E L E N A C A P P E L L A R O

N›ÎÔ˜ K·˙·ÓÙ˙¿Î˘, O ÊÙˆ¯Ô‡Ï˘ ÙÔ˘ £ÂÔ‡

«EÁÒ Ô ·Ó¿ÍÈÔ˜, Ô˘ ·›ÚÓˆ Û‹ÌÂÚ· ÙÔ ÊÙÂÚfi Ó· ÁÚ¿„ˆ ÙÔ ‚›Ô Î·È ÙËÓÔÏÈÙ›· ÛÔ˘, ¿ÙÂÚ ºÚ·ÁΛÛÎÔ, ‹ÌÔ˘Ó, ı˘Ì¿Û·È, fiÙ·Ó Ì ڈÙÔÁÓÒÚÈ-

Û˜, ¤Ó·˜ Ù·ÂÈÓfi˜ ˙ËÙÈ¿ÓÔ˜…». ∞˘Ùfi˜ Ô «·ÛÎËÌÔÌÔ‡Ú˘, ÁÂÌ¿ÙÔ˜ ÙÚ›¯Â˜» ÎÈ·Á·ıfi˜ ˙ËÙÔ‡Û ÙÔ £Âfi, Î·È ÙÔÓ ‚ڋΠ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ¤Ó· Ó·Úfi Ô˘ ›¯Â·Ú·‰Ôı› ÛÙË Û¿Úη. ŸÌÔÈ· Ì ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ÊÚ¿Ù §ÂfiÓÂ Â›Ó·È Ë ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ÔÚ›· ÙÔ˘ ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË, Ô ÔÔ›Ô˜ ›Û˘ ‹Á·ÈÓ «·fi ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ Û ÌÔÓ·ÛÙ‹-ÚÈ, ·fi ˆÚÈfi Û ˆÚÈfi, ·fi ÂÚËÌÈ¿ Û ÂÚËÌÈ¿», ·fi ÙÔÓ μÔ‡‰· ÛÙÔÓ §¤ÓÈÓ, ·fiÙÔÓ N›ÙÛ ÛÙÔÓ ÃÚÈÛÙfi, Î·È ËÙÔ‡Û ÙÔÓ £Âfi: ¤ˆ˜ fiÙÔ˘, ÚÔ˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ˆ‹˜ÙÔ˘, η٤ÏËÍ ÛÙÔÓ ÕÁÈÔ Ô˘ ›¯Â ηıÔ‰ËÁ‹ÛÂÈ fiÏË ÙËÓ ‡·ÚÍ‹ ÙÔ˘.

¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ Ù·‡ÙÈÛ ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ Ì ÂΛÓË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ºÚ·-ÁΛÛÎÔ˘ ·fi ÙËÓ ∞Û›˙Ë. ™Ù· 1922, ÛÙË μȤÓÓË, ÚÔÛ‚Ï‹ıËΠ·fi ÌÈ· ‰ÂÚÌ·ÙÈ΋¿ıËÛË Ô˘ ·ÏÏÔ›ˆÛ ÙÔ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘: Ë ·ÚÚÒÛÙÈ· Û˘Û¯ÂÙ›ÛÙËΠ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙËÓ „˘¯ÔÏÔÁÈ΋ Ù·Ú·¯‹ Ô˘ ÙÔ˘ ÚÔηÏÔ‡ÛÂ Ë ·ÓÈηÓfiÙËÙ· Ó· ÂϤÁ¯ÂÈ ÙÔ sensesexuel ÙÔ˘. ªÂ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÚfiÔ ÔÈ Ì˘ÛÙÈÎÔ› ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆÓ· ÙÈ̈ÚÔ‡Û·Ó ÙË Û¿ÚηÙÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ÌËÓ ÂÈÛ¤ÏıÂÈ Û ÂÈÚ·ÛÌfi. ¶ÚÈÓ Î·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ B’ ¶·ÁÎÔ-ÛÌ›Ô˘ ÔϤÌÔ˘, Û‡ÁÎÚÈÓ ÙË Ï‡Ë ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔÓ «ÂÚ¯ÔÌfi ÙˆÓ ‚·Ú‚¿ÚˆÓ» Ì ÙȘÏËÁ¤˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘.1 √ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÛÂ Û˘¯Ó¿ οÔȘ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ Ô˘ ÙÔÓ Â›¯·Ó ÂÓÙ˘ˆÛÈ¿ÛÂÈ. ŸÙ·Ó ¤ÁÚ·Ê ÛÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÙÔ˘, ¤ÎÏÂÈÓÂÙȘ ÂÈÛÙÔϤ˜ Ì ÙÔÓ ÊÚ·ÁÎÈÛηÓfi ·ÈÚÂÙÈÛÌfi Pax et bonum. ΔÔ˘ ¿ÚÂÛ ӷ ·Ô-ηÏ› ÙÔ ÛÒÌ· fratello asino.2 ŸÏ˜ ·˘Ù¤˜ fï˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·Ú¿ ÌfiÓÔ Â͈ÙÂÚÈΤ˜ÔÌÔÈfiÙËÙ˜. ªÈ· ÂÓÙÔÏ‹ Â›Ó·È Ë Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ÔÌÔÈfiÙËÙ· ·Ó¿ÌÂÛ· Û ‰˘Ô „˘¯¤˜Ô˘ ËÙÔ‡Û·Ó ÙÔ ·‰‡Ó·ÙÔ: Ó· ÍÂÂÚ¿ÛÔ˘Ó Ù· fiÚÈ· Ù˘ ·ÓıÚÒÈÓ˘ ʇÛ˘ Î·È Ó··Ó·˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·ÈˆÓÈfiÙËÙ·.

– Παππ�( �γαπημ)νε, ε*πα, δ�σ’ μ�υ μι+ πρ�σταγ.. […]

– Φτ%σε 1π�υ μπ�ρε�ς, παιδ� μ�υ…

2E�τασε 3ς τ4ς ρ�5ες τ�6 μυαλ�6 μ�υ 7 �ων. τ�υ, μ+ 7 καρδι% μ�υ δ"ν τιν%8τηκε.

– Παππ�9, ��να:α τ�ρα πι! δυνατ%, δ�σ’ μ�υ μι+ πι! δ9σκ�λη, πι! κρητικι+ πρ�σταγ.. […]

– Φτ%σε 1π�υ δ"ν μπ�ρε�ς!3

√ ÕÁÈÔ˜ ÛÙ¿ıËÎÂ Û˘ÓÔ‰ÔÈfiÚÔ˜ ÙÔ˘ ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË ·fi Ù· Ó·ÓÈο ÙÔ˘ ÚfiÓÈ·,fiÙ·Ó ‰ËÌÔÛ›Â˘Â Ù· ÚÒÙ· ÙÔ˘ ¤ÚÁ· Ì ÙÔ „¢‰ÒÓ˘ÌÔ «∫¿ÚÌ· ¡ÈÚ‚¿ÌË». ◊Ù·Ó

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

ÙfiÙÂ Ë ÂÔ¯‹ fiÙ·Ó, Ì·˙› Ì ÙÔÓ ÕÁÁÂÏÔ ™ÈÎÂÏÈ·Ófi, ÂÈı˘ÌÔ‡Û ӷ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈÌÈ· ηÈÓÔ‡ÚÁÈ·, ·ÓıÚÒÈÓË ıÚËÛΛ·, Ô˘ ÛÙfi¯Â˘Â Ó· ÛÒÛÂÈ ÙÔÓ £Âfi ‰È¿ ̤ÛÔ˘ÌÈ·˜ ÛÎÏËÚ‹˜ ¿Ï˘ ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ Ì ÙËÓ „˘¯‹.4 ◊Ù·Ó ÙfiÙÂ Î·È Ë ÂÔ¯‹ Ô˘ÚˆÙÔÁÓÒÚÈÛ ÙËÓ ∂ϤÓË ™·Ì›Ô˘, Ë ÔÔ›· ÂÚfiÎÂÈÙÔ Ó· Á›ÓÂÈ ÈÛÙ‹ Û‡ÓÙÚÔÊÔ˜ÁÈ· fiÏË ÙËÓ ˘fiÏÔÈË ˙ˆ‹ ÙÔ˘.5 ∂ΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ¤ÓȈı fiÙÈ Ô¿ÓıÚˆÔ˜ ¤Ú ӷ Ì¿¯ÂÙ·È ÁÈ· Ó· ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÈ ÙË Û¿Úη Û Ó‡̷, ·ÏÏ¿ Ô·ÁÒÓ·˜ ··ÈÙÔ‡Û ÙËÓ ˘¤Ú‚·ÛË Ù˘ ʇÛ˘. √ ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ·fi ÙËÓ∞Û›˙Ë ÙÔ˘ Ê¿ÓËΠÙfiÙ ÙÔ ÙÂÏÂÈfiÙÂÚÔ Î·È Û˘Ó·Ú·ÛÙÈÎfiÙÂÚÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘·ÁˆÓÈÛÙ‹ ÂÙÔ‡ÙÔ˘, ·Ó Î·È Ë ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋ ÙÔ˘ Ù¿ÛË ÙÔÓ Î·ıÈÛÙÔ‡Û ·Ó¤ÊÈÎÙÔÁÈ· ÙËÓ ÏÂÈÔ„ËÊ›· ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ:

Δι%$ασα τ+ «Fioretti», τ4ς ligendes τ�6 Φραγκ�σκ�υ, τ=ν κατα�ρ�νια τ>ς 5ω>ς τ�9της, τ=ν �γ%πη τ>ς�σ8.μιας, ταπειν�τητας, �τ�8ειας, τ= λα8τ%ρα ν+ γυρ�σει στ!ν ��ραν�, ν+ �9γει �π! τ=ν �θλι�τητατ>ς γ>ς… ?Aν �@ Bδ)ες �@ θεμελιακ"ς τ�6 Φραγκ�σκ�υ –�τ�8εια κα4 παρθενι+– διαδ�δ�υνταν σ" 1λ�τ!ν κ�σμ�, &ν 1λ�ι γ�ν�υνταν �ραγκισκαν��, � κ�σμ�ς θ% 8αν�ταν. ?Aν � Φραγκ�σκ�ς κ.ρυ8νε Bδ)εςπι! πρ�σιτ)ς, πι! σ9μ�ωνες μ" τ=ν καθημεριν= κα4 πρακτικ= 5ω., τ! κ.ρυγμ% τ�υ καμι+ π�δραση δ"θ% ’8ε.Τ! Bδανικ! πρ)πει ν+ κηρ98νεται �π�λυτα, �ψηλ�τερα �π! τ= δ9ναμη τ�6 �νθρ�π�υ (σ’ α�τ! Gγκει-ται 7 μυστικ. τ�υ δ9ναμη, 7 Gλ:η, τ! Hδυνηρ! κα4 γ�νιμ� τ)ντωμα τ�ν ψυ8�ν ν+ τ! �τ%σ�υν κι Iπ�-μ)νως 7 Gγν�ια, 7 συντρι$., τ! κλ%μα, 7 αB�νια �νικαν�π��ηση).2Eτσι μ�ν� τ! τ)ντωμα γ�νεται 1σ� νδ)8εται Bσ8υρ�τερ� πρ!ς τ’ �π%ν�υ. Ν% ’σαι �ν)νδ�τ�ς, 8ωρ4ς«compromis» δ�ν�ντας τ!ν Σκ�π�M θ+ κ%μει π%ντα «compromis», μ+ τ+ «compromis» α�τ+ θ% ’ναι λιγ�-τερα, 7 Bσ�ρρ�π�α θ+ σταθε� τ�σ� �ψηλ�τερα 1σ� τ! τ�ναγμα (δηλαδ= 7 δυσκ�λ�α τ�6 Bδανικ�6) ε�ναιBσ8υρ�τερη.6

∫·Ù·ÊÚfiÓÈ· Ù˘ ˙ˆ‹˜, Ù·ÂÈÓfiÙËÙ·, ÊÙÒ¯ÂÈ·. ∞˘Ù‹ Ë ·˘Ù·¿ÚÓËÛË Ê·ÈÓfi-Ù·Ó ÛÙÔÓ ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË ˆ˜ ÚˆÙfiÁÔÓË ÌÔÚÊ‹ ÎÔÌÔ˘ÓÈÛÌÔ‡, fiÙ·Ó Ë ·ÛÙÈ΋ Ù¿ÍËÍÂÎÈÓÔ‡Û ٷ ÚÒÙ· ‚‹Ì·Ù· Ô˘ ı· ÙËÓ Ô‰ËÁÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·:

NO Pγι�ς α�τ!ς δ"ν ε*ναι τ�σ� θηλυπρεπ=ς κα4 τρυ�ερ!ς 1πως θ)λ�υνε ν+ μQς τ!ν παραστ.σ�υν �@$ι�γρ%��ι κα4 κμεταλλευτ)ς τ�υ λ�γι�ι. RΗταν 1λ�ς πιμ�ν., πε�σμα, πεπ��θηση, �γρ�ευε τρ�μερ+1ταν π.γαιναν ν%ντια στ! σκ�π� τ�υ. 2Ητανε μ)γας, Bδε�δης κ�μμ�υνιστ.ς. Ε*δε πTς 7 πηγ= 1λωντ�ν κακ�ν ε*ναι 7 Bδι�8τησ�α κι �παγ�ρευε –α�τ! ε*ναι 7 $%ση τ�6 τ%γματ�ς τ�υ– στ�(ς μαθητ)ς τ�υν% ’8�υν �@ανδ.π�τε Bδι�8τησ�α, μικρ= U μεγ%λη. V�6σαν �π! τ=ν ργασ�α τ�υς κι 1ταν δ"ν ε*8αν5ητι%νευαν. […] Μ�ναστ.ρια 8τ�στηκαν, τ%γμα τερ%στι� συμπυκν�θηκε μ" τρε�ς α�τ"ς �ρ8)ς: YΑπ�-λυτη �τ�8εια, \πακ�= κα4 παρθεν�α. […] Σ.μερα, τ+ Bδανικ+ ^λλα:αν, τ+ μ)σα τ+ σ9γ8ρ�να κλπ. Μ+_να �π�μ)νει αB�νι�, γιατ4 ε*ναι `8ι μ�ν%8α πανανθρ�πιν� σ" 1λ�υς τ�(ς καιρ�(ς κα4 τ�π�υς, μ+�κ�μα π�λ( πι! πρ4ν �π! τ!ν ^νθρωπ�, ε*ναι τ! μ)γα μυστικ! τ>ς 5ω>ς: τ�π�τα δ"ν μπ�ρε� ν+ γ�νει &νδ"ν \π%ρ8ει π�στη. Π�στη μ" τ=ν πλατ9τερη Gνν�ια: YΑκλ�νιτη πεπ��θηση στ!ν �γ�να.7

∞ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ Ù· ‚‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÓfiÌÈ˙ fiÙÈ ı· ‹Ù·Ó‰˘Ó·Ùfi Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙË Ï‡ÙÚˆÛË:

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 180 ]

Lenotschka, ^8, ν+ μπ�ρ�6σε ν+ γ�νει τ! σ�μα μ�υ 1λ� �ντ%:ι� τ>ς κε�αλ>ς μ�υ! Κ%π�τε περν�6ν�π! τ+ μ%τια μ�υ ��ρικανικ"ς �στραπ)ς, �ων%5ω: Ν%, ε*μαι _τ�ιμ�ς! κα4 π%λι σ$.ν�υνε, σ$.ν�υνε UHργαν�ν�υνται σ" μι+ συνε8>, ^τρεμη, �ν)νδ�τη καταιγ�δα. Θ+ δ�6με. Σκληρ! ε*ναι τ! κ9τταρ� π�(μ�6 παρ%δωκε � Bernardone πατ)ρας μ�υ, τρυ�ερ�, παθητικ! ε*ναι τ! κ9τταρ� τ>ς Pica, τ>ς μ%ναςμ�υ. Ν+ δ�σει � Θε!ς λ�γ� πρ4 ν+ πεθ%νω ν+ κατ�ρθ�σω τ=ν �ν�τατη σ9νθεση.8

Εbμαστε ^ναντρ�ι, μπαλωματ>δες, \π�κριτ)ς. Μι+ μ�ν� γεννα�α πρ%:η \π%ρ8ει: ν+ ρ�:εις 1,τι G8εις,περι�υσ�α, $�λικ%δα, συν.θειες κα4 ν+ $γε�ς στ�(ς δρ�μ�υς ν+ �ων%:εις! Π�ς :ε8ωρ�5�υν �@ μεγ%λεςψυ8"ς �π’ τ4ς μ)τριες; Μ�ν� Gτσι. «2Α�ελε π%ντα!» 1πως πρ�στα5ε � Πλωτ�ν�ς. Γδ9σ�υ, 1πως � dΑγι�ςΦραγκ�σκ�ς. NΗ Bδι�κτησ�α ε*ναι 7 πηγ= κ%θε �θλι�τητας. Π�τε θ+ μπ�ρ)σω ν+ τ! κ%μω;9

∏ ÔÚ›· ÙÔ˘ ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË ÚÔ˜ ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘ χÙÚˆÛË ÍÂΛÓËÛ ·fiÙÔ ÚÔÛ·ÓËÌ¿ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘.

™ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘

1924. √ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙË ¡¿ÔÏË, «ÛÙËÓ ÈÔ ·Ú‰·Ï‹, ʈӷÎÏÔ‡,Â͈ÊÚÂÓÈ΋ ÔÏÈÙ›· Ù˘ ∂˘ÚÒ˘».10 ª¤Û· ÛÙËÓ ·Ú·ÊÚÔÛ‡ÓË Ô˘ ÙÔÓ ÂÚÈ-΢ÎÏÒÓÂÈ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È. •·ÊÓÈο ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È Ë Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ηٷ-ʇÁÂÈ Û’ ¤Ó· ‹Û˘¯Ô ̤ÚÔ˜:

Κατ+ τ4ς 22 Φλε$%ρη �ε9γω �π! τ= Ν%π�λη κα4 θ+ κατα�9γω σ’ _να fσυ8� μ)ρ�ς, π�( τ! :)ρεις:ακ�.ς: στ=ν πατρ�δα τ�6 NAγ. Φραγκ�σκ�υ, στ=ν Assisi. YΕδ� στ! σπ�τι, π�( κατ+ θε�α τ98η $ρ>κα,Gμενε pension μ�α γηραι+ κ�ντ)σα �π! τ=ν Assisi.11

∏ ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ¿ÁÈ· fiÏË ÙÔ‡ Ê¿ÓËΠ·Ì¤Ûˆ˜ ·›ÛÈÔ˜ ÔȈÓfi˜:

gθ)ς, �ε9γ�ντας γι+ τ=ν Assisi, π)τυ8α θαμαστ= μ)ρα: dΗλι�ς, ��ραν!ς γαλαν�ς… 2Ε�τασα κατ+ τ4ς6. Η Assisi σ’ _να iψωμα, γ9ρα κ%μπ�ς 1λ� λι"ς κα4 π)ρα $�υν+ 8ι�νισμ)να. […] Π�τ" δ" θ+ :ε8%σωτ= γαλ.νη τ�6 τ�π��υ, τ= γλ9κα τ�ν $�υν�ν, τ=ν 7συ8�α, τ= συγκ�νηση τ>ς καρδιQς μ�υ.Τ+ σπ�τια Gλα-μπαν κ%τασπρα, τ! κ%στρ� στ=ν κ�ρ�., 1πως τ�6 Μυστρ%, Gπειτα G$λεπα τ! Μ�ναστ.ρι, τ=ν κκλη-σ�α τ�6 NΑγ��υ Δαμιαν�6, τ>ς NΑγ�ας Κλ%ρας, τ�6 NΑγ��υ Ρ�υ��ν�υ – 1λα τ�6τα τ+ γν�ρι5α καλ+ �π!εBκ�νες κι �π! τ=ν @στ�ρ�α τ�6 NΑγ��υ Φραγκ�σκ�υ. […] NO �γ)ρας, �@ στ)γες τ�ν σπιτι�ν, τ+ περ$�-λ%κια, �@ α�λ)ς, kταν γεμ%τα �π! τ=ν ��ρατη παρ�υσ�α τ�6 Φτω8�9λη τ�6 Θε�6.12

∏ ÂÌÂÈÚ›· ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∞Û›˙Ë ˘‹ÚÍ ·Í¤¯·ÛÙË:

Τρε�ς μ>νες Gμεινα στ=ν YΑσ�5ηM � dΑγι�ς Φραγκ�σκ�ς κι 7 κ�ντ)σα YΕρικ)τα μ" κρατ�6σαν, δ" μ" ^�ηνανν+ �9γω. Π�6 ν+ π%ω; ?Αν � σκ�π!ς τ>ς 5ω>ς ε*ναι 7 ε�τυ8�α, γιατ� ν+ �9γω; Π�6 μπ�ρ�6σα ν+ $ρ� πι!σ�γ�υρ�, πι! �γαπημ)ν� σ9ντρ��� �π! τ!ν dΑγι� Φραγκ�σκ�, π�( π.γαινα κα4 τ!ν G$λεπα κ%θε μ)ρασπ�τι τ�υ, πι! 8αριτωμ)νη συντρ��ισσα �π! τ= 5ωνταν= τ�9τη dΑγια Κλ%ρα,τ=ν κ�ντ)σα;Σερι%νι5α 1λητ= μ)ρα τ= γελαστ= Olμπρια,μ)σα �π! τ’ �μπ)λια κα4 τ�(ς λαι�νες �κ�λ�υθ�6σα τ’ �8ν%ρια τ�6 NΑγ��υM1λη 7 ^ν�ι:η μ�6 �%ντα5ε μι+ �ραγκισκανικ> λιτανε�α �π! κ�κκινα, κ�τρινα, κ%τασπρα fioretti… NOdΑγι�ς Φραγκ�σκ�ς μ" τ=ν �κ�λ�υθ�α τ�υ τ+ λ�υλ�9δια �ν)$αινε π%λι �π! τ+ 8�ματα τ>ς YΑσ�5ης κα4

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 181 ]

8αιρετ�6σε τ!ν �δερ�! τ!ν dΗλι�.Τ!ν �δερ�! τ!ν 2Ανεμ� κα4 τ=ν �δερ�. μας τ= Φωτι+ κα4 τ! 8αρ�9-μεν� �δερ�%κι μας τ! Νερ�… Κα4 τ=ν κ�ντ)σαM κα4 τ! ε�τυ8ισμ)ν� Κρητικ�π�υλ� κ�ντ% της.13

¶ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ÙË ÊÙÒ¯ÂÈ· Ô˘ ›¯Â Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈÛÙȘ ÂÚÁ·ÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ μÂÚÔÏ›ÓÔ˘, ÙÔ˘ Ê¿ÓËÎÂ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈÎfi Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·ÈÛÙÔ ÚÔÛ·ÓËÌ· ÙÔ˘ 1924.

¡ÙÚ¤Ô˘ÌÔ˘Ó Ó· ‚Ϥˆ ÙÔÓ fiÓÔ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, ÎÈ ÂÁÒ Ó· Ì¿¯Ô˘Ì ӷ ÌÂÙÔ˘ÛÈÒÓˆ fiÏËÂÙÔ‡ÙË ÙË ÊÚ›ÎË Û’ ÂÊ‹ÌÂÚÔ Ì¿Ù·ÈÔ ı¤·Ì·. […] ŸÛÔ ÎÔ›Ù·˙· Ù· ·È‰È¿ Ô˘ ÂÈÓÔ‡Û·ÓÎÈ ¤ÎÏ·ÈÁ·Ó Î·È ÙȘ Á˘Ó·›Î˜ Ì ٷ ‚Ô˘ÏÈ·Á̤ӷ Ì¿ÁÔ˘Ï· Î·È Ù· Ì¿ÙÈ· Ù· ÁÂÌ¿Ù· Ì›ÛÔ˜Î·È fiÓÔ, Ë Î·Ú‰È¿ ÌÔ˘ ÛÈÁ¿ ÛÈÁ¿ ¤ÏȈÓÂ. […]ΔȘ ‰‡ÛÎÔϘ ·˘Ù¤˜ ̤Ú˜ Ô˘ ÌÔ¯ÙÔ‡Û·,ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË Ê‡ÛË ÌÔ˘, Ó· ÍÂÂÚ¿Ûˆ ÙÔ ÌÈÛËÙfi ÂÁÒ Î·È Ó· ·ÛΛۈ Ó’ ·Ï·ÊÚÒÛˆ ÙÔÓfiÓÔ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, ¤Ú·Û ·fi ÙÔ ÓÔ˘ ÌÔ˘ ÌÈ· ÙÚÈÛ‡ÁÂÓË ÌÔÚÊ‹ ı˘Û›·˜ ÎÈ ·Á¿Ë˜,Ϙ ÎÈ ‹ıÂÏ ӷ ÌÔ˘ ‰Â›ÍÂÈ ÙÔ ‰ÚfiÌÔØ Î·È ı˘Ì‹ıËη ¤Ó· ÏfiÁÔ Ô˘ › ÌÈ· ̤ڷ: «¶Ú¤ÂÈ¿ÓÙ· Ó’ ·Îԇ̠ÙËÓ ÎÚ·˘Á‹ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Ó· Ì·˜ ʈӿ˙ÂÈ: μÔ‹ıÂÈ·!».ŸÙ·Ó, ÛÙÔ ÚÔÛ·ÓËÌ¿ ÌÔ˘ ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, ̋η ÛÙ· ÛÙÂÓ¿ ‰ÚÔÌ¿ÎÈ· Ù˘ ∞Û›˙˘ ÎÈ¿ÎÔ˘Û·, ‹Ù·Ó ‰ÂÈÏÈÓfi, ÙȘ η̿Ó˜ Ó· ¯Ù˘Ô‡Ó ¯·ÚÌfiÛ˘Ó· ·fi ÙÔ Î·Ì·Ó·ÚÈfi ÙÔ˘ºÙˆ¯Ô‡ÏË ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ÎÈ ·fi ÙÔ ªÔÓ·ÛÙËÚ¿ÎÈ Ù˘ ÕÁÈ·˜ ∫Ï¿Ú·˜, ¤ÓȈ۷ ·Ó›ˆÙË¢‰·ÈÌÔÓ›·. […] ∫·È ÙÒÚ·, ÛÙȘ ‰‡ÛÎÔϘ ÂÙÔ‡Ù˜ ̤Ú˜, Ô˘ Ì¿¯Ô˘ÓÙ·Ó Ë „˘¯‹ ÌÔ˘ Ó’·Ó¤‚ÂÈ Ï›ÁÔ ÈÔ ¿Óˆ, ¿ÓÔÈÍÂ Ë Î·Ú‰È¿ ÌÔ˘ Î·È ÙÈÓ¿¯ÙËÎÂ Ë ∞Û›˙Ë. ∫È ·Ó¤‚ËΠÛÙÔ Êˆ˜,ÛÙȘ ÎÚ›ÛÈ̘ ÂÙÔ‡Ù˜ ̤Ú˜, Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ªÂÚÓ·ÚÓÙfiÓÂ, ̋ΠÌÚÔÛÙ¿, ÎÔ˘ÚÂÏÈ¿Ú˘,͢fiÏ˘ÙÔ˜, Î·È ÌÔ˘ ’‰ÂÈÍ Ì ÙÔ ¤ÚÈ ÙÔ˘ ÙÔ ‰ÚfiÌÔ. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó ‰ÚfiÌÔ˜, ‹Ù·Ó fiÏÔ ¤ÙÚ· ηÈÁÎÚÂÌÔ‡˜ ·ÓËÊfiÚÈ. ª· fiÏÔ˜ Ô ·Á¤Ú·˜ ÌÔÛÎÔ‚ÔÏÔ‡Û ·fi ÙÔ ¿ÚˆÌ· Ù˘ ·ÁÈÔÛ‡Ó˘. […]◊Ù·Ó Ô ÕÁÈÔ˜ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô˘ Ù˘Ú·ÓÓÔ‡Û ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘, ·ÚÓÈfiÙ·Ó ÙȘ ·Ú¤˜ ÙˆÓ ¤ÓÙ ·ÈÛı‹-ÛˆÓ, ¤ÚȯÓ ÛÙ¿¯ÙË ÛÙÔ Ê·˝ ÙÔ˘, fiÙ·Ó ¤ÓȈı ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ Ó’ ·Ó·ÁÏ›ÊÂÙ·È Ô ‰·›ÌÔÓ·˜ Ù˘ϷÈÌ·ÚÁ›·˜Ø ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ ÙÔ˘ ¯ÂÈÌÒÓ· ‚Ô˘ÙÔ‡Û ÛÙÔ ·ÁˆÌ¤ÓÔ Ú˘¿ÎÈ, ·ÁÚ˘ÓÔ‡ÛÂ, ÂÈ-ÓÔ‡ÛÂ, ÎÚ‡ˆÓÂ Î·È ÙfiÛÔ Â›¯Â Ù˘Ú·ÓÓ‹ÛÂÈ ÙÔ ‹ÏÈÓÔ ÛÒÌ·, Ô˘ Âı·›ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ Ï˘‹ıË-ÎÂ, ÛÙÚ¿ÊËÎÂ Î·È ÙÔ˘ οÓÂÈ: «™˘¯ÒÚÂÛ¤ ÌÂ, ·‰ÂÚʤ ÌÔ˘ Á·˚‰Ô‡ÚÈØ Û ‚·Û¿ÓÈÛ· Ôχ».ª· Ë ÊÙÒ¯ÂÈ· ÂÙÔ‡ÙË ‹Ù·Ó ÊÚ·ÁÎÈÛοÓÈÎËØ ‰ËÏ·‰‹ Û›ÁÔ˘ÚË ÁÈ· Ù· ÏÔ‡ÙË Ù˘, ÁÈ· ÙËÌ˘ÛÙÈÎ‹Ó ¿ÓÔÈÍË Ô˘ ÂÙÔÈÌ¿˙ÂÈ, ÁÈ· ÙÔ ˙ÂÛÙfi ηÏÔη›ÚÈ Ô˘ ÎÚ‡‚ÂÈ Ì¤Û· Ù˘, ÁÂÌ¿ÙÔ Î·Ú-Ô‡˜. […] ¶ÔÙ¤ ÙËÓ Ù·‡ÙÈÛË ÙÔ˘ ÕÁÈÔ˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘ Ì ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË ‰ÂÓ ÙËÓ Â›¯· ‹ÛÂÈ ÙfiÛÔ‚·ıÈ¿. °È·Ù› ηÌÈ¿ ·fi ÙȘ ÙÚÂȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÊÚ·ÁÎÈÛοÓÈΘ ÂÓÙÔϤ˜ – ÙË ºÙÒ¯ÂÈ·, ÙËÓ À·-ÎÔ‹, ÙËÓ ¶·ÚıÂÓ›· – ‰ÂÓ Â›Ó·È ÙfiÛÔ ·ÚÌÔÓÈṲ̂ÓË Ì ÙËÓ ·ÁÓ‹, ·Î·Ù¿·˘Ù· ·Ó·ÓÂÔ‡ÌÂÓË„˘¯‹ ÙÔ˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘ fiÛÔ Ë ÌÂÁ¿ÏË ·ÓÔÈÍÈ¿ÙÈÎË ÂÓÙÔÏ‹ Ù˘ ¶·ÚıÂÓ›·˜. […] ∫È ¿Í·ÊÓ·¿ÏÈ, ¯ˆÚ›˜ ηÌÈ¿ Û˘ÓÂȉËÙ‹ ÚÔÛ¿ıÂÈ·, ¤˙ËÛ· ÙÔ ‚·ı‡ ÓfiËÌ· Ù˘ ÙÚ›Ù˘ ıÂÌÂÏȷ΋˜ÊÚ·ÁÎÈÛοÓÈ΢ ÂÓÙÔÏ‹˜: Ù˘ À·ÎÔ‹˜. ¡· ˘·ÎÔ‡˜ Û ÓfiËÌ· ·˘ÛÙËÚfi, Ó’ ·Ê‹ÓÂÛ·È Ì’ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË ÛÙȘ ·„ËϤ˜ ÔÚ·Ù¤˜ ‰˘Ó¿Ì˜ Á‡Ú· ÛÔ˘ Î·È Ì¤Û· ÛÔ˘, Ì ÙËÓ ·ÎÏfiÓËÙË ›ÛÙˈ˜ ·˘Ù¤˜ ͤÚÔ˘Ó Ù· ¿ÓÙ· ÎÈ ÂÛ‡ Ù›ÔÙ· – ·˘Ùfi˜ Â›Ó·È Ô ‰ÚfiÌÔ˜, Ô ÌfiÓÔ˜, Ù˘ ÁÔÓÈÌfiÙË-Ù·˜. ∫¿ı ¿ÏÏÔ˜ Â›Ó·È ¿ÁÔÓÔ˜ Î·È ·Ú·Ï·ÓËÙÈÎfi˜, ÁÈ·Ù› ‰Â ʤÚÓÂÈ Ô˘ıÂÓ¿, ·Ú¿ ÌÔÓ¿-¯·, ‡ÛÙÂÚ· ·fi ̿ٷȘ, ·Ï·˙ÔÓÈΤ˜ ÂÚÈÏ¿ÓËÛ˜, ÛÙÔ ¿ıÏÈÔ ›Ûˆ ηٷڷ̤ÓÔ ÂÁÒ.∫È ¤ÙÛÈ ¿ÏÈ Ô ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ·Ó¤‚ËΠ·fi ÙËÓ ·Á·Ë̤ÓË ÙÔ˘ ÂÙÔ‡ÙË Á˘ Î·È ÙÔÓ›‰· ͷψ̤ÓÔ ÛÙÔ ¯ÒÌ·, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ù· ÍËÌÂÚÒÌ·Ù· Ô˘ ÙÔÓ ‚Ú‹Î·Ó Î·Ù¿¯·Ì· ÛÙÔÓÎ‹Ô Ù˘ ÕÁÈ·˜ ∫Ï¿Ú·˜ Ó· „¤ÏÓÂÈ Ù· ÂÁÎÒÌÈ· ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘, Ù˘ ʈÙÈ¿˜ Î·È ÙÔ˘ ÓÂÚÔ‡, ηÈ

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 182 ]

Ó· Âı·›ÓÂÈ. ◊Ù·Ó Â˘Ù˘¯‹˜Ø ›¯Â ˘ÔÙ·¯Ù› ÛÙÔÓ ·ÈÒÓÈÔ ÓfiÌÔ, ›¯Â ÁÂÌ›ÛÂÈ Ù· ¯¤ÚÈ· ÙԢηÚÔ‡˜ Î·È Á‡ÚÈ˙Â Û·Ó Î·Ïfi˜ ÂÚÁ¿Ù˘ ÛÙÔÓ ∫‡ÚÈÔ.14

√ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÂÈÛΤÊÙËΠÎÈ ¿ÏÏË ÊÔÚ¿ ÙËÓ ∞Û›˙Ë, ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË ÙÔ˘ 1926,ʇÁÔÓÙ·˜ ‚È·ÛÙÈο ·fi ÙËÓ πÛ·Ó›·. √ ªÔ˘ÛÔÏ›ÓÈ Â›¯Â ·Ó·ÎËÚ‡ÍÂÈ ÂıÓÈ΋ÁÈÔÚÙ‹ ÙËÓ ¤‚‰ÔÌË ÂηÙÔÓÙ·ÂÙËÚ›‰· ÙÔ˘, Î·È ÈÏÈ¿‰Â˜ ÚÔÛ΢ÓËÙ¤˜ ›¯·Ó ÏËÌ-Ì˘Ú‹ÛÂÈ ÙË ¯·ÚÈو̤ÓË fiÏË Ù˘ √˘Ì‚Ú›·˜.

™˘ÏÏÔÁ›˙Ô˘Ì·È, Ì ‚›· ‰È·ÛΛ˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ ·Ú‰·Ïfi Ï‹ıÔ˜: ΔÈ Û¯¤ÛË ¤¯ÂÈ Ô ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛ-ÛÎÔ˜ Ì ÙË Ê·ÛÈÛÙÈÎ‹Ó πÙ·Ï›·; ΔÈ Û¯¤ÛË ¤¯ÂÈ Ì fiÏË ÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ˆ‹ Ì·˜; ªÂÁ¿ÏË ·Á·-Ó¿¯ÙËÛË ÁÂÓÓÈ¤Ù·È Û’ fiÔÈÔÓ ÎÔÈÙ¿˙ÂÈ Ì ηı·Úfi Ì¿ÙÈ ÙÔÓ ·Ó·›Û¯˘ÓÙÔ ·˘ÙfiÓ ÂÔÚÙ·ÛÌfi,fi¯È ÁÈ·Ù› Ë ÂÔ¯‹ Ì·˜ Â›Ó·È ÙfiÛÔ ·ÓÙ›ıÂÙË Ì ٷ ÊÚ·ÁÎÈÛηÓÈο ȉ·ÓÈο, Ì· ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ¤¯ÂÈÙËÓ ÙÈÌÈfiÙËÙ· Ó· ÙÔ ÔÌÔÏÔÁ‹ÛÂÈ. ∏ „¢ÙÈ¿ Ì·˜, Ë ˘ÔÎÚÈÛ›·, Ë ·Ó·Ó‰Ú›·, ÁÈÔÌÒÓÂÈ ÙËÓηډȿ ·Á·Ó¿¯ÙËÛË. […]ª¤Û· ÛÙË Ê·ÛÈÛÙÈÎ‹Ó πÙ·Ï›·, ̤۷ ÛÙËÓ ¿ÓÔÏË, ·ÏÏËÏÔÌÈÛÔ‡ÌÂÓË, Û·ÚÎÔ‚fiÚ· Û‡Á-¯ÚÔÓË ·ÓıÚˆfiÙËÙ·, ΢ÎÏÔÊÔÚ› Ô ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ Î·È ·ÓËÁ˘Ú›˙ÂÙ·È, ÛÙÂʷӈ̤-ÓÔ˜ Ì ÏÔ˘ÏÔ‡‰È· – Û· ÛÊ·¯Ù¿ÚÈ.μÚÈÛÎfiÌ·ÛÙ ÛÙÔÓ ·ÛÙÂÚÈÛÌfi ÙˆÓ Ï‡ÎˆÓ. √ ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ Â›Ó·È ¤Ó· ÌÈÎÚfi ·ÚÓ› ηÈÌ·˜ ·Ú¤ÛÂÈ – ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÁÈ·Ù› ›̷ÛÙ χÎÔÈ.15

O Johannes Joergensen

¶ÔχÙÈÌÔ˜ ηÚfi˜ Ù˘ ÚÒÙ˘ ‰È·ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘ ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË ÛÙËÓ ∞Û›˙Ë ˘‹ÚÍ ËÁÓˆÚÈÌ›· ÙÔ˘ Ì ÙÔÓ Johannes Joergensen, Û˘ÁÁڷʤ· ÌÈ·˜ ‚ÈÔÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘∞Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘, ÙËÓ ÔÔ›· Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ›¯Â ‰È·‚¿ÛÂÈ. √È ÂÈÛÙÔϤ˜ ÙÔ˘ÛÙË °·Ï¿ÙÂÈ· Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÌÈ· ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓË Û˘Ó¿ÓÙËÛË, Ë ÔÔ›· ‰ÂÓ Ê¿ÓËΠӷÂÓÙ˘ˆÛÈ¿˙ÂÈ ıÂÙÈο ÙÔÓ ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË:

�Ελπ��ω δ� ν δ�υλ�ψω καλ�, γρ%�ει � Κα5αντ5%κης στη Γαλ%τεια. �Η κ�ντ�σα �γραψε στ�Joergensen, π�� μ�νει δ� (�γραψε τ� περ�!ημ� #ι#λ�� γι τ�ν $Αγ. Φραγκ�σκ�, τ' ’)�υμε σπ�τι κι *ν�)εις καιρ� δι�#ασ� τ�), ν �ρθει ν γνωρισθ�0με, κι α1τ�ς 2π�ντησε π3ς θα ’ρθε4 α5ρι� στ6ς 4. �Επ�-σης �γραψε σ9 μερικ��ς λ'γι�υς Φραγκισκαν��ς μ�να)��ς ν� ’ρθ�υνε σπ�τι, :π�υ ;π�ρ)ει <νας«περ�!ημ�ς =Ελληνας» – κ’ �τσι τ #ραδι θ� ’)ω μι περ�εργη συντρ�!ι 2π� !ραγκ�παπ�δες! […]Κα6 σ� δι�#ασε τ�ν St. Francois τ�υ Joergensen.16

ΓAρισα κατ τ6ς 4 κα6 μ9 περ�μενε σπ�τι B συγγρα!�ας τ�0 «�Aγ. Φραγκ�σκ�υ», B Δαν�ς Joergensen κα6δυ� !ραγκισκαν�6 καλ'γερ�ι. ΜιλFσαμε γι τ�ν Φραγκ�σκ�, γι τGν ΚρFτη, γι τG θ�λασσα… HJoergensen εIναι Jς 60 )ρ�ν�ν, �Mυπν�ς, πικραμ�ν�ς, μ�τρι�ς. =Hταν θ δι�ρθωθε4 B καιρ�ς θ συνα-ντι'μαστε γι περ�πατ�: μ τ�π�τα δ9ν λπ��ω 2π� τG συντρ�!ι� τ�υ.17

™ÙËÓ ∞Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔÓ °ÎÚ¤ÎÔ, fï˜, Ë ÚÒÙË ÙÔ˘˜ ÁÓˆÚÈÌ›· ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È ˆ˜ÌÈ· Ù˘¯·›· Û˘Ó¿ÓÙËÛË, fiÔ˘ ÔÈ ‰˘Ô Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ ‚Ú¤ıËÎ·Ó ·‰ÂÚʈ̤ÓÔÈ ·fi ÙËÓ·Á¿Ë ÁÈ· ÙÔÓ ÕÁÈÔ, ηıÒ˜ Î·È ÁÈ· ÙËÓ Ô›ËÛË:

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 183 ]

ª¿¯Ô˘ÌÔ˘Ó, ı˘Ìԇ̷È, ÙÔ˘˜ Ì‹Ó˜ ÂΛÓÔ˘˜, ÂÚȉȷ‚¿˙ÔÓÙ·˜ Ù· ¯ÒÌ·Ù· Î·È Ù· ÛÙÂÓ¿‰ÚÔÌ¿ÎÈ· Ù˘ ∞Û›˙˘, ÎÔÈÙ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙȘ ˙ˆÁÚ·ÊȤ˜ ̤۷ ÛÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ·Ú¯ÔÓÙÈÎfi ÙÔ˘ ºÙˆ-¯Ô‡ÏË ÙÔ˘ £ÂÔ‡, Ó· ˙‹Ûˆ ÎÈ ÂÁÒ, fiÛÔ ÌÔÚÔ‡Û·, ÌÈ·Ó Ù¤ÙÔÈ· ¿ÓÔÈÍË, ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ ¯ÈÓfi-ˆÚÔ. […] ™›ÁÔ˘Ú· fï˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÙÔ ı¤Ïˆ, ÙÔ ÚfiÛˆfi ÌÔ˘ ı· ’‰ÂȯÓ ÙÔÓ ·ÁÒÓ· ηÈÙÔÓ fiÓÔ. °È·Ù›, ‚Á·›ÓÔÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ Î·ÛÙÚfiÔÚÙ· Ù˘ ÕÁÈ·˜ ∫Ï¿Ú·˜, Û˘Ó¿ÓÙËÛ· ¤Ó·Ó¿ÓıÚˆÔ ÏÈÁÓfi, ·„ËÏfiÎÔÚÌÔ, Ô˘ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ù· Í·Óı¿ ÙÔ˘ Ì·ÏÏÈ¿ Ó· „·Ú·›ÓÔ˘Ó. […]ŒÓ· Úˆ› Ô ¿ÁÓˆÛÙÔ˜ ÛÙ·Ì¿ÙËÛÂ, Ì ÎÔ›Ù·ÍÂ, ‰›ÛÙ·Û ÌÈ· ÛÙÈÁÌ‹.– £¤ÏÂÙ ӷ ÂÚ·Ù‹ÛÔ˘Ì ϛÁÔ Ì·˙›; ÌÔ˘ οÓÂÈ.– £¤Ïˆ.⁄ÛÙÂÚ· ·fi Ï›Á· ‚‹Ì·Ù·:– ∂›Ì·È ·fi ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ÙÔ˘ Ϥˆ, ÎÈ ‹Úı· ÛÙËÓ ∞Û›˙Ë ÎÈ ·Á¿ËÛ· ÙÔÓ ÕÁÈÔ ºÚ·ÁΛÛÎÔ.– ∫È ÂÁÒ, ·ÔÎÚ›ıËÎÂ Ô ¿ÁÓˆÛÙÔ˜, Â›Ì·È ·fi ÙËÓ ¿ÏÏËÓ ¿ÎÚ· Ù˘ ∂˘ÚÒ˘, ·fi ÙË¢·Ó›·Ø ·Á·Ò ÎÈ ÂÁÒ ÙÔÓ ÕÁÈÔ ºÚ·ÁΛÛÎÔ Î·È ˙ˆ Â‰Ò ¯ÚfiÓÈ· ÛÙËÓ ∞Û›˙Ë Î·È ‰ÂÓ ÌÔÚÒÓ· ÙÔÓ ·Ê‹Ûˆ. ªÂ ϤÓ °ÈfiÚÁÎÂÓÛÂÓ.ΔÈÓ¿¯ÙËη.– ∞˘Ùfi˜ Ô˘ ¤ÁÚ·„ ÙÔ Ï·ÌÚfi ‚È‚Ï›Ô ÁÈ· ÙÔÓ ÕÁÈÔ;√ °ÈfiÚÁÎÂÓÛÂÓ ¯·ÌÔÁ¤Ï·Û Ì ÈÎÚ›·Ø ÎÔ‡ÓËÛ ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ.– ¶ÔÈÔ˜ ÌÔÚ› ÔÙ¤ Ó· ÌÈÏ‹ÛÂÈ ÁÈ· ÙÔÓ ÕÁÈÔ ºÚ·ÁΛÛÎÔ fiÛÔ ÙÔ˘ ·Í›˙ÂÈ;18

– ¶Ô‡ ‹Á·Ù ÍËÌÂÚÒÌ·Ù·; ÚÒÙËÛÂ Ë ÎÔÓÙ¤Û· [·ÊÔ‡ Ô Joergensen ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÙËÓÂÈÛÎÂÊÙ›]Ø Â›Ì·È ‚¤‚·ÈË, ÌÈÏÔ‡Û·Ù ÁÈ· ÙÔÓ ÕÁÈÔ ºÚ·ÁΛÛÎÔ.– ¶Ò˜ ÙÔ Í¤ÚÂÙÂ, ÎÔÓÙ¤Û·; ¤Î·ÌÂ Ô °ÈfiÚÁÎÂÓÛÂÓ Î·È Ì ÎÔ›Ù·Í ¯·ÌÔÁÂÏÒÓÙ·˜.∏ ÎÔÓÙ¤Û· Á¤Ï·ÛÂ:– °È·Ù›, ·ÔÎÚ›ıËÎÂ, ÙÒÚ· Ó·, Ô˘ ‚Á‹Î· ¤Íˆ ÛÙÔÓ Î‹Ô, Û·˜ ›‰· ·fi Ì·ÎÚÈ¿ Ó· ’Ú¯Â-ÛÙ ÎÈ ‹Û·ÛÙ·Ó Ù˘ÏÈ̤ÓÔÈ ÎÈ ÔÈ ‰˘fi ̤۷ Û ÊÏfiÁ˜!19

√ ›‰ÈÔ˜ Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ Ì·˜ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ηٷϿ‚Ô˘Ì ÁÈ· ÔÈÔ ÏfiÁÔ ÔÏ·ÌÚfi˜ ‚ÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ‰ÂÓ Î¤Ú‰ÈÛ ·Ì¤Ûˆ˜ ÙË Û˘Ì¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘. ∂ΛÓË ÙËÓÂÔ¯‹, Ô 41¯ÚÔÓÔ˜ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ¿Ï¢ ·ÎfiÌË ÁÈ· ÙË Ï‡ÙÚˆÛË ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ηÈÙ˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜, Î·È ·ÔÚÔ‡Û ·Ó ·˘Ùfi˜ Ô ÛÙfi¯Ô˜ ‹Ù·Ó ÂÊÈÎÙfi˜. √ Joergensenfï˜, 20 ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜, ›¯Â ‚ÚÂÈ ÛÙË Á·Ï‹ÓË Ù˘ ∞Û›˙˘ ÙËÓ ·¿ÓÙËÛËÛÙȘ ·ÓËÛ˘¯›Â˜ Ù˘ „˘¯‹˜ ÙÔ˘: ·˘Ù‹ Ë ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ›Ûˆ˜ ͤÓÈ˙ ÙÔÓ Ó¤Ô ·ÁˆÓÈÛÙ‹.

ŸÙ·Ó ‹ÌÔ˘Ó ÎÈ ÂÁÒ Ó¤Ô˜ [¤ÏÂÁÂ Ô ¢·Ófi˜] ›¯· ÌÂÁ¿Ï˜, ˆÛÊÔÚÈΤ˜ ÊÈÏÔ‰ÔÍ›Â˜Ø ¤ÁÚ·Ê·Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·Ù· fiÏÔ ÊÈÏˉÔÓ›·, ÂÈÚˆÓ›· Î·È ¿ıÔ˜Ø Ì ÙÔÓ Î·ÈÚfi ‰Â Ì ¯ˆÚÔ‡Û ȷ ËÙ¤¯ÓË, Ú›¯ÙËη ÛÙËÓ ÂÈÛÙ‹ÌË, Ê·Ó·Ù›ÛÙËη Ì ÙÔ ‰·Ú‚ÈÓÈÛÌfi Î·È Ì fiϘ ÙȘ ·ÓÙȯÚÈ-ÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ȉ¤Â˜Ø ‹ıÂÏ· Ó· Û¿Ûˆ fiÏ· Ù· ‰ÂÛÌ¿, ıÚËÛΛ·, ÔÏÈÙ›·, ËıÈ΋, Î·È ıÚfiÓÈ·˙·ÙÔ ÂÁÒ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘ ˙ˆ‹˜. «¶fiÏÂÌÔ˜ ÛÙÔÓ ·Ì¿Ï·ÈÔ Ô¯ÙÚfi!» ‰È·Ï·ÏÔ‡Û·Ø ·Ì¿-Ï·ÈÔ Ô¯ÙÚfi, ¤ÙÛÈ ¤ÏÂÁ· ÙÔ £Âfi. ŒÁÚ·Ê·, ¤Î·Ó· ·ÓÙÔ‡ ÔÌÈϛ˜, ÎÚ·ÙÔ‡Û· ÌÈ· ÛËÌ·›· ÎȤÙÚ¯·. ÕÍ·ÊÓ· ÛÒ·Û·, ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·. ∞ÚÔÛ‰fiÎËÙË ·ÓËÛ˘¯›·, ·ÓÂÍ‹ÁËÙË, ·Ó·Ù¿Ú·ÍÂÙËÓ Î·Ú‰È¿ ÌÔ˘Ø ‰ÂÓ ‹ÍÂÚ· Ò˜ ‹ÚıÂ Ë ·ÓËÛ˘¯›· ·˘Ù‹, ·fi Ô‡ ‹Úı – ‹ Ì·˜ ÎÈ ‹Ù·Ó̤۷ ÌÔ˘ ¿ÓÙ· Î·È ÂÚ›ÌÂÓ ÙËÓ ÒÚ· Ù˘; […]Δ‡ˆÛ· ¤Ó· √‰ÔÈÔÚÈÎfi, ÎÈ ¤ÏÂÁ·, ÚÔÛ·ıÔ‡Û· Ó· ˆ, ÙÈ Û˘ÁΛÓËÛË ¤ÓȈ۷ ‚ϤÔÓÙ·˜ÙȘ ·ÏȤ˜ ÔÏÈÙ›˜, Ù· ηÛÙ¤ÏÈ·, ÙȘ ÂÎÎÏËۛ˜, ÙȘ ˙ˆÁÚ·ÊȤ˜… ∂›¯· ¿ÂÈ Û’ ¤Ó·

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 184 ]

ªÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ μÂÓ‰ÈÎÙ›ÓˆÓ, Ì· ÙÚfiÌ·Í· ÎÈ ¤Ê˘Á· Â˘Ù‡˜ ÙËÓ ¿ÏÏË Ì¤Ú· ÙÔ Úˆ›Ø ÙfiÛÔ ÁÏ˘-ÎÈ¿ Î·È ÁÔËÙ¢ÙÈ΋ ÌÔ˘ ›¯Â Ê·Ó› Ë ˙ˆ‹ Î·È ÙfiÛÔ ·ÓÙ›ıÂÙË ·’ fi,ÙÈ ÙËÓ Â›¯· ˙‹ÛÂÈ, ̤۷ÛÙÔ ‹Û˘¯Ô ÂÙÔ‡ÙÔ Ì·Î¿ÚÈÔ ∫ÔÈÓfi‚ÈÔ. °È· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ¤‚Ï· ÔÈÔ˜ Â›Ó·È Ô ‰ÚfiÌÔ˜ Ô˘Ê¤ÚÓÂÈ ÛÙËÓ Â˘Ù˘¯›· – Î·È ‰›ÛÙ·˙· Ó· ÙÔÓ ¿Úˆ […].– ∂Λ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿, ›Â, ÛÙËÓ ¶ÔÚÙÛÈÔ‡ÓÎÔÏ·, ˆÚ›˜ Ó· ÙÔ ı¤Ïˆ, χÁÈÛ· Ù· ÁfiÓ·Ù·,ÎÔÈÙ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ÏËÁˆÌ¤ÓÔ Û ¤ÓÙ ÌÂÚȤ˜ ÙÔ˘ ÎÔÚÌÈÔ‡ ÙÔ˘ ÕÁÈÔ. ª· ÓÙÚ¿Ëη, ı‡Ìˆ-Û·, ÛËÎÒıËη ÎÈ ¤Ê˘Á·. ΔÈ ¤·ı·; ·Ó·ÚˆÙÈfiÌÔ˘Ó Ì ı˘ÌfiØ ÁÈ·Ù› ÁÔÓ¿ÙÈÛ·; ª· Û˘Ó¿Ì·ÛÙÔ ÛÏ¿¯ÓÔ ÌÔ˘ ·ÏÒÓÔ˘ÓÙ·Ó ·ÓÂÍ‹ÁËÙË Á·Ï‹ÓË. °È·Ù›; ÁÈ·Ù›; ·Ó·ÚˆÙÈfiÌÔ˘Ó ¿ÏÈØ ÁÈ·Ù›Ó· ÓÈÒıˆ ÙfiÛË ·Ó·ÎÔ‡ÊÈÛË; ∫È ·ÏËıÈÓ¿, ÔÙ¤ ÛÙË ˙ˆ‹ ÌÔ˘ ˆ˜ ÙfiÙ ‰ÂÓ Â›¯· ‰ÔÎÈÌ¿ÛÂÈÙfiÛË Â˘Ù˘¯›·. ∫È fï˜, ¤Ó·˜ ̤۷ ÌÔ˘ ‰ÂÓ ‹ıÂÏ ӷ ÈÛÙ¤„ÂÈ. ¶ÂÚÈÊÚÔÓÔ‡Û οı ˘ÂÚ-Ê˘ÛÈÎfi, Û’ ¤Ó· ÌÔÓ¿¯· ›¯Â ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË: ÛÙÔ ÓÔ˘ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘. ∞˘Ùfi˜ fi,ÙÈ ÂÈ. ∞˘Ùfi˜‹Ù·Ó Ô˘ ÛÙ¤ÎÔ˘ÓÙ·Ó ÛÙËÓ fiÚÙ· Ù˘ ηډȿ˜ ÌÔ˘ Î·È ‰ÂÓ ¿ÊËÓ ÙÔ ı¿Ì· Ó· ÌÂÈ.– §ÔÈfiÓ; ¤ÂÈÙ·; Ò˜ Û·˜ ‹ÚıÂ Ë Ï‡ÙÚˆÛË; ÚˆÙÔ‡Û· ·Ó˘fiÌÔÓ·, ‚ϤÔÓÙ·˜ ÙÔ Û‡ÓÙÚÔ-Êfi ÌÔ˘ ¿ÏÈ Ó· Ûˆ·›ÓÂÈ.– ◊Û˘¯·, ·ıfiÚ˘‚·, fiˆ˜ ¤Ú¯ÂÙ·È Û¯Â‰fiÓ ¿ÓÙ·. Ÿˆ˜ ÚÈÌ¿˙ÂÈ Î·È ÌÂÏÒÓÂÈ ¤Ó·˜ ηÚ-fi˜. ŒÙÛÈ Ú›Ì·ÛÂ Ë Î·Ú‰È¿ ÌÔ˘ Î·È Ì¤ÏˆÛÂ. ŸÏ· ¿Í·ÊÓ· ÌÔ˘ Ê¿ÓËÎ·Ó ·Ï¿, Û›ÁÔ˘Ú·Ø

¤·„·Ó ÔÈ ·ÁˆÓ›Â˜ ÎÈ ÔÈ ‰ÈÛÙ·ÁÌÔ›, Ù· ·Ï¤Ì·Ù·. ∫¿ıÈÛ· ÛÙ· fi‰È· ÙÔ˘ ÕÁÈÔ˘ ºÚ·ÁΛ-ÛÎÔ˘, ̋η ÛÙÔÓ ¶·Ú¿‰ÂÈÛÔ. ΔÔ‡ÙÔ˜ Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ Â›Ó·È Ô ·‰ÂÏÊfi˜ ı˘ÚˆÚfi˜ Ô˘ ÌÔ˘¿ÓÔÈÍ ÙËÓ fiÚÙ·.20

∞›ÁÈÓ· 1943: «Απελπισμ)ν�ι και θε�ν.στικ�ι, γρ%�ει η Ελ)νη Σαμ��υ, δεν:)ραμε πια τι ν’ απ��ασ�σ�υμε, �ταν � mγι�ς Φραγκ�σκ�ς, � αγαπημ)ν�ς %γι�ςτ�υ Ν�κ�υ, .ρθε $�.θει% μας.

– Aν δ)8εστε να μας μετα�ρ%σετε τ�ν “mγι� Φραγκ�σκ�” τ�υ Γι�ργκενσεν καινα μας γρ%ψετε κι )να μεγ%λ� Πρ�λ�γ�, θα σας ανταμε�ψ�υμε με τρ��ιμα, πρ�-τειναν μια μ)ρα �ι καθ�λικ�� παπ%δες στ�ν Ν�κ�. Κι � Κα5αντ5%κης )πιασε π%λιτην π)να με μεγ%λ� κ)�ι».21

°È· ÙÔ‡ÙË ÙËÓ ÂÚÁ·Û›·, Ô˘ ΢ÚÈÔÏÂÎÙÈο ¤ÛˆÛ ÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË·fi ÙËÓ Â›Ó·, Ô ·Ù¤Ú·˜ £Âfi‰ˆÚÔ˜ ∫ÔÓÙ›‰Ë˜ ÌÔ˘ ·Ó¤ÊÂÚ ·˘Ù‹ ÙË Ì·ÚÙ˘Ú›·:

«∏ ·Ú·ÁÁÂÏ›· Ù˘ ÌÂÙ¿ÊÚ·Û˘ ·fi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ °ÈfiÚÁÎÂÓÛÂÓ ¤ÁÈÓ ·fi ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙË-Ù· Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∫·ıÔÏÈ΋˜ ∂Í·Ú¯›·˜ (ÙÔ˘˜ ÏÂÁfiÌÂÓÔ˘˜ √˘Ó›Ù˜) Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÙËÓÂÎÎÏËÛ›· Î·È ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·, ∞¯·ÚÓÒÓ 246. ∞˘ÙÔ› ›¯·Ó Î·È ¤¯Ô˘Ó ÙÔÓÂΉÔÙÈÎfi Ô›ÎÔ ∫·Ïfi˜ Δ‡Ô˜. ∂Λ ÚˆÙÔ‰ËÌÔÛȇÙËÎÂ Ë ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË.¢ÂÓ Í¤Úˆ ·Ó ˘‹ÚÍÂ Û˘Ì‚fiÏ·ÈÔ ·ÏÏ¿ Ë Û˘Ìʈӛ· ¤ÁÈÓ ÁÈ· ÌÈ· ·ÌÔÈ‚‹ Û ÙÚfiÊÈÌ·.¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ηٿ ÙËÓ Ì·ÚÙ˘Ú›· Ù˘ Û˘˙‡ÁÔ˘ ÙÔ˘ ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË ÛÙÔÓ ·Ù¤Ú· ∞ı·Ó¿ÛÈÔ∞ÚÌ¿Ô ÚÈÓ ÌÂÚÈο ¯ÚfiÓÈ·, ÌÈ· ̤ڷ ÙÔ˘ 1943 ÛÙËÓ ∞›ÁÈÓ·, fiÔ˘ Ë ›‰È· ¤„·¯Ó ·ÁÚÈfi-¯ÔÚÙ· ÁÈ· Ó· Ì·ÁÂÈÚ¤„ÂÈ Î¿ÙÈ, ÙÔ˘˜ ‹Úı ¤Ó· ÙÛÔ˘‚¿ÏÈ Ì ÙÚfiÊÈÌ· ˆ˜ ·ÌÔÈ‚‹ ÁÈ· ÙËÓÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË. ŒÎ·Ó·Ó ÙfiÙ ÌÂÁ¿Ï˜ ¯·Ú¤˜».

•ÂΛÓËÛ ÙfiÙ ¤Ó·˜ ¿ıÏÔ˜ Ô˘ ·ÊÈÂÚÒıËΠÛÙË Á˘Ó·›Î· Ô˘ η٤ÛÙËÛ ÂÊÈ-ÎÙ‹, ۯ‰fiÓ Â›ÎÔÛÈ ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ, ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋ ÁÓˆÚÈÌ›·.

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 185 ]

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 186 ]

ŒÓ· ¯ÚÔÓÈÎfi ÙÔ˘ «ºÙˆ¯Ô‡ÏË ÙÔ˘ £ÂÔ‡»

ΔÔ Î·ÏÔη›ÚÈ ÙÔ˘ 1952, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ Ù·Í›‰Â„ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Ì·˙› Ì ÙË Á˘Ó·›-η ÙÔ˘. ŸÙ·Ó Á‡ÚÈÛ ÛÙËÓ Antibes, ÛÙË Villa Manolita, Ô ¡›ÎÔ˜ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘›¯Â ÙËÓ È‰¤· Ó· ÁÚ¿„ÂÈ ¤Ó· ‚È‚Ï›Ô ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘:

�Eπιτ)λ�υς γ9ρισα στ! πρ%σιν� ρημητ.ρι� μ�υ –)γρα�ε στ!ν Börje Knös– κα4 κ%θ�υμαι π%λι μπρ�-στ+ στ! τραπ)5ι τ�6 μαρτυρ��υ κα4 τ>ς 8αρQς μ�υ, κρατ� τ=ν π)να κα4 γρ%�ω. Π�λ( nρα�α πρ%ματα:αν%δα στ=ν YΙταλ�α, 8%ρηκα π�λ9, σκ)�τηκα π�λ( κα4 στ=ν YΑσ�5η :αν%5ησα τ! μεγ%λ� μ%ρτυρα κιfρωα, π�( τ�σ� �γαπ�, τ!ν Pγι� Φραγκ�σκ�. Κα4 τ�ρα μ" κυρ�εψε � π�θ�ς ν+ γρ%ψω _να $ι$λ�� γι’α�τ�ν. Θ+ τ! γρ%ψω; δ"ν :)ρω �κ�μαM περιμ)νω _να σημ%δι κα4 τ�τε θ+ τ! �ρ8�σω. Π%ντα, καθTς:)ρετε, 7 π%λη μ)σα μας τ�6 �νθρ�π�υ μ" τ! Θε�, τ>ς iλης μ" τ! πν)μα, ε*ναι τ! σταθερ! leit-motiv τ>ς5ω>ς μ�υ κα4 τ�6 Gργ�υ μ�υ…22

∂ΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ›¯Â ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ ÙË ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË Ù˘ πÏÈ¿‰·˜Î·È ‹Ù·Ó ··Û¯ÔÏË̤ÓÔ˜ Ì ÙȘ ÔÏϤ˜ ‰ÈÔÚıÒÛÂȘ Ù˘. •·ÊÓÈο ÌÈ· Ïԛ̈ÍËÛÙÔ Ì¿ÙÈ ÙÔÓ ·Ó¿ÁηÛ ӷ ‰È·Îfi„ÂÈ ÙËÓ ÂÚÁ·Û›·. √ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ¤Ú ӷ¿ÂÈ ÛÙËÓ √ÏÏ·Ó‰›· ÁÈ· ıÂڷ›·. ∏ ·ÚÚÒÛÙÈ· ‰ÂÓ ÛÙ¿ıËΠfï˜ ÂÌfi‰ÈÔ ÁÈ·ÙË ÌÂϤÙË ÙÔ˘ ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË, Ô˘ ·ÚÎÂÙ¿ ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÙÔ ¶¿Û¯· ÙÔ˘ 1955,ÌfiÚÂÛ ӷ ÔÌÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ÛÙÔÓ ¶·ÓÙÂÏ‹ ¶Ú‚ÂÏ¿ÎË:

… μπ�ρε� γ�νιμη ν% ’ναι 7 �κινησ�α α�τ.M 1,τι καλ9τερ� G8ει � «Φτω8�9λης τ�6 Θε�6» τ! \παγ�ρευαστ=ν NEλ)νη, τ=ν pρα τ�6 πυρετ�6…23

ΔÔ ‚È‚Ï›Ô ‰ËÌÔÛȇıËÎÂ, Û˘Ó¿ÓÙËÛ ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÁ¿ÏË ÂÈÙ˘¯›· Î·È ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛıË-Π۠ÔÏϤ˜ ÁÏÒÛÛ˜. √ ·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ÚÔοÏÂÛ ÛÙfiÛÔ ÔÏϤ˜ Û˘˙Ë-Ù‹ÛÂȘ: ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ·ÓËÛ˘¯Ô‡Û·Ó ÁÈ· ÙË ÛÎÏËÚfiÙËÙ· ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘, ηıÒ˜‹Ù·Ó Ôχ ·ÔÌ·ÎÚ˘Ṳ̂ÓÔ ·fi ÙËÓ ÎÏ·ÛÈ΋ Î·È Î¿ˆ˜ ÁÏ˘Î·Ó¿Ï·ÙË ÂÈÎfiÓ· Ô˘Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙÔÓ ºÙˆ¯Ô‡ÏË ÙÔ˘ £ÂÔ‡. √ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘, ÂÍ¿ÏÏÔ˘, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Û˘Á-Áڷʤ·˜ Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ˘Ô‰Ô˘ÏÈο ÙÔ ‰ÚfiÌÔ ÙÔ ¯·Ú·Á̤ÓÔ·fi ÙȘ ÔÏ˘¿ÚÈı̘ ‚ÈÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘: ˆ˜ ÂχıÂÚÔ Ó‡̷, ·ÂÈÎfiÓÈÛ ¤Ó·ÓÕÁÈÔ Ô˘ ·ÓÙÈηÙÔÙÚ›˙ÂÈ ÙÔ È‰·ÓÈÎfi Ô˘ Ô ›‰ÈÔ˜ ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ.

Στ! $ι$λ�� μ�υ θ+ $%λω τ+ λ�για τ�6 Φτω8�9λη, α�τ+ π�( :)ρ�υμε πTς ε*πε, μ+ κι ^λλα π�( θ+ μπ�-ρ�6σε ν+ G8ει πε�… dOπως τ! Gκανα κα4 μ" τ+ Ε�αγγ)λια. Γιατ4 ε*μαι $)$αι�ς πTς � gριστ!ς δ" στ%-θηκε καταμεσ4ς τ�6 δρ�μ�υ. NΗ καλ�σ9νη τ�υ πρ�8�ρησε πι! π)ρα ^π’ 1,τι θ)λησαν ν+ �μ�λ�γ.σ�υν�@ μαθητ)ς τ�υ… Δ" θ+ κ%νω �ιλ�λ�γ�α, μ.τε ψυ8�λ�γικ= �ν%λυση. dO,τι μ’ νδια�)ρει ε*ναι �@ κρυ�"ςδυν%μες π�( \π%ρ8�υν μ)σα μας κι εbτε �π! δειλ�α εbτε γιατ4 δ"ν πιστε9�υμε σ" τ�π�τα τ4ς ��.ν�υμεκα4 8%ν�υνται…NO dΑγι�ς Φραγκ�σκ�ς γ�νεται σ.μερα π�λ( π�καιρ�ς `8ι μ�ν� γιατ4 μ)σα τ�υ πραγματ�π�ιε� τ=ντ)λεια _νωση μ" τ! Σ9μπαν, δηλαδ= κ%τι π�( πρ�σπαθε� ν+ �τ%σει 7 πιστ.μη �λλ+ �π! ^λλα μ�ν�-π%τια, �λλ+ κα4 γιατ4 7 καρδι% τ�υ $ρ>κε τ= λ9ση στ+ πρ�$λ.ματα π�( μ)ν�υν γι+ μQς �κ�μα ^λυτα:

�τ�8εια, �δικ�α, $�α… Μ�ν%8α 7 �γ%πη, π�( κηρ9σσει � Φτω8�9λης τ�6 Θε�6, μπ�ρε� ν+ τ+ λ9σει…O@ παλι�4 qγι�γρ%��ι \π�γρ%μμισαν τ=ν ^�ατη ε�δαιμ�ν�α τ�6 dΑγι�υ. YΕγT θ+ πιμ)νω στ= μεγ%ληδυσκ�λ�α, π�( $ρ�σκει _νας θνητ�ς, γι+ ν+ λευτερωθε�. NO �γ�νας ε*ναι σκληρ!ς κι bσια-bσια � �γ�ναςα�τ!ς μ’ νδια�)ρει π%νω �π’ 1λα…».24

∫·È ÙÔ 1956, fiÙ·Ó Ô ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ Pierre Descargues ÚÒÙËÛ ÙÔÓ ∫·˙·-ÓÙ˙¿ÎË ÁÈ·Ù› ¤ÁÚ·„ ¤Ó·Ó ÙfiÛÔ «ÙÚÔÌÂÚfi» ÕÁÈÔ ºÚ·ÁΛÛÎÔ, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘·¿ÓÙËÛÂ:

Γρ%�ω $ι$λ�α, τ! λιγ�τερ�, θ% ’λεγε κανε�ς, �νησυ8αστικ%, τ! καλ9τερ�, «��$ερ%», γιατ4 πρ)πει ν+:αναλ)με στ�(ς �νθρ�π�υς πTς πQνε στ=ν καταστρ��., πTς � κ�σμ�ς μας ε*ναι στ=ν κρα τ�6 γκρε-μ�6. Λ�γ�ι, π�λ( λ�γ�ι συγγρα�ε�ς γν�ι%5�υνται γι α�τ�. […] Πρ)πει ν+ τ�(ς π�6με πTς πλησι%5�υμετ! τ)λ�ς. Γρ%�ω $ι$λ�α γι+ ν’ �ργ�π�ρ.σω τ! τ)λ�ς. 2Εγραψα τ!ν dΑγι� Φραγκ�σκ�, γιατ4 7 π�8. μαςG8ει �ν%γκη �π! fρωες, π�( ν+ ε*ναι συν%μα κα4 Pγι�ι. Κι �γαπ� Bδια�τερα τ!ν dΑγι� Φραγκ�σκ�,G5ησα π�λ(ν καιρ! στ=ν YΑσ�5η. Δυ! ��ρ"ς μ�6 Gσωσε τ= 5ω.: τ=ν πρ�τη ��ρ%, 1ταν κ�ντ)ψαμε ν+πεθ%ν�υμε �π! τ=ν Πε�να στ=ν ΑbγιναM τ= δε9τερη ��ρ%, 1ταν κ�ντεψα ν+ πεθ%νω �π! _να �π�στη-μα στ! μ%τι…25

√ ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ÙˆÓ Î·ÈÚÒÓ Ì·˜

™ÙȘ 11 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1955, fiÙ·Ó ‹‰Ë ‰Ô‡Ï¢ ÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· Ô˘ ı· ‰ËÌÔÛÈ¢fi-Ù·Ó ÙËÓ ÂfiÌÂÓË ¯ÚÔÓÈ¿, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ›¯Â ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÙÔÓ¿ÓıÚˆÔ Ô˘ ÂÓÛ¿ÚΈÓ ÙÔ È‰·ÓÈÎfi ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘ ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓËÂÔ¯‹. «ΔÔÓ Schweitzer ›¯·Ì ÙË ÌÂÁ¿ÏË Ù‡¯Ë Ó· ÙÔÓ ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ì ÛÙÔ ·ÙÚÈÎfi ÙÔ˘Û›ÙÈ ÛÙÔ Gunsbach», Ì·ÚÙ˘Ú¿ÂÈ Ë ∂ϤÓË ™·Ì›Ô˘.26

¶Ò˜ Í·Ó·Á‡ÚÈÛ·Ó, ηٷοı·Ú˜, Ì fiϘ ÙȘ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ, ÔÈ Ì¤Ú˜ ÂΛӘ Ù˘ ∞Û›˙Ë˜Î·È Ò˜ Ô ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ˙ËÙ‹Ûˆ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ¿ ÙÔ˘, ¤ÙÚÂÍ ӷ ÌÔ˘ ‰Â›ÍÂÈ ÙÔ‰ÚfiÌÔ! ¡· ÌÔÚÔ‡Û·! Œ‚Ï· ·fi Ì·ÎÚÈ¿ ÙÔÓ ÕÁÈÔ Ó’ ·ÁηÏÈ¿˙ÂÈ ÙÔ˘˜ ÏÂÚÔ‡˜ Î·È ÌÂ΢ڛ¢ ·Ó·ÁԇϷ Î·È ÙÚfiÌÔ˜Ø Ó· Á˘Ú›˙ÂÈ Í˘fiÏ˘ÙÔ˜ Î·È Ó· ÎËÚ‡¯ÓÂÈ, Ó· ÙÔÓ ÁÈÔ˘¯·˝˙Ô˘Ó,Ó· ÙÔÓ ‰¤ÚÓÔ˘Ó, Ó· ÙÔÓ ÂÙÚÔ‚ÔÏÔ‡Ó Î·È Ó· Ï¿ÌÂÈ ÙÔ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘ ·fi ̷ηÚÈfiÙËÙ·,ÙÔÓ ¤‚Ï· ÎÈ Ë Î·Ú‰È¿ ÌÔ˘ ·ÓÙÈÛÙ¤ÎÔ˘ÓÙ·Ó. ∞˘Ùfi ÔÙ¤! ¤ÏÂÁ· Ù·ÂÈӈ̤ÓÔ˜Ø Î·Ï‡ÙÂÚ·¤Ó·˜ ·fiÙÔÌÔ˜ Ì·ÚÙ˘ÚÈÎfi˜ ı¿Ó·ÙÔ˜Ø ÙÔ Î·ıËÌÂÚÈÓfi ·ÓÙ›ÎÚÈÛÌ· ÙÔ˘ ¯Ï¢·ÛÌÔ‡ ÍÂÂÚ-ÓÔ‡Û ÙËÓ ·ÓÙÔ¯‹ ÌÔ˘.¶¿ÓÙ· Ë ¿ÌÂÛË Â·Ê‹ Ì ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÌÔ˘ ÚÔηÏÔ‡Û ‰˘ÛÊÔÚ›·. ◊ÌÔ˘Ó Úfiı˘-ÌÔ˜ Î·È Ì ÌÂÁ¿ÏË ¯·Ú¿, ·fi Ì·ÎÚÈ¿, Ó· ÙÔ˘˜ ‚ÔËı‹Ûˆ fiÛÔ ÌÔÚÔ‡Û·, fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ·Á·-Ô‡Û· Î·È ÙÔ˘˜ ÔÓÔ‡Û·, Ì· ·fi Ì·ÎÚÈ¿Ø fiÙ·Ó ÙÔ˘˜ ˙‡ÁˆÓ·, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û· ηÈÚfi Ôχӷ ÙÔ˘˜ ·Ó¯ÙÒ, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Ì ·Ó¯ÙÔ‡Ó, ¯ˆÚ›˙·ÌÂ. […] ∫È ¤ÂÈÙ·, ¤ÏÂÁ· Ó·‰ÈηÈÔÏÔÁ‹Ûˆ ÙËÓ ·ÓÈηÓfiÙËÙ¿ ÌÔ˘ Ó’ ·ÎÔÏÔ˘ı‹Ûˆ ÙÔÓ ·Ó‹ÊÔÚÔ ÙÔ˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘, ÛÙÔÓηÈÚfi ÙÔ˘ ª·Ì̈ӿ Î·È ÙÔ˘ ªÔÏÒ¯ Ô˘ Ô‡ÌÂ, Ò˜ Â›Ó·È ÌÔÚÂÙfi Ó· Í·Ó·ÚÔ‚¿ÏÂÈ ÛÙËÁ˘ ¤Ó·˜ ºÙˆ¯Ô‡Ï˘ ÙÔ˘ £ÂÔ‡; ªÈ· ÙfiÛË ·Ê¤ÏÂÈ·, ÌÈ· ÙfiÛË ·ÁÓfiÙËÙ· Î·È ·Á¿Ë; ŒÓ·˜Ù¤ÙÔÈÔ˜ ¢ÔÓ ∫ȯÒÙ˘ Ù’ Ô˘Ú·ÓÔ‡;

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 187 ]

ΔÔ ’ÏÂÁ·, ÙÔ Í·Ó¿ÏÂÁ·, ÁÈ· Ó· ·ÚËÁÔÚËıÒØ ‰ÂÓ ‹ÍÂÚ· ˆ˜ ›¯Â ÎÈfiÏ· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙ›·¿Óˆ ÛÙË Á˘ ¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ ºÙˆ¯Ô‡Ï˘ ÙÔ˘ £ÂÔ‡, ÂÚÈÛÙÔȯÈṲ̂ÓÔ˜ ÂÙÔ‡ÙÔ˜ ·fi Ó¤ÁÚÔ˘˜ÏÂÚÔ‡˜. […]◊ÌÔ˘Ó Ôχ Û˘ÁÎÈÓË̤ÓÔ˜ ÙÔ ·˘ÁÔ˘ÛÙÈ¿ÙÈÎÔ ÂΛÓÔ ÌÂÛË̤ÚÈ Ô˘ ›¯· ¿ÚÂÈ ÙÔ ‰ÚÔÌ¿-ÎÈ ÙÔ˘ ÌÈÎÚÔ‡ÏÈÎÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ ÙÔ˘ Gunsbach, ̤۷ ÛÙ· ‰¿ÛË Ù˘ ∞ÏÛ·Ù›·˜, Î·È ¯Ù˘Ô‡Û·ÙËÓ fiÚÙ· ÙÔ˘ Û‡Á¯ÚÔÓÔ‡ Ì·˜ ÕÁÈÔ˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘. ÕÓÔÈÍÂ Ô ›‰ÈÔ˜, ÌÔ˘ ’‰ˆÎ ÙÔ ¯¤ÚÈØ

‚·ıÈ¿ ÎÈ ‹Û˘¯Ë Ë ÊˆÓ‹ ÙÔ˘, Î·È Î¿Ùˆ ·fi Ù· ¯ÔÓÙÚ¿ „·Ú¿ ÌÔ˘ÛÙ¿ÎÈ· ÙÔ˘ ¯·ÌÔÁÂÏÔ‡ÛÂÎ·È Ì ÎÔ›Ù·˙Â. Δ¤ÙÔÈÔ˘˜ ›¯· ‰ÂÈ Á¤ÚÔ˘˜ ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜ ∫ÚËÙÈÎÔ‡˜, fiÏÔ Î·ÏÔÛ‡ÓË ÎÈ ·‰¿-Ì·ÛÙË ı¤ÏËÛË.∫·ÏÔÚÔ·›ÚÂÙË ·fi ÙË ÌÔ›Ú· ÛÙ¿ıËÎÂ Ë ÛÙÈÁÌ‹, ÎÈ ÔÈ Î·Ú‰È¤˜ Ì·˜ ¿ÓÔÈÍ·ÓØ ˆ˜ ÙË Ó‡¯Ù·¤ÌÂÈÓ· Ì·˙› ÙÔ˘, Î·È ÌÈÏÔ‡Û·Ì ÁÈ· ÙÔ ÃÚÈÛÙfi, ÁÈ· ÙÔÓ ŸÌËÚÔ, ÙËÓ ∞ÊÚÈ΋, ÁÈ· ÙÔ˘˜ÏÂÚÔ‡˜ Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ª·¯. ∫·Ù¿ ÙÔ ‰ÂÈÏÈÓfi, ÎÈÓ‹Û·Ì ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÎÏËÛԇϷ ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡.– ¡· ÌË ÌÈÏÔ‡ÌÂ, ÌÔ˘ ’ ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ, Î·È ÙÔ ÙÚ·¯‡ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘ ›¯Â ÂÚ¯˘ı› Ì ‚·ıÈ¿Û˘ÁΛÓËÛË.¶‹Á·ÈÓ ӷ ·›ÍÂÈ ª·¯. ∫¿ıÈÛ ÛÙÔ ·ÚÌfiÓÈÔØ ÂÙÔ‡ÙË ı·ÚÚÒ ÛÙ¿ıËΠ·fi ÙȘ Â˘Ù˘¯È-Ṳ̂Ó˜ ÛÙÈÁ̤˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÌÔ˘.™ÙÔ Á˘ÚÈÛÌfi, ›‰· ÛÙËÓ ¿ÎÚ· Ù˘ ‰ËÌÔÛÈ¿˜ ¤Ó· ·ÁÚÈÔÏÔ‡ÏÔ˘‰ÔØ ¤Û΢„· Ó· ÙÔ Îfi„ˆ.– ªË! ÌÔ˘ ¤Î·Ì ÎÈ ·Ó·ÎÚ¿ÙËÛ ÙÔ ¯¤ÚÈ ÌÔ˘Ø ¤¯ÂÈ ÎÈ ·˘Ùfi ˙ˆ‹, Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔ Û‚·ÛÙ›˜.Afi ÙË Ì¤Ú· ÂΛÓË ‚‚·ÈÒıËη ˆ˜ Ô ‚›Ô˜ ÙÔ˘ ÕÁÈÔ˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·Ú·Ì‡ıÈØ

‹ÌÔ˘Ó È· Û›ÁÔ˘ÚÔ˜ ˆ˜ ÌÔÚ› ·ÎfiÌ· Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ Ó· ηÙ‚¿ÛÂÈ ·¿Óˆ ÛÙË Á˘ ÙÔı¿Ì·. ΔÔ Â›‰·, ÙÔ ¿ÁÁÈÍ·, Ì›ÏËÛ· Ì·˙› ÙÔ˘, ÁÂÏ¿Û·ÌÂ Î·È Ûˆ¿Û·Ì ̷˙›.∞fi ÙfiÙ ȷ ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ· ÔÙ¤ Ó· ͯˆÚ›Ûˆ ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ ÌÔ˘ ÙȘ ‰˘fi ‚·ıÈ¿ Ì·˘ÏÈÛÙÈ-Τ˜ ÌÔÚʤ˜, ÙfiÛÔ ¯ˆÚÈṲ̂Ó˜ ÛÙÔÓ ÂÊ‹ÌÂÚÔ Î·ÈÚfi, ÙfiÛÔ Âӈ̤Ó˜ ÛÙÔÓ Î·ÈÚfi ÙÔÓ ·ÈÒ-ÓÈÔ, ı¤Ïˆ Ó· ˆ ÛÙÔÓ ÎfiÚÊÔ ÙÔ˘ £ÂÔ‡. ªÔÈ¿˙Ô˘Ó Û·Ó ‰˘fi ·‰¤ÚÊÈ·: Ô ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜Ù˘ ∞Û›˙˘ ÎÈ Ô ∞Ï‚¤ÚÙÔ˜ ™‚¿ÈÙÛÂÚ.∏ ›‰È· ÛÊÔ‰Ú‹ Î·È ÙÚ˘ÊÂÚ‹ ·Á¿Ë ÁÈ· ÙË Ê‡ÛËØ ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÏ·Ï›, ̤ڷ ηÈÓ‡¯Ù·, Ô ‡ÌÓÔ˜ ÛÙÔÓ ·‰ÂÚÊfi Ì·˜ ÙÔÓ ◊ÏÈÔ, ÛÙȘ ·‰ÂÚÊ¿‰Â˜ Ì·˜ ÙË ™ÂÏ‹ÓË, ÙË £¿Ï·Û-Û·, ÙË ºˆÙÈ¿. […] ∏ ›‰È· ÙÚ˘ÊÂÚ‹, fiÏÔ Û¤‚·˜ Û˘ÁΛÓËÛË ÁÈ· ÙÔ Î·ıÂÙ› Ô˘ ˙ÂÈ ÎÈ ·Ó·-Ó¤ÂÈ: ÁÈ· ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ, ÁÈ· ÙÔ Ê›‰È, ÁÈ· ÙÔ ÌÂÚÌ‹ÁÎÈ. ∫·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‰˘fi Ë ˙ˆ‹ Â›Ó·È ÈÂÚ‹.[…] ∏ ›‰È· ¤ÌÚ·ÎÙË ÛÏ¿¯ÓÈ· Î·È Î·ÏÔÛ‡ÓË ÁÈ· ÙÔ Î·ıÂÙ› Ô˘ ˘ÔʤÚÂÈØ Ô ¤Ó·˜ ‰È¿-ÏÂÍ ÙÔ˘˜ ¿ÛÚÔ˘˜ ÏÂÚÔ‡˜, Ô ¿ÏÏÔ˜ ÙÔ˘˜ Ì·‡ÚÔ˘˜ ÏÂÚÔ‡˜ Ù˘ ∞ÊÚÈ΋˜ – ÙÔ ÈÔ ÊÚȯÙfi‚¿Ú·ıÚÔ Ù˘ ·ıÏÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÙÔ˘ fiÓÔ˘. […] ∏ ›‰È· ıÂ˚ÎÈ¿ ·Ú·ÊÚÔÛ‡ÓË: Ó’ ··ÚÓËı›˜ÙȘ ¯·Ú¤˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜, Ó· ı˘ÛÈ¿ÛÂȘ Ù· ÌÈÎÚ¿ Ì·ÚÁ·ÚÈÙ¿ÚÈ· ÁÈ· Ó’ ·Ô¯Ù‹ÛÂȘ ÙÔ ª¤Á·ª·ÚÁ·ÚÈÙ¿ÚÈØ Ó· ·Ú·Ù‹ÛÂȘ ÙÔ ÛÙÚˆÙfi ‰ÚfiÌÔ Ô˘ Ô‰ËÁ¿ÂÈ ÛÙËÓ Â‡ÎÔÏË Â˘Ù˘¯›· Î·È Ó·¿ÚÂȘ ÙÔÓ ¿ÁÚÈÔ ·ÓËÊÔÚÈÎfi ‰ÚfiÌÔ Ô˘, ·Ó¿ÌÂÛ· Û ‰˘fi ÁÎÚÂÌÔ‡˜, ·Ó‚·›ÓÂÈ ÛÙË ıÂ˚ÎÈ¿·Ú·ÊÚÔÛ‡ÓË. ¡· ‰È·Ï¤ÍÂȘ, Ì ÙË ı¤ÏËÛ‹ ÛÔ˘, ÙÔ ·‰‡Ó·ÙÔ.ΔÔ ›‰ÈÔ ·Á·ıfi ÈÔ‡ÌÔÚ ÎÈ ÔÈ ‰˘fi ÙÔ˘˜: ÙÔ Á¤ÏÈÔ Ô˘ ·Ó·‚Ú‡˙ÂÈ ·fi Ù· ‚¿ıË Ù˘ ηÏÔÚÔ·›-ÚÂÙ˘ ηډȿ˜, Ë ¯·Ú¿, Ë ÔÏ˘·Á·Ë̤ÓË ı˘Á·Ù¤Ú· Ù˘ ÏÔ‡ÛÈ·˜ ͯÂÈÏ›˙Ô˘Û·˜ „˘¯‹˜,Ë ‰‡Ó·ÌË Ó· ‚ϤÂȘ Î·È Ó’ ·Ô‰¤¯ÂÛ·È Ì ÙÚ˘ÊÂÚ¿‰· Î·È Î·Ù·ÓfiËÛË ÙÔ ÚfiÛˆÔ Ù˘ηıËÌÂÚÈÓ‹˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜. […] ∏ ›‰È·, fiÏÔ ¿ıÔ˜, ·Á¿Ë ÁÈ· ÙË ÌÔ˘ÛÈ΋. […]∫È ÔÈ ‰˘Ô η٤¯Ô˘Ó ÙË ÊÈÏÔÛÔÊÈ΋ Ï›ıÔ Ô˘ ÌÂÙÔ˘ÛÈÒÓÂÈ Ù· ÈÔ ÚfiÛÙ˘¯· ̤ٷÏÏ· ÛÂ¯Ú˘Û¿ÊÈ, Î·È ÙÔ Ú˘Û¿ÊÈ Û Ӥ̷. ΔËÓ ÈÔ ÊÚȯً Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, ÙËÓ ·ÚÚÒÛÙÈ·, ÙËÓ›ӷ, ÙÔ ÎÚ‡Ô, ÙËÓ ·‰ÈΛ·, ÙËÓ ·Û΋ÌÈ·, ÙË ÌÂÙÔ˘ÛÈÒÓÔ˘Ó Û ÌÈ· ÈÔ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ Ú·Á-

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 188 ]

Ì·ÙÈÎfiÙËÙ·, fiÔ˘ Ê˘Û¿ÂÈ ÙÔ Ó¤Ì·Ø fi¯È ÙÔ Ó¤Ì·, Ë ·Á¿Ë. ∫·È ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ ÙÔ˘˜ Ë·Á¿Ë, fiˆ˜ ÛÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔڛ˜ Ô ‹ÏÈÔ˜, ‰Â ‰‡ÂÈ ÔÙ¤.27

§›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·, Û’ ¤Ó· ¿ÚıÚÔ ·ÊÈÂڈ̤ÓÔ ÛÙ· ÔÁ‰fiÓÙ· ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ Schweitzer,Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÚfiÛıÂÛÂ:

∂Λ, ÛÙËÓ ∞Û›˙Ë, ̤۷ ÛÙË Ï¿Ì„Ë ÂΛÓÔ˘ ÙÔ˘ ˘ÓfiˆÚÔ˘, Ô˘ Ùfi¯Â ·ÁÈ¿ÛÂÈ Ë ı›· ¿ÚË,›‰·, ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿, ›‰· Ì ٷ Ì¿ÙÈ·ÌÔ˘, ÙÔ˘˜ ‰˘fi ÙÔ‡ÙÔ˘˜ ·‰ÂÚÊÔ‡˜ Ó· ÂÚȉȷ‚¿-˙Ô˘Ó, ÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓÔÈ ·fi ÙÔ ¯¤ÚÈ, οو ·fi Ù· ÏÈfi‰ÂÓÙÚ· Ù˘ √‡ÌÚÈ·˜, Ù· ÊÔÚÙÔ̤ӷ ÌÂÙÔÓ Ú¿ÛÈÓÔ ÏÈfiηÚÔ. ∫·È οو ·fi Ù· ‚‹Ì·Ù¿ÙÔ˘˜ ʇÙÚÔÓ·Ó ·fi ÙËÓ ÔÁÚ‹ Á˘ Ù’ ·ı¿-Ó·Ù· ºÈÔÚ¤ÙÙÈ, ÙÔ ÎÚ›ÓÔ Ù˘ ·ÁÓfiÙËÙ·˜, ÔÈ ÌÂÓÂͤ‰Â˜ Ù˘ Ù·ÂÈÓÔÊÚÔÛ‡Ó˘ Î·È Ù· ÎfiÎÈÓ·ÙÚÈ·ÓÙ¿Ê˘Ï· Ù˘ ıÚÈ·Ì‚¤‚Ô˘Û·˜ ·Á¿Ë˜. ∫¿Ô˘ Î¿Ô˘ ÎÔ›Ù·˙·Ó Ô ¤Ó·˜ ÙÔÓ ¿ÏÔÓ Î·È¯·ÌÔÁÂÏÔ‡Û·Ó. ∂ÊÙ˘¯ÈṲ̂ÓÔÈ Î’ ÔÈ ‰˘fi ÁÈ·Ù›, fiˆ˜ Î’ Ë ¯˘ÓÔˆÚÈ¿ÙÈÎË Á˘, ›¯·Ó οÌÂÈÙÔ ¯Ú¤Ô˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙfiÚ· fi‰Â‚·Ó, ÙÚ·ÁÔ˘‰ÒÓÙ·˜, ÛÙÔÓ ˘¤ÚÙ·ÙÔ ÛÎÔfiØ Ó· ÁÎÚÂÌ›ÛÔ˘Ó ÙÔÌÂÛfiÙÔÈ¯Ô Ô˘ ÙÔ˘˜ ¯ÒÚÈ˙ ·fi ÙË ı›· ÌÂψ‰›·. ¡·, ÁÈ·Ù›, fiÙ·Ó, ʤ‚ÁÔÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ ∞Û›˙Ë, ¿Ú¯ÈÛ· Ó· Áڿʈ ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÌÔ˘ ÁÈ· ÙÔÓ ÕÁÈÔºÚ·ÁΛÛÎÔ, ¤ÓÈÔı· Á˘Ṳ́ÓÔ ·¿Óˆ ·fi ÙÔÓ ÒÌÔÌÔ˘ ÙÔÓ ∞Ï‚¤ÚÙÔ ™‚¿˚ÙÛÂÚ Ó· Ô‰ËÁ¿ÂÈÙÔ ¤ÚÈÌÔ˘ Î·È ÙÔ ÓÔ‡ÌÔ˘Ø ·Ó ¤ÁÚ·Ê· ¤Ó· ‚È‚Ï›Ô ÁÈ· ÙÔÓ ∞Ï‚¤ÚÙÔ ™‚¿˚ÙÛÂÚ ÙfiÙ ۛÁÔ˘Ú·,·¿Óˆ ·fi ÙÔÓ ÒÌÔÌÔ˘ ı¿Û΢‚Â Ô ¿ÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ Ó· ÌÔ˘ ˘·ÁÔÚ¤‚ÂÈ ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘·‰ÂÚÊÔ‡ÙÔ˘.28

√ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ Î·È ÔÈ ÔÈËÙ¤˜ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘

™Â οı ÂÔ¯‹, Ë ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘ ¿ÛÎËÛ ÌÂÁ¿ÏË ÁÔË-Ù›·: Ì ÙËÓ ·ÏfiÙËÙ¿ ÙÔ˘, ÙËÓ Ù·ÂÈÓÔÊÚÔÛ‡ÓË ÙÔ˘, ÙË Û¯Â‰fiÓ ·È‰È΋ ¯·Ú¿Ô˘ Û˘Óԉ‡ÂÈ fiÏË ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘, Ô ºÙˆ¯Ô‡Ï˘ ÙÔ˘ £ÂÔ‡ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ÂÓÛ·ÚÎÒÓÂÈηχÙÂÚ· ·’ fiÏÔ˘˜ ÙÔ È‰·ÓÈÎfi ÙÔ˘ ∂˘·ÁÁÂÏ›Ô˘. √È ÚÒÙ˜ ‚ÈÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, ÙÔ 1226, Î·È Ì¤Û· Û ϛÁ· ¯ÚfiÓȷ›¯·Ó ÔÏÏ·Ï·ÛÈ·ÛÙ› Û ÛËÌÂ›Ô Ô˘ ˘‹ÚÍ ϤÔÓ ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ͯˆÚ›ÛÔ˘Ó·Ó¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ ÔÈ ÁÓ‹ÛȘ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜. ΔfiÙÂ, Ë ™˘Ó¤Ï¢ÛË ÙÔ˘ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ 1260

·ÔÊ¿ÛÈÛ fiÙÈ Ô ÁÂÓÈÎfi˜ ËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜ ªÔÓ·‚ÂÓÙÔ‡Ú· ¤Ú ӷ Û˘ÓÙ¿ÍÂÈ ÙËÓ›ÛËÌË ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘, ÙË Legenda Maior, ÂÓÒ Î¿ı ¿ÏÏË‚ÈÔÁÚ·Ê›· ¤Ú ӷ ηٷÛÙÚ·Ê›. H Legenda maior ÛÎfi¢ ӷ Û˘ÌÊÈÏÈÒÛÂÈ Ù·‰˘Ô ·ÓÙ›·Ï· Ú‡̷ٷ Ô˘ ›¯·Ó ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı› ̤۷ ÛÙÔ Ù¿ÁÌ· ÙˆÓ ºÚ·ÁÎÈÛη-ÓÒÓ, Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙÔÓ ÕÁÈÔ Ì ÙÚfiÔ ·ÚÎÂÙ¿ ··Ïfi, ηٷÚÁÒÓÙ·˜ ÙȘ ÈÔ·ÎÚ·›Â˜ Ï¢ڤ˜ Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ÙÔ˘. ∞˘Ù‹ Ë ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ˘‹ÚÍÂۯ‰fiÓ Ë ÌÔÓ·‰È΋ ËÁ‹ ¤ˆ˜ ÙÔ 1894, fiÙ·Ó Ô ‰È·Ì·ÚÙ˘ÚfiÌÂÓÔ˜ ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ PaulSabatier29 ¤ÁÚ·„ ÙËÓ ÚÒÙË ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘.

√È Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ÌÂϤÙ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó Ù· Ï›Á· ¤ÁÁÚ·Ê· Ô˘ ÛÒıËÎ·Ó ·fi ÙȘηٷÛÙÚÔʤ˜ ÙÔ˘ 1260. ∏ ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈ΋ Â›Ó·È Ë Vita prima ÙÔ˘ Tommaso da

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 189 ]

Celano, ÙÔ˘ 1228: ·˘Ù‹ Ë ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û ̷ÚÙ˘Ú›Â˜ ·fi ÙÔ˘˜ Rufino,Angelo Î·È Leone, Ô˘ ›¯·Ó ÁÓˆÚ›ÛÂÈ Ôχ ηϿ ÙÔÓ ÕÁÈÔ. ∞ÚÁfiÙÂÚ·, Ô Tom-maso da Celano Û˘ÌÏ‹ÚˆÛ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Ì ÙË Vita secunda Î·È ÙÔ Trattato suimiracoli di san Francesco. ∂›Û˘, ÛËÌ·ÓÙÈ΋ Â›Ó·È Ë Leggenda dei tre compagni,Ô˘ ÁÚ¿ÊÙËΠ·fi ÙÔ˘˜ ÙÚÂȘ ·Ó·ÊÂÚfiÌÂÓÔ˘˜ ηÏfiÁÂÚÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘ÓÛÙÔÓ Tommaso da Celano ÙȘ ·ÏËıÈÓ¤˜ ‰È‰·Ûηϛ˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘. ™˘ÁÁڷʤ·˜ Ù˘Leggenda ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Ô ÊÚ¿Ù §ÂfiÓÂ, ·ÏÏ¿ ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ô˘ Ì·˜ ¤ÊÙ·ÛÂ Â›Ó·È ÌÂÙ·-ÁÂÓ¤ÛÙÂÚË ‰È·Û΢‹ ÔÏÏÒÓ ËÁÒÓ. ™ÙÔÓ ›‰ÈÔ Û˘ÁÁڷʤ· ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È Â›Û˘ٷ ¤ÚÁ· Speculum perfectionis, Actus beati Francisci et sociorum eius Î·È Ë Legendaantiqua. ŸÏ˜ ·˘Ù¤˜ ÔÈ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ¤Ó·Ó ¿ÁÈÔ Ôχ ·˘ÛÙËÚfi ηÈÔχ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ·fi ÂΛÓÔÓ Ô˘ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi ÙËÓ Â›ÛËÌË ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘.À¿Ú¯Ô˘Ó ›Û˘ ‰˘Ô Ï·˚ο ¤ÚÁ·, ÙÔ Sacrum Commercium beati Francisci cumdomina Paupertate Î·È Ù· Fioretti, Ù· ÔÔ›· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ˆ˜·Ú·Ì‡ıÈ·. Δ· Fioretti ıˆÚÔ‡ÓÙ·È ˆÛÙfiÛÔ ÎÔÓÙÈÓ¿ ÚÔ˜ ÙȘ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚ˜ ËÁ¤˜Î·È ÈÛÔÚÚÔÔ‡Ó Î·Ù¿ οÔÈÔ ÙÚfiÔ ÙËÓ Â›ÛËÌË ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘.30

√ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÁÓÒÚÈ˙ fiϘ ·˘Ù¤˜ ÙȘ ËÁ¤˜, Î·È ÛÙÔ Ï‹ÌÌ· ÁÈ· ÙÔ ∂Á΢-ÎÏԷȉÈÎfiÓ §ÂÍÈÎfiÓ ∂Ï¢ıÂÚÔ˘‰¿ÎË ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Â›Û˘ ÙȘ ÌÂϤÙ˜ ÙˆÓ Hase(1856), P. Sabatier, Joergensen (1907) Î·È Papini. ¶ÔÈ· ‹Ù·Ó fï˜ Ë ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ÚÔ˜ ÙȘ ËÁ¤˜ ÙÔ˘;

√ χÎÔ˜ ÙÔ˘ °ÎÔ‡ÌÈÔ

√ ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ıˆÚÔ‡Û ·‰¤ÚÊÈ· fiÏ· Ù· Ï¿ÛÌ·Ù·, ÂÂȉ‹ ›¯·Ó ‰ËÌÈÔ˘Ú-ÁËı› ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ¶·Ù¤Ú·. ªÂÁ¿ÏË ·Á¿Ë ¤ÙÚÂÊ ÁÈ· Ù· ˙Ò·, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÁÈ·ÂΛӷ Ù· ÔÔ›· ÙÔ˘ ı‡ÌÈ˙·Ó ÙËÓ Î·ÏÔÛ‡ÓË ÙÔ˘ πËÛÔ‡. ΔfiÛÔ Ë Ï·˚΋ ·Ú¿‰ÔÛËfiÛÔ Î·È Ë Â›ÛËÌË ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ·¤‰È‰·Ó ÛÙÔÓ ÕÁÈÔ ÙÔ ¯¿ÚÈÛÌ· Ó· ÌÈÏ¿ÂÈ ÁÈ· ÙÔÓ£Âfi Ì fiÏ· Ù· ˙ˆÓÙ·Ó¿. ŒÓ· ·fi Ù· ÈÔ ÁÓˆÛÙ¿ ÂÂÈÛfi‰È· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ¤Ó·Ó¿ÁÚÈÔ Ï‡ÎÔ Ô˘ ›¯Â ÙÚÔÌÔÎÚ·Ù‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ °ÎÔ‡ÌÈÔ: ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ù˘fiÏ˘ ‰ÂÓ ÙÔÏÌÔ‡Û·Ó È· Ó· ‚Á·›ÓÔ˘Ó ·fi Ù· Û›ÙÈ· ÙÔ˘˜, fiÙ·Ó Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ÙÔÓ Î›Ó‰˘ÓÔ. √ ÕÁÈÔ˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛ ÙÔ Ï‡ÎÔ Î·È ÙÔ˘Ì›ÏËÛ ·˘ÛÙËÚ¿ ÁÈ· ÙȘ ‰ÔÏÔÊÔӛ˜ Ô˘ ›¯Â Ú¿ÍÂÈ ˆ˜ ÙfiÙÂ, ·ÏÏ¿ ÙÔ˘ ÚfiÙÂÈÓÂÓ· ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÂÈ ÙȘ ¤¯ıÚ˜ Ì ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Î·È ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ı· ÙÔÓ Û˘Á¯ˆ-ÚÔ‡Û·Ó. ∞ÊÔ‡ Ô Ï‡ÎÔ˜ ‰¤¯ÙËΠÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË, Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ÙÔÓ Ô‰‹ÁËÛ ÌÚÔÛÙ¿ÛÙÔ Ï·fi Î·È ÂÍ‹ÁËÛ fiÙÈ ÁÈ· ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ ‰ÂÓ ı· ˘‹Ú¯Â È· ηӤӷ˜ ΛӉ˘ÓÔ˜ ÁȷηӤӷ. ∫·È Â›Â Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙÔ˘ °ÎÔ‡ÌÈÔ:

Per i peccati Dio permette queste calamità. E troppo, dice, è più pericolosa la fiammadell’inferno che hanno per sempre i dannati, che non la rabbia del lupo, il quale non puo

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 190 ]

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 191 ]

uccidere se non il corpo. Quanto più, dunque, è da temere la bocca dell’inferno, piuttostoche la bocca di un piccolo animale che tanta moltitudine tiene in paura e tremore.Tornate, dunque, carissimi, a Dio e fate degna penitenza dei vostri peccati, e Dio vilibererà dal lupo nel presente e, nel futuro, dal fuoco infernale.31

√ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó fï˜ ÈηÓÔÔÈË̤ÓÔ˜ ·fi ÙÔ ·›ÛÈÔ Î·È Û˘Ì‚ÔÏÈÎfiÊÈÓ¿ÏÂ, Î·È ÂÚȤÁÚ·Ê ÌÈ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ Ì ÙÔ Ï‡ÎÔ:

ΘυμQσαι τ! λ9κ� τ�6 Γκ�9μπι�; Gμπαινε στ4ς στ%νες κι Gπνιγε τ+ πρ�$αταM ε*8ε ρημ%:ει τ� 8ωρι�. ΚιγT λυπ.θηκα τ�(ς �νθρ�π�υς, π>γα στ! δ%σ� ν+ τ!ν :�ρκ�σω στ’ ν�μα τ�6 Θε�6, ν+ μ=ν τρ�ει πι+τ+ πρ�$αταM τ!ν Gκρα:α, kρθεM κα4 :)ρεις τ� μ�6 �π�κρ�θηκε; «Φραγκ�σκ�, Φραγκ�σκ�, μ= 8αλνQς τ=ντ%:η τ�6 Θε�6M τ! πρ�$ατ� θρ)�εται μ" 8�ρτ�, � λ9κ�ς μ" πρ�$ατ�, Gτσι τ! πρ�στα:ε � Θε�ς. Γιατ�;Μ= ρωτQςM \π%κ�υε στ! θ)λημα τ�6 Θε�6 κι ^σε με ν+ μπα�νω λε9τερα στ4ς μ%ντρες 1ταν μ" σ��:ει 7πε�να. Πρ�σε98�υμαι κι γT στ! Θε�, 1πως κα4 7 qγι�σ9νη σ�υ: “Π%τερ 7μ�ν, π�( $ασιλε9εις μ)σαστ+ δ%ση κα4 μ" πρ�στα:ες ν+ τρ�γω κρ)ας, γεννηθ.τω τ! θ)λημ% σ�υM δ�νε μ�υ τ! πρ�$ατ� τ! πι�9-σι� ν+ 8�ρτα�νω, ν+ δ�:�λ�γ� τ’ `ν�μ% σ�υ. Μ)γας ε*σαι, Κ9ριε, π�( Gπλασες τ! πρ�$ει� κρ)ας τ�σ�ν�στιμ�M κα4 τ=ν ^λλη μ)ρα, σ+ν πεθ%νω, δ�σε ν’ �ναστηθ�, Κ9ριε, ν’ �ναστηθ�6ν μα5� μ�υ κι 1λα τ+πρ�$ατα π�( G8ω �%ει, ν+ τ+ :ανα�%ω”». Α�τ+ μ�6 �π�κρ�θηκε � λ9κ�ς, �ρ%τε Λε�νε, κι γT Gσκυ-ψα τ! κε�%λι κι G�υγα. Γιατ�; γιατ�; τ� �να�δεια, �ρατε Λε�νε, ν+ ρωτ�6με!32

√ ÏÂÚfi˜

∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∞Û›˙Ë, Ë ∂ϤÓË ™·Ì›Ô˘ ¤‚·˙ ÙÔÓ¿ÓÙÚ· Ù˘ Û ·Ì˯·Ó›·:

– Ε*στε @καν!ς ν+ �ιλ.σετε _να λεπρ! στ! στ�μα; ρ�τησα :α�νικ+ μι+ μ)ρα τ=ν pρα π�( $γα�ναμε�π! τ=ν Π�ρτσι�9νκ�υλα.– Π�τ)! ��να:ε � Ν�κ�ς �νατρι8ι%5�ντας.– Τ�τε τ� μ%θατε �π! τ!ν dΑγι� Φραγκ�σκ� κα4 τ!ν Σ$%ιτσερ; …– 2Εμαθα _να πρ%μα: πTς � ^νθρωπ�ς μπ�ρε� ν+ κατε$%σει τ! θ%μα στ= γ>. YΑρκε� ν+ :ε8%σει τ!νbσι� δρ�μ�, π�( �δηγε� στ=ν εlκ�λη ε�τυ8�α, κα4 ν+ διαλ):ει τ! �νη��ρικ! μ�ν�π%τι, π�( �δηγε� στ+�δ9νατα.33

¶ÚÔÙÔ‡ Á›ÓÂÈ Ô ¿ÁÈÔ˜ ÙˆÓ ÏÂÚÒÓ, Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ·Ó·ÙÚ›¯È·˙ ÌfiÓÔ Ì ÙËÛΤ„Ë fiÙÈ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ ¤Ó·Ó ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ·ÛıÂÓ›˜. ∏ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ‰ÈηÈÔÏÔÁË̤ÓË: Ë Ï¤Ú· ‹Ù·Ó ÌÈ· ÌÂÙ·‰ÔÙÈ΋ ·ÚÚÒÛÙÈ· ËÔÔ›·, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙȘ ۈ̷ÙÈΤ˜ ˙ËÌȤ˜, ÚÔηÏÔ‡ÛÂ Î·È ÙËÓ ·fiÚÚÈ„Ë ·fi ÙËÓÎÔÈÓˆÓ›·. ŸÙ·Ó fï˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛ ÙÔÓ πËÛÔ‡, Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ηٿϷ‚ fiÙÈ Ë Â˘ÂÚ-ÁÂÙÈ΋ ÙÔ˘ ‰Ú¿ÛË ¤Ú ӷ ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ÙˆÓ ÙÂÏ¢-Ù·›ˆÓ, fiˆ˜ ‹Ù·Ó ÙfiÙ ÔÈ ÏÂÚÔ›. ∞˘Ù‹ Ë ·fiÊ·ÛË ··ÈÙÔ‡Û ·fi ÙÔÓ ºÚ·ÁΛ-ÛÎÔ Ó· ÓÈ΋ÛÂÈ ÙËÓ ›‰È· ÙÔ˘ ÙË Ê‡ÛË Î·È Ó· ·Ú·‰Ôı› ÂÓÙÂÏÒ˜ ÛÙÔÓ ∫‡ÚÈÔ. √ÈËÁ¤˜ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó fiÙÈ Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ηٿÊÂÚ ӷ ·Û·ÛÙ› ¤Ó· ÏÂÚfi ÛÙËÓ

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 192 ]

·Ú¯‹ Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÙÔ˘, Î·È ÙfiÙÂ Û˘Ó¤‚Ë Î¿ÙÈ Ôχ ·Ú¿ÍÂÓÔ: Ô ÏÂÚfi˜ ÂÍ·-Ê·Ó›ÛÙËÎÂ, Î·È ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ Ô ÃÚÈÛÙfi˜.

– Ν%, δ" θ)λω τ�(ς λεπρ�9ςM δ"ν μπ�ρ� ν+ τ�(ς δ�M κα4 μ�ν� ν’ �κ�9σω �π! μακρι+ τ+ κ�υδ�υν%κιαπ�( ��ρ�6ν γι+ ν+ τ’ �κ�6ν κα4 ν’ �λαργα�ν�υν �@ δια$%τες, λιπ�θυμ�. Συ8�ρεσ) με, Θε) μ�υM […] τ�^λλ�, τ! λ�ιπ�ν, 5ητQς �π! μ)να;– Σ.κω �π%νω, :ημ)ρωσεM […] Gμπα στ! δρ�μ� κα4 θ’ �κ�9σεις κ�υδ�υν%κιαM ε*ναι _να λεπρ�ς, γ�σ�6 τ!ν στ)λνωM π)σε �π%νω τ�υ, ��λησ) τ�ν. […]Δ" $%στα:α πι%.– Δ"ν ε*σαι πατ)ρας, τ�6 ��να:α, δ"ν �γαπQς τ�(ς �νθρ�π�υςM ε*σαι �ν.λε�ς κα4 παντ�δ9ναμ�ς κα4πα�5εις μα5� μαςM ^κ�υσες τ�ρα στ! δρ�μ� π�9 ’λεγα τ�6 συντρ���υ μ�υ πTς δ"ν μπ�ρ� ν’ �γγ�:ωλεπρ�, κι ε�τ(ς θ"ς ν+ μ" ρ�:εις στ=ν �γκαλι+ τ>ς λ)πρας. Δ"ν \π%ρ8ει λ�ιπ!ν ^λλ�ς δρ�μ�ς πι! $�λι-κ�ς, ν% ’ρθει � κακ�μ�ιρ�ς � ^νθρωπ�ς, Θε) μ�υ, ν+ σ" $ρε�;Τ+ σπλ%8να μ�υ σκ�στηκανM κ%π�ι�ς γ)λασε μ)σα μ�υ.– Δ"ν \π%ρ8ει, �κ�9στηκε σ" λ�γ� 7 �ων= κα4 κ�πηκε �π�τ�μα. […]2Α:α�να � Φραγκ�σκ�ς στ%θηκε, κατ%8λωμ�ς. Μ" Pρπα:ε �π! τ! μπρ%τσ�:– YΑκ�6ς; ε*πε σιγ%.– 2O8ι, τ�;– Κ�υδ�υν%κια…[…] NO Φραγκ�σκ�ς ε*8ε κι�λα π%ρει ��ρα, Gτρε8εM � λεπρ!ς ε*8ε πρ�$%λει μ)σα �π! τ+ δ)ντραM κρα-τ�6σε _να ρα$δ4 γεμ%τ� κ�υδ�9νια κα4 τ! κ�υν�6σε, ν+ τ! �κ�6ν κα4 ν+ �ε9γ�υν �@ δια$%τες. 2Ετρε-8ε � Φραγκ�σκ�ς μ" τ4ς �γκ%λες �ν�ι8τ)ς, � λεπρ!ς τ!ν ε*δε, σταμ%τησε. […] NO Φραγκ�σκ�ς Gπεσε�π%νω στ! λεπρ�, τ!ν �γκ%λιασε, Gσκυψε, τ!ν ��λησε στ! στ�μα. Κι iστερα τ!ν σ.κωσε στ=ν �γκαλι%τ�υ, τ!ν σκ)πασε μ" τ! ρ%σ� τ�υ κι ^ρ8ισε ν+ πρ�8ωρ%ει �ργ%, $αρι�πατ�ντας, κατ+ τ=ν π�λιτε�αMσ�γ�υρα θ% ’ταν κε� κ�ντ+ καν)να λεπρ�κ�με�� ν+ τ!ν �π�θ)σει. […] Κι ^:α�να ε*δα τ! Φραγκ�σκ�ν+ σταματ%ει �π�τ�μαM Gσκυψε, �ναμ)ρισε τ! ρ%σ� ν+ :εσκεπ%σει τ! λεπρ�M κι �λ�μεμιQς Gσυρε �ων=μεγ%λη: τ! ρ%σ� kταν �δειαν�! […] Κυλ�σθηκε 8%μω, :%πλωσε π�στ�μα κι ^ρ8ισε ν+ �ιλ%ει τ! 8�μακα4 ν+ κλα�ει. […] Δ"ν kταν λεπρ�ς, kταν � bδι�ς � gριστ!ς κι ε*8ε κατ)$ει στ= γ>ς λω$ιασμ)ν�ς, ν+δ�κιμ%σει τ! Φραγκ�σκ�.[…] – YΕγ�, �ρ%τε Λε�νε, κατ%λα$α τ�6τ�: 1λ�ι �@ λεπρ��, �@ σακ%τες, �@ qμαρτωλ��, &ν τ�(ς �ιλ.σειςστ! στ�μα […] dOλ�ι τ�6τ�ι, μ�υρμ�9ρισε, &ν τ�(ς �ιλ.σεις στ! στ�μα, συγ8�ρεσ) με, Θε) μ�υ, γ�ν�υ-νται gριστ�ς.34

√ ηÓfiÓ·˜

∏ ÂÏ¢ıÂÚ›· ÙÔ˘ ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË ÚÔ˜ ÙȘ ËÁ¤˜ ÙÔ˘ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ·ÎfiÌ· Î·È fiÙ·Ó ÔÛ˘ÁÁڷʤ·˜ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ Ù· ΛÌÂÓ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘. ∏ ¢È·ı‹ÎË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛ-ÛÎÔ˘ Â›Ó·È ÌÈ· ·fi ÙȘ Ï›Á˜ ÛÂÏ›‰Â˜ Ô˘ ÙÔ˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó Ì ‚‚·ÈfiÙËÙ·. §›ÁÔ ÚÈÓÂı¿ÓÂÈ, Ô ÕÁÈÔ˜ ‹ıÂÏ ӷ ·Ê‹ÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ ·‰ÂÚÊÔ‡˜ ÙÔ˘ ÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ÙÔ˘ ÂÓÙÔ-Ϥ˜, ÂÏ›˙ÔÓÙ·˜ fiÙÈ Ì ·˘Ùfi ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÙÔ Ù¿ÁÌ· ı· ¤ÌÂÓ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁ-Ì· ÙÔ˘ ∂˘·ÁÁÂÏ›Ô˘. ∞fi Ù· ΢ÚÈfiÙÂÚ· ÛÙÔȯ›· Â›Ó·È Ô Û‚·ÛÌfi˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ÈÂÚ›˜, Ë ··ÁfiÚ¢ÛË ÁÈ· οı ›‰Ô˘˜ ÚÔÓfiÌÈ·, Ë ˘·ÎÔ‹ Î·È Ë ÊÙÒ¯ÂÈ·.

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 193 ]

La mia direzione, la mia carica di superiore sui frati, è spirituale, perci e devo dominare ivizi e correggerli. Ma se non riesco a dominarli e a correggerli con la predicazione e conl’esempio, non voglio diventare un carnefice che punisce e flagella. Sino al giorno dellamia morte io non cesser e, con l’esempio e con la vita, di insegnare ai frati quella via che ilSignore mi ha mostrato e che io ho mostrato loro. […] io lavoravo con le mie mani evoglio lavorare. E voglio fermamente che tutti gli altri frati lavorino di un lavoro onesto.Chi non sa impari, non per desiderio di ricevere il prezzo del lavoro, ma per dare l’esempioe cacciare l’ozio. E quando non ci verrà dato il compenso del nostro lavoro, ricorriamo allamensa del Signore, chiedendo l’elemosina porta a porta.35

√ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÂÓÙ˘ˆÛÈ¿ÛÙËΠ·fi ÙȘ ϤÍÂȘ ÁÈ· ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿, ·ÏÏ¿ ÙÔ˘˜¤‰ˆÛ ÌÈ· ÚÔÛˆÈ΋ ÛËÌ·Û›·:

2Ε8ει δ�κι� � Δεσπ�της, πρ)πει ν+ τρ�με κι με�ς τ! ψωμ� μας μ" τ!ν @δρ�τα τ�6 πρ�σ�π�υ μαςM ν+δ�υλε9�υμεM α�τ� ’ναι τ! θ)λημα τ�6 Θε�6M μ+ τ= Φτ�8εια τ=ν παντρευτ.καμε, δ"ν τ=ν παρατQμε, κα4ν+ μQς συμπαθQς, Δ)σπ�τ% μ�υ». Γρ%�ε: «Κ%θε �δερ�!ς π�( :)ρει μι+ν τ)8νη πρ)πει ν+ δ�υλε9ει,�τ%νει 7 τ)8νη α�τ= ν+ μ=ν ε*ναι �τιμωτικ= κι μπ�δι� γι+ τ= σωτηρ�α τ>ς ψυ8>ς τ�υ. Γι+ πλερωμ= �@�δερ��4 πρ)πει ν+ πα�ρν�υν 1,τι τ�(ς ε*ναι �παρα�τητ� γι+ ν+ 5.σ�υν, π�τ" 8ρ.ματαM π)τρες κα4 σκ9-$αλα γι’ α�τ�(ς τ+ 8ρ.ματαM κι &ν δ" �τ%νει 7 τ)8νη τ�υς ν+ τ�(ς θρ)ψει, ν+ μ=ν ντρ)π�υνται μ+ ν+8τυπ�6ν τ4ς π�ρτες ν+ 5ητιανε9�υνM γιατ� 7 λεημ�σ9νη ε*ναι ν�μιμη \π�8ρ)ωσ. μας γι+ τ�(ς �τω-8�9ςM κι � bδι�ς � gριστ!ς δ"ν ντρ%πηκε ν% ’ναι �τω8!ς κα4 :)ν�ς κα4 ν+ 5ε� �π! λεημ�σ9νες.Τ! ν�6 σας, �δερ���, μ= 8%σ�υμε τ! μερ�δι� μας �π! τ!ν ��ραν! γι+ πρ%ματα τ�σ� πρ�σκαιρα κι �σ.-μαντα, 1πως ε*ναι τ+ γ.ινα �γαθ%. Πρ)πει ν% ’στε ταπειν�4 κα4 καλ�καρδ�ι κα4 ν+ 8α�ρεστε 1ταν $ρ�-σκεστε �ν%μεσα σ" �νθρ�π�υς ταπειν�(ς κα4 κατα�ρ�νεμ)ν�υς, σ" �τω8�9ς, ^ρρωστ�υς, λεπρ�(ς κα45ητι%ν�υς». Γρ%�ε, �ρ%τε Λε�νε: «NΗ Φτ�8εια, 7 NΥπακ�., 7 Παρθενι%, κι �π%νω �π’ 1λα 7 YΑγ%πη, �@μεγ%λες μας συν�δ�ιπ�ρισσεςM κι _νας πρ)πει μ)ρα ν98τα ν+ �δε9ει μπρ�στ% μας, κα4 ν% ’8�υμε τ+μ%τια μας καρ�ωμ)να �π%νω τ�υ, � gριστ�ς. Πε�νασε; ν+ πειν%σ�υμε κι με�ςM π�νεσε; ν+ π�ν)σ�υμεκι με�ςM σταυρ�θηκε; ν+ σταυρωθ�6με κι με�ςM �ναστ%θηκε; θ’ �ναστηθ�6με κι με�ς μι+ μ)ρα».36

™Ù· ‚‹Ì·Ù· ÙÔ˘ Dante

√ Dante Alighieri ‰ÂÓ ıˆÚÂ›Ù·È ËÁ‹ ÁÈ· ÙÔÓ ÕÁÈÔ ºÚ·ÁΛÛÎÔ: Ô ¤·ÈÓÔ˜ ÁÈ·ÙËÓ ·ÚÂÙ‹ ÙÔ˘ ºÙˆ¯Ô‡ÏË ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ‚·Û›˙ÂÙ·È Û ·Ú¯·ÈfiÙÂÚ· ΛÌÂÓ·, ηÈ΢ڛˆ˜ ÛÙÔ Ï·˚Îfi Ô›ËÌ· Sacrum Commercium beati Francisci cum dominaPaupertate, Ô˘ Û˘ÓÙ¿¯ÙËΠÙÔ 1227 Î·È Â›¯Â ÌÂÁ¿ÏË ÂÈÙ˘¯›·. √ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ÌÂÙ¤ÊÚ·Û ÙË £Â›· ∫ˆÌˆ‰›· ÙÔ 1934:

Μακρι+ δ"ν kτα �κ�μα �π’ τ=ν α�γ. τ�υ,κι �ρ8�νησε παρηγ�ρι+ν � κ�σμ�ςμ" τ= μεγ%λη τ�υ �ρετ= ν+ νι�θειMτ� νι!ς σ" �μ%8η μ" τ!ν κ9ρη μπ>κεγι+ τ= κυρ+ π�9, θ%νατ�ς σ+ ν% ’ταν,δ"ν τ=ν �ν�ι�6ν μ" τ! καλ! τ=ν π�ρταM

κα4 στ=ν πνεματικ= μπρ�στ+ :�υσ�ακατ%μ�υτρα στ!ν κ9ρη τ=ν παντρε9τη,μ)ρα τ= μ)ρα πι! λατρε9�ντ%ς τη.g.ρα �π’ τ!ν πρ�τ�ν ^ντρα τ>ς τ�9τη8�λια Iκατ! κα4 π)ρα μα6ρα 8ρ�νια:ευτελισμ)νη, �ν)γνωρη πρ�σδ�καε.Μ" τ!ν YΑμ9κλα �:)γν�ιαστη τ�6 κ%κ�υστ! $ρ�ντ� τ>ς �ων>ς τ�υ α�τ!ς τ= $ρ>κε,π�( σκ�ρπισε στ!ν κ�σμ� 1λ� τρ�μ�Mπιστ., γεννα�α τ�6 κ%κ�υ δε�8τη τ�σ�,π�( `ντας στ+ 8αμηλ% ’μεινε 7 Μαρ�α,α�τ= ψηλ+ μ" τ! gριστ! σταυρ�θη.Μ+ σκ�τειν+ τ+ λ�για μ�υ &ς μ=ν ε*ναιM7 Φτ�8ια κι � Φραγκ�σκ�ς �@ ρωμ)ν�ιπ�( τ+ π�λλ% μ�υ λ�για σ�6 δηλ�ν�υν.NΗ �μ�ν�ι% τ�υς κι �@ πρ�σ8αρ)ς τ�υς `ψεις,γλυκ"ς ματι"ς κα4 θαμασμ!ς κι �γ%πη,Pγι�υς γενν�6σαν στ�8ασμ�(ς στ!ν κ�σμ�.37

∏ ÌÓ‹ÌË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÛÙ›¯ˆÓ ÂÓ¤Ó¢Û ÌÈ· ·fi ÙȘ ÁÔËÙ¢ÙÈÎfiÙÂÚ˜ ÛÂÏ›‰Â˜ÙÔ˘ Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·ÙÔ˜, ÂΛÓË Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÌÈ· ·Û˘Ó‹ıÈÛÙË Á·Ì‹ÏÈ· ÙÂÏÂÙ‹,ÛÙËÓ ÔÔ›· Ô ÚˆÌ·ÈÔηıÔÏÈÎfi˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ·ÓÙÚ‡ÂÙ·È Ì ÛÙÂÊ¿ÓÈ Î·È Ì ÙÚÔ-¿ÚÈ·, ÂÓÒ ÔÈ Û‡ÓÙÚÔÊÔÈ ¯ÔÚÂ‡Ô˘Ó ÎÚËÙÈÎÔ‡˜ Ú˘ıÌÔ‡˜.

– YΑπ�ψε G8�υμε γ%μ�, ε*πε :α�νικ+ � Φραγκ�σκ�ς, θ"ς ν+ μπε�ς κ�υμπ%ρ�ς, Μασ)�; […]– Γ%μ�, �δερ�" Φραγκ�σκ�; GκαμεM τ� γ%μ�;– Βρ>κα στ! δρ�μ� μι+ 8.ρα, �π�κρ�θηκε � Φραγκ�σκ�ς 8αμ�γελ�ντας, 8ρ�νια τ�ρα γυρ�5ει :υπ�-λυτη, κ�υρελ�9, πεινασμ)νη, κα4 καν)νας δ"ν τ>ς �ν��γει τ=ν π�ρτα ν+ τ=ν λε.σειM με�ς θ+ τ>ς �ν��-:�υμε τ=ν π�ρτα, �δερ��� μ�υ.– Γι+ `ν�μα τ�6 Θε�6, �δερ�" Φραγκ�σκ�, μ�λα καλ%M π�ι+ 8.ρα; ��να:αν �@ �δερ���.– Τ= 8.ρα τ�6 gριστ�6, �δερ��� μ�υM μ= γ�υρλ�νετε τ+ μ%τιαM τ= 8.ρα τ�6 gριστ�6, τ= Φτ�8εια. Γι+τ! 8ατ�ρι τ�6 πρ�τ�υ �ντρ�ς της, γT θ+ τ=ν π%ρω γυνα�κα.Σηκ�θηκε, κ�ιτ%8τηκε:– Ε*μαι ντυμ)ν�ς γαμπρ�ς, ε*πεM δ"ν G8ω ν’ �λλ%:ω τ�π�τα: τ! μπαλωμ)ν� ρ%σ�, τ! 8�ντρ! κ�μπ�-σκ��νι, τ+ λασπωμ)να π�δια, 7 �δειαν= κ�ιλι%, τ�π�τα δ"ν μ�6 λε�πει.Τ�π�τα δ"ν λε�πει κα4 στ= ν9�ηMπQμεM Gλα, κ�υμπ%ρε, ν+ μ" στε�αν�σεις! […]Γ�ν%τισε Hμπρ!ς �π! τ=ν dΑγια Τρ%πε5α, στρ%�ηκε δε:% τ�υ:– YΑδερ�= Φτ�8εια, ε*πε μ" συγκινημ)νη �ων., �δερ�= Φτ�8εια, �κρι$., σε$αστ., π�λυαγαπημ)νησυντρ��ισσα τ�6 gριστ�6 μας, π�( σ" 1λη Τ�υ τ= 5ω= στ%θηκες πιστ. Τ�υ, γεννα�α συναθλ.τινα κα4συν�δ�ιπ�ρισσα 3ς τ+ π�δια τ�6 σταυρ�6 Τ�υ, 3ς τ!ν τ%��, qπλ�νω τ! 8)ρι, σ" περιμα5�νω �π! τ�(ςδρ�μ�υς, σ" πα�ρνω γυνα�κα μ�υ. Δ�σ’ μ�υ, κυρ% μ�υ, τ! 8)ρι σ�υ!Ε*πε κι Pπλωσε τ! 8)ρι στ!ν �)ρα, δε:% τ�υ.dOλ�ι εb8αμε π)σει στ+ γ�νατα, μπρ!ς �π! τ=ν dΑγια Τρ%πε5α, κα4 κ�ιτ%5αμε :α�νιασμ)ν�ι κι �κ�9-γαμε τ!ν �λλ�κ�τ� γαμπρ! ν+ μιλ%ει κα4 ν’ qπλ�νει τ! 8)ρι στ=ν ��ρατη ν9�η.

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 194 ]

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 195 ]

Κι γT Gκλεισα τ+ μ%τια κι ε*δα πλ%ι στ! Φραγκ�σκ�, δε:% τ�υ, μι+ 8λωμ= γυνα�κα, θλιμμ)νη, ντυμ)νημ" μα6ρα κ�υρ)λια, τρισε9γενη, σ+ 8ηρεμ)νη $ασ�λισσα. Κι Gστεκε μπρ�στ% τ�υ � Μασ)� κι �π�θωνεστ+ κε�%λια τ�υς δυ! �γκ%θινα στε�%νια. Κι � παπα-Σ�λ$εστρ�ς κρατ�6σε _να κερ4 �ναμμ)ν� κιGψελνε τ+ θριαμ$ευτικ+ τρ�π%ρια τ�6 γ%μ�υ.2Αν�ι:α τ+ μ%τια, ε*δα, Gλαμπαν 1λα τ+ πρ�σωπα τ�ν �δερ��ν, τ+ μ%τια τ�υς πετ�6σαν Pγιες �λ�γες.Κι �λ�μεμιQς τινα8τ.καμε �π%νω, πι%σαμε τ+ 8)ρια κι �ρ8�σαμε γ9ρα �π! τ! Φραγκ�σκ� κα4 τ=ν��ρατη ν9�η, �λλ�παρμ)ν�ι, ν+ τραγ�υδ�6με κα4 ν+ 8�ρε9�υμε. […] Σ+ μαντρ�, 1π�υ παντρε9εται �$�σκ�ς, �ντιλαλ�6σε τ! ταπειν! :ωκλ.σι. Κι 7 Παναγι+ τ�ν YΑγγ)λων, :α�νιασμ)νη κι α�τ., κ��τα5ε�π! τ! κ�νισμ% της τ!ν παρ%:εν� γ%μ� κα4 8αμ�γελ�9σε στ! γι� της, θαρρε�ς κα4 τ�6 ’λεγε: «Τρελ%-θηκαν �@ ��λ�ι σ�υ, παιδ� μ�υ, �π! τ=ν π�λλ= �γ%πηM κ��τα τ�υς: μεθ�6ν 8ωρ4ς κρασ�, γ�ν�υνταιγαμπρ�4 8ωρ4ς ν9�η, 8�ρτα�ν�υν μ" τ=ν πε�να, πλ�υτα�ν�υν μ" τ= �τ�8ειαM περν�6ν τ+ σ9ν�ρα, παιδ�μ�υ, περν�6ν τ+ σ9ν�ρα τ�6 �νθρ�π�υM λ�γ� �κ�μη κα4 θ+ γ�ν�υν ^γγελ�ι. Κα4 τ�6τ�ς στ= μ)ση, τ!ν$λ)πεις; ε*ναι � ��λ�ς μας � Φραγκ�σκ�ς, � �γαπημ)ν�ς καραγκι�5ης τ�6 Θε�6.38

ÕÁÈÔ˜ Ô £Âfi˜

– Ε*πα στ= μυγδαλι%: «YAδερ�., μ�λησ) μ�υ γι+ τ! Θε�». Κι 7 μυγδαλι+ ^νθισε.39

∞Ó ·ÏËı‡ÂÈ fiÙÈ Ô £Âfi˜ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Î·Ù’ ÂÈÎfiÓ· Î·È Î·ı’ ÔÌÔ›ˆ-Û‹ ÙÔ˘, ÙfiÙÂ Ë ÚÔÛˆÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÙÔ˘ £ÂÔ‡ Â›Ó·È Ë ÈÛÙfiÙÂÚË ÂÈÎfiÓ· Ù˘„˘¯‹˜ ÂÓfi˜ ·ÓıÚÒÔ˘. ∫¿ı ÂÔ¯‹ ۯ‰›·Û ÌÈ· ͯˆÚÈÛÙ‹ Î·È ÚˆÙfiÙ˘Ëȉ¤· ÙÔ˘ £ÂÔ‡: ·ÎfiÌ· Î·È Ë ∞Á›· °Ú·Ê‹, Ô˘ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È ˜ §fiÁÔ˜ ÙÔ˘ ∫˘Ú›Ô˘,·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÔÏ˘¿ÚÈı̘ fi„ÂȘ ÂÓfi˜ £ÂÔ‡ Ô˘, ·Ó·ÏfiÁˆ˜ Ì ÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ,Â›Ó·È ÛÎÏËÚfi˜ ‰ÈηÛÙ‹˜ Î·È ·Ù¤Ú·˜ ÛÙÔÚÁÈÎfi˜, ‚·ÛÈÏÈ¿˜, ËÁ¤Ù˘ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙÒÓ,Ó˘ÌʛԘ Î·È ÌËÙ¤Ú·, Ï¿ÛÙ˘ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ Î·È Ï˘ÙÚˆÙ‹˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘. √ ∫·˙·-ÓÙ˙¿Î˘ ›ÛÙ¢Â

™’ ∂¡∞ £∂√, ∞∫ƒπΔ∞, ¢π°∂¡∏, ™Δƒ∞Δ∂À√ª∂¡√, ¶∞™Ã√¡Δ∞, ª∂°∞§√¢À¡∞ª√,

√Ãπ ¶∞¡Δ√¢À¡∞ª√, ¶√§∂ªπ™Δ∏ ™Δ’ ∞∫ƒ√Δ∞Δ∞ ™À¡√ƒ∞, ™Δƒ∞Δ∏°√ ∞ÀΔ√-

∫ƒ∞Δ√ƒ∞ ™∂ √§∂™ Δπ™ ºøΔ∂π¡∂™ ¢À¡∞ª∂™, Δπ™ √ƒ∞Δ∂™ ∫∞π Δπ™ ∞√ƒ∞Δ∂™.40

∞ÓÒÙ·ÙÔ ¯Ú¤Ô˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Â›Ó·È Ó· ‰Â¯Ù› ÙȘ ÂÓÙÔϤ˜ ÙÔ˘ £ÂÔ‡, ·ÎfiÌ·Î·È fiÙ·Ó Ê·›ÓÔÓÙ·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÛÎÏËÚ¤˜, Î·È Ó· ÛÙ·ı› ÁÂÓÓ·›Ô˜ ÔÏÂÌÈÛÙ‹˜ ÛÙÔÓÌÔÈÚ·›Ô ·ÁÒÓ· ÙÔ˘ Ó‡̷ÙÔ˜ ηٿ Ù˘ ‡Ï˘. ¢ÂÓ Í¤ÚÔ˘Ì ·Ó Ô ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛ-ÛÎÔ˜ ¤ÙÚÂÊ ·ÚfiÌÔÈ· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù·. ∏ ˙ˆ‹ ÙÔ˘ fï˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ÔÏϤ˜ÊÔÚ¤˜ ˜ ·ÁÒÓ·˜ Ô˘ ··ÈÙ› ·˘Ù·¿ÚÓËÛË Î·È ·ÎÔ‹ ÛÙÔ ı¤ÏËÌ· ÙÔ˘ ∫˘Ú›Ô˘,·ÎfiÌ· Î·È fiÙ·Ó Ô ∫‡ÚÈÔ˜ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ˙ËÙ¿ ÙÔ ·‰‡Ó·ÙÔ.

«Μι+ ��ρ%, θυμ�6μαι, τ!ν ρ�τησα:– YΑδερ�" Φραγκ�σκ�, π�ς σ�6 �ανερ�νεται � Θε!ς σ+ν �π�με�νεις μ�να8!ς μ)σα στ! σκ�τ%δι;Κι α�τ!ς μ�6 �π�κρ�θηκε:

– Σ+ν _να π�τ.ρι δρ�σερ! νερ�, �ρ%τε Λε�νε, σ+ν _να π�τ.ρι �θ%νατ� νερ�, διψ�, τ! π�νω κα4 :εδι-ψ%5ω στ!ν αB�να. […]Μ+ iστερα �π! λ�γα 8ρ�νια, � Φραγκ�σκ�ς, :επνεμ)ν�ς, _να κ�υ$%ρι τρ�8ες κα4 κ�καλα, σ%ρκα πι+δ"ν τ�6 ε*8ε �π�με�νει, Gσκυψε, μ=ν τ!ν �κ�9σ�υν �@ �δερ���, Gτρεμε κα4 μ�6 ’πε:– Πυρκαγι% ’ναι � Θε�ς, �ρ%τε Λε�νε, κα4 κα�γεταιM καιγ�μαστε κι με�ς μα5� τ�υ.41

Δ¤ÙÔÈÔ˜ ‹Ù·Ó Ô ÕÁÈÔ˜ Ô˘ ·Á·Ô‡Û ÙËÓ Ù·ÂÈÓfiÙËÙ· Î·È ‰Â¯fiÙ·Ó ÙȘ Ù·Ï·È-ˆÚ›Â˜ ˜ ‰ÒÚÔ ÙÔ˘ £ÂÔ‡. ŸÏ˜ ÔÈ ËÁ¤˜ ÔÌÔÏÔÁÔ‡Ó fiÙÈ Ô ‰Ô‡ÏÔ˜ ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ºÚ·-ÁΛÛÎÔ˜ ·ÈÛı·ÓfiÙ·Ó ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·Ú¿ ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ Ù· ‚‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ¢·ÛοÏÔ˘¤ˆ˜ ÙÔÓ °ÔÏÁÔı¿. ∏ Ï·˚΋ ·Ú¿‰ÔÛË ·Á·¿ÂÈ ÛÙfiÛÔ ÙËÓ ÈÔ ÙÚ˘ÊÂÚ‹ „˘¯‹ ÙÔ˘,ÂΛÓË Ô˘ ıˆÚÔ‡Û ÙÔÓ £Âfi ˆ˜ ¶Ï¿ÛÙË Î·È ¶·Ù¤Ú·. ŸÏË Ë Ï¿ÛË Ì·ÚÙ˘Ú¿ÙËÓ Î·ÏÔÛ‡ÓË ÙÔ˘ ∫˘Ú›Ô˘, Ô˘ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ÙÔ Û‡Ì·Ó Î·È Â›‰Â fiÙÈ ‹Ù·Ó ηÏfi:

Τ! πρω�, 1ταν :ημ)ρωνε κι ρ8ι5αν π%λι τ+ π�υλι+ ν+ κελαηδ�6ν, U 1ταν καταμεσ.μερα $υθ�5�υντανστ! δρ�σ%τ�ν bσκι� τ�6 δ%σ�υ, U τ= ν98τα, κ%τω �π! τ’ ^στρα U στ! �εγγαρ��ωτ�, �νατρ�8ια5ε �π!^�ραστη ε�δαιμ�ν�α, μ" κ��τα5ε, τ+ μ%τια τ�υ kταν γεμ%τα δ%κρυα.– Φρ%τε Λε�νε, μ�6 ’λεγε, �δερ�) μ�υ, τ� ’ναι τ�6τ� τ! θ%μα; Τ� πρ)πει λ�ιπ!ν ν% ’ναι Α�τ!ς π�(Gπλασε μι+ν τ)τ�ιαν Hμ�ρ�ι%; Π�ς ν+ Τ!ν π�6με;– Θε�, �δερ�" Φραγκ�σκ�, τ�6 �π�κρ�θηκα.– 2O8ι Θε�, `8ι Θε�, ��να5ε, `8ι. Ε*ναι $αρ9, τσακ�5ει κ�καλα τ’ `ν�μα α�τ�M `8ι Θε�, Πατ)ρα!42

∫·È Û·Ó ·È‰› ÚÔ˜ ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘, ‹ Û·Ó ÂÚˆÙÂ˘Ì¤ÓÔ˜ ÚÔ˜ ÙÔ Ù·›ÚÈ ÙÔ˘, ÔºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ‰ÔÍÔÏÔÁ› ÙÔÓ £Âfi ÂÎÊÚ¿˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘ ÙË ‚·ı‡ÙÂÚË Ï·ÙÚ›·:

Ε*σαι Pγι�ς, dΥψιστε Θε), ε*σαι � μ�ν�ς π�( κ%νεις θ%ματα.Ε*σαι � Δυνατ�ς, ε*σαι � Μ)γας, ε*σαι � dYψιστ�ς!Ε*σαι YΑγαθ�ς, Παν%γαθ�ς, τ! dΥψιστ� YΑγαθ�.Ε*σαι 7 YΑγ%πη, 7 Σ���α, 7 Ταπειν��ρ�σ9νη κι 7 NΥπ�μ�ν..Ε*σαι 7 YOμ�ρ�ι%, 7 Βε$αι�τητα, 7 ΕBρ.νη, 7 gαρ%.Ε*σαι 7 YΕλπ�δα μας, 7 Δικαι�σ9νη, 1λ�ς μας � Πλ�6τ�ς.Ε*σαι � Πρ�στ%της μας, � NΥπερασπιστ.ς, � Φρ�υρ�ς.Ε*σαι 7 μεγ%λη Γλ9κα τ>ς ψυ8>ς μας!43

∞Ó fï˜ Ô £Âfi˜ Â›Ó·È Î·Ïfi˜ Î·È ·ÓÙÔ‰‡Ó·ÌÔ˜, Ò˜ ÂÍËÁÂ›Ù·È Ë ‡·ÚÍË ÙÔ˘ÔÓËÚÔ‡; ∞Ó Ô £Âfi˜ Û˘Á¯ˆÚ› Ù· ¿ÓÙ·, Ò˜ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ÎfiÏ·ÛË Î·ÈÓ· ‚·Û·Ó›˙ÂÙ·È ÂΛ Ô Ï·ÌÚfiÙÂÚÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÁÁ¤ÏÔ˘˜; √ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÛÎÂ-ÊÙfiÙ·Ó ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ fiÙÈ ı· ÂÚ¯fiÙ·Ó Ë ÛÙÈÁÌ‹ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ Û˘ÌÊÈÏ›ˆÛ˘ ·Ó¿-ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ¶·Ù¤Ú· Î·È ÙÔÓ ÕÛˆÙÔ ÀÈfi ÙÔ˘. ªÈ· ÊÔÚ¿ ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ Û˘˙ËÙ‹-ÛÂÈ ·˘Ùfi ÙÔ ı¤Ì· Ì ¤Ó·Ó ηÏfiÁÂÚÔ, ¯ˆÚ›˜ fï˜ Ó· ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ó· Ï¿‚ÂÈ ÙËÓ ·¿-ÓÙËÛË Ô˘ ÂÈı˘ÌÔ‡ÛÂ:

– Δ"ν ε*ναι, θαρρε�ς, γ)ρ�ντ% μ�υ, 7 καλ�σ9νη τ�6 Θε�6 τ�σ� μεγ%λη;Κι nς τ� ’πα, ^στραψε στ! ν�6 μ�υ � �ν�σι�ς, μπ�ρε�, μ%, π�ι!ς :)ρει, μπ�ρε� � τρισ%γι�ς στ�8ασμ�ς,

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 196 ]

πTς θ% ’ρθει καιρ!ς τ>ς τ)λειας λ9τρωσης, τ>ς τ)λειας ��λιωσης, θ+ σ$.σ�υν �@ �ωτι"ς τ>ς Κ�λασης,κι � 2Ασωτ�ς Υ@�ς, � ΣατανQς, θ’ �ν)$ει στ!ν ��ραν�, θ+ �ιλ.σει τ! 8)ρι τ�6 Πατ)ρα κα4 δ%κρυα θ+κυλ.σ�υν �π! τ+ μ%τια τ�υ: «dΗμαρτ�ν!» θ+ �ων%:ει, κι � Πατ)ρας θ’ �ν��:ει τ=ν �γκ%λη τ�υ:«Καλ�ς kρθες» θ+ τ�6 πε�, «καλ�ς kρθες, γι) μ�υM συ8�ρεσ) με π�( σ" τυρ%ννησα τ�σ� π�λ9!».Μ+ δ"ν τ�λμησα ν+ :εστ�μ�σω τ! στ�8ασμ� μ�υM π>ρα _να πλ%γι� μ�ν�π%τι ν+ τ�6 τ! π�.– 2Ε8ω �κ�υστ%, γ)ρ�ντ% μ�υ, πTς _νας Pγι�ς, δ" θυμQμαι τ�ρα π�ι�ς, δ"ν μπ�ρ�6σε ν+ $ρε� �ν%πα-ψη στ=ν Παρ%δεισ�. 2Ακ�υσε � Θε!ς τ�(ς στεναγμ�9ς τ�υ, τ!ν κ%λεσε: «Τ� G8εις κι �ναστεν%5εις;» τ!νρ�τησεM «δ"ν ε*σαι ε�τυ8.ς; –Π�ς ν% ’μαι ε�τυ8.ς, Κ9ριε;» τ�6 �π�κρ�θηκε � Pγι�ς. «Στ= μ)ση μ)σητ>ς Παρ%δεισ�ς ε*ναι _να συντρι$%νι κα4 κλα�ει. – Τ� συντρι$%νι; – Τ+ δ%κρυα τ�ν κ�λασμ)νων.» […]– YΑλ�μ�ν� σ�υ, �λ�μ�ν� σ�υ, δυστυ8ισμ)νεM τ! μυαλ! θ+ σ" �%ει, τ! γT θ+ σ" �%ει. NO �ρ8%γγελ�ςNΕωσ��ρ�ς, π�( σ( \περασπ�5εσαι κα4 θ"ς ν+ τ!ν σ�σεις, :)ρεις π�τε γκρεμ�στηκε στ=ν Κ�λαση;dOταν στρ%�ηκε στ! Θε! κι ε*πε: YΕγ�. Να�, να�, ^κ�υ, νεαρ), κα4 $%λ’ τ� καλ+ στ! ν�6 σ�υ: dΕνα μ�ν%-8α πρ%μα κ�λ%5εται στ=ν Κ�λαση, τ! γ�.Τ! γ�, �ν%θεμ% τ�! […]– Μ" τ! γT α�τ! :ε8�ρισε � ^νθρωπ�ς �π! τ! 5��, μ=ν τ! κακ�λ�γQς, π%τερ Μακ%ριε.– Μ" τ! γT α�τ! :ε8�ρισε �π! τ! Θε�.44

¶Ò˜ ÌÔÚ› fï˜ ¤Ó·˜ ¿ÓıÚˆÔ˜ Ó· Á›ÓÂÈ ÚÔ˜ Ù· ·‰¤ÚÊÈ· ÙÔ˘ ¢ÓÔ˚ÎfiÙÂ-ÚÔ˜ ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ £Âfi; ¢ÂÓ Â›Ó·È ·Ì·ÚÙ›· ÌÂÁ¿ÏË Ó· ı¤ÏÂÈ ¤Ó·˜ ¿ÓıÚˆÔ˜,¤ÛÙˆ Î·È ¿ÁÈÔ˜, Ó· ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÙË ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË ÙÔ˘ £ÂÔ‡;

– Κι α�τ! τ! ^στρ� μ" τ= μεγ%λη λ%μψη, π�( $λ)πεις κα4 8�ρε9ει στ=ν �νατ�λ= κα4 τ�ρα θ+ πνιγε�μ)σα στ! ��ς τ�6 fλι�υ, ε*ναι � NΕωσ��ρ�ς!– NO NΕωσ��ρ�ς! Gκαμα :α�νιασμ)ν�ς, γιατ�; γιατ�; δ"ν ε*ναι σωστ�M α�τ!ς ε*ναι πι! λαμπερ!ς κα4 �π!τ!ν �ρ8%γγελ� Γα$ρι.λ! 2Ετσι τ!ν τιμ�ρησε � Θε�ς;– 2Ετσι, �π�κρ�θηκε � Φραγκ�σκ�ς μ" πνιμ)νη �ων.M δ"ν \π%ρ8ει $αρ9τερη τιμωρ�α, �ρ%τε Λε�νε,�π! τ�9τη: ν’ qπαντ+ς στ=ν κ%κητα μ" καλ�σ9νη. […] Α�τ! δ"ν Gκαμε � Θε!ς κα4 σ" μ)να; σ" μ)να τ!νλεειν�, τ!ν κακ�μ��ρη, τ!ν τιπ�τ)νι� NΕωσ��ρ�;45

∞˘Ùfi˜ Ô ÙÈÔÙ¤ÓÈÔ˜ ∂ˆÛÊfiÚÔ˜ ÛÙ¿ıËΠÈηÓfi˜ Ó· ÎÂÚ‰›ÛÂÈ ÙÔÓ ÌÂÁ¿ÏÔ ·ÁÒ-Ó· Ô˘ ͯˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ ÂχıÂÚÔ Ó‡̷ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘.

√ ÔÏÂÌÈÛÙ‹˜

•ÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ‰‹ÏˆÛ fiÙÈÔ ‹Úˆ¿˜ ÙÔ˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û «ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÙÔ˘ ÛÙÚ·Ù¢fiÌÂÓÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘» ԢηÙÔÚıÒÓÂÈ Ó· «ÌÂÙÔ˘ÛÈÒÓÂÈ ÙËÓ ‡ÏË Ô˘ ÙÔ˘ ÌÈÛÙ‡ÙËÎÂ Ô £Âfi˜ Î·È Ó· ÙËÓοÓÂÈ Ó¤Ì·». ∞˘Ùfi ÙÔ ¯Ú¤Ô˜ ÙÔ ıˆÚÔ‡Û ·ÓÒÙÂÚÔ «·fi ÙËÓ ËıÈ΋ ÎÈ ·fi ÙËÓ·Ï‹ıÂÈ· ÎÈ ·fi ÙËÓ ˆÚ·ÈfiÙËÙ·», ÂÂȉ‹ ÂΛ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙÔ ÓfiËÌ· Ù˘‡·Ú͢, Ë ÛˆÙËÚ›· ÙÔ˘ £ÂÔ‡ Ô˘ ÎÚ·˘Á¿˙ÂÈ ‚Ô‹ıÂÈ· ·fi ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ. °È· Ó·ÛÒÛÂÈ ÙÔÓ £Âfi, Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ¤Ú ӷ ‰È·Ó‡ÛÂÈ ÌÈ· ·ÓËÊÔÚÈ΋ ÔÚ›·, Ô˘ ı·ÙÔÓ Ô‰ËÁÔ‡Û ·fi ÙÔ ∂ÁÒ Ò˜ ÙË °Ë, ̤¯ÚÈ Ó· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÔ ŸÚ·Ì· Ó··Ï¤„ÂÈ Ì·˙› Ì ÙÔÓ £Âfi.

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 197 ]

∏ ÔÚ›· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘ ÍÂΛÓËÛ ·fi ÙËÓ ·¿ÚÓËÛË Ù˘ ÙÚ˘ÊÂÚfi-ÙËÙ·˜ Ô˘ ÙÔÓ Â›¯Â ÂÚÈ΢ÎÏÒÛÂÈ ·fi Ù· ÓÈ¿Ù· ÙÔ˘. ªÂÙ¿ ·fi ÌÈ· ‚·ıÈ¿ Ó¢-Ì·ÙÈ΋ ÎÚ›ÛË, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ Ù· Á‹ÈÓ· ·Á·ı¿ Î·È Ó··Û·ÛÙ› ÙËÓ ·fiÏ˘ÙË ÊÙÒ¯ÂÈ·. ∫ÔÚ˘Ê‹ Ù˘ ٷ›ӈÛ˘ Ù˘ Û¿Úη˜ ÙÔ˘ ‹Ú-ÍÂ Ë ˘Ô‰Ô¯‹ ÙˆÓ ÏËÁÒÓ ÙÔ˘ πËÛÔ‡ ¿Óˆ ÛÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘, Ô˘ ›¯Â ‰ÔÎÈÌ·ÛÙ›ÛÎÏËÚ¿ ·fi ÙȘ ÓËÛÙ›˜ Î·È ÙȘ ·˘ÙÔı˘Û›Â˜. ∏ ·Ú¿‰ÔÛË Ì·˜ ϤÂÈ fiÙÈ ÙÔCantico di Frate Sole ˘·ÁÔÚ‡ÙËΠ·fi ÙÔÓ ÕÁÈÔ Ï›ÁÔ ÚÈÓ ·Ô¯·ÈÚÂÙ‹ÛÂÈ ÙȘÔÌÔÚÊȤ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜, ÙÔÓ ·‰ÂÚÊfi ÙÔÓ ◊ÏÈÔ Î·È ÙË ™ÂÏ‹ÓË, ÙÔ ¡ÂÚfi Î·È ÙË °Ë.

∏ ÚÒÙË Â˘Î·ÈÚ›· ÁÈ· ÙË ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ ‰fiıËΠÛÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ Bernardone ηٿÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÌÈ·˜ ·Ûı¤ÓÂÈ·˜ Ô˘ ÙÔÓ Â›¯Â ÏËÁÒÛÂÈ ÓÂ˘Ì·ÙÈο, Î·È fi¯È ÌfiÓÔۈ̷ÙÈο. ¶Ôχ ηÈÚfi Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ¤ÓȈı ̤۷ ÛÙËÓ „˘¯‹ ÙÔ˘ ¤Ó· ÎÂÓfi ηȉÂÓ ‹ÍÂÚ Ҙ Ó· ÙÔ ÁÂÌ›ÛÂÈ. ™ÙËÓ ·Ú¯‹ ÓfiÌÈ˙ fiÙÈ Ë ÈÔÙÈ΋ ˆ‹ ı· ÌÔÚÔ‡ÛÂÓ· ÙÔ˘ ÚÔÛʤÚÂÈ ¤Ó· ˆÚ·›Ô ȉ·ÓÈÎfi, ·ÏÏ¿ Ù· Û¯¤‰È¿ ÙÔ˘ Ì·Ù·ÈÒıËÎ·Ó fiÙ·ÓÊ˘Ï·Î›ÛÙËΠηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ ÌÂٷ͇ ∞Û›˙˘ Î·È ¶ÂÚÔ‡Ù˙È·˜.ªÂÙ¿ ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛ‹ ÙÔ˘, ÛÙ· 1203, Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ Á‡ÚÈÛ ¿ÏÈ ÛÙËÓ ·ÏÈ¿˙ˆ‹ ÙÔ˘, fï˜ ÌÈ· ·ÚÚÒÛÙÈ· ÙÔÓ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙ· Úfiı˘Ú· ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘. ™Â ÙÔ‡ÙÔÙÔ ÛËÌÂ›Ô Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÛÎËÓÔı¤ÙËÛ ÙË Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘ Ì ÙÔÓÊÚ¿Ù §ÂfiÓÂ, Ë ÔÔ›· ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Û˘Ó¤‚Ë ·ÚÎÂÙfi ¯ÚfiÓÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·.μÁ·›ÓÔÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ Î˘ÚȷοÙÈÎË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·, Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ÓÈÒıÂÈ Ôχ ˙·ÏÈ-Ṳ̂ÓÔ˜ Î·È ·Ú·Î·Ï› ÙÔÓ §ÂfiÓ ӷ ÙÔÓ Û˘Óԉ‡ÂÈ ÛÙÔ Û›ÙÈ. ∂Λ ÙÔÓ ÚˆÙ¿ÂÈοÙÈ Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi: Ò˜ ‚ڋΠÙÔÓ £Âfi;

– NO δρ�μ�ς � δικ�ς μ�υ, σι!ρ Φραγκ�σκ� μ�υ –απ%ντησε � �ρ%τε Λε�νε–, κα4 μ= σ�6 �ανε� παρ%:εν�,� δρ�μ�ς � δικ�ς μ�υ, γι+ ν+ κιν.σω γι+ τ! Θε�, kταν 7 τεμπελι%. Να�, να�, 7 τεμπελι%. ?Αν δ"ν vμ�υντεμπ)λης, θ+ π�ρευ�μ�υν κι γT 1πως 1λ�ι �@ καθTς πρ)πει ^νθρωπ�ι, θ% ’8α :εσκ�λ�σει κι γT μι+ντ)8νη, θ% ’8α �ν��:ει �ργαστ.ρι, μαραγκ�ς, �νυ�αντ.ς, 8τ�στης, θ+ δ�9λευα 1λη μ)ρα, θ+ παντρευ�-μ�υν, δ" θ% ’8α καιρ! ν+ 5ητ� τ! Θε�, ψ9λλ�υς στ’ 8ερα, Gτσι θ% ’λεγα, � ν�6ς κα4 � λ�γισμ�ς μ�υ π�ςν+ $γ%λω τ! ψωμ� μ�υ, π�ς ν+ θρ)ψω τ+ παιδι% μ�υ, π�ς ν+ κ%μω κ�υμ%ντ� τ= γυνα�κα μ�υM μεγ%λεςGγν�ιες, �ν%θεμ% τις, π�6 καιρ�ς, π�6 κ)�ι πι%, π�6 qγν= καρδι+ ν+ συλλ�γι)σαι τ! Θε�!Μ+ Gδωκε 7 8%ρη τ�6 Θε�6 κα4 γενν.θηκα τεμπ)ληςM $αρι�μ�υν ν+ παντρευτ�, ν+ κ%μω παιδι%, ν+ μπ�στ+ $%σαναM καθ�μ�υν στ!ν fλι� τ! 8ειμ�να, στ!ν bσκι� τ! καλ�κα�ριM κα4 τ= ν98τα, :απλωμ)ν�ς στ=νταρ%τσα τ�6 σπιτι�6 μ�υ τ’ �ν%σκελα, κ��τα5α τ! �εγγ%ρι κα4 τ’ ^στρα. Κι 1ταν κ�ιτQς τ! �εγγ%ρι κα4τ’ στρα, π�ς ν+ μ=ν π%ει � ν�6ς σ�υ στ! Θε�; Δ"ν μπ�ρ�6σα πι+ ν+ κ�ιμηθ�, π�ι!ς τ% ’καμε 1λα τ�6τασυλλ�γι5�μ�υν κα4 γιατ�, π�ι!ς μ’ Gκαμε κα4 μ)να κα4 γιατ�, κα4 καταπ�6 ν+ $ρ�σκεται � Θε�ς, ν+ π%ω ν+Τ�νε $ρ�, ν+ Τ!ν ρωτ.σω; Κι 7 ε�λ%$εια, μαθ)ς, κα4 μ=ν �κ�6ς, θ)λει τεμπελι%, θ)λει ν% ’8εις καιρ�, _ναςμερ�δ�9λης μερ��Qς γυρ�5ει σπ�τι τ! $ρ%δυ :εθεωμ)ν�ς, πειν%ει, ρ�8νεται στ! �αw, τρ�ει, τρ�ει μ%νιμ%νι, μαλ�νει μ" τ= γυνα�κα τ�υ, δ)ρνει τ+ παιδι+ 8ωρ4ς αBτ�α […] Π�6 καιρ!ς λ�ιπ!ν γι+ Θε�;46

¶ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ, ÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ÛÙÔÓ Börje Knös, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÂÚȤÁÚ·-Ê ÌÈ· ηٿÛÙ·ÛË ·ÚfiÌÔÈ· Ì ÂΛÓË ÙÔ˘ ÊÚ¿Ù §ÂfiÓÂ:

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 198 ]

Vichy, 8.9.1949. Πρ�τη ��ρ+ στ= 5ω. μ�υ δ�κ�μασα τ4 θ+ πε� τεμπελι%. Πρ�τη ��ρ+ πρ�σε:α πTς\π%ρ8ει σ�μα κα4 πTς πρ)πει ν+ τ! πρ�σ)8�υμε, `8ι γι+ 8ατ�ρι τ�υ παρ+ γι+ τ! 8ατ�ρι τ>ς ψυ8>ς, π�(κ�υ$αλ%ει �π%νω στ�(ς |μ�υς τ�υ.47

ŸÏ˜ ÔÈ ËÁ¤˜ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó fiÙÈ Ô ÕÁÈÔ˜ ‹Ù·Ó ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÛÎÏËÚfi˜ ÁÈ· fiÛ··ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÙË ÛˆÌ·ÙÈ΋ ¢ÂÍ›·. ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙȘ ·ÔÏ·‡ÛÂȘ, Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ÛÙÂÚÔ‡Û ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ ·ÎfiÌ· Î·È ·fi ÙȘ ÚÒÙ˜ ·Ó¿ÁΘ, fiˆ˜ Ù· ÙÚfiÊÈÌ·,Ù· ÚÔ‡¯· Î·È ÙËÓ ÎÏ›ÓË. ∞˘Ù‹ Ë ¤Û¯·ÙË ÌÔÚÊ‹ ·ÛÎËÙÈÛÌÔ‡ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ Û¿-ÓÈ· ÛÙÔÓ ªÂÛ·›ˆÓ·, fï˜ ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ Û˘Óԉ¢fiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÂÚÈ-ÊÚfiÓËÛË Ù˘ Û¿Úη˜ Î·È ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘, Ô˘ ÂıˆÚ›ÙÔ ÎÙ‹Ì· ÙÔ˘ ¶ÔÓËÚÔ‡. √ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ¤ÙÚÂÊ ·ÓÙÈı¤Ùˆ˜ ‚·ı‡ Û‚·ÛÌfi ÁÈ· fiÏ· Ù· Ï¿ÛÌ·Ù· ÙÔ˘£ÂÔ‡, ÒÛÙ ӷ ÂÈı˘Ì› ÙË ÛˆÙËÚ›· fi¯È ÌfiÓÔ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ˙ÒˆÓ, Î·È ÙˆÓ fiÓÙˆÓ Ô˘ ›¯·Ó ÛÙÚ·Ê› ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ £ÂÔ‡ Î·È ¶·Ù¤Ú· ÙÔ˘˜.¶Ò˜ ÏÔÈfiÓ Ó· ÌËÓ Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ ÎÔÚÌ› ÙÔ˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· Ï¿ÛÌ·Ù·ÙÔ˘ £ÂÔ‡; ◊Ù·Ó ‰˘Ó·Ùfi Ó· ÌËÓ Í¤ÚÂÈ fiÙÈ ÙÔ ÛÒÌ· Â›Ó·È Ô Ó·fi˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘¶Ó‡̷ÙÔ˜;

√ ‡„ÈÛÙÔ˜ ÏfiÁÔ˜ Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ ÙÔÓ ÕÁÈÔ ºÚ·ÁΛÛÎÔ ÚÔ˜ ÙÔÓ ·ÛÎËÙÈÛÌfi‹Ù·Ó Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ÏËÛÈ¿ÛÂÈ fiÛÔ ÌÔÚÔ‡Û ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡,Ô˘ ¿ÊËÛ fiÏ· Ù· ÏÔ‡ÙË Ù˘ ıÂ˚΋˜ ÙÔ˘ ˘fiÛÙ·Û˘ ÁÈ· Ó· ·Û·ÛÙ› Î·È Ó··ÁÈ¿ÛÂÈ ÙÔÓ ·ÓıÚÒÈÓÔ fiÓÔ, Î·È ‰¤¯ÙËΠӷ ÚÔÛʤÚÂÈ ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ˆ˜ ı˘Û›·Û˘ÌÊÈÏ›ˆÛ˘ ÁÈ· ÙȘ ·Ì·Úٛ˜ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘. √ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ fï˜ ¤‰ˆÛ ηȿÏϘ, ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘ ÂÍËÁ‹ÛÂȘ ÁÈ· ÙÔ‡ÙË ÙË ÛÙ¿ÛË, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÌÈ· ȉ·ÓÈ-΋ ÔÚ›· Ô˘ ı˘Ì›˙ÂÈ ·fi ÎÔÓÙ¿ Ù· ‚‹Ì·Ù· Ù˘ ∞ÛÎËÙÈ΋˜. ™ÙËÓ ·Ú¯‹ ¿Ú¯ÂÈÙÔ Î›ÓËÙÚÔ ÚÔ˜ ¤Ó· fiÚ·Ì· Ô˘ Ô‰ËÁ¿ ÛÙËÓ ·ÁÈÔÛ‡ÓË. ΔÔ ·Ì¤Ûˆ˜ ÂfiÌÂÓÔ‚‹Ì· Â›Ó·È Ë ‰È·ÊÒÙÈÛË fiÙÈ ÌfiÓÔ Ë „˘¯‹ ˘¿Ú¯ÂÈ:

Μπ+ς κα4 δ"ν \π%ρ8ει κ�ρμ�, συλλ�γι5�μ�υν στ+ Hνε�ρατ% μ�υ, παρ+ μ�ν%8α ψυ8.; Μ�ν%8α τ=νψυ8= π�( μπ�ρ�6με ν’ �γγ�:�υμε κα4 ν+ δ�6με τ= λ)με σ�μα […] κα4 τ�τε :α�να κατ%λα$α τ! μεγ%-λ� μυστικ�: δ"ν \π%ρ8ει σ�μα, δ"ν \π%ρ8ει σ�μα, �ρ%τε Λε�νε, μ�ν%8α ψυ8.! […] Κι &ν \π%ρ8ειμ�ν%8α ψυ8., […] &ν \π%ρ8ει μ�ν%8α ψυ8., 3ς π�6 μπ�ρ�6με ν+ �τ%σ�υμε, �ρ%τε Λε�νε! Μ’ _ναπ.δημα, δ"ν \π%ρ8ει πι+ σ�μα ν+ μQς μπ�δ�5ει, �τ%ν�υμε στ!ν ��ραν�!48

∏ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Â›Ó·È fï˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋: Ë Û¿Úη ¤¯ÂÈ ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ù˘,Î·È Â›Ó·È Û¯Â‰fiÓ ·‰‡Ó·ÙÔ ÁÈ· ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Ó· ÙȘ ÍÂÂÚ¿ÛÂÈ. ∫·ÌÈ¿ ÊÔÚ¿, ÔÈÚÔÛ¿ıÂȘ ÙÔ˘ ÓÔ˘ Ó· ˘ÔÙ¿ÍÂÈ ÙËÓ ‡ÏË Ê·›ÓÔÓÙ·È Ì¿Ù·È˜:

Θε) μ�υ, γιατ� ν% ’ναι 7 σ%ρκα τ�σ� δυνατ.; τ�σ� �κατ%λυτη; τ= μαστιγ�νεις, δ"ν τ>ς δ�νεις ν+ �%ει,δ"ν τ=ν ��.νεις ν+ κ�ιμηθε�, τ= $�υλι%5εις στ+ 8ι�νια ν+ :επαγι%σει, τ=ν κ%νεις μι+ �τυαρι+ λ%σπη –κι α�τ= �μ)ρωτη, �πρ�σκ9νητη, κρατ%ει �ψηλ+ τ=ν κ�κκινη παντιγ)ρα κα4 �ων%5ει!49

°È’ ·˘Ùfi Ë ˙ˆ‹ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ì ·ÁÒÓ·:

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 199 ]

NO κ�σμ�ς ε*ναι παλα�στραM vρθαμε ν+ παλ)ψ�υμε, ν+ κ%μ�υμε τ= σ%ρκα πν)μαM κα4 μ�ν%8α σ+ν 1ληγ�νει πν)μα, � κ�σμ�ς τ�6τ�ς πι+ δ"ν μQς 8ρει%5εται, κι ^ς Gρθει τ�τε � θ%νατ�ς.50

Α�τ! ε*ναι τ! καιν�9ρι� μας 8ρ)�ς, �δερ�" κα4 συμπ�λεμιστ. μ�υ: ν+ κηρ98ν�υμε! Ν+ πιστρατ)-ψ�υμε 1σ�υς μπ�ρ�6με �δερ��(ς γ9ρα μας, 1σα μπ�ρ�6με περισσ�τερα στ�ματα ν+ κηρ98ν�υν, στ.-θια ν’ �γαπ�6ν, π�δια ν �ντ)8�υν στ4ς στρ%τες. Ν+ γ�ν�υμε �@ καιν�9ρι�ι σταυρ���ρ�ι, ν+ κιν.σ�υμε1λ�ι μα54 ν+ λευτερ�σ�υμε τ!ν dΑγι� Τ%��. Π�ι!ν dΑγι� Τ%��; τ=ν ψυ8= τ�6 �νθρ�π�υ, �ρ%τε Λε�νε.[…] Α�τ!ς ε*ναι � �ληθιν!ς dΑγι�ς Τ%��ς, ε*πεM δ�, μ)σα στ! κ�ρμ4 τ�6 �νθρ�π�υ, κε�τεται � gριστ!ςσταυρωμ)ν�ς. Γι’ α�τ= κιν�6με, �ρ%τε Λε�νε, γι+ τ=ν ψυ8= κιν�6μεM 8ι τ= δικι% μας μ�ν%8α, παρ+ γι+τ=ν ψυ8= τ�6 �νθρ�π�υ.51

ŒÚ¯ÂÙ·È fï˜ Ë ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ fiÙÈ ‰ÂÓ ÌÔ-Úԇ̠ӷ ÛÒÛÔ˘Ì ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ·Ú¿ ÌfiÓÔ Ì ٷ ̤۷ Ù· ÔÔ›· ¤¯Ô˘Ì ÛÙË ‰È¿-ıÂÛ‹ Ì·˜. ΔÔ ÛÒÌ·, ·fi ÂÌfi‰ÈÔ, Á›ÓÂÙ·È Û‡ÌÌ·¯Ô˜ Ù˘ „˘¯‹˜ ÛÙÔÓ ÌÂÁ¿ÏÔ ·ÁÒ-Ó· Ù˘ ÛˆÙËÚ›·˜:

Φρ%τε Λε�νε, ^ν�ι:ε τ! μυαλ� σ�υ, 8%ρα:ε στ! μυαλ� σ�υ τ! λ�γ� π�( θ+ σ�6 π�:Τ! κ�ρμ4 τ�6 �νθρ�-π�υ ε*ναι τ! τ�:�, � Θε!ς ε*ναι � τ�:�της κι 7 ψυ8= 7 σαwτα. […] Τρι�ν λ�γι�ν ε*ναι 7 πρ�σευκ.:NΗ πρ�τη: Θε) μ�υ, τ)ντωσ) με, �λλι�ς θ+ σαπ�σω.NΗ δε9τερη: Θε) μ�υ, μ= μ" παρατεντ�σεις, θ+ σπ%σω.NΗ τρ�τη: Παρατ)ντωσ) με, κι ^ς σπ%σω!52

ŒÚˆ˜ ·Ó›Î·Ù ̿¯·Ó

Μι+ κ�π)λα π)ρασε.– Ν% ’8ω τ=ν ε�κ. σας, Pγι�ι τ�6 Θε�6, ε*πε 8αιρετ�ντας.NO Φραγκ�σκ�ς G$αλε τ! 8)ρι στ=ν καρδι%, �ντι8αιρ)τησε, μ+ δ" σ.κωσε τ+ μ%τια ν+ τ= δε�. RΗταν`μ�ρ�η, καλ�δεμ)νη, πρ�σ8αρη.– Γιατ� δ" σ.κωσες τ+ μ%τια ν+ τ= δε�ς, �δερ�) μ�υ; ρ�τησα.– Π�ς ν+ σηκ�σω τ+ μ%τια κα4 ν’ �ντικρ�σω τ= ν9�η τ�6 gριστ�6; �π�κρ�θηκε.53

°ÂÓÓÈ¤Ù·È ·Úı¤ÓÔ˜ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜; ◊ Ì‹ˆ˜ Á›ÓÂÙ·È; ∫·È Â¿Ó Á›ÓÂÙ·È, Ò˜ ›ӷȉ˘Ó·Ùfi ÁÈ· ¤Ó· ˆÓÙ·Ófi ÔÓ Ó· ·Ú·‚È¿ÛÂÈ ÙÔÓ ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚÔ ÓfiÌÔ Ù˘ ʇÛ˘; ŸÙ·ÓÔ £Âfi˜ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ÙÔ Û‡Ì·Ó, fiÚÈÛ fiÙÈ Ô ¿ÓÙÚ·˜ Î·È Ë Á˘Ó·›Î· ı· ·ÔÙÂÏÔ‡-Û·Ó Ì›· Û¿Úη Î·È Â˘ÏfiÁËÛ fiÏ· Ù· Ï¿ÛÌ·Ù· ‰›ÓÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· Ó·‰È·ÈˆÓ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ‡·ÚÍ‹ ÙÔ˘˜ ‰È¿ ̤ÛÔ˘ ÙˆÓ ·ÔÁfiÓˆÓ. ∂¤ÏÂÍ fï˜ Ó· ÂÈÛ¤ÏıÂÈÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ˆ˜ ¿ÓıÚˆÔ˜ ¯ˆÚ›˜ Ó· ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ¿ÓÙÚ· Ë ªËÙ¤Ú· TÔ˘, Î·È ˆ˜ ÀÈfi˜ÙÔ˘ ∞ÓıÚÒÔ˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ ¿ıÈÎÙÔ˜, ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ Ù¤ÏÂÈÔ˘˜ Ô·‰Ô‡˜ ÙÔ˘ Ó··ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ¿ ÙÔ˘. ∞˘Ù‹ Ë ÛÎÏËÚ‹ ÂÈÏÔÁ‹, Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·ÓÔÏÏÔ›, Á›ÓÂÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·ÍÈÔı·‡Ì·ÛÙË fiÙ·Ó Â›Ó·È ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹˜ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ÁÓÒÚÈÛ·Ó ÙȘ ·Ú¤˜ Ù˘ ˆ‹˜. √ ÕÁÈÔ˜ ¶¤ÙÚÔ˜ Î·È ÔÏ-

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 200 ]

ÏÔ› ·fi ÙÔ˘˜ ‰Ò‰Âη ·ÔÛÙfiÏÔ˘˜ ‹Ù·Ó ·ÓÙÚÂ̤ÓÔÈ ÚÈÓ ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ÙÔÓ πËÛÔ‡, ÔÕÁÈÔ˜ ∞˘ÁÔ˘ÛÙ›ÓÔ˜ ·¤ÎÙËÛ ÂÍÒÁ·ÌÔ ÁÈÔ ÚÔÙÔ‡ ÛÙÚ·Ê› ÚÔ˜ ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˙ˆ‹. √ ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ‹Ù·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚÔ˘˜ Ù˘ ∞Û›˙˘ ηÈ, ·ÚfiÏÔÔ˘ ÔÈ ËÁ¤˜ ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙË Ó·ÓÈ΋ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ ˆ‹ ÙÔ˘, ‰ÂÓÂ›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· Ê·ÓÙ·ÛÙ› ηÓ›˜ fiÙÈ ·ÚÎÂÙÔ› ÁÔÓ›˜ ı· ÙÔÓ ‰Â¯fiÙ·Ó Â˘¯·Ú›ÛÙˆ˜ˆ˜ Á·ÌÚfi. ÿÛˆ˜ ·Ó¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ ‹Ú¯Â Î·È Ô Favorino Schifi, ·Ù¤Ú·˜ Ù˘ ÎÔ¤-Ï·˜ Ô˘ Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ· ı· ÂÁη٤ÏÂÈ ÙÔ Û›ÙÈ Î·È Ù· οÏÏË Ù˘ ÁÈ· Ó·ÊÔÚ¤ÛÂÈ ÙÔ Ú¿ÛÔ ÙˆÓ frati minori Î·È ı· ÎÏÂÈÓfiÙ·Ó ÛÙË ÌÔÓ‹ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¢·ÌÈ·ÓÔ‡.

Κα4 τ!ν Gρωτ% σ�υ γι+ τ=ν Κλ%ρα, τ=ν κ�ρη τ�6 ^ρ8�ντα Φα$�ρ�ν�υ Σκ��η, γT μ�ν%8α τ!ν :)ρωM �@^νθρωπ�ι θαρρ�6ν, γιατ� ’ναι ��$ητσ%ρηδες, πTς �γαπ�6σες μ�ν%8α τ=ν ψυ8. τηςM μ+ σ9, πρωτ9τε-ρα �π’ 1λα, �γ%πησες τ! κ�ρμ� τηςM �π! κε� κ�νησες κα4 π>ρες �π�δρ�μ�M iστερα �π! �γ�να κα4 παγ�-δες τ�6 πειρασμ�6 κα4 $�.θεια τ�6 Θε�6, G�τασες στ=ν ψυ8. τηςM κα4 τ=ν �γ%πησες τ=ν ψυ8= α�τ.,1μως 8ωρ4ς ν’ �παρνηθε�ς τ! κ�ρμ� της κα4 8ωρ4ς π�τ" ν+ τ! �γγ�:εις. Κι `8ι μ�ν%8α δ" σ�6 στ%θηκεμπ�δι� � Gρωτας α�τ!ς � σαρκικ!ς γι+ τ=ν Κλ%ρα, παρ+ κα4 σ" $�.θησε π�λ( ν+ �τ%σεις στ! Θε�Mγιατ� � Gρωτας α�τ�ς σ�6 :εσκ)πασε τ! μεγ%λ� μυστικ�: μ" π�ι!ν τρ�π�, μ" π�ι!ν �γ�να γ�νεται 7σ%ρκα πν)μα. Μι% ’ναι 7 �γ%πη, 7 bδια, γι+ τ= γυνα�κα, γι+ τ! γι�, γι+ τ= μ%να, γι+ τ=ν πατρ�δα, γι+ τ=νBδ)α, γι+ τ! Θε�M κα4 στ! πι! 8αμηλ! σκαλ�π%τι τ>ς �γ%πης ν+ νικ.σεις, �ν��γεις τ! δρ�μ� π�( σ" π%ειστ! Θε�. Π�λ)μησες τ! λ�ιπ!ν τ= σ%ρκα, τ=ν Gρι:ες �ν.λεα κ%τω, τ= 59μωσες μ" τ! α}μα σ�υ κα4 μ" τ+δ%κρυα, κα4 iστερα �π! π�λ98ρ�ν� ��$ερ!ν �γ�να τ=ν Gκαμες πν)μα. Α�τ�, τ! bδι�, δ"ν Gκαμες κα4μ" τ4ς �ρετ)ς σ�υ 1λες κα4 μ" τ4ς κακ�ες σ�υ 1λες; Σ%ρκα κι α�τ)ς, Κλ%ρα κι α�τ)ς, κα4 κλα�γ�ντας,γελ�ντας, σπαρ%5�ντας, τ4ς Gκαμες πν)μα. Α�τ!ς ε*ναι � δρ�μ�ς, α�τ�ς, ^λλ�ν δ"ν G8ει.54

ΔÔÏÌËÚ‹ ˘fiıÂÛË ‹ ÎÚ˘Ê‹ ·Ï‹ıÂÈ·; ª¿Ù·È· ı· ÚÔÛ·ıÔ‡Û·Ì ӷ ‚ÚÔ‡ÌÂÛÙȘ ËÁ¤˜ ·ÎfiÌ· Î·È ÙËÓ ·Ú·ÌÈÎÚ‹ ¤Ó‰ÂÈÍË Û·ÚÎÈ΋˜ ¤Ï͢ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜Ó·ÚÔ‡˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ Î·È ∫Ï¿Ú·. ŒÓ· ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi fï˜ ÌÔÚ› Ó· Ì·˜ ʈٛÛÂÈÁÈ· ÙË Û¯¤ÛË ·Á¿Ë˜ ÙÔ˘˜. √ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Û˘ÓËıÈṲ̂ÓÔ˜ Ó· Û˘¯Ó¿˙ÂÈÛÙË ÌÔÓ‹ Ù˘ ∫Ï¿Ú·˜, Î·È ÚÔÛ·ıÔ‡Û ӷ ·ÔÙÚ¤„ÂÈ ÙȘ ÂÈÛΤ„ÂȘ ÙˆÓ Î·Ïfi-ÁÂÚˆÓ ÁÈ· Ó· ÌË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÂÚÈÙÙ‹ ÔÈÎÂÈfiÙËÙ· Ì ÙȘ ηÏfiÁÚȘ. ∏ ∫Ï¿Ú·fï˜ ÙÔÓ ·Ú·Î¿ÏÂÛ ӷ ÙËÓ ÂÈÛÎÂÊÙ› ÁÈ· Ó· ÙËÓ ·ÚËÁÔÚ‹ÛÂÈ Î·È Ó· ÙËÓÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÛÙËÓ ·ÔÛÙÔÏ‹ Ù˘. √ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ÙfiÙ ·¿ÓÙËÛ fiÙÈ ı· Ù˘ ¤Î·Ó›ÛÎÂ„Ë fiÙ·Ó Ô ‰ÚfiÌÔ˜ ·fi ÙËÓ ¶ÔÚÙÛÈÔ‡ÓÎÔÏ· ¤ˆ˜ ÙÔÓ ÕÁÈÔ ¢·ÌÈ·Ófi ı· ÛÎÂ-·˙fiÙ·Ó ·fi ÏÔ˘ÏÔ‡‰È·, Î·È ·˘Ùfi ·ÎÚÈ‚Ò˜ ¤ÁÈÓÂ. ¢ÂÓ ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó fiÏ· ·˘Ù¿ ÌÂÌ˘ÛÙÈÎfi Á¿ÌÔ; ¶¿ÓÙˆ˜, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ ÁÔËÙÂ˘Ì¤ÓÔ˜ ·fi ·˘Ù‹ ÙËÌ˘ÛÙÈ΋ ·Á¿Ë Ô˘ ÓfiÌÈ˙ fiÙÈ ÔÈ „˘¯¤˜ ÙˆÓ ‰˘Ô ÂÚˆÙÂ˘Ì¤ÓˆÓ ÂÓ ÃÚÈÛÙÒ Û˘Ó¤-¯È˙·Ó ÛÙÔÓ ¶·Ú¿‰ÂÈÛÔ ÙÔÓ Á·Ì‹ÏÈÔ ¯ÔÚfi ÙÔ˘˜.

23 Φε$ρ�υαρ��υ 1924. O@ καμπ%νες G8�υν $αθι+ qρμ�ν�α. YΑρ8�5ει 7 $αρι+ τ�6 NΑγ��υ Ρ�υ��ν�υ κα4 σ"λ�γ� περιπλ)κεται μ)σα στ+ ρωμαλ)α, �ντρ�κεια μ)λη τ�6 v8�υ τ�9τ�υ 7 λυγερ., ψιλ., �σημ)νιακαμπ%να τ>ς NΑγ�ας Κλ%ρας. �ε8ωρ�5�υν τ)λεια μ)σα στ=ν _νωση, σ+ν μελαψ!ς μ" σπρη γυνα�κα. Κι1ταν πα9�υνε, σ" λ�γ� ντ�ν! 8τυπ%ει μι+ καμπανι+ 7 NΑγ�α Κλ%ρα, σ+ ν+ πρ�καλε�. Κι Gπειτα, σ" λ�γ�

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 201 ]

π%λι, ντ�ν! κα4 ν%, κατε$α�νει τ�τε 7 $αρι+ �ων= τ�6 NΑγ��υ Ρ�υ��ν�υ κα4 π)ρα Gρ8εται 7 �ων= τ�6NΑγ��υ Φραγκ�σκ�υ. Κι �ρ8�5ει π%λι μι+ 8αρ%, _να παι8ν�δι στ!ν �)ρα, ρωτικ�, _νας 8�ρ�ς. Π�τ" τ�σ�δ" μ�6 �π�καλ9�τηκε κα4 στ! σημε�� τ�6τ� le sens sexuel.55

Κυριακ., 8τυπ�6σαν �@ $αρι"ς καμπ%νες τ>ς κκλησιQς τ�υ, κι �ντ�κρα, �π! μι+ μικρ= πλατεwτσα,�π�κρ�ν�υνταν �@ ψιλ)ς, �ργυρ�λαλες καμπ%νες τ�6 Μ�ναστηρι�6 τ>ς dΑγιας Κλ%ρας. 2Εσμιγαν στ!ν�)ρα, �8�ριστ�ι π%ντα, �@ δυ� τ�υς, � dΑγι�ς Φραγκ�σκ�ς κι 7 dΑγια Κλ%ρα, μ" τ4ς �θ%νατες �ων"ςπ�( τ�(ς ε*8αν δ�σει 7 qγι�σ9νη κι � θ%νατ�ς. «Π�τε θ% ’ρθεις πι%, π%τερ Φραγκ�σκ�, ν+ δε�ς κι μQςτ4ς Gρημες στ! Μ�ναστ.ρι μας; – dOταν θ’ �νθ�σ�υν κα4 $γ%λ�υν σπρα λ�υλ�9δια τ’ �γκ%θια…». Κα4ν%, αB�νια πι+ �νθ�5�υν τ’ �γκ%θια, κα4 �τερ�κ�π�6ν αB�νια �π%νω �π! τ=ν YΑσ�5η, �8�ριστα πι%, �περ�στερ�ς κι 7 περιστ)ρα τ�6 Θε�6.56

«Frate Leone, inscrive che qui e in questo è perfetta letizia»

∞›ÁÈÓ·, 15 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1933. °Ú¿ÌÌ· ÛÙËÓ ∂ϤÓË ™·Ì›Ô˘:

Τ= ν98τα στρ�νω στ=ν ταρ%τσα κα4 κ�ιτ%5ω |ρα π�λλ= τ’ ^στρα. Π�σ� θ% ’θελα ν% ’στε τ=ν pραα�τ= δ�πλα μ�υ δ" λ)γεται. «Il tacer è bello», λ)ει � Dante: «nρα�α ε*ναι 7 σιωπ.». Μ+ θα ’ρθε� 7 ν98τα,π�( θ’ qπλ�σω τ! 8)ρι μ�υ κι � θ%μα! θ’ �γγ�:ω τ! κ�ρμ� Σας. Κα4 τ�τε δ" θ+ π� τ�π�τα, μ+ 7 καρδι%μ�υ θ+ 8τυπQ nς ν+ σπ%σει. Γιατ4 καλ+ κατ)8ω πTς τ�9τη ε*ναι 7 μεγ%λη ε�τυ8�α. «Frate Leone», ε*πε� dΑγι�ς Φραγκ�σκ�ς, «inscrive che qui e in questo è perfetta letizia»: «YΑδερ�" Λ)�ντα, σημε�ωσε πTςδ� κα4 σ" τ�6τ� \π%ρ8ει 7 τ)λεια 8αρ%»…57

∫·Ù¿ ¿Û· Èı·ÓfiÙËÙ·, Ô ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ‰ÂÓ ı· ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ Úfiı˘ÌÔ˜ Ó·˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ fiÙÈ Ô ¤ÚˆÙ·˜ Â›Ó·È Ë Ù¤ÏÂÈ· ·Ú¿. ∞Ó ı¤Ï·Ì fï˜ Ó· ÂÚÈÁÚ¿„Ô˘ÌÂÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘, ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ‚Úԇ̠ηχÙÂÚÔ ·Ú·ÎÙËÚÈÛÌfi·fi ÂΛÓÔ ÙÔ˘ Ù¤ÏÂÈÔ˘ ÂÚ·ÛÙ‹ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡. ∏ Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘ Ì ÙÔÓ™ˆÙ‹Ú· ÙÔ˘ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ì ¤Ó· ¿ıÔ˜ Ô˘ Á›ÓÂÙ·È ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚÔ, ÂÊfiÛÔÓ ··ÈÙ› fiÏÔÎ·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜ ı˘Û›Â˜: ·Û·˙fiÌÂÓÔ˜ ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘ ¢·ÛοÏÔ˘ ÙÔ˘, Ô ÕÁÈÔ˜¤ÊÙ·Û ӷ ÚÔÛʤÚÂÈ ÙË Û¿Úη ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË ÛˆÙËÚ›· ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ. ∞˘Ùfi fï˜Ô˘ ÙÔÓ Í¯ˆÚ›˙ÂÈ ·fi ÙÔ˘˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ÌÈÌËÙ¤˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ Â›Ó·È Ë Â˘Ù˘¯›·Ô˘ Û˘Óԉ‡ÂÈ Î¿ı ı˘Û›· ÙÔ˘. ™·Ó ÂÔ˘Ú¿ÓÈÔ Êˆ˜, ÛÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ·ÏÒÓÂ-Ù·È ÌÈ· ¯·Ú¿ Ô˘ Ê·›ÓÂÙ·È Î·È Â›Ó·È ÂÎÏËÎÙÈ΋, ·Ó ¤¯Ô˘Ì ˘fi„Ë ÙȘ Û˘Óı‹Î˜·fi ÙȘ Ôԛ˜ ËÁ¿˙ÂÈ: ·fi ÙÔ ‰È¿ÏÔÁÔ Ì ÙÔÓ ÊÚ¿Ù §ÂfiÓ Ҙ ÙË Û‡ÓıÂÛË ÙÔ˘⁄ÌÓÔ˘ ÙÔ˘ ·‰ÂÚÊÔ‡ ÙÔ˘ ◊ÏÈÔ˘, Ë Ù¤ÏÂÈ· ̷ηÚÈfiÙËÙ· ÎÔÚ˘ÊÒÓÂÙ·È ÂΛ Ô˘‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Ô fiÓÔ˜ Î·È Ë ·fiÁÓˆÛË, Ë ÊÙÒ¯ÂÈ·, Ë ·ÚÚÒÛÙÈ· Î·È Ô ı¿Ó·ÙÔ˜.

Sopra tutte le grazie e i doni dello Spirito Santo che Cristo concede ai suoi amici, ÂÍËÁÂ›Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ÛÙÔÓ ÊÚ¿Ù §ÂfiÓÂ, Ô˘ ÌfiÏȘ ¤¯ÂÈ ·ÎÔ‡ÛÂÈ ÙÔÓ ÕÁÈÔ Ó· ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙËÓÙ¤ÏÂÈ· ̷ηÚÈfiÙËÙ·, cosa miglliore è vincere se stessi e volentieri, per amore di Cristo,sostenere pene, ingiurie e obbrobri e disagi. Perché di tutti gli altri doni di Dio noi non cipossiamo gloriare, perché non sono nostri ma di Dio. […] Ma nella croce dellatribolazione e dell’afflizione ci possiamo gloriare, perché questo è nostro».58

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 202 ]

¶Ò˜ Â›Ó·È ‰˘Ó·Ùfi˜ fï˜ ·˘Ùfi˜ Ô Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜; °È· Ó· ·ÓÙÈÏËÊıԇ̠ϋڈ˜·˘Ù‹ ÙË ÛÙ¿ÛË Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠ÛÙÔ Ì¤ÁÈÛÙÔ ·Ú¿‰ÔÍÔ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈ-ÛÌÔ‡, ÛÙËÓ Ô˘Û›· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡: fiÙÈ Ë Ù¤ÏÂÈ· ̷ηÚÈfiÙËÙ· ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È‚·ıÈ¿ Î·È ·‰È¿Ï˘Ù· ̤۷ ÛÙÔ ™Ù·˘Úfi. √ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ›ÛÙ¢ fiÙÈ Ë ı˘Û›· ›ӷȷÍÈfiÏÔÁË Î·È ·ÏËıÈÓ‹ ÌfiÓÔ fiÙ·Ó Â›Ó·È Î·Úfi˜ ÂχıÂÚ˘ ÂÈÏÔÁ‹˜ Î·È ÚÔÛʤ-ÚÂÙ·È Ì ¯·Ú¿: ¿Óˆ ·’ fiÏ·, fï˜, ¤ÓȈı fiÙÈ Ì ·˘Ùfi ÙÔÓ ÙÚfiÔ ‹Ù·Ó Ú·Á-Ì·ÙÈο Âӈ̤ÓÔ˜ Ì ÙÔÓ £Âfi Î·È ‰ÂÓ Â›¯Â ·Ó¿ÁÎË Î·Ì›· ¿ÏÏË ·ÚËÁÔÚÈ¿. °È·¯¿ÚË ÙÔ˘ £ÂÔ‡, Ô ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ‹Ù·Ó ÈηÓfi˜ Ó· ÛÙÂÚËı› fiϘ ÙȘ Û·ÚÎÈΤ˜·ÔÏ·‡ÛÂȘ, ÙÔ Ê·˝ Î·È ÙÔ ÓÂÚfi, Ù· ÂÓ‰‡Ì·Ù· Î·È ÙÔÓ ‡ÓÔ. ∞Á·Ô‡Û fï˜ ÙËʇÛË, Î·È ıˆÚÔ‡Û ·‰¤ÚÊÈ· fiÏ· Ù· ˆÓÙ·Ó¿ Î·È Ù· fiÏÔÈ· ÛÙÔȯ›·, ÙÔ ÓÂÚfiÎ·È ÙÔ Êˆ˜, ÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi Î·È ÙË ÁË, ÂÂȉ‹ Â›Ó·È fiÏ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ηÈΔÔÓ ‰ÔÍ¿˙Ô˘Ó Ì ÙËÓ ‡·ÚÍ‹ ÙÔ˘˜.

∞fiÏ˘Ù·, ηٿ ÙÚfiÔ Ì˘ÛÙÈÎfi Î·È Û›ÁÔ˘ÚÔ, ¤¯ÂÈ Ù·ÊÙÈÛÙ› ÁÈ· ̤ӷ Ô ¿ÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎԘ̠ÙË Ê‡ÛË.59

√ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜, Ô ÚÒÙÔ˜ ¿ÚÙÈÔ˜ ·Óıfi˜ Ô˘ ·Ó¤‚ËΠ·fiÙÔÓ Û·Ú·¯ÙÈο ÔÚÁˆÌ¤ÓÔ ¯ÂÈÌÒÓ· ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆÓ·. ∏ ηډȿ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ·Ï‹, ¯·ÚÔ‡ÌÂ-ÓË, ·Úı¤Ó·Ø Ù· Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘, Û·Ó Ù· Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÔÈËÙ‹ Î·È ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡, ¤‚Ï·ÓÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ. ¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ı· ÎÔ›Ù·ÍÂ Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ¤Ó· ·Ïfi ÏÔ˘ÏÔ‡-‰È, ÌÈ· ËÁ‹ ÓÂÚfi, ¤Ó· ¤ÓÙÔÌÔ Î·È ı· ÏËÌ̇ÚÈÛ·Ó Ù· Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘ ‰¿ÎÚ˘·. ΔÈ ’Ó·È ·˘Ùfi ÙÔı¤·Ì·, ı· Û˘ÏÏÔÁ›˙Ô˘ÓÙ·Ó, ÙÈ ’Ó·È ÂÙÔ‡ÙË Ë Â˘Ù˘¯›·, ÙÈ Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ ıÂ˚Îfi ÙÔ ÏÔ˘ÏÔ‡‰È, ÙÔÓÂÚfi, ÙÔ ¤ÓÙÔÌÔ! √ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ›‰Â ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿, ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÙfiÛÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜, ÌÂÌ¿ÙÈ· ·ÚıÂÓÈο ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ. ŸÏË Ë ‚·ÚÈ¿, Û¯ÔÏ·ÛÙÈ΋, ‰˘ÛΛÓËÙË ·ÓÔÏ›· ÙÔ˘ªÂÛ·›ˆÓ· ¤ÂÊÙÂ, ¤ÌÂÓ ÙÔ ÛÒÌ· Á˘ÌÓfi, Á˘ÌÓ‹ Ë „˘¯‹, ·Ú·‰Ô̤ÓË Û fiϘ Ù˘ ·Ó·-ÙÚȯ›Ï˜ Ù˘ ¿ÓÔÈ͢.60

√ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ¤‰ÂÈÍ ÌÂÁ¿ÏË Â˘·ÈÛıËÛ›· ÛÙÔ ı¤Ì· Ù˘ Â˘Ù˘¯›·˜ Ô˘ ÚÔ¤Ú-¯ÂÙ·È ·fi ÙË ‰‡Ó·ÌË Ù˘ ʇÛ˘: ÌÈ· ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÍÂÂÚ¿ÛÂÈ ·ÎfiÌ· ηÈÙË Ì·Î·ÚÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¶·Ú·‰Â›ÛÔ˘.

dΕνας �σκητ=ς μι+ ��ρ+ π)θανε κι �ν)$ηκε στ!ν ��ραν�M �ν)$ηκε στ!ν ��ραν! κα4 μπ>κε $αθι+ στ=ν�γκ%λη τ�6 Θε�6M ε*8ε $ρε� τ=ν τ)λεια μακαρι�τητα. dOμως μι+ μ)ρα Gσκυψε κ%τω στ= γ>ς κα4 :)κρι-νε _να πρ%σιν� �9λλ�. «Κ9ριε, Κ9ριε, ��να:ε, ^σε με ν+ �9γω, ν+ :αναγγ�:ω τ! πρ%σιν� �9λλ�!»Κατ%λα$ες, �ρ%τε Λε�νε;Δ"ν �π�κρ�θηκαM τρ�μα:αM ^8, τ�ση ε*ναι, �λ.θεια, 7 δ9ναμη τ�6 πρ%σιν�υ �9λλ�υ!61

∞ÎfiÌ· Î·È ÛÙËÓ ·ÁοÏË ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ·ÈÛı¿ÓÂÙ·È Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ÙË ‰‡Ó·ÌË Ù˘ʇÛ˘. ª· ‰ÂÓ Â›Ó·È Ë Ê‡ÛË fiÏË Á¤ÓÓËÌ· ÙÔ˘ £ÂÔ‡; ∫·È ÔÈ· Â›Ó·È Ë ÌÂÁ¿ÏËÂÏ›‰· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡; ¢ÂÓ Â›Ó·È Ì‹ˆ˜ Ë fiÛ¯ÂÛË fiÙÈ ı· ηÙÔÈ΋ÛÔ˘Ì ÁÈ·¿ÓÙ· ÙË ÁË, ·Ó·Óˆ̤ÓÔÈ Î·È ·ÂÏ¢ıÂڈ̤ÓÔÈ ·fi οı ÏÔÁ‹˜ ‰˘ÛÙ˘¯›· ηȷӿÁÎË; √ ·ÛÎËÙ‹˜ Ì ÙË Ï·¯Ù¿Ú· ÁÈ· ÙË ˆ‹ ı˘Ì›˙ÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„Ë

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 203 ]

ÙÔ˘ ∫¿Ùˆ ∫fiÛÌÔ˘ ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, Ë ÔÔ›· ·Ú¤ÌÂÈÓ ‰ËÌÔÊÈÏ‹˜ ÛÙËÏ·˚΋ ·Ú¿‰ÔÛË, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙÔÓ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi: Ô ∫¿Ùˆ ∫fiÛÌÔ˜ ‹Ù·Ó ÛÙÂ-ÚË̤ÓÔ˜ ·fi ÙÔ Êˆ˜ Î·È ·fi ÙË ˙ˆ‹, Î·È ÔÈ ÛÎȤ˜ ÙˆÓ ÓÂÎÚÒÓ ÓÔÛÙ·ÏÁÔ‡Û·Ó ÙÔʈ˜ ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘ Î·È ¤ÏÈ˙·Ó οÔÈÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ˆÓÙ·ÓÔ‡˜ Ó· ÌËÓ ÙÔ˘˜ ÏËÛÌÔÓ‹ÛÂÈ.

√ ∫·Ú·ÁÎÈfi˙˘ ÙÔ˘ £ÂÔ‡

ΔÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÊÔÈÙËÙÈÎfi ÙÔ˘ ηÏÔη›ÚÈ, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ Á‡ÚÈÛ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·ÈÍÂΛÓËÛ ¤Ó· ÚÔÛ·ÓËÌ· ÁÈ· Ó· ÙÈÌ‹ÛÂÈ ÙË ÁÂÓÓ‹ÙÚ· ÙÔ˘ ÁË. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ·ÌÈ·˜ ΢ÚȷοÙÈ΢ ÂΉÚÔÌ‹˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛ ¤Ó·Ó ηıÔÏÈÎfi ·‚¿, Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ¤˙ËÛÂÌÈ· ÂÌÂÈÚ›· Ô˘ ÙÔÓ ÌÂÙ¤ÊÂÚ Û ¿ÏÏË ÂÔ¯‹:

Π.ραμε τ! δρ�μ� τ�6 γυρισμ�6M […] σταθ.καμε σ’ _να μικρ! μ�ναστηρ%κι 1π�υ 5�6σαν κα4 8�ρευανκ%θε Παρασκευ= δερ$ισ%δεςM […] μ)σα �π! _να κελ4 μQς ε*δε _νας δερ$�σης, 59γωσεM G$αλε τ! 8)ριστ! στ>θ�ς τ�υ, στ+ 8ε�λια, στ! κ�9τελ�, 8αιρ)τησε. […] dΥστερα ^ρ8ι5ε ν+ μιλ%ει γι+ τ! 8�ρ�.– dOπ�ι�ς δ"ν μπ�ρε� ν+ 8�ρε9ει, ε*πε, δ"ν μπ�ρε� ν+ πρ�σε98εται. O@ ^γγελ�ι στ�μα G8�υν, μιλι+ δ"νG8�υνM μιλ�6ν στ! Θε! 8�ρε9�ντας.– Τ� `ν�μα δ�νετε στ! Θε�, γ)ρ�ντα; ρ�τησε � �$%ς.– Δ"ν G8ει `ν�μα, �π�κρ�θηκε � δερ$�σηςM δ" 8ωρ%ει � Θε!ς σ" Hν�ματα. Τ! `ν�μα ε*ναι �υλακ., �Θε!ς ε*ναι λε9τερ�ς. […]– Τ� ε�τυ8�α ε*ναι τ�9τη, ψιθ9ρισε � �$%ς, π�ς λ%μπει κι δ�, π�σω �π! τ+ πρ�σωπα 1λα τ�6τα, τ!πρ�σωπ� τ�6 Θε�6!... Σ" παρακαλ�, ρ�τησ) τ�υς, ε*ναι τ%γμα θρησκευτικ! �@ δερ$ισ%δες, π�ι!ς ε*ναι� καν�νας τ�υς;NO πι! γ)ρ�ς �κ�9μπησε τ! τσιμπ�9κι στ! γ�νατ� τ�υ, �π�κρ�θηκε:– Φτ�8εια, �τ�8εια, ν+ μ=ν G8�υμε τ�π�τα, ν+ μ. μQς $αρα�νει τ�π�τα, ν+ �δε9�υμε στ! Θε! �π! �νθι-σμ)ν� μ�ν�π%τιM τ! γ)λι�, � 8�ρ�ς, 7 8αρ%, �@ τρε�ς �ρ8%γγελ�ι π�9 μQς πα�ρν�υν �π! τ! 8)ρι κα4 πQμε.– Ρ�τησ) τ�υς, μ�6 ’πε π%λι � �$%ς, π�ς τ�ιμ%5�υνται ν+ παρ�υσιαστ�(ν στ! Θε�M νηστε9�ντας;– 2O8ι, `8ι, �π�κρ�θηκε _νας νεαρ!ς δερ$�σης γελ�νταςM τρ�με κα4 π�ν�υμε κι ε�λ�γ�6με τ! Θε! π�(Gδωκε στ!ν ^νθρωπ� τ! �αw κα4 τ! πι�τ�.– Π�ς λ�ιπ�ν; π)μενε � �$%ς.– g�ρε9�ντας, �π�κρ�θηκε � πι! γ)ρ�ς δερ$�σης μ" τ= μακρι+ ^σπρη γενει%δα.– g�ρε9�ντας; Gκαμε � �$%ςM γιατ�;Γιατ4 � 8�ρ�ς, �π�κρ�θηκε � γερ�-δερ$�σης, σκ�τ�νει τ! γ�M κι 1ταν σκ�τωθε� τ! γ�, δ"ν \π%ρ8ει πι+μπ�δι� ν+ σμ�:εις μ" τ! Θε�.2Ελαμψε τ! μ%τι τ�6 �$Q:– Τ! τ%γμα τ�6 dAγι�υ Φραγκ�σκ�υ! :ε��νισε κι _σ�ι:ε τ! 8)ρι τ�6 γ)ρ�υ δερ$�ση. dOμ�ια κι � dΑγι�ςΦραγκ�σκ�ς περν%ει τ= γ>ς 8�ρε9�ντας κι �νε$α�νει στ!ν ��ραν�. Τ� εbμαστε με�ς, Gλεγε, παρ+ �@καραγκι�5ηδες τ�6 Θε�6, π�( γεννηθ.καμε γι+ ν+ �ρ%ν�υμε τ4ς καρδι"ς τ�ν �νθρ�πων; Βλ)πειςπ%λι, μικρ) μ�υ ��λε, π%ντα, π%ντα � bδι�ς � Θε�ς. […] Π)ς τ�υς, σ" παρακαλ�, πTς τ!ν bδι� Θε!λατρε9�υμε 1λ�ιM κι γ�, π)ς τ�υς, ε*μαι δερ$�σης μ" μα6ρ� ρ%σ�.62

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 204 ]

√ ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ·ÔηÏÔ‡ÛÂ Û˘¯Ó¿ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ «giullare di Dio»,˙ÔÁÎÏ¤Ú ÙÔ˘ £ÂÔ‡. ∞fi ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘, ÔÈ ·ÏÏfiÎÔÙ˜ Ú¿ÍÂȘÙÔ˘ ›¯·Ó ÚÔηϤÛÂÈ Ù· ÁÈÔ˘¯·˝ÛÌ·Ù· ·˘ÙÒÓ Ô˘ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÙÔÓ ‹Ï¢·ÓÎ·È ÙËÓ ÔÚÁ‹ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘, Ô˘ ‰ÂÓ ¿ÓÙ¯ ÙÔÓ ÂÍ¢ÙÂÏÈÛÌfi ÙÔ˘ ÁÈÔ˘ ÙÔ˘. √ÈËÁ¤˜ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó fiÙÈ ÁÈ· Ó· ‚ÚÂÈ ÙȘ ¤ÙÚ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË Ù˘ ÂÎÎÏËÛ›·˜ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¢·ÌÈ·ÓÔ‡ ‚Á‹Î ÛÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ Ù˘ ∞Û›˙˘ ʈӿ˙ÔÓÙ·˜: «ŸÔÈÔ˜ÌÔ˘ Ú›¯ÓÂÈ ÌÈ· ¤ÙÚ·, Ó· ¤¯ÂÈ ÙËÓ Â˘ÏÔÁ›· ÌÔ˘Ø fiÔÈÔ˜ ÌÔ˘ Ú›¯ÓÂÈ ‰‡Ô, Ó· ¤¯ÂÈÙËÓ Â˘ÏÔÁ›· ÌÔ˘ ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜Ø fiÔÈÔ˜ ÌÔ˘ Ú›¯ÓÂÈ ÙÚÂȘ, Ó· ¤¯ÂÈ ÙËÓ Â˘ÏÔÁ›· ÌÔ˘ÙÚÂȘ ÊÔÚ¤˜». ∫·È Ô Ï·fi˜ ·¿ÓÙËÛ ڛ¯ÓÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘ ¤ÙÚ˜ Î·È ÂÚÈÁ¤ÏÈ·. ªÂÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ Ô·‰Ô‡˜ ÙÔ˘ ‰È¤Û¯È˙ ÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ¯ÔÚ‡ÔÓÙ·˜ Î·È ÙÚ·ÁÔ˘‰Ò-ÓÙ·˜ Î·È ‰ÔÍÔÏÔÁÒÓÙ·˜ ÙÔÓ £Âfi, ˆÚ›˜ Ó· ·ÓËÛ˘¯Â› ÁÈ· fi,ÙÈ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÛΤ-ÊÙÂÙ·È Ô ÎfiÛÌÔ˜ ÁÈ· ÙË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜. ªÂ ·˘Ùfi ÙÔÓ ÙÚfiÔ, ¯·ÌËÏÒÓÔ-ÓÙ·˜ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘, ÏËÛÈ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ Â›Â‰Ô Ù˘ ·ÓÔËÛ›·˜, ÚÔÛ·ıÔ‡Û ӷÁ›ÓÂÙ·È fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ «ÊÙˆ¯fi˜ Ùˆ Ó‡̷ÙÈ», Ó· Ê·›ÓÂÙ·È ·ÓfiËÙÔ˜ ÛÙ·Ì¿ÙÈ· ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ÁÈ· Ó· Â›Ó·È ÛÔÊfi˜ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔÓ £Âfi. ŒÓ· ¿ÏÏÔ Î›ÓË-ÙÚÔ fï˜ ÙÔÓ Ô‰ËÁÔ‡Û ӷ ¯ÔÚ‡ÂÈ Î·È Ó· ÙÚ·ÁÔ˘‰¿ÂÈ: ÌÈ· ·ÏËıÈÓ‹ ¯·Ú¿ Ù˘ηډȿ˜, Ô˘ ¤ÓȈı ‚·ıÈ¿ ÙËÓ ·Á¿Ë Î·È ÙËÓ ¤ÓˆÛ‹ Ù˘ Ì ÙÔÓ ¶Ï¿ÛÙË Î·È¶·Ù¤Ú· Ù˘.

√ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ‰ÈËÁÂ›Ù·È ˆ˜ ¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ ·fi ÙËÓ ∞Û›˙Ë, Ô ∞ÈÁ›‰ÈÔ˜, ›¯Â‚¿ÏÂÈ ÛÙÔ›¯ËÌ· Ì ÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÙÔ˘ fiÙÈ ı· ÌÂıÔ‡Û ÙÔÓ ºÚ·ÁΛÛÎÔ Î·È ı· ÙÔÓ¤ÊÂÚÓ ÛÙËÓ Ï·Ù›· ÙÔ˘ ã∞È °ÈÒÚÁË Ó· ÙÔÓ ÔÚ‡ÂÈ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ. ŸÙ·Ófï˜ ÏËÛ›·Û ÙÔÓ ÕÁÈÔ Î·È ÙÔÓ ¿ÎÔ˘Û ӷ ÌÈÏ¿ÂÈ ÁÈ· ÙÔÓ £Âfi, ÓÙÚ¿ËΠÁÈ· ÙËÛΤ„Ë ÙÔ˘ Î·È ÙËÓ ÔÌÔÏfiÁËÛ Ì ‰¿ÎÚ˘·. ΔfiÙÂ Ô ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ‰¤¯ÙËΠӷ ¿ÂÈÛÙÔ ¯ÔÚfi, ÁÈ· Ó· ÌËÓ ¯¿ÛÂÈ Ô ∞ÈÁ›‰ÈÔ˜ ÙÔ ÛÙÔ›¯ËÌ·.

Π>ρε � Φραγκ�σκ�ς τ! σ9ντρ��� τ�υ �π! τ! 8)ρι, kρθε κ�ντ% μας:– Μ" 8�ρεψε, ε*πε γελ�ντας, τ!ν 8�ρεψα κι γ�M στ=ν �ρ8= 8�ρευα �λ�μ�να8�ς μπρ�στ+ στ! Θε! κα4τ�6τ�ς Gπαι5ε τ+ παλαμ%κιαM μ+ σ" λ�γ� 5.λεψε � �δερ�!ς ΑBγ�δι�ς, δ" 8τυπ�6σε πι+ τ+ παλαμ%κια,μ" Pρπα:ε �π! τ!ν �μ� κι �ρ8�σαμε κι �@ δυ! ν+ 8�ρε9�υμεM 1λη 7 πλ%ση μQς �%νηκε π�ς μQς Gπιασε�π! τ!ν �μ� κα4 8�ρευε κι α�τ= μα5� μας μπρ�στ+ στ! Θε�.Τ� 8�ρ!ς kταν κε�ν�ς, �δερ��� μ�υ! 2Αλλ� ε*ναι ν+ 8�ρε9εις �λ�μ�να8�ς, ^λλ� ν% ’στε π�λλ��, στ=ν�ρ8= δυ�, iστερα τρε�ς, iστερα τρι%ντα τρε�ς, Iκατ! 8ιλι%δες τρε�ς, 1λ�ι �@ νθρωπ�ι, κι iστερα κα4 τ+5%, κα4 τ+ π�υλι%, κι iστερα κα4 τ+ δ)ντρα κι �@ θ%λασσες κα4 τ+ $�υν%, τ+ πλ%σματα 1λα ν+ 8�ρε9�υνμπρ�στ+ στ!ν Πλ%στη.63

Δ· Ï¿ÛÌ·Ù· fiÏ· Ó· ¯ÔÚÂ‡Ô˘Ó ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔÓ ¶Ï¿ÛÙË – ·˘Ù‹ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ›ӷÈË ÂÈÎfiÓ· Ô˘ Ì·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ô ⁄ÌÓÔ˜ ÙÔ˘ ·‰ÂÚÊÔ‡ ÙÔ˘ ∏Ï›Ô˘: ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜Î·Úfi˜ Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ÔÚ›·˜ ÙÔ˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘, ηıÒ˜ Î·È ·ÚÈÛÙÔ‡ÚÁËÌ·Ù˘ ·ÁÎÔÛÌ›·˜ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ οı ÂÔ¯‹˜.

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 205 ]

Il Cantico di Frate Sole

¢‡Ô ·Ú¯·Èfiٷ٘ ‚ÈÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘, Ë Legenda Perusina Î·È ÙÔSpeculum perfectionis, ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó fiÙÈ ÙÔ Cantico di Frate Sole ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠÛÙ·1224, ‰˘Ô ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ ·fi ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘. √È ›‰È˜ ËÁ¤˜ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó Â›Û˘ fiÙÈÔÈ ÛÙ›¯ÔÈ 23-26, Ô˘ ÌÓÔ‡Ó ÙË Û˘Á¯ÒÚÂÛË, ÚÔÛÙ¤ıËÎ·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ·, Ì ÙËÓ Â˘Î·È-Ú›· Ù˘ Û˘ÌÊÈÏ›ˆÛ˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ Â›ÛÎÔÔ Î·È ÙÔ ‰ÂÛfiÙË Ù˘ ∞Û›˙˘, ÂÓÒ ÔÈÛÙ›¯ÔÈ ÁÈ· ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ÛÙÈÁ̤˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘. ™ÙËÓÚ·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, ÔÈ Û˘ÌÌÂÙڛ˜ ÙÔ˘ ÔÈ‹Ì·ÙÔ˜, ηıÒ˜ Î·È Ë ÌÂ۷ȈÓÈ΋ ÓÔÔÙÚÔ-›·, Ì·˜ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó Ó· ıˆڋÛÔ˘Ì fiÙÈ Ô ‡ÌÓÔ˜ Û˘ÓÙ¿¯ıËΠ˜ ÂÓÈ·›Ô˜ ›Ó·Î·˜,fiÔ˘ ÔÈ Ù·Ï·ÈˆÚ›Â˜ Î·È Ô ı¿Ó·ÙÔ˜ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙÔ ›‰ÈÔ Û¯¤‰ÈÔ ÙÔ˘ £ÂÔ‡, fiˆ˜ ηÈÙ· ˘fiÏÔÈ· Ï¿ÛÌ·Ù·. ªÂ ·›ÛıËÌ· ¢ÁÓˆÌÔÛ‡Ó˘ Ô ÕÁÈÔ˜ ·ÙÂÓ›˙ÂÈ fiÏÔ ÙÔۇ̷Ó, ÙÔ˘˜ Ï·Ó‹Ù˜ Î·È Ù· Ù¤ÛÛÂÚ· ÛÙÔȯ›· Ù˘ ʇÛ˘, ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Î·È ÙÔÓÚÔÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ÚÔ˜ ÙË ‰fiÍ·, Î·È Î·Ï› fiÏË ÙËÓ Ï¿ÛË Ó· ¢ÏÔÁ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ∫‡ÚÈÔ.

√ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÌÂÙ¤ÊÚ·Û ÙÔÓ ⁄ÌÓÔ Ì ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ù˘ ÌÂÙ¿ÊÚ·Û˘ ÙÔ˘Joergensen. √ ‰·Ófi˜ Û˘ÁÁڷʤ·˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË Î·È ·Ó¤ÊÂÚÂÚÒÙ· ÌfiÓÔ ÙËÓ ·›ÛÈ· ‰È·Û΢‹ ÙÔ˘ ÔÈ‹Ì·ÙÔ˜:

dΥψιστε, Παντ�δ9ναμε, Παν%γαθε Κ9ριε,σ" Σ)να τ+ γκ�μια, 7 δ�:α κ’ 7 τιμ= κα4 κ%θε ε�λ�γ�α!Σ" Σ)να μ�ν%8α, dΥψιστε, τερι%5�υν,και καν)νας ^νθρωπ�ς δ"ν ε*ναι ^:ι�ς ν+ πρ��)ρει τ’ `ν�μ% σ�υ!Δ�:ασμ)ν�ς νQσαι, | Κ9ριε, μ" 1λα Σ�υ τ+ πλ%σματακα4 :)8ωρα γι+ τ!ν κ(ρ �δελ�� τ!ν dΗλι�,π�9 μQς �)ρνει τ= μ)ρα κα4 π�( 7 8%ρη τ�υ μQς �ωτ�5ειM κα4 π�( ε*ναι `μ�ρ��ς κι �στρα�τερ!ς κα4 μ" τ= μεγ%λη τ�υ λ%μψη μαρτυρ%ει γι+ Σ)να, dΥψιστε!Δ�:ασμ)ν�ς νQσαι, | Κ9ριε, γι+ τ=ν �δελ�= Σελ.νη κα4 τ’ ^στρα π�( δημι�9ργησες στ!ν ��ραν�,λαμπερ%, π�λ9τιμα κι nρα�α!Δ�:ασμ)ν�ς νQσαι, | Κ9ριε, γι+ τ!ν �δελ�! τ!ν ^νεμ�, κα4 γι+ τ!ν �)ρα, γι+ τ! σ9ννε��, γι+ τ= γαλ.-νη κα4 γι+ 1λ�υς τ�υς καιρ�(ς π�( μ" α�τ+ στηρ�5εις τ+ πλ%σματ% σ�υ!Δ�:ασμ)ν�ς νQσαι, | Κ9ριε, γι+ τ! �δ)λ�ι μας τ! νερ�, π�( ε*ναι π�λ( 8ρ.σιμ�, κα4 ταπειν! κα4 π�λ9-τιμ� κι qγν�.Δ�:ασμ)ν�ς νQσαι, | Κ9ριε, γι+ τ=ν �δελ�= �ωτι%, π�( μ" α�τ= �ωτ�5εις τ= ν98τα,κ’ ε*ναι nρα�α κα4 8αρ�9μενη κα4 δυνατ= κα4 ρωμαλ)α!Δ�:ασμ)ν�ς νQσαι, Κ9ριε, γι+ τ=ν �δελ�. μας, τ= μητ)ρα Γ>, π�( μQς τρ)�ει κα4 μQς �να$αστ%5ει κα4 γενν%ει πλ>θ�ς πωρικ+ κα4 π�λ98ρωμα ^νθη κα4 δ)ντρα!Δ�:�λ�γε�τε κι ε�λ�γε�τε τ!ν Κ9ρι�, κ’ ε�8αριστε�τε κ’ \πηρετε�τε τ�ν μ" μεγ%λη ταπειν�σ9νη!64

™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÚÔÛı¤ÙÂÈ ÙÔ˘˜ ÛÙ›¯Ô˘˜ ÁÈ· ÙË Û˘Á¯ÒÚÂÛË:

Βλ�γημ)ν�ς νQσαι, Κ9ριε, γι+ 1λ�υς π�9, πειδ= σ" �γαπ�6ν, συ8ωρ�6ν τ�(ς 8θρ�9ς τ�υς,κ’ \π��)ρ�υν τ=ν �δικ�α κα4 τ=ν καταδ�ω:η.

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 206 ]

Μακ%ρι�ι 1σ�ι πιμ)ν�υν στ=ν εBρ.νηMγιατ4 �π! Σ)να, dΥψιστε, θ+ στε�ανωθ�6ν.65

ΔÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ÚÔÛı¤ÙÂÈ ÙÔ˘˜ ÛÙ›¯Ô˘˜ ÁÈ· ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ:

Bλ�γημ)ν�ς νQσαι, Κ9ριε, γι+ τ!ν �δελ�� μας τ! σωματικ! Θ%νατ�,π�( καν)νας 5ωνταν!ς δ"ν μπ�ρε� ν+ τ!ν :ε�9γει!Δυστυ8ισμ)ν�ι μ�ν%8α 1σ�ι πεθα�ν�υν σ" θαν%σιμ� qμ%ρτημαMμακ%ρι�ι 1μως 1σ�ι �9λα:αν τ4ς Pγιες ντ�λ)ς σ�υMγιατ4 � δε9τερ�ς θ%νατ�ς δ"ν μπ�ρε� καθ�λ�υ ν+ τ�(ς $λ%ψει!66

™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ÈÛÙ‹˜ ·fi‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘, ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· Ì›ÓÂÈ ··Ú·-Ù‹ÚËÙË Ë ·fiÏ˘ÙË ÂÚÌËÓ¢ÙÈ΋ ÂÏ¢ıÂÚ›· ÙˆÓ ÛÙ›¯ˆÓ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙË Û˘Á-¯ÒÚÂÛË. ΔÔ ÈÙ·ÏÈÎfi ΛÌÂÓÔ ¤¯ÂÈ ÙËÓ ÂÍ‹˜ ÛËÌ·Û›·: «¢ÔÍ·Ṳ̂ÓÔ˜ Ó· ’Û·È, ∫‡ÚȤÌÔ˘, ÁÈ· fiÛÔ˘˜ Û˘Á¯ˆÚÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ ·Á¿Ë ÛÔ˘, Î·È ÔʤÚÔ˘Ó ·Ûı¤ÓÂȘ Î·È Ù·Ï·È-ˆÚ›Â˜. ª·Î¿ÚÈÔÈ fiÛÔÈ ı· ÙȘ ˘ÔʤÚÔ˘Ó Ì ÂÈÚ‹ÓË, ·ÊÔ‡ ·fi Û¤Ó·, ∫‡ÚÈÂ, ı·ÛÙÂÊ·ÓˆıÔ‡Ó». ¢ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ, ηْ ·Ú¯¿˜, η̛· ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜, ›Ûˆ˜ÂÂȉ‹ Ô ·ÏËıÈÓfi˜ Ô·‰fi˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ ‰ÂÓ ıˆÚ› Î·Ó¤Ó·Ó Â¯ıÚfi, ·Ú¿ ÌfiÓÔ·‰ÂÚÊfi Ô˘ ¤Ù˘¯Â Ó· ·Ì·ÚÙ‹ÛÂÈ, fiˆ˜ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ Û fiÏÔ˘˜. ∏ Ú¿ÍË Ù˘ Û˘ÌÊÈ-Ï›ˆÛ˘ Â›Ó·È Û¯Â‰fiÓ ¤ÌÊ˘ÙË ÛÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡, Ô˘ ÚÔÛ‡¯ÂÙ·È: «ÕʘËÌ›Ó Ù· ÔÊÂÈÏ‹Ì·Ù· ËÌÒÓ, ˆ˜ Î·È ËÌ›˜ ·Ê›ÂÌÂÓ ÙÔȘ ÔÊÂÈϤٷȘ ËÌÒÓ». ∂›Û˘,‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ·Ó·ÊÔÚ¿ Û ·‰È˘ Î·È Î·Ù·‰ÈÒÍÂȘ, ·Ú¿ ÌfiÓÔ Û ·Ûı¤ÓÂȘ ηÈٷϷȈڛ˜, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ Ì¿¯Ë fiÏˆÓ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ. ΔÔ Ó‡̷·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÛÙ›¯ˆÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ÏËÛÈ¿˙ÂÈ ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ πÒ‚ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÙÔηٿ ª·Ùı·›ÔÓ ∂˘·ÁÁ¤ÏÈÔ: Û‡Ìʈӷ Ì ·˘Ù‹ ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ·, ÔÈ ‰˘ÛÎÔϛ˜Ù˘ ˆ‹˜ Â›Ó·È Ô ·ÁÒÓ·˜ Ô˘ οı ¿ÓıÚˆÔ Ú¤ÂÈ Ó· ηÚÙÂÚ› ÁÈ· Ó· ÎÂÚ‰›ÛÂÈ ÙÔÛÙÂÊ¿ÓÈ Ù˘ ·ÈÒÓÈ·˜ ‰fiÍ·˜. «√ ∫‡ÚÈÔ˜ ¤‰ˆÛÂ, Ô ∫‡ÚÈÔ˜ ¤Ï·‚ ›Ûˆ: ·˜ Â›Ó·È Â˘ÏÔ-ÁË̤ÓÔ ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ∫˘Ú›Ô˘». ∞˘Ùfi˜ Ô˘ ÂÌÈÛÙ‡ÂÙ·È Ú·ÁÌ·ÙÈο ÙÔÓ ∫‡ÚÈÔÂ›Ó·È ÈηÓfi˜ Ó· ‰Â¯Ù› Ì Ó‡̷ ¢ÁÓˆÌÔÛ‡Ó˘ ·ÎfiÌ· Î·È Ù· ·ÚÓËÙÈο ÂÚÈÛÙ·-ÙÈο, ͤÚÔÓÙ·˜ fiÙÈ ÙÔÓ ÂÚÈ̤ÓÂÈ Î¿ÙÈ Ô˘ ·Í›˙ÂÈ Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·’ fiÏ· Ù· ›-ÁÂÈ· ·Á·ı¿. ∞˘Ùfi ÙÔ Ó‡̷ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ ·Ôχو˜ Ì ÙËÓ „˘¯ÔÏÔÁÈ΋ηٿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘ ÛÙ· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘, fiÙ·Ó ÙÔÛÒÌ· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ηÙÂÛÙÚ·Ì̤ÓÔ ·fi ÙȘ ÓËÛÙ›˜ Î·È ÙȘ ·ÚÚÒÛÙȘ.

√ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÌÂÙ¤ÊÚ·Û fï˜ ÙË ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ Joergensen ηٿ ÙË ‰È¿Ú-ÎÂÈ· ÙÔ˘ μ’ ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ÔϤÌÔ˘, fiÙ·Ó Ë ∂ÏÏ¿‰· ›¯Â ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÙË ÛÎÏËÚfiÙËÙ·Ù˘ ηÙÔ¯‹˜ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ ›¯Â ˘ÔʤÚÂÈ ÙËÓ Â›Ó· Î·È ÙËÓ Î·Ù·‰›ˆÍË ÁÈ· ÙȘ ÙfiÙÂÎÔÌÔ˘ÓÈÛÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ȉ¤Â˜. ª¤Û· Û’ ·˘Ùfi ÙÔ Ï·›ÛÈÔ, ÙÔ Ó· ÂÈ̤ÓÂÈ Î·Ó›˜ ÛÙËÓÂÈÚ‹ÓË ‹Ù·Ó ÌÈ· Ú¿ÍË ·ÏËıÈÓ¿ ËÚˆÈ΋, ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÂÂȉ‹ fiϘ ÔÈ Û˘Óı‹Î˜ ıÔ‡-Û·Ó ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ó· ÔÏÂÌ‹ÛÔ˘Ó ÁÈ· Ó· ÛˆıÔ‡Ó ·fi ÙËÓ ÂÍ·Ê¿ÓÈÛË. ∏ ‰È·-

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 207 ]

Û΢‹ ÙÔ˘ ºÙˆ¯Ô‡ÏË ÙÔ˘ £ÂÔ‡ Â›Ó·È Û·Ê¤ÛÙÂÚË Î·È ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Î·Ù¢ı›·Ó ÛÙÔ∂˘·ÁÁ¤ÏÈÔ:

Δ�:ασμ)ν�ς ν% ’σαι, Κ9ριε, γι+ 1λ�υς π�( συ8ωρ�6ν τ�(ς 8θρ�9ς τ�υς, �π! τ=ν �γ%πη τ�υς γι+ Σ)να.Μακ%ρι�ι 1σ�ι \π��)ρ�υν τ=ν �δικ�α κα4 τ! διωγμ�, �π’ τ=ν π�λλ= �γ%πη στ=ν εBρ.νη.Μακ%ρι�ι �@ εBρην�π�ι��, γιατ4 �π! Σ)να, Κ9ριε, θ+ στε�ανωθ�6ν.67

™ÙÔ ºÙˆ¯Ô‡ÏË ÙÔ˘ £ÂÔ‡, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÌÈ· ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÂÚÈÛ-ÛfiÙÂÚÔ ÂχıÂÚË, ·Ó Î·È Û ÁÂÓÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔ ›‰ÈÔ ¤ÚÁÔ. √È ÂÏ¿-¯ÈÛÙ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ Ô˘ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙË ı¤ÏËÛË ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹ Ó·ÏËÛÈ¿ÛÂÈ ÙÔÓ Ï·˚Îfi Ú˘ıÌfi. ™ÙÔ˘˜ ÛÙ›¯Ô˘˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ ÓÂÚfi Î·È ÛÙËʈÙÈ¿, ÚÔÙÈÌ¿ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÚ›· ›ıÂÙ· ·ÓÙ› ÁÈ· Ù¤ÛÛÂÚ·. ∂›Û˘, Ë«ÌËÙ¤Ú· °Ë˜» Á›ÓÂÙ·È «Ì¿Ó· Ì·˜» °Ë˜, Î·È «Ì·˜ ·Ó·‚·ÛÙ¿ÂÈ ÛÙÔÓ ÎfiÚÊÔ Ù˘».¶ÈÔ ÂχıÂÚË Â›Ó·È Ë ·fi‰ÔÛË ÙˆÓ ÛÙ›¯ˆÓ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ ı¿Ó·ÙÔ:

Δ�:ασμ)ν�ς ν% ’σαι, Κ9ριε, γι+ τ!ν �δερ�� μας τ! Θ%νατ�, π�( καν)νας 5ωνταν!ς δ"ν μπ�ρε� ν+ τ�6:ε�9γει.Δυστυ8ισμ)ν�ι 1σ�ι πεθα�ν�υν qμαρτωλ��, μακ%ρι�ι 1σ�ι �9λα:αν, Κ9ριε, τ4ς δ)κα ντ�λ)ς Σ�υ.68

¶·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂ Â‰Ò fiÙÈ Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÌÈÏ¿ÂÈ ÁÈ· «ÙȘ ¿ÁȘ ÂÓÙÔϤ˜» ‹ «ÙȘ‰¤Î· ÂÓÙÔϤ˜» ÙÔ˘ ∫˘Ú›Ô˘, ÂÓÒ ÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô ÁÚ¿ÊÂÈ «Ì·Î¿ÚÈÔÈ fiÛÔÈ ı· ‚ÚÂıÔ‡Ó̤۷ ÛÙ· ·ÁÈfiٷٷ ıÂÏ‹Ì·Ù¿ ÛÔ˘», ‰ËÏ·‰‹ ı· οÓÔ˘Ó ÙÔ ı¤ÏËÌ· ÙÔ˘ ∫˘Ú›Ô˘.À¿Ú¯ÂÈ Â‰Ò Ë ÚÔÙÚÔ‹ ÛÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜ Ó· Â›Ó·È ¿ÓÙ· ¤ÙÔÈÌÔÈ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚ¯ÔÌfiÙÔ˘ ∫˘Ú›Ô˘, ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô Î·Ó›˜ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ Ô‡Ù ÙËÓ ÒÚ· Ô‡Ù ÙË ÛÙÈÁÌ‹: Úfi-ÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË Ô˘ ÂÎÙ›ÓÂÙ·È ¤Ú· ·fi ÙȘ ‰¤Î· ÂÓÙÔϤ˜Î·È ·ÊÔÚ¿ fiÏË ÙË ˙ˆ‹. ŒÙÛÈ, ÂÓÒ Ô ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ ‰ËÏÒÓÂÈ Ó‡̷ ¢·ÁÁÂ-ÏÈÎfi, Ô ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙËÓ ¶·Ï·È¿ ¢È·ı‹ÎË.

∂ÓÙÂÏÒ˜ ‚Á·Ï̤ÓÔÈ ·fi ÙË Ê·ÓÙ·Û›· ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ· Â›Ó·È ÔÈ ÛÙ›¯ÔÈ Ô˘ ·ÎÔ-ÏÔ˘ıÔ‡Ó:

Α�τ�4 δ" ��$�6νται τ! Θ%νατ�M α�τ�4 �γαπ�6ν τ! Θ%νατ�. […]2Aς ε*σαι δ�:ασμ)ν�ς, Κ9ριε, γι+ 1λα τ+ π%ντα!69

Δ�:ασμ)ν�ς ν% ’σαι, Κ9ριε, κα4 γι+ τ=ν �δερ�= YΑρρ�στιαM ε*ναι καλ., α�στηρ., π�ν%ει τ!ν ^νθρωπ�κα4 $�ηθ%ει τ=ν ψυ8= ν+ γλιτ�σει �π! τ= σ%ρκα!70

∫·È ÔÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›ÔÈ ÛÙ›¯ÔÈ ÛÊÚ·Á›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÔÚ›· ÙÔ˘ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ˘:

Δ�:ασμ)ν�ς ν% ’σαι Κ9ριε, κα4 γι+ τ! �ρν%κι τ�6 Θε�6, γι+ τ! λι�νταρ%κι τ�6 Θε�6, γι+ τ! �ρ%τεΛε�νεMε*ναι \π%κ�υ�ς, \π�μ�νετικ�ς, �ν)$ηκε κι α�τ!ς μα5� μ�υ τ!ν �ν.��ρ� σ�υ, Κ9ριεMμ+ πι! ^:ι�ς ε*ναι α�τ!ς �π! μ)να, γιατ� συ8ν+κι ν%ντια στ= �9ση τ�υ, νικ�ντας τ= �9ση τ�υ, �νη��ρι5ε.71

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 208 ]

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 209 ]

1 °ÎÚ¤ÎÔ, 325. 2 °Ú¿ÌÌ· ÛÙÔÓ ¶·Ó·˝Ù πÛÙÚ¿ÙÈ, ª·-

‰Ú›ÙË, 8.2.1933. AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 332. 3 °ÎÚ¤ÎÔ, 22.4 10-25 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1915. ∞Û˘Ì‚›‚·-

ÛÙÔ˜, 75. 5 AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 24. ∞fi ÙȘ ÚÒÙ˜

ÎÔÈÓ¤˜ ÂÌÂÈڛ˜, Ë ÏÈÙfiÙËÙ· Ù˘ ˆ‹˜ ÙÔ˘,Ô˘ Û˘¯Ó¿ ·ÔÎÙÔ‡Û ·ÛÎËÙÈΤ˜ Ù¿ÛÂȘ,ÂÓÙ˘ˆÛ›·Û ‚·ıÈ¿ ÙË Ì¤ÏÏÔ˘Û· Á˘Ó·›Î·ÙÔ˘: «Μ�να)�ς O μ9 τ�ν $Aγγελ� Σικελιαν�μ�ταια )τAπησε π�λλ9ς π'ρτες. ΦεAγαμεπρω�-πρω6 μ9 Qδεια )�ρια, κ�π�υ θ #ρ�-σκαμε μι ντ�μ�τα, μι !�τα ψωμ�, <νατσαμπ6 στα!Aλι ν Mεγελ�σ�υμε τGν πε�ναμας. Τ'ση λιτ'τητα μ9 παραM�νευε, Sσωςκα6 ν μ9 ν�)λ�0σε κ�πως, στGν 2ρ)F.ΣυνFθισα, :μως, γρFγ�ρα. $Eπειτα, εI)ακα6 Qλλες 2νταμ�ι#�ς».

6 23.2.1924. AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 135-136.7 °·Ï¿ÙÂÈ·, 258-260.8 °Ú¿ÌÌ· ÛÙËÓ ∂ϤÓË ™·Ì›Ô˘, ∏Ú¿-

ÎÏÂÈÔ, 15.7.1924. AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 31.9 16.11.1922. °·Ï¿ÙÂÈ·, 114.10 ¡¿ÔÏË, 5.2.1924. °·Ï¿ÙÂÈ·, 232.11 20.2.1924. °·Ï¿ÙÂÈ·, 240-241.12 °ÎÚ¤ÎÔ, 183.13 °ÎÚ¤ÎÔ, 183-185.14 °ÎÚ¤ÎÔ, 368-371.15 πÙ·Ï›·, 16, 19. 16 Assisi, 26.2.1924. °·Ï¿ÙÂÈ·, 253.17 °·Ï¿ÙÂÈ·, 254. 18 °ÎÚ¤ÎÔ, 372-373.19 °ÎÚ¤ÎÔ, 377. ΔÔ ›‰ÈÔ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ·Ó·-

ʤÚÂÙ·È Î·È ÛÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ∫·˙·ÓÙ˙¿-ÎË ÛÙË ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ Joergensen.

20 °ÎÚ¤ÎÔ, 374-376.21 AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 488.22 9.9.1952. AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 602.23 AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 637-638.24 AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 608-609.

25 AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 623-625.26 AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 589.27 °ÎÚ¤ÎÔ, 377-381.28 ¡›ÎÔ˜ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘, «√È ‰‡Ô ·‰ÂÚ-

ÊÔ› (Δ· ÔÁ‰fiÓÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ™‚¿ÈÙÛÂÚ)»,¡¤· ∂ÛÙ›· 57 (1955), 214-215.

29 P. Sabatier, Vie de saint Françoisd’Assise, Paris, 1894.

30 ΔÔ ˙‹ÙËÌ· ÁÈ· ÙȘ ËÁ¤˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÏÂÙÔÌÂÚÂȷοÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ Ù˘ ‚ÈÔÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘Jacques Le Goff, Francesco d’Assisi, ÌÂÙ¿-ÊÚ·ÛË ÛÙ· ÈÙ·ÏÈο A. De Vincentiis, L.Baruffi, Milano, 2005, 17 Î.Â.

31 Fioretti, 98. «∂Í·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ ·Ì·Ú-ÙÈÒÓ Ô £Âfi˜ ÂÈÙÚ¤ÂÈ ·˘Ù¤˜ ÙȘ Û˘ÌÊÔ-Ú¤˜. ∫·È ϤÂÈ, Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Â›Ó·È ÂÈ-ΛӉ˘ÓË Ë ÊÏfiÁ· Ù˘ ÎfiÏ·Û˘ Ô˘ ¤¯Ô˘ÓÁÈ· ¿ÓÙ· ÔÈ ÎÔÏ·Ṳ̂ÓÔÈ, ·fi ÙËÓ ÔÚÁ‹ÙÔ˘ χÎÔ˘, Ô˘ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÛÎÔÙÒÛÂÈ·Ú¿ ÌfiÓÔ ÙÔ ÛÒÌ·. ΔfiÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÏÔÈfiÓ Ú¤ÂÈ Ó· ÊÔ‚¿ÛÙ ÙÔ ÛÙfiÌ· Ù˘ÎfiÏ·Û˘ ·Ú¿ ÙÔ ÛÙfiÌ· ÂÓfi˜ ÌÈÎÚÔ‡ ÒÔ˘Ô˘ ÎÚ·Ù¿ ÙfiÛÔ Ï‹ıÔ˜ Û Êfi‚Ô Î·ÈÙÚfiÌÔ. ∂ÈÛÙÚ¤ÊÂÙÂ, ÏÔÈfiÓ, Ê›ÏÙ·ÙÔÈ,ÛÙÔÓ £Âfi Î·È Î¿ÓÂÙ ÌÂÙ¿ÓÔÈ· ·ÓÙ¿ÍÈ· ÙˆÓ·Ì·ÚÙÈÒÓ Û·˜, Î·È Ô £Âfi˜ ı· Û·˜ ·ÂÏ¢-ıÂÚÒÛÂÈ ÚÔ˜ ÙÔ ·ÚfiÓ ·fi ÙÔ Ï‡ÎÔ, ηÈÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ ·fi ÙË ÊÏfiÁ· Ù˘ ÎfiÏ·Û˘».

32 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 190-191. 33 AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 600-601.34 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 86-91.35 «∏ ‰È‡ı˘ÓÛ‹ ÌÔ˘, ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘

ËÁÔ‡ÌÂÓÔ˘ ÛÙÔ˘˜ ηÏfiÁÂÚÔ˘˜, Â›Ó·È Ó¢-Ì·ÙÈÎfi, ÁÈ’ ·˘Ùfi Ú¤ÂÈ Ó· ΢Úȇˆ Ù· ÂÏ·Ù-ÙÒÌ·Ù· Î·È Ó· Ù· ‰ÈÔÚıÒÓˆ. ∞Ó fï˜ ‰ÂÓηٷʤÚÓˆ Ó· Ù· ΢Úȇˆ Î·È Ó· Ù· ‰ÈÔÚ-ıÒÓˆ Ì ÙÔ Î‹Ú˘ÁÌ· Î·È ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·,‰ÂÓ ı¤Ïˆ Ó· Á›Óˆ ¤Ó·˜ ‰‹ÌÈÔ˜ Ô˘ ÙÈ̈ÚÂ›Î·È Ì·ÛÙÈÁÒÓÂÈ. ø˜ ÙËÓ Ë̤ڷ ÙÔ˘ ı·Ó¿-ÙÔ˘ ÌÔ˘ ‰ÂÓ ı· ÛÙ·Ì·Ù‹Ûˆ, Ì ÙÔ ·Ú¿-

™ H M E I ø ™ E I ™

‰ÂÈÁÌ· Î·È ÙË ˙ˆ‹, Ó· ‰È‰¿ÛΈ ÛÙÔ˘˜Î·ÏfiÁÂÚÔ˘˜ Ó· ‚·‰›˙Ô˘Ó ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ Ô˘Ô ∫‡ÚÈÔ˜ ÌÔ˘ ¤‰ÂÈÍÂ Î·È ÂÁÒ ÙÔ˘˜ ¤‰ÂÈÍ·.[…] ∫·È ‰Ô‡Ï¢· Ì ٷ ¯¤ÚÈ· ÌÔ˘ ηÈı¤Ïˆ Ó· ‰Ô˘Ï‡ˆ. ∫·È ı¤Ïˆ ÛÙ·ıÂÚ¿fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ηÏfiÁÂÚÔ˘˜ Ó· ‰Ô˘ÏÂ‡Ô˘Ó ÌÂÙ›ÌÈÔ Â¿ÁÁÂÏÌ·. ŸÔÈÔ˜ ‰ÂÓ Í¤ÚÂÈ, ·˜Ì¿ıÂÈ, fi¯È ÁÈ· Ó· ÂÈı˘Ì› ÙÔ ÌÈÛıfi Ù˘‰Ô˘ÏÂÈ¿˜, ·ÏÏ¿ ÁÈ· Ó· ‰ÒÛÂÈ ÙÔ ·Ú¿-‰ÂÈÁÌ· Î·È Ó· ‰ÈÒÍÂÈ ÙËÓ ÙÂÌÂÏÈ¿. ∫·ÈfiÙ·Ó ‰ÂÓ ı· Ì·˜ ‰ÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ·ÌÔÈ‚‹ ÁÈ·ÙË ‰Ô˘Ï›· Ì·˜, ·˜ ·Ó·ÙÚ¤ÍÔ˘Ì ÛÙËÏ¤Û¯Ë ÙÔ˘ ∫˘Ú›Ô˘, ˙ËÙÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÏÂË-ÌÔÛ‡ÓË Û οı fiÚÙ·».

36 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 148-149.37 ¶·Ú¿‰ÂÈÛÔ˜, π∞, 55-78. «Non era

ancor molto lontan da l’orto / ch’el co-mincie a far sentir la terra / de la sua granvirtute alcun conforto; / ché per tal donna,giovinetto, in guerra / del padre corse, acui, come a la morte, / la porta del piacernessun disserra; / e dinanzi a la sua spiritalcorte / et coram patre le si fece unito; /poscia di diñã in diñã l’amo più forte. / Questa,privata del primo marito, / millecent’annie più dispetta e scura / fino a costui sistette sanza invito; / né valse udir che latrove sicura / con Amiclàte, al suon de lasua voce, / colui ch’ a tutto il mondo fépaura;/ né valse esser costante né feroce, /siñ che, dove Maria rimase giuso, / ella conCristo pianse in su la croce. / Ma perch’ ionon proceda troppo chiuso, / Francesco ePovertà per questi amanti / prendi oramainel mio parlar diffuso. / La lor concordia ei lor lieti sembianti, / amore e maraviglia e

dolce sguardo / facieno esser cagion dipensier santi”.

38 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 143-144.39 °ÎÚ¤ÎÔ, 233.40 ∞ÛÎËÙÈ΋, 94.41 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 24.42 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 25.43 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 316.44 °ÎÚ¤ÎÔ, 223-224.45 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 68.46 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 30-31.47 AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 562.48 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 50.49 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 251.50 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 162.51 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 115.52 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 171-172.53 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 86.54 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 19.55 AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 135-136.56 °ÎÚ¤ÎÔ, 183.57 AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, 342.58 Fioretti, 43.59 Joergensen, ¶ÚfiÏÔÁÔ˜.60 °ÎÚ¤ÎÔ, 371.61 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 205.62 °ÎÚ¤ÎÔ, 152-154.63 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 126-127.64 Joergensen, 289.65 Joergensen, 297. 66 Joergensen, 298.67 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 355-356. 68 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 358.69 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 358.70 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 352.71 ºÙˆ¯Ô‡Ï˘, 361.

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

E L E N A C A P P E L L A R O[ 210 ]

™ À ¡ Δ √ ª √ ° ƒ ∞ º π ∂ ™ – B I B § I O ° P A º I A

AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜ = EϤÓË ¡. ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË, ¡›ÎÔ˜ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘. O AÛ˘Ì‚›‚·ÛÙÔ˜, Aı‹Ó·,ÂΉfiÛÂȘ ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË, 1975.

°·Ï¿ÙÂÈ· = ¡›ÎÔ˜ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘, EÈÛÙÔϤ˜ ÚÔ˜ °·Ï¿ÙÂÈ·, Aı‹Ó·, ¢›ÊÚÔ˜, 1993.°ÎÚ¤ÎÔ = ¡›ÎÔ˜ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘, AÓ·ÊÔÚ¿ ÛÙÔÓ °ÎÚ¤ÎÔ, Aı‹Ó·, 1961.πÙ·Ï›· = ¡›ÎÔ˜ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘, Δ·Íȉ‡ÔÓÙ·˜. ∞’, πÙ·Ï›·, ∞Û›˙Ë, ∞ı‹Ó·, 1961.¶·Ú¿‰ÂÈÛÔ˜ = H £Â›· ∫ˆÌˆ‰›·, ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ¡›ÎÔ˜ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘, Aı‹Ó·, 1934.ºÙˆ¯Ô‡Ï˘ = ¡›ÎÔ˜ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘, O ºÙˆ¯Ô‡Ï˘ ÙÔ˘ £ÂÔ‡, Aı‹Ó·, 1953.

Bonaventura = San Bonaventura, Vita di San Francesco, a cura di Mario Spinelli, Roma,Città Nuova, 1973.

Joergensen = Johannes Joergensen, √ ÕÁÈÔ˜ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˜ Ù˘ ∞Û›˙˘, ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË – Úfi-ÏÔÁÔ˜ ¡›ÎÔ˜ ∫·˙·ÓÙ˙¿Î˘, ∞ı‹Ó·, ∫·Ïfi˜ Δ‡Ô˜, 1943.

Fioretti = I fioretti di san Francesco, a cura di Guseppino De Roma, Milano, Paoline,1998.

A B S T R A C T

ELENA CAPPELLARO: Nikos Kazantzakis, The poor man of God

F rom the very beginning of his career, Nikos Kazantzakis used to be interested inthose heroes and saints who were able to fight the temptations of the flesh and to

transform the flesh into spirit. Saint Francis from Assisi was one of the beloved fellows inKazantzakis’s way to God. Kazantzakis was amazed by his austerity that he considered asa form of communism ante literam, and by the peace that the saint had achieved byrenouncing to every form of private property. During a stay in Assisi, Kazantzakis metthe Danish writer Joergensen, whose biografy about S. Francis would have beentranslated during the war period. Later Kazantzakis met Doctor Albert Schweitzer,whose life seemed to be a reincarnation of the Holy from Assisi. The novel The poor manof God was one of the latest works of the Cretan writer. In his narration, Kazantzakisdescribes the saint according to his strong feelings about life and spirituality.

™ Y ° K P I ™ H / C O M P A R A I S O N 18 ( 2 0 0 7 )

¡ π ∫ √ ™ ∫ ∞ ∑ ∞ ¡ Δ ∑ ∞ ∫ ∏ ™ , √ º Δ ø Ã √ À § ∏ ™ Δ √ À £ ∂ √ À [ 211 ]