myari sayofacxovrebo narcenebis martva saqartvelosi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf ·...

27
myari sayofacxovrebo narCenebis myari sayofacxovrebo narCenebis myari sayofacxovrebo narCenebis myari sayofacxovrebo narCenebis myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi marTva saqarTveloSi marTva saqarTveloSi marTva saqarTveloSi marTva saqarTveloSi a n g a r i S i a n g a r i S i a n g a r i S i a n g a r i S i a n g a r i S i 2012 2012 2012 2012 2012

Upload: others

Post on 04-Jul-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

1

myari sayofacxovrebo narCenebismyari sayofacxovrebo narCenebismyari sayofacxovrebo narCenebismyari sayofacxovrebo narCenebismyari sayofacxovrebo narCenebismarTva saqarTveloSimarTva saqarTveloSimarTva saqarTveloSimarTva saqarTveloSimarTva saqarTveloSi

a n g a r i S ia n g a r i S ia n g a r i S ia n g a r i S ia n g a r i S i

20122012201220122012

Page 2: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

2

1.11.11.11.11.1. winasityvaoba. winasityvaoba. winasityvaoba. winasityvaoba. winasityvaoba

narCenebi saqarTveloSi erT-erTi yve-laze didi garemosdacviTi gamowvevaa. esSeexeba rogorc saxifaTo, ise sayofacx-ovrebo narCenebs. narCenebi Ria cis qveSiyreba, rac safrTxes uqmnis adamianis jan-mrTelobasa da garemos.

narCenebi aris adamianis ekonomikuriTu sayofacxovrebo saqmianobis da sxva-dasxva produqtis moxmarebis procesis Sed-egad warmoqmnili nedleulis, masalis,naxevarfabrikatebis, sxva nakeTobebisa Tuproduqtebis naSTebi. xolo zogadad narCe-nebis marTva niSnavs maT droSi swor ga-nawilebasa da saboloo daniSnulebis adg-ilis gansazRvras. igi miznad isaxavs narCe-nebis garemoze, adamianis janmrTelobaze,an esTetiur mdgomareobaze uaryofiTizemoqmedebis Semcirebas. sxvagvarad romvTqvaT, narCenebis mdgradi marTva es arisresursebis ganaxlebisa da xelmeored gamoy-enebis gansazRvruli praqtika, romelicmizanmimarTulia bunebrivi resursebis xar-jvis Semcirebaze. mcneba “narCenebis mar-Tva” moicavs mTel cikls narCenis warmo-qmnidan mis saboloo ganTavsebamde, anunarCenebis Semcirebas, Segrovebas, aRricx-vas, transportirebas, gadamuSavebasa dasaboloo ganTavsebas.

mocemuli angariSi Sedgenilia proeq-tis “davasufTaoT saqarTvelo – sazoga-doebis cnobierebis amaRleba da misi CarTvamyari sayofacxovrebo narCenebis marTvisgaumjobesebis procesSi” farglebSi,romelsac SvedeTis saerTaSoriso ganviTare-bis saagentos (SIDA) dafinansebiT axor-cielebs arasamTavrobo organizaciaTa kon-sorciumi, “saqarTvelos mwvaneTa moZrao-ba/dedamiwis megobrebi” da mdgradi ganvi-Tarebis kavSiri “ekoxedva”. proeqtis miza-nia qveyanaSi myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTvis sferos gaumjobeseba inte-grirebuli mdgradi marTvis sistemis dan-ergvis, sazogadoebis cnobierebis amaRlebis,Tanamedrove meTodebisa da iniciativebisgacnobis saSualebiT. proeqtis amocanaasazogadoebas gauziaros myari sayofacx-

myari sayofacxovrebo narCenebismyari sayofacxovrebo narCenebismyari sayofacxovrebo narCenebismyari sayofacxovrebo narCenebismyari sayofacxovrebo narCenebismarTva saqarTveloSimarTva saqarTveloSimarTva saqarTveloSimarTva saqarTveloSimarTva saqarTveloSi

1. Sesavali1. Sesavali1. Sesavali1. Sesavali1. Sesavali1. Sesavali1. Sesavali1. Sesavali1. Sesavali1. Sesavali

ovrebo narCenebis marTvis sferoSi gavr-celebuli gamocdileba, Tanamedrove midg-omebi, aseve sazogadoebaSi danergos axaliCvevebi da Seqmnas sazogadoebis moTxov-nileba myari sayofacxovrebo narCenebismarTvis sistemis CamoyalibebisaTvis.

angariSi moicavs saqarTveloSi myarisayofacxovrebo narCenebis marTvis sfer-oSi arsebul mdgomareobas. igi asaxavs myarisayofacxovrebo narCenebis marTvasTan dakav-Sirebul problemebsa da sust wertilebsregionebis mixedviT Segrovebis, trans-portirebis, ganTavsebisa da reciklirebis/gadamuSavebis sferoSi. angariSi aseve mi-moixilavs qveyanaSi narCenebTan dakavSire-bul mosakreblebs/gadasaxadebsa da boloswarmoadgens garkveul rekomendaciebs aRniS-nuli sferos gaumjobesebisaTvis.

1.2. narCenebis marTvis Tanamed-1.2. narCenebis marTvis Tanamed-1.2. narCenebis marTvis Tanamed-1.2. narCenebis marTvis Tanamed-1.2. narCenebis marTvis Tanamed-rove midgomebirove midgomebirove midgomebirove midgomebirove midgomebi

narCenebis marTvis praqtika gansxvave-bulia sxvadasxva geografiuli Tu geo-politikuri mdebareobisaTvis. igi qveynisekonomikuri ganviTarebis donis pirdapir-proporciulia. narCenebis marTvisadmi midg-omebi gansxvavdeba ganviTarebul da ganvi-Tarebad qveynebSi, urbanul da sasoflo-sameurneo regionebSi da aseve sacxovrebelda industriul ubnebSi. mTels msoflio-Si myari sayofacxovrebo narCenebis marT-vas ZiriTadad uzrunvelyofen adgilobrivimunicipalitetebi, rac Seexeba komerciulda samrewvelo narCenebs, maTze pasuxismge-beli mwarmoebelia.

msoflios ganviTarebul qveynebSi gavr-celebulia narCenebis efeqturi marTvisSemdegi meTodebi. esenia:

• narCenebis raodenobis “wyaroSi” Sem-cireba;

• myari narCenebis xelaxali gamoyeneba;• reciklireba/gadamuSaveba;• narCenebisgan energiis miReba;• nagavsayrelze ganTavseba.

Page 3: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

3

zemoT CamoTvlili pirveli oTxi me-Todis gamoyenebis Semdeg mainc rCebagarkveuli raodenobis narCeni, romlissaboloo ganTavsebis adgili aseve naga-vsayrelia, Tumca am SemTxvevaSi maTi raode-noba sagrZnoblad mcirea. es TavisTavadiwvevs nagavsayrelis mdgradobas, misi eqs-ploataciis vadis mniSvnelovnad gazrdasda Sesabamisad amcirebs nagavsayrelis gare-moze uaryofiT zemoqmedebas.

nagavsayrelze gansaTavsebeli narCeneb-is raodenobis Semcirebis mizniT msof-lios mraval ganviTarebul qveyanaSi far-Todaa gavrcelebuli narCenebis minimizaci-is, xelmeored gamoyenebisa da gadamuSaveb-is iniciativa, rasac SemoklebiT `sami R~iniciativas uwodeben (inglisuri Reduce,Reuse, Recycle; RRR).

am iniciativis mxardasaWerad msofli-oSi SemuSavebulia sxvadasxva programa,rogoricaa magaliTad:

1. `mwarmoeblis gazrdili pasuxismge-`mwarmoeblis gazrdili pasuxismge-`mwarmoeblis gazrdili pasuxismge-`mwarmoeblis gazrdili pasuxismge-`mwarmoeblis gazrdili pasuxismge-bloba~ (bloba~ (bloba~ (bloba~ (bloba~ (Extended Producer Responsibili-ty, EPR)))))

programa moicavs mwarmoeblis pasux-ismgeblobis zrdas produqtis Semdgo-mi gamoyenebis periodSic, anu mwar-moeblisaTvis mZlavri motivaciis Se-qmnas produqciis saxecvlilebisaTvis,romelic saWiroebs ufro mcireraodenobis nedleuli masalis danax-arjs da Seicavs gadamuSavebisadmigazrdil potencials.

2. erTeulis fasebis daweseba e.w. `ga-erTeulis fasebis daweseba e.w. `ga-erTeulis fasebis daweseba e.w. `ga-erTeulis fasebis daweseba e.w. `ga-erTeulis fasebis daweseba e.w. `ga-dayare - gadaixade~ (dayare - gadaixade~ (dayare - gadaixade~ (dayare - gadaixade~ (dayare - gadaixade~ (PAYT/Pay As YouThrow)))))

Segrovebaze gazrdili fasi gulisx-mobs daxarisxebulTan SedarebiT metmosakrebels dauxarisxebeli narCenebisgatanaze. es programa aseve moicavsmunicipalitetebisaTvis, sawarmoebisada mosaxleobisaTvis sajarimo sanqcie-bis dakisrebas dauxarisxebeli narCe-nebis ganTavsebaze, rac xels uwyobsnagavsayrelebze ganTavsebuli narCe-nebis raodenobis Semcirebas, `wyaro-Sive” daxarisxebasa da narCenebis gad-amuSavebaze moTxovnilebis gazrdas. esprograma aseve xels Seuwyobs recik-lirebis saqmianobis ganviTarebas.

3. nagavsayrelis gadasaxadebinagavsayrelis gadasaxadebinagavsayrelis gadasaxadebinagavsayrelis gadasaxadebinagavsayrelis gadasaxadebi(((((Landfill Taxes)))))

es programa gulisxmobs mosaxleo-bisa da municipalitetebisaTvis dam-atebiTi `nagavsayrelis~ gadasaxadisSemoRebas, rac TavisTavad naga-vsayrelebis movlas xmardeba, xolonarCenebis warmomqmnelTaTvis erTgvarimotivaciaa narCenebis SemcirebisaTvis.

zemoT CamoTvlili instrumentebis ganx-orcielebis uzrunvelsayofad ganviTare-buli qveynebis mTavrobebi did Zalisxmevasxarjaven mosaxleobisa da biznesis motivire-bisaTvis sxvadasxva meTodebisa da programebissaSualebiT. magaliTad, narCenebis gadamuSave-bis programebi, romlebic gulisxmobennarCenebis gadamuSavebis biznesis waxalise-bas iafi, grZelvadiani kreditebis, sagada-saxado SeRavaTebisa da sxva finansuri sa-SualebebiT. amis garda, arsebobs sxvaRonisZiebebic romlebic moicaven mTavro-bis mxridan sxvadasxva saxis subsidiebs,aseve saganmanaTleblo programebs sazoga-doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis, gadamuSavebadi masalis prioriteti-zaciis Taobaze.

zogierTi qveyana upiratesobas aniWebssayofacxovrebo narCenebis insineracias(Termul ganadgurebas). Tumca arsebobsazri, rom insineracia garemoze zemoqmede-bis TvalsazrisiT safrTxes warmoadgens.

narCenebis garkveuli saxeobis saboloodaniSnuleba maTi biologiuri damuSave-baa. igi moicavs biologiuri narCenebiskompostirebas, anaerobul daduRebasa dameqanikur biologiur damuSavebas. Tumcaes procesi mxolod wyaroSi daxarisxebu-

Page 4: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

4

li narCenebis SemTxvevaSia SesaZlebeli:anaerobuli daduReba konkretulad `sve-li” narCenebisaTvisaa gankuTvnili, xolokompostireba ufro metad mSrali, saWm-lis narCenebisaTvis.

1.3. myari sayofacxovrebo narCe-1.3. myari sayofacxovrebo narCe-1.3. myari sayofacxovrebo narCe-1.3. myari sayofacxovrebo narCe-1.3. myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTva saqarTveloSinebis marTva saqarTveloSinebis marTva saqarTveloSinebis marTva saqarTveloSinebis marTva saqarTveloSi

dRevandeli administraciul-teritori-uli dayofiT saqarTvelo iyofa 10 admin-istraciul erTeulad (regionuli mTavro-ba) regionebis saxiT romelTa Semadgenlo-baSia 2 avtonomiuri respublika, 64 mu-nicipaliteti da 5 TviTmmarTveli qalaqi.TiToeuli municipaliteti erTiani TviTm-marTveli erTeulia, romelic Tavis mxrivSeicavs aRmasrulebel organos – gamgeobasada sakanonmdeblo organos – sakrebulos.

myari sayofacxovrebo narCenebis mar-Tvis sferos kurirebs sakrebuloebis in-frastruqturis komisia, romelic ufle-bamosilia miiRos gadawyvetilebebi adgi-lobriv doneze, daamtkicos biujeti dazedamxedveloba gauwios biujetis mizno-briv xarjvas.

saqarTveloSi myari sayofacxovrebonarCenebis marTvis serviss axorcielebenadgilobriv TviTmarTvelobebTan arsebu-li dasufTavebis samsaxurebi, romlebicZiriTadad saxelmwifo struqturebia anSezRuduli pasuxismgeblobis kompaniebi,romlebSic saxelmwifos 100%-iani wiligaaCnia. es struqturebi materialur-te-qnikuri bazis simwiris gamo uzrunvely-ofen warmoqmnili narCenebis sruli raode-nobis mxolod daaxloebiT 25-35%-is mar-Tvas, rac Semoifargleba mxolod Segrove-biTa da ganTavsebiT ZiriTadad mouwes-rigebel nagavsayrelebze.

winaswari, gadaumowmebeli monacemebiTsaqarTveloSi warmoqmnili narCenebis sruliraodenobis 80% modis mosaxleobaze, 15%biznesze, 3% quCebSi stiqiurad dayrilnarCenebze da darCenili 2% yvela sxvawyaroze.

rac Seexeba narCenebis Segrovebis sqemas,is yvela regionSi daaxloebiT erTnairia daSedgeba ZiriTadad sami sistemisagan:

• konteinerulikonteinerulikonteinerulikonteinerulikonteineruli, rac gulisxmobsdasaxlebul punqtebSi mcire da sa-Sualo moculobis (0,24 litridan 1kubur metramde) plastmasisa da met-alis konteinerebis ganlagebas quCeb-Si, saidanac satvirTo avtomobile-bi, yoveli municipalitetis mier, gan-sazRvrul intervalebSi axdenen narCe-nebis Segrovebasa da transportire-bas arsebul nagavsayrelebze;

• bunkerulibunkerulibunkerulibunkerulibunkeruli, romelic ZiriTadadqalaqebSi gamoiyeneba, sadac mraval-sarTuliani sacxovrebeli saxlebia dagulisxmobs sadarbazos bunkerebSidagrovili narCenebis gatanas gan-sazRvruli periodulobiT. aRsaniSna-via, rom bolo xanebSi bevrma qalaqmauari Tqva aseTi sistemis gamoyenebaze;

• e.w. zaris sistemae.w. zaris sistemae.w. zaris sistemae.w. zaris sistemae.w. zaris sistema, romelic gulisx-mobs nagavmzidi a/manqaniT gansazRvrulintervalebSi ezo-ezo Semovlas danarCenebis Segrovebas uSualod mo-saxleobisagan.

sabaziso monacemebze dayrdnobiT mu-nicipalitetebSi yvelaze gavrcelebulisistemaa konteineruli, romelic 74% Sead-gens, Semdeg modis bunkeruli – 16% dabolos `zaris” sistema 10%.

Page 5: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

5

2. sabaziso monacemTa Segroveba2. sabaziso monacemTa Segroveba2. sabaziso monacemTa Segroveba2. sabaziso monacemTa Segroveba2. sabaziso monacemTa Segroveba2. sabaziso monacemTa Segroveba2. sabaziso monacemTa Segroveba2. sabaziso monacemTa Segroveba2. sabaziso monacemTa Segroveba2. sabaziso monacemTa Segroveba

aRniSnuli proeqtis `davasufTaoTsaqarTvelo – sazogadoebis cnobierebisamaRleba da misi CarTva myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis gaumjobesebisprocesSi” mTavari mizania, saqarTveloSiarsebuli myari sayofacxovrebo narCenebismarTvis sistemis gacnoba, masSi arsebulinaklovanebebisa da problemebis gamosavlenadda Sesafaseblad. am mizniT moxda proeqtisregionuli koordinatorebis SerCeva, rom-lebsac daevalaT adgilobriv munici-palitetebSi SeeswavlaT myari sayofacxovre-bo narCenebis marTvis arsebuli sistemebida SeegrovebinaT sabaziso monacemebi anal-izisaTvis. proeqtis farglebSi Seiqmna 3saxis specialuri kiTxvari, romlebic dau-rigdaT regionul koordinatorebs.

kiTxvarebi moicavs Semdeg informacias:sayofacxovrebo narCenebis warmoqmniswyaroebs, narCenebis struqturas, narCe-nebis moculobas, konkretul dasaxlebulpunqtSi narCenebis Segrovebis Tavisebu-rebebs, am sferoSi dasaqmebuli adamianeb-is raodenobas, teqnikis raodenobas, maTmdgomareobas, arsebuli legaluri Tuaralegaluri nagavsayrelebis mimoxilvas,

maT mdebareobasa da mimdinare mdgomare-obas, farTobs, ganTavsebuli narCenebisraodenobas, maT kanonierebas, masze moni-toringis arsebobas, misasvleli da Sidagzebis mdgomareobas.

informacia Segrovda 85 dasaxlebulipunqtidan. aRsaniSnavia is garemoebac, romstatistikuri monacemebis ararsebobis gamokiTxvarebSi mocemuli informacia Ziri-Tadad Segrovebulia adgilobrivi TviTm-marTvelobis organoebisa da komunalurisamsaxurebis TanamSromlebisagan intervi-uebis saSualebiT da ar warmoadgens ofi-cialur monacemebs. amasTan unda aRiniS-nos, rom zogierTi kiTxvari arasruladaawarmodgenili zogierTi pasuxismgebelipirebis Sesabamisi kompetenciisa da cod-nis naklebobis gamo. amas emateba isic,rom maT araadekvaturi damokidebulebagaaCniaT ama Tu im problemisadmi. xSiradmaTi informacia warsulis monacemebzeadamyarebuli an zogierT SemTxvevebSi mos-alodnel Sedegebzec ki. ZiriTadad kiTx-varebi Sevsebulia TviT adgilobrivi koor-dinatorebis mier, maTi vizualuri dakvirve-bebis safuZvelze.

3. saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCenebis3. saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCenebis3. saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCenebis3. saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCenebis3. saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCenebismarTvasTan dakavSirebuli problemebis mimoxilvamarTvasTan dakavSirebuli problemebis mimoxilvamarTvasTan dakavSirebuli problemebis mimoxilvamarTvasTan dakavSirebuli problemebis mimoxilvamarTvasTan dakavSirebuli problemebis mimoxilva3. saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCenebis3. saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCenebis3. saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCenebis3. saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCenebis3. saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCenebismarTvasTan dakavSirebuli problemebis mimoxilvamarTvasTan dakavSirebuli problemebis mimoxilvamarTvasTan dakavSirebuli problemebis mimoxilvamarTvasTan dakavSirebuli problemebis mimoxilvamarTvasTan dakavSirebuli problemebis mimoxilva

marTalia, regionuli koordinatoreb-is mier mowodebuli informacia bevr SemTx-vevaSi arasruli da mwiria, magaram sabazi-sod igi mainc damakmayofilebelia da myarisayofacxovrebo narCenebis marTvis sfer-oSi arsebul situacias ase Tu ise maincasaxavs.

kiTxvarebiT miRebuli sabaziso monace-mebis analizis Sedegad gamoikveTa qveyanaSimyari sayofacxovrebo narCenebis marTvissferoSi arsebuli Semdegi ZiriTadi prob-lemebi:

• sakanonmdeblo baza;• myari sayofacxovrebo narCenebis mar-

Tvis adgilobrivi gegma;• myari sayofacxovrebo narCenebis ukon-

trolo ganTavseba;• myari sayofacxovrebo narCenebis mar-

Tvis sferoSi dasaqmebuli muSaxeliskvalifikacia;

• moZvelebuli teqnika;

• myari sayofacxovrebo narCenebis Se-grovebis meTodebi da teqnologiebi;

• myari sayofacxovrebo narCenebisstatistikuri aRricxva;

• myari sayofacxovrebo narCenebis dax-arisxeba/separacia;

• narCenebis gadamuSaveba/reciklireba;• nagavsayrelebi.

erTi SexedviTac naTelia, rom yvelazemoT CamoTvlili problema pirdapirmiuTiTebs myari sayofacxovrebo narCeneb-is marTvis erTiani sistemis ararsebobazeda organizebulobis naklebobaze. es cal-saxad migvaniSnebs yvelaze umTavres prob-lemaze – Sesabamisi sakanonmdeblo bazisuqonlobaze. zustad am problemis Sede-gia ukontrolo, stiqiuri nagavsayreleb-is arseboba dasaxlebuli punqtebis Semog-arenSi da quCebSi. saqarTvelos regioneb-Si jer kidev mwvaved dgas sakiTxi mosax-leobis mier narCenebis ukontrolo gan-

Page 6: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

6

Tavsebaze xevebSi, arxebSi, mdinaris kal-apotebSi, skverebSi, dasasvenebel parkebsada ubralod quCebSic. amas emateba isic,rom xSir SemTxvevebSi stiqiurad gabneulnarCenebs mosaxleoba ubralod, Ria wesiTwvavs, rac yvelaze did zians ayenebs gare-mos. oficialuri nagavsayrelebis garkveu-li raodenobac ki (18 nagavsayreli saqarTve-los teritoriaze) romelTa didi nawiliwina saukunis 70-ian wlebidan funqcion-irebs mdinaris, an patara xevis kalapotisuSualo siaxlovesaa ganlagebuli, sadacperiodulad xdeba spontanuri aaleba, raciwvevs sakmaod didi raodenobis saTburisgazebis emisias atmosferoSi.

nebismier sferoSi marTvis sistemisgasamarTad pirveli rigis aucilebelobaswarmoadgens erTiani erovnuli strategi-isa da miznebis dasaxva da gamarTuli sa-kanondeblo bazis Camoyalibeba. mopovebu-li informaciis safuZvelze arc erT mu-nicipalitets ar gaaCnia myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis gegma, romlismixedviTac moxdeba regionSi, qalaqsa Tudasaxlebul punqtSi myari sayofacxovre-bo narCenebis marTvis ganxorcieleba. gam-arTuli narCenebis integrirebuli mdgra-di marTvis sistemis Camosayalibeblad ki,myari sayofacxovrebo narCenebis marTvisgegmebi umTavresi piroba da safuZvelia.

myari sayofacxovrebo narCenebis ukon-trolod “gadayra” uaryofiT gavlenasaxdens pirdapir adgilobrivi TviTm-marTvelobis biujetze, radganac gafan-tuli narCenebis Segrovebasa da ganTavse-bas damatebiTi muSaxeli da Sesabamisad –saxsrebi esaWiroeba.

yvela zemoT CamoTvlils emateba isic,rom ar xdeba narCenebis aRricxva arcSegrovebis fazaSi da arc ganTavsebis pun-qtebSi, rac Zalzed mniSvnelovania moni-toringisa da gegmarebisaTvis.

myari sayofacxovrebo narCenebis mar-TvasTan dakavSirebul sakiTxebSi sazoga-doebis informirebuloba Zalzed dabalia.es gansakuTrebiT regionebSi SeiniSneba.mosaxleobam, rogorc bevr SemTxvevaSiadgilobrivi TviTmmarTvelobis organoeb-is TanamSromlebma da myari sayofacxovre-bo narCenebis marTvis sferoSi dasaqmebulmaadamianebmac ki ar ician Tu ra ziani moaqvsnarCenebis daugegmav marTvas da rogorunda xdebodes narCenebis swori, mdgradimarTva. swored es ukanaskneli iwvevs dan-arCen problemebs, romlebsac vawydebiT

saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTvis sferoSi. esenia:

1. narCenebis daxarisxeba/separacia, racgulisxmobs narCenebis dayofas tipebismixedviT da calkeuli tipebisaTviscalkeuli saboloo ganTavsebis meTode-bis gamoyenebas. am etapze aranair don-eze ar xdeba narCenebis daxarisxeba. am-itomac nagavsayrelebze sayofacxovre-bo narCenebTan erTad xvdeba medikament-ebi, sxvadasxva qimiuri SemadgenlobisnivTierebebi, eleqtro saqoneli da sxva.amis garda, myari sayofacxovrebo narCe-nebisagan sul advilad SeiZleba gamoiy-os iseTi saxis narCenebi, romlebic Sei-Zleba gamoyenebuli iqnas rogorcnedleuli, meoradi produqti da a.S.

2. biologiuri narCenebis kompostireba, racgulisxmobs yvela saxis sakvebis, foT-lebis da sxva e.w. `mwvane” narCenebisaganekologiurad sufTa da efeqturi sasu-qis miRebas. dRes saqarTveloSi kompostire-bis mxolod calkeuli SemTxvevebi gvx-vdeba, rac sazogadoebaSi misi popular-izaciis naklebobaze miuTiTebs. kompos-ti maRali koncentraciiT Seicavs natri-ums da is kargi sasuqia bostneulisaTvis.is mineralur sasuqze SedarebiT iafia daar axdns uaryofiT gavlenas niadagze.

3. narCenebis gadamuSaveba, e.w. reciklire-ba. saqarTveloSi sul ramdenime sawar-moa, romlebic sxvadasxva produqciisreciklirebas axorcielebs, rogoricaaqaRaldi, plastmasis (e.w. “PET” Polyeth-ylene Terephthalate) boTlebi, plastmasi,SuSa da a.S. iseTi mrewvelobis ganvi-Tareba, romelic damyarebulia narCe-nebis gadamuSavebaze xels Seuwyobs narCe-nebis raodenobis Semcirebas, Tumca espirdapir kavSirSia sakanonmdeblo bazisganviTarebasa da sazogadoebis informire-basTan da praqtikulad SeuZlebeliadaxarisxebis praqtikis danergvis gareSe.

3.1. myari sayofacxovrebo narCe-3.1. myari sayofacxovrebo narCe-3.1. myari sayofacxovrebo narCe-3.1. myari sayofacxovrebo narCe-3.1. myari sayofacxovrebo narCe-nebis Segroveba da transportirebanebis Segroveba da transportirebanebis Segroveba da transportirebanebis Segroveba da transportirebanebis Segroveba da transportireba

unda aRiniSnos, rom mTlianobaSi mu-nicipalitetebs (komunaluri samsaxurebi,Sps-ebi) ar gaaCniaT narCenebis SegrovebissferoSi dakavebuli sakmarisi raodenobisteqnika da muSaxeli. magaliTad, sabazisomonacemebis mixedviT saqarTveloSi 85 dasax-

Page 7: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

7

lebul punqtSi narCenebis Segrovebazedasaqmebulia sul 5261 adamiani. Tumca,am ricxvidan xalxis udidesi umravlesobaTbilissa da did qalaqebze modis (Tbili-si – 3200, rusTavi - 270, baTumi – 80,qobuleTi – 120, ozurgeTi – 150, zugdi-di – 90, marneuli – 105, gori – 80,xaSuri – 70). naTelia, rom regionebSikadrebis aSkara naklebobaa.

rac Seexeba Semgrovebel teqnikas, myarisayofacxovrebo narCenebis sferoSi sulCarTulia 209 nagavmzidi, 190 kompaqtorinagavmzidi (romelTagan 153 Tbilisze mo-dis da 26 rusTavze), 10 TviTmcleli da 3motocikli. aRsaniSnavia, rom narCenebisSemgrovebeli teqnika gansakuTrebiT re-gionebSi moZvelebuli an amortizirebu-lia da saWiroebs ganaxlebas. gansakuTre-buli aRniSvnis Rirsia motociklebi,romlebic siRnaRsa da samtrediaSi gam-oiyeneba, radganac Zalze bevr SemTxvevaSimotocikli narCenebis SegrovebisaTvissaukeTeso saSualebaa, gansakuTrebiT iseTdasaxlebebSi, sadac mravladaa viwro damiudgomeli quCebi, amasTan motocikligacilebiT iafia satvirTo manqanasTan Se-darebiT.

regionebSi SeimCneva narCenebis kontei-nerebis naklebobac. sabaziso monacemebiTyvela municipalitetSi sul jamurad 17878metalisa da 8223 plastmasis konteineria.Tumca, iseve rogorc wina SemTxvevaSi maTiumravlesoba Tbilissa da sxva did qalaqe-bze nawildeba (Tbilisi – 10000 c. metal-is, 4000 c. plastmasis; rusTavi – 560 c.metalis; baTumi – 1178 c. metalis 1244plastmasis; qobuleTi – 400 c. metalis,600 c. plastmasis; ozurgeTi – 500 c.metalis; zugdidi – 450 c. metalis, 500c. plastmasis; zestafoni – 107 c. metal-is, 60 c. plastmasis; gori – 447 c. meta-

lis, 23 c. plastmasis; xaSuri – 100 c.metalis; kaspi – 136 c. metalis; borjomi– 260 c. metalis; mcxeTa – 410 c. metal-is, 20 c. plastmasis; sagarejo – 260 c.metalis; lagodexi – 200 c. metalis; axme-ta – 228 c. metalis, 18 c. plastmasis,dedofliswyaro – 300 c. metalis).

sabaziso monacemebis mixedviT yoveld-Riurad Segrovebuli narCenebis jamuriraodenoba Seadgens 8186.3 kubur metrs,TveSi es raodenoba aRwevs 269166.1 kuburmetrs. es monacemebi ar SeiZleba CaiTva-los sworad, radganac samwuxarod ararsebobs narCenebis aRricxvis zusti mo-nacemebi. swored narCenebis zusti aRricx-vis ar qonaa erTerTi problema, romelicdRes myari sayofacxovrebo narCenebis mar-Tvis sferoSi arsebobs.

gacilebiT uaresi mdgomareobaa admin-istraciuli centrebidan moSorebul dasax-lebebSi, sadac praqtikulad ar aris kon-teinerebi da narCenebis Segroveba da ga-tana araorganizebulad an saerTod arxdeba, rac TavisTavad iwvevs tyis masiveb-is, xevebis da mdinareebis kalapotebis dab-inZurebas sxvadasxva saxis narCenebiT.

zemoT aRniSnuli miuTiTebs imaze, rommunicipalitetebs ar gaaCniaT myari say-ofacxovrebo narCenebis erTiani marTvisgegma, sadac gawerili iqneba saWiro te-qnika, muSaxelis raodenoba, Segrovebissqemebi konkretuli adgilebisaTvis, mkaf-io procedurebi, lojistikis gegma dasamuSaoebis grafiki. ar xdeba integrirebasxva sistemebTan rogoricaa, magaliTadsivrciTi ganviTareba, qalaqgegmareba, mi-wis marTva da a.S. aseve ar xdeba mosalod-neli saqmianobis analizic.

aqedan gamomdinare, SeiZleba Sedges myarisayofacxovrebo narCenebis Segrovebisa datransportirebis sferoSi arsebuli Zir-iTadi problemebis CamonaTvali:

Page 8: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

8

• kvalificiuri kadrebis nakleboba;• gamarTuli teqnikis nakleboba (a/maqane-

bi da sxva Semgrovebeli teqnika);• konteinerebis nakleboba;• narCenebis aRricxvianobis uqonloba;• myari sayofacxovrebo narCenebis mar-

Tvis gegmis uqonloba.

3.2. nagavsayrelebi3.2. nagavsayrelebi3.2. nagavsayrelebi3.2. nagavsayrelebi3.2. nagavsayrelebi

nagavsayrelebi zogadad narCenebis mar-Tvis sferoSi erTerTi yvelaze problema-turi sakiTxia. saqarTveloSi registrire-buli yvela oficialuri nagavsayrelimunicipalur sakuTrebaSia, Sesabamisad mu-nicipaliteti iRebs valdebulebas maTkanonierebaze, sanitarul kontrolsa damovla-patronobaze.

arsebuli monacemebiT saqarTveloSioficialurad registrirebulia 63 naga-vsayreli (garemos dacvis saministros mo-nacemi). amis garda, aRsaniSnavia narCenebismravali aralegalurad stiqiurad ganTavse-buli adgilebi, romlebic iseve rogorclegaluri nagavsayrelebis umetesoba Zir-iTadad ganlagebulia dasaxlebuli punqte-bis, magistralebisa da wylis bunebrivirezervuarebis siaxloves, umetes SemTxvevaSiki mdinareebisa da xevebis kalapotebSi.

sabaziso monacemebze dayrdnobiT naga-vsayrelebs jamurad 300 heqtarze metiukaviaT, aqedan 203 heqtari moqmedi naga-

vsayrelia. regionebs Soris yvelaze didifarTobi uWiravT nagavsayrelebs imereTismxareSi (100 ha), Semdeg modian Tbilisi(80 ha), kaxeTi (58 ha), samegrelo (41 ha),qvemo qarTli (28 ha), aWara (19 ha), SidaqarTli (18 ha), samcxe-javaxeTi (11 ha).

am informaciis specialuri damuSavebisSedegad proeqtis farglebSi Seiqmna naga-vsayrelebis mdebareobisa da legalurad Tuaralegarulad ganTavsebuli myari sayofacx-ovrebo narCenebis moculobebis rukebi,amasTan erTad Seiqmna geoinformaciul siste-mebSi damzadebuli rukac, sadac asaxuliamyari sayofacxovrebo narCenebis Sesaxebinformacia (www. cleanup.ge/map).

nagavsayrelebze ganTavsebuli narCeneb-is raodenoba wianaaRmdegobaSi modis Se-grovebis monacemebTan. am monacemebiTyoveldRiurad nagavsayrelebze ganTavsde-ba 22716 kuburi metri narCeni, maSinrodesac imave municipalitetSi yoveld-Riurad Segrovebuli narCenebis moculo-ba 8186 kuburi metria. igive SeexebayovelTviuri ganavsebis maCveneblebs, Sesa-bamisad 82560 kuburi metri da 269000kuburi metri.

TiTqmis yvela oficialuri nagavsayre-li sabWoTa periodidan moqmedebs da Seesa-bameba imdroindel standartebsa da normebs,romlebic dRes ukve moZvelebuli da mi-uRebelia, Tanac maTi operireba im droidansaTanadod ar xorcieldeboda.

Page 9: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

9

mTlianobaSi mxolod 22 nagavsayreliaSemoRobili, isic zog SemTxvevaSi ~nawi-lobriv” da 21 nagavsayrelze ganTavsebu-lia dacva. Tumca, dacvis sakiTxic sakama-Toa. mxolod 16 nagavsayrels gaaCnia ~nor-maluri” misasvleli da Sida gza, danarCenSemTxvevebSi nagavsayrelis teritoriazegadaadgileba praqtikulad SeuZlebelia,gansakuTrebiT wvimian amindSi.

nagavsayrelebze sul saSualod dasaqme-bulia 283 adamiani, 9 buldozeri da 14eqskavatori (traqtori). am monacemebzedayrdnoba SeuZlebelia, sabaziso infor-maciis simwiris gamo.

2007 wels ZalaSi Sevida kanoni gare-moze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb. kano-nis mixedviT nagavsayrelebis yvela opera-tor kompanias evaleba garemoze zemoqmedebisSefasebis angariSis momzadeba da damtki-ceba, romlis safuZvelzec saqarTvelosgaremos dacvis saministros mier gaicemagaremoze zemoqmedebis nebarTva.

verc erT nagavsayrelze ver moxerxdamaTi kanonierebis damadasturebeli Sesa-bamisi dokumentaciis mopoveba. gaurkveve-lia agreTve nagavsayrelebis moqmedebis vada.mxolod ramdenime SemTxvevaSia cnobilinagavsayrelebis moqmedebis zusti vada.

umravles SemTxvevaSi (garda Tbilisisda rusTavis axali nagavsayrelebisa) saer-Tod ar arsebobs nagavsayrelis mSeneblo-bis proeqti, arc garemoze zemoqmedebisSefaseba da garemoze zemoqmedebis nebarT-va. ar arsebobs raime gegma an ganTavsebisprocedura, arsad ar xdeba narCenebis aR-ricxva. mxolod 18 nagavsayrelze aRiniS-neba garemosdacviTi monitoringis arse-boba rac sakmaod saeWvoa, miT umetes,rom Sesabamisi dokumentacia aseve ver iqnawarmodgenili, Tumca 50 nagavsayrelzeaRiniSneba dakvirvebis WaburRilebis qse-lis arseboba.

kidev erTi problematuri sakiTxia na-gavsayrelis e.w. “mqeqavebi” (“scavengers”),adamianebi romlebic nagavsayrelebze agrove-ben sxvadasxva masalebsa da produqts misiSemdgomi gayidvis mizniT. TviT es adami-anebi janmrTelobis maRali riskis jguf-Si iTvlebian, iseve rogorc safrTxes uqm-nian sxvis janmrTelobasac sxvadasxva gada-mdebi daavadebebis gavrcelebis saSiSroeb-is gamo. es movlena ufro socialurixasiaTisaa, radgan am saqmiT dakavebuliadamianebi siRaribis zRvars miRma imyofe-bian.

zemoT aRniSnulidan gamomdinaresaqarTveloSi nagavsayrelebTan dakavSire-buli ZiriTadi problemebi ase SeiZlebaCamoyalibdes:

• kerZo nagavsayrelebis ararseboba;• aralegaluri, stiqiuri nagavsayreleb-

is arseboba;• nagavsayrelebis infrastruqturis

arqona (Robe, dacva, Sida gza, sas-wori, sxva damxmare nagebobebi da a.S.);

• kvalificiuri muSaxelis nakleboba;• Sesabamisi dokumentaciis uqonloba;• sanitarul wesebTan da normebTan Se-

usabamoba;• nagavsayrelebis mSeneblobis proeqtis

uqonloba;• nagavsayrelebis araswori mdebareoba

(mdinaris kalapotebTan, dasaxlebulpunqtebTan axlos, wyalgaumtari fe-nis ararseboba, spontanuri aaleba daa.S.);

• garemoze zemoqmedebis nebarTvis uqon-loba;

• garemosdacviTi kontrolisa da mon-itoringis uqonloba;

• narCenebis aRricxvis ararseboba.

yvela zemoT aRniSnuli problema Sei-Zleba advilad gamoswordes Sesabamisi sa-kanonmdeblo bazis SeqmniTa da myari say-ofacxovrebo narCenebis marTvis gegmebisganviTarebiT, rac principSi narCenebis in-tegrirebuli mdgradi marTvis sistemisganviTarebas niSnavs.

Page 10: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

10

4. finansuri mimoxilva4. finansuri mimoxilva4. finansuri mimoxilva4. finansuri mimoxilva4. finansuri mimoxilva4. finansuri mimoxilva4. finansuri mimoxilva4. finansuri mimoxilva4. finansuri mimoxilva4. finansuri mimoxilvadRes saqarTvelos yvela regionSi mo-

qmedebs erTi saxis komunaluri gadasaxadi,romelsac dasufTavebis mosakrebeli ewode-ba. yoveli municipalitetis sakanonmdeb-lo organo, sakrebulo, Tavis gadaw-yvetilebiT awesebs dasufTavebis mosakreb-lis odenobas konkretuli municipalite-tisaTvis. dasufTavebis mosakrebeli wesde-ba mosaxleobis suladobis mixedviT. mo-sakrebeli ganisazRvreba saqarTvelos moq-medi kanonmdeblobis Sesabamisad. misi amoRe-bac kanonmdeblobiTaa gansazRvruli, Tumcabevr SemTxvevaSi mosakreblis sruli amoRebaSeuZlebelia. amis gamo araprognozireba-dia municipalitetis Semosavalic.

mosakreblebidan Semosuli Tanxis didinawili xmardeba uSualod dasufTavebas,narCenebis Segrovebas da maT saboloo gan-Tavsebas. rogorc ukve avRniSneT munici-palitetebis dasufTavebaze zrunavenSezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoe-bebi, romelTa umravlesobaSi saxelmwifos100% wili ekuTvnis. es kompaniebi sruli-ad saxelmwifos dotaciaze imyofebian daar arian mosakreblis amoRebaze pasuxismge-belni. ZiriTadad myari sayofacxovrebonarCenebis marTvaze gamoyofili biujetimcirea da ar Seesatyviseba narCenebis Tan-amedrove marTvis moTxovnebs, radgan axa-li teqnologiebis dasanergad da teqnikisSesaZenad sakmaod didi Tanxebia saWiro.

narCenebis mdgradi marTvisaTvis erT-erTi yvelaze efeqturi instrumentia samiseqtoris – saxelmwifos, sazogadoebisada kerZo seqtoris mWidro partnioroba,rac gulisxmobs kerZo seqtoris sulufro didi wiliT CarTvas momsaxurebisciklSi. es gamoiwvevs narCenebis marTvisbazarze kerZo kompaniebs Soris janmr-Tel konkurencias, rac Tavis mxriv dadeb-iTad imoqmedebs fasebis Semcirebasa da mom-saxurebis xarisxis amaRlebaze. am drossazogadoebis roli procesis marTvis mon-itoringia, xolo adgilobrivi mTavro-bisa ki kontroli da inspeqtireba. imis-aTvis, rom myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTvis biznesi kerZo seqtorisaTvismimzidveli gaxdes aucilebelia saxelmwi-fos mxridan daxmareba da motivacia, racTundac sawyis periodSi gamoisaxeba iafkreditebSi, sagadasaxado SeRavaTebsa dasxvadasxva saxis dotaciebSi, romlis gare-Sec SeuZlebelia am sferoSi investiciebismozidva.

aRsaniSnavia isic, rom kerZo seqtorismier mosakreblis daweseba saxelmwifosmkacri kontrolis pirobebSi unda moxdes,radganac gadaWarbebiT maRalma mosakre-belma SeiZleba mosaxleoba isev aiZulosaralegalurad ~gadayaros” narCenebi, racTavisTavad gamoiwvevs stiqiuri naga-vsayrelebis momravlebas.

Page 11: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

11

5. monacemTa analizi regionebis mixedviT5. monacemTa analizi regionebis mixedviT5. monacemTa analizi regionebis mixedviT5. monacemTa analizi regionebis mixedviT5. monacemTa analizi regionebis mixedviT5. monacemTa analizi regionebis mixedviT5. monacemTa analizi regionebis mixedviT5. monacemTa analizi regionebis mixedviT5. monacemTa analizi regionebis mixedviT5. monacemTa analizi regionebis mixedviT

5.1. qalaqi Tbilisi5.1. qalaqi Tbilisi5.1. qalaqi Tbilisi5.1. qalaqi Tbilisi5.1. qalaqi Tbilisi

2002 wlis monacemebiT q. TbilisSidaaxloebiT 1 270 800 adamiani cxovrobs.Tbiliss ganagebs sakrebulo da qalaqis

meri. Tbilisis sakrebulo arCeviTi war-momadgenlobiTi organoa. Tbilisis meriaris qalaqis umaRlesi Tanamdebobis pirida mTavrobis xelmZRvaneli. Tbiliss gaaC-nia myari sayofacxovrebo narCenebis mar-Tvis gegma. amis garda 2010 wels GTZ-ismier SemuSavebuli iqna narCenebis marTviskoncefcia, sadac detaluradaa ganxilu-li TbilisSi narCenebis marTvasTan dakav-Sirebuli sakiTxebi.

5.1.1. Segroveba5.1.1. Segroveba5.1.1. Segroveba5.1.1. Segroveba5.1.1. SegrovebaTbilisSi moqmedebs narCenebis Segroveb-

is konteineruli sistema. is mTeli siste-mis 97% Seadgens. wlebis ganmavlobaSi sacx-ovrebel korpusebSi moqmedebda bunkerebissistema. bunkerebi amortizirebuli, usufTaoda yovelgvari infeqciis wyaros warmoad-genda. Tbilisis meris iniciativiT mraval-binian sacxovrebel saxlebSi daixura bun-kerebi da maT specialuri konteinerebi Cae-nacvla. Tumca “zaris” sistema TbilisiszogierT raionSi kidev arsebobs (3%).

Segrovebis servisSi dasaqmebulia daax-loebiT 3200 adamiani. maTi kvalifikaciadamakmayofilebelia.

narCenebis aRricxva Segrovebis fazaSiar xorcieldeba. qvemoT cxrilSi asax-ulia q. Tbilisis myari sayofacxovrebonarCenebis Segrovebis sferosTan dakavSire-

buli ZiriTadi monacemebi. yvela monacemidaaxloebiTia, miRebuli sabaziso monace-mebis Segrovebisas adgilobrivi koordi-natorebis mier.

5.1.2. nagavsayreli5.1.2. nagavsayreli5.1.2. nagavsayreli5.1.2. nagavsayreli5.1.2. nagavsayreliq. Tbilisis maxloblad, gardabnis r-

nis sof. norios mimdebared aSenda daukve eqspluataciaSi Sevida saerTaSorisostandartebis Sesabamisi, myari sayofacx-ovrebo narCenebis axali nagavsayreliromelsac gaaCnia garemoze zemoqmedebisangariSi, proeqti da nebarTva. misi mflo-beli q. Tbilisis meriaa. axali nagavsayre-li aRWurvilia wyalgaumtari damcavi feniT,igi moSorebulia xevebisa da dasaxlebulipunqtebisagan.

nagavsayrelis saerTo farTobi 80 heq-taria. igi Semofarglulia RobiT da gaaCniadacva. rogorc misasvleli, ise Sida gzakarg mdgomareobaSia. amaJamad moqmediamTeli nagavsayrelis teritoriis mxolod8 heqtari. misi moqmedebis vada 2035 wlamdeagansazRvruli. ganTavsebuli narCenebis fenissimaRle 4 m-mdea. dReSi nagavsayrelze gan-Tavsdeba daaxloebiT 900 m3 narCeni; TveSi– Sesabamisad 2700 m3. nagavsayrelze dasaqme-bulia daaxloebiT 65 adamiani.

sabaziso monacemebis mixdviT SeiZlebavimsjeloT myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTvasTan dakavSirebul probleme-bze konkretulad q. TbilisisaTvis.

aq situacia rgionebTan SedarebiT nor-maluria, radganac q. Tbilisis nagavsayre-li sul ramdenime Tvis win Sevida eqs-ploataciaSi da iTvleba evrokavSiris stan-dartebis Sesabamis nagebobad. Segrovebissistemac gamarTulia, arsebobs myari say-ofacxovrebo narCenebis marTvis gegma dasxva garemosdacviTi dokumentacia, TumcaerTiani saxelmwifo strategiisa da narCe-nebis integrirebuli mdgradi marTvissistemis mxriv jer kidev arsebobs naklo-vanebebi. sazogadoebis CarTuloba da cno-bierebis amaRlebis sakiTxebic gadasaxedia.

Page 12: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

12

narCenebis zusti aRricxvac ar warmoebs,amitomac Segrovebuli da ganTavsebulinarCenebis raodenoba ar emTxveva. gansavi-Tarebelia agreTve mosakreblebis sakiTx-ic. swored aRricxvianobis naklebobis gamodRes myari sayofacxovrebo narCenebis mar-Tvis e.w. dasufTavebis gadasaxadi mibmuliadenis gadasaxadze, rac ar aris rekomen-direbuli.

5.1.3. analizi5.1.3. analizi5.1.3. analizi5.1.3. analizi5.1.3. analiziq. TbilisisaTvis mosaxleobis zrdis

maCveneblis (0.74%), dRevandeli demografi-uli mdgomareobisa (1270800 adamiani) daevrokomisiis evrostatis statistikurmonacemebze dayrnobiT, romlis mixedvi-Tac evropaSi erT sul mosaxleze saSua-lod weliwadSi generirebuli sayofacx-ovrebo narCenis raodenoba 320-423 kg-ia.es 2007 wlis “garemos dacvis saministrosmxardaWera garemosdacviTi dagegmvis Car-Cos Sesrulebis mizniT” CatarebulisaqarTvelos teritoriaze inventarizaci-is angariSis Tanxmad Seesabameba daaxloe-biT 0.7-1.2 m3-s (1 m3=350 kg).

am monacemebiT weliwadSi generirebu-li myari sayofacxovrebo narCenebis maqsi-maluri raodenoba Seadgens 1270800 X 1.2= 1524960 m3. Sesabamisad dReSi generire-buli narCenebis raodenoba iqneba 4178 m3.

gamovTvaloT Tbilisis nagavsayrelispotenciali misi moqmedebis vadis amowur-vamde, anu 2035 wlamde.

mosaxleobis raodenoba 2035 wlisaTvismosaxleobis zrdis maCveneblis gaTval-iswinebiT Seadgens 1 520 402 mosaxles.aqedan gamomdinare 2035 wels q. Tbilisisnagavsayrelma unda miiRos daaxloebiT orimilioni kuburi metri narCeni 1 520 402X 1.2 m3 = 1 824 483 m3, xolo am wli-saTvis narCenebis jamuri raodenoba 41760 853 m3 Seadgens. rogorc vxedavTsaswrafodaa saWiro Sesabamisi RonisZiebe-bis gatareba mocemuli katastrofuliraodenobis narCenebis mniSvnelovnad Sesa-mcireblad.

5.2. aWara5.2. aWara5.2. aWara5.2. aWara5.2. aWara

aWara ganlagebuliasaqarTvelos samxreT-dasavleTnawilSi. misi farTobi Sead-gens 2900 km2–s, mosaxleoba –daaxloebiT 376 000 adamians.

avtonomiis administraciuli centria qala-qi baTumi. avtonomiis teritoriaze 342 dasax-lebuli punqtia, maT Soris: 2 qalaqi: ba-Tumi, qobuleTi; 7 daba: maxinjauri, Caqvi,oCxamuri, qeda, xelvaCauri, Suaxevi, xuloda 333 sofeli.

avtonomiuri respublikis konstituci-iT sakanonmdeblo organoa aWaris avtono-miuri respublikis umaRlesi sabWo. aRmas-rulebeli organo - ministrTa sabWo. aWarisavtonomiis administraciuli erTeulebia:1 qalaqis meria, 5 municipalitetis gam-geoba, 3 sadabo sakrebulo da 56 soflissakrebulo.

5.2.1. Segroveba5.2.1. Segroveba5.2.1. Segroveba5.2.1. Segroveba5.2.1. SegrovebamTels aWaraSi moqmedebs narCenebis Se-

grovebis konteineruli sistema. is mTelisistemis daaxloebiT 80% Seadgens. qalaqeb-Si, sadac sacxovrebeli korpusebia mo-qmedebs bunkerebis sistema. bunkerebi am-ortizirebulia. “zaris” sistema aWariszogierT municipalitetSi mTeli Segrove-bis moculobis daaxloebiT 8% Seadgens.

Segrovebis servisSi mTeli aWaris av-tonomiaSi dasaqmebulia daaxloebiT 211adamiani. aqedan 80 baTumze modis, 120 ki -qobuleTze.

narCenebis aRricxva Segrovebis fazaSiar xorcieldeba. qvemoT cxrilSi asax-ulia aWaris myari sayofacxovrebo narCe-nebis Segrovebis sferosTan dakavSirebu-li ZiriTadi monacemebi. yvela monacemidaaxloebiTia, miRebuli sabaziso monace-mebis Segrovebisas adgilobrivi koordi-natorebis mier.

Page 13: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

13

5.2.1. nagavsayreli5.2.1. nagavsayreli5.2.1. nagavsayreli5.2.1. nagavsayreli5.2.1. nagavsayreliaWaraSi, q. baTumsa da danarCen 5 mu-

nicipalitetSi arsebobs myari sayofacx-ovrebo narCenebis nagavsayrelebi romlebicadgilobrivi municipalitetebis informaci-iT kanonieria, Tumca garemoze zemoqmedeb-is angariSi da nebarTva ver iqna warmodge-nili. mSeneblobis proeqti gaaCniaT ba-Tumisa da qobuleTis nagavsayrelebs. yve-la nagavsayreli adgilobrivi munici-palitetebis mflobelobaSia. arcerTi na-gavsayreli ar aris aRWurvili wyalgaum-tari damcavi feniT. mxolod xelvaCaurisnagavsayreli fiqsirdeba mdinarisa da zRvissanapiros siaxloves. damakmayofilebeliamaTi daSoreba dasaxlebuli punqtebidan-ac. arcerT nagavsayrelze ar xorcieldebasanitaruli kontroli da monitoringi.dacva da Robis arseboba mxolod baTumisada qobuleTis nagavsayrelebze aRiniSneba.misasvleli da Sida gza yvelgan amortiz-irebulia da aRdgenas saWiroebs. naga-vsayrelebze dasaqmebulia daaxloebiT 7adamiani.

aWaris nagavsayrelebis saerTo farTobiucnobia. cnobilia mxolod baTumis naga-vsayrelis sruli farTobi – 19 heqtari,romelSic 11 heqtaria moqmedi. naga-vsayrelebis moqmedebis vada mxolod baTu-mis nagavsayrelzea gansazRvruli – 2013wlamde, danarCeni wina saukunis 60-ianwlebSia mowyobili. ganTavsebuli narCe-nebis fenis simaRlis gansazRvra detalurigamokvlevis gareSe SeuZlebelia. dReSi na-gavsayrelebze ganTavsebuli narCenebis raode-noba ucnobia monacemebis simwiris gamo,Tumca SeiZleba ganisazRvros warmoSobilinarCenebis daaxloebiTi raodenoba.

sabaziso monacemebis mixdviT SeiZlebavimsjeloT myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTvasTan dakavSirebul probleme-bze konkretulad aWaris regionisaTvis.

Segrovebis sistema ase Tu ise gamarTu-lia, Tumca ar arsebobs myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis gegma da sxvagaremosdacviTi dokumentacia. ar aris sak-marisi kadrebis raodenoba da kvalifikaci-ac. arasakmarisia axali gamarTuli teqnika,rogorc Segrovebis, ise ganTavsebis sfero-Si. sazogadoebis CarTuloba da cnobiere-bis amaRlebis sakiTxebi sakmaod dabaldonezea. ar warmoebs myari sayofacxovre-bo narCenebis zusti aRricxvac, amitomacSegrovebuli da ganTavsebuli narCenebisraodenoba erTmaneTs ar daemTxveva. gansavi-

Tarebeli da dasaxvewia mosakreblebis sak-iTxi. stiqiurad ganTavsebuli narCenebismdebareobisa da moculobebis Sesaxeb in-formacia mocemulia TandarTul rukebze.

5.2.2. analizi5.2.2. analizi5.2.2. analizi5.2.2. analizi5.2.2. analizidRevandel demografiul mdgomareobasa

(376000 adamiani) da evrokomisiis evrosta-tis statistikur monacemebze dayrnobiT,romlis mixedviTac evropaSi erT sul mo-saxleze saSualod weliwadSi generirebu-li sayofacxovrebo narCenis raodenoba 320-423 kg-ia, rac Seesabameba daaxloebiT 0.7-1.2 m3-s (1 m3=350 kg).

am monacemebiT weliwadSi warmoSobilimyari sayofacxovrebo narCenebis maqsi-maluri raodenoba unda Seadgendes 376000X 1.2 = 451200 m3. Sesabamisad dReSi gen-erirebuli narCenebis raodenoba daaxloe-biT 1236.16 m3-ia.

5.3. guria5.3. guria5.3. guria5.3. guria5.3. guria

guriis mxareSi Sedis Semdegi TviTmmarTve-li erTeulebi: ozurgeTis, lanCxuTis daCoxatauris municipalitetebi. mosaxleoba– 139800 adamiani, mosaxleobis simWidrove1 kv.km–ze – 73 adamiani. mxaris adminis-traciuli centria qalaqi ozurgeTi. mx-areSi 193 dasaxlebuli punqtia, maT Soris:2 qalaqi – lanCxuTi, ozurgeTi; 5 daba –laiTuri, naruja, nasakirali, ureki, Cox-atauri da 186 sofeli.

mxareSi saxelmwifo zedamxedvelobasadgilobrivi TviTmmarTvelobis organoeb-is saqmianobaze axorcielebs saqarTvelosprezidentis mier daniSnuli saxelmwiforwmunebuli-gubernatori.

5.3.1. Segroveba5.3.1. Segroveba5.3.1. Segroveba5.3.1. Segroveba5.3.1. SegrovebamTels guriaSi moqmedebs narCenebis

Segrovebis konteineruli sistema. bunker-

Page 14: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

14

uli sistema aRar funqcionirebs. “zaris”sistema zogierT dasaxlebebSi kidev aqtu-aluria. samwuxarod zusti monacemebi Se-grovebis sistemebze ar moipoveba.

Segrovebis servisSi mTeli guriis mx-areSi dasaqmebulia daaxloebiT 176 adami-ani. aqedan 150 ozurgeTSi, danarCeni kiCoxataursa da lanCxuTSi.

narCenebis aRricxva Segrovebis fazaSiar xorcieldeba. qvemoT cxrilSi asax-ulia guriis myari sayofacxovrebo narCe-nebis Segrovebis sferosTan dakavSirebu-li ZiriTadi monacemebi. yvela monacemidaaxloebiTia, miRebuli sabaziso monace-mebis Segrovebisas adgilobrivi koordi-natorebis mier.

5.3.2. nagavsayreli5.3.2. nagavsayreli5.3.2. nagavsayreli5.3.2. nagavsayreli5.3.2. nagavsayreliguriaSi, q. ozurgeTSi da Coxatauris

municipalitetebSi arsebobs myari sayofacx-ovrebo narCenebis nagavsayrelebi romelTakanonierebis damadasturebeli dokument-aciis warmodgena adgilobrivi munici-palitetebis TanamSromlebma ver SeZles,ver iqna warmodgenili mSeneblobis proeq-ti, garemoze zemoqmedebis angariSi danebarTvac. orive nagavsayreli adgilobrivimunicipalitetebis mflobelobaSia. racSeexeba lanCxuTSi mdebare nagavsayrels vermoxerxda misi mflobelobis dadgena darogorc aRmoCnda igi saerTod ar arisregistrirebuli. unda aRiniSnos, rom amukanasknels gaaCnia mSeneblobis proeqti(?). arcerTi nagavsayreli ar aris aRWur-vili wyalgaumtari damcavi feniT. lanCx-uTis nagavsayreli mdebareobs mdinaridan500 m. manZilze, xolo ozurgeTis – dasax-lebuli punqtis siaxloves 1 km manZilze.arcerT nagavsayrelze ar xorcieldebasanitaruli kontroli da monitoringida ar arsebobs Robe. dacvis arsebobamxolod Coxataurisa da lanCxuTis naga-vsayrelebze aRiniSneba. misasvleli da Sidagza ozurgeTsa da Coxatauris nagavsayrele-bze normaluria. amortizirebulia daaRdgenas saWiroebs Sida gza lanCxuTisnagavsayrelze. nagavsayrelebze dasaqmebu-lia daaxloebiT 3 adamiani.

guriis nagavsayrelebis saerTo farTo-bi 8 heqtaria, romelSic 5 heqtaria moqme-di. nagavsayrelebis moqmedebis vada yvelganganusazRvrelia, samive wina saukunis 60-70-ian wlebSia mowyobili. ganTavsebuli narCe-nebis fenis simaRlis gansazRvra detalurigamokvlevis gareSe SeuZlebelia. dReSi na-gavsayrelebze ganTavsebuli narCenebis raode-

noba 55 m3-ia, yovelTviuri ki – 1650 m3.sabaziso monacemebis mixdviT SeiZleba

vimsjeloT myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTvasTan dakavSirebul probleme-bze konkretulad guriis regionisaTvis.

Segrovebis sistema ZiriTadad gamarTu-lia, Tumca ar arsebobs myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis gegma da sxvagaremosdacviTi dokumentacia. ar aris sak-marisi kadrebis raodenoba da maTi kvali-fikacia. arasakmarisia axali gamarTuliteqnika, rogorc Segrovebis, ise ganTavse-bis sferoSi. ar aris sakmarisi narCenebiskonteinerebi. sazogadoebis CarTuloba dacnobierebis amaRlebis sakiTxebi dabaldonezea. ar warmoebs myari sayofacxovre-bo narCenebis zusti aRricxvac, amitomacSegrovebuli da ganTavsebuli raodenobaerTmaneTs ar emTxveva. gansaviTarebeli dadasaxvewia mosakreblebis sakiTxi. stiqi-urad ganTavsebuli narCenebis mdebareobisada moculobebis Sesaxeb informaciamocemulia TandarTul rukebze.

5.3.3. analizi5.3.3. analizi5.3.3. analizi5.3.3. analizi5.3.3. analizidRevandel demografiul mdgomareobasa

(139 800 adamiani) da evrokomisiis evrosta-tis statistikur monacemebze dayrnobiT,romlis mixedviTac evropaSi erT sul mo-saxleze saSualod weliwadSi generirebu-li sayofacxovrebo narCenis raodenoba 320-423 kg-ia, rac Seesabameba daaxloebiT 0.7-1.2 m3-s (1 m3=350 kg).

am monacemebiT weliwadSi warmoSobilimyari sayofacxovrebo narCenebis maqsi-maluri raodenoba unda Seadgendes 139800X 1.2 = 167760 m3. Sesabamisad dReSi gen-erirebuli narCenebis raodenoba daaxloe-biT 459.6 m3-ia.

Page 15: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

15

5.4. raWa-leCxumi5.4. raWa-leCxumi5.4. raWa-leCxumi5.4. raWa-leCxumi5.4. raWa-leCxumi

raWa-leCxumis da qvemo svaneTis mxaredasavleT saqarTveloSia. masSi Sedis Sem-degi administraciul-teritoriuli er-Teulebi: ambrolauris, lentexis, onisada cageris municipalitetebi.

mxaris farTobi Seadgens 4954 km2, mo-saxleoba — 51 000 adamians, mosaxleobissimWidrove 1 km2–ze — 10 kacs. mxarisadministraciuli centria qalaqi ambro-lauri. mxareSi 256 dasaxlebuli punqtia,maT Soris: 3 qalaqi — ambrolauri, oni,cageri; 3 daba — kvaisa, lentexi, xarisTv-ala da 251 sofeli.

raWa-leCxumisa da qvemo svaneTis re-gionSi aRmasrulebel xelisuflebas ga-naxorcielebs saqarTvelos prezidentissaxelmwifo rwmunebuli. mxareSi adgilo-brivi TviTmmarTveloba xorcieldeba war-momadgenlobiTi (sakrebulo) da aRmasrule-beli (gamgeoba) organoebis mier Semdegiadministraciul-teritoriuli erTeulebismixedviT. mxaris administraciuli er-Teulebia: 4 raionis gamgeoba, 56 soflissakrebulo.

5.4.1. Segroveba5.4.1. Segroveba5.4.1. Segroveba5.4.1. Segroveba5.4.1. SegrovebamonacemTa Segroveba moxda mxolod

raWa-leCxumis mxareSi, ambrolaurisa daonis municipalitetebSi. mxareSi moqmedebsnarCenebis Segrovebis konteineruli sistema.bunkeruli sistema aRar funqcionirebs.“zaris” sistema zogierT dasaxlebebSi kidevaqtualuria. samwuxarod zusti monaceme-bi Segrovebis sistemebze ar moipoveba.

Segrovebis servisSi mTels mxareSidasaqmebulia mxolod 6(!) adamiani.

narCenebis aRricxva Segrovebis fazaSiar xorcieldeba. qvemoT cxrilSi asax-ulia raWa-leCxumis myari sayofacxovrebonarCenebis Segrovebis sferosTan dakavSire-buli ZiriTadi monacemebi. yvela monacemidaaxloebiTia, miRebuli sabaziso monace-mebis Segrovebisas adgilobrivi koordi-natorebis mier.

5.4.2. nagavsayreli5.4.2. nagavsayreli5.4.2. nagavsayreli5.4.2. nagavsayreli5.4.2. nagavsayreliq. ambrolaurisa da onis munici-

palitetebSi arsebobs myari sayofacxovrebonarCenebis nagavsayrelebi romelTakanonierebis damadasturebeli dokument-aciis warmodgena adgilobrivi munici-palitetebis TanamSromlebma ver SeZles.arsebobs mSeneblobis proeqti orive naga-vsayrelisaTvis, magram ar aris garemozezemoqmedebis angariSi da nebarTva. orivenagavsayreli adgilobrivi municipalitete-bis mflobelobaSia. arcerTi nagavsayre-li ar aris aRWurvili wyalgaumtari dam-cavi feniT. ambrolauris nagavsayrelimdebareobs mdinaresTan axlo manZilze,xolo onis – dasaxlebuli punqtis siax-loves 1 km manZilze. arcerT nagavsayrelzear xorcieldeba sanitaruli kontrolida monitoringi da ar arsebobs Robe,magaram aRiniSneba dacvis arseboba. misas-vleli da Sida gza orive nagavsayrelebzenormaluria. nagavsayrelebze dasaqamebulixalxis raodenoba ucnobia.

raWa-leCxumis nagavsayrelebis saerTofarTobi 0.8 heqtaria (!), romelSic 0.7heqtaria moqmedi. nagavsayrelebis moqmede-bis vada 5-7 welia, orive wina saukunis60-70-ian wlebSia mowyobili. ganTavsebu-li narCenebis fenis simaRle daaxloebiT0.2-1.5 metria, Tumca misi zusti gansazRvradetaluri gamokvlevis gareSe SeuZlebe-lia. dReSi nagavsayrelebze ganTavsebulinarCenebis raodenoba 26.4 m3-ia, yovelTvi-uri ki – 792 m3.

sabaziso monacemebis mixdviT SeiZlebavimsjeloT myari sayofacxovrebo narCe-

Page 16: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

16

nebis marTvasTan dakavSirebul probleme-bze konkretulad raWa-leCxumis regioni-saTvis.

Segrovebis sistema ZiriTadad gaumar-Tavia, ar arsebobs myari sayofacxovrebonarCenebis marTvis gegma da sxva garemos-dacviTi dokumentaciac. arasakmarisia kval-ifikaciuri kadrebis raodenoba da teqni-ka, rogorc Segrovebis, ise ganTavsebissferoSi. ar aris sakmarisi narCenebis kon-teinerebi. sazogadoebis CarTuloba dacnobierebis amaRlebis sakiTxebi dabaldonezea. ar warmoebs myari sayofacxovre-bo narCenebis zusti aRricxvac. gansavi-Tarebeli da dasaxvewia mosakreblebis sak-iTxi. stiqiurad ganTavsebuli narCenebismdebareobisa da moculobebis Sesaxeb in-formacia mocemulia TandarTul rukebze.

5.4.3. analizi5.4.3. analizi5.4.3. analizi5.4.3. analizi5.4.3. analizidRevandel demografiul mdgomareobasa

(51 000 adamiani) da evrokomisiis evrosta-tis statistikur monacemebze dayrnobiT,romlis mixedviTac evropaSi erT sul mo-saxleze saSualod weliwadSi generirebu-li sayofacxovrebo narCenis raodenoba 320-423 kg-ia, rac Seesabameba daaxloebiT 0.7-1.2 m3-s (1 m3=370 kg).

am monacemebiT weliwadSi warmoSobilimyari sayofacxovrebo narCenebis maqsi-maluri raodenoba unda Seadgendes 51000X 1.2 = 61200 m3. Sesabamisad dReSi gener-irebuli narCenebis raodenoba daaxloe-biT 167.7 m3-ia.

5.5. samegrelo5.5. samegrelo5.5. samegrelo5.5. samegrelo5.5. samegrelo

samegrelos da zemo svaneTis mxare dasav-leT saqarTveloSi mdebareobs. samegrelosda zemo svaneTis mxareSi Sedis Semdegiadministraciul teritoriuli erTeule-bi: qalaqi foTi, abaSis, zugdidis, mar-tvilis, mestiis, senakis, Cxorowyus, walen-jixis da xobis municipalitetebi.

mxaris farTobi Seadgens 7441 km2, mo-saxleoba — 466 000 adamians, mosaxleobissimWidrove 1 km2-ze — 63 kacs. mxarisadministraciuli centria qalaqi zugdi-di. mxareSi 500 dasaxlebuli punqtia, maTSoris: 8 qalaqi: abaSa, zugdidi, martvili,senaki, foTi, walenjixa, jvari; 3 daba:Cxorowyu, mestia, xobi da 490 sofeli.

mxaris administraciuli erTeulebia:1 TviTmmarTveli qalaqi da 7 municipali-teti. mxareSi saxelmwifo mmarTvelobasaxorcielebs saqarTvelos prezidentis mierdaniSnuli saxelmwifo rwmunebuli-guber-natori.

5.5.1. Segroveba5.5.1. Segroveba5.5.1. Segroveba5.5.1. Segroveba5.5.1. SegrovebamonacemTa Segroveba moxda mxolod

samegrelos mxareSi. mTels mxareSi Ziri-Tadad moqmedebs narCenebis Segrovebis kon-teineruli sistema. bunkeruli sistemaSemorCenilia senaksa da walenjixaSi (10%).“zaris” sistema zogierT dasaxlebebSi kidevmoqmedebs. samwuxarod zusti monacemebiSegrovebis sistemebze ar moipoveba.

Segrovebis servisSi mTeli samegrelosmxareSi dasaqmebulia daaxloebiT 219 ad-amiani. aqedan 90 zugdidSi, danarCeni kisxva municipalitetebSi. minimaluria xob-Si – 8 adamiani.

narCenebis aRricxva Segrovebis fazaSiar xorcieldeba. qvemoT cxrilSi asaxuliasamegrelos myari sayofacxovrebo narCe-nebis Segrovebis sferosTan dakavSirebu-li ZiriTadi monacemebi. yvela monacemidaaxloebiTia, miRebuli sabaziso monace-mebis Segrovebisas adgilobrivi koordi-natorebis mier.

Page 17: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

17

5.5.2. nagavsayreli5.5.2. nagavsayreli5.5.2. nagavsayreli5.5.2. nagavsayreli5.5.2. nagavsayreli

samegrelos mxareSi arsebuli myari say-ofacxovrebo narCenebis nagavsayrelebidanmxolod 4 (zugdidi, walenjixa, jvari,Cxorowyu) iTvleba kanonierad, Tumca dam-adasturebeli dokumentaciis warmodgenaadgilobrivi municipalitetebis TanamSrom-lebma ver SeZles. aRsaniSnavia martvilisnagavsayreli, romelic “droebiTia”. veriqna warmodgenili garemoze zemoqmedebisangariSi da nebarTvac. mSeneblobis proeq-ti arsebobs walenjixis, jvaris, Cxorow-yus, abaSisa da senakis nagavsayrelebisaTvis.yvela nagavsayreli adgilobrivi munici-palitetebis mflobelobaSia. arcerTi na-gavsayreli ar aris aRWurvili wyalgaum-tari damcavi feniT, maTi mdebareoba Zir-iTadad damakmayofilebelia, moSorebuliarian wylis rezervuarebidan, mosaxleobasada mdinareebidan, mxolod foTis nagavsayre-lia samive sensitiur receptorTan axlosganlagebuli. arcerT nagavsayrelze arxorcieldeba sanitaruli kontroli damonitoringi. Robe aRiniSneba mxolodCxorowyusa da senakis nagavsayrelebze,dacvis arseboba – mxolod zugdidsa daCxorowyuSi. misasvleli da Sida gzis mdgo-mareoba nagavsayrelebze ZiriTadad nor-maluria. amortizirebulia da aRdgenassaWiroebs Sida gza walenjixis, Cxorowy-us da jvris nagavsayrelebze, Tumca esmonacemebi sakmaod optimisturia. naga-vsayrelebze dasaqmebulia daaxloebiT 67adamiani.

samegrelos nagavsayrelebis saerTofarTobi 41.25 heqtaria, romelSic 28.94heqtaria moqmedi. nagavsayrelebis moqmede-bis vada yvelgan gaurkvevelia. yvela, gar-da zugdidis, walenjixis, Cxorowyusa damartvilis nagavsayrelebisa wina saukunis60-70-ian wlebSia mowyobili. ganTavsebu-li narCenebis fenis sisqe 0.3-dan 5 me-tramde meryeobs, Tumca misi zusti sisqisgansazRvra detaluri gamokvlevis gareSeSeuZlebelia. dReSi nagavsayrelebze gan-Tavsebuli narCenebis raodenoba 222 m3-ia,yovelTviuri ki – 33540 m3.

sabaziso monacemebis mixdviT SeiZlebavimsjeloT myari sayofacxovrebo narCeneb-is marTvasTan dakavSirebul problemebzekonkretulad samegrelos regionisaTvis.

Segrovebis sistema ZiriTadad gamarTu-lia, Tumca ar arsebobs myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis gegma da sxva

garemosdacviTi dokumentacia. kadrebisraodenoba SedarebiT sakmarisia, Tumca maTikvalifikacia arasaTanadoa. arasakmarisiaaxali gamarTuli teqnika, rogorc Segrove-bis, ise ganTavsebis sferoSi. ar aris sakma-risi narCenebis konteinerebi. sazogadoeb-is CarTuloba da cnobierebis amaRlebissakiTxebi dabal donezea. ar warmoebs myarisayofacxovrebo narCenebis zusti aRricx-vac, amitomac Segrovebuli da ganTavsebu-li raodenoba erTmaneTs ar emTxveva. gan-saviTarebeli da dasaxvewia mosakreblebissakiTxi. stiqiurad ganTavsebuli narCenebismdebareobisa da moculobebis Sesaxeb in-formacia mocemulia TandarTul rukebze.

5.5.3. analizi5.5.3. analizi5.5.3. analizi5.5.3. analizi5.5.3. analizidRevandel demografiul mdgomareobasa

(466000 adamiani) da evrokomisiis evrosta-tis statistikur monacemebze dayrnobiT,romlis mixedviTac evropaSi erT sul mo-saxleze saSualod weliwadSi generirebu-li sayofacxovrebo narCenis raodenoba 320-423 kg-ia, rac Seesabameba daaxloebiT 0.7-1.2 m3-s (1 m3=350 kg).

am monacemebiT weliwadSi warmoSobilimyari sayofacxovrebo narCenebis maqsi-maluri raodenoba unda Seadgendes 466000X 1.2 = 559200 m3. Sesabamisad dReSi gen-erirebuli narCenebis raodenoba daaxloe-biT 1532 m3-ia.

5.6. imereTi5.6. imereTi5.6. imereTi5.6. imereTi5.6. imereTiimereTis mxare dasavleT saqarTveloSi

mdebareobs. imereTis mxareSi Sedis Semdegiadministraciul teritoriuli erTeule-bi: qalaqi quTaisi, baRdaTis vanis, zestafo-nis, Terjolis, samtrediis, saCxeris, ty-ibulis, wyaltubos, WiaTuris, xaragaulisada xonis municipalitetebi. mxaris farTo-bi Seadgens 6552 km2, mosaxleoba 700 000adamians, mosaxleobis simWidrove 1 km2-ze108 adamiani. mxaris administraciuli cen-tria qalaqi quTaisi. mxareSi 542 dasaxle-

Page 18: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

18

buli punqtia, maT Soris: 10 qalaqi: quTaisi,vani, tyibuli, wyaltubo, WiaTura, baR-daTi, zestafoni, Terjola, samtredia, saCx-ere, xoni; 3 daba: Sorapani, kulaSi,xaragauli; da 529 sofeli.

mxaris administraciuli erTeulebia:4 qalaqis meria (quTaisi, wyaltubo, Wia-Tura, tyibuli), 8 raionis gamgeoba, 2sadabo sakrebulo da 161 soflis sakreb-ulo. mxareSi saxelmwifo mmarTvelobasaxorcielebs saqarTvelos prezidentis mierdaniSnuli saxelmwifo rwmunebuli.

5.6.1. Segroveba5.6.1. Segroveba5.6.1. Segroveba5.6.1. Segroveba5.6.1. SegrovebamTels mxareSi ZiriTadad moqmedebs

narCenebis Segrovebis konteineruli sistema.bunkeruli sistema mcire maStabebiT Semor-Cenilia quTaisSi, zestafonSi, WiaTuraSi,tyibulsa da TerjolaSi da walenjixaSi(1-10%). “zaris” sistema zogierT dasaxle-bebSi moqmedebs, gansakuTrebiT cagerSi,tyibulsa da TerjolaSi. samwuxarod zustimonacemebi Segrovebis sistemebze ar moi-poveba.

Segrovebis servisSi mTeli imereTis mx-areSi dasaqmebulia daaxloebiT 267 adami-ani. isini TiTqmis Tanabradaa ganawilebu-li yvela municipalitetebSi (20-40 adami-ani), Tumca aRsaniSnavia, rom monacemebiquTaissa, xaragaulsa da Terjolaze armoipoveba.

narCenebis aRricxva Segrovebis fazaSiar xorcieldeba. qvemoT cxrilSi asax-ulia imereTis myari sayofacxovrebo narCe-nebis Segrovebis sferosTan dakavSirebu-li ZiriTadi monacemebi. yvela monacemidaaxloebiTia, miRebuli sabaziso monace-mebis Segrovebisas adgilobrivi koordi-natorebis mier.

5.6.2. nagavsayreli5.6.2. nagavsayreli5.6.2. nagavsayreli5.6.2. nagavsayreli5.6.2. nagavsayreliimereTis mxareSi arsebobs myari say-

ofacxovrebo narCenebis 14 nagavsayreliaqedan mxolod baRdaTis nagavsayreli iTv-leba kanonierad. sxva danarCenze kanoniere-bis damadasturebeli dokumentaciis war-

modgena adgilobrivi municipalitetebisTanamSromlebma ver SeZles. ver iqna war-modgenili garemoze zemoqmedebis angariSebida nebarTvebic. mSeneblobis proeqti mx-olod 5 nagavsayrelisaTvis arsebobs. yve-la nagavsayreli adgilobrivi munici-palitetebis mflobelobaSia. arcerTi na-gavsayreli ar aris aRWurvili wyalgaum-tari damcavi feniT. maTi umravlesobadasaxlebuli punqtis maxlobladaa ganlage-buli, cagerSi, quTaisSi, baRdaTsa da ze-stafonSi ki – mdinaris uSualo siaxloves.arc erT nagavsayrelze ar xorcieldebasanitaruli kontroli da monitoringi.Robe aRiniSneba mxolod baRdaTis, xonisada Terjolis nagavsayrelebze, dacvis ar-seboba – mxolod samtrediaSi, tyibulsada TerjolaSi. misasvleli da Sida gzismdgomareoba nagavsayrelebze ZiriTadaddamakmayofilebelia, Tumca es monacemebisakmaod optimisturia. nagavsayrelebzedasaqmebulia daaxloebiT 17 adamiani.

imereTis nagavsayrelebis saerTo far-Tobi 100.88 heqtaria, romelSic 93.58heqtaria moqmedi. nagavsayrelebis moqmede-bis vada TiTqmis yvelgan ukve gasulia.yvela, garda xaragaulisa da zestafonisnagavsayrelebisa wina saukunis 60-80-ianwlebSia mowyobili. ganTavsebuli narCe-nebis fenis sisqe 0.5-dan 10 metramde (quTai-si) meryeobs, Tumca misi zusti sisqisgansazRvra detaluri gamokvlevis gareSeSeuZlebelia. dReSi nagavsayrelebze gan-Tavsebuli narCenebis raodenoba 224.7 m3-ia, yovelTviuri ki – 6647 m3.

sabaziso monacemebis mixdviT SeiZlebavimsjeloT myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTvasTan dakavSirebul probleme-bze konkretulad imereTis regionisaTvis.

Segrovebis sistema ZiriTadad gamarTu-lia, Tumca ar arsebobs myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis gegma da sxvagaremosdacviTi dokumentacia. ar aris sak-marisi kadrebis raodenoba da maTi kvali-fikacia. arasakmarisia axali gamarTuliteqnika, rogorc Segrovebis, ise ganTavse-

Page 19: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

19

bis sferoSi. ar aris sakmarisi narCenebiskonteinerebi. sazogadoebis CarTuloba dacnobierebis amaRlebis sakiTxebi dabaldonezea. ar warmoebs myari sayofacxovre-bo narCenebis zusti aRricxvac, amitomacSegrovebuli da ganTavsebuli raodenobaerTmaneTs ar emTxveva. gansaviTarebeli dadasaxvewia mosakreblebis sakiTxi. stiqi-urad ganTavsebuli narCenebis mdebareobisada moculobebis Sesaxeb informaciamocemulia TandarTul rukebze.

5.6.35.6.35.6.35.6.35.6.3 analizianalizianalizianalizianalizidRevandel demografiul mdgomareobasa

(700000 adamiani) da evrokomisiis evrosta-tis statistikur monacemebze dayrnobiT,romlis mixedviTac evropaSi erT sul mo-saxleze saSualod weliwadSi generirebu-li sayofacxovrebo narCenis raodenoba 320-423 kg-ia, rac Seesabameba daaxloebiT 0.7-1.2 m3-s (1 m3=370 kg).

am monacemebiT weliwadSi warmoSobilimyari sayofacxovrebo narCenebis raodeno-ba unda Seadgendes 700000 X 1.2 = 840000m3. Sesabamisad dReSi generirebuli narCe-nebis raodenoba daaxloebiT 2301.4 m3-ia.

5.7. qvemo qarTli5.7. qvemo qarTli5.7. qvemo qarTli5.7. qvemo qarTli5.7. qvemo qarTli

qvemo qarTli saqarTvelos aRmosavleTSimdebareobs. qvemo qarTlis mxareSi SedisSemdegi administraciul-teritoriulierTeulebi: qalaqi rusTavi; bolnisis, gard-abnis, dmanisis, TeTri wyaros, marneulisada walkis municipalitetebi.

mxaris farTobi Seadgens 6528 km2, racsaqarTvelos saerTo farTobis 10%-ia.mosaxleoba 497 000 adamiania, mosaxleo-bis simWidrove 1 km2-ze - 76 adamiani.mxaris administraciuli centria qalaqirusTavi. mxareSi 353 dasaxlebuli punq-tia, maT Soris: 7 qalaqi: rusTavi, bol-nisi, gardabani, dmanisi, TeTri wyaro, mar-neuli, walka; 8 daba: didi lilo, ko-jori, kazreTi, manglisi, Tamarisi, Saumi-ani, bediani, TrialeTi da 338 sofeli.

mxaris administraciuli erTeulebia:qalaqis meria - 1, raionis gamgeoba - 6,sadabo sakrebulo - 8, soflis sakrebu-lo - 86. mxareSi saxelmwifo mmarTvelo-bas axorcielebs saqarTvelos prezidentismier daniSnuli saxelmwifo rwmunebuli.

5.7.1. Segroveba5.7.1. Segroveba5.7.1. Segroveba5.7.1. Segroveba5.7.1. SegrovebamTels mxareSi ZiriTadad moqmedebs

narCenebis Segrovebis konteineruli sistema.bunkeruli sistema jer kidev SemorCenil-ia dmansSi, rusTavsa da gardabanSi (60-100%). “zaris” sistema zogierT dasaxle-bebSi moqmedebs, gansakuTrebiT TeTriwyarosraionSi da rusTavSi. samwuxarod zustimonacemebi Segrovebis sistemebze ar moi-poveba.

Segrovebis servisSi mTeli qvemo qarT-lis mxareSi dasaqmebulia daaxloebiT 555adamiani. maTi umravlesoba rusTavis (270),bolnisis (99) da marneulis (105) munici-palitetebze modis.

narCenebis aRricxva Segrovebis fazaSiar xorcieldeba. qvemoT cxrilSi asaxuliaqvemo qarTlSi myari sayofacxovrebo narCe-nebis Segrovebis sferosTan dakavSirebu-li ZiriTadi monacemebi. yvela monacemimiaxloebiTia, miRebuli sabaziso monace-mebis Segrovebisas adgilobrivi koordi-natorebis mier.

5.7.2. nagavsayreli5.7.2. nagavsayreli5.7.2. nagavsayreli5.7.2. nagavsayreli5.7.2. nagavsayreliqvemo qarTlis mxareSi arsebobs 7 myari

sayofacxovrebo narCenebis nagavsayreliromelTagan mxolod walkisa da gardabnis

Page 20: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

20

nagavsayrelebi iTvleba kanonierad. sxvadanarCenze kanonierebis damadasturebelidokumentaciis warmodgena adgilobrivimunicipalitetebis TanamSromlebma verSeZles. ar iqna warmodgenili garemozezemoqmedebis angariSebi da nebarTvebi.mSeneblobis proeqti mxolod marneulis,walkisa da gardabnis nagavsayrelisaTvisarsebobs. yvela nagavsayreli adgilobrivimunicipalitetebis mflobelobaSia. arcer-Ti nagavsayreli ar aris aRWurvili wyal-gaumtari damcavi feniT. maTi umravlesobadasaxlebuli punqtidan moSorebiTaa gan-lagebuli, mxolod walkaSi mdebareobsmdinaris uSualo siaxloves (50 m manZilze).arc erT nagavsayrelze ar xorcieldebasanitaruli kontroli da monitoringi.Robe aRiniSneba mxolod walkis da mar-neulis nagavsayrelebze, dacvis arseboba– mxolod gardabansa da walkis naga-vsayrelebze. misasvleli da Sida gzis mdgo-mareoba nagavsayrelebze ZiriTadad arada-makmayofilebelia. nagavsayrelebze dasaqme-bulia daaxloebiT 24 adamiani.

qvemo qarTlis nagavsayrelebis saerTofarTobi 28.15 heqtaria, romelSic 17.12heqtaria moqmedi. nagavsayrelebis moqmede-bis vada yvelgan gaurkvevelia. yvela winasaukunis 60-80-ian wlebSia mowyobili.ganTavsebuli narCenebis fenis sisqe 0.8-dan 10 metramde (bolnisi) meryeobs, Tum-ca misi zusti sisqis gansazRvra deta-luri gamokvlevis gareSe SeuZlebelia.dReSi nagavsayrelebze ganTavsebuli narCe-nebis raodenoba 215 m3-ia, yovelTviuri ki– 6460 m3.

unda aRiniSnos, rom dReisaTvis q.rusTavSi ukve dasrulebulia axali, evro-standartebis Sesabamisi nagavsayrelismSenebloba, romelic aRricxavs da daax-arisxebs transportirebul narCenebs.

sabaziso monacemebis mixdviT SeiZlebavimsjeloT myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTvasTan dakavSirebul probleme-bze konkretulad qvemo qarTlis regioni-saTvis.

Segrovebis sistema ZiriTadad gamarTu-lia, Tumca ar arsebobs myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis gegma da sxvagaremosdacviTi dokumentacia. ar aris sak-marisi kadrebis raodenoba da maTi kvali-fikacia. arasakmarisia axali gamarTuliteqnika, rogorc Segrovebis, ise ganTavse-bis sferoSi. ar aris sakmarisi narCenebiskonteinerebi. sazogadoebis CarTuloba da

cnobierebis amaRlebis sakiTxebi dabaldonezea. ar warmoebs myari sayofacxovre-bo narCenebis zusti aRricxvac, amitomacSegrovebuli da ganTavsebuli raodenobaerTmaneTs ar emTxveva. gansaviTarebeli dadasaxvewia mosakreblebis sakiTxi. stiqi-urad ganTavsebuli narCenebis mdebareobisada moculobebis Sesaxeb informaciamocemulia TandarTul rukebze.

5.7.35.7.35.7.35.7.35.7.3 analizianalizianalizianalizianalizidRevandel demografiul mdgomareobasa

(497000 adamiani) da evrokomisiis evrosta-tis statistikur monacemebze dayrnobiT,romlis mixedviTac evropaSi erT sul mo-saxleze saSualod weliwadSi generirebu-li sayofacxovrebo narCenis raodenoba 320-423 kg-ia, rac Seesabameba daaxloebiT 0.7-1.2 m3-s (1 m3=350 kg).

am monacemebiT weliwadSi warmoSobilimyari sayofacxovrebo narCenebis raodeno-ba unda Seadgendes 497 000 X 1.2 = 596400m3. Sesabamisad dReSi generirebuli narCe-nebis raodenoba daaxloebiT 1634 m3-ia.

5.8. Sida qarTli5.8. Sida qarTli5.8. Sida qarTli5.8. Sida qarTli5.8. Sida qarTli

Sida qarTli mdebareobs saqarTvelosaRmosavleT nawilSi. mxaris CrdiloeTinawili moicavs samxreT oseTis teritori-is did nawils. Sida qarTlis mxareSi Se-dis Semdegi administraciul–teritoriu-li erTeulebi: qalaqi cxinvali; goris,kaspis, qarelis, xaSurisa da javis munici-palitetebi.

teritoriis mTliani farTobi _ 6200km2 (maT Soris centraluri xelisufleb-is iurisdiqciis qveSaa 4807 km2). mxarismosaxleoba 464000 adamiania. administraci-uli centri – q. gori.

mxaris im nawilSi, romelsac saqarTve-los centraluri xelisufleba akon-trolebs, 373 dasaxlebuli punqtia, maTSoris: 5 qalaqi: gori, kaspi, qareli, xaS-

Page 21: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

21

uri; 2 daba: surami, agara da 366 sofeli.Sida qarTlSi aRmasrulebel xelisu-

flebas ganaxorcielebs saqarTvelos prez-identis saxelmwifo rwmunebuli. mxareSiadgilobrivi TviTmmarTveloba xorcield-eba warmomadgenlobiTi (sakrebulo) daaRmasrulebeli organoebis mier Semdegiadministraciul-teritoriuli erTeulebismixedviT: goris municipaliteti; kaspismunicipaliteti; qarelis municipaliteti;xaSuris municipaliteti; eredvis munici-paliteti; qurTis municipaliteti; TiRvismunicipaliteti.

mxaris administraciuli erTeulebia:1 qalaqis meria, 3 raionis gamgeoba, 2sadabo sakrebulo, 65 soflis sakrebulo(maT Soris eredvisa da qurTis sakrebu-loebi).

5.8.1. Segroveba5.8.1. Segroveba5.8.1. Segroveba5.8.1. Segroveba5.8.1. SegrovebaregionSi ZiriTadad moqmedebs Segrove-

bis konteineruli sistema. bunkerulisistema sagrZnoblad Semcirebulia, Tum-ca xaSursa da qarelSi kidev moqmedebs.“zaris” sistemac jer kidev aqtualuriabevr dasaxxlebaSi.

Segrovebis servisSi Sida qarTlis mx-areSi dasaqmebulia daaxloebiT 196 adami-ani da 33 nagavmzidi. narCenebis aRricxvaar xorcieldeba arc Segrovebis da arcganTavsebis fazaSi. qvemoT cxrilSi asax-ulia Sida qarTlis myari sayofacxovrebonarCenebis Segrovebis sferosTan dakavSire-buli ZiriTadi monacemebi. yvela monacemidaaxloebiTia, miRebuli sabaziso monace-mebis Segrovebisas adgilobrivi koordi-natorebis mier.

5.8.2. nagavsayreli5.8.2. nagavsayreli5.8.2. nagavsayreli5.8.2. nagavsayreli5.8.2. nagavsayrelimxareSi fiqsirdeba 4 nagavsayreli: q.

goris, xaSuris, qarelisa da kaspis. miuxe-davad imisa, rom Sesabamisi dokumentaciaar moipoveba pirveli sami nagavsayrelikanonierad iTvleba. ver iqna warmodgeni-li aseve garemoze zemoqmedebis SefasebisangariSi da nebarTva. ucnobia nagavsayr-lebis moqmedebis vadebic. aRsaniSnavia is

garemoeba, rom gorisa da xaSuris naga-vsayrelebi adgilobrivi municipalitetismflobelobaSia, xolo sabaziso monaceme-bis mixedviT qarelis nagavsayreli ekuTv-nis qarelis keTilmowyobis samsaxurs dakaspis ki – Sps “komunas”. es monacemebidasazustebelia. am ukanasknelis kanoniere-bac sakiTxavia.

regionis CamoTvlili nagavsayrelebidanpirveli sami dasaxlebuli punqtidan axlomanZilze mdebareobs, aseve axloa mdinarisxeobebi. mdebareobis mixedviT ukeTesi situ-aciaa kaspSi.

oTxive nagavsayrelis saerTo farTobiSeadgens 18 heqtars (!), aqedan Tvrametiveheqtari moqmedi teritoriaa. dReSi gan-Tavsebuli myari sayofacxovrebo narCeneb-is saerTo raodenoba Seadgens 216 m3, Tve-Si – 6352 m3. narCenebis fenis sisqe gab-neulia da 1.4 m-dan 7 metramdea. mSeneblo-bis proeqtisa da Robis arseboba aRiniS-neba goris, qarelisa da kaspis nagavsayrele-bze, dacvisa ki – mxolod qarelsa dakaspSi. misasvleli gza yvelgan normaluria,Sida gzebi moxreSilia, magram aRdgenasada remonts saWiroebs. sul nagavsayrele-bze dasaqmebulia daaxloebiT 10 adamiani.

sabaziso monacemebis mixdviT SeiZlebavimsjeloT myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTvasTan dakavSirebul probleme-bze konkretulad Sida qarTlis regioni-saTvis.

Segrovebis sistema ZiriTadad gamarTu-lia, Tumca ar arsebobs myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis gegma da sxvagaremosdacviTi dokumentacia. ar aris sak-marisi kadrebis raodenoba da maTi kvali-fikacia. arasakmarisia axali gamarTuliteqnika, rogorc Segrovebis, ise ganTavse-bis sferoSi. ar aris sakmarisi narCenebiskonteinerebi. sazogadoebis CarTuloba dacnobierebis amaRlebis sakiTxebi dabaldonezea. ar warmoebs myari sayofacxovre-bo narCenebis zusti aRricxvac, amitomacSegrovebuli da ganTavsebuli raodenobaerTmaneTs ar emTxveva. gansaviTarebeli dadasaxvewia mosakreblebis sakiTxi. stiqi-

Page 22: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

22

urad ganTavsebuli narCenebis mdebareo-bisa da moculobebis Sesaxeb informaciamocemulia TandarTul rukebze.

5.8.1. analizi5.8.1. analizi5.8.1. analizi5.8.1. analizi5.8.1. analizidRevandel demografiul mdgomareobasa

(464000 adamiani) da evrokomisiis evrosta-tis statistikur monacemebze dayrnobiT,romlis mixedviTac evropaSi erT sul mo-saxleze saSualod weliwadSi generirebu-li sayofacxovrebo narCenis raodenoba 320-423 kg-ia, rac Seesabameba daaxloebiT 0.7-1.2 m3-s (1 m3=350 kg).

am monacemebiT weliwadSi warmoSobilimyari sayofacxovrebo narCenebis raode-noba unda Seadgendes 464000 X 1.2 = 556800m3. Sesabamisad dReSi generirebuli narCe-nebis raodenoba daaxloebiT 1525.5 m3-ia.

5.9. samcxe javaxeTi5.9. samcxe javaxeTi5.9. samcxe javaxeTi5.9. samcxe javaxeTi5.9. samcxe javaxeTi

samcxe-javaxeTis mxare mdebareobs samxreTsaqarTveloSi. mxaris farTobi Seadgens 6413km2-s, mosaxleoba - 208 000 adamians, mo-

saxleobis simWidrove 1 km2-ze Seadgens 32adamians. mxaris administraciuli centriaqalaqi axalcixe. mxareSi 353 dasaxlebulipunqtia, maT Soris: 5 qalaqi: axalqalaqi,axalcixe, borjomi, vale, ninowminda; 7daba: bakuriani, bakurianis andeziti, waRv-eri, axaldaba, adigeni, abasTumani, aspinZada 254 sofeli. mxareSi adgilobrivi TviT-mmarTveloba xorcieldeba warmomadgenlo-biTi (sakrebulo) da aRmasrulebeli or-ganoebis mier Semdegi administraciul-ter-itoriuli erTeulebis mixedviT: adigenis,

aspinZis, axalqalaqis, axalcixis, borjomisada ninowmindis municipalitetebi.

mxareSi saxelmwifo mmarTvelobas ax-orcielebs saqarTvelos prezidentis mierdaniSnuli saxelmwifo rwmunebuli.

5.9.1. Segroveba5.9.1. Segroveba5.9.1. Segroveba5.9.1. Segroveba5.9.1. SegrovebaregionSi ZiriTadad moqmedebs Segrove-

bis konteineruli sistema. bunkerulisistema sagrZnoblad Semcirebulia, Tum-ca jer kidev moqmedebs axalqalaqSi, bor-jomsa da axalcixeSi kidev moqmedebs (daax-loebiT 30%). “zaris” sistemac jer kidevaqtualuria bevr dasaxlebaSi. SegrovebisservisSi dasaqmebulia daaxloebiT 186 ad-amiani da 22 nagavmzidi. narCenebis aRricx-va ar xorcieldeba arc Segrovebis da arcganTavsebis fazaSi. qvemoT cxrilSi asax-ulia samcxe-javaxeTSi myari sayofacxovrebonarCenebis Segrovebis sferosTan dakavSire-buli ZiriTadi monacemebi. yvela monacemimiaxloebiTia, miRebuli sabaziso monace-mebis Segrovebisas adgilobrivi koordi-natorebis mier.

5.9.25.9.25.9.25.9.25.9.2 nagavsayrelinagavsayrelinagavsayrelinagavsayrelinagavsayrelimxareSi fiqsirdeba 6 nagavsayreli: ni-

nowmindis, axalqalaqis, aspinZis, adigenis,borjomisa da axalcixis. maTi umravleso-ba arakanonierad iTvleba. mxolod aspin-Zisa da adigenis SemTxvevaSia aRniSnulimaTi kanoniereba, Tumca Sesabamisi doku-mentaciis warmodgena ver moxerxda. veriqna warmodgenili aseve garemoze zemo-qmedebis Sefasebis angariSi da nebarTva.ucnobia nagavsayrlebis moqmedebis vade-bic. regionis yvela nagavsayreli adgilo-brivi municipalitetebis mflobelobaSia.nagavsayrelebis umetesobis mdebareoba da-makmayofilebelia sensitiuri receptore-bidan daSorebis TvalsazrisiT. mxolodadigenis nagavsayrelia ganlagebuli mdi-narisa da dasaxlebuli punqtidan axlomanZilze.

mxaris nagavsayrelebis saerTo farTo-bi Seadgens 11.8 heqtars(!), aqedan 8.8 mo-qmedi teritoriaa. dReSi ganTavsebuli

Page 23: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

23

myari sayofacxovrebo narCenebis saerToraodenoba Seadgens 475.7 m3, TveSi – 13065m3. narCenebis fenis sisqe gabneulia dasaSualod 2 m-dan 5 metramdea. mSeneblo-bis proeqtisa da Robis arseboba aRiniS-neba axalqalaqis, aspinZisa da borjomisnagavsayrelebze, dacvisa ki – mxolod ax-alqalaqsa da aspinZaSi. misasvleli gzayvelgan normaluria, Sida gzebi moxre-Silia, magram aRdgenasa da remontssaWiroebs. sul nagavsayrelebze dasaqmebu-lia daaxloebiT 75 adamiani.

sabaziso monacemebis mixdviT SeiZlebavimsjeloT myari sayofacxovrebo narCeneb-is marTvasTan dakavSirebul problemebzekonkretulad samcxe-javaxeTis regionisaTvis.

Segrovebis sistema funqcionirebs, ma-gram gasamarTia. ar arsebobs myari say-ofacxovrebo narCenebis marTvis gegma dasxva garemosdacviTi dokumentacia. ar arissakmarisi kadrebis raodenoba da maTi kval-ifikacia. arasakmarisia axali gamarTuliteqnika, rogorc Segrovebis, ise ganTavse-bis sferoSi. ar aris sakmarisi narCenebiskonteinerebi. sazogadoebis CarTuloba dacnobierebis amaRlebis sakiTxebi dabaldonezea. ar warmoebs myari sayofacxovre-bo narCenebis zusti aRricxvac, amitomacSegrovebuli da ganTavsebuli raodenobaerTmaneTs ar emTxveva. gansaviTarebeli dadasaxvewia mosakreblebis sakiTxi. stiqi-urad ganTavsebuli narCenebis mdebareo-bisa da moculobebis Sesaxeb informaciamocemulia TandarTul rukebze.

5.9.15.9.15.9.15.9.15.9.1 analizianalizianalizianalizianalizidRevandel demografiul mdgomareobasa

(208000 adamiani) da evrokomisiis evrosta-tis statistikur monacemebze dayrnobiT,romlis mixedviTac evropaSi erT sul mo-saxleze saSualod weliwadSi generirebu-li sayofacxovrebo narCenis raodenoba 320-423 kg-ia, rac Seesabameba daaxloebiT 0.7-1.2 m3-s (1 m3=350 kg).

am monacemebiT weliwadSi warmoSobilimyari sayofacxovrebo narCenebis raode-noba unda Seadgendes 208000 X 1.2 = 249600m3. Sesabamisad dReSi generirebuli narCe-nebis rao-denoba daax-l o e b i T683.8 m3-ia.

5.10. mcxeTa-mTianeTi5.10. mcxeTa-mTianeTi5.10. mcxeTa-mTianeTi5.10. mcxeTa-mTianeTi5.10. mcxeTa-mTianeTi

mcxeTa-TianeTis mxare aRmosavleTsaqarTveloSi mdebareobs. mcxeTa-mTianeTismxareSi Sedis Semdegi administraciul-ter-itoriuli erTeulebi: axalgoris, duSe-Tis, TianeTis, mcxeTisa da stefanwmindismunicipalitetebi.

mxaris farTobi Seadgens 6785 km2-s,mosaxleoba – 125 000 adamians, mosaxleo-bis simWidrove 1 km2-ze – 18 adamians.mxaris administraciuli centria qalaqimcxeTa. mxareSi 285 dasaxlebuli punqtia,maT Soris: 2 qalaqi: mcxeTa da duSeTi; 7daba: zahesi, axalgori, Jinvali, fasanau-ri, TianeTi, sioni da stefanwminda da 582sofeli.

mxaris administraciuli erTeulebia:5 raionis gamgeoba, 4 sadabo sakrebuloe-bi, 54 soflis sakrebuloebi. saqarTve-los iurisdiqcia ar vrceldeba axalgor-is raionis 2 sakrebuloze. mxareSi sax-elmwifo mmarTvelobas axorcielebssaqarTvelos saxelmwifo rwmunebuli –gubernatori.

5.10.15.10.15.10.15.10.15.10.1 SegrovebaSegrovebaSegrovebaSegrovebaSegrovebaregionSi ZiriTadad moqmedebs Segrove-

bis konteineruli sistema. bunkerulisistema saerTod gauqmebulia. “zaris” siste-ma jer kidev aqtualuria bevr dasaxleba-Si, gansakuTrebiT duSeTSi. SegrovebisservisSi dasaqmebulia daaxloebiT 54 ad-amiani da 14 nagavmzidi. narCenebis aRricx-va ar xorcieldeba arc Segrovebis da arcganTavsebis fazaSi. qvemoT cxrilSi asax-ulia mcxeTa-mTianeTis myari sayofacxovrebonarCenebis Segrovebis sferosTan dakavSire-buli ZiriTadi monacemebi. yvela monacemi

Page 24: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

24

miaxloebiTia, miRebuli sabaziso monace-mebis Segrovebisas adgilobrivi koordi-natorebis mier.

5.10.2. nagavsayreli5.10.2. nagavsayreli5.10.2. nagavsayreli5.10.2. nagavsayreli5.10.2. nagavsayrelimxareSi fiqsirdeba 3 nagavsayreli:

duSeTis, mcxeTisa da TianeTis. maTikanoniereba gaurkvevelia. mxolod mcxeTisnagavsayrelze mimdinareobs dakanonebisprocesi, Tumca Sesabamisi dokumentaciiswarmodgena ver moxerxda. ver iqna war-modgenili aseve garemoze zemoqmedebis Se-fasebis angariSi da nebarTva. ucnobia na-gavsayrlebis moqmedebis vadebic. regionisyvela nagavsayreli adgilobrivi munici-palitetebis mflobelobaSia. nagavsayreleb-is umetesobis mdebareoba damakmayofile-belia sensitiuri receptorebidan daSore-bis TvalsazrisiT. mxolod mcxeTis naga-vsayrelia ganlagebuli mdinarisa da dasax-lebuli punqtidan axlo manZilze.

mxaris nagavsayrelebis saerTo farTo-bi Seadgens 4.18 heqtars(!), aqedan 3.68heqtari moqmedi teritoriaa. dReSi gan-Tavsebuli myari sayofacxovrebo narCeneb-is saerTo raodenoba Seadgens 138.13 m3,TveSi – 4170 m3. narCenebis fenis sisqegabneulia da saSualod 1-1.5 metramdea.mSeneblobis proeqti gaaCniaT mcxeTisa daduSeTis nagavsayrelebs. Robis arsebobaaRiniSneba samive nagavsayrelze, dacvisa ki– mxolod deSeTsa da TianeTSi. misasvle-li gza yvelgan normaluria, Sida gzebimoxreSilia, magram aRdgenasa da remontssaWiroebs. sul nagavsayrelebze dasaqmebu-lia daaxloebiT 13 adamiani.

sabaziso monacemebis mixdviT SeiZlebavimsjeloT myari sayofacxovrebo narCeneb-is marTvasTan dakavSirebul problemebzekonkretulad mcxeTa-mTianeTis regionisaTvis.

Segrovebis sistema ZiriTadad gamarTu-lia, Tumca ar arsebobs myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis gegma da sxvagaremosdacviTi dokumentacia. ar aris sak-marisi kadrebis raodenoba da maTi kvali-fikacia. arasakmarisia axali gamarTuliteqnika, rogorc Segrovebis, ise ganTavse-bis sferoSi. ar aris sakmarisi narCenebiskonteinerebi. sazogadoebis CarTuloba dacnobierebis amaRlebis sakiTxebi dabaldonezea. ar warmoebs myari sayofacxovre-bo narCenebis zusti aRricxvac, amitomacSegrovebuli da ganTavsebuli raodenobaerTmaneTs ar emTxveva. gansaviTarebeli dadasaxvewia mosakreblebis sakiTxi. stiqi-

urad ganTavsebuli narCenebis mdebareo-bisa da moculobebis Sesaxeb informaciamocemulia TandarTul rukebze.

5.10.1. analizi5.10.1. analizi5.10.1. analizi5.10.1. analizi5.10.1. analizidRevandel demografiul mdgomareobasa

(125000 adamiani) da evrokomisiis evrosta-tis statistikur monacemebze dayrnobiT,romlis mixedviTac evropaSi erT sul mo-saxleze saSualod weliwadSi generirebu-li sayofacxovrebo narCenis raodenoba 320-423 kg-ia, rac Seesabameba daaxloebiT 0.7-1.2 m3-s (1 m3=350 kg).

am monacemebiT weliwadSi warmoSobilimyari sayofacxovrebo narCenebis raodeno-ba unda Seadgendes 125000 X 1.2 = 150000m3. Sesabamisad dReSi generirebuli narCe-nebis raodenoba daaxloebiT 410.9 m3-ia.

5.11.kaxeTi5.11.kaxeTi5.11.kaxeTi5.11.kaxeTi5.11.kaxeTikaxeTis mxare mdebareobs aRmosavleT

saqarTveloSi. kaxeTis mxareSi Sedis Semde-gi administraciul–teritoriuli er-Teulebi: axmetis, gurjaanis, dedoflisw-yaros, Telavis, lagodexis, sagarejos,siRnaRisa da yvarlis municipalitetebi.

mxaris farTobi Seadgens 11310 km2–s,mosaxleoba — 407 000 adamians, mosaxle-obis simWidrove 1 km2–ze — 36 adamians.mxaris administraciuli centria qalaqiTelavi. mxareSi 285 dasaxlebuli punqtia,maT Soris: 9 qalaqi: axmeta, gurjaani,dedofliswyaro, Telavi, lagodexi, sagar-ejo, siRnaRi, yvareli da wnori da 276sofeli.

mxaris administraciuli erTeulebia:1 qalaqis meria, 8 raionis gamgeoba da110 soflis sakrebulo. mxareSi saxelm-wifo mmarTvelobas axorcielebs saqarTve-los prezidentis mier daniSnuli saxelm-wifo rwmunebuli.

Page 25: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

25

5.11.1. Segroveba5.11.1. Segroveba5.11.1. Segroveba5.11.1. Segroveba5.11.1. SegrovebaregionSi ZiriTadad moqmedebs Segrove-

bis konteineruli sistema. bunkerulisistema kvlav funqcionirebs Telavsa dayverelSi. aqve (TelavSi 40%, yvarelSi 10%)jer kidev aqtualuria “zaris” sistemac,romelic jer kidev bevr dasaxlebaSi mo-qmedebs. Segrovebis servisSi dasaqmebuliadaaxloebiT 191 adamiani da 30 nagavmzidi.narCenebis aRricxva ar xorcieldeba arcSegrovebis da arc ganTavsebis fazaSi. qve-moT cxrilSi asaxulia kaxeTis myari say-ofacxovrebo narCenebis Segrovebis sfer-osTan dakavSirebuli ZiriTadi monacemebi.yvela monacemi miaxloebiTia, miRebulisabaziso monacemebis Segrovebisas adgilo-brivi koordinatorebis mier.

5.11.2. nagavsayreli5.11.2. nagavsayreli5.11.2. nagavsayreli5.11.2. nagavsayreli5.11.2. nagavsayrelimxareSi fiqsirdeba 8 nagavsayreli: Te-

lavis, sagarejos, lagodexis, siRnaRis,gurjaanis, axmetis, yvarlisa da dedof-liswyaros. maTi kanoniereba ZiriTadadgaurkvevelia. mxolod gurjaanisa da yvar-lis nagavsayrelebze aRiniSna maTi kanoniere-ba, Tumca Sesabamisi dokumentaciis war-modgena ver moxerxda. ver iqna warmodge-nili aseve garemoze zemoqmedebis Sefaseb-is angariSi da nebarTva. ucnobia nagavsayr-lebis moqmedebis vadebic. aRsaniSnavia, romramdenime nagavsayreli 2000 wlis Semdegaamowyobili (lagodexi, siRnaRi, dedoflisw-yaro), magram mSeneblobis proeqti mxolodsagarejos, siRnaRis, yvarlisa da dedof-liswyaros nagavsayrelebisaTvis moipoveba.regionis yvela nagavsayreli adgilobrivimunicipalitetebis mflobelobaSia,gaurkvevelia gurjaanis nagavsayrelis mflo-beli. nagavsayrelebis umetesobis mdebare-oba damakmayofilebelia sensitiuri re-ceptorebidan daSorebis TvalsazrisiT.mxolod gurjaanis nagavsayrelia ganlage-buli avtomagistralisa da dasaxlebulipunqtidan axlo manZilze.

mxaris nagavsayrelebis saerTo farTo-bi Seadgens 58.27 heqtars, aqedan 8.2(!)heqtari moqmedi teritoriaa. dReSi gan-Tavsebuli myari sayofacxovrebo narCeneb-

is saerTo raodenoba Seadgens 202.67 m3,TveSi – 5950 m3. narCenebis fenis sisqegabneulia da saSualod 0.7 dan 5 metram-de meryeobs. Robis arseboba aRiniSnebayvela nagavsayrelze, dacva ar aris Telav-Si, gurjaansa da dedofliswyaroSi. mis-asvleli gza yvelgan normaluria, Sidagzebi moxreSilia da mouwesrigebeli. isi-ni aRdgenasa da remonts saWiroebs. sulnagavsayrelebze dasaqmebulia daaxloebiT2(!) adamiani (monacemebi ar moipoveba).

sabaziso monacemebis mixdviT SeiZlebavimsjeloT myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTvasTan dakavSirebul probleme-bze konkretulad kaxeTis regionisaTvis.

Segrovebis sistema ZiriTadad gamarTu-lia, Tumca ar arsebobs myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis gegma da sxvagaremosdacviTi dokumentacia. ar aris sak-marisi kadrebis raodenoba da maTi kvali-fikacia. arasakmarisia axali gamarTuliteqnika, rogorc Segrovebis, ise ganTavse-bis sferoSi. ar aris sakmarisi narCenebiskonteinerebi. sazogadoebis CarTuloba dacnobierebis amaRlebis sakiTxebi dabaldonezea. ar warmoebs myari sayofacxovre-bo narCenebis zusti aRricxvac, amitomacSegrovebuli da ganTavsebuli raodenobaerTmaneTs ar emTxveva. gansaviTarebeli dadasaxvewia mosakreblebis sakiTxi. stiqi-urad ganTavsebuli narCenebis mdebareobisada moculobebis Sesaxeb informaciamocemulia TandarTul rukebze.

5.11.3. analizi5.11.3. analizi5.11.3. analizi5.11.3. analizi5.11.3. analizidRevandel demografiul mdgomareobasa

(407000 adamiani) da evrokomisiis evrosta-tis statistikur monacemebze dayrnobiT,romlis mixedviTac evropaSi erT sul mo-saxleze saSualod weliwadSi generirebu-li sayofacxovrebo narCenis raodenoba 320-423 kg-ia, rac Seesabameba daaxloebiT 0.7-1.2 m3-s (1 m3=350 kg).

am monacemebiT weliwadSi warmoSobilimyari sayofacxovrebo narCenebis raodeno-ba unda Seadgendes 407000 X 1.2 = 488400m3. Sesabamisad dReSi generirebuli narCe-nebis raodenoba daaxloebiT 1338.1 m3-ia.

Page 26: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

26

6. rekomendaciebi6. rekomendaciebi6. rekomendaciebi6. rekomendaciebi6. rekomendaciebi6. rekomendaciebi6. rekomendaciebi6. rekomendaciebi6. rekomendaciebi6. rekomendaciebi

aRsaniSnavia, rom evrokavSirTan dakav-Sirebuli yvela mimdinare xelSekrulebaTu konvencia romelSic gawevrianebuliasaqarTvelo, gulisxmobs adgilobrivikanonmdeblobis evrokavSiris kanonmdeblo-basTan harmonizacias, sadac gansakuTrebu-li prioriteti eniWeba garemosdacviT daklimatis cvlilebis sakiTxebs.

warmodgenil angariSSi aRniSnuli prob-lemebis gadasawyvetad rogorc saxelmwifom,ise TiToeulma misma moqalaqem unda gaiTviTc-nobieros, rom garemos dacva yvelas valiada myari sayofacxovrebo narCenebis marTvissferoSi gatarebuli Zireuli reformebi,kerZod ki mTels qveyanaSi narCenebis inte-grirebuli mdgradi marTvis sistemis Camoy-alibeba xels Seuwyobs rogorc garemosdacviTi sakiTxebis gadawyvetas, aseve mosax-leobis janmrTelobisa da ekonomikuri mdgo-mareobis gaumjobesebas.

amis uzrunvelsayofad saxelmwi-fom unda izrunos myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis aspeqtSimTeli mosaxleobis cnobierebis ama-Rlebaze da sazogadoebis srul dagamWvirvale CarTulobaze myari say-ofacxovrebo narCenebis marTvis sak-iTxebis gadawyvetasa da ganxorciele-baSi. sazogadoebas unda miewodosamomwuravi informacia umarTavi narCe-nebis ziansa da maTi mdgradi marTvissaSualebebze. saxelmwifom yvela Roneunda ixmaros sazogadoebaSi narCe-nebis mimarT axleburi midgomebisada qcevebis formirebaSi.

erTerTi yvelaze mniSvnelovani

faqtoria Sesabamisi kanonmdeblobis Se-muSaveba da gatareba narCenebis erTiani,saxelmwifo integrirebuli, mdgradi mar-Tvis sistemis Camoyalibebis mizniT. saWiroaSeiqmnas xelsayreli garemo am sferoSiinvesticiebis mozidvis mizniT. unda moxdesadgilobrivi TviTmmarTvelobis organoeb-is uflebamosilebis, damoukideblobisa da

kerZo seqtoris rolis gazrda.mniSvnelovania aseve narCenebis

gadamuSavebis mrewvelobis gaZlierebada gafarToveba, radganac narCeneb-is gadamuSavebis xarisxis gazrdanarCenebis raodenobis Semcirebispirdapirproporciulia. myari say-ofacxovrebo narCenebis marTvasTandakavSirebuli biznesis ganviTarebaTavisTavad gamoiwvevs axali samuSaoadgilebis Seqmnasa da adgilobrivimosaxleobis dasaqmebas.

proeqtis farglebSi SemuSavdamyari sayofacxovrebo narCenebismarTvis saxelmZRvanelo, romelSicdetaluradaa ganxiluli myari say-ofacxovrebo narCenebis marTvis Tan-

amedrove midgomebi da meTodebi. saxelmZR-vanelo saSualebas miscems TviTmmarTvelo-bis organoebis TanamSromlebsa da sakre-bulos wevrebs warmodgena iqonion myarisayofacxovrebo narCenebis marTvis dasav-lur praqtikaze. saxelmZrvanelos saSu-alebiT yvela dainteresebuli piri gaec-noba integrirebuli, mdgradi marTvissistemis Camoyalibebisa da myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis gegmebis Sedge-nis msoflioSi gavrcelebul meqanizmebsada instrumentebs.

Page 27: myari sayofacxovrebo narCenebis marTva saqarTveloSi a n g ...cleanup.ge/documents/report_geo.pdf · doebis sxvadasxva fenisa da asakis wevrebi-saTvis narCenebis daxarisxebis mniSvnelo-bis,

27

7. daskvnebi7. daskvnebi7. daskvnebi7. daskvnebi7. daskvnebi7. daskvnebi7. daskvnebi7. daskvnebi7. daskvnebi7. daskvnebi

proeqtis farglebSi Segrovebuli in-formaciis safuZvelze SeiZleba davaskvnaT,rom saqarTveloSi arsebuli myari say-ofacxovrebo narCenebis marTvis praqtikaar Seesabameba evrokavSiris moTxovnebsa daSorsaa saerTaSoriso standartebisagan.myari sayofacxovrebo narCenebis marTvas-Tan dakavSirebuli sakiTxebi gadawyvetassaWiroeben, gansakuTrebiT ki am sferoSisazogadoebisa da saxelmwifo moxeleebiscnobierebis amaRleba, romelic jer kidevZalzed dabalia, rac did dabrkolebasuqmnis qveyanaSi myari sayofacxovrebo narCe-nebis marTvis Tanamedrove meTodebis dan-ergvas.

sabaziso monacemebze dayrdnobiT dawarmodgenili angariSis safuZvelze Sei-Zleba mokle reziumes saxiT SevadginoTproblematuri sakiTxebis CamonaTvali:

• susti sakanonmdeblo baza;• arasakmarisi biujeti;• myari sayofacxovrebo narCenebis mar-

Tvis gegmebis ararseboba;• narCenebis stiqiuri, usistemo ganTavseba;• arakvalificiuri muSaxeli narCenebis

sferoSi;• moZvelebuli teqnika;• konteinerebis nakleboba;• narCenebis Segrovebis moZvelebuli me-

Todebi da teqnologiebi;• narCenebis aRricxvianobis ararseboba;• narCenebis daxarisxebis ararseboba;• narCenebis gadamuSavebis biznesis nakle-

boba;• nagavsayrelebi.

√ √ √ √ √ kvalificiuri muSaxelis nakleboba;√ √ √ √ √ gamarTuli teqnikis nakleboba;√ √ √ √ √ narCenebis aRricxianobis uqonloba;√ √ √ √ √ kerZo nagavsayrelebis ararseboba;√ √ √ √ √ aralegaluri, stiqiuri nagavsayreleb-

is arseboba;

√ √ √ √ √ nagavsayrelebis infrastruqturisarqona (Robe, dacva, Sida gza, sas-wori, sxva damxmare nagebobebi da a.S.);

√ √ √ √ √ sanitarul wesebTan da normebTan Se-usabamoba;

√ √ √ √ √ nagavsayrelebis proeqtis uqonloba(maTi mdebareoba mdinaris kalapotebT-an axlos, wyalgaumtari fenis ararse-boba, spontanuri aaleba da a.S.);

√ √ √ √ √ garemoze zemoqmedebis nebarTvis uqon-loba;

√ √ √ √ √ garemosdacviTi monitoringisa da kon-trolis uqonloba.

yvela zemoT CamoTvlili problemebisgadawyveta SesaZlebelia Tu myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis sferoSi Camoy-alibdeba erTiani saxelmwifo strategia,Sesabamisi kanonmdebloba da qveyanaSi dain-ergeba narCenebis integrirebuli, mdgradimarTvis sistema, sadac gamWvirvaled iqnebaCarTuli rogorc sazogadoeba ise kerZoseqtori.

es yvelaferi pirdapir aris damokide-buli finansebze, Tumca myari sayofacx-ovrebo narCenebis marTvis sferos gamos-worebas mxolod dadebiT Sedegebi moyve-ba, rogoricaa garemoze Semcirebuli uary-ofiTi zemoqmedeba, spontanuri naga-vsayrelebis gaqroba, Semcirebuli narCe-nebis raodenoba, mosaxleobis janmrTelo-bisa da ekonomikuri mdgomareobis gaum-jobseba, sazogadoebis gaTviTcnobiereba daTviTSegnebis amaRleba, myari sayofacxovre-bo narCenebis marTvis statistikis ganvi-Tareba da monacemTa bazis Seqmna, rac asemniSvnelovania qveynis evrokavSirSi inte-graciis sakiTxebSi.

mokled rom vTqvaT, “minusidan”, anuuqonlobidan keTildReobamde misasvleladaucilebelia gansazRvruli dro (T) dasaxsrebi ($).