neden sporda kadinlarin tarİhİ?yunus.hacettepe.edu.tr/~ilknurh/kadin_ve_spor_canankoca.pdf•1981...
TRANSCRIPT
NEDEN SPORDA KADINLARIN TARİHİ?
19. Yüzyıl Viktorya Dönemi
Toplumsal ve kültürel ortam nasıldı?
Kadının ve erkeğin toplumsal konumu nasıldı?
Sporun toplumdaki konumu nasıldı?
19. Yüzyıl Viktorya Dönemi
* Britanya İmparatorluğu’nun zirvesi
* Kraliçe Viktorya dönemi:1837-1901
* Britanya Zamanın Amerikası
- Ailevi değerlerle saygıdeğer olma merakı
- Toplumsal durumlardan ve bireysel koşullardan aptalcasına memnunluk
- Cinsel konularda yapay çekingenlik ve sevgisiz evliliklerin kutsal bulunması
- Dar kafalılık ve dinsel yobazlık
- Para ve maddeseverlik ve alt sınıfların ve parasızların saygın bulunmaması
- Plansız gelişen sanayileşme ve uzun çalışma şartları ve adaletsiz ekonomik düzen
19. Yüzyıl Viktorya Dönemine dair
romanlar, yazarlar, bilim insanları......
-John Fowles: Fransız Teğmenin Kadını
-Charles Darwin:Evrim Kuramı
-Arthur Conan Doyle:Sherlock Holmes
-Oscar Wilde
-Karındeşen Jack
-Lewis Carrol: Alice Harikalar Diyarında
-Genç Viktorya
Asil erkeklerin ellerinde bastonları ile gezindiği ve kadınların
balon etekleri ile çeşitli davetlere katıldığı bir dönem
19. Yüzyıl Viktorya Döneminde kadın
19. Yüzyıl Viktorya Döneminde kadın
- iyi kadın nasıl olunur” temalı eserler
- iyi kadın: kendine asla günahkar havva'yı değil,
kutsal bakire meryem'i örnek almalıdır.
- Kadın evinin, erkeğinin meleği olmalıdır şeytanca düşüncelerden
kesinlikle uzak durmalıdır
- Kadının görevi: iyi bir eş – iyi bir anne olmak
19. Yüzyıl Viktorya Dönemi
19. Yüzyıl Viktorya Dönemi Kadınları
19. Yüzyıl Viktorya Dönemi Kadınları
Viktoryen inanış:
-Kadın sadece rahimden oluşan bir fizyolojik varlıktır.
-Kadınlar rahimleri tarafından idare edilirler.
-Sırt ağrısından boğaz ağrısına kadar herhangi bir ağrının uterusla ilişkili
olduğu sanılıyordu (Powell, 1981)
-Viktoryen ailesinde ahlakın bekçileri kadınlar için zorunluluklar:
-annelik
-heteroseksüellik
-doğurganlık
Ailenin devamı = Toplumun devamı
19. Yüzyıl Viktorya Dönemi Kadınları
Kadınlar için spor tehlikelidir!
- Rahimleri tarafından idare edilen kadınlar narindir, zayıftır.
- Spor üremeye zarar verir.
- Spor kadınları kadınlıklarından uzaklaştırır.
- Spor kadınları kaslı yapar.
- Ağır sporları kadınlar yapmamalı
Binicilik: “bedenin alt ekstremitelerinin doğal olmayan birleşimine neden olur
ve gelecekte korkunç engellere yol açar.”
Hokey: “Kadını emziremez hale getirir.”
19. Yüzyıl Viktorya Dönemi Kadınları
Spor sağlık için!
- Sağlıklı kadın = sağlıklı anne = sağlıklı çocuklar = sağlıklı toplum
- Kadınlar sağlık için spora katılmalı
- Kadınlara erkeklerden farklı egzersizler önerildi = karın bölgesi
- Moda kıyafetler giyilmemeli çünkü egzersizin hedeflerinden
uzaklaştırıyor
Tenis
- En popüler spor
- Kadınların en fazla katıldığı spor
- Kadınlara uygun
- Kadın-erkek birlikte oynanıyor
- Zengin kulüplerde, çimde oynanıyor.
- Yavaş tempolu
Golf
- Üst sınıfların sporu
- Golf kulüplerinde oynanıyor
- Kulübe üye erkeklerin eşleri ve kızları oynuyor
Kriket
Okçuluk
Kadınların katıldığı ilk örgütlü yarışma sporlarından
Bisiklet
“Bisiklet fiziksel hareket olanağı ve
sağlık anlamına gelirken, aynı zamanda
kısıtlayıcı kıyafetlerden ve şaperondan
özgürlük anlamına geliyordu.”
(Vertinsky, 1994:70)
“Bisiklet kıyafet reformu için bir uyaran
ve egzersiz için bir teşviktir.”
(Powell, 1981:85)
Kıyafet Reformu
1849, New York
Bloomer
Bowling
Eskrim
Buz Pateni
Yüzme
Kıyafet Reformu
1849, New York
Bloomer
Sonuç olarak,
"Çok sayıda kararlı kadın kamusal alandaki olanaklardan
yararlanmak için çabaladılar; evlenip evlenmemeyi seçerek,
profesyonel kariyer yaparak, tenis ya da golf oynayarak
ya da bisiklete binerek kendi bedenlerini kendi istedikleri
gibi kullanabilme hakkına sahip olabilmek için mücadele ettiler.”
(Vertinsky, sf.69)
Sonuç olarak,
Kadın sporunun ilk yılları, kadının ev içi özel alana
ve evdeki biyolojik ve toplumsal yeniden üretim
söylemine hapsedilmesinin ideolojik bir aracı olmuştur
(Hargreaves, 54)
MODERN OLİMPİYATLAR
• Baron Pierre de Coubertin
• Eğitim reformuna adanmış yaşam
• Oyunlar bir araç
• 1896 Atina
• 1896-1924 IOC başkanı
OLİMPİK İDEALLER
Erkek sporunun periyodik görkemli gösterisi
enternasyonalizme, sanata ve ödül olarak da
kadınların alkışlamasına dayanmaktadır.
Baron Pierre de Coubertin
Biraz kronolojik tarih
• 1896 ilk Olimpiyat Oyunlarına kadınlar katılmamıştır.
• 1900 Modern Olimpiyat Oyunları programına kadınlar dahil edildi.
Golf ve tenis sporları kadınlara açıktı.
Büyük Britanya’dan Charlotte Cooper ilk kadın Olimpiyat Şampiyonu
Resmi olarak 1912 yılına kadar dahil olmadı.
• 1919 Pariste ilk Kadın Olimpiyat Oyunları düzenlendi.
20000 izleyici katıldı. Atletizmde 18 dünya rekoru kırıldı.
• 1926 İkinci Kadın Olimpiyat Oyunları İsveçte düzenlendi
• 1928 Amsterdam Olimpiyat Oyunlarında 800 mt. sonrasında 1960
yılına kadar 200 mt. den sonrası yasaklanıyor.
İlk feminist boykot düzenleniyor.
Biraz kronolojik tarih
• 1930 Üçüncü Kadın Olimpiyat Oyunları Prag
• 1934 Dördüncü/Sonuncu Kadın Olimpiyat Oyunları Londra
• 1936 Kadın Oyunları, Olimpiyat Programına kadınları için
9 spor dalının dahil edilmesi nedeniyle iptal edildi.
• 1968 Meksika Olimpiyatların ilk defa cinsiyet testi uygulandı.
• 1993 Kadınlar futbolu ve üç adım atlama Olimpiyatlarda
• 1996 IOC ilk Kadın ve Spor Dünya Konferansı
• 1997 Anita DeFrantz IOC ilk kadın başkan yardımcısı
1900 Olimpiyatlar
1908 Londra OlimpiyatlarıUK Cimnastik Takımı
1912 OlimpiyatNorveç Cimnastik Takımı
ABD Basketbol Olimpiyat Takımı
1920 Olimpiyatları
Suzanne Lengen
1928 OlimpiyatlarOrta mesafe koşu
1932 Olimpiyatlar Didrikson
Fig. 8.2 Number of Summer Olympic Events open to women and men.
*Includes 12 mixed events in 2000
FIGURE 8.1
Number of Summer Olympic events open to women and to men, 1908-2004
ULUSLARARASI OLİMPİYAT KOMİTESİ
(IOC)
•IOC politikası: Spor örgütlerinin karar verme
mekanizmalarında kadınların katılımını arttırmak
•1981 IOC başkanı Samaranch, 2 kadın üyeliğe seçiliyor
•2006 113 IOC üyesinin 14’ü kadın (%14.1)
•1995 Kadın ve Spor Çalışmaları Grubu
•1996 %10 kadın: 2000
% 20 kadın: 2005
•2004 Kadın ve Spor Komisyonu
Modern dünyada kadınların spora
katılımı
• 1949, IAPESGW
• International Association of Physical
Education and Sport for Girls and Women
• Uluslararası Kadınlar ve Kız Çocukları için
Beden Eğitimi ve Spor Birliği
www.iapesgw.org
Modern dünyada kadınların spora katılımı
Cinsiyetler Savaşı (Battle of Sexes):
1973 Billie Jean King, Bobby Riggs’i yendi.
1974, Women Sport Foundation
www.womenssportsfoundation.org
http://video.google.com/videoplay?docid=-8261378729452591413&q=billie+jean+king
Modern dünyada kadınların spora katılımı
Brighton Kadın ve Spor Deklarasyonu
Kadın ve spor konulu uluslararası ilk konferans
1994, Birleşik Krallık
Windhoek Eylem Planı
SONUÇ OLARAK,
• "Feminizm özgürlük hakkındadır: bireysel ve
ortak karar vermede özgürlüktür. Spor
kadınları kısıtlayıcı kıyafetlerden,
davranışlardan, yasalardan ve kadının
yarışamayacağı, kazanamayacağı
inancından özgürleştirdi ve özgürleştirmeye
devam ediyor.”
Burton Mariah Nelson, 1998