DISSERTATIONUM ACADEMICARUM,QUASTIONES in JURE NATURiE

A RECENTIORIBUS ILLUSTRATASRECENSENTIUM,

Part. I. continuatio.

quam

VENIA AMPL. ORD. PHIL. UPS,

P RiESIDE

DOCT.DAN. BOÉTHIO,ith. et polit. prof. reg. et ord»

p. p.

EPdCUS QUSTAVUS GETERweruelandus»

IN audit. gust. maj. d. ix juni? mdcccil

h, a. mc So

upsalue lpt te ris joh. fr. edman reg. äcad. ttpogr»

dissertåtionum academicarum,qu^stiones in jure natur.e

a recentioribus illustratasrecensentium,

Part. Iimae continuatio

Vt jfure Natura ab Ethica feparand<h■ ==5

Vt appareat, quid etiam poft agnittm a plerisque Ju¬ris Naturalis Do&oribus Juris Naturae Sc Ethicae diver-fam indolem, recentiorum Philofophorum cur» reli&umfuerit ulterius definiendum atque illuftrandum, ne parumfibi conftantibus Sc iterum facile confundendis limitibusquaeßiones, ad unam altcramve hanc fcientiam pertinentes,mifcerentur, breviter examinare juvabit praecipua quscdamcirca laudatam hanc diftin&ionem dogmata vel opiniones,quae fere usquc ad ultimum feculi proxime praeterlapfi de¬cennium in fcholis do£lorum Juris Naturalis proponeban-tur. E Compendio Philofophiae Pra£licae Cel. Ffderi a)ySc quia mihi hoc fcribenti proxime ad manus eft, Sc quialocum inter Ecle£licos recentioris aevi haud ignobilem tene-re viderur illius Au£or, eadem depromam.

In praefarione Libri citati ingenue fatetur ,Cel. Au-£lor: b) fe ab initio aegre permotum fuisfe, ut ar&is adeo

B li-

a) Lehrbuch dir praktt/chen Phiiofophit von J. G. H. Feber viertevermehrte und verbesferte aufläge. Gottingen 1776,

b) Verba iilius haec funt: Ich geflehe es, dafs es mir anfangs eini*ge Ueberwindung koftete, den Namen des Rechtes der Natur aufdas blosfe ausferliche Zwangsrechts einzufchrSnken. Unterdes-fen hielt ich es zuletzt für das Befte ;J nicht nur, weil nunmehr die

• * 3 *o C <8limitibus Jus Naturae circumfcriberet, re vero melius pen-firats, tandem (atius duxisfs, frequenratam a plerisque ea>tempore docendi viam fequi, eam prsecipue ob causfam,quod tmxime convenire videatur fini, quem in Jure bei.Ii & pacis concinnando fibi propofitum habuit Grotius,& quem hujus fcientige ad reliquas Philofophise Pra&icaepartes habitus indicare videtur fcilicer, ut principia po-neret, ad quorum normim gentes hominesque, qui coru-muni ex arbitrio inftitutarum legum vinculo non renen»tur, ufum juris cogendi non in foro propriae confcientiae,fed coram aliorum judicio rite defenfitare posfent. Noncum illis rixabor, qui modeftiae Au&oris tribuendam esfejudicant, cautam hane, quae aliis flu&uantis & incerti ani»mi indicium videri poteft, proponendi rationem,ubi in liminefeientiae, quam fibi enodandam fumferit, quaeritur, quo fpe-ftabit ipfa fcientia. - Quaerendum porius esfe duco> quae fuerintprincipiajaquibushabitum, (icindicarum,Juris Naturae ad re»liquas Philofophiae Pra&icae partes in ipfa fcien tiae pertrada-tionedefiniverir, & annon vacillans quid & non bese explora*tum in principiis, a quibus egresfus eft, latear. Verba: quicomrnuniumex arbitrio inftitutarum legum vinculo non re¬

nen-

meiften an diefe Bedeutung gewöhnt find; fondern vornehm¬lich auch desfwegen, weil ich glaube, dafs der wahre Zweck die-fer Wisfenfchafc, derjenige, den Grotius fich dachte und welcher ausdem Verhältnisfe diefer Theils der praktifchen Philofophie mit demuebrigen fich ergiebt, kein andrer ift, als Grundfätze, auf welcherVölker und einzelne Perfonen, die keinen gemeinschaftlichen, will¬kürlichen Gefetzen gehorchen, fich berufen können, wenn fie ihr voll¬kommenes Recht, nicht fich und ihre Gewisfen, fondern andern be-weifen wollen, in wisfenfchaftlicher Verbindung zu bringen. — So¬bald ich dafs Recht aus diefem Gefichtspunkte zu betrachten an¬gefangen hatte, haben fich mir verfchiedene Bedenklichkeitenaufgeklärt, und ich könnte dann auch keinen Anfirand mehr nehmendem Begriffe zu folgen, der die Grenzen des allgemeinen Rechtsenger angefezet,

• ) » c •

nentur, Åu&orem eadem ad liquidum non perduxisfe teftan-tur. Eum civilis ordinis inftituta prsecipue his verbis refpexis-fe facile conjicimus, certe tarnen non illi mens fuit ex ambimJuris Natura: excludere quaeftionem: quo jure cogimur ad ci-vitates ineundas ordinemque civilern illiusque inftituta tuenda.

Poftquam in Philofophia Pra&ica univerfali c) amo-rem fui ipfius rationalem live regulam: qucere tuarn veramfelicitatem, ceu ultimum pofuit Au&or principium, ad quodreferenda fit omnis de judo, tam interno quam externo,qusftio, & praedicatum rationalis veraeque, quo fpecificamamoris & fielicitatis, de quibus hoc loco quaerendum esfeexiftimavir, indolem expresfit, e prudenti proprii commo-di ftudio, cum Sympathia, utut benevolentiae erga aliosfonte conjunåo, fatis explicatum esfe praefumfisfe videtur,causfam, d) cur quaedtm ad hane felicitatem conducentiaab diis expoftulare & vel vi extorquere liceat, dum utcetera praeftent aliorum confcientiae reliquendum .fit, ineo ponit, quod coaftio in his majora fecum ferret incom-moda, in illis vero majora mala coa&ione praecaverentur.Deinde t) progreditur ad principia Juris Natura: definien-da, & quamvis ponere videatur, jus cogendi praecipue eofpe&are, ut fuum cuique confervetur, dubius tarnen hae-ret, an omnibus de jure cogendi quasftionibus folvendisfufficiat hoc principium, adeoqr,^ ad aliud quoddam &quod huic regulae fundamento eft} interdum adfcendendum,fcilicet, ut fententiam fuam ulterius explicat f), ad regu¬lam: fac ea, qua: omnino optima esfe judicas, qua juben-te concedendum esfe putat, dari jus quoddam cogen diex-traordinarium, quod a principio juris fuum tuendi non

B 2 flu*

c) Allgemeine praktifche Philofophie §. 57.d) Lib. cit. §. 58.e) Recht der Natur §, 2,f) Lib. cit. g. 7.

• > 1* c •

fiuit, de quo tarnen in Jure Naturae, in (htu vero naturs-li praecipue, ne cum interna cogendi jure confundarur,quaeftio eft. Jus cogendi internum ab externo g) ita an»tea diftinxit, ur illud confcienria cogentis permittat, hocvero coram aliis demonltrsri posßr, utut neceefarium fa¬luris communis adjumenrum. Internum ita definiit: Ho-mines ad ea, quse lex moralis jubcf facienda, cogere nonlicet, quando ex coactione probsbiliter majora incommo-da nafcereBtur, quam quse ex omisfione officii profluereposfen t h).

Haec a laudato au&ore fic allata, ut fcopus Juris Na¬tur® ab Ethica reliquisque Philofophiae difciplinis fepara-tus apparear, in unum collefta in hane fere fententiam a-bire mihi videntur. Ad amorem fui rationalem five ve-

rae felicitatis curam ultimo refsrenda eft omnis de jurequaeftio, quae huic felicitati conducunt jure interno perfe-&o ab aliis expoftulare licet, quamdiu ab ufu hujus jurisnon plus damni quam commodi redunder, fed hujus jurisextra te ufum tibi permittere nequis,niii demonttrari aliisposfet re vera majori omnium felicitati conduxisfe, ut il-lius ufus permisfus fuerit. Argumenta, quibus haec demon-ftratio abfolvirur, ut plurimum quidem eo fpe&ant, ut du-bium fit nemini, quin aftiones, quae coa&ione cohibeantur,gireri lsefionem intulerint & id quod fuum fuerit, abftule-rint, fed fi porro quacratur, quid fuum esfe debeat, regtx-lam illud dijudicandi habes in eo, quod verae omnium fe-

li-

g) Lib. cit. §. 3.U) Prohlbitivo fenfii ea expresfimus; qnse Au6lor prasceptivo adM-

buit, Verba illius baec funt: Man darf die Menfchen zu dem,was gitt, und alfo innerlich Pflicht iß, zwingen, wenn durch dieVerletzung die/er Pflicht, nach aller IVarfcheinlichkeit, mer Bå~fes gefliftet werden wurde, als durch den Gebrauch derjenigen.Gewalt ohne welche Jie nicht erfüllet worden wäre.

I§* ) *3 C #

licitati conducir, & quum fieri interdum poteft, ut ufusjuris cogendi fine anregresfa iscfione obtineat, illud ab eo,quod verse felicirati, omnium fdicitatem in fe comprehen-denti, convenit, dijudicandum.

Summam fic habes argurnentorum, qnibus Jus Natu-ras fuperftruendi usque ad noftra tempora illius do&oribusmos fuit, etiamfi illud ab Ethica feparandi necesfitatetnsgnoverint. Breviter jam disquirendum, quid in his ar¬gumenta n di rationibus, ut fibi conftenr, defideretur, atouequid, ut perpetuis limitibus Jus Naturae ab Ethica rite fe-paretur, recentioribus Philcfophis illuftrandum reli£lumfuerit, & denique quid ad hane illuftrationem contulerinr.

Neminem nifi difciplinarum, de quibus hic quaeritur,omnino ignarum fugere posfe putamus, jus alios cogendi,circa quod in Jure Naturae omnis verfatur disquifitio, quam-diu inträ liberratis, quam aliis denegare non posfumus fefuaque tuendi, limites contineatur, alio fpe&are, quam £quseftio inftitueretur, an ufum juris, quem alii prohiberenon fine injuria posfunt, fibi ipfi in foro confcientiae per-mirrere lieeat. Nec dubium eft, quin Jus Naturae ab E-thica feparatum maneret, quamdiu la?fion«m demonftra-tam requirimus, antequam juri cogendi Iocum concedimus,

Expedita igitur turaque foret via, has difeiplinas per¬petuis Sc non confundendis limitibus feparandi, ft modoomne Jus cogendi ad jus defenfionis referri posfet. Produdnm explorato usque ad noftra tempora habuisfe viden-tur Juris Naturae interpretes, hoc fieri non pesfe, nifi re-pugnante senfu hominum cotnmuni, Sc nifi ar&ioribus,quam par fuit, jus cogendi circumfcriberetur liroiribus, ve-rendumque esfe putarunt, ne fic exfurgerer dochina SCordini civili Sc effieiis a morali lege praeferipris pernio-fa atque earn ob eausfam, quo falutis publica Sc moralis

B 3 ho-

# ) 14 C •

hominum cult^rsc quis amantior vel fuerit vel videriopraverit, co fatius quoque duxit alia, extra fe fusque de-fendendijusevagantia, in fubfidium vocareprincipia,quorumope, quae ab initio feparata esfe voluit, denuo inter fe mi-fcendi illata eft neceslitas. Itaque non (ine causfa recen-tiores, quibus Philofophia fibi ipfi conftans curae fuir, fibiulterius disquirendum & illuftrandum esfe putarunr, an Ju¬ris Naturae ambirus, fine ullo, quod reformidare hucusquevifi funt illius interpretes, rerum publicarum & moraliumdetrimento, illis circumfcribi non posfet cancellis, ut o-mnis in eodem quaeftio ad jus defenfionis, nullo alio infubfidium vocato principio, referri posfet?

Eos praecipue fru&us e ftudio Juris Naturse repor-tandos esfe cenfuerunt, ut cerra & hominum arbitrio non

fubje&a ftatuerentur legum civilium fundamenta, & con¬ftans daretur, praepotenti e civitatum inftitutione exortaecogendi vi norma, fecundum quam jufta fe exfereret.In his definiendis & ftabiiiendis, ad ftatum hominum,quem naturalem vocäre mos fuit, alio confilio non refpici-endum esfe putarunr, quam ur Hobbefianis omnis praeclu-deretur erroribus occafio, & extra dubium ponererur, nonab arbitraria quadam inftitutione pcndere cogendi jus, fedfirmas, ftabilitasque esfe illius a natura ipfa regulas, omnihumano inftituto fundamenta praebituras. Sollicitiori,quam hi iidem, de quibus jam loquimur, recentiores Phi-lofophi adhibendam esfe judicarunt, cura in principiis mo¬ralis indolis enodandis, fe in aprico pofuisfe fi(n vifi funr,nullam coa&ionem moraliter bonas, quamvis éxterna cumlege convenientia confpicuas, efficere posfe a&iones, undefacile colligitur, dire&um non dari posfe propter morali-tatem cogendi jus. Neminem quidem fuisfe putamus,qui, quamvis omnem de jufto quaeftioncm ad ftudium fe-licitaris retulerir, abfurdam illam tueri voluerit fententiam,

quod

: ) ' - v

# ) is C #

qnod homo per aliorum vim, ademta libere Sc ex pro¬prio arbitrio fubfidia felicitatis conquirendi poteftate, fe-lix ex aliorum arbirratu evadat. Sed cum omnia ad fe¬licitatis normam exigunrur, quaedam tamen verendi caus-fa adesfe videtur, ut certis Sc fine erroris metu definitisprincipiis cautum fit, ne hominum, qui quidem finguli fe-licitatem non tamen ideo veram felicitatem feåantur, ju-ra, eorum, qui fapientiores fe aliis esfe forfan exifttmanr,arbitrio tradantur, quod ne fiat, ipfa, a qnibus in jure co-gendi definiendo egrediendum fit, principia prohiberedebuerunt. Sublata, per accuratius inrer moralitarem Sclegalitafcem a Recentioribus pofitum discrimen, omni pro¬prer moralitatem direkte cogendi licentia, quaeftionem quo-que de indire&a, qualis parentibus praecipue propter edu-cationis lege morali illis injun£tum officium, competit, a ju¬re Naturae ita removendum esfe viderunt, ut ad Etbicamrelegarentur ejus fundamenta, Sc in Jure Naturae non a«lio refpe&u )ocum invenirent, nifi inter eas generales co¬gendi leges fanciendi condiriones, quas legiflatori veren¬di Sc inta£la cujusvis confcientias relinquendi, non veropraecipiendi injun£la eft necesfiras. Hac vero non fublatafed remota Sc ad aliam aeque necesfariam difciplinam re«legata, facile perfpicimus nihil obftare, quominus intraquaeftionem de jure fe fuaque tuendi, maneat omnis in Ju¬re Naturae disputatio, fi demonftraretur jus ad focietatesciviles inftituendas immediate in jure defenfionis contineri«

Morem, qui inter Dolores Juris Naturae jam prideminvaluir, ut principia ad quorum normam dijudicaretur,quid in civitatibus juftum esfet,a pa£to vel ita di£to Con-tra&u Sociali derivarent, non quidem omnino rejicien-dum esle putamus, fed eum, qualis ad noftra usque tem°pora obtinuit, in causfa fuisfe puramus, cur abuna parteUli haud pauci locum dedisfe videantur errori, quo locie-

• 3 «* C ©

tåtes civiles eodem refpexerint oculo, ac omnia alia arbi-trio cujusvis, five eadem inire voluerit five non, relinquen-da pafta; dum ab altera parte non fine contradi&ionecum iis, quae de pa&is in genere docuerunt, abfolutam,propter falutem omnium veram, alii ad hoc pa&um fan-ciendum permittendam esfe cogendi poteftatem monue-runt. Et nifi omnia me fallant, heic re£te quaerenda eßratio, cur, non fine formidine perniciei rei publicae infe-rendae omnia ad jus defcnfionis in Jure Natura: referri posfecrediderint horum cordatiores, & ficconfufioni Juris Natura:cum Ethica, quam antea damnarunt, locum aperuerint.

Hisce medelarn tempeftive, ut mihi videtur, attule-rint recentiores, docentes abfolutum quidem non dari adcivitates inftituendas cogendi jus, Ted dari naturale adqui-fitum e jure res in communione antea pofitas occupandiita derivatum, ut fi quis ea, qdae alter fua nullo contradi-cente ab initio esfe voluerit, ia discrimen vocaverit, illequi occupavit alterum, qui juri inde oriundo fe oppofue-rit, cogere posfit, ut aequas fecum ineat res occupabiles dis-tribuendi conditiones, communemque a neutrius arbitriopendentem inftituat cogendi poteftatem, quae unicuiquefua tuto praeftet. Si quid in me eft judicii, lucem, quamliucusque defideravimus in Jure Natura ab Ethica fepa-rando hac via habebimus. Et fi vel aliud non exftaretmeritorum Celeb. Kantii in Philofophicas difciplinas do-eumentum, illud quod hane res hucusque confufionis ple-nas extricandi viam primus docuerit, honori illi non nificum ipfis fcientiis morituro vertendum esfe cenfemus,quamvis neque denegandum esfe putemus, ipfum In iisquae hinc pendent judiciis, fibimet ipfi interdum minusconfentientem & conftantera fuisfe i),

i) Documento Amt ea, qu» de pcenis forénfibus docet, Metaphyfi'/che Anfangsgründe der ReehtsLehre ii Tb, 1 Abfchn. pag. 196éc fequ.

® ) *7 C ®Ut verorquid Recentiorum ab illo erudiforum pro-

ponendi ratio differat ab illa, cujus dogmata breviter inantecedentibus expresfimus, appareat, paucis comple&i vo-lumus prsecipua ex eorum fenrentia Juris Naturs momen-ta: Homo ad obfequium morali legi praeftandum obligatus,ut hoc praeftare posßr, libertäre res huic fini inferviturasquaerendi ilbique attribuendi gaudet, quousque aliorurq e-undem in finem concesfac libertati remoram non facit.Si fuae liberratis ufu conditiones libertati finguloruni ne-cesfarias infregerir, jus cogendi contra euin valet. Quiigitur conditionibus, fecundum quas res fuas faciendi, utliberratis nulluni nocenris, tuta adminicula fieri queant, fe-met oppofuerit, is libertati aliorum officir, quod ne in ae-ternum fiat, ad civitates inftituendas oritur cogendi jus,ex quo, fcilicet ipfo defenfionis jure, oritur Civitatum jus,omnia ea quae ad ftatum, in quo cuilibet fuum conferve-tur, tuendum & muniendum necesfaria funr, legibus cogen-tibus requirendi. Et lic porro. Sed, ut tota hsec princi-piorum immutatio in debitam ponatur lucem, enodanaae quo-que funt quaeftiones: de Juris Naturce St3 Ethicce nexu atqmde politicce ab utraque & diverßtate & conveaientia.