evropis ganvitarebisa da rekonstruqciis banki saqartvelo ... · 3.1 saqartvelos kanonmdebloba 10...
TRANSCRIPT
Sweco
gverdi 1. sul 45 gverdi
evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis
banki
saqarTvelo aWara, myari narCenebis marTva
teqnikur-ekonomikuri dasabuTeba
C17146REV/SODA-2007-12-01garemoze zemoqmedebis Sefaseba arateqnikuri reziume - garemoze
zemoqmedebis Sefasebis dokumentisaTvis
garemoze zemoqmedebisSefaseba stogholmi 04-09-2008
proeqti #. 1989177 andres rudergreni, proeqtis xelmZRvaneli
Sweco
gverdi 2. sul 45 gverdi
Sinaarsi 1 Sesavali 4
1.1 proeqtis mflobeli 6
1.2 proeqtis miznebi 6
2 proeqtis ganviTarebis istoria 7
2.1 nagavsayrelisaTvis adgilis SerCevis procesis aRwera 7
2.2 aar samTavrobo komisiis gadawyvetileba 8
3 sakanonmdeblo moTxovnebi 10
3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10
3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11
3.3 evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis bankis
garemosdacviTi da socialuri politika
11
4 arsebuli mdgomareoba – narCenebis raodenoba 12
5 axali nagavsayreli CaqvSi 14
5.1 bunebrivi pirobebi 14
5.1.1 klimati 14
5.1.2 topografia 16
5.1.3 geoteqnikuri pirobebi 16
5.1.4 geologiuri agebuleba 17
5.1.5 hidrologia 18
5.1.6 gruntis wylebi 18
5.1.7 landSafti da mcenareuloba 18
5.1.8 fauna 19
5.1.9 sxva informacia 19
5.2 axali nagavsayreli – Senoba-nagebobebi da
eqspluatacia
19
5.2.1 misasvleli gza 20
5.2.2 Semosuli narCenebis kontroli 20
5.2.3 Senobebi 20
5.2.4 narCenebis daxarisxeba da gadamuSaveba 20
5.2.5 saSiSi narCenebi 21
5.2.6 nagavsayrelis proeqtirebis kriteriumebi 21
6 garemoze zemoqmedeba 25
6.1 zedapiruli wylebis dabinZureba 25
6.2 zegavlena amJamindel miwis mflobelebze 25
6.3 zegavlena nagavsayrelis operirebis fazaSi 26
6.4 janmrTelobis riski 27
6.5 zemoqmedeba maRali Rirebulebis bunebriv nakrZalebze 27
6.6 zemoqmedeba kulturul memkvidreobaze 27
6.7 xmauri da danagvianeba 28
6.8 nagavsayrelis vizualuri xedi 28
7 Semarbilebeli zomebi 29
7.1 saxifaTo narCenebis kontroli da gamoyofa 29
7.2 nagavsayrelis fuZis dainstalireba 29
7.3 filtratis Segroveba da gawmenda 29
7.4 nagavsayrelze organuli narCenebidan warmoqmnili 31
Sweco
gverdi 3. sul 45 gverdi
airis Segroveba da utilizacia
7.5 narCenebis samarxebis gadaxurva 33
7.6 suni 33
7.7 xmauris Semcireba 33
7.8 nagavsayrelis vizualuri mxare 34
7.9 samuSao Zala da samuSao pirobebi 34
7.10 Sromis da usafrTxoebis organizacia 34
8 garemosdacviTi monitoringi 36
8.1 nagavsayrelze Semosuli narCenebis kontroli 36
8.2 filtrati 36
8.3 zedapiruli da gruntis wylebis monitoringi 36
8.4 nagavsayrelis gazis kontroli 36
8.5 garemosdacviTi angariSgeba 37
8.6 mSeneblobis zedamxedveloba 37
9 socialuri zemoqmedeba 38
9.1 mezoblad macxovreblebis sacxovrebeli pirobebi 38
9.2 zemoqmedeba miwis amJamindel eqspluataciaze da
iZulebiTi gansaxleba
38
9.3 satranporto moZraobis marSrutis Secvla 38
9.4 sanitaruli riskis saxeebi 39
9.5 nagavmqeqavebi 39
10 standartebTan Seusabamo nagavsayrelebis daxurva 40
10.1 baTumis standartebTan Seusabamo nagavsayreli 40
10.2 qobuleTis standartebTan Seusabamo nagavsayreli 40
11 proeqtis alternativa 41
12 sajaro ganxilvebis procesi 43
12.1 qarTuli kanomdebloba dakavSirebuli sajaro
konsultaciebiTan
43
12.2 evrokavSiris direqtivebi sajaro ganxilvebTan dakavSirebiT 43
12.3 ergb moTxovnebi sajaro ganxilvebTan dakavSirebiT 44
12.4 sazogadoebis informirebulobis da
konsultaciebis procedura
44
12.5 sazogadoebasTan konsultaciebi da sajaro
ganxilvebi 44
Sweco
gverdi 4. sul 45 gverdi
aWaris avtonomiuri respublika, saqarTvelo
aWaris myari narCenebis marTvis proeqti
arateqnikuri reziume - garemoze
zemoqmedebis Sefasebis dokumentisaTvis
1.Sesavali
aWaris myari narCenebis marTvis proeqti (mnm) moicavs aWaraSi mnm arsebuli
praqtikis analizs. EefuZneba ra mopovebul informacias myari narCenebis marTvis
arsebuli susti da Zlieri mxareebis Sesaxeb, warmodgenili winadadeba
SemuSavebulia im saxiT, rom ganxorcieldes zusti, adeqvaturi qmedebebi
aRniSnuli mdgomareobis gamosasworeblad. ixile Sweco-s mier warmodgenili
saproeqto winadadeba 2008 w. garemoze zemoqmedebis Sefasebis dokumenti aRwers
proeqtis garemosa da socialur garemoze zemoqmedebis xarisxs, Semdegi
aqtivobebis ganxorcielebis Sedegad:
• regionaluri sanitaruli nagavsayrelis mowyoba arasaxifaTo narCenebis
Sesaxeb evrokavSirs 99/31/EC direqtivis Tanaxmad. nagavsayrelis garda
teritoriaze ganlagdeba mniSvnelovani obieqtebi: saswori, filtratis
Semgrovebeli da gamwmendi sistema, narCenebis sortirebis da dasawyobebis
obieqtebi gadasamuSavebeli da saSiSi narCenebisaTvis, nagavsayrelis
operirebisaTvis aucilebeli teqnika. gazis Seqrovebis sistemis damontaJeba
dagegmilia operirebis dawyebidan 3-5 wlis Semdeg.
• standartebTan Seusabamo baTumis da qobuleTis nagavsayrelebis daxurva.
proeqti aseve moicavs narCenebis marTvis axali kompaniis Seqmnas, romelic
moaxdens axali nagavsayrelis eqspluatacias.
myari narCenebis marTvis gaumjobeseba aWaraSi, or safexurad ganxorcieldeba.
aRniSnuli amocanis ganxorcielebis pirveladi mizania, myari municipaluri
narCenebis Segroveba, respublikis yvelaze mWidrod dasaxlebuli teritoriebze: q.
baTumis, aseve qobuleTisa da xelvaCauris municipalitetebis teritoriaze,
romlebic ganlagebulni arian sanapiro zolSi..
Sweco
gverdi 5. sul 45 gverdi
sur 1 CaqvSi axali nagavsayrelis ganTavsebis adgili (wiTeli konturi)
sur 2 arsebuli nagavsayrelebi aWaraSi
Sweco
gverdi 6. sul 45 gverdi
1.1 proeqtis mflobeli saqarTvelosa da aar mTavroba warmoadgenen Sesabamisad, msesxebelsa da qve-
msesxebels. dReis mdgomareobiT, dagegmilia proeqtis gansaxorcieleblad 3
milion evromde sesxis gamoyofa, xolo grantis saxiT gamoyofili Tanxa 4
milioni evroa.
rekomendebulia, Camoyalibdes kompania, romelic iqneba flobeli da moaxdens
Caqvis axali nagavsayrelisa da masTan dakavSirebuli aqtivebis eqspluatacias,
aseve ganaxorcielebs narCenebis gatanisa da ganTavsebis momsaxureobas, q.
baTumisa da qobuleTisa da xelvaCauris municipalitetebisaTvis. pirvel etapze
axali kompaniis mflobeli aWaris mTavroba iqneba.
baTumsa da qobuleTSi arsebuli nagavsayrelebis daxurva da gadafarva
warmoadgens aWaris mTavrobisa da ara axali kompaniis movaleobas
1.2 proeqtis miznebi proeqtis saerTo mizania myari narCenebis marTvis gaumjobeseba aWaraSi, rac or
safexurad ganxorcieldeba. aRniSnuli amocanis ganxorcielebis pirveladi
mizania, narCenebis marTvis sistemis gaumjobeseba q. baTumSi, aseve qobuleTisa da
xelvaCauris municipalitetebis teritoriaze.
konkretuli miznebia:
• nagavsayrelis mowyoba arasaxifaTo narCenebis Sesaxeb evrokavSirs 99/31/EC direqtivis moTxovnebis Sesabamisad;
• standartebTan Seusabamo nagavsayrelebis daxurva da aRdgena;
• myari minicipaluri narCenebis Segrovebis, transportirebis sistemis
SemuSaveba.
• narCenebis marTvis axali kompaniis Seqmna, romelic moaxdens axali
nagavsayrelis eqspluatacias;
Sweco
gverdi 7. sul 45 gverdi
2. proeqtis ganviTarebis istoria
2.1 nagavsayrelisaTvis adgilis SerCevis procesis aRwera
nagavsayrelis mSeneblobisaTvis adgilis SerCeva ganxorcielda, rogorc ukve
Catarebuli teqnikur-ekonomikuri Seswavlis nawili (myari sayofacxovrebo
narCenebis marTva aWaris avtonomiur respublikaSi, saqarTvelo 2006). axali
nagavsayrelis mSeneblobisaTvis SesaZlebeli adgilis SerCevisas mTavari mizani
iyo Sesrulebuli yofiliyo evrokavSiris kanonmdeblobis moTxovnebi. teritoria
sakmarisi unda yofiliyo q.q. baTumSi da qobuleTisa da xelvaCaurSi warmoqmnili
narCenebis gansaTavseblad.
2006 wels warmodgenili angariSis Tanaxmad, pirvel etapze moxda eqvsi SesaZlo
teritoriis SerCeva (suraTi 3), da yoveli maTganis vargisianoba Sefasebuli iqna
23 kriteriumis mixedviT. Sefaseba xorcieldeboda garemosdacviTi sakiTxebis,
dasaxlebul punqtebTan da aeroportebtan siaxlovis, miwiszeda da miwiqvesa
wylebze SesaZlo zemoqmedebis, transportirebis moTxovnebis da aucilebeli
moculobebs gaTvaliswinebiT.
pirveladi Sefasebis Semdeg eqvsi SerCeuli teritoriidan gamoikveTa ori yvelaze
misaRebi adgili, romelTa CautardaT ufro detaluri Sefaseba. saboloo
Sedareba ganxorcielda eqvsi ZiriTadi garemosdacviTi parametrebis da
nagavsayrelis aSenebisas SesaZlo potencieri problemebis gaTvaliswinebiT.
aRniSnuli teritoriebis Sefasebis da rekomendaciebis procesi ganxorcielda or
ubanze, romlebic pasuxobdnen yvela moTxovnebs da SesaZlebeli iyo gamoyenebuli
yofiliyvnen nagavsayrelis asaSeneblad. detaluri Seswavlis da Sefasebis
Sedegad gairkva, rom Caqvis teritoria ufro misaRebi iyo aRniSnuli
proeqtisaTvis. Sedegad gadawyda, rom nagavsayrelis asaSeneblad momxdariyo
Caqvis teritoriis rekomendireba (suraTebi 1 da 4)
Sweco
gverdi 8. sul 45 gverdi
No ganxiluli adgilebi
1 mdinare Woroxis
marcxena sanapiroze
yofili samxedro
nagavsayreli;
2 axalsofeli –
xlobCo -
xelvaCauris
administracia
3 kaxaberis teritoriis
satbore meorneoba,
baTumis arsebuli
nagavsayrelis
gaswvriv;
4 xelvaCauris
samrewvelo zona 5 salibauris Cais
plantaciebis
teritoria (benzes
teritoria)
=
6 Caqvis me-7
mikroraioni; axali
satransporto
gvirabis mimdebare
teritoria
suraTi 3. nagavsayrelisTvis SerCeuli adgilebis mdebareoba.
2.2 aar samTavrobo komisiis gadawyvetileba.
2005 wlis 22 Tebervals, Seikriba aWaris samTavrobo komisia nagavsayrelis
asaSeneblad teritoriis gamosayofad saboloo gadawyvetilebis miRebis mizniT.
komisiis gadawyvetilebis Tanaxmad mxolod Caqvis teritoria iyo misaRebi
proeqtis gansaxorcieleblad. Sesabamisad gadawyda, rom Caqvis ubani miCneuli
yofiliyo yvelaze Sesaferisad da swored aq aSenebuliyo axali nagavsayreli.
proeqtis ganxorcielebis Sedegad garemoze zemoqmedebis ukeT Seswavlis mizniT,
SemdgomSi aucileblad unda Catardes kvlevebi nagavsayrelis SesaZlo
ganTavsebisa da gansaxorcielebeli Semarbilebeli ekologiuri zomebis
dasadgenad.
Sweco
gverdi 9. sul 45 gverdi
suraTi 4. nagavsayrelis asaSeneblad SemoTavazebuli teritoria daba CaqvSi
Sweco
gverdi 10. sul 45 gverdi
3. sakanonmdeblo moTxovnebi
3.1 saqarTvelos kanonmdebloba
sakanonmdeblo moTxovnebi garemos dacvis sferoSi konkretizacia xorcieldeba
“garemos dacvis Sesaxeb” CarCo kanonis (ZalaSi Sesulia 1997 wels; bolo
cvlilebebi Setanilia 2007 wlis 14 dekembers ) da mis Sesabamisad SemuSavebuli
ufro specifiuri kanonebis meSveobiT.
narCenebis marTvis sferoSi saqarTvelos kanonmdebloba Sorsaa
srulyofilebisagan. narCenebis marTvis Sesaxeb kanonebi mxolod proeqtebis saxiT
arsebobs da amgvarad iuridiuli Zala ar gaaCniaT. igive exeba narCenebis marTvis
‘erovnul samoqmedo gegmas’. erTaderTi samarTlebrivi aqti, romelsac iuridiuli
Zala aqvs, gaxlavT ‘saqarTvelos kanoni saqarTvelos teritoriaze narCenebis
tranzitis da importis Sesaxeb”.
garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemis procedurebi gawerilia saqarTvelos sam
kanonSi:
(i) kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb (2005);
(ii) kanoni „garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb“ (2008) da
(iii) kanoni „ekologiuri eqspertizis Sesaxeb“ (2008).
2005 wlis 24 ivniss saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni “licenziebisa da
nebarTvebis Sesaxeb“. xsenebuli kanoni: aregulirebs kanoniT nebadarTul
saqmianobebs, romlebmac SeiZleba safrTxe Seuqmnan adamianis sicocxles da
janmrTelobas; iTvaliswinebs saxelmwifo Tu sazogadoebriv interesebs, bunebrivi
resursebis gamoyenebasTan dakavSirebiT.
2007 wlis 14 dekembers miRebul iqna da 2008 wlis 1 ianvridan ZalaSi Sevida
saqarTvelos kanonebi „garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb“ da „ekologiuri
eqspertizis Sesaxeb“. am axal kanonebSi integrirebulia yvela is cvlileba, rac
ganxorcielda bolo wlebis ganmavlobaSi.
„garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni gansazRvravs
saqarTvelos teritoriaze savaldebulo ekologiuri eqspertizisadmi
daqvemdebarebul saqmianobaTa srul nusxas da maT gansaxorcieleblad garemoze
zemoqmedebis nebarTvis gacemis, nebarTvis gacemisas ekologiuri eqspertizis
Catarebis, garemoze zemoqmedebis Sefasebisa da nebarTvis gacemis Sesaxeb
gadawyvetilebis miRebis procesebSi sazogadoebis monawileobisa da misi
informirebis samarTlebriv safuZvlebs.
kanonis me-6 muxlis Sesabamisad saqmianobis ganmxorcielebeli valdebulia
nebarTvis gamcem admistraciul organoSi wardgenamde, moawyos garemoze
zemoqmedebis Sefasebis sajaro ganxilva.
Sweco
gverdi 11. sul 45 gverdi
3.2. evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba
nagavsayrelebTan dakavSirebiT - evrokavSiris 1993/31/EC direqtivaSi
gansazRvrulia evrokavSiris wevr qveynebSi nagavsayrelebis
funqcionirebis garemosdacviTi standartebi. aRniSnuli direqtiva moicavs
rogorc sxvadasxva klasis individualuri nagavsayrelebisaTvis
gankuTvnil teqnikur standartebs, aseve moTxovnebs sxvadasxva kategoriis
nagavsayrelebisadmi. Direqtiva aregulirebs wevri qveynebis moTxovnebs
nagavsayrelze arsebuli narCenebis SemcirebasTan dakavSirebiT da
aRniSnuli direqtivis ganxorcielebis droiT ganrigs.
3.3 evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis bankis garemosdacviTi da
socialuri politika
im SemTxvevaSi egrb gadawyvita proeqtis dafinanseba, proeqti unda ganxorcieldes
2003 wlis egrb garemosdacviTi da socialuri politikis moTxovnebis sruli
dacviT. am politikis Sesabamisad garemoze zemoqmedebis Sefasebis dokumentis
momzadeba aucilebelia A kategoriis proeqtebis ganxorcielebisas. egrb
garemosdacviTi da socialuri politikis danarTi I Tavi 19 Tanaxmad aRniSnuli
proeqti miekuTvneba A kategorias.
Sweco
gverdi 12. sul 45 gverdi
4. arsebuli mdgomareoba – narCenebis raodenoba
2006 wlis monacemebiT, aWaris avtonomiuri respublikis mosaxleoba
Seadgenda 383 737 kacs. mosaxleobis daaxloebiT 80% cxovrobs proeqtis
ganxorcielebis arealSi, romelic moicavs baTumis, qobuleTisa da
xelvaCauris municipalitetebs (ix. cxrili 1).
cxrili 1. myari narCenebis marTvis samsaxurebTan arsebuli mosaxleoba. Sps
“sandasufTavebis” monacemebi.
municipaliteti
mosaxleoba, 2006 w.
mosaxleoba myari
narCenebis marTvis
samsaxurebTan, 2006
w.
narCenebis
mogrovebis
samomavlo
gafarToebis
savaraudo
masStabebi
baTumi 125 671 125 671 125 671
qobuleTis raioni 90 834 30 000 40 000 +
xelvaCauris raioni 93 974 20 000 30 000 +
sul 310 479 175 671 195 671 +
mosaxleobis wliuri mateba Seadgens 2000 kacs.
arsebuli statistika narCenebis raodenobis Sesaxeb warmodgenilia m3.
narCenebis raodenobis Sesaxeb dazustebuli cnobebis misaRebad 2008 wels,
marts Catarda baTumis nagavsayrelze gadayrili nagvis awonvis erTkviriani
kampania. 2007 wels baTumsa da qobuleTSi nagasayrelze ganTavsebuli
narCenebis raodenoba Seadgenda Sesabamisad, 34 000 da 8 000 tonas, rac
jamSi Seadgens 42 000 tonas.
narCenebis wliuri ganawilebis maCveneblebi tonebSi, romelic iyreboda
qobuleTisa da baTumis arsebul nagavsayrelebze yovel TveSi 2007 wlis
manZilze, mocemulia suraTze #1.
mTlianad gadayrili narCenebis saSualo simkvrive gaangariSebul iqna 300
kg/m3. momavalsi nagavsayrelze ganTavsebuli narCenebis saSualo simkvrive,
kompostirebis, ramodenime wlis degradirebis da ganTavsebis Semdeg
mosalodnelia iyos 700-800 m3 (gaTvlebi efuZneba sxva nagavsayrelebze
moovebul informacias).
Sweco
gverdi 13. sul 45 gverdi
narCenebis dagrovebis pikuri maCveneblebi fiqsirdeba zafxulis TveebSi,
ZiriTadad, ivlis-agvistoSi, rac turistuli sezoniT aris gamowveuli.
Tu gaviTvaliswinebT narCenebis mogrovebis mzard maCvenebels, savaraudoa,
rom axal nagavsayrelze ganTavsebuli narCenebis raodenoba weliwadSi
47 000 tonamde gaizrdeba.
Tu gaviTvaliswinebT mosaxleobis raodenobis zemoT xsenebul zrdasa da
cxovrebis donis mosalodnel amaRlebas, SeiZleba vivaraudoT, rom
narCenebis raodenoba momdevno 30 wlis manZilze weliwadSi daaxloebiT
3%-iT gaizrdeba.
sayofacxovrebo narCenebi bevrad aWarbebs nebismieri sxva saxis nagavs da
Seadgens sruli narCenebis 95%-ze mets. rac Seexeba samSeneblo nagvis
ganTavsebas standartebTan Seusabamo nagavsayrelebze, maTi raodenoba
umniSvneloa (1%-ze naklebi). garda amisa, qalaqis dasufTaveba
“sandasufTaveba” nagavsayrelebze ganaTavsebs quCisa da plaJis nagavs,
Tovlsa da likvidirebul cxovelebs, Tumca aseTi saxis narCenebi sruli
raodenobis mxolod ramdenime procentia.
Sweco
gverdi 14. sul 45 gverdi
5. axali nagavsayreli CaqvSi
5.1 bunebrivi pirobebi Catarda Caqvis nagavsayrelis ori savele Seswavla, rac warmoadgenda
teqnikur-ekonomikuri dasabuTebis Semadgenel nawils: topografiuli da
geologiur-geoteqnikuri.
topografiuli agegmva Catarda 2008 wlis martSi. amis paralelurad
Catarda kvleva burRviTi da sinjebis aRebis operaciebiT, risi mizanic
adgilobrivi geoteqnikuri pirobebisa da geologiuri da gruntis wylebis
mdgomareobis dadgena iyo. garda amisa, moxda geomorfologiuri,
geologiuri, hidrogeologiuri da geoteqnikuri aspeqtebis ganxilva, ris
safuZvelzec adgilobrivi pirobebi regionalur konteqstSi moeqca, rac
aucilebelia adgilis yvela am mniSvnelovani maxasiaTeblis Sesaxeb
amomwuravi informaciis misaRebad. qvemoT mocemulia zogierTi informacia
ganxorcielebuli kvlevebidan.
nagavsayrelisaTvis gamoyofili teritoriis saerTo farTi 27 ha, xolo
teritoria romelzedac moxdeba narCenebis ganTavseba 17 ha. nagavsayrelze
Sesasvleli karebis koordinatebia: N 41º 42’ 15.8” da E 41º 44’09.9”. 5.1.1 klimati
axali nagavsayrelis asaSeneblad SemoTavazebuli teritoria miekuTvneba pirvel
klimatur zonas.
pirveli zona ganisazRvreba, rogorc zRvis sanapiro notio subtropikuli
klimaturi zona, romelic moicavs mTels dasavleT saqarTvelos da
vrceldeba lixis mTagrexilamde. mocemuli zonis klimats ganapirobebs
misi mdebareoba subtropikuli da zomieri sartylebis sazRvarze,
atmosferoSi mimdinare cirkulaciuri procesebi da orografiuli
monacemebi. mTis qedebis gavleniT, romlebic teritorias sami mxridan
akravs gars, dasavleTidan, kerZod, Savi zRvis mxridan momavali notio,
arastabiluri haeris masebi Tavs iyris erT wertilSi da auyveba mTebis
dasavleT kalTebs. swored es ganapirobebs notio klimats mocemul
teritoriaze naleqebis didi raodenobiT weliwadis nebismier dros maRali
temperaturuli reJimis fonze.
aWaris zRvis sanapiro xasiaTdeba Warbteniani subtropikuli haviT.
mocemuli regionis reliefi danawevrebuli da gorak-borcviania. mTis
qedebi, romlebic eSveba zRvis sanapiroze, xels uSlian sanapiroze
aRmosavleTidan civi haeris fenebis SemoWras. zemoxsenebuli mizezebidan
gamomdinare, mocemuli teritoria Savi zRvis uSualo gavlenis qveS
imyofeba.
wlis yvelaze civi Tvis (ianvris) saSualo temperaturaa 4.8º-6.7ºC, Tebervlis
saSualo temperatura TiTqmis igivea, rac ianvrisa; wlis yvelaze cxeli
Tvis (agvistos) saSualo temperaturaa 22.2-23.1ºC. mocemul regionSi
Sweco
gverdi 15. sul 45 gverdi
zafxuli ar aris Zalian cxeli (gansakuTrebiT, qobuleTSi) grili brizis,
mdidari mcenareulobisa da naleqebis didi raodenobis gamo. rogorc
vxedavT, aWaris mTels sanapiroze Semodgoma bevrad ufro Tbilia
(saSualod 4 ºC-iT), vidre gazafxuli.
rogorc ukve aRvniSneT, aWaris sanapiros aRmosavleT qarebis
zemoqmedebisgan icavs xSiri tyiT dafaruli mTis qedebi. miuxedavad amisa,
qaris mimarTulebis sezonuri cvlileba aSkaraa. aq yvelgan dasavleTis
qarebi (zRvidan) dominanturia aRmosavleTis (kontinenturi) qarebTan
SedarebiT TiTqmis yvelaze sezonze. gamonaklisia Caqvi da maxinjauri,
sadac batonobs samxreT-aRmosavleT qarebi. es faqti adgilobrivi
orografiuli faqtorebiT aixsneba.
qaris siCqare maqsimums zamTris miwurulsa da adreul gazafxulze aRwevs,
rodesac xdeba haeris masebis xSiri Semodineba dasavleTidan da
aRmosavleTidan. qaris saSualo siCqare qobuleTSi 3.1 m/wm-ia TebervalSi.
Zlier qarian dReTa ricxvi SedarebiT didia da 24-16-s aRwevs wlis
manZilze.
mocemuli regionis maRali temperaturuli reJimis gamo naleqebi aWaris
sanapiroze ZiriTadad wvimis saxiT modis. Zalzed iSviaTad, daaxloebiT 20-
30 weliwadSi erTxel (CrdiloeTidan an Crdilo-dasavleTidan haeris
masebis mZlavri SemoWris Sedegad) Tovs. naleqebis wliuri raodenoba
meryeobs 2,320-2,621 mm Soris.
gansakuTrebiT sainteresoa dRiuri naleqebis maqsimumebis wliuri
ganawileba. baTumSi dRiuri naleqebis raodenobam agvistoSi 231 mm-sac ki
miaRwia. aseT eqstremalur movlenebs xSirad ara aqvs adgili, magram isini
did gavlenas axdenen gruntis wylebis reJimze da gansakuTrebiT zrdian
maT dones. am movlenebis mxedvelobaSi miReba saWiroa gansakuTrebiT
baTumsa da CaqvSi, sadac gruntis wylebis done sakmaod dabalia.
Sweco
gverdi 16. sul 45 gverdi
5.1.2 topografia
mocemuli proeqtis miznebiT Catarda topografiuli agegmva da ZiriTadi ruqa
mocemulia suraTze 6
suraTi 6. Caqvis samSeneblo ubnis topografiuli ruka.
rekomendebuli axali nagavsayreli mdebareobs dablobze, naTlad
gamokveTili wyalSemkrebiT da dayofilia or ZiriTad velad. gruntis
ferdobi rogorc wesi, ufro cicaboa wyalSemkrebTan, xolo yvelaze
cicabo ferdobebia daaxloebiT 1:2.5 (vertikaluri/horizontaluri).
adgilze swori adgilebi naklebad aris da simaRleTa Soris gansxvaveba
kargad Cans ruqaze.
adgils kveTs sxvadasxva siRrmis ramdenime xevi, romelTa siRrme zogan 6-8
metrs aRwevs. Tumca, xevebis umetesoba naklebad Rrmaa.
5.1.3 geoteqnikuri pirobebi
saqarTvelos mTeli teritoria iSviaTi seismuri aqtivobis zonaSia
moqceuli, daaxloebiT 8-9-baliani miwisZvris zonaSi. Tumca, unda
aRiniSnos, rom Tavad nagavsayreli seismuri aqtivobisadmi nakleb
sensitiurad iTvleba ufro rTul konstruqciebTan SedarebiT.
nagavsayrelis teritoria mdebareobs adgilze, romelic istoriulad
xasiaTdeba mewyeruli moqmedebiT, rac kargad Cans adgilis
Sweco
gverdi 17. sul 45 gverdi
morfologiidan. mewyeris dasavleT-CrdiloeT mimarTulebisaa. amJamad
mewyruli sxeuli stabilur mdgomareobaSia. Tumca, am faqtors saTanado
yuradReba unda daeTmos detaluri saproeqto samuSaoebis Catarebisas.
suraTi 7. burRviTi samuSaoebis Caqvis teritoriaze
geoteqnikur kvlevebze dayrdnorbiT, rogoricaa (i) burRva da nimuSebis
laboatoriuli analizi da (ii) regionaluri Sefaseba, nagavsayreli
Tavdapirvelad unda moewyos teritoriis dablob adgilebze mewyeris
riskis Sesamcireblad, maqsimaluri qanobi ar unda aRematebodes 1:3-s
(vertikaluri:horizontaluri), xolo saerTo datvirTva ar unda aWarbebdes
30 tonas kv. metrze.
5.1.4 geologiuri agebuleba mocemul adgilze niadagi Sedgeba laterituli Tixisa da Tixnarisagan,
romlebic warmoiSva vulkanuri qanebis Zlieri gamofitvis Sedegad. Tixisa
da Tixnaris simZlavreebi meryeobs 20 metris farglebSi, Tanaxmad adgilze
Catarebuli burRviTi samuSaoebisa. simZlavre TandaTan matulobs
dasavleTidan aRmosavleTiT SedarebiT maRali simaRleebisken.
gruntis wyalgamtaroba dadginda gruntis oTxi nimuSis laboratoriuli
Seswavlis Sedegad da meryeobs 8*10-7-dan 1*10-9 ms-1.
Sweco
gverdi 18. sul 45 gverdi
5.1.5 hidrologia nagavsayrelis teritoria mdebareobs mdinareebis Caqviswylisa da
koroliswylis Sua.
adgili moqceulia kargad gamoxatul wyalSemkrebSi da masze ar aRiniSneba
zedapiruli wylebis Cadineba. nagavsayrelis adgilze warmoqmnili yvela
zedapiruli wyali, maT Soris wyaroebis Camdinare wylebic kveTs
dagegmili nagavsayrelis teritoriis Sua nawils aRmosavleTidan
dasavleTiT da sabolood grovdeba erT nakadad nagavsayrelis dabal
dasavleT nawilSi. nakadi Semdeg Caedineba md. Caqviswylis marcxena
SenakadSi, romelic uerTdeba zRvas.
nagavsayrelis teritoriis dabal dasavleT nawilSi, sadac miwis ferdobi
Zalzed mcirea, SeiZleba iSviaTad moxdes datborva didi raodenobiT
naleqebis mosvlis Semdeg. Tumca, nakadi ar aris mudmivi wlis manZilze.
5.1.6 gruntis wylebi nagavsayrelis teritoriaze arsebobs ramdenime wyaro, romelTa miwisqveSa
wylebic xevebSi Caedineba. am wyaroebis xarji Zalzed mcirea da aramudmivi
wlis manZilze.
gruntis wylebis done saerTod, axlos aris nagavsayrelis miwis
zedapirTan. dasavleTiT dabal adgilebSi gruntis wylebis done 2008 wlis
martSi meryeobda 0.3-1.6 metris farglebSi. velis zeda nawilSi ganTavsebul
WaburRilebSi siRrme Seadgenda 3.0-4.0 metrs.
5.1.7 landSafti da mcenareuloba rogorc amboben, nagavsayrelis adgilis gorak-borcviani landSaftis
mTiswineTi warsulSi tyiT iyo dafaruli. tyeSi ZiriTadad izrdeboda
xeebi wifelasa (Fagus gen.) da rcxilis (Carpinus gen.) jiSebi da wabli. amJamad
landSafti Zlier gardaqmnili da anTropogenizebulia. mravali wlis
manZilze am adgilze Cais plantaciebi iyo gaSenebuli. ssrk daSlis Semdeg
Cais plantaciebi gaudaburda. axla mocemul teritoriaze ZiriTadad
izrdeba degradirebuli Cais buCqebi, gvimra da mayvlis buCqebi (Rubus caesius). wiTel wignSi Setanil mcenareTa saxeobebi mocemul teritoriaze
ar gvxvdeba.
garSemortymulia qarsacavi nargavobiT, romelic warmodgenilia
kriptomeriiT (Cryptomeria japonica). qarsacavi xeebis daaxloebiT 40%
moWrilia adgilobrivi mosaxleobis mier. saWiroa maTi xelaxla dargva,
nagavsayrelis vizualuri efeqtis Semcirebis mizniT.
nagavsayrelis teritoria ar aris sensitiuri biomravalferovnebis
TvalsazrisiT
Sweco
gverdi 19. sul 45 gverdi
5.1.8 fauna sazogadod, buCqebiT dafaruli mocemuli tipis adgilebi, rac tipiuria
aWaris mTiswineTis gorak-borcviani landSaftisaTvis, dasaxlebulia mcire
zomis ZuZumwovarebiT, rogoricaa tura (Canis aureus), mela (Vulpes vulpes), maCvi (Meles meles), kurdReli (Lepus europeus), ciyvi (Sciurus vulgaris), aseve,
qvewarmavlebiTa da amfibiebiT. nagavsayrelis adgilis landSafti Zlier
gardaqmnili da anTropogenizebulia, Tumca, am teritoriaze mosalodnelia
zogierTi zemoT CamoTvlili saxeobis arseboba. rac Seexeba frinvelebs, aq
gvxvdeba iseTi gavrcelebuli saxeobebi, rogoricaa yvavi, Tolia, SaSvi.
saerTod, mocemuli teritoria ar warmoadgens gadamfren frinvelebis
gaCerebis adgils, Tumca aseTi frinvelebis gamoCena mocemul teritoriaze
gamoricxuli ar aris, kerZod, mcire xniT, Tu mocemuli teritoria
daitbora da ramdenime dRiT an kviriT droebiTi gubeebi da Waobebi gaCnda.
mocemuli teritoria Zlier anTropogenizebulia da masze ar binadrobs
maRali Rirebulebis an gadaSenebis safrTxis piras myofi cxovelebi, rac
saWiros gaxdida konservaciis gadaudebeli zomebis miRebas ubanze.
nagavsayrelis teritoria biomravalferovnebis TvalsazrisiT sensitiuri
ar aris.
5.1.9 sxva informacia
mocemul teritoriaze arsebobs ramdenime umniSvnelo fexiT savali biliki,
magram gzebi manqanis gadasaadgileblad ar arsebobs. arsebuli bilikebi
savaraudod, gamoiyeneboda warsulSi Cais plantaciebamde misasvlelad
samxreT Txemis gaswvriv gadis Zalzed cud mdgomareobaSi myofi gza,
romelic miemarTeba aRmosavleTiT arsebuli dasaxlebebisken
SemoTavazebuli nagavsayrelis teritoriis wyalSemkrebsa da sanitaruli
dacvis zonas kveTs gazis milsadeni nagavsayrelis samxreT-aRmosavleT
nawilSi.
5.2 axali nagavsayreli – Senoba-nagebobebi da eqspluatacia
proeqtis gegmis SemuSavebis etapze SemuSavdeba eqspluataciis instruqcia.
mocemul dokumentSi mocemuli iqneba detaluri informacia samomavlo
funqcionirebis Sesaxeb. operaciebis mTavari daniSnuleba ganxilulia
qvemoT.
Sweco
gverdi 20. sul 45 gverdi
5.2.1 misasvleli gza
nagavsayrelze misasvleli gza gamoiyofa danarCeni gzebisgan, xolo
wyalgamyofis napirze arsebuli gza keTilmoewyoba da gadatanil iqneba,
raTa xeli ar SeuSalos momavalSi potenciuri satransporto nakadis
moZraobas. nagvis satvirTo manqanebi, romelTa aRricxvac unda moxdes
saswor-baqanze, gaCerdebian SemoRobili teritoriis SigniT.
5.2.2 Semosuli narCenebis kontroli
nagavsayrelze ganTavsdeba mxolod iseTi narCenebi, romelTa ganTavseba
nebadarTulia arasaxifaTo narCenebisTvis gankuTvnil nagavsayrelze.
saswor-baqani moewyoba SesasvlelSi da moxdeba yvela saxis nagvisa Tu
sxva masalis, mag. gadasaxuri masalis aRricxva. Seiqmneba sistema, romlis
Tanaxmadac yvela mZRoli valdebulia, warmoadginos nagvis saxeobisa da
narCenebis warmoSobis damadasturebeli xelmowerili cnoba.
faqturireba moxdeba registraciis sistemis safuZvelze.
5.2.3 Senobebi
zemoT aRwerili saswor-baqnisa da saaRricxvo (registraciis) ofisis garda
nagavsayrelis teritoriaze ganTavsdeba Semdegi Senobebi:
• administraciuli Senoba ofisisa da pirsabanis nagebobis CaTvliT.
• sawarmoo ubani.
• saxifaTo narCenebis saTavsi.
• saguSago (sayaraulo).
5.2.4 narCenebis daxarisxeba da gadamuSaveba (reciklireba)
reciklirebadi narCenebis dasaxarisxeblad calke gamoiyofa teritoria,
romlis erT nawilSi moxdeba reciklirebadi narCenebis daxarisxeba, xolo
meore nawilSi – aseTi narCenebis ganTavseba (Senaxva) im dromde, sanam
moxdeba misi saboloo momxmareblamde miwodeba.
komponentebi, romlebic potenciurad gadamuSavebas eqvemdebareba, Semdegia:
• liToni;
• mina;
• qaRaldis nawarmi;
• xe;
• sxva, ekonomikuri TvalsazrisiT saintereso masala.
Sweco
gverdi 21. sul 45 gverdi
garda amisa, unda moxdes narCenebSi dafiqsirebuli saxifaTo narCenebis
gamoyofa da maTi droebiT Senaxva saxifaTo narCenebis saTavsSi.
5.2.5 saSiSi narCenebi
dRes saqarTveloSi sxva saxis saxifaTo narCenebis ganadgurebis
mowyobiloba ar arsebobs da saxifaTo narCenebi SeiZleba daxarisxdes da
dasawyobdes. am problemis gadaWramde ubanze gaTvaliswinebulia
ventilirebadi Senobis ageba saxifaTo narCenebis droebiT gansaTavseblad.
baTumis standartebTan Seusabamo nagavsayrelze daavadebebis gamomwvevi
narCenebis dasawvavad arsebobs erTi mcire zomis Senoba da specialuri
transporti aseTi saxis narCenebis Sesagroveblad. rekomendebulia
nagavsawvavi Rumelis gadatana axali nagavsayrelis teritoriaze.
5.2.6 nagavsayrelis proeqtirebis kriteriumebi
nagavsayreli aSendeba evrokavSiris direqtivis Tanaxmad arasaxifaTo
narCenebis nagavsayrelze ganTavsebuli narCenebis, anu ZiriTadad,
sayofacxovrebo narCenebis damarxvis Sesaxeb.
nagavsayrelis tevadobaa 3.4 mil.m3, xolo misi saeqspluatacio vada mis
amovsebamde Sefasebulia 35 wlis vadiT.
suraTi 8. Caqvis nagavsayrelis gaangariSebuli saeqsplutacio vada
upirveles yovlisa, moxdeba mcenareuli safaris mospoba da teritoriaze
arsebuli Txrilebis/xramebis xreSiT an analogiuri msxvilmarcvlovani
masaliT amovseba, ris Sedegadac moxdeba gruntis wylebis srulad
drenireba nagavsayrelis safuZvlis qveS da amdenad, gruntis wylebisa da
Camdinare wylebis Sereva gamoiricxeba.
Sweco
gverdi 22. sul 45 gverdi
nagavsayrelis fsekeri unda Sedgebodes sadrenaJo fenis qveS mowyobili
wyalgaumtari saizolacio fenisgan Camdinare wylebis Sekrebis mizniT.
nagavsayrelis safuZvlis rekomendebuli proeqti mocemulia suraTze 9.
suraTi 9. nagavsayrelis safuZvlis hermetizaciis rekomendebuli meTodi
Sweco
gverdi 23. sul 45 gverdi
suraTi 10. samarxebi da seqcia Caqvis axal nagavsayrelze
nagavi gadmoicleba samarxebSi, rac xels Seuwyobs samuSao zedapiris
mudmivad minimumamde Semcirebas. etapobrivad, rodesac nagvis grova
miaRwevs saboloo niSnuls, gamoyenebul iqneba Sualeduri gadaxurva
zedapiruli Camonadenis gadagdebisa da Camdinare wylebis dagrovebis
Semcirebis mizniT.
garda amisa, gamoyenebul iqneba yoveldRiuri gadaxurva, rac minimumamde
Seamcirebs nagvis gafantvas qaris zemoqmedebiT da usiamovno sunis
gavrcelebas mimdebare teritoriaze. garda amisa, organuli masalis nagvis
zedapirze gamoJonva minimumamde Semcirdeba, rac Tavis mxriv, Seamcirebs
buzebis, frinvelebis, virTxebisa da sxvaTa raodenobas.
airis warTmevis sistema moewyoba Sesabamis dros sruli simaRlis
miRwevisa da nagavsayrelis Sesabamis nawilze Sualeduri gadaxurvis
Semdeg. amdenad, Jangbadis SeRwevis safrTxe Semcirdeba. ekologiuri
mosazrebiT SeiZleba airis dawva. Tumca, arsebobs energomatareblis
gaTbobisa da sxva samrewvelo miznebiT gamoyenebis bazari.
cxadia, rom airis sistemis dauyovnebeli dayeneba SeuZlebelia. airis
sistema SeiZleba dadges mxolod 3-5 wlis Semdeg.
nagvis grovis TiToeuli samarxi TandaTanobiT gaivseba saboloo gegmiur
niSnulamde. zedapiri daixreba maqsimum 1:3 fardobiT (vertikaluri :
horizontaluri) funqcionirebis procesSi saTanado samuSao pirobebis
Sesaqmnelad da nagavsayrelis saboloo gadaxurvisas - teritoriis
daxurvis mizniT. maqsimaluri daqaneba aseve, amcirebs eroziis risks
(suraTi 11).
Sweco
gverdi 24. sul 45 gverdi
suraTi 11. seqciis zedapirisa da fuZis Wrili (ix. aseve, suraTi 10).
maqsimaluri daxriloba SeirCeva rac SeiZleba, didi, arsebuli moculobis
rac SeiZleba, optimalurad gamoyenebis mizniT. garkveuli simaRlis
miRwevis Semdeg zedapiri odnav daixreba nagavsayrelis SuaSi Txemamde, rac
xels Seuwyobs zedapiruli wylis Camodenas. minimaluri daxriloba
zedapirze wylis Segubebis Tavidan asacileblad unda iyos 1:20.
zedapiruli wylebi, romlebic miedineba nagvis grovisken, gadagdebul unda
iqnas da garSemo unda uvlides nagavs, raTa ar moxdes maTi dabinZureba.
nagavsayrelis gavsebis Semdeg moxdeba saboloo gadaxurva mocemul
Sweco
gverdi 25. sul 45 gverdi
6 garemoze zemoqmedeba
6.1. zedapiruli wylebis dabinZureba
SeTavazebuli nagavsayrelis axlo mdebareoba wyalgamyofTan minimumamde
Seamcirebs zedapiruli wylebis Cadinebas, romlebic SeiZleba Camdinare
wylebiT iyos dabinZurebuli.
mimRebSi gadagdebamde (Camdinare wylebis mimRebs warmoadgens Savi zRva md.
Caqviswylis gavliT) Camdinare wylebi Seikribeba da gaiwmindeba
moTxovnili standartebis Tanaxmad. organuli narCenebidan warmoqmnili
Camdinare wylebis ZiriTadi damabinZurebeli nivTierebaa organuli masa,
nawilobriv – JangbadSTanmTqmeli (gazomili, rogorc Jangbadis bioqimiuri
moTxovnileba (BOD) da Jangbadis qimiuri moTxovnileba (COD)) da azoti -
amiakis saxiT. amiakis Semcvelobam SeiZleba gamoiwvios Jangbadis moxmareba
da toqsikuri efeqti iqonios wylis organizmebze. Camdinare wylebis
wmendis rekomendaciebi wylebis Semadgenlobis mixedviT.
wmendis rekomendebuli meTodia aerobuli biologiuri wmenda, romlis
mizania Camdinare wylebis SemadgenlobaSi JangbadmSTanTqmeli da sxva
organuli nivTierebebis Semcireba da amiakis nitratul azotad daJangva. am
meTodiT Semcirdeba an aRmoifxvreba toqsikuri efeqti. Tumca, momavalSi
nagavsayrelidan Camdinare wylebis zusti Semadgenlobis prognozireba,
iseve rogorc gawmendili Camdinare wylebisa, SeuZlebelia.
rac Seexeba standartebs, ar arsebobs evrokavSiris an qarTuli
standartebi wmendis Semdeg Camdinare wylebis SemadgenlobasTan
dakavSirebiT. arsebobs rekomendacia, rom saWiroebis SemTxvevaSi moxdes
saqarTvelos Sesabamisi saxelisuflebo organoebis mier aseTi
standartebis Seqmna nagavsayrelis gaxsnisa da Camdinare wylebis wmendisa
da danadgaris eqspluataciis garkveuli gamocdilebis dagrovebis Semdeg.
saqarTvelos standartebi wylis xarisxTan dakavSirebiT arsebobs. es aris
“saqarTvelos zedapiruli wylebis dacvis standartebi” (miRebuli
saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros 1996
wlis 17 seqtembris brZanebiT #130). igulisxmeba, rom mocemuli
standartebi unda dakmayofildes. ar arsebobs safuZveli, vivaraudoT, rom
gawmendili Camdinare wylebi aWaris myari narCenebis marTvis proeqtis
farglebSi gamoiwvevs am wesebis darRvevas
6.2 zegavlena amJamindel miwis mflobelebze
nagavsayrelis asaSeneblad SemoTavazebuli teritoria warmoadgens yofil
Cais plantacias, romelic dResdReobiT mitovebulia. aRniSnuli teritoria
registrirebulia, rogorc saxelmwifo sakuTreba da aRniSnul
teritoriaze ar aris, arc kanonieri da arc ukanono Senoba nagebobebi
(sakuTari an sawarmoo). momavali nagavsayrelis teritoriaze SeiniSneba
cxovelebi, romlebic teritoriaze ikvebebian balaxiT, Tumca garSemo
msgavsi Tavisufali teritoriebis arsebobis gamo maTa gadasvla sxva
adgilas problemas ar warmoadgens.
nagavsayrelidan 120-200 metris radiusis farglebSi ganTavsebulia eqvsi
mosaxle romlebic xvdebian sanitarul zolSi. aucilebelia Semdgomi
Sweco
gverdi 26. sul 45 gverdi
detaluri analizi sakadastro bazis da registraciis, aseve adgilis
Sefaseba raTa naTeli gaxdes am teritoriebze nagavsayrelis mseneblobis
da operirebis zagavlenis masStabebi. am etapze ar aris naTeli
aucilebelia Tu ara gansaxlebis samoqmedo gegmis momzadeba.
6.3 zegavlena nagavsayrelis operirebis fazaSi
ZiriTad uxerxulobas adgilobrivi macxovreblebisaTvis warmoadgens suni
da kvamli, nagavsayrelis teritoriidan (xanZris SemTxvevaSi), dabinZureba,
xmauri rogorc teritoriaze momuSave teqnikidan aseve narCenebis gadamzidi
manqanebidan da nagavsayrelis vizualuri mxare.
seraTi 12 Senobebi teritoriis aRmosavleT nawilSi
Sweco
gverdi 27. sul 45 gverdi
suraTi 13 Senobebi teritoriis dasavleT nawilSi
6.4 janmrTelobis riski
janmrTelobis riski nagavsayrelebze rogorc wesi, ukavSirdeba ubanze
basri, mainficirebeli da toqsikuri masalis arsebobas, Camdinare wylebTan
kontaqts da cecxlis kvamls.
riskis sxva saxeebia afeTqebisa da xanZris saSiSroeba nagavsayrelze
organuli narCenebisgan gamoyofili airis arasworad marTvis SemTxvevaSi.
lukSi an nagvis ormoSi gagudvis riski aSkaraa, Tu arsebobs organuli
narCenebisgan gamoyofili airis SeRwevis safrTxe.
6.5 zemoqmedeba maRali Rirebulebis bunebriv nakrZalebze
nagavsayrelis SemoTavazebuli mdebareoba ar axdens uSualo gavlenas
dacul erovnul nakrZalebze.
6.6 zemoqmedeba kulturul memkvidreobaze
nagavsayrelis SemoTavazebuli adgilze ar aris miwiszeda Zeglebi
(istoriuli mniSvnelobis aqtivebi an nagebobebi), Tanaxmad arqeologiuri
dawesebulebebis mier mowodebuli informaciisa.
Sweco
gverdi 28. sul 45 gverdi
6.7 xmauri da danagvianeba
mSeneblobis procesSi adgili eqneba eqskavatorebis, avtosatvirTvelebisa
da sxva avtomobilebis xmaurs. eqsluataciis procesSi xmauri
nagavsayrelis teritoriidan ZiriTadad modis nagavsayrelze momuSave
manqanebidan da nagavsayrelze nagvis gadamtani manqanebidan.
rac Seexeba teritoriis danagvianebas, ubanze SeiZleba qaris zemoqmedebiT
mimiofantos iseTi msubuqi sagnebi, rogoricaa qaRaldebi da plastmasis
nakeTobebi, gansakuTrebiT, Zlieri qaris dros.
6.8 nagavsayrelis vizualuri xedi
eqspluataciis pirvel wlebSi nagavsayreli gamoCndeba mxolod
avtomagistralidan. nagvis grovis simaRle TandaTan gaizrdeba da
nagvisTvis gankuTvnili moculobis Sevsebis Semdeg gamoyenebuli iqneba
Sualeduri gadaxurva, ris Semdegac nagavsayreli gzidan mxolod
umniSvnelod gamoCndeba.
wlebis Semdeg nagvis grova miaRwevs iseT simaRles, rom igi yvela mxridan
gamoCndeba. nagavsayreli gamoCndeba sur 12 da 13 naCvenebi gancalkevebiT
mdgomi saxlebidanac.
Sweco
gverdi 29. sul 45 gverdi
7. Semarbilebeli zomebi
7.1 saxifaTo narCenebis kontroli da gamoyofa
erT-erT seriozul ekologiur safrTxes nagavsayrelidan Camdinare
wylebiT wylebisa da niadagis dabinZureba warmoadgens. mocemuli safrTxis
Sesamcireblad saWiroa Camdinare wylebSi saxifaTo nivTierebebis
Semcvelobis minimumamde dayvana. aRniSnulis miRwevis erT-erTi yvelaze
efeqturi gza imis uzrunvelyofaa, rom nagavsayrelze ganTavsdes mxolod
daSvebuli saxis narCenebi. am mizniT nagavsayrelze unda aikrZalos
saxifaTo narCenebis ganTavseba.
narCenebis pirveladi skriningi Catardeba ubnis SesasvlelSi da
warmoadgens registraciis proceduris Semadgenel nawils. garda amisa,
personali, buldozeris mZRolebi da sxvebi samuSao zedapirze moaxdenen
nagvis vizualur daTvalierebas misi gadmortvirTvis momentSi. es iqneba
narCenebis meoradi kontroli.
iZulebiTi zomebi dawesdeba im satvirTo manqanebisTvis, romlebic
daarRveven wesebs.
7.2 nagavsayrelis fuZis dainstalireba
nagavsayrelis fuZe moewyoba nagavsayrelebis Sesaxeb evrokavSiris
direqtivis Tanaxmad. sadrenaJo fenis qveS moewyoba wyalgaumtari samosi
wylisa da niadagis dabinZurebis minimumamde Semcirebis mizniT.
mimdebare teritoriidan gruntis wylebis potenciuri Cadinebis Tavidan
acilebis mizniT nagavsayrelze arsebuli yvela nakadi (ru) amoivseba
xreSiT aseTi daubinZurebeli wylis nagavsayrelis teritoriidan
gadagdebis mizniT.
7.3 filtratis Segroveba da gawmenda
filtatis wmendis rekomendebuli meTodebi gamoiyeneba Semdegi saxis
wylebisTvis:
• Camdinare wylebi nagavsayrelis teritoriidan;
• maxarisxebeli baqnidan zedapiruli Camdinare wylebi, maT Soris
dabinZurebuli da daubinZurebeli wylebi.
gamoTvlebis, filtratis saSualo dRiuri raodenoba nagavsayrelis
operirebis dasrulebisas iqneba 200m3, maSin rodesac nagavsayrelis dizaini
gaTvlilia dRiurad 470 m3 filtratis Segrovebaze da gawmendaze.
filtratis gawmendis xarisxis, aRwerili Semdeg eyrdnoba gamocdilebas
mirebuls msgavsi nagavsayrelebis operirebis Sedegad.
municipaluri myari narCenebis nagavsayrelebis Camdinare wylebi Seicavs
wyalSi gaxsnil organul nivTierebebs (nawilobriv JangbadSTanmTqmels,
romlebic rogorc wesi, izomeba rogorc Jangbadis bioqimiuri
moTxovnileba (BOD) da Jangbadis qimiuri moTxovnileba (COD)), azots -
xSirad maRali koncentraciiT (Cveulebriv, amiakis saxiT), sakmaod maRali
Sweco
gverdi 30. sul 45 gverdi
koncentraciiT qloridebsa da rkinasa da marganecs, Tumca fosforisa da
mZime metalebis koncentracia Camdinare wylebSi sakmaod dabalia. Camdinare
wylebi SeiZleba iyos toqsikuri maTSi amiak-azotisa (NH4-N) da mZime
liTonebis arsebobis gamo. Camdinare wylebSi mZime metalebis Semcveloba
rogorc wesi, didad problemuri ar aris. rac Seexeba amiakis Semcvelobas,
igi SeiZleba sakmaod mniSvnelovani iyos.
Camdinare wylebis wmendis rekomendebuli meTodi ZiriTadad anaerobuli
biologiuri wmendaa, romlis mTavari mizania organuli masalisa da amiakis
azotis (NH4-N) Semcvelobis Semcireba.
wmendis mTavari procedura tardeba Sualedur auzSi (dabali aeraciis),
SBR procesiTa (Tanmimdevrul-periodul reaqtorSi, romelic wylebis
wmendas axdens partiebad) da kmagawmendis auzSi.
wmendis ZiriTadi sqema mocemulia qvemoT:
lamiani moednebi
Tanmimdevrul-periodul reaqtorSi procesi mimdinareobs garkveuli
periodulobiT, anu reaqtori ivseba Camdinare wylis garkveuli raodenobiT
da wmenda xdeba garkveuli drois manZilze. sabolood reaqtori icleba
winaswar gansazRvrul donemde. amgvarad, Sualedur auzSi (saleqarSi)
nakadi uwyvetad Caedineba maSin, rodesac nakadi Tanmimdevrul-periodul
reaqtorsa da kmagawmendis auzSi wyvetadia. kmagawmendis auzidan
gamomavali nakadi an wyvetadia an mudmivi, magram cvalebadi.
garda amisa, dayendeba Semdegi mowyobilobebi:
- Semkrebi rezervuari/satumbi sadguri Sualedur auzsa da
Tanmimdevrul-periodul reaqtors Soris Tanmimdevrul-periodul
reaqtorSi nakadis misamarTad.
- lamiani moednebi procesis Sedegad miRebuli Warbi biologiuri
lamis gauwylovanebisTvis. gamomSrali lami gadaicleba
nagavsayrelze an moxdeba misi kompostireba niadagis produqtis
misaRebad.
- Camdinare wylebis gadagdebis kamera, romelic upirveles
yovlisa, gamoiyeneba xarjis gasazomad da sabolood gawmendili
Camdinare wylebis nimuSis asaRebad.
wmendis rekomendebuli saxea biologiuri wmenda, romlis mTavari mizanic
Camdinare wylebSi organuli nivTierebebis Semcvelobis Semcirebaa. wmendis
efeqturoba Jangbadis bioqimiuri moTxovnilebis SemTxvevaSi (BOD) maRali
iqneba – 80-90% an ufro maRali. wmendis efeqturoba Jangbadis qimiuri
moTxovnilebis SemTxvevaSi (COD) SedarebiT zomieri iqneba, Seadgens 50-70%-
Sualeduri/ aeraciis auzi
procesi
Tanmimdevrul-
periodul
reaqtorSi
kmagawmendis
auzi
Sweco
gverdi 31. sul 45 gverdi
s da potenciurad SeiZleba 80%-sac miaRwios. efeqturoba saerTo organuli
naxSirbadis SemTxvevaSi (TOC) savaraudod, igivea, rac COD–is SemTxvevaSi.
Camdinare wylebis tipiuri Semadgeneli nivTierebaa amiakis azoti, romlis
koncentracia SeiZleba Zalzed maRali iyos. es nivTiereba toqsikuria
wylis organizmebisaTvis da erT-erTi mosazreba, romlis gamoc Camdinare
wylebis wmenda mizanSewonilad miiCneva, am nivTierebis Jangvaa naklebad
toqsikur nitratis azotad (NO3 - N). mosalodnelia amiakis daJangva
nitratad 90% an meti procentobiT, ris Sedegadac toqsikuroba
mniSvnelovnad mcirdeba. Tu saWiroa Camdinare wylebSi azotis Semcvelobis
srulad daJangva, azotis srulad mocilebis mizniT SesaZlebelia
Tanmimdevrul-perioduli reaqtoris procesis gamoyeneba. am SemTxvevaSi
mosalodnelia azotis sruli Semcvelobis 50-80%-iT Semcireba.
Camdinare wylebis wmendisTvis saWiro farTobi daaxloebiT 8000 m2-ia an
daaxloebiT 11 000 m2, Tu gawmendis auzis ubanze teritoria daWaobebulia.
orive auzi aigeba, rogorc gruntis auzi. Tanmimdevrul-perioduli
reaqtori warmoadgens betonis avzs. mcire zomis damatebiTi konstruqciebi,
rogoricaa Semkrebi rezervuari/satumbi sadguri Tanmimdevrul-periodul
reaqtoramde da lamis Semkrebi avzi aseve, betonisa iqneba.
auzebi, Tanmimdevrul-perioduli reaqtori da danadgaris sxva
mowyobilobebi advilad misadgomi unda iyos. ukeTesia, Tu momsaxureobis
mizniT maTze misadgomloba satransporto saSualebiT iqneba SesaZlebeli.
momsaxureobaSi igulisxmeba magaliTad, tumboebisa da aeraciis
mowyobilobis teqnikuri momsaxureoba, dagrovili lamis drenireba da
auzis konstruqciebis teqnikuri momsaxureoba. amdenad, auzebis gaswvriv
unda moewyos gzebi saWiro satransporto saSualebebis gadasaadgileblad.
7.4 nagavsayrelze organuli narCenebidan warmoqmnili airis Segroveba da
utilizacia
nagavsayrelze organuli narCenebidan warmoqmnili airis warTmevis sistema
moewyoba nagvsi grovaze nagavsayrelis eqspluataciis dawyebidan 3-5 wlis
Semdeg. airis warTmevis sistemis ZiriTadi komponentebia (suraTi 14):
• airis WaburRilebi;
• airis Semkrebi milebi;
• airis satumbi sadguri;
• sakondensacio qoTnebi
• airis Zravebi;
• airis aTura.
Sweco
gverdi 32. sul 45 gverdi
suraTi 14. airis Semkrebi sistemis principebi mTavari idea mdgomareobs imaSi, rom airis perforirebuli WaburRilebi
dgeba nagvis grovaSi Sesabamisi ubnis wyalgaumtari Sualeduri safariT
izolaciis Semdeg. organuli narCenebisgan warmoqmnili airis warTmeva
xdeba Zalzed dabali wnevis (an plastis anomalurad dabali wnevis)
zemoqmedebiT, romelsac uzrunvelyofs airsatumbi sadgurebis haersaberebi.
garemos dacvis TvalsazrisiT, daskvniT RonisZiebas warmoadgens organuli
narCenebidan warmoqmnili airis ganadgureba misi wviT ekologiurad sufTa
sanTuris gamoyenebiT, romelic iZleva wvis maRal temperaturas.
Tumca, kidev erTi sayovelTaod gavrcelebuli koncefcia airis
energotevadobis gamoyenebaa magaliTad, gaTbobis mizniT an sxva
samrewvelo procesSi. mocemuli proeqtis farglebSi rekomendebulia
energiis eleqtroenergiad gardaqmna sistemaze airis Zravebis damatebis
gziT.
nagavsayrelze organuli narCenebidan warmoqmnili airis saerTo odenoba
sruli ciklis manZilze gansazRvrulia daaxloebiT 700 mil.m3 airiT. airis
warTmevis sistemis efeqturoba sxvadasxva ubanze sxvadasxvaa da sakmaod
farTo diapazonSi icvleba. nagavsayrelebis eqspluataciisas miRebul
gamocdilebaze dayrdnobiT SeiZleba davaskvnaT, rom airis warTmevis
sistemis gamoyenebiT SesaZlebelia daaxloebiT 80-90% airis Segroveba da
amdenad, winamdebare proeqtisaTvis dadginda, rom airis 20% SeiZleba
gamoiyos atmosferoSi.
SeiZleba davaskvnaT, rom winamdebare proeqtis ganxorcieleba mogvcems
organuli narCenebidan warmoqmnili airis atmosferoSi gamoyofis
daaxloebiT 550 mil.m3-iT Semcirebis saSualebas.
Sweco
gverdi 33. sul 45 gverdi
7.5 narCenebis samarxebis gadaxurva
narCenebis gadaxurva sruldeba sam sxvadasxva doneze met-naklebad
gansxvavebuli meTodebiT:
- yoveldRiuri gadaxurva;
- Sualeduri gadaxurva;
- saboloo gadaxurva.
dRiuri gadaxurva sruldeba yoveli dRis dasasruls da gadaxurvis fena
Sedgeba minimum 5 sm sisqis qviSis an sxva Sesaferisi masalisagan. aseTi
gadaxurvis daniSnulebaa organuli masis zedapirze gaJonvis Semcireba,
romelic xdeba usiamovno sunis mizezi da iqmneba iseTi msubuqi nagvis
gafantvis saSiSroeba, rogoricaa plastmasas nakeTobebi da qaRaldi. garda
amisa, mniSvnelovania isic, rom organuli narCenebis gadaxurvis Sedegad
nagavsayrelze mcirdeba buzebis, frinvelebis, virTxebisa da sxvaTa
raodenoba.
Sualeduri gadaxurva sruldeba dabali gamtarobis gruntis 50 sm sisqis
feniT aradabinZurebuli zedapiruli wylebis Camonadenis narCenebis
samarxs miRma gadagdebis mizniT. aseTi saxis gadaxurva gamoiyeneba iseT
zedapirze, romelzec nagavi 6 Tvis manZilze ar ganuTavsebiaT. aseTi
gadaxurva gamoiyeneba ubnebze airis WaburRilebis mowyobamde. aseTi
wyalgaumtari fenis gamoyenebiT SesaZlebeli gaxdeba organuli
narCenebidan warmoqmnili airis warTmevis dabali wnevis sistemis danergva
nagavSi Jangbadis moxvedris gareSe.
saboloo gadaxurva gamoiyeneba nagavsayrelis moculobis srulad avsebis
Semdeg. gadaxurva unda pasuxobdes gadaxurvis droisTvis arsebul
dadgenilebebs, magram dagegmili unda iyos minimum evrokavSiris
standartebis Tanaxmad.
dRiuri da Sualeduri gadaxurvis xarji saxezea nagavsayrelis
funqcionirebis periodSi. rac Seexeba saboloo gadaxurvis xarjs, misi
gaRebis momentisTvis narCenebis utilizaciis gadasaxadis gadaxda aRar
xdeba da amdenad, saTanado Tanxis uzrunvelyofis mizniT saWiroa Tanxis
yovelwliurad dagroveba nagavsayrelis funqcionirebis mTels vadaSi.
7.6 suni
ubanze sunis gavrcelebis ori wyaro arsebobs: organuli narCenebis xrwnis
Sedegad (warmoiqmneba airebi) da suni Camdinare wylebis auzebidan.
mimdebare teritoriaze sunis gavrcelebis Semcirebas didi mniSvneloba
aqvs sazogadoebis kmayofilebis TvalsazrisiT. zemoT aRwerili
Semarbilebeli zomebis, Camdinare wylebis Sekrebisa da wmendis, airis
Sekrebisa da narCenebis gadaxurvis erToblivi efeqti yvelaze efeqturi
meTodia sunis minimumamde Sesamcireblad.
7.7 xmauris Semcireba
ubanze momuSave yvela satransporto saSualebas unda hqondes mayuCi,
yvelaze datvirTuli samuSao saaTebi daemTxveva standartul samuSao
saaTebs, rodesac nagvis manqanebs ukve Segrovili aqvT narCenebis pirveli
Sweco
gverdi 34. sul 45 gverdi
partia. Ramis saaTebSi transportis moZraoba da muSaoba dagegmili ar
aris.
adgilis topografia xelsayrelia mimdebare ubnebze xmauris minimumamde
Sesamcireblad. manZili axlomdebare dasaxlebul punqtebamde aseve, 7.8 nagavsayrelis vizualuri mxare
funqcionirebis pirvel wlebSi nagavsayreli gamoCndeba mxolod mTavari
magistralidan. funqcionirebis pirvel etapze nagvis ganTavseba moxdeba
kedlis ukan, romelic iwyeba nagavsayrelis ubnis dasavleT mxares. droTa
manZilze nagvis grova gaizrdeba da saWiro gaxdeba Sualeduri gadaxurvis
mowyoba im doneze, sadamdec nagavsayrelia avsebuli, rac Seamcirebs
nagavsayrelis gamoCenas gzidan.
nagavsayrelsa da gzas Soris ganTavsebuli iqneba ramdenime Senoba da
gamvleli avtomobilebi nagavsayrelze mimdinare operaciebs aRiqvamen,
rogorc Cveulebriv samrewvelo operaciebs.
nagavsayreli TvalTaxedvidan dafaruli iqneba yvela mimarTulebidan,
garda dasavleTisa, pirvel rigSi, bunebrivad aRmarTuli garemomcveli
borcvebiT. wlebis Semdeg nagvis grova miaRwevs dones, rodesac vizualoba
gaizrdeba.
7.9 samuSao Zala da samuSao pirobebi
ubanze momuSave personals unda hqondes saWiro vaqcinacia Catarebuli da
maT regularulad unda gaacnon usafrTxoebis arsebuli dadgenilebebi.
aseT dadgenilebebs amuSavebs ubnis ufrosi. garda usafrTxoebis
sakiTxebisa, personalisTvis udidesi mniSvneloba aqvs airis warTmevis
sistemis funqcionirebasTan dakavSirebuli riskis, tansacmelTan
dakavSirebuli usafrTxoebis sakiTxebis, sanitaruli aspeqtebis,
satransporto moZraobisa da sxvaTa codnas.
personali, romelic muSaobs daxarisxebis ubanze, aRWurvili unda iyos
Sesaferisi damcavi saSualebebiT, rogoricaa xelTaTmanebi, Ceqmebi, niRbebi,
damcavi tansacmeli da sxv.
personals periodulad unda Cautardes janmrTelobis mdgomareobis
kvleva.
7.10 Sromis da usafrTxoebis organizacia
ubani SemoiRobeba da dawesdeba dacva. ubanze ucxo pirebis SeSveba
akrZalulia maTive jandacvisa da usafrTxoebis mizniT. haersa da wyalSi
nivTierebebis gamoyofis Semcirebis, narCenebis Segrovebis, damuSavebiTa da
moSorebiT, izolaciis, Camdinare wylebis wmendisa da airis Segrovebis
gziT janmrTelobis riski minimumamde iqneba dayvanili rogorc
nagavsayrelis teritoriaze, ise mis farglebs gareT.
riskis saxeebSi Sedis aseve, afeTqebisa da xanZris safrTxe, rac SeiZleba
gamoiwvios nagavsayrelze organuli narCenebisgan gamoyofili airebis
Sweco
gverdi 35. sul 45 gverdi
arasworma marTvam. riskis am saxeebis minimumamde dayvanis mizniT
proeqtirebis stadiaze unda damuSavdes riskis zonebis ruqa. sistemis
dayenebis Semdeg dainiSneba piri, romelsac daekisreba airis warTmevis
sistemis marTva. iseT adgilebSi, rogoricaa Sesasvleli da gansakuTrebul
sensitiur adgilebze, rogoricaa airis warTmevis sistemis ganTavsebis
adgili, daikideba gamafrTxilebeli niSani “ar mowioT!”
yvela momuSave informirebuli unda iyos usafrTxoebis wesebis Sesaxeb mis
samuSaod ayvanamde. usafrTxoebis da ekologiur sakiTxebze informacia
muSebsa da personals unda miewodos.
Sweco
gverdi 36. sul 45 gverdi
8. garemosdacviTi monitoringi
garemo pirobebis monitoringis programa unda SemuSavdes proeqtirebis
etapze da samSeneblo samuSaoebi unda iTvaliswinebdes iseTi saWiro
infrastruqturis agebas, rogoricaa dozimetriuli Webi. programa unda
akmayofilebdes evrosabWos direqtiviT gaTvaliswinebul kriteriumebs.
qvemoT viZleviT minimaluri moTxovnebis zogadi daxasiaTebas.
programa unda Seicavdes informacias, Tu ra saxis monitoringi Catardeba,
ra sixSiriT da romeli wertilebidan moxdeba sinjebis aReba.
sinjebis aRebis procedurebi (SemTxveviTi Tu integrirebuli sinjebi) da
warmomadgenlobiTi sinjebis miRebis wesebi (mag., sinjebis aRebis rigi, muSa
sinjebis recxva, transportireba laboratoriaSi da a.S.).
8.1 nagavsayrelze Semosuli narCenebis kontroli
saWiroa nagavsayrelze Semosuli narCenebisa da sxva masalebis, aseve,
nagavsayrelidan gatanili gadamuSavebuli masalis aRricxva..
8.2 filtrati
filtratis raodenoba da filtratis xarisxi damuSavebamde da damuSavebis
Semdeg unda iqnas aRnusxuli.
8.3 zedapiruli da gruntis wylebis monitoringi
programiT gaTvaliswinebuli iqneba rogorc zedapiruli, ise gruntis
wylebis monitoringi. gruntis wylebisTvis moewyoba minimum ori Wa. erT-
erTi maTgani gamoyenebul iqneba, rogorc daubinZurebeli gruntis wylebis
saorientacio Wa, xolo meore – nagavsayrelze Camdinare nakadis
mimarTulebiT.
radgan nagavsayrelis teritoriaze zedapiruli wylebi ar Caedineba,
iTvleba, rom zedapiruli wylebis mogrovebis erTi wertili nagavsayrelze
Camdinare nakadis mimarTulebiT sakmarisia.
8.4 nagavsayrelis gazis kontroli
gazis warTmevis sistemis funqcionirebis saWiro monacemebi dafiqsirdeba
yoveldRiurad. aseTi informaciaa, magaliTad, gamoyofili gazis raodenoba
da gazis Semadgenloba, gansakuTrebiT masSi meTanis Semcveloba. dadgenili
normebis darRvevis SemTxvevaSi unda dadgindes mizezi da aRmoifxvras. mag.,
nagavsayrelze saWiroa plastis dabali wnevis SenarCuneba atmosferoSi
gazis gaJonvis Tavidan asacileblad.
Sweco
gverdi 37. sul 45 gverdi
8.5 garemosdacviTi angariSgeba
monitoringis Sedegebis moxseneba xdeba yovelwliurad. rekomendebulia
angariSis wardgena yoveli wlis martSi, raTa moeswros saWiro
informaciis Segroveba.
angariSi unda waredginos aWaris Sesabamis organos
8.6 mSeneblobis zedamxedveloba samSeneblo samuSaoebis zedamxedveloba unda warmoebdes adgilobrivi
dadgenilebebis Tanaxmad. Tumca, saWiroa Tanamedrove gamocdilebis
gaTvaliswinebac proeqtis rig specifiur sakiTxebTan dakavSirebiT,
gansakuTrebiT fskeris izolaciis mowyobisas, filtratebis Segrovebisa da
gadamuSavebis sistemis mSeneblobisa da momdevno etapze – gazis warTmevis
sistemis dayenebisas.
Sweco
gverdi 38. sul 45 gverdi
9. socialuri zemoqmedeba
9.1 mezoblad macxovreblebis sacxovrebeli pirobebi 5-6 ojaxi Zalzed axlos cxovrobs nagavsayrelis teritoriasTan. manZili
miwis am nakveTebidan nagavsayrelamde 120-200 metria. 500-metrian buferul
zonaSi minimum 40 damuSavebuli miwis nakveTia. 11 maTganze agebulia
Senobebi. SedarebiT mWidrod dasaxlebul ubans sofeli warmoadgens,
romelic mdebareobs nagavsayrelis teritoriis aRmosavleT mxares,
daaxloebiT 1km manZilze. gamomdinare sacxovrebeli saxlebis siaxloveze da SesaZleblobebze
daigegmos aucilebeli damcavi RonisZiebebi mSeneblobis dawyebisTanave
(narCenebis niadagiT gadafarva, nagavsayrelis SemoRobva da sxva),
SesaZlebelia mniSvnelovnad Seamcirdes negatiuri zegavlenas
nagavsayrelis siaxloves mcxovreb mosaxleobaze. zogierTi mxridan, didi
manZilidan axali nageboba aucileblad gamoCndeba, magram savaraudod,
aRiqmeba, rogorc erT-erTi samrewvelo Senoba - ara aucileblad narCenebis
marTvasTan dakavSirebuli. nagavsayrelis adgilis SerCevis procesis
Seswavlisas adgili CaqvSi Sefasda, rogorc xelsayreli pirobebis mqone
teritoria, romelic kargad erwymis landSafts.
nagavsayrelis teritoriaze iqneba muSaobis SesaZleblobebi rogorc
kvalificiuri, ise arakvalificiuri muSebisaTvis da adgilobrivi
mosaxleobac SeiZleba CaerTos samuSaoTa nawilis SesrulebaSi.
9.2 zemoqmedeba miwis amJamindel eqspluataciaze da iZulebiTi gansaxleba nagavsayrelis mSeneblobisaTvis gamoyofili teritoriis sanitaruli zonis
sazRvrebi unda dazustdes riskis Sefasebis Sedegebze dayrdnobiT.
mWidrod dasaxlebuli teritoria ganTavsebulia, SemoTavazebuli
teritoriidan 500 m-is daSorebiT, qeds gadaRma. MmaSin rodesac 5-6
macxovrebelis saxli daSorebulia teritoriidan 120-200 metriT. Semdgomma
Seswavlebma unda gansazRvron aucilebelia Tu ara aRniSnuli pirebis
fizikuri gadasaxleba sxva teritoriaze.
9.3 satranporto moZraobis marSrutis Secvla arsebuli gza me-7 mikrorainis dasaxlebamde savalalo mdgomareobaSia.
nagavsayrelis teritoriaze satransporto saSualebebis moZraobis aRkveTis
mizniT axali nagavsayrelis garSemo gakeTdeba gzis axali trasa.
axali gzis mSenebloba proeqtiT aris gaTvaliswinebuli da
uzrunvelyofilia saqarTveloSi moqmedi Tanamedrove standartebiT.
Sweco
gverdi 39. sul 45 gverdi
9.4 sanitaruli riskis saxeebi
sanitarul-higienuri safrTxe ZiriTadad iqmneba narCenebSi arsebul mavne
nivTierebebTan Sexebis Sedegad. nagavsayrelis teritoria SeiRobeba da
dawesdeba dacva masze ucxo pirebis Sesvlis aRsakveTad. amdenad,
sanitaruli riski adgilobrivi macxovreblebisTvis minimumamde iqneba
dayvanili.
9.5 nagavmqeqavebi
Tumca araoficialurad, magram baTumisa (20-30 piri) da qobuleTis (maqsimum
5) nagavsayrelebze SeiniSneba nagavmqeqavebis garkveuli jgufebi. igegmeba
maTi dasaqmeba damxarisxebel saamqroSi, rac maTTvis Semosavlis
alternatiuli wyaro iqneba.
Sweco
gverdi 40. sul 45 gverdi
10. standartebTan Seusabamo nagavsayrelebis daxurva
10.1 baTumis standartebTan Seusabamo nagavsayreli
nagavsayreli unda daixuros da masze narCenebis Semdegomi ganTavseba
aikrZalos. mdinaris napiris damcavi kedlis reabilitacia calke proeqts
warmoadgens, magram amavdroulad aucilebelia moTxovnaa nagavsayrelis
saboloo, usfrTxo daxurvisaTvis.
SemoTavazebulia, narCenebis gadafarvis moculobis Semcirebis mizniT
nagavsayrelze ganTavsebuli narCenebi gadanawildes or grovad, aseve
moculobis Semcireba narCenebis fena fena ganTavsebiT, dapresvis meTodis
gamoyenebiT. aRniSnuli narCenebis grovebi unda ganTavsdes garkveuli
daqanebiT, imisaTvis, rom zedapirulma wylebma ar SeaRwion narCenebis
SigniT, rac Tavis mxriv Seamcirebs filtratis warmoqmnas.
gazis emisiebis Semcireba ganxorcieldeba, Sekrebili narCenebis zeda nawilSi
damontaJebuli meTanis damJangavi filtris meSveobiT.
baTumis nagavsayrelis daxurvisaTvis SemoTavazebuli zomebi:
gadanawilden narCenebi erT ufro maRal narCenebis grovad;
gaiwmindos zedapiri romelic adre narCenebiT iyo dafaruli;
daipresos axali narCemebis grova fena fenad;
Seicvalos narCenebis grovis profili ise, rom miwiszeda wylebi efeqturad
Camoidenibodes;
gadaifaros 0.5 m sisqis dabali gamtarianobis niadagiT;
daiTesos mcenareebi niadagis nargavebiT swrafad dafarvis mizniT;
gamoiyos miwiszda wylebi narCenebis grovis garSemo kanalis aSenebis gziT;
damontaJdes meTanis damJangavi filtrebi narCenebisgrovis zeda nawilsi.
es aris minimaluri zomebi, romlTa ganxorcielebac aucilebelia nagacsayrelis
daxurvis Semdegi inspeqtirebisaTvis.
10.2 qobuleTis standartebs Seusabami nagavsayreli
rogorc Zveli nagavsayreli, aseve droebiTi narCenebis ganTavsebis adgili unda
daixuros da maTze narCenebis Semdgomi ganTavseba unda aikrZalos, mas Semdeg rac
daiwyeba axali nagavsayrelis operireba.
igive zomebi, rac SemoTavazebuli iyo baTumisaTvis, aseve mniSvnelovania
ganxorcieldes qobuleTis ori nagavsayrelisaTvis. amasTanave SemoTavazebulia,
gaiwmindos da gadaitvirTos gzis gaswvriv ganTavsebuli narCenebis mcire grovebi,
imisaTvis rom Semcirdes dabinZurebis riski da gaumjobesdes niadagis vizualuri
mdgomareoba. arsebuli miwisqveSa wylebis dabinZurebis Tavidan acileba,
TviToeuli aseTi mcire grovebisagan vfiqrobT SeuZlebelia amoTxris gziT,
misaReb fasad. SemoTavazebulia ganvaxorcieloT mZime procedurebi, ganTavsebuli
narCenebis 2 metris siRrmeze amoTxriT da Semdeg teritoriis niadagiT SevsebiT.
narCenebis amoTxra 2 metrze met siRrmeze dajdeba Zviri da garemosdacvis
TvalsazrisiT araefeqturi.
Sweco
gverdi 41. sul 45 gverdi
11. proeqtis alternativa
garemoze potenciuri uaryofiTi zemoqmedebis minimumamde Semacireblad axali
nagavsayrelis teritoriaze gamoiyeneba garemos dacvis Semarbilebeli zomebi,
Tanaxmad evrosabWos direqtivisa nagavsayrelebis Sesaxeb.
axali nagavsayrelis zemoqmedebis Sesaferis konteqstSi ganxilvis mizniT qvemoT
viZleviT alternativas, romelic proeqtiT ar aris gaTvaliswinebuli.
“arasaproeqto scenari” niSnavs imas, rom proeqti ar ganxorcieldeba da
standartebTan Seusabamo arsebuli nagavsayrelis uaryofiTi zegavlena
gagrZeldeba.
qvemoT mocemulia baTumisa da qobuleTis standartebTan Seusabamo
nagavsayrelebisTvis gaTvaliswinebuli garemosdacviTi gaumjobesebis daxasiaTeba
adgilobriv, regionalur da globalur doneze, aseve garkveuli socialuri
aspeqtebi.
adgilobriv doneze baTumis da qobuleTis standartebTan Seusabamo
nagavsayrelebis daxurva sasikeTod imoqmedebs nagavsayrelebis mimdebare ubnebze.
nagavsayrelebis gadafarvis Sedegad Semcirdeba filtratebis warmoqmna,
danagvianeba, haerSi sunisa da gamonabolqvis gamoyofa. adgili aRar eqneba
manqanebis moZraobas nagavsayrelebis teritoriaze narCenebis gadasayrelad, rac
Seamcirebs sagzao SemTxvevebis risks.
regionalur doneze gansakuTrebiT, baTumis nagavsayrelis daxurva dadebiTad
imoqmedebs md. WoroxSi filtratebis moxvedris Semcirebaze da Sewydeba mdinaris
gaswvriv nagavsayrelis mimdinare erozia.
globalur doneze nagavsayrelebis daxurva da narCenebis ganTavseba (sanitarul)
nagavsayrelze, romelic aRWurvilia organuli narCenebis anaerobuli xrwnis
Sedegad warmoqmnili nagavsayrelis gazis Segrovebisa da gamoyenebis efeqturi
saSualebebiT, Seamcirebs meTanis gamoyofas. amdenad, nagavsayrelis daxurva erT-
erTi zomaa narCenebis marTvis Sedegad klimatze mavne zemoqmedebis
Sesamcireblad.
nagavsayrelebis daxurvis socialuri zemoqmedebaa mimdebare teritoriaze garemo
pirobebis gaumjobeseba. dRes standartebTan Seusabamo Ria nagavsayrelebi mudmiv
safrTxes uqmnis nagavsayrelze SemTxveviT moxvedril bavSvebsa da saerTod,
adamianebs. nagavsayrelis gadafarva Seamcirebs usafrTxoebis risksa da
janmrTelobis safrTxes.
standartebTan Seusabamo nagavsayrelebis daxurvis Sedegad safrTxe, romelic
eqmnebodaT “nagavmqeqavebs” manqanebidan nagavsayrelze narCenebis gadmotvirTvisas,
Tavidan iqneba acilebuli.
unda aRiniSnos, rom adgili aqvs nagvis grovebidan masalebis amoRebasa da maT
araoficialur gadamuSavebas. dRes uamravi gadamamuSavebeli damokidebulia
nagavsayrelze gadmotvirTuli narCenebis grovebSi arsebul gadamuSavebad
masalebze. aRniSnuli aRikveTeba nagavsayrelebis daxurviT da gadafarviT.
proeqti iTvaliswinebs im adamianebis oficialurad dasaqmebas gadamuSavebis
operaciebze, romelTa Semosavlis wyaros dRes arsebuli nagavsayreli
warmoadgens.
amgvarad, proeqtis ganxorcielebisa da standartebTan Seusabamo nagavsayrelebis
daxurvisa da maTi axali nagavsayreliT Secvlis Sedegad, romelic Sesabamisi
Sweco
gverdi 42. sul 45 gverdi
iqneba evrosabWos direqtivisa, yvela doneze moxdeba garemo pirobebze
zemoqmedebis mniSvnelovnad gaumjobeseba.
Sweco
gverdi 43. sul 45 gverdi
12. sajaro ganxilvebis procesi
sazogadoebasTan konsultaciebis da sajaro ganxilvebis procesi unda momzaddes
saqarTvelos sakanonmdeblo bazis, evrokavSiris direqtivebis da aseve egrb
moTxovnebis Sesabamisad. aqedan gamomdinare konsultantma, proeqtis mflobelTan
(aar mTavroba) da aar garemos dacvisa da bunebrivi resursebis departamentTan
mWidro TanamSromlobiT momzada sazogadoebesTan konsultaciebis da sajaro
ganxilvebis gegma.
qvemoT mocemulia mokle aRwera sazogadoebasTan konsultaciebis da sajaro
ganxilvebis im sabaziso moTxovnebis, romlebis gamoyenebulia aRniSnuli
dokumentis SemuSavebisas.
12.1 qarTuli kanomdebloba dakavSirebuli sajaro konsultaciebiTan
„garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb“ (2006) kanonis me-6 muxlSi mocemulia
garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb sajaro konsultaciebis procedurebis
detalebi. kanoni aseve gansazRvravs informaciis gavrcelebis da ganxilvis drois
ganrigs.
saqarTvelos kanonebis moTxovnebis Sesabamisad erTxel sajaro moTxovnebis
Catareba aucilebelia baTumSi, qobuleTSi da CaqvSi.
kanonis me-7 muxlis Sesabamisad, sazogadoebisa da dainteresebul mxareTagan
komentarebis miRebis da sajaro ganxilvebisadmi miZRvnili Sexvedris dasrulebis
Semdeg 5 dRis vadaSi, unda gaformdes saTanado oqmi, romelic detalurad unda
asaxavdes gamoTqmul SeniSvnebs da mosazrebebs da amasTan dakavSirebiT
proeqtantebisa da gzS-s momamzadebeli garemosdacviTi konsultantebis
ganmartebebs.
saWiroebis SemTxvevaSi, konsultantis mier saboloo cvlilebebi iqneba Setanili
gzS dokumentSi. saqmianobis ganmaxorcieleblis mier sazogadoebis
warmomadgenelTa SeniSvnebisa da mosazrebebis gauTvaliswineblobis SemTxvevaSi,
saqmianobis ganmaxorcielebeli valdebulia uzrunvelyos SeniSvnebisa da
mosazrebebis gauTvaliswineblobis werilobiTi dasabuTeba da maTi avtorisTvis
(avtorebisTvis) gagzavna. es werilobiTi dasabuTeba saqmianobis
ganmaxorcielebelma, gzS-is angariSis sajaro ganxilvis Sedegebis amsaxvel
oqmTan da gzS-is angariSTan erTad, unda waradginos nebarTvis gamcem
administraciul organoSi. am punqtSi aRniSnuli dokumentebi gzS-is angariSis
ganuyofeli nawilia.
12.2 evrokavSiris direqtivebi sajaro ganxilvebTan dakavSirebiT
evrokavSiris direqtivebi sajaro ganxilvebTan dakavSirebiT moicavs Semdegs:
- evropis parlamentis 2003/4/EC da evrokavSiris 2003 wlis 28 ianvris
gankarguleba garemosdacviTi informaciis sazogadoebrivi xelmisawvdomobis
Sesaxeb;
Sweco
gverdi 44. sul 45 gverdi
- sabWos 1996 wlis 24 seqtembris 96/61/EC gankarguleba garemos dabinZurebis
prevenciis da kontrolis integrirebul marTvasTan dakavSirebiT;
- 1998 wlis 25 ivniss arhusSi, dania miRebuli konvencia ,,informaciis
xelmisawvdomobasTan, gadawyvetilebebis miRebis procesSi sazogadoebis
CarTulobasTan da garemosdacviT sakiTxebSi samarTaldamcavi sistemis
xelmisawvdomobasTan” dakavSirebiT. aRniSnuli konvencia miRebul iqna
saqarTvelos mier 2000 wlis aprilSi.
12.3 ergb moTxovnebi sajaro ganxilvebTan dakavSirebiT
vinaidan ergb ganixilavs proeqtis dafinansebis sakiTxs, ergb–s garemosdacviTi da
socialuri politikis, kerZod ki ergb-s sajaro ganxilvebis moTxovnebi daculi
unda iqnas proeqtis ganxorcielebisas.
ergb uzrunvelyofs yvela proeqtze informaciis miwodebas sazogadoebis
informirebis politikisa da garemosdacviTi da socialuri politikis moTxovnebis
Sesabamisad. kerZod, metad mniSvnelovani ,,saTburi gazebis” proeqtebisa da im
proeqtebisaTvis, romelic moiTxovs Semdgom gafarToebasa da tranformacias, banki
uzrunvelyofs racionalur konsultaciebs.
,,A” kategoriis proeqtebis Sesaxeb Setyobinebas rac Seexeba, winaswari Setyobinebis
ararsebobis SemTxvevaSi, proeqtis sponsors moeTxoveba, potenciurad gavlenis qveS
myof sazogadoebas da dainteresebul arasamTavrobo organizaciebs miawodos
informacia.
12.4 sazogadoebis informirebulobis da konsultaciebis procedura
procedura Tu rogor xdeba informaciis miwodebis ganxorcieleba adgilobriv
politikur, sakanonmdeblo da kulturul doneze. proeqtis mflobelma unda
ganaxorcielos informirebuloba, proeqtis Sesaxeb, proeqtis ganxorcielebis
Sedegad potenciurad zegavlenis qveS myofi mosaxleobis da dainteresebuli
arasamTavrobo organizaciebis.
mimdinare proeqtSi, aar garemos dacvisa da bunebrivi resursebis departamenti
acnobebs, sakiTxiT dainteresebul, proeqtis ganxorcielebis Sedegad
potenciurad zegavlenis qveS myof mosaxleobas da Sesabamis municipalitetebs
(baTumi, qobuleTi), aseve arasamTavrobo organizaciebs (sruli sia ixile
danarT #3-Si).
12.5 sazogadoebasTan konsultaciebi da sajaro ganxilvebi
imisaTvis, rom Catardes mniSvnelovani sazogadoebrivi konsultaciebi, sajaro
konsultaciebis da sajaro ganxilvebis gegma (sksgg) SeTanxmda ergb (ixile
Sweco
gverdi 45. sul 45 gverdi
danarTi 3). aRniSnuli gegma ganTavsebuli iyo aar garemos dacvisa da
bunebrivi resursebis veb gverdze.
sajaro konsultaciebis gegma Catardeba SemuSavebuli da damtkicebuli sksgg-
is Sesabamisad. am etapisTvis ukve ganxorcielebulia Semdegi aqtivobebi:
aWaris avtonomiuri respulikis garemos dacvisa da bunebrivi resursebis
departamentis veb gverdze ganTavsebulia skopingis dokumenti. aseve aRniSnuli
dokumentebi ganTavsebulia xelvaCauris da qobuleTis municipalitetebSi;
22.09.2008 – baTumSi Catarda skopingis dokumentis ganxilvis sajaro mosmenebi;
23.09.2008 qobuleTis municipalitetis SenobaSi Catarda skopingis dokumentis
ganxilvis sajaro mosmenebi;
14.09.2008 Catarda pirveli Sexvedra, axali nagavsayrelis asaSeneblad
gamoyofil teritoriis mimdebare teritoriaze Senoba nagebobebisa da
nakveTebis mflobelebTan. mosaxleobas miewoda mokle informacia mimdinare
proeqtis Sesaxeb. moxda SeTanxmeba Semdgomi Sexvedrebis Taobaze.
garemoze zemoqmedebis Sefasebis saboloo versia daefuZneba, rogorc sajaro
ganxilvebze warmodgenil SeniSvnebs, aseve dainteresubuli pirebidan miRebul
werilobiT winadadebebs.