evropis ganvitarebisa da rekonstruqciis banki saqartvelo ... · 3.1 saqartvelos kanonmdebloba 10...

45
Sweco gverdi 1. sul 45 gverdi evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo aWara, myari narCenebis marTva teqnikur-ekonomikuri dasabuTeba C17146REV/SODA-2007-12-01 garemoze zemoqmedebis Sefaseba arateqnikuri reziume - garemoze zemoqmedebis Sefasebis dokumentisaTvis garemoze zemoqmedebisSefaseba stogholmi 04-09-2008 proeqti #. 1989177 andres rudergreni, proeqtis xelmZRvaneli

Upload: others

Post on 06-Mar-2020

13 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 1. sul 45 gverdi

evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis

banki

saqarTvelo aWara, myari narCenebis marTva

teqnikur-ekonomikuri dasabuTeba

C17146REV/SODA-2007-12-01garemoze zemoqmedebis Sefaseba arateqnikuri reziume - garemoze

zemoqmedebis Sefasebis dokumentisaTvis

garemoze zemoqmedebisSefaseba stogholmi 04-09-2008

proeqti #. 1989177 andres rudergreni, proeqtis xelmZRvaneli

Page 2: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 2. sul 45 gverdi

Sinaarsi 1 Sesavali 4

1.1 proeqtis mflobeli 6

1.2 proeqtis miznebi 6

2 proeqtis ganviTarebis istoria 7

2.1 nagavsayrelisaTvis adgilis SerCevis procesis aRwera 7

2.2 aar samTavrobo komisiis gadawyvetileba 8

3 sakanonmdeblo moTxovnebi 10

3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10

3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11

3.3 evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis bankis

garemosdacviTi da socialuri politika

11

4 arsebuli mdgomareoba – narCenebis raodenoba 12

5 axali nagavsayreli CaqvSi 14

5.1 bunebrivi pirobebi 14

5.1.1 klimati 14

5.1.2 topografia 16

5.1.3 geoteqnikuri pirobebi 16

5.1.4 geologiuri agebuleba 17

5.1.5 hidrologia 18

5.1.6 gruntis wylebi 18

5.1.7 landSafti da mcenareuloba 18

5.1.8 fauna 19

5.1.9 sxva informacia 19

5.2 axali nagavsayreli – Senoba-nagebobebi da

eqspluatacia

19

5.2.1 misasvleli gza 20

5.2.2 Semosuli narCenebis kontroli 20

5.2.3 Senobebi 20

5.2.4 narCenebis daxarisxeba da gadamuSaveba 20

5.2.5 saSiSi narCenebi 21

5.2.6 nagavsayrelis proeqtirebis kriteriumebi 21

6 garemoze zemoqmedeba 25

6.1 zedapiruli wylebis dabinZureba 25

6.2 zegavlena amJamindel miwis mflobelebze 25

6.3 zegavlena nagavsayrelis operirebis fazaSi 26

6.4 janmrTelobis riski 27

6.5 zemoqmedeba maRali Rirebulebis bunebriv nakrZalebze 27

6.6 zemoqmedeba kulturul memkvidreobaze 27

6.7 xmauri da danagvianeba 28

6.8 nagavsayrelis vizualuri xedi 28

7 Semarbilebeli zomebi 29

7.1 saxifaTo narCenebis kontroli da gamoyofa 29

7.2 nagavsayrelis fuZis dainstalireba 29

7.3 filtratis Segroveba da gawmenda 29

7.4 nagavsayrelze organuli narCenebidan warmoqmnili 31

Page 3: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 3. sul 45 gverdi

airis Segroveba da utilizacia

7.5 narCenebis samarxebis gadaxurva 33

7.6 suni 33

7.7 xmauris Semcireba 33

7.8 nagavsayrelis vizualuri mxare 34

7.9 samuSao Zala da samuSao pirobebi 34

7.10 Sromis da usafrTxoebis organizacia 34

8 garemosdacviTi monitoringi 36

8.1 nagavsayrelze Semosuli narCenebis kontroli 36

8.2 filtrati 36

8.3 zedapiruli da gruntis wylebis monitoringi 36

8.4 nagavsayrelis gazis kontroli 36

8.5 garemosdacviTi angariSgeba 37

8.6 mSeneblobis zedamxedveloba 37

9 socialuri zemoqmedeba 38

9.1 mezoblad macxovreblebis sacxovrebeli pirobebi 38

9.2 zemoqmedeba miwis amJamindel eqspluataciaze da

iZulebiTi gansaxleba

38

9.3 satranporto moZraobis marSrutis Secvla 38

9.4 sanitaruli riskis saxeebi 39

9.5 nagavmqeqavebi 39

10 standartebTan Seusabamo nagavsayrelebis daxurva 40

10.1 baTumis standartebTan Seusabamo nagavsayreli 40

10.2 qobuleTis standartebTan Seusabamo nagavsayreli 40

11 proeqtis alternativa 41

12 sajaro ganxilvebis procesi 43

12.1 qarTuli kanomdebloba dakavSirebuli sajaro

konsultaciebiTan

43

12.2 evrokavSiris direqtivebi sajaro ganxilvebTan dakavSirebiT 43

12.3 ergb moTxovnebi sajaro ganxilvebTan dakavSirebiT 44

12.4 sazogadoebis informirebulobis da

konsultaciebis procedura

44

12.5 sazogadoebasTan konsultaciebi da sajaro

ganxilvebi 44

Page 4: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 4. sul 45 gverdi

aWaris avtonomiuri respublika, saqarTvelo

aWaris myari narCenebis marTvis proeqti

arateqnikuri reziume - garemoze

zemoqmedebis Sefasebis dokumentisaTvis

1.Sesavali

aWaris myari narCenebis marTvis proeqti (mnm) moicavs aWaraSi mnm arsebuli

praqtikis analizs. EefuZneba ra mopovebul informacias myari narCenebis marTvis

arsebuli susti da Zlieri mxareebis Sesaxeb, warmodgenili winadadeba

SemuSavebulia im saxiT, rom ganxorcieldes zusti, adeqvaturi qmedebebi

aRniSnuli mdgomareobis gamosasworeblad. ixile Sweco-s mier warmodgenili

saproeqto winadadeba 2008 w. garemoze zemoqmedebis Sefasebis dokumenti aRwers

proeqtis garemosa da socialur garemoze zemoqmedebis xarisxs, Semdegi

aqtivobebis ganxorcielebis Sedegad:

• regionaluri sanitaruli nagavsayrelis mowyoba arasaxifaTo narCenebis

Sesaxeb evrokavSirs 99/31/EC direqtivis Tanaxmad. nagavsayrelis garda

teritoriaze ganlagdeba mniSvnelovani obieqtebi: saswori, filtratis

Semgrovebeli da gamwmendi sistema, narCenebis sortirebis da dasawyobebis

obieqtebi gadasamuSavebeli da saSiSi narCenebisaTvis, nagavsayrelis

operirebisaTvis aucilebeli teqnika. gazis Seqrovebis sistemis damontaJeba

dagegmilia operirebis dawyebidan 3-5 wlis Semdeg.

• standartebTan Seusabamo baTumis da qobuleTis nagavsayrelebis daxurva.

proeqti aseve moicavs narCenebis marTvis axali kompaniis Seqmnas, romelic

moaxdens axali nagavsayrelis eqspluatacias.

myari narCenebis marTvis gaumjobeseba aWaraSi, or safexurad ganxorcieldeba.

aRniSnuli amocanis ganxorcielebis pirveladi mizania, myari municipaluri

narCenebis Segroveba, respublikis yvelaze mWidrod dasaxlebuli teritoriebze: q.

baTumis, aseve qobuleTisa da xelvaCauris municipalitetebis teritoriaze,

romlebic ganlagebulni arian sanapiro zolSi..

Page 5: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 5. sul 45 gverdi

sur 1 CaqvSi axali nagavsayrelis ganTavsebis adgili (wiTeli konturi)

sur 2 arsebuli nagavsayrelebi aWaraSi

Page 6: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 6. sul 45 gverdi

1.1 proeqtis mflobeli saqarTvelosa da aar mTavroba warmoadgenen Sesabamisad, msesxebelsa da qve-

msesxebels. dReis mdgomareobiT, dagegmilia proeqtis gansaxorcieleblad 3

milion evromde sesxis gamoyofa, xolo grantis saxiT gamoyofili Tanxa 4

milioni evroa.

rekomendebulia, Camoyalibdes kompania, romelic iqneba flobeli da moaxdens

Caqvis axali nagavsayrelisa da masTan dakavSirebuli aqtivebis eqspluatacias,

aseve ganaxorcielebs narCenebis gatanisa da ganTavsebis momsaxureobas, q.

baTumisa da qobuleTisa da xelvaCauris municipalitetebisaTvis. pirvel etapze

axali kompaniis mflobeli aWaris mTavroba iqneba.

baTumsa da qobuleTSi arsebuli nagavsayrelebis daxurva da gadafarva

warmoadgens aWaris mTavrobisa da ara axali kompaniis movaleobas

1.2 proeqtis miznebi proeqtis saerTo mizania myari narCenebis marTvis gaumjobeseba aWaraSi, rac or

safexurad ganxorcieldeba. aRniSnuli amocanis ganxorcielebis pirveladi

mizania, narCenebis marTvis sistemis gaumjobeseba q. baTumSi, aseve qobuleTisa da

xelvaCauris municipalitetebis teritoriaze.

konkretuli miznebia:

• nagavsayrelis mowyoba arasaxifaTo narCenebis Sesaxeb evrokavSirs 99/31/EC direqtivis moTxovnebis Sesabamisad;

• standartebTan Seusabamo nagavsayrelebis daxurva da aRdgena;

• myari minicipaluri narCenebis Segrovebis, transportirebis sistemis

SemuSaveba.

• narCenebis marTvis axali kompaniis Seqmna, romelic moaxdens axali

nagavsayrelis eqspluatacias;

Page 7: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 7. sul 45 gverdi

2. proeqtis ganviTarebis istoria

2.1 nagavsayrelisaTvis adgilis SerCevis procesis aRwera

nagavsayrelis mSeneblobisaTvis adgilis SerCeva ganxorcielda, rogorc ukve

Catarebuli teqnikur-ekonomikuri Seswavlis nawili (myari sayofacxovrebo

narCenebis marTva aWaris avtonomiur respublikaSi, saqarTvelo 2006). axali

nagavsayrelis mSeneblobisaTvis SesaZlebeli adgilis SerCevisas mTavari mizani

iyo Sesrulebuli yofiliyo evrokavSiris kanonmdeblobis moTxovnebi. teritoria

sakmarisi unda yofiliyo q.q. baTumSi da qobuleTisa da xelvaCaurSi warmoqmnili

narCenebis gansaTavseblad.

2006 wels warmodgenili angariSis Tanaxmad, pirvel etapze moxda eqvsi SesaZlo

teritoriis SerCeva (suraTi 3), da yoveli maTganis vargisianoba Sefasebuli iqna

23 kriteriumis mixedviT. Sefaseba xorcieldeboda garemosdacviTi sakiTxebis,

dasaxlebul punqtebTan da aeroportebtan siaxlovis, miwiszeda da miwiqvesa

wylebze SesaZlo zemoqmedebis, transportirebis moTxovnebis da aucilebeli

moculobebs gaTvaliswinebiT.

pirveladi Sefasebis Semdeg eqvsi SerCeuli teritoriidan gamoikveTa ori yvelaze

misaRebi adgili, romelTa CautardaT ufro detaluri Sefaseba. saboloo

Sedareba ganxorcielda eqvsi ZiriTadi garemosdacviTi parametrebis da

nagavsayrelis aSenebisas SesaZlo potencieri problemebis gaTvaliswinebiT.

aRniSnuli teritoriebis Sefasebis da rekomendaciebis procesi ganxorcielda or

ubanze, romlebic pasuxobdnen yvela moTxovnebs da SesaZlebeli iyo gamoyenebuli

yofiliyvnen nagavsayrelis asaSeneblad. detaluri Seswavlis da Sefasebis

Sedegad gairkva, rom Caqvis teritoria ufro misaRebi iyo aRniSnuli

proeqtisaTvis. Sedegad gadawyda, rom nagavsayrelis asaSeneblad momxdariyo

Caqvis teritoriis rekomendireba (suraTebi 1 da 4)

Page 8: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 8. sul 45 gverdi

No ganxiluli adgilebi

1 mdinare Woroxis

marcxena sanapiroze

yofili samxedro

nagavsayreli;

2 axalsofeli –

xlobCo -

xelvaCauris

administracia

3 kaxaberis teritoriis

satbore meorneoba,

baTumis arsebuli

nagavsayrelis

gaswvriv;

4 xelvaCauris

samrewvelo zona 5 salibauris Cais

plantaciebis

teritoria (benzes

teritoria)

=

6 Caqvis me-7

mikroraioni; axali

satransporto

gvirabis mimdebare

teritoria

suraTi 3. nagavsayrelisTvis SerCeuli adgilebis mdebareoba.

2.2 aar samTavrobo komisiis gadawyvetileba.

2005 wlis 22 Tebervals, Seikriba aWaris samTavrobo komisia nagavsayrelis

asaSeneblad teritoriis gamosayofad saboloo gadawyvetilebis miRebis mizniT.

komisiis gadawyvetilebis Tanaxmad mxolod Caqvis teritoria iyo misaRebi

proeqtis gansaxorcieleblad. Sesabamisad gadawyda, rom Caqvis ubani miCneuli

yofiliyo yvelaze Sesaferisad da swored aq aSenebuliyo axali nagavsayreli.

proeqtis ganxorcielebis Sedegad garemoze zemoqmedebis ukeT Seswavlis mizniT,

SemdgomSi aucileblad unda Catardes kvlevebi nagavsayrelis SesaZlo

ganTavsebisa da gansaxorcielebeli Semarbilebeli ekologiuri zomebis

dasadgenad.

Page 9: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 9. sul 45 gverdi

suraTi 4. nagavsayrelis asaSeneblad SemoTavazebuli teritoria daba CaqvSi

Page 10: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 10. sul 45 gverdi

3. sakanonmdeblo moTxovnebi

3.1 saqarTvelos kanonmdebloba

sakanonmdeblo moTxovnebi garemos dacvis sferoSi konkretizacia xorcieldeba

“garemos dacvis Sesaxeb” CarCo kanonis (ZalaSi Sesulia 1997 wels; bolo

cvlilebebi Setanilia 2007 wlis 14 dekembers ) da mis Sesabamisad SemuSavebuli

ufro specifiuri kanonebis meSveobiT.

narCenebis marTvis sferoSi saqarTvelos kanonmdebloba Sorsaa

srulyofilebisagan. narCenebis marTvis Sesaxeb kanonebi mxolod proeqtebis saxiT

arsebobs da amgvarad iuridiuli Zala ar gaaCniaT. igive exeba narCenebis marTvis

‘erovnul samoqmedo gegmas’. erTaderTi samarTlebrivi aqti, romelsac iuridiuli

Zala aqvs, gaxlavT ‘saqarTvelos kanoni saqarTvelos teritoriaze narCenebis

tranzitis da importis Sesaxeb”.

garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemis procedurebi gawerilia saqarTvelos sam

kanonSi:

(i) kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb (2005);

(ii) kanoni „garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb“ (2008) da

(iii) kanoni „ekologiuri eqspertizis Sesaxeb“ (2008).

2005 wlis 24 ivniss saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni “licenziebisa da

nebarTvebis Sesaxeb“. xsenebuli kanoni: aregulirebs kanoniT nebadarTul

saqmianobebs, romlebmac SeiZleba safrTxe Seuqmnan adamianis sicocxles da

janmrTelobas; iTvaliswinebs saxelmwifo Tu sazogadoebriv interesebs, bunebrivi

resursebis gamoyenebasTan dakavSirebiT.

2007 wlis 14 dekembers miRebul iqna da 2008 wlis 1 ianvridan ZalaSi Sevida

saqarTvelos kanonebi „garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb“ da „ekologiuri

eqspertizis Sesaxeb“. am axal kanonebSi integrirebulia yvela is cvlileba, rac

ganxorcielda bolo wlebis ganmavlobaSi.

„garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni gansazRvravs

saqarTvelos teritoriaze savaldebulo ekologiuri eqspertizisadmi

daqvemdebarebul saqmianobaTa srul nusxas da maT gansaxorcieleblad garemoze

zemoqmedebis nebarTvis gacemis, nebarTvis gacemisas ekologiuri eqspertizis

Catarebis, garemoze zemoqmedebis Sefasebisa da nebarTvis gacemis Sesaxeb

gadawyvetilebis miRebis procesebSi sazogadoebis monawileobisa da misi

informirebis samarTlebriv safuZvlebs.

kanonis me-6 muxlis Sesabamisad saqmianobis ganmxorcielebeli valdebulia

nebarTvis gamcem admistraciul organoSi wardgenamde, moawyos garemoze

zemoqmedebis Sefasebis sajaro ganxilva.

Page 11: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 11. sul 45 gverdi

3.2. evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba

nagavsayrelebTan dakavSirebiT - evrokavSiris 1993/31/EC direqtivaSi

gansazRvrulia evrokavSiris wevr qveynebSi nagavsayrelebis

funqcionirebis garemosdacviTi standartebi. aRniSnuli direqtiva moicavs

rogorc sxvadasxva klasis individualuri nagavsayrelebisaTvis

gankuTvnil teqnikur standartebs, aseve moTxovnebs sxvadasxva kategoriis

nagavsayrelebisadmi. Direqtiva aregulirebs wevri qveynebis moTxovnebs

nagavsayrelze arsebuli narCenebis SemcirebasTan dakavSirebiT da

aRniSnuli direqtivis ganxorcielebis droiT ganrigs.

3.3 evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis bankis garemosdacviTi da

socialuri politika

im SemTxvevaSi egrb gadawyvita proeqtis dafinanseba, proeqti unda ganxorcieldes

2003 wlis egrb garemosdacviTi da socialuri politikis moTxovnebis sruli

dacviT. am politikis Sesabamisad garemoze zemoqmedebis Sefasebis dokumentis

momzadeba aucilebelia A kategoriis proeqtebis ganxorcielebisas. egrb

garemosdacviTi da socialuri politikis danarTi I Tavi 19 Tanaxmad aRniSnuli

proeqti miekuTvneba A kategorias.

Page 12: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 12. sul 45 gverdi

4. arsebuli mdgomareoba – narCenebis raodenoba

2006 wlis monacemebiT, aWaris avtonomiuri respublikis mosaxleoba

Seadgenda 383 737 kacs. mosaxleobis daaxloebiT 80% cxovrobs proeqtis

ganxorcielebis arealSi, romelic moicavs baTumis, qobuleTisa da

xelvaCauris municipalitetebs (ix. cxrili 1).

cxrili 1. myari narCenebis marTvis samsaxurebTan arsebuli mosaxleoba. Sps

“sandasufTavebis” monacemebi.

municipaliteti

mosaxleoba, 2006 w.

mosaxleoba myari

narCenebis marTvis

samsaxurebTan, 2006

w.

narCenebis

mogrovebis

samomavlo

gafarToebis

savaraudo

masStabebi

baTumi 125 671 125 671 125 671

qobuleTis raioni 90 834 30 000 40 000 +

xelvaCauris raioni 93 974 20 000 30 000 +

sul 310 479 175 671 195 671 +

mosaxleobis wliuri mateba Seadgens 2000 kacs.

arsebuli statistika narCenebis raodenobis Sesaxeb warmodgenilia m3.

narCenebis raodenobis Sesaxeb dazustebuli cnobebis misaRebad 2008 wels,

marts Catarda baTumis nagavsayrelze gadayrili nagvis awonvis erTkviriani

kampania. 2007 wels baTumsa da qobuleTSi nagasayrelze ganTavsebuli

narCenebis raodenoba Seadgenda Sesabamisad, 34 000 da 8 000 tonas, rac

jamSi Seadgens 42 000 tonas.

narCenebis wliuri ganawilebis maCveneblebi tonebSi, romelic iyreboda

qobuleTisa da baTumis arsebul nagavsayrelebze yovel TveSi 2007 wlis

manZilze, mocemulia suraTze #1.

mTlianad gadayrili narCenebis saSualo simkvrive gaangariSebul iqna 300

kg/m3. momavalsi nagavsayrelze ganTavsebuli narCenebis saSualo simkvrive,

kompostirebis, ramodenime wlis degradirebis da ganTavsebis Semdeg

mosalodnelia iyos 700-800 m3 (gaTvlebi efuZneba sxva nagavsayrelebze

moovebul informacias).

Page 13: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 13. sul 45 gverdi

narCenebis dagrovebis pikuri maCveneblebi fiqsirdeba zafxulis TveebSi,

ZiriTadad, ivlis-agvistoSi, rac turistuli sezoniT aris gamowveuli.

Tu gaviTvaliswinebT narCenebis mogrovebis mzard maCvenebels, savaraudoa,

rom axal nagavsayrelze ganTavsebuli narCenebis raodenoba weliwadSi

47 000 tonamde gaizrdeba.

Tu gaviTvaliswinebT mosaxleobis raodenobis zemoT xsenebul zrdasa da

cxovrebis donis mosalodnel amaRlebas, SeiZleba vivaraudoT, rom

narCenebis raodenoba momdevno 30 wlis manZilze weliwadSi daaxloebiT

3%-iT gaizrdeba.

sayofacxovrebo narCenebi bevrad aWarbebs nebismieri sxva saxis nagavs da

Seadgens sruli narCenebis 95%-ze mets. rac Seexeba samSeneblo nagvis

ganTavsebas standartebTan Seusabamo nagavsayrelebze, maTi raodenoba

umniSvneloa (1%-ze naklebi). garda amisa, qalaqis dasufTaveba

“sandasufTaveba” nagavsayrelebze ganaTavsebs quCisa da plaJis nagavs,

Tovlsa da likvidirebul cxovelebs, Tumca aseTi saxis narCenebi sruli

raodenobis mxolod ramdenime procentia.

Page 14: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 14. sul 45 gverdi

5. axali nagavsayreli CaqvSi

5.1 bunebrivi pirobebi Catarda Caqvis nagavsayrelis ori savele Seswavla, rac warmoadgenda

teqnikur-ekonomikuri dasabuTebis Semadgenel nawils: topografiuli da

geologiur-geoteqnikuri.

topografiuli agegmva Catarda 2008 wlis martSi. amis paralelurad

Catarda kvleva burRviTi da sinjebis aRebis operaciebiT, risi mizanic

adgilobrivi geoteqnikuri pirobebisa da geologiuri da gruntis wylebis

mdgomareobis dadgena iyo. garda amisa, moxda geomorfologiuri,

geologiuri, hidrogeologiuri da geoteqnikuri aspeqtebis ganxilva, ris

safuZvelzec adgilobrivi pirobebi regionalur konteqstSi moeqca, rac

aucilebelia adgilis yvela am mniSvnelovani maxasiaTeblis Sesaxeb

amomwuravi informaciis misaRebad. qvemoT mocemulia zogierTi informacia

ganxorcielebuli kvlevebidan.

nagavsayrelisaTvis gamoyofili teritoriis saerTo farTi 27 ha, xolo

teritoria romelzedac moxdeba narCenebis ganTavseba 17 ha. nagavsayrelze

Sesasvleli karebis koordinatebia: N 41º 42’ 15.8” da E 41º 44’09.9”. 5.1.1 klimati

axali nagavsayrelis asaSeneblad SemoTavazebuli teritoria miekuTvneba pirvel

klimatur zonas.

pirveli zona ganisazRvreba, rogorc zRvis sanapiro notio subtropikuli

klimaturi zona, romelic moicavs mTels dasavleT saqarTvelos da

vrceldeba lixis mTagrexilamde. mocemuli zonis klimats ganapirobebs

misi mdebareoba subtropikuli da zomieri sartylebis sazRvarze,

atmosferoSi mimdinare cirkulaciuri procesebi da orografiuli

monacemebi. mTis qedebis gavleniT, romlebic teritorias sami mxridan

akravs gars, dasavleTidan, kerZod, Savi zRvis mxridan momavali notio,

arastabiluri haeris masebi Tavs iyris erT wertilSi da auyveba mTebis

dasavleT kalTebs. swored es ganapirobebs notio klimats mocemul

teritoriaze naleqebis didi raodenobiT weliwadis nebismier dros maRali

temperaturuli reJimis fonze.

aWaris zRvis sanapiro xasiaTdeba Warbteniani subtropikuli haviT.

mocemuli regionis reliefi danawevrebuli da gorak-borcviania. mTis

qedebi, romlebic eSveba zRvis sanapiroze, xels uSlian sanapiroze

aRmosavleTidan civi haeris fenebis SemoWras. zemoxsenebuli mizezebidan

gamomdinare, mocemuli teritoria Savi zRvis uSualo gavlenis qveS

imyofeba.

wlis yvelaze civi Tvis (ianvris) saSualo temperaturaa 4.8º-6.7ºC, Tebervlis

saSualo temperatura TiTqmis igivea, rac ianvrisa; wlis yvelaze cxeli

Tvis (agvistos) saSualo temperaturaa 22.2-23.1ºC. mocemul regionSi

Page 15: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 15. sul 45 gverdi

zafxuli ar aris Zalian cxeli (gansakuTrebiT, qobuleTSi) grili brizis,

mdidari mcenareulobisa da naleqebis didi raodenobis gamo. rogorc

vxedavT, aWaris mTels sanapiroze Semodgoma bevrad ufro Tbilia

(saSualod 4 ºC-iT), vidre gazafxuli.

rogorc ukve aRvniSneT, aWaris sanapiros aRmosavleT qarebis

zemoqmedebisgan icavs xSiri tyiT dafaruli mTis qedebi. miuxedavad amisa,

qaris mimarTulebis sezonuri cvlileba aSkaraa. aq yvelgan dasavleTis

qarebi (zRvidan) dominanturia aRmosavleTis (kontinenturi) qarebTan

SedarebiT TiTqmis yvelaze sezonze. gamonaklisia Caqvi da maxinjauri,

sadac batonobs samxreT-aRmosavleT qarebi. es faqti adgilobrivi

orografiuli faqtorebiT aixsneba.

qaris siCqare maqsimums zamTris miwurulsa da adreul gazafxulze aRwevs,

rodesac xdeba haeris masebis xSiri Semodineba dasavleTidan da

aRmosavleTidan. qaris saSualo siCqare qobuleTSi 3.1 m/wm-ia TebervalSi.

Zlier qarian dReTa ricxvi SedarebiT didia da 24-16-s aRwevs wlis

manZilze.

mocemuli regionis maRali temperaturuli reJimis gamo naleqebi aWaris

sanapiroze ZiriTadad wvimis saxiT modis. Zalzed iSviaTad, daaxloebiT 20-

30 weliwadSi erTxel (CrdiloeTidan an Crdilo-dasavleTidan haeris

masebis mZlavri SemoWris Sedegad) Tovs. naleqebis wliuri raodenoba

meryeobs 2,320-2,621 mm Soris.

gansakuTrebiT sainteresoa dRiuri naleqebis maqsimumebis wliuri

ganawileba. baTumSi dRiuri naleqebis raodenobam agvistoSi 231 mm-sac ki

miaRwia. aseT eqstremalur movlenebs xSirad ara aqvs adgili, magram isini

did gavlenas axdenen gruntis wylebis reJimze da gansakuTrebiT zrdian

maT dones. am movlenebis mxedvelobaSi miReba saWiroa gansakuTrebiT

baTumsa da CaqvSi, sadac gruntis wylebis done sakmaod dabalia.

Page 16: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 16. sul 45 gverdi

5.1.2 topografia

mocemuli proeqtis miznebiT Catarda topografiuli agegmva da ZiriTadi ruqa

mocemulia suraTze 6

suraTi 6. Caqvis samSeneblo ubnis topografiuli ruka.

rekomendebuli axali nagavsayreli mdebareobs dablobze, naTlad

gamokveTili wyalSemkrebiT da dayofilia or ZiriTad velad. gruntis

ferdobi rogorc wesi, ufro cicaboa wyalSemkrebTan, xolo yvelaze

cicabo ferdobebia daaxloebiT 1:2.5 (vertikaluri/horizontaluri).

adgilze swori adgilebi naklebad aris da simaRleTa Soris gansxvaveba

kargad Cans ruqaze.

adgils kveTs sxvadasxva siRrmis ramdenime xevi, romelTa siRrme zogan 6-8

metrs aRwevs. Tumca, xevebis umetesoba naklebad Rrmaa.

5.1.3 geoteqnikuri pirobebi

saqarTvelos mTeli teritoria iSviaTi seismuri aqtivobis zonaSia

moqceuli, daaxloebiT 8-9-baliani miwisZvris zonaSi. Tumca, unda

aRiniSnos, rom Tavad nagavsayreli seismuri aqtivobisadmi nakleb

sensitiurad iTvleba ufro rTul konstruqciebTan SedarebiT.

nagavsayrelis teritoria mdebareobs adgilze, romelic istoriulad

xasiaTdeba mewyeruli moqmedebiT, rac kargad Cans adgilis

Page 17: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 17. sul 45 gverdi

morfologiidan. mewyeris dasavleT-CrdiloeT mimarTulebisaa. amJamad

mewyruli sxeuli stabilur mdgomareobaSia. Tumca, am faqtors saTanado

yuradReba unda daeTmos detaluri saproeqto samuSaoebis Catarebisas.

suraTi 7. burRviTi samuSaoebis Caqvis teritoriaze

geoteqnikur kvlevebze dayrdnorbiT, rogoricaa (i) burRva da nimuSebis

laboatoriuli analizi da (ii) regionaluri Sefaseba, nagavsayreli

Tavdapirvelad unda moewyos teritoriis dablob adgilebze mewyeris

riskis Sesamcireblad, maqsimaluri qanobi ar unda aRematebodes 1:3-s

(vertikaluri:horizontaluri), xolo saerTo datvirTva ar unda aWarbebdes

30 tonas kv. metrze.

5.1.4 geologiuri agebuleba mocemul adgilze niadagi Sedgeba laterituli Tixisa da Tixnarisagan,

romlebic warmoiSva vulkanuri qanebis Zlieri gamofitvis Sedegad. Tixisa

da Tixnaris simZlavreebi meryeobs 20 metris farglebSi, Tanaxmad adgilze

Catarebuli burRviTi samuSaoebisa. simZlavre TandaTan matulobs

dasavleTidan aRmosavleTiT SedarebiT maRali simaRleebisken.

gruntis wyalgamtaroba dadginda gruntis oTxi nimuSis laboratoriuli

Seswavlis Sedegad da meryeobs 8*10-7-dan 1*10-9 ms-1.

Page 18: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 18. sul 45 gverdi

5.1.5 hidrologia nagavsayrelis teritoria mdebareobs mdinareebis Caqviswylisa da

koroliswylis Sua.

adgili moqceulia kargad gamoxatul wyalSemkrebSi da masze ar aRiniSneba

zedapiruli wylebis Cadineba. nagavsayrelis adgilze warmoqmnili yvela

zedapiruli wyali, maT Soris wyaroebis Camdinare wylebic kveTs

dagegmili nagavsayrelis teritoriis Sua nawils aRmosavleTidan

dasavleTiT da sabolood grovdeba erT nakadad nagavsayrelis dabal

dasavleT nawilSi. nakadi Semdeg Caedineba md. Caqviswylis marcxena

SenakadSi, romelic uerTdeba zRvas.

nagavsayrelis teritoriis dabal dasavleT nawilSi, sadac miwis ferdobi

Zalzed mcirea, SeiZleba iSviaTad moxdes datborva didi raodenobiT

naleqebis mosvlis Semdeg. Tumca, nakadi ar aris mudmivi wlis manZilze.

5.1.6 gruntis wylebi nagavsayrelis teritoriaze arsebobs ramdenime wyaro, romelTa miwisqveSa

wylebic xevebSi Caedineba. am wyaroebis xarji Zalzed mcirea da aramudmivi

wlis manZilze.

gruntis wylebis done saerTod, axlos aris nagavsayrelis miwis

zedapirTan. dasavleTiT dabal adgilebSi gruntis wylebis done 2008 wlis

martSi meryeobda 0.3-1.6 metris farglebSi. velis zeda nawilSi ganTavsebul

WaburRilebSi siRrme Seadgenda 3.0-4.0 metrs.

5.1.7 landSafti da mcenareuloba rogorc amboben, nagavsayrelis adgilis gorak-borcviani landSaftis

mTiswineTi warsulSi tyiT iyo dafaruli. tyeSi ZiriTadad izrdeboda

xeebi wifelasa (Fagus gen.) da rcxilis (Carpinus gen.) jiSebi da wabli. amJamad

landSafti Zlier gardaqmnili da anTropogenizebulia. mravali wlis

manZilze am adgilze Cais plantaciebi iyo gaSenebuli. ssrk daSlis Semdeg

Cais plantaciebi gaudaburda. axla mocemul teritoriaze ZiriTadad

izrdeba degradirebuli Cais buCqebi, gvimra da mayvlis buCqebi (Rubus caesius). wiTel wignSi Setanil mcenareTa saxeobebi mocemul teritoriaze

ar gvxvdeba.

garSemortymulia qarsacavi nargavobiT, romelic warmodgenilia

kriptomeriiT (Cryptomeria japonica). qarsacavi xeebis daaxloebiT 40%

moWrilia adgilobrivi mosaxleobis mier. saWiroa maTi xelaxla dargva,

nagavsayrelis vizualuri efeqtis Semcirebis mizniT.

nagavsayrelis teritoria ar aris sensitiuri biomravalferovnebis

TvalsazrisiT

Page 19: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 19. sul 45 gverdi

5.1.8 fauna sazogadod, buCqebiT dafaruli mocemuli tipis adgilebi, rac tipiuria

aWaris mTiswineTis gorak-borcviani landSaftisaTvis, dasaxlebulia mcire

zomis ZuZumwovarebiT, rogoricaa tura (Canis aureus), mela (Vulpes vulpes), maCvi (Meles meles), kurdReli (Lepus europeus), ciyvi (Sciurus vulgaris), aseve,

qvewarmavlebiTa da amfibiebiT. nagavsayrelis adgilis landSafti Zlier

gardaqmnili da anTropogenizebulia, Tumca, am teritoriaze mosalodnelia

zogierTi zemoT CamoTvlili saxeobis arseboba. rac Seexeba frinvelebs, aq

gvxvdeba iseTi gavrcelebuli saxeobebi, rogoricaa yvavi, Tolia, SaSvi.

saerTod, mocemuli teritoria ar warmoadgens gadamfren frinvelebis

gaCerebis adgils, Tumca aseTi frinvelebis gamoCena mocemul teritoriaze

gamoricxuli ar aris, kerZod, mcire xniT, Tu mocemuli teritoria

daitbora da ramdenime dRiT an kviriT droebiTi gubeebi da Waobebi gaCnda.

mocemuli teritoria Zlier anTropogenizebulia da masze ar binadrobs

maRali Rirebulebis an gadaSenebis safrTxis piras myofi cxovelebi, rac

saWiros gaxdida konservaciis gadaudebeli zomebis miRebas ubanze.

nagavsayrelis teritoria biomravalferovnebis TvalsazrisiT sensitiuri

ar aris.

5.1.9 sxva informacia

mocemul teritoriaze arsebobs ramdenime umniSvnelo fexiT savali biliki,

magram gzebi manqanis gadasaadgileblad ar arsebobs. arsebuli bilikebi

savaraudod, gamoiyeneboda warsulSi Cais plantaciebamde misasvlelad

samxreT Txemis gaswvriv gadis Zalzed cud mdgomareobaSi myofi gza,

romelic miemarTeba aRmosavleTiT arsebuli dasaxlebebisken

SemoTavazebuli nagavsayrelis teritoriis wyalSemkrebsa da sanitaruli

dacvis zonas kveTs gazis milsadeni nagavsayrelis samxreT-aRmosavleT

nawilSi.

5.2 axali nagavsayreli – Senoba-nagebobebi da eqspluatacia

proeqtis gegmis SemuSavebis etapze SemuSavdeba eqspluataciis instruqcia.

mocemul dokumentSi mocemuli iqneba detaluri informacia samomavlo

funqcionirebis Sesaxeb. operaciebis mTavari daniSnuleba ganxilulia

qvemoT.

Page 20: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 20. sul 45 gverdi

5.2.1 misasvleli gza

nagavsayrelze misasvleli gza gamoiyofa danarCeni gzebisgan, xolo

wyalgamyofis napirze arsebuli gza keTilmoewyoba da gadatanil iqneba,

raTa xeli ar SeuSalos momavalSi potenciuri satransporto nakadis

moZraobas. nagvis satvirTo manqanebi, romelTa aRricxvac unda moxdes

saswor-baqanze, gaCerdebian SemoRobili teritoriis SigniT.

5.2.2 Semosuli narCenebis kontroli

nagavsayrelze ganTavsdeba mxolod iseTi narCenebi, romelTa ganTavseba

nebadarTulia arasaxifaTo narCenebisTvis gankuTvnil nagavsayrelze.

saswor-baqani moewyoba SesasvlelSi da moxdeba yvela saxis nagvisa Tu

sxva masalis, mag. gadasaxuri masalis aRricxva. Seiqmneba sistema, romlis

Tanaxmadac yvela mZRoli valdebulia, warmoadginos nagvis saxeobisa da

narCenebis warmoSobis damadasturebeli xelmowerili cnoba.

faqturireba moxdeba registraciis sistemis safuZvelze.

5.2.3 Senobebi

zemoT aRwerili saswor-baqnisa da saaRricxvo (registraciis) ofisis garda

nagavsayrelis teritoriaze ganTavsdeba Semdegi Senobebi:

• administraciuli Senoba ofisisa da pirsabanis nagebobis CaTvliT.

• sawarmoo ubani.

• saxifaTo narCenebis saTavsi.

• saguSago (sayaraulo).

5.2.4 narCenebis daxarisxeba da gadamuSaveba (reciklireba)

reciklirebadi narCenebis dasaxarisxeblad calke gamoiyofa teritoria,

romlis erT nawilSi moxdeba reciklirebadi narCenebis daxarisxeba, xolo

meore nawilSi – aseTi narCenebis ganTavseba (Senaxva) im dromde, sanam

moxdeba misi saboloo momxmareblamde miwodeba.

komponentebi, romlebic potenciurad gadamuSavebas eqvemdebareba, Semdegia:

• liToni;

• mina;

• qaRaldis nawarmi;

• xe;

• sxva, ekonomikuri TvalsazrisiT saintereso masala.

Page 21: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 21. sul 45 gverdi

garda amisa, unda moxdes narCenebSi dafiqsirebuli saxifaTo narCenebis

gamoyofa da maTi droebiT Senaxva saxifaTo narCenebis saTavsSi.

5.2.5 saSiSi narCenebi

dRes saqarTveloSi sxva saxis saxifaTo narCenebis ganadgurebis

mowyobiloba ar arsebobs da saxifaTo narCenebi SeiZleba daxarisxdes da

dasawyobdes. am problemis gadaWramde ubanze gaTvaliswinebulia

ventilirebadi Senobis ageba saxifaTo narCenebis droebiT gansaTavseblad.

baTumis standartebTan Seusabamo nagavsayrelze daavadebebis gamomwvevi

narCenebis dasawvavad arsebobs erTi mcire zomis Senoba da specialuri

transporti aseTi saxis narCenebis Sesagroveblad. rekomendebulia

nagavsawvavi Rumelis gadatana axali nagavsayrelis teritoriaze.

5.2.6 nagavsayrelis proeqtirebis kriteriumebi

nagavsayreli aSendeba evrokavSiris direqtivis Tanaxmad arasaxifaTo

narCenebis nagavsayrelze ganTavsebuli narCenebis, anu ZiriTadad,

sayofacxovrebo narCenebis damarxvis Sesaxeb.

nagavsayrelis tevadobaa 3.4 mil.m3, xolo misi saeqspluatacio vada mis

amovsebamde Sefasebulia 35 wlis vadiT.

suraTi 8. Caqvis nagavsayrelis gaangariSebuli saeqsplutacio vada

upirveles yovlisa, moxdeba mcenareuli safaris mospoba da teritoriaze

arsebuli Txrilebis/xramebis xreSiT an analogiuri msxvilmarcvlovani

masaliT amovseba, ris Sedegadac moxdeba gruntis wylebis srulad

drenireba nagavsayrelis safuZvlis qveS da amdenad, gruntis wylebisa da

Camdinare wylebis Sereva gamoiricxeba.

Page 22: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 22. sul 45 gverdi

nagavsayrelis fsekeri unda Sedgebodes sadrenaJo fenis qveS mowyobili

wyalgaumtari saizolacio fenisgan Camdinare wylebis Sekrebis mizniT.

nagavsayrelis safuZvlis rekomendebuli proeqti mocemulia suraTze 9.

suraTi 9. nagavsayrelis safuZvlis hermetizaciis rekomendebuli meTodi

Page 23: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 23. sul 45 gverdi

suraTi 10. samarxebi da seqcia Caqvis axal nagavsayrelze

nagavi gadmoicleba samarxebSi, rac xels Seuwyobs samuSao zedapiris

mudmivad minimumamde Semcirebas. etapobrivad, rodesac nagvis grova

miaRwevs saboloo niSnuls, gamoyenebul iqneba Sualeduri gadaxurva

zedapiruli Camonadenis gadagdebisa da Camdinare wylebis dagrovebis

Semcirebis mizniT.

garda amisa, gamoyenebul iqneba yoveldRiuri gadaxurva, rac minimumamde

Seamcirebs nagvis gafantvas qaris zemoqmedebiT da usiamovno sunis

gavrcelebas mimdebare teritoriaze. garda amisa, organuli masalis nagvis

zedapirze gamoJonva minimumamde Semcirdeba, rac Tavis mxriv, Seamcirebs

buzebis, frinvelebis, virTxebisa da sxvaTa raodenobas.

airis warTmevis sistema moewyoba Sesabamis dros sruli simaRlis

miRwevisa da nagavsayrelis Sesabamis nawilze Sualeduri gadaxurvis

Semdeg. amdenad, Jangbadis SeRwevis safrTxe Semcirdeba. ekologiuri

mosazrebiT SeiZleba airis dawva. Tumca, arsebobs energomatareblis

gaTbobisa da sxva samrewvelo miznebiT gamoyenebis bazari.

cxadia, rom airis sistemis dauyovnebeli dayeneba SeuZlebelia. airis

sistema SeiZleba dadges mxolod 3-5 wlis Semdeg.

nagvis grovis TiToeuli samarxi TandaTanobiT gaivseba saboloo gegmiur

niSnulamde. zedapiri daixreba maqsimum 1:3 fardobiT (vertikaluri :

horizontaluri) funqcionirebis procesSi saTanado samuSao pirobebis

Sesaqmnelad da nagavsayrelis saboloo gadaxurvisas - teritoriis

daxurvis mizniT. maqsimaluri daqaneba aseve, amcirebs eroziis risks

(suraTi 11).

Page 24: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 24. sul 45 gverdi

suraTi 11. seqciis zedapirisa da fuZis Wrili (ix. aseve, suraTi 10).

maqsimaluri daxriloba SeirCeva rac SeiZleba, didi, arsebuli moculobis

rac SeiZleba, optimalurad gamoyenebis mizniT. garkveuli simaRlis

miRwevis Semdeg zedapiri odnav daixreba nagavsayrelis SuaSi Txemamde, rac

xels Seuwyobs zedapiruli wylis Camodenas. minimaluri daxriloba

zedapirze wylis Segubebis Tavidan asacileblad unda iyos 1:20.

zedapiruli wylebi, romlebic miedineba nagvis grovisken, gadagdebul unda

iqnas da garSemo unda uvlides nagavs, raTa ar moxdes maTi dabinZureba.

nagavsayrelis gavsebis Semdeg moxdeba saboloo gadaxurva mocemul

Page 25: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 25. sul 45 gverdi

6 garemoze zemoqmedeba

6.1. zedapiruli wylebis dabinZureba

SeTavazebuli nagavsayrelis axlo mdebareoba wyalgamyofTan minimumamde

Seamcirebs zedapiruli wylebis Cadinebas, romlebic SeiZleba Camdinare

wylebiT iyos dabinZurebuli.

mimRebSi gadagdebamde (Camdinare wylebis mimRebs warmoadgens Savi zRva md.

Caqviswylis gavliT) Camdinare wylebi Seikribeba da gaiwmindeba

moTxovnili standartebis Tanaxmad. organuli narCenebidan warmoqmnili

Camdinare wylebis ZiriTadi damabinZurebeli nivTierebaa organuli masa,

nawilobriv – JangbadSTanmTqmeli (gazomili, rogorc Jangbadis bioqimiuri

moTxovnileba (BOD) da Jangbadis qimiuri moTxovnileba (COD)) da azoti -

amiakis saxiT. amiakis Semcvelobam SeiZleba gamoiwvios Jangbadis moxmareba

da toqsikuri efeqti iqonios wylis organizmebze. Camdinare wylebis

wmendis rekomendaciebi wylebis Semadgenlobis mixedviT.

wmendis rekomendebuli meTodia aerobuli biologiuri wmenda, romlis

mizania Camdinare wylebis SemadgenlobaSi JangbadmSTanTqmeli da sxva

organuli nivTierebebis Semcireba da amiakis nitratul azotad daJangva. am

meTodiT Semcirdeba an aRmoifxvreba toqsikuri efeqti. Tumca, momavalSi

nagavsayrelidan Camdinare wylebis zusti Semadgenlobis prognozireba,

iseve rogorc gawmendili Camdinare wylebisa, SeuZlebelia.

rac Seexeba standartebs, ar arsebobs evrokavSiris an qarTuli

standartebi wmendis Semdeg Camdinare wylebis SemadgenlobasTan

dakavSirebiT. arsebobs rekomendacia, rom saWiroebis SemTxvevaSi moxdes

saqarTvelos Sesabamisi saxelisuflebo organoebis mier aseTi

standartebis Seqmna nagavsayrelis gaxsnisa da Camdinare wylebis wmendisa

da danadgaris eqspluataciis garkveuli gamocdilebis dagrovebis Semdeg.

saqarTvelos standartebi wylis xarisxTan dakavSirebiT arsebobs. es aris

“saqarTvelos zedapiruli wylebis dacvis standartebi” (miRebuli

saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros 1996

wlis 17 seqtembris brZanebiT #130). igulisxmeba, rom mocemuli

standartebi unda dakmayofildes. ar arsebobs safuZveli, vivaraudoT, rom

gawmendili Camdinare wylebi aWaris myari narCenebis marTvis proeqtis

farglebSi gamoiwvevs am wesebis darRvevas

6.2 zegavlena amJamindel miwis mflobelebze

nagavsayrelis asaSeneblad SemoTavazebuli teritoria warmoadgens yofil

Cais plantacias, romelic dResdReobiT mitovebulia. aRniSnuli teritoria

registrirebulia, rogorc saxelmwifo sakuTreba da aRniSnul

teritoriaze ar aris, arc kanonieri da arc ukanono Senoba nagebobebi

(sakuTari an sawarmoo). momavali nagavsayrelis teritoriaze SeiniSneba

cxovelebi, romlebic teritoriaze ikvebebian balaxiT, Tumca garSemo

msgavsi Tavisufali teritoriebis arsebobis gamo maTa gadasvla sxva

adgilas problemas ar warmoadgens.

nagavsayrelidan 120-200 metris radiusis farglebSi ganTavsebulia eqvsi

mosaxle romlebic xvdebian sanitarul zolSi. aucilebelia Semdgomi

Page 26: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 26. sul 45 gverdi

detaluri analizi sakadastro bazis da registraciis, aseve adgilis

Sefaseba raTa naTeli gaxdes am teritoriebze nagavsayrelis mseneblobis

da operirebis zagavlenis masStabebi. am etapze ar aris naTeli

aucilebelia Tu ara gansaxlebis samoqmedo gegmis momzadeba.

6.3 zegavlena nagavsayrelis operirebis fazaSi

ZiriTad uxerxulobas adgilobrivi macxovreblebisaTvis warmoadgens suni

da kvamli, nagavsayrelis teritoriidan (xanZris SemTxvevaSi), dabinZureba,

xmauri rogorc teritoriaze momuSave teqnikidan aseve narCenebis gadamzidi

manqanebidan da nagavsayrelis vizualuri mxare.

seraTi 12 Senobebi teritoriis aRmosavleT nawilSi

Page 27: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 27. sul 45 gverdi

suraTi 13 Senobebi teritoriis dasavleT nawilSi

6.4 janmrTelobis riski

janmrTelobis riski nagavsayrelebze rogorc wesi, ukavSirdeba ubanze

basri, mainficirebeli da toqsikuri masalis arsebobas, Camdinare wylebTan

kontaqts da cecxlis kvamls.

riskis sxva saxeebia afeTqebisa da xanZris saSiSroeba nagavsayrelze

organuli narCenebisgan gamoyofili airis arasworad marTvis SemTxvevaSi.

lukSi an nagvis ormoSi gagudvis riski aSkaraa, Tu arsebobs organuli

narCenebisgan gamoyofili airis SeRwevis safrTxe.

6.5 zemoqmedeba maRali Rirebulebis bunebriv nakrZalebze

nagavsayrelis SemoTavazebuli mdebareoba ar axdens uSualo gavlenas

dacul erovnul nakrZalebze.

6.6 zemoqmedeba kulturul memkvidreobaze

nagavsayrelis SemoTavazebuli adgilze ar aris miwiszeda Zeglebi

(istoriuli mniSvnelobis aqtivebi an nagebobebi), Tanaxmad arqeologiuri

dawesebulebebis mier mowodebuli informaciisa.

Page 28: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 28. sul 45 gverdi

6.7 xmauri da danagvianeba

mSeneblobis procesSi adgili eqneba eqskavatorebis, avtosatvirTvelebisa

da sxva avtomobilebis xmaurs. eqsluataciis procesSi xmauri

nagavsayrelis teritoriidan ZiriTadad modis nagavsayrelze momuSave

manqanebidan da nagavsayrelze nagvis gadamtani manqanebidan.

rac Seexeba teritoriis danagvianebas, ubanze SeiZleba qaris zemoqmedebiT

mimiofantos iseTi msubuqi sagnebi, rogoricaa qaRaldebi da plastmasis

nakeTobebi, gansakuTrebiT, Zlieri qaris dros.

6.8 nagavsayrelis vizualuri xedi

eqspluataciis pirvel wlebSi nagavsayreli gamoCndeba mxolod

avtomagistralidan. nagvis grovis simaRle TandaTan gaizrdeba da

nagvisTvis gankuTvnili moculobis Sevsebis Semdeg gamoyenebuli iqneba

Sualeduri gadaxurva, ris Semdegac nagavsayreli gzidan mxolod

umniSvnelod gamoCndeba.

wlebis Semdeg nagvis grova miaRwevs iseT simaRles, rom igi yvela mxridan

gamoCndeba. nagavsayreli gamoCndeba sur 12 da 13 naCvenebi gancalkevebiT

mdgomi saxlebidanac.

Page 29: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 29. sul 45 gverdi

7. Semarbilebeli zomebi

7.1 saxifaTo narCenebis kontroli da gamoyofa

erT-erT seriozul ekologiur safrTxes nagavsayrelidan Camdinare

wylebiT wylebisa da niadagis dabinZureba warmoadgens. mocemuli safrTxis

Sesamcireblad saWiroa Camdinare wylebSi saxifaTo nivTierebebis

Semcvelobis minimumamde dayvana. aRniSnulis miRwevis erT-erTi yvelaze

efeqturi gza imis uzrunvelyofaa, rom nagavsayrelze ganTavsdes mxolod

daSvebuli saxis narCenebi. am mizniT nagavsayrelze unda aikrZalos

saxifaTo narCenebis ganTavseba.

narCenebis pirveladi skriningi Catardeba ubnis SesasvlelSi da

warmoadgens registraciis proceduris Semadgenel nawils. garda amisa,

personali, buldozeris mZRolebi da sxvebi samuSao zedapirze moaxdenen

nagvis vizualur daTvalierebas misi gadmortvirTvis momentSi. es iqneba

narCenebis meoradi kontroli.

iZulebiTi zomebi dawesdeba im satvirTo manqanebisTvis, romlebic

daarRveven wesebs.

7.2 nagavsayrelis fuZis dainstalireba

nagavsayrelis fuZe moewyoba nagavsayrelebis Sesaxeb evrokavSiris

direqtivis Tanaxmad. sadrenaJo fenis qveS moewyoba wyalgaumtari samosi

wylisa da niadagis dabinZurebis minimumamde Semcirebis mizniT.

mimdebare teritoriidan gruntis wylebis potenciuri Cadinebis Tavidan

acilebis mizniT nagavsayrelze arsebuli yvela nakadi (ru) amoivseba

xreSiT aseTi daubinZurebeli wylis nagavsayrelis teritoriidan

gadagdebis mizniT.

7.3 filtratis Segroveba da gawmenda

filtatis wmendis rekomendebuli meTodebi gamoiyeneba Semdegi saxis

wylebisTvis:

• Camdinare wylebi nagavsayrelis teritoriidan;

• maxarisxebeli baqnidan zedapiruli Camdinare wylebi, maT Soris

dabinZurebuli da daubinZurebeli wylebi.

gamoTvlebis, filtratis saSualo dRiuri raodenoba nagavsayrelis

operirebis dasrulebisas iqneba 200m3, maSin rodesac nagavsayrelis dizaini

gaTvlilia dRiurad 470 m3 filtratis Segrovebaze da gawmendaze.

filtratis gawmendis xarisxis, aRwerili Semdeg eyrdnoba gamocdilebas

mirebuls msgavsi nagavsayrelebis operirebis Sedegad.

municipaluri myari narCenebis nagavsayrelebis Camdinare wylebi Seicavs

wyalSi gaxsnil organul nivTierebebs (nawilobriv JangbadSTanmTqmels,

romlebic rogorc wesi, izomeba rogorc Jangbadis bioqimiuri

moTxovnileba (BOD) da Jangbadis qimiuri moTxovnileba (COD)), azots -

xSirad maRali koncentraciiT (Cveulebriv, amiakis saxiT), sakmaod maRali

Page 30: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 30. sul 45 gverdi

koncentraciiT qloridebsa da rkinasa da marganecs, Tumca fosforisa da

mZime metalebis koncentracia Camdinare wylebSi sakmaod dabalia. Camdinare

wylebi SeiZleba iyos toqsikuri maTSi amiak-azotisa (NH4-N) da mZime

liTonebis arsebobis gamo. Camdinare wylebSi mZime metalebis Semcveloba

rogorc wesi, didad problemuri ar aris. rac Seexeba amiakis Semcvelobas,

igi SeiZleba sakmaod mniSvnelovani iyos.

Camdinare wylebis wmendis rekomendebuli meTodi ZiriTadad anaerobuli

biologiuri wmendaa, romlis mTavari mizania organuli masalisa da amiakis

azotis (NH4-N) Semcvelobis Semcireba.

wmendis mTavari procedura tardeba Sualedur auzSi (dabali aeraciis),

SBR procesiTa (Tanmimdevrul-periodul reaqtorSi, romelic wylebis

wmendas axdens partiebad) da kmagawmendis auzSi.

wmendis ZiriTadi sqema mocemulia qvemoT:

lamiani moednebi

Tanmimdevrul-periodul reaqtorSi procesi mimdinareobs garkveuli

periodulobiT, anu reaqtori ivseba Camdinare wylis garkveuli raodenobiT

da wmenda xdeba garkveuli drois manZilze. sabolood reaqtori icleba

winaswar gansazRvrul donemde. amgvarad, Sualedur auzSi (saleqarSi)

nakadi uwyvetad Caedineba maSin, rodesac nakadi Tanmimdevrul-periodul

reaqtorsa da kmagawmendis auzSi wyvetadia. kmagawmendis auzidan

gamomavali nakadi an wyvetadia an mudmivi, magram cvalebadi.

garda amisa, dayendeba Semdegi mowyobilobebi:

- Semkrebi rezervuari/satumbi sadguri Sualedur auzsa da

Tanmimdevrul-periodul reaqtors Soris Tanmimdevrul-periodul

reaqtorSi nakadis misamarTad.

- lamiani moednebi procesis Sedegad miRebuli Warbi biologiuri

lamis gauwylovanebisTvis. gamomSrali lami gadaicleba

nagavsayrelze an moxdeba misi kompostireba niadagis produqtis

misaRebad.

- Camdinare wylebis gadagdebis kamera, romelic upirveles

yovlisa, gamoiyeneba xarjis gasazomad da sabolood gawmendili

Camdinare wylebis nimuSis asaRebad.

wmendis rekomendebuli saxea biologiuri wmenda, romlis mTavari mizanic

Camdinare wylebSi organuli nivTierebebis Semcvelobis Semcirebaa. wmendis

efeqturoba Jangbadis bioqimiuri moTxovnilebis SemTxvevaSi (BOD) maRali

iqneba – 80-90% an ufro maRali. wmendis efeqturoba Jangbadis qimiuri

moTxovnilebis SemTxvevaSi (COD) SedarebiT zomieri iqneba, Seadgens 50-70%-

Sualeduri/ aeraciis auzi

procesi

Tanmimdevrul-

periodul

reaqtorSi

kmagawmendis

auzi

Page 31: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 31. sul 45 gverdi

s da potenciurad SeiZleba 80%-sac miaRwios. efeqturoba saerTo organuli

naxSirbadis SemTxvevaSi (TOC) savaraudod, igivea, rac COD–is SemTxvevaSi.

Camdinare wylebis tipiuri Semadgeneli nivTierebaa amiakis azoti, romlis

koncentracia SeiZleba Zalzed maRali iyos. es nivTiereba toqsikuria

wylis organizmebisaTvis da erT-erTi mosazreba, romlis gamoc Camdinare

wylebis wmenda mizanSewonilad miiCneva, am nivTierebis Jangvaa naklebad

toqsikur nitratis azotad (NO3 - N). mosalodnelia amiakis daJangva

nitratad 90% an meti procentobiT, ris Sedegadac toqsikuroba

mniSvnelovnad mcirdeba. Tu saWiroa Camdinare wylebSi azotis Semcvelobis

srulad daJangva, azotis srulad mocilebis mizniT SesaZlebelia

Tanmimdevrul-perioduli reaqtoris procesis gamoyeneba. am SemTxvevaSi

mosalodnelia azotis sruli Semcvelobis 50-80%-iT Semcireba.

Camdinare wylebis wmendisTvis saWiro farTobi daaxloebiT 8000 m2-ia an

daaxloebiT 11 000 m2, Tu gawmendis auzis ubanze teritoria daWaobebulia.

orive auzi aigeba, rogorc gruntis auzi. Tanmimdevrul-perioduli

reaqtori warmoadgens betonis avzs. mcire zomis damatebiTi konstruqciebi,

rogoricaa Semkrebi rezervuari/satumbi sadguri Tanmimdevrul-periodul

reaqtoramde da lamis Semkrebi avzi aseve, betonisa iqneba.

auzebi, Tanmimdevrul-perioduli reaqtori da danadgaris sxva

mowyobilobebi advilad misadgomi unda iyos. ukeTesia, Tu momsaxureobis

mizniT maTze misadgomloba satransporto saSualebiT iqneba SesaZlebeli.

momsaxureobaSi igulisxmeba magaliTad, tumboebisa da aeraciis

mowyobilobis teqnikuri momsaxureoba, dagrovili lamis drenireba da

auzis konstruqciebis teqnikuri momsaxureoba. amdenad, auzebis gaswvriv

unda moewyos gzebi saWiro satransporto saSualebebis gadasaadgileblad.

7.4 nagavsayrelze organuli narCenebidan warmoqmnili airis Segroveba da

utilizacia

nagavsayrelze organuli narCenebidan warmoqmnili airis warTmevis sistema

moewyoba nagvsi grovaze nagavsayrelis eqspluataciis dawyebidan 3-5 wlis

Semdeg. airis warTmevis sistemis ZiriTadi komponentebia (suraTi 14):

• airis WaburRilebi;

• airis Semkrebi milebi;

• airis satumbi sadguri;

• sakondensacio qoTnebi

• airis Zravebi;

• airis aTura.

Page 32: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 32. sul 45 gverdi

suraTi 14. airis Semkrebi sistemis principebi mTavari idea mdgomareobs imaSi, rom airis perforirebuli WaburRilebi

dgeba nagvis grovaSi Sesabamisi ubnis wyalgaumtari Sualeduri safariT

izolaciis Semdeg. organuli narCenebisgan warmoqmnili airis warTmeva

xdeba Zalzed dabali wnevis (an plastis anomalurad dabali wnevis)

zemoqmedebiT, romelsac uzrunvelyofs airsatumbi sadgurebis haersaberebi.

garemos dacvis TvalsazrisiT, daskvniT RonisZiebas warmoadgens organuli

narCenebidan warmoqmnili airis ganadgureba misi wviT ekologiurad sufTa

sanTuris gamoyenebiT, romelic iZleva wvis maRal temperaturas.

Tumca, kidev erTi sayovelTaod gavrcelebuli koncefcia airis

energotevadobis gamoyenebaa magaliTad, gaTbobis mizniT an sxva

samrewvelo procesSi. mocemuli proeqtis farglebSi rekomendebulia

energiis eleqtroenergiad gardaqmna sistemaze airis Zravebis damatebis

gziT.

nagavsayrelze organuli narCenebidan warmoqmnili airis saerTo odenoba

sruli ciklis manZilze gansazRvrulia daaxloebiT 700 mil.m3 airiT. airis

warTmevis sistemis efeqturoba sxvadasxva ubanze sxvadasxvaa da sakmaod

farTo diapazonSi icvleba. nagavsayrelebis eqspluataciisas miRebul

gamocdilebaze dayrdnobiT SeiZleba davaskvnaT, rom airis warTmevis

sistemis gamoyenebiT SesaZlebelia daaxloebiT 80-90% airis Segroveba da

amdenad, winamdebare proeqtisaTvis dadginda, rom airis 20% SeiZleba

gamoiyos atmosferoSi.

SeiZleba davaskvnaT, rom winamdebare proeqtis ganxorcieleba mogvcems

organuli narCenebidan warmoqmnili airis atmosferoSi gamoyofis

daaxloebiT 550 mil.m3-iT Semcirebis saSualebas.

Page 33: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 33. sul 45 gverdi

7.5 narCenebis samarxebis gadaxurva

narCenebis gadaxurva sruldeba sam sxvadasxva doneze met-naklebad

gansxvavebuli meTodebiT:

- yoveldRiuri gadaxurva;

- Sualeduri gadaxurva;

- saboloo gadaxurva.

dRiuri gadaxurva sruldeba yoveli dRis dasasruls da gadaxurvis fena

Sedgeba minimum 5 sm sisqis qviSis an sxva Sesaferisi masalisagan. aseTi

gadaxurvis daniSnulebaa organuli masis zedapirze gaJonvis Semcireba,

romelic xdeba usiamovno sunis mizezi da iqmneba iseTi msubuqi nagvis

gafantvis saSiSroeba, rogoricaa plastmasas nakeTobebi da qaRaldi. garda

amisa, mniSvnelovania isic, rom organuli narCenebis gadaxurvis Sedegad

nagavsayrelze mcirdeba buzebis, frinvelebis, virTxebisa da sxvaTa

raodenoba.

Sualeduri gadaxurva sruldeba dabali gamtarobis gruntis 50 sm sisqis

feniT aradabinZurebuli zedapiruli wylebis Camonadenis narCenebis

samarxs miRma gadagdebis mizniT. aseTi saxis gadaxurva gamoiyeneba iseT

zedapirze, romelzec nagavi 6 Tvis manZilze ar ganuTavsebiaT. aseTi

gadaxurva gamoiyeneba ubnebze airis WaburRilebis mowyobamde. aseTi

wyalgaumtari fenis gamoyenebiT SesaZlebeli gaxdeba organuli

narCenebidan warmoqmnili airis warTmevis dabali wnevis sistemis danergva

nagavSi Jangbadis moxvedris gareSe.

saboloo gadaxurva gamoiyeneba nagavsayrelis moculobis srulad avsebis

Semdeg. gadaxurva unda pasuxobdes gadaxurvis droisTvis arsebul

dadgenilebebs, magram dagegmili unda iyos minimum evrokavSiris

standartebis Tanaxmad.

dRiuri da Sualeduri gadaxurvis xarji saxezea nagavsayrelis

funqcionirebis periodSi. rac Seexeba saboloo gadaxurvis xarjs, misi

gaRebis momentisTvis narCenebis utilizaciis gadasaxadis gadaxda aRar

xdeba da amdenad, saTanado Tanxis uzrunvelyofis mizniT saWiroa Tanxis

yovelwliurad dagroveba nagavsayrelis funqcionirebis mTels vadaSi.

7.6 suni

ubanze sunis gavrcelebis ori wyaro arsebobs: organuli narCenebis xrwnis

Sedegad (warmoiqmneba airebi) da suni Camdinare wylebis auzebidan.

mimdebare teritoriaze sunis gavrcelebis Semcirebas didi mniSvneloba

aqvs sazogadoebis kmayofilebis TvalsazrisiT. zemoT aRwerili

Semarbilebeli zomebis, Camdinare wylebis Sekrebisa da wmendis, airis

Sekrebisa da narCenebis gadaxurvis erToblivi efeqti yvelaze efeqturi

meTodia sunis minimumamde Sesamcireblad.

7.7 xmauris Semcireba

ubanze momuSave yvela satransporto saSualebas unda hqondes mayuCi,

yvelaze datvirTuli samuSao saaTebi daemTxveva standartul samuSao

saaTebs, rodesac nagvis manqanebs ukve Segrovili aqvT narCenebis pirveli

Page 34: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 34. sul 45 gverdi

partia. Ramis saaTebSi transportis moZraoba da muSaoba dagegmili ar

aris.

adgilis topografia xelsayrelia mimdebare ubnebze xmauris minimumamde

Sesamcireblad. manZili axlomdebare dasaxlebul punqtebamde aseve, 7.8 nagavsayrelis vizualuri mxare

funqcionirebis pirvel wlebSi nagavsayreli gamoCndeba mxolod mTavari

magistralidan. funqcionirebis pirvel etapze nagvis ganTavseba moxdeba

kedlis ukan, romelic iwyeba nagavsayrelis ubnis dasavleT mxares. droTa

manZilze nagvis grova gaizrdeba da saWiro gaxdeba Sualeduri gadaxurvis

mowyoba im doneze, sadamdec nagavsayrelia avsebuli, rac Seamcirebs

nagavsayrelis gamoCenas gzidan.

nagavsayrelsa da gzas Soris ganTavsebuli iqneba ramdenime Senoba da

gamvleli avtomobilebi nagavsayrelze mimdinare operaciebs aRiqvamen,

rogorc Cveulebriv samrewvelo operaciebs.

nagavsayreli TvalTaxedvidan dafaruli iqneba yvela mimarTulebidan,

garda dasavleTisa, pirvel rigSi, bunebrivad aRmarTuli garemomcveli

borcvebiT. wlebis Semdeg nagvis grova miaRwevs dones, rodesac vizualoba

gaizrdeba.

7.9 samuSao Zala da samuSao pirobebi

ubanze momuSave personals unda hqondes saWiro vaqcinacia Catarebuli da

maT regularulad unda gaacnon usafrTxoebis arsebuli dadgenilebebi.

aseT dadgenilebebs amuSavebs ubnis ufrosi. garda usafrTxoebis

sakiTxebisa, personalisTvis udidesi mniSvneloba aqvs airis warTmevis

sistemis funqcionirebasTan dakavSirebuli riskis, tansacmelTan

dakavSirebuli usafrTxoebis sakiTxebis, sanitaruli aspeqtebis,

satransporto moZraobisa da sxvaTa codnas.

personali, romelic muSaobs daxarisxebis ubanze, aRWurvili unda iyos

Sesaferisi damcavi saSualebebiT, rogoricaa xelTaTmanebi, Ceqmebi, niRbebi,

damcavi tansacmeli da sxv.

personals periodulad unda Cautardes janmrTelobis mdgomareobis

kvleva.

7.10 Sromis da usafrTxoebis organizacia

ubani SemoiRobeba da dawesdeba dacva. ubanze ucxo pirebis SeSveba

akrZalulia maTive jandacvisa da usafrTxoebis mizniT. haersa da wyalSi

nivTierebebis gamoyofis Semcirebis, narCenebis Segrovebis, damuSavebiTa da

moSorebiT, izolaciis, Camdinare wylebis wmendisa da airis Segrovebis

gziT janmrTelobis riski minimumamde iqneba dayvanili rogorc

nagavsayrelis teritoriaze, ise mis farglebs gareT.

riskis saxeebSi Sedis aseve, afeTqebisa da xanZris safrTxe, rac SeiZleba

gamoiwvios nagavsayrelze organuli narCenebisgan gamoyofili airebis

Page 35: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 35. sul 45 gverdi

arasworma marTvam. riskis am saxeebis minimumamde dayvanis mizniT

proeqtirebis stadiaze unda damuSavdes riskis zonebis ruqa. sistemis

dayenebis Semdeg dainiSneba piri, romelsac daekisreba airis warTmevis

sistemis marTva. iseT adgilebSi, rogoricaa Sesasvleli da gansakuTrebul

sensitiur adgilebze, rogoricaa airis warTmevis sistemis ganTavsebis

adgili, daikideba gamafrTxilebeli niSani “ar mowioT!”

yvela momuSave informirebuli unda iyos usafrTxoebis wesebis Sesaxeb mis

samuSaod ayvanamde. usafrTxoebis da ekologiur sakiTxebze informacia

muSebsa da personals unda miewodos.

Page 36: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 36. sul 45 gverdi

8. garemosdacviTi monitoringi

garemo pirobebis monitoringis programa unda SemuSavdes proeqtirebis

etapze da samSeneblo samuSaoebi unda iTvaliswinebdes iseTi saWiro

infrastruqturis agebas, rogoricaa dozimetriuli Webi. programa unda

akmayofilebdes evrosabWos direqtiviT gaTvaliswinebul kriteriumebs.

qvemoT viZleviT minimaluri moTxovnebis zogadi daxasiaTebas.

programa unda Seicavdes informacias, Tu ra saxis monitoringi Catardeba,

ra sixSiriT da romeli wertilebidan moxdeba sinjebis aReba.

sinjebis aRebis procedurebi (SemTxveviTi Tu integrirebuli sinjebi) da

warmomadgenlobiTi sinjebis miRebis wesebi (mag., sinjebis aRebis rigi, muSa

sinjebis recxva, transportireba laboratoriaSi da a.S.).

8.1 nagavsayrelze Semosuli narCenebis kontroli

saWiroa nagavsayrelze Semosuli narCenebisa da sxva masalebis, aseve,

nagavsayrelidan gatanili gadamuSavebuli masalis aRricxva..

8.2 filtrati

filtratis raodenoba da filtratis xarisxi damuSavebamde da damuSavebis

Semdeg unda iqnas aRnusxuli.

8.3 zedapiruli da gruntis wylebis monitoringi

programiT gaTvaliswinebuli iqneba rogorc zedapiruli, ise gruntis

wylebis monitoringi. gruntis wylebisTvis moewyoba minimum ori Wa. erT-

erTi maTgani gamoyenebul iqneba, rogorc daubinZurebeli gruntis wylebis

saorientacio Wa, xolo meore – nagavsayrelze Camdinare nakadis

mimarTulebiT.

radgan nagavsayrelis teritoriaze zedapiruli wylebi ar Caedineba,

iTvleba, rom zedapiruli wylebis mogrovebis erTi wertili nagavsayrelze

Camdinare nakadis mimarTulebiT sakmarisia.

8.4 nagavsayrelis gazis kontroli

gazis warTmevis sistemis funqcionirebis saWiro monacemebi dafiqsirdeba

yoveldRiurad. aseTi informaciaa, magaliTad, gamoyofili gazis raodenoba

da gazis Semadgenloba, gansakuTrebiT masSi meTanis Semcveloba. dadgenili

normebis darRvevis SemTxvevaSi unda dadgindes mizezi da aRmoifxvras. mag.,

nagavsayrelze saWiroa plastis dabali wnevis SenarCuneba atmosferoSi

gazis gaJonvis Tavidan asacileblad.

Page 37: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 37. sul 45 gverdi

8.5 garemosdacviTi angariSgeba

monitoringis Sedegebis moxseneba xdeba yovelwliurad. rekomendebulia

angariSis wardgena yoveli wlis martSi, raTa moeswros saWiro

informaciis Segroveba.

angariSi unda waredginos aWaris Sesabamis organos

8.6 mSeneblobis zedamxedveloba samSeneblo samuSaoebis zedamxedveloba unda warmoebdes adgilobrivi

dadgenilebebis Tanaxmad. Tumca, saWiroa Tanamedrove gamocdilebis

gaTvaliswinebac proeqtis rig specifiur sakiTxebTan dakavSirebiT,

gansakuTrebiT fskeris izolaciis mowyobisas, filtratebis Segrovebisa da

gadamuSavebis sistemis mSeneblobisa da momdevno etapze – gazis warTmevis

sistemis dayenebisas.

Page 38: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 38. sul 45 gverdi

9. socialuri zemoqmedeba

9.1 mezoblad macxovreblebis sacxovrebeli pirobebi 5-6 ojaxi Zalzed axlos cxovrobs nagavsayrelis teritoriasTan. manZili

miwis am nakveTebidan nagavsayrelamde 120-200 metria. 500-metrian buferul

zonaSi minimum 40 damuSavebuli miwis nakveTia. 11 maTganze agebulia

Senobebi. SedarebiT mWidrod dasaxlebul ubans sofeli warmoadgens,

romelic mdebareobs nagavsayrelis teritoriis aRmosavleT mxares,

daaxloebiT 1km manZilze. gamomdinare sacxovrebeli saxlebis siaxloveze da SesaZleblobebze

daigegmos aucilebeli damcavi RonisZiebebi mSeneblobis dawyebisTanave

(narCenebis niadagiT gadafarva, nagavsayrelis SemoRobva da sxva),

SesaZlebelia mniSvnelovnad Seamcirdes negatiuri zegavlenas

nagavsayrelis siaxloves mcxovreb mosaxleobaze. zogierTi mxridan, didi

manZilidan axali nageboba aucileblad gamoCndeba, magram savaraudod,

aRiqmeba, rogorc erT-erTi samrewvelo Senoba - ara aucileblad narCenebis

marTvasTan dakavSirebuli. nagavsayrelis adgilis SerCevis procesis

Seswavlisas adgili CaqvSi Sefasda, rogorc xelsayreli pirobebis mqone

teritoria, romelic kargad erwymis landSafts.

nagavsayrelis teritoriaze iqneba muSaobis SesaZleblobebi rogorc

kvalificiuri, ise arakvalificiuri muSebisaTvis da adgilobrivi

mosaxleobac SeiZleba CaerTos samuSaoTa nawilis SesrulebaSi.

9.2 zemoqmedeba miwis amJamindel eqspluataciaze da iZulebiTi gansaxleba nagavsayrelis mSeneblobisaTvis gamoyofili teritoriis sanitaruli zonis

sazRvrebi unda dazustdes riskis Sefasebis Sedegebze dayrdnobiT.

mWidrod dasaxlebuli teritoria ganTavsebulia, SemoTavazebuli

teritoriidan 500 m-is daSorebiT, qeds gadaRma. MmaSin rodesac 5-6

macxovrebelis saxli daSorebulia teritoriidan 120-200 metriT. Semdgomma

Seswavlebma unda gansazRvron aucilebelia Tu ara aRniSnuli pirebis

fizikuri gadasaxleba sxva teritoriaze.

9.3 satranporto moZraobis marSrutis Secvla arsebuli gza me-7 mikrorainis dasaxlebamde savalalo mdgomareobaSia.

nagavsayrelis teritoriaze satransporto saSualebebis moZraobis aRkveTis

mizniT axali nagavsayrelis garSemo gakeTdeba gzis axali trasa.

axali gzis mSenebloba proeqtiT aris gaTvaliswinebuli da

uzrunvelyofilia saqarTveloSi moqmedi Tanamedrove standartebiT.

Page 39: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 39. sul 45 gverdi

9.4 sanitaruli riskis saxeebi

sanitarul-higienuri safrTxe ZiriTadad iqmneba narCenebSi arsebul mavne

nivTierebebTan Sexebis Sedegad. nagavsayrelis teritoria SeiRobeba da

dawesdeba dacva masze ucxo pirebis Sesvlis aRsakveTad. amdenad,

sanitaruli riski adgilobrivi macxovreblebisTvis minimumamde iqneba

dayvanili.

9.5 nagavmqeqavebi

Tumca araoficialurad, magram baTumisa (20-30 piri) da qobuleTis (maqsimum

5) nagavsayrelebze SeiniSneba nagavmqeqavebis garkveuli jgufebi. igegmeba

maTi dasaqmeba damxarisxebel saamqroSi, rac maTTvis Semosavlis

alternatiuli wyaro iqneba.

Page 40: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 40. sul 45 gverdi

10. standartebTan Seusabamo nagavsayrelebis daxurva

10.1 baTumis standartebTan Seusabamo nagavsayreli

nagavsayreli unda daixuros da masze narCenebis Semdegomi ganTavseba

aikrZalos. mdinaris napiris damcavi kedlis reabilitacia calke proeqts

warmoadgens, magram amavdroulad aucilebelia moTxovnaa nagavsayrelis

saboloo, usfrTxo daxurvisaTvis.

SemoTavazebulia, narCenebis gadafarvis moculobis Semcirebis mizniT

nagavsayrelze ganTavsebuli narCenebi gadanawildes or grovad, aseve

moculobis Semcireba narCenebis fena fena ganTavsebiT, dapresvis meTodis

gamoyenebiT. aRniSnuli narCenebis grovebi unda ganTavsdes garkveuli

daqanebiT, imisaTvis, rom zedapirulma wylebma ar SeaRwion narCenebis

SigniT, rac Tavis mxriv Seamcirebs filtratis warmoqmnas.

gazis emisiebis Semcireba ganxorcieldeba, Sekrebili narCenebis zeda nawilSi

damontaJebuli meTanis damJangavi filtris meSveobiT.

baTumis nagavsayrelis daxurvisaTvis SemoTavazebuli zomebi:

gadanawilden narCenebi erT ufro maRal narCenebis grovad;

gaiwmindos zedapiri romelic adre narCenebiT iyo dafaruli;

daipresos axali narCemebis grova fena fenad;

Seicvalos narCenebis grovis profili ise, rom miwiszeda wylebi efeqturad

Camoidenibodes;

gadaifaros 0.5 m sisqis dabali gamtarianobis niadagiT;

daiTesos mcenareebi niadagis nargavebiT swrafad dafarvis mizniT;

gamoiyos miwiszda wylebi narCenebis grovis garSemo kanalis aSenebis gziT;

damontaJdes meTanis damJangavi filtrebi narCenebisgrovis zeda nawilsi.

es aris minimaluri zomebi, romlTa ganxorcielebac aucilebelia nagacsayrelis

daxurvis Semdegi inspeqtirebisaTvis.

10.2 qobuleTis standartebs Seusabami nagavsayreli

rogorc Zveli nagavsayreli, aseve droebiTi narCenebis ganTavsebis adgili unda

daixuros da maTze narCenebis Semdgomi ganTavseba unda aikrZalos, mas Semdeg rac

daiwyeba axali nagavsayrelis operireba.

igive zomebi, rac SemoTavazebuli iyo baTumisaTvis, aseve mniSvnelovania

ganxorcieldes qobuleTis ori nagavsayrelisaTvis. amasTanave SemoTavazebulia,

gaiwmindos da gadaitvirTos gzis gaswvriv ganTavsebuli narCenebis mcire grovebi,

imisaTvis rom Semcirdes dabinZurebis riski da gaumjobesdes niadagis vizualuri

mdgomareoba. arsebuli miwisqveSa wylebis dabinZurebis Tavidan acileba,

TviToeuli aseTi mcire grovebisagan vfiqrobT SeuZlebelia amoTxris gziT,

misaReb fasad. SemoTavazebulia ganvaxorcieloT mZime procedurebi, ganTavsebuli

narCenebis 2 metris siRrmeze amoTxriT da Semdeg teritoriis niadagiT SevsebiT.

narCenebis amoTxra 2 metrze met siRrmeze dajdeba Zviri da garemosdacvis

TvalsazrisiT araefeqturi.

Page 41: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 41. sul 45 gverdi

11. proeqtis alternativa

garemoze potenciuri uaryofiTi zemoqmedebis minimumamde Semacireblad axali

nagavsayrelis teritoriaze gamoiyeneba garemos dacvis Semarbilebeli zomebi,

Tanaxmad evrosabWos direqtivisa nagavsayrelebis Sesaxeb.

axali nagavsayrelis zemoqmedebis Sesaferis konteqstSi ganxilvis mizniT qvemoT

viZleviT alternativas, romelic proeqtiT ar aris gaTvaliswinebuli.

“arasaproeqto scenari” niSnavs imas, rom proeqti ar ganxorcieldeba da

standartebTan Seusabamo arsebuli nagavsayrelis uaryofiTi zegavlena

gagrZeldeba.

qvemoT mocemulia baTumisa da qobuleTis standartebTan Seusabamo

nagavsayrelebisTvis gaTvaliswinebuli garemosdacviTi gaumjobesebis daxasiaTeba

adgilobriv, regionalur da globalur doneze, aseve garkveuli socialuri

aspeqtebi.

adgilobriv doneze baTumis da qobuleTis standartebTan Seusabamo

nagavsayrelebis daxurva sasikeTod imoqmedebs nagavsayrelebis mimdebare ubnebze.

nagavsayrelebis gadafarvis Sedegad Semcirdeba filtratebis warmoqmna,

danagvianeba, haerSi sunisa da gamonabolqvis gamoyofa. adgili aRar eqneba

manqanebis moZraobas nagavsayrelebis teritoriaze narCenebis gadasayrelad, rac

Seamcirebs sagzao SemTxvevebis risks.

regionalur doneze gansakuTrebiT, baTumis nagavsayrelis daxurva dadebiTad

imoqmedebs md. WoroxSi filtratebis moxvedris Semcirebaze da Sewydeba mdinaris

gaswvriv nagavsayrelis mimdinare erozia.

globalur doneze nagavsayrelebis daxurva da narCenebis ganTavseba (sanitarul)

nagavsayrelze, romelic aRWurvilia organuli narCenebis anaerobuli xrwnis

Sedegad warmoqmnili nagavsayrelis gazis Segrovebisa da gamoyenebis efeqturi

saSualebebiT, Seamcirebs meTanis gamoyofas. amdenad, nagavsayrelis daxurva erT-

erTi zomaa narCenebis marTvis Sedegad klimatze mavne zemoqmedebis

Sesamcireblad.

nagavsayrelebis daxurvis socialuri zemoqmedebaa mimdebare teritoriaze garemo

pirobebis gaumjobeseba. dRes standartebTan Seusabamo Ria nagavsayrelebi mudmiv

safrTxes uqmnis nagavsayrelze SemTxveviT moxvedril bavSvebsa da saerTod,

adamianebs. nagavsayrelis gadafarva Seamcirebs usafrTxoebis risksa da

janmrTelobis safrTxes.

standartebTan Seusabamo nagavsayrelebis daxurvis Sedegad safrTxe, romelic

eqmnebodaT “nagavmqeqavebs” manqanebidan nagavsayrelze narCenebis gadmotvirTvisas,

Tavidan iqneba acilebuli.

unda aRiniSnos, rom adgili aqvs nagvis grovebidan masalebis amoRebasa da maT

araoficialur gadamuSavebas. dRes uamravi gadamamuSavebeli damokidebulia

nagavsayrelze gadmotvirTuli narCenebis grovebSi arsebul gadamuSavebad

masalebze. aRniSnuli aRikveTeba nagavsayrelebis daxurviT da gadafarviT.

proeqti iTvaliswinebs im adamianebis oficialurad dasaqmebas gadamuSavebis

operaciebze, romelTa Semosavlis wyaros dRes arsebuli nagavsayreli

warmoadgens.

amgvarad, proeqtis ganxorcielebisa da standartebTan Seusabamo nagavsayrelebis

daxurvisa da maTi axali nagavsayreliT Secvlis Sedegad, romelic Sesabamisi

Page 42: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 42. sul 45 gverdi

iqneba evrosabWos direqtivisa, yvela doneze moxdeba garemo pirobebze

zemoqmedebis mniSvnelovnad gaumjobeseba.

Page 43: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 43. sul 45 gverdi

12. sajaro ganxilvebis procesi

sazogadoebasTan konsultaciebis da sajaro ganxilvebis procesi unda momzaddes

saqarTvelos sakanonmdeblo bazis, evrokavSiris direqtivebis da aseve egrb

moTxovnebis Sesabamisad. aqedan gamomdinare konsultantma, proeqtis mflobelTan

(aar mTavroba) da aar garemos dacvisa da bunebrivi resursebis departamentTan

mWidro TanamSromlobiT momzada sazogadoebesTan konsultaciebis da sajaro

ganxilvebis gegma.

qvemoT mocemulia mokle aRwera sazogadoebasTan konsultaciebis da sajaro

ganxilvebis im sabaziso moTxovnebis, romlebis gamoyenebulia aRniSnuli

dokumentis SemuSavebisas.

12.1 qarTuli kanomdebloba dakavSirebuli sajaro konsultaciebiTan

„garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb“ (2006) kanonis me-6 muxlSi mocemulia

garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb sajaro konsultaciebis procedurebis

detalebi. kanoni aseve gansazRvravs informaciis gavrcelebis da ganxilvis drois

ganrigs.

saqarTvelos kanonebis moTxovnebis Sesabamisad erTxel sajaro moTxovnebis

Catareba aucilebelia baTumSi, qobuleTSi da CaqvSi.

kanonis me-7 muxlis Sesabamisad, sazogadoebisa da dainteresebul mxareTagan

komentarebis miRebis da sajaro ganxilvebisadmi miZRvnili Sexvedris dasrulebis

Semdeg 5 dRis vadaSi, unda gaformdes saTanado oqmi, romelic detalurad unda

asaxavdes gamoTqmul SeniSvnebs da mosazrebebs da amasTan dakavSirebiT

proeqtantebisa da gzS-s momamzadebeli garemosdacviTi konsultantebis

ganmartebebs.

saWiroebis SemTxvevaSi, konsultantis mier saboloo cvlilebebi iqneba Setanili

gzS dokumentSi. saqmianobis ganmaxorcieleblis mier sazogadoebis

warmomadgenelTa SeniSvnebisa da mosazrebebis gauTvaliswineblobis SemTxvevaSi,

saqmianobis ganmaxorcielebeli valdebulia uzrunvelyos SeniSvnebisa da

mosazrebebis gauTvaliswineblobis werilobiTi dasabuTeba da maTi avtorisTvis

(avtorebisTvis) gagzavna. es werilobiTi dasabuTeba saqmianobis

ganmaxorcielebelma, gzS-is angariSis sajaro ganxilvis Sedegebis amsaxvel

oqmTan da gzS-is angariSTan erTad, unda waradginos nebarTvis gamcem

administraciul organoSi. am punqtSi aRniSnuli dokumentebi gzS-is angariSis

ganuyofeli nawilia.

12.2 evrokavSiris direqtivebi sajaro ganxilvebTan dakavSirebiT

evrokavSiris direqtivebi sajaro ganxilvebTan dakavSirebiT moicavs Semdegs:

- evropis parlamentis 2003/4/EC da evrokavSiris 2003 wlis 28 ianvris

gankarguleba garemosdacviTi informaciis sazogadoebrivi xelmisawvdomobis

Sesaxeb;

Page 44: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 44. sul 45 gverdi

- sabWos 1996 wlis 24 seqtembris 96/61/EC gankarguleba garemos dabinZurebis

prevenciis da kontrolis integrirebul marTvasTan dakavSirebiT;

- 1998 wlis 25 ivniss arhusSi, dania miRebuli konvencia ,,informaciis

xelmisawvdomobasTan, gadawyvetilebebis miRebis procesSi sazogadoebis

CarTulobasTan da garemosdacviT sakiTxebSi samarTaldamcavi sistemis

xelmisawvdomobasTan” dakavSirebiT. aRniSnuli konvencia miRebul iqna

saqarTvelos mier 2000 wlis aprilSi.

12.3 ergb moTxovnebi sajaro ganxilvebTan dakavSirebiT

vinaidan ergb ganixilavs proeqtis dafinansebis sakiTxs, ergb–s garemosdacviTi da

socialuri politikis, kerZod ki ergb-s sajaro ganxilvebis moTxovnebi daculi

unda iqnas proeqtis ganxorcielebisas.

ergb uzrunvelyofs yvela proeqtze informaciis miwodebas sazogadoebis

informirebis politikisa da garemosdacviTi da socialuri politikis moTxovnebis

Sesabamisad. kerZod, metad mniSvnelovani ,,saTburi gazebis” proeqtebisa da im

proeqtebisaTvis, romelic moiTxovs Semdgom gafarToebasa da tranformacias, banki

uzrunvelyofs racionalur konsultaciebs.

,,A” kategoriis proeqtebis Sesaxeb Setyobinebas rac Seexeba, winaswari Setyobinebis

ararsebobis SemTxvevaSi, proeqtis sponsors moeTxoveba, potenciurad gavlenis qveS

myof sazogadoebas da dainteresebul arasamTavrobo organizaciebs miawodos

informacia.

12.4 sazogadoebis informirebulobis da konsultaciebis procedura

procedura Tu rogor xdeba informaciis miwodebis ganxorcieleba adgilobriv

politikur, sakanonmdeblo da kulturul doneze. proeqtis mflobelma unda

ganaxorcielos informirebuloba, proeqtis Sesaxeb, proeqtis ganxorcielebis

Sedegad potenciurad zegavlenis qveS myofi mosaxleobis da dainteresebuli

arasamTavrobo organizaciebis.

mimdinare proeqtSi, aar garemos dacvisa da bunebrivi resursebis departamenti

acnobebs, sakiTxiT dainteresebul, proeqtis ganxorcielebis Sedegad

potenciurad zegavlenis qveS myof mosaxleobas da Sesabamis municipalitetebs

(baTumi, qobuleTi), aseve arasamTavrobo organizaciebs (sruli sia ixile

danarT #3-Si).

12.5 sazogadoebasTan konsultaciebi da sajaro ganxilvebi

imisaTvis, rom Catardes mniSvnelovani sazogadoebrivi konsultaciebi, sajaro

konsultaciebis da sajaro ganxilvebis gegma (sksgg) SeTanxmda ergb (ixile

Page 45: evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki saqarTvelo ... · 3.1 saqarTvelos kanonmdebloba 10 3.2 evrokavSiris narCenebis marTvis kanonmdebloba 11 3.3 evropis rekonstruqciisa da

Sweco

gverdi 45. sul 45 gverdi

danarTi 3). aRniSnuli gegma ganTavsebuli iyo aar garemos dacvisa da

bunebrivi resursebis veb gverdze.

sajaro konsultaciebis gegma Catardeba SemuSavebuli da damtkicebuli sksgg-

is Sesabamisad. am etapisTvis ukve ganxorcielebulia Semdegi aqtivobebi:

aWaris avtonomiuri respulikis garemos dacvisa da bunebrivi resursebis

departamentis veb gverdze ganTavsebulia skopingis dokumenti. aseve aRniSnuli

dokumentebi ganTavsebulia xelvaCauris da qobuleTis municipalitetebSi;

22.09.2008 – baTumSi Catarda skopingis dokumentis ganxilvis sajaro mosmenebi;

23.09.2008 qobuleTis municipalitetis SenobaSi Catarda skopingis dokumentis

ganxilvis sajaro mosmenebi;

14.09.2008 Catarda pirveli Sexvedra, axali nagavsayrelis asaSeneblad

gamoyofil teritoriis mimdebare teritoriaze Senoba nagebobebisa da

nakveTebis mflobelebTan. mosaxleobas miewoda mokle informacia mimdinare

proeqtis Sesaxeb. moxda SeTanxmeba Semdgomi Sexvedrebis Taobaze.

garemoze zemoqmedebis Sefasebis saboloo versia daefuZneba, rogorc sajaro

ganxilvebze warmodgenil SeniSvnebs, aseve dainteresubuli pirebidan miRebul

werilobiT winadadebebs.