Herinner je nog de atleet Justin Gatlin uit de derde nieuwsbrief, toen het ging over sport en medicatie. Wel deze atleet werd olympisch kampioen spurt op de 100 m in Athene op de leeftijd van 22 jaar. Nu hopen dat hij geen positief plasje afleverde.

Beste lezer, Wij hopen dat jullie allemaal een deugddoende vakantie mochten meemaken. Dat er voor jullie, ouders, voldoende tijd en gelegenheid was om de batterijen op te laden en de violen tussen de partners weer af te stemmen om straks eensgezind te kunnen opvoeden. Wees gerust: wie nu opgelucht ademt dat het schooljaar terug gestart is, is niet alleen. Want eerlijk:met een ADHD-kind zijn vakantieperiodes erg zwaar en vaak te lang. Een nieuw schooljaar: nieuwe verwachtingen, nieuwe vooroordelen die moeten weggewerkt worden, nieuwe contacten met de leerkracht , opnieuw moeten uitleggen wat er met jouw kind aan de hand is… Of geraakt de info makkelijk bij de nieuwe leerkracht ? Moeten er weer afspraken gemaakt worden rond de medicatie? En hoe staat het met de naschoolse activiteiten? Zijn de uren van de training al gekend? En valt dat te rijmen met de uren logopedie of Reva?

Agenda : 20 september : info-avond voor ADHD in CC Het Spoor Eilandstraat 6 te Harelbeke. Aanvang 19u30 toegangsprijs € 5 vzw Zit Stil 30 november :” ADHD en ontluikende volwassenheid”door Prof. E. Thiery CC De Valkaart A. Rodenbachstraat 42 te Ooostkamp aanvang 19u45 toegangsprijs € 5 vzw Zit Stil Op 26/11/2004 om 20h00 een Peter Glorieux te Knokke-Heist. - Organistator: Duinhummeltjes, Marktstraat 61 te 8310 Knokke-Heist. - Graag vooraf inschrijven bij: ann.clink@duinhummeltjes.be

Inhoud en enkele weetjes: Sinds september is Rilatine - kortdurende werking

terugbetaalbaar (dit wil zeggen een doosje van 20 pilletjes van 10 mg). Het medicijn is enkel nog terugbetaalbaar bij kinderen vanaf 6 jaar of bij adolescenten tot en met 17 jaar indien, tegelijk wordt voldaan aan volgende voorwaarden : 1) de diagnose wordt gesteld volgens de criteria van de DSM-IV of ICD-10 door een (kinder)neuroloog of (kinder)psychiater. (RIZIV-nummers eindigend op 689,760,764,770,774,780 of 784) 2) de symptomen blijven ondanks aangepaste psychologische, opvoedkundige en sociale maatregelen. 3) de medicatie is een deel van een totaal l behandelingsschema dat nog andere (psychologische, educatieve en sociale) maatregelen omvat. Op basis van een verslag, opgesteld door een (kinder)neuroloog of (kinder)psychiater, en toegevoegd bij de aanvraag, kan een terugbetaling toegekend

aan dacht ge

Nieuwsbrief 6 september 2004

Links

www.e-gezondheid.be Deze link is een algemene website vol info over gezondheid, maar waar recente artikels over ADHD ook aan bod komen. Zo staan er reacties over voeding en ADHD. Klik aan de linkerkant van de startpagina op neurologie en bij het onderdeel kinderen vind je ADHD. Je kan er ook inschrijven op een nieuwsbrief.

Het nieuwe schooljaar zorgt voor

een aantal onoverkomelijke taken zoals boekbesprekingen of … spreekbeurten! Dit is allemaal leerrijk maar zeker bij jonge kinderen moeten de ouders nogal eens zelf de handen uit de mouwen steken. Op www.spreekbeurt.pagina.nl of www.spreekbeurten.info vind je kant-en – klare producten. Uiteraard is wat je zelf doet meestal beter!

(Waar hebben we dit al eens eerder gehoord? ).

worden voor maximum 6 maanden. Deze terugbetaling kan telkens verlengd worden met periodes van maximum 12 maanden, en dit op basis van een evolutieverslag, opgesteld door de hierboven vermelde geneesheer-specialist, dat aantoont dat de verderzetting van de behandeling medisch verantwoord is. Wij vinden het alleenrecht voor de neuroloog of psychiater niet realistisch. Vooreerst zijn er te weinig psychiaters om alle jongeren op te vangen en bovendien zijn ze vaak niet geschoold omdat ze dit gewoon niet in hun opleiding zagen. Echter zijn er heel wat pediaters die meer ervaring opgedaan hebben en al voldoende deskundigheid ten toon gespreid hebben. Hoe dan ook; vroeg of laat zal de rede en het verstand wel zegevieren! In het eerste artikel staan we even stil bij de medicatie bij ADHD.

Opvoeden is niet altijd simpel: maar stel dat je de punten die we in het volgend artikel aanhalen zou toepassen ; dan zou je toch wel serieus goed bezig zijn. De realiteit is nooit wat het op papier lijkt maar het is goed om er blijvend aan te denken. Waren de tien geboden ook niet zoiets ? Of was het de catechismus !!?? Soit !

Hoeveel kost Rilatine (10 mg) nu ? Publieksprijs: € 6,52 Bij tussenkomst € 1,63 en indien je geniet van het WIGWI statuut € 0.98

Concerta ® en Rilatine MR worden NIET terugbetaald!

STIMULERENDE MIDDELEN VOOR ADHD IN VLAANDEREN Methylphenidaat, het werkzame bestanddeel van o.m. Rilatine ® en Concerta ® , is het meest voorgeschreven medicijn dat uit honderden studies blijkt positief te werken op de kernsymptomen van ADHD. (betere concentratie, minder impulsiviteit, beter taakgedrag, minder antisociaal of agressief gedrag). Onderzoek toont aan dat die invloed te maken heeft met de werking van enkele neurotransmitters. Zo’n neurotransmitters zijn stoffen die de informatie tussen de hersencellen bezorgen en doorgeven. (zie figuur 1 )

Receptoren

Synaps

Zenuwimpuls

Transporter

Noradrenaline Dopamine

y g

figuur 1 Twee belangrijke van die stoffen die te maken hebben met ADHD zijn dopamine en noradrenaline (norepinephrine). De medicatie bij ADHD zorgt dat het dopamineniveau verhoogt door een selectieve verbetering van de dopaminetransporter in bepaalde hersengebieden. En diezelfde medicatie zorgt tevens voor het minderen van de afvoer van de noradrenaline. Zo is bekend dat te weinig dopamine zorgt dat de voorhoofdskwab te weinig actief is. Het is juist dit gebied dat ons in staat stelt om ons gedrag af te remmen en/of aan te passen. Door bijv. Rilatine ga je dus dit gebie stimuleren waardoor de rem van het kind beter functioneert. Rilatine in de gewone dosis (10 mg in een doosje van 20), krijgt effect wanneer de chemische stof de bloed-hersengebieden bereikt. Dit is na ongeveer 30 tot 45 minuten met een piek na 1 tot 2 uur en verdwijnt na ongeveer 4 uur. Onlangs zijn nieuwe producten op de markt gekomen. In een vroegere bijdrage hadden we het over Concerta ® (nieuwsbrief 1). Concerta® is gebaseerd op een osmotische werking. Het zogenaamde orossysteem (zie figuur 2)

MPH-omhulsel

Omhulselvan de tablet

Duw-compartiment

MPH-compartiment

#2

Gaatje met laser geboord

MPH-compartiment #1

Productmonografie

Dit complex mechanisme zorgt voor een geleidelijk-langzame afgift van de methylphenidaat waardoor een langere werking mogelijk wordt. Eerst komt er via het omhulsel een eerste dosis methylphenidaat vrij waardoor een snelle werking verkregen wordt (22% van de totale dosis). Dit zorgt voor een eerste piek na 1 tot 2 uur na de inname. Via de kleine laseropening komt dan een eerste compartiment methylphenidaat vrij. Het omhulsel van de tablet laat vocht binnen waardoor het duwcompartiment (groene gedeelte op de tekening) in de loop van het vierde uur het middelste gedeelte (sterk geconcentreerd methylphenidaat) laat mengen met de restant van het eerste deel. Die mengeling gaat ook via de laseropening naar buiten. Voordeel: - slechts één inname - misbruik moeilijk want het medicijn kan niet verdeeld, gekauwd of geplet worden. Nadeel:- duur - moeilijk op te starten doordat geen geleidelijke opbouw mogelijk is.(tenzij met Rilatine) - effect minder bij oudere (gemengde types) kinderen dan de verwachtingen die de folder creëerde. Rilatine MR (modified release – aangepaste afgift Novartis ) Rilatine MR wordt de grote concurrent van Concerta® (Janssens farmaceutica ) wat betreft de éénmale inname van methylphenidaat bij ADHD. Rilatine MR bestaat uit 2 mogelijke dosissen : 20 mg of 30 mg. Rilatine MR is een combinatie van een snelle afgifte en een uitgestelde afgifte. Rilatine MR maakt gebruik van de SODAS Technologie. Dit betekent dat de capsule uit 2 soorten korrels bestaat. De eerste soort 10 mg zorgt voor een snelle werking vanaf 20 minuten en met een piek van ongeveer 2 uur. Vier uur na inname werkt de tweede soort korrels. Wanneer we de plasmaconcentraties (de hoeveelheid medicijn in het bloed) van Concerta vergelijken met die van Rilatine MR zien we minder fluctuaties (schommelingen) bij Concerta. Maar de hoogste werking wordt na ongeveer 6,5 uur bereikt bij Rilatine MR, terwijl dit pas na 8 uur is bij Concerta. Daarnaast is er ook nog een prijsverschil (zie onderstaande tabel)

Duur voor

werking start

Piek met het

hoogste effect werkingsduur

Aantal dosis om één dag te

bestrijken

Prijs voor één maand

Kortdurende preparaten Prijs voor 1 maand

Rilatine 20-60 minuten

Na 2 uur 2-4 uur 2-3 €19,56 2 innamen per dag (zonder terugbetaling) € 4.89 met terugbetaling

D-amphetamine 20-60 minuten

1-2 uur 3-6 uur 2-3 Magistrale bereiding

Langwerkende preparaten

Methylphenidaat Rilatine-MR

30 tot 45 minuten

SODAS MT

systeem Na 6,5 uur

8 uur 1 van 20 mg 1 van 30 mg

€ 31,41 (€ 61,03) €37,23

Methylphenidaat Concerta

30 tot 45 minuten

OROS systeem na 8 uur

12 uur 1 van 18 mg 1 van 36 mg 1 van 54 mg

€ 56,33 € 69,03 € 82,38

Ik denk dat het op dit ogenblik nog vroeg is om Rilatine MR te evalueren. De artsen die dit voorschrijven hebben de tijd nodig om via reacties van hun patiënten zicht te krijgen op de werking van het product. Wellicht zullen we afhankelijk van het type ADHD en vooral de leeftijd moeten zien wat het meest gunstigst is. Voor lagere school kinderen blijft de gewone Rilatine vaak nog doenbaar en zeker is zij - nu er wat terugbetaling is - de goedkoopste oplossing.

ADHD – WANNEER JE ER TEGEN AAN GAAT !

Algemeen : Het opvoeden van een kind met ADHD kent geen amateurisme. Op weinig vlakken verloopt de ontwikkeling vanzelf. Nieuwe situaties vragen aanpassingen en steeds opnieuw moeten ouders van een ADHD-kind betrokken zijn. Weinig is vanzelfsprekend, veel vraagt inspanning. Toezicht, controle, plannen, structureren, opvangen, organiseren, reclameren, discussiëren, helpen, belonen, bestraffen, negeren, beschermen, koesteren, knuffelen, opvangen,... Wie als ouder de uitnodiging aangaat om zich ten volle te engageren in de opvoeding van het ADHD-kind zal zichzelf op een hoger niveau tillen. Hoe zwaar ook, vaak leidt dit tot grote zelfvoldoening. 7 principes die voor elk opvoeden gelden staan buiten kijf wanneer het een ADHD-kind betreft. Deze principes zijn ontleend aan Dr. Stephen Corry en werden aangepast door Dr. R. Barkley :

1) “Wees pro-actief”. Denk vooruit ! Zorg dat je situaties voor bent! Wees niet tevreden met het gedrag van jouw kind, maar werk aan nieuw gedrag. Leer het kind dingen aan! Steeds opnieuw. Negatief contact met je kind ontstaat niet door wat het kind doet, maar door jouw reacties daarop. Wees verantwoordelijk voor je eigen gedrag als ouder en voor het contact en de relatie met uw ADHD-kind. Vergeet de mogelijke reacties van school indien je voor de zoveelste keer begrip gaat vragen. Je bent geen “zage” maar een verantwoordelijke ouder. Respecteer de school ook in hun situatie.

2) “Begin met het beoogde resultaat in gedachte”.

Als je geconfronteerd wordt met een probleem, probeer je dan op voorhand voor te stellen hoe je wilt dat het afloopt. Door aan het beoogde resultaat te denken, kunnen wij ons beter richten op de belangrijkste zaken en zien wij beter wat we moeten doen om de situatie zo te laten aflopen zoals we zouden willen.

3) “Begin met het belangrijkste”.

Ouders van ADHD-kinderen zien zichzelf te vaak gevangen in onenigheden over kleinigheden. Kinderen met ADHD kunnen zoveel dingen fout doen, dat ouders hen bijna de hele dag zouden kunnen bestoken met negatieve opmerkingen. Leer met uw kind onderscheid maken tussen volgende vier categorieën : dringend niet dringend belangrijk 1 3 niet belangrijk 2 4

Als ouder werken we vaak aan de eerste categorie en spenderen we weinig tijd aan

categorie 4. De moeilijkheid is het onderscheid tussen 2 en 3. Het lukt je bijvoorbeeld wel om jouw kind op tijd naar de pianoles te krijgen, maar het verwoest de relatie met jouw kind om dit gedaan te krijgen. Bepaal bij het begin van de week wat er voor jou en je ADHD-kind belangrijk is en zorg dat die dingen eerst gebeuren. Noteer ze, zodat ze niet opzij geschoven worden voor onbelangrijke dingen.

Doe dit niet alleen voor de activiteiten met je kind, denk zo ook over de verplichtingen die je zelf hebt. Misschien moet je “nee” leren zeggen.

4) “Denk aan een win-win situatie”.

Hoe ouder de kinderen worden, hoe meer dat er onderhandeld wordt. Huiswerk maken, huishoudelijke taken, afspraken rond weggaan,... zijn vaak aanleiding tot discussie. Begin aan het onderhandelen met de instelling dat jijzelf als je kind allebei krijgen wat ze willen, indien mogelijk. Richt je niet alleen op wat je wil dat het kind doet ; probeer ook het standpunt van het kind te begrijpen. Merk je soms dat je gewoon de hele dagen bevelen tot gehoorzaamheid afvuurt ? Het is gemakkelijk om dat te doen, maar is dit de soort relatie die je wil ?

5) “Probeer eens te begrijpen en dan begrepen te worden”. Wees eerlijk, vriendelijk, beleefd en probeer je beloften te houden. Door brutale opmerkingen, gebrek aan respect, oneerlijkheid en overreageren, dreigementen, beledigingen of vernederende opmerkingen te vermijden, wordt de relatie met je ADHD-kind niet stabieler. Vergeet niet dat : hoe jij reageert het kind later ook zo zal reageren ! Laat het kind voelen dat je hem/haar onvoorwaardelijk steunt, dat jouw liefde niet afhangt van zijn gedrag van die dag. a) Begrijp het standpunt van je kind. Maak wat belangrijk is voor hem, belangrijk voor jezelf.

Wees een goed luisteraar. Geef in je eigen woorden weer wat je denkt dat hij gezegd heeft. Bekijk de situatie vanuit zijn gezichtspunt.

b) Besteed aandacht aan kleine dingen, vriendelijke daden en complimentjes. c) Houd je aan de afspraken met jouw kind.

d) Maak aan het begin van elke taak of onderhandeling duidelijk wat jouw verwachtingen zijn en

leg deze uit.

e) Breng jouw gedrag in overeenstemming met jouw woorden.

f) Durf toegeven wanneer je fout bent, onvriendelijk bent geweest,...

Pas wanneer je echt probeerde om de dingen vanuit het kind te zien, mag je proberen ervoor te zorgen dat je zelf begrepen wordt.

6) “Werk samen”. Werk creatief samen en streef ernaar alle hierboven beschreven principes te verenigen in het contact met jouw kind. Naarmate je kind opgroeit zal het een bepaalde richting opgaan en veranderen en moet je openstaan voor die verandering. Waardeer de verschillen tussen het ADHD-kind en de andere kinderen. Vergeet niet dat er niet één juiste manier is van opvoeden.

7) “Vernieuwing”.

Dit principe ondersteunt alle andere principes. Je bent als ouder de belangrijkste hulpbron voor het kind. Zorg ervoor dat de hulpbron steeds vernieuwd wordt.

Er zijn vier aspecten in ons leven die vernieuwing nodig hebben :

- het fysieke (voeding, oefeningen, relaxatie,...) - het mentale (kennis verruimen, bijscholing volgen,...) - het sociaal/emotionele aspect (dienstbaar t.o.v. anderen, lid van een club,...) - het geestesleven (je waarden en verplichtingen duidelijk vastleggen,

nadenken over principes en doel van je leven,...).

Ouders besteden vaak zo veel van hun tijd en energie aan hun kinderen dat zij zichzelf uitputten. Dergelijk martelaarschap lijkt op het eerste gezicht heroïsch, maar op de lange duur is het eigenlijk dom en verwoestend.

Als je vindt dat je niet veel van deze principes toepast, ben je niet de enige die dat vindt. Je bent ook geen slechte ouder. Het streven naar zelfverbetering is wat het meest telt en wij kunnen er allemaal in slagen deze koers te volgen, ook al wijken wij wel eens af.