nguyỄn phƯƠng xuÂn mai_lÀng gỐm bẦu trÚc mỘt tiỀm nĂng du lỊch

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC LẠC HỒNGKHOA TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

..…………...* O *………………

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

ĐỀ TÀI:

LÀNG GỐM BẦU TRÚC

MỘT TIỀM NĂNG DU LỊCH

GV Höôùng daãn : Nguyễn Văn TânSinh vieân : Nguyễn Thuý Hà Lôùp : 08TC117. Khoa : Tài Chính Ngân HàngKhoaù hoïc : 2008 -2012

Tp. Hoà Chí Minh, Thaùng 11 naêm 2007

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

LỜI CẢM ƠN* *

Em xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu và các phòng ban Trường ĐH Lạc

Hồng TP. Biên Hoà đã tạo điều kiện cho em học tập và nghiên cứu.

Em cũng xin cảm ơn đến khoa Tài Chính Ngân Hàng và thầy Nguyễn Văn

Tân – giảng viên trực tiếp giảng dạy bộ môn Phương Pháp Nghiên Cứu Khoa Học

lớp 08TC117, đã cung cấp cho em kiến thức chuyên môn và sự hướng dẫn cụ thể

ĐỂ em có thể hoàn thành đề tài :

LÀNG GỐM BẦU TRÚC-MỘT TIỀM NĂNG DU LỊCH

Do thời gian, kiến thức và số trang có hạn nên em chỉ phân tích được vấn đề

trên cơ sở kiến thức có được và trong một số tài liệu tham khảo. Vì vậy bài tiểu luận

không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế, em rất mong được sự góp ý và

giúp đỡ của quy thầy cô.

Cuối cùng em xin chúc thầy cô sức khỏe. Em xin chân thành cảm ơn.

Sinh viên thực hiện.

LỜI MỞ ĐẦU

“ Nắng như rang, gió như phan”

Đó là điều đầu tiên mà hầu hết mọi người nói đến khi nhắc đến Ninh Thuận.

Nhưng vùng đất của gió của nắng của những đồi cát ngút ngàn bụi tung mờ ảo, của

những bãi biển xinh đẹp ngàn đời sóng vỗ quê tôi đang dần vươn mình trỗi dậy sau

một giấc ngủ dài.

Cái nắng như đổ lửa, cái nắng hanh hao khô hạn của biển trời Ninh Thuận đã

trở nên quá đổi dịêu kỳ khi trên những triền cát bỏng, từng khóm xương rồng thân

gai góc vươn cao, quanh năm tích tụ khí thiên trời đất, vặn thân mình cho những

cánh hoa khoe sắc đỏ lửa tạo nên những dấu son duyên dáng cho vùng đất nắng.

Đến với Ninh thuận, đắm mình trong làn nước biển xanh, các bạn hãy bớt

chút thời gian ghé thăm làng gốm Bầu Trúc, một trong hai làng gốm cổ xưa nhất

Đông Nam Á.Là nơi lưu giữ nghệ thuật chế tác gốm của người Chăm đang tiềm ẩn

những điều mới lạ.

Làng gốm Bầu Trúc GVHD: Nguyễn Văn Tân

Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN

1.1 Đặt vấn đề

Trước vận hội mới và thách thức mới của làn sóng du lịch, để hòa mình cùng với

dòng chảy đó Ninh thuận đã và đang phát triển tiềm năng du lịch của mình.

Tiềm năng du lịch của Ninh Thuận rất phong phú và đa dạng .Từ lâu ninh thuận

đã nổi tiếng với những ngôi đền cổ, nền nghệ thuật điêu khắc độc đáo, các lễ hội

văn hóa, các làn điệu dân ca, du lich văn hóa bởi vẽ đẹp thiên nhiên kỳ thú, có biển,

núi đầy ấp ánh nắng, các di tích lich sử, các bản sắc văn hóa dân gian đặc sắc của

người kinh và người chăm ở Ninh thuận đó là nguồn lực để phát triển du lịch ở địa

phương.

Trong khuôn khổ của vấn này, em xin chọn đề tài “ làng gốm của người chăm

Bầu Trúc, một tiềm năng du lịch” để nghiên cứu và làm rõ, bởi làng gốm đang

mang trong mình nhiều nét đẹp bí ẩn của nghệ thuật tạo hình và văn hóa dân gian

của người chăm xưa.Từ đó có thể giới thiệu với mọi người về tiềm năng du lịch của

quê mình.

1.2 lịch sử nghiên cứu vấn đề

Hiện nay, đề tài về làng gốm Bầu Trúc đã có nhiều người nghiên cứu, sau đây là

một số thông tin đã nghiên cứu:

- Wikipedia.com

- Tuổi trẻ.com.vn.

1.3 cơ sở phát triển tâm lí:

Việc phân đoạn quá trình phát triển tâm lí người phác họa cho chúng ta thấy

rõ những nét tâm lí đặc trưng cho từng lứa tuổi. Trong mỗi giai đoạn phát triển các

nét tâm lí đặc trưng nảy sinh trên cơ sở kết hợp các điều kiện khách quan và chủ

quan. Trong số các điều kiện khách quan, vị thế xã hội của chủ thể có ý nghĩa vô

cùng quan trọng. Những thay đổi vị thế xã hội sẽ làm nảy sinh nhu cầu phát triển

mới. Trình độ phát triển của chức năng tâm lí trong giai đoạn trước cũng như trong

giai đoạn hiện thời sẽ là điều kiện chủ quan đảm bảo cho những nhu cầu mới nảy

1


sinh trở thành hiện thực. Như vậy quá trình phát triển tâm lí con người là một quá

trình liên tục. Nói cách khác mỗi giai đoạn phát triển vừa mang tính kế thừa vừa

mang tính phát triển.

Trên cơ sở phát triển tâm lý, con người dần dần hình thành những nhu cầu,

động cơ, định hướng giá trị, các quan hệ và các kiểu loại hành vi đặc trưng.

Ngày nay khi xã hội ngày càng phát triển,cuộc sống có nhiều thay đổi thì nhu

cầu của con người cũng được nâng cao và phù hợp với cuộc sống đó.

Nhu cầu du lịch cũng là một hiện tượng tâm lí của con người.Du lịch là các

hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên

của mình nhằm thỏa mãn các nhu cầu như tham quan, tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng

trong 1 khoảng thời gian xác định.

Có thể nói nhu cầu du lịch ngày nay là một điều thiết yếu của con người giữa

cuộc sống ồn ào với biết bao điều cần khám phá và tiềm hiểu và giải trí.

2


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT:

1. Tp HCM: Thành phố Hồ Chí Minh

2. BTDTH : bảo tàng dân tộc học

3


Chương 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

2.1- lịch sử hình thành và phát triển

Làng gốm bầu trúc cách thị xã phan Rang – tháp chàm 10km về hướng Nam

thuộc thị trấn phước dân,huyện ninh phước, tỉnh

ninh thuận.Toàn làng có 400 hộ trong đó có 85% hộ

làm nghề gốm truyền thống .

Theo truyền thuyết của làng, nghề làm gốm

do vợ chồng ông tổ Poklong chan (có 1 số tài liệu

ghi là Poklong chanh) dạy cho phụ nữ trong làng từ

ngàn xưa và được nhân dân duy trì cho đến ngày

nay. Để tưởng nhớ công ơn tổ nghề, bà con lập đền thờ Poklong chan ngay trong

làng và tế lễ vào dịp lễ hội Katê hàng năm

Tất cả các phụ nữ chăm trong làng đều biết làm gốm. Đến khi có chồng,

phải biết làm đủ các sản phẩm gốm từ ấm đất đến lu đựng nước.

Khi nền công nghiệp nhôm nhựa Việt Nam chưa phát triển thì nghề gốm của người

chăm ở Ninh Thuận rất phồn thịnh. Gốm chăm theo đường sắt, đường bộ xuôi vào

miền Tây nam bộ rồi ngược lên tây Nguyên, cung cấp vật dụng đất nung cho cư dân

khắp các địa phương. Kể từ những năm đầu thập niện 1970 của thế kỷ trước, lúc

công nghiệp nhôm nhựa phát triển thì nghề gốm rơi vào cảnh lao đao. Vậy nhưng

sắc đỏ của gốm nung đã ngấm vào máu thịt của cư dân làng gốm. Có những lúc

không tiêu thụ được sản phẩm, bà con vượt lên khó khăn để giữ lấy nghề truyền

thống của ông bà.

Toàn tỉnh Ninh Thuận có hàng chục làng chăm nhưng chỉ có phụ nữ và đất

sét làng Bầu Trúc mới làm được đồ gốm.Người làm gốm gửi tình cảm, tâm linh của

mình vào từng thớ đất, từng đường nét hoa văn.Vì vậy, sản phẩm của mỗi người thợ

gốm chăm có tiếng nói riêng không hề trộn lẫn vào nhau. Một sản phẩm gốm đã bán

đi năm- mười năm nhưng khi gặp lại, họ vẫn nhận được mặt hàng do tay mình làm

ra.

4


2.2- Đặc điểm và cách làm của gốm bầu trúc:

Đất đai vùng Bầu Trúc từ xa xưa đã dành sẵn cư dân kho báu để khai sinh và

nuôi dài lâu nghề gốm. Đó là mỏ đất, mỏ cát riêng biệt, chỉ phù sa sông Quao mới

có.đất mịn, dẻo lạ lùng.Cát cũng tinh, hạt nhỏ li ti. Mỗi thứ đồ gốm, tùy công năng

mà pha trộn cát với đất, nhưng trộn với tỷ lệ cát cao nhất, hàng gốm ra lò vẫn bóng

mịn, hầu như không sản phẩm nào rạn nứt. Những nồi niêu hay bình đựng nước …

có thể nung nhẹ lửa ( nhiệt độ không cao), với gốm đồng nai chẳng hạn, nước thấm

ra ngoài, nhưng gốm bầu trúc thì không.Còn những lu, khạp cỡ đại đựng nước ngọt,

thì dân khắp vùng duyên hải miền Trung rất ưu chuộng hàng Bầu Trúc, bởi mùa hè

nóng như thiêu như đốt, để lu nước trong nhà mái tôn đi nữa thì nước trong lu vẫn

mát.

Nghề làm gốm rất công phu. Đất sét được lấy

từ đồng Bầu Trúc về đập nhỏ. Trước khi nặn gốm,

người thợ phải đào hố ủ đất qua một đêm với lượng

nước vừa phải. Sáng hôm sau đem đất đã ủ trộn với

cát mịn nhào nhuyễn. Phụ nữ Chăm nặn gốm hoàn

toàn bằng tay, không dùng bàn xoay như những nơi khác. Họ đi vòng quay bệ gốm

để chế tác sản phẩm. Có lẽ Bầu Trúc là làng gốm duy nhất ở Việt Nam mà người

thợ chỉ dùng bàn tay tài hoa của mình để cho ra đời những sản phẩm đất nung. Đó

cũng là nét duyên của gốm Bầu Trúc.Nói một các nôm na của người thợ Chăm là “

nắn bằng tay, xoay bằng đít “ và sản phẩm ấm bàn tay con người.

Sau khi tạo dáng, gốm thô được đưa ra phơi nắng 4 -6 giờ rồi dùng mảnh

sành hoặc cật tre làm láng hoặc dùng vải thắm nước để chà láng. Để làm hoa văn họ

dùng vòng tre, ít vỏ sò trang trí cho sản phẩm.Nước màu cũng là khâu quyết định

giá trị sản phẩm gốm Bầu Trúc. Nghệ nhân lên rừng hái trái dông, trái thị, vỏ cây…

đem về giã nhuyễn, ép lấy nước màu, sau mới hoàn thiện bằng cách cạo cho mỏng

thân và cho nông đấy gốm. Mỗi gia đình sản xuất gốm mộc trong thời gian 5-10

ngày mới đưa đi nung chín, lò nung lộ thiên. Sản phẩm gốm được xếp đan xen với

rơm và củi khô, hoặc trấu, phân trâu phân bò khô và nhớ phải chọn nung vào buổi

chiều gió nhẹ, còn lửa thì đốt theo chiều ngược gió. Thời gian đốt 4- 5 giờ là gốm

5


chín có sắc đỏ tươi nguyên của màu đất được tôi luyện qua lửa.Chính nhờ các bí

quyết này đã tạo nên vẻ đẹp huyền bí, vẻ sống động cho sản phẩm mà không nơi

nào có được. Sản phẩm mang đậm văn hóa riêng của người Chăm trong quá khứ,

hiện tại và tương lai.Tuy vậy nó vẫn gần gũi với tính cách một sản phẩm nghệ thuật

bởi tính đơn chiếc, không lặp lại, mang cảm hứng, cá tính, sự sáng tạo của từng

nghệ nhân, từng người thợ làm ra nó.

So với gốm Thái và gốm Việt , gốm Chăm thô sơ

và mộc mạc hơn nhưng lại mang đầy vẻ duyên dáng.

Cáiduyên đó trước hết là nằm trong chất liệu của nó.

Nếu như gốm Phù Lãng và Mường Thanh sử dụng đất

sét là nguyên liệu chủ yếu thì ở gốm Bầu Trúc , đất sét

được trộn với cát. Cát làm cho thân gốm Bầu Trúc

không được mịn màng, tăng trọng lượng song lại cũng chính nhờ cát mà xương gốm

trở nên bền chắc hơn với nhiệt độ cao. Cũng chính vì tính dẫn nhiệt cao này mà nhà

sưu tầm văn hóa dân gian Phan Ngọc Khuê đã dùng chữ “ đất thở được “ như một

lời danh tặng riêng cho gốm Bầu Trúc.

Phải được nhìn tận mắt, bạn mới cảm nhận được hết những điều mà người

thợ gửi gắm qua sản phẩm của mình. Chỉ bấy nhiêu đấy thôi mà gốm Chăm vượt

không gian và thời gian để làm đẹp thêm cho cuộc sống ồn ào này.

2.3. Hiện trạng hiện nay của gốm Bầu Trúc:

Không may mắn như Bát Tràng, làng gốm Bầu Trúc cho đến nay vẫn chưa

nhận được nhiều những sự tiếp sức từ phía lớp trẻ của làng. Họ không được đào tạo

bài bản từ các trường Mỹ thuật để giúp cho làng có một hướng kết hợp hiệu quả

giữa truyền thống và hiện đại.

Tuy vậy, không cứng nhắc với những sản phẩm truyền thống như nồi, bình,

lọ, chậu, chén… Gốm Bầu Trúc hôm nay còn tạo ra những sản phẩm hấp dẫn về

hình dáng, vừa tao nhã về công dụng vừa đặc sắc nghệ thuật trang trí. Không chỉ

phục vụ cho đời sống bình thường mà còn tôn vinh giá trị văn hóa độc đáo của dân

tộc mình. Đó là những chiếc bình tựa vũ nữ Apsara, những khung cảnh tế lễ khắc

6


họa trên vại, nồi, hay khuôn mặt của những vị thần linh chạm khắc trên sản phẩm

như làm tăng thêm nét huyền bí cho đồ gốm Chăm Bầu Trúc hôm nay.Một số hộ

chuyên sản xuất phù điêu, tượng đất nung, bình hoa, đèn lồng bán cho các nhà hàng,

khách sạn, quán càphê, khu du lịch. Sản phẩm gốm Bầu Trúc đã tham gia các kỳ

triển lãm, hội chợ trong và ngoài nước và đạt được nhiều giải thưởng.

Cuộc đổi đời của gốm Bầu Trúc từ năm 2001, khi một số nghệ nhân nghĩ ra

việc chế tác gốm mỹ nghệ để “ chơi” rồi một số sinh viên Đại Học Mỹ thuật TP

HCM mang đi “ chào hàng”. Lúc đầu, khách chỉ đến mua các loại gốm mỹ nghệ có

mẫu mã do người Bầu Trúc nghĩ ra. Nhưng để phong phú về chủng loại, đồng thời

ghi “ dấu ấn” người mua, các doanh nghiệp đã vẽ ra nhiều mẫu mã, hoặc chụp hình

bản vẽ đưa cho nghệ nhân chế tác.

Ngày 6/4/2002 trong một cuộc trình diễn gốm đất nung, sành Chăm, Thái,

Việt do bảo tàng dân tộc học Việt Nam tổ chức,

người ta đã được biết đến nhiều hơn về duyên ngầm

của gốm Bầu Trúc

Năm 2006 một nghệ nhân của làng đã làm 2

chiếc

bình gốm lớn lập kỷ lục Việt Nam và hiện nay

hai chiếc bình đó đang trưng bày trong công viên Đầm Sen

Nhờ có gốm mà cuộc sống của người dân đã

được cải thiện, thu nhập của từng hộ làm nghề gốm từ 6- 10 triệu. Các nghệ nhân ở

làng tự hào về nghề nghiệp của họ tuy còn một số khó khăn còn đặt ra trước mắt.

Hiện nay, các nghệ nhân ở Bầu Trúc dường như phải bỏ nghề truyền thống

của họ do có dự án của Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn đã chọn Phước Dân

làm một trong mười hai huyện trong toàn quốc triển khai chương trình phát triển

nông thôn trong công cuộc công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, sẽ xây dựng

một nhà máy điện với diện tích 4000 m2 tại trung tâm của làng

7


2.4- Tiềm năng của làng nghề Bầu Trúc

Từ những gì có được từ nghề truyền thống của

mình, dường như người dân trong làng đang làm giàu

từ chính di sản của mình

Trong cuộc đời của các nghệ nhân làm gốm, họ

xúc động nhất khi nhớ về thời điểm mà bước chân của

những sinh viên mĩ thuật từ Tp HCM vào chụp họa tiết

trang trí trên gốm tại nhà của họ.Như một điều kỳ diệu, sau những bài thực tập của

những sinh viên trẻ đó, một số họa sĩ tên tuổi đã đến với Ninh Phước để tìm hiểu.Và

lịch sử cho thấy rằng trong những năm qua số lượng khách du lịch đến với làng khá

lớn nhưng chủ yếu là đi đơn lẻ không được tổ chức theo đoàn

- Dựa vào lợi thế đó thì sở du lịch Ninh Thuận nên mở các tour du lịch kết

hợp tìm hiểu và nghiên cứu về làng gốm Bầu Trúc.

- Trong làng gốm hiện nay có nhiều cơ sở được xây dựng.Với điều kiện đó

nên kết hợp vừa bán vừa biễu diễn cách làm cho du khách chiêm ngưỡng từ đó dần

trở thành làng nghề du lịch đặc sắc

- Ngoài ra khai thác tính tò mò, hiếu kì của du khách, có thể mở các tour cho

khách đến các cơ sở làm gốm để cho khách tự tay mình làm ra các sản phẩm họ

thích, và để họ tha hồ lựa chọn các sản phẩm tại các cơ sở

- Cần tập trung các sản phẩm cổ để tảo thành bộ sưu tập cho khách tham

quan và chiêm ngưỡng, để có thể khám phá nhiều điều kỳ diệu và làng gốm Bầu

Trúc

2.5- Một số đề xuất cá nhân:

Những người thợ thủ công làng gốm Bầu Trúc đang mong được ngành du

lịch, thương mại đầu tư tìm kiếm thị trường trong nước và tiến tới xuất khẩu gốm

chăm. Làng gốm cổ xưa nhất vùng Đông Nam Á ở Ninh Thuận đang cần có sự tác

động tạo ra những cú huých mạnh từ phía các cơ quan quản lý nhà nước về thương

mại và văn hóa nhằm tạo nên sức bật mới cho làng nghề truyền thống độc đáo với

những dáng vẻ riêng có này

8


Để có thể phát triển được các tiềm năng mà làng gốm Bầu Trúc đang có thì

cần:

+ Phục chế nguyên gốc lại các hiện vật chăm có niên đại hàng nghìn năm để

phục vụ cho loại hình du lịch nghiện cứu và tìm hiểu.

+ Cần tiếp thị trực tiếp các tour du lịch về làng

gốm Bầu Trúc thông qua các cuộc triễn lãm, trình

diễn kỹ thuật chế tác gốm ở trong và ngoài nước.

` + Kết hợp sản xuất với các lễ hội, phong tục

truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa chăm để thu

hút khách.

+ Về chính quyền địa phương cần có các chính sách hợp lí để thu hút đầu tư

cũng như phát triển du lịch

+ Xây dựng cơ sở hạ tầng.Hiện nay chủ yếu là hệ thống đường xá và các

phòng trưng bày gốm.

+ Mở các lớp dậy làm gốm cho con em trong làng để có thể duy trì tốt làng

nghề này.

+ Thành lập các đội xe để chở khách đến làng gốm đối với những khách du

lịch đi đơn lẻ

9


Chương 3 : Kết luận

Những năm gần đây, bước vào nền kinh tế thị trường, nhiều làng gốm truyền

thống bị chao đảo, có làng không còn giữ được nghề này nữa. Nhưng ở làng Bầu

Trúc đa số các hộ người Chăm vẫn còn làm nghề gốm, họ xem đó là nhu cầu sản

xuất chính của gia đình, mặc dù giá của sản phẩm làm ra thấp.

Phải chăng từ cái khó đó đã giúp họ tìm ra lối đi riêng cho mình.Hồn gốm cổ

phải hoàn toàn thuộc về người Chăm Bầu Trúc. Bởi nó lưu giữ được nét độc đáo

vốn có từ ngàn xưa của gốm

Sau khi nghiên cứu xong đề tài này em nhận thấy rằng ở làng gốm Bầu Trúc

này vẩn còn ẩn chứa nhiều tiềm năng phát triển.Từ đó có thể góp một phần nhỏ vào

cộng việc khôi phục và phát triển làng gốm Bấu Trúc của địa phương

10


11

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Trang web: Ninh thuận lịch sử và văn hóa

2. Giáo trình tâm lý và nghệ thuật giao tiếp, ứng xử trong kinh doanh du lịch

3. http:\ www.Wikipedia.com.vn

4. http:\ tuoitre.com.vn

http://www.Wikipedia.com.vn/

http://www.Wikipedia.com.vn/

MỤC LỤC

Chương 1: Cơ sở lý luận .............................................................................1

1.1 Đặt vấn đề .............................................................................................1

1.2 Lịch sử nghiên cứu................................................................................2

1.3 Cơ sở phát triển tâm sinh lý...................................................................2

Chương 2: nội dung nghiên cứu..................................................................4

2.1 Lịch sử hình thành và phát triển............................................................4

2.2 Đặc điểm và cánh làm gốm Bầu Trúc...................................................5

2.3 Hiện trạng hiện nay của gốn Bầu trúc...................................................6

2.4 Tiềm năng của làng gốm Bấu trúc.........................................................8

2.5 Đề xuất cá nhân.....................................................................................8

Chương 3: kết luận....................................................................................10

Tài liệu tham khảo

nguyỄn phƯƠng xuÂn mai_lÀng gỐm bẦu trÚc mỘt tiỀm nĂng du lỊch

Documents