oware israel-kurd-jimare 16
DESCRIPTION
goware israel-kurd jimary tazey kawta bazarewa..TRANSCRIPT
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 1
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 2
رۆژنامه‌نووسێك:كورد‌و‌جوو‌ده‌توانن‌ره‌گه‌زپه‌رستیی‌عه‌ره‌ب‌و‌تورك‌و‌فارس‌له‌‌ناوچه‌كه‌دا‌كاڵ‌بكه‌نه‌وه
له‌‌دوای‌‌پرۆسه‌ی‌‌ئازادبی‌‌عێراقه‌وه‌‌هه‌ر‌ماوه‌ی‌‌جارێ‌‌له‌‌راگه‌یاندنی‌‌عه‌ره‌بیی‌و‌جیهانیدا‌ئه‌وه‌‌باڵو‌ده‌كرێته‌وه‌‌كه‌‌كورد‌پێوه‌ندی‌‌بۆچوونی‌‌خۆیان و را كه‌س ئێسته‌یش‌چه‌ندان تا ده‌كه‌نه‌وه. ره‌تی هه‌میشه هه‌رێم ده‌سه‌اڵتدارانی به‌اڵم هه‌یه، ئیسرائیلدا له‌گه‌ڵ‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌نووسیوه،به‌اڵم‌ئه‌مجاره‌یان‌راسته‌وخۆ‌را‌و‌بۆچوونی‌‌رۆژنامه‌نووسانی‌‌كوردمان‌وه‌رگرتووه،كه‌‌رۆژنامه‌نووسان‌چینێكی‌‌به‌ئاگان‌له‌‌رووداوه‌كان.لێره‌یشدا2پرسیاری‌‌سه‌ره‌كیمان‌كردووه،یه‌كه‌م:ئایا‌خوازیاری‌‌سه‌ردانی‌‌ئیسرائیل‌بكه‌ی‌‌وه‌ك
رۆژنامه‌نووسێك؟دووه‌م:وه‌ك‌رۆژنامه‌نووسێك‌پێت‌باشه‌‌كورد‌پێوه‌ندبی‌‌ئاشكرای‌‌له‌گه‌ڵ‌ئیسرائیلدا‌هه‌بێ؟له‌باره‌ی‌‌ئه‌و‌پرسیاره‌ی‌‌كه‌‌ئایا‌خوازیاری‌‌سه‌ردانی‌ئیسرائیل‌بكه‌ی‌‌له‌‌وه‌اڵمدا‌عوسمان‌شێخ‌محێدین،كه‌‌رۆژنامه‌نووسه‌‌و‌شاره‌زایه‌‌له‌‌بواری‌‌ئیسرائیل‌و‌مێژووی‌‌جوودا،گوتی»به‌ڵێ،ئه‌گه‌ر‌بۆم‌بگونجێ‌‌حه‌ز‌ده‌كه‌م‌سه‌ردانی‌واڵتی‌ئیسرائیل‌بكه‌م‌له‌به‌ر‌ئه‌م‌هۆیانه،1-بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌‌نێزیكه‌وه‌‌ئاشنا‌بم‌به‌سسته‌می‌حوكمڕانی‌ئه‌و‌واڵته‌‌كه‌‌سستمێكی‌زۆر‌پێشكه‌تووه‌‌له‌‌ناوچه‌كه‌دا،دیاره‌‌من‌كارم
به‌‌حكوومه‌تی‌ئیسرائیله‌وه‌‌نییه‌‌و‌ده‌كرێ‌سوودی‌‌لێوه‌ربگرین‌بۆ‌پرسی‌كه‌ركووك.2-هه‌روه‌ها‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌چه‌ند‌توێژینه‌وه‌یه‌ك‌ئه‌نجام‌بده‌م‌له‌سه‌ر‌بنه‌ماكانی‌پێكه‌وه‌ژیان‌و‌فره‌ئاینزایی‌له‌و‌واڵته‌دا،بۆ‌دۆزینه‌وه‌ی‌‌چاره‌سه‌ر‌بۆ‌كێشه‌‌هه‌ڵواسراوه‌كانی‌كه‌ركووك‌و‌ناوچه‌كانی‌تر‌كه‌‌كێشه‌ی‌‌ئه‌تنیكییان‌له‌سه‌ره،چونكه‌‌ده‌زانین‌واڵتی‌ئیسرائیلیش
رۆژنامه نووسانی كورد خوازیارن سه ردانی ئیسرائیل بكه ن و ئه و نموونه ی دیمۆكراسیی ناوچه كه ببینن
*راپۆرتی: كاروان محه مه د
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 3
هه‌مان‌دۆخی‌كوردستانی‌هه‌یه.ناوچه‌كه‌ی‌‌خۆمانه له ببینین‌واڵتێك -تا 3و‌ناوی‌‌ئیسرائیله‌‌و‌خاوه‌نی‌پێشكه‌تووترین‌سسته‌می‌خوێندنه،كه‌چی‌ئێمه‌ش‌له‌‌واڵتانی‌خوێندن مێتۆدی رۆژئاواوه و سوید
ده‌هێننین.شاری به بكه‌وێ چاوم -حه‌زده‌كه‌م 4هاوبه‌شی خاڵی چه‌ند تا بزانم و قودس‌خوازیارم هه‌یه، كه‌ركووكدا شاری له‌گه‌ڵ‌قودس‌و‌مه‌ردۆخای‌‌ببینم،پێم‌خۆشه‌‌كورده‌‌ئیسحاق ( وه‌ك ببینم ئه‌وێ جووه‌كانی‌سه‌ر له بۆچونیان و بیر و ) مورده‌خای‌‌كوردستان‌بزانم‌و‌باری‌‌گوزه‌رانیان‌بزانم«.
بنه مای له سه ر »كورد بنێ « بنیاد پێوه ندی به رژه وه ندی له‌گه‌ڵ پێوه‌ندی كورد كه ئه‌وه‌ی له‌باره‌ی‌‌ئیسرائیل‌دروست‌بكات،له‌‌وه‌اڵمدا‌عوسمان
بۆ ده‌گه‌ڕێته‌وه پێوه‌ندبی‌‌كورد‌و‌جوو مێژووی راستیدا »له گوتی شێخ‌محێدین‌له‌‌ناو‌كۆمه‌ڵی .ز‌‌و كۆتای‌سه‌ده‌ی‌‌شه‌شه‌م‌و‌سه‌ره‌تای‌‌سه‌ده‌ی‌‌حه‌وته‌می‌پ‌كورده‌واریدا‌ئاوێته‌‌بوون.به‌‌دڵنیایییه‌وه‌‌ئیسرائیل‌واڵتێكی‌به‌هێزه‌‌له‌‌ناوچه‌كه‌دا‌و‌خاوه‌ن‌چه‌كی‌ئه‌تۆمییه‌‌و‌پێگه‌یه‌كی‌به‌رفره‌وانی‌له‌‌جیهاندا‌هه‌یه.ده‌كرێ‌كورد‌له‌سه‌ر‌بنه‌مای‌‌به‌رژه‌وه‌ندبی‌‌خۆی‌‌ئه‌م‌پێوه‌ندییه‌‌بنیات‌بنێ،به‌اڵم‌به‌مه‌رجێك‌پێوه‌ندییه‌كه‌‌نه‌بێته‌‌مایه‌ی‌‌هه‌ڕه‌شه‌‌و‌نیگه‌رانیی‌واڵتانی‌دراوسێی‌بۆ‌نموونه‌‌كۆماری‌‌ئیسالمیی‌ئێران،چونكه‌‌نابێ‌ئه‌وه‌مان‌له‌بیر‌بچێ‌له‌رووی‌‌جیۆسیاسییه‌وه)جوگرافیای‌سیاسی(
ئێران‌بۆ‌ئێمه‌‌گرینگتره‌‌له‌‌هه‌ر‌واڵتێكی‌تر‌به‌الی‌‌كه‌مه‌وه‌‌له‌م‌قۆناخه‌ی‌‌ئێسته‌دا.
وه ربگرێ « ئیسرائیل لۆبی له سوود ده توانێ »كورد عوسمان‌زیاتر‌گوتی»ده‌مه‌وێ‌‌باسی‌پرسێكی‌گرینگ‌بكه‌م‌كه‌‌جێگه‌ی‌‌نیگه‌رانیی‌ئێمه‌ی‌‌كورده،بۆچی‌ئیسرائیل‌چه‌ك‌ده‌دات‌به‌‌واڵتانێك‌كه‌‌كورد‌ده‌كوژن.هه‌روه‌ها‌من‌پێموایه‌‌ئیسرائیل‌هه‌ڵه‌یه‌كی‌مێژوویی‌‌ده‌رهه‌ق‌كورد‌ئه‌نجام‌داوه‌‌به‌به‌شداریكردنی‌له‌‌پیالنی‌نێوه‌ده‌ڵه‌وتی‌بۆ‌ده‌ستبه‌سه‌ركرنی‌عه‌بدواڵ‌ئۆچ‌ئاالن.له‌الیه‌كی‌تره‌وه‌‌كورد‌ده‌توانێ‌به‌دروستبوونی‌پێوه‌ندیی‌‌كورد-ئیسرائیل‌سوود‌له‌‌كاریگه‌ریی‌‌لۆبی‌جوو‌ببینێ‌له‌‌ئه‌مه‌ریكا‌و‌رۆژئاوا‌و‌رووسیاوه،چونكه‌‌ئه‌وان‌له‌‌ناوه‌نده‌‌بڕیار‌به‌ده‌سته‌كان
رۆڵی‌یه‌كالكه‌ره‌وه‌‌و‌به‌رچاویان‌هه‌یه.دیاری خۆمان دۆستی خۆمان نه‌بێ ئه‌وه‌مان مافی بۆ كورد ئێمه‌ی ده‌پرسم، من‌بكه‌ین‌كه‌چی‌‌بۆ‌تورك‌و‌عه‌ره‌ب‌و‌ئه‌وانی‌تر‌ره‌وایه‌‌به‌‌رۆژی‌‌رووناك‌ده‌ست‌له
ده كرێ كورد له سه ر بنه مای به رژه وه ندبی خۆی ئه م پێوه ندییه بنیات بنێ، به اڵم به مه رجێك پێوه ندییه كه نه بێته مایه ی هه ڕه شه و نیگه رانیی واڵتانی دراوسێی بۆ نموونه كۆماری ئیسالمیی ئێران
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 4
ده‌ستی‌ئیسرائیل‌ده‌كه‌ن،به‌اڵم‌بۆ‌كورد‌حه‌رام‌بێت!»خاوه نی سیستمێكی زۆر دیموكراسییه «
رۆژنامه‌نووس‌بارام‌سوبحی‌‌گوتی»من‌حه‌ز‌ده‌كه‌م‌سه‌ردانی‌‌زۆربه‌ی‌‌واڵتان‌بكه‌م‌‌و‌به‌‌كولتوور‌و‌شێوازی‌‌ژیانی‌‌جیاوازی‌‌واڵتان‌ئاشنا‌بم.به‌اڵم‌یه‌كێك‌له‌و‌واڵتانه‌ی‌‌زۆر‌حه‌زده‌كه‌م‌سه‌ردانی‌‌بكه‌م‌ئیسرائیله،یه‌كه‌م:ناوه‌خۆی بۆ ئه‌وه‌ی‌‌ده‌ڵێن‌خاوه‌نی‌‌سیستمه‌كی‌‌زۆر‌دیموكراتیكه له‌به‌ر‌ئه‌وه‌ی بۆ ببینم.دووه‌م: نێزیكه‌وه له ئه‌وه ده‌كه‌م بۆیه‌‌حه‌ز واڵته‌كه‌ی،وه‌ك‌نیشتمانێكی‌جێ‌ملمالنێی‌‌نێوان‌جوو‌و‌عه‌ره‌ب‌بیبینم،هۆی‌‌ئه‌مه‌ش‌ملمالنێ‌‌‌و له‌‌شوێنێكه حه‌زی به‌سروشتی‌‌خۆی رۆژنامه‌نووس ئه‌وه‌یه
ناكۆكی‌‌تێدا‌بێ«.له‌باره‌ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ئایا‌پێت‌باشه‌‌كورد‌پێوه‌ندی‌‌به‌‌ئیسرائیله‌وه‌‌هه‌بێ‌یان‌نا،سوبحی‌‌گوتی»به‌المه‌وه‌‌ئاسایییه‌‌پێوه‌ندیی كوردستان و ئیسرائیل‌ئیسرائیل چونكه هه‌بێ، فه‌رمییان‌نێوده‌وڵه‌تییه دانپێدانراوی قه‌واره‌یه‌كی‌‌له‌گه‌ڵ پته‌وه پێوه‌ندییه‌كی خاوه‌نی و‌كوردیش دنیادا، زلهێزه‌كانی واڵته‌‌ببینێ.ئه‌مه‌‌جگه له‌وه ده‌توانێ‌سوود‌له ئیسرائیل باڵوێزخانه‌ی له‌وه‌ی‌‌ئوردن‌‌و‌توركیا‌و‌میسر‌و‌ژماره‌یه‌ك‌ناوچه‌كه‌دا عه‌ره‌بی‌‌‌و تری ده‌وڵه‌تی‌‌نه‌ته‌وه‌یه‌كی وه‌ك كوردیش هه‌یه،پێوه‌ندییه‌ی ئه‌و ئاسایییه ناوچه‌كه
به‌ئاشكرا‌هه‌بێ.
»جوو خاوه نی خاكی ئیسرائیله «رامان رۆژنامه‌نووس پرسیاردا، هه‌مان وه‌اڵمی له‌‌بكه‌م، ئیسرائیل سه‌ردانی »خوازیارم گوتی عوسمان‌ناوه‌ڕاسته، ترین‌واڵتی‌‌رۆژهه‌اڵتی چونكه‌‌دیموكراتیك‌ئازارێكی كه واڵتێك به بم ئاشنا ئه‌وه‌ی بۆ هه‌روه‌ها‌زۆری‌‌چێشتووه‌‌تا‌گه‌یشتووه‌‌ئه‌م‌قۆناخه‌ی‌‌ئێسته‌ی«.
تێگه‌یشتنی »به‌پێچه‌وانه‌ی گوتی هه‌روه‌ها رامان‌عه‌ره‌به‌وه،پێموایه‌‌خاكی‌‌ئێسته‌ی‌‌ئیسرائیل‌موڵكی‌‌گه‌لی‌‌ده‌ڵێ پێمان مێژوو ده‌ژی. له‌سه‌ری ئێسته كه جووه‌‌هه‌ر بووه. جوو ژیاوه فه‌له‌ستیندا له گه‌لی یه‌كه‌مین‌له‌و‌خاكه‌ی‌‌خۆیانه‌وه‌‌ئاواره‌‌و‌دواتر‌كۆمه‌ڵكوژ‌كراون.و بدات باجی فه‌له‌ستین خه‌ڵكی نابێ ئه‌مه هه‌رچه‌نده
پێویسته‌‌هه‌ردووال‌به‌ئاشتی‌‌پێكه‌وه‌‌بژین«.
»جوو و كورد به رژه وه ندی و دوژمنی هاوبه شیان هه یه «
له‌باره‌ی‌‌ئه‌و‌پرسیاره‌ی‌‌كه‌‌ئایا‌پێوه‌ندیی‌‌نێوان‌كورد‌و‌ئیسرائیل‌چۆن‌ئه‌بینی،رامان‌گوتی»هیوادارم‌كورد‌و‌هه‌بێ، ستراتیژییان ته‌نانه‌ت و باش پێوه‌ندی ئیسرائیل‌چونكه‌‌ئه‌و‌دوو‌گه‌له‌‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌‌هاوبه‌ش‌و‌دوژمنی‌‌هاوبه‌شیان‌هه‌یه.ئه‌و‌دوو‌گه‌له‌‌كه‌وتوونه‌ته‌‌به‌ر‌ئیسالم-ناسنامه‌ی له حاشا و عه‌ره‌ب توندڕۆی ناسیۆنالی‌‌سڕینه‌وه‌یان هه‌ڕه‌شه‌ی هه‌روه‌ها ده‌كرێ، نه‌ته‌وكه‌یان
ده‌كرێ‌له‌سه‌ر‌نه‌خشه«.
»ره گه زپه رستیی عه ره ب و تورك و فارس كاڵ ده كه نه وه «
بوونی كورد »بۆ به‌وه‌شكرد ئاماژه‌ی عوسمان رامان‌بۆ گرینگه زۆر ئیسرائیل وه‌ك به‌هێزی پشتیوانێكی‌‌نێوان پێوه‌ندیی بوونی به‌دروست هه‌روه‌ها مانه‌وه‌ی،كورد‌و‌جوو‌پێكه‌وه‌‌ده‌توانن‌دیموكراسی‌‌بۆ‌ئه‌و‌ناوچه‌یه‌‌ره‌گه‌زپه‌ره‌ستیی و بناژوخوازی ئایدیۆلۆژیای و بهێنن‌عه‌ره‌ب‌و‌تورك‌و‌فارس‌له‌‌ناوچه‌كه‌دا‌كاڵ‌بكه‌نه‌وه«.
»ئاین كایه یه كی رۆحییه و پێوه ندی به م بابه ته دنیایییه وه نییه «
هه‌روه‌ها
“مێژوو پێمان ده ڵێ یه كه مین گه لی له فه له ستیندا ژیاوه جوو بووه ”
“ئه گه ر ئیسرائیل له به غدا نه توانێ
باڵیۆزخانه بكاته وه ، ئه وا ده خوازم له
هه وڵێردا كۆنسوڵخانه بكاته وه ”
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 5
رۆژنامه‌نووس‌رامان‌عوسمان‌درێژه‌‌به‌قسه‌كانی‌‌ده‌دات‌و‌ده‌ڵێ»ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌‌به‌ناوی‌‌ئاینه‌وه‌‌بیرۆكه‌ی‌پێوه‌ندیی‌‌نێوان‌كورد‌و‌ئیسرائیل‌ره‌ت‌ده‌كه‌نه‌وه،ده‌بێ‌بڵێین‌ئه‌وانه‌‌نوێنه‌ر‌و‌ئه‌ڵقه‌‌له‌گوێی‌‌خه‌می و داپۆشراوه ئیسالم به‌ئاینی كه عه‌ره‌بن ناسیۆنالیزمی‌‌به‌رژه‌وه‌ندیی نه‌ك داگیركه‌رانه‌یانه ئه‌و به‌رژه‌وه‌ندیی پاراستنی‌‌عه‌قڵیان و مێشك ئه‌وانه كورده. گه‌لی كه خۆیان گه‌له‌كه‌ی‌‌مێشكی عه‌ره‌بی بنیاتگه‌راییی چیرۆكی و ئه‌فسانه و نییه ته‌واو‌ئه‌گینا بن، مرۆیی و دووربین ناتوانن ئهنجامدا له كردوون، پڕ‌ئاین‌وه‌ك‌كایه‌یه‌كی‌‌رۆحی‌‌هیچ‌پێوه‌ندییه‌كی‌‌به‌م‌بابه‌ته‌‌دنیاییه‌وه
نییه«.
»ئه‌گه‌ر‌له‌‌به‌غدا‌نه‌توانێ‌باڵیۆزخانه‌ی‌‌هه‌بێ‌خوازیارم‌له‌‌هه‌ولێر‌كۆنسوڵخانه‌‌بكاته‌وه«
و سیاسی بواری له به‌ئاگایه گه‌نجێكی كه عه‌بدولقادر وریا‌سه‌ردانی پێمخۆشه »پڕبه‌دڵ گوتی رۆژنامه‌وانیدا‌شوێنێك هه‌موو پێش ده‌كه‌م حه‌ز بكه‌م، ئیسرائیل‌ئه‌و بچمه‌‌الی ده‌كه‌م یافا،حه‌ز و ئورشه‌لیم بچمه‌‌له‌‌كۆیه‌‌و‌سلێمانی‌‌و كورده‌‌جووانه‌ی‌‌كاتی‌‌خۆی
كه‌ركووك‌و‌زاخۆ‌‌ژیاون«.و سلێمانی له ئیسرائیل كۆنسوڵخانه‌ی »پێمخۆشه گوتی وریا‌كه‌ركووك‌و‌هه‌ولێر‌و‌دهۆكدا‌بكرێته‌وه.هه‌روه‌ك‌چۆن‌عه‌ره‌به‌كان‌بۆ‌خۆیان‌پێیان‌ره‌وایه‌‌پێوه‌ندییان‌له‌گه‌ڵ‌ئیسرائیلدا‌هه‌بێ‌ئاوهاش‌هه‌بێ، ئیسرائیلدا له‌گه‌ڵ باشی زۆر پێوه‌ندیی ره‌وایه كورد بۆ‌هه‌روه‌ها عه‌ره‌به‌كان. بۆ ریایییه‌ی و سه‌ره دوو ئه‌وه چونكه‌‌هه‌مان له كورد، وه‌ك چه‌وساوه‌یه و سته‌مدیده گه‌لێكی جوو‌كاتدا‌هه‌ردوو‌نه‌ته‌وه‌ی‌‌كورد‌و‌یه‌هوود‌كۆمه‌ڵێك‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌‌له ئاشكرا پێوه‌ندیی بۆیه‌‌خۆشحاڵم ده‌كه‌نه‌وه، كۆمان هاوبه‌ش
نێوان‌كورد‌و‌ئیسرائیلدا‌هه‌بێت«.گوتی»ئه‌گه‌ر‌ئیسرائیل‌له‌‌به‌غدا‌نه‌توانێ‌باڵیۆزخانه‌‌بكاته‌وه،ئه‌وا
ده‌خوازم‌له‌‌هه‌وڵێردا‌كۆنسوڵخانه‌‌بكاته‌وه«.
»ئه و خاوه نی عه قڵه ، به اڵم دوژمنه كانی له ڕووی سۆزه وه ن«وریا‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌‌كرد»ئیسرائیل‌زیاتر‌له60ساڵه‌‌بانگه‌وازی‌‌ئاشتی‌‌ئه‌كات‌و‌ئه‌چێته‌‌هه‌ر‌شه‌ڕێكه‌وه‌‌ده‌یباته‌وه،به‌اڵم‌عه‌ره‌ب‌زیاتر‌له60ساڵه‌‌بانگه‌وازی‌‌شه‌ڕ‌ده‌كات‌و‌ده‌چێته‌‌هه‌ر‌شه‌ڕێكه‌وه
ده‌یدۆڕێنێ.هه‌روه‌ها‌ئیسرائیل‌واڵتێكی‌‌ئاشتیخوازه«.وریا‌گوتی»واڵتانی‌‌عه‌ره‌بی‌‌گه‌له‌كانی‌‌خۆیان‌له‌سه‌ر‌توندوتیژی‌‌و‌سۆز‌راهێناوه،به‌اڵم‌ئیسرائیل‌سه‌ركردایه‌تییه‌كی‌‌هه‌یه‌‌به‌‌ئه‌قڵ
له‌گه‌ڵ‌رووداوه‌كاندا‌ده‌جوڵێته‌وه«.
»ئیسرائیل داوای ئاشتی ده كات«له‌باره‌ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌و‌ده‌سه‌اڵته‌ی‌‌ئیسرائیل‌هه‌یه‌تی‌‌واڵتانی‌‌عه‌ره‌بی‌‌و‌هه‌ندێ‌‌واڵتی‌‌ناوچه‌كه‌‌هه‌یان‌بووایه‌‌چیان‌به‌ئیسرائیل‌ده‌كرد‌وریا‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌‌كرد»زۆر‌له‌مێژه‌‌واڵتانی‌‌عه‌ره‌بی‌‌و
ده‌ده‌ینه فڕێ ئیسرائیل ناوچه‌كه‌‌گوتویانه له‌‌واڵتانی هه‌ندێك‌تا به‌اڵم نه‌خشه‌‌ده‌سڕینه‌وه، له‌سه‌ر ئیسرائیل ده‌ریاوه‌‌و ناو‌ئێسته‌‌ئه‌و‌ده‌سه‌اڵته‌یان‌نه‌بووه.هه‌روه‌ها ئیسرائیل‌سه‌ره‌ڕای‌‌ئه‌و‌توانا‌گه‌وره‌یه‌ی‌‌هه‌یه،به‌اڵم‌هێشتا‌داوای‌‌ئاشتی‌‌ده‌كات«.
له‌به‌ر و كه‌ركووكه شاری خه‌ڵكی كه تر رۆژنامه‌نووسێكی‌‌گوتی بكات ئاشكرا خۆی ناوی نه‌یویست ته‌ناهی هۆكاری‌‌ئه‌و نێزیكه‌وه له و بكه‌م ئیسرائیل سه‌ردانی »خوازیارم
پێشكه‌وتنه‌‌ببینم‌كه‌‌له‌‌ئیسرائیلدا‌هه‌یه«.
»ئیسرائیل وه ك دڵی هه موو جیهانه «له‌باره‌ی‌‌ئه‌و‌پرسیاره‌ی‌‌ئایا‌پێوه‌ندیی‌‌نێوان‌كورد‌و‌ئیسرائیل‌گوتی كه‌ركووك شاری رۆژنامه‌نووسه‌ی ئه‌و ده‌بینی، چۆن
»من‌پێموایه‌‌ئیسرائیل‌وه‌ك‌دڵی‌‌هه‌موو‌جیهانه،ئه‌وه‌ی‌‌پێوه‌ندی‌‌لێ‌ببڕێ،ده‌مرێ«.
هاوكات‌به‌هه‌مان‌شێوه‌ی‌‌ئه‌وانی‌‌تر‌پێوه‌ندیی‌‌نێوان‌ئیسرائیل‌گوتی»ئه‌گه‌ر و كرد پێویست‌وه‌سف و به‌گرینگ و‌كوردی‌‌له‌گه‌ڵ ئاشكرا پێوه‌ندیی عێراق و كوردستان هه‌رێمی‌‌ئیسرائیلدا‌دروست‌بكه‌ن‌ئه‌وان‌ده‌توانن‌سوود‌له‌و‌ئه‌زموونه‌‌پێشكه‌وتووه‌ی‌‌ئیسرائیل‌وه‌ربگرن،بۆیه‌‌به‌‌شانازییه‌وه‌‌ده‌ڵێم‌پێوه‌ندیی‌‌نێوان‌ئیسرائیل‌و‌كورد‌گرینگه‌‌و‌پێویسته‌‌هه‌بێ«.
له‌‌گوته‌ی‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌سه‌ره‌وه‌‌بۆمان‌ده‌رده‌كه‌وێ‌رۆژنامه‌نووسانی‌‌گرینگو به كورد و ئیسرائیل نێوان ئاشكرای پێوه‌ندیی كورد‌پێوه‌ندییه ئه‌و كورد زووتره هه‌رچی باشه پێیان و ده‌زانن‌رۆژهه‌اڵتی له خۆی پێگه‌ی پته‌وكردنی بۆ بكات دروست‌ناوه‌ڕاستدا.هه‌روه‌ها‌خوازیاری‌‌سه‌ردانی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌ئیسرائیلن‌و‌ده‌یانه‌وێ‌دیموكراتیك‌ترین‌و‌پێشكه‌وتووترین‌واڵتی‌‌ناوچه‌ی
رۆژهه‌اڵتی‌‌ناوه‌ڕاست‌ببینن.له‌م‌كاته‌دا‌ئه‌گه‌ر‌كورد‌نه‌توانێ‌وه‌ك‌حكوومه‌ت‌پێوه‌ندی‌‌له‌گه‌ڵ‌و رێكخراوه‌یی ئاستی له وایه باشتر ئه‌وا هه‌بێت، ئیسرائیلدا‌ئه‌وه‌ی بۆ بكرێ جیدیش كاری هه‌بێ، پێوه‌ندییه‌ی ئه‌و گه‌لدا‌هتد. دیپلۆماسی‌‌و قۆناخی بچێته پێوه‌ندییه ئه‌و داهاتوودا له‌‌وێنه‌ی كه كورده رۆژنامه‌نووسانی كاری ئه‌وه به‌تایبه‌ته‌یش‌راسته‌قینه‌ی‌‌ئیسرائیل‌پێشانی‌‌هاوواڵتییانی‌‌كورد‌بده‌ن،چونكه‌‌تا‌ئێسته‌‌وه‌ك‌دێوه‌زمه‌یه‌ك‌پێشان‌دراوه،چی‌‌له‌الیه‌ن‌هه‌ندێ‌‌الیه‌نی‌‌ناوه‌خۆ‌و‌چی‌‌له‌الیه‌ن‌واڵتانی‌‌ناوچه‌كه‌وه،كه‌‌له‌‌راستیدا
وا‌نییه.
ئیسرائیل سه ره ڕای ئه و توانا گه وره یه ی هه یه ، به اڵم هێشتا داوای ئاشتی ده كات
»
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 6
له گه ڵ سه ركردایه تیی كورد گفتوگۆ ده كه ین كه ئێمه به شێكی دانه بڕاوین له م نه ته وه كۆڵنه ده ره
)یودا‌بن‌یوسف(سه‌رۆكی‌كۆمه‌ڵه‌ی‌یه‌هوودییه‌‌كورده‌كان‌له‌‌ئیسرائیل:
* هه ڤپه یڤین: دینۆ دانیال - ئیسرائیل
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 7
ئیسرائیل-كورد: سه ره تا با له خۆته وه ده ست پێ بكه ین بزانین )یودا( كێ یه ؟شاره‌دا له‌م په‌روه‌رده‌ییم كه‌سایه‌تیی یورشه‌الییم، شاری دایكبووی له یودا:بووه،من‌له‌‌ئامۆژگاری‌مامۆستایان‌له‌‌یورشه‌الیم‌به‌ناوی)ده‌یڤد‌یه‌لین(فێر‌بووم،چه‌ند‌كۆرسم‌كردووه‌‌له‌‌زانكۆی)ئایتۆن(له‌‌به‌ریتانیا‌له‌باره‌ی‌په‌روه‌رده
و‌زانستی‌ده‌رووندا.به‌هره‌داره‌كان‌كه تایبه‌تیان‌هه‌بوو‌بۆ‌مامۆستا به‌رنامه‌ی له‌‌هه‌مان‌‌زانكۆدا‌رێگه وه‌ك واڵت له كرد پێ ده‌ست به‌وه‌م سه‌ره‌تا له‌وان. بووم یه‌كێك من‌كه رۆژهه‌اڵت تری نه‌وه‌كانی و كورد له یه‌هودی نه‌وه‌كانی بۆ پێشانده‌ریك‌مارۆكای‌و‌یه‌مه‌نی‌و‌كورد‌و‌فارس‌و‌گه‌النی‌تری‌ناوچه‌كه‌‌كه‌‌هه‌موومان‌لێك‌نێزیك‌بوون‌له‌‌داب‌و‌نه‌ریت،كه‌‌رۆڵه‌كانمان‌نه‌یانده‌توانی‌پۆلی‌شه‌شه‌می‌له تر الوێكی چه‌ند و ئێمه بكه‌ن، ته‌واو جۆره‌كانیان به‌هه‌موو ئاماده‌یی‌نه‌وه‌كانی‌مارۆكۆ‌توانیمان‌ئه‌مكاره‌‌ئه‌نجام‌بده‌ین،بنه‌ماڵه‌ی‌ئێمه‌‌له‌‌باوكمه‌وه‌‌باوكم بنه‌ماڵه‌ی كه یه‌هودی كۆنترین له‌الی یورشه‌الیمین دامه‌زرێنه‌ری له
كه یورشه‌الیم بۆ كردووه كۆچیان دا 1800 سااڵنی له خۆی كاتی بووه،ئێمه‌‌ماوه‌ته‌وه،من‌ئێسته‌‌ته‌مه‌نم69 له‌وێ‌ژیاون‌و‌نه‌وه‌‌به‌نه‌وه‌‌بۆ ئه‌وان‌ساڵه.ئه‌مه‌‌له‌سه‌ر‌ده‌ستی‌هه‌ندێك‌كۆمه‌ڵه‌ی‌مارۆكایی‌كه‌‌ئه‌كادیمایی‌بوون‌له‌‌فه‌ره‌نساوه‌‌هاتبوون‌بۆ‌یارمه‌تیی‌نه‌وه‌كانی‌یه‌هودی‌رۆژهه‌اڵت‌و‌من‌به‌شداریم‌كرد‌له‌گه‌ڵیاندا.هه‌ڵساین‌به‌كردنه‌وه‌ی‌چه‌ند‌یانه‌یه‌ك‌له‌‌گه‌ڕه‌كانی‌یورشه‌الیم‌بۆ‌یارمه‌تیی‌نه‌وه‌كانمان‌بۆ‌وه‌ده‌ستهێنانی‌بڕوانامه‌ی‌به‌رز،پله‌ی‌به‌ده‌ستهێنانی‌ئێمه گوتمان و ئه‌وكات بوو كه‌م زۆر رۆژهه‌اڵت نه‌وه‌كانی الی بڕوانامه‌‌هیچمان‌له‌وان‌كه‌متر‌نییه،بۆ‌ئێمه‌ش‌بڕوانامه‌‌وه‌ده‌ست‌نه‌هێنین.من‌ده‌ستم)یورشه‌الیم(كه‌‌خاڵم)حه‌بیب‌شه‌معونی(كه له له‌‌گه‌ڕه‌كێكی‌بچووك پێكرد‌سه‌رۆكی‌یه‌كه‌می‌كۆمه‌ڵه‌ی‌كورد‌بوو‌ئه‌وكات،ئه‌و‌له‌‌سااڵنی)1953-1954(دا‌كۆمه‌ڵه‌ی‌به‌رگریكردنی‌له‌‌ئیسرائیل‌دروست‌كردبوو،كه‌‌دژی‌ئینگلیزه‌كان‌و‌عه‌ره‌به‌كان‌ده‌جه‌نگین‌‌بۆ‌رزگاركردنی‌واڵت‌له‌‌ده‌ستیان‌‌كه‌‌به‌باشترین‌یه‌كه‌ی‌سوپا‌ده‌ژمێردران‌ئه‌وكات.كاتی‌خۆی‌له)ره‌عنانه(له‌الی‌ئینگلیزه‌كان‌گیرا‌و‌رای‌كرد‌له‌‌ده‌ستیان‌و‌خۆی‌حه‌شار‌دا‌له‌‌یورشه‌الیم‌تا‌‌ده‌وڵه‌ت‌دروست‌بوو.خاڵم‌هه‌لسا‌به‌‌دروستكردنی‌ئه‌م‌كۆمه‌ڵه‌ی‌یه‌هودییه‌‌كه‌‌من‌ئێسته‌‌سه‌رۆكیم‌و‌ماوه‌یه‌كی‌دوور‌و‌درێژ‌سه‌رۆك‌بوو‌تا‌كۆچی‌دوایی‌كرد،ئینجا‌له‌‌دوای‌ئه‌و‌یه‌كێك‌به‌‌ناوی)سیمان‌تۆڤ(ماوه‌یه‌ك‌سه‌رۆك‌بوو،به‌اڵم‌دیار‌بوو‌وه‌ك‌خاڵم‌سه‌ركه‌وتوو‌نه‌بوو‌له‌‌كاره‌كانیدا،من‌نێزیكه‌ی‌دوو‌سال‌ده‌بێ‌به‌‌هه‌ڵبژاردن
سه‌رۆكایه‌تیم‌وه‌رگرتووه،له‌‌هه‌ڵبژاردنێكی‌پاك‌و‌بێگه‌رد‌به‌‌ده‌نگدانی‌هه‌موو‌ئه‌ندامانی‌كۆمه‌ڵه‌كه‌دا،له كرد كاری ده‌روونناس مرۆڤیكی وه‌ك خاڵم‌بواری‌خۆی‌یارمه‌تی‌زۆری‌خه‌ڵكی‌دا‌و‌دواتر‌وه‌ك‌بازرگانێك‌كاری‌كرد،له‌‌دواییدا‌به‌هه‌موو‌پێشچوونی به‌ره‌و بۆ كرد كاری شێوه‌یه‌ك
له‌م كورد نه‌وه‌كانی ئیسرائیل. له كورد نه‌وه‌ی‌كه خۆی كاتی بوون، ده‌سه‌اڵت بێ زۆر واڵته‌دا‌گه‌وره‌یان پله‌ی و بوژانه‌وه هه‌موویان هات ئه‌و‌ساڵ 13 ماوه‌ی و ده‌وڵه‌تدا له هێنا به‌ده‌ست‌له یارمه‌تی‌‌نه‌وه‌كانی‌كورد به هه‌ر‌ده‌ستی‌كرد‌هه‌موو‌بواره‌كانی‌ژیاندا.ئه‌ویش‌ته‌نیا‌نه‌بوو‌چه‌ند‌كه‌سێكی‌دڵسۆزی‌له‌گه‌ڵدا‌بوو‌له‌‌نه‌وه‌كانی‌كورد‌له‌م‌كاتانه‌دا.خاڵم‌بوو‌كه‌‌جه‌ژنی)سه‌هرانه(ی‌كرد‌به‌‌جه‌ژنی‌نه‌ته‌وه‌ی‌كورد‌له‌‌ئیسرائیل،كه‌‌سه‌رۆكی‌واڵت‌و‌سه‌رۆك‌وه‌زیران‌به‌شدارییان‌ده‌كرد‌هه‌موو‌ساڵێ،به‌اڵم‌به‌داخه‌وه‌‌ئه‌مه‌ی‌له‌‌دوای‌خاڵم‌هات‌جه‌ژنی‌سه‌هرانه‌ی‌فه‌رامۆش‌كردبوو‌خه‌ریك‌بوو‌‌زیندووی ده‌مانه‌وه‌ێ ئێمه بچێته‌وه، له‌بیری هه‌ر‌ببێ مارۆكایان )میمونه(ی جه‌ژنی وه‌ك بكه‌ینه‌وه‌‌كه بكرێ شوێنیك له ساڵێك هه‌موو و به‌فه‌رمی
زۆربه‌ی‌كوردان‌تێیدا‌نیشته‌جێن.ئیسرائیل- كورد : جه ژنی سه هرانه له چیه وه هاتووه و
بۆچی ئاهه نگ ده گێڕن به م بۆنه وه ؟كه كوردییه وشه‌یه‌كی سه‌هرانه سه‌ره‌تا یودا:هاتووه،یه‌هودییه‌كانی‌كوردستان‌ئاهه‌نگیان‌گێڕاوه‌‌كاتی‌خۆی‌كه‌‌له‌‌كوردستان‌بوون‌به‌بۆنه‌ی‌جه‌ژنی‌به‌عیبری ده‌ڵێن پێی كه یه‌هودی ساڵی سه‌ری‌كوردستان له ئێوه الی نازنم جا )سوكۆت(،بیستووه له‌دایكم بزانم وا ده‌ڵێن، پێ ئێسته‌‌چی‌جا كه‌پره‌شینه( ده‌گووت )پێیان كورده‌كان كه‌‌ئاهه‌نگ ئێمه به‌هه‌رحاڵ راسته، ئه‌وه‌‌چه‌ند نازانم‌باپیرانمان و باب له كه ساڵی هه‌موو ده‌گێڕین‌بۆمان‌ماوه‌ته‌وه،تا‌ئێسته‌‌ئه‌م‌ئاهه‌نگه‌‌به‌رده‌وامه‌‌و‌وه‌ك‌خۆی‌به‌گێڕانی‌ده‌هۆڵ‌و‌زورنا‌و‌هه‌ڵپه‌ڕكێی‌كوردی‌وه‌ك‌داب‌و‌نه‌ریتی‌كورده‌واری‌كه‌‌بۆمان‌له‌م به‌‌چڕینی‌ستران‌و‌الوكی‌كوردی ماوه‌ته‌وه‌‌ئاهه‌نگه‌دا،له‌م2ساڵه‌ی‌دواییدا‌ئێمه‌‌سه‌هرانه‌مان‌كرد‌له‌‌جه‌ژنی‌به‌هاران‌و‌جه‌ژنی‌سه‌ری‌ساڵدا،13 ساڵی نه‌ده‌كرا، یورشه‌الیم له سه‌هرانه بوو ساڵ‌هه‌زار 100 كه یورشه‌الیم شاره‌وانی رابردوو‌دۆالری‌خه‌رج‌كرد‌له‌سه‌ر‌شه‌ڕه‌فی‌كورده‌كان‌له‌‌یورشه‌الیم‌بۆ‌ئه‌م‌ئاهه‌نگه،من‌ده‌مه‌وێ‌ئه‌مساڵیش‌بتوانم‌له‌‌یورشه‌الیم‌ئاهه‌نگ‌بكه‌م‌و‌یارمه‌تییه‌كی‌ئاهه‌نگه‌كه، بۆ نه‌وه‌كانم بۆ بێنم به‌ده‌ست زۆرتر‌به‌رامبه‌ر بێ هه‌مووی ژووره‌وه‌ی چوونه پلیتی‌بێ،ئه‌مه‌‌وه‌ك‌یارمه‌تییه‌ك‌بۆ‌نه‌وه‌كانمان.زۆربه‌ی‌كورده‌كان‌له‌م‌ناوچه‌دا‌ده‌ژین‌و‌كاتی‌سه‌ری‌ساڵ‌سه‌ردانی‌شوێنه‌‌پیرۆزه‌كان‌ده‌كه‌ن،ئێره‌‌له‌‌هه‌موو
شوێنێك‌نێزیكتره‌‌بۆ‌شوێنه‌‌پیرۆزه‌كان.
هه ڵساین به كردنه وه ی چه ند یانه یه ك له گه ڕه كانی یورشه الیم بۆ یارمه تیی نه وه كانمان بۆ وه ده ستهێنانی
بڕوانامه ی به رز»
“نه وه كانی كورد له م واڵته دا زۆر بێ ده سه اڵت بوون”
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 8
رۆڵیكی هیچ ئیسرائیل راگه یاندنی بۆ -كورد: ئیسرائیل له كورد گه لی نێوان پێوه ندیی پته وكردنی له نابینێ وا كوردستانی عێراق و ده وڵه تی ئیسرائیل؟ ئێوه چ كاریگه ریتان
هه یه له سه ر ئه م راگه یاندنه دا؟له ئه‌وانه‌ی بڵێم پێ ئه‌وه‌ت من با جارێ یودا: كورد زۆربه‌یان ده‌كه‌ن كار ئیسرائیلدا راگه‌یاندنی‌ناویاندا‌هه‌بوو‌چ له ئه‌گه‌ر‌هاتوو‌كوردیش نین‌و‌رۆڵێكی‌وا‌نابینێ‌وه‌ك‌من‌و‌تۆ‌وا‌بیر‌ده‌كه‌ینه‌وه،ئه‌گه‌ر ده‌كه‌ن ده‌وڵه‌تێك هه‌ر سه‌یری وا ئه‌وان‌هاتوو‌ئیسرائیل‌پێوه‌ندیی‌راسته‌وخۆی‌له‌گه‌ڵ‌نه‌بوو‌به‌ده‌وڵه‌تی‌دۆستی‌دانانین،كوردستانیش‌به‌شێكه‌‌له‌‌عێراق،ئێمه‌‌تا‌ئێسته‌‌پێوه‌ندیمان‌له‌گه‌ڵ‌عێراقدا‌نییه،له‌مباره‌یه‌وه، سسته تۆزێك راگه‌یاندن رۆلی بۆیه‌‌ئێمه‌‌هه‌موو‌كات‌هه‌وڵی‌خۆمان‌داوه‌‌چ‌رووداویكی‌خۆمان ئێمه‌‌سۆزی كوردستان، له هه‌بێ جه‌رگبر‌ده‌وڵه‌تانه‌ی ئه‌و دژی به‌خۆپیشاندان ده‌ربڕیوه،
له ئێمه‌ی‌كورد له‌وێ. به‌بوونی‌كورد نانێن یان‌دان كورد‌ده‌چه‌وسێنه‌وه،ئیسرائیل‌زیاتر‌له‌‌نیو‌سه‌ده‌‌ده‌بێ‌دابڕاوین‌له‌‌كوردستان‌و‌ئێره‌ش‌هه‌موو‌ئاڵۆزی‌بووه ،نه‌وه‌كانمان‌وا‌په‌روه‌رده‌‌نه‌بوون‌‌بۆ‌سۆز‌بۆ كات‌شه‌ڕ‌و‌به‌‌گیرانی ئێسته‌وه‌‌ده‌ست‌ده‌كه‌ین له وا ئێمه باپیرانیان، باب‌و نێشتمانی‌نیشتمانی له به‌شێكین ئێمه كه رۆله‌كانمان تێگه‌یاندنی بۆ سیمینار و كۆڕ‌دایك‌ئه‌ویش‌كوردستانه،هه‌رچه‌نده‌‌ئاینمان‌جیایه‌‌له‌گه‌ڵیاندا،به‌اڵم‌سۆزی
نه‌ته‌وایه‌تی‌زۆر‌گرینگتره‌‌له‌‌سۆزی‌ئاینی.ئیسرائیل -كورد : ئێوه وه ك سه رۆكی كۆمه ڵه ی كوردی ئیسرائیل چ پێشنیازێكت هه یه بۆ پته وكردنی پێوه ندیی نێوان گه لی كورد له ئیسرائیل و گه لی كورد له هه رێمی كوردستانی
ئازاد له عێراقدا؟ئه‌وانه‌ی له‌‌كورده‌كان ناودار ئێمه‌‌چه‌ند‌كه‌سێكی پێشنیاز‌ده‌كه‌م یودا:من‌كاربه‌ده‌ستن‌له‌‌ده‌وڵه‌ت‌و‌خۆم‌و‌ئێوش‌له‌گه‌لماندا‌بێ،هه‌موومان‌سه‌ردانی‌كوردستانی‌ئازاد‌بكه‌ین‌بۆ‌شوێنی‌له‌‌دایكبوونی‌باب‌و‌باپیرانم‌به‌مه‌رجێك‌ده‌سه‌اڵتی‌كوردی‌له‌‌هه‌رێمه‌كه‌‌به‌ڕه‌سمی‌داوامان‌بكات،من‌ڵیره‌دا‌ده‌توانم‌له‌گه‌ڵ له‌وێدا گه‌شته‌كه‌مان. بۆ ده‌ره‌وه وه‌زاره‌تی له وه‌ربگرم فه‌رمان‌له‌م دانه‌بڕاوین به‌شێكی ئێمه كه ده‌كه‌ین گفتوگۆ كورد سه‌ركردایه‌تیی
بتوانین بدات پێ رێگه مان ده وڵه ت هه ركات كه سانێك له ده ره وه بێنن ئه وه به دڵنیایییه وه ئه و كه سه كورد ده بێ جا چ قوتابی بێ یان فه رمانبه ر
»
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 9
بۆ ناكه‌ین له‌‌ده‌ستمان‌بێت‌درێخی ئه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌‌كۆڵنه‌ده‌ره ،نه‌ته‌وه‌كه‌مان.له‌‌پشتگیری‌كردنیان‌ئه‌گه‌ر‌هاتوو‌پشتگیریه‌كه‌مان‌ئه‌و من جا ده‌زانم. باشی به‌شتێكی من بێت سۆزیش ته‌نیا‌داوایه‌م‌هه‌یه‌‌ئه‌گه‌ر‌هاتوو‌ده‌سه‌اڵتی‌كورد‌ئه‌مكاره‌‌بكات‌ئه‌وه‌‌بارودۆخه‌كه‌‌زۆر‌ئاسان‌ده‌بێ‌بۆ‌هه‌موو‌الیه‌ك‌و‌پێوه‌ندییه‌كه
به‌ره‌وپێش‌ده‌ڕوات‌و‌پته‌وتر‌ده‌بێ.ئیسرائیل –كورد: ئێوه وه ك كه سایه تییه كی بواری په روه رده و فێركردن و وه ك چاالكوانێكی سیاسی له ئیسرائیل، وا بیر ناكه یته وه رۆژێك به مه به ستی خوێندن یان راهێنانی تر نه وه كانی كورد بۆ بواری ته كنه لۆژیای سه رده م
بۆ ئیسرائیل بێنی؟به‌اڵم نییه ، پێوه سه‌رم نه‌ته‌وه‌كه‌م بۆ كات هه‌موو من یودا:بیابان‌چ‌سوودی‌هه‌یه، له وه‌ك‌ده‌ڵێن‌كه‌‌یه‌كێك‌هاوار‌بكات‌هاواره‌كه‌ی‌كه‌سی‌‌به‌ده‌نگه‌وه‌‌نایه‌ت،ئێمه‌‌له‌‌ناو‌كۆمه‌ڵه‌كه‌ماندا،نه‌وه ئه‌و چ جا نه‌وه‌كانمان، بۆ ده‌كه‌ینه‌وه شت زۆر له بیر‌كوردی‌یه‌هودی‌بێ‌یان‌كوردی‌غه‌یری‌یه‌هودی.ئێمه‌‌سه‌یری‌به‌رزتر كه‌س له كه‌س چاو، به‌یه‌ك ده‌كه‌ین كوردێك هه‌موو‌نییه‌‌له‌الی‌ئێمه،گرینگ‌ئه‌وه‌یه‌‌ته‌نیا‌كورد‌بێ.ئێمه‌‌هه‌موو‌كات‌با بكه‌ین. نه‌وه‌كانمان خزمه‌تی فره‌وانه‌وه به‌سنگێكی ئاماده‌ین‌لێره‌دا‌ئه‌وه‌‌ئاشكرا‌بكه‌م‌كه‌‌ئێمه‌‌كۆمه‌ڵێكی‌غه‌یری‌حكوومه‌تین‌له ده‌ست ناتوانین هه‌ڵبژێردراوین، گه‌له‌كه‌مانه‌وه له‌الیه‌ن ته‌نیا‌كار‌و‌سیاسه‌تی‌ده‌وڵه‌ت‌وه‌ربده‌ین،ئه‌گه‌ر‌هاتوو‌ده‌وڵه‌ت‌خۆی‌نه‌یه‌وێ‌ئه‌و‌پێوه‌ندییه‌‌له‌‌نێوان‌كورد‌و‌ده‌وڵه‌تی‌ئیسرائیلدا‌پته‌و‌حه‌زی هه‌ردووال ئیسرائیل و كورد هاتوو ئه‌گه‌ر به‌اڵم بكات،یارمه‌تیی‌ده‌وڵه‌تی‌سێیه‌مدا‌ده‌توانن له‌‌رێگه‌ی ئه‌وه‌یان‌هه‌بوو‌هانیان لێره‌دا ئێمه بكه‌ن، ئاشكرای و بكه‌ن قووڵ پێوه‌ندییه‌كه‌‌كورسی له‌باره‌ی یه‌كتری، له نێزیككردنه‌وه‌یان بۆ ده‌ده‌ین‌كه‌سانێك بتوانین بدات پێ رێگه‌مان ده‌وڵه‌ت هه‌ركات خوێندن جا ده‌بێ كورد كه‌سه ئه‌و به‌دڵنیایییه‌وه ئه‌وه بێنن ده‌ره‌وه له‌‌چ‌قوتابی‌بێ‌یان‌فه‌رمانبه‌ر،له‌سه‌ر‌ئێمه‌ش‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌جێگه‌ی‌بۆ‌دابین‌بكه‌ین‌و‌هه‌موو‌ساڵێك‌بڕێك‌پاره‌ی‌وه‌ك‌یارمه‌تی‌بۆ
په‌یدا‌بكه‌ین،ئه‌مه‌‌وه‌ك‌پاداشتیكی‌بچووك‌بۆ‌نه‌وه‌كه‌مان.ئیسرائیل - كورد: ئیوه له كۆمه ڵه كه تاندا له باره ی كولتوور و فه رهه نگی له الیه زۆریان شتی به ته مه نن كه ئه وانه ی ده بینن، رۆڵێك چ كوردی فۆلكلۆر و فه رهه نگی كوردی، ئایا ده توانن ئه م كولتووره بپارێزن تا له ناو
نه چێ؟یودا:له‌‌ناو‌كۆمه‌ڵه‌كه‌ماندا‌چه‌ند‌كه‌سمان‌هه‌یه‌‌پسپۆڕن‌‌له‌باره‌ی‌گوێیان یان ده‌زانن ئه‌وه‌ی و كورد كولتووری و فه‌رهه‌نگ‌هه‌ندێ و ئارامی به به‌زۆری به‌اڵم نووسنه‌وه، ده‌ی ده‌بێ لێ‌له له‌‌خواردنه‌‌كوردیییه‌كان گۆرانی‌والوكی‌كرمانجی،هه‌ندێ‌كاتی‌خۆی‌له‌‌كوردستان‌دروستیان‌كردووه.ئێمه‌‌هه‌موو‌كات‌به‌به‌رده‌وامی‌ئه‌وكاره‌‌ده‌كه‌ین،بۆ‌ئه‌وه‌ی‌له‌‌نه‌وه‌كانی‌تری‌ناو‌نه‌ریت داب‌و نه‌ته‌وه‌یه‌كین ئێمه‌ش كه بكاته ئیسرائیل‌جیامان‌و‌تایبه‌تمه‌ندیی‌خۆمان‌هه‌یه،كه‌‌له‌‌باب‌و‌باپیرانمانه‌وه‌‌بۆمان‌ماوه‌ته‌وه،بۆ‌نموونه)كفته‌ی‌كوردی(له‌‌ناو‌هه‌موو‌ئیسرائیلدا‌باوه‌‌كه‌‌كوردییه‌‌و‌هه‌مووشیان‌ده‌ی‌خۆن‌و‌دروستی‌ده‌كه‌ن،
هه‌ریه‌كه‌‌به‌شیوه‌ی‌خۆی،به‌اڵم‌هه‌موویان‌له‌‌كورد‌وه‌ریان‌گرتووه.هه‌ڵپه‌ڕكێی‌كوردی‌له‌‌ناو‌هه‌موو‌زه‌ماوه‌ندێكی‌ئیسرائیلیدا‌به‌دی‌هاتوو ئه‌گه‌ر ده‌یڵێن زۆریان زۆربه‌ی كوردی گۆرانی ده‌كرێ.
ماناكه‌شی‌نه‌زانن‌چونكه‌‌ئاوزه‌كه‌ی‌خۆشه‌‌و‌به‌دڵیانه.ئیسرائیل - كورد: دوا گوته ت چییه بۆ نه ته وه كه ت له كوردستانی گه وره و
به تایبه ت هه رێمی كوردستانی باشوور؟یودا:من‌هیوام‌ئه‌وه‌یه‌‌نه‌ته‌وه‌كه‌م‌‌سه‌ركه‌وتوو‌بێ‌له‌‌ژیاندا،چونكه‌‌زوڵم‌و‌زۆرێ‌لێ‌كراوه،خاوه‌نی‌ده‌وڵه‌تی‌خۆی‌بێ‌و‌مافه‌كانی‌خۆی‌وه‌ده‌ست‌بخات‌له‌‌چوارچێوه‌ی‌كوردستانی‌گه‌وره‌‌یان‌له‌و‌به‌شه‌ی‌كوردستانی‌عێراقدا،ئێمه‌ش‌لێره‌دا‌شانازی‌به‌وه‌‌بكه‌ین‌ناوچه‌كه، تری گه‌النی له نییه كه‌متر هیچمان كورد ئێمه‌ی كه‌‌نه‌ته‌وه‌ی‌كورد‌لێره‌‌و‌له‌وێ‌بتوانن‌‌به‌‌ئازادی‌هاتوچۆی‌یه‌كتری‌هۆیه‌ك هیچ و بووین یه‌كتری تێكه‌ڵی خوێنه‌وه له ئێمه بكه‌ین،سه‌ركه‌وتنتان هیوای كۆتادا له بكاته‌وه، جیا یه‌كتریمان له نییه‌‌بۆ‌ده‌خوازم،بۆ‌ئێوه‌‌و‌بۆ‌ده‌سته‌ی‌به‌ڕێوه‌به‌ریی‌گۆڤاره‌كه‌تان‌له‌گه‌ڵ ئێمه‌ش به‌خوا په‌نا ده‌خوازم، بۆ درێژیان ته‌مه‌ن هیوای‌له زیاتر و ده‌بین به‌یه‌كتری‌شاد نێزیكدا ئاینده‌یه‌كی له ئه‌واندا‌یه‌كتری‌شاره‌زا‌ده‌بین،دووباره‌‌سوپاس‌بۆ‌ئێوه‌‌كه‌‌رێگه‌یه‌كی
دوورتان‌بڕی‌بۆ‌ئه‌م‌چاوپێكه‌وتنه.ئیسرائیل-كورد: ئێمه ش له الی خۆمانه وه سوپاست ده كه ین بۆ ئه م مێوانداری و كات به خشینه به ئێمه ، هیوای ته مه ن درێژیت بۆ ده خوازین، ده زانین ئێوه
خه ریكی كاروباری خۆتانن و هیوامان سه ركه وتنی ئێوه یه .
دینۆ دانیال و یودا بن یوسف-ئیسرائیل
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 10
به‌به‌شداری‌حه‌وت‌سترانبێژ،دوو‌تیپی‌گۆڤه‌ند‌و‌دوو‌تیپی‌ده‌هۆڵ‌و‌سوڕنا‌جه‌ژنی‌كه‌پره‌شینا‌له‌‌ئیسرائیل‌به‌ڕێوه‌‌چوو.سترانبێژه‌كان‌پێكهاتبوون‌له‌‌ئه‌ڤنێر‌زاكن،مۆشێ‌خۆچه،مۆشێ‌مامكۆ،حه‌داسه‌‌یه‌شووروون،ئیالن‌داڤید،ئێرێز‌كه‌لیمی‌و‌گادی‌شابۆ.
هه‌روه‌ها‌تیپی‌گۆڤه‌نده‌‌كوردییه‌كانی‌به‌شدار‌بریتی‌بوون‌له‌‌گێنۆنیم‌و‌په‌عمه‌ی‌ته‌شاز،هه‌ر‌له‌و‌بۆنه‌یه‌دا‌تیپی‌ده‌هۆڵ‌و‌سوڕنا‌یه‌نیڤ‌عۆڤادیا‌و‌حایم‌ئیتساك،ئێفی‌ره‌حه‌میم‌و‌ئۆحاد‌یووسێف‌به‌شدار‌بوون.
شوێنكاتی‌به‌ڕێوه‌چوونی‌جه‌ژنی‌كه‌پره‌شینای‌كوردانی‌جوو‌له‌‌ئیسرائیل،باخچه‌ی‌سه‌قه‌ر–ئورشه‌لیم‌له‌‌رۆژی‌یه‌كشه‌م-26-92010سات11:00تا24:00به‌كاتی‌ناوه‌ندیی‌ئورشه‌لیم‌بوو.
الی‌خۆیه‌وه‌‌سترانبێژی‌ناوداری‌كوردی‌ئیسرائیل‌حه‌داسه‌‌یه‌شووروون‌له‌باره‌ی‌‌ئه‌و‌جه‌ژنه‌وه‌‌به‌‌گۆڤاری»ئیسرائیل-كورد«ی‌سه‌هرانێ ئاهه‌نگی بۆ دڵه‌وه ناخی له و ده‌كه‌م پیرۆز ئیسرائیل كوردانی له كه‌پره‌شینا جه‌ژنی من شتێك، هه‌موو پێش گوت:به‌خێرهاتنیان‌ده‌كه‌م.منیش‌له‌م‌ئاهه‌نگه‌دا‌به‌شداری‌ده‌كه‌م‌و‌هونه‌رمه‌ندی‌لێهاتوو‌تۆمێر‌عه‌جه‌م‌به‌رنامه‌كه‌ی‌من‌به‌‌ئامێری‌ئۆرگ
ئاماده‌‌ده‌كا.
ناوبراو‌له‌باره‌ی‌جه‌ژنی‌كه‌پره‌شینا‌زیاتر‌دووا‌و‌گوتی:باب‌و‌باپیرانمان‌له‌‌كوردستان‌و‌له‌‌وه‌رزی‌پایزدا‌جه‌ژنی‌كه‌پره‌شینایان‌پیرۆز‌ده‌كرد.ئێمه‌ش‌كوردانی‌ئیسرائیل‌ئه‌م‌جه‌ژنه‌‌هه‌ر‌وه‌ك‌ئه‌وان‌پیرۆز‌ده‌كه‌ین‌و‌بۆ‌خۆمان‌به‌‌جلوبه‌رگی‌كوردییه‌وه‌‌ده‌چین‌بۆ
جه ژنی كه پره شینای كوردان له ئیسرائیل پیرۆز ده كرێبه شیر سه بری بۆتانی -ئیسرائیل
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 11
سه‌یرانێ‌و‌له‌وێ‌خواردنی‌كوردی‌بۆ‌خۆمان‌دروست‌ده‌كه‌ین،بۆ‌خۆمان‌ستران‌ده‌خوێنن‌و‌له‌به‌ر‌ده‌نگی‌ده‌هۆڵ‌و‌سوڕناش‌هه‌ڵده‌په‌ڕین.
هه‌ر‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌موعه‌لیم‌ئیسحاق‌مه‌ناحیم‌له‌‌دایكبووی1910له‌‌گوندی‌مرێبا،ناوچه‌ی‌شێخان‌كه‌‌یه‌كه‌مجار‌له‌‌ساڵی1986له‌‌گه‌ڕه‌كی‌مه‌لحه‌‌له‌‌ئورشه‌لیم‌بووم‌به‌‌مێوانی‌و‌ده‌نگی‌ئه‌وم‌تۆمار‌كرد،به‌‌زاراوه‌ی‌ناوچه‌ی‌شێخان‌باسی‌جه‌ژنی‌كه‌پره‌شینای‌كرد‌و‌گوتی:خودێ‌گه‌ل‌مویسا‌پێغه‌مبه‌ر‌ئاخفت‌و‌گۆتێ15هه‌یڤا-10ێ‌عه‌یدا‌كه‌پره‌شینایه،حه‌فت‌ڕۆژا.ڕۆژا )بێژه‌‌به‌نی‌ئیسرائیلێ‌به‌رێ‌ڕۆژه‌كا‌مقه‌دسه‌‌چ‌شۆال‌نه‌‌بیت‌هنگ‌پێ‌بكه‌ن.حه‌فت‌ڕۆژا‌الزمه‌‌هنگ‌نڤێژا‌بكه‌ن.ڕۆژا‌هه‌شتێ‌مقه‌دسه،بۆ‌هونگۆ‌مه‌منووعه‌‌چ‌شۆل‌پێ‌نه‌‌هێنه‌‌كرن.ئه‌ڤه‌‌عه‌یدێت‌خودێ‌نه.من‌گۆتنه‌‌هنگۆ‌عه‌یدێت‌مقه‌دسن.الزمه‌‌هه‌دیا‌پێ‌بده‌ن‌بۆ‌خه‌لكی‌و‌بۆ‌خودێ‌خێرا‌بكه‌ن‌ڕۆژ‌ب‌ڕۆژ.ئه‌ڤ‌ڕۆژه‌‌حسێب‌نه‌كه‌ن‌ڕۆژا‌شه‌مبی،و‌ڕۆژێ‌عه‌یده‌‌بۆ‌هونگۆ،بۆ‌خودێ.15ڕۆژا‌هنگ‌ڤێ‌هه‌یڤێ‌ده‌ڕامه‌تێ‌خۆ‌خڕ‌كه‌ن،گه‌نم‌و‌جه‌ه‌و‌برنجی،ده‌ڕامه‌تی‌خڕ‌كه‌ن،زه‌كاتێ‌لێ‌بده‌ن‌بۆ‌فه‌قیر
و‌هژارا.حه‌فت‌ڕۆژا‌الزمه‌‌هنگ‌بكه‌نه‌‌عه‌ید.هه‌روه‌ها‌گوتی“ڤێ‌ڕۆژێ‌تڤیا‌بهه‌لگرن‌دارێ‌پرتقاال،فێقیێ‌وی،یێ‌قه‌سپا،یێ‌بیها،به‌نه‌‌كنشتێ‌وه‌ختێ‌نڤێژا‌دكه‌ن‌كه‌یفا‌خۆ‌پێ‌بكه‌ن.ئه‌ڤه‌‌عه‌یدا‌خودێ‌یه،
حه‌فت‌ڕۆژن،الزم‌هنگ‌ڕاكه‌ن،دا‌هنگ‌بزانن‌كه‌پره‌شینا‌وێدڕوینشتنه‌‌خارێ.حه‌فت‌ڕۆژا‌به‌نی‌ئیسرائیلێ‌وه‌كی‌ده‌ركه‌فتن‌ل‌مسرێ‌چوونه‌‌به‌ڕیێ،خودێ‌عه‌ڤر‌كر‌دا‌حه‌تاڤ‌ل‌به‌نی‌ئیسرائیلێ‌نه‌‌ده‌ت،دا‌به‌نی‌ئیسرائیلێ
ژ‌بیر‌نه‌كه‌ن،سال‌ب‌سال‌بزانن‌ئه‌ڤه‌‌عه‌یدا‌كه‌پره‌شینا‌یه”.ئه‌ڤ‌بوین‌ئاخفتنێت‌مویسا‌پێغه‌مبه‌ر‌ل‌خودێ‌هه‌لگرتن،گۆتنه‌‌به‌نی‌ئیسرائیلێ.ئه‌ز‌موعه‌لیم‌ئیسحاق،ل‌مه‌لحه‌‌ل‌قودسێ،من‌ئه‌ڤ‌ئایه‌ت‌گۆتن‌ل‌ته‌وراتێ‌و‌من
خاندن‌ب‌عه‌زمانێ‌مه‌‌یێ‌كرمانجی[email protected]
موزیكژەن یەنیڤ عۆڤادیا
سترانبێژ حەداسە یەشووروون
موعەلیم ئیسحاق مەناحيم
باب و باپیرانمان له كوردستان و له
وه رزی پایزدا جه ژنی كه پره شینایان پیرۆز ده كرد
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 12
* ئا: ئه رده شیركوردستان‌النه‌ی‌شارستانییه‌ته‌كان‌و‌سه‌رچاوه‌ی‌ته‌بایی‌و‌به‌یه‌كه‌وه‌‌ژیانی‌ئاین‌و‌ئاینزا‌و‌نه‌ته‌وه‌‌و‌كه‌مه‌‌نه‌ته‌وه‌كان‌بووه،له‌‌داوای كوردان واڵته‌ش ئه‌م ژێرده‌سته‌ییی له ته‌نانه‌ت بووه، كوردستان مرۆڤایه‌تییه‌كه‌ی نه‌خشه‌ی ئه‌مه سه‌رده‌مه‌كاندا هه‌موو
مافی‌كه‌مینه‌كانیان‌كردووه‌‌كه‌‌ده‌كرێ‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌تیئۆره‌‌گشتییه‌كانی‌هه‌موو له چونكه بكرێ، بۆ خوێندنه‌وه‌ی كورد شۆڕشه‌كان‌شۆڕشی‌نه‌ته‌وه‌یه‌كدا به‌رژه‌وه‌ندیی له ته‌نیا ناسیۆنالیسته‌كان شۆڕشی جیهاندا‌یان تر نه‌ته‌وه‌یه‌كی بۆ نه‌ته‌وه‌یه‌ك نه‌گونجاوه یان نه‌كراوه و بووه‌‌مافه‌كانی داوای و بدات قوربانی و خه‌بات تر نه‌ته‌وه‌یه‌كی كه‌مه بۆ‌ته‌نیا مه‌گه‌ر راپه‌ڕینه‌كانی و دروشمه‌كانی‌شۆڕش له بكات. ئه‌وانیش‌خۆیان واڵتی بۆ رزگاریان و ئازادی كاتێ كه ئینته‌رناسیۆنالیسته‌كان‌یان‌گه‌لی‌خۆیان‌ده‌سته‌به‌ر‌كردووه،ئینجا‌چوونه‌‌بۆ‌هاوكاری‌گه‌النی‌راپه‌ڕینه‌كان و شۆڕش ته‌واوی له كورد ناسیۆنالیستانی دنیا، تری‌له‌پاڵ‌داواكاریی‌مافی‌نه‌ته‌وه‌ییی‌كورد‌داوای‌مافی‌ئه‌مانیشیان‌كردووه‌‌توركمان‌و‌كلدان‌و‌ئاشووری‌به‌نموونه،به‌اڵم‌له‌ناو‌زۆرینه‌ی‌پڕۆگرامی
حزبه‌‌توركمانیییكان‌و‌كلد‌و‌ئاشووریه‌كان‌به‌تایبه‌ت‌ئه‌وانه‌ی‌خۆیان‌به‌سه‌ربه‌خۆ‌ده‌زانن‌دان‌به‌‌وشه‌ی‌كوردستانیشدا‌نانرێ.
مێژووی‌توركمان‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌سه‌رده‌می‌عوسمانییه‌كان،له‌كاتی‌داگیركردنی‌عێراق‌و‌خاكی‌كوردستان‌له‌الیه‌ن‌عوسمانییه‌كانه‌وه
كوردستان له ناڤبه ر ئه مه كداریی جوو و سپڵه ییی توركماندا
عوسمانییه كان چه ند به كرێگیراوێكیان كڕی بۆ پاسه وانكردنی كاروانچییه كانی تێپه ڕ شوێنانه دا به و كه عوسمانی ناویان به كرێگیراوانه ئه و ده بوون,
نرا )تورك مه ن( واته پیاوی تورك
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 13
لهو بوو، په‌یدا توركمان كاته‌وه له‌و‌به عوسمانییه‌كان كاروانچی سه‌رده‌مه‌دا‌عێراق و كوردستان بۆ ده‌هاتن توركیاوه‌‌تێپه‌ڕبوونی كاتی له ئێران، بۆ له‌وێوه‌ش و‌كوشتن و تااڵن تووشی كاروانچییه‌كانیان‌چه‌ند عوسمانییه‌كان ئینجا ده‌بوونه‌وه،پاسه‌وانكردنی بۆ كڕی به‌كرێگیراوێكیان‌كاروانچییه‌كانی‌عوسمانی‌كه‌‌به‌و‌شوێنانه‌دا‌ناویان‌نرا تێپه‌ڕ‌ده‌بوون,ئه‌و‌به‌كرێگیراوانه)تورك‌مه‌ن(واته‌‌پیاوی‌تورك,عوسمانییه‌كان‌پاره‌‌و‌زه‌وییه‌كی‌زۆریان‌دابه‌ش‌كرد‌به‌سه‌ر‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی پێناوی له توركمانه‌كاندا‌پێناوی له توركمان دروستبوونی خۆیان,عوسمانیدا كاروانچییه‌كانی پاسه‌وانكردنی‌توركمان مێژووی له بكۆڵینه‌وه ئه‌گه‌ر بوو،هیچ‌مێژوویه‌كیان‌نییه,توركمان‌نه‌‌نه‌ته‌وه‌یه‌‌نه‌‌خاوه‌ن‌خاكن‌نه‌‌خاوه‌ن‌كولتوورن،نه‌ته‌وه‌‌دێ، پێك به‌ره‌باب و خێڵ و عه‌شیره‌ت له‌‌به‌اڵم‌له‌‌ناو‌توركماندا‌ئه‌و‌تایبه‌تمه‌ندییه‌‌نییه.
بۆڕیچی، نه‌فتچی، ئاوچی، )چه‌خماخچی، ده‌ناسرێنه‌وه پیشه‌كان به به‌ره‌بابه‌كان‌بگره هێنابێت، دایان خۆیان وه‌نه‌بێت پیشانه‌ش ئه‌م و...هتد( كوره‌چی و خمچی‌هه‌موویان‌له‌‌جووه‌كانه‌وه‌‌بۆ‌ماوه‌ته‌وه‌‌هه‌روه‌ها‌زۆربه‌ی‌هه‌ره‌زۆریان‌ئه‌گه‌ر‌له‌‌ره‌چه‌ڵه‌كیان‌بكۆڵدرێته‌وه‌‌سه‌ر‌به‌‌هۆزه‌‌كوردییه‌كانن‌وه‌ك‌زه‌نگه‌نه‌‌و‌جه‌باری‌و‌ساڵه‌یی‌و‌خۆشناو‌و‌هتد,توركمان‌به‌‌به‌رده‌وام‌دژ‌به‌داخوازییه‌كانی‌نه‌ته‌وه‌ی‌كورد‌بووه ,وه‌ك‌له‌‌ساڵی1958شه‌ڕ‌و‌پێكدادان‌دروست‌بوو‌له‌‌نێوان‌توركمانه‌كان‌و‌كۆمۆنیسته‌كاندا،به‌اڵم‌دواتر‌گواستییانه‌وه‌‌بۆ‌شه‌ڕی‌كورد‌و‌توركمان,له‌‌سه‌رده‌می‌ریژێمی‌به‌عسدا‌نكۆڵیان‌له‌‌بوونی‌خۆیان‌كرد‌و‌هه‌ر‌هه‌موویان‌ناسنامه‌ی‌خۆیان‌گۆڕی‌بۆ‌عه‌ره‌ب‌و‌زۆربه‌ی‌هه‌ره‌‌زۆریان‌خۆیان‌كردبوو‌به‌‌به‌عسی‌و‌له‌‌دام‌و‌ده‌زگه‌كانی‌حزبی‌به‌عسدا‌پله‌داربوون،له‌‌دوای‌راپه‌رینه‌كه‌ی‌به‌هاری‌ساڵی1991،هێنا پێك حزبێكێان Mit ده‌زگای وردی به‌سه‌رپه‌رشتی و توركیا چاودێریی به‌‌له‌‌ساڵی1992دا‌به‌ناوی)به‌ره‌ی‌توركمانی(پێڕه‌و‌و‌پڕۆگرامی‌ئه‌و‌حزبه‌‌ته‌نیا‌دژایه‌تی‌كورد‌و‌داخوازییه‌كانی‌نه‌ته‌وه‌ی‌كورده‌‌بووه،سه‌ركرده‌‌هه‌ره‌‌دیاره‌كانی‌ئه‌م‌به‌ره‌یه‌ش‌بۆ‌دوژمنایه‌تیی‌كورد)سه‌نعان‌قه‌ساب‌ئاغا(بوو‌كه‌‌ئه‌ویش‌به‌‌ره‌چه‌ڵه‌ك‌كورد‌بوو،له‌‌كۆتای‌نه‌وه‌ده‌كان‌په‌ڕتوكێكی‌به‌ناوی)ره‌چه‌ڵه‌كی‌توركمانه‌كان(باڵو‌نه‌ته‌وه‌ی به ده‌رهه‌ق خۆی شۆڤێنیستی ره‌شی قینی و هه‌ست تێیدا كه كرده‌وه‌‌كوردی‌زوڵم‌لێكراو‌ده‌ربڕیبوو‌و‌پێی‌وابوو‌هه‌ولێر‌و‌چه‌ند‌شارۆچكه‌ی‌تر‌هی‌توركمان‌بوونه‌‌و‌كورد‌داگیری‌كردوون!هاوكات‌پێی‌وایه‌‌كه‌‌كورد‌له‌گه‌ڵ‌هیچ‌تریان نووسه‌ری به‌ناو به‌سه‌دان له‌‌سه‌نعان ناكات،جگه نه‌ته‌وه‌‌و‌كه‌سێك‌هه‌ڵ
توركمان به به رده وام دژ به داخوازییه كانی نه ته وه ی كورد بووه
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 14
ده‌یان به و ماڵپه‌ڕه‌كانیان و گۆڤار و رۆژنامه له‌‌ده‌زگای‌راگه‌یاندنیش‌بۆ‌ئه‌م‌مه‌به‌سته‌‌ته‌رخان‌كراوه‌‌و‌ده‌خوازن‌ئه‌م‌تایبه‌تمه‌ندییه‌‌مرۆیییه‌‌جوانه‌ی‌كورد‌كولتوورێك و نه‌ریت وه‌ك مێژوو به‌درێژایی كه‌‌پاراستویه‌تی‌له‌باری‌به‌رن‌و‌به‌به‌رچاوی‌میلله‌تانه‌وه‌‌ره‌شی‌بكه‌ن‌كه‌‌ئه‌ویش‌كولتووری‌ته‌بایی‌و‌یه‌كتر‌قبوڵكردن‌و‌به‌یه‌كه‌وه‌‌ژیانه‌‌وه‌ك)یه‌لماز‌مه‌حموود،خالید‌عه‌بدولكه‌ریم‌هدو،خزه‌یر‌تاهیر،نادیه‌‌فارس،من بۆیه هتد(، و البیاتی عیسی إسماعیل الدكتور‌لێره‌وه‌‌ده‌خوازم‌به‌خێرایی‌تیشك‌بخه‌مه‌‌دوو‌جۆره‌‌هه‌ڵوێستی‌مرۆیی‌و‌مه‌ردانه‌ی‌دوو‌نه‌ته‌وه‌ی‌جیاواز‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌كورد‌و‌كوردستان‌كه‌‌ئه‌مانیش‌بریتین‌كورد وه‌كو جووه‌كانیش توركمانه‌كان، و جوو له‌‌ساڵ ساڵه‌های و میزۆپۆتامیان دێرینی میلله‌تێكی‌به‌یه‌كه‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌كورددا‌ژیاون‌به‌بێ‌كۆسپ‌و‌كێشه،به كوردان كۆششی و هه‌وڵ به جووه‌كان بگره‌‌سه‌دانیان‌له‌‌هێرشی‌مه‌رگهێنه‌ری‌چه‌ته‌كانی‌بیابان‌له‌‌عێراق‌له‌الیه‌ن‌كورده‌كانه‌وه‌‌پارێزران‌و‌سامان‌و‌گیانیان‌پارێزرا‌تا‌گه‌یشتنه‌وه‌‌خاكی‌به‌ڵێن‌پێدراویان‌خه‌ڵكانێكی ئه‌وساته تا جووه‌كان )ئیسرائیل(،
هاوبه‌شی به زۆریان و بوون پیشه‌گه‌ر‌و بازرگانی كورده‌كانیان برا له‌گه‌ڵ‌جووتیاری‌و‌كاریان‌ده‌كرد‌و‌پێش‌ئه‌وه‌ی‌بگه‌ڕێنه‌وه‌‌ئیسرائیلیش‌كورده‌كانیان‌فێری‌پیشه‌كانی‌خۆیان‌كرد،هاوكات‌له‌‌شۆڕش‌هاوكاری كوردستانیشدا راپه‌ڕینه‌كانی و‌كورد‌بوونه‌‌و‌هه‌میشه‌‌له‌‌هه‌وڵی‌زیندوو‌و خۆیان نێوان ته‌بایییه‌ی ئه‌و راگرتنی‌ئه‌وان ئێسته‌ش تا و بوونه كورد ئێمه‌ی‌نه‌ریته‌كانی و داب پاراستنی خه‌می له‌‌كوردین‌و‌ره‌چه‌ڵه‌كی‌خۆیان‌ون‌نه‌كردووه‌‌خۆیان ره‌چه‌ڵه‌كی بڵێم وایه باشتر یاخۆ‌ئه‌وان نه‌فرۆشتووه، ژیانیان بژێوی بۆ‌بۆ بوون سوودبه‌خش كۆمه‌ڵه‌یه‌كی‌رۆیشتنه‌وه‌ی به كوردستانیش. و عێراق‌چ و عێراق چ ئیسرائیل بۆ ئه‌وان‌نووشستییه‌كی دووچاری كوردستانیش‌له‌‌دووری ئه‌م‌جووانه ئه‌مڕۆش‌هه‌ر بووه‌وه، ئابووری‌و‌ژیاری گه‌وره‌ی‌له‌گه‌ڵ و ده‌دات لێ كوردستان خاكی بۆ دڵیان و رۆح كیلۆمه‌تر هه‌زاران‌له بوونه داكۆكیكار هه‌میشه ده‌ژین، كورددا ئێمه‌ی مه‌ینه‌ته‌كانی و ئازار
“ئه مڕۆش هه ر ئه م جووانه له دووری هه زاران كیلۆمه تر
رۆح و دڵیان بۆ خاكی كوردستان لێ ده دات و له گه ڵ ئازار و
مه ینه ته كانی ئێمه ی كورددا ده ژین”
توركمان به رماوه ی كولتوور و مێژووی توركیایه و توركیاش بێ مێژووترین و بێ شارستانیترین و بێ
كولتوورترین كۆمه ڵه مرۆڤی ئه م جیهانه ن
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 15
»ئیسرائیل-كورد« گۆڤاری ئه‌وه‌تا كوردستان، ناوه‌ڕۆكی و وشه‌‌له به‌‌چه‌ند‌هه‌ڤپه‌یڤینێك ئه‌م‌راستییه‌مان له‌‌ژماره‌كانی‌رابردوویدا‌له ئێسته جووانه‌ی كورده ئه‌و كه ده‌كات ئاشكرا بۆ ئیسرائیله‌وه‌‌هه‌ڵوێسته‌كانی له چه‌نده جوامێرانه‌یان هه‌ڵوێستی ده‌ژین ئیسرائیل
توركمانه‌كان‌جیاوازه.
و كورده باپیرم كورده، بابم جووم، كوردێكی ئه‌ز ))نیسان:پێغه‌مبه‌رمان‌ئیبراهیمیش‌كورد‌بوو،2600ساڵ‌ئێمه‌‌له‌‌كوردستان‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌خه‌ڵكه‌‌وه‌ك‌خوشك‌و‌برا‌ده‌ژیان،به‌اڵم‌گه‌له‌ك‌مخابن‌كه‌‌وای‌لێهات‌ئێمه‌‌ساڵی1951له‌‌الیه‌ن‌رێژیمی‌عێراقه‌وه‌‌بۆ‌ئیسرائیل
ده‌ركراین‌و‌به‌‌یه‌كجاری‌له‌‌كوردستانی‌خۆشه‌ویست‌دابڕاین*كوردستانی زه‌فتكراوه‌كانی پارچه هه‌موو ڕزگاریی میخال/هیوای‌مه‌زن،پشت‌به‌‌خودا‌ئێوه‌ش‌وه‌ك‌‌ئێمه‌‌خاكی‌خۆتان‌ئازاد‌ده‌كه‌ن،
به‌اڵم‌گرینگ‌ئه‌وه‌یه‌‌یه‌ك‌بگرن‌و‌یه‌كڕا‌بن.*عه‌زیز‌بارزانی:كوردستان‌كاتی‌خۆی‌زۆر‌خۆش‌بوو،خه‌ڵك‌ته‌نیا‌بیری ئێسته‌ش من نه‌بوو، هیچی خه‌می و هه‌بوو خواردنی بیری‌كوردستان‌ده‌كه‌م،زۆر‌حه‌ز‌ده‌كه‌م‌سه‌ردانی‌بكه‌م‌تا‌له‌‌ژیان‌ماوم
جێگه‌ی‌باب‌و‌باپیرانم‌ببینم.*
خێمی هه ركی: بۆ ئه وانه ی لێم ده پرسن تۆ كێیت: كوردێكی جووم و دوو واڵتم هه یه ،كوردستان و ئیسرائیل.*((
ئه‌م‌هه‌ڵوێستانه‌‌ئه‌وه‌‌ده‌سه‌لمێنن‌كه توركمان‌به‌رماوه‌ی‌كولتوور‌و‌مێژووی‌توركیایه‌‌و‌توركیاش‌بێ‌مێژووترین‌و‌بێ‌شارستانیترین‌له مرۆڤه‌كانیش جیهانه‌ن، ئه‌م مرۆڤی كۆمه‌ڵه كولتوورترین بێ و‌خاكی‌باب‌و‌باپیرانیان‌هه‌ر‌به‌‌ره‌چه‌ڵه‌كی‌خۆیانه‌وه‌‌مه‌زنن‌و‌هه‌ر‌به‌‌ناوه‌كانی‌خۆیانه‌وه‌‌جوانن‌و‌میزۆپۆتامیاش‌النكه‌ی‌ژیار‌و‌ژیانی‌و یه‌كڕیزی و ته‌بایی به ته‌نیا مرۆڤیش بووه، مرۆڤه‌كان یه‌كه‌مین‌یه‌كتر‌قبوڵكردن‌و‌ئاشتی‌و‌به‌یه‌كه‌وه‌‌ژیان‌و‌دۆستایه‌تی‌ده‌توانێ‌‌خۆی‌له‌‌له‌ناوچوون‌و‌خوێنڕشتن‌و‌كوشت‌و‌بڕی‌و‌شه‌ڕ‌و‌تیرۆر‌و‌كۆمه‌ڵكوژییه‌كان‌و‌قڕبوون‌بپارێزێ،ئه‌م‌به‌یه‌كه‌وه‌‌ژیان‌و‌یه‌كتر‌قه‌بوڵكردنانه‌ش‌له‌‌پێوه‌ندییه‌كانی‌نێوان‌نه‌ته‌وه‌ی‌كورد‌و‌جووه‌كان‌لێ داڵده‌دانی النه‌ی بووه‌ته كورد ئه‌مڕۆش و داوه‌ته‌وه ره‌نگی‌له‌مه‌وه عێراق، تری ئاینزاكانی و كریستیان و عه‌ره‌ب قه‌وماوانی‌ده‌خوازێ ئاشتیخوازی سه‌ره‌ڕای كورد كه ده‌كه‌وێت به‌دیار‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌مرۆڤایه‌تی‌پابه‌ندی‌كولتووری‌ره‌سه‌نی‌خۆی‌بێ‌و‌وه‌ك
مرۆڤ‌بژیێت.
خاكی له‌ناو توركمانه‌كان ئه‌مڕۆ ئایا ئه‌وه‌یه دوماهی پرسیاری‌خۆماندا‌نكۆڵی‌له‌‌بوونمان‌ده‌كه‌ن‌وه‌ك‌توركه‌‌كه‌مالیسته‌كان،ئه‌گه‌ر‌چیمان هه‌بێت ده‌سه‌اڵتیان بچووكترین نه‌كات( )خوا ئاینده‌دا له‌‌به‌سه‌ر‌دێنن،له‌‌به‌رامبه‌ریشدا‌ئێمه‌ی‌كورد‌داوای‌برایه‌تی‌و‌ته‌بایی
و‌به‌یه‌كه‌وه‌‌ژیانیان‌له‌گه‌ڵدا‌ده‌كه‌ین..؟!
سه‌رچاوه‌كان:1-په‌رتووكی/توركمان‌یان‌كوردی‌تورك‌زمان..ل22
2-العراق‌فی‌التاریخ:عصر‌الغزاه،الفصل‌االول،الدكتور‌محمد‌العابد‌والدكتور‌عماد‌عبد‌السالم‌ص552.3-په‌رتووكی)اصاله‌‌التركمان/صنعان‌احمـد‌اغـا
4-جوله‌‌سریعه‌‌فی‌تاریخ‌ااڵتراك‌والتركمان‌ما‌قبل‌اإلسالم‌وما‌بعده/د.اسامه‌‌تركمانی
http://www.alturkmani.com:5-سایتی*)ئـیسرائیل‌كورد-ژماره14(*)ئـیسرائیل‌كورد-ژماره13*)ئـیسرائیل‌كورد-ژماره13*)ئـیسرائیل‌كورد-ژماره11*)ئـیسرائیل‌كورد-ژماره11
ئایا ئه مڕۆ توركمانه كان له ناو خاكی ده كه ن بوونمان له نكۆڵی خۆماندا ئه گه ر كه مالیسته كان، توركه وه ك له ئاینده دا )خوا نه كات( بچووكترین به سه ر چیمان هه بێت ده سه اڵتیان دێنن، له به رامبه ریشدا ئێمه ی كورد داوای برایه تی و ته بایی و به یه كه وه
ژیانیان له گه ڵدا ده كه ین..؟!
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 16
ناوچه‌كه نه‌ته‌وه‌ی‌دێرینی ئیمپراتۆریای‌ئاشووری،كورد‌و‌جوو‌وه‌ك‌دوو به‌گوێره‌ی‌سه‌رچاوه‌‌مێژوویییه‌كان،پێش‌رووخانی‌گه‌وره‌ترین‌قوربانیی‌زوڵم‌و‌زۆرییه‌كانی‌ئه‌و‌ئیمپراتۆریه‌ته‌‌بوون‌به‌‌راده‌یه‌ك‌كه‌‌كوردان‌زۆر‌هه‌وڵیان‌دا‌بۆ‌راپه‌ڕین‌و‌سه‌رهه‌ڵدان،به‌اڵم‌به‌هه‌ر‌هۆ‌و‌هۆكارێك‌بووبێ‌داده‌مركایه‌وه،دواجار‌به‌‌خه‌بات‌و‌كۆڵنه‌دان‌توانرا‌ته‌خت‌و‌تاراجی‌ئیمپراتۆریه‌تی‌ئاشووری‌تێك‌و‌پێك‌بشكێنن‌و‌دروستبوونی‌ئیمپراتۆریه‌تی‌میدیا‌بێته‌‌به‌رهه‌م‌و‌له‌و‌ناوه‌نده‌شدا‌جووه‌كان‌توانیان‌له‌گه‌ڵ‌برا‌كورده‌كانیان‌بحه‌سێنه‌وه‌‌له‌ژێر‌چه‌تری‌ئه‌م‌ئیمپراتۆریه‌ته.دواتر‌و‌له‌سه‌رده‌می‌دوای‌هاتنی‌ئیسالم‌بۆ‌ئه‌و‌ده‌ڤه‌ره‌‌ئه‌و‌دۆستایه‌تییه‌‌و‌به‌یه‌كه‌وه‌‌ژیانه‌‌و‌ته‌بایییه‌ی‌نێوان‌كورد‌و‌جوو‌كاڵ‌بوویه‌وه‌‌به‌هۆی‌هێرشه‌كانی‌سوپای‌سه‌الحه‌دین‌ئه‌یوبی‌به‌‌ره‌چه‌ڵه‌ك‌كورد‌به‌داگیركردنی‌دوو نێوان پێوه‌ندیی مێژووی رێڕه‌وی كه‌ش به و عه‌ره‌به‌‌مسوڵمانه‌كان به‌رده‌ستی بۆ كریستیانه‌كانه‌وه بنده‌ستی له ئۆرشه‌لیم‌تێ به‌‌سه‌دان‌ساڵ ئه‌مڕۆ عه‌ره‌به‌كان. ئایدیای هه‌مان له‌سه‌ر ئه‌ویش وه‌رگرت تری ئاراسته‌یه‌كی ناوچه‌یه لهو دێرین نه‌ته‌وه‌ی‌ده‌په‌ڕێت‌به‌سه‌ر‌ده‌قگرتوویی‌ئه‌و‌رێڕه‌وه‌‌خواره‌ی‌مێژوو‌كه‌‌به‌بێ‌خواست‌و‌ویستی‌ئێمه‌‌رێگه‌ی‌گرتبوو،به‌اڵم‌به‌‌هه‌ژانی‌كۆمه‌ڵێك‌هاوكێشه‌ی‌سیاسی‌و‌دیبلۆماسی‌وا‌ئه‌مڕۆ‌رێڕه‌وه‌‌مێژوویییه‌كان‌رێگه‌ی‌راستی‌خۆیان‌بۆ‌جارێكی‌تر‌ده‌گرنه‌وه‌به‌ر‌كه‌‌پێموایه
دووباره‌‌بوونه‌وه‌ی‌مێژوو‌لێره‌وه‌‌ده‌ست‌پێ‌ده‌كات.تێكچوونی ئه و پێوه ندییه تا ئاستی بوو به فۆبیا چۆن رووی دا؟
ژێر بۆ چوونمان به‌درێژاییی به‌اڵم نه‌بووه، و نییه جووه‌كاندا برا له‌گه‌ڵ مێژوویییمان كێشه‌یه‌كی هیچ ئه‌گه‌رچی كورد ئێمه‌ی‌له ته‌عریبی و عروبه په‌یامی هاتووه ئاین وه‌ك ئیسالم چۆن وه‌ك ئیسرائیل، و جوو دژایه‌تی به كراوین گۆش ئیسالم ئااڵی
فۆبیای پێوه ندیی كورد و جوو، به شی یه كه مراستكردنه وه ی رێڕه وی مێژوو
ئا:شێرزاد عومه ر
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 17
ناوماندا‌باڵوكردۆته‌وه‌‌و‌گۆشیان‌كردووین‌به‌‌كلتور‌و‌زمان‌و بیر لۆژیكیش به‌هه‌مان هه‌ر ئیسالمی عه‌ره‌بی مێژووی و‌تۆخ كورددا ئێمه‌ی عه‌قڵیه‌تی له جوو كردنی دژایه‌تی هزری‌مه‌ترسیه‌كانی خراوه‌ته‌‌سه‌ر بالجكتۆر هه‌میشه و كراوه‌ته‌وه‌‌لێدانی‌شۆڕش بۆ له‌‌هه‌مان‌كاتیش دۆستایه‌تی‌كردنی‌جوو،له‌گه‌ڵ‌ئیسرائیل په‌یوه‌ندی‌هه‌بوون و‌راپه‌ڕینه‌كانمان‌تۆمه‌تی‌له‌م ئه‌وه‌ی بۆ كورده‌وه و‌سه‌ركرده‌ی پاڵ‌شۆڕش دراوه‌ته‌‌هان پێ ئیسالمی و عه‌ره‌بی ساویلكه‌ی شه‌قامی رێگایه‌وه‌‌بده‌ن‌دژ‌به‌‌كورد‌و‌خواسته‌‌نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی،ئه‌و‌تۆمه‌ته‌‌زه‌ق‌كراوه‌ته‌وه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌به‌‌تۆمه‌ت‌سه‌یر‌بكرێت‌و‌وه‌ها‌كارێك‌ده‌قه ئه‌وه‌تا یان كوردانه‌وه، و جوو نێوان له نه‌دات روو‌له‌‌رێگه‌ی‌مه‌ال‌و‌مزگه‌وته‌كانه‌وه، پیرۆزه‌كانیان‌به‌كار‌هێناوه‌‌كه‌سایه‌تییه رێگه‌ی له ئاینییه‌كانه‌وه، قوتابخانه رێگه‌ی له‌‌ئاینییه‌كانه‌وه‌‌ئه‌م‌بنكانه‌ش‌له‌الیه‌ن‌دوژمنانی‌كورده‌وه‌‌جێگه‌ی‌له 5 له‌شێوه‌ی تابورێك ناراسته‌وخۆ ئه‌وه‌ی بۆ بایه‌خ‌بوونه‌‌ده‌ره‌وه‌ی له ئه‌وه‌ی بۆ بكه‌ن، دروست كورداندا خودی ناو‌هه‌میشه ئاینه‌كه‌یه‌وه سایه‌ی به كورد به‌عسیشدا پڕۆگرامی‌ترسی‌پێوه‌ندی‌هه‌بێ‌له‌گه‌ڵ‌جووه‌كان‌و‌به‌‌حه‌رامی‌ببینێ،ئه‌مه‌‌پڕۆژه‌كاری‌هه‌موو‌حكوومه‌ته‌‌یه‌ك‌له‌دوای‌یه‌كه‌كانی‌عێراقی‌بووه،ته‌نانه‌ت‌هه‌موو‌حكوومه‌تانه‌‌بووه‌‌كه‌‌پارچه‌یه‌ك‌له‌‌خاكی‌حكوومه‌تانه‌ی ئه‌و لكێنراوه، پێیه‌وه به‌زۆره‌ملێ كوردستانی‌كه‌‌پێوه‌ندیشیان‌به‌‌ئیسرائیله‌وه‌‌هه‌بووه‌‌نه‌یانخواستووه‌‌كورد‌له‌و‌پێوه‌ندییانه‌‌نێزیك‌ببێته‌وه،چونكه‌‌ئه‌و‌راستییه‌‌مێژووییانه‌‌له‌و جوو و كورد ته‌نیا پێوه‌ره‌كان هه‌موو به كه زانراوه‌‌ناوچه‌یه‌دا‌ده‌توانن‌پێوه‌ندیی‌ستراتیژییان‌هه‌بێ‌و‌بڕوایی‌بده‌ن‌به‌‌یه‌كتری،هۆكاری‌خۆ‌دوورخستنه‌وه‌ی‌جووه‌كان‌به‌‌گشتی‌و‌حكوومه‌تی‌ئیسرائیل‌نازانم،به‌اڵم‌‌له‌و‌بڕوایه‌دام‌رای‌گشتیی
جوو‌له‌‌ئیسرائیل‌هه‌میشه‌‌هاوسۆزی‌ئێمه‌ی‌كورد‌بوونه.چۆن ئه م دۆستایه تییه ی نێوان كورد و
جوو دروست ده بێته وه ؟رۆڵی‌میدیا‌و‌ده‌زگا‌و‌رێكخراوه‌‌مه‌ده‌نییه‌كان‌كاریگه‌ری‌ئه‌رێنی‌كاركردن راده‌ی به ده‌كرێ به‌اڵم پرسه، ئه‌م بۆ ده‌بێ خۆی‌بۆ‌چاككردنه‌وه‌ی كار پێوه‌ندییه ئه‌م تێكدانی به‌رنامه‌ڕێژی و‌ده‌وڵه‌ت له ئاین به‌جیاكردنه‌وه‌ی ئه‌ویش بكرێ، پێوه‌ندییه‌كه‌‌له‌الیه‌ك‌و‌له‌الیه‌كه‌ی‌تره‌وه‌‌هه‌ڵه‌چنكردنه‌وه‌ی‌مێژوو،به‌تایبه‌ت‌جیاكردنه‌وه‌ی‌ئه‌و‌تێكه‌ڵیه‌ی‌له‌‌ئایدیۆلۆژیای‌شۆڤێنی‌عه‌ره‌بی‌و‌مه‌زنخوازی‌و‌توندوتیژی‌ئیسالمیدا‌كراوه،بۆ‌نموونه‌‌ئه‌گه‌ر‌اليهود تتخذوا ال امنوا الذين ايها ئایه‌تی))يا به كورد ئێمه‌ی)ئه‌ی واته )51 رقم ێ‌یه المائدة لكمسورة اولياء نصاري و‌كار بڕواداران‌جوو‌و‌كریستانه‌كان‌مه‌كه‌نه‌‌دۆستی‌خۆتان((بكه‌ین‌كه‌‌ئه‌م‌ئایه‌ته‌‌له‌‌ئه‌نجامی‌قووڵبوونه‌وه‌ی‌كێشه‌كانی‌نێوان‌ئه‌و ئێمه و هاتووه )مدینه( یه‌سرب مسوڵمانان‌و‌جووه‌كانی‌كێشه‌یه‌ی1400ساڵ‌له‌مه‌وبه‌ری‌نێوان‌عه‌ره‌ب‌و‌جوو‌به‌هی‌له‌گه‌ڵ ناتوانین ئه‌مڕۆ عه‌ره‌به‌كان وه‌ك ئه‌وا بزانین، خۆمان
دنیای‌تازه‌دا‌هه‌ڵ‌بكه‌ین‌و‌ناتوانین‌بۆ‌هه‌تایه‌‌باس‌له‌‌پێوه‌ندی‌و‌دۆستایه‌تیی‌نێوان‌گه‌النی‌كریستیان‌و‌جووه‌كاندا‌بكه‌ین.به‌هه‌مان‌مبين العربي بلسان الحجر كل ينطق )حين ئایه‌تی بۆ شێوه‌ش‌ورائي‌يهودي‌فاقتلوه(واته)ئه‌و‌كاته‌ی‌هه‌موو‌به‌ردێك‌به‌‌زمانی‌عه‌ره‌بی‌ره‌وان‌ده‌ڵێ‌جوویه‌ك‌له‌‌پشتمه‌وه‌یه‌‌بیكوژه!(به‌و‌لۆژیكه‌‌بێ‌ده‌بێ‌وه‌ك‌ئیسالمێكی‌كورد‌هه‌ر‌جووێك‌ببینین‌بیكوژین،ئه‌مه‌‌ئه‌فسانه دروستكردنی و ئاینی تێكستی و‌سه‌دان ده‌یان له جگه
هاوكێشه ی كۆمه ڵێك هه ژانی به به اڵم رێڕه وه ئه مڕۆ وا دیپلۆماسی و سیاسی بۆ خۆیان راستی رێگه ی مێژوویییه كان
جارێكی تر ده گرنه وه به ر
»
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 18
و‌ترس‌و‌دڵه‌ڕاوكێ‌له‌‌هزری‌تاكی‌مسوڵمان‌له‌‌هه‌مبه‌ر‌جوو‌و‌پێوه‌ندی‌هه‌بوون‌له‌گه‌ڵیان،ئه‌مه‌ش‌تێكستێكی‌تری‌قورئانییه‌‌كه‌‌ئاینه‌كانی‌بیرورای هه‌ڵگری و هه‌ڵده‌وه‌شێنێته‌وه تر‌ئاینه‌كانی‌تر‌جگه‌‌له‌‌ئیسالم‌به‌‌دۆڕاو‌ده‌زانێ)ومن‌يبتغ‌غير‌اإلسالم‌دينا‌فلن‌يقبل‌منه‌وهو 85 ()ێ‌ل‌عمران: الخاسرين في‌اآلخرة‌من‌نابێ كه ئاینییه تری ده‌قێكی ئه‌مه‌ش بۆیه .)به و بپۆشین ئیسالمه‌كان غه‌یره جلوبه‌رگی‌گوناهێكه واته داده‌نرێ، گه‌وره گوناهێكی‌باليهود )أن تتشبهي ده‌كاته‌وه لێ تۆڵه‌ت خودا‌والنصاري أو غيرهم من املشركني في مالبسهم؛ ألن النبي صلي اهلل عليه وسلم قال:)) من تشبه بقوم فهو منهم((. وعن عبد اهلل بن عمرو بن العاص رضي عليه اهلل صلي اهلل رسول قال: “رأي عنهما اهلل من هذه إن فقال: معصفرين ثوبني علي وسلم كتێبی له هاوكات تلبسها«. فال الكفار ثياب 87(هاتووه العربی‌الپه‌ڕه( )احكام‌قرأن‌البن)وأما‌من‌قال:إنه‌عبد‌الله‌بن‌سالم‌فعول‌علي‌حديث‌خرجه‌للترمذي‌وغيره‌أنه‌لما‌أريد‌قتل‌عثمان‌جاء‌عبد‌الله‌بن‌سالم‌فقال‌له‌عثمان:ما‌جاء‌بك؟قال:جئت‌في‌نصرك.قال:اخرج‌إلي‌الناس،فاطردهم‌عني،فإنك‌خارجا‌خير‌لي‌منك‌داخال.فخرج‌عبد‌الله‌إلي‌الناس،فقال:أيها‌الناس،إنه‌كان‌اسمي‌في‌الجاهلية‌فالن،فسماني‌رسول‌الله‌صلي‌الله‌عليه‌وسلم‌عبد: في فنزلت القرآن من آيات في ونزلت ، الله} مثله علي إسرائيل بني من شاهد وشهد {اآلية‌إلي‌آخرها،ونزلت‌في:}قل‌كفي‌بالله. } الكتاب علم عنده ومن وبينكم بيني شهيدا‌قد المالئكة وإن ، عنكم مغمودا سيفا لله إن‌جاورتكم‌في‌بلدكم‌هذا‌الذي‌نزل‌به‌رسول‌الله‌الله‌في‌هذا‌الرجل الله . الله‌عليه‌وسلم صلي‌أن‌تقتلوه،فوالله‌لئن‌قتلتموه‌لتطردن‌جيرانكم
: قالوا . القيامة يوم إلي يغمد فال ، عنكم المغمود الله وليسلن‌سيف ، المالئكة‌اقتلوا‌اليهودي،واقتلوا‌عثمان*. ده‌كرێ‌ئێمه‌ی‌كورد‌له‌‌شكاندنی‌تێكسته‌كانه‌وه‌‌هه‌نگاو‌بۆ‌كردنه‌وه‌ی‌ده‌رگه‌ی‌پێوه‌ندییه‌كانه‌وه‌‌بهاوێژین،شكاندنی‌تێكسته‌كانیش‌ته‌نیا‌له‌‌پاكنووسكردنه‌وه‌ی‌مه‌به‌سته‌كانی‌ئه‌و‌تێكستانه‌‌ده‌بێ‌كه‌‌دوور‌و‌نێزیك‌و ئاشتیخواز میلله‌تێكی ئێمه نییه، ئێمه‌وه مێژووی و كولتوور به پێوه‌ندییان‌مرۆیین‌و‌هیچ‌كات‌خۆمان‌له‌به‌ره‌ی‌داگیركار‌و‌خوێنڕێژ‌و‌تیرۆردا‌نه‌بینیووه،هاوكات‌دیدگه‌ی‌رۆشنبیرانه‌مان‌بۆ‌زیندووكردنه‌وه‌ی‌ئه‌و‌پێوه‌ندییه‌‌مێژووییانه
گرینگن‌به‌‌تایبه‌ت‌ئه‌مڕۆ‌جووه‌كان‌له‌‌ناوه‌ندی‌سیاسیی‌دنیادا‌ده‌نگ‌و‌بۆچوونیان‌به‌گرینگ‌وه‌رده‌گیرێ‌و‌لۆبی‌ناوه‌نده‌‌بڕیار‌به‌ده‌سته‌كانی‌جیهانی‌كاریگه‌ریی له جوو‌به‌ده‌ست ئێمه‌ش كاتدا هه‌مان له هه‌یه، خۆی ئه‌رێنی‌به‌كه‌م‌سه‌یركردن‌رزگارمان‌ده‌بێ‌كه‌‌عه‌ره‌ب‌و‌تورك‌و‌فارسه‌كان‌ساڵه‌های‌ساڵه‌‌به‌و‌جۆره‌‌لێمان‌ده‌ڕوانن‌و‌هه‌میشه‌‌كاریش‌بۆ‌ئه‌م‌مه‌به‌سته‌‌ده‌كه‌ن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌كورد‌به‌رده‌وام‌به‌‌كه‌م‌له‌خۆی‌بڕوانێ‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌دوژمنه‌كه‌ی‌به‌‌مه‌زن‌سه‌یر‌بكات‌تا‌داوای‌ماف‌و‌خواسته‌كانی‌نه‌كات‌و‌پێی‌نه‌سه‌نرێ،به‌‌هه‌بوونی‌پێوه‌ندی‌له‌گه‌ڵ‌ئیسرائیل‌و‌گه‌لی‌جوو‌ره‌نگه‌‌بتوانین‌ئه‌م‌كۆت‌و‌به‌نده‌ی‌داگیركه‌ران
له‌‌بیر‌و‌هزرمان‌تێك‌بشكێنین،داگیركه‌ران‌هه‌رگیز‌ناخوازن‌ئێمه‌ی‌كورد‌خاوه‌نی‌ئیراده‌ی‌سه‌ربه‌خۆی‌خۆمان‌بین‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌ئێمه‌‌بۆخۆمان‌به‌‌بیر‌و‌هزری‌خۆمان‌ئابووری‌و‌رۆشنبیری‌و ئاینده‌‌و‌چاره‌نووس‌و بازووی‌خۆمان به‌‌ده‌ست‌و‌له‌گه‌ڵ سه‌رخان‌و‌ژێرخانی‌خۆمان‌دانه‌ڕێژین،بۆخۆمان‌پێوه‌ندیی‌چێ‌نه‌كه‌ین‌تر، نه‌ته‌وه‌كانی له‌گه‌ڵ نه‌كه‌ین په‌یدا دۆستایه‌تی بۆخۆمان ناوچه‌كه‌دا، گه‌النی‌بۆخۆمان‌ئاوڕ‌له‌‌مێژووی‌رابردووی‌خۆمان‌نه‌ده‌ینه‌وه،بگره‌‌ئه‌وان‌به‌ڕێوه‌مان‌ببه‌ن‌وه‌ك‌ئه‌وه‌ی‌به‌خۆیان‌ده‌خوازن،له‌‌رووی‌كولتووری‌و‌مێژوویی‌و‌ئابووری‌و....هتد‌و‌ته‌نانه‌ت‌سیاسیشه‌وه،ئه‌وان‌ده‌یانه‌وێ‌هه‌ر‌به‌خۆیان‌دۆست‌و‌دوژمنمان‌بۆ‌په‌یدا‌بكه‌ن،هه‌ر‌به‌خۆیان‌رێگه‌ی‌ئاینده‌‌و‌چاره‌نووسمان‌بۆ‌ده‌ستنیشان‌بكه‌ن،له‌م‌گۆشه‌‌نیگایه‌وه‌‌ئه‌ركی‌گران‌و‌مێژوویی‌ده‌كه‌وێته‌‌سه‌ر‌شانی‌رۆشنبیران‌و‌بیرمه‌ند‌و‌روناكبیرانه‌وه،ئه‌و‌ئه‌ركه‌‌مێژوویییه‌ش‌ئه‌مڕۆ‌داوای‌زیندووكردنه‌وه‌‌و‌دووباره‌‌كردنه‌وه‌ی‌مێژووی‌نێوان‌دوو‌نه‌ته‌وه‌ی‌دێرینی‌میزۆپۆتامیامان‌لێ‌ده‌كات‌كه‌‌به‌‌چه‌واشه‌كاری‌و‌ئایدیۆلۆژیای‌دۆگماوه‌‌سه‌دان‌ساڵه‌‌سڕ‌كراوه و‌ئه‌مڕۆ‌له‌سه‌ر‌ئێمه‌ی‌رۆشنبیران‌و‌چاالكوانانی‌سیاسی‌و‌رۆشنبیری‌ئه‌ركه‌‌تا
كۆتایی‌به‌‌ماوه‌ی‌ئه‌م‌سڕبوونه‌‌بهێنین.ئاسۆی زیندوو بوونه وه ی پێوه ندیی كورد و جوو
جووه‌كان ته‌لئه‌بیب و ئه‌نكه‌ره پێوه‌ندیی خراپبوونی له‌گه‌ڵ كه نابینم وای من‌دووایییه ئه‌م رووداوه‌كانی به‌اڵم جواڵبێ، كورد ئێمه‌ی به به‌رامبه‌ر هه‌ستیان‌به‌خشییه گه‌شی ئاسۆیه‌كی هه‌ردووال نێوان پێوه‌ندییه‌كانی گرژبوونی و‌زیندووبوونه‌وه‌ی‌پێوه‌ندیی‌نێوان‌كورد‌و‌جوو،ئه‌گه‌رچی‌ئیسرائیل‌تا‌ئه‌مڕۆش‌چه‌كی‌پێشكه‌وتوو‌ده‌فرۆشێته‌‌توركیا‌بۆ‌لێدانی‌كوردانی‌باكور‌و‌له‌ناوبردن‌و‌بوو‌كه ئاشكرا ئیسرائیل‌روون‌و بۆ به‌اڵم پارچه‌یه، لهو سه‌ركوتكردنی‌كورد‌توركیا‌وه‌ك‌چۆن‌هه‌میشه‌‌دراوسێ‌و‌دۆستایه‌تی‌نه‌بووه‌‌و‌راستگۆ‌نه‌بووه‌‌له‌‌به‌ڵێنه‌كانی‌و‌نابێته‌‌دۆستی‌تا‌سه‌ریش‌بۆ‌هیچ‌الیه‌ك‌هه‌ر‌به‌مجۆره‌ش‌سه‌لماندی‌كه‌‌له‌‌بچووكترین‌كاردانه‌وه‌ی‌ته‌نگه‌ژه‌‌ناوخۆ‌و‌ده‌ره‌كییه‌كانی‌پێوه‌ندیی‌ئیسرائیلی‌كرده‌‌قوربانی‌سیاسه‌ته‌كانی،توركیا‌ئه‌و‌پێوه‌ندییه‌‌دێرینه‌ی‌له‌‌پێناو‌پێوه‌ندییه‌كی‌فشاره و كێشه ته‌واوی له ئه‌وه‌ی بۆ قوربانی، كرده و‌سوودمه‌ندتر گه‌وره‌تر
ئه گه رچی هیچ كێشه یه كی مێژوویییمان له گه ڵ برا
جووه كاندا نییه و نه بووه ، به اڵم به درێژاییی چوونمان بۆ ژێر ئااڵی ئیسالم گۆش كراوین به دژایه تی جوو و ئیسرائیل
» ده كرێ ئێمه ی
كورد له شكاندنی تێكسته كانه وه هه نگاو بۆ
كردنه وه ی ده رگه ی پێوه ندییه كانه وه
بهاوێژین
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 19
ناوه‌خۆیییه‌كانی‌رزگاری‌ببێ‌و‌رای‌گشتیی‌ئیسالمی‌بۆ‌خۆی‌كێش‌بكات‌له‌سه‌ر‌حیسابی‌ئیسرائیل‌و‌لێدانی‌كورد‌و‌درێژه‌دان‌به‌‌سیاسه‌تی‌نكۆڵی‌كردن‌و‌قڕكردنی‌كوردان‌به به‌رامبه‌ر توركیا هه‌ڵوێسته‌ی ئه‌و پارچه‌یه‌دا، له‌و‌ئیسرائیل‌زه‌نگێكی‌مه‌ترسیدار‌بوو‌بۆ‌ئیسرائیل‌تا‌ئیسرائیل‌پاكنووسی جارێكیتر و بچێته‌وه خۆیدا سیاسه‌تی به‌‌بكات خۆی تاكتیكییه‌كانی و ستراتیژی پێوه‌ندییه لیستی‌له‌‌ناوچه‌كه‌‌و‌له‌‌جیهاندا،چاوخشاندنه‌وه‌‌به‌پێوه‌ندییه‌كانی‌كورده كه خۆی مێژوویی دۆستی ره‌چاوكردنی به‌بێ‌مه‌ترسیی و نوشستی ده‌بێته‌وه تر ئیسرائیل‌جارێكی بۆ‌ئه‌كادیمی و وردتر به‌شێوه‌یه‌كی ئه‌گه‌ر گه‌وره‌تر،چونكه‌‌و ئیسرائیل )جوگرافیای‌سیاسی(ی جیۆپۆله‌تیكی له تر‌كورد‌بڕوانین‌به‌و‌جۆره‌‌ده‌رئه‌نجامی‌هاوكێشه‌كه‌‌به‌ده‌ست‌سێ هه‌ر ده‌ریاوه ده‌رگه‌ی له جگه »ئیسرائیل ده‌هێنین‌الیه‌كه‌ی‌تری‌وه‌ك‌ئه‌وه‌‌وایه‌‌به‌‌مین‌چێنرا‌بێ‌و‌هه‌موو‌دنیای‌عه‌ره‌بی‌و‌ئیسالمی‌به‌‌چركه‌‌بۆی‌له‌‌سه‌نگه‌ردان‌و‌هه‌میشه‌‌به‌‌نهێنی‌و‌به‌‌ئاشكرا‌زه‌فه‌ری‌پێ‌ده‌به‌ن‌و‌تاكه‌‌به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی‌ئیسرائیل‌به‌رگری‌له‌خۆكردنه،له‌هه‌ندێ‌دۆخدا‌له‌‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌چه‌وساوه‌‌هه‌نگاو‌بۆ‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌چه‌وسێنه‌ر‌ده‌هاوێژێ‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌مه‌ترسییه‌كان‌بگه‌ڕێنه‌وه‌‌پێگه‌ی‌خۆیان، له‌‌دوژمنه‌‌به‌رده‌وام‌و‌دێرینه‌كانی‌ئیسرائیل‌وه‌ك‌سیسته‌م‌و‌وه‌ك‌میلله‌ت‌بریتین‌له‌‌حزبواڵی‌لبنانی‌و‌ئیرانی‌ئیسالمی‌و‌سووریا‌و‌ئینجا‌واڵتانی‌عه‌ره‌بی،ئه‌مڕۆ
بۆ ئه‌و‌واڵتانه ی‌كه‌‌مه‌ترسین لیستی پاڵ دێته توركیاش وا‌خه‌ریكه‌‌سه‌ر‌ئیسرائیل‌و‌جووه‌كان.
مه‌ترسیداربوونی‌توركیا‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌ده‌رگه‌ی‌ده‌ریا‌به‌ڕووی‌ئیسرائیلدا‌كه بزانێت ئیسرائیل پێویسته كاره‌ساته ئه‌م پێش بۆیه داده‌خات،كوردیش‌هه‌مان‌جیۆپۆله‌تیكی‌ئیسرائیلی‌هه‌یه‌‌و‌دۆست‌و‌دوژمنه‌كانمان‌هاوبه‌شن‌له‌ناوچه‌كه‌دا،هیچ‌مێژوویه‌كی‌شیرین‌له‌گه‌ڵ‌عه‌ره‌ب‌و‌تورك‌و‌فارسمان‌نابه‌ستێته‌وه‌‌ته‌نانه‌ت‌له‌‌رابردوو‌و‌ئێستا‌و‌داهاتووش‌ئه‌وان‌بۆ‌ئێمه‌ی‌كورد‌جێگه‌ی‌مه‌ترسین‌و‌دوور‌نییه‌‌به‌‌ده‌یان‌جینۆسایدی‌تری‌له‌چه‌شنی‌هه‌ڵه‌بجه‌‌و‌ئه‌نفال‌و‌گه‌لی‌زیالن‌و‌قارنێ‌‌و‌قامیشلۆ‌و‌ئامودمان‌تووش‌بكه‌نه‌وه‌‌و‌جارێكیتر‌كورد‌سه‌رگه‌ردان‌بكه‌نه‌وه‌‌و‌ده‌رگه‌كانی‌دنیامان‌لێ‌دابخه‌نه‌وه.بۆ‌ئیسرائیلیش‌به‌‌هه‌مان‌شێوه،ئه‌و‌تیرۆره‌ی‌به‌نهێنی‌له‌هه‌مبه‌ر‌ئیسرائیل‌ئه‌نجام‌ده‌درێ‌ئه‌وا‌سووریا‌و‌توركیا‌و‌ئێران‌و‌عه‌ره‌به‌كان‌به‌‌ئاشكرا‌و‌به‌به‌رچاوی‌هه‌موو‌میلله‌تانی
دنیاوه‌‌ده‌رهه‌ق‌به‌‌كورد‌ئه‌نجامی‌ده‌ده‌ن.
سه‌رچاوه:*أحكام‌القران‌البن‌العربی
محمد‌بن‌عبد‌الله‌اڵ‌ندلسی)ابن‌العربی(دار‌الكتب‌العلمیه
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 20
كوردستان‌به‌شێكه‌‌له‌‌خاكی‌ڕۆژهه‌اڵتی‌ناڤین‌كه‌‌له‌‌نێوان‌ژماره‌یه‌ك‌ده‌وڵه‌تی‌جیاجیا‌دابه‌ش‌كراوه،جووه‌‌كورده‌كان3هه‌زار‌ساڵ‌له‌مه‌وپێش‌تا‌كاتی‌كۆچكردنی‌گشتگیریان‌به‌ره‌و‌ئیسرائیل‌پاش‌ساڵی1945و‌به‌‌تایبه‌ت‌له‌‌سه‌ره‌تای‌ساڵه‌كانی1950بۆ1960،وه‌ك‌گرووپه‌‌ئه‌تنیكییه‌كانی‌تر‌له‌‌دۆخێكی‌ئارام‌و‌له‌‌زێدی‌دایك‌و‌بابی‌خۆیاندا‌ده‌ژیان.پێش‌ساڵی1948ژماره‌ی‌كورده
جووه‌كان‌به30هه‌زار‌كه‌س‌ده‌هاتنه‌‌خه‌ماڵندن.له‌‌نێوان‌جووه‌كانی‌كوردستان،146كۆمه‌ڵگه‌یان‌له‌‌كوردستانی‌ژێرده‌ستی‌‌عێراق،9كۆمه‌ڵگه‌یان‌له‌‌كوردستانی‌بنده‌ستی‌ئێران،11كۆمه‌ڵگه‌‌له‌‌به‌شی‌كوردستانی‌داگیركراوی‌توركیا‌و11كۆمه‌ڵگه‌ی‌تر‌له‌‌نێوان‌هه‌رێمه‌‌كوردییه‌كانی‌چه‌وساوه‌ی‌سووریا‌و
ئازه‌ربایجاندا‌ده‌ژیان.
«كۆچ به ره و خاكی پیرۆزله‌‌سه‌ده‌ی17ی‌زایینیدا‌كۆچ‌به‌ره‌و‌نیشتمانی‌پیرۆزی‌مووسا‌ده‌ستی‌پێكرد‌و‌كۆچكردووان‌بۆ‌یه‌كه‌مجار‌له‌‌ته‌به‌رییه‌‌نیشته‌جێ‌بوون.له‌‌سه‌ده‌ی18و19ژمارێكی‌زۆر‌له‌‌نوێنه‌رانی‌جووی‌ئیسرائیل‌به‌ره‌و‌كوردستان‌به‌ڕێ‌كه‌وتن‌بۆ‌هاندانی‌كورده‌‌جووه‌كان
كوردانی جوو، به شێكن له ئیسرائیلی مه زن
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 21
تا‌به‌ره‌و‌نیشتمانی‌به‌ڵێندراو)مه‌وعود(كۆچ‌بكه‌ن.كورده جیهانی، یه‌كه‌می جه‌نگی ده‌سپێكردنی پێش‌جووه‌كانی‌دانیشتووی‌عێراق،ئێران‌و‌ئازه‌ربایجان‌به‌ره‌و‌ئیسرائیل‌كۆچیان‌كرد.ئه‌وان‌هه‌ر‌زوو‌له‌گه‌ڵ‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌جووه‌كانی‌نیشته‌جێی‌ئیسرائیل‌تێكه‌اڵو‌بوون‌و‌هه‌وڵیان‌دا‌تا‌كورده‌‌جووه‌كانی‌تریش‌هان‌بده‌ن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌ئه‌وانیش‌به‌‌نۆره‌ی‌خۆیان‌به‌ره‌و‌خاكی‌مه‌وعود‌كۆچ‌بكه‌ن،هێدی‌هێدی‌كۆچی‌جووه‌‌كورده‌كان‌په‌ره‌ی‌سه‌ند‌تا‌زنجیره‌یه‌كی
گه‌وره‌ی‌مرۆیی‌له‌و‌كۆچه‌‌دروست‌بوو.له‌ژێر هێشتا عێراق بیسته‌مدا، سه‌ده‌ی سهرهتای له 1912 نێوان‌سااڵنی له پاشان و عوسمانییه‌كان ركێفی‌تا1925,له‌ژێر‌فه‌رمانڕه‌واییی‌به‌ریتانیادا‌بوو.له‌و‌كاته‌دا‌و‌به‌تایبه‌ت‌دوای‌كوشتنی12جوو‌و‌هه‌روه‌ها‌له‌‌پاش‌كۆمه‌ڵگه‌ی زایۆنیستییه‌كان، دژه دروشمه په‌ره‌سه‌ندنی‌به زه‌ویه‌كه‌نیان و خانوو دا بڕیاریان كورده‌كان جووه‌‌به‌جێ عێراق كوردستانی و بفرۆشن كه‌م زۆر نرخێكی‌بێڵن‌و‌به‌ره‌و‌ئیسرائیل‌كۆچ‌بكه‌ن.له‌‌نێوان‌سااڵنی1920 جووه‌كان كورده له كه‌س 900 و هه‌زار ، 1926 و1935،دوو‌هه‌زار‌و له‌‌ساڵی و فه‌ڵه‌ستین بۆ گه‌یشتن500كه‌سی‌تر‌كۆچیان‌كرد،گونده‌كان‌به‌ره‌و‌چۆڵبوون‌ده‌ڕۆیشتن،هاوكات‌له‌گه‌ڵ‌سه‌ربه‌خۆییی‌عێراق‌له‌‌ساڵی1932تا‌روودانی‌شۆڕشی‌ره‌شید‌عه‌لی‌له‌‌عێراق،ئازار
و‌گوشاره‌كان‌له‌‌دژی‌جووه‌كان‌زیادیان‌كرد.له‌‌دوای‌پێكهێنانی‌ده‌وڵه‌تی‌ئیسرائیل،جووه‌كانی‌كوردستان‌به‌تایبه‌ت‌له‌‌عێراق،به‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌پێوه‌ندییان‌له‌گه‌ڵ‌ده‌وڵه‌تی‌واڵته‌كانی زۆری هه‌ره فشاری له‌ژێر هه‌بێ، ئیسرائیلدا
خۆیاندا‌بوون.ئه‌وان بوو، داڕێژراو بۆ سه‌ركوتكردنی‌جوووه‌كان‌پالن‌به‌پێی‌یاسای‌سه‌ربازی‌و‌به‌تۆمه‌تی‌چااڵكییه‌‌زایۆنییه‌كان
كه‌‌قه‌ده‌خه‌‌كرابوو،ده‌كه‌وتنه‌‌زیندانه‌وه.به‌و عێراق، حكوومه‌تی 1950دا زستانی وه‌رزی له‌‌مۆڵه‌تی بێڵن، به‌جێ دارایییه‌كانیان ته‌واوی كه مه‌رجه‌ی‌كۆچی‌جووه‌كان‌به‌ره‌و‌ئیسرائیل‌درا،ئه‌و‌مه‌رجه‌‌نه‌یتوانی‌به زوو هه‌ر ئه‌وان و بگرێ جووه‌كان كۆچی له پێش
شێوه‌یه‌كی‌به‌رباڵو‌كۆچیان‌كرد.دوابه‌دوای‌ئۆپه‌راسیۆنی‌عه‌زرا‌و‌نحمیاه،ده‌وڵه‌تی‌ئیسرائیل‌به‌ده‌ركردنی‌فه‌رمانێك،مۆڵه‌تی‌كۆچی‌جووه‌‌كورده‌كانی‌كوردانی كۆچكردنی شه‌پۆڵی ده‌ركرد. واڵته ئه‌و به‌ره‌و
دانیشتووی‌ئێران‌له‌‌دوای‌كۆچی‌كوردانی‌ناو‌عێراق‌ده‌ستی‌پێكرد‌و‌له‌و‌كاته‌دا‌په‌یتا‌په‌یتا‌ته‌واوی‌كۆمه‌ڵگه‌‌كورده‌‌جووه‌كان،كوردستانیان‌به‌جێ‌هێشت‌و‌به‌ره‌و‌ئیسرائیل‌كۆچیان‌كرد‌و‌ته‌نیا‌ژماره‌یه‌كی‌زۆر
كه‌م‌له‌‌جووه‌‌كورده‌كان‌له‌‌توركیا‌و‌سووریا‌به‌جێ‌مان.
«تێكه اڵو بوون له گه ڵ كۆمه ڵگه ی ئیسرائیلیدا:گه‌وره‌ی ئۆپه‌راسیۆنی گه‌یشتنی به‌ئه‌نجام پێش ،1948 ساڵی له‌‌ئه‌و بۆ ناوڕاست رۆژهه‌اڵتی جووه‌كانی گه‌ڕاندنه‌وه‌ی بۆ ئیسرائیل‌بۆ گه‌یشتنیان كاتی له ئیسرائیل. گه‌یشتبوونه كورد هه‌زار 8 واڵته،خاكی‌مه‌وعود،كورده‌كانیش‌له‌‌خێوه‌تگه‌‌و‌چادردا‌نیشته‌جێ‌كران‌و‌له‌‌ساڵی1935هه‌وڵی‌دروستكردنی‌كۆمه‌ڵگه‌كانی‌كاتی‌درا.هه‌رچه‌نده‌‌كورده‌كان‌رۆشنبیرییه‌كی‌زۆریان‌نه‌بوو،به‌الم‌هه‌ر‌زوو‌ده‌ستیان‌به‌‌كاركردن‌كرد.ژماره‌یه‌كی‌زۆر‌له‌‌كورده‌كان‌به‌‌جووتیاری‌و‌ئاوه‌دانی‌ئۆردوگاكان‌و‌كاره‌‌گشتییه‌كانی‌تر‌خه‌ریك‌بوون‌و‌جێگه‌ی‌په‌نجه‌یان‌كۆمه‌ڵگه‌ی ناو له و دا بازرگانی كاری به په‌ره‌یان دواتر بوو. دیار‌كورده‌واریی‌ئیسرائیلدا‌هه‌ندێكیان‌بوون‌به‌‌خاوه‌نی‌هۆڵی‌ئاهه‌نگێڕان‌و‌هه‌روه‌ها‌هۆتێڵه‌كان. كورده‌كان‌له‌‌ریزه‌كانی‌پۆلیس،هێزه‌كانی‌به‌ره‌ڤانیی‌سنوور‌و‌سوپای‌ئیسرائیلدا‌به‌شدارییان‌كرد،ئه‌وان‌هه‌روه‌ها‌چاالكانه‌‌له‌‌پاراستنی‌ئاسایشی‌واڵتدا‌رۆلیان‌گێڕا‌و‌له‌‌په‌ره‌سه‌ندنی‌شاره‌كاندا‌له‌‌هێڵه‌‌سه‌ره‌كییه‌كانی‌سنووریدا‌یارمه‌تیده‌رێكی‌چاك‌بوون‌بۆ‌ده‌وڵه‌تی
ئیسرائیل.ناوه‌نده و پاراستووه خۆیان كولتووری كورده‌كان ئیسرائیل له‌‌كولتورییه‌كانی‌تایبه‌ت‌به‌‌خۆیان‌پێك‌هێناوه.ئه‌وان‌له‌‌زۆرێك‌له‌‌شار‌نیشته‌جێ ئورشه‌لیمدا گه‌وره‌ی به‌شێكی له هه‌ره‌ها و گونده‌كان و
بوونه‌ته‌وه.ده‌گاته ژماره‌یان كورد، به‌ڕه‌سه‌ن هاوواڵتییانی ئیسرائیل، له ئێسته‌‌له كه‌سیان هه‌زار 60 نێزیكه‌ی كه كه‌س، هه‌زار 130 ده‌وروبه‌ری
ژماره ی 1948 ساڵی پێش كورده جووه كان به 30 هه زار
كه س ده هاتنه خه ماڵندن. »
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 22
نێزیكه‌ی شاره‌ن، ئه‌و ده‌وروبه‌ری و ئورشه‌لیم‌نێزیكه‌ی و باكور شاره‌كانی له كه‌س هه‌زار 4030هه‌زار‌كه‌سه‌كه‌ی‌تر‌له‌‌كورده‌كان،ناوچه‌كانی
ناوه‌ندییان‌بۆ‌ژیان‌هه‌ڵبژاردوه.
«ژیان له ئیسرائیل :كورده‌كان ئیسرائیل بۆ كۆچكردنیان سهرهتای له‌‌‌ته‌نیا‌له‌گه‌ڵ‌یه‌كتردا‌ژیانی‌هاوسه‌رییان‌پێك‌ده‌هێنا‌و‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌كورده‌واریی‌ئیسرائیل‌داب‌و‌نه‌ریتی‌گه‌نجه‌كان ئه‌مڕۆكه پاراستبوو. ته‌واوی به خۆیان‌و هێناوه كورده‌وارییه‌كان كۆنه نه‌ریته له وازیان‌بوون‌به‌‌الئیك‌و‌هه‌روه‌ها‌خۆیان‌وه‌ك‌ئیسرائیلییه‌ك
ده‌ناسن‌تا‌وه‌ك‌كوردێك.كولتووره‌كه‌یان، له به‌شێك پاراستنی سه‌ڕه‌ڕای‌ئه‌وان‌چیتر‌به‌‌زمانی‌ره‌سه‌نی‌خۆیان‌قسه‌‌ناكه‌ن،عیبری زمانی به پێشینیه‌كانیان به‌پێچه‌وانه‌ی بگره‌‌كورده‌كانی كه ناكرێ له‌وه حاشا به‌اڵم ده‌په‌یڤن،پابه‌ندی هێشتا كولتوورییه‌وه له‌الیه‌نی ئیسرائیل‌هه‌روه‌ها ئه‌وان خۆیانن، ره‌سه‌نی فۆلكلۆری
فێستیڤاڵێكی‌سااڵنه‌ی‌تایبه‌ت‌به‌‌جلوبه‌رگ‌و‌مۆسیقای‌كوردییان‌پێك‌هێناوه.كورده‌كان به‌ڕه‌سه‌ن ئیسرائیلیه له زۆر ژماره‌یه‌كی دواییدا، سااڵنه‌ی له‌و‌پۆستی‌به‌رزیان‌له‌‌ناو‌سوپادا‌به‌ده‌ست‌هێنا،نموونه‌ی‌هه‌ره‌‌دیار‌ده‌توانین
ئاماژه‌‌به‌‌وه‌زیری‌به‌رگریی‌پێشووی‌ئه‌و‌واڵته‌‌ئیسحاق‌موردخای‌بكه‌ین.له دیاره، جێگه‌ی ئیسرائیل له كورده‌واری كۆمه‌ڵگه‌ی ئاینه‌وه له‌الیه‌نی‌كه‌سایه‌تییه‌‌ئاینییه‌كاندا‌ده‌توانین‌ئاماژه‌‌به‌‌خاخام‌زه‌كه‌ریا‌به‌ڕاشی‌و‌شه‌مول
باروخ‌بكه‌ین.زه‌كه‌ریا‌به‌ڕاشی‌رێكخراوی‌جووه‌‌كورده‌كانی‌ئیسرائیلی‌دامه‌زراند.
شه‌مول‌باروخ‌له‌‌ساڵی1898له‌‌زاخۆ‌له‌‌دایك‌بوو‌و‌له‌‌ساڵی1925له‌گه‌ڵ‌گه‌یشتنی كاتی له و كرد كۆچی ئیسرائیل به‌ره‌و كورد تری بنه‌ماڵه‌ی 10بۆ‌ئیسرائیل‌یه‌كێك‌بوو‌له‌‌دامه‌‌زرێنه‌‌رانی‌گه‌ڕه‌كی‌زیهون‌یوسف‌له‌‌‌نێزیك
بازاڕی‌ماهانه‌‌‌یه‌‌هودا،شه‌‌مول‌باروخ‌له‌‌‌سالی1994كۆچی‌دوایی‌كرد.
توركی بنی فه یسه لی سعود، ئه ندامانی شاهانی سعودیا له گه ڵ سه ركردایه تی جووله كه كان له ئه مریكا كۆبۆته وه
ئا: ره حمان ته یمووری
كورده كان له ریزه كانی پۆلیس، هێزه كانی به ره ڤانیی سنوور و سوپای ئیسرائیلدا به شدارییان كرد
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 23
شانشینی‌عه‌ره‌بستانی‌سعوودیه‌‌له‌سه‌ر‌ئاستی‌هه‌موو‌جیهان‌‌به‌‌النكه‌ی‌له‌‌دایكبوونی‌ئیسالم‌سه‌یر‌ده‌كرێ،خاكه‌كه1،960،582 كم2ج،پایته‌ختی‌ئه‌و‌واڵته)ریاز(ه،هه‌ردوو‌شاری)مه‌دینه‌‌و‌مه‌ككه(دیارترین‌و‌پیرۆزترین‌شاره‌كانی‌ئه‌و‌واڵته‌ن‌له‌الی‌سه‌رجه‌م
مسوڵمانانی‌دنیا.واڵتێك‌پێك‌هاتووه‌‌له‌‌بیابان‌و‌به‌شێكی‌شاخاوی‌گه‌رمێنه،به‌پێی‌سه‌رژمێریی‌ساڵی2008ژماره‌ی‌دانیشتووانی28ملیۆن‌كه‌س
بووه،له‌‌ناویاندا‌زیاتر‌له5ملیۆن‌كه‌س‌بیانی‌بوون.به‌درێژایی‌مێژووی‌ئیسالم‌و‌تا‌ئه‌مڕۆش‌ئه‌م‌واڵته‌‌هه‌میشه‌‌به‌‌ڕابه‌ری‌‌مسوڵمانان‌دێته‌‌دانان‌و‌چاوی‌مسوڵمانانی‌دنیا‌له‌سه‌ر
ئه‌و‌ده‌وڵه‌ته‌یه،بۆیه‌‌به‌رده‌وام‌خاوه‌ن‌ده‌سه‌اڵتی‌تایبه‌ت‌بووه.بۆ‌یه‌كه‌مجار‌له‌‌ساڵی1932شێوازێكی‌نوێ‌له‌‌به‌ڕێوه‌بردنی‌ده‌سه‌اڵتداریه‌تی‌له‌و‌واڵته‌‌ده‌ستی‌پێكرد،به‌‌دانانی‌ده‌ستوورێك‌كه
بنچینه‌كه‌ی‌قورئانی‌پیرۆز‌و‌بنه‌ما‌ئیسالمییه‌كان‌و‌شه‌ریعه‌‌بوو.تردا، نه‌ته‌وه‌كانی له‌گه‌ڵ بووه ئاژاوه و گرفت بێ واڵتانه‌ی لهو بووه یه‌كێك هه‌میشه واڵته ئه‌و مێژووی‌سعوودیه به‌درێژاییی‌له‌وه‌شدا واڵتان له زۆرێك له‌گه‌ڵ هه‌بووه دۆستایه‌تی ئاره‌زووی ده‌ره‌وه پێوه‌ندییه‌كانی بواری له نه‌بووه، ئینكار و هێرشبه‌ر
پێوه ندیی واڵته ئیسالمییه كان له گه ڵ ئیسرائیلدا توركی بنی فه یسه لی سعود، ئه ندامانی شاهانی سعودیا له گه ڵ سه ركردایه تی جووله كه كان له ئه مریكا كۆبۆته وه
ئا: بارزان ئیبراهیم - عه دنان شێخانی
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 24
هه‌موو له به‌ر بێگومان‌شتێك‌مه‌به‌ستی‌پاراستنی‌نی ییه‌كا ه‌ند ه‌و ژ به‌ر
واڵته‌كه‌ی‌خۆی‌بووه.بووه‌ته ده‌وڵه‌ته ئه‌و‌به‌رچاوی مۆته‌كه‌ی‌سه‌ركرده له به‌شێك‌و ئیسالمییه‌كان توندڕۆ‌هاوواڵتییه‌كانیان، پاشان‌هه‌ر ئیسرائیل واڵتی‌ئه‌وه په‌یمانی له‌وكاته‌ی‌دروستبوونی بۆ درابوو‌گه‌لی بۆ ده‌وڵه‌تێك»جوو«بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌خاكه‌ی‌هه‌زاران به‌درێژاییی كه‌‌گه‌له ئه‌و خاكی ساڵ‌ده‌وڵه‌ت له زۆرێك بووه،توندڕۆكانی سه‌ركرده و
دنیا‌كه‌وتنه‌‌دژایه‌تیكردن‌و‌بایكۆتكردنی‌ئه‌و‌ده‌وڵه‌ته‌‌عیبرییه‌ی‌كه‌‌بۆ‌هه‌زاران‌ساڵ‌ده‌بێ‌به‌‌ده‌ستی‌ئه‌و‌زۆرینه‌‌نه‌ته‌وانه‌‌گه‌له‌كه‌یان
ده‌چه‌وسێنرایه‌وه.خوێنی كه ئه‌وه‌ی گه‌یشته ئینكاریكردن و دژایه‌تی به‌شێوه‌یه‌ك‌تایبه‌تی‌خۆیان‌بڕژێ‌و‌به‌بێ‌ئه‌وه‌ی هه‌زاران‌كه‌س‌بۆ‌مه‌رامی‌خۆیشیان‌باوه‌ڕیان‌به‌وه‌ها‌جه‌نگێك‌بووبێت!ئه‌وه‌ش‌به‌‌بیانووی‌داگیركردنی‌به‌شێك‌له‌‌خاكی‌عه‌ره‌به‌كانی‌واڵتی‌فه‌ڵه‌ستین‌بوو.
له‌گه‌ڵ پێوه‌ندیی له سعوودیه عه‌ره‌بستانی شانشینی واڵتی‌له نێزیكه واڵته ئه‌و پێگه‌ی پێیه‌ی به‌و نییه به‌ش بێ ئیسرائیلدا
ئیسرائیل.ستراتیژی پێوه‌ندیی پێویسته كه هۆكارانه‌ی لهو تر یه‌كێكی‌له‌گه‌ڵ‌ئیسرائیلدا‌هه‌بێ،ئه‌وه‌یه‌‌سعودیه‌‌به‌‌هێزترین‌هاوپه‌یمانی
ئه‌مه‌ریكایه‌‌له‌‌ناوچه‌كه‌دا.به‌اڵم‌ئه‌و‌پێوه‌ندییانه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئیسرائیلدا‌ئایا‌شێوه‌‌و‌فۆرمی‌نهێنی‌بێگوما‌ن ده‌چێت؟ به‌ڕێوه ئاسانی به هه‌روا یاخۆ گرتووه له‌خۆ‌له‌به‌ر‌دڵی‌هه‌موو‌مسوڵمانانی‌دنیا»ریاز«هه‌وڵ‌ده‌دات‌ئه‌وپه‌ڕی‌توانای‌خۆی‌به‌گه‌ڕ‌بخات‌تا‌لێنه‌گڕێ‌ئه‌و‌پێوه‌ندییانه‌‌وا‌به‌ئاسانی
دزه‌‌بكه‌نه‌‌ناو‌میدیاكان‌و‌ئاشكرا‌بكرێن.و نامێنێته‌وه به‌نهێنی تا‌سه‌ر هیچ‌شتێك ئه‌وه‌شدا له‌گه‌ڵ به‌اڵم‌ورده‌‌ورده‌‌چه‌ندان‌دكیۆمێنت‌له‌‌الپه‌ڕه‌ی‌رۆژنامه‌كانی‌رۆژئاوا‌و‌ئه‌مه‌ریكادا‌باڵو‌كراونه‌ته‌وه‌‌و‌له‌سه‌ر‌زاری‌ژماره‌یه‌ك‌به‌رپرسی‌ئه‌مه‌ریكایی‌و‌ئیسرائیلی‌ئه‌وه‌‌دركێنراوه‌‌كه‌‌سعوودیه‌‌پێوه‌ندیی‌له سعوودیه ئه‌وه‌ی له‌به‌ر به‌اڵم هه‌یه. ئیسرائیلدا له‌گه‌ڵ نهێنی‌و گه‌وه‌ره پێگه‌یه‌كی ئیسالمیدا ناو‌كۆمه‌ڵگه‌ی له ئاینه‌وه رووی‌گرینگی‌هه‌یه،بۆیه‌‌باسكردن‌و‌لێكۆڵینه‌وه‌‌له‌و‌دكیۆمینتانه‌ی‌كه‌‌له‌‌نێوان‌ئیسرائیل‌و‌سعوودیه‌دا‌هه‌یه‌‌كێشه‌یه‌كی‌زۆری‌له‌سه‌ره
و‌هه‌موو‌كه‌سێك‌ناتوانێ‌بگاته‌‌ئه‌و‌دكیۆمێنتانه‌‌و‌ده‌ستی‌بكه‌وێ،چونكه‌‌هه‌موویان‌له‌‌ئه‌وروپا‌و‌ئه‌مه‌ریكا‌هه‌ڵگیراون‌و‌پله‌ی‌مه‌ترسیداریان‌له‌سه‌ر‌دانراوه‌‌و‌بۆ‌هیچ‌كه‌سێك‌نییه‌‌سه‌یریان‌بكات.له‌به‌ر‌ئه‌وه‌ی‌زۆربه‌ی‌دكیۆمێنته‌كانی‌له وه‌ك‌سعوودیه واڵتیكی بۆ ئیسرائیل له‌گه‌ڵ پێوه‌ندی‌ته‌نیا ده‌بێ بۆیه ئابڕووبه‌رن. ئیسالمیدا كۆمه‌ڵگه‌ی ناو‌كه‌سانه ئه‌و زاری له‌سه‌ر كه روو بخه‌ینه شتانه ئه‌و‌دركێندراون‌كه‌‌پێشتر‌له‌‌ده‌زگه‌ی‌‌هه‌واڵگریی‌ئه‌مه‌ریكایی‌ئه‌و‌نووسراوانه‌ی و‌مۆساددا‌كاریان‌كردووه.هه‌روه‌ها‌كه‌‌له‌‌رۆژنامه‌‌و‌باڵوكراوه‌كانی‌ئه‌مه‌ریكایی‌و‌ئیسرائیلیدا‌باڵو‌كراونه‌ته‌وه‌‌و‌پله‌ی‌مه‌ترسیداریان‌له‌سه‌ر‌هه‌ڵگیراوه.
دكیۆمێنته كانی كۆشكی سپی كه پله ی مه ترسیدارییان له سه ر هه ڵگیراوه :
رۆژنامه‌ی‌واشنتن‌پۆست‌و 1992 فێبرایه‌ری /17 له‌‌گۆڤاری‌‌نیوزویك‌باڵویان‌كردووه‌ته‌وه،شا‌عه‌بدولعه‌زیز‌ئه‌نجامی له بوو گه‌وره ئابووریی قه‌یرانێكی تووشی‌دابه‌زینی‌داهاتی‌حه‌ج‌و‌شێوازی‌په‌رشوباڵوی‌سه‌رفكردنی‌داهات،بۆیه‌‌حكوومه‌تی‌ئه‌مه‌ریكا‌هاریكارییه‌كی‌ئابووریی‌زۆری‌سعوودیه‌ی‌كردووه‌‌تا‌له‌‌رووخان‌ده‌ربازی‌بكات،سه‌رۆكی به به‌ڵێنی عه‌بدولعه‌زیز شا به‌رامبه‌ریشدا له‌‌سعوودیه كه داوه ترۆمان هاری ئه‌مه‌ریكا )ئه‌وكات(
»
یه كێكی تر له و هۆكارانه ی كه پێویسته پێوه ندیی ستراتیژی له گه ڵ ئیسرائیلدا هه بێ، ئه وه یه سعودیه به هێزترین هاوپه یمانی
ئه مه ریكایه له ناوچه كه دا
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 25
له‌‌دژی نه‌كات‌كه‌‌عه‌ره‌به‌كان له‌‌هیچ‌شه‌ڕێكدا به‌شداری‌ئیسرائیل‌به‌رپای‌بكه‌ن.
رۆژنامه‌ی له گۆدمان هیرش 1980/ 10/ 12 لهJerusalem Postنووسیویه‌تی‌له‌‌قۆناخه‌كانی‌یه‌كه‌می‌هاوپه‌یمانیی‌نێوان‌ئه‌مه‌ریكا‌و‌ئیسرائیلدا‌لێك‌تێگه‌یشتنێكی‌روون‌و‌ئاشكرا‌هه‌بوو،به‌تایبه‌تی‌له‌‌نێوان‌سااڵنی-1967 1973،به‌و‌پێیه‌‌ئیسرائیل‌له‌‌جیاتی‌ئه‌مه‌ریكا‌ده‌چێته‌‌ناو‌هه‌ر‌گرفتێك‌كه‌‌له‌‌رۆژهه‌اڵتی‌ناوین‌روو‌بدات،به‌تایبه‌تی‌ئه‌گه‌ر‌میسر‌بیه‌وه‌ێ‌‌گێچه‌ڵ‌به‌‌سعوودیه‌‌بكات،ئیسرائیل
له‌‌جیاتی‌ئه‌مه‌ریكا‌به‌رگری‌له‌‌سعوودیا‌ده‌كات.له‌‌مایۆی1994شاره‌زای‌كاروباری‌هه‌واڵگری‌گوتارێكی‌باڵو‌كرده‌وه‌‌به‌ناوی)هاورێیه‌تی‌به‌كرده‌وه‌یه(،تێیدا‌هاتووه‌‌شه‌ڕدا حاڵه‌تی له به‌ئاشكرا و به‌فه‌رمی »سعوودییه‌كان‌ئیسرائیل له بڕیارده‌ران به‌اڵم ئیسرائیل، له‌گه‌ل بوون‌دركیان‌به‌وه‌‌ده‌كرد‌كه‌‌سعوودیه‌‌به‌رامبه‌ر‌به‌وان‌واڵتیكی
به‌اڵم ئیسرائیلن، دژی سیاسییان گوتاری له هه‌رچه‌نده و میانڕۆیه‌‌له‌گه‌ڵ بوون پێوه‌ندیدا له كاتێك هه‌موو هه‌واڵگریدا كه‌ناڵه‌كانی لهو )مۆساد( ئیسرائیلی هه‌واڵگریی ئه‌فسه‌رێكی رێگه‌ی له ئیسرائیل‌بنه‌ماڵه‌ی‌شاهانه‌ی‌سعوودی‌و‌چه‌ندان‌جار پایه‌به‌رزی ئه‌فسه‌رێكی‌بیر‌و‌بۆچوونیان‌ئاڵوگۆڕ‌كردووه‌‌له‌باره‌ی‌چۆنیه‌تیی‌بێ‌هێز‌كردنی
بزووتنه‌وه‌‌ئاینییه‌‌ئوسولییه‌كان‌له‌‌رۆژهه‌اڵتی‌ناوه‌ڕاست.هه‌واڵگریی ئاژانسی به‌ئاگاداریی چاوپێكه‌وتنه‌كانیان كاتێكیش هه‌موو‌هه‌وڵی به‌به‌رده‌وام كه بووه ئه‌ی( ئای )سی ئه‌مه‌ریكا ناوه‌ندیی
پته‌وكردنی‌ئه‌و‌پێوه‌ندییه‌ی‌نێوان‌سعوودیه‌‌و‌ئیسرائیلی‌ده‌دا.له‌‌میانه‌ی‌كۆنگره‌یه‌ك‌كه‌‌له‌‌سالی1978بۆ‌لێكۆڵینه‌وه‌‌له‌‌هاوسه‌نگیی‌جه‌نه‌راڵ به‌سترا، واشنتۆن له ناوه‌ڕاست رۆژهه‌اڵتی له ستراتیژیی‌جۆرج‌كیڤان‌سه‌رۆكی‌هه‌واڵگریی‌ئاسمانیی‌ئه‌مه‌ریكایی‌له‌‌لێدوانێكدا‌گوتی»له‌‌ماوه‌ی15ساڵی‌رابردوو‌سێ‌جار‌‌هه‌وڵ‌دراوه‌‌كه‌‌رێژیمی‌مه‌لیكی تیرۆركردنی رێگه‌ی له ببرێ له‌ناو سعوودی پاشایه‌تیی‌سعوودیه،به‌اڵم‌هه‌واڵگریی‌ئیسرائیل‌به‌هانای‌مه‌لیكی‌سعوودیا‌چووه
زۆربه ی دكیۆمێنته كانی پێوه ندی له گه ڵ ئیسرائیل بۆ واڵتیكی وه ك سعوودیه له ناو كۆمه ڵگه ی ئیسالمیدا ئابڕووبه رن.«
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 26
ئه‌م كردوون، ئاشكرا بۆ تیرۆریستییانه‌ی هه‌وڵه لهو دووان و‌راستییه‌ش‌له‌الیه‌ن‌چه‌ندان‌جه‌نه‌راڵی‌پایه‌به‌رزی‌تری‌ئه‌مه‌ریكایی
پشتڕاست‌كراوه‌ته‌وه.له‌هه‌واڵێكدا‌كه‌‌له13/3/1986له‌‌ئاژانسی‌هه‌واڵی‌ئاسیۆشه‌یتد‌پرێسدا‌باڵو‌كرایه‌وه،له‌سه‌ر‌زاری‌باڵوێزی‌ئه‌وسای‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌‌باڵو ئینگلته‌رادا ته‌له‌ڤزیۆنی شاشه‌كانی له كه عه‌ره‌بی مه‌غریبی‌كراوه‌‌هاتووه»ئیسرائیل‌هه‌ڵساوه‌‌به‌‌نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌پشتێنه‌یه‌كی‌ئه‌منی‌له‌‌مه‌غریبی‌عه‌ره‌بی‌به‌بڕی‌یه‌ك‌ملیار‌دۆالر،كه‌‌پشتێنه‌كه‌‌له‌الیه‌ن ملیار‌دۆالره ئه‌و دێت، به‌كار پۆلیسارۆ به‌ره‌ی له‌‌دژی
سعوودیه‌وه‌‌دراوه‌‌به‌‌الیه‌نی‌ئیسرائیلی.بێگومان ئه‌و‌بڕه‌‌دكیۆمێنتانه‌ی‌باس‌كران‌مشتێكن‌له‌‌خه‌رمانێك،به‌ده‌یان‌و‌سه‌دان‌ئه‌وه‌نده‌‌دكیۆمینته‌ی‌تر‌هه‌ن‌كه‌‌له‌‌نێوان‌هه‌ردوو‌واڵتی‌ئیسرائیل‌و‌سعوودیه‌دا‌مۆر‌كراون‌و‌چه‌ندان‌رێككه‌وتنی
ژێربه‌ژێر‌له‌‌نێوانیاندا‌هه‌یه.هاوكاری‌و‌هاوئاهه‌نگیكردن‌له‌‌بواره‌كانی‌ئاسایش‌و‌سه‌ربازیدا‌یه‌كێكن‌له‌‌گرینگترین‌بابه‌ته‌كانی‌سعوودیه‌‌و‌ئیسرائیل،هه‌رچه‌نده
الیه‌نی‌ئابووریش‌له‌و‌روویه‌وه‌‌پشتگوێ‌نه‌خراوه.بوونی له نكۆڵی كات هه‌موو سعوودیه پایه‌به‌رزی به‌رپرسانی‌پێیه‌ی به‌و ده‌كه‌ن. ئیسرائیلدا له‌گه‌ڵ به‌وشێوه‌یه پێوه‌ندییه‌كی‌پیرۆزترین‌خاكی‌مسوڵمانانی‌سه‌رجه‌م‌دنیایه‌‌ده‌بێ‌زۆر‌وریایانه‌‌له‌گه‌ڵدا بۆ‌الیه‌نی‌سعوودییه‌كان‌مامه‌ڵه‌ی پیوه‌ندییانه ئه‌و‌جۆره
بكرێ.ئازادانه له‌وه‌ی دراوه ڕێگه نه‌ته‌وه‌یه‌ك و ده‌وڵه‌تێك هه‌ر بۆ‌پێوه‌ندییه‌كانی‌خۆی‌له‌‌گه‌ڵ‌گه‌الن‌و‌ده‌وڵه‌تانی‌تردا‌گرێ‌بدات‌و‌مافی‌ره‌وای‌خۆیشیانه‌‌ئه‌وجۆره‌‌پێوه‌ندییانه‌‌دروست‌بكه‌ن‌له‌گه‌ڵ‌تێڕامانینه، مایه‌ی ئه‌وه‌ی به‌اڵم دنیادا، گه‌لێكی و ده‌وڵه‌تێك هه‌ر‌گه‌ڵ له پێوه‌ندییان خۆیان نه‌ته‌وانه‌ی ئه‌و هه‌ر كات هه‌موو‌ئیسرائیلدا‌هه‌یه،ژێربه‌ژێر‌و‌هه‌ندێ‌جار‌به‌‌ئاشكرا‌ده‌بینین‌له‌گه‌ڵ
ده‌وڵه‌تی‌عیبریدا‌پێوه‌ندیی‌به‌‌هیز‌و‌ستراتیژییان‌هه‌یه.ناراسته‌وخۆ، و راسته‌وخۆ ناوچه‌كه‌دا له مێژوو درێژاییی به‌‌ئیسرائیلدا! له‌گه‌ڵ هه‌بووه به‌تینی پێوه‌ندی ژێربه‌ژێر سعوودیه‌‌كاتێك هه‌موو ئیسرائیلی به‌رپرسانی پێنانه‌كانی دان به‌پێی
پێوه‌ندییان‌له‌گه‌ڵ‌سعوودیه‌دا‌هه‌بووه‌‌به‌بێ‌پچڕان‌و‌گرفت.گه‌وره‌‌به‌رپرسێكی‌بااڵی‌ده‌زگه‌ی‌هه‌واڵگریی‌ئیسرائیل)مۆساد(،له‌‌یاداشتێكیدا‌ئاماژه‌ی‌به‌وه‌‌كردووه‌‌له‌‌شه‌ڕی6رۆژه‌ی‌نێوان‌عه‌ره‌ب‌و‌ئیسرائیلدا‌سعوودیه‌‌به‌شداری‌ئه‌و‌شه‌ڕه‌ی‌نه‌كرد‌كه‌‌له‌‌ساڵی1967هه‌ڵگریسا‌به‌و‌هۆیه‌وه‌‌سه‌دان‌قوربانی‌لێكه‌وته‌وه،به‌سته‌وه‌‌كه به‌وه ئه‌و‌واڵته‌ی نه‌كردنی به‌رپرسه‌‌به‌شداری ئه‌و
رێككه‌وتن‌له‌‌نێوان‌ئه‌و‌دوو‌واڵته‌دا‌هه‌بووه!بووه‌ته شه‌ڕه‌دا، لهو سعوودیه نه‌كردنی به‌شداری ڕاستیدا له‌‌له‌‌عه‌ره‌به‌‌ئیسالمیه‌‌توندڕۆكان‌و مایه‌ی‌سه‌رسوڕمانی‌به‌شێك‌زیاتر‌گومانیان‌له‌‌شانشینی‌سعوودیه‌‌كرد‌له‌‌پێوه‌ندیی‌به‌هێزی
له‌گه‌ڵ‌ئیسرائیلدا.به‌پێی‌به‌ڵگه‌نامه‌كان‌له‌‌وه‌زاره‌تی‌ده‌روه‌ی‌ئیسرائیل،هاریكاری‌و
هاوئاهه‌نگییه‌كانی‌نێوان‌ئه‌و‌دوو‌واڵته‌‌له‌‌بواره‌كانی‌سه‌ربازی‌و‌ئاسایش‌و‌ئابووریدا‌هه‌یه.
به‌‌شێوه‌یه‌ك‌كه‌‌ئه‌گه‌ر‌كه‌لوپه‌ل‌له‌‌ئیسرائیله‌وه‌‌بۆ‌عه‌ره‌بستانی‌سعوودیه‌‌هاورده‌‌ده‌كرێ، هه‌رچی‌لۆگۆ‌و‌نووسینی‌ئیسرائیلییه‌‌لێی‌ده‌كرێته‌وه،ئه‌وه‌ش‌به‌‌مانای‌چه‌واشه‌كردنی‌رای‌گشتی‌دێ.ڕاپۆرته‌‌هه‌واڵیه‌كان‌چه‌ندان‌جار‌له‌زاری‌گه‌وره‌‌ئه‌فسه‌ر‌و‌پله‌‌به‌وه ئاماژه و ده‌گوازنه‌وه ئه‌منییه‌وه و به‌رزه‌كانی‌سه‌ربازی‌ده‌كه‌ن‌هاوئاهه‌نگیی‌چاالك‌هه‌یه‌‌له‌‌بواری‌قه‌اڵچۆكردنی‌تیرۆر‌سعوودیه عه‌ره‌بستانی سه‌ربازی. زانیاریی ئاڵوگۆڕكردنی و‌هه‌یه، خۆی به‌رژه‌وه‌ندیی و سوود پێوه‌ندییانه ئه‌و له‌مه‌ڕ‌ئه‌ویش‌به‌هۆی‌بوونی‌ده‌وڵه‌تێكی‌خۆ‌به‌زلزانی‌شیعه‌‌مه‌زهه‌ب‌سعوودیه پێیه‌ی به‌و ئێرانه، كه ناوه‌ڕاستدا ڕۆژهه‌اڵتی له‌‌دنیایه، مه‌زهه‌بی سونه مسوڵمانانی ره‌های زۆرینه‌ی النه‌ی‌پێكردنی سووكایه‌تی و دژایه‌تیكردن خه‌ریكی هه‌میشه ئێران‌له گومان بێ ئه‌وا نه‌یكات ڕاسته‌وخۆش ئه‌گه‌ر واڵته‌یه، ئه‌و
كه‌ناڵه‌كانی‌تره‌وه‌‌ئه‌و‌ئامانجه‌‌ده‌پێكێت!میدیاكانه‌وه رێگه‌ی له ئێراندا و نێوان‌سعوودیه له جار زۆر‌ده‌بێ، دروست و‌سووكایه‌تیكردن گوتن به‌یه‌كتر قسه و تانه‌‌له‌و‌نێوه‌نده‌شدا‌عه‌ره‌بستان‌ناچاره‌‌مامه‌ڵه‌‌له‌گه‌ڵ‌هێزێكی‌تری
ناوچه‌كه‌دا‌بكات‌كه‌‌ئه‌ویش‌ئیسرائیله.نێوان سه‌ربازییه‌كانی پێوه‌ندییه ئاشكرابوونی شیمانه‌ی‌ده‌چێ، وااڵچوون به‌روه سات به‌دوای سات واڵته دوو ئه‌و‌به‌جۆرێك‌قسه‌‌و‌باسه‌كان‌هاتنه‌‌ناو‌راگه‌یاندنه‌كان‌كه‌‌پێده‌چێ‌بۆ بكه‌ن ئیمزا سه‌ربازی هاوپه‌یه‌مانی سعوودیه و ئیسرائیل
رووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی‌ئێران‌له‌‌داهاتوودا.له‌‌چه‌ند‌مانگی‌رابردوو‌چه‌ندان‌زانیاریی‌پڕبه‌ها‌دركێنران‌كاتێك‌گوتیان‌باوه‌شكێنه‌كانی‌ئیسرائیل‌له‌‌سعوودیه‌وه‌‌ده‌نیشنه‌وه‌‌هه‌ر
هه رچی لۆگۆ و نووسینی ئیسرائیلییه لێی ده كرێته وه ، ئه وه ش به مانای چه واشه كردنی رای گشتی دێ
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 27
له‌وێ‌مه‌شق‌ده‌كه‌ن‌و‌خۆیان‌ساز‌داوه‌‌بۆ‌هێرشكردنه‌‌سه‌ر‌بۆ ئیسرائیلییه‌وه ژه‌نه‌ڕاڵێكی گه‌وره زاری له ئه‌وه ئێران،كه‌س كه گواستراوه‌ته‌وه واڵته ئه‌و گه‌وره‌ی رۆژنامه‌یه‌كی
ناتوانێ‌نكۆڵی‌له‌وه‌‌بكات.دركاندووه ئه‌وه‌ی سه‌ربازی ئه‌فسه‌ری گه‌وره هه‌مان هه‌ر‌بۆ كراون وااڵ سعوودیه فرۆكه‌خانه‌كانی ئێسته كه‌‌مه‌شقكردنی‌باڵه‌فڕ‌و‌باوه‌شكێنه‌كانی‌ئیسرائیلی،ئه‌وه‌ش‌وه‌ك
ئاماده‌كارییه‌كه‌‌بۆ‌رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‌سه‌ربازیی‌ئێران!پاشای‌سعوودیه‌‌شا‌عه‌بدواڵ،له‌مه‌ڕ‌پێوه‌ندیی‌به‌‌گه‌النی‌غه‌یری‌و ئیسرائیل نێوان پێوه‌ندیی و »هاوكاری ده‌ڵێ ئیسالمه‌وه‌‌عه‌ره‌ب‌گفتوگۆ‌و‌راگۆڕینه‌وه‌‌له‌‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌گه‌لی‌عه‌ره‌ب‌و‌مسوڵمانان‌دایه»ئه‌وه‌ش‌بۆ‌سه‌رۆكی‌واڵتێكی‌وه‌ك‌سعوودیه
گوته‌یه‌كی‌پڕبه‌ها‌و‌دیرۆكییه.هه‌روه‌ها‌ناوبراو‌دووپاتی‌له‌وه‌‌كردووه‌ته‌وه‌‌كه‌‌ده‌بێ‌رێز‌له
هه‌موو‌ئاینه‌كانی‌تری‌دنیا‌بگیرێ‌به‌‌یه‌هودییه‌كانیشه‌وه.نێوان كاره‌كته‌ره‌كانی له یه‌كێكن ئابوورییه‌كان پێوه‌ندییه‌‌له‌‌رێكخراوی ئه‌و‌دوو‌واڵته‌ی‌ناوچه‌كه،نوێنه‌ری‌ئیسرائیل‌بازرگانیی‌جیهانی‌ئیسحاق‌لیفتن‌له‌‌كاتی‌رێككه‌وتننامه‌ی‌غاز‌له‌‌واڵتی‌قه‌ته‌ر،سه‌ره‌تا‌ئه‌وه‌‌باڵو‌بووه‌وه‌‌كه‌‌سعوودیه‌‌نایه‌وێ‌نابراو بازرگانییه‌دا، مامه‌ڵه‌‌گه‌وره لهو بێ به‌شدار ئیسرائیل‌له‌گه‌ڵ سعوودیه گوتی و دركاند نهێنییه‌ی ئه‌و ده‌ستبه‌جێ‌ته‌واوی گوته‌یه‌ش ئه‌و باره‌یه‌وه، لهو كه‌وتووه رێك ئێمه‌دا
میدیا‌و‌ناوه‌نده‌كانی‌عه‌ره‌بی‌توشی‌سه‌رسوڕمان‌كرد.هه‌ڵگریسا، گه‌ڵ‌حزبواڵ له 2006 كاته‌وه‌‌جه‌نگی‌ساڵی له‌و‌تری ئاراسته‌یه‌كی سعوودیه و ئیسرائیل نێوان پێوه‌ندیی‌وه‌رگرت،له‌و‌كاته‌وه‌‌شانشینی‌سعوودیه‌‌پاڵپشتی‌له‌‌حزبواڵ‌نه‌كرد‌و‌تاوانباری‌كرد‌به‌‌هه‌ڵگیرساندنی‌جه‌نگ،ئه‌وه‌ش‌بووه‌‌مایه‌ی‌دڵخۆشیی‌ئیسرائیل‌و‌پێوه‌ندییه‌كان‌به‌روه‌‌پته‌وبوون‌و
فۆرمه‌له‌كردنی‌زیاتر‌چوون.باسی ئیسرائیل ده‌وڵه‌تی دامه‌زرێنه‌رانی گه‌وره له یه‌كێك‌سعوودیه ده‌سه‌اڵتدارانی ،1923.03.11 له كردووه له‌وه‌‌ره‌زامه‌ندییان‌ده‌ربڕیوه‌‌له‌سه‌ر‌دامه‌زراندی‌ده‌وڵه‌تی‌داهاتووی‌ئیسرائیل،ئه‌وه‌ش‌به‌‌مانای‌فره‌وانبوونی‌رۆژهه‌اڵتی‌ناوه‌ڕاست
بووه.له‌‌سااڵنی1939نوێنه‌ری‌شانشینی‌عه‌ره‌بستانی‌سعوودیه‌‌كۆبوونه‌وه‌یان‌له‌‌ناو‌چادرێكدا‌له‌گه‌ڵ‌نوێنه‌ری‌ئیسرائیل‌گرێ‌داوه،شاندی‌سعوودیه‌‌له‌‌هه‌ریه‌ك‌له‌‌فه‌یسه‌ڵ‌بن‌عه‌بدولعه‌زیز
و‌فوئاد‌حه‌مزه‌‌پێك‌هاتبوون.گۆڕین‌سه‌رۆك بن ده‌ڤید له هه‌ریه‌ك له ئیسرائیلی شاندی‌وه‌زیری شرتوك موشێ و ئیسرائیل پێشووی وه‌زیرانی‌ئیسرائیل سه‌رۆكی یه‌كه‌م و ئیسرائیل ئه‌وسای ده‌ره‌وه‌ی‌ئه‌و ئاماده‌ی به‌ریتانیاش نوێنه‌ری هه‌روه‌ها وایزمان، حاییم
كۆبوونه‌وه‌‌نهێنییه‌‌بووه.
مه‌به‌ست‌له‌و‌كۆبوونه‌وه‌‌نهێنییانه‌‌ئه‌وه‌‌بووه‌‌كه‌‌له‌‌داهاتوودا‌ده‌بێ‌نكۆڵی و بنێ ئیسرائیلدا ده‌وڵه‌تی به‌‌سه‌ربه‌خۆییی دان سعوودیه‌‌له‌و‌ده‌وڵه‌ته‌‌نه‌كرێ،ئه‌وه‌ش‌له‌‌به‌ڵگه‌نامه‌كانی‌ئه‌رشیڤی‌نیشتمانیی‌واژۆكان و ده‌ستنووس و به‌ڵگه‌نامه‌كان ته‌وای و به‌ریتانیادایه‌‌پارێزراون،هه‌ر‌له‌وێشدا‌داوا‌كراوه‌‌ده‌بێ‌زۆر‌به‌نهێنی‌پارێزراو‌بن.ئه‌وه‌‌یه‌كێكه‌‌له‌‌سه‌رچاوه‌كانی‌ئه‌و‌به‌ڵگه‌نامانه‌ی‌ئه‌رشیڤی‌نیشتیمانیی‌به‌ریتانیا‌له‌سه‌ر‌پێوه‌ندیی‌نێوان‌عه‌ره‌بستانی‌سعوودیه‌‌و‌ئیسرائیل‌پیرۆزی ئاینی دایكبوونی له النكه‌ی و مه‌ڵبه‌ند كه سعوودیه بۆ‌ئیسالمه‌‌و‌تا‌ئێسته‌ش‌رووگه‌ی‌هه‌موو‌مسڵمانانی‌دنیایه،ره‌وایه‌‌كه‌‌چه‌ندان‌جۆر‌پێوه‌ندیی‌نهێنی‌و‌ئاشكرا‌و‌ئابووری‌و‌سیاسی‌له‌گه‌ڵ‌پێوه‌ندییه‌كی هه‌رجۆره كورد گه‌لی ئه‌گه‌ر به‌اڵم هه‌بێ، ئیسرائیلدا‌له‌گه‌ڵ‌ئیسرائیل‌یان‌گه‌لی‌جوودا‌هه‌بێ،ئه‌وا‌مه‌ترسی‌ئه‌وه‌ی‌لێ‌ترسناك مۆته‌كه‌یه‌كی وه‌ك دووه‌م»و »ئیسرائیلی ببێته ده‌كرێت
سه‌یر‌ده‌كرێ‌كه‌‌ده‌روازه‌ی‌رۆژهه‌اڵتی‌عه‌ره‌بی‌ده‌گرێت.
شانشینی سعوودیه پاڵپشتی له حزبواڵ نه كرد و تاوانباری كرد به هه ڵگیرساندنی جه نگ،
ئه وه ش بووه مایه ی دڵخۆشیی ئیسرائیل
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 28
رائیل، مای ئیس
سینه
ه خزمه ت هونه رێك ل
ته وه دا نه
»
حوسێن ئا:
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 29
به ر له بنیاتنانی ئیسرائیل
سینه‌مای په‌یدابوونی به‌اڵم دامه‌زراوه، 1948 ساڵی له ئیسرائیل واڵتی‌دامه‌زراندنی له كۆنتر سه‌رده‌مێكی بۆ ده‌گه‌ڕێته‌وه فه‌له‌ستین له عێبری‌سه‌رده‌مێك له بریتییه سه‌رده‌مه‌ش ئه‌و ئیسرائیل. ناونیشانی به واڵتێك‌تیایدا‌دۆكیۆمێنته‌كانی‌بێ‌ده‌نگی»یه‌عقوب‌بن‌داو«خرانه‌‌روو.»بن‌داو«وێنه‌گرێكی‌لێهاتووی‌جوو‌بوو‌كه‌‌له‌‌ئورشه‌لیم‌كۆمپانیایه‌كی‌به‌رهه‌مهێنانی‌دامه‌زراند‌و‌ئه‌وه‌ش‌وه‌ك‌یه‌كه‌م‌كۆمپانیای‌به‌رهه‌مهێنان‌له‌‌ئیسرائیل‌هاته
هه‌ژمار.ئاراوه هاته ئیسرائیل له كه فه‌له‌ستینی فیلمی ئه‌نجوومه‌نی یه‌كه‌مین‌بوو خه‌ریك فه‌له‌ستینی فیلمه‌كانی به‌رهه‌مهێنانی به كه بوو »مێنوراح«رزگاریی بابه‌تی له‌سه‌ر كاركردن به چاالك و كارا به‌شێوه‌یه‌كی ودواتر‌فه‌له‌ستین‌له‌‌ده‌ستی‌ئێمپراتوری‌عوسمانی‌سه‌رقاڵ‌بوو‌و‌ژماره‌یه‌ك‌فیلمی‌گرینگ‌به‌و‌بابه‌ته‌‌به‌رهه‌م‌هێنران‌كه‌‌له‌وانیش‌ده‌توانین‌ئاماژه‌‌به‌‌فیلمه‌كانی‌ئازاد‌كرا«1919-1920 ئیسرائیلی »جووی‌رزگاربوو«1917،»واڵتی
بكه‌ین.ئه‌و‌ئه‌نجوومه‌نه‌‌دواتر‌جه‌ختی‌له‌سه‌ر‌راگه‌یانراوی‌بالفۆر‌كرد‌و‌چه‌ندان‌فیلمی‌له‌سه‌ر‌بنه‌مای‌ئه‌و‌بابه‌ته‌‌به‌رهه‌م‌هێنان‌و‌له‌وانیش‌ده‌توانین‌ئاماژه‌‌به‌فیلمه‌كانی»گه‌ڕانه‌وه‌‌بۆ‌زایۆنیزم«)1921-1920(و»فه‌له‌ستین،جووی
نوێ«)1921(بكه‌ین.هه‌موو و بوو سه‌رقاڵ فیلم به‌به‌رهه‌مهێنانی 1933 ساڵی تا داو« »بن
رێگه‌ی له ئه‌وه‌ی بۆ گه‌ڕ خسته خۆی توانای‌ئه‌و ئامانجی‌سه‌ره‌كی، 2 بگاته تواناكانی‌خۆیه‌وه‌‌كایه‌ی هێنانه یه‌كه‌م: له بوون برێتی ئامانجه دوو‌ئه‌و پێگه‌ی كردنی به‌هێز و ئیسرائیل سینه‌مای‌سینه‌مایه‌‌له‌‌ناوخۆ‌و‌ده‌ره‌وه،دووه‌م:گه‌یشتن‌به‌‌ئارای هاتنه بۆ نه‌ته‌وه‌یی سه‌ره‌كییه‌كانی ئامانجه‌‌له وه‌رگرتن كه‌ڵك به ئیسرائیل ناوی به واڵتێك‌كه‌ره‌سته‌كانی‌هونه‌ری‌حه‌وته‌م‌یاخۆ‌هه‌مان‌سینه‌ما.»فه‌له‌ستین ناوداری فیلمه‌كانی دروستكردنی بۆیه‌‌و...هتد زایۆنیزم« بۆ »گه‌ڕانه‌وه نوێ«، جووی‌پێویستی سه‌لماندنی پرۆسه‌ی له بوون به‌شێك
سه‌ره‌كی‌بۆ‌دروستبوونی‌ده‌وڵه‌تی‌ئیسرائیلی.جوو به‌توانای ده‌رهێنه‌ری دوو داو«، »بن دوای‌خۆیانه‌وه لێهاتووییی و توانا رێگه‌ی له توانیان‌ئاكسێلرۆد«و بگرنه‌وه»ناتان جێگه‌ی»بن‌داو«
»باروخ‌ئاگاداتی«.»ئاكسێلرۆد«سه‌ره‌تا‌له‌‌كۆمپانیای»مۆلێده‌ت«كه‌‌له‌‌ساڵی1927دامه‌زرابوو،ده‌ست‌به‌‌كار‌بوو‌و‌یه‌كه‌مین بۆ به‌رهه‌مهێنانی كاری 1933 ساڵی له»ئۆدی ناونیشانی به بێده‌نگ سینه‌مایی فیلمی‌هاالخمی« »خاییم ده‌رهێنانی له سه‌رلێشێواو«
سه ره ڕای ئه وه ش ئامانجی به رهه مهێنه ر و ده رهێنه رانی جوو بریتی بوو له گرینگیدان به پرسی دامه زراندنی واڵتێكی ئیسرائیلی «
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 30
ئهنجامدا.ئه‌و‌به‌رهه‌مهێنه‌ره‌‌دواتر‌كۆمپانیای»كارمێل‌فیلم«ــی‌دامه‌زراند‌و‌له‌‌سه‌ر‌چاالكییه‌كانی‌خۆی‌به‌رده‌وام‌بوو.
له‌‌به‌رامبه‌ردا»ئاگاداتی«یش‌كه‌‌یه‌كێكی‌دیكه‌‌له‌و‌كه‌سانه‌‌بوو‌به‌رچاو رۆڵێكی ئیسرائیلدا سینه‌مای پێشكه‌وتنی له توانی كه‌‌گرته به‌رهه‌مهێنانی به نێوان‌سااڵنی1931-1934 له ببینێ،له به‌رهه‌مهێنه‌ره ئه‌و بوو. سه‌رقاڵ كۆمپانیاكان بۆ هه‌واڵ‌نیوه فیلمێكی بۆ به‌رهه‌مهێنانی كاری سه‌رده‌مه‌دا لهو ئاكامدا‌دۆكیۆمێنتاری‌به‌‌ناونیشانی»ئه‌وه‌یه‌‌واڵت«كرد،تیایدا‌ئاماژه
به‌‌سه‌قامگیر‌بوونی‌جووه‌كان‌له‌‌فه‌له‌ستین‌ده‌دات.سینه‌مایه‌ك سه‌رده‌م ئه‌و تا بكه‌ین، بیر له نابێت ئه‌وه‌ش‌به‌ناونیشانی‌سینه‌مای‌ئیسرائیل‌بوونی‌نه‌بوو،بگره‌‌ئه‌و‌كارانه‌‌له‌‌چوارچێوه‌ی‌ئیمپراتوری‌عوسمانی‌به‌ڕێوه‌‌ده‌چوون، سه‌ره‌ڕای‌ئه‌وه‌ش‌ئامانجی‌به‌رهه‌مهێنه‌ر‌و‌ده‌رهێنه‌رانی‌جوو‌بریتی‌بوو‌له
گرینگیدان‌به‌پرسی‌دامه‌زراندنی‌واڵتێكی‌ئیسرائیلی.
دوای بنیاتنانی واڵتی ئیسرائیلدوو ،1948 ساڵی له ئیسرائیل واڵتی دامه‌زراندنی دوای‌نران: بنیاد واڵته لهو به‌رهه‌مهێنان گه‌وره‌ی ستۆدیۆی‌ئامانجی‌سه‌ره‌كییان كه 1951 و»هێرزلیا« 1950 »گه‌وا«یارمه‌تییه‌كانی رێگه‌ی له دۆكیۆمێنتی فیلمه‌كانی به‌رهه‌مهێنانی‌حكوومه‌تی‌بوو.تا‌ئه‌و‌سه‌رده‌مه،پیشه‌سازیی‌فیلمی‌ئیسرائیل‌پێوه‌ندی‌به‌‌به‌رهه‌مهێنانی‌دۆكیۆمێنت‌هه‌بوو‌و‌ته‌نیا‌له‌و‌بواره‌دا‌وه‌ك تردا بوارگه‌لی له و بوون هه‌بوو به‌رچاویان چاالكیی‌كورته‌‌فیلم،فیلمی‌سینه‌مایی،زنجیره‌‌فیلم،ئه‌نیمه‌یشن‌و...هتد
چاالكیی‌ئه‌وتۆ‌ئه‌نجام‌نه‌ده‌درا.له‌‌ناوه‌نده‌كانی1960-1950،فیلمه‌‌دۆكیۆمێنته‌كان‌له‌‌رێگای‌به‌رهه‌مهێنانی بۆ رێگایان فیلمه‌كاندا له كه‌سایه‌تیی به‌دیهێنانی‌فیلمه‌كانی‌سینه‌مایی‌خۆش‌كرد‌و‌له‌و‌سه‌رده‌مه‌شدا‌سیسته‌می‌له هۆڵیوود له‌وانیش و دیكه واڵتانی وه‌كو هه‌ر ئه‌سێتره‌یی‌هاته ئارامی به ئیسرائیلدا سینه‌مای چوارچێوه‌ی له ئه‌مه‌ریكا
ئاراوه.په‌سه‌ند پرۆژه‌یاسایه‌كی ئیسرائیل په‌رله‌مانی 1954 ساڵی له‌‌تیایدا‌ده‌رهێنه‌ر‌و‌به‌رهه‌مهێنه‌رانی‌ناوه‌خۆیی‌و‌ده‌ره‌كی كرد،ده‌توانن ئیسرائیل، له‌باره‌ی فیلم به‌رهه‌مهێنانی ئه‌گه‌ری به‌‌به‌رهه‌مهاتنی ئه‌وه‌ش ئاكامی وه‌ربگرن، دارایی یارمه‌تیی‌ئیسرائیل ده‌ره‌وه‌ی و ناوه‌خۆ له سینه‌مایی فیلمی هه‌ندێك‌فیلمه‌كانی»ئه‌وان‌ده‌‌كه‌س‌بوون« له ئه‌وه‌ش بوو،نموونه‌ی‌رۆناكی«)ئه‌لێكسانده‌ر به دژ »شۆڕش دینار،1961(، )باروخ‌دیمیتریك،1953، »ته‌رده‌ست«)ئێدوارد راماتی،1964(،هۆڵیوودی(و»جودیت«)دانیه‌ل‌مان،1965،هۆڵیوودی(ره‌نگ
ده‌داته‌وه.هاتوونه، به‌رهه‌م ئیسرائیل له‌باره‌ی كه تردا فیلمه‌كانی له هاوبه‌شی به‌رهه‌می بێ‌هیوا« پیاوی به»ده ئاماژه ده‌توانین‌زیمێر« »پیته‌ر ده‌رهێنانی له )1961( –ئه‌ڵمانیا ئیسرائیل
پێشان به‌رلیندا فیلمی فێستیڤاڵی له 1962 ساڵی له كه بده‌ین)1961( ئه‌مه‌ریكا به‌رهه‌می »ده‌رچوون« فیلمی هه‌روه‌ها درا،له‌‌ده‌رهێنانی»ئۆتۆ‌بریمێنگێر«و‌له‌‌رۆڵگێرانی»پۆل‌نیومه‌ن«و»ئیوا‌ماری‌ستێت«و»رالف‌ریچاردسۆن«یه‌كێك‌له‌و‌فیلمه
گرینگانه‌ی‌كه‌‌له‌باره‌ی‌‌ئیسرائیل‌هاتووه‌ته‌‌به‌رهه‌م.له‌‌ساڵی1969ناوه‌ندی‌فیلمی‌ئیسرائیل‌به‌‌مه‌به‌ستی‌به‌هێزكردنی‌واڵت ناو بۆ ده‌ره‌كی سه‌رمایه‌ی هاتنی و ئیسرائیلی فیلمه‌كانی‌بنیات‌نرا‌كه‌‌كاریگه‌رییه‌كی‌به‌رچاوی‌له‌‌سه‌ر‌به‌رهه‌مهێنانی‌فیلم‌هه‌بوو.تا‌سه‌ره‌تاكانی‌ده‌یه‌ی1970،به‌رهه‌مهێنانی‌سااڵنه‌ی‌فیلم
له‌و‌واڵته‌‌گه‌یشته20فیلم‌له‌‌ساڵێكدا.له‌و‌سه‌رده‌مه‌دا‌دوو‌كه‌س‌به‌‌ناوه‌كانی»مناخیم‌گوالن«و»یورام»گوالن/ به‌ناونیشانی سه‌ركه‌وتوویان كۆمپانیایه‌كی گلویوس«گه‌یشته 1979 ساڵی له كۆمپانیایه ئه‌و دامه‌زراند، گلویوس«ئه‌وپه‌ڕی‌توانا‌و‌سامانه‌وه‌‌و‌به‌ڕێوه‌به‌رانی‌ئه‌و‌كۆمپانیایه‌‌توانیان
له ناوه نده كانی 1960-1950، فیلمه دۆكیۆمێنته كان «له رێگای به دیهێنانی كه سایه تیی له فیلمه كاندا رێگایان
بۆ به رهه مهێنانی فیلمه كانی سینه مایی خۆش كرد
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 31
كۆمپانیای»كانۆن‌فیلم«ی‌نیویۆركی‌بكڕنه‌وه. ئه‌و‌كۆمپانیایه‌‌له‌‌ماوه‌ی10ساڵ‌توانی‌ببێته‌‌یه‌كێك‌له‌‌گرینگترین‌هێزه‌كانی‌پیشه‌ی‌فیلم‌له‌‌ئاستی‌جیهاندا.له‌‌ده‌یه‌ی1970شێوه‌یه‌كی‌نوێی‌سینه‌مایی‌به‌‌ناوی»بوركاس«هاته‌‌ئاراوه‌‌كه‌‌له‌‌چوارچێوه‌ی‌كۆمیدیا‌ئاماژه‌ی‌به‌‌ناكۆكی‌نێوان‌چینی‌خوارووی‌جووه‌كانی‌رۆژهه‌اڵت)سۆغرادی(و‌هاوواڵتییانی‌كۆچكردووی‌ئه‌وروپای‌رۆژهه‌اڵت)ئاشكنازی(ده‌دا.ئه‌و‌شێواز‌و‌مێتۆده‌‌له‌‌به‌رهه‌مهێنانی‌فیلم‌له‌‌ئیسرائیل‌له‌‌ماوه‌یه‌كی‌كورتخایه‌ندا‌توانی‌سه‌رنجی‌بینه‌رانی‌ئیسرائیلی‌بۆ‌الی‌خۆی‌رابكێش‌و‌كاریگه‌رییه‌كی‌به‌رچاو‌له‌‌سه‌ر
ئه‌وان‌به‌جێ‌بهێلێت.فیلمی قوتابخانه‌ی یه‌كه‌م ،1970 ده‌یه‌ی له‌‌به پێوه‌ندیدار سینه‌ماتێكی هه‌ندێك و ئیسرائیل‌له به‌اڵم هێنران، پێك شاره‌وانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی‌نیگه‌رانیی‌خۆی 1972حكوومه‌تی‌ئیسرائیل ساڵی‌ده‌ربری، واڵته لهو فیلمه‌كان بازرگانیبوونی له‌مه‌ر‌فیلمی كوالیتی په‌ره‌پێدانی بنیادی ساڵه‌دا لهو بۆیه‌‌ئاراسته‌ی دارایی پاڵپشتیی و دامه‌زرا ئیسرائیلی‌به‌رهه‌مه‌‌سه‌ربه‌خۆكانی»كاییتس«)سینه‌مای‌الوانی‌ئیسرائیل(كرد،ئه‌وه‌ش‌وای‌كرد‌هه‌ندێك‌به‌رهه‌می‌به‌كۆتای ناوه‌رۆك له‌ڕووی به‌هێز و سه‌ربه‌خۆ‌به ئاماژه ده‌توانین له‌وانیش بێن، به‌رهه‌م ئازاد»ده‌نیال ،)1974( گه‌وره‌كان« »چاوه فیلمه‌كانی)1973(،»مایكل‌مه‌ن«)1975(، له‌‌كوێیه» وێكس‌و زێوین«)1983(، »دیسی »هێسمه‌ن«)1982(،
»پێكه‌نینی‌مه‌ڕ«)1986(بكه‌ین.فیلم به‌رهه‌مهێنانی 1970-1980 ده‌یه‌كانی له‌‌توانای و بینیبوو به‌خۆوه پێشكه‌وتنی واڵته له‌و‌سینه‌مای‌ئیسرائیل‌له‌‌ئاستی‌جیهان‌ده‌ركه‌وتبوو‌و‌سینه‌مای‌ئه‌و‌واڵته‌‌توانیبووی‌خۆی‌وه‌ك‌یه‌كێك‌له‌‌سینه‌ماكانی‌به‌هێزی‌ناوچه‌كه‌‌و‌به‌گشتی‌سینه‌ماكانی‌سه‌ره‌تاكانی به‌اڵم بدات، پێشان جیهان گرینگی‌ده‌یه‌ی1990بۆ‌سینه‌مای‌ئه‌و‌واڵته‌‌ده‌یه‌یه‌كی‌پڕ
له‌‌كۆسپ‌و‌ئاسته‌نگ‌بوو.
سینه‌مای بچووكی بازاڕی 1990 ده‌یه‌ی له‌‌ناوخۆییی‌ئیسرائیل)203هۆڵی‌سینه‌ما‌له‌و‌واڵته(تووشی ئابووری، توندی هه‌اڵوسانێكی ئاكامی له‌‌له‌و فیلم به‌رهه‌مهێنانی و بوون دارایی قه‌یرانی‌ته‌نیا واته خۆی ئاستی خوارترین گه‌یشته واڵته‌‌به‌رهه‌م. هاته 1991 ساڵی له سینه‌مایی فیلمی 5په‌ره‌پێدانی بنیادی یارمه‌تییه‌كانی به‌رامبه‌ردا له‌‌باشبوونه‌وه‌ی هۆی بووه ئیسرائیل فیلمی كوالیتی‌له .)1990( ده‌یه‌ی ناوه‌نده‌كانی له دۆخه‌كه
فیلمه‌كانی به ئاماژه ده‌توانین ئه‌و‌سه‌رده‌مه‌شدا فیلمه‌كانی‌سه‌رنجڕاكێشی‌له‌‌ده‌رهێنانی»لئۆنید‌گرووت«،»هاوین ئافره‌تان«)1990( »به‌رگدرووی»چیرۆكه‌كانی و هاجه‌ر« »دالیا ده‌رهێنانی له ئێریكا«)1992( له‌گه‌ڵ
ته‌له‌ئبیب«)1992(له‌‌ده‌رهێنانی»ئایلێت‌مه‌ناخیم«بده‌ین.پێوه ندیی نێوان سینه مای ئیسرائیل و هۆڵیوود
ناوه‌ڕاست رۆژهه‌اڵتی له ئه‌مه‌ریكا هاوپه‌یمانی نێزیكترین وه‌ك ئیسرائیل‌ئیسرائیل‌سه‌ره‌ڕای سینه‌مای هه‌یه . هۆڵیووددا له‌گه‌ڵ پته‌وی پێوه‌ندییه‌كی‌ئه‌وه‌ی‌ده‌توانێت‌به‌رهه‌مه‌كانی‌خۆی‌له‌‌ئاستێكی‌به‌رفره‌وان‌له‌‌سینه‌ماكانی‌وه‌ك كه‌سایه‌تی هه‌ندێك له‌الیه‌ن ئه‌مه‌ریكا له بكات، نمایش ئه‌مه‌ریكادا‌پاڵپشتی ئۆسكار( براوه‌ی ئه‌مه‌ریكایی ناوداری هاوێن«)ئه‌كته‌ری »گۆلدی»گۆلدی پاڵپشتی له بریتییه پاڵپشتییانه‌ش ئه‌و نموونه‌ی ده‌كرێ. لێ‌هاوێن«له‌‌ساڵی)1989(بۆ‌دامه‌زراندنی‌سینه‌ماتێكی‌ته‌له‌ئبیب‌و‌هه‌روه‌ها
»
سه ره تاكانی ده یه ی 1990 بۆ سینه مای ئه و واڵته ده یه یه كی پڕ له كۆسپ و ئاسته نگ بوو
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 32
سپیلبێرگ«)ده‌رهێنه‌ری »ستیڤن یارمه‌تییه‌كانی‌ناوداری‌ئه‌مه‌ریكایی(له‌‌پێناو‌دامه‌زراندنی‌ئه‌رشیڤی‌له ئورشه‌لیم »هێبرۆ«ی زانكۆی له جوو فیلمی
ساڵی1991.ئیسرائیل فیلمی ناوه‌ندی له‌الیه‌ن كه كتێبێكدا له‌‌خاڵه‌كانی له هه‌ندێك به ئاماژه كراوه‌ته‌وه، باڵو‌به‌رهه‌مهێنانی‌فیلم‌له‌و‌ئه‌مه‌ریكا‌دراوه،یه‌كێك‌له‌و‌له واڵته لهو فیلم به‌رهه‌مهێنانی كه ئه‌وه‌یه خااڵنه‌‌به‌رهه‌مهێنانی بوودجه‌ی له كه‌متر )25-35%(ئاسانكارییه‌كانی ئه‌و‌هۆكاره‌‌و ئه‌وروپایه، له فیلم‌واڵته، لهو فیلم به‌رهه‌مهێنانی پێناو له ئیسرائیل‌به و ده‌ره‌كی ده‌رهێنه‌رانی ئه‌وه‌ی هۆی بووه‌‌وه‌ك ئیسرائیل هۆڵیوودییه‌كان ده‌رهێنه‌ره تایبه‌ت‌به‌كار فیلمه‌كانیان به‌رهه‌مهێنانی بۆ لوكه‌یشنێك‌وێنه‌گرتنی شوێنی به بكه‌ن ئیسرائیل و بێنن
به‌رهه‌مه‌كانیان.
به شداریی سینه مای ئیسرائیل له فێستیڤاڵه كانئیسرائیل‌به‌‌واڵتێكی‌به‌هێز‌له‌‌بواری‌فیلمسازییه‌وه‌‌بواره‌دا لهو به‌رده‌وامی به كه هه‌ژمار دێته‌‌ئیسرائیل سینه‌مای بینیوه. به‌خۆوه گه‌شه‌سه‌ندنی‌به‌شدارییه‌كی دواییدا سااڵنه‌ی لهو به‌تایبه‌تی‌هه‌بووه، جیهانییه‌كاندا فێستیڤاڵه له به‌رچاوی‌له سینه‌مایه ئه‌و به‌شداری ئه‌وه‌ش نموونه‌ی‌له )2008( كان فیلمی فێستیڤاڵی خولی 61ه‌مین‌به‌شیر« له‌گه‌ڵ »والس ئه‌نیمه‌یشن فیلمی رێگای‌ده‌داته‌وه. ره‌نگ فۆلمه‌ن« »ئاری ده‌رهێنانی له‌‌فێستیڤاڵه‌شدا، ئه‌و ره‌خنه‌گرانی هه‌فته‌ی به‌شی له‌‌فیلمی»شیوعا«له‌‌ده‌رهێنانی‌هاوبه‌شی‌خوشك‌و‌برایه‌كی‌ئیسرائیلی‌به‌‌ناوه‌كانی»رۆنیت‌ئالكاباتس‌فێستیڤاڵه‌دا لهو به‌شدارییان ئالكاباتس« و‌شلۆمی
كردبوو.فیلمی‌ئه‌نیمه‌یشنی»والس‌له‌گه‌ڵ‌به‌شیر«سه‌ره‌ڕای‌به‌شداری‌له‌‌فیستیڤاڵی‌فیلمی»كان«له‌‌رێوڕه‌سمی‌ئۆسكاریشدا‌له‌و‌ساڵه‌دا‌به‌شداری‌كردبوو.»ئاری‌فۆرمه‌ن«ده‌رهێنه‌ری‌ئه‌و‌فیلمه،دوو‌فیلمی‌دیكه‌شی»بنیاتنانی و كالرا«)1996( »سنت ناوه‌كانی به‌‌دوو هه‌ر كه هێنابوو به‌رهه‌م ئیسرائیل«)2001(به‌ده‌ست نێوده‌وڵه‌تییان خه‌اڵتی ژماره‌یه‌ك فیلم
هێناوه.سینه‌مای‌ئیسرائیل،ساڵی‌رابردوو‌له‌‌رێگه‌ی‌فیلمی‌فێستیڤاڵی زێڕینی شێری خه‌اڵتی توانی »لبنان«فیلمی»ڤینیسیا«بۆ‌خۆی‌مسۆگه‌ر‌بكات.ئه‌و‌فیلمه‌‌ئاماژه‌‌به‌‌یه‌كه‌م‌رۆژی‌جه‌نگی‌لبنان‌و‌ئیسرائیل‌له
وه‌رزی‌هاوینی)1982(له‌‌روانگه‌ی4سه‌ربازی‌ئیسرائیلییه‌وه‌‌ده‌كات.ئیسرائیل‌خاوه‌ن‌سینه‌مایه‌كی‌گه‌وره‌‌و‌به‌هێزه‌‌كه‌‌توانیویه‌تی‌خۆی‌له‌‌ئاستی‌كاتێكدایه‌‌كه له له‌‌سه‌ر‌سینه‌ماكه‌یان توانای‌جووه‌كان جیهانی‌ده‌ربخات.توانیویانه‌‌له‌‌رێگای‌سینه‌ماكه‌یان‌له‌‌ئاستی‌جیهاندا‌پێگه‌ی‌خۆیان‌سه‌قامگیر
و‌به‌هێزتر‌بكه‌ن.له جوو سینه‌ماكارانی چاالكیی و كاریگه‌ری له جگه ئاماره‌كان، پێی به‌‌له‌‌هۆڵیوود تایبه‌تی له‌‌ئاستی‌ده‌ره‌وه‌ش‌به سینه‌مای‌ناوخۆی‌ئیسرائیلدا،رێژه‌یه‌كی‌به‌رچاو‌له‌‌جووه‌كان‌له‌‌بواری‌فیلمسازیدا‌چاالكییان‌هه‌یه،ئه‌وه‌‌به‌‌شێوه‌یه‌كه‌‌به‌پێی‌ئاماره‌كان‌دوو‌له‌‌سه‌ر‌سێی‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌له‌‌هۆڵیووددا»والت له‌وانیش فیلمسازی ستۆدیۆكانی گه‌وره‌ترین جوون. ده‌كه‌ن، كار
دیزنی«و»برایانی‌وارنێر«له‌الیه‌ن‌سینه‌ماكارانی‌جوووه‌‌دامه‌زراون.
سه‌رچاوه‌كان:
http:// اسرائیل، سینمای فارسی، به‌شی پیدیا، -ویكی/fa.wikipedia.org/wiki
-ارتور‌نایت،نجف‌دریا‌بندری،تاریخ‌سینما،نشر‌امیركبیر،چاپ‌هشتم،تهران1387)ص401(
و سینما عدالتی، سعید صهیونیسم، سینمای -بیداری/www.bidari3.mihanblog.com،صهیونیسم،حربه‌های‌یهودیشود، می كاشته درمنگقه كه بژری صهیونیستی -سینمای‌سایت از نقل به البیان، منبع: شناس گبیعت سعید ترجمه:
/www.rohama.org/fa،جامعه‌‌المصگفینشر سینما، جامع تاریخ ور، ازادی هوشنگ كوك، ا. -دیوید
چشمه،جلد‌دوم،چاپ‌دوم،تهران،زمستان1386)ص529(-اسرائیل‌درجشنواره‌سینمایی‌كان‌در‌فرانسه‌از‌جمله‌با‌فیلم‌امور‌خارجه وزارت ،2008 مه 18 دارد، با‌بشیر«حچور »والس
www.hamdami.com،اسرائیل-جشنواره‌های‌سینمایی‌جهان‌بستر‌تبلیغاتی‌رژیم‌صهیونیستی،www.alvadossa-،۱۳۸۸۲۲شهریور گزارش‌از‌نرگس‌محمدی،
degh.com
»
ئیسرائیل وه ك نێزیكترین هاوپه یمانی ئه مه ریكا له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست پێوه ندییه كی پته وی
له گه ڵ هۆڵیووددا هه یه
»
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 33
ئێران له ئیسالمی كۆماری رێژیمی كاری سه‌ر به‌هاتنه‌‌سه‌ره‌كی مانشێتی به بوو كوشتن و تیرۆر و شه‌ڕ ئیتر‌و خوڵقێنه‌ر چونكه گشتییه‌كان، راگه‌یه‌ندنه به‌رده‌وامی و‌و حه‌ز خومه‌ینی واته رێژیمه ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ری و رێبه‌ر‌ئاره‌زوویه‌كی‌له‌‌راده‌به‌ده‌ری‌به‌‌توند‌و‌تیرژی‌هه‌بوو،هه‌ر‌هه‌ناردنی بیرۆكه‌ی حه‌زه، ئه‌و دابینكردنی پێناو له بۆیه‌‌شۆڕشی‌ئیسالمی‌بۆ‌ده‌ره‌وه‌ی‌سنووره‌كان‌هێنایه‌‌به‌رهه‌م
حزبواڵی لبنان، كوڕه كه ی
كۆماری ئیسالمیار
وڵكش گ
شۆڕا:
ئ
تا‌واڵتانی‌تریش‌تووشی‌ئه‌م‌دۆخه‌ی‌ئێران‌بن.هه‌ر‌بۆیه پێكهێنانی به هه‌ستان ئیسالمی كۆماری كاربه‌ده‌ستانی‌رێژیمی هاوكاری و یارمه‌تی به ئه‌ویش رێكخراوێك‌سووریا‌له‌‌لوبنان‌به‌‌ناوی‌حزبواڵ،له‌‌راستیدا‌حزبواڵ‌ئاكامی‌پێوه‌ندی‌نامه‌شروعی‌ئێران‌و‌سووریایه‌‌و‌گوێ‌له‌‌مسته،چونكه‌‌هه‌روه‌ك‌باسكرا‌ئه‌م‌رێكخراوه‌‌تیرۆریستییه‌‌سیاسی‌راسته‌وخۆی رێنوێنیی و كاریگه‌ری له‌ژێر سه‌ربازییه و‌ئیسالمی‌سیاسیی‌جه‌مارانی‌خومه‌ینی‌گه‌یشته‌‌لبنان.دواتر‌له‌‌كاتی‌شه‌ڕه‌‌ناوخۆیییه‌كانی‌لبنان‌به‌رده‌وام‌و‌بێ‌پسانه‌وه‌‌له‌الیه‌ن‌سوپای‌پاسدارانه‌وه‌‌‌له‌‌هه‌موو‌بوارێكه‌وه‌‌یارمه‌تی‌و‌پشتیوانی‌ده‌كران.جێگه‌ی‌ئاماژه‌یه‌‌كه‌‌كۆماری‌ئیسالمی‌كه‌ڵكی‌له‌‌هێزی‌مرۆیی‌ئه‌و‌گرووپه‌‌توندڕۆیه‌‌واته‌‌حزبواڵ‌وه‌رده‌گرت‌بۆ‌تیرۆر‌و‌له‌‌ناوبردنی‌نه‌یارانی‌خۆی‌له‌‌ناوه‌وه
و‌ده‌ره‌وه‌ی‌سنووره‌كانیه‌وه.
هه‌قخوازی بزووتنه‌وه‌ی رێبه‌رانی تیرۆری نموونه بۆ و نه‌مسا له كوردستان رۆژهه‌اڵتی له كورد نه‌ته‌وه‌ی‌ئه‌ڵمانیا‌كه‌‌به‌‌پیالن‌و‌پاره‌ی‌به‌رپرسانی‌ئێران‌و‌به‌‌ده‌ستی
تیرۆریستانی‌لبنانی‌ئه‌ندام‌حزبواڵ‌جێبه‌جێ‌كرا.
ئه حمه دی نه ژاد و حه سه ن نه سرواڵ داوای سڕینه وه ی ئیسرائیل ده كه ن له تاران
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 34
هه‌روه‌ها‌ئه‌م‌رێژیمه‌‌دواكه‌وتوییه‌‌ئه‌م‌گرووپه‌‌تیرۆریستییه‌ی‌به‌باشترین‌ئامراز‌و‌چه‌ك‌زانیوه‌‌بۆ‌سه‌ركوتی‌راپه‌ڕینه‌‌جڤاكییه‌كانی‌ناو‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ناره‌زایه‌تییه‌كانی خوێناوی سه‌ركوتی له نموونه بۆ ئێران، داخراوی‌خه‌ڵكی‌وه‌زاڵه‌هاتووی‌باژێڕكانی‌تاران‌و‌ئیسالمشه‌هر‌و‌قه‌زوێن‌و‌سنه،كه‌ڵكیان‌له‌و‌هێزانه‌ی‌گرووپی‌تیرۆریستی‌حیزبواڵی‌لوبنان‌وه‌رگرت‌كه‌‌بۆ‌فێرگه‌ی‌سوپای‌پاسداران‌هاتبوون‌تا‌مه‌شقی‌سه‌ربازییان‌پێ‌بكرێ‌و
فێری‌كاروباری‌تیرۆریستی‌و‌خۆته‌قاندنه‌وه‌‌بن.
كۆماری سه‌ره‌ڕۆی رێژیمی سه‌ركوتی كاروانی خزمه‌تی كه‌وتنه بۆیه ئیسالمی‌و‌ئه‌ونده‌‌بێ‌به‌زه‌ییانه‌‌خه‌ڵكی‌بێ‌ده‌ره‌تانی‌ئه‌م‌واڵته‌‌كه‌‌ته‌نیا
به‌ر دایه بوون خۆیان ره‌واكانی مافه خوازیاری‌سه‌ركوت‌و‌بێ‌رێزیكردن.
كه نواند دڵڕه‌قیان ئه‌وه‌نده كورتدا ماوه‌یه‌كی له كۆتای شه‌قام سه‌ر هاتنه و ده‌ربڕین ناره‌زایه‌تی‌پاسداران سوپای گشتیی فه‌رمانده‌ی بۆیه هات. پێ
سوپای گشتیی فه رمانده ی بۆیه پاسداران به شێوه یه كی فه رمی داوای
له سوپاسی حزبواڵی لبنانی كرد
» حیزبولاڵ مندااڵن بۆ خۆ ته قاندنه وه دژی ئیسرائیل ئاماده ده كات
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 35
حزبواڵی سوپاسی له داوای فه‌رمی به‌شێوه‌یه‌كی‌لبنانی‌كرد.
كه حزبواڵ گرووپی كرا، باس هه‌روه‌ك بۆیه‌‌بۆ جه‌مارانه مه‌الكانی ده‌ستكردی رێكخراوێكی‌قازانج‌و‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌رێبه‌رانی‌سه‌ره‌ڕۆی‌ئیسالمیی‌له‌‌هه‌موو‌جۆره كه‌ڵك ئێران‌و‌خۆشحاڵ‌كردنیان
ئامرازێكی‌ناڕه‌وا‌وه‌رده‌گرێ.
كه ده‌كا بێهۆشكه‌ره‌كان ماده قاچاخی نموونه بۆ تووش غه‌یره‌‌مسوڵمان گوته‌ی‌خۆیان»ئومه‌تی به‌‌ده‌وڵه‌تی زایینیدا 2006ی ساڵی له بۆیه هه‌ر بكا«ئیكوادۆر‌رای‌گه‌یاند‌حزبواڵی‌لبنان‌خه‌ریكی‌قاچاخی‌له‌‌هه‌ر‌جارێكدا ماده‌‌هۆشبه‌ره‌كانه‌‌و نێونه‌ته‌وه‌ییی‌زیاتر‌له‌‌یه‌ك‌ملیۆن‌دۆالر‌داهاتی‌ده‌ست‌ده‌كه‌وێ.
كه گه‌یاندووه رای به‌رده‌وام ئه‌مه‌ریكاش ده‌وڵه‌تی حزبواڵ‌خه‌ریكی‌قاچاخی‌ماده‌‌هۆشبه‌ره‌كانه،هه‌ر‌له‌م‌دوایییانه‌‌بوو‌كه‌‌لێژنه‌ی‌ئاسایشی‌په‌رله‌مانی‌بولغاریا‌رای‌گه‌یاند‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌زۆربه‌ی‌تۆڕه‌‌قاچاخه‌كانی‌ماده‌‌هۆشبه‌ره‌كان‌سه‌ر‌به‌حزبواڵن.جیاواز‌له‌مانه‌‌حزبواڵ‌به‌الڕێدابردنی بۆ ئێران رێژیمی سه‌وزی گڵۆپی به‌‌نایاسایییه‌كانی به‌رنامه له‌سه‌ر گشتی بیروڕای‌بواری‌ناوه‌كی‌رێژیمی‌تاران‌ده‌ستی‌دایه‌‌كرده‌وه‌ی‌له ئیسرائیلی سڤیلی هاوواڵتییانی دژی تیرۆریستی‌ناو‌خاكی‌ئه‌و‌واڵته‌‌كه‌‌ئاكامه‌كه‌ی‌شه‌ڕی‌لبنانی‌لێ‌به‌رگریكردن بۆ ئیسرائیل كه‌وته‌وه،چونكه‌‌ده‌وڵه‌تی‌تیرۆریسته‌كانی حه‌شارگه‌ی خۆی هاوواڵتییانی له‌‌حزبواڵی‌له‌‌ناو‌خاكی‌لبناندا‌بوردمان‌كرد.به‌مجۆره‌‌شه‌ڕی31رۆژه‌ی‌ئیسرائیل‌و‌حزبواڵ‌ده‌ستی‌پێكرد،به‌اڵم‌حزبواڵ‌وه‌ك‌پیشه‌ی‌هه‌میشه‌ی‌خۆی‌دیسانه‌وه‌‌له‌م‌شه‌ڕه‌شدا‌ده‌ستی‌دایه‌‌پیالنێكی‌دزێو‌و‌ناشیرین‌مووشه‌ك هه‌ڵدانی ئه‌ویش مرۆڤایه‌تی له دوور و‌قوتابخانه و خه‌ڵك حاڵی و ماڵ سه‌ر بۆ راكت و‌دانانی هه‌روه‌ها و گشتی پاركی و نه‌خۆشخانه و‌و مزگه‌وت له‌سه‌ر ئاسمانی دژه و به‌رگریی چه‌كی‌قوتابخانه‌‌و‌ماڵی‌خه‌ڵك‌له‌‌لبنان‌تا‌به‌و‌شێوه‌یه‌‌كه‌ڵك‌له پڕ به‌مكاره كه وه‌ربگرێ مرۆیی قه‌ڵخانێكی له‌‌شووره‌یییه‌ی‌حزبواڵ‌واته‌‌هه‌ڵگیرساندنی‌شه‌ڕێكی‌بێ‌ئاكام‌ته‌نیا‌بۆ‌به‌ره‌وپێشچوونی‌پیالنه‌‌ناوچه‌یییه‌كانی‌كۆماری‌ئیسالمیی‌ئێران‌چه‌ندان‌هه‌زار‌كوژراوی‌لێ‌كه‌وته‌وه‌‌و‌وێرانییه‌كی‌زۆریشی‌بۆ‌لبنان‌به‌بار‌هێنا.
ئه‌و‌شه‌ڕه‌دا‌حه‌سه‌ن له‌‌ساڵیادی هه‌ر‌چه‌ند‌دواتر‌وتووێژێكی له حزبواڵ گشتیی سكرتێری نه‌سرواڵ
ته‌له‌ڤزیۆنیدا‌به‌‌شانازییه‌وه‌‌رای‌گه‌یاند‌كه‌‌به‌‌درێژاییی‌شه‌ڕه‌كه‌‌به‌رده‌وام‌له‌الیه‌ن‌به‌‌وته‌ی‌خۆی»مه‌والم«سه‌ید‌عه‌لی‌خامنه‌ی‌رێنوێنی‌و‌ئامۆژگاری‌له‌مه‌ڕ ئیسرائیل هه‌ڕه‌شه‌كانی به سه‌باره‌ت دوایییانه‌دا له‌م یان كراوم،بوردمانكردنی‌وێزگه‌‌ناوه‌كیییه‌كانی‌ئێران‌دیسانه‌وه‌‌حه‌سه‌ن‌نه‌سرواڵ‌رای‌منداڵ و باوك وه‌كوو ئیسالمی كۆماری له‌گه‌ڵ ئێمه پێوه‌ندیی كه گه‌یاند‌ئێران بكاته‌‌سه‌ر هێرش تر واڵتێكی هه‌ر یان ئیسرائیل ئه‌گه‌ر بۆیه وایه،ئێمه‌‌به‌رگریی‌له‌‌ئێران‌و‌پشتیوانیی‌ئه‌و‌واڵته‌‌ده‌كه‌ین‌ته‌نانه‌ت‌ئه‌گه‌ر‌به‌‌له‌‌ناوچوونی‌خۆیشمان‌ته‌واو‌بێ‌ئێمه‌‌خۆمان‌فیدای‌كۆماری‌ئیسالمیی‌ئێران‌ده‌كه‌ین،چونكه‌‌ئه‌مكاره‌‌له‌‌پێناو‌قازانج‌و‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌دنیای‌ئیسالمدایه.
حه‌سه‌ن‌نه‌سرواڵ‌له‌م‌وتانه‌یدا‌به‌ڕوونی‌گوێ‌له‌‌مستی‌خۆی‌نیشان‌ده‌دا‌و‌به‌‌چه‌واشه‌كارییه‌وه‌‌ده‌ڵێ»قازانجی‌ئیسالم«و‌ناڵێ‌كه‌‌هه‌ر‌ماوه‌یه‌ك‌له‌مه‌وپێش‌بوو‌كه‌‌سه‌ید‌عه‌لی‌خامنه‌یی‌پتر‌له300ملیۆن‌دۆالری‌تری‌بۆی‌ره‌وانه‌‌كرد‌كه‌‌ته‌نانه‌ت‌له‌‌گه‌ڵ‌ناره‌زایه‌تیی‌ریفۆرمخوازه‌كانیش‌به‌ره‌وڕوو‌بووه‌وه.چونكه‌‌ئه‌وان‌گوتبوویان‌كه‌‌یارمه‌تی‌دارایی‌به‌‌حزبواڵ‌هیچ‌كات
كۆتایی‌پێ‌نایه‌ت،بگره‌‌رۆژبه‌ڕۆژیش‌زیاتر‌ده‌بێ.
ته‌نانه‌ت‌ده‌نگۆی‌ئه‌وه‌‌هه‌یه‌‌بڕی‌پاره‌ی‌یارمه‌تی‌یه‌ك‌ملیار‌دۆالر‌مه‌زه‌نده‌‌ده‌كرێ.ئه‌مه‌‌له‌‌حاڵێكدایه‌‌ئه‌م‌رێكخراوه‌‌هیچ‌راپۆرتی‌دارایی‌نه‌داوه‌ته‌وه‌‌و‌نایدا.هه‌ر‌چه‌ند‌ئه‌و‌یارمه‌تییه‌‌دارایییه‌‌مه‌زنه‌‌له‌‌بودجه‌ی‌تایبه‌تی‌نووسینگه‌ی‌ته‌رخان ئیسالمی شۆڕشی به‌ڕێكردنی بۆ كه ئیسالمی كۆماری رێبه‌ری‌فه‌رهه‌نگی و شۆڕش به‌ڕێكردنی ناوه‌ندی راستیدا له كه ده‌درێ كراوه‌‌كوشتن‌و‌نه‌زانی‌بۆ‌واڵتانی‌تری‌دنیایه‌‌تا‌به‌گوته‌ی‌خۆیان‌ئه‌وه‌نده‌‌شه‌ڕ‌و‌كوشتن‌له‌‌سه‌ر‌گۆی‌زه‌وی‌بێته‌‌ئاراوه‌‌و‌ناسه‌قامگیری‌دروست‌بێ‌تا‌باری
ده‌ركه‌وتنی‌ئیمامی‌زه‌مان‌له‌بار‌بێ‌و‌بڕه‌خسێ.
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 36
ئیسرائیل-كورد - دێر شپیگڵی ئه ڵمانیایی
هێزه‌‌سه‌ربازییه‌كانی‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌‌عێراق‌كشانه‌وه،له‌و‌واڵته‌ی‌هێرشی‌تیرۆریستان‌ده‌ستی‌پێ‌كرده‌وه‌‌و‌ته‌قینه‌وه‌كان‌بوونه‌ته‌‌به‌شێك‌له‌‌ژیانی‌رۆژانه‌ی‌خه‌ڵك.عێراقییه‌كان‌له‌‌ناكاو‌بینه‌ری‌ده‌رچوونی‌هێزه‌كانی‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌‌واڵته‌كه‌یان‌بوو،هه‌رچه‌نده‌‌ئه‌وانه
رقیان‌له‌‌داگیركه‌رانی‌واڵته‌كه‌یان‌بوو،به‌اڵم‌ئێسته‌‌له‌‌سه‌رهه‌ڵدانی‌شه‌ڕی‌ناوه‌خۆیی‌ده‌ترسن.
كۆشكی»فاو«له‌‌به‌غدا‌شوێنێ‌مانه‌وه‌ی‌‌سه‌دام‌حوسێنی‌دیكتاتۆر‌بوو،به‌اڵم‌له‌‌كاتی‌ده‌رچوونی‌هێزه‌كانی‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌‌عێراق‌ئه‌و‌كۆشكه‌‌ساتێكی‌مێژوویی‌تۆمار‌كرد،چونكه‌‌رێوڕه‌سمی‌ده‌رچوونی‌هێزه‌كان‌له‌و‌كۆشكه‌‌به‌ڕێوه‌‌چوو‌و‌كاتێكی‌مێژوویی‌له
دیرۆكی‌عێراق‌و‌ئه‌مه‌ریكادا‌تۆمار‌كرد.
زیاترین‌ژماره‌ی‌سه‌ربازانی‌ئه‌مه‌ریكایی‌له‌‌عێراق‌گه‌یشته170هه‌زار‌سه‌رباز،به‌اڵم‌ئێسته‌‌له‌و‌رێژه‌یه‌‌ته‌نیا50هه‌زار‌سه‌رباز‌ماونه‌ته‌وه‌‌و‌بڕیاره‌‌له‌‌راهێنان‌و‌راوێژكردن‌پاڵپشتیی‌هێزه‌كانی‌تری‌عێراق‌بكه‌ن.
ده‌كرا‌و‌وه‌ك لێ پێشوازی‌زۆری ناوه‌نده‌كانی‌عێراقی له‌الیه‌ن له‌‌عێراق ئه‌مه‌ریكا هێزه‌كانی رابردوو‌پرسی‌كشانه‌وه‌ی ساڵی‌ده‌ستكه‌وتێكی‌پڕبایه‌خ‌و‌مایه‌ی‌‌شادمانی‌ده‌هاته‌‌دانان،ئه‌وان‌پێیان‌وابوو‌ده‌رچوونی‌سوپای‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌‌عێراق‌به‌كۆتاهاتنی‌ماوه‌ی‌‌داگیركاریی‌عێراقه‌‌له‌الیه‌ن‌ئه‌مه‌ریكاوه،به‌اڵم‌تا‌ئێسته‌‌شیمانه‌‌هه‌یه‌‌ده‌ستی‌تیرۆر‌وا‌بكات‌بۆ‌پاراستنی‌واڵت‌پێویست‌به‌یارمه‌تیی
ده‌ره‌كی‌بۆ‌هێزه‌كانی‌عێراقی‌بكات.
به غدا له ده رچوونی دوژمنانی پێشووی خه مباره
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 37
كاتێك‌چوارشه‌م18ی‌ئاب/ئۆگستسی‌رابردوو‌دوا‌یه‌كه‌ی‌سه‌ربازیی‌تایبه‌تیی‌سه‌ر سه‌مای كه نه‌بوو وا پێی كه‌س هیچ هێشت، جێ عێراقیان ئه‌مه‌ریكا‌شه‌قامه‌كانی‌به‌غدا‌كاتیی‌ده‌بێ‌و‌شه‌قامه‌كانی‌به‌غدا‌كڕ‌و‌مات‌ده‌بنه‌وه‌‌و‌خه‌ڵك‌ناچار‌ده‌بن‌روو‌له‌‌ماڵه‌كانیان‌بكه‌نه‌وه‌‌و‌جارێكی‌تر‌له‌‌ترسان‌داوای‌هاتنه‌وه‌ی
هێزه‌كانی‌ئه‌مه‌ریكایی‌بكه‌ن.له خه‌ڵك به‌ترسی هه‌ست نێزیكه‌وه له ده‌كه‌ن، به‌غدا سه‌ردانی ئه‌وانه‌ی‌سه‌رهه‌ڵدانی‌شه‌ڕی‌ناوه‌خۆیی‌ده‌كه‌ن‌و‌ئه‌و‌ترس‌و‌دڵه‌ڕاوكێیه‌‌له‌‌كه‌ناڵه‌كانی‌هێزه‌كانی ده‌رچوونی پاش هه‌فته‌یه‌ك ته‌نیا ده‌كه‌وێ. به‌رچاو راگه‌یاندندا‌و كوشتن هاتنه عێراقی 56 خۆكوژیدا كرده‌وه‌یه‌كی له عێراق له ئه‌مه‌ریكا
كوژرانی‌خه‌ڵك‌و‌هێزه‌كانی‌پۆلیس‌له‌و‌واڵته‌‌بووه‌ته‌‌هه‌واڵێكی‌رۆژانه.وه‌ك‌دیاره‌‌توندوتیژی‌ته‌نگی‌به‌عێراق‌هه‌ڵچنیوه‌‌و‌به‌رده‌وام‌له‌‌گرژیی‌زیاتر‌الیان زیاتر واڵته‌كه‌یان داگیركه‌رانی ده‌كه‌ن داوا عێراقییه‌كان زۆربه‌ی دایه،و به‌غدا له دووكاندارێكه كه ساڵ/ 55/ محه‌مه‌د عه‌لی محه‌مه‌د بمێننه‌وه.سه‌وزه‌‌و‌خواردمه‌نی‌تر‌ده‌فرۆشێ‌ده‌ڵێ»ئه‌وان‌نه‌ده‌بووایه‌‌بڕۆن،دۆخه‌كه‌‌جێگیر‌نییه،عێراق‌حكوومه‌تی‌نییه،سیاسه‌توانان‌شایسته‌ییی‌سیاسییان‌نییه‌‌و‌دۆخه‌كه‌‌له‌سه‌ر‌یاسای‌دارستان‌ده‌ڕوات،هێزه‌كانی‌ئه‌مه‌ریكایی‌جێمان‌دێڵن
بێ‌ئه‌وه‌ی‌پرسیارمان‌لێ‌بكه‌ن«.خوێندنی به‌شی یه‌كه‌می قۆناخی خوێندكاری كه ساڵ/ 19/ عه‌لی زه‌ینه‌ب‌ئیسالمییه‌‌له‌‌زانكۆیه‌‌ئه‌و‌بۆچوونه‌ی‌‌پێشتر‌په‌سند‌ده‌كات‌و‌ده‌ڵێ»ئێمه‌‌هیوادار
به‌كۆتاهێنانی له ئه‌مه‌ریكا حكوومه‌تی بووین‌عێراقییه‌كان هاوكاری عێراق سیاسیی ته‌نگژه‌ی‌‌بێ،به‌اڵم‌ئه‌وان‌ئێمه‌یان‌تووشی‌سه‌رسڕمان‌كرد‌كاتێك‌بڕیاری‌كۆتایان‌له‌سه‌ر‌كشانه‌وه‌ی‌‌سه‌ربازی
له‌‌عێراق‌ده‌ربڕی«.مایه‌ی زۆر دۆخه‌كه له‌سه‌ر گشتی بۆچوونی‌كۆتاكانی له كاتێك به‌تایبه‌ت نه‌بوو، ره‌زامه‌ندی‌ساڵی2008دا‌واشنتۆن‌و‌به‌غدا‌له‌‌رێككه‌وتنێكدا‌بڕیاری‌ده‌رچوونی‌هێزه‌كانی‌ئه‌مه‌ریكایان‌له‌‌كۆتای‌عێراقییه‌كان زۆربه‌ی كرد. په‌سند 2011 ساڵی‌و نه‌بوون ئه‌وه خوازیاری و نه‌ده‌كرا بۆیان‌پابه‌ندی ئه‌مه‌ریكا حكوومه‌تی نه‌ده‌كرد بڕوایان‌جێبه‌جێكردنی‌ئه‌و‌رێككه‌وتنه‌‌ده‌بێ،چونكه‌‌ده‌یان‌ساڵ‌ده‌بێ‌عێراق‌حكوومه‌تی‌به‌و‌شێوه‌یه‌‌نه‌بووه‌‌جێبه‌جێ تێدا پێشووتری بڕیاره‌كانی و قسه كه
بكرێ‌و‌پابه‌ندییه‌ك‌هه‌بێ.دیار‌نییه‌‌ئێسته‌‌ده‌بێ‌چی‌روو‌بدات‌و‌ئاراسته‌ی‌دۆخی چونكه ده‌ڕوات، كوێ به‌ره‌و رووداوه‌كان‌كاریگه‌ریی ته‌نانه‌ت ئه‌مه‌ریكا پاش عێراقی‌دێرینه‌كانی و زیره‌ك نه‌یاره سه‌ر خستووه‌ته
سه ربازێكی ئه مریكی له كاتی مااڵوایی له گه ڵ مندااڵنی عێراق
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 38
سوپای‌ئه‌مه‌ریكا.
كرده‌وه‌گه‌لێكدا له 2004 ساڵی كه موجاهید ئه‌بو‌پێیه‌كی فه‌لوجه شه‌ڕی له یاخی چه‌كدارانی دژی‌پاشماوه‌ی و كه‌مئه‌ندامه و داوه ده‌ست له‌‌ته‌قه‌مه‌نی‌له‌‌سه‌ریدا‌ماوه‌ته‌وه‌‌و‌میراتگری‌هێرشه‌‌دژی ئێمه »به‌ڵێ، ده‌ڵێ ئه‌مه‌ریكایه ئاسمانییه‌كانی‌و كرد شه‌ڕمان عێراقی و ئه‌مه‌ریكایی هێزه‌كانی‌مسوڵمانێكی كه موجاهید بوو«. كوشتن نیازمان‌سوننه‌یه‌‌گوتی»ئێمه‌‌خه‌ونمان‌به‌و‌رۆژه‌وه‌‌ده‌بینی‌به‌اڵم بهێڵن، جێ عێراق ئه‌مه‌ریكا هێزه‌كانی كه‌‌كشانه‌وه‌ی‌‌سوپای‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌و‌كات‌و‌ساته‌دا‌له
به‌رژه‌وه‌ندیی‌عێراقییه‌كاندا‌نییه«.
ترسه كان قووڵ ده بنه وه
هه‌روه‌ها‌دوور‌له‌‌الیه‌نی‌ده‌روونی‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه،نیگه‌رانییه‌كان و گومان سیاسییه‌وه روانگه‌ی له‌‌پاش‌ده‌رچوونی‌هێزه‌كانی‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌‌عێراق‌به‌رز‌قیتاب شه‌هیر هه‌یه. خۆی كاریگه‌ری و ده‌بێته‌وه‌‌سیكۆالره كه‌سێكی سیاسییه، راوێژكارێكی كه‌‌هاشمی تاریق وه‌ك واڵت بااڵی به‌رپرسانی له و‌عێراقییه لیستی و عێراق سه‌ركۆماری جێگری)ئه‌یاد‌عه‌الوی(نێزیكه‌‌ده‌ڵێ»كشانه‌وه‌ی‌‌سه‌ربازیی‌مه‌ترسیداره». زۆر به‌ڕاستی كاته‌دا لهو ئه‌مه‌ریكا‌ئه‌وان‌خه‌ریكن‌له‌باره‌ی‌‌پێكهاته‌ی‌‌نوێی‌حكوومه‌تی‌عێراق‌گفتوگۆ‌ده‌كه‌ن،پرسێك‌كه‌‌هی‌ئه‌مڕۆ‌نییه‌‌و‌په‌رله‌مانی هه‌ڵبژاردنه‌كانی پاش مانگ 6 نێزیكه‌ی
ئه‌و‌واڵته‌‌به‌رده‌وامی‌هه‌یه.
دڵی ناو ده‌خاته ترس سیاسییه بۆشایییه ئه‌و‌دوایی ساڵی چه‌ند ئه‌زموونه‌كانی و عێراقییه‌كان‌به‌هێز نه‌بوونی‌ده‌سه‌اڵتێكی ده‌ریده‌خات‌سه‌ره‌ڕای
و‌كارا‌له‌‌عێراقدا‌ئاڵۆزی‌بااڵده‌سته.
قیتاب‌گوتی»ئه‌مه‌ریكا‌عێراق‌به‌ڕووی‌بۆشایییه‌كی‌گه‌وره‌ی‌ته‌ناهیدا‌به‌جێ‌دێڵێ«،ئه‌و‌ره‌تی‌ده‌كاته‌وه‌‌ئه‌مه‌ریكایییه‌كان بۆ بۆشایییه ئه‌و هۆكاری‌خۆیان عێراقی سیاسه‌توانانی چونكه بگه‌ڕێته‌وه،له‌سه‌ر‌پێكهاتنی‌حكوومه‌تێكی‌كۆك‌و‌هاوبه‌ش‌رێك
ناكه‌ون.
مه‌حموود‌عوسمان‌كه‌‌ئه‌ندامێكی‌په‌رله‌مانی‌عێراق‌هاوكارانی به‌رامبه‌ر كوردستانییه، لیستی له‌سه‌ر‌تری‌خۆی‌تووڕه‌یه‌‌و‌كه‌وتووه‌ته‌‌گفتوگۆكانی‌نێوان
نیشتمانی ته‌باییی و مالیكی نووری به‌سه‌رۆكایه‌تیی یاسا ده‌وڵه‌تی لیستی‌به‌سه‌رۆكایه‌تیی‌ئه‌یاد‌عه‌الوی‌سه‌رۆك‌وه‌زیرانی‌پێشووی‌عێراق.عوسمان‌و ده‌كرد قسه‌ی فورات رووباری نێزیك له مانه‌وه‌ی‌‌خۆی له‌‌شوێنێ كه‌‌پارێزراوه‌‌گوتی»زۆربه‌ی‌‌هێز‌و‌الیه‌نه‌كانی‌واڵت‌به‌رپرسن‌له‌وه‌ی‌‌عێراق‌به‌ره‌و‌نسكۆ‌بڕوات‌و‌شكست‌بێنێ،ئه‌وان‌خیانه‌تیان‌به‌ده‌نگده‌رانی‌خۆیان
كرد«.پێكهێنانی بۆ گفتوگۆكان چه‌قبه‌ستنی هۆكاری بڕوایه‌دایه لهو عوسمان،حكوومه‌تی‌عێراق،هه‌بوونی‌گومان‌و‌بێ‌متمانه‌یییه‌‌كه‌‌مێژووه‌كه‌ی‌‌بۆ‌بوونی‌دیكتاتۆرییه‌ت‌له‌‌عێراق‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌و‌الیه‌نه‌كانی‌به‌رامبه‌ر‌یه‌كتری‌بێ‌متمانه‌‌كردووه‌‌و‌ده‌ڵێ»هیچ‌سیاسه‌توانێك‌حه‌ز‌ناكات‌له‌‌به‌ره‌وه‌‌ئۆپۆزسیۆن‌بێ،له‌‌دنیای‌عه‌ره‌بدا‌وه‌ك‌نه‌ریتێكی‌لێ‌هاتووه‌‌كه‌‌نه‌یاری‌سیاسی‌له‌‌گرتیگه‌دا‌ته‌مه‌نی‌به‌كۆتا‌دێ،زۆر‌ئه‌سته‌مه‌‌بتوانی‌ترس‌و‌دڵه‌ڕاوكێی‌خه‌ڵك‌كۆنترۆڵ
بكه‌ی«.عوسمان‌ئه‌مه‌ریكا‌وه‌ك‌كه‌مترین‌الیه‌نی‌به‌رپرس‌له‌‌دۆخی‌ئێسته‌ی‌عێراق‌كه‌م هێزه‌كانی ژماره‌ی دا به‌ڵێنی »ئه‌مه‌ریكا ده‌كات ئاماژه و ده‌بات ناو
بكاته‌وه‌‌و‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌به‌رپرسانه‌‌جوواڵیه‌وه،به‌اڵم‌ئاخۆ‌راكردن‌و
ئه‌مه‌ریكایه؟ ئێسته‌ی به‌رپرسیاریه‌تیی هێمنانه و ساده خۆدزینه‌وه‌یه‌كی‌به‌جێ عێراقییه‌كان بۆ عێراق كه بوو ئه‌وه ئۆباما باراك نه‌خێر،دروشمی
دێڵم‌و‌عێراقییه‌كانیش‌بۆ‌خۆیان«.
سیاسه‌توانی‌كورد‌له‌و‌بڕوایه‌دایه‌‌پێویست‌بوو‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌‌بواری‌ته‌ناهیدا‌هه‌موو »سه‌ره‌ڕای ده‌ڵێ و كردبا عێراق به‌هێزه‌كانی باشتری راهێنانی‌و ده‌نگ ئه‌و تووشی ئێمه‌یان كه بوون ئه‌مه‌ریكایییه‌كان ئه‌وه شته‌كان،هه‌رایه‌‌كرد،له‌‌سه‌رده‌می‌ده‌سه‌اڵتداریه‌تیی‌سه‌دام‌حوسێندا‌هیچ‌كه‌سێكی‌سه‌ر‌به‌رێكخراوی‌قاعیده‌‌له‌‌عێراقدا‌نه‌بوو،ئێسته‌‌پێویسته‌‌ئه‌مه‌ریكایییه‌كان‌عێراقییه‌كان‌فێر‌بكه‌ن‌چۆن‌ده‌توانن‌رووبه‌ڕووی‌ئه‌و‌كێشه‌یه‌‌ببنه‌وه‌‌كه‌‌پاش
رۆیشتنیان‌له‌‌عێراق‌جێیان‌هێشتووه«.
عێراقییه كان رازی ناكرێن، جێیان بێڵین باشتره
هێزه‌كانی‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌گه‌ڵ‌كشانه‌وه‌یان‌له‌‌عێراق‌ئاماژه‌‌به‌حه‌زه‌كانی‌خۆیان‌به‌رپرسی‌سه‌ربازیی ئه‌و‌كاره‌‌ده‌كه‌ن.جه‌نه‌راڵ‌مارك‌كۆرسن‌گه‌وره بۆ‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌‌عێراق‌له‌‌بنكه‌ی‌‌سه‌ربازیی»به‌له‌د«/110كم‌باكوری‌به‌غدا/كه‌‌بنكه‌ی‌‌سه‌ره‌كیی‌به‌ڕێكه‌وتن‌و‌ده‌رچوونی‌هێزه‌كانی‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌‌عێراق‌بوو
رای‌گه‌یاند»ئێمه‌‌هه‌موو‌شتێك‌به‌ڕوونی‌و‌باش‌ده‌بینین«.كاتێك‌باسی‌كشانه‌وه‌ی‌‌سه‌ربازیی‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌‌عێراق‌ده‌كرێ،راسته‌وخۆ‌ئه‌ویش و ماوه‌ته‌وه وه‌اڵم بێ كه دێ به‌مێشكدا وه‌اڵم بێ پرسیارێكی‌كاریگه‌ریی‌دووركه‌وتنه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌هێزانه‌یه‌‌كه‌‌به‌داگیركه‌ری‌واڵت‌دێنه‌‌دانان‌و‌ئێسته‌‌عێراقییه‌كان‌بۆچوونێكی‌تریان‌به‌رامبه‌ر‌ئه‌و‌سوپایه‌‌هه‌یه.كۆرسۆن‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌گوتی»ئێمه‌‌ناتوانین‌عێراقییه‌كان‌رازی‌بكه‌ین،كاتێك‌له‌الیان‌و راناگرن خۆیان دێڵین جێیان به‌ته‌نیا كه ده‌به‌ن، ناومان به‌شه‌یتان بین
ده‌ڕووخێن،واته‌‌له‌‌هه‌ردوو‌دۆخدا‌وا‌باشتره‌‌به‌ته‌نیا‌جێیان‌بێڵین«.
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 39
ئیسرائیل و ملمالنێی به ده ستهێنانی په ترۆڵ
ئا: محه مه د ساڵحجووه كان به رده وام هه ستیان به هه ڕه شه و بوونی مه ترسیی توند و هه مه الیه نه كردووه
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 40
په‌ترۆڵ‌و‌ده‌سه‌اڵتی‌ئیسرائیل،دوو‌جه‌مسه‌ری‌‌به‌یه‌كه‌وه‌‌به‌ستراوه‌ن‌و‌پێكهاته‌ی‌‌ناوه‌ڕاستن.بۆیه‌‌هه‌میشه‌‌واڵته ئابووریی‌‌نه‌خشه‌ی‌‌رۆژهه‌اڵتی سیسته‌می‌‌و‌یه‌كگرتووه‌كانی‌‌ئه‌مه‌ریكا‌وه‌ك‌ده‌وڵه‌تێكی‌‌زلهێز‌له‌‌داڕشتنی‌‌نه‌خشه‌‌سیاسی‌‌وستراتیژییه‌كانی‌‌ئه‌و‌دوو‌جه‌مسه‌ره‌دا،هه‌موو‌ئاراسته‌‌جۆره‌وجۆره‌كانی‌‌لێك‌ده‌داته‌وه‌‌و‌به‌رگربی‌‌ته‌واوی‌‌لێكردوون.په‌ترۆڵ‌وه‌ك‌سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌سه‌ره‌كی
بۆ‌پاراستنی‌‌ستراتیژیی‌‌خۆی‌‌و‌هاوسه‌نگكردنی‌‌ئابووریی‌‌خۆی‌‌لێك‌ده‌داته‌وه.
قوواڵییی‌‌سیاسه‌ت و پێگه‌یه‌كی‌‌ستراتیژی وه‌ك هه‌روه‌ها‌ده‌ڕوانێته ناوه‌ڕاستدا رۆژهه‌اڵتی به‌سه‌ر مه‌به‌سته‌كانی و
ئیسرائیل.
په ترۆڵ و ئیسرائیلله‌گه‌ڵ‌دروستبوون‌و‌پێكهێنانی‌‌قه‌واره‌ی‌‌ئیسرائیل‌له‌‌ساڵی‌‌جووه‌كان جوگرافییه، رووبه‌ره و قه‌واره‌یه ئه‌و 1948به‌رده‌وام‌هه‌ستیان‌به‌‌هه‌ڕه‌شه‌‌و‌بوونی‌‌مه‌ترسیی‌‌توند‌و‌هه‌مه‌الیه‌نه‌‌كردووه،به‌وه‌ی‌‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌واڵتانی‌‌ده‌وروبه‌ر‌و‌عه‌ره‌بی‌‌و‌ئیسالمییه‌وه‌‌رۆژێك‌له‌‌رۆژان‌یان‌له‌هه‌ر‌كاتێكدا‌له‌گه‌ڵ بوه‌شێنرێ، لێ ئابووری و گورزی‌‌سه‌ربازی بێ
و لێكردووه ته‌واویان به‌رگریی نێوده‌وڵه‌تییه‌كان رێكخراوه و ناوه‌ند ئه‌وه‌ی‌‌پارێزگاری‌‌ته‌واوی‌لێ‌‌ده‌كه‌ن.
له‌گه‌ڵ‌دروستبوونی‌‌ئیسرائیل،ئه‌و‌واڵته‌‌پاشان‌به‌ریتانیا‌و‌فه‌ره‌نسا‌وه‌ك‌دوو‌ده‌وڵه‌تی‌‌كۆلۆنیالیستی‌‌هه‌رێمه‌كه،به‌رده‌وام‌هه‌نارده‌ی‌‌په‌ترۆڵی‌‌عێراق‌و‌هه‌ندی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌تری‌‌عه‌ره‌بیان‌هه‌نارده‌ی‌‌ده‌ره‌وه‌‌كردووه،به‌تایبه‌ت‌له‌‌رێگه‌ی‌‌كه‌ناڵ‌هه‌نارده‌كردنی هێڵی هێاڵنه لهو یه‌كێك ناوه‌ڕاسته‌وه. ده‌ریای به‌نده‌ره‌كانی و‌شایانی ئه‌وه‌ی بوو. حه‌یفا« ، كه‌ركووك »مووسڵ هێڵی عێراق، په‌ترۆڵی‌‌باسه‌‌ئێسته‌‌ئیسرائیل‌خاوه‌ن80بۆ90ملیار‌مه‌تر‌سێجا‌گازی‌‌سروشتییه،له‌الیه‌ن حه‌یفا باكوری ناوچه‌كانی له 2009 دووه‌می كانونی له بڕه‌ش ئه‌و‌كۆمپانیای»تامار«دۆزراوه‌ته‌وه.به‌شێكی‌‌زۆری‌‌تریش‌له‌‌كه‌نار‌كه‌رتی‌‌غه‌زه
دۆزاوه‌ته‌وه،به‌اڵم‌دیسان‌پێویستی‌‌به‌هاورده‌كردنی‌‌په‌ترۆڵ‌هه‌یه.
تا1956به‌و‌هێڵه‌دا له‌‌ساڵی1948 عێراق‌په‌ترۆڵی‌‌خۆی‌‌له‌و‌هێڵه‌وه‌‌هه‌ر‌بۆنه‌كاندا، و كات زۆربه‌ی له ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ كردووه. هه‌نارده ئیسرائیل بۆ‌ئیسرائیل بۆ په‌ترۆڵ ده‌ره‌وه‌ی ناردنه له نكۆڵی عێراق ئه‌وسای حكوومه‌تی‌‌ده‌كرد،به‌اڵم‌به‌پێی‌‌هه‌ندێ‌‌له‌و‌به‌ڵگه‌نامانه‌ی‌‌له‌‌سه‌رده‌می‌‌سه‌رۆك‌وه‌زیرانی‌‌ئوردن‌سلێمان‌نابلوسی‌‌خراونه‌ته‌‌روو،دووپاتی‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌‌كه‌وا‌به‌ئاگاداریی‌‌ئیسرائیل‌هه‌نارده بۆ په‌ترۆڵ پاشانشینی‌‌ئوردنی‌‌هاشمی‌‌و‌عێراق، ده‌وڵه‌تی‌‌به ئوردن ناوه‌خۆی وه‌زاره‌تی به‌ڵگه‌نامه‌كانی له یه‌كێك به‌پێی هه‌ر كراوه.ژماره)14/7/1274،له‌‌رۆژی13/11/1956له‌باره‌ی‌‌ته‌قینه‌وه‌ی‌‌بۆڕییه‌كی‌‌په‌ترۆڵ‌له‌‌دووریی10كیلۆمه‌تر‌له‌‌ناوه‌ندی‌‌شاری‌‌ئه‌ربه‌د،راستی‌‌‌ئه‌و‌پرسه‌‌و تر ته‌قینه‌وه‌ی زنجیره‌یه‌ك پاش و رێككه‌وتنه ئه‌و دوای له روو. خراوه‌ته‌‌ده‌ستوه‌ردانی‌‌هه‌ندێ‌‌واڵتی‌‌عه‌ره‌بی‌‌له‌‌پرسه‌كه‌دا‌و‌نواندنی‌‌كاردانه‌وه‌ی‌‌توند،
ئینجا‌هه‌نارده‌كردنی‌‌په‌ترۆڵ‌به‌و‌هێڵه‌دا‌بۆ‌ئیسرائیل‌راگیراوه.
سه ره تایه ك بۆ ده ستپێكردنه وه ی ملمالنێیه كه 1930 سااڵنی له H4 و H3په‌ترۆڵی بۆڕی‌‌به‌ریتانی كۆمپانیایه‌كی چه‌ند له‌الیه‌ن 1939 بۆ‌له هێڵه ئه‌و كراوه. دروست ئه‌وروپایی و‌سووریا بۆ بانیاس هێڵی دروستكردنی دوای‌‌دووه‌میان به‌اڵم كراوه، دروست‌تایبه‌ت‌به‌خۆی‌‌هه‌یه، گرینگییه‌كی‌‌ئوردن خاكی ناو له كه به‌وه‌ی‌‌به‌پارێزگای‌‌ئه‌ربه‌د‌له‌‌باكوری‌‌ئه‌و
واڵته‌‌تێده‌په‌رێ‌بۆ‌ئیسرائیل.گه‌وره بۆڕی 2 له هێڵه ئه‌و‌پێكهاتووه،قه‌باره‌ی‌‌هه‌ر‌یه‌كێكیان 16 دووه‌میان و ئینچ 12 به‌‌ملیۆن 5 ناردنی توانای ئینچه.تۆن‌په‌ترۆڵی‌له‌‌سالێكدا‌هه‌بووه،به‌اڵم‌ئێسته‌‌ده‌توانێ‌‌ئاستی‌‌توانای‌‌ملیۆن 15 له زیاتر بگه‌یه‌نرێته
تۆن‌له‌‌ساڵێكدا.
مامه ڵه و مانۆڕ له سه ر په ترۆڵپێش‌چه‌ند‌ساڵێك‌له‌‌رووخانی‌‌رێژیمی‌‌به‌عس‌و‌ده‌سه‌اڵته‌‌دیكتاتۆره‌كه‌ی‌‌سه‌دام‌حوسێن،هه‌ندێ‌‌له‌‌ناوه‌نده‌‌بڕیار‌به‌ده‌سته‌كانی‌‌ئه‌مه‌ریكا‌و‌ئیسرائیل‌توێژینه‌وه داموده‌زگه‌كانی و ناوه‌ند له هه‌ندێ و‌رێژێمی رووخانی پێشبینی لێكۆڵینه‌وه‌كان، و‌به‌عس‌و‌ده‌سه‌اڵتی‌‌سه‌دامیان‌كردبوو.هه‌ر‌بۆ‌ئه‌و‌ناو خستبووه ئه‌گه‌ریان زنجیره‌یه‌ك مه‌به‌سته‌ش‌كار‌و‌پڕۆژه‌‌و‌نه‌خشه‌كانیان‌بۆ‌كاتی‌‌هاتنه‌‌ئارای‌‌رووداوێكی‌‌له‌و‌جۆره.زانكۆی‌‌ته‌لئه‌بیب‌له‌‌ساڵی2000دا‌زنجیره‌‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‌نهێنی‌‌وردی‌‌‌له‌باره‌ی‌‌و ساز عێراق له‌گه‌ڵ پێوه‌ندییه‌كانی دواڕۆژی‌‌ئاماده‌‌كرد‌به‌ناوی»دواڕۆژی‌‌پێوه‌ندییه‌كانی‌‌نێوان‌عێراق‌و‌ئیسرائیل«.له‌و‌لێكۆڵینه‌وانه‌دا،كۆمه‌ڵێك‌كه‌سایه‌تی‌‌دیار‌و‌شاره‌زای‌‌دیپلۆماتكار،پارێزه‌ر‌و‌سه‌ربازی‌‌به‌شداریان‌تێدا‌كرد‌كه‌‌به‌‌سه‌رۆكایه‌تیی‌‌پرۆفیسۆری‌‌به‌ناوبانگی‌‌ئیسرائیل‌و‌به‌شداربووی‌‌دانوستاندنه‌كانی‌‌نێوان‌سووریا-ئیسرائیل»ئیالی‌‌لێدوان ئه‌و ده‌رئه‌نجامه‌كانی زۆربه‌ی بوو. ئالۆن‌و‌لێكۆلینه‌وانه‌‌پێوه‌ست‌بوون‌به‌‌دواڕۆژی‌‌عێراق‌و‌په‌ترۆڵه‌كه‌ی.یه‌كێك‌له‌و‌پێشنیازانه‌ی‌‌ئه‌وه‌‌بوو‌كه‌‌ده‌كرێ‌‌له‌‌رێگه‌ی‌‌چه‌ند‌هێڵی‌‌په‌ترۆڵه‌وه‌‌وه‌ك‌بانیاس‌له‌‌سووریا‌و‌جه‌یهان‌له‌‌توركیا‌و‌حه‌یفا‌له‌‌ئیسرائیل‌وه‌كو‌ده‌روازه‌یه‌كی‌‌تازه‌ی‌‌هه‌نارده‌كردنی‌‌ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ به‌كاربهێنرێن. عێراقی په‌ترۆڵی
»به چاوی خۆتان ده بینن، په ترۆڵی عێراق له رێگه ی
حه یفاوه ده چێته سه ر كه ناره كانی ده ریای
ناوه ڕاست«
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 41
هێڵی‌سێیه‌میان‌جارێكی‌‌تر‌به‌گه‌ڕ‌بخرێته‌وه‌‌ئه‌وه‌ش‌له‌‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌‌عێراق‌و‌ئوردن‌و‌ئیسرائیل‌دایه.
جگه‌‌له‌وه‌ش‌یه‌كێك‌له‌‌ده‌وڵه‌مه‌نده‌‌ناوداره‌كانی‌‌ئیسرائیل‌به ساسۆن« »ده‌یڤید به‌ناوی عێراقی به‌ڕه‌چه‌له‌ك‌هاوبه‌شی‌‌له‌گه‌ڵ‌نووسه‌ری‌‌به‌ناوبانگی‌‌ئیسرائیلی»سامی‌‌دۆستایه‌تیی »لێژنه‌یه‌كی 1998 ساڵی له میخائیل«عێراق–ئیسرائیل«یان‌له‌‌شاری‌‌له‌نده‌ن‌دامه‌زراند.جگه‌‌له به‌شداریكردنه تامه‌زۆری ده‌مێكه ساسۆن له‌وه‌ش‌وه‌به‌رهێنانی‌‌بازرگانی‌‌له‌‌عێراق‌و‌زیندووكردنه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌بۆ ئیسرائیل یه‌كه‌كانی دوا له یه‌ك خه‌ونه‌ی‌‌حكوومه‌ته
زیندووكردنه‌وه‌ی‌‌هێڵی‌‌وزه‌ی‌‌حه‌یفا.
عێراق ئازادیی به‌پرۆسه‌ی كۆتاهاتن له‌دوای هه‌روه‌ها‌وه‌زیری زاری له‌سه‌ر ئیسرائیل حكوومه‌تی /2003/بۆ لێدوانێكی له باریتسكی جۆزیف ئیسرائیل ژێرخانی‌‌گاردیه‌ن، رۆژنامه‌ی بۆ پاشان و هئارێتس رۆژنامه‌ی‌‌رای‌گه‌یاند»خوازیاری‌‌به‌گه‌ڕخستنه‌وه‌ی‌‌هێڵی‌‌په‌ترۆڵی
مووسل‌كه‌ركووك-حه‌یفاین«.
داراییی وه‌زیری نه‌تنیاهۆ، بنیامین تره‌وه له‌الیه‌كی‌‌ئه‌وسای‌ئیسرائیل‌له‌‌لێدوانێكی‌‌رۆژنامه‌وانیدا‌بۆ‌كۆمه‌ڵێك‌رۆژنامه‌نووسی‌‌بریتانیایی‌له‌‌رۆژی21/8/2003،رای‌عێراق په‌ترۆڵی كورت ماوه‌یه‌كی به »له‌مه‌ودا گه‌یاند‌ئوردندا خاكی به‌ناو باكورییه‌وه په‌ترۆڵه‌كانی بیره له
ده‌نێردێته‌‌حه‌یفا«.
وه‌به‌رهێنه‌ر كۆمه‌ڵێك بۆ لێدوانێكی له نه‌تانیاهۆ دیسان‌خۆتان گوتی »به‌چاوی دا 20/6/2003 رۆژی له‌‌ده‌بینن،په‌ترۆڵی‌‌عێراق‌له‌‌رێگه‌ی‌‌حه‌یفاوه‌‌ده‌چێته‌‌سه‌ر
كه‌ناره‌كانی‌‌ده‌ریای‌‌ناوه‌ڕاست«.
خواست و روون ئاماژه‌یه‌كی چه‌ند هه‌مووی و ئه‌مانه‌‌به‌گه‌ڕخستنه‌وه‌ی بۆ ئیسرائیلن حكوومه‌تی ئامانجی و‌بۆ ستراتیژییه گرینگی پایه‌كی ئه‌وه‌ی له‌به‌ر هێڵه، ئه‌و‌ئیسرائیل‌و‌هه‌ندێ‌‌له‌‌حكوومه‌ته‌كانی‌‌ناوچه‌كه‌‌به‌‌تایبه‌ت
ئوردن.
په ترۆڵ، نه یارانی ئیسرائیل ده كاته دۆست؟سیسته‌مه و ده‌وڵه‌تان نێوان به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌‌و پێشهات هه‌موو پێشه‌وه‌ی له سیاسییه‌كان‌لێكدانه‌وه‌یه‌كی‌‌تری‌‌لۆژیكی‌‌جیهانی‌‌سیاسین.واته‌‌چه‌نده‌‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌الیه‌نه‌كان‌له‌‌یه‌ك‌نێزیك‌ببنه‌وه،ئه‌وه‌نده‌ش‌له ناكۆكییه‌كان یه‌كالكردنه‌وه‌ی ده‌سپێشخه‌رییه‌كانی
گۆڕه‌پانی‌‌سیاسه‌تدا‌خۆیان‌ده‌نوێنن.سووریا–ئیسرائیل
ناوده‌برێ، ئیسرائیل دوژمنه‌كانی له‌‌سه‌رسه‌خترین به‌یه‌كێك سووریا‌نێوان له نهێنی دانیشتنی چه‌ندان به‌عس، رێژیمی رووخانی دوای له‌‌ئیسرائیل‌و‌سووریادا‌كراون،په‌ترۆڵ‌و‌پرسی‌لبنان‌دوو‌له‌‌خاڵه‌كانی‌‌سه‌ره‌كیی‌دانوستاندنی‌‌نێوانیان‌و‌سه‌فقه‌ی‌‌سیاسیی‌هه‌ردووال‌بووه.
به‌پێی‌‌هه‌ندێ‌‌له‌‌سه‌رچاوه‌كان،له‌‌رابردوو‌و‌ئیسته‌شدا‌چه‌ند‌هه‌وڵێك‌هه‌ن‌تا‌سووریا‌رازی‌بكرێ‌‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌ناردنی‌‌په‌ترۆڵ‌به‌‌هێڵی‌‌حه‌یفا‌له ئیسرائیل، ده‌ریاكانی كه‌نار بۆ پاشان خاكی‌‌سووریادا، به‌ناو یان‌له كه‌وا بكات جۆالن ته‌پۆلكه‌كانی له ته‌نازول ئیسرائیل به‌رامبه‌ردادا‌له نێزیكه زۆر و كراون داگیر ئیسرائیله‌وه له‌الیه‌ن 1967وه ساڵی‌‌ده‌كه‌ن به‌وه ئاماژه ژێده‌ر هه‌ندێ له‌وه‌ش جگه پایه‌ته‌خت. دیمه‌شقی‌‌تیرۆركردنی‌‌ره‌فیق‌حه‌ریری‌‌سه‌رۆك‌وه‌زیرانی‌پێشووی‌لبنان‌له‌‌ساڵی2005،پێوه‌ندی‌‌به‌و‌پرسگه‌له‌وه‌‌هه‌بێ،به‌وه‌ی‌‌له‌‌رێگه‌ی‌‌تیرۆركردنی‌‌ناچار نێوده‌وڵه‌تییه‌وه كۆمه‌ڵی فشاره‌كانی به‌هۆی سووریا حه‌ریری،له‌گه‌ڵ پێوه‌ندییه‌كانی و بكات پرسدا هه‌ندێ له ته‌نازول هه‌م بكرێ
ئێراندا‌كه‌م‌بكاته‌وه‌‌یاخۆ‌بپچرێنێ.
جگه‌‌له‌وه‌ش‌هه‌وڵێكی‌‌تر‌وپالنێكی‌‌تر‌هه‌یه‌‌تا‌له‌و‌رێگه‌وه‌‌په‌ترۆڵی‌‌عێراق‌به‌ناو‌خاكی‌‌سووریا‌و‌له‌وێشه‌وه‌‌بۆ‌كه‌نار‌ئاوه‌كانی‌‌ئیسرائیل‌ره‌وانه‌ی
ئێسته ئیسرائیل خاوه ن 80 بۆ 90 ملیار مه تر سێجا گازی سروشتییه
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 42
سووریا- الیه‌نی هه‌ردوو چه‌شنه لهو هه‌وڵێكی چونكه بكرێ، ده‌ره‌وه‌‌ئیسرائیل«له‌‌یه‌كتری‌نێزیك‌ده‌كاته‌وه.سوودێكی‌‌زۆر‌ده‌داته‌‌سووریا‌و‌ئیسرائیل،چونكه‌‌هه‌نارده‌كردنی‌‌په‌ترۆڵ‌به‌هێڵی‌‌حه‌یفا‌به‌ناو‌رووبه‌رێكی‌‌فره‌وانی‌‌بیابانی‌‌پارێزگای‌‌ئه‌نبار‌و‌له‌وێوه‌‌بۆ‌شاری»ئه‌ربه‌د«له‌‌ئوردن،مه‌ترسیی‌‌زۆری‌‌ته‌قینه‌وه‌ی‌لێ‌ده‌كرێ‌‌‌له‌گه‌ڵ‌تێچوونی‌‌نرخێكی‌زۆر‌بۆ
پارێزگاریكردنی.
توركیا – ئیسرائیلعێراق، ئازادیی پرۆسه‌ی ده‌ستپێكردنی له‌گه‌ڵ هه‌ر توركیا حكوومه‌تی‌‌رێگه‌ی‌‌به‌‌هێزه‌كانی‌‌ئه‌مه‌ریكایی‌‌نه‌دا‌خاكه‌كه‌ی‌‌به‌كاربهێنێ،بۆیه‌‌ئه‌مكاره‌ی‌‌توركیا‌كاردانه‌وه‌یه‌كی‌‌سیاسی‌‌و‌سایكۆلۆژی‌‌سیاسییانه‌ی‌‌له‌الیه‌ن‌كۆشكی
سپی‌‌لێكه‌وته‌وه.
له‌سه‌ر مانگێك له كه‌متر ماوه‌یه‌كی له پرۆسه‌كه، دوای له هه‌ر توركیا‌زاری‌‌وه‌زیری‌‌وزه‌ی‌‌توركیا»حیلمی‌‌گوله‌ر«رای‌گه‌یاند‌كه‌وا‌جارێكی‌‌تر‌ده‌ست‌ده‌كرێته‌وه‌‌به‌ناردنه‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌په‌ترۆڵی‌‌عێراق‌له‌‌رێگه‌ی‌‌هێڵی‌‌خۆی دلته‌نگیی ناوبراو هه‌روه‌ها ناوه‌ڕاست. ده‌ریای له‌سه‌ر جه‌یهان‌یه‌كه‌می كانونی له هه‌روه‌ها دا. پێشان حه‌یفا هێڵی كردنه‌وه‌ی له‌باره‌ی2005دا‌رۆژنامه‌ی»حورییه‌ت‌ویه‌نی‌‌شه‌فه‌ق«ی‌توركی‌‌به‌‌پشت‌به‌ستن‌له ناڕه‌زاییی‌‌خۆی ئیسرائیلی هئارێتسی رۆژنامه‌ی راپۆرتێكی به‌‌چه‌ند‌ئاسایشی ئه‌نجوومه‌نی و دا پێشان ئیسرائیل بۆ په‌ترۆڵ هه‌نارده‌كردنی‌‌نیشتمانیی‌توركیا‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ئاگه‌داری‌‌و‌رێنوێنیی‌‌پێویستی‌‌گه‌یاندووه‌ته
دڵنیاكردنه‌وه‌ی سه‌رباری پێوه‌نداره‌كان، الیه‌نه‌‌ئه‌مه‌ریكا‌له‌وباره‌یه‌وه.
چونكه‌‌هه‌وڵێكی‌‌له‌وجۆره‌‌زیان‌به‌پێگه‌ی‌‌سیاسی‌و‌تا‌ئه‌و ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ ئابووریی‌‌توركیا‌ده‌گه‌یه‌نێ،ماوه‌ی‌‌پێشتر‌نه‌بێ‌پێوه‌ندییه‌كانی‌‌نێوان‌ئه‌نقه‌ره‌‌و‌ته‌لئه‌بیب‌به‌ره‌و‌گرژی‌‌و‌ئالۆزی‌‌چوون،ئه‌گینا‌دوو‌دۆست‌و‌هاوپه‌یمانی‌‌یه‌كتری‌بوون‌له‌‌ناوچه‌كه‌دا.ئه‌مڕۆش‌به‌هۆی‌‌ساردی‌‌و‌ناله‌باری‌‌پێوه‌ندییه‌كانی‌‌عێراق‌له‌گه‌ڵ‌سعوودیه‌‌و‌كوێت‌و‌پاشان‌سووریا
“بوونی هه ژموونی ده سه اڵت و پێگه ی ئه مه ریكا و هه ندێ ده وڵه تی هه رێمی به سه ر عێراق، هه نارده كردنی
په ترۆڵی ئه و واڵته ی له و 3 هێڵه و پاشان هێڵی كه ركووك و مووسڵ – حه یفا په ك خستووه ”
به رامبه ر هه نارده كردنی په ترۆڵ بۆ ئیسرائیل، حكوومه تی ته لئه بیب هاوكاریی حكوومه تی سه دام بكات به به خشینی زانیاریی هه واڵگری
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 43
ده‌سه‌اڵت هه‌ژموونی بوونی و هه‌ندێ و ئه‌مه‌ریكا پێگه‌ی و‌ده‌وڵه‌تی‌‌هه‌رێمی‌به‌سه‌ر‌عێراق،ئه‌و په‌ترۆڵی هه‌نارده‌كردنی‌‌پاشان و هێڵه 3 لهو واڵته‌ی– مووسڵ و كه‌ركووك هێڵی‌‌ده‌رفه‌تی خستووه، په‌ك حه‌یفا‌داوه‌ته زیاتری هه‌نارده‌كردنی‌‌ئه‌وه‌شدا له‌گه‌ڵ توركیا،به‌هێڵی په‌ترۆڵ هه‌نارده‌كردنی‌‌به خزمه‌ت زیاتر جه‌یهان‌ئه‌مه‌ریكا به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌‌الیه‌نی و گرووپ هه‌ندێك و‌پێشبینی بۆیه ده‌كا، عێراقی‌هه‌موو له گۆڕانكاری ده‌كرێ‌‌روویه‌كی‌‌ئه‌و‌بابه‌ته‌وه‌‌بكرێ.
ده كرێ رابردوو، له هه وڵێك بۆ داهاتووش دووباره بێته وه
زانیارییه‌كان، له هه‌ندێك به‌پێی حكوومه‌تی‌‌ئیسرائیل‌هه‌وڵی‌‌داوه‌‌له كه‌ناڵێكه‌وه، چه‌ند رێگه‌ی له‌‌دوای‌گه‌مارۆی‌ئابووری‌‌بۆ‌سه‌ر‌عێراق‌و‌ده‌رچوونی‌‌بڕیاری986
حكوومه تی تاران به نیازه به ناو خاكی عێراقه وه ، پاشان بۆ ناو خاكی سووریا، هه وڵی راكێشانی هێڵی په ترۆڵ و گازی سروشتی بدات بو سه ر كه ناره كانی ده ریای ناوه ڕاست.
نه‌وت‌به‌رامبه‌ر‌خۆراك‌ره‌زامه‌ندیی‌حكوومه‌تی‌‌سه‌دام‌حوسێن‌به‌ده‌ست‌بخات‌كه‌وا‌په‌ترۆڵ‌به‌ڕێگه‌ی‌‌هێڵی‌‌حه‌یفا‌هه‌نارده‌ی‌‌ده‌ره‌وه‌‌بكرێ‌‌به‌چه‌ند‌مه‌رجێك:
ته‌لئه‌بیب حكوومه‌تی ئیسرائیل، بۆ په‌ترۆڵ هه‌نارده‌كردنی به‌رامبه‌ر -له 1هاوكاریی‌‌حكوومه‌تی‌‌سه‌دام‌بكات‌به‌به‌خشینی‌‌زانیاریی‌‌هه‌واڵگری‌له‌سه‌ر‌هه‌ر‌ئه‌نجامدانی‌‌هه‌ر بۆ ده‌ره‌وه‌‌و‌هه‌وڵدان له عێراقی ئۆپۆزسیۆنی جموجوڵێكی‌‌ئاداری له نه‌وكه‌وت ئه‌و‌هه‌وڵه‌‌كۆده‌تایه‌ی‌سه‌ر به‌تایبه‌ت‌دوای كوده‌تایه‌ك،ئێران و ئیسرائیل به‌ڕۆلی ئاماژه سه‌رچاوه‌كان له هه‌ندێ كه 1996 ساڵی
ده‌كه‌ن‌له‌‌ئاشكراكردنی‌ئه‌و‌هه‌وڵه‌‌بۆ‌حكوومه‌تی‌‌عێراق.
ئه‌و دواتر ده‌كرێ كه بوو ئه‌وه ئیسرائیل حكوومه‌تی تری -مه‌رجێكی 2بگاته‌‌سه‌ر‌كه‌نار له‌وێش ناو‌خاكی‌‌فه‌له‌ستین‌و‌كه‌رتی‌‌غه‌زه‌وه، هێڵه‌‌بچێته‌‌ده‌ریاكانی‌‌ئیسرائیل‌و‌هه‌وڵێكی‌‌له‌و‌چه‌شنه‌‌سوود‌و‌قازانجی‌‌زۆری‌مادی‌بۆ
فه‌له‌ستینییه‌كان‌تێدا‌بوو.
هێزێك نكۆڵی لێ ناكرێ
له‌گه‌ڵ‌گه‌رمبوونی‌‌مشتومڕی‌‌سیاسی‌‌و‌پرۆتۆكۆلی‌‌ژێربه‌ژێر،رۆلی‌‌هێزه‌كانیش‌هه‌ژموونی به‌رده‌وام هه‌رێمی هێزێكی وه‌ك ئێران ده‌رده‌خه‌ن. خۆیان زیاتر
مانۆڕه و ملمالنێ له هه‌ندێ به‌سه‌ر خۆی‌‌سیاسییه‌كانی‌‌ناوچه‌كه‌دا‌هه‌یه.حكوومه‌تی‌‌تاران‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌هه‌رجۆره‌‌هه‌نگاوێكدا‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌هه‌ر‌الیه‌ن‌و‌ده‌سه‌اڵت‌و‌حكوومه‌تێك‌بهاوێژرێ‌سود‌و‌قازانجی‌‌ئیسرائیلی‌تێدا‌بێ،ئه‌ویش‌راسته‌وخۆ‌یان لێدانی یان په‌كخستنی بۆ خۆ ده‌كه‌وێته‌‌هاوتاكردنی‌‌له‌گه‌ڵ‌هه‌ندێ‌‌له‌‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی.به‌ناو به‌نیازه تاران حكوومه‌تی ئێسته بۆیه‌‌سووریا، خاكی ناو بۆ پاشان عێراقه‌وه، خاكی‌‌هه‌وڵی‌‌راكێشانی‌‌هێڵی‌‌په‌ترۆڵ‌و‌گازی‌‌سروشتی‌‌ناوه‌ڕاست. ده‌ریای كه‌ناره‌كانی سه‌ر بو بدات‌له‌و هه‌وڵێكی سه‌رگرتنی یان به‌سه‌ركه‌وتن‌شێوه‌یه‌‌له‌وانه‌یه‌‌چاوپۆشی‌‌له‌‌پالنێكی‌‌سودبه‌خش‌به‌‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌‌ستراتیژیی‌‌ئیسرائیلدا‌بكات‌ئه‌ویش‌ناردنی‌‌په‌ترۆڵه‌‌له‌‌رێگه‌ی‌‌هێڵی‌‌حه‌یفاوه.
ئیسرائیل - كورد
Israel-Kurd NO16 Sept 2010 44
هه‌وڵه‌كان‌چڕ‌بوونه‌ته‌وه،نه‌یاران‌په‌نا‌بۆ‌هه‌موو‌شتێك‌ده‌به‌ن،نازانن‌چۆن‌مه‌به‌ستی‌ناڕه‌وایان‌دژی‌په‌یامه‌‌پاك‌و‌بێگه‌رده‌كه‌ی‌‌ئێوه‌‌واته‌‌گۆڤاری‌ئیسرائیل-كورد‌سه‌ر‌بخه‌ن.زیاتر‌پێشبینی‌ده‌كرا‌نه‌سیمی‌هه‌ڕه‌شه‌كان‌له‌‌خوارووی‌كه‌نداو‌و‌ناوچه‌‌عه‌ره‌بییه‌كانه‌وه‌‌ئاراسته‌ی‌‌ئیسرائیل-كورد‌بكرێ،به‌اڵم‌بێ‌ئاگه‌‌بوون‌له‌وه‌ی‌‌هه‌ڕه‌شه‌كه‌‌نێزیكتره‌‌له‌وانه‌ی‌مه‌زه‌نده‌‌ده‌كران‌و‌ئه‌ویش‌كۆماره‌كه‌ی
ئیسالمیی‌ئێرانی‌دراوسێتانه.
به‌پێی‌هه‌ندێك‌سه‌رچاوه‌گه‌لی‌ره‌سمی‌و‌باوه‌ڕپێكراو،هه‌ندێك‌الیه‌نی‌سیاسی‌نزیك‌له‌‌ئێران‌ماوه‌یه‌كه‌‌به‌ڵێنییان‌به‌‌كاربه‌ده‌ستانی‌كۆماری‌ئیسالمی‌داوه‌‌گۆڤاری‌ئیسرائیل-كورد‌رابگرن‌و‌رێگه‌‌نه‌ده‌ن‌ڤێ‌باڵڤۆك‌بێته‌‌چاپ‌و‌باڵوكردنه‌وه،به‌اڵم‌له‌سه‌ر‌كام‌متمانه
و‌بنه‌مایه‌ك؟كۆماری‌ئیسالمی‌له‌‌هه‌رێمی‌كوردستان‌كۆمه‌ڵێك‌مه‌به‌ستی‌سیاسی،ئابووری،كولتووری،جڤاكی‌و‌ته‌ناهی‌هه‌یه‌‌و‌هه‌ركامه‌یان
تایبه‌تمه‌ندیی‌خۆی‌هه‌یه.
ئه‌گه‌ر‌به‌ڵێنییه‌كانی‌هه‌ر‌به‌رپرس‌و‌الیه‌نێكی‌كوردی‌بۆ‌داخستنی‌گۆڤاری‌ئیسرائیل-كورد‌به‌و‌مه‌رجه‌‌بێ‌كه‌‌كۆماری‌ئیسالمی‌نه‌كات، قڕ كوردان و بداته‌وه به‌ر كوردستان رووباره‌كانی ئاوی بكا، ئازاد به‌ندی كوردانی رابگرێ، سنووری تۆپبارانه‌كانی‌له‌‌كار‌بخرێن‌و‌رێگه‌‌به‌كوردانی‌مه‌هاباد‌بدرێ‌به‌ئاشكرا‌جه‌ژنی‌سه‌ركۆماریی تۆڕه‌كانی‌ناردنی‌ماده‌‌هۆشبه‌ره‌كانی‌بۆ‌هه‌رێم‌عێراق‌بگرن،ئه‌وه‌‌ستافی‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌ئیسرائیل-كورد‌به‌شانازییه‌وه‌‌گۆڤاره‌كه‌ی‌‌داده‌خات‌و‌لۆگۆكه‌ی‌‌پێشكێش‌به‌‌شه‌هیدانی‌سه‌ر‌سنووری‌ده‌ستكرد،مامۆستا‌فه‌رزادی‌كه‌مانگه‌ری‌زیندوو،رووباره‌‌تینووه‌كه‌ی‌‌ئه‌له‌وه‌ن‌له‌‌خانه‌قین،ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌له‌‌ئه‌نجامی‌ماده‌‌هۆشبه‌ره‌كانی‌دیاریی‌ئێرانه‌وه‌‌ئێسته‌‌ماڵوێران‌بوونه‌‌و‌سه‌رجه‌م‌ئه‌وانه‌‌ده‌كات‌به‌هۆی‌به‌شداری‌له‌‌جه‌ژنی‌سه‌ركۆماریی‌عێراقدا
له‌الیه‌ن‌به‌رپرسانی‌ئێرانی‌هاتنه‌‌گرتن‌و‌به‌شێكیان‌ئێسته‌ش‌له‌‌مه‌هاباد‌و‌سه‌رده‌شت‌و‌پیرانشار‌ئازاد‌نه‌كراون.
به‌اڵم‌ئه‌گه‌ر‌به‌ڵێنی‌دراوه‌‌كێشه‌‌و‌ته‌نگژه‌‌بخرێته‌‌به‌رده‌م‌گۆڤاری‌ئیسرائیل-كورد‌ته‌نیا‌به‌رامبه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌رپرسێكی‌كورد‌له‌‌هه‌ولێر‌له‌‌به‌شی‌بازرگانیی‌كۆنسوڵخانه‌ی‌كۆماری‌ئیسالمی‌كاری‌هاوبه‌شی‌له‌گه‌ڵدا‌بكرێ‌یان‌رازیكردن‌و‌شیرینكاریی‌چه‌ند‌به‌رپرسێكی‌ئه‌وه ببه‌ن، به‌سه‌ر خۆشتر شه‌وانێكی ده‌كه‌ن تاران سه‌ردانی كاتێك تا بێ كوردستان سیاسیه‌كانی الیه‌نه خوارووی ره‌ده‌ی‌‌به‌دڵنیایییه‌وه‌‌به‌ڵێنییه‌كانیان‌به‌‌كۆماری‌ئیسالمی‌بۆش‌ده‌بێ‌و‌النیكه‌م‌ئه‌مجاره‌یان‌ناتوانن‌ئه‌و‌به‌ڵێنه‌‌سه‌ر‌بخه‌ن‌و‌شه‌رمه‌زار‌ده‌بن.داوا‌له‌‌به‌رپرسانی‌ده‌زگه‌ی‌‌ئیسرائیل-كورد‌و‌ستافی‌به‌ڕێوه‌به‌ریی‌گۆڤاره‌كه‌‌ده‌كه‌م‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌به‌دواداچوونی‌زیاتر‌بكه‌ن‌و‌ئه‌گه‌ر
پێویستی‌كرد‌به‌ڵگه‌ی‌زیندوو‌و‌حاشاهه‌ڵنه‌گر‌باڵو‌بكه‌نه‌وه.
هه ندێك الیه نی سیاسی له سه ر ئیسرائیل-كورد خۆیان شه رمه زاری كۆماری ئیسالمی نه كه ن
داوود باغستانی