republika e kosovës - kreshnik gashi · teknologjike – me theks te posaçëm në fushën e...

Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo

AAuuttoorriitteettii RRrreegguullllaattoorr ii TTeelleekkoommuunniikkaacciioonniitt TTeelleeccoommmmuunniiccaattiioonn RReegguullaattoorryy AAuutthhoorriittyy

RReegguullaattiivvnnii AAuuttoorriitteett TTeelleekkoommuunniikkaacciijjee

2008

Raporti Vjetor i ART-së Aktiviteti Ligjor dhe Rregullues- Implementimi i

Politikave të Sektorit të Telekomunikacionit

www.art-ks.org 2 | F a q e

Përmbajtja

1. Hyrje………………………………………………………………………….............…………….……..….. 3 2. Ligji i Telekomunikacionit dhe ART-ja ……………………………..…………..……...…..................... 4 2.1. Struktura organizative e ART-së……………………………………………………….......................…… 5

3. Aktiviteti legjislativ i ART-së………………………………………………..…………..…..................... 9

4. Aktiviteti Rregullator…………………………………………………………………..………............….. 12

4.1. Pjesëmarrja e ART-se ne projektin e Komisionit Evropian (KE).........................……….....................… 14 4.2. Menaxhimi i resurseve frekuencore………………..........………………………….…….....……............. 15 4.2.1. Implementimi i projektit per menaxhimin dhe monitorimin frekunecor...…....................................... 16 4.3. Resurset e Numeracionit ……………………………..............................................................................….... 16

4.4. Interkoneksioni................................................................................................................................................ 17 4.5. Kodi telefonik shtetror dhe ai per internet..........................................................................................……. 18 5. Gjendja ne sektorin e telekomunikacionit……………………………………........…………....……… 19 5.1. Sherbimet e telefonis fikse…………………………………………………….................…………............ 19

5.2. Shërbimet e telefonis mobile..……………………………………………...............…………………….... 22

5.2.1. Tarifat e thirrjeve brenda Kosovës (kombëtare)......................................................................................... 25

5.2.2. Tarifat e thirrjeve jashtë Kosovës (ndërkombëtare)..……………………................…………....………. 28 5.2.3. Mbulueshmeria dhe shfrytëzimi i brezit frekuencor................................................................................ 29 5.2.4. Operatoret e pa licencuar.............................................................................................................................. 30 5.3. Shërbimet e internetit..................................................................................................................................... 31 6. Pasqyrat financiare dhe aktiviteti i ART-se............................................................................................. 33 6.1 Raporti i ekzekutimit te buxhetit ................................................................................................................ 33

6.2 Të hyrat vetanake 2008 ................................................................................................................................. 35 6.3 Shënime Sqaruese .......................................................................................................................................... 37 7. Zhvillimi i Burimeve Njerëzore.................................................................................................................. 38 SHTOJCA A…………………………………………………………................…………………………… 40 SHTOJCA B……………………………………………………………………...............…………………. 41 SHTOJCA C……………………………………………………………………................………………… 42 SHTOJCA D……………………………………………………………………………...……............…… 44 SHTOJCA E…………………………………………………………………………….......…........……… 46


1. Hyrje Një ndër shtyllat me të rëndësishme në zhvillimin ekonomik të një shteti është telekomunikacioni. Në dy dekadat e fundit industria e telekomunikacionit ka shënuar ndryshime në mënyrë eksponenciale. Këtu përfshihen ndryshimet teknologjike – me theks te posaçëm në fushën e digjitalizimit; paraqitja e produkteve të reja te cilat përfshijnë shërbimet e bazuara në internet si dhe konvergjenca e industrive te transmetimit (Broadcasting), teknologjisë së informacionit dhe te telekomunikacionit.

Në shtetet e Bashkimit Evropian (BE), Korniza Rregullatore (Regulatory Framework) për sektorin e telekomunikacionit ose siç ne fakt tani me njihet me emrin sektori i komunikimeve elektronike1

1. Hapi i parë ishte fillimi i liberalizimit të shërbimeve telekomunikuese në vitin 1992. Shërbimet telefonike të zërit kanë mbetur si e drejte ekskluzive e operatoreve publik, por janë liberalizuar shërbimet me vlerë të shtuar.

ka pasur një zhvillim të vazhdueshëm për rreth njëzet vite. Ky zhvillim mund te përmblidhet në katër faza kryesore:

2. Hapi i dytë i cili njihet si “1998 aquis”2

3. Hapi i tretë i referohet “2003 aquis” ose Korniza rregullatore EU 2003, e cila përbëhet prej disa direktivave siç janë: Framework Directive

ka bërë të mundshme liberalizimin e plotë të shërbimeve telekomunikuese. Kjo kornizë rregullatore bazohet në regjimin e autorizimeve individuale, dhe rregullimin asimetrik me kushte të veçanta për operatorët me fuqi të ndjeshme në treg (Significant Market Power SMP).

3, Authorization Directive4, Access Directive5, Universal Service Directive6 dhe vendimin per radio spekter (Radio spectrum decision)7

• Autorizimet e përgjithshme – Operatori mund të filloj me shërbime telekomunikuese pa pasur nevojë për licencë paraprake nga Rregullatori. Vetëm shërbimet qe kanë nevojë për resurse të kufizuara i nënshtrohen autorizimeve individuale.

. Ndryshimet kryesore ne këtë Kornize krahasuar me Kornizën Rregullatore “1998 aquis” janë :

1 Kjo për arsye te konvergjencës se teknologjive 2 Legjislacioni ka hyre ne fuqi ne vitin 1998, arsyeja pse edhe njihet me këtë emër 3 Direktiva 2002/21/EC 4 Direktiva 2002/20/EC 5 Direktiva 2002/19/EC 6 Direktiva 2002/22/EC 7 Vendimi 676/2002/EC


• Konvergjenca e teknologjive – Korniza Rregullatore në fjalë përfshinë në vete të gjitha rrjetat dhe shërbimet e komunikimeve elektronike. Kjo përfshinë telefoninë mobile,fikse, shërbimet e komunikimeve brezgjëra, si dhe ato të rrjetave transmetuese radio televizive.

• Operatorët me Fuqi të Ndjeshme në Treg (SMP) – Identifikimi dhe emërtimi i operatorëve me SMP mund të bëhet vetëm pas analizës rigoroze të tregjeve duke pasur për bazë parimet e ligjit për konkurrencë.

4. Hapi i katërt njihet si “2006 review”, ku me këtë rast janë bërë disa propozime

të reja të Kornizës Rregullatore “2003 Aquis” për rrjeta dhe shërbime komunikuese elektronike. Korniza e re pritet të hyjë në fuqi në vitin 2010.

Ne Republikën e Kosovës ligji aktual i Telekomunikacionit Nr. 2002/7 bazohet në kornizën rregullatore të BE-së “1998 aquis”. Duke pasur parasysh se edhe shteti ynë synon te anëtarësohet ne Bashkimin Evropian është i domosdoshëm hartimi i ligjit të ri për komunikime elektronike, i cili ligj do te bazohej në direktivat evropiane te vitit 2003. Projektligji do të hartohet nga Ministria për Transport, Postë dhe Telekomunikacion ne bashkëpunim te ngushtë me ART-në. Ne anën tjetër duhet të ceket se ndryshimi i Ligjit të Telekomunikacionit është paraparë edhe me dokumentin “Politikat e Sektorit të Telekomunikacionit” të aprovuar nga Qeveria e Kosovës në qershor të vitit 2007.

Në periudhen prej themelimit e deri me tani, ARTja eshte perpjekur qe në pajtueshmeri me ligjin, te krijoj kushtet per liberalizim te plote te tregut te Telekomunikacionit si dhe krijimin e kushteve te favorshme per investitoret nga jashte.

2. Ligji i Telekomunikacionit dhe ART-ja

Në vitin 2008 Kuvendi i Kosovës ne pajtueshmëri me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, beri amandamentimin e Ligji për Telekomunikacion 2002/7 .Ligji i amandamentuar Nr. 03/L-85 ne fakt ishte i karakterit formal te cilat ndryshime reflektojnë realitetin e ri institucional te krijuar pas shpalljes se Kosovës shtet i pavarur. ART dëshiron te potencoje fuqishëm se Ligji i telekomunikacionit duhet substancialisht te ndryshoje ne mënyrë qe të jetë në përputhshmëri me Direktivat e Komisionit Evropian dhe në harmoni me zhvillimet në sektorin e telekomunikacionit në Republikën e Kosovës, si dhe t’i mundësojë ART-se veprim sa me efektiv. Amandamentimet e Ligjit te telekomunikacionit pritet te bëhen gjate vitit 2009.


Sipas ligjit në fjalë, ART është përgjegjëse: për licencimin, rregullimin dhe menaxhimin e ofruesve të shërbimeve të telekomunikacionit në Republikën e Kosovës, inkurajimin e sektorit privat qe te hyje ne tregun e telekomunikacionit, promovimin dhe mbështetjen e plote te konkurrencës se drejte në përputhje me dispozitat në fuqi, rregullimin dhe aplikimin e standardeve unike për të gjithë ofruesit e shërbimeve telekomunikuese ,zhvillimin e politikes jo diskriminuese ndaj te gjithë atyre qe dëshirojnë te hyjnë ne këtë treg, si dhe mbrojtjen maksimale te mundshme te konsumatoreve qe përdorin shërbimet e ofruara telekomunikuese.

Realizimin e këtyre qëllimeve ART-ja e ushtron përmes veprimeve ne vijim:

• Implementon politikat e Ministrisë së Transportit Postes dhe Telekomunikacionit nё përputhje me legjislacionin ne fuqi;

• Nxjerr rregullore dhe instruksione për implementimin e ligjit të Telekomunikacionit;

• Lëshon licenca dhe autorizime për ofrimin e shërbimeve telekomunikuese nё Republikën e Kosovës;

• Promovon dhe lehtëson ofrimin e shërbimeve telekomunikuese vendore dhe ndёrkombёtare nё mёnyrё tё mjaftueshme dhe të kënaqshme, shërbimet universale dhe shërbime tjera;

• Përgatit planin e numeracionit, alokon numrat dhe blloqet numerike si dhe i administron ato nё mёnyrё te drejte , jo diskriminuese;

• Alokon resurset spektrale për operatorët e shërbimeve telekomunikuese dhe subjekteve tjera;

• Zgjidh konfliktet, nё mes tё pjesёmarrёsve nё aktivitetet telekomunikuese, duke pёrfshirё konfliktet nё mes të ofruesve të shërbimeve, përdoruesve, pronareve te pajisjeve;

• Ka autoritet te inspektoj kontratat e bëra nga ofruesit e shërbimeve nё lidhje me ofrimin e shërbimeve dhe pajisjet telekomunikuese si dhe pёrputhshmёrinё e tyre me ligjin.

2.1. Struktura organizative e ART-së

Struktura organizative e ART-së është bazuar në rekomandimet dhe praktikat më të mira ndërkombëtare (figura 1). Kjo strukturë organizative e propozuar nga ekspertë të Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (European Bank for Reconstruction and Development - EBRD) dhe e përpunuar nga ekspertë të ART-së, është bazuar në praktikat më të mira evropiane të organizimit të rregullatorëve, dhe si e tille i plotëson kërkesat specifike të Ligjit mbi Telekomunikacion.

Organogrami i ART përbëhet nga këto njësi gjegjësisht zyra funksionale:


• Zyra e Drejtorit Ekzekutiv

• Zyra/Njësia e Telekomunikacionit

• Zyra/Njësia për Menaxhimin e Spektrit Frekuencor

• Zyra/Njësia e Standardeve Teknike

• Zyra/Njësia e Shërbimit të konsumatorëve

• Zyra/Njësia e Administratës

• Zyra/Njësia Ligjore

• Zyra/Njësia e Financave

Shumica e këtyre njësive janë kompletuar. Struktura e re organizative do t’i mundësojë ART-së që të jetë e gatshme në aspektin organizativ që të përballet në mënyrë të suksesshme me çështjet komplekse të procesit të liberalizimit shërbimeve telekomunikuese si dhe tregut telekomunikacionit ne përgjithësi.


Figura 1: Struktura organizative e ART-së


Pas hyrjes ne fuqi te Kushtetutës se Republikës se Kosovës ,me datën 15 Qershor 2008, janë krijuar kushtet për transferimin e përgjegjësive te rezervuara për UNMIK-un ne institucionet vendore. ART menjëherë ka inkorporuar zyrën e menaxhimit te frekuencave (e cila ka qenë brenda shtyllës se IV të UNMIK) në kuadër te Departamentit për Menaxhimin e Frekuencave (DMF).

Pas inkorporimit, DMF është kompletuar dhe përbehet prej tre sektorëve (figura 2):

1. Sektori i licencimit dhe përcaktimit frekuencor 2. Sektori i Radio monitorimit frekuencor, dhe 3. Sektori i planifikimit frekuencor

Figura 2: Struktura organizative e DMF-së

Struktura e tillë organizative është bazuar edhe ne rekomandimet e Unionit nderkombëtar të Telekomunikacionit (ITU). Pas inkorporimit te DMF ne ART, ka filluar edhe procesi i tarifimit te spektrit frekuencor bazuar ne rregulloren Nr. 182/07.

Shefi i Departamentit

Sektori i licensimit

•Perpunimi i aplikacioneve

•Percaktimi frekuencor

•Licensimi dhe tarifimi

Sektori i radiomonitorimit

•Analizat inxhinierike

•Radiomonitorimi

•Matja e interferencave

Sektori i planifikimit

•Rregulloret

•Alokimi i spektrit

•Planifikimi i spektrit frekuencor


3. Aktiviteti legjislativ i ART-së Në bazë të obligimeve ligjore që rezultojnë prej dispozitave të Ligjit mbi Telekomunikacionin 2002/7, bordi i ART-së ka miratuar një numër të konsiderueshëm të rregulloreve dhe dokumenteve tjera përcjellëse, përmes të cilave precizohet implementimi i saktë i neneve të Ligjit.

Një prej rregulloreve më të rëndësishme është rregullorja për llojet e shërbimeve telekomunikuese që duhet të autorizohen / licencohen. Kjo rregullore në mënyrë precize e ka përcaktuar bazën ligjore sipas të cilës në aspektin juridik, të gjitha shërbimet telekomunikuese janë të liberalizuara.

Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit i ka hartuar dhe aprovuar nëntë tipe të autorizimeve / licensave të shërbimve të telekomunikacionit si vijon:

1. Licenca për shërbime telekomunikuese mobile - Ky tip i licencës mundëson ofrimin e shërbimeve telekomunikuese nga rrjeti vetanak.

2. Licenca për shërbime telekomunikuese pejxher - Ky tip i licencës lejon dhe

mundëson përdorim komercial të shërbimeve pejxher nga nënshkruesit e shërbimeve.

3. Licenca për shërbime telekomunikuese VSAT. Kjo licencë i jep të drejtë të

përdorimit aparaturë shumë të vogël në terminal, shënime digjitale në mjet me diametër të vogël të antenës vetëm për përdorim individual.

4. Licencë për shërbime telekomunikuese të radio-lidhjeve mobile publike. Kjo

licencë mundëson përdorim të qasjes publike në radio të lëvizshme në dërgimin e kërkesave ( p.sh. nga kamioni apo taksi parkimi).

5. Licencë për posedim të infrastrukturës për lidhje telekomunikuese

ndërkombëtar. Kjo licencë autorizon ndërprerje/zbarkim/krijim të lidhjes ndërkombëtare dhe obligimin dhe të drejtën që të lidhë rrjetin tjetër Kosovar të licencuar.

6. Licencë për shërbime telekomunikuese ndërkombëtare - Kjo licencë mundëson

furnizim të shërbimeve ndërkombëtare me informacion dhe zë me kërkesë që të zhbllokoj trafikun fizik të strukturës së bashkuar.

7. Licencë për shërbime telekomunikuese fikse - Kjo licencë lejon furnizimin me

shërbime fikse të zëshme dhe shërbime të dhënave nga rrjeti vetanak.


8. Licencë për ofrimin e shërbimeve të internetit - Kjo licencë lejon shërbime internet duke mos përfshirë zërin.

9. Licencë për shërbime me vlerë të shtuar - Kjo licencë lejon furnizimin e

shfrytëzuesve me shërbime mbi një rrjet ekzistues ( p.sh. shërbimet me kartelë) Bordi i ART-së për dhënien e licencave të lartshënuara për subjektet që do të ofrojnë shërbimet përveç përcaktimin e kritereve formale ka përcaktuar edhe çmimet për secilin tip të licencës (Tabela 1).

Tabela 1: Tipet e licencave qe lëshohen aktualisht nga ART-ja

Emërtimi i licencës Tarifa Tarifa e ripërtëritjes

Licencë për telekomunikime mobile

1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licencuara

Licenca për shërbime pejxher

€

12, 500 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licencuara

VSAT licencë

€


Licencë për Radio-Lidhje Mobile Publike

€


Licencë për nyje dhe pajisje Telekomunikuese ndërkombëtare

€


Licencë për Shërbime telekomunikuese ndërkombëtare

€


Licencë Kombëtare të Shërbimeve Fikse

€ 87, 500 1% e të hyrave vjetore të aktiviteteve të licencuara

Licencë për Ofrimin e Shërbimeve te Internetit


Licencë për Shërbime me Vlerë të Shtuar


Përkundër faktit se Ligji ekzistues i telekomunikacionit ka limituar ART-ne ne punën e saj, Rregullatori, megjithatë edhe në vitin 2008 ka vazhduar me zhvillimin e


mëtutjeshëm te kornizës rregullatore , e cila ka ofruar siguri për të gjithë ofruesit potencial të shërbimeve telekomunikuese si dhe krijimin e një ambienti të sigurt rregullator për tërheqjen e investimeve ne këtë sektor.

ART –ja ka vazhduar me nxjerrjen e rregulloreve qe kane derivuar si obligim i implementimit te Ligjit te Telekomunikacionit, Politikave te Sektorit te Telekomunikacionit dhe obligimeve te dala nga Plan Veprimi i Partneritetit Evropian.

Me qellim te liberalizimit dhe rritjes se konkurrencës se mëtutjeshme ne tregun e telekomunikacionit, ART–ja gjatë vitit 2008 ka nxjerre keto rregullore/ korniza/ vendime:

• Korniza për MVNO është aprovuar me 05.02.2008 dhe është ndryshuar me 29.05.2008. Ky dokument ka kaluar fazën e Konsultimit Publik dhe pas kësaj është bërë aprovimi i tij. Me dokumentin Politikat e Sektorit të Telekomunikacionit është paraparë që ART të jap një ose dy licenca për Operatoret e Rrjetit Virtual Mobil. Andaj për t’i paraprirë realizimit të kësaj detyre ART është dashur të përpiloj dhe aprovojë këtë dokument me të cilin dokument janë përcaktuar llojet e MVNO si dhe çështjet e tjera kyçe si alokimi i numrave, brendingu, faturimi, interkonekisoni, romingu, kujdesi ndaj klientëve etj. Të gjitha këto me qëllim që ofruesit potencial të këtyre shërbimeve të kenë një pasqyrë të qartë për çështjen MVNO. ART ka për qëllim që të bëj të mundshëm këtë bashkëpunim në mes të kompanive që shprehin interesim bashkëpunimi MNO-MVNO, me synimin e krijimit të një tregu konkurrent dhe zbatimit të praktikave të më të mira ndërkombëtare në këtë drejtim. Deri me tani janë licencuar dy operatorë për ofrimin e shërbimeve mobile virtuale.

• Rregullorja për dhënien e licencës për akordimin e se drejtës për shfrytëzimin

e radio frekuencave (Nr. 008/08). Përmes kësaj rregullore është rregulluar procedura e kërkimit, procedimit dhe akordimit të së drejtës për shfrytëzimin e radio frekuencave.

• Rregullorja për mbrojtjen e konsumatorit dhe fshehtësisë së përdorueseve të

shërbimeve të telekomunikacionit (Nr. 222/08). Me të janë përcaktuar të drejtat dhe detyrimet e konsumatoreve, ofrueseve të shërbimeve të telekomunikacionit si dhe marrëdhëniet në mes të konsumatoreve dhe ofrueseve të shërbimeve. Si qëllim i saj është mbrojtja e të drejtave të konsumatoreve të cilat janë përcaktuar me ligjin e Telekomunikacionit si të drejta të konsumatorit.

• Amandamentimi i Rregullores për Autorizim dhe Licencim (Nr. 182/07-B).

Qëllimi i këtij amendamentimi ishte hyrja në fuqi e Rregullores për Tarifimin e Spektrit, si dhe tarifimit të numeracionit. Me këtë amendamentim pagesa vjetore nga 1 % është zbritur 0.3% bruto të qarkullimit që rrjedh nga aktivitetet e licencuara, në pajtim me legjislacionin në fuqi.


• Vendimi për tarifim të Numeracionit (Nr. 240/08). ART sipas Ligjit për Telekomunikacion dhe Rregullores për Planin e Numeracionit për Rrjetat e Telekomunikacionit në Kosovë, duhet të vendos tarifa për numra dhe blloqe numrash. Në zbatim të këtyre konditave është aprovuar Vendimi për Tarifimin e Numrave me dt. 01.12.2008.

Për të përcaktuar këto tarifa ART ka marrë parasysh rekomandime dhe praktika të ndryshme evropiane. Si dokumente bazë janë marrë rekomandimet e CEPT-ECC. Njëkohësisht është analizuar baza e të dhënave të ITU për tarifimin e Numeracionit si dhe rekomandimet e tyre e po ashtu janë shqyrtuar dhe analizuar të gjitha praktikat e shteteve evropiane.

Ne fazën e përgatitjes së drafteve janë edhe disa rregullore si :

• Draft rregullorja për brezet frekuencore te cilat nuk kërkojnë licenca

• Draft rregullorja për zgjedhjen dhe para zgjedhjen e bartësit (CS&CPS)

• Draft rregullorja për bartshmerine e numrave

• Draft rregullorja për aprovimin e tipeve te pajisjeve

• Draft rregullorja për te drejtën e shtegut dhe

• Udhërrëfyes për Interkoneksion,

Dokumentet e lartpërmendura pritet te finalizohen dhe aprovohen ne vitin 2009.

Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit po ashtu ka bërë më praktik procesin e licencimit duke hequr barrierat e panevojshme për aplikim, pra ka thjeshtësuar procedurën për aplikim dhe ka eliminuar kërkesat jopraktike procedurale.

4. Aktiviteti Rregullator Në bazë të Ligjit për Telekomunikacion ART është organ kompetent për lëshimin e licencave dhe autorizimeve për shërbimet e ndryshme telekomunikuese, andaj si rezultat i saj në kuadër të ART vepron Komisioni për Autorizim/Licencim dhe Monitorim, i cili përbehet nga tre anëtarë të Bordit dhe ekspert tjerë brenda ARTsë. Ky komision ka shqyrtuar aplikacionet për licenca dhe autorizime, dhe ka bërë monitorimin e përmbushjes së kushteve të licencave nga ana e operatorëve të licencuar.

Duhet cekur se aktiviteti licencues është njeri prej aktiviteteve rregullatore me të rëndësishme që ka të bëjë me reformën e sektorit telekomunikues.

Politikat e licencimit dhe implementimi i i tyre determinojnë strukturën e tregut, numrin dhe llojin e operatoreve, shkallën e konkurrencës në mes tyre, efikasitetin dhe kualitetin e ofrimit te shërbimeve telekomunikuese.


Me procesin licencues ART ka synuar arritjen e këtyre objektivave:

• Alokimin sa me efektiv te resurseve të limituara,

• Zgjerimin e rrjetit dhe shërbimeve,

• Rregullimin e strukturës së tregut,

• Krijimin e një kornize ligjore për konkurrencë te mirëfilltë,

• Krijimin e të hyrave buxhetore për Rregullatorin ne mënyrë qe te mbuloje shpenzimet administrative,

• Mbrojtjen e konsumatorëve,

• Sigurinë e rregullatorit.

Licencimi paraqet vetëm një element të kornizës rregullatore. Dispozitat tjera, që rregullojnë sjelljet e operatoreve janë të përfshira në Ligjin e Telekomunikacionit, politikat sektoriale, rregulloret, udhëzimet etj.

Me definimin e qartë të drejtave dhe obligimeve të operatorit dhe Rregullatorit, licenca mund të rritë qartazi besimin e qeverisjes së Rregullatorit. Siguria dhe depolitizimi i Rregullatorit është element krucial në procesin e liberalizimit, me të cilin synohet tërheqja e investimeve kapitale nga operatoret e rinj.

Deri me tani ART-ja ka lëshuar gjithsej 38 licenca të shërbimeve telekomunikuese, të cilat janë paraqitur në tabelën në vijim (tabela 2). Me së shumti janë dhënë licenca për operatoret e shërbimeve te internetit dhe atyre me vlere te shtuar (Value Added Service).

Tabela 2: Numri i autorizimeve/licencave të lëshuara nga ART-ja

LLoji i licensës Numri i operatorëve të licensuar Licenca për telekomunikime mobile (MNO)

2

Licenca e shërbimeve fikse kombëtare 2

Licenca e shërbimeve te internetit 10

Licenca e shërbimeve telekomunikuese ndërkombëtare

4

Licenca për nyje dhe pajisje telekomunikuese ndërkombëtare

4

Licenca e shërbimeve me vlere te shtuar 14 Licenca për shërbime mobile virtuale (MVNO)

2


Grafiku ne vijim (figura 3) ilustron numrin e licencave të lëshuara gjatë viteve 2004 deri 2008. Siç shihet nga figura vetëm gjatë vitit 2007 janë dhënë 18 licenca ndër to edhe ajo e telefonisë mobile e lëshuar me 6 mars të vitit 2007 (konzorciumi IPKONET/ Mobitel/ Telekomi Slloven).

Figura 3: Licencat e lëshuara nga ART-ja gjate viteve 2004-2009

4.1 Pjesëmarrja e ART-së ne projektin e Komisionit Evropian (KE)

Komisioni Evropian përmes kompanisë Cullen International ka bere studimin dhe monitorimin e zhvillimit te tregjeve telekomunikuese ne shtetet e Evropës Juglindore.

Shtetet të cilat kanë marre pjesë ne këtë projekt janë: Kosova, Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Bullgaria, Kroacia, Mali i Zi, Rumania, Turqia, Maqedonia, dhe Serbia. Projekti i KE-së ka filluar qe nga viti 2005 dhe është me rëndësi të theksohet se Kosova prej fillimit në këtë projekt ka marre pjesë si entitet i veçante (ndaras nga Serbia).

Deri më tani janë publikuar 5 raporte (Country Comparative dhe Country Profile) nga Cullen International (www.cullen-international.com), ku me këtë rast janë prezantuar te arriturat e shteteve te Evropës Juglindore ne përafrimin e tyre me standardet e BE-se ne sektorin e telekomunikimeve.

Informacioni i përmbledhur ne 4 raportet e para “Country Comparative” për monitorimin e gjendjes ne sektorin e telekomunikacionit është përberë nga 4 kapituj kryesore:

• Informata organizative

• Informata mbi tarifat

• Informata mbi rregullatorin dhe

2 3 4

18

11

38

0

5

10

15

20

25

30

35

40

2004 2005 2006 2007 2008 TOTAL

Numri i licensave të lëshuara 2004/08

http://www.cullen-international.com/�


• Informata mbi tregun

Në vitin 2008 ka ndryshuar formati i pyetësorëve për analizën e gjendjes ne sektorin e komunikimeve elektronike. Informacioni i përmbledhur ne raportin e shtatorit te vitit 2008 (i njohur si RAPORT I), mund te përmblidhet ne 4 segmente kryesore:

• Komunikimet Elektronike: Informata Rregullatore dhe Organizative,

• Komunikimet Elektronike: Informata mbi çmimet

• Komunikimet Elektronike: Informata mbi tregun

• Shërbimet Informatike Shoqërore

ART ka bashkëpunuar ngushtë me KE, përmes kompanisë Cullen International, duke marrë pjesë në mënyrë aktive në të gjitha forumet e organizuara për shtetet e Evropës Juglindore, ku janë prezantuar të dhënat e paraqitura më lart.

Analiza e raporteve të publikuara gjer më tani tregon se tregu i telekomunikacionit në Kosovë ka shënuar rezultate pozitive, të cilat reflektohen në Raportin e Progresit 2008 për Kosovën, të publikuar nga Komisioni Evropian. 4.2. Menaxhimi i resurseve frekuencore

Një nder detyrat kryesore te ART-se është menaxhimi efektiv i resurseve frekuencore ne mënyrë qe te nxjerren përfitime maksimale për sektorin e telekomunikacionit dhe për ekonominë e Republikës se Kosovës në tërësi.

Një ndër projektet e rëndësishme të ART-se për të menaxhuar resurset frekuencore është përgatitja e draft projektit : Strategjia kombëtare për implementimin e BWA (Broadband Wireless Access) në brezin frekuencor 3.5 GHz (3410 – 3600 MHz) ”, i cili ka të bëj me ofrimin e shërbimeve brezgjëra (BWA) në tërë territorin e Republikës së Kosovës.

Pas përgatitjes së dokumentit në fjalë ka filluar procesi konsultues, ku janë ftuar te gjitha palët e interesuara qe të japin vërejtjet dhe sugjerimet e tyre ne mënyrë qe dokumenti final te jete sa me i favorshëm për ofruesit e shërbimeve telekomunikuese dhe shfrytëzuesit e tyre.

Implementimi i kësaj strategjie është i një rëndësie të veçantë, duke marrë parasysh faktin që për momentin penetrimi i shërbimeve brezgjëra (broadband) në Kosovë është i vogël, ku ofrohet transmetim i shpejtë vetëm në qytete ku ka një infrastrukturë të zhvilluar. Qëllimi është mbulimi i tërë territorit të Republikës së Kosovës (edhe zonat rurale) me shërbime brezgjera.


Dokumenti i strategjisë është bazuar në praktikat më të mira të shteteve evropiane dhe rajonale, vendimet e Komisionit Evropian, vendimet dhe rekomandimet e CEPT-it si ECC/DEC (07)02), ECC/REC (04)05, ERC/REC(12)08, etj.

Strategjia për BWA e përgatitur nga ART-ja parasheh licencimin e katër operatorëve licencave në nivelin nacional (në tërë territorin e Republikës se Kosovës). 4.2.1 Implementimi i projektit për menaxhim dhe monitorimin e spektrit frekuencor

Siç u theksua me lart, radio spektri ёshtё resurs i kufizuar, prandaj shfrytëzimi sa më efikas i tij ёshtё shumë i domosdoshëm. Menaxhimi i spektrit ёshtё kombinim i procedurave administrative, shkencore dhe teknike për të siguruar funksionim efikas tё pajisjeve dhe shërbimeve pa shkaktuar interferencë. Thënë më thjeshtë, menaxhimi i spektrit është procesi i tërësishëm i rregullimit dhe administrimit të përdorimit të radio spektrit.

Qëllimi i menaxhimit të spektrit ёshtё rritja e efektshmёrisё dhe zvogëlimi i interferencës. Që të arrihet kjo ёshtё e domosdoshme ekzistimi i një sistemi te mirёfilltё dhe funksional për menaxhimin e frekuencave, i cili nё vete përfshin softuerë të ndryshëm si për administrim dhe licensim per sherbime te ndryshme, analiza inxhinierike (duke perfsire modulin per ITU notification, procesim automatik te matjeve), dhe planifikim te spektrit frekuencor, të cilat janë të ndërlidhura edhe me sistemin monitorues dhe së bashku pёrbёjnё një tёrёsi.

Ky projekt ёshtё bazuar nё rekomandimet e Bankës Evropiane për Zhvillim dhe Rindërtim (EBRD-European Bank for Reconstruction and Development), nё dokumentin “Politikat e Sektorit të Telekomunikacionit” , po a shtu edhe nё Ligjin e Telekomunikacionit Nr. 2002/7.

Implementimi i këtij projekti është ne fazën përfundimtare me ç’rast është bere trajnimi i eksperteve te ART te cilët do te punojnë me softuerë te sofistikuar te cilet mundësojne menaxhim dhe monitorim te spektrit frekuencor. 4.3. Resurset e numeracionit Me qellim te menaxhimit efikas te resurseve numerike, qasjes jo diskriminuese ne alokimin dhe përdorimin e numrave, serive dhe blloqeve numerike për secilin dhe për çdo operator dhe ofrues te shërbimeve telekomunikuese publike si dhe duke u bazuar ne nenin 4(4), neni 37 te Ligjit për Telekomunikacion RREG/UNMIK/2003/16, Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit ne Kosove ka aprovuar Rregulloren për Planin e Numeracionit për Rrjetat e Telekomunikimit ne Kosove. Gjate kësaj periudhe ART ka bere ndarjen e numrave dhe blloqeve numerike për operatoret VALA, IPKO


për shërbimet mobile dhe ato fikse dhe ndarjen e numrave për operatoret e tjerë te licencuar.

Ne Baze te Ligjin për Telekomunikacion dhe Rregulloren për Planin e Numeracionit për Rrjetat e Telekomunikimit ne Kosove ART duhet te vendos tarifa për numra dhe blloqe numrash. Si rezultat i kësaj është aprovuar vendimi për tarifimin e numeracionit (Nr. 240/08). Keto tarifa jane treguar ne tabelen 3.

Tabela 3:Tarifat për numeracion

Tarifimi Gjeografik Mobil Carrier (pre) selection

Free Phone

Premium rate

Shared cost

Personal numbers

Alokimi 0 0 0 0 0 0 0

Perdorimi 0.15 0.15 1300 0 80 20 0.20

Me këtë vendim shfrytëzuesit e numrave dhe blloqeve numerike obligohen te paguajnë tarifa vetëm për shfrytëzimin e tyre e jo për alokim. Kjo tarifë duhet te paguhet ne baza vjetore dhe është përcaktuar ne baze te shërbimeve te ofruara.

4.4. Interkoneksioni

Ne kuadër te ART-se vepron edhe Departamenti i Interkoneksionit. Ky Departament konform Ligjit te Telekomunikacionit 2002/7 neni 53(6) është duke përgatitur dokumentin i cili do të shërbejë si Udhërrëfyes për Interkoneksion. Ky dokument është edhe një hap i ART qe te siguroje ambient jo diskriminues, konkurrues për te gjithë ofruesit e shërbimeve telekomunikuese qe dëshirojnë te hyjnë ose janë te pranishëm ne këtë treg.

Ky dokument do të mundësojë eliminimin e barrierave dhe lehtësimin e punës së Rregullatorit ne rastet kur nevojitet te zgjidhet ndonjë mosmarrëveshje ne lidhje me konkludimin e marrëveshjeve te interkoneksionit.

Poashtu gjate vitit 2008 PTK dhe IPKO kane arritur marrveshje per terminim te thirrjeve mobile. Ne tabelen ne vijim jane paraqitur tarifat aktuale per MTR.


Tabela 4:Terminimi i thirrjeve

Propozimi/Vendimi

Terminimi i thirrjeve mobile (euro cent) Asimetria

PTK Mobile IPKO Mobile

Peak Off -peak

Peak Off-peak

Marrveshja e re PTK /IPKO

6.8 6 11.2 9.9 1.65

4.5. Kodi Telefonik shtetëror dhe ai për Internet

Duke u bazuar në dokumentin “Politikat e sektorit të telekomunikacionit” pika [3.6.1.] të aprovuar nga Qeveria, Ministria e Punëve të Jashtme në bashkëpunim të ngushtë me MTTP-në

Çështja e kodit telefonik thirrës ndërkombëtar (kodi shtetëror) varet nga situata politike, pra nga numri i shteteve që

dhe ART-në do të kërkojnë që në një afat sa më të shkurtër të bëhet e mundur marrja e kodit shtetëror telefonik.

e njohin Republikën e Kosovës . Është e rëndësishme të ceket se pothuajse të gjitha vendet anëtare të OKB-së janë edhe shtete anëtare të ITU-së, pra votat e përmendura më lartë (2/3 e 191 votave të mundshme) nënkuptojnë numrin e shteteve që duhet të

Duke pasur parasysh faktin që momentalisht Kosova nuk ka kod të vetin telefonik, atëherë operatoreve të licencuar iu është dhënë

njohin shtetin e Kosovës, për t’u siguruar edhe kodi shtetëror telefonik.

mundësia nga Rregullatori (ART) që ata të bëjnë marrëveshje me shtete tjera për shfrytëzimin e kodeve të tyre telefonike, çka nënkupton se operatorët u paguajnë shuma të caktuara atyre shteteve, sipas marrëveshjeve përkatëse për shfrytëzimin e kodeve të

Procedurat zyrtare për sigurimin e "kodi shtetëror për internet"

tyre. Momentalisht në Kosovë, shfrytëzohen 3 kode telefonike: Monakos (377), slloven (386), dha ai serb (381).

, Top-Level Domenit (ccTLD-Country Code Top Level Domain) për Republikën e Kosovës, bëhen përmes Korporatës së Internetit për Caktimin e Emrave dhe Numrave (ICAN) dhe Agjencionit Shërbyes ISO 3116 të Kombeve të Bashkuara (ISO 3166/MA).


Duke pasur parasysh faktin që

Paralelishte me dy kodet e mesiperme, ART do te angazhohet qe ne bashkpunim me institucionet vendore dhe nderkombetare te siguroj edhe kodin per sherbime radioamatore callsign, i cili caktohet nga ITU.

edhe kjo çështje është e ndërlidhur me kombet e bashkuara, kjo do të zgjidhet paralelisht me kodin shtetëror telefonik, në bashkëpunim të ngushtë me MTTP-në.

5. Gjendja në sektorin e telekomunikacionit Deri më tani janë liberalizuar të gjitha shërbimet telekomunikuese, duke përfshirë edhe shërbimet e telefonisë fikse, mobile, të internetit, shërbimeve me vlerë të shtuar dhe të tjera.

5.1 Shërbimet e Telefonisë fikse

ART-ja deri më tani ka licencuar dy operatorë për ofrimin e shërbimeve telekomunikuese fikse në tërë territorin e Republikës së Kosovës.

Operatorët në fjalë janë: PTK – Telefonia Fikse (Telekomi i Kosovës ), i licencuar me datën 30.07.2004, dhe IPKO (i licencuar me datën 08.09. 2006).

Gjate vitit 2008 Telekomi IPKO ka filluar me sherbimete e telefonise Fikse. Liberalizimi i sherbimevete telefonise fikse do te ndikoj qe te rritet penetrimi dhe zvoglimi i tarifave per parapaguesit. Aktualisht në Kosovë kemi 95462 linja të telefonisë fikse (90600 linja janë te Telekomit te Kosovës, ndërsa 4862 te IPKOs).

Telekomi i Kosovës (TK) tashmë ka kaluar ne platformën e rrjetit NGN (Next Generation Network), i cili mundëson integrimin e zërit videos dhe të dhënave në një infrastrukture të vetme.

Ne tabelën 5 është treguar shkalla e digjitalizimit të telefonisë fikse prej vitit 2004 deri në vitin 2008. Tabela 5: Shkalla e digjitalizimit të telefonisë fikse në Kosovë

01.01.2004 01.01.2005 01.01.2006 01.01.2007 01.01.2008 45.00% 47.00% 47.00% 100.00% 100.00% Figura 4 ilustron shkallen e digjitalizimit të telefonisë fikse të Republikës se Kosovës ne krahasimin me shtetet e Evropës juglindore. Ne figure shihet se Kosova, Kroacia, Maqedonia, Mali I Zi, dhe Rumania kane përfunduar digjitalizimin e plote. Shqipëria,


Bosnja dhe Hercegovina, dhe Turqia janë në nivelin mbi 95 %. Serbia mbetet nën 90%, ndërsa Bullgaria nën 60%.

Figura 4: Digjitalizimi i telefonisë fikse ne shtetet e Evropës juglindore

Ne figurën 5 është treguar ndarja e tregut ndërmjet operatoreve te telefonisë fikse IPKO dhe TK.

Figura 5: Ndarja e tregut ndermjet operatoreve : TK dhe IPKO

95%

5%

Ndarja e tregut ne sektorin e telefonise fikse (%)

TK

IPKO


Ne figurat e meposhtme jane paraqitur disa te dhena, ku jane bere krahasimet e tarifave thirrese të Republikës se Kosovës ne krahasimin me shtetet fqinje (Shenimi RKS paraqet te dhenat per Republiken e Kosoves).

Figura 6

Figura 7

HR MK TR AL BA-bh BA-ts BA-ht ME RS RKS

2007 38 19 43.7 6.8 18 11 16 10 4.5 11

2008 38.66 19.28 36.75 9.91 18.42 11.88 16.04 22.23 4.39 11.5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Euro

cent

+TV

SH

Kosto per 10 min thirrje lokale


2007 0.12 0.17 0.16 0.35 0.2 0.2 0.2 0.13 0.07 0.03

2008 0.12 0.17 0.13 0.36 0.12 0.16 0.16 0.18 0.07 0.03

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

0.35

0.4

Tarifat per distanca te gjata per 3 min thirrje


Figura 8

5.2 Shërbimet e Telefonisë Mobile Ne mars te vitit 2007 është lëshuar edhe licenca e dyte e telefonisë mobile. Licencën e dyte te telefonisë mobile e fitoi konsorcijumi Telekom Slovenija/IPKOnet.

Momentalisht nё Kosovë ekzistojnë dy operatorë tё licencuar tё telefonisë mobile (Standardi GSM 900/1800): “Vala” dhe konsorciumi “IpkoNet/Telekom Slovenije/Mobitel’’

Krahas dy operatoreve te licencuar MNO (Mobile Network Operator) te përmendur me larte, janë licencuar dhe dy operatore tjerë mobil virtual (MVNO): Dukagjini Telecommunications J.S.C (d3mobile) dhe Dardafon LLC.

. Operatori “VALA” ka pёrafёrsisht rreth 886.000 shfrytëzues (850 mije me parapagim dhe 36 mije me kontrate) me një penetrim prej 42.19 %, ndërsa opera tori i dytё “ IPKO “ ka fillua r operimin me 1 7 dhjetor 2 0 0 7 dhe ka a rritur një penetrim prej 16.62% (349 mije parapagues).

Ne tabelën 6 është treguar penetrimi i telefonisë mobile ne Kosove prej vitit 2004 deri në vitin 2008, ndërsa në figurën 9 është dhenë interpretimi grafik. Tabela 6: Penetrimi i operatoreve te telefonisë mobile ne Kosove

01.01.2004 01.01.2005 01.01.2006 01.01.2007 01.07.2007 01.06.2008 31.12.2008 VALA 15.20% 16.00% 18.00% 29.50% 34.50% 41.50% 42.19% IPKO - - - - - 13.50% 16.62%


2007 0.8 0.58 0.66 1.1 0.24 0.25 0.25 0.82 0.41 0.55

2008 0.81 0.58 0.54 1.14 0.26 0.28 0.28 0.67 0.4 0.55

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

Tarifat fikse mobile per 3 min


Figura 9: Penetrimi i operatoreve te telefonisë mobile ne Kosove

Duke pasur parasysh faktin qe dy operatoret mobil (Ipko dhe Vala) tani kane se bashku rreth 1.235 milion parapagues, atëherë penetrimi i telefonisë mobile ne Republikën e Kosovës është rreth 58.8%8

Figura 10: Penetrimi i telefonose mobile në Kosovë

(Figura 10).

Bazuar në dokumentin “Politikat e sektorit të telekomunikacionit”(të aprovuar nga Qeveria në qershor të vitit 2007), pika (4.1.2), penetrimi i shërbimeve të telefonisë mobile deri në

8 Kjo llogaritje ka marre për baze supozimin se numri I banoreve ne Republikën e Kosovës është 2.1 milion

15 16 18

3035

41.5 42.19

13.516.62

01.01.2004 01.01.2005 01.01.2006 01.01.2007 01.07.2007 01.06.2008 31.12.2008

Vala ipko

15 16 18

30 35

55 59

Penetrimi i telefonise mobile [%]


fund të vitit 2008 duhet të jetë 45%. Ky objektiv është arritur në tremujorin e dytë të vitit 2008.

Ne tabelen 7 jane paraqitur disa te dhena për shërbimet e operatoreve mobil “Vala” dhe “Ipko”.

Operatori Vala tashmë ka arritur marrëveshje roamingu me 135 operatorë9 nga 71 shtete të ndryshme të botës.

Tabela 7: Shërbimet e operatoreve mobil të licensuar nga ART-ja

VALA IPKO GPRS/EDGE GPRS/EDGE

Roaming Roaming Post-paid Post-paid Pre-paid Pre-paid

SMS SMS MMS MMS

Ne Figurën 11 është treguar ndarja e tregut ndërmjet operatoreve mobil VALA dhe IPKO.

Figura 11: Ndarja e tregut ndermjet operatorit VALA dhe IPKO

9 Kjo vlene vetem per klientet post-paid, ndersa per klientet pre-paid marrveshje roaming ka me 8 operatore nga 5 shtete te Rajonit

72%

28%

Ndarja e tregut (%)

VALA

IPKO


5.2.1. Tarifat e thirrjeve brenda Kosovës (kombëtare)

Operatori mobil Vala gjate vitit 2007 ka zbritur çmimet e mbrëmjes (off-peak) për parapaguesit pre-paid nga 0.16 €/min ne 0.08 €/min (50%). Po ashtu zbritje ka pasur edhe për shërbimet e mesazheve te shkurtra (SMS), nga 0.013€ ne 0.008€ (38%). Ne qershor te vitit 2008 Vala ka zbritur çmimet për parapaguesit prepaid për 37.5 %.

Ne tabelën 8 janë paraqitur tarifat e thirrjeve për operatoret mobil prej vitit 2006 deri ne vitin 2008.

Tabela 8 : Tarifat e thirrjeve mobil-mobil gjatë viteve 2006 - 200810

Viti Zona e tarifimit

Tarifa Minuta e parë Minutat në vazhdim

2006

Vala - Vala

peak 0.16 €/min 0.03€/10s

Off-peak 0.16€/min 0.03€/10s

2007

Vala - Vala peak 0.16 €/min 0.04€/15s

Off-peak 0.08€/min 0.02€/15s

10 Vala ka prezantuar tani edhe tarifat te quajtura extra off-peak me vetem 0.02€/min prej ores 01:00 deri ne oren 06:00 te mengjesit

€ - € 0.05 € 0.10 € 0.15 € 0.20

Peak

Off-peak

Peak Off-peak

1min € 0.16 € 0.08

Minuta e parë

€ - € 0.02 € 0.04 € 0.06

Peak

Off-Peak

Peak Off-Peak

15s € 0.04 € 0.02

Minutat në vazhdim

€ - € 0.05 € 0.10 € 0.15 € 0.20

PeakOff-peak

Peak Off-peak

1min € 0.16 € 0.16

Minuta e parë

€ - € 0.01 € 0.02 € 0.03 € 0.04

PeakOff-Peak

Peak Off-Peak

10s € 0.03 € 0.03

Minutat në vazhdim


2008

Vala - Vala

peak 0.10 €/min 0.02€/12s

Off-peak 0.05€/min 0.01€/12s

2008 Vala - Ipko peak 0.28€/min 0.07€/15s

Off-peak 0.28€/min 0.07€/15s

2008 Ipko - Ipko peak 0.10 €/min Off-peak 0.05€/min

2008 Ipko - Vala peak 0.15€/min Off-peak 0.15€/min

Shtator 2008

Vala-Vala peak 0.08 €/min Off-peak 0.04 €/min

Tarifat e thirrjeve nga operatorët mobil (IPKO dhe VALA) në ata fiks (IPKO Fiks dhe Telekomi i Kosovës), janë paraqitur në tabelën 9.

€ - € 0.05 € 0.10 € 0.15

Peak

Off-peak

Peak Off-peak

1min € 0.10 € 0.05

Minuta e parë

€ - € 0.01 € 0.02 € 0.03

Peak

Off-Peak

Peak Off-Peak

12s € 0.02 € 0.01

Minutat në vazhdim

€ - € 0.10 € 0.20 € 0.30

Peak

Off-peak

Peak Off-peak

1min € 0.28 € 0.28

Minuta e parë

€ - € 0.02 € 0.04 € 0.06 € 0.08

Peak

Off-Peak

Peak Off-Peak

15s € 0.07 € 0.07

Minutat në vazhdim


Tabela 9: Tarifat e thirrjeve mobil-Fiks

Zona e tarifimit Tarifa Minuta e parë Minutat në vazhdim

Vala - PTK

peak 0.19 €/min 0.03€/10s

Off-peak 0.19€/min 0.03€/10s

Vala –IPKO Fiks peak 0.19 €/min 0.03€/10s

Off-peak 0.19€/min 0.03€/10s

IPKO-IPKO Fiks peak 0.10€/min

Off-peak 0.10€/min IPKO Fiks - PTK Peak 0.15€/min

Off-peak 0.15€/min Në tabelën 10 janë treguar tarifat për SMS të operatoreve mobil VALA dhe IPKO. Një SMS brenda rrjetit të operatorit VALA dhe operatorit IPKO kushton vetëm 0.05€.

€ - € 0.05 € 0.10 € 0.15 € 0.20

Peak

Off-peak

Peak Off-peak

1min € 0.19 € 0.19

Minuta e parë

€ - € 0.01 € 0.02 € 0.03 € 0.04

Peak

Off-Peak

Peak Off-Peak

10s € 0.03 € 0.03

Minutat në vazhdim

€ - € 0.05 € 0.10 € 0.15 € 0.20

Peak

Off-peak

Peak Off-peak

1min € 0.19 € 0.19

Minuta e parë

€ - € 0.01 € 0.02 € 0.03 € 0.04

Peak

Off-Peak

Peak Off-Peak

10s € 0.03 € 0.03

Minutat në vazhdim


Tabela 10: Tarifat për SMS gjatë viteve 2006 - 2008

viti Zona e tarifimit Tarifimi 2006

Vala- Vala Lokal 0.013€/SMS

2007 Vala- Vala

Lokal 0.08€/SMS Nderkombetar 0.13€/SMS

2008 Vala- Vala

Lokal 0.05€/SMS Nderkombetar 0.13€/SMS

2008 Vala-Ipko Lokal 0.13€/SMS 2008 Ipko – Vala Lokal 0.05€/SMS 2008 Ipko - Ipko Lokal 0.05€/SMS

Nderkombetar 0.10€/SMS Grafiku në vijim (figura 12) tregon mesataren e çmimeve për thirrje mobil-mobil dhe SMS Brenda territorit te Kosovës gjate viteve 2006/08.

Figura 12: Tarifat e thirrjeve mobil-mobil dhe SMS ne nivel nacional

5.2.2. Tarifat e thirrjeve jashtë Kosovës (ndërkombëtare)

Në mars të vitit 2008 operatori mobil Vala për konsumatorët e saj (Prepaid dhe ata Postpaid) ka ulur çmimin e thirrjeve ndërkombëtare mesatarisht për 30% deri në 50%.

2006 2007 2008

Zeri 16 16 10

SMS 13 8 5

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

cmim

i ne

euro

cent

çmimet për thirrje dhe SMS


Kështu për thirrjet drejt Shqipërisë, Maqedonisë dhe shteteve tjera fqinje ulja është nga 0.72 Euro në 0.48 Euro për minutë të bisedës, kurse drejt të gjitha shteteve evropiane dhe SHBA-të nga 0.84 Euro respektivisht 0.96 Euro në 0.56 Euro për minutë. Në orët e mbrëmjes dhe gjatë vikendit këto tarifa janë më të ulta për tërë Evropën dhe SHBA-në për vetëm 0.44 € për minutë të bisedës, përderisa me shtetet fqinje për vetëm 0.36€ për minutë. Tarifat e reja të aplikueshme si për konsumatorët Prepaid dhe për ata Postpaid janë të përcaktuara dhe të ndara në bazë të zonave.

Operatori IPKO çmimet e thirrjeve ndërkombëtare për ne shtetet e rajonit dhe shumicës se shteteve evropiane për parapaguesit e saj i ofron për vetëm 0.44 euro për minutë.

5.2.3. Mbulueshmëria dhe shfrytezimi i brezit frekuencor

Operatori mobil VALA - Duke u bazuar nё dokumentin e licensёs (neni 16.1) tё lёshuar nga ART-ja, operatori i licensuar „Vala“ i shfrytёzon kanalet frekuencore tё paraqitura nё tabelёn 11 (SHTOJCA A). Siq shihet nga tabela e mёposhtme brezi zyrtar i „Vala“ ёshtё 13.6 MHz ku tё gjitha kanalet i ka nё brezin 900 MHz (P-GSM).

Tabela 11: Alokimi i radio frekuencave pёr operatorin e licensuar Vala

Brezi Linku i eperm (Uplink) Linku i poshtem (Downlink) 900 MHz

Kanalet 1 deri 58 890.2 MHz – 901.6 MHz 935.2 MHz – 946.6 MHz Kanalet 62 deri 71 902.4 MHz – 904.2 MHz 947.4 MHz – 949.2 MHz

Operatori VALA momentalishtё ka njё mbulueshmёri rreth 90 % tё territorit tё Republikes se Kosovёs.

Sa i përket mbulueshmërisë në zonat e banuara me minoritetin serb, deri më tani kanë dominuar operatorët ilegal, megjithatë kohëve te fundit kjo situate ka filluar të ndryshoj pasi që edhe në këto zona janë instaluar antena të operatorëve të licencuar VALA dhe IPKO.

Deri me sot në zonat e banuara me minoritetin serb, operatori Vala ka instaluar antenat e veta në: Vidmiric (Kodra e Birave), Zubin Potok, Mitrovicë (Pjesen veriore), Gracanicë, Parallova, Maja e gjelbërt (Gjilan), Brezovicë, Brodi (Ferizaj), Lokvicë (Prizren), Restelicë (Prizren), Bukiq (Prizren), Rahovec.

Pas fillimit të implementimit të fazës së V-të është duke u punuar në planifikimin e vendosjes së BTS-ave në Leshak, Dobratin dhe Ranillug si dhe është duke i bërë analizat e mbulushmërisë në zonat e pambuluara me sinjal të GSM-Vala.

Problem i vetëm është marrja e lejeve nga ana e pushtetit lokal në komunat me shumicë serbe.


Operatori mobil „IPKO

“ - Duke u bazuar nё dokumentin e licensёs (neni 15, Aneksi 2) tё lёshuar nga ART-ja, operatori i licensuar „IpkoNet/Telekom Slovenije/Mobitel“ i shfrytёzon kanalet frekuencore tё paraqitura nё tabelёn 12 (SHTOJCA A). Siq shihet nga tabela 12 brezi zyrtar i operatorit nё fjalё ёshtё 2x10 MHz nё brezin 900 MHz dhe 2x10 MHz nё atё 1800 MHz.

Tabela 12: Alokimi i radio frekuencave pёr operatorin e dytё mobil

Brezi Linku i eperm (Uplink) Linku i poshtem (Downlink) 900 MHz

Kanalet 75 deri 124 905 MHz – 914.8 MHz 950 MHz – 959.8 MHz 1800 MHz

Kanalet 512 deri 561 1710.2 MHz – 1722 MHz 1805.2 MHz – 1817 MHz

Operatori IPKO momentalishtё ka njё mbulueshmёri rreth 76 % tё territorit tё Republikes se Kosovёs.

5.2.4. Operatorët e pa licencuar

Dëshirojmë të theksojmë se përpos institucioneve vendore, ART ka adresuar çështjen e operatorëve te pa licencuar edhe në takimet e rregullta me përfaqësuesit e Komisionit Evropian dhe do të vazhdojë të bëjë të gjitha përpjekjet në kuadër të kompetencave të saj që në bashkëpunim të ngushtë me agjencitë rregullatore të shteteve fqinje të eliminojë pengesat që vijnë nga ana e operatorëve të shteteve fqinje.

ART më herët ka ndërmarrë disa herë aksione për ndërprerjen e funksionimit të operatorëve ilegal mobil. Aksioni i fundit ka qenë mjaft i suksesshëm, i cili ka rezultuar me shkyçjen e gjithsej 11 antenave të operatorit MTS (064) dhe 2 antenave te operatorit MOBTEL (tani Telenor).

Te gjithë operatorët e shërbimeve telekomunikuese që veprojnë në territorin e Republikës së Kosovës pa licencë paraprake nga ART-ja do të konsiderohen si ilegal. Në tregun e shërbimeve telekomunikese është krijuar një konkurrencë e mirëfilltë pasi që kemi dy operatorë të licencuar të telefonisë mobile dhe nuk shohim asnjë arsye për vazhdimin e funksionimit të operatorëve mobil ilegalë nëpër territorin e Kosovës. Pas hyrjes në fuqi të Kushtetutës së Kosovës me 15 qershor 2008, ART-së i është transferuar Zyra për Menaxhim të Frekuencave e cila deri atëherë ka qenë përgjegjësi e UNMIK-ut. Me marrjen e kësaj zyreje në menaxhim, ART do të bëjë monitorim më


efikas të resurseve frekuencore, ku edhe ka filluar zbatimi i Projektit për Menaxhimin dhe Monitorimin e Spektrit Frekuencor, i cili përfshin inkorporimin e sistemeve më të avancuara të menaxhimit dhe monitorimit të spektrit frekuencor. Largimi i infrastrukturës telekomunikuese ilegale, respektivisht zbatimi i akteve ligjore nga ART-ja varet nga mbështetja e Qeverisë si dhe nga të gjitha institucionet tjera përkrahëse. Vetëm një veprim i përbashkët ndërmjet institucioneve të Republikës së Kosovës do të japë rezultate pozitive ne kete drejtim..

5.3. Shërbimet e internetit

Deri me tani janë licencuar 10 operatorë për ofrimin e shërbimeve të internetit në tërë territorin e Republikës së Kosovës.

Penetrimi i shërbimeve të internetit për momentin në Kosovë është rreth 30%.

Bazuar në dokumentin “Politikat e sektorit të telekomunikacionit”(të aprovuar nga Qeveria në qershor të vitit 2007), pika (4.1.3), penetrimi i shërbimeve të internetit deri në fund të vitit 2009 duhet të jetë 25%. Ky objektiv është arritur dhe kjo përqindje është tejkaluar.

Për momentin ne Kosovë dominojnë dy teknologji, të cilat mundësojnë ofrimin e shërbimeve broadband:

• Teknologjia DSL (Digital Subscriber Line), e cila si medium transmetimi shfrytëzon çiftin e telave të bakrit te linjës telefonike;

• Teknologjia e modemit kabllovik, e cila bazohet në kabllin koaksial

Shërbimet e internetit përmes teknologjisë DSL ofrohen vetëm nga Telekomi i Kosovës, ndërsa operatorët privat shërbimet e tyre të internetit i ofrojnë kryesisht përmes teknologjisë se modemeve kabllovik dhe rrjetave pa tela (wireless) ne brezin e pa licencuar 2.4 GHz.

Ne tabelen në vijim (tabela 13) është treguar numri i klientëve te cilët i shfrytëzojnë shërbimet brezgjera (broadband). Këto të dhëna janë paraqitur për vitet 2007 dhe 2008.

Tabela 13: Numri i lidhjeve të shërbimeve brezgjera (broadband) për teknologji të ndryshme

01.01.2007 01.07.2007 01.06.2008 31.12.2008 Modem kabllovik 9.380 22.300 61.155 88.773 xDSL 0 3000 10720 20.000 Leased lines 31 116 116 50


Telekomi i Kosovës (TK) ofron shërbime te internetit përmes teknologjisë ADSL (Asymetric Digital Subscriber Line)–Linja Digjitale Asimetrike e Parapaguesit, e cila mundëson qasjen e shpejtë në Internet duke përdorë çiftoret ekzistuese të telefonit (telat e bakrit). Numri I lidhjeve për momentin është rreth 20.050. Operatori IPKO ka rreth 65.773 lidhje rezidenciale dhe 2.074 lidhje biznesi te shërbimeve te internetit, te bazuara ne modemet kabllovik. DUO (internet + TV) është kombinim i dy shërbimeve, internetit dhe televizionit kabllovik.

Operatori Kujtesa ka rreth 23.000 lidhje te shërbimit te internetit, te bazuara ne modemet kabllovik. Po ashtu edhe KUJTESA ofron shërbimet internet + TV dhe të gjitha paketat që i ofron kanë transfer pa limit.

Aktualisht ne Kosove si teknologji dominuese për ofrimin e shërbimeve brezgjera është ajo e modemit kabllor. Në figurën 12 është paraqitur përqindja e shfrytëzimit të teknologjive brezgjëra nga operatorët e licencuar nga ART-ja.

Figura 12: Përqindja e shfrytëzimit të teknologjive brezgjëra nga operatorët e licensuar nga ART

Ne figuren e meposhtme jane paraqitur tarifat e mujore te Republikes se Kosoves ne krahasim me shtetet e regjionit, per sherbimet e internetit duke perdorur teknologjine ADSL.

80%

18%

2%

Modem kabllor DSL Tjera


Figura 13.Tarifat mujore per ADSL

6. Buxheti i ARTsë

Bazuar në vendimin e Kuvendit të Kosovës datë 15 shkurt 2008 me Nr ;V-012 Buxheti i ART-së i ndare për vitin fiskal 2008 është si ne vijim:

Paga dhe meditje : 222,279.40 €

Mallra dhe shërbime: 408,000.00 €

Komunali: 12,300.00 €

Shpenzime kapitale: 1,600,000.00 €

Gjithsej Buxheti i Autoritetin Rregullativ të Telekomunikacionit për vitin fiskal 2008 është 2,242,579.40 €

Në vazhdim te ketij raporti jane te gjitha te dhenat financiare të ART-se për vitin 2008


256kb/s 8.15 41.28 9.65 12.7 9.65 12.23 7.39

512kb/s 18.89 82.57 12.7 25.4 14.73 14.79 13.04

2Mbs 8.92 17.58 123.85 22.86 50.79 24.89 29.58 39.13

0

20

40

60

80

100

120

140

Tarifat mujore per ADSL


Raporti i buxhetit

Buxheti fillestar

Buxheti me Rishikim

Buxheti Përfundimtar Ndryshimet Ndryshimet Ndryshimet

Përshkrimi Rreg.2008/13 Ligji.nr 03/L-

093 SIMFK në, % në, % në, % a b c d e=c/b f=d/b g=d/c

Gjithsej Buxheti 2008 2,242,579.40 2,289,249.40 2,240,188.40 1.02 0.99 0.97 Rrogat dhe Pagat 222,279.40 234,963.40 234,963.00 1.05 1.05 00 Mallrat dhe Shërbimet 408,000.00 439,473.00 431,523.00 1.07 1.05 0.98 Shpenzimet Komunale 12,300.00 14.813.00 11,040.40 1.2 0.89 0.74 Subvencione dhe Transferet Investimet Kapitale 1,600,000.00 1,600,000.00 1,562,662.00 00 0.97 0.97


6.1. Raporti i ekzekutimit te buxhetit

Buxheti fillestar

Buxheti Përfundimtar Pagesat Progresi Progresi

Përshkrimi shen. Rreg.2008/13 SIMFK në, % në, % a b c d e=d/b f=d/c Gjithsej Pagesat 1+2+3+4 2,242,579.40 2,240,188.40 1,403,197.36 0.62 0.61 Pagesat nga Granti i Përgjithshëm 1 Rrogat dhe Pagat 12,684.00 8,065.20 0.63 Mallrat dhe Shërbimet 31,475.00 12,312.77 0.39 Shpenzimet Komunale 2,513.00 883.70 0.35 Subvencione dhe Transferet Investimet Kapitale Pagesat nga të hyrat vetanake 2008 2 Rrogat dhe Pagat 222,279.40 222,279.00 220,119.87 0.99 0.99 Mallrat dhe Shërbimet 408,000.00 400,050.00 354,655.94 0.86 0.88 Shpenzimet Komunale 12,300.00 8,527.40 5089.22 0.41 0.59 Subvencione dhe Transferet Investimet Kapitale 1,600,000.00 1,562,662.00 802.070.66 0.50 0.51 Pagesat nga të hyrat vetanake të bartura 2007 3 Rrogat dhe Pagat Mallrat dhe Shërbimet Shpenzimet Komunale Subvencione dhe Transferet Investimet Kapitale


Pasqyra e Pranimeve dhe Pagesave të Parave të Gatshme për ART

Për vitin e përfunduar me 31 dhejtor 2008

BKK THV BKK THV BKK THV

Shen.

PRANIMETNdarjet nga Fondi i Pergjithshem 2 21,261.67 1,381,935.63 609,796.85 468,829.00 Ndarjet nga Fondi me Qellime te Dedikuara

Grantet e Percaktuara te Donatoreve 3Pranimet tjera 4

Totali i Pranimeve 21,261.67 1,381,935.63 # 609,796.85 - 468,829.00

PAGESATOperacionet

Pagat dhe Meditjet 5 8,065.20 220,119.87 155,052.00 162,781.72 Mallrat dhe Sherbimet 6 12,312.77 354,655.94 413,271.57 301,329.00 Sherbimet Publike 7 883.70 5,089.22 5,617.60 4,718.00

21,261.67 579,865.03 # 573,941.17 - 468,828.72

Transferet Transferet dhe Subvencionet 8

Shpenzimet Kapitale Pajisjet per monitorim te frekuencave 9 739,408.60 Paisje per teknologji informative 62,662.00 35,855.68

Pagesat tjera 10

Totali i Pagesave 21,261.67 1,381,935.63 # 609,796.85 - 468,828.72

2006Llogaria e Vetme e

ThesaritLlogaria e Vetme e Thesarit

g Vetme e Thesarit

2008 2007

6.2. Të hyrat vetanake 2008

2008 2007 2006 Pershkrimi Shenime % e

totalit 2008

% e ndryshimit

nga 2007 Te hyrat nga licencat 2,333,815 75,822,058 811,550 99.96% % Te hyrat nga taxat 750 0.04% % Te hyrat nga viti I kaluar % % Totali 2,334,565 75,822,058 811,550 100% %


Politikat kontabël

6.3. SHËNIME SQARUESE

Në bazë të Ligjit 2002/7 Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit (ART), themelohet si autoritet i pa varur ,jo profitabil ,dhe mban përgjegjësi për implementimin e politikave të MTPT , të udhëhequra nga ky Ligj. Periudha raportuese

Periudha raportuese nënkupton një periudhë dymbëdhjetë mujore prej 01 Janarit e deri 31 Dhjetor të vitit 2008. Baza e pergatitjes

Pasqyrat financiare janë përgatitur për qëllime të raportimit në Kuvendin e Kosovës për aktivitetet e Autoritetit Rregullator të Telekomunikacionit në pajtim me kërkesat financiare dhe raportuese të Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit në Sektorin Publik (SNKSP); Raportimit financiar sipas Bazës së Kontabilitetit të Keshit”, si dhe janë nё harmoni me kornizën e miratuar nga MEF-Rregull.2008/13 dhe Ligj nr 03/L-093 mbi përmbajtjen e Pasqyrave Financiare tё Organizatave Buxhetore. Pasqyrat financiare janë prezantuar në EURO ,valuta funksionale brenda territorit të Kosovës

Paga dhe Mëditje

Shpenzimet

Në bazë të Ligjit për Telekomunikacion 2002/7,neni 6, alineja 3, anëtaret e Bordit të ART-së do të paguhen në pajtim me skemën aplikative të pagave për anëtaret e Kuvendit ,e cila do të pasqyrohet në buxhetin fillestar të ART-së dhe do ti prezantohet Kuvendit për miratim,ndërsa stafi administrativ paguhet sipas vendimit të Bordit 086/06. Mallra dhe Shërbime

Të gjitha shpenzimet në këtë kategori ju kanë nënshtruara procedurave mbi ligjin e Prokurimit Publik dhe ligjit mbi Menaxhimin e Financave Publike dhe rregulloreve të Thesarit mbi shpenzimin e parave publike. Shpenzimet Kapitale

Shuma e paguar për shpenzime kapitale në vlerë prej 62,662.00€ janë obligime te mbetura nga vitit 2007 për projektin e teknologjisë informative mjete te ndara ne vitin 2006. Mirëpo këto obligime janë shlyer nga mjetet e ndara për projektin e menaxhimit


dhe monitorimit te frekuencave (1,600,000.00) me nënshkrim të Ministrit për Ekonomi dhe Financa.

Projekti i aprovuar nga Kuvendi i Kosovës ne buxhetin e vitit 2006 ne shume prej 312,600.00€ nuk ka mundur te implementohet ne tersi për arsye te bllokimit te fondeve nga Departamenti i Thesarit. Pagesat operuese nga entitetet tjera financiare

ART I janë bartur mjetet prej 46,670.00 Euro nga Buxheti i Konsoliduar i Kosovës për Zyrën e Menaxhimit të Frekuencave pasi qe kjo zyre nga Korriku i vitit 2008 ka kaluar në kuadër të ART-së, shuma e alokuar për stafin e kësaj zyre është si ne vijim;

• Paga dhe mëditje: 12,684.00

• Mallra dhe Shërbime: 31,473.00

• Komunali: 2,513.00

Arketimet

Veprimtaria e ART-së do të financohet nga paratë të cilat do të mblidhen përmes aplikimit transparent të tarifave rregullative në pajtim me ligjin e Telekomunikacionit 2002/7, duke përfshirë por mos u kufizuar vetëm në :

• Autorizimet, • Liçensimet, • -Dhënia e numrave dhe • -Akordimin e të drejtës për përdorim të spektrit frekuencor .

7. Zhvillimi i Burimeve Njerëzore Zhvillimi i kapacitetit profesional të stafit të ART-së është një pjesë esenciale e kualitetit të punës, që ndikon në rezultatet e përgjithshme të institucionit. Trajnimet janë pjesë e konceptit të ri “Praktikat më të mira” të cilat nuk mund të zbatohen pa trajnim dhe mësim aktiv.

Zhvillimi tejet i shpejtë i sektorit telekomunikues paraqet nevojën për të qenë domosdoshmërisht në hap me trendet botërore të zhvillimeve në fushën e telekomunikacionit. Për këtë dhe për qëllime të realizimit sa më të efektshëm të


detyrave dhe obligimeve të stafit, ART, gjatë vitit 2008, ka vazhduar aktivitetet në drejtim të zhvillimit të kapaciteteve profesionale të stafit të saj, në përputhshmëri me planifikimet e parapara buxhetore dhe profesionale. Trajnimet kanë mundësuar që stafi të marrë përgjegjësi të reja dhe t’i kontribuojë punës në mënyra më kreative, si dhe të jenë të përgatitur për projekte të reja me rëndësi kombëtare dhe ndërkombëtare. Një nder projektet më të rëndësishme për monitorimin e resurseve të kufizuara dhe për rregullatorin në përgjithësi është edhe Projekti për Menaxhim dhe Monitorim të Spektrit Frekuencor i cili ka filluar në vitin 2008, dhe ka përfshirë edhe trajnimet e stafit të ART-së, respektivisht të Departamentit për Menaxhimin e Frekuencave të cilët kanë bërë përgatitjet e duhura për të implementuar në tërësi këtë projekt. Këtu janë përfshirë modulet e softuerëve, harduerit, licencimit, analizave inxhinierike, dhe planifikimit. Departamenti i Administratës dhe Financave ka përcjellur trajnimet obligative me qëllim të përditësimit të njohurive në Prokurimin Publik, Planifikimet Strategjike të Resurseve Njerëzore, dhe Sistemin e Faturimit në kuadër të Projektit për Monitorim dhe Menaxhim të Frekuencave. Ekspertët e ART-së kanë vijuar me sukses trajnimet “ Interconnection Masterclass” , Seminaret për Teknologjitë më të reja WimaX, Menaxhimin e Bazës së të Dhënave me Softuerë Oracle, “Internet Service Provider Design Seminar and Backbone Routing Protocol Workshop’’, “DNS and Related Internet Technologies”, IInnccuummbbeenntt ccaarrrriieerrss,, PPuurree--ppllaayy mmoobbiillee ooppeerraattoorrss,,EEmmeerrggeennccee sseerrvviiccee pprroovviiddeerrss uussiinngg WWIIMMAAXX,, eettjj.. ART është përfaqësuar suksesshëm edhe në konferencat ndërkombëtare, ndër të cilat mund të ceket Konferenca e rregullt për Zhvillimin në Sektorin e Telekomunikacionit për shtetet e Evropës Juglindore, e mbajtur në Shtator 2008, në Zagreb, Kroaci. Po ashtu ART ka marrë pjesë edhe në Kongresin Botëror për MVNO në Monako, ku janë diskutuar të arriturat e rregullatorit në krijimin e konkurrencës në telefoninë mobile në Kosovë, me licencimin e dy operatorëve MVNO. Një nga konferencat për zhvillimet rajonale të telekomunikimeve ku ART ka marrë pjesë me qëllim të bashkëpunimit me rregullatorët e rajonit për çështje me interes të përbashkët ka qenë edhe Konferenca “ Liberalizimi i Tregut të Telekomunikacionit’ e mbajtur në Mal të Zi. Një delegacion i ekspertëve të ART-së ishte pjesëmarrjese në Konferencën për Zhvillimet Ndërkombëtare në Telekomunikacion ne Washington D.C SHBA ,e organizuar nga United Communications Group.


SHTOJCA A

Tabela 14: Gjendja momentale e shfrytёzimit tё brezit frekuencor GSM 900 MHz

901.800

902.200

UPLINK CHANNEL 1 to 58

VALA

59 to 61 72 to 74

IPKONETVALA

UL. CH. 62 to 71

KFOR

UPLINK CHANNEL 75 to 124

IPKONET904.200

902.400

904.800

904.400

905.000

914.800

890.200

901.600

KFOR

946.800

947.200

DOWNLINK CHANNEL 1 to 58

VALA

59 to 61 72 to 74

VALA

DL. CH. 62 to 71

KFOR

DL CHANNEL 75 to 124

IPKONET

949.200

947.400

949.800

949.400

950.000

959.800

935.200

946.600

KFOR


SHTOJCA B

Tabela 15: Gjendja momentale e shfrytёzimit tё brezit frekuencor DCS 1800 MHz

GSM 1800

Kanali UPLINK (MHz) DOWNLINK (MHz)

512

562 (Guard Channel)

561

514

513

885

884

883

1710.2

1722

1710.6

1710.4

1722.2

1784.4

1784.8

1784.6

1805.2

1805.6

1805.4

1817

1879.4

1817.2

1879.8

1879.6

Vёrejtje: Kanalet 512 deri 562 janë të rezervuara per operatorin e dyte mobil Ipko


SHTOJCA C

Tabela 16: Licensat e leshuara nga ART-ja deri me tani

Nr. Kompania Tipi i licenses/Autorizimit te leshuar nga ART-ja

Data e leshimit

1 PTK, J.S.C Licensë e shërbimeve fikse kombëtare 30.07. 2004 2 PTK, J.S.C Licensa e shërbimeve te telefonise mobile 30.07. 2004 3 PTK, J.S.C Autorizimi për ISP 18.05.2005 4 Kujtesa LLC Autorizimi për ISP 18.05.2005 5 IPKONet LLC Autorizimi për ISP 18.05.2005 6 MEDIA PROJEKT Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 14.10.2005 7 IPKONet LLC Licensë e shërbimeve fikse kombëtare 08.09. 2006 8 Aurora Israphone Licensë e shërbimeve telekomunikuese

ndërkombëtare 18.07.2006

9 Aurora Israphone Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 18.07.2006 10 TVN Cablenet Licensë e shërbimeve të internetit 19.01.2007 11 IPKONet LLC Licensa e shërbimeve te telefonise mobile 06.03.2007 12 IPKONet LLC Licensë e shërbimeve telekomunikuese


13 IPKONet LLC Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 26.03.2007 14 IPSWISS Licensë e shërbimeve të internetit 09.05.2007 15 IPSWISS Licensa per nyeje dhe pajisie

telekomunikuese nderkombetare 09.05.2007

16 IPSWISS Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 09.05.2007 17 IPSWISS Licensë e shërbimeve telekomunikuese


18 VIP Trading & Albi Licensë e shërbimeve të internetit 18.05.2007 19 VIP Trading & Albi Licensa per nyeje dhe pajisie


20 VIP Trading & Albi Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 18.05.2007 21 VIP Trading & Albi Licensë e shërbimeve telekomunikuese


22 Kristal Services Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 13.06.2007 23 Call Center Kosova Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 13.06.2007 24 Zero Pozitive Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 07.09.2007 25 Broadband Kosova Licensë e shërbimeve të internetit 06.11.2007 26 Media Plus Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 03.12.2007 27 ATI –KOS Licensë e shërbimeve të internetit 16.12.2007 28 MCM net Licensë e shërbimeve të internetit 21.03.2008 29 DARDAFON L.L.C Licensa për MVNO 12.06.2008 30 DUKAGJINI

Telecommunications Licensa për MVNO 24.06.2008


J.S.C 31 Artmotion Licensë e shërbimeve të internetit 09.07.2008 32 Artmotion Licensa per nyeje dhe pajisie


33 Groting Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 19.08.2008 34 Initial Services Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 21.08.2008 35 Albamex Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 13.10.2008 36 Albamex Licensa per nyeje dhe pajisie


37 Grand Media Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 13.10.2008 38 Fast Europe Ventures Licensë të shërbimeve me vlerë të shtuar 10.12.2008


SHTOJCA D

Tabela 17: Rezultatet e pritura për implementimin e politikave të sektorit te telekomunikacionit dhe planit të veprimit të partneritetit evropian

Veprimi Afati Institucioni Përgjegjës

Institucionet Përkrahëse Realizimi i detyrës

Përgatitja e Planit Aksional për implementimin e Dokumentit "Politikat e Sektorit të Telekomunikacionit"

K3 - 2008 ART MTPT E përfunduar

Shërbimet mobile: - Paraqitja e së paku një operatori të Rrjetit Virtual Mobil (MVNO)

K2 – 2008

ART MTPT, Operatorët E përfunduar

Angazhimi rreth marrjes se kodit thirrës për shërbimet telefonike dhe kodit për Top Nivelin e Domenit Nacional për shërbime të Internetit – Kodit Shtetëror për Internet.

K4-2010 ART MTPT, MPJ Ne vazhdimësi

Promovimi i nyjave të përbashkëta/ Shkëmbyese të internetit

K4- 2010 ART , MTPT, Operatorët

Studimi për definimin e tregut me qëllim të definimit të Ofruesve të Shërbimeve që kanë fuqi të ndjeshme në treg.

K4 - 2009 ART MTPT, Operatorët

Analiza e tregjeve relevante në sektorin e komunikimeve elektronike


Rregullimi i shërbimeve që i ofrojnë Operatorët me fuqi të ndjeshme në treg


Përgatitja dhe aprovimi i Rregullores për Bartshmërinë e Numrave (ang. Nummber Portability)

K4 - 2010 ART MTPT, Operatorët Ka përfunduar drafti i pare. Implementimi i kesaj rregullore varet nga kodi shtetror telefonik

Përgatitja dhe aprovimi i Rregullores për zgjedhjen dhe parazgjedhjen e bartësit (ang. Carrier Selection and Carrier Preselection)

K4 - 2009 ART MTPT, Operatorët Ka perfunduar drafti final. E gatshme per konsultim publik.

Përgatitja dhe aprovimi i Regullores per RUO (RUO – Rule of Unbundling Offer)



Veprimi Afati Institucioni Përgjegjës

Institucionet Përkrahëse Realizimi i detyrës

Zhvillimi dhe implementimi i detajuar i sistemit të politikave për çmimet/tarifat

K3 - 2009 ART MTPT, Operatoret

Implementimi i rebalancimit të tarifave nga PTK.

K3 - 2009 ART MTPT

Krijimi i Regullores bazë mbi mbrojtjen e klientit dhe fshehtësisë së përdoruesve të shërbimeve të komunikimeve elektronike

K4 – 2009 Eshte realizuar

ART MTPT, MPB E perfunduar

Perfundimi dhe implementimi I Strategjise Kombtare per qasje ne Infrastrukturen brezgjere wireless ( patela)

K4-2009 ART Ka perfunduar konsultimi publik

Zhvillimi i çmimoreve për spektrin frekuencor

K3- 2008 Eshte realizuar

ART E perfunduar

Fuqizimi i plotë e ART-së për monitorimin, menagjim dhe zbatimin e funksioneve që kanë të bëjnë me spektër frekuencor.(stacion mobil)

K2-2009 ART Ne fazen perfundimtare

Fuqizimi i plotë e ART-së për monitorimin, menagjim dhe zbatimin e funksioneve që kanë të bëjnë me spektër frekuencor.(stacion fiks)

K4 2010 ART MTPT

Krijimi i kategorive të përshtatshme për licencim/autorizim/regjistrim dhe udhëzuesve të përshtatshëm për të kaluar nga regjimi aktual në regjimin e kategorive të licencave/autorizimeve/regjistrimeve.

K4 - 2010 ART MTPT Permbushja e kesaj detyre eshte e nderlidhur me ndryshimin e Ligjit te Telekomunikacionit

Aprovimi Termeve të Referencës mbi funksionimin e ART-së: a) Aprovimi i Statutit Bazë b) Kompletimi I Urdhëresave Organizative dhe Sistematizuese

2008 Eshte realizuar

ART MTPT E perfunduar

Hartimi i Përshkrimeve të Vendeve të punës për personelin dhe zhvillimi i planifikimeve të Personelit.

K4-2008 Eshte realizuar

ART MTPT E perfunduar


SHTOJCA E

Legjislacioni Primar dhe Sekondar i ART-së

Tabela 18: Korniza Ligjore e ART-së Ligji Nr. Ligji per telekomunikacion Nr.2002/7 Ligji i amendamentuar Nr.030 L-085 Rregulloret Rregullore per licenca dhe autorizime Nr.01/2005 Amendamentimi i rregullores per licenca dhe autorizime Nr.182/07-B Rregullore per proceduren e hetimit dhe inspektimit Nr. 01/2006 Rregullorja mbi Planin e Numeracionit Nr.153/07 Rregullore per proceduren e zgjidhjes se konflikteve Nr.183/07 Rregullore per tarifimin e spektrit Nr.182/07 Rregullore per dhënien e licences per akordimin e te drejtes per shfrytëzimin e radio frekuencave

Nr. 008/08

Rregullore per mbrojtje e konsumatorit dhe fshehtesise se përdoruesve te shërbimeve telekomunikuese

Nr.222/08

Udhezimet administrative Udhezimi administrativ mbi tarifen dhe procesim te aplikacionit

Nr. 180/07

Kornizat Rregullatore Korniza per MVNO Nr.110/08 Vendimet Vendimi per terminimin e thirrjeve IPKO/PTK Nr.276/07 Vendimi per tarifimin e numeracionit Nr.240/08 Draftet Draft rregullorja per brezet frekuencore te cilat nuk kerkojne licenca

Draft rregullorja per zgjedhjen dhe para zgjedhjen e bartesit

Draft rregullorja per portabilitetin e numrave

Draft rregullorja per aprovimin e tipeve te pajisjeve

Draft rregullorja per te drejten e shtegut

Udherrefyesi per interkoneksion

Korniza rregullatore per BWA

republika e kosovës - kreshnik gashi · teknologjike – me theks te posaçëm në fushën e...

Documents