msoflio istoria,peraklesi
TRANSCRIPT
Mmsoflio istoria
Zveli aTenis fenomeni
Lleqtori: erekle astaxiSvili
studenti: Mmariam babuciZe, ana beriSvili, sadro leJava, daviT xuciSvili
TariRi: 13.11.2012
Sesavali
istoriografosebi perikles aTenuri demokratiis mamad aRiareben. im dros rodesac es
didebuli elini moRvaweobda, aTenis politikur cxovrebaSi ori ZiriTadi Zala monawileobda. erTi
miiCnevda, rom qveynis sworad marTva mxolod warCinebulebs SeuZliaT, radganac isini
SeZlebulnic arian, ganaTlebulnic da RirseulTa STamomavalnic. meore Zala demos eyrdnoboda
da qadagebda, rom sakuTari Tavis miukerZoebeli Semfasebeli Tavad xalxi iyo. jer kidev
berZen-sparselTa omebamde aTenSi klisTenesis saxeliT cnobili reformebi ganxorcielda( Zv. w.
510 w.) misi winadadebiT saxelmwifos mmarTveloba gadaeca moqalaqeTa Soris kenWisyriT
arCeul “xuTasTa sabWosa” da aT strategoss,romelTac saxalxo kreba irCevda. umaRles
xelisuflebas saxelmwifoSi ganagebda saxalxo sabWo, romelic yvela Tavisufal moqalaqes
aerTianebda. klisTenesis reformebma sabolood daasusta aTenSi didgvarovanTa upiratesoba da
daamyares demokratia anu xalxis mmarTveloba. aRsaniSnavia, rom “xalxis” cneba ar
gulisxmobda monebs, qalebsa da sxva saxelmwifoebSi mosaxle berZnebs. ase rom, es “xalxi”
mTeli mosaxleobis erT mervedze mets ar Seadgenda.
Pperiklesis demokratiuli aTeni
P perikle didgvarovanTa ojaxSi daibada. aRsaniSnavia,rom deda agariste im gvaris
STamomavali iyo, romelsac miekuTvneboda cnobili politikuri moRvawe klisTenesi, swored is,
vinc tirania daamxo, kanonebi daamkvidra da Seqmna saxelmwifo wyobileba, romelSic
saukeTesod iyo erTmaneTTan Sexamebuli Tanxmoba da keTildReoba.
A axalgzrdobisas perikles eSinoda ostrakismosis ( Zveli saberZneTis procedura, romlis
Tanaxmadac SeeZloT qveynidan aTi wlis vadiT gaZeveba, Tumca xdeboda qonebis
SenarCuneba.) rameTu warCinebulTA modgmis iyo da Tanac mdidari, misi megobrebi ki
saxemwifoSi yvelaze gavlenian xalxad iTvlebodnen. Garda amisa imasac ambobdnen, rom
periklesi hgavda aTenis Zvel gamgebels – tiran pisistratoss. Mmas amsgavsebdnen xmiTa da
laparakis maneriT.
gaZevebis SiSma aiZula periklesi Camoscileboda saxelmwifo saqmeebs. Mmagram igi
mravali laSqrobis monawile iyo da siqveliT da simamaciT gamoirCeoda.
Aaristidesi gardaicvala, Temistoklesi gaaZeves, xolo kimono mudam Soreul laSqrobebSi
imyofeboda. ramac gamoiwvia periklesis misda uneburad saxelmwifoebriv saqmianobaSi
CaTreba da igi maRal Tanamdebobaze airCIes.
Mmiuxedavad Tavisi didgvarovnebisa periklesi sicocxlis bolomde ibrZoda aTenis Rarib
moqalaqeTa uflebebisaTvis. Pperikles gaaCnda darwmunebis gamaognebeli niWi. erTxel spartis
mefem saxelovan moaspareze Tukididess hkiTxa, vis Tvlida ufro Zalmosilad – Tavis Tavs, Tu
perikless. Tukididesma ase miugo: “orTave beWiTac rom davce miwad periklesi, maSinac ki
daamtkicebs, rom me davmarcxdi da xalxic mas daujerebs.
Pperiklesis axalgazrdobisas demokratiis saTaveSi idga efialtesi, romelmac aristokratiis
sabWos CamoarTva uflebebi. Emtrebma efialtesi mokled da demokratiuli parties saTaveSi
darCa mxolod periklesi. aristokratTa Zliaeri warmomadgeneli iyo kimono, romlis sikvdilmac
daasusta didgvarovnebi, romlebmac aRar icodnen vin daepirispirebinaT periklesisaTvis.
Aristokratebi moqalaqeTa gadabirebas sxvadasxvgvari saCuqrebiTa da Raribebisadmi
daxmarebis gaweviT cdilobdnen.
sul sxvagvarad moqmedebdnen demokratebi, isini Tvlidnen, rom Raribebs iseTive
uflebebi unda hqonodaT, rogorc SeZlebul moqalaqeebs. marTalia, aTenSi simdidre ar
moeTxoveboda Tanamdebobis pirs, magram RArib kacs ar SeeZlo saxelmwifoebriv saqmeebSi
monawileobis miReba, radgan mTeli misi saxsrebi ojaxisTvis zrunavs xmardeboda. Periklesis
winadadebiT, saxelmwifoebrivi saqmianobisaTvis dawesda gasamrjelo. TAvdapirvelad saxalxo
samsjavros nafic msajulebs, Semdeg ki sxva Tanamdebobis pirebsac sazogadoebrivi
samsaxurisTvis eZleodaT sazRauri. Periklesma Raribi moqalaqeebis mdgomareobis
Sesamsubuqeblad sabCos SesTavaza, yovelwlirad zRvaze gaegzavnaT samoci trieri, romlis
ekipaJic eqvsi Tvis ganmavlobaSi miiRebda safasurs. Axalgazrdebi unda dauflebodnen sazRvao
saqmes, romlis codnac omSi gamoadgebodaT, amas garda aTenis kavSirSi Semaval
saxelmwifoebSi unda daarsebuliyo aTenuri dasaxlebebi, sadac yovel aTenels SeeZlo mieRo
miwis nakveTi. amiT ori saqme keTdeboda: atikis farglebs gareT iqmneboda garnizonebi da
moqalaqeTa mdgomareoba msubuqdeboda.
aTenSi darCenil RaribTa gasarTobad, periklesi xSirad awyobda saerTo saxalxo
nadimebs, sazeimo svlebsa da Teatralur sanaxaobebs. sadResaswaulo dReebSi Raribebs fulsac ki
urigebdnen, raTa maTTvis warmodgenaze daswrebis saSualeba miecaT.
Pperiklesis sxva reformebi
Pperiklesma neba darTo yvelas, warmoSobisa da socialuri statusis miuxedavad
gamxdariyvnen magistratebi (archon, 9 მმაrTveli), Tumca man gaamkacra aTenis moqalaqeobis
miRebis wesebi, misi brZanebiT aTenis moqalaqeobas miiRebda mxolod is bavSvi, romlis orive
mSobeli aTeneli iyo. am dromde moqalaqeobis miRebisaTvis sakmarisi iyo mamis aTenuri
warmomavloba.
Pperiklesis ganmgeblobis wlebSi aTenis akropolisi arqiteqturisa da saxviTi xelovnebis
didebuli nimuSebiT Seimko.dasaqmdnen xuroTmoZRvrebi, moqandakeni da oqromCedelni da
a.S. Tukididesi da misi momxreebi gamudmebiT kicxavdnen periklesis aRmSeneblobiT
xarjebisaTvis. Ise gamwvavda brZola maT Soris, rom saxalxo sabWoze ostrakismosis sakiTxic
ki daisva. Pperiklesi safrTxeSi aRmoCnda, magram xalxis umravlesoba mas emxroboda da
Tukididesi gaaZeves. amiT dasrulda Sida brZolebi. winamZRolis gareSe darCenilma
aristokratebma yovelgvari gavlena dakarges saxalxo sabWoze. Perikles aRar hyavda
mowinaaRmdegeebi da xalxi yovelgvar saqmes: laSqars, flots, saxelmwifo xazinas mas
andobda.
peloponesis omis dros, rodesac spartelebma aTens alya Semoartyes, periklesma
aganizraxa droebiT ar Caetarebina saxalxo krebebi, raTa sasowakveTil xalxs arakeTilgonivruli
gadacyvetilebebi ar mieRoT
Ddaskva
Oormoci weli idga periklesi saxelmwifos saTaveSi. Tukididesis gaZevebis Semdeg misi
gavlena ise gaizarda, rom saxelmwifos marTvis saqmeSi sruli uflebamosilebiT sargeblobda.
xalxi TxuTmeti wlis ganmavlobaSi isrCevda mas strategosad. igi saxelmwifos
keTildReobisaTvis zrunavda, yurad ar iRebda calkeul moqalaqeTa axirebas, arc brbos survils.
Tu am brbos surda araswori gadawyvetilebis miReba. Cveulebriv misi ganmgebloba xalxis
mxardaWeras efuZneboda, Tumca isec xdeboda, rom igi xalxs TAvis nebaze iyoliebda, Tuki
saxelmwifosTvis sasargeblo saqme wydeboda.
swored am da sxva mizezebis gamo, periklesi iTvleboda demokratiis erT-erT mkafio
warmomadgenlad da dRevandelobasTan Sedarebis saSualeba TqvenTvis mogvindia.
gamoyenebuli literatura
nana tonia; strategosebi da keisrebi;2005w
http://ancienthistory.about.com
http://hyperhistory.net