UZAKTAN EĞİTİM DESTEK PAKETİ

www.fenalemi.com

Gaz BasıncıKapalı kaptaki gaz molekülleri sürekli kabın iç çeperlerine çarparak, kap içerisinde basınç oluşturu-rlar.

Deodorant kutuları içerisinde bulunan gaz basıncı yüksektir.

Açık Hava Basıncı

Atmosferde bulunan gazlar da ağırlıklarından dolayı yerküreye basınç uygularlar. Bu basınca açık hava basıncı denir.

Açık hava basıncı P0 ile gösterilir. Birimi cm-Hg, bar, atm.

Açık hava basıncını ölçmek için kullanılan araçlara barometre denir.

Açık hava basıncı yükseklere doğru çıkıldıkça azalır. Bunun sebebi deniz seviyesindeki bir noktaya daha çok gaz tanecikleri etki eder fakat yukarı çıkıldığında o noktaya etki eden tanecik sayısının azalmasıdır.

DENİZ SEVİYESİ

1 atm=76 cm-Hg

1000 metre

2000 metre

3000 metre

4000 metre

1 atm

0,9 atm

0,8 atm

0,7 atm

0,6 atm

Toriçelli deneyi (Açık hava basıncının ölçülmesi)

P0h

cıva

P0

Deniz seviyesinden yukarılara çıkıldıkça h seviyesi azalır.

Ünite: BasınçKonu: Gaz Basıncı

UZAKTAN EĞİTİM DESTEK PAKETİ

www.fenalemi.com

UZAKTAN EĞİTİM DESTEK PAKETİ

www.fenalemi.com

✏ Magdeburg yarım küreleri deneyi, 1657 yılında Almanya’nın Magdeburg şehrinde yapılmıştır.

Yarım küreler birleştirilerek içindeki hava boşaltılmıştır. Daha sonra küreyi ayırmak için atlar kul-lanılmış fakat yarım küreler açık hava basıncının etkisi ile birbirinden ayrılmamaktadır.

✏ Atmosferdeki gazlar, sıvıların içerisindeki cisme uyguladığı basınca benzer bir şekilde içinde bulunan bütün cisimlere her yönde basınç uygular.

✏ Uçaklar çok yüksek irtifalarda uçtuklarından dolayı basınca dayanıklı olarak üretilirler. Ayrıca uçaklarda insanların yüksek irtifalarda basınç değişiminden etkilenmemesi için kabin içerisin-deki basıncı sabit tutan sistemler bulunmaktadır. Çünkü yüksek irtifalarda açık hava basıncı de-niz seviyesine göre çok düşüktür.

Ünite: BasınçKonu: Gaz Basıncı

Soru-1:

h

Deniz seviyesinden yüksek bir yerde kuru-lan şekildeki düzenekte h yüksekliğinde d yoğunluklu sıvı bulunmaktadır.

(h) yüksekliğini arttırmak için;

I. d’yi arttırmak, II. Daha dar boru kullanmak, III. Düzeneği deniz seviyesine indirmek işlemlerinden hangileri yapılabilir?

A) Yalnız I B) I ve IIC) Yalnız III D) II ve III

Soru-2: Aşağıdaki örneklerden hangisi açık hava

basıncının varlığını ispatlamaz?

A) İçi su dolu bardağın ağzı kağıt ile kapa-tılıp ters çevrildiğinde suyun dökülmem-esi

B) Pipetle meyve suyu içilmesiC) Cama yapışan vantuzun çekilince çık-

mamasıD) Berber koltuğunun yükseltilip alçaltılması

UZAKTAN EĞİTİM DESTEK PAKETİ

www.fenalemi.com

Soru-5: Doğa Öğretmen açık hava basıncının etkileri ile ilgili aşağıdaki etkinliği gerçekleşti-

riyor.

Doğa Öğretmen etkinliğinde ağzı açık teneke kutuyu belirli bir süre ısıtıyor. Isıtma işlemi bittiğinde kutunun kapağını kapatıyor ve bir süre sonra teneke kutunun içe doğru yamulduğunu gözlemliyor.

Yapılan etkinliğe göre; I. Kutunun içe doğru çökmesine açık hava basıncı neden olmuştur. II. Kutu ısıtıldığında iç basıncı azalır. III. Kutu içe doğru çöktükten sonra, kutuya etki eden açık hava basıncı sıfır olur. verilenlerden hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) I ve IIIC) Yalnız III D) I, II ve III

Ünite: BasınçKonu: Gaz Basıncı

Soru-3:

h1h2 h3

Şekildeki düzenekte farklı çap ve şekillerdeki cam tüplerle hazırlanan sistemde h1, h2 ve h3 derinliklerinde sıvılar bulunmaktadır.

Buna göre h1, h2 ve h3 arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) h1 = h2 = h3 B) h1 ˃ h2 ˃ h3 C) h3 ˃ h2 ˃ h1 D) h2 ˃ h1 = h3

Soru-4:

P1

P2

P3 Yukarıdaki şekilde dağın farklı noktalarına et-

ki eden açık hava basıncı P1, P2 ve P3 ile gösterilmiştir.

Buna göre bu noktalardaki açık hava basıncı arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) P1 > P2 > P3 B) P2 > P1 > P3C) P3 > P2 > P1 D) P2 > P3> P1

UZAKTAN EĞİTİM DESTEK PAKETİ

www.fenalemi.com

Soru-7: Torricelli, deniz seviyesinde yeterince uzun cam boruyu cıva ile doldurup bu boru-

yu cıva ile dolu başka bir kabın içerisine şekildeki gibi yerleştirmiştir. 0 OC sıcaklık-ta yaptığı bu deneyde cam borudaki cıva seviyesinin azalarak 76 cm seviyesinde sabit kaldığını gözlemlemiştir.

Buna göre sadece bu deney ile; I. 0 OC sıcaklıkta deniz seviyesinde açık hava basıncı 76 cm cıvadır. II. Deniz seviyesinden yükseklere çıktıkça açık hava basıncı artmaktadır. III. Sıcaklık arttıkça açık hava basıncı artmaktadır. sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III

76 cm

Ünite: BasınçKonu: Gaz Basıncı

Soru-6:Emrah Öğretmen açık hava basıncı ile ilgili aşağıdaki etkinliği tasarlamıştır.

Buna göre aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğrudur?A) Mavi balon aşağı doğru çekildiğinde pet şişe içerisindeki gaz basıncı artar.

B) Kırmızı balonun hacminin artmasıyla içerisinde bulunan gazın basıncı artar.

C) Mavi balonun aşağı çekilmesiyle pet şişe içerisindeki düşen gaz basıncını denge-lemek için pipetten hava girişi olur.

D) Kırmızı balonun hacminin artmasıyla pet şişeye etki eden açık hava basıncı artar.

Etkinlik Malzemeleri:• Pet şişe• Pipet• BalonEtkinliğin Yapılışı:• Pet şişenin tabanı maket bıçağı ile dik-

katli bir şekilde kesilir.• Pet şişenin kapağına bıçak yardımıy-

la pipetin sığabileceği şekilde kesile-rek delik açılır.

• Pipet kapaktan geçirilerek şekildeki gi-bi yerleştirilir.

• Pipetin üst kısmı açık bırakılır, pet şi-şe içerisinde kalan alt kısmına ise ba-lon bağlanır.

• Pet şişenin kesilerek açılan kısmına balon bağlanır.

• Pet şişeye bağlanan balon aşağı doğ-ru çekilerek pipetin ucuna bağlanan balon gözlemlenir.

Gözlem: • Mavi balon çekildiğinde kırmızı

balonun hacminin arttığı gözlem-lenmiştir. Mavi balon geri bırakıl-dığında ise kırmızı balonun hac-minin azaldığı gözlemlenmiştir.