listopad 2015

spis treci /#Bartoszmusisz

04-05

Sowo od naczelnego

aktualnoci /

06-07

afera na WPiA /

listopad 2015

fot.

Ceza

ry Pi

wowa

rski

CC

/ dr Marek Ostrowski

M A G I E L : Z wyksztacenia jest pan biologiem (spotkalimy si przecie w Instytucie Biolo-gii) a zajmuje si pan varsavianistyk. Skd takie nietypowe poczenie? D r M A r E k O s t r O w s k I : Ukoczyem studia biologiczne, ale biologia to nie tylko, jak sdzi wikszo osb, zwierzta i roliny, lecz take genetyka oraz szeroko pojte prace nad rodowiskiem. Sam jestem bardziej przy-rodnikiem ni klasycznym biologiem koczyem genetyk i mikrobio-logi, lecz to, co zawsze byo moj pasj, to informacja obrazowa. Zaj-muj si pojciem obrazu jako zjawiskiem przyrodniczym, jego struktur oraz informacj, jak ze sob niesie. Dlatego te jeli kogo dziwi rozpi-to moich dziaa, fakt, e zajmowaem si mikrobiologi, a teraz dzia-am w Komitecie Bada Kosmicznych i Satelitarnych Polskiej Akademii Nauk oraz prowadz zajcia varsavianistyczne, to ja odpowiadam, e tej rozpitoci nie ma. Wszystko to czy informacja obrazowa, wystpowa-nie obrazu i tego, co ze sob niesie, tylko e w rnej skali. To rwnie tumaczy moje zainteresowanie fotografi: lotnicz, podwodn, w pod-czerwieni i mikroskopow.

Planuje pan utworzenie Obrazowej bazy danych. Czy mgby pan powiedzie co wi-cej o tym projekcie?

Obrazowa baza danych, kiedy powsta pomys jej utworzenia, bya projektem wyprzedzajcym swoje czasy. Mona powiedzie, e wyprze-dzaa nawet Google. Niestety realizacja tego projektu jest niezwykle trudna, gdy oprcz twrcy potrzebny jest rwnie odbiorca. Wane jest nie tylko skonstruowanie dobrej koncepcji, lecz take wykreowanie ryn-ku, ktry pozwoli dany produkt stworzy, skonsumowa i dalej rozwija. Chciabym, aby Obrazowa baza danych bya zbudowana na zasadzie szecianu. Grn powierzchni byoby wspczesne zdjcie satelitarne, ktre wyznaczaoby wszystkie wsprzdne geograficzne. Idc w d, moglibymy zobaczy dawniejsze warstwy czasowe. Ju teraz udao mi si opracowa program, w ktrym warstwy te byyby podane z dokad-noci co do roku a do redniowiecza. Dziki temu moemy zobaczy, jak wybrane przez nas miejsce wygldao w przeszoci. Co wicej, im bliej wspczesnoci, tym wiksza byaby dokadno warstwy

Bardzo istotna jest dla pana przestrze miejska. W jaki sposb pan j postrzega? Wedug mnie istnieje ona jako przestrze przyrodnicza, w ktrej

mamy klasyczne rodowisko fizyczne oraz kulturowe. Uwaam, e nie

mona mwi o kulturze w oderwaniu od przyrody. Kultura sama z sie-bie nie istnieje, powstaje dopiero w naszych umysach. Jest zarwno przez nie odbierana, jak i realizowana.

W takim razie czym dla pana jest samo miasto? Definicja, jak staram si przekaza moim studentom jest taka, e

miasto to przede wszystkim stan umysu. A bardziej szczegowo jego pojmowanie jest stanem umysu. Miasto jest efektem sprawnoci nasze-go mzgu nie tylko mamy wiadomo jego istnienia, lecz take samo funkcjonowanie miasta zaley od naszych zdolnoci umysowych, za-rwno biologicznych, jak i kulturowych.

Wspomnia pan o swoich studentach. Pana zajcia s przez nich bardzo lubione i cenione. Jak pan myli, dlaczego?

Nie wiem, ale jest mi z tego powodu niezmiernie mio i cieszy mnie, e moja praca jest akceptowana. Moe nie wypada mi tego mwi, ale po moich wykadach studenci klaszcz. Cho za kadym razem odrobi-n mnie to krpuje, widz, e podoba im si to, czego staram si ich na-uczy. To wane, gdy praca akademicka nie jest wartoci sam w so-bie. Nie ma wrcz adnej wartoci. To my zarwno wykadowcy, jak i studenci musimy dopiero nasz postaw nada warto wiedzy, kt-r zdobywamy.

A czego najbardziej chciaby pan nauczy studentw? Wydaje mi si, e tego, aby nie powielali standardw, tylko samodziel-

nie myleli i wycigali wnioski. Dla mnie odkryciem nie jest opisanie no-wego faktu, to rzecz banalna, lecz przede wszystkim znalezienie nowego punktu obserwacji. Jeeli odnajdzie si ten punkt, to odkrycie nowych faktw jest spraw wtrn. Co wicej, na moich zajciach Warszawa jest raczej przykadem na zobrazowanie pewnych zjawisk, ni samym tema-tem. Wykady nie su wycznie zdobywaniu wiedzy o miecie, s ra-czej zajciami o odkryciu, zrozumieniu i o sensie wasnej pracy.

Dlaczego to wanie Warszaw uzna pan za ten idealny przykad?Dlatego, e tutaj jestem. Warszawa to bardzo ciekawa przestrze, r-

norodna, o duym potencjale i moliwociach, o ciekawej historii. Wy-daje mi si, e jest pozornie prost przestrzeni, ktra jednak daje bardzo

Warszawa pod mikroskopem

r o z m aw i a a : t O S I A D y B A A

o dr. marku ostrowskim mona powiedzie, e jest czowiekiem renesansu pracuje jako biolog, fotograf oraz varsavianista. od lat swoj mioci do warszawy zaraa zarwno studentw, jak i jej mieszkacw. Jest twrc popularnego cyklu wykadw oglnouniwersyteckich oraz Projektu warszawa obejmujcego wiele inicjatyw.

08-09

due moliwoci pracy akademickiej. Dysponujemy przecie wieloma rnorodnymi materiaami, na przykad zdjciami lotniczymi, w pod-czerwieni czy termalnymi one daj nam ogromne moliwoci niekon-wencjonalnego patrzenia.

Amwickonkretniej,jakwygldajpaskiezajcia?Wjakiejformiesprowadzone?Przede wszystkim staram si pokaza proces tworzenia obrazu prze-

strzeni, ale rwnie przedstawiam zupenie inne perspektywy patrzenia na pewne zjawiska. Wiele z faktw utrwalonych historycznie to fikcja. Doskonaym przykadem jest przeniesienie stolicy z Krakowa do War-szawy. Naley wiedzie, e to si nie wydarzyo. Krakw by cay czas stolic Polski rozumianej jako Korona, tak samo jak Wilno byo stoli-c Litwy.

Wicskdwzisitenmit?Powsta on z kompletnego niezrozumienia faktw oraz naszej skon-

noci do uproszcze. Warszawa bya stolic Rzeczypospolitej Obojga Narodw, czyli unii dwch pastw, ale nie bya stolic Polski. Dokad-nie tak samo, jak dzisiaj Bruksela jest stolic Unii Europejskiej. Oczywi-cie, taki mit jest nam, warszawiakom, potrzebny, bo dziki temu wie-rzymy w nasze dusze tradycje stoeczne. Jednake rol naukow-ca jest walka z uproszczeniami i przekamaniami. Chc pokaza moim studentom zupenie inn perspektyw.

Iwjakisposbpanutosiudaje?Jeden z moich wykadw pro-

wadz na wybiegu dla niedwiedzi. Skania to do poszukania innego spojrzenia, zastanowienia si nad tym, jak zwierzta postrzegaj wiat. Jest to wyzwanie zarwno dla inteligencji racjonalnej, jak i emocjonal-nej, gdy student nagle znajduje si w sytuacji niedwiedzia i zdaje so-bie spraw z tego, e jednak z tej perspektywy wszystko wyglda inaczej. Natomiast kiedy prowadz wykad z Warszawy Canaletta, nie robi tego w nowoczesnej auli, tylko w komnacie na Zamku Krlewskim. Wtedy wszyscy studenci przychodz w strojach wizytowych. Dziki temu two-rzy si odpowiedni nastrj i kultura wykadu.

AwracajcdosamejWarszawy.Jakwedugpanapowstajemiasto?

Mimo powszechnego przekonania, nie jest to jedynie wynik wydarze historycznych, ale raczej zbioru przypadkw. Potem wychodzi co, cze-go nikt waciwie by si nie spodziewa. Trudno polega na dostrzee-niu bdw w utartych przewiadczeniach. Na przykad wiele osb s-dzi, e pocztkiem intensywnego rozwoju Warszawy by rozkwit Starego Miasta. Nieprawda. Stare Miasto rozwijao si w obrbie murw i w nich ju pozostao. A przecie obecna stolica jest duo wiksza. Wic co byo tym prawdziwym zalkiem? Wedug mnie serce wspczesnej metropo-lii znajduje si koo Zamku Krlewskiego.

Powiedziapan,etoniehistoriatworzymiasto.Wtakimraziecouznajepanzagw-nyczynnik?

Historia jest bardzo wanym elementem opisu, ale istotna jest rw-nie moliwo bardziej wielowymiarowego spojrzenia na miasto. Nale-y zdawa sobie spraw, e wszystkie, nawet najmniejsze szczegy doty-czce miasta, s ze sob powizane. Mamy w nim wiele nakadajcych si paszczyzn geograficzn, historyczn, spoeczn, ekonomiczn, kultu-row czy nawet sanitarn i dopiero one wszystkie daj obraz tego, co si dzieje w danej przestrzeni.

Jestpanprekursorembadavarsavianistycznych,ktrestaysibardzopopularne.Czu-jepandumztegopowodu?

wiadomo, e ruch varsavianistyczny rozpocz si od moich bada, sprawia mi ogromn satysfakcj. Oczywicie, ju wczeniej wiele osb pi-sao o miecie, ale nie prbowali oni stworzy narracji pozahistorycznej, ale opierajc si na przestrzeni miasta. Cay Projekt Warszawa rozpo-cz si w roku 2000 cyklem wykadw powiconych rnym zagadnie-niom zwizanym ze stolic oraz stworzeniu ogromnej panoramy miasta, ktra wisiaa na cianach Domw Towarowych Centrum. By to gigan-tyczny projekt, poniewa stanowi wiadectwo wygldu Warszawy nie tylko na pocztku wieku, lecz take millenium.

PaskafascynacjaWarszawjestniezwyka.Czywynikatoztradycjirodzinnych?Nie urodziem si w Warszawie, ale mog powiedzie, e jestem rodo-

witym warszawiakiem. Tutaj od pokole mieszka moja rodzina. Rodzice brali udzia w powstaniu, po ktrym zostali wywiezieni. Dlatego, mimo e urodziem si w Chorzowie, ju po roku wrcilimy do stolicy. Uwa-am, e warszawiakiem nie jest ten, kto si urodzi w Warszawie, tylko ten, kto ma z ni emocjonalny zwizek. Znam wiele osb, ktre nie uro-dziy si tutaj, ale ze wzgldu na powizanie z miastem s warszawiaka-

mi i wiele takich, o ktrych mimo urodzenia nie mog tak powiedzie.

yjctylelatwWarszawiemgpanobserwowazmianyzachodzcewtymmiecie.Podobasipanuichkierunek?

Warszawa cay czas odbudowuje si po wojnie. Bardzo czsto to, co powstanie, znw popada w ruin. Niektre ze zmian to wa-ciwie krok wstecz, ale nadal jest to istotna

cz rozwoju stolicy. Jako miasto, Warszawa mi si podoba, ale zaley to nie od jej urody, ale raczej od tego, z kim j ogldam. Moi studenci s wietnymi partnerami do wsplnego odkrywania jej uroku.

Aczypokusibysipanoprognoz,jakWarszawabdziewygldaaza10lat?

Nie, poniewa moje przewidywania byyby przejawem bardzo ste-reotypowego sposobu mylenia. To, jak bdzie ksztatowaa si przy-szo miasta, zaley od wielu czynnikw gospodarczych, politycz-nych. Trzeba te pamita, e nawet najlepszych zaoe czasami nie udaje si zrealizowa.

WieluludzimatendencjdoporwnywaniaWarszawydoinnychmiast.Czypanrwnietorobi?

Bardzo lubi porwnania, gdy dziki nim mog szuka innych punktw widzenia. Lubi patrze na Warszaw z perspektywy Londy-nu czy Berlina, a nawet Ataju. Wanie dlatego w grupie piciu osb pojechalimy na Syberi, by mc stamtd spojrze na nasze miasto.

Icopanzobaczy? Trudno jest krtko odpowiedzie na to pytanie, ale widziaem

przede wszystkim ogromny potencja. Mamy w Warszawie moliwo realizacji mnstwa wspaniaych projektw, wystarczy tylko dobry po-mys i chci do pracy. 0

Dla mnie odkryciem nie jest opisanie nowego

faktu to rzecz banalna lecz przede wszyst-

kim znalezienie nowego punktu obserwacji.

dr Marek Ostrowski

Biolog, fotograf, varsavianista. Twrca interdyscyplinarnego kierunku bada - infor-

macja obrazowa. Autor pionierskich bada varsavianistycznych i ambasador War-

szawy w staraniach miasta o miano Europejskiej Stolicy Kultury.

dr Marek Ostrowski /

listopad 2015

Wyjazd na inn uczelni to dla wielu studentw pierwszy powany krok w stron dorosego ycia oraz swoisty

sprawdzian z samodzielnoci.

Dopite na ostatni guzikJak w kadym tego typu przedsiwziciu

uczestnicy licz na jasne procedury rekrutacji i zapewnienie wsparcia po przyjedzie. W mo-jej ocenie proces rekrutacji jest wyjtkowo prosty i intuicyjny twierdzi Joanna Kauna, oglno-polska koordynatorka ds. promocji Programu MOST. Na pierwszym etapie studenci mog dopeni wszystkich formalnoci w domu, nie od-chodzc od biurka dodaje. Na stronie interne-towej programu mona zapozna si ze szcze-gami procesu rekrutacji. Wydaje si wic, e kwestia formalnoci nie powinna spdza snu z powiek przyszym uczestnikom. Joanna, kt-ra na III roku studiw MISH na Uniwersyte-cie Mikoaja Kopernika w Toruniu wyjechaa studiowa na UW, nie ma jednak na ten te-mat rwnie optymistycznego zdania. Proces re-krutacyjny by bardzo przejrzysty, ale jeli chodzi o sprawy organizacyjno-administracyjne na UW to jest droga przez mk, przynajmniej u mnie w kolegium wspomina.

Co mona zrobi, aby bezstresowo przej wszystkie procedury, a po przyjedzie w pe-ni korzysta z oferty programu? Z pomoc po-piesz koordynatorzy uczelniani programu zarwno na wydziale macierzystym, jak i na przyjmujcym a w sytuacjach spornych osta-tecznym rozwizaniem jest zwrcenie si do Biura Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyj-nej. Drg wiodcych do celu jest wic wiele, za jak mwi znane powiedzenie kto pyta, nie bdzi.

Aklimatyzacja dla wymagajcychWybierajc si na wymian, warto mie ju

w gowie uoony plan dziaania. O ile w za-kwaterowaniu w domach studenckich pomog koordynatorzy, o tyle w rkach studenta spo-czywa obowizek (a moe przyjemno) uzgod-

nienia satysfakcjonujcego programu zaj. Chodzi tu przecie nie tylko o poszerzenie kr-gu znajomych czy zakosztowanie studenckie-go ycia na innej uczelni ni macierzysta, lecz take o czynny udzia w yciu uniwersytetu. MOST daje moliwo dowolnego wyboru wszyst-kich przedmiotw dostpnych w ofercie edukacyj-nej danej uczelni. Mona wybra najbardziej interesujce i wartociowe zajcia, co jest wiel-kim atutem tej wymiany ocenia Micha, kt-ry z UW wyjecha na Uniwersytet Jagielloski. Byem na MISH-u, jednak z dostpnej oferty przedmiotw wybraem m.in.: przedmioty kogni-tywistyczne, antropologiczne czy badania nad po-pulizmem. Na studentw czekaj te koa na-ukowe, uczelniane radio czy czasopismo.

Warto podkreli, e organizatorzy progra-mu w swojej ofercie uwzgldnili take potrze-by osb niepenosprawnych. Koordynatorzy in-formuj osoby niepenosprawne o udogodnieniach na poszczeglnych wydziaach podjazdach dla wzkw inwalidzkich, windach, lub specjali-stycznych oprogramowaniach dla niewidomych mwi Joanna Kauna. To swoista zachta do podjcia wyzwania, jakim dla niepenospraw-nych studentw jest udzia w programie.

Trudny wybrPrawo i psychologia. Wedug danych opubli-

kowanych w sprawozdaniu z rekrutacji na se-mestr zimowy i cay rok akademicki 2015/2016 te dwa kierunki ciesz si wrd studentw najwiksz popularnoci. Najczciej wybie-ranymi uczelniami s natomiast Uniwersytet Warszawski oraz Jagielloski. Dla studentw z mniejszych polskich miast te dwie najwik-sze polskie uczelnie to akademicka Mekka. Do czego uczestnicy wymiany najchtniej wraca-j mylami? Miaem okazj poczu studencki kli-mat Krakowa i UJ najstarszej uczelni w kraju. Schodziem wiele szlakw Maopolski, szczegl-nie korzystajc z bliskoci gr wspomina Mi-cha. A Joanna nie daa si odstraszy admi-nistracyjnym zawiociom i z UW przywioza wiele dobrych wspomnie. 0

Most midzy studentami

t e k s t: j u l i A h o r wAT T- B o y c z k o

Od ponad 15 lat program MOST daje studentom polskich uczelni moliwo wyjazdu na studia na inny krajowy uniwersytet. Dla tych, ktrym studencki budet nie pozwala zakosztowa zagranicznych wrae w ramach Erasmusa, MOST to propozycja warta rozwaenia.

AktualnociStypendia PolitykiFundacja tygodnika Polityka wrczya Naukowe Nagro-

dy. Uhonorowani nimi zostali midzy innymi naukowcy

z UW, w tym dr Jan Kwapisz (Wydzia Polonistyki) oraz

dr Pawe Szczsny (Wydzia Biologii). Dr Kwapisz specja-

lizuje si w antycznych zabawach jzykowych. Z kolei dr

Szczsny zajmuje si bioinformatyk.

wydzia zarzdzania docenionyW najnowszym rankingu Eduniversal studia z oferty Wy-

dziau Zarzdzania UW zdobyy wysokie lokaty zarw-

no w Polsce, jak i w regionie. Klasyfikacja uwzgldnia naj-

lepsze programy studiw magisterskich, w tym MBA, na

wiecie. Gwnymi kryteriami oceny s: presti kierunku,

opinie absolwentw oraz wysoko ich wynagrodzenia

w pierwszej pracy. Spord oferty WZ wyrnione zosta-

y m.in. anglojzyczny program studiw magisterskich

International Bussiness Program (III lokata w Europie

Wschodniej) oraz Global MBA, realizowany we wsppra-

cy z uniwersytetami z Chin, Niemiec i USA (II miejsce w Eu-

ropie Wschodniej)

Nowy plan inwestycyjny na uwPodczas inauguracji roku akademickiego premier Ewa Ko-

pacz zapowiedziaa wsparcie finansowe UW z budetu

pastwa. W zwizku z tym zosta opublikowany wielo-

letni plan inwestycyjny uczelni. Zakada on modernizacj

kilku wymagajcych remontu budynkw, m.in. siedziby

Wydziau Lingwistyki Stosowanej oraz Wydziau Nauk

Ekonomicznych. Wedug planu maj te powsta nowe

budynki m.in. dla Wydziau Orientalistycznego oraz dla

Wydziau Psychologii. Planowana jest rwnie rozbudo-

wa osiedla akademickiego Suewiec i adaptacja podzie-

mi BUW na cele sportowe.

Nowy przewodniczcy kPNDr hab. Marek Duszczyk z Wydziau Dziennikarstwa zo-

sta przewodniczcym Komitetu Polityki Naukowej ze-

spou doradcw MNiSW. Do jego zada naley wspieranie

ministra w kierowaniu szkolnictwem wyszym oraz do-

radzenie w kwestiach inwestycji. Profesor Duszczyk spe-

cjalizuje si w tematyce polityki spoecznej i rynku pracy.

W ramach swojej dziaalnoci m.in nalea do grupy do-

radcw premiera. Jego kadencja potrwa p roku.

MNiSw wyrnio naukowcw z uwNagrod Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego przy-

znano najwybitniejszym badaczom w swoich dyscypli-

nach oraz autorom innowacyjnych teorii. W gronie te-

gorocznych laureatw znaleli si take badacze z UW,

m.in. dr hab. Mikoaj Bojaczyk (MIM), dr hab. Micha Ksa-

wery Cyraski (Wydzia Chemii), dr hab. Mirosaw Kofta

(Wydzia Psychologii). Nagroda jest przyznawana co-

rocznie i uwzgldnia osignicia na rnych polach dzia-

alnoci akademickiej.

/ program MOST / aktualnoci

10-11

Natka: Pierwszy raz pomylaam o tym podczas zaj. Uwiadomiam sobie, e wanie sucham czego, z czym si nie

zgadzam. I w sumie mao kogo to obchodzi. A wy-kadowcy i tak nie udzielali odpowiedzi na moje py-tania. Albo wydawao im si, e to robi. Poza tym po prostu si nudziam.

Wypa. Odpa. Wycofa si. Skoczy przed dokoczeniem, wybrn zamiast dobrn. Tyle, w dosownym tumaczeniu, znaczy angielski zwrot to drop out. W naukach spoecznych dro-pout jest badany jako zjawisko w edukacji. Doty-czy osb, ktre w trakcie pierwszego roku studiw lub zaraz po nim postanowiy rzuci studia. Taka decyzja moe oznacza zupen rezygnacj z dal-szej nauki: byli studenci podejmu-j prac, wracaj do swoich miejsco-woci. Wtedy mwimy o dropoucie systemowym, odrzuceniu samej idei studiowania. Najczciej jednak dro-pout dotyczy rotacji kierunkowych. Przyczyn jest tyle, ile historii. Cofnij-my si do ich pocztku.

Cz pierwszaNajpierw krocz dziarsko. Przepenieni wy-

obraeniami o legendarnym czasie studenckim, ktrego nareszcie doczekali. Id miao, s prze-cie tacy otwarci. Podekscytowani myl o za-warciu nowych znajomoci, z dum opowiadaj o pierwszym zabkaniu w przejciu podziem-nym. Gotowi na poznanie czego nowego. I to co, niedugo pniej, staje si gwnym proble-mem. Znajomi radz: zrb co, zaangauj si.

No dobra, ale w co? No nie wiem, przecie masz tyle moliwoci.SGH kipi moliwociami. Mae i due projekty

wylewaj si oknami, na korytarzach kotuj si reklamy i zaproszenia do organizacji.

Jeszcze nie znasz budynku, a ju masz aktywo-wa swj potencja w jakim SKN-ie. Pod warun-kiem, e kto ci wytumaczy, co to jest ten SKN.

Lepiej maj ci, ktrzy rzucili si na gbok wod i od razu zanurzyli w studenckie struktury. Reszta, czyli ci mniej zdeterminowani, zazwyczaj kocz zawieszeni w prni pomidzy organiza-

cjami. Bo proces rekrutacji min (a rekrutacje maj to do siebie, e odbywaj si wszystkie naraz ju w pierwszych dniach padziernika), bo trud-no si byo zdecydowa. S i tacy, ktrzy docza prbowali: Jeli z jakich powodw nie pjdziesz na jeden, drugi czy trzeci integral, nie poudajesz z nimi chwil, jak jest super, to bd mieli ci gdzie. Nie ma integracji nie ma czonkostwa.

Cz drugaIstniej trzy typy dropoutw. Pierwszy to dro-

pout zaplanowany: dotyczy tak zwanych studen-tw plastikowych. Maj plan doskonay - wybie-raj kierunki z rozliczeniem rocznym. A wszystko po to, by przez nadchodzcy rok beztrosko ko-

rzysta z przywilejw, jakie daje status studenta. Drugi typ to dropout prawdopodobny: to grupa, ktra jest na danym kierunku na przeczekanie zazwyczaj do kolejnej rekrutacji na wymarzo-ne studia. Ostatni jest tym najdotkliwszym: to dropout nieplanowany. W wikszoci przypad-kw jest owocem bolesnego zderzenia wyobrae o studiach z rzeczywistoci.

Cz trzeciaRobi si zimno, szybciej si ciemnia. Dwoje,

czasami troje zaj dziennie. Wczenie rano nie ma co robi, wieczorem ju si nie chce. Pomi-dzy zajciami s okienka. Czasami pjd do bi-blioteki, czasami do galerii, powcz si. I tak w milczeniu, przerywanym ewentualnym py-taniem o numer sali mija dzie. Niby jest sporo czasu, ale jednak za mao, eby go produktywnie wykorzysta. Przeszliby si. Ale dokd? Do kina jako te gupio chodzi w pojedynk. Na szcz-cie pojawiaj si rozrywki, np. integrale: Gdy-by integracja nie wygldaa tak, e pijani ludzie,

starsi od ciebie o rok, wpadaj do pokoju o 7 rano tylko po to, eby cign z ciebie kodr z okrzykiem wstawa modziaki, to moe nie postanowiabym, e to mj ostatni tego typu wyjazd.

S te relacje bardziej optymistyczne: - Wszyst-ko fajnie, ale to bardzo jednorazowa sprawa, po po-wrocie z wyjazdu nie przywozimy przecie ze sob nowych najlepszych przyjaci.

Zreszt, nie wszyscy mog sobie pozwoli na takie wyjazdy. Bo s waniejsze wydatki, bo czas zaplanowali ju inaczej. Trzeba dysponowa du doz odwagi, eby rzuci si w nieznane. Z nie-znanymi. Poza tym odrbno i niezaleno s przecie glamour.

Cz czwartaNa zlecenie Komisji Senackiej ds. Stu-

dentw, Doktorantw i Jakoci Kszta-cenia UW powoano do realizacji pro-jekt badawczy, majcy odpowiedzie na pytanie, dlaczego studenci pierwszego roku odchodz z uczelni. Badanie zosta-o przeprowadzone przez wolontariuszy kierowanych przez ekspertw w ramach

Wolontariatu Badawczego (Centrum Wolonta-riatu UW). Zesp pracowa od marca do maja 2015, rozmawiajc z osobami, ktre w trakcie pierwszego roku studiw podjy decyzj, eby ich nie kontynuowa.

Kierowniczka projektu, dr Agata Komendant-Brodowska (Instytut Socjologii UW), podkre-la zoono zjawiska: Sam proces odchodzenia mona zmieci w sowach od kropli, ktra zaczyna dry ska do kropli, ktra przelewa czar. Z na-szych danych wynika jednak, e tym gwnym czyn-nikiem decydujcym jest sama tre studiw przefil-trowana przez prowadzcych. Raport kocowy ma si ukaza w listopadzie.

Cz pitaCi std maj troch lepiej. Znaj miasto, maj

blisko do starych znajomych i na domowy obia-dek. Czsto to oni tworz pierwsze grupki, po-wstae na bazie licealnych powiza.

Ci stamtd maj gorzej swj stary wiat za-mykaj w telefonie komrkowym, a siebie w po-

Czekajc na dropout

t e k s t: o l i w i a k a p t u r k i e w i C z

Gdzie pomidzy marzeniami o studiach a decyzj o rezygnacji czai si rzeczywisto. To tam wypala si zapa a rozpalaj wtpliwoci. Wanie wtedy dramatyczny pocztek staje si pocztkiem koca i czsto ten dramat koca nie ma.

Ci stamtd maj gorzej swj stary wiat zamykaj

w telefonie komrkowym, a siebie w pokoju

wynajtym gdzie na obrzeach miasta.

listopad 2015

dropout /

fot.

Ceza

ry Pi

wowa

rski

CC

/ dropout

koju wynajtym gdzie na obrzeach miasta. To czsto pierwszy raz, kiedy mierz si z dorosym yciem i odpowiedzialnoci: Wiem, e pewnie wszystkim to si wydaje oczywiste, ale kiedy musia-am nagle sama gospodarowa pienidzmi, gotowa, pra, wiedzie, ile czego kupi i to tak, eby si nie popsuo, rachunki zapaci po prostu poczuam si przytoczona. Do tego dochodzi nauka i o tej ca-ej integracji si nie myli. A przed przyjazdem tutaj mwiam sobie: otworz si, wyjd do ludzi ale zobojtniaam, nie mam do tego gowy.

Cz szstaKwestia integracji jest istotna przy wdraaniu

si do nowej roli spoecznej. Podstawow trud-no, jak napotykaj studentki i studenci pierw-szego roku, to zmiana statusu spoecznego. Ze zdefiniowanej roli ucznia, ktrego funkcjonowa-nie przez lata osadzone jest w kolektywie, do nie-dookrelonego statusu studenta.

Bardzo silne jest tu zaskoczenie samodzielno-ci; to, jak bardzo bycie studentem rni si od by-cia uczniem. Jak wiele zaley od indywidualnych dziaa. W badaniach pojawiay si wypowiedzi wiadczce o trudnociach adaptacyjnych. Te trud-noci to przede wszystkim chaos jeli chodzi o kate-gorie zaj czy rejestracj na zajcia przez USOS. Zasady nie s przejrzyste, pocztkujcy studenci nie wiedz, do kogo zwrci si po pomoc podkrela dr Agata Komendant-Brodowska.

Cz sidmaProces integracji nie jest cile powizany z dro-

poutem, ale jest jednym z podstawowych elemen-tw skadowych oceny jakoci studiowania. Nale-y podkreli, e nie wszyscy zintegrowani zostaj, jak i nie wszyscy niezintegrowani odchodz. Nie-mniej jako studiowania ma istotny wpyw na podejmowan decyzj.

W sprawie samego integrowania gosy s po-dzielone. Ci, ktrym si udao podkrelaj, e to zaley wycznie od dobrych chci: Zamiast

o tym pisa i analizowa wystarczy po prostu z kim wyj i tyle. Wszystko zaley przecie od nas. Ludzie nie gryz, a takie dziaanie nic nas nie kosztuje. No, moe poza paroma zotymi na piwo.

Jeszcze inni dostrzegaj praktyczny sens inte-gracji: To ma przecie wymiar czysto networkin-gowy. Jeli kto si przy tym dobrze bawi, to wietnie, a reszta powinna zacisn zby. Prdzej czy pniej wszyscy skoczymy w jednej brany, a wtedy kontak-ty bd miay naprawd kolosalne znaczenie.

Pozostali obstaj przy umiarkowanym niezado-woleniu: Oczywicie, o integracji si mwi, i to sporo. Integracja europejska, integracja midzykul-turowa. A integracja studencka? Niby nikt nas nie bdzie prowadzi za rczk, ale to wszystko mogoby by lepiej zorganizowane.

Cz smaNa poziomie instytucjonalnym podstawow ko-

mrk odpowiedzialn za integracj s samorzdy studenckie: to one maj wprowadzi pierwszorocz-nych do studenckiego wiata. Pomimo indywidu-alnych predyspozycji (melancholijne usposobienie, awersja do imprez, inne przyczyny uniemoliwia-jce uczestnictwo w nich), dokuczliwe dla pierw-szorocznych bywa protekcjonalne podejcie star-szych. Struktura samorzdu, kiedy ju jego czonkinie i czonkowie nie musz epatowa luzac-twem i otwartoci, jest silnie zhierarchizowana i hermetyczna. Nowym studentom i studentkom trudno wej w partnersk, rwnorzdn relacj.

W Szkole Gwnej Handlowej barier utrud-niajc zawieranie znajomoci jest organizacja grup zajciowych: na jeden rok przypada ponad tysic studentek i studentw, kade zajcia od-bywaj si w innej grupie, a te na przestrzeni lat poddawane s cigej zmianie. Problem dotyczy nie tylko SGH-u statystyki podobnie prezen-tuj si na innych masowych uczelniach i kie-runkach, np. na prawie: Nie ma szansy, eby do kogo si doczepi, z kim zwiza bliej. Jeli ju poznasz kogo fajnego, to prawdopodobnie oka-

e si za chwil, e nigdy wicej nie bdziesz mia z nim zaj.

Wsplnym celem organizacji i studenckich k naukowych wydaje si zrzeszanie ludzi, ktrzy maj by dla siebie punktami odniesienia. Ola Pie-trak, prezeska Niezalenego Zrzeszenia Studentw SGH, wprowadza do swojej organizacji program mentoringowy, ktry ma pomc w aklimatyza-cji na uczelni: Kady nowy sympatyk, ktry roz-pocznie dziaalno w naszej organizacji, bdzie mia przydzielonego mentora, czyli starszego czonka NZS SGH. Zadaniem mentora bdzie wprowadzenie sympatykw w nasz organizacj, doradzanie w wy-borze projektw i inicjatyw, w ktre mona si anga-owa w trakcie roku akademickiego oraz wkrce-nie go w NZS.

W skutecznych rozwizaniach prowadzi Poli-technika Warszawska; pomimo podobnie licznych rocznikw odgrnie ustalane s tam grupy dzie-kaskie. W ich ramach studenci s ze sob po-czeni przez cay tok studiw. Wybierane w p-niejszych latach zajcia specjalizacyjne odbywaj si w nowym towarzystwie, jednak cz zaj nie-zmiennie spdza si w pierwotnym gronie

Cz ostatniaNatka odpada. Rzucia studia. Wyjechaa

z chopakiem na Wyspy Kanaryjskie. Fotografu-je, prowadzi bloga. Z dum dodaje, e podczas ty-godnia pobytu nauczya si wicej hiszpaskiego, ni przez semestr nauki.

Prawdopodobnie adne instytucjonalne dzia-ania nie przecign najbardziej integrujcej czynnoci, jak jest wymiana materiaw przed nadchodzc sesj.

Czy takie ma by nasze studiowanie? Czy do tego chcemy sprowadzi nasze pierwsze wyobra-enia o czasach studenckich? Moe warto sobie pozwoli na poczucie lepkoci bycia razem. M-wi, e to wyzwala siy witalne. Napdza do y-cia. Przyklejmy si do siebie. Moe dziki temu nie odpadniemy za szybko. 0

12-13

Zjadalimy kilogramy tego cudowne-go produktu. Obowizkowo niezgod-nie z przeznaczeniem na sucho, za pomoc palcw bd bezporednio na jzyk.

16-17

/ damy powrotu karteczek

W roku 1997 niecae 9 proc. gospodarstw domowych mogo poszczyci si posia-daniem peceta. W ponad poowie domw znajdowa si za to magnetowid.

W kadym pokoleniu staramy si zna-le jakie cechy je wyrniajce. Rnice czsto wynikaj z odmien-nych warunkw ekonomicznych, spoecznych czy politycznych. W przypadku pokolenia lu-dzi urodzonych w latach 90. to ju nie jest tylko kwestia odmiennych warunkw spoecznych, ale przede wszystkim przeobrae technolo-gicznych. Wszystko to powoduje, e mamy po-kolenie, ktre jest spoecznie, psychicznie i fi-zycznie po prostu bardziej otwarte.

Trudno jednoznacznie stwierdzi, czy zmiany technologiczne to gw-ny czynnik decydujcy o cechach

pokolenia ludzi urodzonych w latach 90. Na pewno jest on bardzo istotny i zauwaalny. Nie chodzi tylko o to, e studenci na zaj-cia nie przynosz ju zeszytw i dugopisw, a posikuj si smartfonami, tabletami i no-tebookami.

Ta zmiana technologiczna jest widoczna w wiadomoci modego pokolenia. Pokusz si tutaj o przywoanie sw jednego z ba-daczy mediw, McLuhana, ktry stwierdzi swego czasu, e medium jest przekazem. To nieco banalne sformuowanie w rzeczywisto-ci oddaje gbok myl o wpywie technolo-gii na wiadomo spoeczn. Media masowe oderway nas od przeywania rzeczywistoci w sposb bezporedni. Korzystamy z rzeczy-wistoci zapoyczonej. Widzimy wiat, kt-rego nigdy bymy prawdopodobnie nie do-wiadczyli. wiat paradoksalnie sta si duo wikszy, a jednoczenie jest bliej nas. To, co dzieje si wiele kilometrw std, moe by postrzegane jakby dziao si tu obok. Media masowe zbliaj nas do innych, a jednocze-nie mog przeraa.

Media mobilne dokonay kolejnej (r)ewolucji w naszej wiadomoci. Te masowe wymagay od nas pewnej koncentracji na przekazie nada-wanym (czytanym) tu i teraz. Internet, a w za-sadzie media mobilne uczyniy z nas ludzi b-dcymi w tym czasie w rnych miejscach.

Tsknota za gr w klasy i gumami Turbo to naturalny przejaw tsk-noty za czasami totalnej swobody,

zabawy i beztroski, ktra dotyka kade poko-lenie. Jednak faktycznie na to mog si naka-da duo gbsze czynniki spoeczne. wiat nie jest ju taki jednoznaczny, jednolity, pew-ny i przewidywalny. Wspczesny czowiek musi nastawi si na permanentn zmian,

niepewno. To moe budzi frustracje, po-czucie zagubie-nia. Wydaje si, e jedynie po-siadanie jakiego staego systemu wartoci i norm moe nas urato-wa przed cha-osem. W wiecie zmieniajcych si wartoci i wzor-cw zachowa t-sknimy za czym staym. ycie w per-manentnej zmianie w dugim okresie moe by bolesne dla naszej psychiki.

Bycie wsz-dzie doty-ka nie tylko

modych. Starsze po-kolenie te wietnie si w tym odnajduje. Moemy zatem zaryzy-kowa stwierdzenie, e im bardziej si od kogo oddalamy, tym bliej je-stemy innej osoby. Nie potrafimy ju powici caego swego czasu jednej sprawie, jednej osobie.

Zajcia ze studenta-mi to czsto walka o ich uwag z niewidocznym wrogiem - znajomymi, przyjacimi, rodzin, b-dcymi gdzie w wirtual-nym wiecie. A ja jestem tu i teraz, i musz si mocno postara, aby skupi uwa-g odbiorcw chociaby na dziesi minut. Nie jest a-two. Nie jest to te atwe dla mnie. Przez 90 minut jestem oderwana od wiata. Po za-jciach pierwsze co robi, to sprawdzam poczt, wchodz na fejsa, wysyam wiadomo korzystajc z Messengera, prze-gldam zdjcia na Insta. 0

Okiem ekspertaK o m e n t u j e : d r A n n A K o z o w s K A ( I n s t y t u t F I l o z o F I I , s o c j o l o g I I I s o c j o l o g I I e K o n o m I c z n e j s g H )

pegazusie wr /

Informacja dla organizacji

T u przed wyborami ukaszenka zszo-kowa biaorusk opini publiczn, wypuszczajc z wizienia szeciu wi-niw politycznych w tym Mikoaja Statkiewi-cza, jednego z najwaniejszych liderw opozycji. ukaszenka zapewnia, e postanowi wypu-ci wrogw politycznych ,,kierujc si zasada-mi humanitaryzmu. Wedug biaoruskich opo-zycjonistw jest to dowd na to, e gospodarka biaoruska coraz mocniej pogra si w kryzysie i potrzebuje poyczek z Zachodu.

Biaoru w kryzysieEkonomiczna sytuacja na Biaorusi

stale si pogarsza. Produkt krajowy brut-to Biaorusi w pierwszych omiu miesi-cach biecego roku spad o 3,5 proc., a produkcja przemysowa od stycznia do sierpnia zmalaa o 7,1 proc. Midzynarodo-wy Fundusz Walutowy prognozuje, e do koca roku PKB spadnie jeszcze o 2,3 proc. Na Biao-rusi postpuje hiperinflacja. Biaorusini po prostu biedniej mimo e zarabiaj coraz wicej milio-nw rubli. Pytanie tylko kiedy granica wytrzyma-oci zostanie przekroczona. Druga kwestia mocno z tym zwizana, to to, e Biaorusini w wysokim stopniu uczestnicz w globalnym obiegu informacji wikszo z nich posiada dostp do Internetu. Ich potrzeby s ksztatowane na mod zachodni, ale z powodu ich sytuacji gospodarczej s zupenie nie-osigalne. To musi budzi frustracj mwi Fe-liks Tuszko, prezes Stowarzyszenia Inicjatywa Wolna Biaoru.

Jednak pozycja ukaszenki wci jest sil-na, za opozycji marginalna. Ponadto, przez wzgld na sytuacj na Ukrainie, Biaorusini po-pierali ukaszenk, poniewa jest on postrze-gany jako gwarant stabilnoci kraju. Biaoru-sini maj przed oczyma obrazy z aneksji Krymu czy z Donbasu. Boj si powtrzenia scenariusza ukraiskiego. Kada destabilizacja moe by wy-korzystana jako argument do interwencji dodaje Tuszko. Sytuacj komplikuje silne uzalenienie

biaoruskiej gospodarki od Rosji, ktra posia-da monopol na dostawy gazu i ropy na Biaoru oraz jest dla niej najwikszym rynkiem zbytu.

Rosja ju nie pomoeMwi si, e gdy w Moskwie maj katar,

w Misku dostaj zapalenia puc. Powiedzenie to pokazuje rdo obecnych problemw na Bia-orusi. Po wprowadzeniu przez UE sankcji eko-nomicznych wobec Rosji za jej zaangaowanie w konflikt na Ukrainie, nie sta jej ju na udzie-

lanie Biaorusi kredytw tak wysokich jak wcze-niej. Zaleno od Rosji w obecnej sytuacji poli-tycznej okazaa si problemem. Pod koniec 2014 roku, w zwizku z pogarszajc si sytuacj go-spodarcz w Rosji, Biaoru dotkn krach na rynku walutowym, w konsekwencji rubel biao-ruski zosta zdewaluowany o 30 proc.

ukaszenka stara si wic odnowi kontakty z Zachodem. W lutym 2015 Biaoru bya go-spodarzem rozmowy midzy Putinem, Poro-szenk, Merkel i Hollandem w sprawie Ukrainy. Od kilku miesicy wida ocieplenie relacji mi-dzy Biaorusi a Uni Europejsk: wysano szefa dyplomacji na Szczyt Partnerstwa Wschodniego, wzrosa liczba wizyt europejskich dyplomatw na Biaorusi. Na pocztku czerwca 2015 roku ukaszenka podczas spotkania z premierem An-drejem Kabiakowem mwi: Problemy na ryn-kach rosyjskich, sankcje zachodnie i rosyjskie em-bargo przyniosy gospodarce Biaorusi straty rzdu 3 mld dolarw. Z tych powodw szuka innych rde kredytw ju w maju 2015 roku mi-nister gospodarki Uadzimir Zinouski ogosi, e Biaoru jest zainteresowana nowym kredy-tem udzielonym przez MFW. Ocieplenie relacji

midzy Biaorusi a UE martwi opozycjonistw, ktrzy twierdz, e moe to oznacza legitymi-zacj reimu.

Saba opozycjaUsankcjonowanie przez Zachd wadzy u-

kaszenki zmniejszyoby, i tak ju mae, szan-se opozycji na przejcie wadzy. Ju dzi jej rola na Biaorusi jest znikoma. Z opozycji podpisy udao si zebra tylko kandydatce ugrupowania ,,Mw prawd!, Tatianie Korotkiewicz, ktra

wedug oficjalnych danych uzyskaa 4,42 proc. gosw. Aby zachowa po-zory konkurencyjnoci, w wyborach startowali take politycy lojalni wobec ukaszenki: Siarhiej Hajdukiewicz, szef Partii Liberalno-Demokratycz-nej, ktry uzyska 3,32 proc. oraz szef

Biaoruskiej Partii Patriotycznej Mikaaj Ua-chowicz, na ktrego zagosowao 1,67 proc. wy-borcw. Przeciwko wszystkim kandydatom go-sowao 6,4 proc. Biaorusinw.

Ken Harstedt, szef misji obserwatorw OBWE na Biaorusi, ogosi, e gosowanie byo dalekie od demokratycznych standar-dw. Przebieg gosowania zosta oceniony po-zytywnie w 95 proc. lokali wyborczych, w kt-rych obecni byli obserwatorzy. Jednake wielu z nich nie miao moliwoci sprawdzenia list wyborcw, za w 47 lokalach wyborczych za-uwaono identycznie wygldajce podpisy. Po-nadto proces liczenia gosw zosta oceniony negatywnie w niemal co trzecim lokalu wybor-czym. Tatiana Karatkiewicz nie uznaa wyni-ku wyborw oraz oznajmia, e zagosowao na ni 20-30 proc. wyborcw. Przyznaa, e uka-szenka zdoby wicej gosw, jednak oficjalne wyniki nazwaa ,,bajkowymi. Nie zmienia to faktu, e ponownie zosta on prezydentem. Po-nadto Rada UE zapowiedziaa, e zniesie sank-cje wobec Biaorusi, naoone w 2006 roku po uwizieniu przez reim jednego z opozycjoni-stw. ukaszenka znw zatriumfowa. 0

Kada destabilizacja moe by wykorzystana jako

argument do interwencji.

T e k s T: A N e tA t y m i S k A

11 padziernika na Biaorusi odbyy si wybory prezydenckie, ktre, jak si mona byo spodziewa, wygra Aleksander ukaszenka, zdobywajc 83,49 proc. gosw. Nowa kadencja bdzie prawdopodobnie najtrudniejsz w jego karierze politycznej musi nie tylko walczy z opozycj, lecz take z kryzysem gospodarczym coraz bardziej ogarniajcym pastwo.

Gra pozorw

fot.

Flick

r,com

, CC,

22-23

/ wybory na Biaorusi

T ylko z lekk nut przesady mona stwierdzi, e amerykaski bank centralny to najwaniejsza insty-tucja finansowa wiata. Osoby powoywane do zarzdu, decyzje w sprawie stp procen-towych oraz mechanizmy prowadzonej poli-tyki pieninej s pilnie i regularnie ledzo-ne przez najwikszych inwestorw na wiecie ze wzgldu na globalne skutki jego oddziay-wania. Mimo e zaoeniem powstania tej in-stytucji byo denie do stabilnoci finanso-wej na rynku midzybankowym w USA, to Fed po raz kolejny pokaza, e jego nieprze-widywalno potrafi przyczyni si do wik-szej globalnej paniki rynkowej ni mogoby to wynika z jego mandatu.

Co si stao?Mocne spadki na wiatowych giedach,

chwiejny rynek walutowy oraz nurkujce ren-townoci obligacji skarbowych to tylko kilka z oznak paniki, jaka nastpia si w ostatnich dniach sierpnia. Wywoany przerostem kredytu maklerskiego krach na chiskiej giedzie zwr-ci spnion uwag rynkw na fakt, e zadu-one w ogromnej skali Pastwo rodka moe by iskr problemw dla wiatowej gospodar-ki. Fatalne dane z Chin oraz odpyw kapitau z azjatyckich rynkw wschodzcych wystarczy-y, by wytworzy chaos na globalnych ryn-kach. Oliwy do ognia dolay niepokojce dane z USA, ktre na przykadzie miernych wyni-kw tamtejszego przemysu wskazuj na mo-liwo spowolnienia w tym kraju. To niestety kci si zamierzeniami Rezerwy Federalnej, ktra od ponad roku zapowiada proces podwy-ek stp procentowych, a od szeciu miesicy odkada t decyzj na czas bardziej sprzyjaj-cych warunkw.

To wanie proces normalizacji polityki pie-ninej przez Fed jest gwnym punktem uwa-gi rynkw i powodem zmiennoci. Po ponad sze-ciu latach prowadzenia polityki zerowych stp procentowych oraz luzowania ilociowego, Fed decyduje si na odejcie od zasad stosowanych na potrzeby najczarniejszych dni kryzysu gospo-darczego. Niestety Rezerwa Federalna nie potrafi przekaza wyranie swoich oczekiwa co do wy-maganej przez ni kondycji gospodarki USA, co odkada wyceniany przez rynek termin decyzji i przyczynia si do zmiennoci na rynkach.

Dolar to nasza waluta, ale to wasz problemSowa Sekretarza Skarbu Johna Connallye-

go z 1971 r. pozostaj aktualne take dzi i to wok nich tworzy si problem, do ktrego Fed zreszt sam porednio przyczyni si w pierw-szych miesicach ostatniego kryzysu finan-sowego. Osawione quantitative easing, czyli proces zwikszania pynnoci na rynku mi-dzybankowym poprzez zakup papierw war-tociowych przez bank centralny, teraz zbiera swoje niwo. Pokazuje take, e jego skutka-mi byy nie tylko obnione dugoterminowe stopy procentowe i stabilno w kryzysowych momentach, lecz take mocno zawyone ceny aktyww finansowych w Stanach Zjednoczo-nych i na rynkach wschodzcych. Wszystko kosztem zwikszenia akcji kredytowej przed-sibiorstw na inwestycje.

Ponadto polityka zerowych stp procento-wych przyczynia si w niepomijalnej mie-rze do rekordowego zaduenia azjatyckich firm, ktre korzystay na rewelacyjnym wrcz oprocentowaniu i emitoway obligacje deno-minowane w amerykaskich dolarach. We-dug oblicze Banku Rozrachunkw Mi-dzynarodowych do 2014 roku te zaduyy si na wysoko PKB Stanw Zjednoczonych. To istotny sygna ostrzegawczy, gdy rosn-ce oprocentowanie tych obligacji z powo-du podwyek stp w Stanach moe przyczy-ni si do fali bankructw i pewnego rodzaju powtrki azjatyckiego kryzysu finansowego z 1997 r. Dodatkowo podwyki stp procen-towych przyczyniyby si do dalszej deprecja-cji i tak ju mocno osabionych walut rynkw wschodzcych, co zmusioby azjatyckie banki centralne do obrony kursu poprzez wyprze-da rezerw walutowych. Ten proces ma ju miejsce w przypadku Chin, ktre wyzbywa-j si miesicznie dziesitkw miliardw dola-rw, aby obroni kurs juana, a take w Arabii Saudyjskiej, ktr ceny ropy poniej kosztw produkcji zmuszaj do wyzbywania si rezerw i wycofywania kapitau z pastwowych fun-duszy inwestycyjnych do obrony kursu riala.

Co teraz?Mimo e Stany Zjednoczone s wzgldnie

odporne na zagraniczne szoki ze wzgldu na relatywne zamknicie gospodarki (eksport stanowi niecae 15 proc. PKB), to obecne

przesilenie def lacyjnych czynnikw za gra-nic jest na tyle wyrane, e ryzyko spowol-nienia w USA staje si nadzwyczaj realne. Co wicej, historia pokazuje, e w warun-kach silnego dolara, spadajcych cen surow-cw i spowolnienia globalnej gospodarki Fed luzowa polityk pienin, a nie zacienia. Obecnie Rezerwa Federalna ma nawet ogra-niczone moliwoci agodzenia, gdy stopy procentowe s bliskie zera, a wznowienie QE doprowadzioby do uzalenienia tamtejszego rynku pieninego od takiego programu na duej ze wzgldu na zmniejszenie pynno-ci na rynku amerykaskich obligacji skar-bowych.

Fed znalaz si miedzy motem a kowa-dem. Prowadzenie bardzo ryzykownej poli-tyki przez zdecydowanie za dugi czas dopro-wadzio do bardzo powanych obaw odnonie podwyki stp ze wzgldu na globalny wpyw dolara na rynki finansowe. Co zrobi Fed? Tego dowiemy si 16 grudnia, gdy szefo-wa FOMC (amerykaskiego odpowiednika Rady Polityki Pieninej) publicznie owiad-czya, e wikszo czonkw Komitetu spo-dziewa si rozpoczcia cyklu podwyek stp jeszcze w 2015 roku, co cz rynku odebra-a jako zbyt pochopne zapdzenie si w kozi rg. Cokolwiek Fed zrobi, na pewno ktr poow rynku zaskoczy i zdeterminuje dalsze wydarzenia na wiecie. 0

t e k s t: pa w e r o p i a k

Jeszcze rok temu na Wall Street analizowano, kiedy dokadnie Fed podniesie stopy procentowe. Dzisiaj ekonomici zastanawiaj si czy w ogle do tego dojdzie.

Money for nothing

/ wybory na Biaorusi

listopad 2015

polityka banku USA /

Oskarenia wobec Niemiec o prb zdobycia hegemonii na kontynen-cie mona znale w mediach w ca-

ej Europie, a zwaszcza w pastwach pou-dnia, ktre znajduj si na kursie kolizyjnym z Republik Federaln Niemiec. Dua cz doniesie mwi o nieformalnych wpywach i przebiegu debat przywdcw Unii Europej-skiej, pod dyktando Angeli Merkel i Wol-fganga Schaublego.

Mit o potdzeZ funkcjonowania UE zadowolonych jest

51 proc. Niemcw. To wynik poniej redniej unijnej i tylko 7 pproc. wicej ni w Wielkiej Brytanii, ktra bdzie gosowa przed upy-wem 2017 roku w referendum dotyczcym wyjcia z Unii. Powodem takiej, do zaskaku-jcej, postawy moe by fakt, e dostrzegaj, ja-kie skutki ma narzucanie przez nich regu gry w Europie. Wsplnota, zamiast agodzi napi-cia midzy narodami i wprowadza harmonij-n wspprac, powoduje wzrost nastrojw an-tyniemieckich i konfliktw.

Wyrazem sceptycznych wobec UE nastro-jw jest wzrost popularnoci partii Alternati-ve fr Deutschland. Gosi ona hasa wyjcia ze strefy euro, przerwania pakietw pomocowych dla krajw poudnia oraz postuluje zwikszanie znaczenia mechanizmw demokracji bezpo-redniej. Niemcy nie potrzebuj euro, natomiast dla innych krajw wsplna waluta jest szkodliwa wypowiada si rzecznik partii Bernd Luc-ke. W ostatnich wyborach do Bundestagu nie przekroczya ona progu 5 proc., ale w zeszo-rocznych, do europarlamentu, osigna nieco ponad 7 proc. poparcia.

Gdy Niemcy doczyli do wspierania Kur-dw walczcych z Daish i ISIS, samolot trans-portowy z siedmioma onierzami Bundesweh-ry, ktrzy mieli szkoli bojownikw, utkn z powodu awarii w Bugarii. Mimo poucze na szczycie NATO w Newark, Niemcy nadal nie wydaj na utrzymanie si zbrojnych dwch procent PKB (dzi to 1,2 proc.). Obecnie sia militarna nie jest jedynym czynnikiem decy-dujcym o pozycji kraju, jednake jej rozkad podwaa przyjte przez Niemcy zobowizania i ich zdolno do dziaa w sytuacjach powa-nych kryzysw.

Zagroenie z zewntrzPotencjalnie ogromnym problemem moe

by dla Republiki Federalnej fala migracji. We-dug niemieckiego rzdu, moe w tym roku do tego kraju przyby nawet do miliona imigran-tw i uchodcw. Pojawiy si gosy o zbyt du-ej liczbie muzumaskich przybyszw (np. de-monstracje antyislamskiego ruchu PEGIDA). Nie doszo tam jeszcze do powanego zamachu terrorystycznego, jednake pojawiaj si donie-sienia o zatrzymaniach osb powizanych np. z Daish (Pastwem Islamskim Iraku i Syrii - ISIS). Deutsche Welle cytuje dane urzdu, wedug ktrych co najmniej 550 obywateli nie-mieckich miao wyjecha do Syrii, a 180 z nich wrci potem do Niemiec.

W dobr pass niemieckiej gospodarki moe uderzy take chiskie spowolnienie gospo-darcze. W ostatnim czasie gwny niemiec-ki indeks DAX spad. Od kwietnia o prawie 20 proc., w tym w samym sierpniu o ponad 10 proc. Niemcy s najwikszym partnerem Chin w naszym regionie i odpowiadaj za po-ow eksportu europejskiego do Chin. Poten-cjalnie moe to uderzy w fundament niemiec-kiego quasi-panowania: rozwijajc si, pynn finansowo gospodark o spadajcym bezrobo-ciu, dzisiaj ju poniej piciu procent.

Niemcy a sprawa polska

Niemcy s dla Polski najwaniejszym partne-rem handlowym i maj obecnie 26 proc. udzia-u w polskim eksporcie oraz 22 proc. w impor-cie. Polska w 2014 roku awansowaa w rankingu niemieckich obrotw eksportu i importu na sm pozycj, wyprzedzajc takie pastwa, jak Szwajcaria, Belgia czy Hiszpania. Suma obro-tw handlu polsko-niemieckiego siga ju pra-wie 80 mld euro rocznie, z kadym rokiem ro-snc o niemal dziesi proc.

Pod wzgldem politycznym rola Polski rwnie moe si umacnia. Niemcom bra-kuje wiarygodnych sojusznikw: Wielka Brytania myli o wyjciu z UE, Francja po-grona w wewntrznych problemach, z gro-b wzrostu wpyww eurosceptycznego i pro-rosyjskiego Frontu Narodowego Marine Le Pen. Natomiast pastwa poudnia Europy s w nienajlepszej sytuacji polityczno-gospodar-czej. Dlatego Polska moe si jawi jako sto-

sunkowo dobry sojusz-nik. Jednak, jak bd wyglda te relacje, zale-y w duej mierze od pol-skiej polityki. Naley pa-mita, e Niemcy bd chcieli realizowa swoje interesy jak najmniej-szym kosztem, zreszt jak ka-de pastwo.

Silna wsplnota? W 1953

roku Tomasz Mann po-w i e d z i a , e przyszo-ci Nie-miec mog by tyl-ko europej-skie Niem-cy, a nie n i e m i e c -ka Euro-pa. Wedug krytykw Nie-miec, przez ostat-nie kilka lat nastpu-je prba budowy wanie niemieckiej Europy. Unia Europejska nie przetrwa, jeeli bdzie tylko na-rzdziem realizacji poli-tyki niemieckiej. Niem-cy uzyskay bardzo due wpywy w Europie i je-eli widzc swoje sabo-ci i nastawienie innych kra-jw nie zmieni swojej strategii, mog dziaa przeciwko idei europejskiej wsplnoty. 0

t e k s t: J a k u b C i C h u ta

S jednymi z zaoycieli Unii Europejskiej, ale s z niej niezadowoleni. Staraj si o stae miejsce w Radzie Bezpieczestwa ONZ i przewodz rozmowom z Rosj, jednak ich armia jest w stanie rozkadu. Czy Niemcy naprawd rzdz Europ?.

Niemcy, wadcy Europy?

24-25

/ kolos na glinianych nogach?

Chcesz napisa wasny tekst?Zgo si do szefa dziau PiG:

paulina.blaziak@magiel.waw.pl

graf

. Mar

ta Li

s

Ju od urodzenia Justinowi Trudeau to-warzyszyo zainteresowanie mediw. Jego ojciec, Pierre Trudeau, rwnie

by premierem Kanady (w latach 1968-1984, z ramienia Partii Liberalnej). Pomimo wielu suk-cesw wikszo Kanadyjczykw pamita go za barwne ycie towarzyskie. Gdy Trudeau senior zmar w 2000 roku, Justin wygosi pomienne przemwienie na pogrzebie. Ju po tym wyda-rzeniu wielu obserwatorw spodziewao si jego wejcia do polityki. Nastpio to osiem lat p-niej, gdy zosta wybrany do parlamentu z dys-tryktu w Quebecu.

Narodziny gwiazdyCho pierwsze kroki na scenie politycz-

nej nowy premier Kanady stawia w 2008 roku, przeomowe okazay si dla niego wy-bory, ktre odbyy si 3 lata pniej. Po raz kolejny znaczc wikszoci gosw wygra-a Partia Konserwatywna. Liberaowie pozo-stali w 308-osobowej Izbie Gmin z tylko 34 mandatami. By to ich pierwszy tak saby wy-nik w historii, a wedug ekspertw byli skaza-ni na poarcie przez gwn si opozycyjn socjaldemokratyczn Now Parti Demo-kratyczn Kanady.

Po przegranej w obozie Partii Liberalnej dano doj do gosu modym, nowym czonkom. Ju-stin Trudeau wygra wybory wewntrzpartyjne w 2013 roku, zdobywajc a 80 proc. gosw. Ju pierwsze sondae pokazyway, e niekorzystny trend zaczyna si odwraca. Jednak sama zmiana wizerunku nie tumaczy tak wielkiej wygranej.

Wielu Kanadyjczykw byo zmczonych pra-wie 10-letnimi rzdami Stephena Harpera z Par-tii Konserwatywnej. Tydzie przed wyborami opublikowano sonda, w ktrym ponad 70 proc. obywateli opowiadao si za zmian wadzy. Jego rzdy coraz bardziej zbliay si w stron autory-taryzmu, a gospodarka nie rozwijaa si tak, jak u poudniowego ssiada, notujc w II kwarta-le tego roku 0,1 proc. straty. Dla Harpera gwo-dziem do trumny okazaa si sprawa noszenia nikabu. Wbrew sprzeciwowi Sdu Najwysze-go prbowa przeforsowa zakaz jego noszenia podczas uroczystoci pastwowych, co wywoa-o ogromne oburzenie.

Kanadyjski ObamaW przeciwiestwie do swojego poprzednika,

Justin Trudeau otwarcie popiera pomys asy-milacji uchodcw z Syrii i Afryki. Dodatkowo podkrela multikulturowo spoeczestwa

kanadyjskiego i fakt, e nie naley poddawa si islamofobii. Nowy premier chce podnie podatki dla najbogatszych (do 33 proc.) i prze-znacza publiczne pienidze na pomoc imi-grantom oraz modym osobom, ktre wchodz na rynek pracy. Ponadto w trakcie jedenastu tygodni maratonu wyborczego polityk bardzo angaowa si w kampani bezporedni.

Poniedziakowy wieczr 19 padziernika przynis zaskakujce rozstrzygnicie Par-tia Liberalna uzyskaa 188 mandatw, najwik-sz liczb jak do tej pory. Kluczowa okazaa si wygrana w stanach Quebec i Ontario, stanowi-ce tradycyjnie elektorat Nowej Partii Demokra-tycznej, ktra zdobya tylko 44 mandaty. Jed-n z pierwszych decyzji podjtych przez nowego premiera jest stopniowe wycofywanie kanadyj-skich odrzutowcw z operacji antyterrorystycz-nych przeciwko Pastwu Islamskiemu. Kolejn ma by zalegalizowanie marihuany.

Co ciekawe, w trakcie 30-minutowego przemwienia po zwycistwie, Trudeau ani razu nie wspomnia o swoim ojcu. Dopie-ro nastpnego dnia na konferencji prasowej powiedzia: Mj umys musi by zajty myla-mi o potrzebach narodu. Sdz, e tego teraz chciaby ode mnie mj tata. 0

T E K S T: a l e K s a N d e r K w i at K O w s K i

Gdyby kilka tygodni wczeniej kto powiedzia, e wybory parlamentarne w Kanadzie wygra Justin Trudeau, niewielu by uwierzyo. Tymczasem ten 43-letni libera z Ottawy nie tylko zwyciy, lecz take uzyska samodzieln wikszo w parlamencie.

Zmiana warty

/ kolos na glinianych nogach? nowa rzeczywisto /

reklama

listopad 2015

T E K S T: pa u l i n a b a z i a k

Student mylcy o emeryturze? Brzmi to co najmniej abstrakcyjnie, a przynajmniej dla wikszoci modych ludzi, ktrzy dopiero wkraczaj w doroso. To jednak tylko pozory, studia bowiem to wietny czas, aby rozpocz dugoterminowe oszczdzanie.

oszczdzanie dugoterminowe /

listopad 2015

Wizja bezpiecznej przyszoci

fot.

Wiki

med

ia Co

mm

ons (

CC)

kultura /

KsiKa

KSiKa

zzzzzzz

wiat piosenkopisarzaSongwriting to profesja. Nieatwa i owiana tajemnic. Za granic traktowana jako oddzielna dziedzina, wykadana na uczelniach muzycznych. Jednak najlepsi piosenkopisarze stworzyli si sami. Dlatego warto przyjrze si temu zajciu z bliska.

Magiel: Leonard Cohen powiedzia kiedy, e napisanie pio-senki zajmuje mu dugie miesice, czasem nawet lata, pod-czas gdy Bob Dylan twierdzi, e to u niego kwestia kilku-nastu minut. Jak wyglda to u was?SuZia: Myl, e bardzo duo zaley od weny, kt-ra w danym momencie towarzyszy lub nie. Nie-raz piosenki wychodz ze mnie w cigu paru minut. Wtedy instynktownie dobieram odpo-wiednie chwyty do podobajcych mi si sw. Zdarza si te, e mcz si nad numerami po par miesicy. Sklejam cao z kilku rnych pomysw. Kiedy wreszcie decyduj si na za-

mknicie kompozycji i pokazania jej innym, ciko przyjmuj jakkolwiek krytyk, pewnie ze wzgldu na ilo powiconego czasu. Bywa naprawd rnie. Na pisanie nie ma zasady.

Pawe iZDebSki: Ja w takim razie jestem jak Bob Dylan. Moje najlepsze piosenki napisaem w pi minut pod wpywem impulsu kup-na ukulele, mocnych sw od mojej lubej, czy-jej niesamowitej decyzji w yciu. Ale jest te np. utwr Nietykalna, ktry rs dwa lata. Przez ten czas budowaa si historia piosenki. Skoczyem j dopiero, kiedy zrozumiaem i pogodziem si

z niektrymi faktami w yciu. Suzia ma racj, na to nie ma reguy, pojcie czasu w pisaniu piose-nek jest dla mnie czym niesprecyzowanym.

Poniekd ju odpowiedzielicie na to pytanie, ale jak wy-glda wasz proces twrczy, czy jest to co powtarzalnego? Najpierw tekst, potem muzyka, czy odwrotnie? Od czego zaczynacie i w jaki sposb to zwykle przebiega?

P.i.: Mj proces twrczy to chaos. Trudno mi wej w trans pracy, nie mam sztywnych ram. Nie potrafi narzuci sobie konkretnych godzin na napisanie piosenki. A wanie tego bardzo

R o Z m aw i a a : A L e k s A N D r A W O N i A k

fot.

Tiger

med

ia/ ba

rtos

z Ziel

isk

i

34-35

/ songwriting

zzzzzzz

bym chcia: klucza, postpowania w dziaaniu, a nie pracy na zasadzie a moe teraz wyjdzie. Co do aranacji i struktury wszystko jest na ucho i na ok, to pasuje nawet jeli jest niepo-prawne.

S.: Przebieg pisania to dla mnie zagadka na mia-r ledztw rozwizywanych przez Sherlocka Hol-mesa! Tak samo czsto zaczynam od pomysu na melodi, jak i od tekstu ktry przyjdzie mi na myl zawsze wtedy, kiedy nie mam go jak zapisa! (miech) Na pewno mam spory problem z powta-rzalnoci zwrotw i bicia. Pracuj nad tym po-przez czytanie ksiek, osuchiwanie si z tekstami ulubionych artystw, a nawet poprzez dalsz na-uk gry na gitarze w tzw. tutorialach na YouTube.

Ach tak, YouTube nam wszystkim ratuje ycie. A wraca-jc do muzycznych korzeni, jak zacza si wasza przygo-da z pisaniem piosenek?

S.: Pierwsz piosenk napisaam zaraz po opa-nowaniu pierwszych czterech akordw na gita-rze. Miaam wtedy 13 lat i gry uczyam si przy pomocy piewnika harcerskiego. W tym czasie przeywaam te swoj pierwsz mio. Baam si gono powiedzie, co czuj. atwiej byo ubra emocje w muzyk. Od tego czasu min-o wiele lat. Duo si zmienio, ale potrzeba pi-sania pozostaa.

P.I.: Zaczo si w liceum, kiedy napisaem mu-zyk do wiersza mojej pani profesor od pol-skiego. Niedugo potem uznaem, e sam na-pisz tekst i powstaa moja pierwsza piosenka, ktr zagraem zaledwie tydzie pniej na prze-gldzie zespow garaowych. Od tamtej pory nie przestaj pisa, chocia miaem wiele nieja-snoci zwizanych z tworzeniem: od dylematw czy powinienem piewa czyje teksty, czy to robi ze mnie songwritera czy tylko kompozy-tora, czy jest dobry sposb na pisanie piosenek, czy moe to tylko indywidualna sprawa? Wena czy praktyka?

Jakie s wasze najwiksze inspiracje? Czy macie piosen-k innego artysty, ktr uwaacie za przykad idealnych umiejtnoci songwriterskich?

S.: W moim odczuciu nie istnieje co takiego jak idealne umiejtnoci songwriterskie. Nie-ustannie dowiadczamy czego nowego, kady dzie ksztatuje w nas innego czowieka. Z ka-d piosenk uwalniam inne przeycia, z ktry-mi niekoniecznie jestem w stanie poradzi so-bie w inny sposb. Dla mnie pisanie bywa takim metaforycznym spuszczeniem wentyla. War-stwa tekstowa stanowi za pierwsz lini obro-ny kadego numeru. Starsza siostra wyksztacia we mnie mio do poezji piewanej, wic Osiec-ka i Grechuta nie s mi obcy. Podobnie z klasy-k zagraniczn wychowaam si na Freddiem Mercurym czy Pink Floydach.

P.I.: Mam swoich ukochanych artystw takich jak John Mayer, Jeff Buckley i Paolo Nutini. Bardzo ceni Tylera Hiltona, ktry ledwo trzy-ma si na akustycznej scenie w sonecznej Cali-fornii Pisze prosto, z charyzm, czasami na-wet infantylnie, wrcz obciachowo. Piosenki oparte s na kilku akordach, zmienia si tylko tonacja (poprzez uycie kapodastra) i kolejno funkcji. A jednak to wystarcza.

Wydaje mi si, e czasem prostota w piosence jest bardziej podana, szczeglnie w popowym songwritingu. Przejd-my do pewnej saboci wielu piosenkopisarzy. Czy macie stosy notesw z fragmentami tekstw, niezliczone iloci muzycznych szkicw na dyktafonie? Warto kolekcjonowa pomysy w taki sposb?

P.I.: Kiedy wyrzucaem szkice, ktre nie byy spjne, teraz wszystko kolekcjonuj. Dyktafon tak, uywam tego na telefonie. Jednak jeli jestem w domu, to od razu nagrywam melodi przy pomocy profesjonalnego programu do ob-rbki dwiku, tak eby pomys by w jak naj-lepszej jakoci. W ten sposb atwiej si pracu-je. Co do notesw, to musz przyzna, e jestem papierotomanem. Co dwa, trzy tygodnie mu-sz kupi nowy zeszyt, nawet jeli w poprzed-nim nie zanotowaem ani jednego zdania. Ostatnio by notes z rnymi pozycjami pi-cego kota na kadej kartce.

S.: Mam ich najwicej na wiecie! Wszdzie trzymam zeszyty, notesy, skrawki kartek. Na-wet notatnik w telefonie zawalaj mi pojedyncze zdania. Z dyktafonem jest podobnie. Jeli cho-dzi o zeszyty, rozmawiaam z kolegami z bran-y wyglda na to, e u nas potrzeba posiadania czystych zeszytw zakrawa o chorob. (miech) Chodzc po dziaach papierniczych nie mog wyj ze sklepu bez czystego kajetu i pisaczka! A czy warto gromadzi? Jak najbardziej! Zote myli przydaj si bardzo czsto. Zwaszcza w tych gorszych dniach, kiedy do pisania korci, ale pomysw brakuje.

Coraz mniej osb zdaje si zwraca uwag na warstw tek-stow w utworze, zamiast tego skupia si gwnie na mu-zyce. Czy Waszym zdaniem muzyka powinna mie przewa-g nad tekstem w piosence?

P.I.: Ludzie rnie odbieraj muzyk. Ostatnio mj znajomy powiedzia, e najpierw sucha me-lodii, a jeli zostanie mu ona w pamici, to do-piero potem szuka w piosence gbszego sensu. Mnie z kolei kawaek musi poruszy, a dopie-ro potem jaki jeden wers oddziauje na mnie tak mocno, e muzyka zdaje si zostawa nagle gdzie daleko w tle.

S.: Dzisiaj mao kto sucha sw piosenki, bo czciej liczy si chwytliwy refren i ilo od-tworze na YouTubie. Nie bd si kci z ta-kim stanem rzeczy. Rozumiem to. Muzyka po-

rusza. Nie tylko metaforycznie. Ona dosownie polega na drganiu fal. Odpowiednie czstotli-woci wprowadz nas w zachwyt, melancholi, stan ekstazy. Wiem, jak dziaaj na mnie pto-ny i dobry bas, dlatego nie mog i nie chc od-biera muzyce jej zasuonego pierwszestwa. Mimo to, stawianie tekstu w drugiej katego-rii nie wydaje mi si sprawiedliwe. Nie jestem w stanie sucha le (w moim odczuciu) napisa-nych utworw. S piosenki, ktre ceni ze wzgl-du na ich warstw kompozycyjn, ale nie mam ochoty odtwarza raz jeszcze ze wzgldu na nie-zbyt udany tekst.

Jakich rad udzielilibycie pocztkujcym piosenkopi-sarzom?

P.I.: Pisa jak najwicej i nie zraa si do swo-ich pomysw. Przechowywa zapiski, melodie, wistki papieru ze sowami. Wychodzi do lu-dzi i wchania opowiadane przez nich histo-rie. Interesowa si muzyk i pisaniem, ale te rozwija inne pasje i hobby. Duo czyta. Jesz-cze wicej sucha. Wystpowa ze swoimi pio-senkami i prosi o rzetelny feedback. Wyrabia swj styl. Co wane, nie zapomina o byciu asertywnym.

S.: Pamitaj, e kady pomys jest dobry! Nie ograniczaj si! Nawet gupawe piosenki da si wybroni, kiedy si w nie wierzy i piewa z prze-konaniem. Uwaaj na powtrzenia w swoich tekstach. Czytaj duo, rozwijaj warsztat. wicz, wicz i jeszcze raz wicz pisanie! Baw si ryt-mem, akcentami, melodiami, to wszystko roz-wija. Nie bj si freestyleu. Czsto najlepsze pio-senki zdarzaj si z przypadku. Nie zniechcaj si negatywnymi uwagami, zwaszcza nie daj si samemu sobie. Odrobina samokrytyki jest wskazana, ale ostronie! Wewntrzny sdzia nie zna miosierdzia. Jeszcze jedno. Kady z nas zna to miejsce, w ktrym czowiek ma ochot rzu-ci wszystko i nigdy wicej nie wraca do muzy-ki. Jeli zapie Ci taki dzie odpu. Daj sobie czas. Odpocznij. Ale wr. I wracaj zawsze. 0

listopad 2015

Pseudonim Zuzi Kosiskiej. Studentki, gitarzyst-ki, piosenkopisarki, przede wszystkim za wokalist-ki. Jej muzyka to poczenie popu, poezji piewanej i kabaretu. Laureatka festiwali, regularnie koncertuje w Warszawie i caej Polsce.

Suzia

muzyk, student na wydziale wokalnym w Sekcji Piosenki na Bednarskiej (ZPSM im. Fryderyka Chopina). Jego gw-nym instrumentem jest gitara, gra te na ukulele i har-monijce ustnej. Laureat festiwali, koncertujcy z wa-snym materiaem, a take jako muzyk sesyjny.

Pawe Izdebski

songwriting /

Chris CornellHigher Truth

Universal Music Enterprises

Chris Cornell posiada jeden z najbardziej charyzma-

tycznych i wyrazistych gosw lat 90. Jego dziaalno

artystyczna bywa gwnie kojarzona z dokonaniami

takich zespow jak Soundgarden czy Audioslave,

jednak Cornell ma te na koncie par solowych pro-

jektw. Owocem ostatniego z nich jest album Higher

Truth. Inspiracj do powstania krka bya akustycz-

na trasa koncertowa Songbook, ktr Cornell odby

w 2011 roku.

Pyt rozpoczyna melodyjny singiel Nearly Forgot My

Broken Heart. Pierwsze partie utworu s grane wycz-

nie na mandolinie, ktra idealnie wspbrzmi z gosem

Chrisa. Nastpnie stopniowo docza reszta instrumen-

tw, sprawiajc, e utwr staje si bardziej wyrazisty

i ostry, potgujc emocjonalny adunek teksu. Piosenka

zdecydowanie wyrnia si na tle caego albumu i jest

najmocniejszym akcentem na krku. Niestety z na-

stpnymi utworami przychodzi czas na lekkie rozcza-

rowanie. Niekiedy kompozycje zlewaj si z innymi,

innym razem zwyczajnie nudz. Oczywicie s te wy-

jtki takie, jak tytuowe Higher Truth lub Let Your Eyes

Wander zagrane jedynie przy akompaniamencie gitary.

Wersja deluxe albumu zostaa wzbogacona o cztery

dodatkowe piosenki. Jedn z nich jest melancholijna,

nieco niepokojca Wrong Side, ktra burzy sielankowy

nastrj. Z ca pewnoci utwr mgby znale si

na podstawowej wersji pyty. Teksty dotycz gw-

nie rozwaa nad ulotnymi prawdami w yciu. Naley

przyzna, e Cornell w bardzo malowniczy i nienachalny

sposb potraf i opowiada nieatwe historie. To wanie

teksty i oryginalny gos Chrisa sprawiaj, e pyta, cho

niedoprawiona, nadal broni si cakiem niele.

Na pozr mogoby si wydawa, e hardrockowy

gos w poczeniu z folkowymi kompozycjami stworzy

duet idealny. Tymczasem suchajc tego albumu, mam

nieodparte wraenie, e pomidzy pomysem a reali-

zacj co poszo nie tak i cae wydawnictwo, na tle

choby wspomnianego wczeniej Songbook wypada

bardzo mdo.

IZABELA ROGUCKA

ocen

a:

xxxzz

The WeekndBeauty Behind The MadnessRepublic Records

Muzycznie Abel Tesfaye, szerzej znany jako The We-

eknd, znalaz si pomidzy chodnymi, depresyjnymi

brzmieniami z Trylogii a popowymi hymnami. Te pierwsze

najsilniej uwidaczniaj si na mocniejszych w playlicie

Shameless, Losers i Acquainted. Z drugiej strony takie ka-

waki jak pompatyczne The Hills, jacksonowe Cant Feel My

Face czy szlagier z Pidziesiciu twarzy Greya, Earned it, s

jasno wymierzone w podbj list przebojw. Caa oprawa

muzyczna w swym bogactwie i zoonoci moe przypo-

mina The 20/20 Experience Justina Timberlakea, jednak

nie jest tak przekombinowana ani sztucznie wyduona,

jak w przypadku dziea byego wokalisty NSync.

Wokalnie ,,go od tych wosw wypada bezbd-

nie. Wysoki, mski tenor doskonale wspgra z ka-

dym podkadem, a dziki odpowiedniemu tempu oraz

rozkadzie sylab w tekcie gos zdaje si podkrela

kady, nawet najmniejszy dwik. Jak na jego tle wy-

padli inni wykonawcy?

Dugo wyczekiwanym Prisoner Lana Del Rey obronia na

czwrk magisterk ze piewu, a egzamin dojrzaoci na

pewno niegorzej zda Ed Sheeran w balladzie Dark Times.

Za to wystp Labirintha w Losers, pomimo popraw-

nego wykonania, wydaje si niepotrzebny, wcinity

na si jak ulotka na patelni.

Czy amerykaski sen o sawie w przypadku Abla idzie

w parze z jakoci? Bez wtpienia tak. Mimo bezczelne-

go ataku na radio, najwaniejsze elementy w piosence,

czyli warstwa dwikowa i wokal, pozostaj na wysokim

poziomie. Przejadki rka w ucho z mrocznym ksiciem

czarnej nocy i biaego specyfiku (interpretacja dowolna)

raczej nie mona bdzie prdko zapomnie.

MARCIN CZARNECKIoc

ena:

xxxxz

Wydarzenia

Chelsea Wolfe 10.11, Proxima Hiatus Kayote 11.11, Proxima Ariel Pink 17.11, Hybrydy Lianne La Havas 17.11, Palladium

/ recenzje / wydarzenia

fot.: materiay prasowe

fot.:

mat

eria

y pra

sowe

fot.:

mat

eria

y pra

sowe

fot.:

mat

eria

y pra

sowe

fot.:

mat

eria

y pra

sowe

fot.:

mat

eria

y pra

sowe

36-37

styl ycia /Jeste adna. Oddam ci dzia. Ale pamitaj to ja ci nobilitowaem!

listopad 2015

42-43

Odpowiedzialno, zrozumienie, zaufanie. Jeden za wszystkich i wszyscy za jednego. Jeden najmniejszy bd moe oznacza porak. Jeden zgrany ruch wiose moe przynie zwycistwo. T E K S T: H A N N A G R C Z Y S K A

Wiolarstwo to dla wielu symbol spor-tu akademickiego. Uniwersytety staj do rywalizacji nie tylko na krajowym

podwrku. Wysportowani studenci bior udzia w Akademickich Mistrzostwach wiata i Euro-py w tej dyscyplinie. Treningi pozytywnie uza-leniaj, a osada, czyli druyna wiolarska, jest dla modych sportowcw czym wicej ni grup tre-ningow. Osada to presti, duma i silne przywi-zanie.

Tradycja i pasjaWiolarstwo rozumiane jako wspczesna dys-

cyplina sportu pochodzi z Anglii, gdzie rozwija si transport wodny na Tamizie. To wanie tu odby si pierwszy wycig semek wiolarskich. W 1829 roku przedstawiciele dwch prestiowych uniwersytetw z Oxfordu i Cambridge stanli na starcie wyznaczonym w Henley. Do dzi najbar-dziej znanym wycigiem akademickim pozostaje wanie The Boat Race. Co roku do walki o ty-tu zwycizcy przystpuj dwie semki wiolar-skie: Oxford University Boat Club i Cambrid-ge University Boat Club. Druyny nazywaj si Blue Boats, gdy zawodnicy osad ubrani s w ja-snoniebieskie (Cambridge) lub ciemnoniebieskie (Oxford) stroje. Regaty odbywaj si na Tamizie, a wok roztacza si widok na kilka londyskich dzielnic. Dziki tak uoonej trasie wydarzenie jest zarwno widowiskiem sportowym, jak i kra-joznawczym. odzie, ktrymi pyn zawodnicy, pokonuj tras 4.2 mil (6.8 kilometrw), od Put-ney do Mortlake, mijajc po drodze midzy inny-mi stadion pikarski klubu Fulham Londyn (Cra-ven Cottage) most Hammersmith i kilka parkw. Wycig co roku jest transmitowany w telewizji, obecnie przez BBC. Cieszy si duym zaintereso-waniem. Na ywo z brzegw Tamizy oglda go okoo wier miliona kibicw, natomiast na ekra-nie ponad 15 milionw widzw. W synnych re-gatach wzio dotychczas udzia kilku olimpijczy-kw, jak i znanych postaci, takich jak np. aktor Hugh Laurie czy himalaista Andrew Irvine.

Zalek sukcesuW Polsce wiolarstwo zaczo si rozwija

ju w drugiej poowie XIX wieku. Pierwszym

klubem w Warszawie by niemiecki Yacht Klub Rzeczny. Sze lat pniej, w 1878 roku, doczekano si powstania polskiego Warszaw-skiego Towarzystwa Wiolarskiego. To tam trenuje obecnie prawie dziesiciu zawodnikw z naszej krajowej reprezentacji. Oprcz odzi utytuowanych sportowcw, na Wis codzien-nie wypywaj rwnie druyny uniwersytec-kie. Zawodnicy osady Uniwersytetu Warszaw-skiego stacjonuj wanie w przystani WTW. Sekcja wiolarska UW jest jedn z najstar-szych organizacji sportowych Akademickiego Zwizku Sportowego Warszawa. Razem z pi-cioma innymi sekcjami akademickimi wsp-tworzya AZS w 1919 roku. Wiolarstwo na UW rozwija si do dzi dziki zgranej grupie studentw. Motto prnie dziaajcej sekcji brzmi: sawa, presti i bicepsy. Jak potwier-dza kapitan druyny, Jacek Ojrzyski, ktry trenuje od piciu lat, nie s to tylko puste so-wa. Warto wspomnie, e to wanie Ojrzy-ski by jednym z katalizatorw pozytywnych zmian w osadzie. Na pocztku mojej przygo-dy z wiosowaniem uczyem si od zawodnikw z klubu. To oni cignli nasz sekcj. Po skocze-niu studiw niestety odeszli. Stanlimy w miej-scu. Przez dwa lata pywaem na odzi tylko w basenie. A doszedem do wniosku, e potrze-ba nam zmian. Mj dawny trener otworzy sek-cj amatorsk WTW, ktra trenowaa codzien-nie o 6.30. Dogadaem si z nim. Na pocztku nikt nie wierzy, e bdziemy w stanie tak czsto i intensywnie pywa. Potem okazao si, e na treningi przychodzi po kilkanacie osb.

Wiolarska motywacjaPozytywnie zaskoczeni determinacj no-

wych czonkw sportowcy z AZS wsplnie za-czli tworzy zgran osad. Nie przestali tre-nowa nawet zim. Chocia o wspomnianej porze roku szczeglnie trudno jest wyj na wod, zastpowali to wiczeniami wytrzyma-ociowymi na siowni i ergometrze wiolar-skim. Na Wile zazwyczaj poprawiaj ju tylko bdy i doskonal technik. Jak sami przyzna-j, efektem ich determinacji s coraz lepsze wyniki druyny odnotowywane podczas re-

gat akademickich. Przed najwaniejszymi za-wodami Akademickimi Mistrzostwami Pol-ski w maju tego roku spotykali si codziennie o 6.30, czasem te popoudniami. I tak z fi-nau C awansowali do najwyszego finau A, w ktrym startuje sze najlepszych osad uni-wersyteckich z Polski. Na taki sukces czeka-li kilka lat. Osignicie podczas AMP to tyl-ko niewielka cz ich wsplnej historii. Przez ostatni rok zawodnicy wzili udzia w kilku-nastu zawodach towarzyskich w Polsce i za granic, midzy innymi w Budapeszcie. Zdo-byli zoty medal podczas Midzynarodowych Regat semek Wiolarskich o Puchar Rekto-ra Uniwersytetu Jagielloskiego w Krakowie. Prestiowym i ekscytujcym wydarzeniem wiolarskim, w ktrym cyklicznie startuj, jest wycig osad UW i Politechniki Warszawskiej. Po raz pierwszy odby si on jeszcze przed woj-n. Najblisza edycja bdzie zorganizowana ju po raz 65.

Kultura wiosowaniaJedne z najwaniejszych regat o zasi-

gu midzynarodowym odbd si 4 czerwca 2016 roku w ramach 200-lecia UW. Objte s patronatem Prezydenta Polski i organizowa-ne midzy innymi przez czonkw osady AZS UW. Nasz gwny zamiar to stworzenie im-prezy cyklicznej. Chcielibymy odrodzi kultur wiolarsk w Warszawie, tak jak ma to miejsce w Londynie. Skutki tego wycigu dobrze by byo zobaczy za par lat mwi Maria Szumow-ska, sternik reprezentacyjnej semki UW i je-den z organizatorw regat. Zaley nam na tym, eby wiolarstwo ponownie stao si presti-ow dyscyplin akademick. Dawniej w War-szawie regaty odbyway si co weekend. ycie nad Wis te toczyo si wok wiose. Naszym celem nie s wystpy osad wycznie z warszaw-skich uczelni. Chodzi po prostu o regaty w sto-licy dodaje.

eby obejrze The Boat Race w Londynie o godzinie 15, trzeba ustawi si nad Tami-z o 5 rano. By moe tumy na nadwila-skich bulwarach ju niebawem przypomn nam o warszawskim wiolarstwie. 0

ycie w osadzie

fot.

Tom

asz S

tank

iewicz

CC

/ wiolarstwo akademickie

44-45

Dyktatorzy szatniUpijanie caej druyny, rozpalanie kadzideek w szatni czy rbanie drzew w grskich lasach. Trenerzy, ktrzy zaska-kiwali cay wiat podejciem do szkolenia sportowego. Trenerzy, ktrzy odnosili niepowtarzalne sukcesy. T E K S T: A D A M H U G U E S

Saba kondycja Legii Warszawa na po-cztku obecnego sezonu zadecydo-waa o rozwizaniu umowy midzy

trenerem Henningiem Bergiem a stoecznym zespoem. Zarzd klubu postanowi da szan-s Stanisawowi Czerczesowowi. Byy szkolenio-wiec m.in. Spartaka Moskwa jest znany z zami-owania do intensywnych treningw. Nic wic dziwnego, e swoj pierwsz konferencj praso-w, ju jako trener Wojskowych, rozpocz so-wami: eby odpocz, trzeba si zmczy. Czy rze-czywicie jest to najlepszy sposb, aby osign sukces sportowy? Oto sylwetki trenerw, ktrzy w swojej karierze nie odpuszczali podopiecznym lub sigali po niekonwencjonalne metody szko-leniowe. Z jakim skutkiem?

Kukueczka kuka, Dragomir OkukaW 100-letniej historii Legii Warszawa, przez

pewien czas druyn t prowadzi trener, ktry oczekiwa od swoich zawodnikw penego za-angaowania. Dragomir Okuka obj stanowi-sko w 2001 roku i od razu wprowadzi porzd-ki w szatni. Za moich czasw Okuka potrafi nas wszystkich stawia na baczno. Jeli kto si sprze-ciwia, nie byo zmiuj. Potrafi opier... kadego, nawet zawodnikw z najwyszej pki w klubowej hierarchii wspomina wczesny kapitan druy-ny, Cezary Kucharski. Dla Serba nie byo wa-ne, czy dany zawodnik jest gwiazd, czy gra dla reprezentacji. Nawet takie osoby, jak Marek Cit-ko czy Mariusz Piekarski musiay si mu pod-porzdkowa. Ci, ktrzy nie wytrzymywali intensywnych treningw, siadali na awce rezer-wowych lub byli zmuszeni szuka innego praco-dawcy. Ale morderczy wysiek si opaci: w se-zonie 2001/2002 Legia nie przegraa 33 meczw z rzdu, wskutek czego, po 6 latach bez zote-go medalu, nareszcie signa po upragnione mi-strzostwo.

Tytan pracyNie tylko w pice nonej mona znale szko-

leniowcw, ktrzy pracowito stawiaj ponad wszystko. Hubert Wagner to siatkarski trener

wszech czasw. Pod jego wodz nasza mska re-prezentacja zdobya mistrzostwo wiata na za-wodach w Meksyku (1974) i zoto igrzysk olim-pijskich w Montrealu (1976). Za modu Wagner studiowa na Politechnice Poznaskiej, ale po dwch latach nauki stwierdzi, e liczenie caek przeszkadza mu w realizowaniu najwikszej pa-sji jego ycia siatkwki. Postanowi wic prze-nie si na Akademi Wychowania Fizycznego w Warszawie. Jako zawodnik nie wyrnia si talentem; brak wybitnych umiejtnoci zdoa jednak nadrobi cik prac. Wedle tej samej zasady szkoli pniej swoich podopiecznych, dziki czemu wielu z nich odnioso sukces. Mia trudny charakter i nie znosi sprzeciwu. Mimo tego stara si postpowa fair wobec zawodni-kw i prowadzi ich tak, aby jako zesp tworzy-li monolit. On nie by katem, to przydomek roz-dmuchany przez media. Prawda jest taka, e to my zgodzilimy si na jego warunki i katorniczy tre-ning, bo, podobnie jak on, bylimy godni sukcesu wspomina Ryszard Bosek, mistrz wiata i mistrz olimpijski z druyny Wagnera.

Zawsze miaem racjW Wielkiej Brytanii, kolebce futbolu, rw-

nie nie zabrako szkoleniowcw o niekon-wencjonalnych metodach treningowych. Brian Clough, zwany Wielk Gb, sportowo osi-gn wiele: z mao liczc si w Premier Le-ague druyn Derby County, zdoby mistrzo-stwo Anglii, a w 1973 roku doprowadzi j do pfinau Pucharu Europy. Pod jego wodz Nottingham Forest dwa razy z rzdu wygra-o najbardziej prestiowe rozgrywki klubowe. Clough sukcesy odnosi na swj wasny spo-sb. Wedug niego najlepsz metod na od-prenie zawodnikw przed wanym meczem bya wizyta w pubie lub w domu uciech. Przed finaem Pucharu Ligi Angielskiej w 1979 roku zamkn si wraz z ca druyn Nottin-gham w pokoju i owiadczy, e nikt stamtd nie wyjdzie, dopki nie bdzie zalany w tru-pa. Mimo pocztkowych oporw, zawodnicy wykonali polecenie trenera. Nastpnego dnia

bez problemu pokonali Southampton 3:2. Pod-czas gdy wikszo trenerw przeomu lat 70. i 80. przywizywaa wiksz wag do dokad-nej analizy gry przeciwnika, on forsowa pro-st taktyk meczow: i na ywio i podawa do tych, ktrzy najlepiej kopi pik. On nicze-go nie robi normalnie stwierdza byy pikarz Roy McFarland. Bo czy kto sysza, eby szko-leniowiec bi pikarza? A Clough owszem, wa-li swoich zawodnikw podczas przerwy, m-wic, e zasuyli i powinni si cieszy, e nie bije mocniej. Niestety, wspomniane wypadki oraz niewyparzony jzyk trenera (wszelkich dziaaczy pikarskich regularnie wyzywa od oszustw i darmozjadw) skutecznie zepsu-y mu reputacj i tym samym uniemoliwiy spenienie si najwikszego marzenia obj-cia sterw reprezentacji Anglii. Na otarcie ez rodacy postawili mu trzy pomniki, a auto-stradzie czcej Derby i Nottingham nadali nazw Brian Clough Way.

Wadca piercieniMgliste wspomnienia lat 90. przywodz na

myl jeden z najbardziej utytuowanych zespo-w tamtego okresu Chicago Bulls. Druy-n, w ktrej grali Michael Jordan, Dennis Rod-man czy Scottie Pippen, dowodzi Phil Jackson. W jego pierwszym sezonie na awce trenerskiej, ,,Byki dotary do finau konfederacji wschod-niej, a przez kolejne trzy lata sigay po mistrzo-stwo ligi. Jackson znany by jako mistrz zen, z racji swojego zafascynowania filozofi Dale-kiego Wschodu, ktr stosowa w trakcie roz-grywek. Namawia swoich zawodnikw cz-sto gwiazdy wiatowego formatu, zarabiajce na sporcie ogromne pienidze do porzucenia indy-widualnych ambicji na rzecz wsplnego sukcesu, a po treningach zabiera ca druyn na grupo-w medytacj. Kontrowersyjne metody opaci-y si: Phil Jackson zdoby w swojej karierze 11 tytuw mistrzowskich jako trener (6 z Chicago Bulls i 5 z Los Angeles Lakers) i do dzisiaj dzier-y rekord wszech czasw stosunku zwycistw do rozegranych meczw (70,4 proc.). 0

fot.

Fbi

o Vali

nhos

CC

listopad 2015

WarszaWa / rozrywki studenckie

T E K s T: H a n n a G r c z y s k a

Kanapki z tatarem w barze Praha, dyskretna rozmowa w kolejce po bilety do kina Moskwa, wsplna podr na jeden paszport. Impreza w domowej piwnicy, tango w zakadzie pracy, wino U Fukiera. Uchwycone sceny studenckiego ycia kwitncego w stolicy w latach 50.

Warszawskie momenty

fot.

chan

y cris

tal C

C

zapraszam do licytacji

magiEl46-47

wspomnienia Warszawy /

Popoudnia spdzaam w restauracji Rycerskiej, gdzie razem z koleank, zgodnie z wczesn mod, toczyam rozmowy przy filiance kawy i dwch paczkach papierosw.

listopad 2015

magiel

T e k s T i f o T o g r a f i e : G o s i a W j c i k

Indonezja jest krajem wielkich liczb. Pooona na 17 508 wyspach, jest domem dla ponad dwustu milionw mieszkacw. Najniszy nomina, ktry mona znale na banknocie to tysic, a najwyszy sto tysicy. Niektrzy nie wierz, e Indonezja to jeden kraj i zadaj pytanie o pastwa wchodzce w jego skad. Ale to nie one tworz Indonezj tworz j ludzie.

Upa. Jak co dzie w porze letniej trzydzieci pi stopni utrzymu-je si praktycznie przez cay dzie.

O sidmej rano jeszcze jest szansa, e poczu-je si powiew wieego powietrza. Gdy pieszo przemierzam dystans blisko szeciuset me-trw, prbuj szybko wymyli now gr, kt-ra spodobaaby si uczniom. W midzyczasie odpowiadam na radosne pozdrowienia Se-lamat Pagi!, Pagi!, Halo! czyli dzie dobry, do-bry i po prostu cze. Pierwszymi oznakami tego, e cel jest blisko s cakiem spory me-czet, due rondo i dziesitki dzieci przebiega-jcych przez owe rondo, aby po skoczonych porannych modlitwach uda si na lekcje.

Chwil pniej rozlegaj si gone okrzy-ki Miss Goooosia! i dokadnie w tym samym momencie kto chwyta za rk, kto prbu-je zadawa pytania po angielsku, kto biegnie dalej i cieszy si z niewiadomych do koca po-wodw. Wchodzc na dziedziniec szkoy, wi-dz dwa ogromne budynki, po prawej szko podstawow, po lewej gimnazjum. Cay teren jest zadbany, piki rwno poukadane, awki rwno ustawione. Wszyscy s przyjani, ka-dy nauczyciel wita si z umiechem na ustach. Jestemy dwie. Reprezentacja Polski i Czech, dlatego cz dzieci prbuje wymwi cze, kto na przywitanie krzyczy do widzenia, a cz radonie wykrzykuje ahoj.

apa? Yes! Euforia!W SD Islam Tunas Harapan na kady dzie

tygodnia dzieci i nauczyciele maj inny mun-durek. Jest to szkoa prywatna, wic niekie-dy rodzice chodzcych tu dzieci s bogatsi, ni przedstawiciele klasy redniej w Europie. W In-donezji pociechy s posyane do szk prywat-nych gwnie wtedy, kiedy rodzicom zaley na nauce religii. Jednak to, co rwnie ma zach-ca nowych uczniw, to dwjka zagranicznych wolontariuszy, przyjedajcych dwa razy do roku na siedem tygodni. W zwizku z tym lek-cje w SD Islam Tunas Harapan mog odbywa si w czterech wersjach: z indonezyjskim na-uczycielem, z dwiema nauczycielkami z za-

You is my friend forever

1

listopad 2015

praca u podstaw w Indonezji /Gosiu, wszystkiego najlepszego! Sto lat!

granicy, z jedn nauczycielk z zagranicy lub z indonezyjskim pedagogiem w pakiecie z tym zagranicznym. Okrelenie zagraniczny nauczy-ciel waciwie nie do koca pasuje, gdy oby-dwie studiujemy ekonomi i wczeniej nie mia-ymy adnego dowiadczenia w uczeniu dzieci. Jednak takie okrelenie byo jedynym adekwat-nym, wic ju tak zostao. Pierwsze lekcje ze wszystkimi klasami wyglday tak samo. Pr-bowaymy co powiedzie o swoich krajach. Niewane, czy mwioby si, e stolic Polski jest Warszawa, czy e w Czechach pije si duo piwa, czy e na Ksiycu yj pomaraczowe ufoludki, reakcja dzieci byaby taka sama. Wszechobecna eu-foria tym zdaniem podsumowuje pierwszy ty-dzie nauki wolontariuszka z Czech.

Mogoby si wydawa, e siedem tygodni przebiegnie bez problemu. Niestety z biegiem czasu zauwaaam, e uczniowie do radowania si s pierwsi, ale do nauki nie zawsze. Do tego dochodzi lk przed mwieniem po angielsku. Bardzo czsto na jakiekolwiek pytanie padaa odpowied yes. I na tym koniec. Ewentualnie Apa?, czyli w ich jzyku co?. Z wykonywaniem wicze z ksiki nie byo najmniejszego problemu. Wszyscy wszystko rozumieli, ale gdy przychodzi-o do powiedzenia czego, bardzo czsto graniczyo to z cudem. U jednego z na-uczycieli zdarzao si i tak, e uczniowie potrafili biega po klasie, wyrywa sobie stoy i krzesa, i krzycze tak, e nawet przerwy w pol-skiej podstawwce nie s tak gone. Na pytanie dlaczego uczniowie tak si zachowuj w szkole, padaa odpowied to pobudza ich kreatywno, bo nie czuj, e co ich ogranicza.

Kluczem do przekonania dzieci do siebie oraz tym samym do przekazania jakiej wiedzy byo przeamanie granicy nauczyciel ucze. Zosta-wao si po prostu ich zagranicznym przyjacie-lem, ktry przy okazji uczy angielskiego. Jednym z najwikszych szantay okazywao si zdanie je-eli bdziecie niegrzeczni, otwieramy ksiki i nie ma wicej gier. Skutkowao zawsze. Czasami tyl-ko na pi minut, ale zawsze byo to jakim osi-gniciem. Jednak nawet, gdy na lekcjach taczy-o si czasami jak Michael Jackson czy uczyo dzieci rapowa po angielsku, to i tak dao si zrobi stosunkowo duo. Gdy ju udawao si przeama barier wstydu i lku przed posugi-waniem si angielskim, ze starszymi uczniami mona byo nawet wicej porozmawia. Podczas opowieci o tym, czemu przyjechao si do In-donezji mona byo usysze Nawet nie wiecie, ile macie szczcia. Moecie po prostu wyjecha na drugi koniec wiata i spenia swoje marzenia. Ja nie wiem, czy nawet kiedykolwiek wyjad za gra-nic. Poruszajce jest to, e to sowa dziewczyn-ki, ktrej sytuacja finansowa bya i tak lepsza od

sytuacji sporej czci spoeczestwa. Aby jednak pozna t drug cz spoecze-

stwa naleao uda si do dzielnicy, do ktrej na-wet takswkarze nie chcieli jedzi. Oznacza-o to podr autobusem, a nastpnie zapanie tak zwanego ojek czyli takswkarza, ktry za-miast samochodem kieruje motorem. Podczas przesiadki jedynym i tylko tymczasowym wy-bawieniem od gorca wydawa si by pobliski McDonalds, w ktrym oprcz wypicia zimne-go napoju, mona byo rwnie z ulg odetchn klimatyzowanym powietrzem. Na pocztku, jak zwykle, niecodzienny go w postaci czowieka o jasnej karnacji robi wraenie, ale i tak mniej-sze ni w innych czciach miasta. Ale nawet tu-taj od razu znalaza si ciekawska osoba chcca wiedzie wicej o tym, co w ogle ten go robi. Nawizaam rozmow z troszk grubsz, mod indonezyjsk kobiet. Po paru minutach nie tyl-ko ona dowiedziaa si wicej o gociach. Rw-nie gocie mieli okazj pozna ciekawsk kobie-

t. Okazao si, e moda Indonezyjka prowadzi charytatywnie weekendow szko dla biednych dzieci. Uczy je informatyki, angielskiego i tego, jak opowiada ciekawe historie. Przy wymianie kontaktw stwierdzia, e byoby niesamowicie, gdybymy kiedy wsplnie poprowadziy zajcia w jej szkole. Nikt inny jej nie pomaga, prawie nikt nie wie o tym, co robi. Obiecaymy sobie jeszcze kiedy si zobaczy.

Mam na imi KeykoPo pitnastominutowej podry czym po-

midzy skuterem a motorem przybyam do dru-giego wiata. wiata, w ktrym ludzie wiedz, e nigdy nie bd w stanie pj na wymarzo-ne studia, czy nawet do liceum. wiata, w kt-rym za mieszkanie suy rozoone na ulicy pudo. wiata, w ktrym rodzicom dzieci przy-daj si tylko po to, aby ebrajc z nimi dosta wicej pienidzy. Iskierk nadziei zdaje si tu by Indoshelter, czyli may domek, w ktrym dzieci ulicy mog odnale odrobin szczcia. Miejsce to zostao zaoone przez Keyko, ktra sama, nie majc nic, powica si innym.

Keyko jest dosy drobn kobiet. Ma maego syna, ktry zawsze tkwi przy jej boku. wiet-nie mwi po angielsku, chocia jzyka uczya si sama. Niestety ycie rodzinne Keyko nie jest takie proste. Jej mowi nie podobao si, e po-

magaa innym, bo na pewno w tym czasie mnie zdradzaa. Ale rozwd nie wchodzi w gr. Dla-tego zabra dokumenty swojej ony, a ta stwier-dzia, e si wyprowadza. Tylko dokd? Jej je-dyna praca nie przynosi ani grosza, wszystko robi charytatywnie. Zamieszkaa wic razem ze swoim synem u ciotki. Ciotka ta cay czas kry-tykuje j za to, jak powica si dla innych.

Syn Keyko zapad w piczk. Konieczny by dugi pobyt w szpitalu. Keyko, nie majc pieni-dzy, podpisaa w szpitalu zeznanie, e gdy tyl-ko bdzie miaa z czego spaci osiemdziesit mi-lionw rupii indonezyjskich (okoo dwudziestu piciu tysicy zotych), to natychmiast to zrobi. Leczenie zakoczyo si sukcesem, ale dug po-zosta. Keyko nadal nie jest w stanie go spaci, gdy wszystko co ma, co dostanie od przyjaci, woli zainwestowa w Indoshelter. Bo gdyby nie ona, to co by byo z tymi wszystkimi dziemi? In-doshelter to moja rodzina, ktr mam ju od omiu lat, a rodziny si nie zostawia mwi.

Wreszcie mamy okazj pozna ro-dzin Keyko. Z pozoru may do-mek, dookoa ktrego biegaj kurcza-ki, a nad niepewnie wygldajcymi drzwiami widnieje ju troch wypo-wiay napis Indoshelter. Z niepew-noci wchodzimy do rodka. Jed-nak od razu po przekroczeniu progu wida, e obdrapane ciany zosta-

y skrztnie zakryte dziecicymi rysunkami. W maym betonowym ogrdku z tyu budyn-ku bawi si radosna grupka. Na widok goci praktycznie nie reaguj. Jest to dosy dziwne, szczeglnie gdy wemiemy pod uwag fakt, e ludzie z jasn karnacj budz w Indonezji sen-sacj waciwie wszdzie. Ale nie w Indoshelter. Tutaj niecodzienna okazja jak jest moliwo zabawy staje si ciekawsza ni wszystko inne.

Keyko mwi, e te wszystkie zabawki, kt-re widzimy, dzieci znalazy na mietniku. Na-stpnie wsplnie wyczyciy tak, e bez proble-mu mona si bawi, budowa paac czy sklep. Po jakim czasie przychodzi pora na zajcia. Oczywicie ucz je pisania, czytania, liczenia czy angielskiego. Ale nie zajmuje to caego cza-su. Malujemy i robimy inne rzeczy pobudzajce kreatywno. Bardzo mi zaley na tym, aby dzie-ci przychodziy tutaj nie dlatego, e kto je zmu-sza, tylko dlatego, e chc mwi Keyko. Tym bardziej, e Indoshelter to miejsce, gdzie dzie-ci przychodz po szkole. Jestem tu sama. Dwa razy do roku na sze tygodni przyjedaj do mnie wolontariusze. Na og dwch lub trzech, ale to za mao. Czasami brakuje si, ale nie pod-daj si, bo to wszystko dla dzieci tumaczy. Niestety nie wszyscy rodzice s z tego powo-du szczliwi. Wikszo z nich chciaaby, aby dzieci sprzedaway gazety w miecie lub ebra-

50-51

/ praca u podstaw w Indonezji

Chc nauczy rwnie rodzicw tych dzieci, e e-

branie nic nie daje. Jeeli bd sprzedawa swoje

produkty zobacz, e mog wyj z ubstwa.

y. Keyko mwi, e bardzo zaley jej na rozmo-wie z takimi rodzinami. Czsto kupuje rne materiay, uczy jak szy czy wykonywa ozdoby tak, aby mamy, zamiast ebra, mogy sprzeda-wa. Chc nauczy rwnie rodzicw tych dzie-ci, e ebranie nic nie daje. Jeeli bd sprzeda-wa swoje produkty zobacz, e mog rozwija t dziaalno i wyj z ubstwa. A jeeli ju chc ebra, to bardzo mi zaley, aby robili to bez dzieci podkrela kobieta.

Dwiki nadzieiTo wanie w Indoshelter odzyska mona

wiar w drugiego czowieka. Spdzajc czas w tym miejscu, miaam bardzo mieszane uczu-cia z jednej strony smutek, z drugiej rado. To tutaj mogam zobaczy prawdziwe szcz-cie, ktre jest silniejsze ni najwiksze proble-my. Przykadem moe by historia najstarszego wychowanka Keyko. Wanie skoczy liceum, ale nie mg znale pracy. Nie zaama si jed-nak, wrcz przeciwnie, rado bijca z jego oczu bya niesamowita. Chwyci gitar i zapropono-wa, abymy wsplnie co zagrali i zapiewali. Gry na gitarze nauczy si sam, w duej mie-rze ze suchu. Pierwsze piosenki to Rolling In The Deep Adele oraz Zombie The Cranberries. Po chwili doczyo wicej osb. Kto wyci-gn prowizoryczn, ma perkusj, kto za-cz niemiao taczy. Wszyscy zapomnieli o smutkach. Liczyo si to, co tu i teraz. Ty-dzie pniej najstarszy wych