;s lr .ekSug l%shd lsÍug;a" foaY.=‚l úm¾hdihka" f.da,Sh WKqiqï ùu" wdmod wjodku wju lsÍu" iy ;srir ixj¾Ok b,lal imqrd .ekSu wd§ lafIa;% Wfoid Y%S ,xldj wkq.; ù we;s cd;Hka;r iïuq;s l%shd;aul lsÍug;a l%shd lrkq we;'

Page 21: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

20

8) Y%S ,dxlSh ;%súO yuqod iy fmd,sia ks,OdÍkag tlai;a cd;Skaf.a idu yuqod fufyjrhka i|yd iyNd.sùug mq¿,a wjia:d ie,iSu'

(3) hqla;sh miso,Su

Justice

1) ieug tlfia wod, jk mߧ kS;sh iy iduh ia:dmkh lsÍu iy ish¿ mlaI.%dyS ie,ls<s wjika lsÍu'

2) yÈis m%uqL;d moku u; wêlrKfha iajdëk;ajh ia:dms; lsÍu'

3) rg wiu;a rdcHhla ùu j,ld,Su ms‚i hym;a wdKavqrKhla iy kS;sfha md,khla ia:dms; lsÍug fukau" úfoaY .;j isák wmf.a by< olaI;d iys; Y%S ,dxlslhka rgg fiajh lsÍu i|yd kej; uõìug wdl¾IKh lr .ekSug l%shd lsÍu'

4) hqla;sfhka yd idOdrK;ajfhka hqla;j ish¨ fokdgu idOdrK úksYaphka ,nd.ekSu iy;sl lsÍu i|yd wêlrK moaO;sfhys we;s ¥IKh kj;d,Sug l%shd lsÍu'

5) oYl .Kkdjla ;siafia l%shd;aul jk ish¨ ixúOdkd;aul lKavdhï iy l+G foaYmd,k m%N+jrekaf.a .%yKfhka rg ksoyia lr.ekSu'

6) kS;sfha wdêm;H iy hym;a wdKavqlrKhla ia:dms; lsÍu u.ska tajd yqÿ jpkhg muKla iSud fkdfldg" pQÈ;hka ovqjñka .e,ù hdu je,elaùug l%fudamdhka fh§u" ¥IKhg tfrysj igka lsÍu iy hqla;sh yd m%;sikaOdkh jeäÈhqKq lsÍu'

7) iudchSh yd foaYmd,k jYfhka ;rÕ je§ug mqoa.,fhl= i;= whs;sh ;yjqre lsÍu Wfoid( hqla;sh" ieug idOdrK;ajh" j.ùu" ixysÈhdj" ia:djr;ajh iy udkj ysñlï wjOdrKh flfrk idrO¾u iys; iudc jgmsgdjla ks¾udKh lsÍu'

(4) hym;a wdKavqlrKh

Good Governance

1. wdKavq m%;sixialrK

1) w.ue;s we;=,;aj leìkÜ wud;HOqr ixLHdj 15lg o ksfhdacH wud;HOqr ixLHdjo Bg iudk ixLHdjlgo isud lsÍu'

2) jHdmD;s weu;sjre" fcHIaG weu;sjre" rdcH wud;H wd§ jQ ieÕjqKq ;k;=re wj,x.= lsÍu'

3) rdcHfha m%Odkshdo we;=,;aj ish¨u foaYmd,k{hskag we;s úY%du jegqma ysñlu wj,x.= lsÍu'

4) iEu uÜgulu foaYmd,k{hskaf.a wksjd¾h j;alï m%ldYk jd¾Islj ksYaph l< wêldßhlg ,nd §u ms‚i jk j.lSula wksjd¾h lsÍu'

5) jd¾Isl wksjd¾h j;alï m%ldYk Ndr§u ms<sfkdmÈk foaYmd,k{hskag ovqjï meñKùu i|yd kS;s mekùu'

6) ish¨ uÜgïj, foaYmd,k{hskag ks, jYfhka we;s ysñlï .eiÜ lsÍug mshjr .kakd w;r Bg fm!oa.,sl ld¾h uKav, iy Tjqkaf.a jegqma" §ukd yd ksjdvq" jdyk - ks, ksjdi" l=<S" ix.%y §ukd" Wmfhda.s;d ì,am;a" fyda bkaOk §ukd iy úfoaY ixpdr úhoïo we;=<;a fõ'

Page 22: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

21

7) fmdÿ wruqo,a foaYmd,k m%pdrK fyda m%j¾Ol ld¾hka i|yd fhoùu ;ykï lsÍu iy ta i|yd kj kS;s l%shd;aul lsÍu'

8) ,dN bmhSfï mrud¾: we;s ne¢hdjka iys; jHdmdr j, fh§u;a (Conflict of Interests)" rcfha fldka;%d;a .súiqï ms,sn| ;SrK .ekSfï l%shdj,shg fukau" tajd l%shd;aul lsÍfï ksr;ùu foaYmd,k{hska yg imqrd ;ykï lsÍu'

9) wd¾Ól j¾Okh yd wLKav ;srir ixj¾Okhla fjkqfjka w;HdjYHu idOlhla jk kS;s" m%;sm;a;s yd jHQyhka wjYH mßÈ we;s lr .ekSu'

10) uyck ksfhdað;hkag jdisodhl whqßka mlaImd;S" m%N+jreka msßjrd.;a rdcH md,k l%uh uq¿ukskau k;r lsÍu'

11) wjia:d foll§ rg ;=< we;sjQ oreKq ler,s" oYl .Kkdjla ;siafia W;=re kef.kysr mej;s hqoaOh" byjyd .sh ¥IKh" ksrka;rj mSvd we;s l, iajNdúl jHjik ksid miqnEug ,la jQ wmf.a foaYh wd¾Ól jYfhka iajdëkj h,s k.d isgqùug l%shd lsÍu'

12) ish¨ rdcH yd iudchSh jHhduhkays§ wd¾Ólh f.dv ke.Sug kdhl;ajh ,ndfoñka fmdÿ tlÕ;djhka wkqj ;Skaÿ ;SrKj,g t<eöu'

2. m%;sixfYdaê; rdcH fiajdj

1) wkjYH foaYmd,k weÕs,s .eiSïj,ska ksoyia lr .ksñka uyck fiajdfõ iajdêk;ajh wdrlaId lsÍu ms‚i iy rdcH fiajdfõ wNsudkh yd iqixjrh iy;sl lsÍu wrUhd" úfYaI jHjia:duh m%;smdok l%shd;aul lrñka iajdêk uyck fiajd fldñiula ia:dmkh lsÍug;a" iy th Yla;su;a lsÍug yd n,d;aul lsÍug;a wkq.%yh oelaùu'

2) foaYmd,lhska iy rch úiska ie.jqKq wruqKq iys;j¦ ixia:d" wêldß" jHjia:dms; uKav," fomd¾;fïka;=" wdÈfha iNdm;sjreka" wdh;k m%OdkSka yd by< ish¿ ;k;=re j,g fukau" iajdëk fldñiï yd wOHlaI uKav, j,go idudðlhska kï lrk wjia:djkayS§ wh:d foaYmd,k m;aùï §u k;r lsÍu Wfoid" újD; b,a ïm;a le|ùfuka wk;=rej iïuqL mÍlaIK mdolj" iqÿiqlï u; muKla th isÿ lsÍu'

3) wud;HxY f,alïjre yd wfkl=;a fcHIaG ks,Odßka m;a lsÍu" Tjqkaf.a ia:dk udre lsÍï yd Tjqkag tfrysj .kakd úkh mÍlaIKh jeks foaj,a i|yd rfÜ ckdêm;s yd leìkÜ wud;Hjrekag wdKavql%u jHjia:dfjka ,nd § we;s n,;, lmamdÿ lsÍug l%shd lsÍu'

4) iuia: rdcH fiajdju wdjrKh jk f,i úfYaI jQ rdcH fiajd mk;la iïmdokh lsÍu'

5) ish¨u rdcH fiajlhska f;dr;=re oek.ekSfï mk;g ;oska wkq.; fjñka l%shd;aul ùug fhduq lsÍu'

6) ish¿ uÜgï j, uyck yd m%dfoaYSh rdcH fiajdjkays" w,a,i iy ÿIKh j,ld,k oeä kS;s l%shd;aul lsÍu'

7) ;u wjYH;d bgqlr .ekSfï§ hï ksYaÑ; ld,hla ;=,§ Bg m%;spdr fkdolajk rdcH ks,OdÍkag tfrysj kS;sfha wdrlaIdj uyck;djg ,nd .; yels mßÈ kS;s ixfYdaOkh lrñka n,d;aul lsÍu'

8) ish¨u rdcH fiajlhska jd¾Islj ish j;alï m%ldYk wod< wdh;k fj; bÈßm;a lsÍu rdcldßuh j.lSula njg m;a lsÍu'

9) rdcH fiajdfõ oekg ld¾hNdrhla fkdue;s w;sßla; fiajlhka —muKla wka;¾ .%yKh lsßfuka" w;sf¾l fmd,sia n, we‚hla ia:dms; lsÍu iy fmd,sia wd{d mkf;a 56 fjks j.ka;sh m%ldrj fmd,sia fiajhg wod, fkdjk rdcldß i|yd fuu n, we‚h wkqhqla; lsÍu'

10) wLKavj wjxlNdjfhka hq;=j yd úYsIaG;ajfhka uyck fiajh iemhSug yelsjk whqßka ld¾hlaIu" M,odhS" wdpdrO¾u yd jD;a;Sh Ndjfhka msßmqka wmlaImd;s rdcH fiajdjla mj;ajd f.k hdu'

Page 23: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

22

3. rdcH wxYhg msg;ska l%shd;aul wdh;k

I. md¾,sfïka;=j

hym;a wdKavqlrKh" wd¾Ól ixj¾Okh wdÈh i|yd ;SrKd;aul odhl;ajhla ,nd §ug md¾,sfïka;=jg yels nj wms úYajdi lruq' m%;sm;a;s iïmdokh" kS;s iïu; lsÍu iy wdKavqj yd ck;dj w;r iïnkaO;djh iy;sl lrkafkao md¾,sfïka;=j hs' tneúka j.lSulska hq;=j iy läkñka m%;spdr oelaùug yels mßÈ md¾,sfïka;=j ld¾hlaIu wdh;khla f,i Yla;su;a lsÍug u;= oelafjk mshjrhka .kakd njg wms iy;sl jkafkuq'

1) kS;s iïmdok l%shdj,sh jeä ÈhqKq lsÍu'

2) M,odhs wëlaIK ld¾hh mámdáh jeä ÈhqKq lsÍu'

3) whjeh wëlaIKh yd uq,H md,kh i|yd jk l%shd mámdáka jeä ÈhqKq lsÍu'

4) ish¨u md¾,sfïka;= lñgq j, ld¾h idOkh jeä ÈhqKq lsÍu'

5) md¾,sfïka;= f,alï ld¾hd,fha iuia: ld¾hlaIu;dj yd M,odhs;dj jeä ÈhqKq lsÍu'

6) rch md¾,sfïka;=jg j.ùfï l%shdoduh Yla;su;a lsÍu'

7) ,efnk wdOdr yd m%Odkhka" ld¾hlaIuj iy j.ùfuka hq;=j ksis kshdukhlg hg;aj isÿ lrk njg iy;sl ùu'

8) mqrjeishkaf.a hym; Wfoid rcfha m%;sm;a;Ska jeä ÈhqKq lsÍu yd iy;sl lsÍu'

9) md¾,sfïka;= uka;%Sjrekaf.a yd md¾,sfïka;= f,alï ld¾hd,fha yelshdjka by, kexùu'

10) isú,a iudch" udOH iy mqrjeishka b,a,d isák f;dr;=re i|yd m%fõYh mq¿,a lsÍu iy tu l%shdj,sfha úksúoNdjh jeä ÈhqKq lsÍu'

11) ish¨ rdcH iïm;a ld¾hlaIuj" M,odhSj yd j.ùfuka hq;=j Ndú;d lrk njg iy;sl jk w;ru" tAjd ms<sno md¾,sfïka;=fõ md,kho jeä ÈhqKq lsÍu'

12) by; wjYH;djhka imqrd we;s njg iy;sl jQ úg" wms my; wxY j,ska id¾:l jkq we;(

i. rdcH - mqrjeis in|;dj Yla;su;a ùu'

ii. m%cd;dka;%Sh iïu;hka m%j¾Okh lsÍu uÕska Yla;su;a m%cd;dka;%hla ìysùu'

iii. yqfola ue;sjrK wruqKq lr.;a Pkao miqmi yUdhk foaYmd,ksl m%pdrl lghq;= fjkqjg ck;djf.a oekqj;a lsÍu mq¿,a ùu'

iv. md¾,sfïka;=fõ uyck ksfhdað;hska ck;djg ixfõ§j l%shd lsÍu'

II. mQ¾K jYfhka l%shd;aul iajdëk ú.Kldêm;s

1) wfkla ish¨ rgj, mj;akd mßÈ ú.Kldêm;sf.a iajdêk;ajh ;yjqre lsÍu'

2) md¾,sfïka;=jg j. jk f,ig" úOdhlfhka b,a,d isàug ú.Kldêm;sjrhd fj; mjrd we;s jHjia:duh m%;smdok jvd;a M,odhS iy ld¾hlaIu f,i l%shd;aul l, yels mßÈ Yla;su;a lsÍu'

3) úfYaI fldñiula m;a lrñka ;k;=rej,g m;aùï isÿ lrk l%shdj,sh msßlaiqug Ndckh lr" b,a ïlref.a jD;a;suh tald.%;dj" fmr jd¾;d" j;alï m%ldYhka wdÈh ie,ls,a,g .ksñka" Tjqkaf.a iqÿiqlï ms<sn|j md¾,sfïka;=jg jd¾;d lsÍu'

4) ue;sjrK úhoï iy m%pdrl oekaùï mqjre wdÈh m%o¾Ykh iSud lsÍu'

i. ue;sjrK jHdmdr i|yd wiSudka;sl úhoï oeÍu je,elaùug wod,j kS;s y÷kajd§u'

ii. mlaI" ;ks wfmalaIlhska úiska fukau ;=kajk md¾Yjhka úiskao ue;sjrK i|yd isÿ lrk úhoï j,g iSudjka mekùu yd tajd ms<sn| kshdukh ;yjqre lsÍu' Y%S ,xldfõ foaYmd,kh ;=, wiSudka;sl f,i uqo,a jeh lrñka ish ys;j;=ka n,hg f.k tau ms‚i úfYaI Wkkaÿjla olajk lKavdhï yd md¾Yjhka ksid we;euqkag iqúfYaIS jdis

Page 24: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

23

isÿjk fyhska" m%cd;ka;%jdoh l%shd;aul ùu ÿ¾j, ù we;' fuu ;;a;ajh fjkia lsÍug l%shd lrkq we;'

iii. fmdaiag¾ nek¾ wdÈh m%o¾Ykh lsÍu je,elaùu Wfoid jk oekg mj;akd ue;sjrK kS;sh fjkia lrkq we;'

iv. ue;sjrK kS;s W,a,x>Kh lrk wmrdOlrejkag tfrysj oeä f,i kS;sh l%shd;aul lsÍu i|yd kj kS;s l%shd;aul lsÍu'

v. Pkao odhlhskaf.a foaYmd,k iyNd.s;ajh iy iudkd;au;djfha uQ,O¾uh wdrlaId lsÍu'

(5) iqrlaIs; iudchla

Safer Society

1. isú,a whs;sjdislï

1) Y%u n,ldhg wh;a ck.ykhg hym;a /lshdjkag iy ;srir ðjfkdmhkag we;=¿ùug we;s m%fõYh mq¿,a lsÍu'

2) iudk whs;sjdislï iy iudk /lshd wjia:d iy;sl lrKq ms‚i kS;s m%;sYxfYdaOkh'

3) ckjd¾.sl" wd.ñl yd ixialD;sl iqix.uh iy mq¿,a cd;sl ixys¢hdjla iy;sl lrkq jia ys;du;du cd;s yd wd.ï j,g wmydid;aul jk yqjd oelaùï yd l%shdldrlï ;ykï flfrk kS;s y÷kajd §u'

4) iudÔh yd wd.ñl ixys¢hdjg iy cd;sl taldnoaO;djg ndOdldÍ jk ffjß lghq;= ;ykï flfrk wdldrhg wmrdO kS;sh n, .ekaùu'

5) isú,a whs;sjdislï yd mqoa., ksoyi Yla;su;a flfrk iy widOdrKhkag ,la ùu msgqoelSu ms‚i jk kS;Ska Yla;su;a lsÍu'

6) Y%S ,xldfõ ´kEu wOHdmk wdh;khl fyda fjk;A ljr fyda fiajd iA:dkhla ;=, l=uk fyda uÜgulska isÿjk fõokdldÍ ysßyer lsÍï yd jO meñKùï" udkisl ysxikhka fyda wjudkhka isÿlsÍu" uq,sl ñksia whs;sjdislï lvlsÍfï l%shdjkafia i,ld" iïmQ¾Kfhkau ;ykï lsÍu iy tajdg iïnkaO whj¿kag tfrysj ;rd;sru fkdn,d oeäj kS;sh l%shd;aul l%shd lsÍu'

2. Pkao odhlhdf.a wdrlaIdj

1) iqÿiqlï iys; ish¿u Pkao odhlhskaf.a whs;sh wdrlaId lsÍu i|yd kj kS;s l%shd;aul lsÍu iy mj;sk tajdg ixfYdaOk isÿ lsÍu'

2) Pkao m%pdrKh i|yd uqo,a fhoùu w¾:j;aj isÿ lsÍu iy;sl lsÍu Wfoid kj kS;s y÷kajd foñka uyck úYajdih iy j.ùu m%lD;s ;;a;ajhg m;a lsÍu'

3) jvd;a ksjerÈ Pkao m%ldY lsÍfï l%ufõohla we;s lsÍu'

4) Pkao wfmalaIlhska yg ue;sjrK i|yd bÈßm;a ùug we;s iudkd;au;djfha uQ,O¾uh Yla;su;a lsÍu'

Page 25: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

24

3. wmrdO j,g bv ke;

1) Widú u.ska wNsu; mßÈ iy ,sys,a ovqjï mekùfï wúêu;a l%ufõoh fjkqjg wmrdO i|yd ks;H f,iska ta" ta jro fjkqfjka mkjk o~qjï l%shd;aul lrùu ms‚i mj;akd kS;s ixfYdaOkh lsÍu'

2) ñksiqkaf.a wdrlaIdj iy;sl lsÍu i|yd oeä ovqjï n,d;aul lsÍug yelsjk whqßka oKav kS;s ix.%yh ixfYdaOkh lsÍu'

3) wmrdO uev,Sfï § kS;sh l%shd;aul lrk wêldßkag iyh ùu i|yd —m%cd fmd,Sis fidaÈis lñgq n,d;aul lsÍu'

4) idlaIs kS;shg wjYH ixfYdaOkhka f.k tñka urŒh oKavk kvq i|yd cdk ;dlaIKh iy mYapd;a o~qjï iudc iudf,dapkhka isÿ lsÍug wjir §u'

5) wmrdO uev,Sfï l%shdj,sh ;=, mj;akd wksis m%udohka j,lajd,Su ioyd wêlrK fË;%fha m%;sixfYdaok yÿkajd§u'

4. u;aøjH j,ska f;dr iudchla

1) u;aøjH iy ÿïfld< Ndú;h iïnkaO m%;sm;a;sh oeä f,i l%shd;aul lsÍu'

2) m%uqL;d mokula u; md;d,h iy u;aøjH l,a,s ì| oeóug lghq;= lsÍu'

3) oeä kS;s l%shd;aul lrñka u;aøjH iïnkaO wmrdO keje;aùug l%shd lsÍu iy u;aøjH m%jdykh isÿ lrkakka yg urK o~qjï meñKùu" u;aøjH iïnkaO wmrdO j,g ueÈy;a jk iEu wfhl=gu Ôú;dka;h olajd isr o~qjï ,nd§u" Tjqkaf.a foam< iy ish¨ j;alï rdcika;l lsÍu'

4) cd;Hka;r tackais iuÕ iïnkaO fjñka u;aøjH m%jdykh ue~,Sug l%shdlrk w;r" tajd Y%S ,xldjg f.k tk whg tfrysj läkñka kvq wid M,odhs úksYaphka l%shd;aul lsÍu i|yd úfYaI wêlrKhla msysgqùu'

5) u;aøjH i|yd b,a u Y+kH lrk jevigykla m%n, f,i l%shd;aul lrñka tajd Ndú;h je,elaùu" úkaÈ;hskag m%;sldr lsÍu" oekqj;a lsÍu yd wOHdmkh §u iy mqkre;a:dmkh lsÍu i|yd úêu;aj l%shd;aul ùu'

6) u;aøjH fjf<ofmd< Y+kH lsÍu i|yd thg uQ,sl jk fya;= ldrkd y÷kd .ksñka Bg ;reKhka f.dÿre ùug m%n, f,i n,mdk idOlhla jk wd¾Ól bÉPdNx.;ajfhka Tjqka uqojd .ekSug cd;sl ;reK fiajd iNdj" iuDoaê wêldßh yd m%cduQ, ixúOdk j, iyNd.S;ajfhka ;reKhka i|yd jq Ôjfkdamdh ud¾. fidhd§fï jevigykla l%shd;aul lsÍu'

Page 26: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

25

(6) iudÔh wdrlaIKh

Social Security

1. iudc /ljrKh

1) iudc wdrlaIKh ms<sn| fmdfrdkaÿj taldka; m%uqL;djla fia wdrlaId lsÍu'

2) úY%dñl wruqo,a iy m%;s,dN wdh;ksl m%d.aOkhla f,i r|jd f.k úY%dñlhskag tAjd jyd ksl=;a lsÍu m%udo lrk mámdáh kj;d,Su'

3) w¨; Wmka orejka isák uõjreka iy fÊIaG mqrjeishka fjkqfjka mj;sk iudc wdrlaIK moaO;s" kS;s yd fr.=,dis i|yd m%.;sYS,s ixfYdaOkh f.k tñka tajd ;j ;j;a Yla;su;a lsÍu'

4) w¨;ska újdy jQ iy ;reK mjq,aj, ksjdi wfmalaIdjka wduka;%Kh lsÍug fhduqjQ úfYaI fhdackd l%u bÈßm;a lsÍu'

5) .%dóh" kd.ßl" jeú,s iy ish¨u wdka;sl m%cdjka yg fukau hqoaOfhka msvdjg m;a W;=re kef.kysr m%foaYhka i|yd iqúfYaIS iudc iún, .ekaùfï jevigyka¦ iudc fiajd wdh;k yd rdcH fkdjk ixúOdk j, iyNd.S;ajfhka l%shd;aul lsÍu'

6) uOHu mka;sh m%idrKh lsÍug wkq.%yh oelaùu uq,sl m%;sm;a;shla f,i i,ld l%shd;aul ùug wjYH jHjia:dms; fjkialï isÿ lsÍu yd ish¨ md¾Yajhkaf.a tlÕ;dj u; l%shd lsÍu'

2. È<s÷lu ;=rka lsÍu iy iqNidOkh

1) iudc" ixialD;sl yd wd.ï uq,sl ixúOdk iuÕ w;aje,a ne| .ksñka È<sÿ m%cdjg fiajh lsÍug wjYH m%;sm;a;s yÈis m%uqL;djhla fia i,ld l%shd;aul lsÍu'

2) È<s÷ m%cdj flfrys jvd;a keUqre jQ iudc wdrlaIK iy wd¾Ól n,uq¿ .ekaùfï jevigyka¦ iuDoaê jHdmdrh iy fjk;a tjeks ixúOdk iuÕska l%shd;aul lsÍu'

3) È<s÷ m%cdjf.a ysñlï iqrlskq ,nk w;r" ienE È<s÷ mjq,a y÷kd f.k Tjqkg w;HdjYH Wmldrhka¦ foaYmd,k ks¾foaY u; fkdj úêu;a f;dard .ekSfï mámdáhg wkql+,j isÿ lrñka läkñka ,nd §u'

4) f;a j.dj wdY%s; lïlrejkaf.a we;=¿ Y%ñlhkaf.a wju jegqm by< oeóug l%shd lsÍu'

5) ish¨ m<d;aj, hqoaOfhka msvdú§ mjq,aj,g úfYaI Wmldr imhk fhdackd l%uhla f.k tñka" Tjqkaf.a h,s ke.S isàfï l%shdj,sh läkï lsÍug iy kej; mÈxÑ lrùu" mqkre;a:dmkh iy m%;sixialrK wjYH lghq;= m%uqL;d moku u; bgq lsÍu'

3. mjq,a iy <uqka

1) Y%S ,dxflah ðú;fha flakaøh mjq,a tallh f,i i,lñka" mjq,a iq/lSfï jHjia:djla y÷kajd foñka mjq,a ffjoH ksjdvq l%uhla l%shd;aul lsÍu'

2) ;ks foudmsh mjq,aj, (Single Parent Families) Y=NidOkh" tjeks mjq,aj, <uqkaf.a

iqrlaIs;;dj" wd¾Ól - iudc m%;HdiaÓ;sl;dj iy jvd;a fyd¢ka h,s ke.S isàfï Build Back

Better& yelshdj iy;sl lsÍu'

3) mj;sk kS;s m%.;sYS,s ixfYdaOkhka iuÕska kej; ksjerÈ lrñka <ud wdrlaIKh yd iqrlaIs;;dj m%uqL;d mokula u; jeä ÈhqKq lsÍu'

Page 27: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

26

4. ldka;djka

1) ldka;dj" iudc" ixialD;sl" wd¾Ól" foaYmd,ksl yd ixj¾Ok l%shdj,sfha m%Odk Odrdjg M,odhs f,i fhduq lsÍu ms‚i ffk;sl rduqjla l%shd;aul lsÍu'

2) ldka;dj i|yd mßmQ¾K iudk;ajhla iudch iy /lshd wdh;kfhys fukau iudÔh Ôú;fha§o ,nd§ug iy;sl lrkq ms‚i lemùu'

3) wOHdmk" jD;a;sh" fi!LH" foaYmd,k fyda fjk;a kEu lafIa;%hl§ ia;%S - mqreI iudcNdjh wkqj fjkia fldg i,ld yeÍug tfrysj igka lsÍu'

4) wd¾Ól" foaYmd,ksl yd iudc Ôú;fha§ ldka;dj miqmig hjñka Tjqkaf.a wjia:d isud lsÍu i|yd we;s w.;Skag tfrysj igka je§u'

5) miq.sh ld, jljdkqj ;=, iS>%fhka by< .sh ldka;d ysxikh¦ úfYaIfhkau ,sx.sl iQrdlEï" ¥IKh" .Dyia: ysxikh hkd§ ldrKd j,§" rchla f,i ta wmrdOhka md,kh i|yd oekg mj;akd kS;s ;r lsÍug iy kj kS;s n,d;aul lsÍug wjYH m%;sixialrKhka isÿ lr lsÍug m%uqL;djla ,nd §u'

6) mjq, flfrys keUqre jQ m%;sm;a;s l%shd;aul lsÍu¦ úfYaIfhkau jegqma iys; mjqf,a ksjdvq iy ldka;djg ish YÍrh md,kh i|yd we;s ffk;sl whs;shka /l §ug l%shd lsÍu'

7) ldka;djka i|yd ysñ úh hq;= iudc ;;a;ajh ,nd ÿkfyd;a Y%S ,xldjo id¾:l;ajh lrd ,Õd jk nj ms<s.ksñka ta i|yd fmkS isàu'

5. úhm;a yd fjkia jQ yelshdjka iys; mqoa.,hka

1) wmf.a fuu jHdhdufha§ iudcfha lsisÿ mqoa.,fhl= u. yßkafka ke;' úhm;a whj¨ka iy fjkia jQ yelshdjka iys; ^wdndê;& mqoa.,hskaf.a whs;sjdislï iy wNsudkh iq/lSu yd m%j¾Okh iy;sl lrk w;r" Tjqka yg mQ¾K jYfhka iudÔh l%shdldrlï i|yd fjkilska f;drj iyNd.S ùug wjia:dj i,id §ug l%shd lrkq we;'

2) ;srir ixj¾Okhla wfmalaId lsÍfï§ úhm;a whj¿ka iy úúO yelshdjka iys; mqoa.,hska Bg we;=<;a lr .ekSug bv m%ia:d wjYHfhkau ks¾udKh úh hq;= w;r" ta i|yd Tjqka uqyqK fok .eg¨ jk È<s÷lu" fi!LHh yd iqj;dj" wOHdmkh ms<sn| m%Yak" ms<s.;a Ôjfkdamdhlg$/lshdjlg msúiSug iy rfÜ wd¾Ól m%.;shg yjq,a ùug we;s ndOd fukau" fmdÿ f.dvke.s,s j,g yd ksjdi j,g m%fõY ùfï § we;s fN!;sl ndOd iy fiajdjka ,nd .ekSfï§ we;s ÿIalr;d wdÈh ksrdlrKh lsÍu i|yd jk m%;sm;a;s iy l%shd ud¾. .kq we;'

3) úúOdldr jQ yelshdjka iys; orejka" ;reKhska yd úhm;a mqoa.,hska i|yd wOHdmkh" yelshd j¾Okh" /lshd iy iudc Ôú;h i|yd iudk wjia:d jeä lsÍu iy Tjqkaf.a l=i,;d j¾Okh lr .ekSug mq¿,a wjia:djka ks¾udKh lsÍu i|yd jk úfYaI jevigyka yÿkajd §u'

4) úhm;a whj¨ka iy fjkia jQ yelshdjka iys; mqoa.,hska uqyqK fok m%Odk .eg¿ y÷kdf.k Tjqka ixj¾Ok l%shdj,sfha fldgialrejka njg m;a lr .ekSu i|yd wjYH m%;sm;a;s iy jevigyka ks¾udKh lsÍu'

Page 28: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

27

(7) msßmqka wd¾Ólh

Sound Economy

1. whjeh iy wd¾Ólh

1) ´kEu lïmKhlg Tfrd;a;= osh yels ;srir wd¾Ólhla ks¾udKh lsÍu iy tys m%;s,dN idOdrK f,i iudcfha ish¿ ia:rhkag .,d hEug ie,iSu'

2) ish¨ wxY ;=, uq,H úkh mj;ajdf.k hdug wjeis hdka;%Kh yÿkajd §u'

3) jir 5 isg 7 olajd ld, mrdihla ;=< rfÜ whjeh mr;rh wvlska muK wvq lsÍug l%shd lsÍu'

4) miq.sh jirj, È.ska È.gu meje;s wd¾Ólfha lvd ye,Su udi 12l ld,hla we;=<; ia:djr;ajhg m;a lsÍug wjeis m%;sm;a;s iy jevigyka l%shd;aul lsÍug wjYH l%u iy úê l%shd;aul lsÍu'

5) uyckhd u; megù we;s rdcH Kh nr ;srir uÜgulg läkñka wvqlr .ekSu wrUhd" wêl jd‚c fmd,S wkqmd; u; ,ndf.k we;s rdcH Kh" wÞ, md¾Yj iu. iqyo idlÉPd ud¾.fhka oeßh yels wvq fmd,S wkqmd; j,g yqjudre flfrk m%;sjHqy .; lsÍfï l%ufõohla l%shd;aul lsÍu wmf.A by<u m%uqqL;djhls'

6) laIqø uQ,H fiajd wdh;k kshdukhg iy iqmßlaIKhg hg;a lr úêu;a lsÍu i|yd jk hdka;%khla n,.ekaùug läkï mshjr .kq ,nk w;r" laIqø uQ,H fiajd iemhSfï uqjdfjka tjeks wdh;k j, l+G .Kqfokq ksidfjka Kh W.=,g isrù isák .%dóh yd kd.Íl È<sÿ m%cdj tu Wjÿfrka fírd .ekSug ueÈy;a ùu'

7) ixj¾Okh ukskq ,nk o¾Ylhka w;rg úl,am ks¾Kdhlhka jk mqrjeishkaf.a Ôú;fha

.=Kd;aul nj ^Quality of Life& iy ck;djf.a iuia; ika;DIaáh Happiness& hk idOl we;=¿ úh hq;= njg ms<s.kakd m%;sm;a;sh m%j¾Okh lsÍu'

8) jHjidhl;ajh i|yd wfma iudch újD; yd ksoyia nj iy;sl lrñka kjHlrK l%shdj,sh iy Y%ñlhska ffki¾.slj Èß .ekaùulg ,la lsÍu i|yd l%ufõohla y÷kajd §u'

2. foaYSh iy úfoaYSh wdfhdack m%j¾Okh

1) wdfhdaclhska ;ekska ;ekg hjñka ria;shdÿ lrk ms<sfj; iy Tjqka ¥Is; ks,OdÍkaf.a iy foaYmd,k{hskaf.a f.dÿre njg m;a ùu j<lajk" úksúoNdjfhka hq;a iaÓridr yd m%Yia; m%;sm;a;s l%shd;aul lsÍu'

2) ;uka úiskau bÈ lr" l%shd;aul lr" wdmiq mjrd fok ^BOT&" bÈlr" l%shd;aul lr" whs;sh

;uka fj; ;ndf.k mjrk ^BOOT&" bÈlr" l%shd;aul lr ;uka fj; whs;sh r|jd.kakd

^BOO& wd§ úúO udÈ,sfha rdcH-fkdjk wxYfha Rcq úfoaYSh wdfhdack ^FDI&¦ jHdmD;s j, YlH;djh" fhda.H;djh iy yelshdj i,ld n,d l%shd;aul lsÍu'

3) › ,dxlsl wdfhdaclhskag úfoaYSh yjq,a lrejka$ wdfhdaclhska" ixj¾Olhska iy fldka;%d;alrejka iu. tAldnoaO ù jHdmD;s lsÍu ms‚i wjia:d i,id §u yd tA i|yd Èß .ekaùu'

Page 29: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

28

3. ksoyia iy idOdrK fj<|du

1) wfma wmkhka wjqreÿ myla we;=<; fo.=K lsÍu i|yd l%ufõohla l%shd;aul lsÍu'

2) ksoyia" idOdrK iy iu;=,s; fj<|dug mj;sk ndOd bj;a lsÍu'

3) Y%S ,xldfõ wd¾Ólhg" iudchg Wmßu m%;s,dN w;ajk whqßka¦ rch u.ska m;alrk úfYaI{ lñgqjl Wmfoia u; ish¨ fj<| .súiqï iudf,dapkhg ,la fldg" wjYH;dj mßÈ kj tlÕ;djkag t<eöu iy mj;akd .súiqï hdj;ald,Sk lsÍfuka kej; kj .súiqïj,g msúiSug l%shd lsÍu'

4) ish¨ mx.=lrejkag ^Stakeholders& m%;s,dN ,efnk mßÈ ueÈy;aù" úêúOdk i,id ksoyia fj<|du iqrlaIs;j m%j¾Okh lsÍu'

5) kshdukh" iqmßlaIKh iy hdj;ald,Sk lsÍfï hdka;%khla l%shd;aul lsÍu ;=,ska mdßfNda.sl wdrlaIdj iy;sl ùu'

6) tÈfkod Ndú;d jk mdßfNda.sl NdKav¦ úfYaIfhkau wdydr ksIamdok j," is,a,r ñ, my; fy<Su wrUhd —ñ, ;r.hla we;s lsÍu ms‚i kj m%;sm;a;s m%j¾Okh lsÍu'

7) wdydr" fnfy;a øjH" fj<| iemhqï yd WmlrK" úÿ,s NdKav yd úoHq;a WmlrK" r:jdyk" frÈms<s iy fi,a,ï nvq wdÈ wdkhksl NdKavj, .=Kd;aulNdjh iqmÍlaIKh i|yd ;Èkau l%shd;aul jk kshduk rduqjla n,.ekaùu'

8) rch fj; muKla keUqrejla iys; ld¾ñl m%;sm;a;shla fjkqjg ukd kshdukhla iys; fj<|m, ys;ldó m%;sm;a;s rduqjla l%shd;aul lsÍu'

9) újD; fj<|m< yryd isÿjk wdkhk j,ska foaYSh lDIsld¾ñl ksIamdolhka iy mdßfNda.slhka wdrlaId lsÍu i|yd jk kshduk l%shdj,sh Yla;su;a lsÍu'

10) jHdmdßlhska iy wdkhk lrejka úiska lDIsld¾ñl NdKav msg ráka wdkhkh fldg m;s; lsÍu yryd foaYSh fj<|fmd< yeisr ùfï l%shdj,sh kj;d,Su i|yd f;dr;=re iy

ikaksfõok ;dlaIK ^ICT& fõÈldjla ks¾udKh lr l%shd;aul lsÍu'

4. nÿ m%;sixialrK

1) jyd l%shd;aul jk mßÈ rdcH úhoï lmd yer ck;djf.a nÿ nr wvq lsÍu'

2) iEu Y%ñl iy idudkH mjq,lgu m%;s,dN ,efnk fia nÿ iyk mq¿,aj l%shd;aul lsÍu'

3) È<s÷ m%cdj nÿ nßka ksoyia lsÍug iy uOHu mdka;slhkag úfYaI nÿ iyk ,nd§ug l%shd lsÍu'

4) fmdÿ wdfhdack iy rdcH-fkdjk wdfhdack i|yd nÿ iyk jeä lsÍu'

5) mdßfNda.sl §ukd iy ,eÈlu i|yd jk ldâm;a ^Loyalty Card& l%uhla y÷kajd foñka nÿ f.jkakka Wkkaÿ lrjk l%ufõohla we;s lsÍu'

6) wdkhk nÿ yer¦ wdodhï nÿ m%;sjHqy.; lrñka ish¨u ieÕjqKq nÿ lmd yer" u;= i|yka m%;s,dNhka we;s lrùu'

i) jegqma ,nkakka yg ksjig jeäfhka uqo,a f.k hd yels jk w;r Tjqkaf.a mjq,a j, l%h Yla;sh m%idrKh ùu'

ii) fmg%,a" äi,a iy .Eia jeks oE we;=¿j ish¨ fj<| NdKav j, ñ, ie,lsh hq;= uÜgñka wvq ùu'

iii) l¿ i,a,s ixirKh kej;Su iy nÿ f.ùï meyer yeÍu kej;Su'

iv) jHdmdßl lafIa;%h m%j¾Okhg ,la fjñka iajhx /lshd wjia:d ;j ;j;a we;s ùu" iy

v) by< jákdlï iys; remsh,a 5"000 iy remsh,a 2"000 m<uq jgfha§;a" remsh,a 1"000 iy remsh,a 500 fkdaÜgq fojeks jgfha§;a" ms<sfj,lg wdmiq le|ùfuka iy

Page 30: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

29

;ykï lsÍfuka ieÕjq uqo,a u;=msg .ekSug;a" ta wkqj wd¾Ólhg my; oelafjk n,mEï f.k taug;a l%shd lsÍu'

i. uqo,ska isÿjk úYd, mßudK ¥Is; .kqfokq kej;Su'

ii. remsh,a 5"000" 2"000 fyda 1"000 fkdaÜgq jYfhka Ndú;hg fkdf.k ì,shk .Kkska fm!oa.,slj iÕjd we;s by< jákdlï iys; uqo,a fkdaÜgq wj,x.= ùu u.ska tajd yqÿ jákdlula ke;s lvodis njg m;aùu'

iii. fy,s fkdl, l¿ i,a,s u.ska foam," bvï" ksjdi" iaj¾KdNrK i|yd isÿ lrk wdfhdack yryd tajdfha fj<|m, jákdlu lD;su f,i by< hjk j;auka m%jK;dj md,kh ù uqof,a jákdlu h<s ia:dmkh ùu'

iv. uqo,a iy lmamï i|yd meyer f.k hdï iy >d;k isÿ lsÍï kej;Su'

v. uQ,Huh lmamï yryd mK.ekafjk ;%ia;jdoh iy wka;jdoh fukau foaYmd,k{hska" l%Svlhska iy uyck ks,OdÍka ñ,g .ekSï wdÈho kej;Su'

vi. frðiag%d¾ ld¾hd,j, b;d wvq jákdlï fmkajñka by< jákdlï iys; foam, .kqfokq jd¾;d lsÍu kej;Su'

vii. wvq jákdlï iys; jHdc uqo,a uqøKh t;rï m%dfhda.sl fkdjk neúka" jHdc uqo,a ixirKh kej;Su'

viii. rg ;=< uqo,a .kqfokq i|yd noafoka ksoyia by< iSudjla ;eîu ^Wod-

remsh,a 250"000 olajd&'

ix. ish¿u by< jákdlï iys; .kqfokq Wod - remsh,a 250"000g jeä& nexl= ud¾.fhka muKla isÿ lsÍug wkqn, §u uÕska ^fplam;a" wka;¾cd,h iy kùk ;dlaIKh Ndú;h yryd& my; i|yka m%;s,dNhka w;alr .; yel'

a) rchg jeä wdodhula ,eîu' j¾;udkfha§ Wmhkakkaf.ka b;d l=vd m%udKhla muKla nÿ moaO;sh ;=< ,shdmÈxÑ ù we;s fyhska rchg ,nd.; yels nÿ wdodhu b;d iSñ;h'

b) nexl= msßjegqï noao ^Banking Transaction Tax& wju uÜgu mj;ajd .ekSu uÕska uÕska nexl= yryd isÿjk .kqfokq úYd, m%udKhlska by< hk úg fndfyda nÿ f.jkakkag fukau" rchgo jdisiy.; ;;a;ajhla ks¾udKh ùu'

c) wdodhï nÿ fomd¾;fïka;=j jeks wdh;k kj nÿ m%;sm;a;sh M,odhSj l%shd;aul lrùu ms‚i wëlaIKhg fhdojd" kej; fufyhùï isÿ lrñka iDcqju kshu lrk ,o nÿ" laI‚lju .sKqïj, ;ekam;a lrùug ie,iSu'

d) uyckhd jeäfhkau m%sh lrkq we;af;a úYd, m%udKfhka jk nyq - wdxYsl nÿ fjkqjg fnfyúka wvq nÿ m%udKhla f.ùugh'

e) nÿ wdodhï u.yeÍï fkdue;s ùu yryd rchg¦ ixj¾Okh" iudc iqNidOkh" iy /lshd ksmoùug wod, úYd, m%;smdokhka fjka lsÍug yelshdj ,eîu'

X. nexl= yqjudre noaola y÷kajd §u yryd m%udKh u; muKla f.jkq ,nk ir, ,laISh nÿ m%;sm;a;shla we;s lsÍu ;=<ska u;= oelafjk laI‚l iuqÉÑ; n,mEu wfmalaId l< yel' fï l%shdldrlï j, m%;sM,hla jYfhka(

a) iEu NdKav yd fiajdjlu i|yd ñ, my; jeàu'

b) jegqma ,nkakka yg jeämqr uqo,a m%udKhla wf;a b;sß ùu'

c) iudcfha ñ,§ .ekSfï yelshdj jeäùu'

d) NdKav iy fiajd i|yd b,a u by, hdu ksid" ksIamdokh yd ld¾ñllrKh jeäùu iy tuÕska ;reKhskag jeä /lshd wjia:d ysñùu'

Page 31: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

30

e) w;sf¾l j;alï rchg ks¾udKh ùu ;=,ska M,odhsj" wOHdmkh" iudÔh wdrlaIdj" m%jdyk" fi!LH yd há;, myiqlï i|yd jeäfhka uQ,H m%;smdok fjka l, yels ùu'

f) uqo,a Khg .ekSfï§ fmd,s wkqmd; wvqùu yryd nexl= uÕska ,dNodhsj yd myiqfjka Kh ,nd .ekSug yels ùu'

g) iudcfha mj;sk ysÕlu ms<sn| m%jk;dj ysÕfhka f;dr njg fjkia ùu'

h) msßisÿ foaYmd,khla iy hym;a wdKavqlrKhla i|yd foaYmd,k moaO;shg w;sf¾l uqo,a ,eîu'

i) bvï iy foam, ñ, my; jeàu'

j) rfÜ fj<o fYaIh mshjd .ekSug rel=,la f,i È,sÿ núka msvd úÈk ldka;djka¦ .Dy fiaúldjka fia kï lr jy,a fufyh i|yd msgrg hEu wvq ùug WmldÍ ùu iy ta ;=,ska È.ska È.gu isÿjk iudc jHjik l%shdoduho wvd, ùu'

k) m¾fhaIK yd ixj¾Okh fukau oekqï we;s lsÍu i|yd wjYH uQ,H m%;smdok fkduiqrej ,nd Èh yels ùu'

l) ish¨ wdldrfha l+G cdjdrïldrhskaf.ka isÿúh yels whym;a n,mEï j,ska iudch ñ§u'

5. ixia:djka iy iuqmldr

1) úksúo oelsh yels taldnoaO .sKqïlrK m%;sm;a;shla l%shd;aul lsÍu'

2) iudc" wd¾Ól ixj¾Ok uqLH Odrdjg Y%S ,xldfõ iuQmdldr l%uh we;=¿ lsÍu wrUhd cd;sl m%;sm;a;shla y÷kajd§u'

3) lDIsl¾udka;h" l¾udka;" ixpdrl jHdmdrh iy fiajd wxYhka —,dNh ms‚i fkdjk˜ moku u; wdfhdack md¾Yjlrejka f,i tlaùug rdcH ixia:d yd iuQmldr wdh;k Èßu;a lsÍu'

4) laIqø" l=vd iy uOHu ^MSME& jHjidhlhskag Kh myiqlï iy wdfhdack Wmldr iemhSu'

5) rch u.ska wd¾Ólh md,kh lsÍu fjkqjg th ksis kshdukhlg ,la lsÍu'

6) wmf.a wd¾Ólh nyq cd;sl iud.ïj, f.dÿrla njg m;aùfuka .,jd .ekSu'

6. /lshd W;amdokh

1) —Yla;su;a Y%S ,xldjla wdrïN jkafka ore mjq,a j,g Yla;shla jk hym;a /lshd iuÕh˜ hkak ms,sn| wmf.a úYajdih m%;sm;a;shla njg mßj¾;kh lrñka" th idlaId;a lr .ekSug w¾: mq¾K jevms<sfj<la l%shd;aul lsÍu'

2) Y%ñlhka Y%S ,xldj ;=< r|jd .; yels /lshd ks¾udKh lsÍu'

3) laIqø" l=vd yd uOHu uÜgï j, jHjidh j,g yd tjeks jHdmdr fhdackd i|yd —wdrïNl Kh iy myiqlï˜ iemhSu yryd Y%S ,xldj ;=, iy bka ndysrj wmf.a ksIamdok j,g fjf<|fmd< fidhd .ekSu'

4) È,s÷lñka fj<S isák ldka;djka .Dy fiaúldjka f,i úfoaY.; ùu j<ld,Sug;a" tu l%shdj,sh l%udkql+,j wvq lsÍu i|yd Tjqkg úl,am Ôjfkdamdhka bÈßm;a lsÍug;a yÈis wjYH;djla fia i,ld jevms<sfj,la l%shd;aul lsÍu'

Page 32: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

31

5) l,ska úfoaY.;j isg Èjhskg h<s meñK isák ldka;djka Wfoid iudÔh yd uQ,H Wmldrl jevigyka l%shd;aul lsÍu'

6) —Y%ñlhska yg ixúOdkh ùug we;s whs;sh wdrlaId lsÍu˜ hk m%;sm;a;shg .re lsÍu'

7) iajdêk úfYaI{ lñgqjla yryd ,nd.kakd ks¾foaY l%shd;aul lrñka" wju wdodhï ,nk Y%ñlhkaf.a whs;Ska wdrlaId lsÍu'

8) f.dú mjq,a iy .Dyia: jHjidhlhska i|yd iuDoaê jHdmdrh iy tys wruqo,a iuÕ iyfhda.s;djfhka" wdrlaIK oe,la l%shd;aul lsÍu'

Page 33: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

32

lafIa;% wxl 2( wOHdmkh" úoHdj yd ;dlaIKh" fi!LH yd iqj;dj" ;dreKHh iy l%Svd

(1) oekqu mdol iudchla Knowledge Based Society

(I) wOHdmkh

I. fmdÿ m%;sixialrK

1) YsIH flakaøSh iy pß; ixj¾Okh iys; wOHdmk m%fõYhg wkq.; fjñka Okd;aul oDIaÀhla iys;" hym;a iudchSh oelaulska fyì" m%cdj ms<sn| jvd;a ixfõ§ iy ;d¾lsl" iú{dksl ukila iys; fm!reIhla iys; mqoa.,fhl= ìys lsÍu Wfoid ish¨ wOHdmk wdh;k j,g u. fmkaùug" uQ,H m%;smdok ie,iSug iy tajdfha Odß;dj jeä ÈhqKq lsÍug w; §u'

2) j;auka iudc - wd¾Ól yd ;dlaI‚l wjYH;d" iy ;srir ixj¾Okhg yd ck;djf.a wOHd;aul wfmalaIdjka uqÿkam;a jQ —oekqu mdol iudchla ìys lsÍu Wfoid .=Kd;aul nj" wod,;ajh iy wOHdmkfha m%ñ;sh iEu wdldrfha wOHdmk wdh;khka ;=<u iu uÜgñka mj;ajd .ekSu ms‚i jk wLKav kshdukhg rdcH wêldßhla msysgqùu'

3) wOHdmkhg we;s uyck úl,amhka mq¿,a lsÍu uÕska w¾nqohg ,laj we;s rcfha mdi,a Yla;su;a lrñka ksoyia wOHdmkh fukau" wOHdmkfha ksoyi jvd;a m%cd;ka;%Sh f,i ;yjqre lsÍu'

4) mdi,a wOHdmk moaO;sh ;=< mj;akd wka;¾ m<d;a úIu;djka ÿr,Sug m%uqL;djla ,nd §u'

5) ish¨u mdi,a orejkag ish uõ NdIdjg wu;rj isxy, fyda fou< NdIdj i|yd m%ùK;ajh ,nd §ug l%shd lsÍu'

6) bx.%Sis NdIdj iy bx.%Sis udOHfhka wOHdmkh ,nd §u¦ mdi,a" ;D;Shsl wdh;k iy úYajúoHd, j," m%uqL;d m%;sm;a;shla f,i i,ld l%shd;aul lsÍu iy Bg wod, iïm;a tu wdh;k j,g iemhsu'

7) wOHdmk wdh;k moaO;sh ;=, mj;akd iudcfha we;eï fldgia j,g tfrysj m%j¾Okh lrk fn§ï iy my;a fldg ie,lSï msgqoelSu Wfoid oeä m%;sixialrK l%shd;aul lsÍug rel=,a §u'

8) ish¨ fokdg bf.kqug we;s whs;sh mq¿,a lrñka rdcH-fkdjk wxYfha wdfhdack¦ iyNd.s;aj iy yjq,aldß;aj moku hgf;a ish¿ wOHdmk lafIa;% ;=< yd ish¨ uÜgï j, —,dNh ms‚i fkdfõ˜ hk ixl,amh moku u; iy Ndrldr uKav,j, md,khka iys;j yd oeä kshdukhkag hg;aj l%shd;aul lsÍug rel=,a §u'

9) —wOHdmkh hkq ish¨ fokdf.a whs;shla ñi iq¿ msßilf.a jrm%idohla fkdfõ˜ hk m%;sm;a;shg .re lrñka iy th idlaId;a lr .ekSug rdcH-fkdjk wxYfha wdfhdack i|ydo wOHdmk lafIa;%hg msúish yels mßirhla ks¾udKh lsÍu'

10) rdcH iy rdcH fkdjk wOHdmk wdh;k foj¾.hu tl yd iudk j.ùulg hg;a lsÍu'

Page 34: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

33

11) .=rejreka" foudmshka iy YsIHhska hk ish¨ md¾Yjhka w;r wfkHdakH tlÕ ùu iy wjfndaOh we;s lr .ksñka" iEu wOHdmk wdh;khla ;=,u oeä úkhla mj;ajd .ekSu'

12) mdi,a .=rejrekaf.a fiajdj w.hñka" úfYaI m%Odkhka Tjqkg ,nd §fï l%uhla l%shd;aul lsÍu yryd rdcH iy rdcH fkdjk ish¿ mdie,a j, wOHdmkfha .=Kd;aul uÜgu by,g Tijd ;eîu'

13) YsIHhkag" wd¾Ólhg" l¾udka;hkag iy iudchg Wmßu M, m%fhdck ,efnk whqßka m%d:ñl" oaú;Shsl iy Wiia wOHdmk iy ;%s;aj lafIa;%hka w,,d l%shd;aul jk hdka;%khla y÷kajd §u'

II. mq¾j <udúh wOHdmkh

1) uekúka kshdukhg hg;a ms<s.;a iy;sl m%odkh lsÍfï rduqjla ;=< l%shd;aul" ksrka;r iqmÍlaIKhg ,lajk jevigykla¦ fmr mdi,a .=rejrekag iy WmfoaYljrekag ,nd §u'

2) iEu mjq,la i|ydu¦ kshdukhlg hg;a" .=Kd;aul fmr mdi,a wOHdmkhl fiajdj iïmQ¾Kfhkau ,nd§u'

III. oaú;Shsl wOHdmkh

1) m%ñ;shlg wkqj 10"400la muK jk rfÜ iuia: mdi,a cd,hg cd;sl ie,eiaulg wkql=,j ixj¾Okh lsÍu'

2) mq¾K iqÿiqlï ,;a .=rejrfhl= iEu mka;s ldurhlgu wkqhqla; lsÍu'

3) ish¨u uOH uyd úoHd, iy cd;sl mdi,a¦ Wiia fm< isiqka iqúfYaIS f,i iQodkï lsÍu i|yd moku imhk wdh;k njg m;a lsÍu Wfoid m%;sixúOdkhg ,la flfrkq we;' tuÕska wjg we;s mdie,l ´kEu isiqfjl=g Wiia fm< b.kqu i|yd tjeks mdi,lg we;=,;a ùug bv m%ia:dj ,efnkq we;'

4) Y%S ,xldfõ iEu 10 fYa‚fha isiqfjl=u mß.Kl idlaIr;dj we;s wfhl= njg m;a lsÍug l%shd lsÍu'

IV. ;D;shsl wOHdmkh

1) cd;sl jD;a;Sh iqÿiqlï rduqj jvd mq¿,a ms<s.ekSula iys;j úYaj úoHd,j,g fyda Wiia wOHdmkhla ,eîu i|yd fjk;a wdh;khlg w;=¿ ùu ms‚i fyda cd;Hka;r jYfhka ms<s.ekSulg ,lajQ iqÿiqlï iy;sl ksl=;a lsÍug l%ufõohla l%shd;aul lsÍu'

2) ;dlaI‚l yd ld¾ñl" wOHdmkh iy jD;a;Sh mqyqKqj hk lafIa;% j, ska m%Odk Odrdfõ jD;a;shuh iqÿiqlula ,nd .ekSug we;s m%fõYh mq¿,a lrñka m%j¾Okh lsÍu'

3) m%dfoaYSh uÜgñka l%shd;aul jk l=i,;d ixj¾Ok uOHia:dk iy Y%u n,ld ixj¾Okhg wod< udkj ixj¾Ok jevigyka bÈßm;a lrk úúO wdh;k¦ jvd;a .=Kd;aul jk Y%u n,ldhla ks¾udKh lsÍu i|yd odhl lr .ekSu'

Page 35: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

34

V. Wiia wOHdmkh

1) ish¨u rdcH úYaj úoHd,j,g iajdëk mßmd,k ;;ajhka m%odkh lsÍu'

2) úYaj úoHd, m%;smdok fldñifï N+ñldj Wiia wOHdmk kshduk wêldßh ^HERA& f,i mßj¾;kh lrñka ish¨ Wiia wOHdmk mdGud,djka yd wdh;k ta yryd ksis m%ñ;shg wkqj l%shd;aul jk njg iy;sl lsÍu" kshdukh lsÍu iy Wiia wOHdmk wdh;k i|yd wkque;sh ,nd fok ms<s.;a wdh;kh njg m;a lsÍu'

3) Wiia wOHdmk wud;HxYfha jeh Ys¾Ih hgf;a ish¨u rdcH úYajúoHd, j,g iDcqj uQ,H m%;smdok fjka lsÍu'

4) ish¨u rdcH úYaj úoHd, ;=,ska ìysjk ;dlaI‚l kjHlrKhka iy m¾fhaIK yd ixj¾Ok ksuejqï j,g jd‚c jákdlula foñka ksIamdok l%shdj,shg iïnkaO lsÍug Èߧu i|yd jk l%ufõohla l%shd;aul lsÍu'

5) rdcH úYaj úoHd, j,g isiqka f;dard .ekSu Tjqkaf.a l=i,;d uÜgu wkqj muKla jk w;r" fuu m%;sm;a;sh n,d;aul lsÍug yelsùu ms‚i wOHdmk moaO;sfha iu.dó m%;sixfYdaOk läkñka isÿ lsÍu'

6) úYajúoHd, j,g isiqka f;dard .ekSu i|yd oekg mj;sk h,amek.sh Èia;%sla fldagd l%uh fjkqjg Èia;%slalfha msysàu fkdi,ld" l=i,;d moku l%shd;aul lsÍug;a tys§ rfÜ iEu isiq orefjlagu .=Kd;aul iudk wjia:d iys; Wiia fm< wOHdmkhla ,nd .ekSug wjia:dj iy;sl lrk hdka;%Khla l%shd;aul lsÍug;a fhduq ùu'

7) rdcH fkdjk lafIa;%fha wdfhdack Wiia wOHdmkfha ish¨ úIh lafIa;%hka wdjrKh jk mßÈ —,dNh ms‚i fkdfõ˜ hk moku u; yd rdcH Èß .ekaùï iys;j uekúka kshdukh flfrk moaO;shla ;=, m%j¾Okh lsÍu'

8) Y%S ,xldj cd;Hka;r —oekqï flakaøhla f,i m%j¾Okh lsÍu Wfoid m¾fhaIK yd kfjda;amdokhka m%j¾Okh lsÍu'

9) kduud;% fmd,shla iys; fyda fmd,S rys; fukau" wemlrejka rys; Kh l%uhla y÷kajdfoñka¦ ´kEu YsIHfhl=g Tyqf.a fyda wehf.a wd¾Ól yd iudc ;;ajh l=ula jqjo" Wiia wOHdmkh yeoEÍu i|yd jk úhoï oeÍug wjYH Khla nexl=jlska ,nd .ekSug myiqlï i,ik w;r" Wmdêh wjika fldg /lshdjl kshq;= ùfuka wk;=rej tu Kh wdmiq f.ùfï l%ufõohla l%shd;aul lrkq we;' fï wkqj iqÿiqlï ,;a" tfy;a wd¾Ól wmyiq;d we;s wfhl=g jqjo" ffjoH úoHdj we;=¿ ´kEu úIh lafIa;%hla hgf;a Wiia wOHdmkh ,nd.ekSug wjia:dj ,nd .ekSug wjia:dj Wodlr .ekSug yelsjkq we;'

VI. úfYaI wOHdmkh

1) úYaj úoHd,hkag iy Wiia wOHdmkh i|yd jk fjk;a wdh;khkag Wmldr yd úfYaI wkqn,h imhñka Y%ñlhkag iy b,a,d isákakjqkag hdjÔj wOHdmk jevigyka iemhSu' fuys§ —wOHdmkh hkq ðú; ld,h ;=, tl j;djl§ ,nk w;aoelSula fkdj ðú; ld,h mqrdu jk b.ekqï l%shdj,shlsh˜ hk ixl,amh wm iudch ;=< ia:dms; lsÍu yd Bg myiqlï ie,iSu wmf.a m%;sm;a;shhs'

2) jhi" fmr wOHdmk miqìu" jD;a;sh fyda fiajd w;aoelSï wdÈh fkdi,ld —hdjÔj bf.kqï w;aoelSï˜ ms<sn|j we;s Wkkaÿj i,ld mqoa.,hska yg úêu;a rduqjla yryd Wmdê yd mYapd;a Wmdê iqÿiqlï ,eîu i|yd ud¾. újD; lr §u'

3) /lshdjl kshq;= wfhl=g fyda wOHdmkh i|yd Wjukdjla iys; fjk;a ´kEu mqoa.,hl=g" jhi fkdi,lñka rdcH fyda rdcH fkdjk úYaj úoHd,hlg" fyda fjk;a fhda.H wdh;khlg we;=,;aj jeäÿr wOHdmkhla ,eîug wfmalaIdjla fõ kï" ta i|yd wjia:djka Wod lr§ug" hdjÔj yd ÿria: wOHdmkh m%j¾Okh lsÍu'

4) ish fiajlhska hdjÔj fyda ÿria: wOHdmkh flfrys fhduq lrjk fiajdodhlhka yg nÿ iyk iy Èß .ekaùï ,nd §ug l%shd lrkq we;'

Page 36: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

35

5) fjkiajQ yelshdjka iys; mqoa.,hska i|yd .=Kd;aul iy wod, núka imsß úfYaI wOHdmkhla ,nd §ug by<u m%uqL;djla ,nd fok w;r¦ Tjqkg iudkj ie,lSugo" iudk jQ iudc - wd¾Ól ms<s.ekSula ,nd §ugo l%shd lrkq we;'

(2) úoHdj yd ;dlaIKh

Science and Technology

1. läkï m%;sixialrK

1) ;dlaIKh mdol jQ kj wd¾Ólhla f.dv ke.Sfï wNsfhda.h h:d¾:hla njg m;a lrk l%ufõohla we;s lsÍu'

2) ;dlaIKh yd kfjda;amdokhka m%j¾Okh lrñka" rdcH iy rdcH-fkdjk úYajúoHd, iy wfkl=;a wdh;k iy mqoa.,hska úiska isÿ lrkq ,nk m¾fhaIK iy ixj¾Okhka jd‚cuh jYfhka ksIamdok l%shdj,shg tlaldiq lsÍu Èßu;a lsÍug wod, jk m%;sm;a;s idlaId;a lr.ekSug wjYH kj kS;s iïmdokh lsÍu'

3) m¾fhaIK iy ixj¾Ok lghq;= i|yd jd¾Isl whjefhka oekg fjka lrkq ,nk iuia; rdcH úhoñka 0'01]la jk uQ,H m%;smdok m%udKh" l%udkql+,j 1] olajd m<uq f;jir ;=<§ jeä lsÍug;a" th o< foaYSh ksIamdokfhka 2]la olajd jir 10l ld, rduqjla ;=, jeä lsÍug;a l%shd lsÍu'

4) wd¾Ólfha ish¨ wxY kùlrKhg iy moaO;slrKh lsÍu ioyd l%ufõohla" m%uqL wjYH;djhlafia i<ld yÿkajd oSu'

5) wd¾Ólh äðg,alrKhg ,lalsÍu iy íf,dlafÉka ;dlaIKh rgg y÷kajd §u fukau" úoHq;a nexl=lrKh m%p,s; lsÍug;a" tys § cd;Hka;r .Kqfokq ;u ;uka úiska isÿ l< yels —fma

me,a - Pay Pal˜ .sKqï újD; lsÍug;a" oDYH fkdjk uqo,a tall ^Virtual Currency& j,ska .Kqfokq lsÍug;a foaYSh nexl= j,g wjir fokq we;'

6) úoHdj yd ;dlaIKh i|yd lemjQ fg,súIka pek,hla ia:dmkh lsÍu'

7) m¾fhaIlhska" ;dlaIKfõ§ka" YsIHhska" úfkdaoh i|yd kfjda;amdokhkayS ksr; jkakka" ;dlaI‚l wdh;k iy kj ksIamdok lrk wdh;k úiska fufyhjkq ,nk m¾fhaIK iy ixj¾Ok lghq;= j,g Wr§u wrUhd" tajdg wjYH fuj,ï" WmlrK" wuqøjH NdKav" iy l%u Ys,am yd fiajdjka myiqfjka m%iïmdokh l, yels rcfh wkque;sh ,;a wdh;khka ìys lsÍu'

2. f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh Ndú;dj

1) f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh fhdod .ekSfï Wmdh taldnoaO lr.ksñka¦ wOHdmkh" iudc ixj¾Okh" wd¾Ól fiajd wxYh" yd ksIamdok lafIa;%hka m%j¾Okh ;=,ska Y%S ,xldj oekqu mdol iudchla njg mßj¾;kh lsÍu'

2) f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh¦ ixj¾Okh i|yd jk m%Odk;u fuj,ula f,i i,ld tys Ndú;djg ys;lr jd;djrKhla ks¾udKh lsÍug fhduq ùu'

3) ;SrKd;aul jQ cd;sl f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIK há;, jHqyh ia:dmkh lsÍug lemùu'

Page 37: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

36

4) iuia: rdcH wdh;khka iy fjk;a mqoa.,sl jHjidhkao we;=,;a jk mßÈ rfÜ ish¿ N+f.da,Sh ,laIhka w;r in|;dj f.k tk *hsn¾ Tmaála wdOdrl cd, ia:dmkh lsÍu'

5) f;dr;=re iy ikaksfõok ;dlaIKh i|yd msúiqu fõ.j;a lsÍu wrUhd m%cd fg,s

uOHia:dk" ICT niar: Èjhsk mqrd ia:dk.; lrñka" f;dr;=re iy ikaksfõokhg mq¿,a m%fõYh ieug iy;sl lsÍug" ta ms<sn| idlaIr;dj jeä lsÍug" iy mqyqKqj jHdma; lsÍug jevms<sfj<la l%shd;aul lsÍu'

6) foaYSh uÜgfï wNsfhda.hkag uqyqK §u i|yd f.da,Sh jYfhka ms<s.;a oekqu iy ;dlaIKh furg ;=< ksmoùu wruqKq lr.;a" kfjda;amdokhka iy jHjidhl;ajhka tlg uqiqúh yels mßirh f.dvk.d.ekSug ;=vq fok kjHlrK uOHia:dkhla we;s lsÍu'

7) fiajd iemhSfï j¾Okh fõ.j;a lr wd¾Ól jDoaêh i|yd W;af;ackhla ,nd fok lafIa;% myla m%j¾Okhg fhduqùu'

a. l=i,;d ixj¾Okh( by< .=Kd;aul l=i,;d w;am;a lr.ekSu iy m%ùK oekqï mokula iys; Y%u n,ldhla ìys lsÍu'

b. rdcH fkdjk wxYfha ixj¾Okh( m%lïmkh jk ;r.ldÍ iy kjHldrl f;dr;=re - ikaksfõok ;dlaIK yelshdfjka ikakoaO rdcH fkdjk wxYhla ia:dms; lsÍu'

c. m%cd ixj¾Okh( m%cdjkag f;dr;=re iy fiajdjkag msúiSug we;s yelshdjka jeä ÈhqKq lr Tjqka n,uq¿ .ekaùu iy f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKhg mq¿,a m%fõYhla ,nd §u yryd Tjqka by< ;,hlg mßj¾:kh lsÍu'

d. kùk ;dlaIKh u; mokï jQ rdcH fiajh ^E Governance&( ld¾hlaIuj ish fiajd uqod yeÍug iy rcfha fufyhqï m%j¾Okh lsÍu i|yd Wmßu whqßka odhl lr.ekSu'

e. ihsn¾ wdrlaIdj( Y%S ,xldfõ ihsn¾ wjldYh iy f;dr;=re j;alï wdrlaId lsÍu'

8) iEu ksjilgu wka;¾cd,hg iïnkaO ùug yelshdj we;slrk w;r" m%;sm;a;s iïmdokfha§ yd m¾fhaIK l%shd;aul lsÍfïÈ “úoHdj u;jdohkag bÈßfhka isà˜ hk ixl,amh u; msysgd l%shd lsÍu'

9) f;dr;=re iy ikaksfõok ;dlaIKh( rdcH mßmd,kh" wOHdmkh" m¾fhaIK iy oekqu f.dv ke.Su" wdrlaIdj" wêlrK" jd‚c yd fj<|" m%jdyk" lDIsld¾ñl" l¾udka;" fiajd wd§ ish¿ lafIa;% wdY%s;j Wmßufhka" ld¾hlaIuj iy úêu;aj fnod yod .ekSug iy kùlrKhg yd mßKdukhg fhduqúu'

10) wka;¾cd, iy iudc udOH Ndú;dj yryd <uqka fj; t,a, jk whym;a n,mEï j,ska Tjqka uqod .ekSu i|yd;a" fm!oa.,sl ryiHNdjh wdrlaId lr .ekSu i|yd;a" bf,lafg%dksl whs;Ska i|yd jk kj mk;la l%shd;aul lsÍu'

11) wka;¾cd, ksoyi y÷kd .ksñka yd wrlaId lrñka" mqoa., pß; >d;khka" iy ihsn¾ wmrdO lrkakka fukau" mß.Kl wdY%s; wmrdOlrejka úiska wd.ïj,g yd ckj¾.j,g tfrysj wmjdod;aul iy oafõYiy.; m%pdrhka isÿ lsÍu iy ta yryd ielh" ffjrh yd fldamh iudc.; lrñka" iudch wia:djr lsÍug orK idmrdë W;aidyhkaf.ka iy Tjqkg iïnkaO fjí wvú iy tajd fufyhjkakkaf.a wiïu; l%shdjkaf.ka mqoa., ksoyig t,a, jk .eg¿ j,§¦ Bg j.lsjhq;= whg tfrysj l%shd lsÍug yels jk kS;s l%shd;aul lsÍu'

Page 38: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

37

(3) fi!LHh iy iqj;dj

Health and Wellness

1) Y%S ,xldfõ iqjldrl iy ksjdrl i;aldrl moaO;sfha mj;sk m%;sm;a;s úIu;d iy ysveia

úia;dmkh lrñka; uyck fi!LHh" mqoa., fi!LHh i;aldrh" fkdukd T!IO yd tkak;a Ndú;h" ÿïfld< Ndú;h md,kh" uõlsß ,nd §u m%j¾Okh" m¾fhaIK yd ixj¾Ok lghq;= wdÈh fjkqfjka hym;a m%;sm;a;s f.k tñka" ksoyia fi!LHh fiajdjla jHdma; lsÍug iy Bg wjYH uQ,H m%;smdok ,nd§ug;a" fi!LHh i;aldrfha .=Kd;aul nj iy ksfrda.S fi!LHh iïmkak iy iqj;djfhka fyì iudchla ìys lr,Sug;a iy;sl ùu'

2) rdcH uÕska ksoyia fi!LHh fiajdj ish,a,kagu imhk njg fok fmdfrdkaÿj iy;sl lrñka" fi!LHh i;aldrl fiajd rdcH fkdjk wxYh yrydo ukd kshdukhlg hg;aj iy oeßh yels ñ,lg ,nd §ug wkqmQrl" mßmQrl wdldrfhka Wkkaÿ lsÍu'

3) rdcH uÕska f.k tk kshduk moaO;shla uÕska fi!LHh i;aldr fiajdjkays id¾:l;ajh

wëlaIKh ^Monitoring& lsÍu'

4) ish¨ fokdgu fi!LHh i;aldr fiajdjkag ksoyiaj m%fõY ùug wjia:djka mq¿,a lsÍu ms‚i rdcH-fkdjk wdfhdackhkaf.a iyNd.S;ajh iy yjq,aldß;ajh ish¨ lafIa;% j, yd ish¨ uÜgï j,§ —,dNh ms‚i fkdfõ˜ hk moku u; we;s lsÍu" iy tajd Ndrldr uKav, yryd l%shd;aul jk hdka;%Khla l%shd;aul lsÍug wkqn, §u'

5) fi!LHh i;aldrfha nr ieye,a lsÍu i|yd ord.; yels ñ,g fi!LHh rlaIK iy fjk;a l%ufõohka yÿkajd §u'

6) fi!LHh fiajdjg kshduk wêldßhla ^HSRA) ia:dmkh fldg" rdcH iy rdcH-fkdjk lafIa;%hkays l%shd;aul jk wdfrda.HYd,d iy ffjoH fiajdjkays .=Kd;aulNdjh ;yjqre

lrñka tjeks wdh;k i|yd ms<s.ekSu ^Accreditation&" wkque;sh §u" iqmßlaIKh iy kshdukh lsÍug ksis hdka;%Khla yÿkajd §u' tuÕska(

i. frda.Skaf.a whs;sjdislï j,g .re lrñka" m%;sldr ,nd .ekSfïÈ fyda miq m%;sldr wjêfhaÈ fyda fjk;a ´kEu fi!LHh fiajdjla ,nd .ekSfï§ frda.Skag¦ ffjoHjrekaf.a" ùfYaI{ ffjoHjrekaf.a" fyo jD;a;slhkaf.a iy fyo fiajd imhk wdh;k fyda mßmQrl fuka iydhl ffjoH fiajd imhk wdh;k j, ridhkd.dr" f,a yqjudre lsÍfï wdh;k" Tiqie,a wdÈfhys jD;a;Shuh fkdie,ls,su;alu fyda wjl,a l%shdjla ksid ;=jd, ùulg" frda.h W;aikak ùulg fyda urKh isÿjk wjia:djl§" Tjqkaj wdrlaId lsÍug ffk;sl úêúOdk ie,iSu'

ii. j.lSu oeßh hq;= wdfrda.HYd,d j,g" ffjoH fiajd imhkakkag iy ffjoH jD;a;slhkag tfrysj Tjqka úiska isÿ lrk ,o fkdi,ld yeÍula" wjl,a l%shdjla fyda w;miq lsÍula fya;=fjka w.;shg m;a jk wfhl=g ffk;sl l%shdud¾. .ekSug whs;sh ie,fik kj kS;s y÷kajd §u'

1. foaYSh mdrïmßl ffjoH l%uh

1. foaYSh mdrïmßl fjolu fukau wdhq¾fõo ffjoH Ydia;%h;a ixmQrl ^Complementary& ffjoH l%ufõohla f,i m%j¾Okh lsÍu'

2. uqL mrïmrdfjka w;ska w;g yqjudre fjñka hk oekqï iïm%odhka iy mqiafld< fmd;aj, .%ka:drEV fldg we;s foaYSh mdrïmßl fjolu iy wdhq¾fõo ffjoH Ydia;%h wdrlaId fldg" ixrlaIKh fldg" msgm;a lsÍug mshjr .ekSu'

3. foaYSh mdrïmßl fjolu iy wdhq¾fõo ffjoH Ydia;%h wdY%s; m¾fhaIK yd ixj¾Ok lghq;= fufyhùu i|yd cd;Hka;r uOHia:dkhla ia:dms; lsÍu'

Page 39: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

38

4. m¾fhaIK iy ixj¾Ok l%shdldrlï yryd foaYSh mdrïmßl fjolu iy wdhq¾fõo ffjoH Ydia;%h jd‚c uÜgñka m%p,s; lsÍu i|yd tu lafIa;%fha kshq;= mdrïmßl mjq,a j,g wdOdr Wmldr lsÍu'

5. foaYSh mdrïmßl fjolu iy wdhq¾fõo ffjoH l%uh bÈßhg mj;ajdf.k hkq ,nk mdrïmßl fjo mjq,a i;=j we;s T!IO jÜfgdare wmf.a oekqï iïNdrfhka ;=rka ù hd yels b;d by< wka;rdldÍ ;;ajhla mj;sk neúka¦ tajd i|yd “fmagkaÜ n,m;% ,nd§u ms‚i jk hdka;%Khla l%shd;aul lsÍu'

6. foaYSh ffjoH l%uh iy wjYH lrk T!Iëh Ydl j¾. rg ;=< jd‚c uÜgñka fndalrk iy j.d lrk wh yg Èß §ukd ,nd §ug hdka;%Khla l%shd;aul lsÍu'

7. foaYSh mdrïmßl fjolu iy wdhq¾fõo ffjoH l%uh ixmQrl ffjoH l%uhla f,i iy ixpdrl wdl¾IKhla f,i ixrlaIKh lsÍu" wdrlaId lsÍu iy m%j¾Okh lsÍu wrUhd cd;sl m%;sm;a;shla l%shd;aul lsÍu'

(4) ;dreKHh

Youth

1) ;dreKHhg wh;a iEu whl=gu w¾:j;a wOHdmkhla iy M,odhS /lshdjla fyda Ôjfkdamdhla ms‚i we;s whs;sh iy;sl lsÍu'

2) wmf.a ck.ykfhka 30]laa muK ksfhdackh lrk ;reK msßi" cd;sl ixj¾Ok l%shdj,sh ;=< b;du;a M,odhs iy ld¾hlaIu fldgialrejka f,i n,d;aul lsÍu'

3) ish¿ ;reK" msßñka iy ldka;djka ixj¾Ok l%shdj,sfhys ;SrK .; yels f,i iEu

uÜgul§u we;=¿ lr .ekSu yryd( a& M,odhs /lshd" b& ;reK fldgia kdhl;ajh fok

iudc ixj¾Okh" wdKavqlrKh iy cd;sl ixys¢hd l%shdoduh iy c& fuu äðg,a hq.fha§" Y%S ,xldfõ iudc udOH ;=< m%cd;ka;%Sh f,iska ueÈy;a ùug wjYH wjia:djka Tjqkg Wodlr §u'

4) §¾>ld,Sk wdfhdackhla f,i ;srir udkj ixj¾Okhla idlaId;a lr .ekSu ms‚i jk cd;sl m%h;akh ;=< ;reK ;re‚hka il%Sh kdhlhka njg m;alr,Su Wfoid l%shd lsÍu'

5) ;reK mjq,aj,g Tjqkaf.a uQ,sl wjYH;djhka jk ksjdi" orejkaf.a wOHdmkh" ffjoH myiqlï" kj jHdmdr wdrïNl iydh iy jD;a;suh ixj¾Okhg wjYH wdOdr iy w;aje,a iemhSu'

(5) l%Svd yd úfkdaodYajdoh

Sports and Recreation)

1) l%Svdj iy úfkdaodYajdoh hym;a iudc in|;d f.dv k.kakla fukau" b;du m%n, udkj ixj¾Ok ,laIKhla o jk w;r" l%Svd j,g iyNd.S;ajh ;=,ska udkisl yd YdÍßl j¾Okhg rel=,la ,efnkjd muKla fkdj" th fi!LH iïmkak Ôjk rgdjla i|yd jk jeo.;a ixrplhla njo wjOdrKh lrñka¦ iEu uÜgulu" ish¿u l%Svd lafIa;%hka m%j¾Okhg yd k.d isgqùug l%shd lrkq we;'

Page 40: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

39

2) l%Svdj iy úfkdaodYajdoh ms‚i rdcHfha N+ñldj jeä jYfhkau Wmldrl yd kshduk ld¾hhla úh hq;= w;r" foaYmd,k{hskag l%Svd iudchka yd wdh;k l<ukdlrKh ms‚i ueÈy;a ùu wffO¾hhg m;a lrk l%ufõohla y÷kajd §u'

3) fi!LH iy l%Svdj hk fowxYh w;r mj;sk ióm;dj iy wfkHdakH m%;s,dNhka m%j¾Okhg l%shd lsÍu'

4) jvd;a fi!LH iïmkak iy l%shdldÍ ðú;hg wkqn, §u i|yd ìï uÜgfï isg l%Svdj i|yd Woafhda.h iy iyh ,nd fokq we;'

5) m%cd uÜgfï isg l%Svd iy úfkdaodYajdoh i|yd m%udKj;aj wdfhdackh lrñka" mq¿,a iyNd.s;ajhlg Wkkaÿ lrñka" m%dfoaYSh l%Svd ix.ï Yla;su;aj jeãug bvm%ia:d ie,iSu'

6) cjk yd msáh" t<suyka yd .Dyia:" msyskqï wd§ jYfhka jk iEu l%Svdjlgu wod< l%Svlhskaf.a mqyqKqj i|yd wjYH há;, myiqlï iy Tjqkg wka;¾cd;sl uÜgfï l%Svd wOHdmkhg iy mqyqKqjg bvm%ia:d m%j¾Okh lsÍu'

7) fm!oa.,sl wxYh" m%cdj iy ;ks mqoa.,hkag M,odhs f,i l%Svd iy úfkdaodYajdol ix.ï fyda tall ks¾udKh lr .ksñka cd;Hka;rh ch .; yels l%Svl l%Säldjka ìys lsÍug WmldÍ jk há;, jHqyh ìyslr .ekSug rel=,a fok jHjia:dms; iy uQ,Huh rduqjla l%shd;aul lsÍu'

8) m%dfoaYSh isg cd;sl uÜgu olajdo" ish¨u l%Svd biõ j,ska wka;¾ cd;sl ;rÕ i|ydo l%Svl - l%Säldjka ìys lsÍu ms‚i wjYH há;, myiqlï mq¿,a lsÍug ueÈy;a ùu'

9) m<d;a md,k wdh;k" l%Svd iud.ï" m%cdj i|yd ish há;, myiqlï ks¾udKh lsÍug Wmldr lsÍu'

10) mdi,a uÜgñka l%Svdj m%j¾Okhg cd;sl jevigykla yÿkajd §u'

11) wx. iïmq¾K l%Svd welvñhla ia:dmkh lr l%Svd wOHdmkfha jD;a;Sh m%ùk;djhg iy ixj¾Okhg ud¾. m%j¾Okh lrñka" l%Svl l%Säldjka úúO biõ iy uÜgïj,g mqyqKq lsÍu'

Page 41: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

40

lafIa;% wxl 3( cd;sl Wreuhka" ixpdrl l¾udka;h iy m%jdykh

(1) cd;sl Wreuhka

National Heritage

1' wd.u

1) Y%S ,xld wdKavql%u jHjia:dfõ i|yka wdldrhg nqoaOd.u iqrlaId lsÍug iy m%uqLia:dkfhys,d ie,lSug rch l%shd lrkq we;'

2) wfkl=;a ish¿ wd.ï iy weoySï wdrlaId lsÍug iy m%j¾Okh lsÍug fukau ksis f.!rjh ,nd §ug;a rch l%shd lrkq we;'

3) ish¨ mqrjeishkaf.a wd.u weoySfï ksoyi fukau Tjqkaf.a wd.ñl isoaOia:dk wdrlaId lsÍugo lem fjkq we;'

4) wdOHd;añl ixj¾Okh iudcfha uQ,sl moku jYfhka m%.=K lrñka yd ms<s.ksñka th iq/lSug" Yla;su;a lsÍug iy j¾Okh lsÍug rch Wmldr lrkq we;'

5) ish¨ wdldrfha wd.ñl wka;jdohla" wd.ï we;=<; yd wd.ï - wd.ï w;r mj;akd úúO w.;sldó u;jdo" ffjÍ w¾:l:k iy fjkiafldg ie,lSï fya;=fjka u;=úh yels wka;¾ wd.ñl iu.sh mÆÿ ùu iy ;u ;ukaf.a wd.ïj,ska ck;dj wE;a ùu j<lajd,Su ms‚i jQ" ixys¢hdjla rg ;=< we;s lsÍu i|yd rcfha wkq.%yh olajkq we;'

6) wd.ñl iu.sh Yla;su;a lsÍu" tajd w;r iyÔjkh m%j¾Okh lsÍu" ixialD;sl iy iudchSh ia:djr;ajh we;s lsÍu wrUhd wd.ñl" ixialD;sl iy m%cd kdhlhskaf.ka ieÿï,;a cd;sl fldñiula ia:dmkh lrkq we;' fuu fldñiu ish¿ wd.ñl" ckjd¾.sl" ixialD;sl .eg¿ ksrdlrKh lr .ekSu i|yd jk hdka;%khla fia l%shd;aul lrkq ,nk w;r úfYaIfhkau fmdÿ tlÕ;dj u; .egqïldÍ fkdjk iqyo wjfndaOhlska hq;=j ;u wd.ñl" ixialD;sl" ckjd¾.sl iy ixialD;sl wdh;k msysgqùfï ia:dk ks¾udKh lsÍu i|ydo tlÕ;djkag t<efUkq we;'

2. mqrdúoHd;aul yd ft;sydisl Wreuh

1) rfÜ —Wreuhka wdrlaId lsÍug" ixrlaIKhg" ;srir l<ukdlrKhlg ,la lsÍug" m%j¾Okh iy;sl lsÍug¦ iy wOHd;añl" wd.ñl" ixialD;sl ia:dk iy mqrdúoHd;aul" ft;sydisl" .Dy ks¾udKd;aul we;=¿ úfYaI;ajhla iys; lD;Ska iy iaudrl fukau¦ wfma foaYSh mdrïmßl fjolu yd wdhq¾fõo ffjoH l%uh" iy mdrïmßl oekqu fukau ta wdY%s; Ndú;hkao" j¾;udk yd wkd.; mrïmrdjkays m%;s,dNh ms‚i wdrlaId fldg m%j¾Okh lsÍu'

2) wfma Wreuhka f,aLk.; lsÍug" ixrlaIKh lsÍug iy wdrlaId lsÍug lghq;= lrk w;r mqrdúoHd;aul" ft;sydisl" wd.ñl fyda ixialD;sl iy cd;Skaf.a wkkH;d jákdlï iys; jia;+ka" iaudrl yd ia:dk lvd ì| ouk" tajdg ydks lrk iy tajd meyer .kakd whg tfrysj oeäj kS;sh l%shd;aul lsÍu'

3) m¾fhaIK yd ixj¾Ok lghq;= m%j¾Okh lrñka Y%S ,xld N+ñh u; iy uqyqÿ iSudjka we;=<; msysá rfÜ Wreuhka wdrlaIdj" ixrlaIKh" iq/lSug iy l<ukdlrKh ms‚i fhda.H jHqyd;aul iy jHqyd;aul fkdjk m%fõYhka l%shd;aul lsÍu'

Page 42: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

41

4) wdÈjdiS m%cdjo we;=<;a cd;sl Wreuhka" foaYSh ckY%e;sh" ix.S;h" k¾:kh iy ikaksfõokh rgdjka fukau Ôjfkdamdhka yd ne÷Kq iïm%odhka wd§ ish¨ foa we;=<;a jk mßÈ —rfÜ Wreuh˜ by,g Tijd ;eîug" wdrlaId lsÍug iy ixrlaIKh lrñka oekqïNdrh f.dvke.Su i|yd m¾fhaIKhka m%j¾Okh lsÍu'

5) —rfÜ Wreuh˜ wdrlaIdjg" ixrlaIKhg iy iq/lSug kùk;u ;dlaIKh iy úêl%u Ndú;d lrkq we;'

6) l,dmSh iy cd;Hka;r yqjudre iy iyfhda.s;djka u.ska —rfÜ Wreuh˜ m%j¾Okh lsÍug l%shd lsÍu'

I. ixialD;sh" udOH" iskudj" rx.kh" idys;Hh" l,dj iy ix.S;h

II. ixialD;sh

1) Y%S ,dxflah ixialD;sh yd tys úúO;ajh wdrlaId fldg m%j¾Okh lsÍu i|yd wjYH ish¨ mshjr .kq we;'

2) ixialD;sl úúO;ajh ;=< cd;sl iu.sh m%j¾Okh lrñka cd;sl;ajh iy foaYfma%uh i|yd wdOHd;auh f.dvke.Su foig ish¨ mqrjeishka lemùfuka fhduq lsÍu i|yd odhl ùu'

3) udkj" iudÔh iy wd¾Ól ixj¾Okh msgqmi jk .dul n,h iy flakaøh jkafka wmf.a ixialD;sh nj ms<s.ksñka" wmf.a ixialD;sl úúO;ajh m%j¾Okhg iy Èß .ekaùug l%shd lsÍu'

4) iEu Èia;%slalhla mdidu nqoaêu;a wka;¾ ixialD;sl ixjdo" cd;sl iu.sh iy ixialD;sl Wreuh w.hk jevigyka m%j¾Okh lrkq ,nk m%cd ixialD;sl uOHia:dk we;s lsÍu'

III. udOH

1) kejqï jd;dY%hg we;=¿úh yels mßÈ wmf.a cfk,a mshkam;a újD; lr ;nñkao" msg;ska yuk iq<Õg wm bj;g .idf.k fkdhk fia wmf.a .Dyfha ì;a;s iúu;aj ;nd .ekSuo" wmf.a udOH ms<sn| uQ,sl uÕ fmkajk m%;sm;a;shhs'

2) —j.lSu iys; ksoyi˜ fjkqfjka fmkS isàu'

3) udOH ysñldß;ajh Y%S ,dxlslhkag muKla nj iy;sl ùu'

4) bf,lafg%dksl udOHhka ;=< ta i|yd jk úYd, m%d.aOk wjYH;dj i,ld 30% l Wmßuhlg hg;aj úfoaYSh wdfhdack iyNd.S lrjd .ekSug bv§u yd fjk;a lsisÿ udOHhlg" uqøs; udOHo we;=¿j l=uk fyda wdldrhl úfoia wdfhdack i|yd wjir fkd§u'

5) isú,a yd foaYmd,k whs;Ska ms<sn|j cd;Hka;r .súiqï j,g we;s tlÕ;dj wkqj flfkl=g fyda lKavdhulg" cd;sh fyda ia;%S mqreI iudcNdjh fyda wd.u mokïj" —ffjÍ l;d˜ udOHh yryd t,a,lsÍu fyda tjeks f,ilska udOH yeisÍu¦ isú,a iy foaYmd,k whs;Ska ms<sn| cd;Hka;r iïuq;sh m%ldrj ;ykï lsÍu'

6) Y%S ,dxlSh iudcfha ish¨u fldgia ueÈy;a lr .ksñka udOH i|yd jQ¦ iafõÉPdfjkau mkjd.kakd iodpdrd;aul m%ñ;Ska we;=<;a cd;sl iïuq;shla we;slr .ekSug wm W;aidy orKqfha¦ udOH u.ska tjeks iodpdrd;aul jev ms<sfj,la fmdaIKh lsÍu b;d jeo.;a N+ñldjla jk neúks' ta i|yd u;= oelafjk udOH uQ,O¾u wm úiska m%j¾Okh lrkafkuq'

i. mjq,aj, iodpdrd;aul w.hka iy úia;SrK mjq,a in|;d uQ,sl iudc - wd¾Ól iy iudc - ixialD;sl ,laIKhka fia iq/lSu'

Page 43: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

42

ii. ñksia Ôú; ilia lsÍu ms‚i wd.ñl úYajdihkaf.a jeo.;alu ms<s.ksñka¦

tfy;a tajdfha uQ,O¾u ;=, we;s wiudk;d mokï lrf.k wd.ï - wd.ï w;r .eàï isÿ fkdúh hq;= nj ms<s.ekSu'

iii. ldka;djg iy ud;D;aj Ôú;hg we;s ie,ls,a, iy f.!rjh m%o¾Ykh lsÍu'

iv. foaYmd,k mlaI fyda mqoa.,hska úfõpkh l< hq;af;a - cd;sfha wd;au úYajdih m¿ÿ ùug bv fkd;nñks'

v. Y%S ,dxlSh l,d iïm%odhka" b;sydih" idys;H" l,dj iy jákdlï" cd;sfha b;sydihg we;s in|;djla f,iska f.k" tuÕska rfÜ iy tys ck;djf.a ixialD;sl uQ,hka yd YsIagdpdrh Yla;su;a lsÍug iy Ndjd;aul Wkkaÿj m%j¾Okh lsÍug lemùu'

vi. iodpdrd;aul Ôjk rgdjkag ydks fkdjk mߧ" Y%S ,dxlSh iïm%odhka ;=, ys¢ñka úfkdaodiajdoh ksrEmKh úh hq;= nj i,ld¦ udOHh m%j¾Okh lsÍu'

vii. iEu mqrjeisfhl=gu" l;d lsÍug we;s whs;sh iy;sl lsÍfuka iy Y%S ,xldj isidrd ùúOdldr mrdi ;=< l%shd;aul jk .=jka úÿ,s yd fg,súIka fiajdjka uÕska f;dr;=re" úfkdaodiajdoh iy wOHdmk yd oekqu" iemhSu iy m%j¾Okhg rel=,a §u'

viii. foaYmd,ksl mlaI.%dyl;ajfhka f;drj Y%S ,dxlsl wdl,am" u;jdo" woyia" jákdlï" iy l,d;aul ks¾udK fukau¦ ;d¾lsl is;=ú,s" úoHd;aul yeÕSï yd

woyia wdÈh m%p,s; lrñka Y%S ,xld iudch 21 ishjfia kQ;k;ajhg f.k hdu iy;sl flfrkq we;' ta i|yd u;= oelafjk l%shdjka m%j¾Okh lrkq we;"

a. ld¾hlaIu uyck m%pdrK udOH cd,hla we;s lr¦ md¾,sfïka;=jg j.lshk" rcfha fyda foaYmd,k n,mEï j,ska ksoyia" tfy;a foaYSh ixfõ§;ajhg wkql+, f,i mj;ajdf.k hdu'

b. n,m;% ;=<ska rdcH-fkdjk wxYfha jHjidhlhska iy wdfhdack .=jkaúÿ,s iy rEmjdyskS úldYhka lrd msúiSug fm<Uùu ;=<ska(

i) lD;su pkaøsld ikaksfõok in|;d u.ska Y%S ,xldfõ isg rEmjdyskS jevigyka m%pdrKh'

ii) oDYH udOH flfrys idOdrK úfoaY wdfhdack 30% lg iSud lsÍu'

iii) ish¿u wdldr udOHj, l<ukdlrKh Y%S ,dxlslhkag muKla ysñùu'

iv) úúO reÑl;ajhka" woyia yd wdl,am j, úõO;ajhg rel=,a fok mßÈ jevigyka ks¾udKhgo" úúO woyia m%ldY lsÍfï whs;sh iq/lSugo bv i,iñka udOH taldêldrh wffO¾hu;a lsÍu'

ix. ck;djf.a oekqu" udkisl j¾Okh" úkaokh lrk jevigyka m%j¾Okhg rel=<a foñka¦ iudcfha ck ú{dKhg iy idrO¾u j,g mgyeks foaYSh iy úfoaYSh fg,s kdgH" Ñ;%mg wdÈh ;ykï lsÍug fyda oeä f,i kshdukhg ,la lsÍu i|yd úfYaI{hskaf.ka ieÿï,;a lñgqjla m;a lsÍu'

7) Y%S ,dxlSh udOH l¾udka;h ld¾hlaIu yd ;rÕldÍ ;;ajhlg f.k tau wrUhd ieug idOdrK miqìïla iys;¦ úfYaIfhkau ke.S tk wdh;k j,g o iïnkaO úh yels whqßka ks¾udKh lsÍu iy ÈhqKq úfoaYSh m%pdrl l¾udka;h iu.o iïnkaO fjñka" lafIa;%fha ;=< iu uÜgñka lghq;= lsÍug yelshdj ,nd .ekSug fhda.H m%j¾Okhla isÿ lsÍu'

8& rdcH iy jd‚c úldYk fiajdjka uyck Wkkaÿj iys; ldrKd wdjrKfha§ idOdrK yd ksrjoH úh hq;= ùu ms<sn|j fukau¦ foaYSh jYfhka jeo.;a jk ldrKd m%pdrKfha§ ixfõ§j jevigyka iïmdokh lsÍu;a" yeÕ=Kq wjYH;d iy ixfõ§ lreKq flfrys m%cd m%ñ;Skaj,g f.!rjfhka ie,lSugo tlÕ;d we;s lr .ekSu'

9& kqiqÿiq jevigyka m%pdrKh u.ska orejkag úh yels ydksh j,lajd .ekSu i|yd udOH iodpdrhla mj;ajdf.k hdug wod, wdh;k tlÕ;djhlska l%shd l,hq;= nj ms<s.ekSu'

10& Y%S ,xldfõ úldYk moaO;sh úoHd;aul yd ;dlaI‚l fjkig wkqj¾:kh lrk njg iy;sl ùu'

Page 44: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

43

11& ish¿ udOH m%pdrKhka kshdukh lsÍug iy tajd iïnkaO uyck meñ‚,s mßlaId lsÍu i|yd ish¨ lafIa;% j, ksfhdackhla iys; iajdëk yd ksoyia uyck wêldßhla ia:dmkh lsÍu'

12& Y%S ,xldfõ cd;sl m%jD;a;s tackais j,g f.da,Sh jYfhka n,mEï l< yels ;;a;ajhlg meñŒug wjYH Wmdhsl ie,eiaula ms<sfh, lsÍu'

13& iEu udOH wdh;khkays jevlrk udOHfõ§kaf.a wd¾Ól iqrlaIs;;dj iy iudc iqNisoaêh iy;sl lsÍu ms‚i l%shdud¾. .ekSu'

14& mqj;am;a ksoyi iy tys meje;au Wmßufhka iq/lSu'

IV. iskudj

1) iskud lrejkag wjYH uq,H iïm;a uQ,H wdh;k u.ska ,nd .ekSug wjldYh i,ik kS;s m%;smdokhka we;s lsÍu'

2) m%pKav;ajh iy ,sx.sl lreKq wdY%s; oiqka iy fonia rys;j ksmojk jk iskud lD;Skag iajhxl%Sh wkque;s iy;sl ksl=;a lsÍu i|yd —yß; pek,hla wdrïN lr tajd jdrK uKav, fmdfrd;a;= f,aLk ;=< wkjYH f,i /§ isàfuka uqojd yeÍu'

3) .=Kd;aul iskudjka i|yd “Q iy;slh” ,ndfoñka tajd úfkdao noafoka ksoyia lsÍu'

4) jdrK uKav,fha iy md,l uvq¿ ;=< ldka;djka i|yd 50% l ksfhdað;hka fjka lsÍu'

5) kj iskud Yd,d we;s lsÍug yd mj;sk tajd kùlrKhg Wmldr lsÍu Wfoid iykodhs Kh iy nÿ iyk tajdg ,nd§u'

6) ks¾udKYS,S yd ;r.ldÍ iskudjla m%j¾Okh i|yd úfYaI wruqo,la ks¾udKh lr l¾udka;fha ÈhqKqjg uÕ ie,iSu'

7) l¾udka;fha fhfok l,dYs,amSka iy wfkl=;a fiajlhka i|yd jk úfYaI rlaIK fhdackd l%uhla l%shd;aul lsÍu'

8) iskud l,d lrejkag iy lKavdhï idudðlhkagyg wju §ukdjla iy úY%du m%;s,dN iy;sl jkq f,i kj kS;s y÷kajd §u'

9) foaYSh l¾udka;hg ;¾ckhla jk úfoaYSh jd‚c iskud iy fg,s jD;dka; iSud lrk w;r" .=Kd;aul úfoaYSh iskud ks¾udK foaYSh fma%laYlhka fj; bÈßm;a lsÍug Èß §u'

V. rx.kh" idys;Hh" l,dj iy ix.S;h

1) wmf.a nyqúO ixialD;sl Wreuhka ixrlaIKh lsÍu m%pdrKh iy m%j¾Okh lsÍu'

2) rx.kh" l,dj" idys;Hh iy ix.S; lafIa;% wdY%s; ks¾udKYS,S;ajhg w;ayod ne,Sï j,g iy m¾fhaIK Èßu;a lsÍu i|yd Wmldr lsÍu'

3) rx.kh" l,dj" idys;Hh iy ix.S;h" m%ldYkfha udOHhla f,i fukau" cd;sl tald.%;djh m%.=K lrk ud¾.hla f,io m%j¾Okh lsÍu'

4) rx.kh" l,dj" idys;Hh iy ix.S;h" ck;dj w;rg f.k hñka" ck;djf.a l,djka cd;sl wjOdkfha flakaøhgu Tijd ;eîu'

5) ks¾udKd;aul Ndjh Wreu lr.;a W;alDIaG mqoa.,hska y÷kd .ksñka" f.!rj lrñka iy Tjqkg Wmldr lsÍu'

6) rx.kh" l,dj" idys;Hh iy ix.S;h jeks lafIa;% ks,Odßjdofhka uqojd" muK blaujQ rdcH ueÈy;aùfuka ksoyia lsÍu'

7) rx.kh" l,dj" idys;Hh iy ix.S; lafIa;%hkag wjeis uQ,sl Wmldrl há;, myiqlï ks¾udKh lsÍu'

8) rx.kh" l,dj" idys;Hh iy ix.S; lafIa;%hkayS ksr; mqoa.,hskag" tu lafIa;% ;jÿrg;a ixj¾Okh lsßu Wfoid wruqo,a iemhSu'

Page 45: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

44

9) rx.kh" l,dj" idys;Hh iy ix.S; lafIa;%kays kshe,s isák ish¨u l,dlrejkag iy Ys,amSkag úfYaI uQ,H fhdackd l%uhla u.ska m¾fhaIK iy ixj¾Ok lghq;=" wOHdmk" mqyqKqj" ksjdi" WmlrK iy jdyk wjYH;d imqrd.ekSug Wmldr jk úfYaI wruqo,la msysgqùu'

(2) ixpdrl l¾udka;h

Tourism Industry

1) ixpdrl lafIa;%h ;=< we;s nyqúO .eg¨ iy Bg iïnka§; úúO md¾Yjlrejkaf.a ueisú,sj,g o wduka;%Kh lrñka" idl,H cd;sl ixpdrl ie,eiaula ms<sfh, lr l%shd;aul lsÍu

2) ixpdrl l¾udka;h" foaYSh wd¾Ólh ;=< ;jÿrg;a jeãug iy /lshd iïmdokfha m%uqL odhl;ajhla imhk lafIa;%hka f,i i,lñka" Y%S ,xldj wdl¾YkSh .ukdka;hla f,i m%j¾Okh lsÍu'

3) pdßld iy ixpdrl lafIa;%fha mj;akd ;r.ldÍ;ajh" äðg,alrKh" l<uKdlrk ld¾hlaIu;dj" fiajdjka j, .=Kd;aulNdjh" taldnoaO m%j¾Ok l%shd" ;srir nj" m%jdyk

in|;d iy ixpdrlhskaf.a meñŒï j, we;s iD;=uh ^Seasonality& iajNdjh wdÈfhys we;s .eg¿ j,g Okd;aulj wduka;%Kh lsÍu i|yd iqúfYaIS Wmdh Wml%u l%shd;aul lsÍug mshjr .ekSu'

4) ck ixpdrKh ^Mass Tourism& fjkqjg mdßißl iy uqyqÿlr ^Marine& ixpdrlhka i|yd

iqúfYaIS jYfhka b,a ula we;s ixpdrKhka m%j¾Okh lsÍu ^Niche Tourism& flf¾ jeä wjOdkhla fhduq lsÍu'

5) m%udKd;aul m%idrKhla fjkqjg .=Kd;aul ixpdrl l¾udka;hla m%j¾Okh lsÍu'

6) rfÜ iajNdúl iy udkj ks¾ñl ^Anthropogenic& iïm;a moku" j;auka wjYH;djkag wjYH f,i wrmsßueiafuka Ndú;d lrñka wkd.; mrïmrdjkaf.a m%;s,dNh ms‚i ixrlaIKhg" m%;sIaGdmkh lsÍug iy" wdrlaId lsÍug by< m%uqL;djla ,nd §u'

7) iajNdúl yd udkj ks¾ñl iïm;a l¾udka;fha fiajd imhkakka iy ixpdrlhka úiska

úkdY lsÍu j,ld ,Su wrUhd tajd ixrlaIKhg yd wdrlaId lsÍu Wfoid jk oeä kS;s - Í;s iy fr.=,dis l%shd;aul lsÍu'

8) Y%S ,xldjg meñfKk úfoaYSh wuq;a;ka wmf.a iajNdúl mßirh iy ixialD;sl Wreuhka ms<sno w;aú¢k w;aoelSï m%j¾Okh lrk jHdmD;s i|yd uQ,H m%;smdok ie,iSu wrUhd ixpdrK iy ixrlaIK há;, ks¾udK wruqo,la ia:dms; lsÍu'

9) foaYSh iy wka;¾cd;sl ixpdrlhskaf.a wjYH;d iemsfrk f,i wNHka;r m%jdyk moaO;sh by< ;,hlg m%j¾Okh lsÍu'

10) ixpdrl m%jdykh" kjd;eka myiqlï iy i;aldrl fiajd wxYhkaf.ka" l¾udka;h ;=, by, .=Kd;aul fiajdjla" ;r.ldÍ fj<|m<la iy ;srir ,dNdxY iy;sl lsÍu wruqKq lr.;a kshduk l%shdoduhla n,d;aul lsÍu'

Page 46: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

45

(3) m%jdykh

Transport

1. uydud¾. iy ÿïßh m%jdykh

1) ld¾hlaIu iy mßir ¥IKh wju lrk by< n,Yla;s msßueiaula iys; m%jdyk fiajdjla m%j¾Okh lrñka¦ .%dóh - kd.ßl iuqy m%jdyk yqjudre cd, fukau" mßir ys;ldó ud¾. cd,hla mj;ajd .ekSu'

2) cd;sl iudc yd wd¾Ól ixj¾Ok iy mdßißl m%uqL;d mokï lr.ksñka¦ jdhqf.da,Sh ¥IKh wju lrk m%jdyk udOHhka Ndú;h Èß.kajk" msßjeh ld¾hlaIu;dj iy;sl lrk jevigyka l%shd;aul lsÍu'

3) m%jdykfha ksfYaOd;aul mdßißl n,mEï wvq lsÍfï Wjukdj fmroeßfldg f.k kd.ßl iy m%dfoaYSh ckdjdi ie,iqï Wmdhkag wkql=, jk mßÈ taldnoaO m%jdyk ie,iqï iy Wmdhka l%shd;aul lsÍu'

4) iïm;a ld¾hlaIu iy wju ¥IKhla iys; m%jdyk ;dlaIKhka fj; l%udkql+,j udre fjñka" ld¾hlaIu yd iqrlaIs; m%jdyk fiajdjla we;s lsÍu'

5) u.Ska yd NdKav m%jdykfha m%Odk udOHhla f,i ÿïßh m%jdykh ixj¾Okh lsÍug m%uqL;dj §u'

6) bÈßm;a lrkq ,nk fhdackd w;r u;= oelafjk Wmdhkao we;=<;ah"

i. ÿïßh fomd¾;fïka;=j iy Y%S ,xld .ukd.uk uKav,h ˜,dNh ms‚i

fkdjk˜ ixia:d folla jYfhka m%;sjHqy.; lrk w;r tajdfha fldgia j,ska 20%

Y%ñlhkago" 31% uyck;djgo" 49% jQ md,k fldgia o iuÕska rdcH fyda rdcH-fkdjk wdfhdackhka fj; fhduq lsÍug wjOdkh fhduq lsÍu'

ii. ÿïßh yd nia m%jdykh hk lafIa;% folu uyck ixia:d ;;a;ajhg Wiia lsÍug fhdackd lrñka¦ ld¾hlaIu by, m%ñ;shla mj;ajd .ekSu" iqjmyiq nia r:" kùk ÿïßh wekaðka iy ueÈß" nia kej;=ïm,j,a" uOH ÿïßh ia:dk wdÈh kv;a;=j mqyqKqj iy Odß;d j¾Okh" wka;¾cd, msßlaiqï moaO;sj,g taldnoaO ùu" iajhxl%ShlrKh i|yd j.jk jvd;a hym;a yd .=Kd;aul fiajdjla m%j¾Okh lsÍug wjOdkh fhduq lrkq we;'

iii. ÿïßh ud¾. cd,h ÿïßh fomd¾;fïka;=fjka fjkafldg ,xldKavqfõ ÿïßh ^CGR& fj; we;s nr wvq lsÍug i<ld n,kq we;' ÿïßh ud¾. cd,h mj;ajd f.khdu —,dNh ms‚i fkdfõ— hk moku u; ìyslrk kj wêldßhla fj; mejÍug;a" tys fldgia j,ska 20] fiajl msßigo" fldgia 31] uyckhdgo" fldgia 49]la rdcH fyda rdcH fkdjk wdfhdaclhskag o whs;sjk mßÈ isÿ lsÍug we;s iLH:dj ms<sn| wjOdkh fhduq lrkq we;'

iv. fiajlhskaf.a fiajd ld,h u; mokïj Tjqka fj; fldgia wkqhqla; lsÍu i|yd j¾;udkfha ÿïßh fomd¾;fïka;=fõ iy ,xld .ukd.uk uKav,fha fiajlhka fiajlhska iuÕ we;slr.kakd tlÕ;djka ;=<ska ks¾Kh lrkq we;'

v. ÿïßh iy uyd ud¾. m%jdyk cd,h rfÜ N+ñ mßyrKh iy udkj ckdjdi jHqyh iu. taldnoaO lrñka m%jdykh i|yd b,a u yd wjYH;djh wvq lrjk iq¿ ixj¾Ok rgdjka we;s lsÍug wkqn, §u'

vi. ÿr .uka i|yd wêfõ.S kùk ÿïßh fiajd y÷kajd foñka yÈis m%uqL;djla fia i,ld úÿ,sh ÿïßh há;, moaO;sh m%idrKh lsÍu'

vii. uyd ud¾. iy ÿïßh cd,hka fukau" tajd iïnkaO moaO;ska mq¿,a lsÍfï ixj¾Ok ld¾hh úêu;aj iy ie,iqï iy.;j mj;ajdf.k hñka¦ ld¾hlaIu myiqlï iys; .=Kd;aul fmdÿ m%jdyk fiajdjla we;s lr" mqoa.,sl jdyk Ndú; wjYH;dj wvq

Page 47: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

46

lrjk" Wmdhka l%shd;aul lsÍu yryd jdyk ;onoh iy wk;=re wju lsÍug l%shd lsÍu'

viii. kùk" iodpdrj;a" iqrlaIs;" myiqlï iys;" l%uj;a" wdpdrYS,S" mqoa.,sl nia m%jdyk fiajdjla iy;sl lsÍu i|yd jk kshduk hdka;%Khla jyd l%shd;aul lsÍu'

ix. uxi, jdyk ;onofhka 30% - 35%l m%udKhla wvq lr.; yels ms‚i wêfõ.S ieye,a ÿïßh m%jdyk moaO;shla niakdysr uy k.r iSudj ;=<" uykqjr iy fjk;a k.rj,g y÷kajd§u'

x. YlH;djka mokï lr.ksñka fld<U k.rh i|yd ;ks f¾,a mS,s u; Odjkh jk

fyda ieye,a yqjudre ÿïßh ^Mono Rail or Light Rail Transit&" iy N+.; ÿïßh moaO;s ia:dmkh lsÍug jyd wjOdkh fhduq lsÍu'

xi. fld<U" uykqjr jeks kd.ßl m%foaYj, wka;¾ m%jdyk uxi, flakaøhka ia:dmkh lr nia - ÿïßh - l=,S r: - fm!oa.,sl r: - nhsisl,a yqjudre myiqlï bÈlsÍug mshjr .ekSu'

xii. idOdrK ;r.ldÍ;ajhla iy kshdukhla iys;j fmdÿ m%jdyk fiajh rdcH iy rdcH fkdjk wxY j, odhl;ajh iy iyNd.S;s;ajh jvd;a hym;a fiajdjla iy;sl lsÍu i|yd Yla;su;a lsÍu'

xiii. ish¨u k.rj, ud¾. fY%a‚ wkql%udêm;Hh u; mokïj úÈf¾Ld kej; ia:dmkh lsÍu'

xiv. kd.ßl flakaøj, mÈlhka iqrlaIs;j hdï tï lsÍu ms‚i wjYH miqìu ks¾udKh lrñka" uy k.r fukau fiiq kd.ßl m%foaY j,go jdyk meñŒu md,kh lsÍfï Wmdh Wml%u l%shdjg kexùu'

xv. ;%Sfrdao m%jdyk fiajhg iu.dó úl,amhla f,i kj mßir ys;ldó n,Yla;s ld¾hlaIu" iy jvd;a wdrlaIs; jdykj,g udre ùu ms‚i jk Èß.ekaùï y÷kajd§u'

xvi. kj kshduk rduqjla iy p¾hdO¾u moaO;shla y÷kajd foñka úkS;" iqrlaIs;" iqjmyiq" úêu;a" p¾hd;aul iy ld¾hlaIu l=,S r: m%jdyk fiajdjla l%shd;aul lsÍug iy;sl ùu'

xvii. ish¿ udÈ,sfha u.S m%jdyk udOHhkays m%ñ;sh" fiajdfõ .=Kd;aul nj" iy ld¾hlaIu;dj kshdukh lsÍu'

xviii. kd.ßl fmfoia j, jdyk ;onoh l<ukdlrKh ms‚i —.ukd.uk l<ukdlrK ljqkais,hla ia:dmkh lsÍu'

xix. jdyk Odjkh isÿ fkdflfrk m%fõY ud¾.¦ ck;djg jvd hym;a yd M,odhs m%fhdackh i|yd fukau" kd.ßl uOHia:dk" w¾O kd.ßl yd .%dóh fmfoia hd lrk úl,amhka f,i tajd úêu;aj yd m%ñ;s.;j ixj¾Okh lsÍug mshjr .ekSu'

7) jdyk .ukd.ukh i|yd mj;sk kS;s Í;s ixfYdaOkh lrñka tajd W,a,x>kKh lrk ßheÿrka kS;sh bÈßhg f.k tñka" uyckhdf.a wdrlaIdj ;yjqre lsÍug lghq;= lsÍu'

8) u.Skaf.a hym; ms‚i ish¨u wdldrfha m%jdyk fiajd kùlrKh lrñka" tajdfha myiqj" úYajdikSh nj" wdrlaIdj" ld¾hlaIu;dj iy;sl lsÍug lghq;= lsÍu'

9) .ukd.ukh l<ukdlrKh ms‚i kj ;dlaIKh Ndú;d lrñka hym;a ßh Odjk ixialD;shla ia:dmkh lsÍu'

10) —A˜ fY%a‚fha ud¾. mq¿,a lsÍu i|yd kj wdlD;shla l%shd;aul lsÍu'

Page 48: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

47

2. .=jka" jrdh yd kdjql m%jdyk fiajd

1) foaYSh .=jka" jrdh iy kdjql lafIa;% i|yd cd;sl m%;sm;a;shla l%shd;aul lrñka" cd;sl .=jka fiajh" .=jka f;dgqm< yd kdúl jrdhka fukau" wNHka;r .=jka fiajho jvd;a ;r.ldÍ f,iska ixj¾Okh lsÍug;a" N+f.da,Sh msysàfï idfmalaI jdish Wmßufhka rgg w;am;a lr §ug lghq;= lsÍu'

2) iuia: Y%S ,xldju cd;Hka;r iy l,dmSh ixpdrl" .=jka" kdjql iy jrdh flakaøhla f,i m%j¾Okh lsÍu wrUhd taldnoaO cd;sl l%fudamdhsl ie,eiaula l%shd;aul lsÍu'

3) r;au,dk" u;a;," hdmkh" wkqrdOmqr iy .=jka f;dgqfmd,j,a bkaÈhdkq Wm uyoaùmfha .ukdka; iuÕ Rcq .=jka .uka iïnkaO;d we;s lsÍu'

4) mj;sk wNHka;r .=jka f;dgqfmd<j,a m%;sixialrKh fldg r;au,dk" fld.a.," ysÕ=rlaf.dv" kqjrt<sh" nÿ,a," hdmkh" wkqrdOmqrh" uvl,mqj iy ;%sl=Kdu,h hk .=jka f;dgqfmd<j,a fld<U yd u;a;, cd;Hka;r .=jka f;dgqm<j,a iu. cd, .; lsÍug rdcH fkdjk wxYfhao iyNd.s;ajh iuÕska jevms<sfj,la l%shd;aul lsÍu'

5) ;%sl=Kdu,h" lkalika;=frhs" .d,a," T¨ú,a" ;x.,a," fmdhskaÜ fmÿre jrdhka bkaÈhdkq Wm uyoaùmfha iy fjk;a l,dmSh jrdhka iuÕ fj<|" u.S m%jdyk" rej,a keõ wdÈh i|yd

fukau ixpdrl keõ ^Cruise Ships& fiajd i|ydo újD; lrñka m%j¾Okh lsÍu'

6) kdjql NdKav" m%;s - keõ.; lsÍu" bkaOk iy fiajd iemhSu wdÈh i|yd flakaøia:dkhla f,i fld<U yd yïnkaf;dg jrdhka m%j¾Okh lsÍu'

7) › ,xldj" úfoaYsl iud.ï iy mqoa.,hska ysñldß;ajh iy md,kh ork keõ ,shdmÈxÑ lsÍfï uOHia:dkhla jYfhka m%j¾Okh lsÍu ms‚i cd;Hka;r jYfhka kshdukh jk hdka;%khla ia:dms; lsÍug;a" tA yryd tu keõ j,g › ,xldfõ Och hgf;a hd;%d lsÍug

n,h fok —myiqlï ie,isfï Oc˜ ^Flags of Convenience - FOC& ksl=;a lsÍug ke;fyd;a"

újD; f,aLk.; lsÍfï myiqlï ^Open Registries Facilities& ie,iSug lghq;= lsÍu u.ska" úfoaY ú‚uh W;amdokfha kj ux fm;a újr lr .ekSu'

8) kdjql flakaøhla f,i › ,xldfõ f.da,Sh msysàfï WmÍu jdish w;am;a lr .ksñka" jD;a;Sh kdúlhka ìys lsÍug iy Tjqka i|yd cd;Hka;r jYfhka ms<s.;a iqÿiqlï m%Odkh lsÍug yels jk uÜgug" wfma wod, Wiia wOHdmk wdh;k n,d;aul lsÍug l%shd lsÍu'

Page 49: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

48

lafIa;% wxl 4( udkj ckdjdi" ;srir ixj¾Okh iy wdmod wjOdku wvq lsÍu

Human Settlements, Sustainable Development and Disaster Risk Reduction

(1) ;srir udkj ckdjdi iy ksjdi ixj¾Okh

Sustainable Human Settlements and Housing Development

1. m%;sm;a;suh i,ld ne,Sï

1) by< ck.yk mSvkh ;=kS lsÍfï Wml%uhla f,i rfÜ fN!;sl mßir iuÕ wkqrEm jk f,i" N+f.da,Sh ;=,khla iys; udkj ckdjdi jHqyhla ieliSu wrUhd iy W;=reueo" jhU" W;=r" kef.kysr" .s‚fldK iy ol=Kq m%foaYj, wvq ck.ykhla we;s fmfoia j,g kj ixj¾Ok flakaø .Kkdjla y÷kajd foñka" ffcj úoHd;aul ixfõ§ fjr< nv l,dmh iy uOHu l÷lr m%foaYh .ek úfYaIfhka ie,ls,su;a fjñka" kj udkj ckdjdi moaO;shla mj;ajdf.k hdug Èßfok ie,iqï yÿkajd §u'

a. wmf.a cd;sl ck.yK j¾Ok fõ.h ixikaokd;aulj my< w.hla jk w;r th

wvqfjñka mj;S ^0'7% - 2012&'

b. j¾;udkfha Y%S ,xldfõ kd.ßl ck.yKh uq¿ ck.ykfhka 30%la muK jk w;r" f.da,Sh ;;a;ajhka iuÕ ii|k úg th wvq w.hla jqj;a 2030 jk úg th

35% o" 2050 jk úg 50% o jkq we;ehs mqfrdal:kh l, yel'

2) oekg mj;akd iajNdúl ,laIK iy 2030 jk úg ñ,shk 26la muK jk úh yels Wmßu ck.ykhla i|yd jk" iajNdúl iy udkj wdmodjka flfrys m%udKj;a m%;Hia:;slNdjhla olajkakd jQ ksjdi wjYH;dj imqrd,Su ms‚i uekeúka ie,iqï l< yd l%shd;aul jk fukau wka;¾ iene÷ï iys; cd;sl" kd.ßl iy fN!;sl há;, myiqlï cd,hla ia:dmkh lsÍug lem ùu'

3) N=la;sh orkakkaf.a iqrlaIs;;dj ;yjqre lrñkao" m%udKj;a ksjilg we;s whs;sh iqrlñkao" bvï ysñldß;ajh i|yd iudk wjia:d ìys lrñka iy uq,sl fiajdjka ioyd m%fõYh iy;sl lrñkao" há;, myiqlï iy wdmod wjodku wvqlr .ekSug we;s fhduqj iys; jQ ;srir mßir ys;ldó" .=Kd;aul" cd;sl ksjdi ixÑ;hla we;slr,Su'

4) idOdrK;ajh" iudc hqla;sh" iduh" cd;sl tluq;=lu iy ;srir ixj¾Okh <Õd lr.ekSu Wfoid jk .=Kd;aul ksjdi yd Ôj;aúh yels mßirhla iys; ckdjdi moaO;shla we;s lsÍu Wfoid jk wdh;ksl rduqjla iy iïnkaëlrk hdka;%Khla ìys lsÍu Y%S ,xldfõ wd¾Ól ixj¾Okh i|yd fkdmudj wduka;%Kh l< hq;= m%Odk;u wNsfhda. jYfhka i,ld l%shd;aul ùu'

2. oeßh yels jákdlñka hq;a ksjdi iy ksjdi ysñldß;ajh

1) ksjdihkays m%ñ;sh rgl fyda iudchl iudc wd¾Ól ;;ajh ms<sìUq lrkakla nj wmf.a úYajdihhs' tneúka —ksjdi ysñldß;ajh iy ord.; yels ñ,lg ksjila ,nd .ekSug yelshdj iy;sl lrk cd;sl m%;sm;a;shla˜ we;s lsÍug by< m%uqL;djla ,nd fokq we;'

2) iEu wfhl=gu m%udKj;a ksjdi myiqlï imhd .ekSug whs;shla we;( th flfkl= i;= —jrm%idohla fkdj whs;shls hkak iy;sl lsÍug mshjr .kq we;'

Page 50: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

49

3) ksjdi ysñ iudchla ^Home Owning Society& f.dvk.ñka" uq,H Wmldrl j¾Okh lrñka" Y%S ,dxlSh mjq,a jeä m%udKhlg ta b,lal fj; <Õdùug yelshdj i,id §ug l%shd lsÍu'

4) /lshdjkag" wOHdmkhg" Ôjfkdamdhkays fh§ug iy hym;a iudÔh Ôú;hla .; lsÍug wjia:dj iy;sl lrk kd.ßl yd fjk;a fmfoiaj, oeßh yels ñ,g ksjdi ,nd .ekSug fukau l=,S moku u; ksjdi ,nd .ekSug uOHu yd my< uOHu mka;sh i|yd wjia:djka mq¿,a lsÍug l%shd lsÍu'

5) m%;Hia:;sl;dj iys; iy l,ska isáhdg jvd fyd¢ka h<s f.dvke.Sug WmldÍ jk whqßka W;=r" kef.kysr yd W;=re ueo m<d;a j, hqoaOfhka mSvd ú¢ mjq,a j, ksjdi ms<sn| wNs,dIhka <Õd lr§ug l%shdlsÍu'

6) .%dóh" fjr<dY%s; ëjr m%cdj iy jeú,s lafIa;%h wdY%s; mjq,a tall iún, .kajkakd jQ ksjdi ixj¾Ok Wmdhka l%shdjg kexùu'

7) m,uq jr ksjdi ñ,§ .kakka yg Wmldr fjñka Y%S ,dxlslhka jeä m%udKhla ;srir ksjdi ysñhka njg m;a m;a lsÍu Wfoid jk uq,H wjYH;d imqrd,Su ms‚i( jir 30l ld,hlg¦ fjkia fkdjk fmd,S wkqmd;hla iys;j" ñ,g .ekSug wfmalaIs; kj j;alu W.ialr uQ,H m%;smdok ,nd.; yels l%uhla fhdackd lrñka" tys m%;s,dN ksjdi ysñlrejka ùu i|yd wdfhdackh lrk wh yg ,nd§ug l%shd lrkq we;' ta i|yd kj ksjdi ñ,g .ekSu myiq lsÍu" Khg §fï kS;s ksYaÑ; lsÍu" Kh wkqmd; uÜgï kùlrKh lsÍu" iy ksjdi ms<sn|

WmfoaYk fiajd i|yd jk fr.=,dis wdÈh wvx.= —idOdrK ksjdi mk;la ^Fair Housing Act& l%shd;aul lr kshdukh lrkakka i|yd meyeÈ,s ud¾f.damfoaYkhkao ,nd foñka ksjdi fjf<|fmd, il%sh lsÍug;a¦ ta yryd ck;djf.a ksjdi wNs,dIhka uqÿkam;a lr .ekSug;a Wmldr lrkq we;'

8) ksjdi bÈlsÍfï § yd ñ,§ .ekSfï§ nexl= iy Kh fok wdh;k úiska Kh,dNSka iQrdlEug ,la fkdflfrk wdldrfha kS;s yÿkajd §ug l%shd lrkq we;' ukao B<Õ oYlfha § w¨;ska ks¾udKh jk mjq,a tall w;rg W.;a iy jD;a;sl uOHu mdka;slhka we;=<;a jk w;r" Tjqka fj; fndfydaúg mdrïmßl Okh fkdue;s neúka" ksjdi i|yd wjYH wdfhdackhka myiqfjka imhd .; yels kj uxfm;a újr lr ;eîu w;HdjYH fõ'

9) Ôj;a ùug kqiqÿiq ksfjia j, mÈxÑ fjñka wr.,hl ksr; kd.ßl È<sÿ m%cdjf.a fukau" jeäysáhka iy úúO yelshdjka iys; ^wdndê;& mqoa.,hskaf.a;a" úfYaIfhkau wvq myiqlï iys; ckdjdij, fjfik m%cdjkaf.ka ksjdi .eg¿j úi§u wrUhd jeä jeäfhka uQ,H m%;smdok fjka lrk jevms<sfj<la l%shd lsÍu'

10) wvq myiqlï iys; ckdjdij, fjfik fld<U k.rfha iuia; ck.ykfhka 51%la ksfhdackh lrk kd.ßl È<s÷ m%cdjg ish ksjdi wNs,dIhka ,Õd lr .ekSug Wmldr lsÍu wrUhd ord.; yels ñ,lg ksjdi imhñka" uqvqlal= iy me,am;a j,ska f;dr k.r m%j¾Okhg lemùu'

Page 51: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

50

(2) ;srir ixj¾Okh

Sustainable Development

1. ;srir ixj¾Okh i|yd wOHd;auh

1) idïm%odhsl ixj¾Ok l%shdud¾. yryd È<s÷lu yd wiudkd;au;dj ;=rka lsÍug fyda ck;dj fj; ix;DIaáh <Õdlr §ug fkdyels ù we;af;a wd;aud¾:h yd lEorlu fmroeßlr.;a wdOHd;añl msßySu ksid neúka tu ;;a;ajh fjkia lsÍug wm lem jkafkuq'

2) øjHuh mßfNdackh wd;aud¾:ldó;ajfhka f;drj isÿ úh hq;= njg orejka ;=< wdl,am jeãug iy ish¨u Ôùka yg ohdfjka ie,lSug" .re lsÍug¦ iy f,dal h;d¾;hka wjfndaO lr.ksñka wjidkfha i;=áka isák ñksil= ùu ms‚i Tjqka w;r wdOHd;añl YslaIKh m%j¾Okh lsÍug odhl jkafkuq'

3) ixj¾ê; rgj, ñksiqka fuka fkdj" Y%S ,xldfõ ish¨ okka i;=áka isák cd;shla f,i jecöug;a" iEufokdgu ;Dma;su;aj Ôj;a ùug" wOHdmkh ,eîug" /lshd fyda Ôjfkdamdhkays ksr;ùug iy wjYH muKg j;a fmdfydi;alï we;s lr .ekSug yels rgla jYfhka m%j¾Okh lsÍug lghq;= lrkafkuq'

2. ;srir ixj¾Ok b,lal i|yd lemùu

iudc m%cd;ka;%jd§ mlaIfhys ixj¾Ok Wmdhka uq¿ukskau u;= oelafjk ;srir ixj¾Ok b,lal iuÕ iumd; jkq we;'

1) Y%S ,xldfõ iEu m%foaYhlu we;s È<s÷lu ;=rka lsÍu'

2) wdydr iqrlaIs;;dj iy jeä ÈhqKq jQ fmdaIK uÜgï idlaId;a lr .ekSu wrUhd ;srir lDIsl¾uh m%j¾Okh lsÍu'

3) fi!LH iïmkak Ôú; iy;sl lrñka ish¨ jhiaj, mqoa.,hskaf.a hy meje;au m%j¾Okh lsÍu'

4) ish¨ fokdu tlfia we;=<;a jk" iudk jQ iy .=Kd;aul wOHdmkhla iy;sl lsÍu iy hdjÔj wOHdmkhl fh§fï wjia:dj ieug újD; lsÍu'

5) ia;%S mqreI iudcNdjh ksid ldka;djka iy .eyeKq <uqka fjkafldg fkdi,lñka Tjqkg iudkd;au;djfhka ie,lSug iy Tjqka n,uq¿ .ekaùug l%shd lsÍu'

6) ish¿ fokdyg c,h iy ikSmdrlaIdj ,nd §ug iy;sl ùu iy th ;srir f,i l<ukdlrKh lsÍug l%shd lsÍu'

7) ish¨fokdgu oeßh yels ñ,lg" úYajdiodhS" ;srir iy kùk n,Yla;sh ,nd §ug iy;sl ùu'

8) ldg;a ms<s.; yels" iefjdu we;=<;a" ;srir wd¾Ól j¾Okhla ;=< mQ¾K yd M,odhs /lshdjla iu. YsIagiïmkak fiajd kshqla;shla iEu wfhl=gu iy;sl lsÍu'

9) m%;Hia:;sl há;, jHqy moaO;shla iy ish,a, we;=<;a jk yd kfjd;amdokhkag bv fok ;srir ld¾ñllrKhla we;s lsÍu'

10) rg ;=< mj;akd ixj¾Ok wix;=,kh wvq lsÍu'

11) ieug iqrlaIs;j úish yels" by< m%;Hia:;shla iys; ;srir k.r iy udkj ckdjdi we;s lsÍu'

12) ;srir jQ mßfNdack iy ksIamdok rgd we;s lsÍu'

13) foaY.=‚l úm¾hdihkag iy tys whym;a n,mEï j,g tfrysj yÈis l%shdud¾. .ekSu'

Page 52: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

51

14) id.r" uqyqÿ yd iuqøSh iïm;a ixrlaIKh lrñka iy wrmsßueiafuka Ndú;d lrñka ;srir ixj¾Okhg rel=,a §u'

15) N+ñfha ffcj moaO;Skays ;srir meje;au iy;sl lsÍu i|yd tajd wdrlaId lsÍu" m%lD;su;a lsÍu yd m%j¾Okh Wfoid jkdka;r úkdYhg" N+ñfha .=Kd;aulNdjh wvq ùug iy ffcj úúO;ajh ySk ùug tfrysj läkï l%shdud¾. .ekSu'

16) ;srir ixj¾Okh i|yd iduldó iy ish¨ fokd we;=<;a jk iudchla m%j¾Okh lsÍu wrUhd ieug idOdrK f,i hqla;sh bgqlrjd .ekSug yelshdj imhk iy iEu uÜgïl§u ieug ms<s.; yels jk wdh;k jHQyhka f.dv keÕSug l%shd lsÍu'

17) ;srir ixj¾Okh i|yd f.da,Sh yjq,aldÍ;ajh iu. w;aje,a ne| .; yels l%ufõo Yla;su;a lsÍu'

(3) iqrlaIs; wkd.;hla i|yd wdmod wjodku wvq lsÍu

Disaster Risk Reduction for Safer Future

1. wdmod l<ukdlrKh

wdmod wjodku oeäj mj;sk f,dalfha ish¿ rgj,a w;=ßka Y%S ,xldj 2018§ miajk ia:khg kï fldg we;' jd¾Islj wm rg ksrka;rj wdmodjkag f.dÿre fjhs' .xj;=r" kshÕh yd kdh hdï ksid jd¾Islj wysñjk ðú; yd foam, ydks wmuKh' wfkla w;g oekg mj;sk úoHdj yd ;dlaIK yelshdjka ksid lsis lf,l fkdjQ úre whqßka tjeks úm;a ms,sn| fmr iqodkula we;s lr .ekSug;a¦ ðú;" foam, yd iïm;a ydks wju lr .ekSug;a yelshdjla we;' wdmod wjodku wju lsÍu i|yd ;dlaIKh uqiq lr.;a rdcH iy iudÔh mq¿,a ueÈy;a ùula wjYHh' ta i|yd ish¨ lafIa;%hkaf.a oekqu iy w;aoelSï mdol lr .ksñka" taldnoaO m%fõYhka wkq.ukh lsÍu m%uqL wjYH;djhls' ta wkqj fÉ;kdkaú;j" wdmod wjodku wju lsÍu i|yd jk Wmdh Wml%u l%shd;aul lsÍug m%uqL;djh

,nd fokafkuq' t;kÈ wdmod wjodku wju lsÍu i|yd jk 2015 - 2030 fiakavdhs rduqj ^Sendai

Framework for Disaster Risk Reduction& foaY.=‚l úm¾hdi i|yd jk meßia iïuq;sh iy tlai;a cd;Skaf.a ;srir ixj¾Ok b,lal ^2015 - 2030& cd;Hka;r tlÕ;djkag wkq.; fjñka" foaYSh wdmod l<ukdlrKh cd;sl m%;sm;a;shla l%shd;aul lrkq we;'

1) wdmod wjodku wju lsÍu" wdmod md,kh lsÍu" m%;HiaÓ;sh f.dvke.Su iy l,ska isáhdg jvd fyd¢ka ck;djg h<s ke.S isàfï yelshdj iy;sl lrk cd;sl wdmod wjodku wju lsÍu i|yd jk ie,eiaula l%shd;aul lsÍu'

2) cd;sl wmod wjodku wju lsÍu i|yd jk ie,eiaug wkql+,j jk f,i m%dfoaYSh iy tla tla úIh lafIa;%hkag wod, wdmod wjodku wju lsÍfï ie,iqï l%shd;aul lsÍu'

3) cd;sl wdmod l<ukdlrK ie,eiau iuÕ wkq.; jk f,i ish¨ mx.=ldÍ;ajh ork md¾Yjhka ueÈy;a lr .ksñka wod< l%shd ie,iqï ieliSug" iy l%shd;aul lsÍug fhduqùu'

Page 53: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

52

2. foaY.=‚l úm¾hdi i|yd wkqj¾;kh

1) kSfrda.S u;aiH iïm;" jkÔùka" Ydl m%cdjka iy mßir ffcj moaO;sfhys ;sr meje;au Wfoid tajdfha jdiN+ñ iq/lSug mshjr .ekSu'

2) ixrlaIKh l, hq;= fN!ñl" c,c iy iuqøSh ffcj moaO;Ska y÷kdf.k" tajdg wh;a u;aiH" jkÔù iy Ydl m%cdjkag foaY.=‚l úm¾hdihkag Tfrd;a;= foñka úish yels mßoafoka tu mßir moaO;Ska iq/lSug l%shd lsÍu'

3) wkd.; mrmqr i|yd mßirh wdrlaId fldg" foaY.=‚l úm¾hdihkaf.a n,mEug id¾:lj uqyqK §u ms‚i yß; wd¾Ól ixj¾Ok m%fõYh m%j¾Okh lrk w;r" ta i|yd jk f.dvke.s,s ;dlaIKh" jdia;=úoHd;aul iy ks¾udK ie,iqï wdÈh l%shd;aul lsÍug m%uqL;dj yd by< ms<s.ekSula ,nd §u'

4) yß;d.dr jdhq fudapkh wvq lrk ixj¾Ok jHdmD;Ska i|yd myiqlï ie,iSu wrUhd iy tfia jdhqf.da,hg uqod yßkq ,nk ldnka m%;sY;h wvq jQ m%udKh ;lafiare fldg¦ ta i|yd uQ,H m%;s,dN ,eìh yels mßÈ ldnka fj<odug wod, kS;sh mQ¾K jYfhka l%shd;aul lsÍu'

3. wmøjH l<ukdlrKh

1) ;srir wmøjH l<ukdlrKh i|yd ‘3R’ ixl,amh ^wju lsÍu" kej; Ndú;h yd m%;spl%SlrKh lsÍu& m%uqL;d moku u;¦ k.r iNd" m<d;a md,k wdh;k iy m%cd uQ, uÜgïj,ska l%shd;aul lsÍug m%uqL;ajh §u' wmøjH l<ukdlrKh rchg iy m%cdjg iEu uÜgul§u ;SrKd;aul wNsfhda.hla neúka¦ ta wdY%s;j uyck fi!LHhg" iy mdßißl iïm;a j,g iy foaY.=‚l úm¾hdihg we;súh yels n,mEïo md,khg iqúfYaIS wjOdkh fhduq lrkq we;'

2) cd;sl m%;sm;a;s rduqj fjkia lsÍu iy Yla;su;a lsÍu isÿ lrñka m%Yakfha fl<jr isg .eg¨j l<ukdlrKh lsÍfï l%ufõoh fjkqjg" taldnoaO iïm;a l<ukdlrK m%fõYh i|yd fhduqjk l%ufõohla wkq.ukh lsÍu'

3) li< l<ukdlrK m%ñ;s" fr.=,dis yd ud¾f.damfoaYhkag wkql+, ùu iy Ndú;dfõ ld¾hlaIu;dj" mßir ys;ldó nj iy iudchSh j.lSï oeÍu wrUhd cd;sl" m%dfoaYSh iy .%dóh uÜgï j,§ l%shd;aul jk ish¿ .súiqï yd tlÕ;d weiqßka isÿ lsÍu'

4) li, wju lsÍu" li< fjkalr neyer lsÍu" l%udkql+,j li< neyer lsÍu Wfoid ish¨u j¾.j, li< Wmojk m%Njhka ms<sn| ck;dj oekqj;a lsÍug iy Tjqkaf.a wdl,am fjkia lsÍug l%shd lsÍu'

5) li, jákd iïm;la f,i i,ld" tajd iïm;la njg m;a lr.; yels f,i ms<sfh< lsÍu yd wdY%s; wNsfhda. j,g uqyqk §u i|yd myiqlï ie,iSu( WodyrKhla jYfhka li,j,ska n, Yla;sh ksIamdokh" li,j,ska ksIamdok wuqøjH iy fmdfydr fukau li, uqo,a njg mßj¾;kh l< yels l%shdldrlï wdÈh m%j¾Okhg l%shd lsÍu'

6) li, l<ukdlrKh i|yd jk kùk;u iQlaIu ;dlaIKh Cutting Edge Technology&" li, f;aÍï i|yd jk ;dlaIKhka Ndú;h mq¿,a lsÍu fukau" foaYSh uÜgfï mj;sk ksmqK;d iïm;a yd foaY.=‚l iy ixialD;sl ;;a;ajhka uekeúka fidhdn,d" Bg wkql+, jk mßÈ fuu ;dlaIKh f;dard fírd .ekSu wrUhd m¾fhaIK iy ixj¾Ok lghq;= Èß.ekaùu isÿ lrkq ,efí'

7) m%cdj iy fiiq whf.a mQ¾K iyfhda.h iy iyNd.s;ajh we;sj ;srir wmøjH l<ukdlrK jevigyka l%shd;aul lsÍu i|yd m<d;a md,k wdh;k n,uq¿ .ekaùug mshjr .ekSu'

8) foaYSh ks¾Kdhlhkag wkql+,j wmøjH iy wmc,h l<ukdlrKh ms‚i iudk ld¾hlaIu;dj yd M,odhs;dj iy uOH.; úYd, moaO;s fukau úuOH.; l=vd moaO;ska l%shd;aul lsÍug wkqn, §u'

Page 54: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

53

lafIa;% wxl 5( ;srir iïm;a l<ukdlrKh Sustainable Resource Management

(1) bvï mßyrKh

Land Use

1) m%Yia; cd;sl bvï mßyrK iy bvï wkai;= lsÍfï m%;sm;a;shla l%shd;aul lsÍu'

2) cd;sl fN!;sl ixj¾Ok ie,eiqu" jk rlaIk cd;sl ie,eiau" cd;sl wdmod l<ukdlrK ie,eiau" fjr< ixrlaIK iy fjr< iïm;a l<ukdlrK ie,eiau" kd.ßl ixj¾Ok ie,eiqï" cd;sl bvï mßyrK ie,eiau hkd§ ish¨ cd;sl ie,iqï ish,a, taldnoaO lrñka¦ N+f.da,Sh jYfhka iu;=,s; ckdjdilrK jHqy moaO;shla we;s lrñka o" mdßißl jYfhka

ixfõ§ m%foaY ixrlaIKh lrñka o" oekg rfÜ uq¿ N+ñfhka 16%la muK jk iuia; jk

.ykh 30%la muK olajd jeä lsÍugo" ixj¾Okh l< yels bvï Wmßu iy m%Yia: f,i Ndú;hg .; yels jkakd jQo cd;sl bvï mßyrK m%;sm;a;shla yÿkajd §u'

3) kd.ßl" .%dóh" jeú,s wxYfha iy fjr<nv ëjr l¾udka;h isÿjk m%foaY we;=<;aj ixj¾Okh iy ixrlaIKh tlg w;aje,a ne| hd yels f,ig ;srir bvï mßyrK m%;sm;a;Ska l%shd;aul lsÍu'

a. ixj¾Ok lghq;= yd uyck wjYH;d i|yd wjYH bvï ;d¾lsl mokula u; iemhSu i|yd ukd hdka;%Khla iys; bvï nexl=jla ia:dmkh lsÍu'

b. bvï mejÍfï § iy ,shdmÈxÑ lsÍfï § oekg mj;akd ¥IKh iy wl%ñl;djkag ;=vqfok r;= má l%ufõoh iy ta i|yd .; lrk §¾> ld,h j,lajd,Su i|yd úksúo oelsh yels" läkï l%ufõohla l%shd;aul lsÍu'

c. ;lafiare fomd¾;fïka;=j jeäÈhqKq lr" tys Odß;dj iy ld¾hlaIu;dj by< kexùu ;=<ska rchg iy uyck;djg jvd;a ld¾hlaIu bvï iy foam, ;lafiare jd¾;d ,nd.ekSug lghq;= fh§u'

d. b;du kQ;k N+ - wjldYSh ^Geo-spatial& ;dlaIKh Ndú;djg wod, wdh;k fufyhjd" úúO jqjukdjka i|yd jk bvï j¾.SlrKhla yÿkajd §u'

e. w;s kùk ;dlaIKh Ndú;hg .ksñka ñkskafodare iy is;shïlrK lghq;= ld¾hlaIuj iy by< m%ñ;shlska isÿ lsÍu ms‚i ñkqïm;s fomd¾;fïka;=j m%;sixúOdkh lsÍu'

(2) lDIsl¾uh iy i;a;aj md,kh

Agriculture and Animal Husbandry

1) hym;a lDIsld¾ñl mqreÿ ^Good Agricultural Practices&" ksjerÈ lDIsl¾uh iy iqrlaIs; lDIsl¾uh hk ixl,am yryd ksIamdok moaO;Ska fufyhjd" ffcj úoHd;aul iqrlaIs; ;srir lDIsl¾uhla iy;sl lrñka" by< .=Kd;aul Ndjhla iys; lDIs ksIamdok imhñka" ñksiqkaf.a wdydr iqrlaIs;;dj iqrlñka iy j.dlrejkag by< wdodhula ,eîug i<iajñka" fukau tajd fj<|fmd<g myiqfjka m%fõY ùfï wjldYh mq¿,a lrñka ksIamdolhskaf.a iy Tjqkaf.a mjq,aj, idudðlhkaf.a Ôjk ;;a;ajh jeä ÈhqKq lsÍug ;=vq fok hym;a lDIsl¾u mßphka m%j¾Okh lsÍu'

Page 55: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

54

2) ÿ.S núka" Khldr neúka iy iudc wiudk;ajfhka lDIsl¾udka;fha ish¿ lafIa;% j, kshe,S isák f.dùka uqojd .ekSu wrUhd úfYaI jevigyka l%shd;aul lr Tjqka iudÔh jYfhka n,uq¿ .ekaùug iy Tjqkaf.a Odß;dj j¾Okh lsÍug lem ùu'

3) îc i|yd f.dùka i;= nqoaêuh foam, ms<sn| whs;sh iqrlaId lsÍu i|yd jk cd;sl m%;sm;a;shla iy l%ufõohla yÿkajd § l%shd;aul lsÍu'

4) fnda. iy i;aj lDIsl¾ufha kshe,S isák f.dùka i|yd úfYaI f.dú Kh jevigyka l%shd;aul lrñka" f.dú iuqmdldr yryd kùk ikaksfõok ;dlaIKh Ndú; fldg" Tjqkaf.a ksIamdok i|yd ñ, .súi .ekSfï l%shdj,sh úêu;aj yd idOdrKj isÿ lsÍug Wmldr lsÍu'

5) f.dú rlaIK iy j.d rlaIK l%shdmámdáhla y÷kajd foñka wjodku mejÍug ^Risk

Transfer& yels l%ufõohla l%shd;aul lr¦ lDñ jix.;" c, .e,Sï iy kdh heï jeks iajNdúl Wmøj j,ska we;sjk n,mEï j,g f.dÿre ùfuka ,nk mdvqfõ mSvkh wju lr" Tjqka wdrlaId lr .ekSug l%shd lsÍu'

6) jxpksl foaYmd,lhka iy ks,OdÍka úiska wiajekak fk<k wjia:djg iumd; fjñka lDIs ksIamdok furgg wdkhkh lsÍu ksid iy ksrka;rfhka w;rueÈ fj<÷kaf.a f.dÿre njg m;ajk f.dùka uqojd .ekSu ms‚i il%shj odhl ùu'

7) ish¿ lafIa;%j, ksr; f.dùkaf.a f;dr;=re we;=,;a cd;sl o;a; .nvdjla f.dvk.d f.dú kdudj,shla ks¾udKh lsÍug mshjr .kakd w;r" tuÕska jvd fyd| ld¾hlaIu ikaksfõokhla mj;ajd f.k hdug iy iykdOdr fnod yeÍu úêu;aj isÿ lsÍug rch úiska mshjr .kq we;'

8) kùk;u N+ wjldYSh ;dlaIKh fhdod .ksñka fnda. iy f.dú ìï ms<sn|j cd;sl o;a; mokula f.dvk.d" l,a we;sj¦ ksIamdokh jk m%udKh" tla tla lkak wkqj wiajekak wid¾:lj ùï fukau" wdmod ksid isÿjk fNda. úkdYhkao ;lafiare lr m%udK lsÍï i|yd wod, wdh;k j,g ux i,iñka" f.dùkag jkaÈ uqo,a iy wdOdr úêu;aj ,nd §ug iy úkdY jQ fNda. i|yd m%;smQ¾Kh lsÍug .;hq;= l%shdud¾. wdÈh ;SrKh lsÍu iy l,g fõ,djg ksjerÈj ;SrKh lsÍug yelshdj j¾Okh lsÍu'

9) lDIsl¾ufha ish¿ lafIa;%j, m¾fhaIK iy ixj¾Ok l%shdldrlï Èßu;a lsÍu'

10) i;aj md,k lafIa;%fha ;srir nj iq/lSug iy wiajekak jeä lsÍug m¾fhaIK m%j¾Okh lsÍu'

11) ;srir lDIsl¾uh iïnkaO kj cd;sl m%;sm;a;shla y÷kajd foñka f.dùkaf.a Ôjfkdamdhka wdrlaId lsÍug iy ñksiqkaf.a wdydr iqrlaIs;;dj iy;sl lsÍug mshjr .ekSu'

12) wiajekak fk,d.kakd ld, jljkq oelafjk Èk o¾Ykhla ^Cropping Calender& ks¾udKh lsÍug" ksIamdokhka wf,ú lsÍug iy fhojqï ld¾hlaIuj ;srKh lsÍu i|yd kj;u fuj,ula f,i f;dr;=re ikaksfõok ;dlaIKh Ndú;fhka bÈßm;a lsÍu'

13) ;dlaIK yqjudrej" f.dùka oekqj;a lsÍu iy Ndú;hg fhda.H lDIsld¾ñl ksIamdokhka ish fldÜGdYh ;=< Èßu;a lsÍug odhl jk lDIs WmfoaYljreka i|yd Èß §ukdjka ,nd §ug l%shd lsÍu'

14) by, Tfcda .=Kh iys; foaYSh îc j¾. tl;= lsÍu iy fnod yeÍu m%j¾Okhg cd;sl jevigykla l%shd;aul lsÍu'

15) Wmøj iys; ridhksl øjH wvx.= lDIs fhojqï wffO¾hu;a lsÍu i|yd —cd;sl îc l<uKdlrk jevigykla l%shd;aul lsÍu'

16) kj ;dlaIKh Ndú;h mq¿,a lrñka lDIs ksIamdokhkaf.a ksIamdok úhou wju lsÍu i|yd cd;sl jevigykla n, .ekaùu'

17) kj wdlD;Ska yÿkajd §u ;=<ska jeú,s lafIa;%fha ,dNdxY jeä lr .ekSug" lïlre fõ;k jeä lsÍug iy hym;a jev miqìula we;s lsÍug odhl jk ;srir Ndú;hka m%.=K lsÍu'

Page 56: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

55

18) ridhksl øjH Ndúh;fhka f;drj ksIamdokh lrkq ,nk m<;=re iy t<j¿ imhk wdrlaIs; lDIsl¾udka;h m%j¾Okh i|yd iykdOdr l%uhla l%shd;aul lsÍu'

(3) ëjr l¾udka;h

Fisheries Industry

1) ëjr iy c,Ôù j.d l¾udka;h mßir ys;ldó f,i;a" wd¾Ól iy iudchSh jYfhka ;srir f,i;a" Y%S ,dxlSh mqrjeishkag fi!LH iïmkak wdydr imhk uQ,dY%hla f,i;a m%j¾Okh lsÍu'

2) ck;djf.a fmdaIKh uÜgu jeä ÈhqKq lsÍfï uq,dY%hla f,i u;aiH ksIamdokh jeä lsÍu" uqyqÿ iy c, iïm;a ixrlaIKh lsÍu'

3) êjr iïm;aj, úpdrj;a Ndú;h ms‚i" Ôj úoHd;aul iy wdh;ksl l<ukdlrK hdka;%Khka jeäÈhqKq lsÍu'

4) iuqøSh iy .eUqre uqyqÿ wdY%s; iïm;a ms<sn|j ;lafiare lsÍu iy Tjqkaf.a j¾Okh ms<sn| wOHkh lsÍu'

5) rg ;=< ñßÈh u;aiH iïm; ;srir f,i ixj¾Okh lsÍu Wfoid rdcH-fkdjk wxYh Èßu;a lsÍu ms‚i m¾fhaIK jHdmD;s" jHdmD;s fiajd l<ukdlrK iy iïnkaëlrK l%shdldrlï Èßu;a lrñka¦ ;dlaIKh yqjudre ùug iy ksIamdok uÜgï by< kxjd ,Sug Wmldr lsÍu'

6) wm rfÜ f.dvìï m%foaY fuka 16 .=Khlg;a jvd úYd, jQ bkaÈhka id.rh wdY%s;j msysgd

we;s wkH wd¾Ól l,dmh ^EEZ& ms<sn| úoHd;aul wOHhkhka isÿ lsÍu'

7) m%ñ;sfhka by< u;aiH wiajkq iy wNsckk m%j¾Ok l%shd iy;sl lsÍu i|yd l%fudamdhka l%shd;aul lsÍu'

8) lfvd,dk rlaIs; fmfoia wdY%s; lrÈh u;aiH iïm; ixrlaIKh lsÍu'

9) .x.d fudah lgj,a iy Èh mdrj,a yria lr t,k ydksodhl uiqka w,a,k fuj,ï iy WmlrK fukau we;eï udoe,a l%u fjkqjg fjk;a fhda.H ëjr fuj,ï" wdïmkak yd l%u Ndú;hg wkqn, §u'

10) jdisodhl ëjr l¾udka;hla i|yd wä;d,u oeóu'

11) .eUqre uqyqfoa uiqka we,a,Sug yels nyq Èk hd;%d oeßh yels ñ,g ëjr lKavdhï fyda iñ;s j,g ,nd §ug fõ.j;a jevigykla Èh;a lsÍu'

12) ëjr l¾udka; fhfokakka yg idOdrK f,i ish l¾udka;fha fh§ug wjia:djka i,id §u'

13) ëjr l¾udka;fha fhfok m%cdjf.a ksjdi" /lshd yd Kh nr wd§ .eg¿ wduka;%Kh lsÍug ueÈy;a ùu'

14) ëjr iy ta wdY%s; l¾udka; ;=< w;sf¾l /lshd wjia:d we;slr" ëjr mjq,aj, È<s÷lu ;=rka lsÍug" iy Tjqkaf.a iudc wd¾Ól ;;a;ajh jeä ÈhqKq lsÍug mshjr .ekSu'

15) fjr<nv ëjrhska mqyqKq lsÍu iy tu l¾udka;hg wjYH fiajd iemhSug fhduq lsÍu yryd tu m%cdjf.a iudc wd¾Ól ;;a;ajhka jeäÈhqKq lsÍug Wmldr lsÍu'

16) biaika" ud¿ iy u;aiH ksIamdok j¾. wmkhkfhka úfoaY úksuh bmhSu jeä lsÍug l%shd lsÍu'

17) hdka;%sl yd hdka;%sl fkdjk ëjr hd;%d i|yd n,m;% ksl=;a lsÍfuka ëjrhka" ëjr hd;%d iy fndaÜgq ms,sn| o;a; moaO;shla ms<sfh, lsÍu'

18) Y%S ,dxlSh uqyqÿ iSudjka ;=, úfoaYSh fg%da,¾ hd;%d iy fndaÜgq fhdod.ksñka wi,ajeis rgj, wh úiska lrk uqyqÿ fld,a,lEï iy fydfrka uiqka ovhï lsÍu wd§ kS;s úfrdaë l%shd

Page 57: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

56

uev,Su id¾:lj l, yels mßÈ fjr<drlaIl yd Y%S ,xld kdúl yuqod n,uq¿ .ekaùug l%shd lsÍu'

19) iuqø êjr l¾udka;hg wod< kS;s Í;s oeäj n,d;aul lsÍu ;=,ska fjr<dY%s; ¥IKh md,kh iy mdßißl iïm;a ixrlaIKh lsÍug mshjr .ekSu'

(4) m;,a leŒu iy Lksc iïm; a

Mining and Quarrying and Mineral Resources

1) Y%S ,xldfõ we;s fm,aiamd¾" ueá" fvd,uhsÜ" .%ekhsÜ ksê" yqKq.,a" uhsld" Lksc je,s" fm%diafmaÜ ksê" lajd¾Üia" le,aihsÜ" ue‚la yd jákd mdIdK j¾. ms<sn| l%udKql+, wd¾Ól ;lafiarejla isÿ lsÍu'

2) jvd;a ld¾hlaIu iy iïnkaëlrKhla iys; wdh;ksl rduqjla ilid fuu lafIa;% kshdukhg ,la lsÍu iy iqmßlaIKhg ,la lsÍug mshjr .ekSu'

3) L‚c iïm;a Ndú;dj ms<sn| cd;sl ie,eiaula l%shd;aul lsÍug mshjr .ekSu'

4) ue‚la j¾. iy ue‚la b,a,ï ksê yÿkd.; yels Wiia ;dlaIKh yÿkajd §ug mshjr .ekSu'

5) kS;s úfrdaë leŒï uev,Su i|yd oeä kS;s Í;s l%shd;aul lsÍu'

6) fkdksñ øjH f,i L‚c iïm;a wmkhkh iSud lsÍu iy tajdg w.h tl;= lsÍu isÿ lsÍug wjYH iydh fok hdka;%Khla y÷kajd §u'

(5) mßirh /ln,d .ekSu

Caring for Environment

1. iajNdúl iïm;a

1. Y%S ,xldfõ ffcj úúO;ajh iy ixfõ§ mßir moaO;s ixrlaIKh lrñka j¾;udk mrïmrdfõ wjYH;djka imqrd .kakd w;ru" tajdfha ;srir uÜgï mj;ajd .ksñka wkd.; mrïmrdjkag wmf.a iajdNdúl iïm;a ksoyfia mßyrKh lsÍug we;s whs;sh lsisÿ f,ilska fyda meyer fkdyer iy;sl lsÍu ms‚i jk hdka;%Khla l%shd;aul lsÍu'

2. iajNdúl Ydl yd i;a;aj m%cdj wdrlaId lsÍu( ffcj úúO;ajh iy mßir moaO;s wdY%s;

ksIamdok iy fiajdjka jk¦ iajNdúl Okh ^Natural Capital&" iY%Sl mi" ld,.=‚l kshuhka" msßisÿ jd;dY%h iy c,h" mqk¾ckkSh n,Yla;sh" cdk úúO;ajh ish¨ Y%S ,dxlslhkaf.a iy u;= mrïmrdjka i|yd È.=ld,Sk wd¾Ól m%;s,dN ms‚i ixrlaIKh yd wdrlaId lsÍu'

3. iajNdúl iïm;a iy ffcj moaO;Ska fhda.H mßÈ l<uKdlrK lrñka iy ;srir f,i Ndú;hg .ksñka lDIsld¾ñl yd lDIsld¾ñl fkdjk lafIa;% j, ksIamdok yd Odß;dj jeä lsÍug l%shd lsÍu'

4. È.ska È.gu l%shd;aul jk jerÈ ixj¾Ok yd wd¾Ól j¾Ok Wmdhka iy wúêu;a yd whdf,a hñka isÿjk udkj ckdjdilrKfha jHdma;sh fya;=fjka iajNdúl mßirhg iy Ydl yd i;a;aj m%cdjka fj; lrkq ,efnk mSvkh fya;=fjka wkd.;h r|d mj;akd iïm;aj, ;sr meje;aug we;s úh yels úkdYldÍ m%;sM,j,ska tajd uqojd f.k u;= mrmqr fjkqfjka iq/lSug lemùu'

Page 58: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

57

5. mßir moaO;sfha we;sj ;sfnk wdl%uKh iy ffcj úúO;ajfha ì|jeàï fya;=fjka ;u wdydr iqrlaIs;;dj iy Ôjfkdamdhka ißlr .ekSug fkdyelsj mSvdjg m;a È<sÿlug f.dÿrej hemqï uÜgfï /£ bkakd .%dóh f.dú ck;dj wdrlaId lsÍug l%shd lsÍu'

6. mfiys .=Kd;aulNdjh ixrlaIKh lsÍug iy wdrlaId lsÍu i|yd jk kS;s Í;s iy fr.=,dis l%shd;aul lrñka" úfYaIfhkau by< c,dOdr fmdaIs; m%foaY ixrlaIKh i|yd jHqyuh iy jHqyuh fkdjk ks¾foaYhka l%shd;aul lsÍu'

2. jkdka;r

1) jkdka;r wdrlaId lsÍug by,u m%uqL;djla ,ndfokq we;'

2) l÷lr m%foaYj, wdid¾:l;ajhg m;aj we;s mhskia j.dj fjkqjg Y%S ,xldjg wdfõ‚l YdL jHdma; lsÍfï jevigykla u.ska rg mqrd kej; jk j.d jHdmD;shla l%shd;aul lsÍu'

3) wfma Ôú;j, .=Kd;aul nj ;SrKh lrkakdjq mßirh /l .ekSu wm uqyqK fok m%Odk;u wNsfhda.hla jk neúka" jkdka;r iy ffcj moaO;sh /l.ekSug iy ixrlaIKh lsÍug oeä f,i lemj l%shd lsÍu'

4) j¾;udkfhys rfÜ mj;Shehs ;lafiare fldg we;s uq¿ N+ñfhka 16%la muK jk iajNdúl

jkdka;r m%udKh 30% la olajd jeä lsÍu wmf.a m%uqL j.lSula fukau cd;sl m%;sm;a;sh f,io l%shd;aul lsÍu'

5) cd;sl mdßißl iy jkdka;r l<ukdlrK ie,iqula y÷kajd §u'

3. Ydl iy i;ajhska

1) Y%S ,xldfõ foaYSh ffcj m%fNaO iy ;¾ckhg ,lajQ Ydl iy i;a;aj m%cdjka wdrlaId lsÍu iy Tjqkaf.a úúO;a;ajh m%j¾Okh lsÍu' tuÕska 751la muK jQ y÷kdf.k we;s iqúfYaIS

WNh Ôùka ^bka 21'7% furgg wdfõ‚l&¦ 3"314jk jdysksl YdLd ^Vascular Plants& ^bka

26'7% furgg wdfõ‚l&¦ we;=,;a wmf.a iajNdúl Wreuh iq/lSug m%uqL;dj ,nd fokq we;'

2) rlaIs; m%foaY moaO;sh" cd;sl jfkdaoHdk" wNhN+ñ" iajdNdúl f;;aìï iy iuqøSh WoHdk¦ kd.ßl WoHdk iy c, rlaIs; m%foaY o we;=¿j" ish¨ iïm;a kshdukh lsÍug iy l<uKdlrkh i|yd kj kS;s l%shd;aul lrkq we;'

3) wêldÍka úiska f,aLK.; fldg we;s jk w,ska iy fjk;a i;=ka wkjirj whs;slr lr.ekSu iy ovhï lsÍu kj;d,Su i|yd oeä kS;s l%shd;aul lsÍu'

4) Ydl iy i;aj m%cdjkaf.a ;srir meje;au iy;sl lsÍu wrUhd m¾fhaIK iy ixj¾Ok l%shdldrlï i|yd wkq.%y oelaùu'

4. i;a;aj iqNidOkh

1) i;ajhskaf.a reÑlï iy Ôj;aùug we;s whs;sh flfrys f.!rjhla oelaùug iy Tjqka wdrlaId lsÍug ñksia j¾.hd yg j.lSula iy ne£ula mj;sk nj wmf.a úYajdihhs' ta wkqj wjidkfha § jvd ohdjka; yd fi!LH iïmkak iudchla iq/flk w;r ñksidg o bka úmq, m%;s,dN w;ajk nj ms<s.; hq;= fjuq'

2) iEu Ôj;ajk i;a;ajhl=gu f.!rj lrk iodpdrh m%j¾Okh lsÍu'

Page 59: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

58

3) ish,a,kagu f.!rjh iy ohdkqlïmdj olajk wdl,amh i;=ka i|yd o È.= lrñka foaYmd,k mlaIhla f,i i;=ka fjkqfjka y~la ke.Su'

4) ñksiqkag fukau ñksiqka fkdjk i;ajhskago Ôj;aùu ms‚i mj;akd wdYdj ms<s.ksñka" Okd;aul udkisl wdl,amhlska iy Wjukdjlska Tjqka ÿla ú§fuka iy frda.S nfjka fukau urKfhka uqojd Ôj;a lrùug ms<sirK ùu'

5) ish¨ i;ajfhda ksÿla fj;ajd kSfrda.s fj;ajd hk Y%S ,dxlslhkag wdfõ‚l jQ idïm%odhsl ohdkqlïmdj iys; wdl,amh kej; m%.=K lr .ksñka¦ fj<odu" ixialD;sl fya;= fyda ovhï lsÍfï wruqKq iys;j ms<s.; fkdyels ñf,aÉP >d;kodu iy kS;s úfrdaëj ovhï lsÍï fukau" i;=kag tfrysj lDr;ajh iy wkqlïmd úrys;j Tjqkaf.a Y%uh iQrdlEug o tfrysj y~la Èh;a lsÍu'

6) ysxikhg iy lDr;ajhg i;=ka ,la lsÍug tfrysj kj kS;s l%shd;aul lsÍu'

I. w,s ñksia .egqug úiÿï

w,s ñksia .egqu ms<sn| m%Yakh wo jk úg jkÔù l<ukdlrKhg wod< .eg¨jlg jvd" Y%S ,xldfõ úh<s l,dmhkays mj;sk mßirh iy .%dóh wd¾Ólh w;r mek ke.S we;s w¾nqohla

olajd iSudj blaujd Wvqÿj f.dia we;s nj fmfka' iuia; w,s .yKfhka 70%lg jeä m%udKhla jkÔù ixrlaIs; m%foaYj,ska ndysr .%dóh ckdjdi m%foaY j, fjfiñka ck;djf.a bvï fnodyod .ksñka Ôj;a ùug;a W;aidy orK nj i;Hhls' tneúka" w,skaf.ka mqoa.,hskag" foam, yd j.djkag isÿjk ydks wju lr.ekSu wrUhd l,ska yÿkdf.k l%shd;aul jk Wmdhka we;=,;a m%fõYhka fm<lau jyd l%shd;aul lrkq we;' fuu ;;ajhg uqyqK §u ms‚i u;= oelafjk l%shdjkao wkq.ukh lrkq we;'

i. bvï Ndú;h iy bvï l<ukdlrKh ms‚i m%;sm;a;shla yÿkajd foñka" ks;s úfrdaê bvï nqla;shg jeg ne§u yd jkdka;r j, i;=ka .uka .kakd mgq ux;Sre wyqrd ouk udkj l%shdldrlï j<lajd,ñka" w,s ñksia .egqu fukau" ÿmam;alu" .%dóh ;reKhkaf.a ú/lshdj iy fjk;a mdßißl yd iudc wd¾Ól w¾nqo wju lsÍugo ueÈy;a ùu'

ii. úfYaIfhkau w,s ñksia .egqu wduka;%Kh lsÍu i|yd jk jvd fhda.H Ndú;djla iys; jHdmD;s l%shd;aul lsÍug;a" w,ska iy wfkl=;a i;=ka ixrlaIKhg iy wdrlaId lsÍug wod, jevigyka l%shd;aul lrk ixúOdkhkag Wmldr lsÍug;a ueÈy;a ùu'

iii. m%cd flakaøSh jHqyd;aul iy jHqyd;aul fkdjk jevigyka yd l%shdud¾. .ekSu yryd —w,s ñksia .egqu˜ id¾:lj wduka;%kh lsÍug ueÈy;a ùu'

5. oeßh yels ñ,lg ;srir iy ld¾hlaIu n,Yla;s moaO;s

1) iEu n,Yla;s ksIamdok wdh;khla i|yd u jk ksYaÑ; ld, jljdkq iy Bg wkqrEmSj w;am;a lr.; hq;= b,lal olajkakdjQ n,Yla;s m%;sm;a;shla ilid bÈßm;a lsÍu iy th jir 5lg jrla hdj;ald,Sk lsÍug mshjr .ekSu'

2) úÿ,sn, l¾udka;h i|yd jk kshduk jHqyh Yla;su;a lsÍu iy Lksc f;,a iy .Eia l¾udka;hka i|yd o kS;s iy kshduk jHqyhka mekùug l%shd lsÍu'

3) úÿ,sn, mk;" L‚c f;,a mk; iy ;srir n,Yla;s wêldßhla i|yd jk mkf;ys tk m%;smdokhka uq¿uqkskau l%shd;aul lsÍu ;=<ska n,Yla;s lafIa;%fha wdh;k j, uQ,H ia:djr;ajh iy iajdëk;ajh ;yjqre lsÍug l%shd lsÍu'

4) wdkhksl iy foaYSh n,Yla;s uQ,dY% wdY%s; ksjerÈ ixfhda.h fukau fmdihs, iy mqk¾ckkSh n,Yla;s uQ,dY% wdY%s; ixfhda.ho we;slr.ksñka “n,Yla;s iqrlaIs; Y%S ,xldjla˜ w;am;a lr.ekSu ms‚i b; is;skau cd;shg uÕ fmkaùu'

Page 60: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

59

5) j;auka iy wkd.; wjYH;d imqrd .ekSu Wfoid cd;Hka;r m%ñ;shg wkql+, oeßh yels ñ,g wLKavj ksl=;a lrkq ,nk iunr n,Yla;s iemhqula iy;sl lsÍu'

6) úÿ,s ckkh i|yd bkaOk Ndú;h oeä f,i wju lrñka bkaOk wdkhkh lsÍug kdia;s lrkq ,nk m%;smdok iy ta i|yd fokq ,nk iyk i|yd ksialdrfka jeh lrkq ,nk Okh¦ ld,Sk wjYH;d wrUhd úYajúoHd," m¾fhaIK wdh;k iy l¾udka; úiska úl,am n,Yla;s úiÿï iy ;dlaIKh fidhd .ekSug isÿ lrkq ,nk m¾fhaIK yd ixj¾Ok lghq;= fukau w;ayodne,Sï Èß.ekaùu ms‚i fhduq lsÍu'

7) jy, u; iú lrkq ,nk iQ¾h n,Yla;s moaO;s" mqk¾ckkSh n,Yla;sh mq¿,aj Ndú;h iy .Dyia: n,Yla;s ixrlaIKh m%j¾Okh ;=<ska u¾OkldÍ cd;Hka;r mSvkhkaf.ka ñÿKq n,Yla;s iajdêm;Hhla w;am;a lr .ekSu' tfukau n,Yla;s ld¾hlaIu ;dlaIKh iy ld¾hlaIu m%jdyk fiajd m%j¾Okh ms‚i jk m¾fhaIK iy ixj¾Ok lghq;= i|yd rdcH wkq.%yh hgf;a wdfhdack isÿ lsÍu'

8) n,Yla;s ld¾hlaIu ;dlaIKh i|yd fhduq lrkq ,nk wdfhdack cd;sl ixj¾Okh iy n,Yla;s iqrlaIs;;dj iuÕ noaO lrñka Y%S ,xldj iQ¾h n,Yla;s ;eõ ;s;la (Hot – Spot) iy ˜mqk¾ckkSh Èjhskla˜ njg f,dalh bÈßfha m%j¾Okh lsÍu

9) iQ¾h fldaI mek," l=vd c, úÿ,s n, ksIamdok iy oej bkaOk n,d.dr iq<x ;,nur ^Turbine& iy nur ;," n,Yla;s ld¾hlaIu fuj,ï" yß; n,Yla;s ;dlaIKh wd§fhys ;dlaIKh ixj¾Okh lsÍug iy tajd jd‚cuh jYfhk a ksIamdokh i|yd fhduq lsÍug iDcq wdfhdack fhoùu" m%uqL;d moku u; l%shd lrkq we;'

10) fkÜ - ógßka ^Net Metering& l%uh yryd mjq,a tall j,g m%;s,dN .,d hdug ie,iSu ;j;a Yla;su;a lsÍug;a" tfiau jd‚c iy ld¾ñl wdh;k .%dylhska úiska cd;sl moaO;shg úÿ,sh iemhSu Èßu;a lsÍu yryd;a¦ cd;sl úÿ,sn, moaO;sh ia:djr iy Yla;su;aNdjhg m;a lr,Su'

11) .Dyia: mdßfNda.slhkag wvq ñ,g ish .Eia wjYH;d imqrd.; yels mßÈ k, uÕska .Eia iemhSï cd, m%Odk k.rj, we;s lsÍug we;s úNj;dj wkqj m%j¾Okhg l%shd lsÍu'

(6) c, iïm;

Water Resources

1) wfma c, iïm; wkd.; mrïmrdjkag Wreu lr §u Wfoid ixrlaIKh lsÍu iy iEu .x.djlu by, c,dOdr m%foaYj, kej; jk j.d jHdmD;s l%shd;aul lsÍu'

2) mßirhg" udkj fi!LHhg iy .x.d wdY%s; ffcj moaO;Skag isÿjk oeä ydks j,ska tajd wdrlaId lr.ekSug;a" .x.djkays wmú;% ùu j,ld,Sug iy wju lsÍug l%shd lsÍu'

3) kj kS;s l%shd;aul lrñka .x.dfudahj,ska je,s f.dv oeóu iy c, r|jk my;a ìï fmfoia j, f.dvke.s,s bÈlsÍu j,ld,Sug l%shd lsÍu'

4) c, ud¾. iy ffcj moaO;shg wys;lr n,mEï t,a, lrk úfoaYSh fyda kj Ydl m%cdjka y÷kajd §u ;ykï lsÍug iy tjeks Ydlhkaf.a me;sÍu j,ld,Sug l%shd lsÍu'

5) N+.; iy u;=msg uqyqÿ" ñßÈh" lrÈh" we;=¿j¦ c, iïm;a l<ukdlrKh yd ixrËKh i|yd cd;sl m%;sm;a;shla l%shd;aul lsÍu'

6) ish¨u wdldrj, c, ¥IKh md,kh ms‚i jk kj kS;s yd fr.=,dis y÷kajd§u'

7) .x.d" wNHka;r c,dY" fjr< wdY%s; yd .xfudah" l,mq iy uqyqÿ c,h wmú;% ùu j,ld,Su i|yd jk cd;sl jevigykla l%shd;aul lsÍu'

Page 61: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

60

(7) l¾udka;

Industries

1) f.da,Sh wNsfhda.hkag uqyqk §u i|yd ksIamdokhka fufyhùu" wdfhdack m%j¾Okh" m¾fhaIK yd ixj¾Ok lghq;= W;af;ackh lsÍu iy m%dfoaYSh ixj¾Okh Èßu;a lsÍug b,lal .; ùu'

2) Wiia ;;ajfhka yd M,odhs;djfhka hq;= ksIamdok l%shdj,Ska mq¿,a lsÍï i|yd fiajl m%;s,dNhkaf.ka msßmqka m%;sm;a;s yd kS;s Í;s jeä ÈhqKq lsÍu'

3) Y%u iQlaIu l¾udka; m%j¾Okh( Wod - w;alï frÈms<s ksIamdok" iï NdKav ksIamdok" wdydr mdk ksIamdokh" w;alï ks¾udK" ,S ksIamdok" yd w.h tl;= l< f;a" rn¾" Lksc øjH" ue‚la iy iaj¾KdNrK" lDIs ksIamdok hdkdÈh Èßu;a lsÍu i|yd iqúfYaIS m%;sm;a;s iyh" uQ,H myiqlï wdÈ m%;s,dN wod, jHjidhlhskag iy ksIamdolhskag ,nd §ug iy Tjqkg úfoia fjf<|fmd< fj; msúiSug ux fm;a újr lr §ug l%shd lsÍu'

4) iïm;a Ndú;dfõ ld¾hlaIu;dj" mdßißlj ys;ldó nj iy iudchSh jYfhka j.ùu iy;sl lrkq jia" yß; l¾udka; ixl,amh m%j¾Okh lsÍu'

5) Y%S ,dxlsl ksIamdokhkag f.da,Sh fjf<| fmdf<a iqrlaIs;;dj ;yjqre jk mßÈ u;= oelafjk oE iu. wkq.; ùu'

a. f*dis, bkaOk Ndú;h wvq lr msßisÿ n,Yla;s m%Njhka fj; udreùu'

b. c,h yd n, Yla;sh ixrlaIKh'

c. wka;rdhldr øjH Ndú;h w;a yeÍu'

d. >k wmøjH iy wmc,h wvq lsÍu fyda ckkh fkdlsÍug Èß §u'

e. jdhq fudapkh wvq lsÍï fyda kj;d,Sug l%shd lsÍu'

f. wmøjH iïm;a yels mu‚ka kej; kej;;a Ndú;djg Èß §u'

g. wju lsÍu" kej; Ndú;h iy m%;spl%ShlrK hk uQ,sldx. ld¾ñl wmøjH i|yd l%shd;aul lsÍu'

6) ksñ we÷ï" jákdlï" tl;= l< wdydr" T!IO ksIamdok hkd§ mßirhg wju ydkshla iys; l¾udka; Èß.ekaùu'

7) .Dyia; l¾udka; jYfhka w;alï frÈ úùu iy w;alï NdKav ksIamdokfha kshe,s whg úfYaIs; .ekqïlrejka we;s foia úfoia fj<ofmd<j,a fidhd §ug iy iqúfYaIs Y%u iQlaIu NdKav ksIamdoklrejka i|yd wka;¾cd;sl ksIamdolhska iu. Wm fldka;%d;a moku u; .súiqï .;j .kqfokq lsÍug wjia:djka újr lr §u'

8) fld<U" yïnkaf;dg iy ;%sl=Kdu,h jrdhka wdY%s;j keõ ksIamdokh" keõ j,g fiajd iemhSu" m%;s wmkhk fiajd" keõ w¨;ajeähd lsÍu" f;,a iemhSu jeks lafIa;% m%j¾Okh i|yd wdfhdack Èßu;a lsÍu'

9) rfÜ lDIsld¾ñl m%foaYhkays lDIsmdol l¾udka; ÈhqKq lsÍu'

10) kùk;u ;dlaIKh iys; iqúfYaIs wdfhdack l,dm wdrïN lsÍu'

11) úfYaIs; jQ Y%S ,dxlsl kfjda;amdokhka ksIamdok l%shdoduhg tla lsÍu i|yd wjYH ish¨ iydh ,nd§u'

12) › ,dxflah kfjda;amdok ksIamdokhka i|yd fmagkaÜ n,m;% ,shdmÈxÑh b;d flá ld,hla we;=,; isÿl, yels hdka;%khla yÿkajd§ug l%shd lsÍu'

13) iq¿ yd uOH mßudK jHdmdr k.d isgqùu i|yd läkñka uQ,H myiqlï iy ,shdmÈxÑh ,nd.ekSug l%ufõohla l%shd;aul lsÍu'

14) m¾fhaIK iy ixj¾Ok l%shdldrlïo we;=¿j iuia: bÈlsÍï l¾udka;h úiskau yß; f.dvke.s,s ks¾udK ;dlaIKh Ndú;d lsÍug fmd<Ujk wkq.%yhka oelaùu'

Page 62: m%;sm;a;s m%ldYkh · 2019. 3. 31. · 2 mgk mgqj i. wfma oelau ii. wfma fufyjr iii. wfma k, ,dxPkh iv. wfma k, Och iy j¾Kh m

61