o b.s t. academica, de coltuuu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1258558/fulltext01.pdf · /3o 7....

24
/ 3 O 7. N. B. S £ T. DISSERTATIO ACADEMICA, De COLTU Cujus Partem Pofteriorem ? Confentiente j4mpliJJ* Facult, Pbtlofophica , in Regia Academia Upfalien[iy Sub PRyESIDIO CELEEERRIMI VlRl, 1 MAG. AN DRE,« Eth. & Polif. PROFESS. Reg. & Ordin» Pro Gradu , J I Publice vent dandam modeße proponit Johannes A. Söderhall, STO CKH0LM1ENSIS, In Auditor. Guftav. Major, d. XV Junii ,* Anni MDCC XXXVII. Hovis ante meridiem folitis. UP SALLE, Typis Höjeri an is.

Upload: others

Post on 19-Oct-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • / 3 O

    7. N. B. S £ T.

    DISSERTATIO ACADEMICA,De

    COLTUCujus

    Partem Pofteriorem ?Confentiente j4mpliJJ* Facult, Pbtlofophica , in

    Regia Academia Upfalien[iySub PRyESIDIOCELEEERRIMI VlRl, 1

    MAG. AN DRE,«Eth. & Polif. PROFESS. Reg. & Ordin»

    Pro Gradu ,JI

    Publice ventdandam modeße proponitJohannes A. Söderhall,

    STOCKH0LM1ENSIS,

    In Auditor. Guftav. Major, d. XV Junii ,*Anni MDCC XXXVII.

    Hovis ante meridiem folitis.UPSALLE, Typis Höjeri an is.

  • S.'/E R:® M:TISMAGNAT FIDEI VIRO,

    Perillußri ac GeneroßsßmoBARONI ac DOMINO,

    Dk JOHANNlBRAUNER,

    Provincias UplandicseGUBERNATORI

    Gravisßmo,

    Mscenati Optimo.

    jåD fcdes Tuos, Generofisfime Do-jCm mine Baro , fumma, qua par eß,JR. animi fubmisßone , hos qualescun-

    quemeas, De Cultu Fortuna, meditationesdcponerc audeo , humiÜimm rogans, patiaris

    eas

  • eM ex (plendidisfimo Tuo Nomine lucemfme-raru Inter ß>em & metum diu quidemhafe9an Irmina Tua adirem. l^enerabunda autem me¬moria dum gratiam illara recolo , qua non itapridem me cumulaßi 5 (neque emm, quoadvixero , illam ex animo meo ulla delebit oblivio)nihil me dehortari poteß 5 quin devotam ergaTe reverentiam gratisfimamque pietatem publi-

    * ce celebrarem. Deus Ter Optimus Maxi¬mus Te , Perilluftris atque GenerofisfimeDomine Baro , in longam annorum feriem9fofpitem ac mcolumem conjervet, ut IlluftrisTua Familia, panter ac provincia noßra Up-landica habeant, de quo in ßnu ßbi gratula•ri queant♦ Ad cineres ßtm permanfurus

    Perillufl, atqj Generofisfimi Domini Baronis&. Gubernatoris

    eultorhuntiUimut)|oh. a« söderhälla

  • $otiäl. 59?aj:fé trotjänare

    £2l5MS)t€$K3Mtitt Upfala gåfm /

    Sm 2lble ocl) ^)6gad)tAbe ^etreit/

    BUHRMAN,e ^égö^fabe J-K'ftac2B

    2cufftal ©tröméfcerg0amf atibra Dertil [pbanDe 35drgö-

    eric 7ouscher , som georg

    HRoBab £>pgber ben bdr f>a/ fom £pcftig tdncfer blffma:ww #urT Safter äter pld all tyda ffrdmma bort;SDet dr ben faf / fom jag påtagit mig befTrifma /

    €D7en f lag ar : att jag bet måfi gidra tmjdet fort*SDocf dr jag ro dl färndgb/ om jag ben gunften finner/

    2frt betta ringa rodrd benaget an blir febt;gaft bet i tudrbe ej bet albraringfta hinner

    $?ot bet / fom offta mtg ttH dfmerftöb dr fTtebf»Sag tuet / mig funbe tudl ben flata tydan banbav

    Qltt jag meb tuibrig gunft bort fnöpligt finge ga/gdr bet jag tuågat bar min Happerg gåftöa fanba

    %ilt Dem / \w Spcfan bar fin fjfltyet låtit få: r

    ccc ELOF

    tJlim ^ortidm« oci>

    0m«f

    WHtliufJoh. A'

  • 5J?aj:té trotjänareOd)

    tanb^SECRE1ERAREUti UpCala £rt!)l1 /

    jDeit JPfllbcme herren /ert LARS

    BRAUNERSCHIÖLD,odInspectoreri Dccf) öfteibt) 35tuf/rodret utiannemora Z&tivgélagiKIORMNG, J^crr JACOB ÖRNER*(Bimjfiga ymwtlCQ?en ft / t>et fagnar m ig/ att ipcfanS $olc! pldr maral

    9ldr S)p#Den dr Des rodti / utaf f)el annan art/§5n att Den ffufle 5«t ocf> oaunft få erfara

    0om utaf roérDfam Drifft fm plicft fyar intet fparf-£dt Detta bit ett prof utaf ett tacffamt finne ;

    Od) fafl jag intet ftelf dn mpefet fidnDer dr /en

  • Extraordinarie INGENIEURENUti

    Upfala £dt>ri /tEpeeborne od) v)6gad)tabe

    c.OLOF LINDBERG,9Äin ©ögtårabe fiäre Grober.

    2lg gunfitgt mot / min 33ror/ jag ber /©en ringa jTiäntf / jag gifroer (£pr/

    @e toilljan an mer ån min gåfwa:3ag tillltår gidrna att jag bör©en golvet Söror mig altib gtör

    3>å annat fått od) båttre låfma.Sag bod bet fåfra poppet par/2tt155ror benäget emot tar

    ©roab jag om lotfan pafmer ffrifmif.3ag önjfar Söror all Ipda / fomSSÄan nä'njtn t»ef att tala om/

    ?tlTö pan af Ipdan trött par bltfmtf.

  • n§Ste AUCTOREN.

    ^§®2anb annat artigt 9)?an t lårba merlbenfinner

    Sin öfrigt/om bet fått/ fom forbom ftått i flor, -Ooö bem/fora bprcfat ba en®ubaanb/ fom fnabt fan

    ffrifma.©om Sbert lårba mårcf få bårligflycfmt ftrar/Sitt bon en liflig fårg fått i fin böba graf/IDer be n en långlig tib blanb o jj b

  • Ad Clariffimum PbilofopbU CANDIDATHM,dn. johannem a. söderhall,

    STOCKHOLMIENSEM,Cum gradualem De CULTU FORTUNE difler-tationem pro Laurea Pliilofophica exliiberet> Car¬

    men votivum.

    T ]T fortunam ornas dofto , pulcroque labore,Sic eadem referet laurea ferta Tibi.

    Eft Tua nunc , söderhall , Fortuna munere dignaVirtas ? fi pergü , pramia plura dabit.

    Summum , quodfortemy moderatur Numen , adorOyUt fat4 ad nutus dirigat ipfa Tuos!

    *** *** ***JTtf Clart(Jimo eruditi(Jimos hujus Di/Jertationis Att*äori, hoc (Jecimen egregmm, d70 fupremos

    tn Philojophia honores , indefeJJts vigdiis ac lucubra-tionibus , multisque fumtibus propediem obtinendos,

    voto cahdiffimo majorts adhuc felicitatis gradas,animo prolixiori verbis grata latur,

    Clarifllrni Domini Respondentis &Auctorispopularis & amicus fincerus,

    iohan paggjek©?#.Paftor in Fesl, & Tolfta,

  • ^ )o( i 17/. N. J.5. XII.

    jRimaria prudentis fortunae cultoris vircuseft, genium (uum, ad quid aptiis fic, con-fulere; experientia enim, nec non omniumfere temporum annales , fatis fuperque te^ftantur, eos ad felicitatem perperam adfpn

    rare, qui invira, utdicitur, minerva , aliquid ne¬gotii fufcipiant. Seipfum igitur fuamque naturamprobe explorare, fumma fortunas ftudiofi cura erit;quam cognitionem fui tanti quoquefecit vetuftas,ut aureis literis in templo Delphico infcriptumquondam Citiyväbi creavTov, tiofie te ipfum \ de quoCicero Tufcul. I. Pr^ceptum Apollinis, quo mo "nec, ut le quisque nofcat , non credo , id prasci-"pit, ut membra noftra , auc ftatuam figuramve"nofcamus ; neq; nos corpora furnus. Cum igitur"Nofce te,dicit,hoc dicit:Nofce animum tuum &c a)"Quod quoque propria utilicas non folum requirit,verum etiam officia & Deo & patriae debita fva-dent, jubent, imperant. Deum injuria adficimus,cumfinem, a fe, in creatione intentum, gloriamputa, non obtinet. Quisenim, quasfo, gloriamSummi Numinis rite promovere poffit, cum vit®genus minus aptumeligit? Patriae denique com-modis quomodo is infervieü, qui in eo ftatu, adquem non vocatus eft fe collocac ? Huc igitur fpe-

  • «S K ) ■ © ( Kfefe ineptum deprehendit b), Secus qui facit, 5cfinem fibi proponit natur« lux haud convenien-tem , oleum 5c operam fimul perdit, plus deficit,quam proficfe , & per hunc mundum voivitur po-tius , quam procedit.

    Cognita fic 5c explorata propria indole atquenatura, animo conftanti propofitum urgere, for-tunae cultoris ftudium erit afliduum ; infipienti« e-nim notam vix effugit , qui , varias ob occurren-tes difficultates atque moleftias, bonum deferitpropofitum , 5c a tramite re&i abduci fe patitur.Concedamus quoque , quod negotia virtutis diffi-culter procedant , 5c felicia quaevis ad votum in-defefTo virtutis alumno raro contingant; inftet ta¬rnen , acerrimum interea vitiorum fe praebeat ho»ftem , fua forte , qualis data fueric, cöntentus vi-vat, 5c fic ejus animum non deftruunt fed robo-rant res adverf«»

    a) Puff, de Juv. Na t, & Gent, Lik IL Cap* IV b)Vid. Thomaf. Uly VL 170.

    §. XIII.

    Proxime fua interefle judicabit fedulus fortu-t\3£ cultor , eorum obfervare ingenium , ex quo-rum gratia fortuna ejus dependet, Quantum Pa-troai 5c Eromotores valeant, illi confitebuntur,quibus, gratia eorum uti, permiffum fuerit;qvusu autem hac nihil magis fic inocnftans , ita

    ut

  • B ) o ( B *put qui ad ccelos usque eveftum fe exiftimaverit,mox quaevis infortunia fibi imminere lentlat, fe-dulam verus fortuna? culcor navabit operam, it»cognito prius eorum ingenio , exrnde mores quo.que fuos , falva honeftate > conformet.

    Plura de hac re egregie dißerentes vide Gradan*Max* TacitiL. i. annal. C. ii.

    §. XIV.Qvum ad felicitatem prornovendam , fama-»

    honefta mortalibus nihil optabilius; vita enim abs-que ea mors nominanda eft : quapropter omnemhumanitatem exeantes civiliter quoque mortui di-cuntur, earn fibi conciliare, fumma fortuna? cul-toribus religio erit, /Evi hujus homines ifa eflecomparatos , ut famam boni viri, per calumnias Scmendacia de illo fparfa, fummo ftudio lodere cu-piant, quis ignorat ? Hase vero, fi tali modo las¬te fnerit, nitori fuo reftituenda eft virtutum exer-citio ; & fic veritas , quamvis ad tempus occulte-tur,comprimi non poteft,fecundum illud/Efchiniss

    ty'dw TCV SOSÅOV YÅV ' (Jtvxfi Mmxri yyjg,h. e. virum bonum fama aperit vel in terra cavis a).Qui fama honefta gaudet, is quoque omnium a-more dignus habetur. Quemadmodum enim no-bis exofi funt obtre&atores atque delatores ; ficquem omnium virtutum choro ftipatum videmus,non poftumus non lummo amore profequi. Exi-ftimationem igitur nec non dignitatem fuam tue-:ri ftudeatj hascenim divitiis pneftat, Sc ferael a-

    C 2 mifla

  • 20 ) O ( $3mifla non fine difficultate comparatur. Amice &pacffice cum omnibus vivat. Commodum fe &facilem pra?beat. Odiofa iterum vitet, ne maliri-ofus, morofus & a decenti vivendi modo alienuscenfeatur; dantur namque ejusmodi ingenia, qua?nihil, nifi quod odio dignum , adpetunt, iisque-»dele&antur, qua? a ceteris funt averfa;quod quam-vis interdum fiat faftu, ac gloria? cupidine, igno-miniam tarnen parit, atque mentes male fanas >omnibus exofas reddit,

    a) in Euripide vide quoque Reinhard, ad Ups. 4,Polit. c. 9. 5-99* n*

    §. XV.Induftrium denique & diligentem in omnibus

    negoriis fe exhibeat, nec non probe memorenudi&i illiiis :

    Cajus ubique valet, femper tibi pendeat hamns a).Quid igitur mirencur otio dediti, fi voti non_»

    compotes fiant ? ad mercedem enim perperamuadfpirant, qui media ad metam perducentia afper-nantur: adeoque admota manu fortuna eft implo-randa. Obfervari tamen diligenfer debent & tern-pora, & occaflonest negocia enim non idoneotempore atque minus a pra occafione fuscepta_» yfiimrna quamvis cum diligentia, plus detrimenti*quam corrmodi, fecum habere (blenf,.

    Sibi denique probe caveatverus fortuna?cuNtor.ne tria illaeum feducant vitia,pr

  • tt) o (■ 21

    forum valde familiaria. Praecipitantiam prirroponimus loco, idque eam ob cauflam , quod mä¬ter & fons omnis omnino erroris adpellanda fit;cum enim quis temere & inconfiderate aftionem-»fuscipit, negle&a jacet prudentia, unde tamen_»a£tionis menfuratida venit indoles. Huic vitio pro»ximam nominavimus pertinaciam, fatalem iftamingeniorum fcabiem, fcediflimumque animi mor-bum , cujus cauflam , & non male quidem> arro-gantiam exiftimamus; haud pauci enim eo demen¬tia? procedunt , ut ne alienae (ententias addifti vi-deantur, in diverfa & deteriora tranfitum faciant:Hinc deinde orcas videas multas rixas inutilesquecontentiones in vario difciptinarum genere, cumtarnen a?quius confultiusque videretur, tot tantas-que eruditorum virorum fequi fententias , quam.»luxuriantis £ui animi voluntatem* Ideo tarnencum Scioppio omne colloquendi ftudium diflvsde«re , nunquam mihi animus iuit, modo in locisidoneis, inter rerum Sacrarum & Philofophia?peritos > absque contentrone & nrmia fubtilitateinftituaturr Nec enim quidquam minus convenit,"quam (ubdola ifia caliidiras , animis conantibus"magna b). Ejusdem furfuris tertium denique eftVitium,, a quo, ut fibi cavear, noftrum anteamonuimus , diciturque koådt:foyfiocrivfi Sedult-tatem feu diiigentiam interduo extrema verfari,TroKuTrgzyiJLQiruwy atque ctTrgzyuocrvvrjj , nervofeprorfus atque erudite oftendic R ehcer in axioma-übus fuis politicis c% Ambcrüm nos terreanr ve-

    ftigia ;

  • m) ° c siftigia; hane enim feu ignaviam qui fe&antur, .mo*re pecudum viram mifere tranfigunt; illam verofeu curiofitatem & inquietudinern undecunque or-tam, qui amore profeqvuntur , & noxia Ecciefias& inutilia Reipublicce membra fe prasbenü. Quid?quod plurimi natura inquieti & ambitiofi in obje-åum ferantur, ad quod non funt vocati : Quemvero eventum ejusmodi hominum conamina nan-cifcantur, pro more folito egregie demonftravitir,odo nominatus Richter dicens : negotia injufta"euriofitate (ufcepta , fme mandato Dei, fine vo-C£catione , aut extra vocationem , funt infelicia,"quocunque prastextu, quacunque calliditate aut"fpecie excufentur d), Hoc vitio deceptus fuit Da¬vid, cum populum Ifraéliticum numerari voluittf),3liique perplurimi , quorum mentionem facereheic fupervacaneum duximus, qvum noftrum as-vum illis fere abundet, Spartam igitur, quam u-nusquisque na&us eit, ornet /).

    a) Ovid, Lib, 3, de arte amandt, b) Seneca Epift*49, ad fin. c) Axiom. Polit. 24. cl) Axiom, Polit. 358.e) 2. Sam, XXIV, 2. /) Syr. XI 10, 2 t, 22» 1. Cor.Pil. 20, 21, 22. i. TheJJ, IV, 11, i. Pet, IV, 15.

    f. XVI.Oftentationem quoque fui , ambitionem &

    gloria? cupidinem vitet. Varios inter morbos, quincbiiiorem morcalium partem periculofius inte-ftant,

  • g) o (1 *3ftant, principatum facile tenent oftentatio , am-bitio & immodica gloria cupido; teterrirnis enimhifce vitiis laborantes fjbi foJis placent, ajios floc-ci habent , omnibus fe meliores efTe ja&itant, im-®ö, eo dementia^ procedunt, ut illis iaudis pal-roam praeripere geftiant, quos infigni virtutumehoro ftipatos inviti videnf. Hinc intolerabilis eftomnino ejusmodi hominum fuperbia: hinc furnmoftudio deteftanda : Nulia enim vitia magis obefTevidentur Societati Civili quam haec ipfa ; indenamque oriuntur diflidia , contentiones, feditio-nes, caedes aliaque plurima incommoda rempubli-cam propemodum evertentia , quod non folumhujus #vi fcriptores, fed veterum etiam annaliumteftimonia fatis Cuperque comprobant. H#c ve-ro vitia quamvis omnium fere fcelerum fcaturi-gines nominentur , eorum tarnen au&ores alba &nitenci virtucis vefte ea occultant, Miferrimam ,ambitionem honorumque contentionem nominavitfummus magifter dicerxdi Cicero. Secretum quo»que virus , peftem occultam , doli artificem , vi»tiorum matrem & originem eam adpellarunt per-plurimi eruditorum. Euripides exfecratur hane,ut peffimum in civitate numen ä). In adolefcen-tibus vero qui literarnm ffcudiis vacant, iaudat il-lam Theophraftus, putatque id glorias certamen,fomentum & quafi calcar virtutis efle, eosque fie-ri meliores, fl prudenter modiceque laudentur b)»Sibi tarnen coniulant, ne adfe&ate vel ridicule fegerant; fui enim ipfius pneconem efle, & om nia

  • 24 ü ) ° ( ^ad odentationem & pompam facere, non fapientiseeft , fed Tophi dicas verfutias c).

    ci) Tatric. de Regno, Lib. IV. Tit. 20. b) ldem.r) Symießus ad P

  • ) o C Nperientia ; fcetus enim , quos edit, peflimas funtfortis , quorum pr^cipui: mordacitas , opprobri-um, garrulitas , mendacium, prascipitantia, cu-riofitas, mkledicentia, petulantia 6c fexcenta ha»jus generis vitia. Utilifiirnam igicur fimul 6c per-niciofifiimam hane judicamus, hoc , fi ad impiaquaecunque, blasphema 6c indecora , ad rixas 6clites prona fit, iilud vero , cum glorias divinas,hominumque communi felicitati inlervit.

    $. XVIII.

    Qvum interdum utilitatem noftrarn ipfi pro-movere nequeamus , fed aliorum auxilio opus fif,amici nobis funt comparandi. Tales vero inve-nire , quales cupimus , prudentia di&itat. Piu-rimi enim , favente nobis fortuna , fidem pariterac amicitiam erga nos teftatam faciunt, cui rei ta¬rnen , ubi infeliciter nobiscum agitur, parum in-efte roboris depphendimus : amicitiae igitur cau-te funt ineundas, 6c non temere quivis in nume-rum amicorum eft adtnittendus,prius quam fidem,inclinationes, virtutes 6c vitia , prudentiam , vi¬res , opes 6c honores illius probe exploravimus ,ut cum virtuofis folum amicitias vi.nculum ne&erequeamus ; verus enim amicus eric tanquam alteridem , ut illum infpiciens exemplar aliquod inrue-atur fui. Nec minor fit cura prudentis forcunascuitoris adverfariorum conatus oblervare 6c pras-venire j alii enim progrefifum fortunas quovis mo-

    D do

  • te 8 )o( ^do reprimere Tiudenf; aliorum iterum mal'tla eotendit, ut nos infeliciffimos omnium reddant, ex-ccgitando ea , quibus miferia noftra unquam ad*augeri poflit. Contra tales inimicorum iniultusdefendere nos debemus , 6c quamvis primum adleniora media obligati fimus, mala imminentia videpellere lidtum eft , fi humanitate nihil nos effi»cere videamus : faélionibus vero , offenfis 6c coi»tionibus illicitis abftinendum eft , ne ob infatiabi-lem vindiåte cupidinem tota falus Reipublic^ pe*riclitetur.

    Vid. Lipf, Lib. 3. Polit. C. ti. 13, n. 17. ibiq;Reinhard. Rieht, axiom. 285. Gentzk. Dißert. de Phi'lojoph. in genere, pag. 20. §. 4. m. 2, Id. p. 14. §. 7.Butner. Philo/, civ. p. 403, §. 49, 50, 51, érc. Röjer.in(ts moral, p. 707, n. 5.

    XIX.

    Plerisque mortalium fidem temere non eilehabendam , jubet experientia ; multi enim ex fai-laciis, fraudeatque mendaciis conftare toci viden-tur , 6c

    Aflutam vapido fervant Jub peflore vulpem a),artibus igicur fimulandi 6cdifiimulandi rite eft uten*dum. Ex omni vita limulationem diffimulationemcgtoilendam efte,lubens Ciceroni adfentior b),cum ju*ftitiam 6c virtutem fimulando , nequitiae fua? fuc-celTum procurare feliciorem cupiunt improbi;fed

    inter-

  • M ) s ( Minterdum & publica & privata (alus has quoqueartes poftulat. Quid? quod (aspe, vera reticen**do>felicia quaecunque, ad votum, nobis contin-gere foleant. Qua de re Omeifius prydare ita dis-ferit: Proinde celare veritatem, aut aliter, quam«ientimus, loqui licet, quando id requiric Dei«honor, aut (alus publica, vel noftra etjam & pro-"ximi. Ita hoftem fallere licet; hic enim nullum"jus habet verum ex nobis cognofcendi. Itajudici"fiåis argumentis uti quandoque licet ad expi«"Icandam veritatem; & medico ad perfvadendum"aegrum, ut fumat medicamina: ille enim nemi-«nem laedit, 6c potefiatem quoque habet in veri-«tatem inquirendi; hic fervare ^grotum intendit.«Contra vero falfa teftimonia, fidei in contraéli "bus violatio , malitiofe fimulationes , a?quivo-"cationes & reftri&iones mentales, ad falfiloquiamoralia, in fe turpia, omnino pertinent, quia«per eas jus alterius lasditur c). Et fic confeflio-"harii quoque, miniflri & amici arcana, fidei(uas«commiffa, tacendo rede difiimulant ä). Quam«prudentiarn tanti fecit imperator Friedricus Ma-ximilianus,ut fymbolo ufus fuerit: Nefeit regnare,qui nefeit diflimulare e). A qua (ententia neque arlienum fuifie videmus Tiberium /).

    a) Perf. fat♦ V. v. 119. b) de amicitia c) Ju-risprudentidd naturalis Epitome Omeifii Etb. adjetfa.d) Röjer. Infiit. mor. L. 1. C. io. Qv. 6. e) ^ArniJ.Doflr. Polit, L. IL C, 5 /) Tacit. I, 4. annal. 71. 2.

    D 2 vid,

  • 9 ) ° ( '9Tuff. 7. N. G. 14. C. /. §, 72, Lipf. 14. Po/#. C. 14^$.26.0.1. §.30, n.sfeq.Cap.i^.fy 15.^47.0.1 &bkReinhard.

    5. XX.

    Vices fortunae prudenter funt profpicienda? jut ubi res ita a nobis poftulaverit, tempori in-fervire , noftroque tuto confulere uiui queamus:nam poflha?c occafio calva. Si vero adverfam ex-perti fuerimus fortunam , adeoque confilia noftrairrita pofTe fieri , cavendum , ne quid temere &fnconfulto , in rebus arduis a nobis committatur.Hinc praeftat, injurias non raro patienter ferre, &cafus improvifosj non evitabiles, forti excipere a-nimo.

    Vid. Tutneri Philofi Civ. §. 57, 58, 59, 60 &c.Gractan.Max. Lipf. Lib.%. Polit. C XL J. 13. n. 16. ibiqueReinhard. & jeqv. fl. 15. n. 1. Jeq. Gen. 39, tot. & leq*Hwb. 42. v. 10Jeq. Valer.Max. b.Cap.y.$. XXI.

    Poftquam fic pro moduio ingenii, breviteress deiineavimus virtutes , qua? verum fortunsecultorem decent atque ornant; pauciflimis ea per-lequi nobis iiceat, qua? circa perverfos fortunascultores obfervari merentur. Horum pra?cipuifunt obtreäatores , delatores, adulatores & fcediminiftri. Vid.

  • K ) ° ( S9 19Vid. Plutarch. de gerenda. republ. Com, Nep. Arißid,

    c /• Patri: de Regno , Lib. 4. Tit, 20. Lib.3. Tit. 13. Liv,é.Cap.ti. Lib 28. Cap.40.feqv.Cicer.Orat.pr» Ligar, Flor.Lib.j.Cap% zu L. 4* C. z. Riebt. Axiom. 161 id36z.

    §. XXII.

    Obtre&atores, fummos fa?pe viros de faftigiogloria & honorum pr^cipitant, fci oculis laudan-tes , aliisque artibus decipientes.

    Vid. Fr. Patri. Lib. g. de Regno , Tit. n. Dan, 6. v.16.C. Tacit. Hiß. Lib. 1. Caps. 64. Lipf. Lib.3.Polit. Cap.u. §.ig.n. /. feq. ibique Reinhard. Gruteri Difcurf, in C. Tacitum , //.-Rechenb. Diß. de caßbus minißrorurn in repub. eminentium^Cap.3. §* /2, 13. feqv .Plutarch. Catonem maj. pag.338.

    §, XXIII.Delatores malis Princip! bus fseviendi confilia

    & materiem lubminifirant.

    Vid. C. Tacit. Lib. 1. Annal. C. 74. L% 2. C. zy^feqv. ad32^ L. 3 C. 23 y 28j 3*i 34> 3^> 3$' L. 4- C, if 2,7^ 11. &c,L. 6. C.Zy8& 2s. Boccler. in Tacit. L. 2. Hiflor. C. 10. Annot. Po-lit.p. 667 feq. Sveton. Tiber. C. 435 38> & di. Caligul. C. 18. Ner,C. 3T-) 3a & 37 Senec. L. 6. de bencf. C. 30. Plinii Panegyr.C. 42 Ziegler. de juribus majefi. L, 1. C. 2? 17 & ig, GruteriDijcurf. Polit, in Tacit. C. 48.

    § XXIV.Adulatores, fui lucri caufla, potentiorum ad

    placi-

  • 5# R ) 0 ( 99placitum loqvutitur, vitia eorum dealbaht, Öculoseorura, ne ipfi nasvos fuos videant , nube vanita-tisimplenc, auresfalfis prasconiis,

    Vid. Plutarea. de difcrimine adulatorit (ß amici. Lu-*cian.Nigrin.p.33, (ß pro imaginibus pzj. i Reg. iz.v.io. feqv.Cap. 22.' //, iz.feqv. Tacit. Annal. L. 4. C. i.feqv. Bcecler. Tom. 1.Differt. Comment, BUn. Cap. 8- de adulat. aul. Arnif. Axiom. 192,194 & 199. Gentzk. Hiß. Pbilofopb. p. pi^ n, 4. RÖjeri Infi,moral, p. Coo, /. joy. ».

    §. XXV.Fcedi rniniftri, Principes, ad voluptates varia-

    que vitia, feducunt.Vid. C. Tacitum & Svetonium locit citatIs , imprimis

    in Claudio , C, 28 & 29. Loccenii Hiß. Svec. Lib. 7, p. 371.Rußend, in vita Reg. Erici 14. Recbenb. differt, de minifierioyquod crimen cfl. RÖfer, Inflitut. Moral, p. 608.

    §. XXVI.Dominos quoque una fecum perdunt.Vid. Sveton. Tiber. C. 33^ 65 iß 73. Caligul.C. iz Iß 30.

    Claud. Cap. 6, 28, 29 iß 44. Ner. C. 49. Domit. C. 14 (ß /7. Fl.Vefiafian, C. $. Tacit. 4. Annal. C. n. Lib. 11. Cap. 29^33 tß 38.Lib.13. C. i.Lib. 14, C. 63. Dion. Caff. Lib.38. de Sejano. Plin. Pa-negyr. C.34. Loccen. Hiß, Svecan.pag.378«Puffend, loco citato.

    5. XXVII.Fortuna, pravis artibus > per parricidia, re-

    bellionem & mocus civiles, quaefita , tandem cul-tores impios deftituit* ita ut verum fit illud Poe-tx a) 1

    qui

  • 8 ) o C 8 J*» qui mmlos optabat honores

    Et nimias pofcebat opes , numerofa parabatExcelfie turris tabulata, «///or ejjetCafus, impulj# prceceps imwane ruin#.

    d) juvenal, Satyr. /0. P/V. quocjue circa hane rem Vdie*jum Paterculum 2. C. 2,3, 6, iy, jj, & 67. Pion. Gaß. Lib.42. pag. 1S7. Lib. 44. />/*£. 2-f?. Lib. 46. pag. 323. Plutarch.*» C». Pompejo , C. Cafare, M. Antonio & M. Bruto. Ovid.Lib. 4. Epifi. ex Ponto Eleg. 3. Liv. 6. C, it & 14, Plutarch.M. Coriolano Valer. Max. Lib. 6. C. 11. Chr. A. Brunnernpart. 2. C. 4. Seil. 2. §. 2. Rieht. Axiom, zyy, 300 & 301•Georg. Bäte. Elencb. motuum nuperorum in Anglia part. 2. p.*J4> feqv. Miege @yo(j 23utömitjcf>er 0fQOt I Sljetl Cap. zy.S. 3-

    H^c funt pauciflima illa , qua? circa präsen¬tem materiam a nobis adferri potuerunt, qua? utB. L, in meliorem interpretetur partem , enixerogo.Gloria fit Patri, Nato fit gloria, SandöGloria Spiritui, Triadi fit gloria Sandtee*

  • CLARISSlMd

    Philofophi« CANDIDATO,Dil. JOHANN! A SÖDERH/ELL,

    Pro Laurea PhilofophicaDe

    Cultu Fortuneegregic diflerenti,

    naina todw wkd nv sdd ^nndttfjwktd tdd nr [nnan 'toVöd ttfnnVi wiaM> ditonswipn ftb Kin hämo nry *o un mny rwn-jn^n^ni -jnjnn tjqd rmn1? nrni nnTn nay1? inV Sy nby k^ "d ^yt Tfrrutmpn tawn y&n n« ok •o cmn ini^ rny ctd*to «1« ntn orn ny ttojd naiy rrn nna *paiojtdd n« uto* n^dni nin iddd rorov ^jun ^ hipp ^d tot to p *ro mi onnrtpwn^t 1dw tdd1d jwtt {ffljl Kim*tkd ridin fldidd *]t tod sdd *jdtdn *pm sditokdt riDDnn iddd ncoy1? Kin n^n dji rroi«t> im Vdt nn« rrani mr [d ^nnai -unr^a pjn

    Amice grdtttUturJohannes Israel Hammarin*

    Ifraeiflbn,