Nr. 266 Hósdagur 11. apríl 2002 10,-

Rasmus sumplantufrøðingurRasmus, sum eisini varskrivari í FF, taldist millum"teir stóru" sum plantu-frøðingur.

Spennandi søgan um borgmeistaran íJerusalem sum kom at hava sambandvið borgmeistaran í Hesti! Og sum eisinihevði samband við Eichmann.

Síða 11

Fiskimaður gjørt orðabók

FF-blaðið avdúkar at tíðindini um, at Thorvald Stoltenberg skuldi arbeiða fyri NA-bólkin íFólkatinginum var bluff og ósannindi. Eisini hava vit spennandi lýsing av Stoltenberg.

Henning Thomsen, sum "bert" hevur realprógv, ogannars hevur verið fiskimaður, hevur gjørt sam-heitaorðabók, sum nú er komin á fløgu.

Síða 2

Síða 8 - 10

Síða 22

Síða 14

Eg var fyrstu ferð til sjósvið “Saltaire”. Hetta varein suðurlandstúrur ogskipari var Ernst Thom-sen úr Sumba.Fiskað varðvið snøri. Um summariðvarð so farið til Grøn-lands við línu.Annars vareg seinni við hesum skip-um:

Á norðhavinum við rek-netum við “Saksaberg”.

Í Grønlandi við “Flems-oy”, sum var úr Noregi,við línu á saltfiski.

Undir Íslandi við trol-arunum “Jón Torlaksson”eftir saltfiski og við “Mars”eftir kongafiski, sum varðísaður og fluttur til Ong-lands og Týsklands.

Í Vestmannaoyggjunumvið “Ørn” við snellu eftirtoski og við snurriváðeftir flatfiski.

Við Grimsoynna viðsnellu við “Bjørg”.

Í Vestmannaoyggjunumvið “ Hrafn Sveinbjarnar-son”,“Farsæll”,“Eyjaberg”,og “Gullborg”

Hevur verið altumborð á skipiEg havi vist itið tað mesta,ein kann eita umborð.T.d. havi eg bæði veriðvanlig apa við snøri og

loddi, motorpassari, kokk-ur, stýrimaður og skipari.Hetta við stýrimaður ogskipari skal takast viðfyrivarni. Tað var í Vest-mannaoyggjunum,eg varðbiðin um at koma um-borð á ein bát, tí teirmanglaðu ein stýrimann.Eg segði sum var, at eghevði ongan lærdóm, sotað lá ikki fyri. Men taðhelt hann ikki var nøkurforðing. Reiðarin, ið áttibátin saman við skipara-num, var júst annar avteimum, sum útvegaðimonnum tað minna prógv-ið. Hann gav mær so eitthefti at lesa í og bað megkoma aftur um eina viku.Tað tók mær umleið eintíma at lesa hesar síður-nar. Eg fór so aftur tilreiðaran og upp til roynd.Hann spurdi meg umljósføring og um, hvussuhøgra og vinstra síða áskipinum itu,og so nakrarspurningar afturat, og sohevði eg knappliga fingiðpungaprógvið ella reyð-fiskaprógvið, sum tað eis-ini verður kallað, og sumhar yviri gav rætt til atføra bát upp til 30 tons.

Og ótrúligt, men satt ertað. Eina vertíð í Oyggjun-

um bar eg heitið skipari.Tað var við “Hrafn Svein-bjarnarson” við snellu.Henda vertíðin royndistilla við harðveðri og fiska-loysi. Eg veit ikki, um taðer nakar uggi,at sjálvt ikkiteir bestu fingu tað stóratann veturin.

Við GullborgMangt og mikið kundiverið at trivið í um lívið ásjónum, men lat meg barasiga eitt sindur um Binnaí Grøv og Gullborg,har egvar umborð í tvey ár. ÍÍslandi var hann kendurav hvørjum mansbarnisum fiskikongurin mikli.Hann hevði fleiri ferðirhavt í varðveitslu silvur-skipið, sum ein báturhvørja vertíð fekk sumviðurkenning fyri bestaavrikið. Har afturat hevðihann fleiri heiðursmerkifyri bjargingar og brøgd ásjónum, og nógvar erusøgurnar, sum ganga umhann og hansara sjáld-sama dugnaskap,bæði viðsmábati og við størri skip-um gjøgnum eitt langt lívsum sjómaður undir Ís-landi.

Veiðieydnan mundi verahonum íborin, og hetta

saman við gløgni og skiligjørdi, at hann manganfongin fekk, sum aðririkki fáa. Hann segði mill-um annað fyri mær, athann eina ferð hevðiverið úti í Grimsey, harhann var farin við teim-um at fleyga lunda. Ogmeðan hann bar stonginaupp eftir einum fugli,flugu tveir aðrir í netiðeisini, soleiðis at hann taðeinu ferðina fekk tríggjarlundar í senn.

Eina ferð var hann leig-aður av landinum út atskjóta mastrarhval ellabóghvítuhval, sum hanneisini verður kallaður, viðGullborg. Hesin hvalurvar tá øktur so nógv í tali,at hann gjørdi skaða ágørnini, so bátarnir nær-um ikki fingu róð út fyrihonum. Eina harpunbyrsuella skutlabyrsu at halda íhondunum hevði hann atskjóta við. Henda byrsavar til støddar sum vanligbyrsa við heldur styttribrók. Til hana hoyrdi soharpun, lína og boya oglóðurin var kalibur 12.Teir skutu nógvan hvaltað árið, og eina ferð, sumhann stendur har frammiog siktar, kemur ein hval-

Vanliga verður roknað við, at ein sum ger orðabøkur má í minsta lagi má veraprofessari á Fróðskaparsetrinum.Og tað er neyvan nóg mikið við bert einum avslagnum.Tað skulu helst fleiri vera um eitt so stórt arbeiði, sum tað er at geraeina orðabók.

Men soleiðis nýtist tað ikki at vera. Fyri tíð síðan kom út Føroyska Samheita-orðabókin, sum er skrivað av tí 69 ára gamla Henningi Thomsen. Henning ersumbingur, og hansara útbúgving er eitt realprógv úr Vági. Annars hevurHenning verið verkmaður alt sítt lív. Hann var til skips í yngri árum, og síðan

hevur hann arbeitt sum grótlaðari og taksabilstjóri.Fyri meira enn 10 árum síðani fór hann at gerakrossorðagátur, og bert í “Dimmalætting” hevurhann gjørt einar 1.100. Øll, sum loysa krossorð,hava brúk fyri at kenna aðrar merkingar av einumorði, og tað er hetta, sum samheitaorðabókinkann nýtast til. Her er eisini talan um eitt stór-verk, ið er nærum 800 síður. Samheitaorðabókinfæst eisini á fløgu.

Henning hevur greitt okkum eitt sindur frá sínilívssøgu til sjós, og hana fara vit at endurgevaher:

Henning Thomsen, fiskimaðurin sum gjørdist orða-bókarithøvundi.

Henning við telduni.

Snilt er við teldu.Nú ber til at seta Føroyamálsorða-bókina og Samheitaorðabókina lið um lið á skermi-num.Verður leitað eftir einum orði í aðrari orða-bókini kemur sama orðið fram í hini. Umframthetta eru nógvir aðrir hentleikar.

Síða 3Nr. 266 - 11. apríl 2002

ur undan, og hann skjýt-ur. Hvussu var og ikki sorakti hann henda hvalinsoleiðis, at skutilin fórtvørtur ígjøgnum hann ogbeint í ein annan, sumhevði stungið seg uppundir liðini á tí fyrra,við tískili, at báðir vórðu fastirog doyðu.

Útróður á vertíðnakað fyri segÚtróður á vertíð í Vest-mannaoyggjunum manvera nakað fyri seg. Hað-ani róðu fast í 100 bátarhvønn dag við gørnum,og við snellubátunummundi talið vera væl yvirhundrað. Tað hendi seg - og meira enn eina ferð -at vit settu gørnini álítlum avmarkaðum øki,og at hinir bátarnir, sumofta fylgdu eftir okkum áfiskileið, mestsum byrgduokkum inni við at setarundan um okkum. Men - líka veit eg - tá ið vit fóru

at draga, hevði Binni fullgørn, meðan hinir meiraella minni drógu svart.Ikki eydnaðist tað mær atvera við til at fáa silvur-skipið, men spennandivar tað, tí hvørt kvøld,bát-arnir komu at landi, stóðuppsligið í einum sýnis-glugga yvirlit yvir støðu-na hjá 10 teimum bestubátunum, og hesi bæðiárini, eg var umborð,endaði tað við, at vitgjørdust nr. 2. Seinna árið,eg var við Gullborg, vareisini ein annar føroy-ingur, Gustav Hentze avSandi við.

Rættilig kalvaveiðaVit róðu við línu fyrrapart á árinum og løgdu soum til gørn. Um summar-ið vóru vit við nót eftirsild og um heystið roynduvit við snellu eftir toski,sum varð ísaður og førdurtil Onglands ella Týsklandat selja. Og lat meg her

siga frá einari hending,sum eg meini lýsir fiski-kongin Binna í Grøv rætti-liga væl. Tað var soleiðis,at um vit á ísfiski viðsnellu fingu kalva, so áttimaðurin hann sjálvur,sum dró hann. Eina ferð,lítið var at fáa, og Binnistóð í rútinum, spurdihann, um nakað var atkenna. Har var einki, ogvit søgdu nei. Hann biðurokkum so draga upp, ogso varð gjørt. Men í tísama kenni eg, at nakaðer á. Hetta var ikki tungt,men darvaði mær eittsindur, so eg kom eittsindur seinni upp ennhinir. Hann rópar so afturav brúnni og spyr um egdragi nakað.“Nei”, sigi eg,“kanska ein kongafisk”.“Ja, dragið bara upp, vitskulu flyta okkum”, sigurhann. Á dorgini vóru 7húkar og pilkur niðast.Táið eg kom undir borð,dróeg fyrsta húkin fastan ísnelluna, og hugdi útumeftir hesum vælsignaðakongafiski. Men har vareinki at síggja. Eg taki soein ella tveir húkar innafturat og royni at hyggjaeftir hesum reydliga, sumeg helt mundi vera har.Men einki eg sá. Og taðundraði meg, tí konga-fiskur sæst langt niður ísjógvin. Og so hvakk egvið, tí niðri í sjónum sá egein myrkan blett ella eittlítið myrkt øki, sum baravaks. Eg trúi ikki mínumegnu eygum, men so skareg í róp: “Luða, luða”.Soleiðis eitur kalvi ellaflundra á íslendskum. Ogtí betur vóru hinir ikkifarnir niður undir, so harkomu fleiri til við hakum,og á dekkinum lá hon.Hesa flundruna átti egsum sagt, og hon varðbeinan vegin ísað ogseinni seld í Týsklandi.Tað vísti seg tá, at hetta,sum eg dró á snellu og

sum eg helt vera einkongafiskur vigaði 220pund. Hetta er størstifongur, eg nakrantíð havifingið í einum drátti.Seinni havi eg hoyrt fráøðrum monnum, at flun-dra onkuntíð kann beraseg soleiðis at, og at honkann finna uppá at takaog so svimja í rundingupp so hvørt, sum drigiðverður, uttan at hon seturá ella rennur. Men bíðamær, tí enn er søgan ikkimeira enn hálvsøgd. Sumsagt, lítið var at fáa ogsiglt varð upp aftur. Ikkibragdaði nakað serligthesa ferð heldur, men sosíggi eg at Binni dregurhar afturi og kemur uppvið einari stórari flundru.Hann kastaði aftur, og umhann fekk nakran toskímillum minnist eg ikki,men tað var bara ein løta,so kemur hann upp viðaðrari flundruni. Hannkastar triðju ferð og dreg-ur tungt og løtu seinni látriðja flundran á dekki-num. Vit royndu so eina

løtu afturat, men fingubara eitt sindur av toskieftir hetta. So við og viðfyltu vit lastina, men ikkikomu fleiri kalvar, meðaneg var við, hvørki áðrennella aftan á henda túrin.Eg minnist bara vektina ámínari flundru,men hans-ara vórðu sum mín eisiniseldar í Týsklandi og tærlógu eisini allar um 200pund. Seinni fór eg upp ábrúnna líka sum at frøastyvir fongin, og tá segðihann mær, at tann fjórðahevði eisini verið føst,men hana misti hannundir borði.Á Binni,Binni.

Ein megnarmaðurMangt umskiftist á mans-ins ævi og soleiðis vareisini her.Av serligum or-søkum varð eg noyddurat fara heim til Føroyar.Og seinasta túrin, vitsigldu inn til Vestmanna-oyggjarnar, meðan Binnistóð við róðrið, bað eghann lata meg sleppa atstýra heimeftir. Har helteg so fyri seinastu ferð í

róðrið á tí skipinum, sumeg var komin at halda sonógv av, meðan eg sang“leið meg einaferð enn útá dekkið”, og Binni stóð írútinum. Motorurin larm-aði, og ikki man eg havaverið serliga málreystur, títá ið eg hevði sungið einaløtu, kom hann yvir tilmín og spurdi, hvat egsegði. Men eg bað hannbara tiga og leggja handavanan av við altíð at siga“ha” tá ið eg royndi atsyngja. Áðrenn eg fórheim, kom hann oman tilmín og gav mær byrsuna,sum hann hevði veitt somangan hvalin við. Hesaskuldi eg eiga sum eittminni. Enn í dag undri egmeg yvir handa mannin,og tað er meira enn soonkuntíð, at eg steðgi áog við stórari virðingstandi og hugsi. Og tað erikki sørt, at eg tá onkun-tíð gloymi, at hann erfarin yvirum, og at eftireru bara minnir um einmegnarmann.

Binni í Grøv

Hetta er ein dømi um hvussu ein Samheitaorðabókvirkar. Verður leitað eftir einum samheiti til orðið“fiskiskapur” finnast ikki færri enn 95 onnur orðfyri tað sama!

Innsiglingin til Vestamannaoyggjarnar, soleiðis sum hon sær aftaná eldgosið í1973.

Henda myndin er frá havnini í Vestmannaoyggjunum í 1970. Stutt sagt kann sigast, at tað sum Klaksvíkmerkir fyri fiskivinnu í Føroyum, merkir Vestmannaoyggjarnar fyri Ísland. Og eins og klaksvíkingarkenna sín týdning fyri Føroyar, kenna Vestmannaoyingar eisini sín týdning fyri Ísland. Her komu eisininógvir føroyingar og Kirkjuliga Missiónsfelagið hevði sjómansmissión her. M.a. var Esmar Jacobsen í fleiriár trúboðari her.

Síða 4 Nr. 266 - 11. apríl 2002

Ólastova er eitt av teim-um gomlu húsunum íHavnini, ið bera manns-navn við stovuheitinumafturat. Hon stóð fyrr eittsindur burturgoymd aftan-fyri húsinum hjá Heima-virkinum,men tá tær sein-astu havnabyggingarnarvóru framdar, og neyst,pakkhús og aðrir bygn-ingar vóru tiknir niður,kom hon at standa ífremstu røð á Konga-brúnni. Hóast hon sýnistlítil og eitt sindur kroystsvarttjørað ímillum teirstóru hvítu bygningarnar,miðfyrisitingin hjá Trygg-ingarsambandinum ogStefansons hús, so munnutó tey flestu, sum havagingið eftir Kongabrúnni,hava sæð hana.

Men tað var kaldbaks-maðurin og timburmaður-in Daniel Pedersen, fødd-ur í 1789 og slektaður avSólgørðum, sum í 1825keypti eina gróthúsgrundog bygdi sær hús á hesa. ÍPantiprotokollini frá 1836stendur: “ At den blandtSkandsens Inventariumhenhørende og tæt vedJagthuset beliggende Grod-huus Tofter av Skandsensolgt til Daniel PedersenThorshavn, som derforhar erlagt 15 skriver FEM-TEN Rigsbankdaler i Sed-ler medgaas hermed”.

Bjarni Djurhuus, sonurMartin í Ólastovu sigur, atteir fluttu eini hús, sumkallaðist Ólastova og settuhana á hesa grund. 25.november 1830 giftust

Daniel Pedersen og Jo-hanna Johannesdatter íKaldbaks kirkju, og teyfluttu inn í Ólastovu. Jo-hanna, doypt 19. septem-ber 1802, var slektað úrVestmanna. Smb. dóps-brævi hennara datt faðirhennara oman í bjørg-unum, meðan mammangekk við henni, hon varsostatt fødd faðirleys. Einibarnleys hjún,Óli Hansenúr Sandavági og AnneMarie Joensdatter úr Vest-manna, tóku hana tilfosturs. Tey vóru eina tíðuppisitarar á amtmanns-garðinum í Álakeri; men ágamalsárum flyta tey inntil fosturdóttrina í Óla-stovu, tað kann eisini verahesin Óli Hansen, ið hevurgivið húsinum navnið.

Dánial umvældi bátar ítí rúmliga kjallaranum.Hann arbeiddi eisini viðannað vanligt timburarb-eiði - hann hevði tó ikkiso góða eydnu við hesum.Harumframt var hannkallsmaður og sýnismað-ur hjá Kongaliga handli-num. Johanna og Dánialfingu fýra døtur: AnneSophie Frederikke fødd1831 giftist við KlæmintOlsen sýslu- og løgtings-manni í Klaksvík, AnneMarie Christine fødd 1836giftist við Christiani í Áar-stovu, tvillingarnar SaraSophie fødd 1842 giftistvið Ludvík Müller bónda íKvívík og Susanne fødd1842. Hon doyði ógift 19ára gomul. Christian Djur-huus, Kristian í Áarstovuføddur 9. mars 1834, varabbasonur SjóvarbóndanJens Christian Djurhuus.Mamman var Giljanna(Julianne Malene) Oles-datter úr Hósvík. Faðirhansara var Hans AndriasDjurhuus, sum í nøkur árvar uppisitari á fútagarði-num í Hoyvík hjá Pløyenamtmanni. Hann rýmdi tóav Hoyvíksgarði, tí at taðkom onkur ósemja mill-um hann og amtmannin,tí hesin ikki vildi gevahonum eitt festi, menheldur hava hann sumuppisitari hjá sær. Chris-tian var føddur meðanpápin sat á Hoyvíksgarði.

Um Kristian, sumsøgan snúði seg umChristian giftist inn í Óla-stovu í Havn við AnneMarie Christine Daniels-datter. Tey fingu ein sonHans Andreas Djurhuuskallaður Dia í Ólastovu.Hann var faðir ChristianDjurhuus kallaður Kristianí Ólastovu seinri Føroyaløgmaður og Martin Djur-huus postmeistarin.

Christian í Áarstovu lív-bjargaði sær við útróðriog fyrifallandi arbeiði herí Havn. Men frá eina ferð íátjanhundrað og sekstiár-unum fer hann at føraskipini hjá Skibstedhandli-num. Við jaktunum førirhann ymsar vørur út tilútihandlarnar og fisk ogarðrar innkeyptar vøruraftur til Havnar. Hann vartí sera væl kendur viðsigling millum oyggjarnar.Hann verður nevndur“Skibsfører” í fólkateljing-unum frá 1870. Prógvsum “Sætteskipper” fekkhann í 1893 59 ára gamal.Hann ognaði sær fitt avjørð, traðir í Havn, uml.tvær merkur í Vestmannaog Tjørnuvík, sum hannfekk við arvi - Anna Mariavar slektað av Válinum.Fólkið á teimum ymiskubygdunum kendu hannvæl og høvdu so stórt álitá honum, at tey lótu hanngera ymisk ørindi fyri seg,t.d. lótu tey honum peningat seta inn og lótu honum

sparikassabøkurnar í varð-veitslu.Tveir yngri brøðurhansara Hans Andreas ogJens Christian førdu skipúti í verðini.

Ferðin við DagmarHann var heldur óheppinta einu ferðina, tá hannvar loðsur umborð á kor-vettini Dagmar. Hann varsjálvur annar og kastaðisnøri, tá ið fregattin kominn í Nólsoyarfjørð. Teir

Í seinasta blaði høvdu vit eina frásøgn um tann føroyskasjómannin, sum í 1896 átók sær at vera við til at sigla kor-vettina “Dagmar” norður á Vestmanna. Men tá tað køvdi aví mjørka, varð ikki gjørligt at seta mannin í land aftur.Tímátti hann fylgja við skipinum til Skotlands, hagani hannkom aftur við ferðamannaskipi, eitt stórt upplivilsi ríkari.Tað vísir seg, at maðurin var Kristian í Áarstovu, sum varabbi Kristian Djurhuus, fyrrverandi løgmann.Vit hava enn-tá fingið eina grein um gamla Kristian, húsini hann giftistinn í og um ættina annars, sum abbasynir Kristian Djur-huus, Kristian og Høgni, hava skrivað. Greinin stóð í riti-num Tórshavn í 1995. Henda greinin man helst hava áhugahjá okkara lesarum, og vit hava fingið loyvi at endur-prenta hana:

Kristian í Ólastovu.

Myndina av Kristiani sjálvum og hesa av korvettini Dagmar fekk Kristian sum áminning frá ferðini. Hans Andreas Djurhuus, Dia Ólastovu. PápiKristians, sum gjørdist løgmaður.

Síða 5Nr. 266 - 11. apríl 2002

løgdu at, og kommandør-urin ynskti loðs til Vest-mannar. Gamli fór sumhann stóð, andøvsmaður-in róði inn til Havnar oggav boð um at Kristianvar farin til Vestmannar.Men tá ið teir komu inn íVestmannasund,var mjørk-in so nógvur, at komman-dørurin hættaði sær ikkivíðari; men valdi at siglatil Glasgow í Skotlandi,har hann hevði onkra um-ráðandi avtalu. Loðsurinmátti fylgja við, uttan attað bar til at geva boð frásær. Í Skotlandi var hann ífimm vikur, áðrenn hannslapp heim aftur við Lyru- enn í somu útróðrar-klæðum. Tá høvdu teyheima verið bangin umhann. Til minnis umferðina fekk hann inn-rammaðu myndirnar avkorvettini Dagmar og avsær sjálvum á dekkinum

Fingu bert ein sonAnna Maria og Kristianfingu bert ein son HansAndrias Djurhuus, Dia íÓlastovu, føddur 1869 oggiftist við Ellen KristineLarsen fødd 1869 úrGjørðum í Porkeri. Hannvar avlærdur timburmað-ur og var ímillum teir sumsmíðaðu bakarahandilinhjá Frants Restorff ogSanatoriið í Hoydølum. Ífleiri ár var hann vita-passari á Skansanum ogløgtingsmaður eina setu.Eisini legði hann eins ogfaðirin traðir inn, hannhevði so mikið av jørð, attey høvdu tvær kýr í Óla-stovu. Í mun til faðirinhevði Dia ringa sjóeydnu.Tað komst av eini ferð,hann hevði verið í grind íMiðvági. Stór grind var

deyð í Miðvági (540 hval-ir) Ólavsøkudag 1895,teir høvdu verið sjeymans har vesturi við ein-um áttamannafari og róðunú aftur til Havnar viðnítjan skinnum av grindumborð. Komnir út fyriSveipini millum Kirkjubø-nes og Glyvurnes tókbáturin sjógv inn og fórsíðani runt.Tað eydnaðistteimum at koma upp ákjøl. Teir róku nú út viðeystfallinum. Tað róðufleiri bátar framvið uttanat bera eyga við teir,áðrenn ein hoyvíksbátursá teir, og tók teir upp.Távóru teir bert tveir eftir,Dia og Niels á Bakka(Niels Debes). Teir, sumsjólótust, vóru LudvigThomsen, C. P. Ziska,Jacob Jacobsen (Jáku áMýrini), Poul JohannesPoulsen (á Kletti) ogJanus Hansen (á Bakka).Hendan hendingin tókhonum so fast, at hannongantíð fór á bát aftur.

Abbasonur Kristiansgjørdist løgmaðurSynir teirra vóru Christi-an (Kristian í Ólastovu)føddur 1895 giftur viðOnnu Margrethe Nielsenfødd 1893 í Heiðunum,Johan føddur 1897, sumdoyði ógiftur 21 ára gam-al og Johannes Martin(Martin í Ólastovu) fødd-ur 1900, giftur við EdelKristine Mortensen, fødd1907 á Tvøroyri.

Kristian og Margrethagiftust inn í Ólastovu, harteir elstu synirnir JohanFrits (1918) og Hans An-dreas (1920) vóru føddir.Kristian í Ólastovu fluttitil Suðuroyar í 1920, táhann gjørdist sýslumaður

har. Kristian í Ólastovuman vera meira kendursum løgtings- og løgmað-ur í nógv ár. Hugin til atdyrka úr nýggjum tókhann við til Suðuroyar,harhann legði stórar traðirinn.

Martin í Ólastovu, post-meistarin, hevði eisinistóran áhuga fyri traðar-brúkinum og var formað-ur í Traðarmannafelagnumí Havn í fleiri ár. FyriTraðarmannafelagið sathann í Jarðarráðnum.Hann legði sær stóra trøðinn úti í Vikanum í Havn-ardali.

Aftaná Dia í Ólastovudoyði í 1949 varð skift so,at Martin og Kristian áttuhúsini í felag. ErlingChristoffer føddur 1921,sonur Kristians, flutti innsaman við konuni Bryn-hild Lamhauge fødd 1925úr Lamba og soninumEyðun. Brynhild doyðistutt eftir, og Erling giftistuppaftur við Tove Hov-gård úr Vági, Tey fingubørnini Petur Aksel Ei-vind, Susanna Margrethaog Janus í Ólastovu, hesieru tey seinastu av Djur-huus ættini, sum eru føddhar.

Í 1963 varð Ólastovaseld til Tryggingarsam-bandið Føroyar. Trygging-arsambandið lat Ólastovutil Føroya fornminnisfelag,

sum hevur umvælt bæðiuttan og innan til prýðisfyri havnarlagið.

Kristian Djurhuus, abbasonur høvuðspersónin íhesi søgu, er her avmyndaður sum landsstýris-maður í fyrsta landsstýrinum 1948-50. Kristian eraftanfyri til vinstru. Frammanfyri Kristian er Før-oya fyrsti løgmaður Andrass Samuelsen. Hinir eruJóan Petur Davidsen, aftanfyri, og Louis Zachari-assen. Kristian gjørdist annars løgmaður frá 1951-1959. Síðan varaløgmaður fram til 1963. Í 1967gjørdist hann aftur varaløgmaður og síðan løg-maður frá 1968 fram til 1971. Hann var tískilløgmaður í 10 ár, og í landsstýrinum var hanntilsamans í 18 ár.

Gomul mynd av kongabrúnni. Ólastova sæst í miðjuni.

Soleiðis síggja vit Ólastovu í dag.

Johan Djurhuus var skrivstovustjóri í landsstýri-num 1949-1988 ella nærum í 40 ár. Og var hannhøgt mettur sum løgfrøðingur, sum eingin kundiseta minsta spurnartekin við.Neyvan nakar ivaðistí, at hann var sambandsmaður í hjartanum. Menhetta vísti hann ongantíð.Og hann var eins loyalurmóti øllum landsstýrum. Ikki fyrr enn hann hevðilagt frá sær, helt hann, at nú kundi hann “bekennakulør”, og hann luttók á landsfundi hjá sambands-flokkinum í 1988.Her er Johan t.h. saman við JacobHøjgaard, fyrrverandi kommunulækna í Havn.Báðir eru farnir í Harrans hendur.

Síða 6 Nr. 266 - 11. apríl 2002

Nú um dagarnar kom einav trúgvu lesarunum hjáFF-blaðnum uttanlandsinn á gólvið. Hetta erhavnarmaðurin Kári Við-stein, sum hevur búð íSisimiut (Holsteinsborg) íGrønlandi í nógv ár.

Í fjør kundu vit greiðafrá, at Kári hevði gjørteina roynd at velta epli.Hetta var ikki bert sum atsiga tað, tí Sisimiut liggurnorðanfyri tey øki, harvanliga verður roknað, attað ber til at velta.

Kári hevði útvegað særreyð epli úr Danmark, oghann hevði taðað viðrækjum. Og hvussu gekkso? Kári segði soleiðis frá:“Eg fekk eini 15 kg. avrækjum,sum eg lat liggja íeinum plastikposa og rot-na. Vit eru norðan fyripolarsirkulin, og eingirmaðkar eru í moldini,sum kunnu “grópa” ímoldini.Tá rot var komiðí rækjurnar, gravaði egeina foyru og stoytti í.Taðluktaði ræðuligt.Eg lat taðliggja í nakrar dagar, sosetti eg niður. Eg keypti 5kg. av neytalorti í pillara-formi fyri kr. 90. Tað mávera gott at vera bóndi oghava nógv neyt! 25. maivarð sett epli, tøð, epli,tøð aðruhvørja ferð. Meneg mátti bloyta pillararnarfyri at nytta skuldi komaburturúr.Tað vóru 2,8 stigtann dagin. Tann 11. aug-ust snýtti eg og tók einstelk upp. Tað vóru 18epli undir, nokk til ein

døgurða hjá okkum. Eggjørdist spentur til taðskuldi takast upp av álv-ara. Eg tók upp tann 15.september. Tað blivu 7-8fold, og fleiri av eplunumvóru eins stór og einknýttur nevi. So hetta varein sera væleydnað royndvið hesi nýskapan at setaepli niður norðanfyripolarsirkulin.

Heima aftur í syrgi-ligum ørindumKári hevur sum sagt veriðí Føroyum í einum syrgi-ligum ørindum, nevniligatil jarðarferð hjá 32 áragomlu bróðurkonu síniIngu Danberg.

Kári er havnarmaður.Pápi hansara var Johanvið Stein, vanliga nevndurPollux. Hann var sonurHans við Stein, fergumannog Poulinu.Ein pápabeiggihjá Pollux var MaurentiusViðstein, ið var annar avfyrstu tingmonnum javn-aðarfloksins. Hann dugdisera væl at skriva og hevurm.a. skrivað greinirnar,sum eru givnar út sum“Horvnar Havnamyndir”.Tá var Havnin nakað heiltannað enn í dag. MammaKára er Nancy, ið er ættaðúr Kollafirði. Tað var soheppið, at nú Kári var íFøroyum, var mammu-beiggi hansara, Tollak, iðhevur búð í Íslandi altlívið, eisini tilvildarliga íFøroyum, og komu teirtískil at hittast aftaná ár-tíggir.

Fór til Grønlands20 ára gamalKári misti pápan, tá hannbert var 2 ára gamal. Táhendi ein druknivanlukkaúti við Tinganes, sumkostaði tveimum monn-um lívið, pápi Kára varein, og hin var KlæmintJacobsen ættaður úr Gøtu.

Seinast í 40-unum ogfyrst í 50-unum plagdi einíslendsk kempa, Ursuskallaður, at koma til Før-oya at vísa sína ótrúligustyrki. Sagt verður, at einav teimum fáu,sum kundubjóða Ursus av, var jústPollux.

Kári fór til Grønlands í1970, tá hann var eini 20ára gamal. Og her komhann at vera verandi.Hann giftist við grøn-lendskari konu, og teyeiga fýra børn. Síðan erukomin 7 abbabørn. Káridugur eisini at tosa grøn-lendskt. Sum hann sigur,annars hevði hann ikkikunnað tosað við abba-børnini hjá sær. Hanntrívist væl í Grønlandi, oghann merkir ikki nakað tiltrupulleikar millum fólka-sløgini. Sum hann sigur:“Tann sum gevur frið færfrið”. Annars eru ikkinógvir føroyingar í bý-num, teir eru bert einir 4umframt Kára.

Tey fyrstu nógvu árinihevur Kári fingist viðfiskiskap og vanligt arb-eiði, men tey seinastu 12árini hevur hann koyrtoljubil. Men Kári hevur

eisini bát og fer á flot táhøvi býðst.

Vegur til SøndreStrømfjord!Annars er Sisimiut ein avteimum stóru fiskivinnu-býunum í Grønlandi. Taðbúgva umleið 6.000 fólk íkommununum og góð5.000 í sjálvari kommu-nuni.Býurin er tann norð-asti í Grønlandi,har tað ersiglandi allan veturin ogtann syðsti, har koyrtverður við hundasledum.

Her er stórur munur áhitanum. Á vetri kann taðfrysta uppí 35 stig, og ásumri kann hitin komauppá 20 stig.

Her er ein stórur rækju-ídnaður, og stórur parturav rækjunum frá frysti-trolarunum verður land-aður her. Eisini er her eintýðandi krabbaídnaður.Men, sum við krabbaveið-uni aðra staðni í Grøn-landi, gongur her niður ábakka. Hetta sæst fyrst ogfremst við at veiddi krabb-in gerst smærri og smærri.

Annars verður sagt, atfiskavirkið hjá Royal Green-land er tað størsta í Grøn-landi og er eitt tað mestnútímans í heiminum.

Afturat hesum verðurveiddur laksur og svart-kalvi, og veitt verðurroysningur, kópur, reins-djór og moskusoksar.

Her kann verða nevnt,at í Sisimiut liggur KnudRasmussen háskúlin, sumhevur stóran týdning fyrigrønlendsku mentanina.

Annars heldur Kári, atSisimiut er ein býur, sumskuldi havt stórar møgu-leikar. Fyrst og fremst, tíhann er so lutfalsliga tættvið altjóða floghavnina íSøndre Strømfjord. Taðber væl til at byggja vegfram við sjónum, og einvegur vildi ikki veriðlongri enn 175 km. Hettaljóðar kanska nógv í Før-oyum, men er so púraeinki í Grønlandi.Við ein-um slíkum vegi, har taðvildi tikið 2-3 tímar atkoyrt til f loghavnina,

hevði ligið væl fyri at sentt.d. rækjur feskar viðflogfari til Danmarkar, oghetta vildi givið heilt aðr-ar inntøkumøguleikar.

Ein rættuligurveðrurKári veit nógv at siga frá.M.a. um ein veðr, sumhevði gjørt sjálvt porken-ingar øvundsjúkar. Tað erformaðurin fyri føroyinga-felagnum í Nuuk, Arn-bjørn Olsen, sum hevurhavt ein veðr á beiti mitt íNuuk. Føðin hjá honumhevur m.a. verið nálirnarfrá jólatrøum, sum hevurverið sum krás hjá hon-um. Og tá veðrurin varð

flettur, vigaði krovið ikkiminni enn 140 pund! Slíktkann kallast veðrur.

Tíverri gjørdist støðgur-in hjá Kára ikki so langur.Ferðin var jú ikki plan-løgd og aðrar umstøðurgjørdu, at hann mátti faraavstað aftur beint eftirpáskir.

Kári hevur nú fingiðsær teldu. So vit fara uttaniva at frætta meira frá“okkara manni” í Sisimiutframyvir.

Kári Viðstein fór til Grønlands í 1970 og giftist viðgrønlendskari konu.

Gamli býarparturin íSisimiut

Á hesum kortinum sæst, hvussu lutfalsliga stutturteinurin er frá Sisimiut til altjóða floghavnina íSøndre Strømfjord

Lurtaði við áhuga eftirkjakinum, sum var í út-varpinum herfyri um, hvífiskaprísirnir vóru farnirso langt niður. Eg haldi atsendingin var áhugaverd,men haldi at hon bygdimeira á vónir um prís-uppgongd enn realitetir.Ikki tí at teir, sum vóruvið í sendingini, ikki vitanógv um, hvat hendir. Tóso, sum hjá okkum, sumeru so tætt knýttir at fiski-vinnuni so gerast mein-ingarnar í so ofta subjek-tivar, útfrá hvørjari støðu,ella hvørjum liði av fiski-vinnuni, vit sita í: Rávøru,framleiðslu ella sølu.

Tað at marknaðarprísir-nir broytast, er ikki nakaðnýtt og koma prísirniraltíða at broytast. Tað ereingin loyna, at prísirnirhava verið methøgir, mentá tað verður sagt, so máeisini spyrjast, methøgir ímun til hvat ??.

Teir eru ikki methøgir, ímun til vøruna, ið liggursum liðugtvøra í handils-diskum runt um í heimi-num, men teir eru met-høgir, í mun til hvat viteru von við í Føroyum.Treyðugt so, tí prísirnir,vit hava verði von við,hava verði alt ov lágir.

So tað kann í hvussu soer sláast fast, at tað er einnýggj skipan fyrst ogfremst, sum hevur gjørt,at teir lokalu marknaðar-prísirnir gjørdust methøg-ir, t.v.s at tann partvís fríakappingin, sum er um rá-vøruna í Føroyum, sumsaman við einum fallandiútboði á heimsmarknaði-num hevur gjørt sítt.

Tað, sum eftir mínumtykki manglar, er, at tannfría kappingin eisini skalkoma út á sjógv, t.v.s atkappingin at keypa fiski-dagar skal verða líka nátt-

úrlig,sum at keypa fisk.Táfær bæði manning og sam-felag eina væl betri úr-tøku enn í dag.

Hugsa tær eitt flakavirkiá landi, sum átti rávøru ó-endaligt fram í tíðina, ellaeina útflutningsfyritøku,sum við lóg hevði tryggj-að sær at 30% av útflutn-inginum skuldi gjøgnumhana, áðrenn hon hevðiselt eitt kg av vøru. Uppásama máta sum tað eittnú við lóg er sett at 30%skulu gjøgnum uppboðs-sølu, hví so ikki 100% ella0%, hví 30% ?, undantikiðkalva og okkurt annaðfiskaslag.Hvar er logikkur-in,- eg bara spyrji ??.

Tað er ringt at fara niðurá mikro áskoðan, tá met-ast skal um prís, eftirsumokkara útboð er ógvuligalítið í mun til heimsmarkn-aðin.Vit hava ikki stóra á-virkan í globalum saman-hangi,eftirsum veidd verðauml. 100 mill. tons um ár-ið.

Flakavirkini á landi havabert havt eittans bein atstaði á tey seinastu fýraárini, tá talan er um tosk,nevniliga saltfisk, og taðgjørdist tí sera viðbrekið,tá marknaðurin steðgaðiupp fyri hálvum ári síðani.Forbrúkið av saltaðumtoski er minkað nógv, ogkeyparnir halda, ella vita,at tað eru goymslur, sumskulu út, áðrenn nýttkemur inn.

Um tað liggja goymslurfysiskt ella ikki, ella atkeyparnir halda, at taðliggja goymslur, hevursama árin á marknaðar-prísin, inntil tað øvugta erprógvað.

Eingin veit í veruleika-num, hvat hendir viðmarknaðarprísunum, umteir fara longur niður, ellateir fara uppaftur. Men

nakrir av faktorunum, iðávirka okkara prísir, erumillum annað:

· Útboði av fiski aðra-staðni frá.

· Marknaðaratgongdin· Prísurin av aldum fiski· Búskapurin og

búskaparvánirnar í ES,fyrst og fremst

· Politiskur óstabilitetur,11. september

Tá tað er sagt, er mítt boðat toskaprísurin fer athalda ein meðalprís uppáuml. 12 - 15 kr/kg, um vitikki broyta útflutnings-mynstrið munandi, ogmeti eg hettar útfrá, hvatvit kunnu keypa líknandiliðugtvørur aðrastaðni frá.

Vit mugu ikki gloyma,at tað kostar 5 kr/kg at alaeitt fiskaslag sum tildømistilapia, har kjøtið er hvítt,úrtøkan góð,konsistensur-in góður,og ikki minst eingóðan smakk.

Sum sagt, vit hava ógvu-liga lítla ávirkan á, hvatprísirnir á heimsmarknaði-num fara at geva okkum,men vit hava ávirkan áonnur viðurskifti herheima, ið kunnu geva vælhægri prís fyri rávøruna,og harvið hægri útflutn-ingsvirði. Fyri at nevnanøkur:

· Virðingin fyrifiskivinnuni

· Betrimarknaðaratgongd

· Hægri góðskustøði· Munadyggari

marknaðarføring· Betri flutningskervi

ella motorveg/tunell ámarknaðin

· Fiskivinnuskúlar

VinarligaKaj Leo Johannesen

Síða 7Nr. 266 - 11. apríl 2002

Gerið eina góða

lýsingaravtalu

við FF-blaðið.

Lýsið í hvørjum

blaði og gjaldið

1/2 prís

Kaj Leo kann sigast at vera ein sera royndur maður innanokkara høvuðsvinnu. Hann er føddur í 1964 og fór sumblaðungur til skips. Var fýra ár fyrst og fremst við Johan íHoyvík, sum tá førdi "Váðastein".

Síðan fór hann á sjómansskúla og gjørdist skipsførari.Hann fór fyrst út at sigla. Fekk sær síðan "vanligt" arbeiði á landi og fór so í 1989at arbeiða á fiskasøluni. Í 1992 fór hann at arbeiða hjá Kósini, har hann var viðat seta eina søludeild á stovn. Í 1997 stovnaði hann, saman við Róa Egholm,Farex, hvørs virksemi er framleiðsla og søla av fiskavørum.

Farex hevur saman við eini danskari fyritøku Kaldbaks Seafood, sum serligaleggur dent á at virka havtasku beinleiðis á marknaðin til supermarked íEuropa.

Teir hava eisini eina deild í Danmark og hava ætlanir um at skipa deild íøðrum europeiskum landi. Teir arbeiða ikki bert við føroyskum fiski, men eisinivið fiski úr Noregi, Íslandi og Grønlandi.

So tá Kaj Leo úttalar seg um fisk, so veit hann, hvat hann tosar um. At taðsama er galdandi fyri fótbólt er ein heilt onnur søga!

Thorvald Stoltenberg harvore med på alt, men kvastår han for? Den politi-ske karrieren svingar mel-lom humanitær innsatsog beinharde rakettved-tak, flytningepolitikk ogBalkan-mekling, frå leiarfor FNs nord-sør-komitetil ordførarkamp i Oslo,LO-arbeid og EU-kamp.Berre på syttitalet gjekkhan i skytteltrafikk mel-lom UD (statssekretær),LO (internasjonal sekre-tær), forsvarsdepartemen-tet (statssekretær), Han-delsdepartementet (stats-sekretær), attende til UD(statssekretær) før hanstarta ministerkarrierensom forsvarsminister i1979. I Nicaragua var hanogså for den SosialistiskeInternasjonalen og skullemekle mellom sandinistarog contras, og så tidlegsom under John Lyng varhan med eit forsøk på lageein norsk Vietnam-kanalunder namnet «Ohio».Desse åra er berre eit ør-lite utsnitt av den mang-slungne karrieren til Nor-ges superdiplomat og po-litiske potet, som då forlenge sidan hadde bakseg viktige år som norskambassadør i Jugoslavia.Mannen som ikkje gjekkdei vanlege gradene i Ap,men kom med i partietførst som trettiåring, harsidan vore partiets jovialeandlet, ein dyktig talar ogvitsemakar, ein kjerne-sunn kar kjend for tidlegfrukostdiplomati. Til sluttfortel han om ein familie-tragedie, som under lan-seringa av boka Det hand-ler om mennesker ikkjeuventa fekk heile medie-plassen.

Som lesar blir eg gan-ske sveitt, og eg skullegjerne hatt ein utvida cvbak i boka for å halde styrpå alle verva, kronologi-en,om det var under Brat-teli, Nordli, Steen ellerBrundtland. Det er ikkjealltid like lett å ha over-syn over den politiskekongerekkja, eller alle

verva, frå Stoltenbergsembetsmannsdebut som«midlertidig vikarsekre-tær» i UD i 1958. Før dethadde han sjølvsagt voreihuga studentpolitikar, vartidleg ute med studentut-veksling med Sovjet, sam-stundes som han i 1954var med på eit antikom-munistisk studentoppropunderskrive av «de ni».Likevel vart han seinareovervaka.

Stoltenberg framstårlikevel gjennomgåandesom eit diffust, lett ven-streradikalt alibi, frå han i1965 fåfengt prøvde å fåHalvard Lange inn på einny Vietnam-kurs. Ny kursvart det først då JohnLyng tok over etter Lange,og bad Stoltenberg haldefram under regimet sitt.Det var då det via Beijingkom eit bod frå Hanoimed ønskje om at Norgeskulle vere bodberar tilWashington. Kanalen fekkkodenamn «Ohio»,det vareit hemmeleg møte påKNA-hotellet i Oslo, mendet rann ut i sanden, dåLyng kom under press fråhøgresida i partiet sitt,med utanriksminister

Svenn Stray i spissen.Alt dette hende i ein

epoke då Norge i denvenstreradikale retorik-ken heitte den «flinkesteguten i Nato-klassen». «Dethar aldri bekymret meg»,skriv Stoltenberg. «Hvis viikke var blant de beste iklassen, ville det vært myevanskeligere å bli forståttog respektert for det vigjorde på tvers av gjeng-se, vestlige holdninger,som for eksempel i spørs-målet om støtte til frigjø-ringskampen i afrikanskeland. Når vi greide oss såbra som vi gjorde i Viet-nam-politikken, i kampenmot juntaen i Hellas, støt-ten til frigjøringsbevegel-sene og til ANC i Sør-Afrika, så var det fordi detvar umulig å hevde forethvert oppegående men-neske at vi var på glid iNato, eller flørtet medvenstresiden.»

Dette er Stoltenbergsførste uttrykte politiskecredo, i ein på mangemåtar upolitisk sjølvbio-grafi. Det aktive politiskeomstreifartilveret til alleverdshjørne er ikkje nokoStoltenberg pralar med.Det er det livet han harlevd. I ei bok på dryge300 sider blir det knaptom plassen, noko somofte forsterkar anekdote-preget rundt ein del polit-iske milepålar. Det grunn-leggjande spørsmålet erlikevel kva substans deter i påstanden «når vi grei-de oss så bra som vigjorde» ute blant dei storei verda. Boka har fleiredøme på korleis norskeembetsmenn kunne irrite-re haukane i Washington inokre utanrikspolitiskekontroversar, men var deteigentleg nokon gongmeir enn ufarlege nåle-stikk? Først når det raknai Vietnam, byrja Norge åleggje om kursen i detspørsmålet.

Forskaren Hilde Hen-riksen Waage har mangegonger peika på at det varikkje tidleg norsk tilnær-

ming til PLO som gjordeoss eigna som freds-meklar i Midt-Austen, derStoltenberg også var innei ein tidleg fase.Tvert omvar Norge blant sinkene iverda når det gjaldt PLO,etter at Knut Frydenlundfrå sine eigne fekk såhatten passa då han i1974 gjekk inn for atArafat skulle få tale i FN.Norge kom etterpå i eitmindretal på åtte,mot einviktig FN-resolusjon. Detvar som trufast Israel-supporter Norge seinarevart kontakta av Arafat.Mange vil hevde at det erden lojaliteten som tilsjuande og sist også har

ført til Oslo-avtalens hava-ri.

Det er som tidlegareBalkan-diplomat Stolten-berg byrjar å tale medautoritet. «I 1999 raste deten krig i Europa someuropeerne ikke haddenoen som helst kontrollover. Slik kan vi ikke hadet»,skriv han om Kosovo-krigen. Frå sidelina (somambassadør i København)var han vitne til ein Ram-bouillet-avtale som berrekunne føre til konfronta-sjon. Likevel: «I en så dra-matisk situasjon er det etthensyn som veier tyngreenn alle andre for ennorsk utenriksminister,

og det er hva som tjenerNorges interesser. En re-servasjon fra norsk sideville undergrave vår tro-verdighet innad i alliansenog redusere våre mulig-heter til å få Natos hjelphvis vi noen gangerskulle trenge det. Derforhadde regjeringen i reali-teten ikke noe valg.»

Slik er ganske enkeltvilkåra for dei snille små iNato-klassen. Difor harNorge til sjuande og sistendå mindre vi skulle hasagt under den nye Bush-doktrinen. Det er denjoviale lærdommen fråThorvald Stoltenberg.

Síða 8 Nr. 266 - 11. apríl 2002

Nú Thorvald Stoltenberg er blivið eitt kent navn íFøroyum, kundi tað verið av áhuga at lýst manninmeira enn higartil hevur verið gjørt.Tað gera vitvið at endurgeva eitt ummæli, sum hevur staðið ínorska blaðnum “Dag og Tid” av hansara sjálvsævi-

søgu, sum hann gav út seinasta heyst.Tað er greittat Thorvald Stoltenberg er ein tann fremsti altjóðapolitikkarin, sum man hava verið í norðurlondumyvirhøvur, og verður hetta eisini váttað av ummæli-num, sum er fylgjandi:

Bókin hjá Stoltenbergkallast “Det handler ommennesker”, og tað erjúst tað, sum hansaratilvera hevur snú segum. Ikki minst sum 70ára gamal pensjonisturat gerast forseti fyriNorska Reyða Kross,sum tíverri hevur alt ovnógv um at vera.

Her er bert eitt dømi um tær altjóða uppgávurnar sum Stoltenberg hevur havt.Ein onnur men meira friðarlig var, tá hann var á vitjan á Fiskimannafelag-num í 1996. Hetta var í samband við vitjan hansara í Føroyum sum norskursendiharri í Danmark. Til áminningar fekk hann tá ein føroyskan grinda-knív.Tað er neyvan ivi um, at hesin bert verður nýttur til friðarliga endamál!

Síða 9Nr. 266 - 11. apríl 2002

Tað mundu vera fleiri,sum hvukku við, tá taðfrættist, at hin navnframinorski politikkarin Thor-vald Stoltenberg skuldihava givið tilsøgn um atvera leiðari av einumarbeiðsbólki hjá Norður-atlantsbólkinum í Fólka-tinginum. Hesin bólkurskuldi kanna, hvussu nógvDanmark hevur vunniðuppá herstøðirnar í Grøn-landi og Føroyum. Taðljóðaði sera ósannlíkt, atein persónur, sum hevurbrúkt sítt politiska lív tilat skapa frið millum fólk,skuldi fara í holt við eittso eldfimt evni, har taðvarð lagt upp til at setaDanmark upp ímóti Grøn-landi og Føroyum ellaøvugt. Ikki minst var taðósannlíkt, tí Stoltenberghevur júst verið norskursendiharri í Danmark. Einkundi illa ímynda sær, athann hevði áhuga fyri atleggja seg útí innanhýsis-mál í danska ríkinum.

Øll orsøk var til at ivastEin møguligi ivi um rætt-leikan av hesum tíðindumkundi bert undirstrikastav tí veruleika, at tað erein sannroynd, at føroy-ingarnar í NA-bólkinumikki júst eru kendir fyri athalda seg til sannleikan.Torbjørn Jacobsen er júfyri opnari mikrofon av-dúkaður fyri at úttala segí stríð við sannleikan.

Men hóast hetta, soslúka etableraðu føroyskufjølmiðlarnir tíðindaskrivog aðrar upplýsingar ummálið, sum teir fáa ser-verað á tíðindafundum.Tann sera nærliggjandimøguleikan at spyrja Stol-tenberg sjálvan, er taðeingin, sum kemur tilhugs.Hóast tað vildi veriðein sera yvirkomilig upp-gáva at fáa samband viðmannin. Við at ringja tilnummarkall 118 fæst ístundini bæði heimatele-fon og fartelefon hjá hon-um.Annars er tað almentkent, at Stoltenberg arb-eiðir fyri Reyða Kross íNoregi, so har hevði eis-ini borið til at fáa fatur áhonum.

FF-blaðið kannarmálini heldur enn atslúka tíðindaskrivFF-blaðið fær eingi tíðinda-skriv frá NA-bólkinum.Tey

hava heldur ikki okkaraáhuga, tí tað má vera nógmikið, at fýra fjølmiðlarbera fullkomiliga eins tíð-indini.

Men mótsatt hinum fjøl-miðlunum kannar FF-blað-ið mál, ið skrivað verðurum. Tað er eisini gjørt íhesum føri, har vit sumteir fyrstu settu okkum ísamband Stoltenberg. Oghann kann greiða frá,hvatveruliga er í hesum tíð-indum.Tað er:

Frágreiðingin hjáStoltenberg:Hann varð eftir fólka-tingsvalið ringdur uppav grønlendska fólka-tingsmanninum LarsEmil Johansen, sumspurdi um Stoltenbergvildi vera hansara ráð-gevi í uttanríkismálum.Hesum játtaða hann.Beint eftir sær hann íeinum tíðindabrævi, athendan hansara ráð-geving skuldi vera einpartur av prosessini atloysa Grønland frá Dan-mark. Stoltenberg ringdií stundini til Lars Emilog segði honum, at ein-um slíkum samstarvihevði hann als ikkiáhuga fyri. Alt hettahendi innan 24 tímar.

Tað skal fyrst sigast, atjúst hesa áskoðan hevðiein roknað við frá einummanni sum Stoltenberg.Men hóast hetta, ber tilat fáa eina søgu í allarteir stóru fjølmiðlarnar,sum í veruleikanum erbluff, og sum hevur sumeinasta endamál at fremjapolitiska propaganda fyriein ávísan flokk

uppundir valið. Hendanlygisøgan hevði neyvanverið avdúkað, um taðikki fanst ein, sum avegnum royndum ikkilongur trýr uppá“sannleikar” hjá fjølmiðl-unum.

Miðvís og tilætlað reingingTað er eingin ivi um, ather er talan um eina mið-vísa reinging av veruleika-num. Sambært Dimma-lætting skal Stoltenbergenntá í brævi hava játtað,í tá undanfarnu viku, atvera við í kanningum,sum skulu endavenda øll-um hernaðarligum avtal-um sum Danmark hevur

gjørt vegna Føroyar ogGrønland síðan 1945. Tátað verður farið so í smá-lutir, er hetta ein váttanum at tað er prógv fyri, ather er ikki talan um mis-skiljingar av nøkrum slag.Her er talan um tilvitandiskeivan tíðindaflutning.

“Lúgva tá tað er í sannleikansinteressu”Tað er ein donsk vittig-heit um politikkaran sumbedýraði, at hann ongan-tíð segði ósatt, men “hvisjeg lyver er det i sandhed-ens interesse”. Hendansøgan er ein váttan um, athendan skemtisøgan eralmennur politikkur í Før-

oyum. Men hendan søganer enn ein staðfesting av,hvussu ótrúverdigir før-oyskir politikkarar eru.Tað tykist, sum teir ikkiduga at skilja millum tað,sum teir kundu hugsa særog so veruleikan.Tá kanntað væl henda, at tað sumverður ført fram sumsannleiki, í veruleikanumer tað mótsatta.

LandaskommSo leingi sum hetta fyri-brigdið verður nýtt uminnanlands viðurskifti, soer tað okkara egna skomm.Men í hesum førinum erein heimskendur norður-lendskur politikkari mis-brúktur á ein sera grovan

hátt. Hetta kann bertmerkja, at Føroyar verðagjørdar til skammar ogláturs í útheiminum. Hettamá vera vissasti máti atfáa Føroyar í ringt orð íútheiminum.

Avdúking avfjølmiðlunumMen samstundis er hettamál ein nærum fullkomi-lig avdúking av føroyskufjølmiðlunum,sum eisini íhesum máli hava veriðókritiskir politiskir boð-fretar. Hóast allar ávaring-arlampur áttu at lýst reytt,hava teir slúkt og endur-givið beinleiðis ósannindifrá “sínum” politikkarum.Tað skal stutt sigast, athendan søgan er ein vátt-an um rættleikan av øllumtí, sum er skrivað her íblaðnum um fjølmiðlar-nar í Føroyum. Stutt sagtkann sigast, at mótsetn-ingurin til føroysku fjøl-miðlarnar eru tey tíðinda-fólk, sum enntá seta segsjálvi í lívsvanda fyri at fáasannleikan fram um land-sins myndugleikar.

Annars verður víst tilgrein um Stoltenberg aðrastaðni í blaðnum.

Óli Jacobsen

Blaðstjórin á Dimmalætting slapp herfyri í útvarpið at greiða frá,at Dimmalætting, sum einasti miðil í Føroyum, hevði orðað nøkurgrundsjónarmið, sum skuldu tryggja blaðnum ein týðandi lut ísamfelagstjakinum.Her sæst ein munnsmakkur av hesi nýskapan hjá blaðnum. Hettaer so bert yvirskriftirnar, sum lýsa tað, sum stendur í greinini.Avítøkiligum upplýsingum er, at Stoltenberg hevur játtað at geraumrøddu kanningar, og tað hevði hann gjørt í brævi til Norður-atlantsbólkin í vikuni frammanundan.Trupulleikin var bert tann, at høvuðspersónurin í málinum einkikennir til alt hetta.Hann er heldur ikki spurdur, hóast hansara telefonnr.kann fáast upplýst á nummarkall118.At spurt Stoltenberg sjálvan vildi jú oyðiligt hesa søgu.Hetta er prinsippið fyri tíðindaflutning, ikki bert hjá Dimmalætting, men enntá hjá teimum almennumiðlunum. So spurningurin er: Hvat f.... læra tey í Århus !?

Ætlanin hjá NA-bólkinum var at marknaðarføra seg við tveimum altjóða óheftum serfrøðingum, nevni-liga Stoltenberg og Gudmundi Alfredsson.Nú er so bert tann seinni eftir.Hann kann neyvan kallast óheftur,eftir at hann í Grønlandi samb. grønlendskum bløðum hevur eggjað til tjóðarhatur millum danir oggrønlendingar.Hetta er opinberliga ein boðskapur, sum hóvar málgagninum hjá føroyska partinum av NA-bólkinum. Men hann er beint mótsatt tí, sum Thorvald Stoltenberg stendur fyri!

Síða 10 Nr. 266 - 11. apríl 2002

Tað verður víst til við-merkingina hjá Lars EmilJohansen (LEJ) aðra staðnií blaðnum í samband viðStoltenberg-málið.

Í høvuðsheitum sam-svarar frágreiðingin hjáLEJ við tað, sum Stolten-berg greiðir frá. Men taðer tó eitt avgerandi frávik.Samb. LEJ skal grundgev-ingin hjá Stoltenberg fyriat bakka út úr nevndinivera ov stór arbeiðsbyrða.Hetta er jú ein “banal”grundgeving, sum altíðkann brúkast sum páskotfyri at sleppa undan ateftirlíka eini umbøn. Taðer uttan iva rætt, at Stolt-enberg hevur eina stóraarbeiðsbyrði. Men tað erjú alment kent, at slík fólkkunnu altíð átaka sær ennmeira arbeiði fyri at gagnaeini góðari sak.

Løgd verða Stolten-berg orð í munninMen tað er so einki, sumbendir á, at Stoltenberghevur nýtt hesa undan-førslu, tí arbeiðsbyrðinkann neyvan vera tað nógvbroytt teir 24 tímarnar,sum gingu millum fyrruog seinnu samrøðuna viðLars Emil Johansen.

Stoltenberg hevur greittminst fýra persónum frá,bæði í Føroyum og uttan-lands, at hann hevði einaheilt greiða grundgevingfyri at bakka út. Og honvar tann, at tá hann fannútav, at tann uppgáva, iðvar ætlað honum, ikki vartann, ið hann hevði játtað

í fyrsta umfari, bakkaðihann út.Hann vildi nevni-liga ikki leggja seg útíinnanhýsis viðurskifti ídanska ríkinum. Hetta eruppløgd støðutakan hjáeinum fyrrverandi norsk-um sendiharri í Danmark.Annars hevur tað veriðhansara politiska høvuðs-uppgáva at skapa frið mill-um fólk,og tað er ikki jústtað, sum liggur í teirriuppgávu, ið hann skuldihava. So tað er væl eingin,sum kann ivast í, hvønnav hesum báðum ein kannlíta á.

Lúsut av Lars EmilTí er tað lúsut av LEJ, atroyna at sáa iva um egent-ligu orsøkina til, at Stolt-enberg betakkaði seg fyrihesa uppgávu.Hetta kundijú givið onkrum ta fatan,at hann hevði átikið særuppgávuna, hevði hannbetri tíð. Men hann hevurgjørt púra greitt, at taðhevði hann undir ongumumstøðum gjørt.

Tann “gloymda”rættingin av skeivutíðindunumMen tað fullkomiliga av-dúkandi í hesum málinumer, at í NA-bólkinm havamenn verið fullkomiligagreiðir yvir, at Stoltenbergvar úti av myndini. Tað eróhugsandi, at TorbjørnJacobsen ikki hevur vitaðum tað.Tað eru jú bert 7fólk, ið starvast tilsamansí NA-bólkinum, og hesivita sjálvsagt øll um eitt

so týðandi mál. Men núskal bólkurin hava “gloymt”at kunna føroysku fjøl-miðlarnar um hetta.Somufjølmiðlar ið hava “koyrt”hesa søgu sum stórtíðind-ini.

Her skal verða skoyttuppí, at FF-blaðið hevurfingið staðfest, at hetta“mistak”visti NA-bólkurinvæl av, langt undan hesitíðindini vórðu varpað útí Føroyum, - tí hava hesitíðindi verið send út mótibetri vitan.

Nú sigur LEJ seg havakunnað grønlendsku fjøl-miðlarnar um hetta, ogmeira kann væl ikki krevj-ast av honum.

Tíðindini í Føroyumeru jú komin frá føroyskapartinum av NA-bólkinum,og tí skuldi tað verið hans-ara uppgáva at rætta skeivtíðindi, sum hann sjálvurhevur sent út. Spurning-urin er, hvussu bólkurinkann hava gjørt tað “mis-tak” at “gloyma” hetta, tásæð verður, hvussu effek-tivur bólkurin annars erat fóðra “sína” pressu viðtíðindum, sum skal gevateimum eina positiva um-røðu. Tað eru jú nærumdagliga tíðindini frá Tor-bjørn Jacobsen úr fólka-tinginum, og verða hesisum vanligt endurgivinfullkomiliga ókritiskt. Táhugsað verður um, at TJhevur beinleiðis atgongdtil føroysku tíðindatæn-astu, kann orsøkin ikkivera tann, at ein rættingikki fær innivist. Bólkurin

hevur eisini jú beint opn-að eina nýggja heimasíðu,og her hava teir eisini“gloymt”at geva hesa, fyriføroyingar avgerandi, kun-

ning: At Stoltenberg alsikki er við í hesum arb-eiði.

Tað er heilt óneyðugtvið fleiri viðmerkingum!

Restina duga tey flestu atrokna út.Tey duga at seta3,0 og 4 saman!

Lars Emil Johansen, fólkatingsmaður,sigur, at Thorvald Stoltenberg skiftimeining, eftir at hann hevði játtað atvera við í arbeiðinum hjá Norðurat-lantsbólkinum á Fólkatingi

Tað er eitt mistak,at tað ikki er boð-að frá í føroyskari pressu, at ThorvaldStoltenberg ikki er við í arbeiðinumhjá Norðuratlantsbólkinum kortini,sigur Lars Emil Johansen.

Sosialurin skrivaði leygardagin, atThorvald Stoltenberg als ikki er við ínøkrum arbeiði hjá Norðuratlants-bólkinum á Fólkatingi, ið bólkurinannars hevur boðað frá í tíðindaskrivi,sum sent varð føroysku fjølmiðlun-um í seinasta mánaða.

Roynt varð til leygardagsblaðið atfáa eina viðmerking frá grønlendskafólkatingsmanninum Lars Emil Johan-sen, sum var tann, ið hevði tosað viðStoltenberg. Men Lars Emil Johansenvar ikki at hitta, áðrenn blaðið fór tilprentingar.

Seinnapartin fríggjadagin ringdi Lars

Emil Johansen til Sosialin og segði tá,at tað var eitt mistak, at tað ikki varboðað frá í føroyskum fjølmiðlum, atStoltenberg ikki var við kortini.

Hann segði, at tá hann á fyrsta sinnitosaði við Stoltenberg, játtaði hesin atvera við. Seinni ringdi hann so afturog boðaði frá, at tað vildi hann ikkikortini.

Lars Emil Johansen sigur grundgev-ingina tá vera, at Thorvald Stolten-berg helt arbeiðsbyrðuna gerast ovtunga.

Lars Emil Johansen sigur, at hannhevur skrivað til Thorvald Stolten-berg og greitt honum frá, hvat ætlan-in var við teirri nevndini, teir ynsktuat fáa Stoltenberg at sita í.

- Eg skilji væl Thorvald Stoltenbergog virði eisini hansara avgerð, sigurLars Emil Johansen, sum eisini vísir á,at hann hevur greitt frá í grønlendsk-um fjølmiðlum, at Stoltenberg kortiniikki verður við í arbeiðinum hjáNorðuratlantsbólkinum á Fólkatingi.

Edvard Joensen, sum skrivaði grein í Sosialinum umStoltenbergmálið, hevur fingið viðmerking frá LarsEmil Johansen.

Lars Emil Johansen váttar, at Norðuratlantsbólkurin í fólka-tinginum hevur sagt ósatt um Stoltenberg. At tíðindini ikkieru rættað, er bert eitt “mistak”!

Hetta er tíðindi í Útvarp Føroya tann 16. Mars. Teir vóru fyrstir at bera fólkihesi stórtíðindini. So tað kann ikki sigast, at teir hava ligið á boðunum.Trupullkein er bert tann, at tíðindini eru skeiv, og útvarpið, við øllum sínumprofessionellu tíðindafólki, hevur einki gjørt fyri at kannna eftir, um hesiósannlíku tíðindi kundu passa.Útvarpið kundi havt rættað hesi skeivu tíðindi longu fríggjakvøldið 5. apríl, táSosialurin greiddi frá samanhanginum. Men teir nevna ikki málið fyrr enn kl.14 tann 7. apríl.Tá verður málið fyrst lýst við teirri gruggingini hjá Lars EmilJohansen um, at Stoltenberg skal hava broytt meining, -sum hann als ikkihevur gjørt-, sum greitt verður frá í greinini.Annnars kundi tað verið hóskandi hjá útvarpinum at givið lurtarum sínumeina umbering fyri at hava borið blóðskeiv tíðindi. Teir kundu sett føroyskapartinum av NA-bólkinum nakrar nærgandi spurningar um, hvussu hettahongur saman.Men hetta verður ikki gjørt, tí tá vildi útvarpið samstundis ásanna, at teirhøvdu mistikið seg.Tað vildi svara til at pávin ásannaði, at hann kortini ikkivar ófeilbarligur. Teir vilja heldur skapa ein iva, sum so kann hanga í luftini.So kunnu fólk sjálvi velja, hvørjum tey vilja trúgva.Hetta er annars ein váttan um tað, sum fyrr er sagt: Útvarpið metir tað sumsína fremstu uppgávu at renna ørindini fyri sínar politisku harrar. Hetta er ífullum samsvari við tað, sum vit áður hava lýst um virksemið hjá útvarps-stjóranum.

Tey skjøl, sum nú verðanýtt til at sáa iva um Stolt-enberg,vátta júst tað, sumhann hevur sagt.

Hann hevur fyrst játtaðat vera við, og tá hannfinnur útav, hvat uppgáv-an reelt gongur út uppá,tekur hann seg aftur.

Men hetta verða før-oysku fjølmiðlarnir ikkikunnaðir um, - eftir at teirvæl og virðiliga hava lýstsøguna um luttøkuna hjámanninum. Harafturímótiverða grønlendsku miðlar-nir kunnaðir.

Helst eru føroysku miðl-arnir kunnaðir, eftir atStoltenberg gav avboð.

Tað er hetta, søgan snýrseg um!!

Og so tað at roynt verð-ur at sáa iva um ein stakmann sum Thorvald Stolt-enberg.

Hetta er tað, sum bræv-ið hjá NA-bólkinum sigur

um ætlaðu uppgávuna hjáStoltenberg:

De arbejdsopgaver, somgruppen har besluttet attage fat på, omhandlerblandt andet belysning afvore landes udenrigs- ogsikkerhedspolitiske for-hold...

Jeg forestiller mig, at Hr.Preben Wilhjelm og Hr.Thorvald Stoltenberg del-tog i den arbejdsgruppe,der skal arbejde med deudenrigs- og sikkerheds-politiske spørgsmål sam-men med en repræsen-tant for de færøske og enrepræsentant for de grøn-landske studerende i Dan-mark, med Hans JacobHelms fra Den nordatlan-tiske Gruppes sekretariatsom sekretær.

Hetta er tað, sum Stolt-enberg hevur játtað atvera við til.

Síðani tá hevur NA-bólk-urin bryggjað dúgligauppá hesa orðing, sumtað m.a. sæst í endurgivnabrotinum úr Dimmalætt-ing. Og tað er júst hetta,sum hevur fingið Stolten-berg at taka seg aftur ogikki sum nú sagt: Ov stórarbeiðsbyrði.

Men tað avgerandi í máli-num er, at NA-bólkurin,sum annars er sera effek-tivur í síni tíðindatæn-astu, letur føroyingar veraí teirri trúgv, at Stolten-berg framvegis er við íhesum arbeiði, og taðenntá við arbeiðsuppgáv-um, sum hava fingið hannat bakka út.

Men hetta er so ivaleystein partur av arbeiðshátti-num hjá NA- bólkinum, tíí tíðindaskrivi 8. aprílhevði hann ikki ein gangeina frágreiðing um hetta“mistak”.

Síða 11Nr. 266 - 11. apríl 2002

“Eg minnist enn ta merki-ligu ávirkan, tað hevði ámína barnasál, at hesinhugaligi maðurin leiddimeg eftir skelsandaðumgøtum millum blomstur-betini, ið vórðu randaðiav gulum blómujaðara,sum hann nevndi prim-ulaveris... ...Nú veit eg, attílíkt barndómsminnileingi kann liggja fjalt......,og tó fáa størri týdn-ing enn nakar grunaði.”

Skrivar Rasmus Rasmus-sen í endurminningumsínum Sær er siður álandi, um ta ferðina hannskuldi yvir til Hans Krist-offur á Ryggi við fjall-boðum. Hans Kristoffurleiddi smádrongin gjøgn-um havan hjá sær, ognæsta dagin, tá teir báðirsótu saman og hvíldu segá veg á fjall, vísti HansKrisoffur Rasmussi einabláklokku, ið er sera sjáld-samur vøkstur í Føroyum.

Tað er onki at ivast í, atáhugin hjá Rasmussi fyriplantufrøðini hevur fing-ið gróðrarbotn av hesumløtum saman við HansKristoffuri á Ryggi.HvussuRasmus seinni varðveittiog menti hendan áhuganer ilt at siga; men taðhevur onkursvegna ligið ílyndi hansara, og umstøð-urnar hava verið til staðará háskúlanum.

Heilt stutt kann plantu-frøðiliga yrki Rasmussarbýtast í trý tíðar- og evnis-skeið.

Tað fyrsta er, tá Rasmussum ungur og íðin maðurstríðist við at fáa læru-tilfar tilvega á Føroyskummáli til brúks á nýstovn-aða háskúlanum. Í hesumtíðarskeiðnum gjørdu Sím-un av Skarði og Rasmushópin av lærubókatilfari íymsum lærugreinum áFøroyskum máli. Plantu-frøðin hevði Rasmussarstóra áhuga og fall tað tí-skil honum í lut at skrivaplantufrøðiligt lærutilfar áføroyskum. Plantulæran(1910) er eitt dømi umhendan kunnandi partin

av plantufrøðiliga yrkiRasmussar. Ein Føroysklærubók í plantufrøði.Hendan áhugan at kunnaalmenningin um náttúru-vísindi - serliga plantu-frøði, hevði Rasmus øllárini, hann livdi. Hannskrivaði hópin av lættariplantufrøðiligum tilfari íymisk rit so sum Varðan,blað Føroya Fiskimanna,blað Føroya Urtagarðs-felag o. s. fr.

Ein annar partur avRasmussar plantufrøðiligayrki er tann náttúruvís-indaligi áhugin í plantu-num í Føroyum. Hesináhugan, sum byrjaði tíð-liga,kom til sjóndar í hóp-in av vísindaligum grein-um. Fýra greinir skrivaðiRasmus í Botanisk Tid-skrift, ið er vísindaligttíðarrit á høgum stigi. Ídag eitur blaðið NordicJournal of Botany. Nakr-ar greinir skrivaði hannseinni í Fróðskaparrit.

Fyrstu vísindaligu greininaskrivaði Rasmus longu í1908,og var hon um blað-ið á taranum Alaria escu-lente. Í 1923 skrivaði hannum serligu gróðrarlíkind-ini hjá mýrisólju í Føroy-um. Í 1927 skrivar hanngrein um serliga frábrigd-ið av reyðvinguli í Føroy-um, kallað lundasina, íblaðið Nyt Mag. Natur-videnskab í Oslo.Rasmushevur øll árini samskiftivið framstandandi plantu-frøðingar úr øðrum Norð-urlondum, hann samskiftiserliga nógv við donskuplantufrøðingarnar OlafHagerup og C. E. H. Ost-enfeld. Hesin seinni nýttiRasmussa serkunnleika tilgróðurin í Norðoyggjumnógv í útgávuni av stór-verkinum Botany of theFaroes. Í 1944 er Rasmusblivin somikið viðurkend-ur, sum serfrøðingur, at tá-verandi leiðarin á Arktiskstation í Grønlandi Mort-

en Porsild heitir á hannum at skriva eina ritgerðum gróðurin í fuglabjørg-unum í Føroyum. Hendanvarð prentað í Botanisktidskrift í 1946.

Í 1936 kom Føroya Floraút á fyrsta sinni, og í 1952á øðrum sinni.

Í øllum sínum vísindaligayrki var Rasmus ómeta-liga nærlagdur, og alt, iðhann gjørdi, varð vísinda-liga próvført við innsavn-aðum plantum. Umframtat hann sendi ørgrynni avplantum til plantufrøð-ingar í øðrum londum,gjørdi hann sítt egna Her-barium Færøensis. Í hes-um savni eru 1318 plant-ur. Av teimum 401 sløg-unum av hægri plantum,sum finnast í Føroyum,hevur hann skjalprógvaðallar á flestu vakstrar-støðum teirra. Onkrar avhesum plantum finnastneyvan í Føroyum ídag.Tann serføroyska reyðavárhagasóljan, (Taraxa-cum rubifolium Rasmus-sen), finst ikki longur,burtursæð frá í onkrumurtagarði.Tann villa rósaner so gott sum útdeyð.Herbarium Færøensis varðlatið NáttúrugripasavniFøroya í sambandi viðstovnanina í 1955.

Ein triði plantufrøðiligi

áhugi Rasmussar var sam-bandið ímillum fólk oggróður, og hesum við-víkjandi serliga málsliga.Hesin áhugin sær út, eftirútgávum at døma, at verasterkastur seinni helvt avlivitíð Rasmussar. Føroyskplantunøvn kom út í 1950,og Gróðrarnýtsla fyrr ítíðini kom í 1946. Tá erRasmus vorðin ein eldrimaður. Við hesum gerstRasmus í størri mun fólka-lívsfrøðingur enn plantu-frøðingur.

Eg haldi meg kunna lesaburturúr verkum hansara,at Rasmus við aldrinumeisini gevur sær sjálvumbetur loyvi til, at lata tank-arnar sveima frítt. Hanngerst Náttúruspekingur. ÍGróðrarnýtsla fyrr í tíð-ini (1946) skrivar hann tildømis í innganginum.

“Alt, sum livir, ber í særeina loynivitsku, sumómedvitandi leiðir taðá fund eftir tí, sum verakann lívinum og fram-haldi tess til frama;menniskjan hevur álægri menntunarstøðieisini hesa loynivitsku,sær til hjálpar. Hendaloynivitska er av øðrumuppruna enn hitt lógar-bundna hugsunarskil,sum maðurin hevur

framum allan annanskapning, og hon hevuróivað saman við hugs-anini og royndunumført mannin langt framí vitan.”

Júst hesin vaksandi áhuginfyri viðurskiftunum ímill-um menniskju og náttúru- mentanarsøgu og nátt-úrusøgu, kann vera úrslitav vaksandi heimsspeki-liga undrandi og forvitnalyndi hansara.

Einans nakrar fáar avplantufrøðiligu greinumRasmussar eru nevndaromanfyri. Í tíðarskeiðnum1909-1958 náddi hann atskriva 30 plantufrøðiligarritgerðir, harav fleiri bøk-ur. Hetta fæst yvirlit yvir íFróðskaparrit 32. bók,har Jóhannis Jóhansenhevur gjórt eitt yvirlit yvirplantufrøðiligar bókment-ir Føroyum viðvíkjandi.

Tá ið hugsað verður umøll hini álitisstørvini, Ras-mus røkti, og alt tað hannskrivaði um onnur evni,er hettar eitt stórt avrik.

Magnus Gaard.

Vit fara her at lýsa Rasmus sum plantufrøðing, harhann rættiliga taldist millum teir stóru. Fyrst endur-geva vit eina grein, sum er skrivað av langabbasoniRasmussar, Magnus Gaard, sum júst arbeiðir á samaøki á Fróðskarsetrinum.Vit fara eisini at endurgevafororðini til báðar útgávurnar av Føroya Floru.

Her er Magnus Gaard avmyndaður frammanfyri skápini við plantusavnunumhjá langabbanum, sum hann skrivar um í greinini.

Hetta er tann í greinini umrøddi Hans KristoffurJoensen, bóndi á Rygsgarði. Hann var vist pápiMikkjal á Ryggi.

Síða 12 Nr. 266 - 11. apríl 2002

Tað eru nú mong ár liðin,síðan eg byrjaði at savnatilfar til eina føroyskafloru,og fleiri ferðir hevurverið mær í huga at fáahana prentaða; men tá egskuldi ganga ígjøgnumaftur handritið, tóktistmær tað vera so ófullkom-ið, at tí tørvaðist grund-broytingar. Hesi seinastuárini havi eg skrivað althandritið av nýggjum ogsamanborið tað við taðmesta av tí, sum út erkomið um føroyskan gróð-ur og við florur yvir gróð-urin í grannalondunuum.Tær, sum eg serstakligahavi havt nýtslu av, eru:Stefán Stefánsson: FloraÍslands 1. og 2. útgáva1901 - 1924, A. Blytt:Haandbog i Norges Flora1906, C. Raunkiær: Eks-kursions-Flora 3. og 4. út-gáva, E. Rostrup: Vejled-ning i den danske Flora1923,Haywards botanist'spocketbook 1902, ogsíðst, men ikki minst: C.H. Ostenfeld and Johs.Grøntved: The flora ofIceland and the Færoes1934. Herumframt hevurhitt stóra bókaverkið: Bo-tany of the Færoes veriðmær til miklar leiðbein-ingar viðvíkjandi tí, sumfunnið er av hægri plont-um í Føroyum, til 1908 ogá sama hátt tað stóraplantusavnið, sum er ígoymsluni á Botanisk Mu-seum í Keypmannahavn.

Hetta er fyrsta royndin íat skriva eina floru áføroyskum máli, og hevurtað tí ofta verið tvørligt atfinna nýtilig orð, sumtørvur var á at nýta íhesum føri, bæði frøðis-orð (t.e. orð, sum í einaritílíkari bók mugu havaserstakliga neyva merk-ing) og nøvn á plontum,sum ikki høvdu føroysktnavn frammanundan. Før-oysk plantunøvn eru gjøg-num tíðirnar so avskepl-að, at bæði verður samanavnið nýtt til ymisarplantur, ið standa hvørjariaðrari fjart í skyldskapi,og eisini ymis nøvn nýtttil somu plantu. Har sumtað var møguligt at nýtahitt forna føroyska navn-ið, er tað nýtt; men stund-um hevur tað verið so iva-samt, hvørja plantu, navn-ið upprunaliga hoyrdi til,at tað mátti latast ónýtt

og nýtt navn setast ístað-in. Í hesum torføra starvivið nøvnum havi eg fing-ið munagóða hjálp ogleiðbeiningar frá stjórnar-monnum Føroya Málfelags,og veiti eg teimum herviðmína bestu tøkk.

Náttúrufrøði og serstak-liga plantufrøði hevurleingi verið stjúkdótturFøroya skúla, bæði hinshægra og hins lægra; mení síðstu tíðini tykist ansurat vakna fyri kensluni íplantufrøði, ið hvussu ervið hin hægra skúlan.Hetta yngra ættarliðið ken-naranna roynir at havakensluna í plantufrøði íso góðum samanhangivið landsins livandi gróð-ur sum møguligt;men herer tað, ein hóskandi florahevur vantað. Væl er taðso, at tá maður hevur ís-lendska, danska og norskafloru til hjálpar, kannhann leita seg fram á allarplantur, sum her vaksa;men hetta er eitt seradrúgført og fløkjaligt arb-eiði, tí í hesum bókum erso nógv, sum hann onganýtslu hevur av. Ein stórhjálp til at lætta um tílíktstarv kom við Ostenfeldsog Grøntveds Íslendskuføroysku floru 1934; menumframt tað, at hendanbók hevur allar íslendskarplantur saman við teimføroysku, er hon á ensk-um máli, og ger tað, athon ikki er so nýtilig fyriføroyskar kennarar.

Tá Føroya Málfelag í1934 beyð sær til at berakostnaðin við at fáa úteina føroyska floru,var egtakksamur og fegin til atbúgva handritið út tilprentunnar.Mær er tó full-komiliga greitt, at hendanbók hevur mong og stórbrek, bæði plantufrøðis-liga og málsliga; men taðmá eg so taka uppá megheldur enn at lata drýggjalongur við tørvuligumverki. Eg vóni, at bókintessvegna má fáa mildarritdómar.

Bókin er tilætlað hvørj-um manni, sum hevurhug at kanna sær djúparikunnleika í landsins gróð-ri; men sertakliga er hontilætlað Føroya kennara-fólki, sum eg loyvi mær atogna bókina í treysti til, athon verður væl nýtt.

Í bókina havi eg tikið

við allar tær blómuplant-ur og hægri blómuleysarplantur, sum vaksa ellahavi vaksið í Føroyum ogeinstakar, ið finnast røkt-aðar í gørðum, tó ikki hinhægra trægróðurin, sumer innfluttur. Svenskurserfrøðingur, dr. Floderus,hevur havt til rannsóknartey innlendu føroyskupílatræsløgini, og er lykil-in til teirra navngreiningsmíðaður eftir hansararannsóknum. Eg veiti her-við dr. Floderus mínabestu tøkk. Tínæst skyldieg takkir til fleiri góðarmenn, sum hava veriðmær til hjálpar á ymsanhátt: Johs. Grøntved, mag-istara, Keypmannahavn,sum hevur givið mærloyvi til at nýta lyklarnarúr »The flora of Icelandand the Faroes« til torfør-ar slektir, t.d. Eygnagras(Euphrasia) eftir H. V.Pugsley, London, Haga-sólju (Taraxacum) eftir H.Dahlstedt, Stockholm ogSmyrilsurt (Hieracium)eftir S. O. F. Omang, Oslo.Eg eri takkskyldugur tilallar hesar menn.

Eygnagrøsini og Smyrils-urtirnar við sínum mongunærskyldu og sera líkusløgum eru ógvuliga tor-førar at greina sundur, ogøll hesi mongu sløg erubert tikin við og lyklar tilat navngreina tey eftir tiltess, at onkur, sum er seraágrýtin, ikki skal saknahjálpartól. Tey einstøkusløgini í hesum slektumhava ikki fingið føroysknøvn, eins og annars ervenja í bókini.

O. Hagerup, doktara, íKeypmannahavn, havi egmikið at takka bæði nú ogí farnum árum fyri tærmongu leiðbeiningar íplantufrøði, hann hevurveitt mær;eisini eri eg hon-um takkskyldugur fyri, athann hevur útvegað mærprentmót til myndirnarav smyrilsurtabløðum. Tí-næst skyldi eg tøkk tilChr. Matras, doktara, ogM.A. Jacobsen, bókavørð,fyri hjálp við rættlestri-num.

Føroya Fólkaháskúli1935R. Rasmussen

Hetta er vill rósa. Hon er sera sjáldsom og er kanska útdeyð í “villum” líki.

Reyð hagasølja. Er serføroysk og er eisini uppkallað eftir Rasmussi.

Føroya skøra.Er funnin fyrstu ferð í Føroyum, men er nú eisini funnin í Íslandiog Hetlandi.

Síða 13Nr. 266 - 11. apríl 2002

P/F Snodd á Toftumspílar seg út.At taðpassar, er sjón fyrisøgn, tí í síðstuviku byrjaðu teir sosmátt at arbeiða í tínýggju og snotiliguhøllini, sum teirhava latið byggja áhavnarøkinum áToftum, norðanfyriFiskamarknaðFøroya.

“Olsen brøðurnir”Undirritaði hevur veriðinni á gólvinum, og fingiðeitt prát við stjóran, Jóh-annus Olsen.Hann nevnirm.a., at P/F Snodd byrjaðisítt virksemi í 1995. Tað

var bróðir Jóhannussar,Jens Chr. Olsen, sum byrj-aði at keypa fisk,og sendahann ísaðan av landinum.Tey fyrstu árini hildu teirtil í leigaðum hølum íTurkihúsinum á Oyrun-um. Síðsta árið hava teirarbeitt í leigaðum hølumá Bakka.

Fyrsta januar í 98 tókJóhannus yvir sum stjóri ífelagnum, tí Jens Chr. fórniður til Danmarkar í skúla.

Stóra høllTað er nakað síðani,at P/FSnodd ætlaði at byggjaeina høll, men endaligaavgerðin bleiv útsett. Núer hon so gjørd, og hevureina vídd uppá 900 fer-metrar. Vestari endin er ítveimum hæddum, sumeru 200 fermetrar hvør.

Har eru skrivstovuhøli,skiftirúm, matarhøll ogannað. Í norðara enda íovaru hæddini, skal havn-arskrivstovan vera. “Høll-in”,har fiskurin verður ar-beiddur, er 700 fermetrar.Inni í tí høllini er sett uppein skilji- og pakkimaskina,sum Marel í Íslandi hevurgjørt.

Høllin kostar umleið 6milliónir krónur, og tá erskilji- og pakkilinjan ikkivið í prísinum.

Landingar ogtænastumiðstøðUppá fyrispurning um,hvat endamálið við høll-ini er, svarar Jóhannes:

- Vit ætla at hava einalandingar- og tænastumið-støð. Tað skal skiljast so-leiðis, at vit koma at bjóðaokkum fram til virki, skipog bátar til at landa, skiljaog pakka fiskin, eftir sumkundin ynskir.

- Kunnu tit selja fiskineisini?

- Tað kunnu vit eisini,um kundin ynskir tað.Vithava ikki goymsluhøli, sokundin skal sjálvur syrgjafyri at fiskurin endar har,sum hann skal, eftir athann er skildur, ísaður ogpakkaður her hjá okkum,um ongin onnur avtala ergjørd við okkum. Keypavit fiskin, so hava vit sjálv-andi ábyrgdina av fiski-num og av flutninginum.

- Kunnu tit skilja øllfiskasløg?

- Sum meginregla, ja.Sjálvandi eru nøkur fiska-sløg truplari enn onnur atskilja.

- Hava tit gjørt avtalurvið skip um landing ogskiljing?

- Ja. Avtala er gjørd viðfeløg og skip um landing,skiljing og pakking. Skilji -og pakkiorkan er so mikiðstór, at vit koma neyðvan

sjálvir at gera fulla nýtsluav henni, hóast vit vænt-andi fara at keypa meirafisk nú enn fyrr. Tí komavit eisini at bjóða okkumfram til at skilja og pakkafiskin hjá øðrum fiska-keyparum. Í so máta liggjavit ógvuliga væl fyri, tí viteru grannar við Fiska-marknað Føroya.

Jóhannus væntar, at teyverða eini 20 fólk í arb-eiði, tá verulig gongd erkomin á. Teir byrjaðu sosmátt í síðstu viku at skiljaog pakka, og teir eru vælnøgdir við gongdina, -ogútgerðin virkar væl.

Keypt eitt skip afturatJóhannus er ikki bara stjórií P/F Snodd, men eisini íreiðaríinum P/F Eysturoy,har hann eisini er reiðari.Feløgini eru tó skild hvørtfrá øðrum. P/F Eysturoyvar stovnað 24. august1999, tá teir keyptu Eyst-uroying, sum er fyrrver-andi Vágbingur og Sunda-enni. Jóhannus sigur, attað hevur gingið væl hjáEysturoyingi. Skipari ogmanning hava gjørt eittgott arbeiði. Tað er stórtsæð sama manning, sumhevur verið við skipinumí fleiri ár.

Størsta og feskasta av-gerðin, sum Jóhannus ný-liga hevur verið við til attikið, var at keypa eittskip afturat. Tað hendi26. mars, tá P/F Eysturoykeypti línuskipið Sigmund.

Keypsprísin vil hann tóikki upplýsa.

- Hví keypa eitt skipafturat?

- Grundirnar eru fleiri.Tað er spennandi at rekaskip. Sigmundur hevur ífleiri ár verið besta línu-skipið í flotanum. Skipiðhevur dugnaliga manning.So er tað eisini praktiskariat hava fleiri skip.Tá kun-nu vit samskipa keyp avútgerð o.a., og samskipasøluna av fiskinum, - sigurJóhannus Olsen at enda.

Avbjóðing hjá Tofta HavnNýggja landingar- og tæn-astumiðstøðin er ikki ein-ans ein avbjóðing hjá P/FSnodd,men eisini hjá ToftaHavn. Nógv skipaferðslaer í havnini í samband viðlanding til FiskamarknaðFøroya. Afturat hesumskipum og bátum komatey, sum hoyra heima íkommununi, og sum eis-ini skulu liggja í havnini.

Kommunustýrið í Neskommunu hevur leingiverið vitandi um hendantrupuleikan. Longu áðr-enn síðasta atløgusíða varliðug, var plássið í minnalagi. Tað hevur tí avgjørtat leingja um atløgupláss-ið einaferð enn. Hettaverður gjørt við at leingjabryggjuna har, sum Tern-an leggur at, so at harverða uml. 25 metrar avatløgusíðu norðureftir.Hetta arbeiðið verður gjørtí nærmastu framtíð.

Nýggja tænastumiðstøð-in verður eisini ein avbjóð-ing til sjálvt havnaøkið, tíhar er til tíðir nógv ogtung ferðsla, sum er.

Jóhannus Olsen, stjóri á P/F Snodd og P/F Eysturoy.

Nógv virki og virksemier komið á havnalaðiðá Toftum seinastu árini.

Høllin hjá P/F Snodd norðanfyri Føroya Fiskamarknað á Toftum.

Síða 14 Nr. 266 - 11. apríl 2002

Hjá fólki í aldrinum hjá tí,sum skrivar hesar reglur,er stórt sæð alt broytt frátí ein fyrst kann minnast.Hetta er ikki minst gald-andi fyri mjólk. Á bygdvar tað í nærum hvørjumhúsi, at mjólkin máttifáast frá kúnni, sum var íkjallaranum. Mjólkin varókeypis, men stríðið varikki so lítið. Sjálvsagdauppgávan hjá børnunumvar, á sumri at fara út viðkúnni á morgni og at faraeftir henni á kvøldi. Oghvørt summar var “spilt”av hoygging. Summarfrí-tíðin hjá skúlunum á bygdvar enntá løgd eftir hoygg-ingini. Tað kundi verastuttligt í góðum terra,men flestu mugu minnastilt á vánaligan terra, tásama grasið skuldi hoyggj-ast dag um dag.

Uppgávan hjá mammunivar so at mjólka, vanligatvær ferðir um dagin. Ídag er alt hetta avloyst av,at farið verður í krambúð-ina at keypa mjólk í pakk-um.Børnini í dag vita nóg

illa hvagani mjólkin kemur.

Onnur kúgvin var MollyTá so var farið til skips,kom ein at kenna einaheilt aðra kúgv, - og tað

var Molly. Tað er óneyð-ugt at siga, at umborð áskipi bar als ikki til atgoyma mjólk. Hon kundikanska goymast nakrardagar á ísfiskaveiði, támjólk kundi goymast íísinum. Men hetta bar illatil, tí tá fekst mjólk bert í“leysari vekt”. Men hesinmøguleiki var í hvussu erikki til staðar á saltfiska-ella sildaveiði, sum var taðmest vanliga tá.

Sjálvt um mjólk ikkivarð drukkin, so var brúkfyri mjólk útí drekka,afturvið havragreytinumog til matgerð annars.Hervar loysnin sum sagtblikkamjólkin Molly, sumvar “konsentrerað” mjólk.Hon var kallað “evaporat-ed milk” sum merkir atmjólkin var fordampað.T.v.s. at stórur partur avvatninum varð tikið úrmjólkini.Við at koyra vatní aftur skuldi vanlig mjólkfingist aftur. Men mjólkinfekk ein serligan smakk,

og hon smakkaði ikki nógvæl til at verða drukkinber. Uppblandað riggaðihon tó væl til havragreyt,tí tá var hesin serligismakkurin burtur. Taðsama var galdandi, tá honvarð nýtt til aðra matgerðsum t.d. til buding sunnu-dagar.

Molly stóð altíð á borði-num, tí hon riggaði væl tilat koyra í drekka. Viðeinum dolki vóru tveyhol sett á lokið á blikki-num, beint yvirav hvørj-um øðrum.Endamálið viðhesum báðum holum var,at tá blikkið varð helt á,skuldi mjólk koma úr øðr-um holinum, meðan luftfór inn gjøgnum hitt. Viðbert einum holi hevði taðikki runnið so væl.

Sjálvur fekk eg eina ser-liga nyttu burturúr Molly-etikettunum. Og tað vartil at merkja krússið. Viðat taka OL og skera seinnaL-ið av kom at standa OLI,sum so kundi setast fast ákrússið við júst Molly,sum bant sera væl. Sjálvureiti eg eisini Emil. So viðat taka E-ið úr EVAPO-

RATED og MIL úr MILK,kundi eg fáa mítt fullanavn á krússið, og taðkundi halda sær rættiligaleingi.

Seinni kom so pulvur-mjólk, sum í hvussu errúgvaði minni upp, ogsum helst eisini var betri,hóast eykasmakkurin hekkvið.Tað ljóðaði annars, atein sparin reiðari hevðikoyrt ein posa av “Kip”umborð. Hetta var eittserligt mjólkapulvur ætl-að til føðing av kálvum!

Frá Molly til MatilduMen tíðin er so eisinifarin frá mjólkapulvuri,og í nógv ár hava vitbrúkt Longlife mjólk. Tákomu vit at kenna Matildu,sum var ein onnur kúgv.Og her er tað, at okkarasøga veruliga byrjar.

...og nú er kúgvin føroyskTað síðsta sum er hent áhesum øki er, at Mjólka-virki Búnaðarmanna,MBM,er farið at framleiða “hald-føra mjólk”, sum er før-

Haldor man vera tann seinasti av teimum góðu gomlu handilsmonnunum í Havn, sum gevur kundunum eina persónliga tænastu.Tú biður um tað, sum tú vil hava, og Haldur leggur vøruna á diskin. Og her er púra óneyugt við "terminali" og strikukodum. Haldurtelir nevniliga saman í høvdinum, so hvørt sum keypt verður! Og so er tað ein heilt serligur hugni at koma inn til Haldor, sum altíðhevur eina viðmerking til aktuellu støðuna.

Kassaapparatið erfrá 1910 og verðurnýtt enn.

Síða 15Nr. 266 - 11. apríl 2002

oyska heitið fyri Longlifemjólk.

Sum kunnugt er MBMblivin ein rættilig stór-fyritøka. Hon hevur veriðvið til at gera Føroyarsjálvforsýnandi við mjólk,og úrvalið av mjólkaúr-dráttum er blivið heiltstórt. So tað er í veruleika-num óneyðugt at keypaútlendskar mjólkaúrdrátt-ir her á landi.

Og nú er framleiðslanbyrjað av haldførari mjólk.Hon gongur fyri seg átann hátt, at mjólkin ínøkur fá sekund verðurupphitað til 140 stig, ogharvið verða allar bakteri-ur dripnar.Tá kann mjólk-in í veruleikanum haldasær uttan avmarking. Tóverður seinasti søludagursettur at vera eitt hálvt áreftir framleiðsluna, men

her er, sum skilst, lagt vælupp fyri.

Fyrimunurin hjá MBMvið hesi framleiðslu er, attað nú slepst undan atkoyra avlopsmjólk burt-ur. Sum við fiskiskapi,gongur mjólkaframleiðslabæði upp og niður, og núkann avlopið í mjólka-framleiðsluni nýtast tilnevndu framleiðslu. Taðskal sigast, at kakaomjólk,sum er ein sera væl um-tókt framleiðsla hjá MBM,eisini er ein partur avsama endamáli.

Rokna við at fram-leiða 400 t. árligaRoknað verður við atframleiða eini 400 t. avhaldførari mjólk árliga.Hon er serliga ætlað skip-um, og merkir hetta, atføroyskir sjómenn fáa

møguleika fyri at fáa “nor-mala” mjólk, har tað fyriein stóran part er sloppiðundan umrødda eyka-smakki, sum vanliga gerhesa mjólk minni leski-liga.

Munur kann her vera áat lág- hápasteurisera ellaUHT viðgera, munurin íhitastigum er 74 stig, 9ostig, ella 140 stig.Tá hita-stigið fer uppum 80 stigmerkist ein ávisur brend-ur smakkur.

Eirikur Thorvaldssonstjórin á MBM nevnir, atteir hava fingið at vita fráfólki, sum hava royntmjólkina, at hon smakkarbetri enn tann innflutta.Hann vil fegin frætta fráteimum siglandi, um teireisini halda, at tann før-oyska “Longlife mjólkin”smakkar betri enn tann

útlendska. Hetta vilja vit áblaðnum eisini fegin frættaum.

Men sum sagt,so er her,á hesum øki, eydnast atfáa viðurskiftini hjá sjó-monnum at verða javn-sett við teimum á landi,og vit vilja sjálvsagt mælatil at føroysk framleiðslaverður nýtt eisini á hes-um økinum.

Í samband við hesa grein var tað umráðandi atkunna vísa eina mynd av Molly. Men hetta var ikkiso lætt, tí tað eru ártíggir síðani, at Molly hvarv.Men roynt var tó hjá Haldor Christiansen, sumeigur handilin hjá Katrinu Christiansen. Í fyrstalagi kundi hann ikki hjálpa, men so fann hannkortini eitt gamalt blikk av Molly pulvurmjólk.Taðvar so gamalt, at prísurin var kr. 4,50. Í dag erprísurin kr. 32. Men hetta blikkið vísir stórt sæð,hvussu eitt vanligt mjólkablikk sá út. Tað var eittsindur minni og teksturin var á enskum. Og Mollykúgvin er tann sama!

Soleiðis kenna havnarfólk handilin hjá Katrinu Christiansen. Handilin varupprunaliga rikin av abba William Heinesen, og tá pápi William, Zacharias, fórí Vágsbotn at handla í 1927, tók mamma Haldor, Katrina, við.

Síða 16 Nr. 266 - 11. apríl 2002

Gøtu man vera ein tannmest internationala bygd-in í Føroyum. Hetta kem-ur fyrst og fremst av fiska-virkinum í bygdini, sumhevur verið sera lagaligtat seta útlendingar, sumeru her av eini ella aðrariorsøk, í arbeiði.Tað er ikkiringt at gita, at fótbólturer ein partur av orsøkini.

Ein serlig søga liggur tóaftanfyri, at teir 40 áragomlu tvíburarnir Jóhan-nes og Jákup í løtunibúgva og arbeiða í Gøtu.Sum vit fyrr hava greittfrá, var Elsa Jacobsen úrNorðragøtu trúboðari íEtiopia í nógv ár.

Ein dagin kemur einpápi til hennara við ný-føddum tvíburum, harmamman var deyð undirføðingini.Elsa varð spurd,um hon kundi taka sær avteimum. Hetta lat seg yvir-høvur ikki gera. Elsa vareinsamøll og hevði alsikki umstøður at taka særav tveimum nýføðingum.Men eftir fáum døgum tókElsa nýggja avgerð. Hesirneyðars dreingir høvdu

nú ikki annan møguleika,um teir skuldu hóra und-an.Tað var óeydna við tví-burum, og ikki minst tátað í hesum førinum varteirra skuld, at mammanvar deyð!

Men fyri at gera einalanga søgu stutta. Fyrinøkrum árum síðan komJákup til Gøtu at arbeiða.Og meðan hann forvann400 krónur um mánaðinheima, so kundu hann núfáa tíggjutals ferðir tað íFøroyum. Seinni kom soJóhannes, síðan kom konaJákups, Kittines, og nú eruppá tal, at kona Jóahnn-esar eisini skal koma.

Tey vóru øll heima umjólini. Og væl er komiðburturúr í Gøtu.Tí heimakundu Jákup og konankeypa sær eini nýggj húsuttanfyri Addis Abeba. Tískuldi teirra tilvera veriðbjargað, tá tey koma heimaftur.

Tey hava øll trivist seravæl í Gøtu, og eru øll fall-in væl til í bygdarmynd-ini. So gøtufólk vita, at taðfinst ein verð uttan fyri

Føroyar!Vit vóru á vitjan páska-

aftan,og her var, sum veraman, øll familjan við at

fyrireika seg til páskirnar.Jákup hevði í sambandvið páskirnar latið seg íetiopiskan hátíðarbúna.

Her er Jákup við at lesa páskirnar inn.

Og hetta eru etiopisku gøtufólkini.Tað er nú ringt at síggja, hvør er hvør. Mentað er (vist) Jákup til høgru og Jóhannes til vinstru. Í miðjuni er tað konaJákups.Myndin aftanfyri á bróstinum vísir “ommuna”og “abban”, Sunnevu ogEliesar, foreldrini hjá Elsu.

Her síggja vitpáskaevangeliiðá etiopiskum.Tað eru um 300bókstavir í alfa-betinum, so taðer ikki hvørsmans føri atfara undirhenda lesna.

Fyrst í mánaðinum kom Arctic Viking heim avrækjuveiðu undan Eysturgrønlandi. Hetta var einrættiligur illveðurstúrur. Teir lógu bakk í ikki færrienn 17 dagar. Hetta hevur eisini merkt túrin, sumikki gjørdist av teimum bestu.

Nú eru teir í Hirtshals og landa. Skipið skal eisinimálast.At hetta verður gjørt í Hirtshals, er av teirriorsøk, at her kann tað gerast innandura og ótarnaðav møguligum regni. Sostatt vita teir at arbeiðiðverður liðugt til tíðina.

Sáttmálin gjørdist ikki endaligur til hetta blaðið,men tað verður hann heilt vist til komandi blað.

Síða 17Nr. 266 - 11. apríl 2002

Tá nú Føroya Flora kemurút aðru ferð, er tað viðgóðari hjálp frá mongumsíðum. Fyrst er at takkaskúlabókagrunni løgting-sins, sum hevur átikið særat bera kostnaðin við hesaútgávu og tínæst frú Dag-ny Lid, Oslo, sum hevurgivið loyvi til at nýta tærmyndir,hon hevur teknaðtil »Norsk Flora« eftirJohannes Lid, Oslo og til»Íslenzkar jurtir« eftir Ás-kell Løve, og báðum hes-um monnum fyri at teirsendu mær reinprent avmyndunum.

Henda útgávan er ámangan hátt broytt, ogvónandi eru broytingar-nar til tað betra. Í fyrstalagi eru myndirnar nógvfleiri og betri hóskandi tilhjálpar við navngreining-ina enn í hinari fyrru út-gávuni. Betur hevði verið,um tekningarnar vóru eftirføroyskum plantum, mentær vóru ikki fáandi. Hes-ar eru eftir norskum ogíslendskum, tó ikki ber somikið av, at tær fyri taðkunnu koma til gagns. Íøðrum lagi eru tey før-oysku plantunøvnini øllgjørd til tvínevni (binærnøvn) samsavandi uppí-skoyti til »Føroysk Plantu-nøvn II«. Nøvnini á slekt-unum eru so langt taðhevur verið gjørligt gom-ul føroysk nøvn, meðannøvnini á teim einstøkusløgum oftast eru nýgjørdnøvn. Slektarnavnið ersamsvarandi norrønanmálsið sett aftari, meðannavnið, ið eyðkennir slag-ið, stendur fremri.

Av øðrum broytingumer fyrst at nevna tað, at altstykkið um Trøllakampar-nar (Polypodiaceae) ogtað um Spógvagrøsini(Callitriceae) eru broyttog skrivað av nýggjum.Vónandi er hetta núgreiðari, enn tað var. Við-víkjandi teimum latínskunøvnunum eru tey í mong-um førum broytt samsvar-andi »Førteckning överSkandinaviens Växter«,Lund 1941.

Til slektirnar Hagasól-jurnar (Taraxacum) fyriein part og til Smyrilsurt-irnar (Hieracium) hevurmær ikki eydnast at fáahóskandi myndir, tí somangar av teim fyrru ogallar tær seinnu eru ser-stakar fyri Føroyar.

Sum nýggj grein er tikinupp í hesi útgávu: »Lívs-hættir plantanna« eftir tílag, sum danski plantu-frøðingurin, dr. phil. C.Raunkiær,professari hevurlagt til rættis.Víst er har tilvið tilskilaðari stytting,hvønn lívshátt plantanhevur t.v.s. hvussu honbjargar lívinum um vetur-in.

Nakrar fáar nýggjarplantur eru tiknar uppíhesa útgávu,sum ikki vóruí hini fyrru, og nakrar fáareru lagdar burtur úr av tí,tær ikki kunnu vera sagd-ar at hava fastan vakstrar-stað her.

Síðst skal eg takka teim-um mongu, sum vinaligahava verið mær til hjálparvið útgávuni, meðan eg áongan hátt gevi nøkrumav teimum minstu skuldfyri tey brek, bókin iva-leyst enn hevur.

Mag. scient. Johs.Grønt-ved og dr. phil. O. Hage-rup við Universitetets Bo-taniske Museum í Keyp-mannahavn takki eg fyrihjálp við navngreining avplantum, sum eg ivaðistum, og hartil fyri beina-semi gjøgnum mong ár.Harra Rikard Long, kenn-

ara takki eg fyri alla góðahjálp við rættlestrinm ogfyri tann ídna áhuga,hannhevur víst útgávuni á somangan hátt. Sverra Dahl,fornfrøðingi og JóannesiRasmussen,magistara takkieg fyri hjálp við rættlestriog góðum ráðum viðvíkj-andi teimum latínsku orð-um og plantunøvnum íbókini.

Føroya Fólkaháskúli1952R. Rasmussen

Hetta er 2. útgávan av Føroya Floru, sum kom út í1952.

28. juli 1929: Kl. 630 lógu vit viðkaj í Cadix. Eg sendi telegram tilnæmingafundin bert tað eina orðið“fundarheilsan”. Kl. 700 fóru vit fráborði til jarnbreytisstøðina og víðarifram til Sevilla. Fartøj var bestilt ogvit vóru um eini 800 í tali. Eg settimeg við eitt vindeyga, har eg kundihava gott yvirlit yvir landslagið.Taðmøsnið sum hetta danska ferðafólk-ið hevði sínamillum, órógvaði megikki, men mær var til eydnu at havatil síðumann ein ungan mann, ið er ítænastu hjá “Rejsebureauet”, sumferðina leiðir. Hann dugdi spansktog kundi geva frágreiðing frá einumog øðrum, eg spurdi um; fryntligurog blíðligur var hann og hartil einmaður av mentan.

Tað fyrsta lendið, vit fóru ígjøg-num, var eitt flatt vátlendi, sumsjógvurin fleyt inn yvir og ídnaður-in har var saltvinna.

Til allar síður vóru gravir og veitirbygdar og deildar sundur, so atsaltið kundi krystallisera í frið,meðan vatnið svann burtur í hita-num. Síðani rakaðu tey saltið samaní ryggir, og tilsíðst varð tað koyrtsaman í rúgvur. Til allar síður lógustórar rúgvur av hvítum salti. Hervóru eisini fabrikkir til saltvinnu avymsum slag.Tað sindrið av grøði hervar sjálvsagt ein samling av teimramastu Haliophila.

Hetta vóru ikki tær smáu neyðarspíningar vit hava til pottaplanturstundum og stunda eftir at fáa íblóma, men oftast í tóman heim,nei her vóru agavurunnarnir fevni-tjúkkir ummáls við bløðum ið høvduarmstjúgd og meiri. Agavan blómarsum kunnigt bert einaferð, og herstóðu fleiri í blóma, blómulegguriner 1 til 2 mannshæddir høgur ogstendur har stinnur berandi sínargulu blómufingrar sum ein ovurvax-in ljósastaki; næst Agavuni er framvið jarnbreytalinjuni hin sonevndaFikukaktus. Ásýniligastur hann stóðher, sum í Oporto bæði blómandi ogvið sínum gulligu fruktum, sumverða nýttar til matar her, hvat egseinni sá í sølubúðum í Sevilla. Fiku-kaktussin er ikki fryntlig planta, ogein skal halda fingrar sínar frá henni,tí hon er full av hvøssum smátorn-um.

Sum vit komu víðari fram gjørdistlandslagið óslættari og skógklætt. -Ja, skóg í norrøna fatan kann taðneyvan kallast. Umframt pálmatrøav ymsum sløgum, sum ein særyviralt við hús her,er tað mest Pineasum myndar skóg - og so hinar há-tignarligu Cypressir, sum standastundum einstakar og stundumfleiri saman “eins og tigandi syrgj-andi moyggjar, sum kærleiksgudurin

Hildið verður áfram við dagbókini, sumRasmus skrivaði á sendiferð til Spania.Myndirnar, sum vit nýta í sambandi viðgreinina, hava ikki beinleiðis tilknýti tilferðina, men eru úr einum album, sumhevur ligið á skrivstovu FFs síðan tíð-ina hjá Rasmussi sum skrivari. Tað ersostatt møguligt, at hann sjálvur hevurtikið myndirnar.

Vit geva Rasmussi orðið:

Ullin verður nappað.

Síða 18 Nr. 266 - 11. apríl 2002

noktaði sínar gleðigávur”.Allastaðni við hús og kov-ar sær ein Næriumtræ,stór trø yvirsáað við fag-urt reyðum blómum stór-ar sum smábarnanevar avstødd og víða hvar klint-rast Climates og breiðirsínar stóru bjørtu bláublómur oman á leyvið áøðrum plantum. Sukurrørog vín vexur í stórarimongd.

Her eru stórar nýheyst-aðar hveitimerkur í hópa-tal, deils stendur hveitið ídesum og deils á markini.Ja, á nøkrum støðum lógustórir dumbudungar eftirtreskjuverkinum. Meis-merkur stóðu eisini bæðiavroyttar og í blóma; taðer mest grønt meis teirhava til fóður fyri oxarnarí Portugal og Spaniu.

Í støðum vóru langirstrekningar av oyðimørkímillum hini dyrkaðu lend-ini, men so komu afturgræsklæddar fløtur ogbrekkur. Tá eg skuldihyggja nærri eftir, hvathetta var fyri grasaslag,var meginparurin av tíbittursmáur pálmagróður.

Sum vit nærkaðust Se-villa gjørdist lendið frukt-barari. Accasiutrøðini ogpálmarnir vórðu fleiri ogmenniligari. Her var høv-uðsjarðarbrúkið oliven- ogorangeplantasjur. Í long-um røðum stóðu trøðinivið favnarúmum ímillum,við væl loknum og væl-saksaðum undirlendi. Taðvar her ikki talan umsmáar garðar, men umhundraðir og aftur hundr-aðir av hektarum í heil-um. Olivinin var búgvin,men appelsinin var grønenn og lítil. Saltað olivener ein sera vanligur kost-ur her,og hon smakkar sotoluliga væl afturvið kjøti.Her og har sást eisini

fikutrø.Av alidýrum sást her

mest neyt og geitir. Seyð-ur sást eisini ganga íflokkum, kalkunir vórunógvastaðni. Tað var einsannur lystur fyri meg atsíggja teir andalusiskuhestarnar - hvat vóru teirtó vakrir og fimir á fótum.Asnar og múlar vórunógvir. Asnarnir hava taðringt, tað var ikki sjáldanat møta einum asna viðstórari kleiv - tveir stórarposar ella kurvar og somann og konu oman á.Har fór hettar neyðar-dýrið stetlandi og kneykr-andi avstað í 30 stig Chitanum.Tað er ikki stutt-ligt at vera asni í Spania-landi. Neytini vóru rættprúð og har vóru stórirflokkar av teimum í støð-um. Í einum stað sóu vitein stóran flokk av tarv-um á beiti - bert stórirprúðir tarvar - teir munduhelst vera ætlaðir tiltarvafektingar. Vit sóu tóongan tílíkan í Sevilla.

Kl. 1230 komu vit enda-liga til Sevilla. Við fyrstaegnabragd ger hesin býureitt so fremmant suður-lendskt inntrykk, sumeinki annað eg havi sæðhigartil - Cadix sá eg so

lítið av; men eisini harsær alt heilt og aldeilisfremmant út. Hvít hús viðopnum súlugongdum ogfløtum tekjum randaði viðpálmum og Cypressum.Fyrsta atløgan var eingongd ígjøgnum býin 50 íhvørjum flokki hvør viðsínum førara.Okkara hevðinr. 5 og talaði eitt hampi-ligt týskt mál, so tað gekktoliliga av tí at mong íflokkinum skiltu hettamál. Miðið var Hotel Pasaydel Dugue, har vit skulduhava morgunmat. Veðriðvar kvalandi heitt, gott 30C; men so hendi nakað,sum sjáldan hendur íSevilla í juli, tað komregn. Loftið, sum ikkihevði verið bjart ummorgunin, dróg nú samanog dimtist. Tá vit vórukomin undir tak, brasthann á, og tað var ikki viðmýkindum. Torðan dun-aði øgiliga og snarljósinibrakaðu, men regnið vartað øgiligasta av øllum,aldri havi eg sæð tílíktregn, tað rann í stríðumstreymum. Bert 30 regn-dagar hevur Sevilla uppáárið, so tað var merkjiligt,at vit skuldu hitta ein, ogtað í juli - tá dropi ikki ervanur at koma av himni.

Vatnið rann í streymum ígøtunum, ja tað lak eisiniinn í salin gjøgnum glas-tekjuna, so stórir hyljarvóru har gólvið var lægst,og fólk máttu flyta segburtur.

Matin høvdu vit við avskipinum, men drekkamáttu vit keypa. Øl, vínella kaffi. Ølið var best,kalt veikt og vælsmakk-andi spanskt øl.Tað sær úttil at spaniarin er meistarií at gera øl,og at hann ikkileggur í sterkan drykk.Vínið var dýrt og kaffi varnakað skvatl.Tjenaraskap-ið var ikki heilt frítt fyri atvera óærligt. Ein skuldiansa sær við pengum. Egbetalti 2 gløs av øli við 25pesetas og hevði míttstóra stríð við at fáa nak-að aftur. 20 pesetas fekkeg, men teir fimm vildihann ikki vísa aftur. Glas-ið kostaði 60 centimar, sofór eg eftir einum upp-sýnsmanni,ið kundi enskt.Hann fór so í holt viðtjenaran,sum einki tóktistat fata.Eg segði so,at hannskuldi hava 2 pecetas, ogeg 2 aftur.Tað segði upp-sýnsmaðurin var “allrightpayment”, og hin máttigevast. Nú var farið tilgongu til at síggja merkis-lutir borgaranna. Nú varíslitið og svalligt, so regn-ið hevði verið okkumsera hent.Fyrsta leið gekktil Katredralin. Síðan uppáLa Gialda.Hagani var fariðtil málarísamlingina, ogvar eg her serliga hugfang-aður av Murillos meist-arverkinum.Tínæst ginguvit til Alcaszar hitt prakt-fulla mauriska slottið,sum, uttan at vera so fíntog stórt, minti nógv umhitt veraldargitna Alham-bra. Aftaná at hesi støðvóru sæð og væl lýst íorðum av okkara frálíkaførara, fór ferðafólkið út íbýin uppá egna hond.Sumt tók hestavogn ogsumt bil. Eg valdi at fjakkatil gongu ígjøgnum hesarsmølu kronglutu gøtur-

nar. Sjálv høvuðsgøtan erlík Vimmelskaftet í Keyp-mannahavn og eitur Callade la Sierpes - t.e. Orma-strætið.

Hetta var sunnudagur,men tað var okkum sagt,at gøtulívið var ikki mikiðøðrvísi gerandisdagar.Tað,sum er mest eyðkent her,er Patioin, ein innilokingarður, sum hvørt betrihús hevur. Her eru pálm-ar og springvatn og hersitur húsfólkið í frístund-um, og tær tykjast hjáAndalusianarum at veranógvar,og syngur og prát-ar, so ljóðið hoyrist út ágøtuna. Eitt gittarporturførir frá Patioini út ágøtuna. So hvør sum vil,kann kaga inn, og eg sá atfólk - Spaniarar - gjørdutað javnan, so tað var vístikki ófólkaligt; eg gjørdiso tað sama. Uppi í erva áhúsunum eru altanir ogbalkonir í massavís, oghar lá fult av fólki fram árekkverkini, mest konu-fólk.Hugdi man upp,vink-aðu tey niður og heils-aðu.Tað hoyrdist eisini at

fólk prátaði saman tvørturum gøturnar frá balkon tilbalkon.

Eftir gøtuni, sum alla-staðni er løgd av hellum,og tær fínastu hava rennu-steinar á miðjuni, gleiðfólkastreymur í gamni ogkæti. Cevilklætt fólk, mestdimklæddir harrar í svørt-um jakka og buksum viðhvítari skjúrtu. Damurnarvóru deils í europeiskaridrakt og deils í national-drakt, svartur kjóli, kýsiog slør. Har gingu eisinioffiserar í uniformi, ogtarvafektarar í síni eyð-kendu drakt og við korðu-stavi. Har gingu prestarog munkar alvarsamir og

spakførir, nunnur sá egongar. Ja, har gekk enntáein gamal arabari í hvít-um gevanti upp um høvd-ið og ein yngri við hosumvið reyðari fez á høvdi-num. Teir høvdu fyri atselja teppi, sum tó ikkisóu út til at vera frá Ara-bien. 700 pesetas kravduteir. Jacob Beia, sum altíðer uppi í,beyð honum 50,og hin gamli slerdi til ístundini,men so vildi Beiaikki hava tað, og so komilt í gamla.Tað gekk tó altav í friði.

Eg vandraði víðari uppáegna hond. Eg sá jú støð-ugt hitt høga Geralda-tornið og kundi soleiðisfinna aftur á leið; men harhittast altíð fólk frá Polo-niu. Vit vóru jú so nógv.Sevilla hevur 208.000 inn-byggjarar. Kl. 700 var fariðaftur til hotellið og harvar døgurðin borðreiddur.Góður og nosligur matur.1. eitt stúð av ymiskumgrønsakum og oliven, 2.oksafilet steikt við sós ogeplum og 3. ein vidundar-liga vælsmakkandi melónog síðst kaffi. Drykkju-vøruna máttu vit keypaumframt. Tað, sum verstgekk við, var toilettrúm-ini. Her á hesum fínahotelli “Cristina” var berteitt. Har var toilettborðog spegl beint fyri, tveyWC til vinstru og 4 al-mindiliga høg og gløttpostalínspissori til høgru.Har tusti alt inn; tað gekklangsamt; men mannfólk-ini vóru verst stødd, tí teysmæddust,sum vera mannat nýta pissoriið, meðanfult av konufólki var inni,deils við toilettborðið ogdeils bíðandi við WC dyr-nar. Tó so var tikið tilráðar at standa fyri. - Ája,tað er ótrúligt, hvussufólk kunnu hjálpast, tá teybert eru lagalig og fólka-lig og her var ikki tala umnakað,ið eita kann ósømu-ligt - Bert ein prekær sit-uatión, ið mátti takast,hervar ikki vegur uttan um.

Tá liðugt var her, varðfarið aftur til Estatione -t.e. jarnbreytastøðina -Um hin 4½ tíma langajarnbreytakoyrsulin oman-aftur til Cadix í myrkri erikki stórt at siga. Fólkvóru móð og vildu sova.Hitin var nú kvalandi ogtostin plágaði, so hvørjaferð tokið steðgaði, lupufólk út at keypa vín, øl ogísvatn; men eg hugsi vitvóru best farin sum einkinutu. Kl. 130 var alt komiðaftur umborð, og Polonialegði frá.

Seyðurin leitar til húsa í kava.

Lombini, sum skulu flettast, eru tikin.

Jørðin skal veltast.

Síða 19Nr. 266 - 11. apríl 2002

Hesi tíðindini hava ikki sambært útvarpinum almennan áhuga, tá teystanda í FF blaðnum...

Her í blaðnum eru skriv-aðar nógvar greinir um al-mennu tíðindatænastuna,sum fólk hava rætt til atrokna við er óheft avnøkrum sum helst áhuga-málum.

Sjónvarpið ber illa til atskriva um, tí “Dagur ogVika” kann illa kallast eintíðindatænasta. Hon ermest at líkna við eini sjón-varpsútgávu av “Ude ogHjemme”, har tað stórtsæð kann gera tað sama,um søgurnar koma einaviku fyrr ella seinni.

Útvarpið er meira ogmeira blivið eitt “tíðinda-brævavarp”, har uppgávaner at lesa upp innsend tíð-indabrøv, uttan at kannahesi nærri. Serliga vælsæst henda “tænasta”mót-vegis politikkarum. Teirfáa allir síni sjónarmiðloyalt refererað uttan muntil um tey samsvara viðveruleikan ella onnur tíð-indi ella ikki. Samsvaratey ikki,verður einki gjørtfyri at kanna, hvat er rættella ikki, tí so kann onkurpolitikkari føla seg traðk-aðan á tærnar. Á hendahátt hevur útvarpið keyptsær frið frá øllum polit-ikkarum í sovæl “and-støðu” sum samgongu.

Teir vita nevniliga, attað ræður eisini um atvera væl í øgn við útvarp-ið, tí annars kann vandiverða fyri at verða svart-listaður, og hvat er verrienn hetta fyri ein løg-

tingsmann í hesum døg-um.

SvartlistingalmennurtíðindapolitikkurTað hevur verið víst áótaldar ferðir, at FF-blaðiðer svartlistað av útvarpi-num. Ein stórur partur avteirra tíðindum er endur-geving úr bløðunum,menFF-blaðið verður stórt sæðikki tikið uppá tungu.

Hetta er prógvað nógv-ar ferðir, og nú um dag-arnar kom eitt nýtt, heiltsannførandi prógv fyrihesum. Tá bar útvarpiðtíðindi um eina sammet-ing av fiskaprísunum íteimum ymsu norðan-londunum. Tilskilað varð,at henda kanning var tik-in úr norska blaðnumFiskaren. (At so útvarpiðlesur norsku prísirnarupp, sum um teir vóruføroyskir, er ein onnursøga.)

FF-blaðið hevði jústsomu tíðindini tann 14.mars. Men vegna svart-listingina av blaðnumhøvdu tey ikki møguleikaat verða endurtikin avútvarpinum. Tískil kundutíðindini ikki gerast áhuga-verd fyrr enn tey komu í“Fiskaren” seinni.

Eitt annað er, at FFeigur sín leiklut í hesumtølum. Tey eru nevniligainnsavnað av íslendskayvirmannafelagnum Far-manna- og Fiskimanna-

samband Íslands, sum ersamstarvspartnari hjá FF,millum annað í ITF. MenFF hevur staðið fyri før-oysku tølunum.

Jógvan JespersenábyrgdinaHenda svartlisting er full-komiliga í samsvar viðpolitikkin hjá útvarpinum,sum hann verður rikin avútvarpsstjóranum. Hesinstendur eisini fyri einifullkomiligari einsrættingav tíðindunum, sum somangan er víst á. Dømi ertann átala, sum JJ fekk fráumboðsmanninum. Honvar nærum ikki nevnd íalmennu fjølmiðlunum,meðan málið um lands-verkfrøðingin fekk pláss íikki færri enn 7 tíðinda-sendingum. Tískil skulutíðindi, sum ganga stjóra-num ov nær, køvast.

Og JJ hevur enntá dem-onsterað, at hann gongurbeinleiðis ímóti umboðs-manninum. Hann noktarat taka til eftirtektar hans-ara staðfesting av, at fyri-sitingarlógin ikki er hildiní eini avvísing av einikæru. Hervið er hannbeinleiðis við til at undir-grava autoritetin hjá um-boðsmanninum.

Tað er øll møgulig orsøktil at ivast í trúvirðinumhjá útvarpinum. Í hesumsambandi verður víst tilgrein um Stoltenberg-mál-ið.

...men tað hava tey tátey 14 dagar seinnistanda í “Fiskaren”!

1. oktober keypti P/F KongshavnarÚtgerðarfelag á Glyvrum, rækjutrol-aran Ocean Castle, frá P/F Borgar-felli á Skála. Skipið hevur veriðnakrar túrar síðani eigaraskiftið,men nú eina tíð hevur skipið veriðá Skála Skipasmiðju til umvælingar.

Nýggju eigararnir vistu, at bæðihøvuðsmaskinan og verksmiðjanskuldu hava eina yvirháling. Hon ergjørd nú. Maskinan er høvuðsklass-að, og so hevur skipið eisini verði ídokkini og fingið aksiltrekk.

Síðstu dagarnar hevur skipið ligiðí Runavík, har F.J.M. hevur arbeittuppá verksmiðjuna. Dekkið er sand-blást, og verksmiðjan er øll nýggj,uttan "Japanlinjan".

Á brúnni eru eisini nøkur av tólun-um skift út, og harafturat fær skipiðnýggj trol og lemmar, so alt í alt erskipið so nútíðarhóskandi, sum gjør-ligt er fyri eitt 13 ára gamalt rækju-skip, sigur Torbjørn Jacobsen, sumer reiðari og ein av nýggju eigarun-um.

Tann íløgan, sum nú er gjørd upp-á skipið, kostar uml. 9 mill. kr.

Skipið hevur eisini skift navn. Núeitur tað Napoléon, eftir abba Tor-bjørn.

Napoléon er upprunaliga fransktnavn, og tí er ein strika uppi yvir e-num.

Napoléon fór til fiskiskap á FlemishCap fyrst í hesi vikuni. Skipari erPetur Sigurd Petersen av Skála. Viðeru 18 mans.

Orð og mynd:Torleif Johannesen

Síða 20 Nr. 266 - 11. apríl 2002

Síða 21Nr. 266 - 11. apríl 2002

Síða 22 Nr. 266 - 11. apríl 2002

SUM KUNNUGT doyði JohanNiclassen í Hesti í januarmánaða, og høvdu vit herí blaðnum minningarorðum Johan, har vit greiddufrá umfatandi virksemiðhansara.

Johan var ein sermerkt-ur persónur. Hann var

“borgmeistari” í Hesti íikki færri enn 28 ár, ogfekk hann nógv av skafti.Her er nóg mikið atnevna havnina og svimji-høllina.

Afturat hesum var Johanísraelsvinur um ein háls.Hetta setti hann í sam-band við fyrrverandi borg-meistaran í Jesrusalem, iðeisini røkti hetta starv í28 ár.

Vegna teirra serliga sam-band sendu vit FF-blaðiðvið umrøðuni av Johan tilTeddy Kollek, so hannskuldi verða kunnaðurum, at Ísrael og Jerusalemhøvdu mist sín dyggastavin her á leið.

Samhugabræv frá KollekOg nú um dagarnar komsvar frá Kollek, sum erstílað til Óla Jacobsen.Her sigur Kollek:

Takk fyri bræv títt dag-fest 6. februar við skjøl-um.(FF-blaðnum og um-

røðuni av Hesti, sumfylgdi við). Eg var seraharmur um at hoyra, atJohan Niclassen var fariná einum uppá seg ung-um aldri. Eg kendi hans-ara tilknýti til Ísrael ogJerusalem, og vit mettuhann sum ein av okk-ara vinum. Eg veit, athann fer at verða nógvsaknaður.

Mær dámdi væl athoyra meira um Hest.Eg eri bert harmur um,at eg ikki kann ferðastuttanlands longur. Mennú eg eri 91 ára gamal,vil lækni mín ikki loyvamær tað.Tykkara parturav heiminum er vakurog friðfullur, beint mót-satt tí ið hendir í okkaraøki fyri tíðina.

Eg vóni, at vit skjóttfara at síggja betri dag-ar, og eg takki aftur fyri,at tú læt meg frætta umfyrrverandi borgmeist-aran.

Við bestu heilsum og

góðum ynskjum.Við hávirðingTeddy Kollek

Meira um KollekTað er eingin ivi um, atTeddy (Theodor) Kollekeins og Johan er einmerkisverdur persónur.Vit fara at nýta høvið til atgreiða meira frá Kollek,sum hevur havt eitt eina-standandi lív, og sum manroknast millum fremstupolitikkarar Ísraels yvir-høvur.

Teddy Kollek er føddurnærindis Budapest í Ung-arn tann 27. mai 1911.Hann var kallaður Theo-dor eftir Theodor Herzl,sum var grundleggjarinav zionismuni, sum varfyrsta stigið at fáa stovn-sett ein jødiskan stat. PápiTeddy og Herzl vórunevniliga vinir, so TeddyKollek kann sigast at havaverið ein partur av søgunihjá Ísrael frá byrjan av ogtil henda dag.

Seinni flutti familjan tilWien í Eysturríki, harKollek í dag er heiðurs-borgari.

Tingaðist við EichmannTeddy byrjaði longu blað-ungur at arbeiða fyri síttfólk. Í 1934 sníkti hannseg inn í Týskland, harnasistarnir høvdu fingið

valdið,og hann fekk bjarg-að einum jødiskum barniúr landinum og harviðlukkuni hjá eini familju íEysturríki. Um hesa tíðinafall hann eisini fyri 17 áragomlu Tamar Schwarz,sum var dóttir ein rabbi íWien, og giftist við henni.Í 1935 flutti Kollek tilÍsrael, har hann var við atstovna eina kibbutz viðGalileavatnið. Men hannkom javnan aftur til Euro-pa, og í árunum 1938-45arbeiddi hann serstakligaundir jørðini fyri at hjálpasínum feløgum. Millumteir, hann tingaðist við,var sjálvur Adolf Eich-mann, og tað eydnaðisthonum at gera eina avtaluvið hann um at bjarga3.000 ungum jødum, sumí fyrsta umfari komu tilOnglands. Sum kunnugtvar tað Eichmann, ið stóðá odda fyri jødatýninginihjá nasistunum.Hann varðhongdur í Ísrael í 1961.

Í hesum brævinum harmast fyrrverandi borgmeistarin í Jerusalem, TeddyKollek, deyðan av sínum fyrrverandi starvsfelaga í Hesti.Týðing av brævinumer í sjálvari greinini.

Grátimúrurin í Jerusalem.

Johan við grátimúrin

Teddy Kollek hevur veriðein rættiligur knassi.Hann og Johan havatað til felags, at báðirhava sett hol í sjógvinfyri at gagna teirrabýum.

Síða 23Nr. 266 - 11. apríl 2002

Næsti maður hjáDavid Ben GurionKollek var við í ST í 1947,tá Ísrael varð viðurkent.Hann var sendimaður Ís-raels í USA 1950-52, oghann var aðalstjóri í ísra-elska forsætismálaráðnum1952-64.Har kom hann atvera næsti maður hjáDavid Ben Gurion, sumvar fyrsti forsætismálaráð-harri Ísraels, og sum verð-ur roknaður sum tannveruligi grundleggjarin avstatinum Ísrael.

Kom grundleggj-andi at seta síttmerki á JerusalemÍ 1964 verður Kollek vald-ur til borgmeistara í Jeru-salem, og hann verðurviðurkendur sum tann“stóri byggiharrin” av tínútímans Jerusalem.

Hetta var vorðið sumuppgáva at fáa. Sum hannsegði einaferð: “Okkarauppgáva er at fáa fólk atliva saman. Vit hava serafjølbroytta íbúgvarfjøld.Her eru jødar frá 104bakgrundum og vit hava40 ymiskar kristnar rætn-ingar. Tað, sum ræður um,er at fáa hesi fólk at virðahvønn annan, so tey, sumfrá líður, ikki óttast nakr-an av hinum bólkunum.”

Kollek hevur havt eina

ótrúliga ávirkan á Jerusa-lem, og sagt verður, athann hevur havt størstuávirkan á býin síðan Hero-des fyri 2000 árum síðani!

Fekk milliardir íprivatum stuðliFíggjarætlanin hjá býnumvar ikki nóg stór til atfíggja allar ætlanirnar hjáKollek. Í 1966 stovnsettihann so Jerusalem Found-ation, hvørs endamál varat savna pening til atfíggja parkir, sjúkrahús,lærustovnar og umhvørv-isstovnar. Tað eydnaðistKollek at útvega 360 mill.dollarar í privatum stuðli,sum hava fíggjað 1400verkætlanir, og sum rími-ligt er, sæst alt hetta afturí býnum. M.a. við einumTeddy stadium. Kollek erframvegis formaður fyrialtjóða nevndini í hesiFoundation, og er hannframvegis virkin, hóasthann verður 91 ár fyrstadagin.

Sum borgmeistari varhann eitt arbeiðsjarn.Hann kundi fara upp kl. 4á morgni fyri at heilsaskrellimonnunum. “Teirhava eitt hart arbeiði.Onkur má vísa teimum,at teir eru virðismettir”.Hansara telefonnummarstóð í telefonbókini, so

borgararnir kundu vita,hvar teir skuldu vendasær, um gøtuljósini ikkivirkaðu.

Aðrar morgnar kundihann síggjast við einumbandupptakara, har hannlas alt tað, sum trongdi tilábøtur, og morgunin eftirvar hann aftur og hugdieftir, um tað varð gjørt.

Men fyrst og fremsthevði Kollek eina hug-sjón. Og tað eydnaðisthonum at fáa statsleiðar-ar, filmstjørnur, rithøv-undar og mong onnur atføla tað sum ein heiður atkunna vera við í bygging-ini av Jerusalem.

Sum borgmeistari varhann mettur at vera hóg-

ligur, og arabiska fólkið íbýnum hevði tí stórt álit áhonum. Hvussu hógligurhann var, sæst av at hannsetti seg ímóti at flytastjórnarsætið úr Tel Avivtil Jersualem, tí mett varð,at hetta kundi gera spenn-ingin millum arabar ogjødar størri.

Í 1993 tapti Kollek borg-meistarasessin til umboð-ið fyri Likud. Men tá varhann eisini 82 ára gamal.Tað einasta hansara mót-valevni kundi nýta mótihonum, var hansara aldur,men enn bilar ikki. Kollekhevur skrivað ein hóp avbókum um Jerusalem, oghann hevur fingið nógvheiðursmerki sovæl í Ísrael

sum uttanlands fyri síniavrik.

Eingin ivi er sostatt um,at Teddy Kollek er ein avteim fremstu undangongu-monnum Ísraels í nýggj-ari tíð. Hestur kann veraerrin av at hava havt sam-band við ein slíkan mann,- og tað kunnu vit í FFeisini vera.

Munur á Jerusalemog HestiTað ber illa til at siga, atJerusalem og Hestur havanógv til felags.Tað munnunógvir føroyingar, sumføla seg kenna Jerusalemeins væl og Hest, tí Jeru-salem hevur jú verið einpartur av barnalærdómi-

num hjá flestu okkara. Íbýnum búgva umleið einhálv millión fólk. Býuriner fyrstu ferð nevnduruml. 1750 undan Kristiføðing, men býurin varðhertikin fyri 3.000 árumsíðani av Davidi kongi,sum gjørd býin til høvuðs-stað. Um søguna annarsverður víst til yvirlit aðrastaðni í blaðnum.

Men hóast munin mill-um hesar báðar “býir”, sohava borgmeistararnir báð-ir havt eitt áhugavert sam-band. Eitt samband sumnú er slitið, men FF hevurnú sent Teddy Kollek einamyndabók úr Føroyum,so hann ikki heilt skalgloyma okkara land.

Hvør hevur ikki hoyrt og lisið um Betesdahylin, har Jesusgrøddi ein lamnan mann! Men nú kunnu lesarar okkaraeisini síggja, hvussu hylurin sá út.

Her síggja vit David Ben-Gurion, 1886-1973. Hannvar forsætisráðharri frá 1948-1953 og síðani frá1955-1963. Næsti maður hansara var tey flestu ár-ini Teddy Kollek, sum var aðalstjóri í forsætismála-ráðnum.

Hvør minnist ikki hesa myndina frá rættarmáli-num móti Adolf Eichmann, sum skipaði fyri jøda-týningini. Hann var rýmdur til Argentina aftanákríggið, har hann helt seg kunna liva trygt. Menísraelska trygdartænastan burturflutti hann, sohann kundi standa til svars fyri sínar gerðir árøttum stað.Her varð hann eisini dømdur til deyðaog hongdur.Í 1939 samráddist Kollek við Eichmann um atloyva 3.000 ungum jødum at fara úr landinum, oghetta eydnaðist eisini. Hervið vóru hesir jødarbjargaðir undan tí vissa deyða. So tað kann sigast,at Kollek hevur roynt eitt sindur av hvørjum.

Hestur.

Framhald á næstu síðu

Síða 24 Nr. 266 - 11. apríl 2002

Ismar Joensen í Fuglafirði er ein góður yrkjari, og hevur hann í 1973skrivað hesa yrkingina,Tekningina hevur Ingálvur av Reyni teknað.

Jerúsalem, tú staður forni,sum navnið fram um aðrar ber;tú fjallaborg, frá tíðarmorgniso merkisverd tín søga er.

Í tær var Melkizedek presturog drottur fyri sannan Gud,til tín kom Ábraham sum gesturog veitti prestinum sín Guds lut.

Sær David teg sum kongsbý valdi,Guds ørk var flutt á tína grund,og kongur dansaði og spældiav gleði Guds ta fragdarstund.

Í tær Sálomon hin vísieitt tempul reisa til Guds ørk.Hátt reis tín dýrd, og vítt gekk prísiðav tær út um øll landamørk.

Tá vart tú vird av øllum tjóðum,tú heimsins høga friðarborg,og angin stóð av øllum góðumum kovadyr og sølutorg.

Tú tókst við heidnamannasiðumog upp ímóti Gudi steig,tú havnaði Hans sjónarmiðum,tín dýrd fór fyri fok og feigð.

Tú drapst teir menn, ið Gud tær sendi,og krossfesti Guds Son afturat,tín Verndargud tær bakið vendi,til tú á brendum toftum sat.

Tú komst at liggja undir traðkiav óumskornum øld um øld,djúpt boygdur var tín stolti nakkialt fram á tíðarinnar kvøld.

Halleluja! Tín Gud so strangurskal venda tíni lagnu við,og allur heimsins vápnagangurei ræna burtur kann tín frið.

Tann dag fer tjóðin øll at trúgvaá sín miskenda Dýrdardrott.Hann kemur tá til sín at búgvaog sýna fram sín veldismátt.

Og friðurin skal uttan enda- og støðugur í túsund ár -frá tær umgyrða heimin hendasum áður nívdi neyðin svár.

Tá skal úr hvørjum heraðshornitær ljóða tóni fagnarsongs,Jerúsalem, tú staður forni,tú Kongsbýur hins stóra Kongs.

Ismar Joensen

Jerúsalem

Árstøl í søguni hjá JerusalemUndan Kristi føðing:2000 ..................Býurin verður grundlagdur undir navninum Rushalimum.1400 ..................Varð býurin loystur undan hondum jebusita.1000-900 ........Stýrini hjá David og Salomon.926-587 .............Høvuðsstaður fyri Juda.587 ....................Tók Nebudkanezer býin og førdi fólkið til Bábel í útlegd.539 ....................Koma heim úr útlegd539-333 .............Persiska tíðarskeiðið.333-165 .............Hellenisman63 .....................Rom sum hersetingarvald.

Eftir Kristi føðing:70 ......................Tók Titus býin. Alt varð oyðilagt.326-638 .............Nýggja kristna Jerusalem.614 ....................Kom Chrosroes av Persia og rændi býin.629 ....................Trein Heratikus inn í býin og vann á Chosroesi.637 ....................Tók Omar býin av rómverjum.1099 ..................Krossfararnir kúgaðu fólkið1187 ..................Vunnu muslimar býin undir Saladdim.1260 ..................Var býurin aftur lagdur í oyði.1517 ..................Tóku turkar býin undir Selim hinum fyrsta.1917 ..................Tók herstjórin Allenby býin við stórum mannfalli.1918 -48 ............Undir bretskum yvirræði.1948 ..................Býurin verður sundurbýttur.1967 ..................Býurin verður sameindur aftur.

Framhald av undanfarnu síðu

Í samband við greinina um Jerusalem hava vit endurgivið yrkingina hjá IsmariJoensen um henda kenda stað.Hon er tikin úr yrkingarsavninum Úr Hugans Heimi,sum Ismar gav út í 1994. Hetta yrkingarsavn er ikki nakar lættisoppur. Tað telirnærum 300 síður og inniheldur umleið 130 yrkingar um alt møguligt. Yrkingar-savnið er býtt upp í 10 partar við eins nógvum evnum. Umframt at yrkja hevurIsmar fingist við so nógv annað, sum greitt frá í umrøðuni av honum niðanfyri.

Ismar hevur eisini havt handil í nógv ár. Her verður handlað á góða gamla háttinvið skivu.Tað slepst undan at leita runt eina høll fyri at finna tað, ein skal hava.Taðkann verða skoytt uppí, at handilin hjá Ismar eisini hevur selt apoteksvørur í mongár. Her kann verða nevnd ein stuttlig søga. Í 1959 róði Óli Jacobsen út í Fuglafirði.Hann var so ringur av sjóverki,at hann fór á kvøldi heim til Ismar at keypa sjóverks-tablettir. Men har var eingin heima uttan verfaðir Ismar, Poul í Sjúrðhúsi úr Vági,sum var komin at ferðast. Poul slapp, sum vituligt er, ikki inn í handilin, men hanngav Óla eina av sínum egnu sjóverkstablettum.Sjóverkurin var fyribeindur,og hettaførdi til vinskap teirra millum fyri lívið.

Umframt Ismar hevur sonurin Jóannes eisini verið í handlinum. Her er hann viðat avgreiða Biritu Eliassen, sum er komin at keypa tað seinasta til páskirnar.

Síða 25Nr. 266 - 11. apríl 2002

Síða 26 Nr. 266 - 11. apríl 2002

“Tann, sum hevur sonin,hevur lívið; tann, sum ikki hevur

Guds son, hevur ikki lívið”

1. Joh. 5,12

Ein ungur dani segði soleiðis frá .

„Eg hevði ikki ætlað mær at blivið ein kristin. Egtrúði, at eg kendi kristindómin, men má ásanna, attað gjørdi eg ikki. Eg meinti, at tað ráddi um at livaeitt hampiligt lív, og halda seg burtur frá størstusyndunum o.s.fr. Eg trúði at kristindómurin snúðiseg mest um lívsstíl, - men eg kendi als ikkiKristus”!

Fyrstu ferð, hann tosaði við nakran kristnan, varvið nøkur ung frá donsku Heimamissiónini, sumhøvdu eina Café. Hann vildi fegin vísa teimum, attey gjørdu eitt stórt mistak, við at trúgva á Gud.Hann vildi seta tey uppá pláss, og vísa teimum, athann hevði rætt.

Hesi ungu vóru góð við hann, og samtalaðu siði-liga við hann út frá Bíbliuni. Hann fekk áhuga atlesa í Bíbliuni, og kom eisini við í ein bíbliubólk.Saman lósu tey týdningarmestu og kendastu tekst-irnar í Skriftini. Ígjøgnum tekstirnar talaði Guð viðhann.

“Tað var loysandi at lesa um Jesus, sum sjálvboðinog í kærleika gav lívið fyri syndarar, fyri at vit ikkiskuldu glatast. Eg upplivdi tað, sum at Gud kom tilmín, og ikki øvugt. Tá fyrstani upplivdi eg tanntreytaleysa kærleikan, sum Jesus hevur til menn-iskjuni. Eg bleiv bilsin av Jesusi.

Eg bleiv ikki ein kristin frá einum degi til annan,men ígjøgnum Bíbliuna og tann kristna felagsskap-in møtti eg Kristusi, og sá hvat kristindómur var”!

Hesin vitnisburður váttar tað, sum mangan verðursagt, at sannur kristindómur ikki er eitt ytri hampi-ligt lív,við ávísum meiningum og hugsanum...o.s.fr.

Alt hetta er tó gott og gagnligt.

Sannur kristindómur byggir harafturímóti á eittlivandi persónligt samband og samlív við Kristus.Sannur kristindómur er at “hava”. Ikki bara at havaokkurt, ella eitthvørt, - men at hava Sonin, havaJesus, eiga Jesus, hava lívssamband við frelsaran.

Tann sum hevur sonin, hevur harvið lívið - taðæviga.

Ein og hvør sum trýr á Jesus og hevur tikið ímótihonum, eigur alt tað, sum Jesus eigur.

Tann sum ikki hevur sonin, hevur heldur ikki lívið- men glatast.

Ger tí sum sangarin biður:

Vilt tú, sál, Guds náði sjá,fest títt eyga á Jesus!Vilt tú frið í hjarta fá,fest títt eyga á Jesus!Jesus læt fyri teg sítt blóð,Jesus fyri teg uppstóð,vann tær lív í yvirflóð,fest títt eyga á Jesus.

MM..ss..227777

Bilsin avJesusi

Felagsstjórn, sóknarformenn og tiltaksmenn:

Felagsformaður:Óli Jacobsen,Tórshavn

Sýsluformenn:Norðoya sýsla:Fríðrik Sivertsen,Viðareiði

Eysturoyar sýsla:Eyðun Johannesen, Oyrarbakki

Streymoyar sýsla:Karl Isaksen, Kvívík

Vága sýsla:Andrias Berglíð, Sørvágur

Sandoyar sýsla:Sigmund Hentze, Sandur

Suðuroyar sýsla:Sámal Poulsen, Sandvík

Sóknarformenn ogtiltaksmenn:

Sumba:1. Jón Poulsen, Lopra2. Eli Poulsen3. Ólavur Jacobsen

Vágur:1. Gunnleif Gudmundsen2. Kári Jacobsen3. Linjohn Kjærbech

Porkeri:1. Eyðálvur Holm2. Niels Jensen3. Mortan Bech

Hov:Ólavur Sigurðsson

Fámjin:1. Johan í Smiðjuni2. Jákup Magnussen3. Arnbjørn í Smiðjuni

Froðba:1. Elvin Borðá2. Marni Olsen3. Mannbjørn Joensen

Hvalba:1. Niels Pauli Hammer2. Høgni Müller3. Gunnar Olsen

Sandvík:1. Tummas Thomsen2. Sámal Poulsen3. Gerner Jensen

Skúvoy:1. Tummas Frank Joensen2. Thomas J.Thomsen3. Birgir Thomsen

Dalur:Steintór Djurhuus

Skálavík:1. Karl Hansen2. Eyðstein Dalsgaard3. Óli Nicodemussen

Sandur:1. Sigmund Hentze2. Sniálvur Røvilsberg3. Mikkjal Johannesen

Skopun:1. Osmund Lognberg2. Jóan Jacob Tungá3. Sofus W. Olsen

Sandavágur:1. Jóan Jakku Magnussen2. Jógvan Magnus Andreasen

Miðvágur:1. Solberg Olsen2. Eyðfinn Johansen3. Petur Leivur Davidsen

Sørvágur:1. Petur Jacobsen2. Finn Nielsen3. Pauli Bo Petersen

Bøur:

Hestur:Óli Joensen

Nólsoy:Marnar á Skúr

Tórshavn:1. Jens Chr. Dam2. Jógvan Olsen3. Kenneth Michelsen

Vestmanna:1. Jákup Thomsen2. Jan Haldansen3. Øssur Christiansen

Kvívík:1. Jákup Pauli Müller2. Jógvan M. Joensen3. Herluf Müller

Kollafjørður:1. Salomon Jacobsen2. Heðin Hansen

Hósvík:1. Hans J. Djurhuus2. Tom Djurhuus

Hvalvík:1. Eirikur Dam2. Jógvan Djurhuus3. Tummas Jacobsen

Haldarsvík:1. Steinbjørn Magnussen,Tjørnuvík2. Einar Hansen, Langasandur3. Johan Hansen, Langasandur

Eiði:Jákup Eli Ejdesgaard

Sunda sókn:1. Ólajákup Kruse2. Elmar Petersen3. Hilmar Samuelsen

Sjóvar sókn:1. Pól Martin Abrahamsen2. Jónsvein Hansen3. Jákup E. Jacobsen,Kolbeinagjógv

Skála:1. Regin Poulsen2. Karl Marner Rasmussen3. Petur Súni Olsen

Funningur:1. Petur Sofus Juul2. Jógvan Johannesen3. Martin Højsted

Gjógv:Erling Joensen

Runavík:1. Høgni við Rætt2. Jack Højgaard3. Svend Hansen

Nes sókn:1. Tormund Joensen2. Janus Fossdalsá3. Jákup P. Svalbard

Rituvík:1. Eyðun Ó. Danielsen2. Eyðfinn Olsen

Gøta:1. Hargarð Tvørfoss, Norðragøta2. Hjørleif Hansen, Syðrugøta3. Hans Nesá, Norðragøta

Leirvík:1. Randal Nybo2. Jógvan Lervig

Fuglafjørður:1. Mortan Berjastein2. Alexander Abrahamsen3. George Berjastein

Oyndarfjørður:Símun Poulsen

Kalsoy:1. Marius Olsen, Mikladalur2. Markus í Nornastovu,Mikladalur

Kunoy:1. Fróði Joensen, Haraldssund2. Pól Rasmussen3. William Dam

Klaksvík:1. Alex Johannesen2. Mourentius Rensistein3. Sørin Birgir Sørensen

Norðdepli:1. Poul Fuglø, Norðdepil2. Jóannes Sivertsen, Hvannasund3. Birgir Poulsen, Hvannasund

Viðareiði:1. Ísak Bjarnaskor2. Markus Sørensen3. Johannes E. Jacobsen

Svínoy:Petur E. DanielsenFugloy:Elias Zachariassen, Hattarvík

Starvsfólk á skrivstovuni:Olaf Johansen,TórshavnHans Jacob Joensen, Sandavágur

Síða 27Nr. 266 - 11. apríl 2002

Síða 28 Nr. 266 - 11. apríl 2002

Hoyrt íflogfarinumFlogternan spyr manna-átaran:“Kundi tú hugs-að tær nakað til matna?”Mannaátarin:“Ja, takk,handa mær ferðafólka-yvirlitið!”

*****

Hoyrt á flogvøllinum:Tollarin:“Sigarettir?Spiritus? Parfumu?”Hin ferðandi:“Nei, takk.Eg havi fult kuffert…!”

*****

Løgreglumaðurin sigurvið bilføraran:“Blás!”Bilførarin:“So fegin,hvar hevur tú ilt…?”

*****

Hoyrt umborð:Dekkarin:“Vit hava einblindan passager um-borð. Hvat skal eg geravið hann?”Skiparin:“Tveit hannfyri borð!”Løtu seinni kemurdekkarin aftur og spyr:“Hvat skal eg gera viðstavin?”

*****

Føroyska umsitinginer uppdeild í trý øki:Tað lóggevandi, taðfordømandi og tað út-nyttandi!

*****

Hoyrt ásjúkrahúsinum:Sjúkrasystirin:“Erutygum giftur?”Sjúklingurin:“Nei, egdatt niður av 3. hædd!”

*****

Sjúklingurin:“Eri egálvarsliga sjúkur?”Læknin:“Ja, um eg vartú, hevði eg í øllumførum ikki byrjað athugt eftir nýggjumsjónvarpssendirøðum”

Oljuleitingin á føroyskumøki hevur verið søgulig ámangan hátt. Eisini átann hátt, at hetta manvera fyrstu ferð, at mann-ingin hevur fingið turranfisk og spik á einum bori-palli.

Vit koma í komandiblaði at hava eina mynda-lýsing av lívinum um-borð. Hesa ferð hava vithesa umrøddu søguliguhending, har føroyingarrættiliga hugna sær áføroyskan hátt.

Sum kunnugt er Grønland einar 1500 ferðir sostórt land sum Føroyar, so her er talan um ótrú-liga stórar víddir, sum ein illa kann ímynda sær.Og javnan frættist, at nýggjar oyggjar verða funn-ar, sum gera Grønland og ikki minst havøkið ennstørri.

Í 1993 varð funnin ein nýggj oyggj norðast íEysturgrønlandi, sum varð kallað Tobias Ø. Mennú eru vísindamenn komnir eftir, at á hesum økieru fleiri aðrar smáar oyggjar, 5 km í landsynn-ing úr Tobias Ø. Hesar verða fyribils kallaðarSmall Islands, og tær eru heldur ikki so stórar.Talan er um fýra oyggjar, sum liggja á einum øki,sum er 0,8 x 2 km.

Tað er granskarin Johan Mohr, sum hevurgjørt hesar staðfestingar, sum eru grundaðar áradarmyndir frá europeiska rúmdarstovninumESA. Johan Mohr ivast ikki í, at her eru fleiri aðraroyggjar í sama øki.

Hesar nýggju oyggjarnar kunnu fáa týdningfyri grønlendska sjómarkið og harvið fyri rættinditil at leita eftir ráevnum í undirgrundini.

Á hesum kortinum síggjast nýggju grønlendsku oyggjar-nar. Tær verða neyvan nakað ferðamannamál!

Meinhard Olsen í Runa-vík, er eingin ásrungi,hvørki tá talan er um út-róður ella um aldur. Hannfyllir 72 ár í juni, og er“still going strong”

Sjógvurin hevur havthansara størsta áhuga.Hann fór ungur til skips,og hevur verið sjómaðurmeginpartin av lívinum.

Síðstu 30 árini hevur Mein-hard róð út burturav.

Tá eg hitti hann um-borð á bátinum “Maria”,ein AWI 27 í RunavíkarHavn, var hann á veg atdraga hummararúsur.

Hummarafiskiskapuriná Tangafirði er frá 15.september til 15. apríl.

Meinhard letur hampu-liga at hummarafiskiskapi-num í ár. Síðstu dagarnarhevur hann verið heilt

góður. Hann hevur 250rúsur, og hevur eina kvotuuppá 1500 kg.Hann brúk-ar sild sum agn. Sjálvt umhann hevur fiskað sínikilo, so kann hann haldaá við at fiska, til heildar-kvotan er uppi, ella tiltíðin er úti. Hetta er baragjørligt, tí ikki allir, sumhava kvotu, dríva tað sohart.

Meinhard hevur fiskaðhummara í uml. 20 ár.

Orð og mynd:Torleif

Hóast Meinhard Olsen fyllir 72 ár í juni, er hann “still going strong”.