Planeta Ziemia

TEORIA POWSTANIA ŚWIATAKilkanaście miliardów lat temu cały Wszechświat skupiony był w jednym punkcie o "nieskończonej" gęstości i temperaturze. W pewnym momencie – około 13 mld lat temu – punkt ten zaczął się gwałtownie rozszerzać. Moment ten nazywany jest wielkim wybuchem (big bang). Od tego momentu materia wszechświata wraz z wszystkimi ciałami niebieskimi rozszerza się równomiernie we wszystkich kierunkach

Źródło: www.wikimedia.org

www.zsowlosz.edu.pl/.../Powstanie/schemat.jpg

Budowa Wszechświata• Mianem Wszechświat

(Kosmos) określa się całą czasoprzestrzeń wraz z zawartą w niej materią i energią. Materia rozmieszczona jest w przestrzeni bardzo nierównomiernie, a widocznymi jej skupiskami są galaktyki, czyli zbiory miliardów gwiazd, gazu i pyłu utrzymywane w całości przez grawitację. Galaktyki stanowią podstawową jednostkę organizacji materii w Kosmosie.Istnieje wiele systemów klasyfikowania galaktyk.

Według najbardziej podstawowego podziału, który uwzględnia budowę morfologiczną, wyróżnione zostały:

galaktyki eliptyczne

galaktyki spiralne

galaktyki nieregularne

Źródło: www.wikimedia.org

Budowa galaktyki

W budowie galaktyki wyróżnia się:Jądro galaktyki tworzące centralną wypukłość galaktycznąDysk galaktyczny ze spiralnie zakrzywionymi ramionami będącymi wynikiem różnej prędkości ruchu wirowego materii wokół osi galaktyki

Źródło: www.kalisz.mm.pl

OBIEKTY WE WSZECHŚWIECIE

Gwiazda – świecąca własnym światłem kula gazowa, wytwarzająca energię w reakcji syntezy jądrowej Planeta – obiekt o kształcie zbliżonym do kuli, zbudowany ze skał lub gazu, nie wytwarza własnego światła, lecz odbija światło gwiazdy. Księżyc (satelita) – naturalny obiekt utrzymywany poprzez grawitację i krążący po orbicie wokół planety

www.mojageneracja.pl

www.peb.pl

www.yunphoto.net

OBIEKTY WE WSZECHŚWIECIEPlaneta karłowata – ciało niebieskie w Układzie Słonecznym mniejsze od planet, a większe od planetoid; krąży po orbicie wokół Słońca; ma kształt zbliżony do kulistego

Planetoida (asteroida) – naturalny, skalny lub metalowy obiekt o średnicy do 1000 km, który krąży po orbicie wokół gwiazdy

Kometa – obiekt krążący wokół gwiazdy po bardzo wydłużonej orbicie; zbudowana jest z lodu i skalnego pyłu

Meteoroidy – rozsiane w kosmosie skalne fragmenty planetoid i komet

ukladsloneczny.blox.pl

www.meteoryt.net

naszagalaktyka.w.interia.pl

www.biorust.com

Powstanie Układu Słonecznego6 miliarda lat temu w naszej Galaktyce z jednego z obłoków materii międzygwiazdowej zaczęło tworzyć się zagęszczenie. Sprężane gazy ogrzewały się, emitując ciepło. Wraz ze wzrostem gęstości i temperatury rozpoczęły się reakcje jądrowe przemiany wodoru w hel. W ten sposób powstało niezwykle wydajne źródło energii – Słońce. Cały proces trwał kilkadziesiąt milionów lat. Równocześnie z powstawaniem Słońca, w wyniku łączenia się fragmentów pyłu międzygwiazdowego w płaszczyźnie prostopadłej do osi obrotu Gwiazdy, tworzyły się planety i ich księżyce. Formowanie Układu Słonecznego zakończyło się około 4 miliardów lat temu – od tej pory ewolucja przebiega bez większych wstrząsów

www.aerospaceweb.org

Teoria geocentrycznej budowy Wszechświata

Do końca XV wieku wyobrażenie miejsca Ziemi we wszechświecie opierało się na geocentrycznym systemie budowy świata, który został stworzony przez aleksandryjskiego astronoma Klaudiusza Ptolemeusza (II w n. e.). Według niego nieruchoma Ziemia znajdowała się w środku układu (świata), a planety i Słońce poruszały się po okręgach wokół niej

www.scholaris.pl

Teoria heliocentrycznej budowy Wszechświata

Zmianę widzenia Ziemi we Wszechświecie przyniosło dzieło naszego wielkiego astronoma Mikołaja Kopernika “O obrotach” – wydane już po jego śmierci pod tytułem “O obrotach sfer niebieskich”. Opisywało ono teorię heliocentryczną, która zakładała, że Słońce znajduje się w środku układu planetarnego, a Ziemia  wraz z innymi planetami krąży wokół niego po kołowych orbitach, obracając się jednocześnie wokół własnej osi.

www.scholaris.pl

Budowa Układu Słonecznego

Układ Słoneczny  tworzy Słońce oraz grawitacyjnie z nim związane ciała niebieskie:- planety,- księżyce,- planety karłowate,- planetoidy,- komety,- meteoroidy,- materia pyłowo-gazowa (wypełnia przestrzeńmiędzyplanetarną).

www.wiking.edu.pl

Ciała niebieskie w Układzie Słonecznym

Słońce to jedyna gwiazda Układu Słonecznego. Jest olbrzymią kulą gorącego gazu, zbudowaną głównie z wodoru i helu. Jak każda gwiazda posiada zdolność do produkcji energii i emisji promieniowania we wszystkich zakresach fal elektromagnetycznych. Źródłem energii w Słońcu są reakcje termojądrowej przemiany wodoru w hel, które zachodzą w jądrze gwiazdy. Planety dzielą się na dwie grupy – wewnętrzne i zewnętrzne. Do planet wewnętrznych zaliczają się 4 leżące najbliżej Słońca – Merkury, Wenus, Ziemia i Mars. Mają one stosunkowo małe rozmiary, posiadają twardą, skalną skorupę. Jowisz, Saturn, Uran i Neptun to planety zewnętrzne. Są one gazowymi olbrzymami składającymi się głównie z najlżejszych pierwiastków – wodoru i tlenu. Orbity wszystkich planet cechuje eliptyczny, prawie kołowy kształt. Leżą one niemal w jednej płaszczyźnie. Patrząc od strony bieguna północnego Ziemi, planety obiegają Słońce w stronę przeciwną do ruchu wskazówek zegara. Spośród 8 planet Układu Słonecznego tylko Merkury i Wenus nie posiadają naturalnych satelitów. Wokół pozostałych krąży ponad 150 znanych obecnie księżyców

Ciała niebieskie w Układzie Słonecznym

www.wiking.edu.pl

KsiężycKsiężyc jest drugim po Słońcu największym i najjaśniejszym (odbija światło słoneczne) obiektem na ziemskim niebie.

- średnica – 3 476 km (0,27 średnicy Ziemi), - masa – 0,01 masy Ziemi,  - objętość – 0,02 objętości Ziemi,- średnia odległość od Ziemi – 384 400 km,- czas obiegu wokół Ziemi – 27,32 dnia (miesiąc gwiazdowy),- czas od nowiu do nowiu – 29,53 dnia (miesiąc synodyczny),- pełny obrót wokół osi – 27,32 dnia.Warto zwrócić uwagę na to, że czas obiegu Księżyca wokół Ziemi jest taki sam jak czas jego obrotu wokół własnej osi – z tego względu z naszej planety widoczna jest tylko jedna strona Księżyca.

Podstawowe dane liczbowe dotyczące Księżyca:

www.scholaris.pl

Fazy Księżyca

nów – Księżyc znajduje się między Słońcem a Ziemią, jego oświetlona strona jest dla nas niewidoczna – ku Ziemi zwrócona jest strona ciemna,pierwsza kwadra – widoczna jest połowa oświetlonej części Księżyca,pełnia – Księżyc znajduje się po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce, widoczna jest cała oświetlona strona satelity,ostatnia kwadra – ponownie widoczna jest połowa oświetlonej części Księżyca (kształt odwrócony w stosunku do pierwszej kwadry).Fazy Księżyca powtarzają się w cyklu liczącym 29,53 dnia.

Do Księżyca, podobnie jak i do Ziemi, docierają promienie słoneczne – w danej chwili oświetlać one mogą tylko połowę powierzchni (półkulę). Zmienne położenie względem siebie: Ziemi, Księżyca i Słońca powoduje, że Księżyc jest widoczny z naszej planety w różnych fazach (kształtach):

www.wiking.edu.pl

Zaćmienia Kilka razy w ciągu roku Ziemia, Księżyc i Słońce ustawiają się w jednej linii. Dochodzi wówczas do zjawiska zwanego zaćmieniem. W jego wyniku niewidocza staje się część lub całość ciała niebieskiego – stąd zaćmienia częściowe lub całkowite. Można je obserwować tylko na określonych obszarach naszej planety.

www.wiking.edu.pl

Zaćmienie KsiężycaZaćmienie Księżyca ma miejsce wtedy, gdy Księżyc znajdzie się w cieniu Ziemi.

www.wsip.com.pl

Zaćmienie SłońcaZaćmienie Słońca to wynik zakrycia tarczy słonecznej przez Księżyc. Szczególnie efektowne jest całkowite zaćmienie Słońca – w dzień na kilka minut zapada ciemność, na niebie pojawiają się gwiazdy, a czarną tarczę słoneczną otacza jasna poświata

www.wsip.com.pl

Poglądy na kształt ZiemiW świecie starożytnym długo utrzymywało się przekonanie, że Ziemia jest wyspą w kształcie dysku, pływającą po bezkresnym oceanie. Pierwsze dowody na kulistość Ziemi dostarczył (obserwując m.in. zaćmienia Księżyca i widnokrąg) w IV w p.n.e. grecki filozof Arystoteles Rozwój geodezji satelitarnej i nowoczesne techniki pomiarowe (astronomiczne, topograficzne, grawimetryczne) wykazały, że Ziemia nie jest jednak idealną kulą. Na skutek ruchu wirowego – dookoła własnej osi – nastąpiło spłaszczenie planety przy biegunach. Kształt Ziemi nazwano elipsoidą obrotowąWspółcześnie mówi się, że Ziemia to geoida - bryła, której powierzchnia w każdym miejscu jest pozioma, a więc prostopadła do kierunku działania siły ciężkości. Geoida powstaje przez przedłużenie w wyobraźni powierzchni mórz i oceanów (0 m n.p.m.) pod lądami.

Rozmiary Ziemi

Współczesne techniki pomiarowe pozwoliły bardzo dokładnie określić wszystkie wymiary Ziemi:

promień równikowy 6378,14 km promień biegunowy 6356,75 kmspłaszczenie Ziemi 21,39 kmobwód Równika 40076 kmpowierzchnia Ziemi 510 mln km2

www.wiking.edu.pl

Współrzędne geograficzne

Rozwój cywilizacji, coraz dokładniejsze poznawanie i lepsze rozumienie otaczającego świata skłoniły człowieka do stworzenia sobie możliwości jednoznacznego określenia położenia geograficznego dowolnego punktu na kuli ziemskiej. Najbardziej przydatną do tego celu okazała się sieć umownych linii – południków i równoleżników – pokrywająca powierzchnię Ziemi.

Południki i równoleżniki tworzą siatkę geograficzną, której obraz przedstawiany jest na mapach jako siatka kartograficzna. Pierwszą siatkę wykreślił już w II w. p.n.e. twórca systemu geocentrycznego Klaudiusz Ptolemeusz. Siatka geograficzna pozwala za pomocą dwóch współrzędnych geograficznych dokładnie określić położenie każdego punktu na Ziemi (z wyjątkiem biegunów, gdzie określona jest tylko jedna współrzędna – szerokość geograficzna).

www.wiking.edu.pl

Współrzędne geograficzneDługość geograficzna to kąt dwuścienny zawarty pomiędzy płaszczyzną południka 0° a płaszczyzną południka przechodzącego przez dowolny punkt na Ziemi.

Szerokość geograficzna to kąt zawarty między płaszczyzną równika a promieniem ziemskim przechodzącym przez dowolny punkt na Ziemi. www.scholaris.pl