PULPITIS CHRONICAHRONINO ZAPALJENJE PULPEDr Dragana arovi1

DefinicijaPulpitis chronica je zapaljenska reakcija pulpe sa oskudnim subjektivnim simptomima i karakteristinom celularnom infiltracijom od limfocita, plazma elija i makrofaga.Odlika hroninog zapaljenja pulpe je da traje relativno dugo uz neznatne ili nikakve bolne senzacije. Hronini pulpitis moe da nastane iz akutnog i tada se oko eksudacijskih promena pojavljuje granulaciono tkivo i celularna infiltracija mononuklearnim leukocitima.2

PodelaPulpitis chronica aperta Hronini otvoreni pulpitis:Pulpitis chronica aperta ulcerosa Hronini otvoreni ulcerozni pulpitis Pulpitis chronica aperta hyperplastica seu polyposa seu proliferativa seu granulomatosa Hronini otvoreni hiperplastini pulpitis

Pulpitis chronica clausa Hronini zatvoreni pulpitis:Pulpitis chronica clausa alterativa seu parenchymatosa Hronini zatvoreni alterativni ili parenhimatozni pulpitis Pulpitis chronica granulomatosa internum seu granuloma internum Interni granulom pulpe3

PULPITIS CHRONICA APERTAHRONINI OTVORENI PULPITIS4

Hronini otvoreni pulpitis moe biti:

Ulcerozni Hiperplastini

5

PULPITIS CHRONICA APERTA ULCEROSAHRONINI OTVORENI ULCEROZNI PULPITIS6

EtiologijaIspod karijesnih lezija sa sporom evolucijom Rezultat sticanja odredjenih faktora: slaba virulencija prodrlih mikroorganizama, dobra odbrana pulpe, lokalizacija otvora na pulpi koji omoguava dreniranje eksudata. ee se javlja kod mladjih osoba i na molarima Posledica neleenih akutnih pulpitisa

7

PatogenezaStvaranje tercijarnog dentina kao odbrambena reakcija Daljom evolucijom procesa dolazi do razaranja i tercijarnog dentina Lokalna vazodilatacija i infiltracija mononuklearnim leukocitima Formiranje apscesa, prskanje apscesa, stvaranje ulkusa Nekrotino tkivo, nekrotine celije8

Patohistoloki nalazUlceraciju ine nekrotine elije ispod kojih se nalazi zona infiltrovana okruglim celijama. Ulcera je u poetku ogranienih razmera i odvojena je od ostale pulpe vezivnim tkivom sastavljenim od fibrocita. Zastupljene su: Zona I nekroze Zona II kontaminacije Zona III proliferacije9

Subjektivni simptomiObino je asimptomatski Bol slabog intenziteta na termike nadraaje ili na pritisak pri vakanju Bol je tup, podnoljiv, slabijeg intenziteta, dosadan Odsustvo bola objanjava se degenerativnim promenama na povrinskim nervnim vlaknima10

Objektivni nalazDuboki karijes sa otvorenom pulpom Povrina ulkusa pokrivena slojem nekrotinog tkiva sivkaste boje Foetor ex ore PERKUSIJA: negativna izuzev u sluajevima kada je ulkus duboko u radiksnoj pulpi, ili se proces proirio na apeksni parodoncijum (vidi se na Rtg) PALPACIJA: negativna POKRETLJIVOST ZUBA: u fiziolokim granicama RTG: retroalveolarno i retrokoronarno/ - karijes ili ispun 11 koji dosee do roga pulpe

Diferencijalna dijagnozaKarijes profunda komplikata Akutni pulpitis Nekroza pulpe

12

TerapijaVitalna ekstirpacija pulpektomija Ukoliko se ne lei prelazi u nekrozu i gangrensko raspadanje pulpe Prognoza dobra za zub, loa za pulpu

13

Difuzioni putUkoliko je pacijent alergian na anesteziju Ukloni se nekrotino tkivo u potpunosti sve do zdravog tkiva da bi se ostvario difuzioni putTipian difuzioni put: Tipi debljina respiracione membrane 0,6 m respiracione rastojanje elija kapilar reda m dimenzije elija reda 10 m kretanje estica iz oblasti vee u oblast manje koncentracije ve

14

PULPITIS CHRONICA APERTA HYPERPLASTICA SEU POLYPOSA SEU PROLIFERATIVA SEU GRANULOMATOSA

HRONINI OTVORENI HIPERPLASTINI PULPITIS15

EtiologijaProstrana karijesna lezija sa otvorenom pulpom Dugotrajan slab nadraaj ve inficirane pulpe Mlada osoba sa otpornom pulpom, irokim foramenom apikale i dobrom cirkulacijom Na jednokorenim zubima ee se sreu otvoreni ulcerozni hronini pulpiti16

Patohistoloki nalazPatohistoloki hiperplastina pulpa odnosno polip pulpe predstavlja granulaciono tkivo bogato kapilarima i elijskim infiltratom, uglavno limfocita, plazmocita, makrofaga i mastocita U dubljim slojevima postoje fibroblasti i kolagena vlakna koja sainjavaju zonu fibroznog tkiva Resorpcija dentina zidova kavuma dentis i karijesne upljine Veliki broj eritrocita promenjenog oblika i veliine Polip pulpe je siromaan nervnim vlaknima Povrina je pokrivena slojem fibrina Pokrivanje polipa epitelom predstavlja odbrambenu reakciju tkiva. Koronarna pulpa ima tendenciju metaplazovanja u 17 granulomatozno tkivo.

Subjektivni simptomiObino je asimptomatski Bol slabog intenziteta na pritisak pri vakanju

18

Objektivni nalazZapaa se tvorevina slina tumoru, tamno crvene do ruiaste boje koja ispunjava karijesnu upljinu, a ponekad prelazi u interdentalni prostor ili preko grizne povrine upljina nastala kao posledica karijesa je ispunjena delimino ili potpuno granulomatoznim tkivom Profuzno krvarenje pulpe PERKUSIJA: negativna izuzev u sluajevima kada je ulkus duboko u radiksnoj pulpi, ili se proces proirio na apeksni parodoncijum (vidi se na Rtg) PALPACIJA: negativna POKRETLJIVOST ZUBA: u fiziolokim granicama TERMO TEST: pulpa reaguje slabo na termike nadrazaje ELEKTRO TEST: prag nadraaja je povien RTG: perforacija poda kavuma u predelu bifurkacije, promene u apeksnom parodoncijumu19

Dijagnoza

Dijagnoza se lako postavlja inspekcijom.

20

Diferencijalna dijagnoza

Polip parodoncijuma (marginalni-polip gingive i interradiksni-polip periodoncijuma)

Oblik polipa-polip pulpe

21

TerapijaVitalna ekstirpacija pulpektomija Prioritet se daje vitalnoj pulpektomiji. U sluajevima gde je indikovana mortalna pulpektomija, u prvoj seansi se uklanja polip, poto se predhodno odvoji od gingive.22

PULPITIS CHRONICA CLAUSA

HRONINI ZATVORENI PULPITIS23

Pulpitis chronica clausaRazlikuju se dva oblika hroninog zatvorenog pulpitisa: Pulpitis chronica clausa alterativa (Prager) ili pulpitis chronica clausa parenchymatosa (Peckret) Pulpitis chronica granulomatosa interna24

PULPITIS CHRONICA CLAUSA ALTERATIVA SEU PARENCHYMATOSAHRONINI ZATVORENI ALTERATIVNI ILI PARENHIMATOZNI PULPITIS25

EtiologijaIspod nezbrinutih hroninih karijesnih lezija Ispod ispuna sa recidivnim karijesom Ispod ispuna bez zatitne podloge Kod ispuna kaviteta sa neadekvatno formiranim dnom Kod dugotrajnih delovanja nadraaja na pulpu u zatvorenom kavumu dentis

26

Patohistoloki nalazCelularna infiltracija malim okruglim elijama karakteristinim za hronino zapaljenje Degeneracijske promene razliitog intenziteta i prirode Kavum dentis je maksimalno smanjen apozicijom tercijarnog dentina Ako su promene lokalizovane u koronarnoj pulpi govori se o pulpitis-u chronica clausa patrialis, a kada se proces proiri i na radiksnu pulpu govori se o pulpitis-u chronica clausa totalis.27

Subjektivni simptomiSimptomatologija je oskudna Pacijent se ali na povremene tegobe neodredjene prirode

28

Objektivni nalazZapaa se hronini karijes ili veliki duboki ispun, apozicija tercijarnog dentina, plomba bez zatitne podloge. SONDIRANJE: slaba osetljivost (kavum dentist nije otvoren) PERKUSIJA: zub je osetljiv (ako je u pitanju totalni hronini pulpitis) PALPACIJA: negativna POKRETLJIVOST ZUBA: u fiziolokim granicama ELEKTRO TEST: prag nadraaja povien (osetljivost pulpe smanjena). Zub reaguje na jai intenzitet struje nego zdrav zub (1-1.5mA kontrolni zub, 2.5-3mA suspektan zub) RTG: retrahovana pulpa, karijes ili ispun29

Diferencijalna dijagnoza

Primarni akutni pulpitis (postojanje simptoma koji datiraju od ranije kod hronicnog)

30

Terapija

Vitalna ekstirpacija pulpektomijaPrognoza za zub je dobra ukoliko se moze sprovesti endodontski zahvat.

31

PULPITIS CHRONICA GRANULOMATOSA INTERNUM SEU GRANULOMA INTERNUM INTERNI GRANULOM PULPE32

Drugi naziviInterna resorpcija Intra-dentalna resorpcija Idiopatska resorpcija Ruiasta mrlja (pink spot) Granuloma internum nazvan je zbog nalaza mladog vezivnog tkiva slinog granulomu koje ima tenju da se iri centrifugalno od pulpe ka periferiji i daje simetrinu resorpciju.

33

Interna resorpcija Rtg

34

EtiologijaVeina internih granuloma nadovezuje se na hronini pulpitis, a patohistoloki nalaz je slian hroninom pulpitisu. Uzronici internog granuloma: Infekcija ispod zubnih ispuna, naroito posle IPP Prodor mikroorganizama i drugih stranih supstanci u pulpu putem anahoreze. Neuroloki faktori Trauma Hemijski nadraaji od strane sredstva za punjenje Poremeaj metabolizma, kratkotrajna avitaminoza A Loi ispuni sa defektnim rubovnim zatvaranjem Poremeaj u embrionom razvoju pulpe pod dejstvom razliitih uzroka Konstitucioni inioci Bioloki poremeaji35

Patohistoloki nalazS obzirom na patohistoloki nalaz internog granuloma patogeneza se moe objasniti imunolokom reakcijom tipa celularnog imuniteta u kojoj se pored ostalih limfokina oslobadja i (OAF) faktor aktivacije osteoklasta, te kao posledica toga dolazi do resorpcije zidova dentina kavuma dentis. Tkivo pulpe u predelu internog granuloma je granulaciono, bogato kapilarima, infiltrovano okruglim elijama na ijoj se periferiji nalaze osteoklasti. Ostatak pulpe moe da ima skoro normalnu strukturu sa hiperemijom i lakom fibrozom, mada su konstatovani i sluajevi sa krenom degeneracijom i retikulnom atrofijom. Resorpcije mogu biti praene i apozicijom atipicnog dentina ili osteocementa.36

Lokalizacija internog granulomaPrema lokalizaciji interni granulomi se dele na: Koronarne Radiksne Apeksne Obino na stalnim zubima i ee na jednokorenim nego na viekorenim.37

Subjektivni simptomi

Nadovezuje se na hronini pulpitis, a patohistoloki nalaz je slian hroninom pulpitisu.

38

Objektivni nalazKoronarna lokalizacija: promena boje gledji u vidu ruiaste mrlje (granulaciono tkivo), ukoliko je dolo do perforacije gledji, granulaciono tkivo se vidi i krvari na dodir. Vremenom tkivo nekrotizuje i zavrava se gangrenskim raspadanjem pulpe. Radiksni oblici: praktino bez simptoma sem u fazi kada se zbog perforacije korena i uspostavljanja veze sa periodoncijumom javljaju simptomi parodontitisa RTG: jasno rasvetljenje ovalnog oblika, simetrinog u odnosu na uzdunu osovinu korena.39

TerapijaVitalna pulpektomija- u pocetnoj fazi kada ne postoji jo komunikacija sa periodoncijumom i kada zidovi kanala nisu previe oslabljeni. Primena sredstava za devitalizaciju je KONTRAINDIKOVANA zbog mogunosti difundovanja u parodoncijumu. Prognoza je loa- fraktura i gangrensko raspadanje pulpe.

40