1

Rola Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w rozwoju miast w perspektywie 2014-2020

Daniel Balioski Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Katowice, 10 kwietnia 2013 r.

2

Cele wsparcia obszarów miejskich

Zasady, cele oraz kierunki działao służące rozwojowi miast w latach 2014-2020 z polityki spójności wynikają z:

Strategii Europa 2020

Zapisów projektów rozporządzeo polityki spójności na lata 2014-2020

Krajowych dokumentów strategicznych: Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030;

Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego: regiony, miasta, obszary miejskie 2010-2020;

Projektu Założeń Krajowej Polityki Miejskiej.

Zapisów Założeo Umowy Partnerstwa (terytorialny wymiar prowadzonej interwencji)

3

Wymiar miejski częścią wymiaru terytorialnego

Znaczne wzmocnienie wymiaru miejskiego w nowym okresie programowania UE

Różne instrumenty dla różnego typu miast, odpowiadające na specyficzne potrzeby oraz potencjał rozwojowy poszczególnych miast

Zgodnie z podejściem terytorialnym – wsparcie miast, obszarów funkcjonalnych miast lub dla wyszczególnionych dzielnic miast

Wsparcie wszystkich typów ośrodków miejskich: miasta wojewódzkie, ośrodki regionalne, ośrodki subregionalne oraz ośrodki lokalne

Zintegrowane podejście:

Zdiagnozowanie i określenie celów w odniesieniu do różnego typu obszarów miejskich (w tym wskazanie Obszarów Strategicznej Interwencji: Miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne, Miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji)

Identyfikacja działao służących rozwojowi miast (specjalne działania różnych PO)

Stworzenie mechanizmów zapewniających wsparcie zintegrowanych działao/projektów (system koordynacji UP, PO/RPO, delegacja zarządzania na najniższy poziom),

podejście strategiczne i negocjacyjne (kontrakt terytorialny)

4

Instrumenty rozwoju miast w Polityce Spójności 2014-2020

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne

instrument realizacji strategii rozwoju terytorialnego,

do wykorzystania wsparcia z min. 2 osi priorytetowych 1 lub więcej PO,

jeden z możliwych rozwiązao wdrażania zintegrowanych działao na rzecz rozwoju miejskiego (min. 5% krajowej alokacji EFRR).

Dodatkowo specjalne instrumenty dla miast:

Platforma Rozwoju Obszarów Miejskich;

Innowacyjne działao w zakresie zrównoważonego rozwoju miast;

Program sieciowania miast URBACT;

Instrumenty finansowe typu JESSICA.

Podejście tematyczne jest dominujące (logika interwencji PS).

5

Cele realizacji ZIT w Polsce

Wynikają z Założeo UP oraz Zasad uwzględniania wymiaru miejskiego polityki spójności UE, w tym realizacja ZIT

sprzyjanie rozwoju współpracy i integracji na obszarach funkcjonalnych miast (szczególnie miast wojewódzkich);

realizacja zintegrowanych projektów odpowiadających w sposób kompleksowy na potrzeby i problemy miast i ich obszarów funkcjonalnych;

zwiększanie wpływu miast i ich obszarów funkcjonalnych na kształt i sposób realizacji działao na ich obszarze w ramach polityki spójności.

6

Warunki obligatoryjne:

Przygotowanie Planu działań ZIT (+++)

Zawiązanie zinstytucjonalizowanej formy partnerstwa (+) w zależności od stopnia delegacji zadao np.: związek międzygminny, porozumienie,

stowarzyszenie

Posiadanie odpowiedniej zdolności instytucjonalnej (+)

Podpisanie porozumienia do realizacji ZIT w województwie pomiędzy Związkiem ZIT a IZ RPO (+)

Warunki fakultatywne:

Przygotowanie strategii rozwoju obszaru funkcjonalnego miasta (KPZK).

Warunki realizacji ZIT

7

Przygotowanie Planu działań ZIT (+++)

Podstawa udzielenia wsparcia z oznaczonych działao/osi priorytetowych RPO

Określa wizję terytorialną (strategia z art. 7 EFRR) i wskazuje cele, najważniejsze działania/przedsięwzięcia do realizacji

Jest narzędziem dla realizacji polityki w miejskim obszarze funkcjonalnym, ale obejmuje obszarowo te JST, które wyraziły wolę współpracy (powinien uwzględniad cele SRW oraz prace nad delimitacją FOMOW – rola MRR i samorządów województw)

Wskazuje stopieo realizacji celów RPO (interwencja przyporządkowana logice programowania oczekiwanej przez KE, w tym przypisanie priorytetów inwestycyjnych, wskaźników i ich monitorowanie)

Określa system realizacji (m.in. struktura organizacyjna ZIT, procedury wyboru projektów)

Dokumentuje proces przebiegu prac i zaangażowania partnerów z obszaru, którego dotyczy (powinien byd to proces transparentny)

Wskazuje listę przedsięwzięd (do realizacji w ramach ZIT + komplementarne)

Plan działao ZIT

8

Kierunki interwencji ZIT:

Realizacja podejścia zintegrowanego – główne kryterium realizacji projektów w formule ZIT

Realizacja wiązki zintegrowanych (głównie małych) projektów realizowanych na całym obszarze ZIT

***************************************************************

Ścisła koordynacja działao w ramach ZIT z komplementarnymi działaniami realizowanymi w programach krajowych i RPO nie objętymi ZIT - poprzez realizację kontraktu terytorialnego

9

Kierunki interwencji ZIT:

Obszary tematyczne do wsparcia w ramach ZIT:

Rozwój zrównoważonego, sprawnego transportu łączącego miasto i jego obszar funkcjonalny (cele tematyczne nr 4 i 7);

Przywracanie funkcji społeczno-gospodarczych zdegradowanych obszarów miejskiego obszaru funkcjonalnego realizowana na wybranych (zdegradowanych) obszarach miejskiego obszaru funkcjonalnego, rozumiana w sposób zintegrowany (cele tematyczne nr 6, 8, 9, 10);

Poprawa stanu środowiska przyrodniczego na obszarze funkcjonalnym miasta – głównie małe projekty (cel tematyczny nr 6);

Wspieranie efektywności energetycznej (cel tematyczny nr 4);

Wzmacnianie rozwoju funkcji symbolicznych budujących międzynarodowy charakter i ponadregionalną rangę miejskiego obszaru funkcjonalnego oraz poprawa dostępu i jakości usług publicznych w całym obszarze funkcjonalnym (cele tematyczne nr 2, 6, 8, 9).

Nie może dotyczyd tylko jednego obszaru tematycznego. Ostateczne ustalenia w zakresie doboru celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych na etapie negocjacji kontraktu terytorialnego oraz ustalania zawartości programów operacyjnych.

10

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne w Polsce

Realizacja wyłącznie w ramach RPO (EFRR, EFS).

ZIT realizowane na:

obszarach funkcjonalnych miast wojewódzkich (FOMOW) – 16 ZIT,

Finansowanie z rezerwy programowej

w miastach regionalnych i subregionalych (na ich obszarach funkcjonalnych)

Finansowanie z podstawowej alokacji RPO – decyzja w gestii samorządów województw (ew. w ramach OSI)

na innych obszarach (na których realizowane będą strategie terytorialne)

11

Ramy finansowe (wymiar terytorialny, w tym ZIT)

Rezerwa programowa - mechanizm motywacyjny, który premiuje lepsze terytorialne ukierunkowanie interwencji. Wynosi 10% alokacji funduszy strukturalnych (po uprzednim odjęciu 5% rezerwy wykonania)

Środki rezerwy programowej będą służyły dwóm celom:

Wsparciu realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych na obszarach funkcjonalnych miast wojewódzkich (FOMOW)

4,5% środków rezerwy, w tym EFRR i EFS, na dofinansowanie RPO

środki uruchamiane warunkowo

podział na podstawie algorytmu uwzględniającego liczbę mieszkaoców

Wsparciu terytorialnego ukierunkowania interwencji programów operacyjnych do celów odnoszących się do OSI

3,5% środków rezerwy na rzecz realizacji zintegrowanych planów rewitalizacyjnych (OSI 2) oraz działania służące podniesieniu dostępu do podstawowych usług publicznych (OSI 3). Środki na RPO

2% środków rezerwy na łączenie węzłów 2-go i 3-cio rzędnych z siecią TEN-T. Środki na PO IiŚ „bis”

12

Harmonogram prac

Przygotowanie zasad funkcjonowania ZIT w kontekście kontraktu terytorialnego, UP i programów operacyjnych:

Ustalenia w sprawie przeznaczenia ZIT będą wpisane do UP (terytoria, szacunkowa alokacja, wybrane fundusze, mechanizmy koordynacji)

RPO będą zawierad podejście do realizacji ZIT w kontekście wykorzystania 5% EFRR na zrównoważony rozwój miejski oraz na innych terytoriach (cele i kierunki interwencji, wybrane fundusze, alokacja w podziale na osie priorytetowe, rozwiązania wdrożeniowe np. monitorowanie, instytucje etc.)

Powinien zawierad listę zintegrowanych projektów, w tym możliwych do wsparcia z poziomu krajowego (PO krajowe, środki krajowe)

Powiązane działania na różnych poziomach:

Rola MRR – kryteria wyznaczania obszarów funkcjonalnych, wsparcie organizacyjne, nadzór

Rola samorządu województwa – inicjator prac w regionie

Związki ZIT – przygotowanie Programów działao ZIT

Zgranie w czasie z harmonogramem prac nad perspektywą 2014-2020:

Uwzględnienie propozycji projektów w mandacie strony samorządowej przed przyjęciem wstępnej wersji kontraktu terytorialnego

Uwzględnienie uzgodnieo wynikających z kontraktu w programach operacyjnych, które będą negocjowane z KE

Zatwierdzenie KT i przyjęcie programów operacyjnych przez KE

13

ZIT w Polsce - podsumowanie

Rola ZIT w rozwoju miast i realizacji polityki rozwoju:

Ukierunkowanie wsparcia dla obszarów miejskich, pełniących kluczowe funkcje w systemie osadniczym województw lub obszarów obciążonych problemami strukturalnymi (realizacja celów polityki regionalnej, KSRR i SRW);

Identyfikacja indywidualnych potrzeb obszarów miejskich i realizacji skuteczniejszej polityki adresowanej w postaci zintegrowanego wsparcia („zaszczepienie” terytorialnego podejścia w praktyce);

Promowanie myślenia w kategoriach obszaru miejskiego i jego otoczenia funkcjonalnego, nie tylko w miastach wojewódzkich (podejście funkcjonalne);

Budowanie wielopoziomowego systemu zarządzania oraz wzmocnienie współpracy JST w obszarach funkcjonalnych;

Przyczynia się do zwiększenia efektywności polityki rozwoju (integrowanie różnych instrumentów zarządzanych na poziomie krajowym i regionalnym, przełożenie myśli strategicznej na poziom operacyjny – realizowane projekty).

O czym należy pamiętad:

ZIT powinien byd instrumentem realizacji Strategii Rozwoju Województwa w aspekcie wspierania określonych w niej obszarów interwencji (w tym obszarów interwencji strategicznej paostwa);

ZIT nie jest jedynym możliwym instrumentem podejścia terytorialnego.

14

Dziękuję za uwagę!

polityka.regionalna@mrr.gov.pl