osnovi na smetkovodstvo]

ПредметПредмет:: Основи на Основи на сметководствосметководство

� Опис на предметотОпис на предметотОпис на предметотОпис на предметот

� Цели на предметотЦели на предметотЦели на предметотЦели на предметот

� СилабусСилабусСилабусСилабус

� Потребна литератураПотребна литератураПотребна литератураПотребна литература

� Методи на изучувањеМетоди на изучувањеМетоди на изучувањеМетоди на изучување

� ОценувањеОценувањеОценувањеОценување

� ПравилаПравилаПравилаПравила

1

Глава Глава Глава Глава Глава Глава Глава Глава 11111111 Сметководството Сметководството Сметководството Сметководството Сметководството Сметководството Сметководството Сметководството

како форма на како форма на како форма на како форма на како форма на како форма на како форма на како форма на

комуницирањекомуницирањекомуницирањекомуницирањекомуницирањекомуницирањекомуницирањекомуницирање

Copyright © 2007 Prentice-Hall. All rights reserved 2

комуницирањекомуницирањекомуницирањекомуницирањекомуницирањекомуницирањекомуницирањекомуницирање

� Започнувате сопствен бизнис? Од каде ќе почнете?

� Колку пари ви се потребни? Со што и како ќе го мерите успехот на вашиот

Copyright © 2007 Prentice-Hall. All rights reservedМ-р Весна Гарванлиева Основи на сметководство

како ќе го мерите успехот на вашиот бизнис?

� Од каде ќе најдете пари?

� итн.

3

СфаќањеСфаќање нана сметководствотосметководствотоСфаќањеСфаќање нана сметководствотосметководството

• Луѓето кои првпат се во контакт со сметководството често имаат однапред креирана замисла за тоа дела сметководството е математика

• Меѓутоа ова е ограничено размислување и се


• Меѓутоа ова е ограничено размислување и се фокусира само на запишувањето на настаните во книгите – книговодството

• Сметководството е систем и процес на идентификување, мерење и размена на економски информации кои овозможуваат носење на одлуки од страна на корисниците

4

Цел Цел 11Цел Цел 11


Употреба на Употреба на сметководствениот речник и сметководствениот речник и

терминитермини

СметководствоСметководствоСметководствоСметководство

� Сметководството е систем за информирање што ги мери резултатите и ги обработува податоците во финансиски извештаи преку кој воспоставува комуникација со менаџментот – оние кои донесуваат одлуки � Мерење � Обработување � Комуникација

� Финансиска информација за менаџмент

� Клучен дел од носењето одлуки, планирањето, водењето на

Copyright © 2007 Prentice-Hall. All rights reservedМ-р Весна Гарванлиева Основи на сметководство 6

� Клучен дел од носењето одлуки, планирањето, водењето на компаниите

� Сметководството е јазикот на бизнисот и оние кои подобро го разбираат остваруваат подобри резултати

� Основните изходи од сметководството се финансиските извештаи � Пр. Доколку ви треба заем за бизнисот приложувате ФИи

� Финансиските извештаи известуваат во парични единици

• Сметководството како функција е неопходна за секое претпријатие кое ги обработува финансиските информации кои се резултат на бизнис активностите,


кои се резултат на бизнис активностите, ги претставува аналитички за да се донесат одлуки за правилно и ефикасно искористување на економските ресурси и профитабилност.

7

ЦелЦел нана сметководствотосметководствотоЦелЦел нана сметководствотосметководството

• Обезбедување на финансиски информации за носење на деловни одлуки

• Резултат од сметководството се


• Резултат од сметководството се финансиските извештаи

• Сметководството како процес се базира на „закони“, а тоа се сметководствените

принципи

8

ФормиФорми нана органзиацијаорганзиацијаФормиФорми нана органзиацијаорганзиација

• Повеќе форми на организација

• Профитни и непрофитни ентитети

• Основна разлика е постоењето за остварување односно не - остварување на профит - добивка

• Непрофитни се на пр.


• Непрофитни се на пр.– Државни ентитети

– Едукација – универзитети, училишта

– Болници

– Фондации

– Граѓански здруженија

9

ЗаконЗакон заза ТрговскиТрговски ДруштваДруштва --

FormiFormi nana delovnidelovni organizaciiorganizaciihttp://www.mse.org.mk/Repository/UserFiles/File/Misev/Regulativa/ZTD/ZTD%2028http://www.mse.org.mk/Repository/UserFiles/File/Misev/Regulativa/ZTD/ZTD%2028--2004.pdf2004.pdf

ЗаконЗакон заза ТрговскиТрговски ДруштваДруштва --

FormiFormi nana delovnidelovni organizaciiorganizaciihttp://www.mse.org.mk/Repository/UserFiles/File/Misev/Regulativa/ZTD/ZTD%2028http://www.mse.org.mk/Repository/UserFiles/File/Misev/Regulativa/ZTD/ZTD%2028--2004.pdf2004.pdf

• ТРГОВЕЦ-ПОЕДИНЕЦ

• (1) Трговецот- поединец е физичко лице кое, во вид на занимање, врши некоја од трговските дејности определени со овој закон.

• (2) Трговецот- поединец одговара за своите обврски лично и неограничено со сиот свој имот…


неограничено со сиот свој имот…

• Форми на трговски друштва

• (1) Трговско друштво, според формата, без оглед на тоа дали врши

трговска или некоја друга дејност, е:

1) јавното трговско друштво;

2) командитното друштво;

3) друштвото со ограничена одговорност;

4) акционерското друштво и

5) командитното друштво со акции.

10

Видови трговски друштваВидови трговски друштваВидови трговски друштваВидови трговски друштва

• (1) Јавно трговско друштво (во натамошниот текст: јавно друштво) е трговско друштво во кое се здружуваат две или

повеќе физички и правни лица, кои на доверителите за обврските на друштвото им

• (1) Командитно друштво е

трговско друштво во коешто се здружуваат две или повеќе физички и правни лица од кои најмалку еден содружник одговара за обврските на друштвото лично со сиот свој имот, односнo неограничено и солидарно ако се најмалку два содружника (вонатамошниот текст: комплементар), а

Copyright © 2007 Prentice-Hall. All rights reserved

обврските на друштвото им одговараат неограничено и солидарно со сиот свој имот.

• (2) Јавно друштво се основа со договор за друштвото склучен меѓу основачите.

натамошниот текст: комплементар), а најмалку еден содружник одговара за обврските на друштвото само до износот на запишаниот влог во друштвото (во натамошниот текст: командитор). Влогот на командиторот не може да биде во труд и услуги.

• (2) Комплементарите учествуваат најмалку со една петтина во вкупниот

износ на влоговите.

11

• (1) Друштво со ограничена одговорност е трговско друштво во коешто едно

или повеќе физички и правни лица учествуваат со по еден влог во однапред договорената основна главнина на друштвото.

• (2) Влоговите на содружниците можат да бидат со различна големина.

• (3) Содружниците не одговараат за обврските на друштвото.

• (1) Акционерското друштво е трговско друштво во кое акционерите учествуваат со

влогови во основната главнина, којашто е поделена на акции.

• (2) Акционерите не одговараат за обврските на акционерското друштво.

• (1) Командитно друштво со акции е трговско друштво чијашто основна главнина


• (1) Командитно друштво со акции е трговско друштво чијашто основна главнина

е разделена на акции и во коешто еден или повеќе содружници одговараат неограничено и солидарно за обврските на друштвото, со сиот свој имот (во натамошниот текст: комплементари) и неколку содружници кои имаат својство на акционери и кои одговараат до износот на нивните влогови и кои не одговараат за обврските на друштвото (во натамошниот текст: командитори).

• (2) Бројот на командиторите не може да биде помал од три.

• (3) Правните односи на комплементарите меѓу себе и спрема командиторите, како и спрема трети лица, како и во поглед на правото на комплементарите на управување и застапување на командитното друштво со акции се уредуваат соодветно со одредбите за командитно друштво определени со овој закон.

12

Едноставна Споредба Едноставна Споредба Едноставна Споредба Едноставна Споредба

Единствен сопственик

/ТП

Партнерство – ортаклак

/ЈТД

Корпорација/АД

Ограничена одговорност/

ДОО

Сопственик Само 1 2 или повеќе

Многу акционери

Членови со удели


удели

Живот По избор на сопственикот или смрт

По избор на сопственикот или смрт

Неограничено Неограничено

Лична одговорност на сопствениците

Лично одговорен

Партнерите лично одговорни

Акционерите не се лично одговорни

Членови не се лично одговорни

13

Формирање на акцинерско друштво Формирање на акцинерско друштво (АД)(АД)

Формирање на акцинерско друштво Формирање на акцинерско друштво (АД)(АД)

� Посебен правен субјект

� Неограничен животен век

� Ограничена одговорност на акционерите

� Одвојување на менаџментот од акционерите

� Акционерите избираат Одбор на директори

� Одбор


� Одбор

� Поставува политики

� Поставува менаџери

� Избира претседател

� Оданочување

� Двојно оданочување (1) данок на добивка на компанијата (2) акционерите плаќаат персонален данок на личните примања (од исплата на дивиденда)

� Државна регулатива

КориснициКорисници нана сметководственитесметководствените

информацииинформации ((Decision MakersDecision Makers))

КориснициКорисници нана сметководственитесметководствените

информацииинформации ((Decision MakersDecision Makers))� Менаџментот на компанијата (оние кои носат одлуки за компанијата)

имаат потреба од сметководствените информации меѓутоа постојат повеќе видови на корисници на сметководствените информации

� Индивидуални корисници - повеќето од вас веќе користите сметководствени информации како на пример за проверка на банкарските сметки, проценка на потенцијално работно место итн.

� Бизнисите – ги користат сметководствените информации за да


� Бизнисите – ги користат сметководствените информации за да постават цели, да ги оценат постигнатите резултати, за да превземаат корективни мерки и др.

� Инвеститорите – одлучуваат дали да инвестираат, колку да инвестираат, што да очекуваат да заработат и др.

� Кредитори (Доверители) – ја проценуваат способноста за враќање на долгот и др.

� Даночна управа – да ги пресметаат даноците врз основа на финансиските извештаи т.е. сметководствените информации

Финансиско наспроти Финансиско наспроти

Управувачко сметководствоУправувачко сметководство

Финансиско наспроти Финансиско наспроти

Управувачко сметководствоУправувачко сметководство� Финансиско сметководство – дава информации за надворешните

корисници кои не се директно инволвирани во секојдневното работење (деловни операции) на бизнисот (екстерни корисници)

� Информациите се во однапред определени формати, по одредени правила и начин

� Сметководствени општоприфатени стандарди

� Што им треба на акционерите и потенцијалните акционери? Што им треба


� Што им треба на акционерите и потенцијалните акционери? Што им треба на сопствениците на обврзниците, банките и другите кредитори –доверители , владините агенции?

� Управувачко (менаџерско) сметководство – дава информации за менаџментот на компанијата интерни лица кои носат одлуки за операциите на компанијата (интерни корисници)

� Информациите се известуваат во формати кои најмногу им одговараат на компанијата, односно на корисниците

� Го олеснува планирањето – буџетирањето и организација на процесите

� Генерално е неограничено

ОрганизацииОрганизации и и регулаторнирегулаторни телатела заза

сметководствосметководство

ОрганизацииОрганизации и и регулаторнирегулаторни телатела заза

сметководствосметководство

� Кој донесува одлуки за правилата на изготвување на финансиските извештаи?

� FASB – Financial Accounting Standards Board

� SEC – Securities and Exchange Commission� Комисија за хартии од вредност


� Комисија за хартии од вредност

� AICPA – American Institute of Certified Public Accountants

� IMA – Institute of Management Accountants

� IASB – International Accounting Standard Board ги издава IFRS (порано IASs) – ЕУ ги прифаќа 2002 (исто и Македонија, но сеуште делумно) � Меѓународни стандарди за финансиско известување

Кој каква улога имаКој каква улога има??Кој каква улога имаКој каква улога има??

Влада

КХС го

регулира

пазарот ХВ


Приватен сектор

Професионални

сметководители ги

применуваат

меѓународните

сметководствени

стандарди

Приватен сектор

IASB или FASB ги

одредуваат

сметководственит

е стандарди

IFRS

или

GAAP

СметководственаСметководствена ЕтикаЕтикаСметководственаСметководствена ЕтикаЕтика

� Сметководството може да биде и за приватниот и за јавниот сектор, непрофитни и профитни организации

� Сметководството е најчесто дел од секторот финансии каде можат да се јават професиите како: контролор (дир. на сметководство, дир. на планирање и финансиска анализа итн.), благајник (дир. На даноци, дир. на управување со готовина), интерен ревизор

� Сметководствените информации се сензитивни информации затоа што


� Сметководствените информации се сензитивни информации затоа што често од нив зависи нечија одлука за инвестиција, заем, и слично. Дали професионално или лично многу луѓе зависат од сметководителите па затоа етичкото однесување на сметководителите е нешто што се очекува � Интерна/Внатрешна ревизија (оперативна ефикасност од внатрешни ревизори)

� Екстерна/Надворешна ревизија (испитување на финансиската состојба на компанијата од

независни ревизори)

� Sarbanes-Oxley Act – регулатива во САД донесена против криминалните престапници кои ги фалсификуваат ФИи

• Enron Corp., 7ма по големина компанија во

САД пред да признае дека известувала

дека има помали долгови

• WorldCom, огромна компанија и


• WorldCom, огромна компанија и

телефонски провајдер признавал дека

расходите ги евидентирал како

средства

• Xerox Corp. Беше обвинет за

манипулирање со известената добивка

(профит)

20

Цел 2Цел 2Цел 2Цел 2


Употреба на сметководствените концепти и принципи

GAAP / IFRSGAAP / IFRSGAAP / IFRSGAAP / IFRS

� Примарна цел ан сметководството е обезбедување на информации кои се корисни за донесување на одлуки за инвестирање или задолжување

� Општоприфатените сметководствени


� Општоприфатените сметководствени принципи (Generally Accepted Accounting Principles)� Сметководствени принципи кои одредуваат како

се мерат, обработуваат и презентираат финансиските информации

� Ги носи Финансискиот одбор за сметководствени стандарди (Financial Accounting Standards Board (FASB))

СтандардиСтандарди нана професионалнопрофесионално

однесувањеоднесување

СтандардиСтандарди нана професионалнопрофесионално

однесувањеоднесување

� AICPA - Кодекс на професионално однесување на сметководителите

� IMA - стандарди на етичко однесување


� IMA - стандарди на етичко однесување

КонцептКонцепт нана економскиекономски ентитетентитетКонцептКонцепт нана економскиекономски ентитетентитет

� Економски ентитет - ја гледа организацијата како засебна сметководствена единица

� Концептот на ентитет се применува посебно за секоја економска единица

� Да претпоставиме дека земаме заем од банка во висина од $


� Да претпоставиме дека земаме заем од банка во висина од $ 500 за ентитетот Весна Услуги. Заемот ќе биде евидентиран на име на претпријатието и ќе биде независен од личните и сопствени средства на физичкото лице Весна, како што се автомобилот, облеката и слично.

� Toyota може да дознае и да анализира дали и зошто опаднала продажбата на Lexus

� Ако имате три посебни бизниси како ќе ги водите книгите?

� Сметководствените информации се базираат на што е можно поверодостојните податоци кои ни се достапни и кои � Можат да се потврдат

� Се ослободени од влијанија

� Секој еден поединец со истите податоци би дошол до истиот

ПринципПринцип нана веродостојностверодостојностПринципПринцип нана веродостојностверодостојност


� Секој еден поединец со истите податоци би дошол до истиот заклучок

� Пр. Можам да го префрлам мојот личен стан на мојот бизнис за да биде канцеларија и верувам дека истиот вреди $100.000, меѓутоа проценителот проценува дека истиот вреди $ 50.000. Втората вредност е веродостоен и објективен сметководствен податок кој треба да се користи во сметководствената евиденција

ПринципПринцип нана историскиисториски тропоктропок

((трошочентрошочен принциппринцип))ПринципПринцип нана историскиисториски тропоктропок

((трошочентрошочен принциппринцип))� Набавените средства и услуги треба да

бидат евидентирани во нивната набавна

цена (историски трошок)

� Принципот на историски трошок како концепт


� Принципот на историски трошок како концепт смета дека е подобро да се известува со вредности кои се поврзани со објективни минати трансакции кои можат да се потврдат

� Сметководството сеуште не еволуирало до степен да вреднуваат колкава е вредноста за бизнисот

КонцептКонцепт нана континуитетконтинуитет ((Going Going

Concern Concept)Concern Concept)

КонцептКонцепт нана континуитетконтинуитет ((Going Going

Concern Concept)Concern Concept)

� Претпоставува дека ентитетот ќе функционира и во догледна иднина

• Доволно долго за да ги користи постоечките


• Доволно долго за да ги користи постоечките ресурси за нивната намена

• Замислете ја алтернативата: продавница која се затвора се обидува да продаде се, и тогаш наместо историскиот трошок релевантна мерка е тековната пазарна вредност.

КонцептКонцепт нана стабилнастабилна паричнапарична

единицаединица

КонцептКонцепт нана стабилнастабилна паричнапарична

единицаединица

� Претпоставува дека куповната моќ на денарот/доларот/еврото е стабилна


� Сметководителите претпоставуваат дека куповната моќ на паричната единица е иста па можеме да собираме и одземаме

денари како да имаат иста куповна моќ.

Природа на деловните Природа на деловните активностиактивности

Природа на деловните Природа на деловните активностиактивности

�Најраспространета форма на претпријатие е АД на што и ќе се фокусираме

�Категории на деловни активности


�Категории на деловни активности

�Финансиски

�Инвестициски

�Оперативни

31

ФинансискиФинансиски активностиактивностиФинансискиФинансиски активностиактивности

• Активности поврзани со финансирање на бизнисот

– Како ќе започнеме да работиме, со кои финансиски средства?

– Пр. 800.000 МКД од сопствени средства на двајцата партнери, и 400.000 МКД заем од банка потребни за започнување на бизнисот.

– Издавање на акции за прибирање на капитал за започнување или за продолжување на некоја активност


за продолжување на некоја активност

• Некои термини:

– Обврска – долг кој го има претпријатието: обврски кон добавувачите, обврски за кредит, обврски за обврзници и тн.

– Акционерски капитал – вредноста на акциите на компанијата кои се продадени на акционерите –прибран капитал (пр. 10.000 акции х 100 МКД=1.000.000 МКД)

– Обврзници – капитал собран по пат на должнички инструменти, за кој кредиторите очекуваат надокнада - камата.

32

ИнвестициониИнвестициони активностиактивностиИнвестициониИнвестициони активностиактивности

• По имањето на финансии по различни форми на прибирање, бизнисот инвестира за да го подобри бизнисот, да се прошири и тн. ги користи прибраните средства за да купи капитални добра.

• Пример за купување фабрика, опрема, машини и сл.

• Термини:


• Термини:

– Средство –ресурс кој има економска вредност и која ќе носи идни користи за бизнисот.

• Пример: готовината, опремата, машината, зградата итн.

– Средствата може да бидат материјални или нематеријални, односно опипливи и неопипливи како што се авторски права, лиценци итн.

– Многу важно средство е Побарувањата од купувачите – правото да се соберат пари за нешто што сте го продале а не сте добиле пари

33

ОперативниОперативни активностиактивностиОперативниОперативни активностиактивности

• Секој бизнис е организиран со некаква цел: производство на тетратки, автомобили, продажба на мебел, советодавни услуги и сл.

• По прибирање на финансиите, нивно инвестирање во капитални средства сега можеме да почнеме со работа односно со оперативните активности.

• Што е основната работа што секој бизнис ја прави? Продава! Продажба на производи и услуги е најважната оперативна активност


Продажба на производи и услуги е најважната оперативна активност

• Средствата што ќе ги прибере бизнисот од продажба на производите/услугите се ПРИХОД (прилив на средства)

– При продажба на кредит одн. на одложено плаќање се стварат Побарувања од купувачите - сметки кои треба да се наплатат.

• Од друга страна пак ние набавуваме залихи (производи кои треба да ги продадеме) од добавувачи .

• Во текот на оперативното работење настануваат трошоци или расходи. Тоа се одливи на средства како резултат на продажбата ма производи и услуги.

34

Цел 3Цел 3Цел 3Цел 3


Употреба на сметководствената равенка

СредстваСредстваСредстваСредства

� Средствата се економски ресурси од кои се очекува иден бенефит (корист) за бизнисот

� Готовина


� Готовина

� Побарувања од купувачи

� Залихи на материјали

� Мебел

� Земјиште

ПраваПрава врзврз средстватасредстватаПраваПрава врзврз средстватасредствата

� Обврски – економски обврски кои треба за се платат/подмират на физички или правни лица кои не се дел од компанијата


компанијата

� Обврски кон добавувачи

� Обврски за плати

� Обврски за меници

� Обврски за кредити

� Обврски за обврзници

ПраваПрава врзврз средстватасредстватаПраваПрава врзврз средстватасредствата

� Капитал (сопственички или акционерски капитал) – сопствениците или акционерите имаат право врз средствата на компанијата


средствата на компанијата

Сметководствена равенкаСметководствена равенкаСметководствена равенкаСметководствена равенка

средства =Обврски + акционерски капитал


Економски

ресурсиПрава врз

економските ресурси




Уплатен капитал

Задржана добивка


Акционерски капитал

Уплатен капитал Задржена добивка


Уплатен капитал Задржена добивка

Обични акции + нето добивка

- дивиденда



+ нето добивка

приходи


+ нето добивка

- дивиденда- расходи


Уплатен капитал


Copyright © 2007 Prentice-Hall. All rights reserved43

капитал добивка

Обични акции + нето добивка

- дивиденда

приходи

- расходи

ПриходиПриходиПриходиПриходи

� Средствата заработени преку давање на услуги или продавање на добра

� Приходи од продажба

� Приходи од услуги


� Приходи од услуги

� Приходи од камати

� Дивидендни приходи

РасходиРасходи//ТрошоциТрошоци

� Намалување на задржаната добивка што настанува како резултат на употребата на средствата или на зголемувањето на обврските со цел да се испорачаат добрата и услугите на


се испорачаат добрата и услугите на купувачите � Расходи за плата

� Расходи за кирија

� Расходи за камата

� Режиски трошоци

ВежбаВежба 11--1818ВежбаВежба 11--1818

средствасредствасредствасредства обврскиобврскиобврскиобврски капиталкапиталкапиталкапитал

Interna $ ? $60,000 $21,000$81,000


Marko Polo 72,000 ? 40,000

Interkorp 100,000 79,000 ?

32,000

21,000



Анализа на деловните трансакции

Вежба Вежба 11--1717Вежба Вежба 11--1717

a. Зголемени средства (Готовина)

b. Нема ефект врз

Jake’s Roasted Peanuts продава грицки и др. брза храна. Бизнисот ги има следните настани. Наведи дали дадениот настан ги (1) зголемил, (2) намалил, (3) не предизвикал промена на Вкупните Средства на бизнисот. Исто така идентификувајте ги точните средства врз кои има ефект дадениот настан:a) Jake’s Roasted Peanuts добива готовина

како инвестиција од сопственикот


вкупните средства

c. Намалени средства (Готовина)

d. Зголемени средства (опрема)

48

како инвестиција од сопственикотb) Купена земја за готовинаc) Платени обврски кон добавувачите со

готовина

d) Купена е опрема и потпишана меницаe) Дадена услуга за клиент на почекf) Сопственикот повлекува готовина за лична

употреба

g) Добиена готовина од клиент за кој имало побарувања од купувач

h) Позајмена готовина од банката.


e. Зголемени средства (Побарувања од купувачите)

f. Нема ефект врз

Jake’s Roasted Peanuts продава грицки и др. Брза храна. Бизнисот ги има следните настани. Наведи дали дадениот настан ги (1) зголемил, (2) намалил, (3) не предизвикал промена на Вкупните Средства на бизнисот. Исто така идентификувајте ги точните средства врз кои има ефект дадениот настан:a) Jake’s Roasted Peanuts добива готовина

како инвестиција од сопственикот


f. Нема ефект врз вкупните средства

g. Зголемени средства (Готовина)

49

како инвестиција од сопственикотb) Купена земја за готовинаc) Платени обврски кон добавувачите со

готовина

d) Купена е опрема и потпишана меницаe) Дадена услуга за клиент на почекf) Сопственикот повлекува готовина за лична

употреба

g) Добиена готовина од клиент за кој имало побарувања од купувач

h) Позајмена готовина од банката.

ТрансакијаТрансакијаТрансакијаТрансакија

� Претставува настан кој ги засега финансиските позиции на еден ентитет кој може да биде веродостојно


кој може да биде веродостојно обработен

� Да видиме пример:

ССметководственометководствено

евиденторањеевиденторање нана деловнитеделовните

трансакциитрансакции

ССметководственометководствено

евиденторањеевиденторање нана деловнитеделовните

трансакциитрансакции

� страна15 - страна 20


ТрансакцииТрансакцииТрансакцииТрансакции

1. Марија Марева инвестира 30.000 од своите средства – пари, за да започне свој бизнис. На банкарската сметка на Агенција Марија депонира 30.000.

Средства = Обврски + Капитал

Готовина Капитал на ММ


2. Марија купува за Агенцијата земјиште на кое планира да гради канцеларија за агенцијата и плаќа 20.000 во готово.

52

Готовина

+ 30.000Капитал на ММ

+ 30.000


Готовина

+ 30.000- 20.000

+ Земјиште

+ 20.000

Капитал на ММ

+ 30.000

салдо 10.000 20.000 30.000

30.000 30.000


3. Марија купува канцелариски материјали како хартија, пенкала и во вредност од 500 и се договара со добавувачот дека ќе плати за 30 дена.


Готовина

+ 30.000

Канце-скиМатеријал

+ Земјиште

+ 20.000

Обврски. Кон добавувачите


+ 30.000


4. Канцеларискиот материјал е средство не е трошок затоа што истите можат да се употребуваат во иднина. Обврската која се креира со оваа трансакција е кон добавувачите

53

+ 30.000- 20.000

+500

+ 20.000

+500

салдо 10.000 500 20.000 500 30.000

30.500 30.500


5. Агенцијата заработила приход преку давање на услуга на клиенти. Заработила 5.500 во готово, Ефектите врз сметководствената равенка се:


Готовина Канце-скиМатеријал

+ Земјиште Обврски. Кон добавувачите


+ 30.000


+ 30.000-20.000

+5.500

Материјал

+500

+ 20.000добавувачите

+500

+ 30.000

+5.500

салдо 15.500 500 20.000 500 35.500

36.000 36.000

• Направете табела со следната форма и за секоја трансакција ќе ги внесуваме имињата на сметките кои се опфатени, како и сумите како ги менуваат салдата за да покажеме дали сметководствената равенка ќе биде во баланс


равенка ќе биде во баланс

55

дата средства Обврски капитал

јули

Дали сметката се зголемува или намалува?

Јули 6: Medikus АД е медицинска ординација која собрала $45,000 за инвестиција преку издавање на обични акции

Анализирајте го следното:Анализирајте го следното:Анализирајте го следното:Анализирајте го следното:

Кои сметки се опфатени?



(1) готовина (средства)

(2) обични акции (капитал)


дата средства обврски Акционерски капитал

јули готовина Потрошни материјал

и-лекови

земја Обврски кон

добавувачи

Обични акции


Вид на трансакција

ВежбаВежба11--2222ВежбаВежба11--2222

45,000 Издадени акции45,0006


45,000

Средства = $45,000Обврски + Акционерски капитал = $45,000

45,0006


Јули 9: платени се $35,000 во готово за набавка на земјиште


(1) готвина готвина готвина готвина ((((средствосредствосредствосредство)

(2) земјиште земјиште земјиште земјиште ((((средствосредствосредствосредство))))


јули готовина Потрошн

и материја

ли-лекови


добавува

чи




вежбавежба11--2222вежбавежба11--2222



35,000

Средства = $45,000

-35,0009

45,00035,00010,000S0

Обврски + Акционерски капитал = $45,000



Јули 12:Купен е медицински потрошен материјал – лекови во вредност од $2,000 на одложено плаќање

Кои сметки се опфатени?Дали сметката се зголемува или намалува?


(1) (1) (1) (1) Потрошен материјал Потрошен материјал Потрошен материјал Потрошен материјал ---- лекови лекови лекови лекови ((((средствосредствосредствосредство))))

(2) (2) (2) (2) обврски кон добавувачи обврски кон добавувачи обврски кон добавувачи обврски кон добавувачи ((((обврскиобврскиобврскиобврски))))




и материјал

и-лекови


добавува

чи





45,00035,00010,000S0


2,000


2,00012

45,00035,00010,000S0 2,0002,000



Јули 15-31: Во текот на месецот Medikus примала и лекувала пациенти и за таа услуга се добиени $7,000 во готовоКои сметки се опфатени?Дали сметката се зголемува или намалува?


(1) готовина (средство)

(2) задржана добивка (капитал ) Кога компанијата ќе заврши

одредена работа или услуга

средствата на, компанијата се зголемуваат





и-лекови


добавува

чи





45,00035,00010,000S0 2,0002,000



7,00015-31 7,000 Приход

Обврски + Акционерски капитал = $54,000= $54,000= $54,000= $54,000

45,00035,00017,000S0 2,0002,000 7,000


АнализирајтеАнализирајте гого следнотоследното::АнализирајтеАнализирајте гого следнотоследното::

Јули 15-31: Платени трошоците со готовина за кирија (1.000), плати (1.700) и режиски трошоци (300).


(2) задржана добивка (капитал)

Кога е направен

трошок средствата

на компанијата се

намалуваат


јули готовин

а

Потрошн


и-лекови


добавува

чи





-1,700

45,00035,00017,000S0 2,0002,000 7,000



-1,70015-31 -1,700 расходи за плата

-1,000 Расходи за кирија-1,000

- 300 Режиски трошоци- 300


45,00035,00014,000S0 2,0002,000 4,000


Јули 28: продадено е дел од медицинските потрошни материјали за готовина во вредност од 500 на друг лекар по цена еднаква на набавната цена .



(2) медицински потрошни материјали (средства)




и-лекови


добавува

чи





45,00035,00014,000S0 2,0002,000 4,000



50028 -500


45,00035,00014,500S0 2,0001,500 4,000


АнализирајтеАнализирајте гого следнотоследното::АнализирајтеАнализирајте гого следнотоследното::

Јули 31: Исплатени се $1,500 преку Јули 31: Исплатени се $1,500 преку Јули 31: Исплатени се $1,500 преку Јули 31: Исплатени се $1,500 преку сметка на добавувачите сметка на добавувачите сметка на добавувачите сметка на добавувачите

Кои сметки се опфатени?Дали сметката се зголемува или намалува?



(2) обврски кон добавувачите (обврски)



и материја

ли-лекови


добавув

ачи


Задржан

а добивка



45,00035,00014,500S0 2,0001,500 4,000



-1,50031 -1,500


45,00035,00014,500S0 2,0001,500 4,000

45,00035,00013,000S0 5001,500 4,000


Подготовка на финансиските извештаи


Евалуација на работењето на бизнисот


Финансиски ИзвештаиФинансиски ИзвештаиФинансиски ИзвештаиФинансиски Извештаи

� После сите трансакции во даден период, кои се резултатите од работењето? За да одговориме на ова прашање ќе треба да ги погледнеме финансиските извештаи

1.1. Биланс на успех Биланс на успех


1.1. Биланс на успех Биланс на успех

2.2. Извештај на задржаната добивка (дел Извештај на задржаната добивка (дел од Извештајот за Промена на од Извештајот за Промена на капиталот)капиталот)

3.3. Биланс на состојбаБиланс на состојба

4.4. Извештај за паричните (готовинските) Извештај за паричните (готовинските) тековитекови

Биланс на успехБиланс на успехБиланс на успехБиланс на успех

� Преглед на приходите и расходите на компанијата и нето добивката или нето загубата за одреден период

приходи - расходи =


приходи - расходи =

Нето добивка : Приходи > Расходи

Нето загуба : Расходи > Приходи

� Да видиме пример од ВВ Тиквеш АД и кои се најглавните категории кои се среќаваат во БУ

Извештај на задржаната Извештај на задржаната

добивкадобивка

Извештај на задржаната Извештај на задржаната

добивкадобивка

� Преглед на промените на задржаната добивка на компанијата во одреден период

задржана добивка на почетокот на периодот


задржана добивка на почетокот на периодот

+ нето добивка за периодот

- нето загуба

- дивиденди

задржана добивка на крајот на периодот

Bilans na sostojbaBilans na sostojbaBilans na sostojbaBilans na sostojba

� Известува за средствата, обврските и акционерскиот капитал на компанијата на одреден датум (момент)


средства = обврски + капитал

на 31/12/200х

78

ИзвештајИзвештај заза паричнитепаричните тековитекови

((готовинскитеготовинските))ИзвештајИзвештај заза паричнитепаричните тековитекови

((готовинскитеготовинските))

� Известува за готовинските приливи и одливи (примени пари и исплатени пари) во текот на одреден период* по однос на видовите деловни активности:


однос на видовите деловни активности:

� Оперативни

� Инвестициски

� Финансиски

*ќе се разгледува подоцна подетално

вежбавежба 11--22 22 -- продолжувапродолжува

MedikusMedikus АД, АД, БилансБиланс нана успехуспех

заза месецмесец јулијули 20042004

вежбавежба 11--22 22 -- продолжувапродолжува

MedikusMedikus АД, АД, БилансБиланс нана успехуспех

заза месецмесец јулијули 20042004

Приход:

Приход од услуги $7,000

Расходи:

Расходи за плати $1,700

Запазете го насловот

Секогаш кога работите со

подзбир

направете нова колона

на лево


Расходи за плати $1,700

Расходи за кирија 1,000

Режиски трошоци 300

Вкупни Расходи 3,000

Нето добивка $4,000

насловот

Подвлечете двојна линија за конечниот

одговор

Задржана добивка, 1/07/2004 $ 0

+ Нето добивка за месецот 4,000

Подзбир $4,000

MedikusMedikus АДАД

Извештај на задржана добивка Извештај на задржана добивка за месец јули 2004за месец јули 2004


Извештај на задржана добивка Извештај на задржана добивка за месец јули 2004за месец јули 2004

Од Билансот на состојба


Подзбир $4,000

- Дивиденди 0

Задржана добивка, 31/07/2004 $4,000Датумите се важни за оној кој ги гледа

ФИи

ДеталиДеталиДеталиДетали

� Забележете го насловот на двата извештаи

� Името на компанијата

� Вид на ФИ

� За периодот (... Кој за завршува на...)


� И двата извештаи известуваат за промени кои се однесуваат на одреден период

� Конечните збирови се двојно подвлечени


� Негативните вредности се претставуваат во загради

� Најпрво се пресметува нето добивката зашто е потребна за да се пресмета


зашто е потребна за да се пресмета (акционерскиот) капитал

� При презентирање на ФИи секој линија треба да биде обележана


Биланс на состојба Биланс на состојба на 31/07/2004на 31/07/2004


Биланс на состојба Биланс на состојба на 31/07/2004на 31/07/2004

Средства

Готовина $13,000

Мед. Потрошни материјали 1,500

Земјиште 35,000

Обврски

Обврски кон добавувачите $ 5 00

Акционерки капитал

Обични акции $45,000

Од извештајот на ЗД


Вкупно средства $ 49,500


Задржана добивка 4,000

Вкупен акционерски капитал 49,000

Вкупно обврски и капитал $ 49,500

Забележете го точниот наслов


� Насловот на Билансот на Состојба е различен од оној на другите извештаи

Име на компанијата


Име на компанијата

Вид финансискиот извештај

Датум

� Овој извештај известува за тоа што поседува компанијата и кој има права над средствата на компанијата во дадениот момент


� ДА ја решиме!


Салдата на сметките на Ален Транспортни Услуги, на

30ти Ноември 2009 се следните:

Опрема 15.500 Приходи од услуги 12.000

Потрошни материјали 500 Побарувања од купувачите 6.000

Обврски по меница 5.000 Обврски кон добавувачите 3.500

Расходи за кирија 800 Задржана добивка ?

Готовина 2.000 Расходи за плати 2.000

Обични акции 10.000

1. Подгответе Баланс на состојба, на 30/11/2009

2. Што ни покажува Балансот на состојба, финансиска

состојба или оперативни резултати? Кој фин.

Извештај ни го покажува другото?

88

Готовина $2,000

Побарувања од

купувачите 6,000

Алан Транспортни Услуги.

Биланс на состојба

На 30ти ноември 30, 2008

Обврски

Обврски кон добавувачите $3,500

Обврски за меници 5,000

Вкупни обврски $8,500

Средства



89

купувачите 6,000

Потрошен материјал 500

Опрема 15,500

Вкупни средства $24,000

Вкупни обврски $8,500

Акционерки капитал


Задржана добивка 5,500

Вкупен аквионерски капитал 15,500

Вкупно обврски и

акционерки капитал 24,000


За што известува Билансот на состојба, за финансиската состојба или оперативните резултати?

финансиската состојба


финансиската состојба

Кој извештај известува за оперативните резултати?

Билансот на успех кој ни дава преглед на приходите и расходите

Е1-25

Салдата на средствата, обврските, капиталот и расходите на М&М на 31/12/2006 на крајот од првата година од функционирањето се дадени. Во текот на годината прибрано е капитал од издавање на обични акции од 15.000 МКД.

1. Подготви го Билансот на Успех на М&М студиото за дизајн за годината која завршува на 31/12/2006. Кој е резултатот од работењето?

2. Која е сумата која како дивиденда е исплатена во 2006?


2. Која е сумата која како дивиденда е исплатена во 2006?

91

Обврски по меници 41.000 Канцелариски мебел 45.000

Расходи за кирија 24.000 Расходи за струја и парно 6.800

Готовина 3.600 Обврски кон добавувачите 3.300

Канцелариски материјали 4.800 Акционерки капитал 27.100

Расходи за плати 60.000 Приходи од услуги 158.100

Обврски за плати 2.000 Побарувања од купувачите 9.000

Расход за данок на имот 1.200 Расходи за канцелариски материјал

4.000

Вежба Вежба 11--2525Вежба Вежба 11--2525M&M

Биланс на успехЗа годината која завршува на 31ви декември 2006

Приходи од услуги $158,100Расходи:

Расходи за плата $60,000


Расходи за плата $60,000

Расходи за кирија 24,000

Расходи за парно и струја 6,800

Расходи за канцелариски материјали 4,000

Расходи за данок на имот 1,200

Вкупно Расходи 96,000

Нето добивка $62,100


2. Акционерки капитал:


Задржана добивка ???

Вкупно акционерки капитал $27,100

12,100


Вкупно акционерки капитал $27,100

Задржана добивка на почеток $ 0

+ Нето добивка 62,100

- Дивиденда ?????

Задржана добивка на крај $12,100

(50,000)

Крај на глава Крај на глава 11Крај на глава Крај на глава 11


ПроблемПроблем 11ПроблемПроблем 11Роберт Смилев има бизнис за изнаоѓање на станови (недвижнини) во близина на Универзитетот. Тој е трговец поединец и името на бизнисот е Локатор на Станови. Во текот на првиот месец на работа, јули 2008, бизнисот ги врши следните трансакции:

a)Смилев инвестира 35.000 лични средства за да го започне бизнисот

b)Купува на кредит (одложено) канцелариски материјали во вредност од 350

c)Плаќа 30.000 во готово да земе парче земја близу до Универзитетот за подоцна да го искористи за градење на зграда каде ќе бидат канцелариите.

d)Наоѓа стан за клиенти и за што добива 1.900


e)Плаќа 100 за обврската која се створи со трансакција б)

f) Роберт плаќа 2.000 од своите лични средства за одмор во Австрија

g)Продава дел од канцелариските материјали на друг бизнис за вредност иста како и набавната од 150

h) Плаќа расходи за кирија од 500, режиски трошоци 350, плати 450

i)Повлекува 500 готовина за лична употреба

1.Анализирај ги трансакциите со тоа сто ќе прикажеш кои се ефектите на сметководствената равенка на Локатор на Станови. Провери дали салдата се во баланс

2.Подготви Биланс на Успех, Извештај за Задржаната добивка, Баланс на состојба за бизнисот.

95

ЅЅ11--1313ЅЅ11--1313

Авто-мотив само што ги завршила активностите за годината која за завршува на 31/12/2008. Ова е трета година од функционирањето на компанијата. Како трговец поединец сакаш да знаеш кои се резултатите од твоето работење. Ги имаш


резултатите од твоето работење. Ги имаш следните информации:

Подготви Биланс на Успех за Авто-Мотивза годината која завршува на 31/12/2008

96

Расходи за осигурување 4.000 Расходи за плати 42.000

Приходи од услуги 90.000 Обврски кон добавувачите 8.000

Расходи за канцелариски материјал

1.000 Канцелариски материјал 2.000

Расходи за кирија 13.000 Повлекувања на сопственикот 36.000

ЕЕ11--1919ЕЕ11--1919

АлисаАлиса Уредување, започна со работа 2006 со Вкупни средства од Уредување, започна со работа 2006 со Вкупни средства од 22.000 и вкупни обврски од 10.000. На крајот на 2006, вкупните 22.000 и вкупни обврски од 10.000. На крајот на 2006, вкупните средства на средства на АлисаАлиса Уредување се 30.000 и вкупни обврски Уредување се 30.000 и вкупни обврски 14.000.14.000.

1.1. Дали капиталот на Дали капиталот на АлицаАлица Уредување се зголемил или Уредување се зголемил или


1.1. Дали капиталот на Дали капиталот на АлицаАлица Уредување се зголемил или Уредување се зголемил или намалил во текот на 2006? За колку?намалил во текот на 2006? За колку?

2.2. Размисли за две можни причини кои предизвикале промена на Размисли за две можни причини кои предизвикале промена на сопственичкиот капитал во 2006. сопственичкиот капитал во 2006.

97

Преметај ја сумата која недостасува. И подгответе извештај за промената на капиталот.

Почетна состојба:

Средства

Обврски

Крајна состојба:

Средства

Обврски

Акционерски Капитал:


Издадени акции – нова емисија

Поделени дивиденди

Биланс на Успех:

Приходи

Расходи

Дали компанијата има добивка или загуба за годината? Колкава?

osnovi na smetkovodstvo]

Documents