psİkİyatrİk acİller uzm.dr. levent tokuÇoĞlu İaeah 02.01.2006
DESCRIPTION
PSİKİYATRİK ACİLLER Uzm.Dr. Levent TOKUÇOĞLU İAEAH 02.01.2006. Psikiyatrik Aciller. İntihar riski olan hasta Şiddet gösteren hasta Şaşkın (konfü) hasta. Suisid-Parasuisid. Suisid-İntihar Parasui s id Kendine zarar verme kendini sakatlama. Ep idemiyoloji. Herkes - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
PSİKİYATRİK ACİLLERUzm.Dr. Levent TOKUÇOĞLU
İAEAH02.01.2006
Psikiyatrik Aciller
• İntihar riski olan hasta• Şiddet gösteren hasta• Şaşkın (konfü) hasta
Suisid-Parasuisid
Suisid-İntihar
Parasuisid
Kendine zarar verme kendini sakatlama
Epidemiyoloji
Herkes
Tüm yaş grupları: ergenlik ve yaşlılıkta artan bir oran
Tamamlanmış intihar oranı E>K
Risk FaktörleriDemografik
Cinsiyet: Erkek olmak
Yaş: bimodal dağılım
Toplumsal sınıflar: spektrumun ters uçları, toplumsal izolasyon
Meslek: doktorlar ve diş hekimleri
Risk Faktörleri: Biomedikal
Biyolojik SE azalması, NA artmasıAnormal DST (HPA disregulasyonu)
Ciddi fiziksel hastalık oranı %5Süregen, geçmeyen ağrıŞiddetli fiziksel yetiyitimiÖlümcül hastalıklar: AIDS, maligniteler
İntihar İçin Risk Faktörleri Psikiyatrik Bozukluklar
Major depresyon: Tamamlayanların %50 si
Alkol bağımlılığı: % 30
Şizofreni: İçgörü ve depresyon Varsanı ve sanrılar
Anksiyete bozuklukları (örn. Panik bzk.)
Kişilik Bozuklukları: Antisosyal, Borderline
Risk Faktörleri: Psikososyal
İntihar girişimi öyküsü
Zorlayıcı yaşam olayları ve umutsuzlukSevilen birinin kaybıAileden ayrılmaBoşanmaKültürel yabancılaşma
Riskin değerlendirilmesi
Acil tıbbi tedavi ve gözlemRisk değerlendirilirken
Aile, arkadaşlar ve meslektaşlarla görüşmeYaklaşan tehlikenin değerlendirilmesi
Ölme isteğinin dile getirilmesiÖnceden tasarlanmış veya dürtüselGizleme veya bulunmayı istememe
Riskin değerlendirilmesi
Ölüme hazırlanma işaretleriÖlüm niyetini beyanAlkol ve madde etkisiZihinsel durumun değerlendirilmesi: Depresyon,
Şizofreni, Alkol veya madde bağımlılığı
Yönetim
1. Yüksek Risk Kategorisi Yakın geçmişte psikiyatriye başvurmuş
olma Zorla psikiyatri kliniğine yatırılmış olma “Kapalıda” tutulmuş olmak Acil durumlarda EKT, altta yatan nedene
yönelik akılcı yaklaşım
Yönetim
2. Düşük Risk Grubu Destekleyici psikoterapi alıyor olmak Zihinsel durumun sürekli
değerlendirilmesi “Anlaşma” yapılası Gerginliği azaltan ilaçların verilmesi
TCA’lar bir risk oluşturabilir.
Şiddet Gösteren Hasta
Şiddet
Normali ne?
Karmaşık etkileşimlerGenetik yatkınlıkPsikososyal unsurlarPatolojik süreçlerMadde kötüyekullanımı
Zihinsel Hastalık ve Şiddet
Alkol ve/veya madde bağımlılığıKişilik BozukluklarıPsikotik bozukluklarBilişsel bozukluklarMedikal hastalıklar
Şiddetin Türleri
Selim Şiddet Eyleme geçmeyen, sadece düşünce düzeyinde
kalan suisid, homisid düşünceleri.
Acil şiddet Huzursuz, çabuk alev alan, saldırgan, küfürbaz,
tehditkar davranışlar
Had safhadaki şiddet Yabanıl, hücum eden, kırıp-döken yıkıcı hasta
Şiddetin Öngörülmesi
Uzun erimli bir öngörü hatalı olabilir“Tipik” olguların özellikleri
Erkek cinsiyet, genç olmakMadde kötüye kullanımı, entoksikasyonDüşük sosyoekonomik durumKişilik bozuklukları ve/veya zihinsel hastalıklarŞiddet öyküsüYalnız yaşıyor olmaZihinsel özürlülük hali
Yatkınlaştırıcı Unsurlar
Genetik belirleyiciler
Neurotransmitterler
Alkol ve maddeler
Çevresel unsurlar
Gelişimsel unsurlar
Psikiyatrik bozukluklar
Yatkınlaştırıcı unsurlar
Çevresel UnsurlarKalabalık nüfus
Organik PatolojiKafa travmalarıBeyiniçi enfeksiyonlar Epilepsi
Gelişimsel UnsurlarÇocuklukta kötüye kullanım
Şiddet Gösteren Hastaya Yaklaşım
Sakin olunDenetimi elinizde tutun: hastayı ve personeli
sakinleştirenKendinizden emin olunGerekirse hastayı tutun, zaptedinFiziksel ve farmakolojik denetim
Yönetim:Engelleme-Önleme
Kararlı olun
Yapacaklarınızı önceden planlayın
Gücünüzü gösterin
Dört noktadan tesbit edin
Deli gömleği giydirmeyin
Yönetim: Sedasyon
Psikofarmakolojik “dizginleyiciler”
Seçim, klinisyenin yargısına bağlıdır
Seçimler Benzodiazepinler örn.Lorazepam 2-4mg PO, S/L veya
IM, Diazepam 5-10mg PO veya I/V Major tranklizanlar örn. Haloperidol PO veya IM,
Chlorpromazine. Kombinasyonlar: Lorazepam 4mg + Haloperidol 10mg
Diazepam 2-3 mg IV+ Haloperidol 10mg IM
Yönetim: İzlem
Altta yatan nedenleri ele alın
Uygun iletişimler açısından hastaya öneriler, Yaşamsal yetilerin arttırılması ve uzun dönemde DBT
Mutlaka bir psikiyatriste yönlendirin!Neden bulunamıyorsaŞiddet düşünce ve davranışı ısrarla sürüyorsaHastaneye yatırmak gerekliyse
Konfü (Şaşkın) Hasta
Deliryum
Birinci basamakta sıkça karşılaşılır
Edinebileceğiniz bilgi kısıtlıdır
Hasta açık bir anlatımda bulunamaz
Beynini yaygın akut işlev bozukluğudur
Acil bir durumdur
Tanım
Hızlı bir şekilde bilinçte, bilişsel işlevlerde ve dikkatte bozulma olur.
Gün içerisinde dalgalanmalar olur.
Allta yatan tıbbi duruma ikincildir.
Mortalite oranları yüksektir (1 yıl içerisinde %40-50)
Deliryumun Klinik Özellikleri-1
Bilinçte bozulma: dikkatin odaklanması, sürdürülmesi veya kaydırılmasında bozukluk
Bilişte değişiklikler: bellek bozuklukları, yönelimde bozulma, lisanda bozulma
Algısal bozukluklar: yanlış yorumlamalar, yanılsama ve varsanılar
Klinik Özellikler-2
Uyku-uyanıklık döngüsünde bozulma
Psikomotor davranışlarda bozulma
Yargılamada bozulma
Duygusal değişiklikler
Deliryum Nedenleri
Yatkınlaştırıcı nedenlerYaşlılıkÖncesinde mevcut demans veya bilişsel
bozukluklarCiddi kazalar/incinmelerTıbbi hastalıklar İlaç kombinasyonlarıBirden çok nedenin son ortak yolu
Deliryum Nedenleri
DIMTTOPD: Drugs: intoxication, withdrawal I: Infections: Intracranial, systemicM: Metabolic encephalopathies: fluid-electrolyte
disturbance T: Trauma: concussion and Subdural Tumour/space-occupying lesionO: Oxygen Deficiency P: Psychological and perceptual
Deliryumun Yönetimi
Öyküde özellikle gece olan davranışlar
Nedeni bulun ve öncelikle tedavi edin
Beslenme ve metabolik durumu düzeltin
Çevresel uyaran ve gürültüleri azaltın, yeterli ışıklandırma sağlayın
Deliryum Yönetimi
Sedasyon: gerginliği azaltın ve komplikasyonları önleyin
Haloperidol 0,5mg. 0,25mg lık artışlarla 1mg x 3.
Melleril 25-100mg, geceleri.