personal and work environmental factors related to

Journal of Behavioral Science for Development (JBSD) ISSN 2228-9453 | 195

Vol.9 No.1, January 2017 DOI:10.14456/jbsd.2017.11

วารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา ปท 9 ฉบบท 1 มกราคม 2560 ลขสทธโดย สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

Personal and Work Environmental Factors related to Collaborative

Behavior in Environmental Learning Process of teachers in Eco-School1

Palida Hemmaphruet2

Wichuda Kijthorntham3

Received: October 10, 2016 Accepted: October 27, 2016

Abstract

The purposes of this research were: 1) study interaction effect between

personal and work environmental factors on collaborative behavior in environmental

learning process of teachers in Eco-School and 2) study predictor factor between

personal and work environmental factors on collaborative behavior in environmental

learning process of teachers in Eco-School. The sample was 283 teachers in Eco-

schools chosen by Stratified sampling. This research consisted of 1 instrument

(8 parts) which was in the form of summated rating scales. The reliability with alpha

coefficients was .78 - .92. The data was analyzed by two-way analysis of variance

and Hierarchical multiple regression analysis. The results found: 1) interaction

between Buddhist prosocial personality and social support on collaborative behavior

in environmental learning process of teachers in Eco-School in some subgroups;

2) socialization from school as environment factor and self-efficacy as personal

factor are predictor of collaborative behavior in environmental learning process of

teachers in Eco-School at 50%

Keyword: collaborative behavior, teachers, eco-school

1 Thesis for the Master degree in Applied Behavioral Science Research, Behavioral Science Research Institute,

Srinakharinwirot University 2 Graduate Student, Master degree in Applied Behavioral Science Research, Behavioral Science Research Institute,

Srinakharinwirot Univeristy, E-mail: [email protected] 3 Assistant Professor at Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University

196 | ISSN 2228-9453 Journal of Behavioral Science for Development (JBSD)

DOI:10.14456/jbsd.2017.11 Vol.9 No.1, January 2017


ปจจยสวนบคคลและสภาพแวดลอมในการท างานทเกยวของกบพฤตกรรม ความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาของครในโรงเรยนสงแวดลอมศกษา1

ปาลดา เหมพฤทธ2

วชดา กจธรธรรม3

บทคดยอ

การวจยครงนมจดมงหมายเพอไดแก 1) เพอศกษาปฏสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลและปจจยสภาพแวดลอมในการท างานทมพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมของครในโรงเรยนสงแวดลอมศกษาและ 2) เพอศกษาอ านาจในการท านายของกลมตวแปรปจจยสวนบคคล และกลมตวแปรสภาพแวดลอมในการท างานทสามารถรวมกนท านายพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมของครในโรงเรยนสงแวดลอมศกษา กลมตวอยางเปนครในโรงเรยนทเขารวมโครงการโรงเรยนสงแวดลอมศกษา จ านวน 283 คน ใชวธแบบสมแบบแบงชน เกบขอมลดวยแบบวดประเภทมาตรประเมนคา จ านวน 1 ฉบบ (8 ตอน) มคาความเชอมนแบบสมประสทธแอลฟา ระหวาง .78 - .92 สถตทใชในการวเคราะห คอ การวเคราะหความแปรปรวนสองทางและการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบมล าดบ ผลการวจยพบวา 1) พบปฏสมพนธระหวางบคลกภาพชวยเหลอแบบพทธ และการสนบสนนทางสงคมในการเปรยบเทยบพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาในกลมยอยบางกลม 2) ปจจยท านายพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา ประกอบดวยจากทงสองปจจย โดยมการถายทอดทางสงคมจากโรงเรยน และการรบรความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอม โดยปจจยทงสองกลมสามารถท านายรวมกนไดรอยละ 50

ค ำส ำคญ: พฤตกรรมความรวมมอ คร โรงเรยนสงแวดลอมศกษา

1 ปรญญานพนธระดบมหาบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2 นสตปรญญาโท สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ อเมล: [email protected] 3 ผชวยศาสตราจารย ประจ าสถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ




ทมาและความส าคญของปญหาวจย จากสภาวะธรรมชาตของโลกทเปลยนไปหลายดาน ทงสภาวะอากาศ กระแสน า ภาวะเรอนกระจก ท าใหสงแวดลอมตางๆ เปลยนแปลงไปและจากทมจ านวนประชากรมากขน จงจ าเปนตองอาศยทรพยากรตางๆ มากขน เพอการด ารงชวต จงท าใหเกดปญหาสงแวดลอมตางๆ เชน ปญหาน าเสย การตดไมท าลายปา มลภาวะทางเสยงและอากาศ ฯลฯ เปนปญหาททกประเทศพยายามหาทางแกไข และใหความส าคญหยบยกมาเปนประเดนในการประชมทส าคญตางๆ เกอบทกเวทของการประชมระดบนานาชาต เพอรวมกนหาทางแกไขเพอใหสงแวดลอมดขน ในป พ.ศ. 2519 มการประชมเชงปฏบตการนานาชาตเรองส งแวดลอมศกษา (The UNESCO - UNEP International Workshop of Environmental Education) ทเมองเบลเกรด ประเทศยโกสลาเวย ไดเสนอกฎบตรเบลเกรด (Belgrade Charter) โดยเนนย าความส าคญของสงแวดลอมศกษาวาเปนเครองมอหนงทส าคญ ในการรบมอวกฤตการณสงแวดลอมโลก โดยก าหนดเปาหมายของสงแวดลอมดงน “เพอพฒนาประชากรโลก มจตส านกและหวงใยสงแวดลอม มความร ทกษะ เจตคต แรงบนดาลใจ และความมงมนในการท างาน ทงระดบบคคลและสวนรวมเพอแกไขปญหาและปองกนไมใหมปญหาสงแวดลอมเกดขนใหม” เปนศาสตรทวาดวยกระบวนการถายทอดความรเรองสงแวดลอม โดยผานกระบวนการและเทคโนโลยทางการศกษาทเหมาะสมเพอเปาหมายในการรกษาและคงไวซงคณภาพสงแวดลอมทดอยางยงยน เปนกระบวนการทท าใหเกดความตระหนกในคานยมและการท าใหเกดแนวคดทชดเจนเพอพฒนาทกษะและเจตคตทจ าเปนทท าใหเกดความเขาใจและมความซาบซงถงปฏสมพนธระหวางมนษย วฒนธรรม และสงแวดลอมทางชวภาพของตน สงแวดลอมศกษายงชวยฝก ใหเกดทกษะในการตดสนใจและสรปแนวทางในการปฏบตดวยตนเองในเรองตางๆเกยวกบคณภาพของสงแวดลอม (นฤมล อภนเวศ, เกอเมธา ฤกษพรพพฒน และอ าไพ เกตสถตย, 2555: 17; ณลลกา โตจนดา, 2554; พาลมเมอรแอนดเนล, 1994: 12 อางถงใน ภาสน เปยมพงศสานต, 2550) ดงนนเปาหมายของสงแวดลอมศกษา คอการพฒนาคนและเนนทกระบวนการและกจกรรมการเรยนร จงตองอาศยกระบวนการศกษาเปนตวกระตนใหเกดความใฝร ผานกระบวนการเรยนรทเกดจากการศกษาคนควาดวยตนเองและพรอมทจะเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต และเปนสงส าคญทสงผลใหเกดความร ทกษะ และเจตคตส าคญในการเผชญกบปญหาสงแวดลอมทเกดขนแกผเรยน ทงในปจจบนและอนาคต (อดศกด สงหสโว, 2554; ณลลกา โตจนดา, 2554) สงแวดลอมศกษามสวนส าคญอยางยงตอการปฏรปการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หลายประการ ไดแก 1) สงเสรมผเรยนใหมความรความเขาใจเกยวกบทรพยากรธรรมชาตของประเทศไทย 2) สงเสรมการพฒนานกเรยนใหเปนประชากรทมคณภาพ มความรบผดชอบ 3) โรงเรยนสามารถใชสงแวดลอมศกษาเปนเครองมอใหเกดการปฏสมพนธระหวางผบรหารและคณะครในการท างานรวมกนเพอการพฒนาโรงเรยนทงระบบ 4) สงแวดลอมศกษาเปนการเรยนรแบบบรณาการวชาตางๆ ซงท าใหการเรยนรเกดขนจรงและมความหมายส าหรบผเรยน 5) การประสานความรวมมอระหวางโรงเรยนกบชมชนในการเรยนรรวมกนจะเปนประโยชนตอการจดการศกษาของโรงเรยน และการเรยนรของชมชน (กระทรวงศกษาธการ , 2546) สงแวดลอมศกษาจงมสวนเสรมสรางทส าคญยงทโรงเรยนจะจดใหนกเรยนไดมพฒนาการทางดานจตใจ จรยธรรมและวฒนธรรม เพอเตรยมพรอมใหนกเรยนมวถชวตของผใหญในอนาคตทมโอกาสมความรบผดชอบและม




ประสบการณเหมาะสมตอสงแวดลอม (ภาสน เปยมพงศสานต, 2550) การพฒนาโรงเรยนเพอใหเปนโรงเรยนสงแวดลอมศกษาได เกดจากการมสวนรวมภายในโรงเรยน และโรงเรยนกบชมชน ทประกอบดวยองคกรปกครองสวนทองถน องคกรและกลมตางๆ หนวยงานเอกชนและหนวยงานราชการกมสวนส าคญในการสนบสนนการด าเนนงานของโรงเรยนและการจดกระบวนการเรยนร ความสมพนธทเกอกลและการแลกเปลยนเรยนรรวมกนอยางตอเนองน จะพฒนาไปสการเปนเครอขายดานสงแวดลอมศกษา ซงจะสงเสรมกระบวนการท างานของทกฝายใหบรรลผลตามเปาหมายทตงไว (นฤมล อภนเวศ , เกอเมธา ฤกษพรพพฒน และอ าไพ เกตสถตย, 2555: 49) รชชานนท ศภพงศพเชฐ และนวยา นนทพานช (2555) ไดท าศกษาการจดสงแวดลอมศกษาของสถานศกษาขนพนฐานในบรบทของโรงเรยนไทย พบวาโรงเรยนแตละแหงมการด าเนนงานดานสงแวดลอมแตกตางกนไปตามบรบททแวดลอมและประสบการณของครผสอน ปจจย สความส าเรจในการด าเนนงานดานสงแวดลอมคอ วสยทศนและภาวะผน าของผบรหารสถานศกษา ความมงมนตงใจและศกยภาพของครอาจารยผสอน และความรวมมอจากเพอนครอาจารย ผปกครอง นกเรยนและชมชน จงเหนไดวาโรงเรยนทเขารวมโครงการนจะตองอาศยการมสวนรวมของหลายฝายในสถานศกษาและชมชนเปนอยางยงจงจะสามารถด าเนนการไดอยางประสบความส าเรจ แตหวใจส าคญในการท าโครงการน ผท าหนาทเปนแรงขบเคลอนส าคญ คอ ครในสถานศกษาทเปนพลงในการด าเนนกจกรรมกบทกฝายและในการด าเนนกจกรรม ความรวมมอมสวนส าคญอยางยงในการพฒนาการจดการเรยนรสงแวดลอมเพราะครเพยงคนเดยว ไมสามารถด าเนนกจกรรมได หากครในโรงเรยนไมใหความรวมมอในการด าเนนกจกรรมไปดวยกน และท าการสบคนเกยวกบพฤตกรรมความรวมมอ (Collaboration) ในการท างานของครยงพบนอยมากในบรบทของประเทศไทย จงท าใหผวจยสนใจศกษาปจจยสวนบคคลและสภาพแวดลอมในการท างานทเกยวของกบพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาของครทสงผลตอพฤตกรรมความรวมมอของครในโรงเรยนสงแวดลอมศกษา เพอเปรยบเทยบคณลกษณะทางปจจยสวนบคคลและสภาพแวดลอมทแตกตางกนและหาปจจยทสามารถท านายพฤตกรรมการความรวมมอของคร

วตถประสงคการวจย การวจยนมวตถประสงค 2 ประการ คอ 1) เพอศกษาปฏสมพนธระหวางตวแปรปจจยสวนบคคลและสภาพแวดลอมในการท างานทเกยวของกบพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรส งแวดลอมของคร ในโรงเรยนสงแวดลอมศกษา ในกลมรวมและกลมยอยทมปจจยทางชวสงคมทแตกตางกน 2) เพอศกษาอ านาจ ในการท านายของกลมตวแปรปจจยสวนบคคล และกลมตวแปรสภาพแวดลอมในการท างานทสามารถรวมกนท านายพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมของครในโรงเรยนสงแวดลอมศกษา

การประมวลเอกสาร การประมวลเอกสารและงานวจยครงน ผวจยไดก าหนดกรอบแนวคดในการวจยตามแนวคดพฤตกรรมการท างานของ Albanese (1981: 204) โดยมงศกษาปจจยเชงเหต ทงปจจยสวนบคคล และปจจยสภาพแวดลอม เปนแนวทางในการก าหนดปจจยศกษา รวมทงปจจยลกษณะทางชวสงคม ซงรายละเอยดมดงน




ความเปนมา คณลกษณะ และขนตอนการเขาสโรงเรยนสงแวดลอมศกษา โรงเรยนสงแวดลอมศกษา (Eco-School) มจดเรมตนมาจากการรวบรวมประสบการณการท างานของ

บคลากรหลกของโครงการศนยสงแวดลอมศกษาระดบจงหวดทตองการเหนการพฒนากระบวนการสงแวดลอมศกษาในโรงเรยนทตอบสนองเปาหมายของการพฒนาทยงยน โดยทโรงเรยนสามารถด าเนนการไดอยางกลมกลนไปกบมตการเรยนรตางๆ ของนกเรยน ทงในโรงเรยน ทบาน ในชมชนและสงคมภายนอก และทส าคญตองไมเปนการเพมภาระงานใหกบโรงเรยน การพฒนาโรงเรยนทงระบบ เพอสนบสนนกระบวนการเรยนรทจะสงเสรมและพฒนาใหนกเรยนเปนพลเมองทมความรบผดชอบ ตระหนกตอปญหาสงแวดลอมและการพฒนาของทองถน มความรความเขาใจอนเปนผลจากกระบวนการเรยนรและการลงมอปฏบตจรง และพรอมทจะเขาไปมบทบาท ในการปองกน ฟนฟ รกษา และใชประโยชนจากสงแวดลอมอยางยงยนตลอดไป โดยมเปาหมายสงสดคอ การพฒนานกเรยนใหเตบโตขนเปน “พลเมอง” ทใชชวตอยาง “พอเพยง” เพอสงคมและสงแวดลอมท “ยงยน” (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2558: 11) คณลกษณะทส าคญของโรงเรยนสงแวดลอมศกษา ประกอบดวย 1) มการบรหารจดการโรงเรยนทงระบบอยางตอเนอง ตงแตระดบนโยบาย หลกสตรสถานศกษา และการจดการดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในโรงเรยน 2) มการใชกระบวนการสงแวดลอมศกษาเปนเครองมอหลกในการจดการเรยนรทหลากหลาย 3) มการบรณาการประเดนสงแวดลอมทองถนเขาในหลกสตรการเรยนการสอน และกจกรรมพฒนาผเรยน โดยมการเชอมโยงใหเหนถงความสมพนธของประเดนสงแวดลอมในระดบทองถน ประเทศ ภมภาค และระดบโลก 4) เนนกระบวนการการมสวนรวมจากทกคนทงโรงเรยนและชมชนทองถน โดยกระบวนการท างานจะตองใหความส าคญกบการมสวนรวมทงจากผบรหารโรงเรยน คร บคลากรในโรงเรยน นกเรยน และผแทนชมชนโดยรวมกนคดคนแนวทาง/วธการจดการ การปองกน และการแกไขปญหาสงแวดลอมของโรงเรยนชมชน และ 5) ชวยเสรมพลงการท างานตามภารกจของโรงเรยนทมอยเดม ใหมประสทธผลมากขน โดยไมเปนการเพมภาระใหแกโรงเรยน (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2558: 16) ขนตอนสการเปนโรงเรยนสงแวดลอมศกษามทงหมด 3 ขนตอน ประกอบดวย (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2558: 19-30) 1) การเตรยมความพรอม หมายถง เปนการเตรยมความพรอมในแงของการสรางความรความเขาใจเกยวกบประโยชน ขอดและแนวทางในการจดการเรยนรสงแวดลอม เตรยมความพรอมในแงบคลากร โดยมการตงทมงาน หรอคณะท างานเกยวกบสงแวดลอม รวมทงมวธการสรรหาทมงาน และการเตรยมความพรอมในการประเมนศกยภาพวามตนทนอะไรอยบาง พรอมทงมการส ารวจสภาพพนฐานและมการจดการเรยนรในปจจบนวาเปนอยางไร รวมทงมการน าเสนอผลการส ารวจใหผเขารวมไดแลกเปลยนความคดเหนกน 2) การก าหนดเปาหมาย หมายถง เปนการก าหนดเปาหมาย โดยมการประชมหารอกน น าผลการส ารวจมาประกอบการตดสนใจ เปดโอกาสให ผมสวนเกยวของรวมแลกเปลยนประสบการณความคดเหน เพอก าหนดเปาหมาย ล าดบความส าคญของเปาหมาย ก าหนดกรอบระยะเวลาการด าเนนงานในแตละเปาหมาย และมการวางแผนงานเพอไปถงเปาหมาย วธด าเนนการหรอกจกรรม ระยะเวลา ตวชวดความส าเรจ และผรบผดชอบ และ 3) การด าเนนงาน หมายถง เปนการส ารวจการด าเนนการวาการด าเนนการเปนไปตามแผนการจดการเรยนรสงแวดลอมทตกลงกนไวหรอไม มการตรวจสอบ ประเมนการจดการเรยนรสงแวดลอมวาควรมการปรบปรงแกไขในขนตอนใดบาง




พฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา Bedwell et al. (2012) ไดนยามความหมายของพฤตกรรมการรวมมอ (Collaboration) วาเปนการพฒนากระบวนการด าเนนงานดวยการท างานรวมกนของหนวยทางสงคม สองหนวยหรอมากกวา ในการท างานรวมกนทมเปาหมายมาจากการสรางเปาหมายดวยกน (Shared Goal) และไดระบคณลกษณะส าคญ 5 ประการของพฤตกรรมความรวมมอ ประกอบดวย 1) การพฒนากระบวนการด าเนนงาน (Evolving Process) เพราะพฤตกรรมความรวมมอเปนการด าเนนกจกรรมรวมกนของคนในกลมจงควรใหความส าคญกบกระบวนการมากกวาทจะใหความหมายทโครงสรางในการท างาน และจากการทบคคลมปฏสมพนธในการท ากจกรรมรวมกนยอมกอใหเกดการเปลยนแปลงและเกดการพฒนาเกดขน 2) ตองมกลมทางสงคมตงแต 2 กลมขนไป (Requires two or more social entities) เนองจากพฤตกรรมการรวมมอเกดขนมาจากนกวชาการในกลมของพฤตกรรมองคการ สงคมวทยา และมานษยวทยา ทมองวาบคคลนนมปฏสมพนธกบหนวยทางสงคม ซงหนวยทางสงคมนสามารถเปนไดทงระดบบคคล กลม องคการ สถาบน หรอเหตการณในสงคม ทงนหนวยทางสงคมทท างานรวมกน สามารถอยในระดบเดยวกน หรอขามระดบกนได แตโดยสวนใหญ นกวชาการศกษานนมกจะเปนลกษณะของการขามระดบเสยมากกวา 3) พฤตกรรมความรวมมอเปนการพงพาอาศยซงกนและกน (Reciprocal) เนองจากพฤตกรรมการรวมมอเปนการท างานรวมกนของบคคลในกลมตอกน ดงนนการศกษาพฤตกรรมนจงไมสามารถทจะมองเพยงขางเดยวได แตอยางไรกตามในการศกษานนเนนมองทการมปฏสมพนธของทงสองฝายมากกวาทนยามจากงานของกลม หรอการควบคมของกลม 4) ตองการการมสวนรวมในการรวมกจกรรม (Requires participation in joint activities) ในการด าเนนกจกรรมใดๆ กตาม ตองการใหบคคลอนในกลมเขามามสวนรวมในการแกปญหา หรอการด าเนนการไปยงเปาหมายทตองเอาไว ซงคณสมบตอนน นกวชาการทานอนมองวาเปนการกระท าทมงไปยงเปาหมาย (action-oriented) และ 5) เปาหมายอยทการแบงปนเปาหมายรวมกน (Aim at achieving a shared goal) คณลกษณะนเปนคณลกษณะทส าคญทสดของพฤตกรรมความรวมมอและเปนจดทท าใหแตกตางกบการรวมมอในการท างานประเภทอนๆ การแบงปนเปาหมายนเปนสงส าคญทจะเปนตวเชอมการท างานระหวางหนวยทางสงคมเขาดวยกน เชนเดยวกบ National Network for Collaboration (2005) อางถงใน ศรเนตร อารโสภณพเชฐ (2550: 72-73) กลาววา ความรวมมอ (Collaboration) มวตถประสงคเพอมงเนนความส าเรจ จากการก าหนดวสยทศนรวมกน และมการเทยบเคยงผลกระทบทเกดขน สรางระบบทตองพงพาอาศยกนระหวางสมาชกในกลม เพอก าหนดประเดนและโอกาสรวมกน สมาชกทงหมดมการตดสนใจรวมกนอยางเปนเอกฉนท (Consensus) มการก าหนดบทบาทหนาทความรบผดชอบของสมาชกในกลม ก าหนดระยะเวลา และมการประเมนผลชดเจน ลกษณะการเชอมโยงองคการเปนแบบทางการ มภาวะผน าสง มความไววางใจกนสงและสามารถสรางผลตภาพสง มการแบงปนและการตดสนใจในระดบเทากน การสอสารแบบเปนทางการ มการพฒนาในระดบสง ในการศกษาครงนใชนยามของ Bedwell et al. (2012) ในการก าหนดขอบเขตของพฤตกรรมรวมมอ และสามารถสรปไดวา พฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา จงหมายถง พฤตกรรมทคร มการท างานรวมกนกบครทานอนๆ ทงในกลมสาระการศกษาของตนเองและกลมสาระการศกษาอนๆ และ




ผบรหารโรงเรยน เพอใหบรรลเปาหมาย โดยอาศยการรวมกนคด รวมกนตดสนใจ รวมกนก าหนดหลกการและขอตกลง รวมกนวางแผน และด าเนนการจดการเรยนรสงแวดลอมและประเมนการด าเนนงานตามทรวมกนวางแผนกนไว ปจจยสวนบคคลกบพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา สวนนไดประมวลเอกสารเกยวกบกลมตวแปรสวนบคคลจ านวน 4 ตวแปร คอ การรบรความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอม การรบรบทบาทของคร เจตคตทดตอความรวมมอในการจดกา รเรยนรสงแวดลอม และบคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธ 1. การรบรความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา (Self-Efficacy) มาจากแนวคดทฤษฎการรคดทางสงคม (Social Cognitive Theory) ของแบนดรา มองวาปจจยมความส าคญตอการตดสนใจทจะกระท าพฤตกรรมของบคคล มอย 2 ประเภท คอ การรบรความสามารถของตนเอง (Self-efficacy) และความคาดหวงผลลพธทจะเกดขน (Outcome expectation) การรบรความสามารถของตนเองเปนความเชอมนของตนเองวาสามารถแสดงพฤตกรรมทจะท าใหเกดผลลพธตามทตองการได ขณะทความคาดหวงผลลพธทจะเกดขนเปนความเชอของบคคลวาพฤตกรรมทตนเองแสดงออกจะท าใหเกดผลลพธตามทคาดหวงไว หากบคคลเชอวามพฤตกรรมอยางหนงทจะท าใหเกดผลลพธทตนเองปรารถนาได แตถาบคคลไมเชอวาตนเองมความสามารถมากพอทจะแสดงพฤตกรรมนนได บคคลกจะไมแสดงพฤตกรรมตามทคาดหวงไว (Bandura, 1977: 193-194) การรบรความสามารถของตนเอง จงมความส าคญวาบคคลจะแสดงพฤตกรรมอยางไร มแบบแผนในการคดอยางไร และมการตอบสนองทางดานอารมณอยางไรเมอตองเผชญกบอปสรรคและสถานการณตางๆ ซงมอทธพลตอการแสดงออกของบคคล (Human functioning) ผานกระบวนการตางๆ ประกอบดวย กระบวนการรคดกระบวนการจงใจ กระบวนการดานอารมณ และกระบวนการในการเลอก (Bandura, 2001: 1475-1476, อางถงใน วลาสลกษณ ชววลล, 2542: 175-176) จงสามารถสรปไดการรบรความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา คอ การทครมความเชอและรบรวาตนเองมความสามารถและมความมนใจในความสามารถทจะจดการเรยนรเกยวกบสงแวดลอมได เพอใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมาย 2. การรบรบทบาทของคร การรบรบทบาทเปนแนวทางทบคคลหนงๆ ใชในการก าหนดสงทบคคลนนตองกระท า ซงสงทบคคลตองกระท าเปนสงทบคคลเชอวาเปนสงจ าเปนทจะท าใหเกดผลการปฏบตงานทมประสทธผล กลาวคอ เปนการรบรของครในการท างานหนงๆ ใหส าเรจลลวงนนตนเองตองท าอะไรบาง (Albanese, 1981: 209-216) ครมสถานภาพในสงคมทถกตงความคาดหวงในบทบาททแตกตางไปตามคาดหวงของแตละสงคม (พศน แตงจวง, 2554: 79-81) ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (ฉนทนา ภาคบงกช และอษา ศรจนดารตน , 2552) ไดก าหนดบทบาทของครในการจดการเรยนการสอน เอาไว 9 ประการ ประกอบดวย 1) นกเรยนมประสบการณตรงสมพนธกบธรรมชาตแวดลอมและเทคโนโลย 2) นกเรยนฝกปฏบตและท ากจกรรมหลากหลายจนคนพบความถนดของตนเอง 3) นกเรยนเหนแบบอยางทดและฝกเผชญสถานการณจนเกดจตส านกและคณธรรม 4) นกเรยนฝกการคดหลายวธ สรางสรรคจนตนาการและแสดงออกไดอยางชดเจน




และมเหตผล 5) นกเรยนไดรบการเสรมแรงใหทดลองวธการแกปญหาดวยตนเองและแลกเปลยนเรยนรจากกลม 6) นกเรยนไดฝกคนควาขอมลและสรางสรรคความรจากแหลงวทยาการในโรงเรยนและชมชน 7) นกเรยนสนใจ ใฝเรยนร มสวนรวมในการเรยนอยางมความสข 8) นกเรยนฝกระเบยบวนยและรบผดชอบท างานจนส าเรจ 9) นกเรยนฝกประเมนผลงาน ฝกประเมนและปรบปรงตนเองและยอมรบผอน การรบรบทบาทครสามารถสรปไดวา สงทครควรจะกระท าในการจดการเรยนการสอนใหแกนกเรยน โดยในการศกษาครงนไดก าหนดขอบเขตของบทบาท ตามทส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตไดก าหนดไว 3. เจตคตทดตอความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอม จฑารตน เอออ านวย (2551: 169) ไดอธบายถงความหมายของเจตคตวา “เปนความรสกนกคด ความเชอของบคคลทมตอสงใดสงหนง โดยการตอบสนองจะแสดงออกมาในรปแบบของชอบหรอไมชอบ” ดวงเดอน พนธมนาวน (2524: 5-9) กลาววา เจตคต หมายถง ความรสกทแสดงออกอยางมนคงตอบคคล หรอสถานการณหนงๆ ใน 2 ลกษณะ คอ 1) มทศทาง (Direction) เชน บวกหรอลบ ดหรอเลว เปนตน และ 2) ปรมาณ (Magnitude) เปนความเขมขนหรอความรนแรง โดยบคคลอาจมเจตคตตอสงใดสงหนงอยางรนแรง หรออยางเบาบาง ขนกบความส าคญของสงตางๆ เหลานนดวย เจตคตตอบคคล มความหมายครอบคลม 3 องคประกอบ (ดวงเดอน พนธมนาวน และคณะ, 2529, อางถงใน งามตา วนนทานนท, 2556: 18-19) คอ 1) การรการคดเชงประมาณคา (Cognitive component) หมายถง การทบคคลมการร การคดเกยวกบสงใดสงหนงวาเปนสงทดมประโยชนหรอเปนสงทมโทษมากนอยเพยงใด 2) ความรสก (Affective component) ความรสกพอใจ ไมพอใจของบคคลตอสงใดสงหนงจะเกดขนโดยอตโนมตและสอดคลองกบการรการคดเชงประมาณคาเกยวกบประโยชนและโทษของสงนน 3) ความพรอมกระท าหรอความตงใจทจะกระท า (Behavioral intention component) หมายถง การทบคคลมความพรอมทจะชวยเหลอ สนบสนน ทะนบ ารง สงเสรม สงทเขาชอบหรอพอใจ และพรอมทจะท าลาย ท าราย หรอท าเพกเฉยตอสงทเขา ไมชอบ ไมพอใจ เจตคต หมายถง ความรสกชอบหรอไมชอบเหนประโยชนหรอไมเหนประโยชนของบคคล ตอบคคล สถานการณ หรอความคดเหนอยางหนงทมอทธพลมาจากการเรยนร ประสบการณ ความคด ความเชอของบคคลตอสงนน 4. บคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธ Dovidio, Piliavin, Schroeder, & Penner (2006: 22-28) ไดใหความหมายการชวยเหลอสงคมวาเปนการกระท าทสงคมก าหนดวาเปนประโยชนตอผอนและตอสงคม โดยไดอธบายถงสงส าคญในการชวยเหลอสงคมมคณลกษณะส าคญอย 3 ประการ ประกอบดวย 1) การชวยเหลอ (Helping) 2) ความเออเฟอ (Altruism) และ 3) การรวมมอ (Cooperation) นอกจากนปจจยทท าใหมนษยมการชวยเหลอสงคมแตกตางมสาเหตหลายประการ ดงเชน มความสามารถในการเขาอกเขาใจผอน (Empathy) การทบคคลมความสามารถในเรองนจะท าใหเขาใจอารมณ ความรสกของคนอนวาตองการใหชวยหรอไมและเขาไปชวยเหลอ มความรสกรวมทจะรบผดชอบ (Sense of responsibility) ยงเปนคนทมความรบผดชอบมาก ยงมการชวยเหลอมากขน มบรรทดฐานและมาตรฐานสวนบคคลตอสถานการณหนงๆ มการตระหนกตอตนเองในการชวยเหลอผอน คณลกษณะเหลานเปนคณลกษณะพนฐานของการชวยเหลอสงคม เชนเดยวกบ Staub (1974)




ทพบวาบคคลทมแนวโนมชอบชวยเหลอผอน จะรสกวาเปนความรบผดชอบของตนเอง ตอสงคม การมเหตผลทางจรยธรรม และมคานยมทชอบชวยเหลอผอน นอกจากนยงมการศกษาปจจยทมความเกยวของกบการชวยเหลอสงคม พบวา มความสามารถในการเขาอกเขาใจผอน (Empathy) การแบงปน (Sharing) ความเมตตา (Kindness) มความใสใจตอสงคม (Social concern) (Knafo-Noam et al., 2015) ในการศกษาของ อน เจรญวงศระยบ (2552) ไดแสดงใหเหนถง ความคลายระหวางหลกพรหมวหาร ของศาสนาพทธ กบบคลกภาพแบบชวยเหลอสงคม และน าหลกพรมวหาร มาปรบเปนบคลกภาพชวยเหลอแบบพทธ หลกพรหมวหาร ประกอบดวย 1) เมตตา คอ ความตองการชวยเหลอผอนโดยไมตองการผลตอบแทน 2) กรณา คอ ความคดทจะชวยเหลอบคคลอนโดยไมค านงวาเปนมตรหรอเปนศตร 3) มทตา คอ ความรสกยนดเมอบคคลไดด โดยไมค านงวาเปนใคร และคอยสนบสนนใหผอนไดดยงขน และ 4) อเบกขา คอ มองดวยใจเปนกลางตามความจรงทเกดขนปราศจากความรสกชอบไมชอบของตนเอง การทบคคลไดผลลพธทงดและไมด สมควรตามเหตทบคคลไดกระท า ดงนน บคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธ หมายถง บคลกภาพของบคคลทชอบชวยเหลอบคคลอนใหเกดประโยชนแกบคคลนนหรอสงคม โดย ใชหลกพรหมวหาร ทประกอบดวย เมตตา กรณา มทตา และอเบกขา ในการชวยเหลอบคคลอน ปจจยสภาพแวดลอมในการท างานกบพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา สวนนไดประมวลเอกสารเกยวกบตวแปรปจจยสภาพแวดลอมในการท างาน 2 ตวแปร ประกอบดวย การสนบสนนทางสงคม และการถายทอดทางสงคมจากโรงเรยน 1. การสนบสนนทางสงคม การสนบสนนทางสงคม หมายถง การทบคคลไดรบขอมลทท าใหบคคลเชอวามคนใหความรก ความเอาใจใส เหนคณคา เปนสวนหนงของสงคม และมความผกพนซงกนและกน ในฐานะทเปนสวนหนงของเครอขาย (Network) ของการตดตอสอสาร และการท าหนาททมตอกน (Cobb, 1976 อางถงใน อภรด โสภาพงศ, 2547: 16) และสนย เหรยญภมการกจ (2551: 31) ใหนยามวา เปนกระบวนการของการปฏสมพนธระหวางบคคล ทแสดงถงความชวยเหลอซงกนและกน เปนเครอขายทางสงคมทกอใหเกดความรสกสนทสนมกนทงผใหและผรบ เปนการสงเสรมใหผรบมความเปนอยทด มความภาคภมใจในตนเอง โดยรบรไดถงความสมพนธระหวางตนเองกบผอนทไดใหความรก ความเอออาทร รวมทงการไดรบการยอมรบวาเปนสวนหนงของกลม โกศล มความด (2547: 37-38) ใหความหมายของการสนบสนนทางสงคมวาเปนการทบคคลมปฏสมพนธกบบคคลอนในสงคม โดยรบรหรอรวา มแหลงหรอบคคลใหการสนบสนน ชวยเหลอในดานตางๆ เมอตนเองประสบปญหา เพอแกหรอบรรเทาปญหา ลดความเครยด หรอผลกระทบตางๆ รวมถงความพอใจหรอไมพอใจทไดรบจากการสนบสนนนน และจากบทความของ Bhanthumnavin (2000: 155-166) ยงไดใหนยามของการสนบสนนทางสงคมไว 3 ดาน ไดแก 1) การสนบสนนดานอารมณ (Emotional support) เชน การพดปลอบโยน การพดเพอใหก าลงใจ ใหความหวงใย ความรก ความอบอน ความเหนใจ การยอมรบ เปนตน 2) การสนบสนนทางดานขอมลขาวสาร (Information support) เชน การชวยเหลอในการแกปญหา การชวยหาทางออกทด การใหการแนะน า การใหค าปรกษาเมอเกดปญหา การใหรางวลหรอการลงโทษ การใหขอมลปอนกลบเพอ




ชวยใหเกดความเขาใจหรอมการตดสนใจทด เปนตน และ 3) การสนบสนนทางดานวสดเครองใช รวมทงเงนและแรงงาน (Material support) จงสามารถสรปไดวาการสนบสนนทางสงคม หมายถง การรบรของครวา ไดรบการสนบสนนจากแหลงตางๆ 3 ดาน ประกอบดวย คอ 1) การสนบสนนดานอารมณ เชน การใหก าลงใจในการท างาน การใหการยอมรบ ใหก าลงใจในการท างาน 2) การสนบสนนดานขอมลขาวสาร คอ การใหการขอมลเกยวกบการท างาน ขอมลปอนกลบในการแกไขงาน และ 3) การสนบสนนดานวสดอปกรณ คอ การใหการสนบสนนในอปกรณ งบประมาณ อ านวยความสะดวกในการท างาน 2. การถายทอดทางสงคมจากโรงเรยน งามตา วนนทานนท (2545: 11-12) ไดใหความหมายของการถายทอดทางสงคมวาเปนกระบวนการเชอมโยงบคคลใหเขากบสงคมและวฒนธรรมของบคคลนนๆ บคคลจะเกดการเรยนรและซมซบเอาทงความเชอ เจตคตและปทสถานของสงคมทบคคลเปนสมาชกอย การถายทอดทางสงคมเปนกระบวนการทมโครงสรางและสงผลตอบคคลในลกษณะทคลายกนไมวาจะเกดขนทแหงใด แตอาจมเนอหาสาระทแตกตางกนไป จงเปนกระบวนการพฒนาบคลกภาพของบคคลทสงวนไวซงเอกลกษณเฉพาะตนและคานยมของกลมวฒนธรรมยอย เชนเดยวกบ จ านงค อดวฒนสทธ (2540: 43) กลาววา มความหมายใน 2 นย คอ การถายทอดวฒนธรรม ท าใหบคคลไดเรยนรวฒนธรรม เชน การใชภาษาพด ภาษาเขยน มารยาทสงคม เปนตน และยงหมายถงการพฒนาบคลกภาพ ท าใหบคคลมบคลกภาพตางกน เนองจากสงคมแตละสงคมมวฒนธรรมทไมเหมอนกน และมอทธพลกบการพฒนาบคลกภาพ บคคลจ าเปนตองไดรบการถายทอดทางสงคมเพอทจะไดบคลกภาพเชนเดยวกบบคคลอนๆ และรจกระเบยบของสงคมหรอวฒนธรรมนนๆ ดวย โดย Stryker (1959: 326) กลาววา การถายทอดทางสงคมในการท างาน เปนกระบวนการถายทอดในวยผใหญ เพอใหสมาชกเกดความรและเกดทกษะอาชพนน รวมทงบคลกภาพตามบทบาทในการท างาน รวมทงมเอกลกษณและความยดมนผกพนอาชพ บคคลจะซมซบเอาวฒนธรรมของอาชพ คานยม บรรทดฐาน และจรยธรรมอาชพของตน และเกดลกษณะทางสงคมทยดถอโดยสมาชกของอาชพนน เชนเดยวกบ Cohen (1981: 14) กลาววา การถายทอดทางสงคมในการท างาน เปนกระบวนการทซบซอนทบคคลไดมาซงความร ทกษะ และส านกเอกลกษณแหงอาชพ ซ งเปนคณลกษณะของสมาชกในวชาชพนน รวมถงการซมซบเอาคานยม และบรรทดฐานของกลมมาสพฤตกรรม โดยบคคลจะยกเลกลกษณะบางอยางทางสงคมทมอยในวฒนธรรมและเกดลกษณะทางสงคมทถกยดถอโดยสมาชกในอาชพ ผลสดทายของการถายทอดทางสงคมในการท างาน ซงในกระบวนการของการท างานนน องคการจ าเปนตองสรางบางสงบางอยางเพอใหบคคลในองคการเกดไดมการเรยนร เชน ทกษะตางๆ ทจ าเปนส าหรบการปฏบตงาน จากนยามตางๆ และความส าคญทไดกลาวมาจงสามารถสรปนยามวา การถายทอดทางสงคมจากโรงเรยน หมายถง กระบวนการถายทอดความรทครไดรบการแลกเปลยนเรยนรกนระหวางครและผบรหารทงทางตรงทเกยวของกบการจดการเรยนรเกยวกบสงแวดลอม เชน การไดเขาอบรมกจกรรมเกยวกบการจดการหรอไดรบแลกเปลยนเรยนรผานการสอนงานจากครและผบรหารในการด าเนนกจกรรม และทางออมทเกยวของ เชน




การไดมสวนรวมในการจดการเรยนรเกยวกบสงแวดลอมศกษา หรอการไดสงเกตการสอน หรอชวยสอนในการจดการเรยนรเกยวกบสงแวดลอม จากทกลาวมาสามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยไดตามภาพประกอบ 1

ภาพประกอบ 1 แสดงกรอบแนวคดการวจย

วธด าเนนการวจย ประชากรและกลมตวอยาง คอ ครในโรงเรยนทเขารวมโครงการโรงเรยนสงแวดลอมศกษาจ านวน 145 โรงเรยน โดยในแตละโรงเรยนมทมงานครผรบผดชอบโครงการ เฉลยโรงเรยนละ 5 คน รวมเปนจ านวน 725 คน (โรงเรยนทเขาโครงการตามรอบป พ.ศ. 2550 พ.ศ. 2555 พ.ศ. 2556 และ พ.ศ. 2558) ใชการค านวณกลมตวอยางจากสตรของ ทาโร ยามาเน ไดจ านวนกลมตวอยางขนต า 258 คน แตเนองจากการศกษาครงน ใชการสงแบบไปรษณย จงตงจ านวนกลมตวอยางไวท 300 คน เพอแกไขปญหาการตอบแบบสอบถามกลบมานอยเกนไป ใชการเลอกกลมตวอยาง ผวจยใชการสมแบบแบงชน (Stratified Sampling) โดยจ าแนกโรงเรยนออกเปน 3 เขต ประกอบดวย เขตกรงเทพฯ และภาคกลาง เกบทงหมด 28 โรงเรยน เขตภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เกบทงหมด 24 โรงเรยน และ เขตภาคตะวนออก ตะวนตก และภาคใต เกบมาทงหมด 18 โรงเรยน โดยใชการจบฉลากในเลอกโรงเรยนในแตละภมภาค เครองมอวดและการพฒนาคณภาพเครองมอ เครองมอวดทใช คอ แบบสอบถาม จ านวน 8 ตอน แบบวดทงหมดใหผเชยวชาญตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) จ านวน 3 ทาน และน ามาหาคาความเทยงตรงเชงเนอหา (IOC) และน าขอเสนอแนะของผเชยวชาญมาปรบใช จากนนน าแบบวดไปทดลองใช (Try

ปจจยสวนบคคล

- การรบรความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอม - การรบรบทบาทของคร - เจตคตทดตอความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอม - บคลกภาพแบบชวยเหลอสงคม

ปจจยสภาพแวดลอม

- การสนบสนนทางสงคม

- การถายทอดทางสงคมจากโรงเรยน

พฤตกรรมความรวมมอ

ในการจดการเรยนร

สงแวดลอมศกษา

ปจจยชวสงคม

เพศ อาย อายงาน ประสบการณการท างานดานสงแวดลอม




Out) กบกลมตวอยางจ านวน 30 คน และน ามาหาคาอ านาจจ าแนกและคาความเชอมน รายละเอยดของแบบสอบถามมดงตอไปน แบบสอบถามลกษณะทางชวสงคมของผตอบแบบสอบถาม ผวจยสรางขนเพอสอบถามเกยวกบรายละเอยดสวนบคคลของคร ไดแก เพศ อาย อายงาน และประสบการณการท างานดานสงแวดลอม แบบวดพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา ผวจยสรางจากนยามปฏบตการโดยปรบใหเขากบกระบวนการเขาสการเปนโรงเรยนสงแวดลอมศกษา มจ านวน 5 ดาน ดานละ 5 ขอ รวม 25 ขอ ใชการประเมนในลกษณะมาตรวดประมาณคา 6 ระดบ จาก “ปฏบตบอยทสด” ถง “ไมเคยปฏบตเลย” คาความเชอมนเทากบ .91 แบบวดการรบรความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอม ผวจยไดสรางแบบวดการรบรความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอม จากนยามปฏบตการทก าหนดขน จ านวน 9 ขอ แบบวดมลกษณะเปนมาตรวดประมาณคา 6 ระดบ จาก “จรงทสด” ให 6 คะแนน ถง “ไมจรงทสด” ให 1 คะแนน คาความเชอมนเทากบ .82 แบบวดการรบรบทบาทคร ผวจยปรบปรงมาจากแบบวดของ ฉนทนา ภาคบงกช และ อษา ศรจนดารตน (2552) จ านวน 14 ขอ แบบวดมลกษณะเปนมาตรวดประมาณคา 6 ระดบ จาก “จรงทสด” ให 6 คะแนน ถง “ไมจรงเลย” ให 1 คะแนน คาความเชอมนเทากบ .92 แบบวดเจตคตทดตอความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา ผวจยไดสรางแบบวดจากนยามปฏบตการทก าหนดขน ม 3 องคประกอบ องคประกอบละ 5 ขอ รวม 15 ขอ แบบวดมลกษณะเปนมาตรวดประมาณคา 6 ระดบ จาก “จรงทสด” ให 6 คะแนน ถง “ไมจรงเลย” ให 1 คะแนน มคาความเชอมนเทากบ .89 แบบวดบคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธ ผวจยน าแบบวดบคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธของอน เจรญวงศระยบ (2552) มาใชทงฉบบโดยขอค าถามจะมลกษณะเปนแบบวดสถานการณ โดยมค าถามจากสถานการณ รวม 12 สถานการณ และในแตละสถานการณ มตวเลอกใหผตอบตอบจากค าถามดงกลาวเพยงตวเลอกเดยว จากตวเลอก 3 ตว มคาความเชอมนท .78 แบบวดการสนบสนนทางสงคม ผวจยน าแบบวดการสนบสนนทางสงคมจากชมชนของ ศราภรณ สขศลล าเลศ (2550) และแบบวดการสนบสนนทางสงคมจากหวหนางานและเพอนรวมงานของ รศมพร พยงพงษ (2553) มาปรบใหสอดคลองกบนยามของผวจย มองคประกอบ 3 ดาน มจ านวนทงหมด 12 ขอ แบบวดมลกษณะเปนมาตรวดประมาณคา 6 ระดบ จาก “จรงทสด” ให 6 คะแนน ถง “ไมจรงเลย” ให 1 คะแนน มคาความเชอมนเทากบ .79 แบบวดการถายทอดทางสงคมจากโรงเรยน ผวจยไดน าแบบวดการถายทอดทางสงคมจากโรงเรยนของวรรณะ บรรจง (2551) มาท าการปรบปรงและพจารณาใหสอดคลองกบนยามของผวจย จ านวน 12 ขอ โดย ขอค าถามจะมลกษณะเปนขอความประโยคบอกเลา ประกอบดวย มาตรวดประมาณคา 6 ระดบ จาก “จรงทสด” ให 6 คะแนน ถง “ไมจรงเลย” ให 1 คะแนนมคาความเชอมนเทากบ .81




สถตในการวเคราะหขอมล ผวจยใชสถตบรรยายในการบรรยายคาสถตพนฐาน (Descriptive Statistics) ไดแก คารอยละ คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน เพอวเคราะหลกษณะทางชวสงคมและคณลกษณะของตวแปรทศกษา และใชการวเคราะหความแปรปรวนสองทาง (Two-Way Analysis of Variance) โดยก าหนดนยส าคญทางสถตทระดบ .05 หากพบความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต จะใชการทดสอบคาเฉลยรายคดวยวธเชฟเฟ (Scheffe’s method) และใชการวเคราะหถดถอยพหคณแบบมล าดบ (Hierarchical Multiple Regression Analysis) เพอกลมปจจยท านายทส าคญและปรมาณการท านายพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา

ผลการวเคราะหขอมล ตาราง 1 ผลการวเคราะหความแปรปรวนแบบสองทางของคะแนนพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนร

สงแวดลอมศกษาของครทมบคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธและการสนบสนนทางสงคมแตกตางกนทงในกลมรวมและกลมยอย 4 กลม ตามลกษณะทางชวสงคม

กลม จ านวน

แสดงคาเอฟ (ก)

บคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธ

(ข) การสนบสนนทาง

สงคม

ก X ข % ท านาย

รวม 283 <1 72.91* 2.28 21.9 23.1 ชาย 77 1.49 15.46* <1

หญง 204 <1 54.04* 1.30 21.8 อาย ≤ 39 ป 153 <1 34.75* 4.40* 21.4 อาย > 39 ป 130 <1 40.87* <1 25.3 ปทเปนคร ≤ 13 ป 173 <1 36.28* 1.41 19.2 ปทเปนคร > 13 ป 110 <1 38.1* <1 27.4 ประสบการณดานสงแวดลอม ≤ 6 ป

213 <1 53.67* 3.55 21.9

ประสบการณดานสงแวดลอม > 6 ป

70 <1 20.19* <1 25.6

หมายเหต * มนยส าคญทระดบ .05

ผลการวเคราะหความแปรปรวนสองทางพบวา พบเพยงปฏสมพนธระหวาง บคลกภาพชวยเหลอแบบพทธและการสนบสนนทางสงคม ในกลมครทมอายนอยกวา 39 ป เทานน นอกนนไมพบการปฏสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลและปจจยสภาพแวดลอมในการท างาน ซงผลจากการเปรยบเทยบตามกลมพบวากลมครทมบคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธต า แตไดรบการสนบสนนทางสงคมสง เปนครทมพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาสงกวากลมอนตามภาพประกอบ 2




ภาพประกอบ 2 แสดงปฏสมพนธของคะแนนเฉลยพฤตกรรมความรวมมอในการจด การเรยนรสงแวดลอมศกษาของคร พจารณาตามบคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธและ

การสนบสนนทางสงคมสง ของกลมครทมอายนอยกวา 39 ป

ตาราง 2 คาสมประสทธถดถอยและการทดสอบนยส าคญทางสถต ในการท านายพฤตกรรมความรวมมอ

ปจจยท านาย Model1 Model 2 การรบรความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา

.42* .30*

การรบรบทบาทของคร .23* .10 เจตคตทดตอความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอม

.07 -.02

บคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธ .06 .04 การสนบสนนทางสงคม .06 การถายทอดทางสงคมจากโรงเรยน .36*

F 50.66* 21.81* R2 .42 .08

หมายเหต *มนยส าคญทระดบ .05 Model 1 คอ ปจจยสวนบคคล Model 2 คอ ปจจยสวนบคคล + ปจจยสภาพแวดลอมในการท างาน

จากตาราง 2 พบวา เมอใสปจจยสวนบคคลพบวา การรบรความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาเปนปจจยท านายทมอทธพลสงทสด รองลงมาเปน การรบรบทบาทของคร โดยสามารถท านายได




รอยละ 42 เมอใสปจจยสภาพแวดลอมในการท างานเขาไปพบวา การถายทอดทางสงคมจากโรงเรยน เปนปจจยท านายทมอทธพลสงทสด รองลงมาเปน การรบรความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา สวนการรบรบทบาทของครไมสงผลตอพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา และเมอพจารณาพบวา ระดบการท านายเพมขนอยางมนยส าคญทางสถต โดยสามารถท านายไดรอยละ 50

อภปรายผล ผลการวเคราะหพบปฏสมพนธระหวางบคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธและการสนบสนนทางสงคมกบพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา เนองจากการสนบสนนทางสงคมท าใหครสามารถจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาไปได เพราะวาครไดรบทงขอมลทใชในการจดการเรยนการสอน ไดก าลงใจในการด าเนนงาน รวมถง ไดรบการชวยเหลอในอปกรณทใชในการจดการเรยนการสอน ท าใหสามารถด าเนนการจดการเรยนการสอนเปนไปไดตามแผนทวางไว ทงนจากการศกษาของ Rhoades & Eisenberger (2002) การสนบสนนทางสงคมจากโรงเรยนมความส าคญตอพฤตกรรมความรวมมอของคร ท าใหครเกดความผกพนตอโรงเรยนและอทศตนเองเพอสถานศกษาท าใหครเกดพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา เพราะเปนการจดการเรยนการสอนเพอนกเรยนและสถานศกษา ในขณะเดยวกนผทมบคลกภาพชวยเหลอแบบพทธมาก จะเปนผทจะแสดงพฤตกรรมชวยเหลอผอน หรอท าสงทเปนประโยชนแกบคคลอน หรอสงคม ซงการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาเปนกจกรรมทสงผลตอสวนรวมโดยเฉพาะการจดการกบสงแวดลอม ท าใหครทมบคลกภาพชวยเหลอแบบพทธมาก จะใหความรวมมอในการจดการเรยนการสอนสงแวดลอมศกษามาก เพอเกดประโยชนแกผอนและสงคมทตนเองอย ในขณะเดยวกน ผลการปฏสมพนธของทงสองตวแปรนพบวา หากโรงเรยนสามารถใหการสนบสนนทางสงคมแกครผรบผดชอบได ครจะมพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา แตหากโรงเรยนไมสามารถใหการสนบสนนทางสงคมไดอยางเพยงพอแกครผรบผดชอบโครงการ ควรใหครทมบคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธมาก เปนผรบผดชอบโครงการเพอใหเกดพฤตกรรมความรวมมอในการท างานมากขน เพราะครทมบคลกภาพชวยเหลอแบบพทธมาก จะท าในสงทเขาเหนวามประโยชนตอบคคลอนและสงคมนนๆ โดยไมค านงถงอคตตางๆ ภายในตวบคคล (Penner & Finkelstein, 1988) ผลการวเคราะหพบวา ปจจยสภาพแวดลอมในการท างานทส าคญตอการท านาย คอ การถายทอดทางสงคมจากโรงเรยน และปจจยสวนบคคล คอ การรบรความสามารถตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอม เปนปจจยท านายส าคญ ในดานของการถายทอดทางสงคมจากโรงเรยนนนเปนกระบวนการในการเรยนรทกษะทส าคญในอาชพของบคคล กอใหเกดคณลกษณะส าคญในอาชพนน และท าใหสมาชกใหมนนแสดงพฤตกรรมความรวมมอในการท างานไดมากขน นอกจากนนยงสามารถใชการเรยนรแนวทางในการท างานรวมกนระหวางหนวยงานได (King, Shaw, Orchard, & Miller, 2010 ; Price, Doucet, & Hall, 2014) เชนผลการศกษาสอดคลองกบ วรรณะ บรรจง (2551) ทพบวาการถายทอดทางสงคมจากโรงเรยนเปนปจจยรวมท านายพฤตกรรมครนกวจยของนกศกษาครในยคปฏรปการศกษา ผลการศกษาของ Dryburgh (1999) พบวา การถายทอดทางสงคมในการท างานของอาชพวศวกร ท าใหวศวกรทเปนหญงมพฤตกรรมความรวมมอในการท างาน นอกจากนน Lindeke & Sieckert (2005) ไดรวบรวมงานวจยทเกยวของกบการถายทอดทางสงคม และพฤตกรรมความ




รวมมอในการท างานของพยาบาลเองกพบวา การถายทอดทางสงคมท าให พยาบาลสามารถท างานรวมกนกบนกกายภาพบ าบดในการดแลและฟนฟของผปวยไดดมากยงขน สวนของการรบรความสามารถของตนเองในการจดการเรยนรสงแวดลอมนนเปนไปตามท Bandura (1986) ไดอธบายเอาไวเมอคณครรบรวาตนเองมความสามารถในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา ครจะใหสามารถแสดงพฤตกรรมออกมาได และสงผลใหครแสดงพฤตกรรมความรวมมอในการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษามากขน เนองจากการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษา เปนลกษณะของการจดการศกษาแบบผสมผสาน ทครตองมการเตรยมการสอนควบคกบประสบการณของตนเอง ท าใหครสามารถผสมผสานเนอหาในบทเรยนกบการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาควบคกน รวมถงสามารถรบรไดวานกเรยนมความคาดหวงตอการเรยนการสอนอยางไร ท าใหครมการวางแผนการสอน การควบคมพฤตกรรมของตนเอง และแสดงพฤตกรรมความรวมมอรวมกบครผอน เพอการจดการเรยนรได สอดคลองกบผลการศกษาของ Peebles & Mendaglio (2014) ทพบผลการศกษาเชนน

ขอเสนอแนะเพอการปฏบต ทางสถานศกษาควรสงเสรมใหเกดการพฒนาการรบรความสามารถของตนเอง ดวยการใหมครพเลยง เพอคอยแนะน าการจดการเรยนการสอน แกครใหมเพอใหเกดโอกาสการในการท างานส าเรจมากขน ใหครพเลยงเปนตวแบบใหกบครทรบผดชอบโครงการ และควรใหครรบผดชอบจากการจดการเรยนรในกลมเลกกอนเพอใหเกดความส าเรจในการจดการเรยนการสอนไดงายขนและท าใหเกดการรบรความสามารถของตนเองและคอยกาวไปสการรบผดชอบการเรยนการสอนในกลมทใหญมากขน และควรมการฝกอบรมหรอ กจกรรมใหคณครไดมการฝกทกษะ ประสบการณในการจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาตางๆ ซงเปนการถายทอดทางสงคมจากโรงเรยนวธหนง ในกรณทโรงเรยนไมสามารถใหการสนบสนนแกครรบผดชอบโครงการไดอยางเตมท ควรใหครทมบคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธสงเปนผรบผดชอบโครงการ เพราะผลจากการศกษาปฏสมพนธพบวาครทมบคลกภาพแบบชวยเหลอแบบพทธสง และการสนบสนนจากโรงเรยนต า ครจะมความรวมมอในการจดการเรยนรสง และเกดความรวมมอกนในการท างาน แตถาโรงเรยนใหการสนบสนนดแลว กสามารถน าครทมบคลกภาพแบบอนเขามาท างานได ครกมความรวมมอในการท างาน

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ควรมการด าเนนการวจยเชงทดลอง เพอสรางชดฝกเพอพฒนาการถายทอดทางสงคมจากโรงเรยนและความสามารถในการรบรตนเองในการจดการเรยนการสอนสงแวดลอมศกษา เพอน าไปสชดฝกทสามารถฝกครได ควรมการวเคราะหในลกษณะของ การวเคราะหเสนทาง (Path Analysis) เพอดความเกยวของของ ตวแปรตน




เอกสารอางอง กระทรวงศกษาธการ. (2546). ชดเอกสารเสรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาส าหรบครผสอน. กรงเทพฯ:

กระทรวงศกษาธการ. กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม. (2558). คมอแนวทางการด าเนนงานโรงเรยนอโคสคล. กรงเทพฯ: กรมสงเสรม

คณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. โกศล มความด. (2547). ปจจยทางจตสงคมทเกยวของกบการมจตสาธารณะของขาราชการต ารวจ. (ปรญญา

นพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, บณฑตวทยาลย, การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต.

งามตา วนนทานนท. (2545). การถายทอดทางสงคมกบพฒนาการมนษย. กรงเทพฯ: สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

งามตา วนนทานนท. (2556). การพฒนาทศนคตตอพฤตกรรมขบขอยางปลอดภย (สรางเสรมเกราะปองกนอนตรายในการขบข). ใน เอกสารคมอ “ครฝก” ชดพฒนาจตทกษะขบขดมเมตตา โครงการพฒนาจตและพฤตกรรมของเยาวชนเพอการขบขทปลอดภย ทนส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

จฑารตน เอออ านวย. (2551). จตวทยาสงคม. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. จ านงค อดวฒนสทธ. (2540). สงคมวทยา. กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ฉนทนา ภาคบงกช, และอษา ศรจนดารตน. (2552). ปจจยเชงสาเหตดานการจดการศกษาตามแนวปฏรป

การศกษาและสภาพแวดลอมทางครอบครวและโรงเรยนทมตอความสขใจและพฤตกรรมการเรยนของนกเรยนระดบประถมศกษา: การศกษาตอเนองหลายระยะ (รายงานผลการวจย). กรงเทพฯ: สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ณลลกา โตจนดา. (2554). สงแวดลอมศกษา. สารานกรมศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 45, 83-90.

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2524). ความสมพนธภายในครอบครวกบสขภาพจตและจรยธรรมของนกเรยนวยรน.(รายงานผลการวจย). กรงเทพฯ: สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

นฤมล อภนเวศ, เกอเมธา ฤกษพรพพฒน, และอ าไพ เกตสถตย. (2555). แนวทางสรางสรรค: โรงเรยนสงแวดลอมศกษาเพอการพฒนาทยงยน (Eco-School). กรงเทพฯ: ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต.

พศน แตงจวง. (2554). รปแบบการพฒนาสมรรถนะบคลากรทางการศกษา. กรงเทพฯ: ออฟเซทครเอชน. ภาสน เปยมพงศสานต. (2550). สงแวดลอมศกษา: แนวการสอน สาระการเรยนรและกจกรรมการเรยนรทเนน

ผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. รชชานนท ศภพงศพเชฐ และนวยา นนทพานช. (2555). วเคราะหการจดสงแวดลอมศกษาของสถานศกษาขน

พนฐานในบรบทของโรงเรยนไทย. วารสารสงแวดลอม-สสศท, 3(5), 1-13.




รศมพร พยงพงษ. (2553). ปจจยทางจตสงคมทเกยวของกบพฤตกรรมการสอนของครวชาชพบญช. (ปรญญานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, บณฑตวทยาลย, การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต.

วรรณะ บรรจง. (2551). ปจจยเชงสาเหตและผลของเอกลกษณนกศกษาครและการรบรความสามารถของตนในการเปนครนกวจยทมตอพฤตกรรมครวจยของนกศกษาครในยคปฏรปการศกษา. (ปรญญานพนธปรญญาดษฎบณฑต). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, บณฑตวทยาลย, การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต.

วลาสลกษณ ชววลล. (2542). การรบรความสามารถของตน. ใน บญศร ไพรตน (บรรณาธการ), สารานกรมศกษาศาสตร: ฉบบรวมเลมเฉพาะเรอง อนดบท 5 จตวทยาและจตวทยาพฒนาการ (น. 175-176). กรงเทพฯ: โครงการสารานกรมศกษาศาสตร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ศรเนตร อารโสภณพเชฐ. (2550). การพฒนากลยทธความรวมมอดานการวจยทางสงคมศาสตรของสถาบน อดมศกษาของรฐ. (วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, บณฑตวทยาลย. ศราภรณ สขศลล าเลศ. (2550). คณลกษณะความทนสมยและการสนบสนนทางสงคมทสมพนธกบความสามารถ

ในการเปนครยคปฏรปการศกษา ระดบมธยมศกษา. (ปรญญานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, บณฑตวทยาลย, การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต.

สนย เหรยญภมการกจ. (2551). ปฏสมพนธของปจจยทางจตและสงคมทสงผลตอการท างานใหการปรกษาของบคลากรสาธารณสข สงกดศนยบรการสาธารณสข ส านกอนามย กรงเทพมหานคร. (ปรญญานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, บณฑตวทยาลย, การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต.

อดศกด สงหสโว. (2554). พนฐานสงแวดลอมศกษา. มหาสารคาม: มหาวทยาลยมหาสารคาม. อน เจรญวงศระยบ. (2552). การรบรสภาพแวดลอมภายในสถานศกษาและลกษณะสวนบคคลทเออตอการเปน

อาสาสมครอยางยงยนในนกศกษาระดบปรญญาตร. (ปรญญานพนธปรญญาดษฎบณฑต). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, บณฑตวทยาลย, การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต.

อภรด โสภาพงศ. (2547). ปจจยทางจตสงคมทเกยวของกบพฤตกรรมการท างานอยางมจรยธรรมของเจาหนาทจดเกบรายได. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, คณะพฒนาสงคม.

Albanese, R. (1981). Managing: Toward accountability for performance. (3rd ed.). Venture: Regal Books.

Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84(2), 191-215.

Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.




Bedwell, W. L., Wildman, J. L., DiazGranados, D., Salazar, M., Kramer, W. S., & Salas, E. (2012). Collaboration at work: An integrative multilevel conceptualization. Human Resource Management Review, 22(2), 128-145. DOI: 10.1016/jhrmr.2011.11.007

Bhanthumnavin, D. (2000). Importance of Supervisory Social Support and Its Implications for HRD in Thailand. Psychology and Developing Societies, 12(2), 155-156.

Cohen, H. A. (1981). The nurses’ quest for a professional identity. Menlo Park, CA: Addison-Wesley.

Dryburgh, H. (1999). Work hard, play hard women and professionalization in engineering- adapting to the culture. Gender & Society, 13(5), 664-682.

Dovidio, J. F., Piliavin, J. A., Schroeder, D. A., & Penner L. A. (2006). The social psychology of prosocial behavior. (2nd ed.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.

King, G., Shaw, L., Orchard, C. A., & Miller, S. (2010). The interprofessional socialization and valuing scale: A tool for evaluating the shift toward collaborative care approaches in health care settings. Work, 35(1), 77-85. DOI: 10.3233/WOR-2010-0959

Knafo-Noam, A., Uzefovsky, F., Israel, S., Davidov, M., & Zahn-Waxler, C. (2015). The prosocial personality and its facets: Genetic and environmental architecture of mother-reported behavior of 7-year-old twins. Frontiers in Psychology, 6: 1-9. Retrieved October 8, 2016, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25762952

Lindeke, L., & Sieckert, A. (2005). Nurse-physician workplace collaboration. Online Journal of Issues in Nursing. 10(1). Retrieved October 8, 2016, from http://www.nursingworld.org/MainMenuCategories/ANAMarketplace/ANAPeriodicals/OJIN/TableofContents/Volume102005/No1Jan05/tpc26_416011.html

Peebles, J. L., & Mendaglio, S. (2014). The impact of direct experience on preservice teachers’ self-efficacy for teaching in inclusive classrooms. International Journal of Inclusive Education, 18(12), 1321-1336.

Penner, L. A., & Finkelstein M. A. (1998). Dispositional and structural determinants of volunteerism. Journal of Personality and Social Psychology, 74(2), 525-537.

Price, S., Doucet, S., & Hall, L. M. (2014). The historical social positioning of nursing and medicine: Implications for career choice, early socialization and interprofessional collaboration. Journal of Interprofessional Care, 28(2), 103-109.

Rhoades, L., & Eisenberger, R. (2002). Perceived organizationl support: A review of the literature. Journal of Applied Psychology, 87(4), 698-714. DOI: 10.1037//0021-9010.87.4.698

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Uzefovsky%20F%5BAuthor%5D&cauthor=true&cauthor_uid=25762952

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Israel%20S%5BAuthor%5D&cauthor=true&cauthor_uid=25762952

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Davidov%20M%5BAuthor%5D&cauthor=true&cauthor_uid=25762952

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Zahn-Waxler%20C%5BAuthor%5D&cauthor=true&cauthor_uid=25762952




Staub, E. (1974). Helping a distressed person: Social, personality, and stimulus determinants. Advanced in Experimental Social Psychology, 7, 293-341. DOI: 10.1016/S0065-2601(08)60040-4

Stryker, S. (1959). Symbolic Interaction as an Approach to Family Research. Marriage and Family Living, 21(2), 111-119.

Translate Thai Reference (สวนทแปลรายการอางองภาษาไทย) Adiwatsit, J. (1997). Sociology. Bangkok: Kasetsart University. Apinivej, N., Roukpornpipat, K., & Ketsatit, A. (2012). Creative approaches: School of

environmental education for sustainable development (Eco-school). Bangkok: National Office of Buddhism.

Arisoponpichet, S. (2007). The development of collaborative strategies for social sciences research in Thai public higher education institutions. (Doctoral dissertation). Chulalongkorn University, Graduate School.

Banchong, W. (2008). Casual Factors of Researcher Identity and Self-efficacy on Behaviour of Student Teachers during Educational Reform. (Doctoral dissertation). Srinakharinwirot University, Graduate School, Applied Behavioral Science Research Institute.

Bhanthumnavin, D. (1981). Parent-child relations, mental health and morality of Thai school adolescents (pp. 5-9). (Research Report). Bangkok: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University.

Chuawanlee, W. (1999). Self-efficacy. In Boonsri, T. (Ed.), Encyclopaedia of education: No. 5 development psychology (pp. 175-176). Bangkok: Faculty of Education, Srinakharinwirot University.

Department of Environmental Quality Promotion. (2015). Handbook of Eco-School guidelines. Bangkok: Department of Environmental Quality Promotion, Ministry of Natural Resources and Environment.

Jarernvongrayab, A. (2009). Perception of environment in higher education institutions and individual characteristics affecting sustained volunteerism in undergraduate students. (Doctoral dissertation). Srinakharinwirot University, Graduate School, Applied Behavioral Science Research.




Meekhamdee, K. (2004). Psychosocial factors related to public mind behavior of the police officer. (Master’s thesis). Srinakharinwirot University, Graduate School, Applied Behavioral Science Research.

Ministry of Education. (2003). The teach environmental for teachers. Bangkok: Ministry of Education.

Pakbongkoch, C., & Srijindarat, U. (2009). Causal factors management education reform, education and the family environment and the school with the delight and study habits of elementary school students: Continuous education. (Research Report). Bangkok: Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University.

Phayungphongse, R. (2010). Psycho-Social Factors Related to Teaching Behavior of Professional Account Teachers. (Master’s thesis). Srinakharinwirot University, Graduate School, Applied Behavioral Science Research.

Piamphongsan, P. (2007). Environmental education: Teaching and learning activities, learner-centered learning. Bangkok: Chulalongkorn University Printing House.

Rhainpumikarkit, S. (2008). Interaction between psychological and social factors affecting counselling work of public health officers In Public Health Center Under Health Department Bangkok Metropolitan Administration. (Master’s thesis). Srinakharinwirot University, Graduate School, Applied Behavioral Science Research.

Singseewo, A. (2011). Foundations of environmental education. Mahasarakham: Mahasarakham University.

Sopapong, A. (2004). Psycho-Social Correlates of Moral-Work Behavior of Local Internal Revenue Officers. (Master’s thesis). National Institute of Development Administration, Graduate School.

Sugsillamlirth, S. (2007). The Modernity and Social Support Relating to the Ability of Teachers in Secondary Educational Reform. (Master’s thesis). Srinakharinwirot University, Graduate School, Applied Behavioral Science Research.

Supapongpichate, R., & Nuntapanich, W. (2012, January-June). Analyze the environmental education of basic education in the context of Thailand. AEE-T Journal of Environmental Education. 3(5): C1-C13.

Tang-juang, P. (2011). The model developed educational performance. Bangkok: Offset Creation.




Thojinda, N. (2011, July). Environmental education. In Encyclopaedia of Education. Bangkok: Srinakharinwirot University, 45: 83-89.

Uaamnoey, J. (2008). Social Psychology. Bangkok: Chulalongkorn University. Vanindananda, N. (2002). Socialization and human development. (Research Report). Bangkok:

Behavioral Science Research Institute, Srinakharinwirot University. Vanindananda, N. (2013). Teachers handbook of psychology and behavior of young driver

training project. Bangkok: National Research Council of Thailand.

personal and work environmental factors related to

Documents