2

Wydawca:SP ZOZ MSW z Warmińsko-MazurskimCentrum Onkologii w OlsztynieRedakcja:Rafał BezuchŁukasz SawaniewskiProjekt graficznyi skład komputerowy:USE Piotr SzawdzianiecKorekta:Elżbieta LenkiewiczDystrybucja:Kolportaż własnyKwartalnik jest bezpłatnyKontakt:lukasz.sawaniewski@poliklinika.netwww.poliklinika.net

Kwartalnik Szpi tala MSW w Olsztynie

CERTYFIKAT 2011/28 Certyfikowany na zgodność z:PN-EN ISO 9001:2009

PN-EN ISO 14001:2005PN-N-18001:2004

PN-ISO/IEC 27001:2007i wymaganiami SPZK

Finalista II edycji konkursu

„ZNAKOMITY PEŁNOMOCNIK SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA”

★ P

OLS

KA NA

GRODA JAKOŚC

I ★

ZNAKOMITY PRZY

WÓD

CA

POLSKA NAGRODA JAKOŚCIXVI edycja 2010

LAUREATw kategorii:

ORGANIZACJE PUBLICZNE – OCHRONA ZDROWIA

Życzenia noworoczne .......... 3

Dzisiaj w Betlejem ................ 4

O tym w szpitalu trzebapamiętać .............................. 5

Etiopatogeneza obrzękuchłonnego ............................. 6

Zimowe złamania ................. 7

Zdrowa nadzieja ................... 8

Ze sportem jestem na Ty! ..... 10

Zapytaj lekarza ..................... 11

Choroby neurologiczneznanych ludzi ........................ 12

Wykaz usług medycznych .... 14

Laparoskopowe usunięcietrzonu macicy ....................... 18

Szczypta rozgrzewki ............ 19

Życzenia duchownych .......... 20

W numerze:

Finalista IV edycji konkursu

„ZNAKOMITY PRZYWÓDCA”

★ P

OLS

KA NA

GRODA JAKOŚC

I ★

ZNAKOMITY PRZY

WÓD

CA

Szpital przyjazny pacjentom!

str.4

str.8

str.10

str.12

3

zima 2 14zima 2 14

Drodzy Państwo,

Pacjenci, Pracownicy, Przyjaciele Polikliniki.

Wchodzimy w nowy, 2015 rok.

To rok szczególnie ważny, bo jubileuszowy dla Szpitala. Siedemdziesiąt lat

temu, w 1945 roku powstała Nasza Placówka. Kolejne 70 lat wypełniła

praca Zespołu Szpitala, budując szacunek i zaufanie pacjentów.

W historii zawsze można znaleźć okresy lepsze i gorsze. Niezależnie od tego,

Poliklinice, jak każdemu dobremu szpitalowi, przyświecał jeden cel – pra-

cować tak, aby nasi Pacjenci mogli cieszyć się zdrowiem razem ze swoimi

bliskimi. W grudniowym, świątecznym okresie właśnie to „razem” nabiera

specjalnego znaczenia i staje się w wyjątkowy sposób doceniane.

Wszystkim naszym Pacjentom, Pracownikom oraz Przyjaciołom Polikliniki,

życzymy, aby nadchodzący 2015 rok przyniósł radość, którą można dzielić

z najbliższymi.

Dyrekcja Szpitala

4

Poliklinika: Święta Bożego Narodzeniato czas, kiedy w Polsce przy rodzinnymstole śpiewa się kolędę Dzisiaj w Betle-jem. Święta te nawiązują do wydarzeńsprzed 2 tys. lat. Chcę jednak zapytać,na jaką opiekę medyczną może liczyćmatka z dzieckiem przychodzącym naświat w Betlejem w 2014 r.?Rafiq Rishmawi: Opiekujemy się matkąi dzieckiem od momentu zajścia w ciążę,przez cały czas jej trwania, w czasie po-rodu i po porodzie do pierwszego rokużycia malucha. Polega ona na badaniachlaboratoryjnych, lekarskich, przeprowa-dzaniu badań USG, wizytach domowych,nauce prawidłowego sposobu odżywia-nia i  karmienia zarówno dla matki jaki  dziecka oraz  prawidłowego sposobuopieki nad noworodkiem i niemowlęciem.Zachęcamy, aby noworodki karmionebyły naturalnie. Prowadzimy badanie słu-chu i stawu biodrowego u wszystkich no-worodków, oraz szczepienia ochronnew/g zaleceń Światowej Organizacji Zdro-wia WHO .

P.: Powiedział Pan, że promowane jestkarmienie piersią. W Polsce nowotworypiersi u kobiet są najczęściej występu-jącymi nowotworami złośliwymi. Jak towygląda na Zachodnim Brzegu i w stre-fie Gazy?R.R.: W  ostatnim okresie zauważamyduży wzrost chorób nowotworowych. Ich

profilaktyka wśród kobiet prowadzonajest we wszystkich szpitalach specjalis-tycznych w  regionie Betlejem. Polegaona na badaniach kobiet w kierunku no-wotworu sutka i szyjki macicy, badań le-karskich, wymazu z szyjki macicy, badańUSG, mammografii sutka itd. Badania tesą odpłatne, ale już chemioterapia i ra-dioterapia nie. W rejonie Betlejem jestsześciu lekarzy onkologów.

P.: Czy to wystarczająca liczba?R.R.: Palestyńska służba zdrowia jestsłabo rozwinięta ze względu na sytuacjępolityczną panującą na ZachodnimBrzegu i w strefie Gazy. Na 10 tys. miesz-kańców mamy 12,5 łóżka. Cały okręgBetlejem liczy około 200 tys. mieszkań-ców i stanowi 5% ogółu ludności pale-styńskiej. Palestyńczycy żyją w  trzechmiastach, w trzech obozach dla uchodź-

ców z 1948 roku i w 33 wioskach otoczo-nych murem. W Betlejem jest 6 szpitali,w tym jeden główny państwowy z około75 łóżkami. Oprócz tego są dwa szpitaleprywatne i  dwa należące do organizacjipozarządowych oraz jeden szpital pe-diatryczny prowadzony przez Caritas .

P.: Jest Pan lekarzem pediatrą. Co panazdaniem stanowi przeszkodę w dostę-pie do opieki zdrowotnej mieszkańcówBetlejem?R.R.: Mamy wysokie bezrobocie, którewynosi obecnie około 24% i słabo rozwi-niętą opiekę medyczną. Dlatego Autono-mia Palestyńska kieruje pacjentów doleczenia w różnych krajach sąsiednich,w regionie Bliskiego Wschodu. Najważ-niejsze problemy w  naszej codziennejpracy to brak połączeń z  Jerozolimą,gdyż to miasto jest odgrodzone od nasmurem, co w dużym stopniu uniemożli-wia pacjentom możliwość lepszej diag-nostyki i  dostęp do specjalistycznychgabinetów i szpitali funkcjonujących podrugiej stronie muru.

P.: Co chciałby Pan powiedzieć naszymczytelnikom?R.R.: Chciałbym podziękować wszystkimza umożliwienie nam przekazania w Wa-szym magazynie informacji o  sytuacjizdrowotnej w Betlejem. Naszym pod-stawowym hasłem jest ZDROWIE DLAWSZYSTKICH!

RB

Ze świata

Dzisiaj w Betlejem…

Rozmowa Rafiqiem Rishmawi– palestyƒskim lekarzem

Dr Rafiq Rishmawi

Polski Honorowy Konsul

w Betlejem

Lekarz pediatra. Ukończył łódzkąAkademię Medyczną. W 1983 odbyłspecjalizację pierwszego stopniaz pediatrii w Szpitalu im. Korczakaw Łodzi. Do Betlejem wrócił w 1989i od tego czasu pracuje w tamtejszymszpitalu.

fot:

sxc.

hu

5

zima 2 14

Nawet w najlepszym szpitalu nie da się wszystkiego przewidzieć, do końca wyeliminować ryzyka.Warto więc zawsze także samemu zadbać o siebie.

• Nie bój się pytać. W razie niejasności, jakichkolwiek wątpli-wości upewnij się, że dobrze zrozumiałeś, co powiedział le-karz lub pielęgniarka. Bez względu na to, czy obawy dotycząleków, operacji czy odwiedzin bliskich.

• Informuj lekarza o lekach, jakie zażywasz. Udając się do szpi-tala dobrze jest spisać nazwy zażywanych przez siebieleków i suplementów diety (samodzielnie lub z pomocą bli-skich). Taka informacja jest bardzo istotna, gdyż niektóre lekilub suplementy diety zastosowane łącznie z innymi lekamimogą szkodzić zdrowiu.

• Poinformuj lekarza o swoich uczuleniach lub niepożądanychreakcjach na leki. Koniecznie poinformuj też lekarza, jeślijesteś w ciąży.

• Podczas pobytu w szpitalu znaj godziny, w jakich powinieneśotrzymywać leki. Jeśli podejrzewasz, że podano ci niewła-ściwy lek, natychmiast zgłoś to lekarzowi lub pielęgniarce;również w przypadku, gdy po zażyciu poczułeś się źle. Niezażywaj samodzielnie leków ani witamin poza tymi, które zle-cono w szpitalu. Nie denerwuj się też, gdy pielęgniarka przedpodaniem leku sprawdza twoje imię i nazwisko. W ten spo-sób upewnia się, że dany lek jest właśnie dla ciebie.

• Dbaj o higienę, by zapobiec zakażeniom. Chorzy mogą nie-świadomie skażać swoje otoczenie, przebywanie bowiem wewspólnej przestrzeni stwarza istotne zagrożenia. Tymbardziej, że w ciele pacjenta mogą być obecne np. cewnikiw naczyniach krwionośnych czy pęcherzu moczowym, którenaruszają naturalne bariery chroniące przed zakażeniem.Dlatego:– myj ręce każdorazowo przed jedzeniem i piciem,– zawsze myj ręce po skorzystaniu z toalety,– regularnie dbaj o higienę okolic intymnych,– używaj mydła i ciepłej wody nie krócej niż 30 sekund,– gdy istnieje taka możliwość, dezynfekuj ręce (pozwól, by

preparat pozostał na rękach aż do wyparowania, nie osu-szaj dłoni ręcznikiem),

– upewnij się, czy lekarz lub pielęgniarka, wykonując przytobie jakiekolwiek czynności medyczne, umyli lub zdezyn-fekowali ręce bezpośrednio przed wykonaniem tych czyn-ności i po nich,

– jeżeli masz ranę pod opatrunkiem, założony cewnik lubwenflon – nie dotykaj ich,

– poproś swoich krewnych i przyjaciół, by nie odwiedzali cie-bie, jeśli są przeziębieni i źle się czują.

• Dowiedz się, czy podczas twojego zabiegu będzie stosowanaOkołooperacyjna Karta Kontrolna, tzw. checklista. Taka kartazmniejsza ryzyko komplikacji w trakcie zabiegu operacyj-nego. Powinny ją wdrożyć szpitale posiadające akredytację.

• Upewnij się, że wszystkie twoje wątpliwości zostały wyjaś-nione jeszcze przed zabiegiem. Przed zabiegiem powinieneśzostać poinformowany o korzyściach i zagrożeniach z nimzwiązanych, o skutkach braku twojej zgody na operację, a takżeo tym, jak się przygotować i jak postępować po zabiegu. Jeśliczegoś nie rozumiesz – pytaj! Dla twojego bezpieczeństwa le-karz powinien zaznaczyć miejsce operowane, co pomaga unik-nąć ewentualnego błędu.

• Po zabiegu poinformuj lekarza lub pielęgniarkę o dolegli-wościach bólowych. Nie zapomnij zapytać lekarza, czy bę-dziesz potrzebował leków, rehabilitacji, kiedy będziesz mógłwrócić do normalnych aktywności, a także czy potrzebujeszkonsultacji poszpitalnej. Jeśli tak - dowiedz się, gdzie i kiedymasz się zgłosić.

• Przy wypisie dowiedz się: jak podawać leki, w jakich dawkachi o jakich porach dnia; jakie są możliwe skutki uboczne orazczy podczas podawania leku należy okresowo wykonywać ba-dania laboratoryjne; czy przepisane w szpitalu leki możnaprzyjmować z innymi lekami, witaminami, suplementami dietyoraz ziołami; w jakich odstępach czasu od spożywanych po-siłków należy zażywać leki; czy podczas ich przyjmowaniamogą wystąpić działania uboczne (jeśli tak, dowiedz się, jaknależy wówczas postąpić); czy można przerwać zażywanieleków, jeśli poczujesz się lepiej, czy też kontynuować zaleconąkurację; czy zażywając zlecone leki powinieneś unikać okre-ślonych składników pokarmowych i napojów (np. alkoholu)oraz czy palenie papierosów nie zmniejsza skuteczności pro-wadzonej farmakoterapii.

Na podstawie poradnika„Twój szpital to szpital akredytowany”

wydanego przezCentrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia

Idziesz do szpitala?

Pami´taj!

6

Postać pierwotna obrzęku jest skutkiemrzadkich uwarunkowanych genetyczniewad rozwojowych układu chłonnego i możepojawić się u dzieci jako obrzęk wczesnylub u dorosłych jako postać późna. W za-awansowanej chorobie nowotworowejmoże pojawić się na skutek zajęcia lubucisku naczyń, węzłów chłonnych przezproces chorobowy, a u osób wyleczonychz nowotworu, po operacji lub radioterapiiobejmującej węzły chłonne, dochodzi doutajonej, subklinicznej niewydolności lim-fatycznej.

W przewlekłej niewydolności żylnej, wsku-tek wzrostu ciśnienia hydrostatycznegow naczyniach żylnych nadmierna ilość po-wstałego płynu tkankowego nie może byćodtransportowana z powrotem układemchłonnym do krwi, co powoduje uszkodze-nie układu zastawkowego i  w  konsek-wencji całego układu chłonnego. Obrzęklimfatyczny zazwyczaj jest niesymetrycznyi dotyczy głównie kończyny, czasem przy-ległych części tułowia. Początkowo jest nie-wielki, ale nieleczony z czasem staje siętwardy. Objętość kończyny ulega powięk-szeniu, zmniejsza się ruchomość w sta-wach i pojawiają się przykurcze mięśniowe.Zmiany te prowadzą do podatności skóryna urazy i uszkodzenia co może doprowa-dzić do limfotoku i  wtórnych zakażeń,a w skrajnych przypadkach do rozwoju no-wotworów.

Wśród czynników wyzwalających powsta-nie obrzęku chłonnego najczęściej wymie-nia się: urazy, brak aktywności fizycznej lubnadmierny wysiłek, przemęczenie, ciepłooraz nadwagę. Wyeliminowanie wyżej wy-mienionych czynników, a także znajomośćpodstawowych zasad i czynności zapobie-gawczych takich jak: pielęgnacja skóryi paznokci, unikanie narażenia na wszel-kiego rodzaju urazy, odpowiednio dobranećwiczenia fizyczne, kontrolowanie masyciała, wysokie ułożenie kończyny, a takżewykorzystanie elementów leczenia za po-

mocą kompresji i  manualnego drenażulimfatycznego w wybranych przypadkach,zmniejszają ryzyko rozwoju obrzęku chłon-nego i jego następstw.

Właściwa pielęgnacja skóry i paznokci mana celu niedopuszczenie do infekcji (zapal-nych, grzybiczych), które mogą spowodo-wać rozwój obrzęku chłonnego. Skóręnależy myć hypoalergicznym mydłem,dokładnie osuszyć, zwłaszcza miejscamiędzy palcami i  nawilżać za pomocąśrodków nawilżających (balsamy, kremy,oliwka). Ponadto skórę należy chronićprzed wszelkiego rodzaju urazami: me-chanicznymi (zastrzyki, pomiary ciśnienia

tętniczego, pobieranie krwi, zadrapaniazwierząt domowych, skaleczenia, ukąsze-nia owadów, noszenie obcisłej biżuterii),chemicznymi (kontakt z drażniącymi środ-kami czyszczącymi) i termicznymi (ciepło,zimno, ekspozycja na słońce). Dodatkoworegularna, systematyczna i odpowiedniodozowana aktywność fizyczna w  postacićwiczeń fizycznych i oddechowych stanowiintegralną część profilaktyki przeciwob-rzękowej. Aktywność fizyczna powinnaobejmować ćwiczenia utrzymujące lub po-prawiające zakres ruchomości w stawach,wzmacniające układ mięśniowy, zapewnia-jące utrzymanie prawidłowej masy ciała

i  w  konsekwencji poprawiające ogólnąwydolność organizmu. Poleca się wysiłkio  umiarkowanej intensywności i  czasietrwania, z  małą liczbą powtórzeń, kilkarazy w ciągu dnia, tak aby nie doprowa-dzić do zmęczenia mięśni. Zbyt inten-sywny wysiłek może prowadzić do rozwojuobrzęku.

W wybranych przypadkach, u osób podej-mujących cięższą pracę fizyczną, u osóbuprawiających sporty, u podróżujących lubpozostających w przymusowej pozycji kilka,kilkanaście godzin, zaleca się wykorzysta-nie kompresji - ucisku, a więc noszeniew ciągu dnia gotowych produktów ucisko-wych: rękawów, nogawek, pończoch lubpodkolanówek. Istotne jest też unoszeniekończyny do poziomu serca kilkakrotniew  ciągu dnia przez około 10-15 minut,w nocy zaleca się korzystanie z poduszeklub specjalnych klinów.

W przypadku rozwinięcia się obrzękuchłonnego i/lub jego powikłań, niezwykleważna jest ocena kliniczna i  szybkiewdrożenie odpowiedniego leczenia, opie-rającego się na postępowaniu fizjotera-peutycznym.

Obrzęk chłonny, limfatyczny (lymphedema, lymphoedema) rozumiany jako kliniczna manifestacja zastoinowejniewydolności układu chłonnego, może być wynikiem nieprawidłowości budowy i funkcji układu chłonnego,urazów, zapalenia, przewlekłej niewydolności żylnej lub związany z chorobą nowotworową.

Etiopatogeneza obrz´ku ch∏onnego

Maciej Szubzdafizjoterapeuta

Obrzęk limfa-tyczny kończynygórnej prawej

zima 2 14

7

Zbiór najczęściej odnotowywanychprzez lekarzy przypadków zawiera m.in.złamania szyjki kości udowej, kościguzicznej, żebra, nadgarstka, kościprzedramienia, kończyny dolnej, a nawetkręgosłupa. O  ile narciarz może swójwypadek tłumaczyć ekstremalną naturątego sportu, to już pan Kowalski, którywywrócił się w drodze do sklepu powi-nien być zły już tylko i wyłącznie na sie-bie. Czasem jeden nieuważny ruch możespowodować, że do swojej sylwestrowejkreacji będziemy musieli wkomponowaćstylowy gips.Ostatecznie, odchodząc od żartów na-leży zaznaczyć, że szczególną ostroż-ność powinny zachować osoby starsze,których sprawność ruchowa z  racjiwieku jest obniżona, jak i te cierpiące naosteoporozę.

Niechcianego incydentu można bardzołatwo uniknąć stosując poniższe rady.• Panie powinny unikać chodzenia na

obcasie po śliskich nawierzchniach.• Nasze obuwie musi być przeznaczone

na zimową porę roku, to znaczy z od-powiednim bieżnikiem na podeszwiei, jeśli to możliwe, obejmujące kostkę,co zminimalizuje ryzyko skręcenia.

• Częściej patrzmy pod nogi i unikajmysytuacji, w których zmuszeni jesteśmydo biegu.

• Starajmy się nie przechodzić obok ry-nien (spływająca woda tworzy lód).

• Wchodząc po schodach trzymajmy sięporęczy.

• Przed domem posypmy piaskiemschody i chodnik.

Sztuka spadaniaCzasem nawet chuchając na zimnemożna się poparzyć. Co zrobić w sy-tuacji, w  której wiemy, że upadniemyi mamy kilka sekund na reakcje? Tutajwarto wykorzystać techniki prosto z salkarate. Musimy zatem starać się takprzewrócić, by rozłożyć siłę upadku nacałe ciało. Nie możemy doprowadzić dotego, by ciężar skoncentrowany był najednej jego części np. na ręce. Zdecydo-wanie najgroźniejszy jest upadek naplecy. Musimy starać się wtedy przekrę-cić na bok, ale gdy nie mamy na toszans, próbujmy zamortyzować upa-dek pośladkami. Zginamy się wówczasw pół, by to właśnie pośladki dotknęłypodłoża przed plecami (staramy się zro-bić tak zwaną kołyskę).

W sytuacji gdy nie uda nam się ochronićprzed upadkiem i  ulegniemy poważ-nemu obrażeniu, należy bezzwłocznieudać się do specjalisty, który udzieliniezbędnej pomocy.

Życzę wesołych Świąti odśnieżonych chodników.

Mateusz Ostaszyk

Nie daj się złamać zimie!!! Zimowe urazy narządów ruchu, choć wydająsię trywialne i mało prawdopodobne to jednak zdarzają się często i nietylko na narciarskim stoku. W miejskiej dżungli odrobina nieuwagizimową porą może skutkować poważną kontuzją.

Zimowe z∏amania

fot:

ww

w.fr

eeim

ages

.com

8

Wąski korytarz olsztyńskiej Polikliniki. Oddział chemioterapii jednodniowej. Wszystkie krzesła przy ga-binetach lekarzy są już zajęte. Jedni czekają z bliskimi, inni samotnie wyczekują na swoją kolej. Przy saliwlewów cytostatycznych widzę kobietę w średnim wieku, towarzyszy jej mąż. On delikatnie gładzi ją po dłoni.Nie rozmawiają. Jej twarz nie zdradza żadnych emocji, a wzrok błądzi gdzieś po ścianach. Mijam kolejnedrzwi, za którymi kryje się tabliczka psycholog onkologiczny Emilia Piskorz-Jary. Wchodzę. Wita mnie ładna,uśmiechnięta kobieta; to właśnie z nią przyszłam rozmawiać o nadziei. Nadziei, którą widziałam u ludzi cze-kających na korytarzu.

Pani Emilio, dlaczego większość ludzitraktuje wiadomość o nowotworze jakwyrok?Rak wzbudza największy lęk pomimo, żewięcej ludzi umiera z  powodu choróbserca niż nowotworów. Czy chory o tymwie? Często nie! Jakkolwiek choroby no-wotworowe nie są wiodącą przyczynąśmierci na świecie, to ich wpływ na życieczłowieka jest wielostronny i pociąga zasobą rozmaite, często negatywne kon-sekwencje, dlatego też, nie bez powodusą one postrzegane jako jedne z  naj-trudniejszych i najbardziej stresującychspośród wszystkich chorób.

Czy od samego rozpoznania nowo-tworu w człowieku rodzi się wola walkii nadzieja na wyzdrowienie? Chorobapotrafi zmienić charakter człowieka?Pyta mnie Pani o pierwsze reakcje? Czyjuż pierwsze dni pozwalają stwierdzić ktobędzie walczył, a komu będzie potrzebnaszczególna pomoc? Początki są częstopodobne. Czymś całkowicie naturalnymjest to, że gdy człowiek zostaje porażonydiagnozą, pojawia się szok przeplatającysię z niedowierzaniem. W głowie poja-wiają się myśli: „to niemożliwe”, „pewnielekarz się pomylił”, „wyniki trzeba powtó-rzyć”, „może skonsultuję się z  kimśinnym”. Potem przychodzi lęk i bunt: „dla-czego ja”, „dlaczego akurat teraz”, „ja niechcę”, „nie dam rady”. Jednak istniejezłoty środek jako wypadkowa tych emocji,a  mianowicie nadzieja, dzięki którejw duchu powtarzamy: „dam radę”, „innijakoś z tym żyją”, a potem, rozpoczyna sięleczenie i chory uczy się żyć na nowo.

Co robić by się nie załamać, jest na tojakakolwiek metoda?Pierwsza spontaniczna myśl, która po-

jawiła się w mojej głowie, to opieraniesię przede wszystkim na wiedzy i faktach,a nie na mitach. To znaczy, że na samympoczątku należy wyrzucić z głowy głę-boko zakorzenione w  naszej kulturzeprzeświadczenie, że rak znaczy tyle samo,co rychła śmierć. Niektórzy twierdzą, żejeśli nie śmierć, to kilka miesięcy/latżycia, ale w ogromnym cierpieniu. Wartopowtórzyć jeszcze raz, że jest to mit.

Skąd czerpać każdego dnia siłę i moty-wację?Dalsze kroki będą zależały od tego jakimczłowiekiem jest osoba chorującai  czego potrzebuje. Każdy z  nas jestprzecież inny. Wniosek: niestety nie mana to gotowej recepty. Dwie osoby z takąsamą chorobą, w takim samym jej sta-dium, poddawane takiemu samemu le-czeniu będą różnie psychologicznie

Zdrowa nadzieja

EmiliaPiskorz-Jary

psychologonkologiczny

To chorobauÊwiadamia

n a mogromneznaczenie

nadziei

9

zima 2 14

reagowały. Przede wszystkim ich po-trzeby będą inne, a  to przełoży się naproces chorowania i zdrowienia. Naj-ważniejsze, żeby osoba chora już na po-czątku złożyła sobie przyrzeczenie:„Będę korzystał/a ze wszystkich możli-wych, dostępnych i sprawdzonych na-rzędzi. Lekarz, psycholog, ksiądz, jasam, moi bliscy, znajomi, naukowa wie-dza czy wiara są moją szansą, by wygraćz nowotworem”. Jest jednak coś jeszcze,a mianowicie nadzieja.

Często mówi się o tym, jak ważna jestnadzieja, ale czym ona właściwie jest,jak ją definiować?Nadzieja jest lekiem w  chorobie, jestogromną siłą dodającą pacjentowi ener-gii, która zwiększa szanse na wyzdro-wienie. Taka zdrowa nadzieja, o którejmówimy w psychoonkologii nie jest bez-troskim, naiwnym, pozytywnym przeko-naniem, że nic mi nie będzie, że napewno wyzdrowieję. Zdrowa nadzieja, toprzekonanie, że nieważne jak trudna jestmoja sytuacja, mam szansę pokonaćchorobę, nie cierpieć, czuć się dobrzei być sprawnym. W psychoonkologii mówisię, że wbrew opinii lekarzy, nadzieja nieumiera wraz z pogorszeniem się stanuzdrowia, zmienia tylko swój obszar.

Odnosząc się do obszarów, o  jakichPani wspomniała, możemy wyróżnićkilka typów nadziei?Tak, mogą być różne. Między innymi: na-dzieja na wyzdrowienie, na brak bólu, najak najdłuższe zachowanie sprawności,na usunięcie dolegliwości, uporządko-wanie swoich spraw czy po prostu nażycie. Nieważne, jaki obszar obejmujenadzieja, każdą z nich warto wzbudzać,wzmacniać, rozwijać i  podtrzymywać.Lekarz powinien uwierzyć w możliwościpacjenta, walczyć o jego nadzieje.

Zdarza się, że choroba nas przytłacza,nie jesteśmy w stanie sprostać kolej-nym przeciwnościom. Gdzie w takichsytuacjach szukać pomocy?Wszędzie, ale ważne, żeby źródła byłysprawdzone. Aktualnie dostęp do tego

typu informacji nie jest trudny. Poja-wiają się one w telewizji, można poszu-kać w  Internecie. Przede wszystkimwarto jednak zapytać personel me-dyczny, porozmawiać z  sąsiademz łóżka obok, który może już z takiej po-mocy korzysta.

Czy osoby chore na raka, nakłaniająswoich bliskich do badań kontrolnych?Można już zauważyć takie zjawisko?Osoby, które doświadczają tego typuchoroby stają sie bardziej uwrażliwionena kwestie zdrowia. To właśnie onostaje się teraz priorytetem, dlategoczęsto proszą bliskich, by zrobili cho-ciaż podstawowe badania, co w naszymspołeczeństwie nie jest częste. Bliscyosób chorujących zazwyczaj godzą się,chociaż najczęściej nie dla samych sie-bie, ale dla świętego spokoju. Takiemarudzenie chorego to dobra motywa-cja do większego dbania o własne zdro-wie.

Pacjenci bardziej doceniają zwykłe,błahe chwile, choroba potrafi zmienićich postrzeganie świata?Rzeczywiście, osoby które doświad-czyły w swoim życiu traumy jaką jestniewątpliwie choroba nowotworowa,mogą przeżyć również coś, co nazywasię rozwojem potraumatycznym. Rakczęsto prowadzi do negatywnych i dłu-gotrwałych fizycznych oraz  psycholo-gicznych konsekwencji. Z drugiej jednakstrony, obok niezaprzeczalnego cierpie-nia, osoby, które pokonały chorobę rela-cjonują pozytywne przemiany w  sobiesamych i w swoim życiu. Ci, u których po-jawił się rozwój pourazowy, mogą do-strzegać w codzienności nowe, zupełnieniezauważalne do tej pory możliwości.Bardziej doceniają także życie, mówiąo poczuciu wewnętrznej siły i o zmianachna płaszczyźnie relacji z innymi ludźmi,o przemianie duchowej i religijnej.

Czy nadzieja może mieć różny charak-ter, inaczej postrzegają ją ludzie zdrowi?Kilka lat temu przeczytałam gdzieś zda-nie, że „są pewne bramy, które otworzyć

może jedynie choroba”. Tak też jest z na-dzieją, jest ona bowiem nieodłącznymelementem naszego życia. Bez przeko-nania, że coś jest możliwe do osiągnięciai bez tego przyjemnego uczucia, któresię z nim wiąże, nie podjęlibyśmy więk-szości działań. Jednak będąc zdrowymczęsto jej nie doceniamy. To chorobauświadamia nam przeogromne znacze-nie nadziei.

Przecież mówimy: „zawsze warto miećnadzieję” czy: „nadzieja matką głu-pich”, zatem chyba nie tylko chorzymogą ją mieć? Zdrowym ludziom trud-niej jest odszukać w sobie nadzieję?Nie, różnica jest taka, że jako zdrowio tym nie mówimy. To wydaje się oczy-wiste. Dopiero w momencie choroby za-czynamy zadawać sobie pytania: „jakwygląda ta nadzieja”, „kiedy mogę sobiepowiedzieć, że odnalazłem nadzieję”.W momencie zagrożenia poznajemy jejwartość, którą na co dzień bagatelizu-jemy, pomniejszamy jej znaczenie.

Czyli u chorych jest ona głębsza?Jest zdecydowanie bardziej świadoma.Będąc zdrowym jak już podkreślałamwielokrotnie, nie doceniamy jej wartości.

Prowadząc rozmowy z pacjentami, za-uważa Pani, że każdy z nich odnajdujenadzieję? Występuje u 100% chorych?Chciałabym żeby tak było, ale niestetynie jest. Można jednak próbować rozma-wiając z psychologiem czy bliskimi, któ-rzy mogą w pacjencie tę zdrową nadziejępo prostu zaszczepić.

Rozmawiała:Angelika Wolska

10

Co możemy rozumieć przez powie-dzenie „zdrowy styl życia”?Na zdrowy styl życia składają się różneczynniki. Musimy dbać o naszą dietę, zdro-wie i higienę. Należy pamiętać, że pracajest tak samo ważna jak odpoczynek.Warto byłoby znaleźć sobie takie hobby,które jednocześnie pozwalałoby nam sięzrelaksować. Szczególnie, gdy często nasztryb pracy jest siedzący, a jeszcze żyjemyw ciągłym stresie. Ważny jest sen. 7-8godzin dziennie dla osoby dorosłej jestnormą, z której nie należy rezygnować.Oczywiście powinniśmy być też aktywniruchowo.

Czy aktywność fizyczna to tylko si-łownia?Absolutnie nie. Najważniejsze są chęci.Siłownie można zastąpić wieloma czyn-nościami. Biegi, marsze, taniec, jogging,nordic-walking, ćwiczenie w domu,basen, jazda na rowerze, a nawet spa-cer z psem są również aktywnością fi-zyczną.

Jaka jest zależność między aktywno-ścią fizyczną a chorobami?Badania wykazują, że regularne ćwicze-nia zmniejszają ryzyko zachorowania naraka okrężnicy. Wpływają też na zmniej-szenie ryzyka raka piersi czy rakatrzonu macicy. Należy też pamiętać, żeosobom, które były aktywne fizyczniełatwiej jest wrócić do formy i zdrowianp. po urazach, a ich organizm szybciejsię regeneruje. Dodatkowo aktywnośćwpływa pozytywnie na układ krążeniowyczy wydolnościowy. Warto też zwrócićuwagę na to, że przez brak umiejętnegoodpoczynku i brak aktywności fizycznejczęsto dochodzi do przemęczenia orga-nizmu, czego skutkiem mogą być stanydepresyjne lub sama depresja.

Czy powinniśmy trenować „na własnąrękę”?Jeżeli ogranicza się to do poziomu ama-torskiego, to nie ma żadnych przeciw-wskazań, lecz jeśli widzimy, że naszetreningi nie przynoszą oczekiwanych

efektów lub chcemy zwiększyć ich częs-totliwość, powinniśmy udać się do in-struktora, trenera personalnego bądźfizjoterapeuty, który pokaże nam odpo-wiednie ćwiczenia i nauczy techniki.Przy treningu kluczową rolę odgrywanawadnianie organizmu. Trener powienam też o tych właściwościach.

Kiedy powinniśmy skonsultować sięz lekarzem? Gdy po treningu odczuwamy jakiś bólbądź czujemy się gorzej niż przed trenin-giem. Kiedy chorujemy na choroby prze-wlekłe jak np. astma, choroby serca czynadciśnienie. Pamiętajmy, że źle dobranaforma i czas treningów mogą szkodzićnaszemu zdrowiu. Nie możemy zaczynaćod zbyt ciężkich ćwiczeń. Warto zrobićbadania kontrolne przed rozpoczęciemtreningów w celu konsultacji lekarskiej,a sport dawkować stopniowo, małymikrokami, żeby organizm przyzwyczaił siędo nowej sytuacji. Oczywiście nie mo-żemy stosować diet na własną rękę (np.

Ze sportem jestem na Ty!

Po powrocie z pracy i wypełnieniu wszystkich obowiązków domowych siadamy przed telewizorem, biorącw rękę paczkę ciastek i oglądamy ulubione seriale. Nikt z nas nie zastanawia się, że taka codzienność możebardzo zagrozić naszemu zdrowiu. Dlaczego? Na moje pytania odpowie Sebastian Olszewski – fizjoterapeutaszpitala MSW w Olsztynie.

fot:

ww

w.p

ixel

io.d

e

zima 2 14

11

Sebastian Olszewski

fizjoterapeutaOddział Rehabilitacji Dziennej

Zakład Usprawniania Leczniczego

Zapytaj lekarzagłodówki) w połączeniu z ćwiczeniami.Udajmy się do dietetyka.

Dlaczego brak ruchu jest tak groźny?Niski poziom aktywności fizycznejuznawany jest za istotny czynnik zwięk-szający umieralność ogólną z powoduchorób układu krążenia i nowotworówi jest głównym czynnikiem powodują-cym otyłość.

Jak często ćwiczyć ?Teoria mówi o 3 do 4 treningach tygod-niowo po ok. 30-60 minut. Wówczas od-bywa się to z pożytkiem dla zdrowia.Jednak czas jest uzależniony od wykony-wanej dyscypliny i naszych umiejętności.Po każdej aktywności fizycznej powin-niśmy dać naszemu organizmowi jedendzień na regenerację i przyzwyczajenie donowego trybu życia.

Ostatnie słowo dla naszych czytelni-ków?Przestrzegajmy profilaktyki i nie bądźmyleniwi, a wyjdzie nam to na dobre.Ze sportem bądźmy na Ty!

Rozmawiała:Natalia Szczyglak

Do Pańskiego trybu pracy objawiającego się długotrwałym siedzeniem przy kom-puterze trzeba na pewno wplatać ćwiczenia. Drętwienie szyi pojawia się, ponie-waż mięśnie są w jednym ustawieniu i męczą się od pionowego napięcia. PodamPanu kilka przykładowych ćwiczeń, które należy wykonywać co 2-3 godziny. Lewąrękę opuszczamy w dół, a drugą przybliżamy głowę do prawego barku. MożePan również prawą ręką (przy lewym udzie) złapać za krzesło i starać się całą siłąwypchnąć plecy w kierunku w przeciwnym do dłoni, czyli do „prawego tyłu”. Przywykonywaniu tego ćwiczenia należy pamiętać, że tylko dłoń ma pozostawać na-pięta. Warto także ustawić na chwilę krzesło przy ścianie i próbować głowę„wciskać do ściany”. Pracując przy komputerze może Pan również co jakiś czasściągać barki w kierunki uszu. Polecam też ułożyć dłonie jak do „modlitwy” i ścis-kać je w taki sposób, by napiąć mięśnie klatki piersiowej. Proszę spróbowaćtakże obrócić głowę w kierunku lewego barku, lewą rękę opuścić w dół, a prawą

spychać głowę tak, by prawe ucho kierowane było w stronęprawego kolana. Oczywiście wszystkie te czynności wy-

konujemy naprzemiennie, od 6 do 10 powtórzeń, po10 sekund. Jeśli po wykonaniu powyższych ćwiczeńszyja nadal będzie drętwieć, proszę skontaktowaćsię ze specjalistą.

Pracuję przy komputerze około 10 godzin dziennie. Zauważyłem, że bardzodrętwieje mi szyja. Czy mogę temu zapobiegać wykonując jakieś ćwiczenia,a może powinienem udać się do lekarza? (Andrzej l. 32 Olsztyn)

Pojawiły się pierwsze mrozy, a wraz z nimi informacje o wychłodzeniach, od-mrożeniach i zamarznięciach. Jak zabezpieczać się przed zimnem kiedy trzebaiść do pracy, szkoły, czy po prostu na zakupy? (Anna l. 22 Gołdap)

Marcin Kochanfizjoterapeuta

Jacek Tyllolekarz

Mrozy towarzyszyły ludziom od tysięcy lat. Przychodzi zima i trzeba liczyć siętakże z mrozami. Jest jednak kilka sprawdzonych sposobów, by jakoś prze-trwać chłodne dni. Radziłbym przede wszystkim ubierać się wielowarstwowoi wygodnie. Nie należy nakładać np. niewygodnych butów czy rzeczy, które pro-wadziłyby do długotrwałego ucisku naszego ciała i tym samym, do gorszegoukrwienia. Warto także starać się nie oddychać ustami tylko nosem, gdyż po-wietrze przechodzące przez nos ulega ociepleniu. Przed wyjściem z domu, niezapominajmy o czapce, która będzie także zakrywać nasze uszy. Największautrata ciepła, bo aż 30%, następuje właśnie przez głowę.Podstawową jednak rzeczą, o której należy pamiętaći przestrzegać jej zimą jest unikanie alkoholu. Wieluosobom może się wydawać, że działa on rozgrze-wająco, jest to jednak złudne uczucie ciepła. Pospożyciu alkoholu zaburzana i  wypaczana jesttakże ocena sytuacji.

12

Geniusz na kozetceChoroby neurologiczne znanych ludzi

I w ciężkiej chorobie tkwi dobro. Kiedy ciało słabnie, silniej czuje się duszę. Tak ponad 100 lat temu pisał rosyjskiprozaik Lew Tołstoj. Patrząc na życiorysy wielu znanych ludzi, znajdujemy postacie, które mimo ciężkiej i nieule-czalnej choroby, dokonały ważnych, a nawet genialnych rzeczy. Zachwycamy się najsłynniejszymi na świecie sło-necznikami, które powstały mimo nękającej ich autora padaczki. Nikt tak lepiej nie zrozumiał zjawiska grawitacjikwantowej jak cierpiący na stwardnienie zanikowe boczne amerykański fizyk. Przytoczone poniżej przykłady po-kazują, że mieszanka nadziei i pasji bywa skutecznym lekiem w zmaganiach z ciężką chorobą.

Według definicji Światowej OrganizacjiZdrowia, pojęciem padaczki, określa sięprzewlekłe zaburzenia czynności mózguo różnej etiologii, cechujące się nawra-cającymi napadami. Padaczka jest naj-częstszą chorobą neurologiczną wiekudziecięcego. W 75% początek chorobyprzypada na wiek do 19 roku życia.Znani z padaczką:

Vincent van Gogh (1853-1890)jest niezaprzeczalnie jednym z najwybit-niejszych artystów w historii malarstwa.Pomimo wielu prób opracowania jegożycia i twórczości, wciąż pozostaje tajem-niczy, a tym samym fascynujący. Jego ob-razy osiągają kolosalne ceny na aukcjachdzieł sztuki. Ta pośmiertna sława miałamu wynagrodzić obojętność na jego ma-larstwo współczesnych mu ludzi. Jednaz teorii głosi, iż van Gogh nie cierpiał nachorobę psychiczną, lecz na padaczkęskroniową, charakteryzującą się napa-dami psychosensorycznymi i psychomo-torycznymi. Polegają one na tym, żewyładowania elektryczne w  ośrodkachmózgu odpowiedzialnych za emocje, wy-

wołują niezrozumiałe i gwałtowne zacho-wanie, a następnie amnezję.

Agatha Christie,Lady Mallowan, DBE, a właściwie Agatha MaryClarissa Miller Christie(znana także jako DameAgatha Christie), córkaClary i Fredericka Miller,

(ur. 15 września 1890 w Torquay, zm. 12stycznia 1976 w Wallingford) – angielskaautorka powieści kryminalnych i obycza-jowych. Agatha Christie jest najbardziejznaną na świecie pisarką kryminałów,oraz najlepiej sprzedającą się autorkąwszech czasów. Wydano ponad miliardegzemplarzy jej książek w języku angiel-skim oraz drugi miliard przetłumaczo-nych na 45 języków obcych. We Francjisprzedano 40 milionów jej dzieł. Podpseudonimem Mary Westmacott, wydałakilka powieści obyczajowych, które rów-nież cieszyły się popularnością.

MichelangeloBuonarroti(Michał Anioł, Michelan-gelo di Lodovico Buonar-roti Simoni; ur. 6 marca1475 w Caprese, prowin-cji Toskanii we Włoszech,

zm. 18 lutego 1564 w Rzymie) – włoskimalarz, rzeźbiarz, poeta i architekt epokiOdrodzenia. Autor między innymi fre-sków w  Kaplicy Sykstyńskiej. Wśródjego rzeźb, najbardziej znane są Pietài Dawid. Z dzieł architektonicznych – pro-jekt kopuły bazyliki świętego Piotra.

Charles John Huffam Dickenspseudonim Boz (ur. 7 lutego 1812 w Lan-dport koło Portsmouth, zm. 9 czerwca1870 w Gadshill koło Rochester, w hrab-

stwie Kent) – angielskipowieściopisarz. Uzna-wany za najwybitniejszegoprzedstawiciela powieścispołeczno-obyczajowej,drugiej połowy XIX w.w Anglii.

STWARDNIENIE ZANIKOWE BOCZNEStwardnienie zanikowe boczne (chorobaCharcota, choroba Lou Gehriga, chorobaneuronu ruchowego, łac. sclerosis latera-lis amyotrophica, SLA, ang. amyotrophiclateral sclerosis, ALS – nieuleczalna, po-stępująca choroba neurodegeneracyjna,która prowadzi do niszczenia komórekrogów przednich rdzenia kręgowego,jąder nerwów czaszkowych rdzenia prze-dłużonego oraz neuronów drogi pirami-dowej, czyli wybiórczego uszkodzeniaobwodowego (dolnego) i  ośrodkowego(górnego) neuronu ruchowego.Znani z SLA:

Henry Louis Gehrig(ur. 19 czerwca 1903w Nowym Jorku,zm. 2 czerwca 1941 tamże)– amerykański basebal-lista w  latach 20. i  30.,zdobywca wielu rekordów

w  Major League, nazywany „The IronHorse”. Gehrig został uznany najlep-szym pierwszobazowym wszech czasówprzez Baseball Writers' Association.Jako urodzony nowojorczyk związany byłz drużyną New York Yankees, dopóki jegokariera nie została przerwana przezujawnienie się objawów choroby neuro-logicznej – stwardnienia zanikowegobocznego (ALS). Zmarł dwa lata od po-stawienia diagnozy. Do dziś, zwłaszczaw USA, stwardnienie zanikowe boczneokreślane jest jako choroba Lou Gehriga.

fot:

ww

w.fr

eeim

ages

.com

zima 2 14

13

Stephen WilliamHawking(ur. 8 stycznia 1942w Oksfordzie) – brytyjskiastrofizyk, kosmolog,fizyk teoretyk. Hawkingcierpi na stwardnienie

zanikowe boczne, którego postęp spo-wodował paraliż większości ciała. Jestnajdłużej żyjącym człowiekiem z SLA.W ciągu trwającej ponad 40 lat kariery,zajmował się głównie czarnymi dziu-rami i grawitacją kwantową. Opraco-wał, wspólnie z Rogerem Penrose’emtwierdzenia odnoszące się do istnieniaosobliwości w  ramach ogólnej teoriiwzględności oraz teoretyczny dowód nato, że czarne dziury powinny emitowaćpromieniowanie znane dziś jako promie-niowanie Hawkinga (lub Bekensteina-Hawkinga).

CHOROBA PARKINSONA(łac. morbus Parkinsoni, ang. Parkin-son's disease, PD; dawniej drżączka po-raźna, paralysis agitans) – samoistna,powoli postępująca, zwyrodnieniowa cho-roba ośrodkowego układu nerwowego,należąca do chorób układu pozapirami-dowego. Nazwa choroby pochodzi od lon-dyńskiego lekarza Jamesa Parkinsona,który w 1817 roku rozpoznał i opisał ob-jawy tego schorzenia. Podłoże anato-miczne i biochemiczne tego schorzeniapoznano dopiero w latach 60. XX wieku.W chorobie Parkinsona, do objawów cho-robowych dochodzi z powodu zmian zwy-rodnieniowych komórek nerwowych,w istocie czarnej (łac. substantia nigra)i  innych obszarach barwnikonośnychmózgowia. Neurony istoty czarnej, wy-twarzają neurotransmiter – dopaminę,stąd nazywa się je neuronami dopami-nergicznymi. Ponadto zawierają one me-laninę, dlatego określa się je również jakobarwnikonośne. Konsekwencją zaburze-nia funkcji tych neuronów jest niedobórdopaminy (ok. 70-80%) w istocie czarneji prążkowiu, a także przewaga aktywnościneuronów glutaminergicznych, hamują-cych jądra wzgórza.Znani z choroba Parkinsona:

Michael J. Foxwłaściwie: Michael Andrew Fox(ur. 9 czerwca 1961 w Edmonton) – kana-dyjski aktor. W 2000 oznajmił, że opuściserial Spin City, w którym grał głównąrolę, z powodu choroby Parkinsona (jego

miejsce zajął CharlieSheen). Od tego roku Foxzaangażował się w dzia-łalność na rzecz wyko-rzystania komórekmacierzystych w leczeniutej choroby. Wolne chwile

spędza na pisaniu – napisał autobio-grafię „Lucky Man” („Szczęśliwy facet”).Opisuje w niej swoje przejścia z chorobą.W roku 2003 napisał pilotażowy odci-nek do serialu „Hench at Home”. Ostat-nia książka Michaela J. Foxa nosi tytuł„Always Looking Up: The Adventures ofan Incurable Optimist” („NieuleczalnyOptymista: Zawsze patrząc w górę."), wy-dana w 2009 roku.

Muhammad Aliwłaściwie: Cassius Marcellus Clay, Jr.(ur. 17 stycznia 1942 w Louisville) – ame-rykański bokser. Zdobył złoty medal pod-czas Igrzysk Olimpijskich w  Rzymie,później zyskał wielką sławę jako bokserzawodowy. Jako jedyny bokser w historiitrzykrotnie zdobył tytuł mistrza światawszechwag i skutecznie bronił go dzie-więtnaście razy. Stoczył 61 walk, wygrał56 pojedynków (z czego 37 przez nokaut).Poniósł tylko 5 porażek. Obecnie zmagasię z chorobą Parkinsona. Lekarze uwa-żają, że jest ona spowodowana stylemwalki boksera, który często wręcz zapra-szał przeciwnika do uderzenia go i przyj-mował wiele ciosów (specyficzna niskagarda).

POLIOMYELITISChoroba Heinego-Medina (łac. poli-omyelitis anterior acuta, ostre na-gminne porażenie dziecięce, wirusowezapalenie rogów przednich rdzeniakręgowego, H14) – wirusowa choroba

zakaźna, wywoływana przez wiruspolio (wirus zapalenia rogów przednichrdzenia kręgowego), przenoszonadrogą fekalno-oralną. Nazwa tej cho-roby wywodzi się od nazwisk dwóchuczonych, którzy tę chorobę opisali.Jakob Heine (w roku 1840 jako pora-żenie dziecięce) i Karl Oskar Medin(w roku 1890 jako ostrą chorobę za-kaźną). Do XIX w. występowała spora-dycznie, później nastąpiła pandemiaobejmująca głównie półkulę północną.Liczba zachorowań drastycznie spadłapo wynalezieniu skutecznych szczepio-nek. W  2001 WHO, uznała Europę zawolną od tej choroby (wcześniej byłyplany eradykacji do tegoż roku, późniejdata została przesunięta do roku 2005).Obecnie, w związku z tymi planami, na-leży informować służby sanitarne da-nego kraju i WHO o każdym przypadku.Na początku roku 2014 polio jest ciągleendemiczne w  Nigerii, Afganistaniei  Pakistanie, a  pojedyncze przypadkiwystępują w Etiopii, Kamerunie, Kenii,Somalii i Syrii. Aby rozpoznać polio, na-leży wyizolować i  zidentyfikować wi-rusa, czy jest to szczep dziki, czy tozakażenie poszczepienne wirusem porewersji do pełnej wirulencji.Znani ludzie z Poliomyelitis:

Franklin DelanoRoosevelt(ur. 30 stycznia 1882)w  Hyde Park w  stanieNowy Jork, zm. 12 kwiet-nia 1945 w Warm Springsw stanie Georgia) – ame-

rykański polityk, 32. prezydent StanówZjednoczonych, wybierany na ten urządw latach 1933–1945 czterokrotnie z ra-mienia Partii Demokratycznej. Jedynyw historii prezydent USA pełniący urząddłużej niż dwie kadencje. W  sierpniu1921, w czasie swoich wakacji na Cam-pobello Island Roosvelt zaraził się cho-robą, która spowodowała porażeniekończyn dolnych. Rozpoznano wówczasu niego Poliomyelitis.

Agnieszka Rynkowskalekarz

Oddziału Neurologii

14

Lekarz kierujàcy Oddziałemlek. med.Anna Słowiƒska

Systemowe leczenie nowotworów z∏oÊliwych obejmujàce chemioterapi´, leczenie hormo-nalne i wspomagajàce, a tak˝e nowoczesne terapie celowane w skojarzeniu z chemioterapià,jak i radioterapià.

Oddzia∏ realizuje eksperymentalne metody leczenia w ramach procedury leczenia niestan-dardowego, jak równie˝ w ramach mi´dzynarodowych badaƒ klinicznych.

Oddzia∏ zajmuje si´ takim schorzeniami jak:

• nowotwory z∏oÊliwe uk∏adu pokarmowego, • nowotwory z∏oÊliwe tkanki limfatycznej, krwiotwórczej i tkanek pokrewnych,• nowotwory z∏oÊliwe piersi,• nowotwory z∏oÊliwe uk∏adu oddechowego i narzàdów klatki piersiowej,• nowotwory z∏oÊliwe uk∏adu moczowo-p∏ciowego,• nowotwory z∏oÊliwe narzàdów g∏owy i szyi,• nowotwory z∏oÊliwe oÊrodkowego uk∏adu nerwowego.

OÊrodek Chemioterapii Jednodniowej to nowoczesna baza do ambulatoryjnego leczeniaonkologicznego. 10-stanowiskowa baza do ambulatoryjnego podawania cytostatyków, bez koniecznoÊcihospitalizacji.

Oddzia∏ Kliniczny Chirurgii Ogólnej prowadzi dzia∏alnoÊç nie tylko diagnostyczno-leczniczà,ale równie˝ naukowo-dydaktycznà, o bogatych tradycjach z zakresu chirurgii ogólnej,endokrynologicznej i gastroenterologicznej.

W Oddziale wykonywane sà zabiegi operacyjne z zakresu chirurgii ogólnej, endokrynolo-gicznej i gastroenterologiczne z u˝yciem nowoczesnych urzàdzeƒ i technik operacyj-nych, a cholecystektomia laparoskopowa jest standardem. Operacje przepuklinwykonywane sà nowoczesnymi metodami beznapi´ciowymi z u˝yciem wysoko gatunko-wych implantów siatek.

Oddzia∏ zajmuje si´ tak˝e diagnostykà i leczeniem skojarzonym ci´˝kich postaci ostregozapalenia trzustki, z zastosowaniem ca∏kowitego ˝ywienia pozajelitowego i dojelitowegooraz chorób jelita grubego.

Ponadto wykonywane sà zabiegi operacyjne przez doÊwiadczonych lekarzy Oddzia∏uKlinicznego Chirurgii Ogólnej:

• operacje tarczycy i innych gruczo∏ów dokrewnych,• cholecystektomia laparoskopowa i metodà tradycyjnà,• operacje przepuklin z najnowszymi implantami,• operacje jamy brzusznej, ze szczególnym uwzgl´dnieniem ostrych schorzeƒ urazowych

i zapalnych.

Oddzia∏ Kliniczny Chemioterapiiz OÊrodkiem ChemioterapiiJednodniowej

Lekarz kierujàcy Oddziałemlek. med.Rafał Suszkiewicz

Oddzia∏ KlinicznyChirurgii Ogólnej

Wykaz us∏ug medycznychÊwiadczonych przez SP Zak∏ad Opieki Zdrowotnej MSW

z Warmiƒsko-Mazurskim Centrum Onkologiiw Olsztynie

zima 2 14

15

Dzia∏alnoÊç zespo∏u obejmuje prac´ w Oddziale, na sali operacyjnej, w poradniach chirur-gii plastycznej i chirurgii piersi oraz konsultacje chorych kwalifikowanych do leczenia.Dzia∏alnoÊç chirurgiczna obejmuje wszystkie aspekty chirurgicznego leczenia chorób piersi.

Oddzia∏ zajmuje si´:

• urazami, zatruciami i innymi okreÊlonymi skutkami dzia∏ania czynników zewn´trznych,• objawami chorobowymi, nieprawid∏owymi wynikami badaƒ laboratoryjnych, gdzie indziej

niesklasyfikowanymi,• chorobami uk∏adu krà˝enia,• chorobami uk∏adu trawiennego,• chorobami uk∏adu oddechowego.

Oddzia∏ nie tylko realizuje procedury ratujàce ˝ycie i zdrowie, ale jest tak˝e pr´˝nym oÊrod-kiem szkoleniowym.

Z-ca Lekarza kierujàcego Oddziałemlek. med.Gra˝yna Baraƒska

Pododdzia∏Chirurgii Plastyczneji Chirurgii Onkologicznej Piersi

Wykonywane zabiegi z zakresu Chirurgii Plastycznej i Chirurgii Onkologicznej Piersi:

• leczenie chirurgiczne raka piersi w pe∏nym zakresie, ∏àcznie z zabiegami onkoplastycz-nymi i natychmiastowà rekonstrukcjà piersi,

• rekonstrukcje piersi po mastektomii,• leczenie chirurgiczne ∏agodnych guzów piersi,• leczenie chirurgiczne zniekszta∏ceƒ po chirurgicznym leczeniu raka piersi,• leczenie chirurgiczno-plastyczne nowotworów skóry,• operacje rekonstrukcyjne po urazach, oparzeniach,• operacje estetyczne twarzy, piersi (powi´kszenie piersi, korekcja nosa, korekcje powiek).

Lekarz kierujàcy Oddzia∏emlek. med.Jacek Tyllo

W Oddziale wykonywane sà operacje z zakresu chirurgii onkologicznej:

• ∏agodne i z∏oÊliwe nowotwory piersi – du˝à uwag´ przywiàzujemy do leczenia oszcz´-dzajàcego gruczo∏ piersiowy, a w niektórych przypadkach istnieje mo˝liwoÊç jednoczes-nej rekonstrukcji piersi z u˝yciem implantów,

• nowotwory przewodu pokarmowego, w tym: guzy ˝o∏àdka, trzustki, wàtroby, jelita gru-bego i cz´Êci dolnej prze∏yku,

• jako jedyny Oddzia∏ w regionie wykonujemy w wybranych przypadkach resekcje guzówpierwotnych i przerzutowych wàtroby technikà termoresekcji,

• dzi´ki zastosowaniu nowoczesnych technik staplerowych mo˝liwe sà w wielu wypadkachoperacje oszcz´dzajàce zwieracze,

• nowotwory tkanek mi´kkich, gruczo∏ów dokrewnych, skóry (w tym czerniaki), tak˝e guzyÊlinianek oraz wargi dolnej, nosa, ma∏˝owiny, operacje regionalnych w´z∏ów ch∏onnych.

Oddzia∏ dysponuje nowoczesnym detektorem promieniowania gamma, który umo˝liwia prze-prowadzanie tzw. biopsji w´z∏a wartowniczego, w niektórych przypadkach czerniaka i rakapiersi. W ramach Oddzia∏u wykonywany jest równie˝ pe∏en zakres procedur w zakresieurologii onkologicznej i torakochirurgii onkologicznej, w tym zw∏aszcza operacje guzównerek i nadnerczy, prostaty, jàder i p´cherza moczowego.

Lekarz kierujàcy Oddzia∏em lek. med.Andrzej Lachowski

Lekarz kierujàcy Oddzia∏emdr n. med.Wanda Knopiƒska-Pos∏uszny

Do zadaƒ Oddzia∏u nale˝y:

• zapewnienie kompleksowych Êwiadczeƒ obejmujàcych: diagnostyk´ i leczenie przyczy-nowe i objawowe schorzeƒ hematologicznych, podawanie leków cytostatycznych pa-cjentom hospitalizowanym, podawanie leków cytostatycznych w ramach leczenia jednegodnia, zapewnienie kompleksowych, ca∏odobowych Êwiadczeƒ piel´gnacyjnych, prowa-dzenie porad konsultacyjnych hematologicznych,

• realizacja programów promocji zdrowia i profilaktyki chorób nowotworowych,• wspó∏praca z oÊrodkami klinicznymi i innymi placówkami w zakresie leczenia pacjentów

i szkolenia personelu medycznego,• prowadzenie badaƒ klinicznych w zakresie leczenia schorzeƒ hematologicznych,• wspó∏praca dydaktyczna z uniwersyteckimi wydzia∏ami medycznymi.

Kliniczny SzpitalnyOddzia∏ Ratunkowy

Oddzia∏ Hematologii

Oddzia∏ KlinicznyChirurgii Onkologicznej

W Zak∏adzie i w Oddzia∏ach Radioterapii realizujemy w∏asne projekty naukowe i prowadzimybadania kliniczne I, II i III fazy.Oddzia∏ zajmuje si´ takim schorzeniami jak:• nowotwory oÊrodkowego uk∏adu oddechowego,• nowotwory regionu g∏owy i szyi,• nowotwory piersi,• nowotwory p∏uc,• nowotwory przewodu pokarmowego,• nowotwory uk∏adu moczowego,• nowotwory ˝eƒskich i m´skich narzàdów p∏ciowych,• nowotwory skóry, koÊci i tkanek mi´kkich.Oprócz samodzielnej radioterapii stosujemy tak˝e leczenie skojarzone z równoczesnà che-mioterapià.W Zak∏adzie Radioterapii dost´pna jest bardzo precyzyjna metoda leczenia nowotworów móz-gowia – radioterapia stereotaktyczna. Nowa metoda leczenia s∏u˝y równie˝ do leczenia guzów po∏o˝onych poza mózgowiem.System kamer umo˝liwia monitorowanie toru oddechowego chorego i zastosowanie sys-temu radioterapii stereotaktycznej do nowotworów po∏o˝onych w klatce piersiowej i jamiebrzusznej. System ma byç tak˝e stosowany do precyzyjnego leczenia raka gruczo∏u kro-kowego, po wprowadzeniu do prostaty markerów ze z∏ota. Zakupiony sprz´t umo˝liwia le-czenie radioterapià na najwy˝szym Êwiatowym poziomie, dost´pne do tej pory w niewieluoÊrodkach w Polsce i w Europie.

W Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii posi adajàcym 8 stanowisk, leczeni sà cho-rzy w stanach zagro˝enia ˝ycia i niewydolnoÊci narzàdowej w przebiegu ró˝nych schorzeƒ,urazów i zatruç. Najwi´ksze grupy stanowià chorzy po przebytym zatrzymaniu krà˝eniai reanimacji, chorzy z ci´˝kimi postaciami zaka˝eƒ, z niewydolnoÊcià oddechowà ró˝negopochodzenia. W Oddziale czynnoÊci ˝yciowe chorych sà monitorowane, podtrzymywanei stabilizowane farmakologicznie oraz za pomocà aparatury medycznej, co daje czas nawykonanie procedur diagnostycznych i wielospecjalistyczne leczenie.Pod wzgl´dem wyposa˝enia w aparatur´ medycznà, zatrudnienia personelu lekarskiegoi piel´gniarskiego oraz wykonywanych procedur, Oddzia∏ spe∏nia wymogi drugiego poziomureferencyjnego.

Oddzia∏ Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej wykonuje procedury obejmujàce ca∏y zakresleczenia pourazowego uszkodzeƒ narzàdów ruchu z u˝yciem nowoczesnych technikosteosyntezy, jak równie˝ zabiegi protezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego. Jakojedyny w regionie wykonuje zabiegi implantacji protez jednoprzedzia∏owych stawu kola-nowego i stawu rzepkowo-udowego. Dodatkowo wykonuje szeroki wachlarz zabiegóww zakresie chirurgii artroskopowej stawu kolanowego, barkowego i skokowo-goleniowego.

Oddzia∏ zajmuje si´ takimi schorzeniami jak:• urazy oraz inne okreÊlone skutki dzia∏ania czynników zewn´trznych,• choroby uk∏adu kostno-mi´Êniowego i tkanki ∏àcznej.Zabiegi operacyjne wykonywane przez lekarzy Oddzia∏u Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej:• artroskopie stawu kolanowego, barkowego oraz skokowo-goleniowego,• otwarte i zamkni´te nastawienia z∏amaƒ koÊci,• protezoplastyki stawu biodrowego,• protezoplastyki stawu kolanowego, w tym jednoprzedzia∏owe oraz stawu rzepkowo-udowego,• zabiegi z zakresu chirurgii onkologicznej kr´gos∏upa i koÊci d∏ugich,• zabiegi rekonstrukcji wielotkankowych z u˝yciem implantów mocujàcych.

Lekarz kierujàcy Oddzia∏em dr n. med.Zbigniew ˚´gota

Kierownik Zak∏adui Lekarz kierujàcyOddzia∏ami Radioterapii I – IIIprof. dr hab. med.Lucyna K´pka

Zak∏ad Radioterapiii Oddzia∏ Kliniczny Radioterapiiz Pododdzia∏em Onkologicznym

Lekarz kierujàcy Oddzia∏em lek. med.Danuta Dàbrowska-Parfianowicz

Oddzia∏ Anestezjologiii Intensywnej Terapii

Odzia∏ wykonuje pe∏en zakres badaƒ diagnostycznych w dziedzinie chorób wewn´trznych.Oddzia∏ zajmuje si´ takimi schorzeniami jak:• choroby uk∏adu krà˝enia,• nowotwory,• choroby uk∏adu trawiennego,• choroby uk∏adu oddechowego,• zaburzenia wydzielania wewn´trznego, stanu od˝ywienia i przemiany metabolicznej.

Lekarz kierujàcy Oddzia∏em lek. med.Krzysztof Antoniak

Oddzia∏ Chorób Wewn´trznychi Diagnostyki Onkologicznejz Pododdzia∏em Kardiologicznym

Oddzia∏ ChirurgiiUrazowo-Ortopedycznej

16

zima 2 14

Lekarz kierujàcy Oddzia∏em dr n. med. Leszek Fràckowiak

17

Oddzia∏ jest ukierunkowany na niesienie pomocy zarówno w przypadku leczenia niep∏od-noÊci, patologii, schorzeƒ wieku pomenopauzalnego, jak i leczenia nowotworów narzàdówp∏ciowych kobiety. W Oddziale przeprowadza si´ operacje w schorzeniach nowotworów: raka trzonu macicy, rakaszyjki, raka sromu z wykorzystaniem nowoczesnej metody oznaczenia w´z∏a wartownika.

W Oddziale oferowany jest pe∏en zakres procedur z zakresu otolaryngologii. W Oddziale wykonywane sà nast´pujàce zabiegi:• operacyjne usuwanie guzów: nosa, zatok obocznych nosa, noso-gard∏a, jamy ustnej,

j´zyka, gard∏a, krtani, gruczo∏ów Êlinowych, skóry twarzo-czaszki,• operacyjne leczenie z∏amaƒ koÊci twarzo-czaszki tj. (koÊci nosa, oczodo∏u, jarzmowych,

zatok czo∏owych, szcz´kowych, ˝uchwy),• ogólnolaryngologiczne tj.: operacje migda∏ków podniebiennych, migda∏ka gard∏owego,

polipów nosa, septoplastyki, operacje zatok czo∏owych, szcz´kowych, uszu, mikrochirurgiikrtani, gruczo∏ów Êlinowych.

Profil Êwiadczeƒ Oddzia∏u opiera si´ na:• ca∏odobowym dy˝urze, z pe∏nà diagnostykà w nag∏ych zachorowaniach neurologicznych• diagnostyce i leczeniu pacjentów z ostrymi zespo∏ami bólowymi, ostrymi procesami za-

palnymi CUN, padaczki, SM, chorób zwyrodnieniowych CUN oraz diagnostyce chorobynowotworowej uk∏adu nerwowego,

• pe∏nej diagnostyce neurologicznej (TK, MRI, Doppler domózgowy, pe∏na diagnostykalaboratoryjna),

• wst´pnej rehabilitacji neurologicznej w ramach Oddzia∏u, w oparciu o dzia∏ania logopedy,psychologa, fizjoterapeuty – kontynuowanej równie˝ ambulatoryjnie,

• dzia∏alnoÊci przyszpitalnej Poradni Neurologicznej prowadzonej przez asystentów Oddzia∏uNeurologii.

Zak∏ad Usprawniania Leczniczego prowadzi rehabilitacj´ w schorzeniach narzàdu ruchupo udarach mózgu i w innych schorzeniach neurologicznych, po mastektomii orazw zespo∏ach bólów kr´gos∏upa.Zak∏ad Usprawniania Leczniczego oferuje zabiegi fizjoterapeutyczne pacjentom szpitalnymi ambulatoryjnym w dzia∏ach: • kinezyterapii: çwiczenia indywidualne i z wykorzystaniem sprz´tu oraz wg metod neuro-

fizjologicznych,• fizykoterapii: elektroterapia, laseroterapia, krioterapia, pole magnetyczne niskiej i wysokiej

cz´stotliwoÊci,• hydroterapii: bicze szkockie, masa˝ podwodny, masa˝ pere∏kowy, masa˝ wirowy koƒczyn

górnych i dolnych,• masa˝u leczniczego i terapii manualnej: klasycznego, drena˝u limfatycznego i terapii manualnej.

Poradnia Chemioterapii z OÊrodkiem Chemioterapii Jednodniowej to nowoczesna baza doambulatoryjnego leczenia onkologicznego.4-stanowiskowa baza do ambulatoryjnego podawania cytostatyków, bez koniecznoÊcihospitalizacji.

Lekarz kierujàcy Oddzia∏em spec. rehab. med.Bo˝ena Idêkowska

lek. med. Marzena Pucha∏a

Pododdzia∏ Chemioterapiii Chemioterapii Jednodniowej w E∏ku

Lekarz kierujàcy Oddzia∏em lek. med.Beata Kielak

Pododdzia∏Otolaryngologiczny

Oddzia∏ Dzienny Leczenia Zaburzeƒ Nerwicowych powsta∏ z myÊlà o pacjentach cierpiàcychz powodu: zaburzeƒ nerwicowych, zaburzeƒ od˝ywiania i snu, zaburzeƒ osobowoÊci.Do zadaƒ Oddzia∏u nale˝y kompleksowe nadzorowanie procesu leczniczego poprzez:• ustalenie i wdro˝enie planu terapeutycznego,• porady oraz skierowanie na niezb´dne badania oraz konsultacje specjalistyczne,• zalecenia odnoÊnie leczenia farmakologicznego,• prowadzenie dokumentacji medycznej we wspó∏pracy z innymi cz∏onkami zespo∏u tera-

peutycznego• porady nastawione na przepracowanie podstawowych problemów psychologicznych pa-

cjenta stanowiàce realizacj´ ustalonego planu leczenia w formie porad psychologicznych,sesji psychoterapii,

• wsparcie psychospo∏eczne we wspó∏pracy z innymi cz∏onkami zespo∏u terapeutycznegoi zale˝nie od aktualnych wymagaƒ NFZ,

• realizacj´ czynnoÊci piel´gniarskich zleconych przez lekarza w oddziale.

Kierownik lek. med. Tomasz ˚yÊko

Oddzia∏ Ginekologicznyi Ginekologii Onkologicznej

Lekarz kierujàcy Oddzia∏em lek. med.Aniela Minicz-P∏atek

Oddzia∏ Neurologiiz Pododdzia∏em Udarowym

Oddzia∏ DziennyLeczenia Zaburzeƒ Nerwicowych

Oddzia∏ Rehabilitacji DziennejZak∏ad UsprawnianiaLeczniczego

18

Operacja usunięcia macicy jest najczęściej wykonywanym zabiegiem ginekologicznym. Dotyka bezpośrednioogromnej rzeszy kobiet na całym świecie. Wśród pacjentek będących przed operacją, jak i tych, które mają jąjuż za sobą, wiedza na temat korzyści oraz potencjalnych zagrożeń związanych z zabiegiem terapeutycznymjest niewystarczająca.

Macica składa się z trzonu i szyjki. Umo-cowana jest za pomocą więzadeł.W środku zawiera jamę macicy łączącąsię od dołu z kanałem szyjki, od dna ma-cicy łącząca się z  jajowodami. Dolnyfragment szyjki przyjmuje nazwę częścipochwowej, a powyżej pochwy - częścinadpochwowej. Zwykle usuwa się całąmacicę, tj. trzon i szyjkę. Często zdarzająsię sytuacje, jak w przypadku zmian ła-godnych macicy, że usuwamy tylko jejczęść, to jest trzon. Taki rodzaj operacjinazywa się amputacją nadpochwową lubnadszyjkową – można go wykonywaćmetodą klasyczną z rozcięciem tkanekbrzucha, pochwową oraz, coraz częściej,laparoskopowo, czyli metodą minimalnieinwazyjną. O tym, jaki rodzaj operacji za-stosować i jaką wybrać drogę decydujelekarz, biorąc pod uwagę całokształt ob-jawów choroby, warunki anatomiczneoraz wiek pacjentki.Macica może być usunięta laparoskopwow  całości lub można usunąć tylko jejtrzon z pozostawieniem szyjki. Jest tonadszyjkowa amputacja macicy (SLH).Pozostawienie szyjki macicy jest uza-leżnione od jej optymalnego stanu.W przypadku prawidłowego badania cy-tologicznego i  kolposkopowego szyjkimacicy można ją pozostawić. Niepra-widłowe badanie cytologiczne, nadżerkiszyjki macicy, nawracające stany zapalnesą wskazaniem do usunięcia macicywraz z szyjką.

Od 2013 roku w  Oddziale Ginekologiii Ginekologii Onkologicznej Szpitala MSWwykonywany jest zabieg (SLH) laparo-skopowego usunięcia trzonu macicy. Za-bieg jest możliwy do przeprowadzeniadzięki zakupowi przez szpital morcela-tora – specjalnej aparatury do wewnątrz-brzusznego rozdrabniania tkanek.Stwarza to możliwości usunięcia macicywraz z  mięśniakami bez koniecznościposzerzenia rany operacyjnej (w lapa-

roskopii rany mają ok. 1cm długościw  porównaniu do ok. 12-14 cm cięciachirurgicznego przy operacji klasycznej).Pacjentki doceniają walory kosmetycznezabiegu laparoskopowego i coraz czę-ściej zwracają się z propozycją rozważe-nia zabiegu tą metodą. Usunięcie laparoskopowe trzonu macicyjest techniką minimalnie inwazyjną.

Zaletą zabiegu jest mniejszyuraz okołooperacyjny, krótkiczas gojenia, szybszy okresrekonwalescencji pacjentki,

która prędzej wracado aktywności zawodowej

Zabieg Laparoskopowe wycięcie trzonu macicypolega na odcięciu macicy od podtrzy-mujących ją więzadeł i wypreparowaniuoraz skoagulowaniu diatermią bipolarnąnaczyń krwionośnych zaopatrującychw krew macicę. Jej trzon odcina się odszyjki specjalną pętlą elektryczną, na-stępnie usunięty trzon eliminowany jest,po rozdrobnieniu tkanek przez trokar nazewnątrz, przy zastosowaniu morcela-tora. Zabieg wykonuje się wewnątrz jamybrzusznej przy użyciu specjalnych mi-kronarzędzi. Operator i asysta operujei obserwuje wykonywane czynności namonitorze medycznym. Zabieg wykonujesię w znieczuleniu ogólnym, dotchawi-czym. Utrata krwi przy zabiegu niepowi-kłanym jest minimalna; to zazwyczajkilkadziesiąt mililitrów. W postępowaniupooperacyjnym ból jest niewielki i wy-starczają standardowo stosowane lekiprzeciwbólowe. Pacjentka już po 8-12godzinach wstaje z łóżka. Jest to, opróczpodawanych leków przeciwzakrzepo-wych, konieczny element profilaktykiprzeciwzakrzepowej. Krótszy jest teżpobyt pacjentki w szpitalu.

Następstwa amputacji trzonu macicy Konsekwencją wycięcia trzonu macicyjest bezpłodność. Po amputacji nad-pochwowej zdarzają się miesiączki, z re-guły pod postacią skąpych krwawień lubplamień. Nie ma przyrostu masy ciałaz powodu operacji. Pacjentka nie tracikobiecości.

Powrót do aktywności zawodowej Decyzję w tej sprawie podejmuje lekarzw Poradni Ginekologicznej, po badaniu.Powrót do pracy jest zwykle możliwy po14-30 dniach od daty wypisania ze szpi-tala. Uzależnione jest to od szybkości re-konwalescencji. Mają na nią wpływmiędzy innymi: cechy osobnicze, cho-roba będąca przyczyną operacji, współ-występowanie innych schorzeń orazewentualnych powikłań.

Czy po usunięciu trzonu macicy ko-nieczne jest przyjmowanie hormonów?Brak macicy nie jest równoznaczny z me-nopauzą, ponieważ narząd ten nie pro-dukuje hormonów płciowych. Leczeniehormonalne estrogenami stosujemy,gdy stwierdzamy niedobory hormonówwytwarzanych przez jajniki.

dr med. Leszek Frąckowiaklekarz kierujący oddziałem

Oddział Ginekologiii Ginekologii Onkologicznej

Ginekologia onkologiczna

Laparoskopowe usuni´cie trzonu macicy

zima 2 14

19

Szukasz pomysłów na to jak skutecznie rozgrzać swój organizm zimą? Pierwsza myśl jaka przychodzi Ci do głowyto tradycyjna herbata z cytryną? Nic bardziej mylnego! Cytryna działa bowiem wychładzająco i nadaje się bardziejna upalne dni niż chłodne zimowe wieczory. Mamy jednak dla Ciebie kilka sprawdzonych przepisów i porad.

CYNAMON. Zimą idealnie sprawdzają się przyprawy korzenne. Jedną z nich, kojarzonągłównie jako dodatek do wypieków i smaków dzieciństwa jest cynamon. Wystarczy dodać gonieco do mleka, kakao czy herbaty, by w krótkim czasie poczuć jego właściwości rozgrze-wające. Dla Rzymian stanowił cenny klejnot, który przechowywali jedynie w złotych szka-tułkach. Wykorzystywany jest również w kosmetyce jako składnik kremów antycellulitowych.Co ciekawe, cynamon uważany jest za afrodyzjak działający głównie na kobiety. Poprawiarównież pamięć wzrokową, koncentrację, a także rozjaśnia umysł. Działa przeciwbakteryj-nie i przeciwzakaźnie, poprawia apetyt i łagodzi objawy zgagi.

CHRZAN. Zimową porą warto też skorzystać z mnóstwa substancji zdrowotnych zawartychw „słowiańskim żeń-szeniu”, „superbohaterze wśród roślin” czy „ostrym, tanim korzeniu”- mowa tu oczywiście o chrzanie. Wybierany i polecany już od wielu lat przez nasze prabab-cie i babcie. W Polce doceniony po II wojnie światowej kiedy to każdy chciał uprawiać go naswoim polu. Niejednego zmarzlaka na nogi postawi aromatyczna zupa chrzanowa, którąoczywiście najlepiej podawać bardzo gorącą. Osoby zmagające się z bólami reumatycznymirównie chętnie korzystają z jego właściwości. Przykładanie liśćmi chrzanu zmian zwyrod-nieniowych ma charakter zarówno rozgrzewający, jak i pobudzający krążenie krwi. Przy-prawa, która sprawdza się w walce z przeziębieniem, zwiększa odporność organizmu,uważana jest za naturalny antybiotyk. Odblokowuje górne drogi oddechowe przy infekcji,zwiększa odporność organizmu i unieszkodliwia czynniki rakotwórcze.

IMBIR. Wśród naturalnych rozgrzewaczy nie sposób zapomnieć o imbirze, którego smaki właściwości poznaliśmy dzięki Krzyżakom. To właśnie oni sprowadzili tę najstarszą przy-prawę świata do naszego kraju. Wystarczy dodać tylko jeden plaster imbiru do herbaty, bypoczuć przyjemne ciepło rozchodzące się po naszym organizmie. To jednak tylko jednaz wielu zalet tej rośliny. Zalecana jest osobom będącym na diecie, łagodzi bóle miesiącz-kowe, a także redukuje objawy choroby lokomocyjnej, nudności i wymioty. Szczególnie ko-biety zachwycone są jego działaniem na stopy i dłonie, a dokładniej peelingiem z zawartościąimbiru. Wszystko to za sprawą zawartych w nim olejków eterycznych. Nie dość, że w mig roz-grzeje nasze kończyny, to jeszcze wygładzi i sprawi, że będą one przyjemne w dotyku. W skle-pach możemy znaleźć zarówno korzeń, jak i sproszkowany imbir. Wykorzystywany równieżjako przyprawa do ciast, deserów owocowych, zup czy duszonych potraw.

GOŹDZIKI. Idealne nie tylko do grzańca, dziczyzny czy dekoracji są goździki. Dzięki nim mo-żemy pozwolić sobie na domowe SPA. Nie ma przecież nic lepszego niż gorąca, aromatycznai odprężająca kąpiel w chłodny zimowy wieczór. Wystarczy tylko 200 ml olejku z goździków,by pobudzić krążenie, ale także wygładzić i nawilżyć nasze ciało. Jeśli chodzi o tradycyjnesposoby użycia tej korzennej przyprawy, to możemy oczywiście dodać ją do herbaty czy mleka.Goździki działają antydepresyjnie, więc kiedy przytłacza nas panująca za oknem śnieżyca czysiarczysty mróz, warto skorzystać z ich właściwości. Łagodzi przeziębienie, kaszel i katar.Starożytni Chińczycy stosowali je jak gumę do żucia, ponieważ poprawiają oddech. Do Eu-ropy trafiły w średniowieczu.

Sięgając po te przyprawy warto pamiętać, że jest kwestią indywidualną w jaki sposób je wykorzystamy. Oczywiście nie należyzapominać, że warto z takich rozgrzewaczy korzystać także rano, np. przed wyjściem do pracy czy szkoły. Może to właśnie dziękizwykłym przyprawom korzennym, spotykanym w każdym sklepie, łatwiej nam będzie przetrwać chłodną zimową aurę.

Angelika Wolska

Przyprawy korzenne

fot: www.freeimages.com

Szczypta rozgrzewki

˚yczenia pełne nadzieiPrzełom roku to czas obchodzenia świąt w większości religii. To okres radosnegospędzanie czasu w gronie najbliższych. Szpital jest miejscem, w którym szczególniewidać jaką wagę ma bliskość drugiego człowieka. Przedstawiciele największychreligii monoteistycznych, obecnych w Polsce od wieków złożyli życzenia pełnenadziei Pacjentom olsztyńskiej Polikliniki.

Ta jedna i niepowtarzalna noc, którą od ponad dwóch tysięcy lat wspominamy,zmieniła oblicze ziemi. Tak wielu ludziom dała nadzieję na lepsze i godniejszeżycie, wprowadziła nową jakość codzienności. Zbliża się szczególna uroczystość,uroczystość pełna radości i nadziei, uroczystość wypełniona rodzinnymciepłem i domowym bezpieczeństwem.Te dni są inne niż codzienność, która spowita jest częstym narzekaniem na szarąi trudną sytuację ziemskiego bytowania. Czas świąteczny winien pomóc namwyrwać się z tego odrętwienia. Z okazji Świąt Bożego Narodzenia wszystkim ludziom dobrej woli życzęcierpliwości i miłości, radości i szczęścia w gronie rodziny i przyjaciół, nadtożyczę zdrowia, dobroci od ludzi i pokoju.

ks. Andrzej S. ZielińskiSP ZOZ MSW z W-MCO w Olsztynie

W imieniu Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w  Kruszynianach orazwłasnym, wszystkim chorym muzułmanom i niemuzułmanom życzę powrotudo zdrowia. Jednocześnie zwracam się do Pana Boga z modlitwą, by przyjąłchorobę jako oczyszczenie dusz Waszych.

Modlitwa dla chorego:Panie ludzi, Oczyszczający,uzdrów, Jesteś uzdrowicielem, uzdrowieniem, które nie pozostawia śladu choroby.

Imam Janusz AleksandrowiczMuzułmańska Gmina Wyznaniowa w Kruszynianach

Niech blask menory rozjaśni nasze serca w tym radosnym czasie,a święto Chanuki będzie dla nas wszystkich pełne światła i pogody ducha.

Modlitwa za chorych:Ten, który błogosławił naszym ojcom Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowii naszym matkom Sarze, Rebece, Racheli i Lei, oby pobłogosławił i uzdrowiłwszystkich naszych chorych, którzy potrzebują całkowitego uzdrowienia,bo modlimy się o ich powrót do zdrowia. W nagrodę za to, oby Święty Bło-gosławiony napełnił się miłosierdziem dla nich, aby uzdrowić, wyleczyć,wzmocnić i utrzymać przy życiu, i niech ześle na nich rychło pełne uzdrowieniez nieba, uzdrowienie duszy i ciała, ze wszystkimi chorymi narodu Izraelai innych narodów,  teraz prędko i w najbliższym czasie. Amen.

Rabin Stas WojciechowiczŻydowska Gmina Wyznaniowa, Warszawa