(1)

ผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 Effects of Problem-Based Learning on Biology Achievement

and Instructional Satisfaction of Grade 12 Students

รสดา จะปะเกย

Rusda Chapakia

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยสงขลานครนทร

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Education in Curriculum and Instruction

Prince of Songkla University 2558

ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ ผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผเขยน นางสาวรสดา จะปะเกย สาขาวชา หลกสตรและการสอน

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก คณะกรรมการสอบ …………………………………………………….……… …………...……………………….…ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต) (ดร.มฮด แวดราแม ) อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ………………………………………….…....…กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต) ……………………………………………..…………..… (ผชวยศาสตราจารย ดร.อสระ อนตะนย) ……………………….……………………….…กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.อสระ อนตะนย) …………………………………….………….…กรรมการ (ดร.บญสทธ ไชยชนะ)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบน

เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน …………..………………..………………….……… (รองศาสตราจารย ดร.ธระพล ศรชนะ) คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลการวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณบคคลทม สวนชวยเหลอแลว ลงชอ …………………….……..……………………… (ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต) อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

ลงชอ……………………………..……………………… (นางสาวรสดา จะปะเกย)

นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน และไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ …………………………………………..……… (นางสาวรสดา จะปะเกย)

นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ ผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผเขยน นางสาวรสดา จะปะเกย สาขาวชา หลกสตรและการสอน ปการศกษา 2557 บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 กลมทศกษา เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/2 ก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โรงเรยนพฒนาวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา จ านวน 1 หองเรยน นกเรยนรวม 38 คน ซงไดมาจากการเลอก แบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยใชเวลาในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 12 ชวโมง เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย แผนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา แบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน แบบบนทกภาคสนาม และแบบสมภาษณนกเรยน ซงด าเนนการทดลองแบบกลมทดลองหนงกลม วดผลกอนและหลงการทดลอง (One group Pretest-Posttest Design) วเคราะหขอมลโดยหาคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาทชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน (t-test dependent group) และหาคาคะแนนพฒนาการ

ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มผลสมฤทธ ทางการเรยนชววทยาหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 คะแนนพฒนาการของนกเรยนรอยละ 68.42 มพฒนาการระดบสง และนกเรยนรอยละ 31.58 มพฒนาการระดบกลาง ระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาอยในระดบด ความพงพอใจในการจดการเรยนรอยในระดบพงพอใจมาก และนกเรยนรจกวเคราะหและแกปญหาดวยตนเอง ภายใตการท างานรวมกนเปนทม กลาแสดงออก แสดงความคดเหน มความกระตอรอรน มความรบผดชอบ สามารถคนควาหาขอมลจากแหลงการเรยนรทหลากหลาย และสรปในสงทไดเรยนร มาถายทอดใหผอนเขาใจได สงผลใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางลกซงและมความสขในการเรยน

(6)

Thesis Title Effects of Problem-Based Learning on Biology Achievement and Instructional Satisfaction of Grade 12 Students

Author Ms.Rusda Chapakia Major Program Curriculum and Instruction Academic Year 2014

ABSTRACT

This research aimed to study the effects of problem-based learning on biology achievement and instructional satisfaction of grade 12 students. The samples of the study were thirty-eight students of grade 12/2 in the second semester of the academic year of 2014 at Phatnawitya School, Muang District, Yala Province, Thailand, selected by purposive sampling. They were instructed via using problem-based learning for 12 hours. The research instruments consisted of a lesson plan for the problem-based learning under the topic of the Human and environmental sustainability, achievement test, instructional satisfaction test, the researcher’s field-note and students interview recording. The experimental research was conducted using one group pretest-posttest design. The data was analyzed by mean, standard deviation, t-test dependent group and growth score.

The results were shown as follow. The biology achievement of students learning by problem- based learning approach was higher than the pre-test mean score of at the significant level of .01. Growth score among the students 68.42% of them were in high level and 31.58% of them were in medium level. Biology achievement level are good. Instructional satisfaction was high and students were recognize, analyze and solve problems on their own under working together. Assertive comment, enthusiasm, responsibility, able to find information themselves and a summary of what was learned. As a result, students to learn deeply and happily.

(7)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเลมนส าเรจลลวงไดดวยพระเมตตาแหงอลลอฮ และดวยความชวย เหลออยางดยงจาก ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต และผชวยศาสตราจารย ดร.อสระ อนตะนย ซงเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธหลกและอาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ทไดกรณาใหความรค าปรกษา ค าแนะน า ขอเสนอแนะ ตลอดจนแกไขขอบกพรองตาง ๆ และเสนอแนวทางในการศกษาคนควาดวยความเอาใจใสอยางดยงตลอดมา

ผวจยขอขอบคณ ดร.บญสทธ ไชยชนะ และดร.มฮด แวดราแม ทไดใหความกรณาเปนคณะกรรมการสอบวทยานพนธและไดตรวจทาน ใหแนวคด ค าแนะน า จนท าใหวทยานพนธเลมนมความสมบรณยงขน ผวจยขอขอบคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน

ผวจยขอขอบคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.อาฟฟ ลาเตะ ดร.ศศธร พงสบรรณ ผชวยศาสตราจารย นกล รตนดากล อาจารยนรย สาเมาะ และอาจารยกลวรา เตมรตน ทไดกรณาใหค าแนะน า ตรวจสอบแกไข และใหขอเสนอแนะตาง ๆ ในการตรวจเครองมอวจย ท าใหวทยานพนธมความถกตองสมบรณ

ผวจยขอขอบคณผบรหารโรงเรยนพฒนาวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ครและนกเรยนทมสวนเกยวของทกทานในการเกบขอมลเปนอยางดยง ขอมลทไดรบจากทกทานนบไดวามคณคา และเปนประโยชนอยางยงในการเขยนวทยานพนธ

ผวจยขอขอบคณ คณพอ คณแม และครอบครวทคอยใหก าลงใจและสนบสนนใน การท าวจยมาโดยตลอด เพอน ๆ พ ๆ นอง ๆ ทได ใหความชวยเหลออยางดยงในการศกษา และ ชวยตรวจทาน จนท าใหวทยานพนธนส าเรจลลวงไดดวยด

สดทายนผวจยขอนอมถวายมวลการสรรเสรญแดอลลอฮ ผทรงประทานพลงกาย พลงใจและสตปญญา ใหผวจยสามารถด าเนนวทยานพนธนจนส าเรจลลวงไปไดดวยด

รสดา จะปะเกย

(8)

สารบญ

หนา บทคดยอ………………………………………………………………………………………………………………..... (5) ABSTRACT………………………………………………………………………………………………………………. (6) กตตกรรมประกาศ…………………………………………………………………………………………………….. (7) สารบญ…………………………………………………………………………………………………………….…....... (8) รายการตาราง…………………………………………………………………………………………………………… (10) รายการภาพประกอบ………………………………………………………………………………………………… (11) บทท 1. บทน า………………………………………………………………………………………………………………..... 1 ความเปนมาของปญหาและปญหา………………………………………………………………….. 1 วตถประสงคของการวจย……………………………………………………………………………….. 6 สมมตฐานของการวจย…………………………………………………………………………………… 6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ……………………………………………………………………………… 7 ขอบเขตของการวจย…………………………………………………………………….……………….. 7 นยามศพทเฉพาะ………………………………………………………………………….………………. 8 กรอบแนวคดในการวจย………………………………………………………………….…………….. 10 2. เอกสารงานวจยทเกยวของ…………………………………………………………………………………….. 11 การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน………………..………………………………………… 12 ผลสมฤทธทางการเรยน.……………………………………..………………………………………… 42 คะแนนพฒนาการ………………………………………………..………………………………………. 45 ความพงพอใจในการจดการเรยนร…………………………..……………………………………… 47 งานวจยทเกยวของ…………………………………………………..…………………………………… 53 3. วธด าเนนการวจย……………………………………………………………………………………….............. 58 รปแบบการวจย…………………………………………………..……………………………………..... 58 กลมทศกษา…………………………………………………………..……………………………........... 59 เครองมอทใชในการวจย…………………………………………..……………………………………. 59 การสรางและหาคณภาพของเครองมอ………………………..……………………………….….. 60 การเกบรวบรวมขอมล………………………………………………..…………………………………. 66

(9)

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

การวเคราะหขอมล……………………………………………………..………………………………… 68 สถตทใชในการวเคราะหขอมล………………..……………………………………………………... 70 4. ผลการวจย………………………………………………………………………………………........................ 74 5. สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ………………………………………………………………………….… 91 สรปผลการวจย………………………………………..……………………………………………........ 93 การอภปรายผลการวจย……………………………..……………………………………………….… 93 ขอเสนอแนะ……………………………………………….………………………………………........... 104 บรรณานกรม………………………………………………………………………………………......................... 106 ภาคผนวก……………………………………………………………………………………….............................. 113 ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย…………..………. 114 ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการจดการเรยนร………………………………………..…….. 117 ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล…………………………………..…… 143 ภาคผนวก ง คณภาพของแบบทดสอบและแบบวด………………………………….......... 157 ภาคผนวก จ ภาพการจดกจกรรมการเรยนร………………………………………………….. 165 ประวตผเขยน…………………………………………………………………………………………………………... 173

(10)

รายการตาราง

ตาราง หนา 1 เกณฑคะแนนพฒนาการเทยบระดบพฒนาการ ……………………………………………………….. 68 2 กลมทศกษา จ าแนกตามเพศ และอาย…………………………………………………………………….. 74 3 ระดบผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 ของนกเรยนกลมทศกษา………………………………………………………………………………………………….

75

4 คะแนนสอบกอนและหลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานของนกเรยน จากแบบ ทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา…….

76

5 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน………………………………………………...

78

6 คะแนนพฒนาการ ของแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน.....………………………………..… 79 7 จ านวน และรอยละของนกเรยนทมคะแนนพฒนาการหลงจากไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานแตละระดบพฒนาการ……………………………………………………………....

81

8 จ านวน และรอยละของระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน……………………………………………….……………………….….

82

9 คาเฉลย คาเบยงแบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจของนกเรยนในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานในแตละรายการ…………………………………………….………………..

83

10 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา….… 158 11 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนร…………….. 160 12 คาความยากงาย (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา……………………………………………….……………………….………………………………….

162

13 อ านาจจ าแนก (r) ของแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนร……………………………… 164

(11)

รายการภาพประกอบ

ภาพ หนา 1 กรอบแนวคดในการวจย…………………………………………………………………………………………. 10 2 กระบวนการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน………………………………………………………………….. 23 3 ขนตอนการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน……………………………………………………………………. 28 4 หลกการค านวณคะแนนพฒนาการ…………………………………………………………………………. 46 5 ความพงพอใจน าไปสการปฏบตงานทมประสทธภาพ………………………………………………... 52 6 ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา……………………………..… 63 7 ขนตอนการสรางแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน………... 65 8 กราฟแสดงพฒนาการของนกเรยนแตละคน………………………………………………………….…. 81

1

บทท 1

บทน ำ

ควำมเปนมำของปญหำและปญหำ

การจดการศกษาขนพนฐานเปนการจดการศกษาเพอปวงชน ซงรฐจะตองจดใหมการศกษาเพอพฒนาเยาวชนไทยใหมคณลกษณะทพงประสงค ทงในฐานะของพลเมองไทยและพลเมองโลก ทงนเพอเปนรากฐานทเพยงพอส าหรบการใฝร ใฝเรยนตลอดชวต รวมทงไดพฒนาหนาทการงานและคณภาพชวตสวนตนและครอบครว ในการสรางสรรคสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนร เพอการพฒนาประเทศทยงยนในอนาคต (สคนธ สนธพานนท และคณะ , 2551: 16) แนวทางการศกษาเพอใหไดมาซงความรถอวาจ าเปนตอการอยรอดในสงคมศตวรรษท 21 เพราะการศกษาเปนหลกส าคญในการพฒนาความเจรญของประเทศ ดงนนการจดการศกษาในปจจบนจงเนนใหผเรยนเปนผแสดงบทบาทในการหาความร สามารถใชความรมาปรบใชในชวตจรง สงผลใหผเรยนคดเปน ท าเปน และแกปญหาเปน ซงในการจดการศกษา ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตราท 6 ไดก าหนดจดมงหมายของการจดการศกษาวา ตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต และสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข และในมาตราท 22 ไดระบไวอกวา ผ เรยนทกคนมความสามารถในการเรยนร และพฒนาตนเองไดและถอวาผ เรยนมความส าคญทสด โดยกระบวนการจดการศกษา ตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตนเองตามธรรมชาต และเตมตามศกยภาพ แนวทางดงกลาวสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงศกษาธการ ในการพฒนาเยาวชนของชาตเขาสโลกศตวรรษท 21 โดยมจดมงหมายเพอสงเสรมใหผเรยนมคณธรรม รกความเปนไทย มทกษะการคดวเคราะห สงเคราะห มทกษะดานเทคโนโลย สามารถรวมท างานกบผอนไดอยางมความสข และสามารถอยรวมกบผอนในสงคมโลกไดอยางสนต (กระทรวงศกษาธการ , 2551: 1-2) การศกษาในศตวรรษท 21 ผสอนจะตองปรบแนวทางการเรยนการสอน โดยครชวยแนะน า และชวยออกแบบกจกรรมการเรยนรทชวยใหนกเรยนแตละคนสามารถประเมนความกาวหนาของตนเองได จะตองท าใหผเรยนรกทจะเรยนร และมเปาหมายในการสอนทจะท าใหผเรยนมทกษะชวต ทกษะการคด และทกษะดานเทคโนโลย การทผเรยนรวาเมอเขาอยากรเรองใดเรองหนงเขาจะไปหาขอมลเหลานนไดทไหน และเมอไดขอมลมาแลวจะตองวเคราะหไดวาขอมล

2

เหลานนมความนาเชอถอมากนอยเพยงใด สามารถแปลงขอมลเปนความรได สงเหลานตองเกดจากการฝกฝนโดยทผสอนจะตองใหผเรยนไดมโอกาสทดลองเรยนรดวยตนเอง สอดคลองกบวจารณ พานช (2555: 5) ไดกลาวในหนงสอวถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21 วา การเรยนรทแทจรง อยในโลกจรงหรอชวตจรง การเรยนวชาในหองเรยนยงไมใชการเรยนรทแทจรง ยงเปนการเรยนแบบสมมต ดงนนครจงตองออกแบบการเรยนรใหศษยไดเรยนในสภาพทใกลเคยงกบชวตจรงทสด

ในดานความรและทกษะทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยตามหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดมงเนนใหนกเรยนมความรความเขาใจและประสบการณเกยวกบการจดการ การรกษาและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลยงยน มทกษะการคด การแกปญหา และทกษะในการด าเนนชวต พรอมทงไดก าหนดสาระและมาตรฐานการเรยนรทเปนพนฐาน 8 กลมสาระ ซงสาระการเรยนรทเปนแกนของหลกสตรทส าคญสาระหนง คอ สาระการเรยนรวทยาศาสตร

วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในโลกปจจบนและอนาคต เพราะมสวนเกยวของกบ ทกคนทงในการด ารงชวตและในการประกอบอาชพตาง ๆ ตลอดจนเทคโนโลยเครองมอเครองใชและผลผลตตาง ๆ ทมนษยไดใชเพออ านวยความสะดวกในชวตและการท างาน ลวนเปนผลมาจากความรของวทยาศาสตร ผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอน ๆ อกทงวทยาศาสตรชวยใหมนษยไดพฒนาวธคดทงความคดทเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห วจารณ มทกษะส าคญในการคนควาหาความร สามารถแกปญหาอยางเปนระบบ และตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลาย โดยมประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงการเรยนร ดงนนทกคนจงจ าเปนทจะตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร เพอทจะไดมความรความเขาใจในธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางขน สามารถน าความรไปใชไดอยางม เหตผล สรางสรรคและมคณธรรม (ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา, 2551: 1)

การเรยนรวทยาศาสตรเปนการเรยนรตลอดชวต เนองจากความรวทยาศาสตรเปน เรองราวเกยวกบโลกธรรมชาต ซงมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ทกคนจงตองเรยนรเพอน าผลการเรยนรไปใชในชวตและการประกอบอาชพ เมอผเรยนไดเรยนวทยาศาสตรโดยไดรบการกระตนใหเกดความตนเตน และทาทายกบการเผชญสถานการณหรอปญหา มการคด ลงมอปฏบต กเขาใจและเหนความเชอมโยงของวทยาศาสตรกบวชาอน ท าใหสามารถอธบาย ท านาย คาดการณสงตาง ๆ ไดอยางมเหตผล การประสบความส าเรจในการเรยนวทยาศาสตร จะเปนแรงกระตนใหผเรยนมความสนใจ มงมนทจะสงเกต ส ารวจตรวจสอบ สบคนความรทมคณคาเพมขนอยางไมหยดยง ดงนนในการจดการเรยนการสอนจงตองสอดคลองกบสภาพจรงในชวตและค านงถงผเรยนทมวธการเรยนร ความ

3

สนใจ และความถนดทแตกตางกน โดยการออกแบบและด าเนนกจกรรมใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองไดอยางมคณคา สงเสรมทกษะการคดวเคราะห การแกปญหา ความรดานเทคโนโลยและทกษะทจ าเปนส าหรบการด ารงชวต (สพรรณ ชาญประเสรฐ, 2557: 3) ซงเปนสงส าคญในการพฒนาคณภาพผเรยนใหสอดคลองกบยคสมยทเปลยนไป นอกจากน ในการจดการเรยนรวทยาศาสตรในปจจบนมเปาหมายในการสอนไวดงน 1. เพอใหเขาใจหลกการ ทฤษฎทเปนพนฐานทางวทยาศาสตร 2. เพอใหเขาใจขอบเขต ธรรมชาตและขอจ ากดของวทยาศาสตร 3. เพอใหมทกษะทส าคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 4. เพอพฒนากระบวนการคดและจนตนาการ ความสามารถในการแกปญหาและการจดการ ทกษะในการสอสารและความสามารถในการตดสนใจ 5. เพอใหตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย มวลมนษยและสภาพแวดลอมในเชงทมอทธพลและผลกระทบซงกนและกน 6. เพอน าความรความเขาใจเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเกดประโยชนตอสงคมและการด าเนนชวต 7. เพอใหเปนคนมจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรมและคานยมในการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางสรางสรรค (กรมวชาการ, 2546: 3-4)

ถงแมวาการเรยนรวทยาศาสตรมความส าคญดงทกลาวมาแลว แตในปจจบนการจดการศกษาสาระการเรยนรวทยาศาสตรของประเทศไทยยงไมบรรลเปาหมายตามท ไดก าหนดไว นกเรยนมความสนใจตอการเรยนรวทยาศาสตรคอนขางนอย แรงจงใจทส าคญในการเรยนร คอ แรงจงใจทเกดจากตวนกเรยนเอง ซงเกยวของกบความสามารถและทกษะในดานตาง ๆ ทมอยในตวนกเรยนเอง การทไดเปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนรองคความรตาง ๆ จากการปฏบต ทดลอง และแกปญหา โดยใชเนอหาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทไดเรยนมาน ามาปรบใชกบชวตจรง พฒนา ปรบปรงและสรางรายไดใหกบครอบครวหรอชมชน จะท าใหนกเรยนได เลงเหนถงความส าคญและประโยชนของการเรยนวทยาศาสตรไดอยางเปนรปธรรมมากขน (สทธพงษ พงษวร, 2552: 8-10) เพอใหนกเรยนไดเรยนรอยางมความหมาย ดงนนในการจดการเรยนรวทยาศาสตรทเนนกระบวนการไปสการสรางองคความร จงควรมงเนนทบทบาทของผเรยน ซงในการจดกจกรรมจะตองเนนกระบวนการคด การวางแผน การลงมอปฏบต การศกษาคนควาและรวบรวมขอมลตาง ๆ รวมทงการมปฏสมพนธซงกนและกน โดยทผสอนเปนผอ านวยความสะดวกในการเรยนร แตในความเปนจรงแลวพบวา ครผสอนมกสอนโดยการบรรยาย และใหนกเรยนทองจ า ยดเนอหามากกวาผเรยน ขาดสอการสอนและวธสอนทนาสนใจ สงผลใหการสอนวทยาศาสตรไมมความเปนวทยาศาสตรและไมบรรลผลเทาทควร

4

จากผลการประชมวชาการระดบชาต ทจดขนโดยส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) สถาบนคนนแหงเอเชยและสสวท. เพอ “การยกระดบคณภาพการ ศกษาวทยาศาสตรขนพนฐาน ป 2555” ทจดขนระหวางวนท 26 - 27 ส.ค. 2555 โดยมครจากทวประเทศเขารวมประชมไดรวมกนวเคราะหคะแนนสอบประเมนผลนกเรยนนานาชาต ดานวทยา ศาสตรและดานคณตศาสตร (Program for International Student Assessment, PISA) พบวาคะแนนของเดกไทยอยในระดบต า เพราะขาดการวเคราะหและการจดอนดบความสามารถในการแขงขนดานการศกษาโดย IMD ในป 2554 ซงพบวา ไทยอยในอนดบท 51 จาก 57 ประเทศทวโลก จากเดมทเคยอยในอนดบ 46 เมอป 2550 และจากผลการประเมนดงกลาวสามารถสะทอนคณภาพการศกษาดานวทยาศาสตรของเดกไทยถงกระบวนการเรยนการสอนในหองเรยนทยงลาหลง ไมสรางการเรยนรใหเดกเกดกระบวนการคด (กรงเทพธรกจออนไลน วนท 28 สงหาคม 2555)

สภาพปญหาประการหนงในการจดการเรยนรวทยาศาสตรในระดบชนมธยมศกษา คอ ผเรยนสวนใหญยงขาดความรความเขาใจหลกการทฤษฎทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและทกษะในการปฏบตการทดลอง ซงในการสอนวทยาศาสตรเปนแบบบรรยายถงรอยละ 70 จะมเพยง รอยละ 30 เทานนทใหผเรยนไดเรยนจากประสบการณจรง เปนผลใหผเรยนสวนใหญขาดความสามารถในการแกปญหา การวเคราะห สงเคราะห และประเมนคา (เกรยงศกด เจรญวงศกด, 2541: 77) ซงไมสอดคลองกบจดมงหมายในการจดการเรยนรวทยาศาสตรทเนนใหผเรยนไดฝกการแกปญหาผานกระบวนการคดและลงมอท าอยางเปนระบบ สงผลใหผเรยนสามารถตดสนใจแกปญหาตาง ๆ อยางมเหตผลโดยใชกระบวนการตาง ๆ ทไดเรยนมาเพอเปนขอมลในการแกปญหา ดงนนในการจดการการเรยนรวทยาศาสตรจงจ าเปนทจะตองเปลยนพฤตกรรมการจดการเรยนร คอลดบทบาทของผสอนจากการเปนผบอกเลา บรรยาย สาธต เปนการวางแผนกจกรรมใหนกเรยนเกดการเรยนร (วรรณทพา รอดแรงคา , 2541: 10) และในการจดการการเรยนสอนทเปดโอกาสใหผเรยนไดแสวงหาความร และแกปญหาดวยตนเอง เปนแนวทางหนงทท าใหผเรยนเกดการเรยนรอยางแทจรง อกทงยงชวยพฒนาความร การคด และมประสบการณมากขน ซงแนวการเรยนการสอนดงกลาวสอดคลองกบแนวทางการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนรปแบบการเรยนรทเกดขนจากแนวคดของทฤษฎการเรยนรคอนสรคตวซม โดยใหผเรยนสรางความรใหมจากการใชปญหาทเกดขนในโลกแหงความเปนจรงเปนบรบท (Context) ของการเรยนร เพอใหผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะหและคดแกปญหา รวมทงดงความรตามศาสตรในสาขาทศกษา ดงนนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานจงเปนผลมาจากกระบวนการท างานทตองอาศยความเขาใจ และการแกปญหาเปนหลก (มณฑรา ธรรมบศย,

5

2545: 13) อาภรณ แสงรศม (2543: 14) กลาวถงความหมายของการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานวา เปนการเรยนการสอนทเรมตนดวยปญหา เพอเปนสงกระตนใหผเรยนเกดความอยากรและไปแสวงหาความร เพมเตมเพอน ามาแกปญหา ซ งอยบนพนฐานความตองการของผ เรยนเปนกระบวนการทคลายกบการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร และใหผเรยนมการท างานเปนทม ดงนนการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานจงเปนการจดสภาพการของการเรยนการสอนทใชปญหาเปนเครองมอในการชวยใหผเรยน เกดการเรยนรตามเปาหมาย โดยผสอนจดใหผเรยนไปเผชญกบสถานการณปญหาจรง หรอจดสภาพการณใหผเรยนเผชญปญหาแลว ฝกกระบวนการวเคราะหปญหาและแกปญหารวมกนเปนกลม เปนการเรยนรทมความหมาย สามารถน าไปใชได จงเปนสงกระตนท าใหผเรยน เกดการใฝร เกดทกษะกระบวนการคด และกระบวนการแกปญหา และยงชวยใหผเรยนไดพฒนาทกษะทจ าเปนตอการด ารงชวต (ทศนา แขมมณ, 2556: 134)

นอกจากนยงมงานวจยทแสดงใหเหนวาการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปลยนแปลงผลการการเรยนเปนไปในทางทดขน เชน งานวจยทเกยวกบกระบวนการใชปญหาเปนฐานของปทมรตน อาวโสสกล (2557: 63) ศกษาผลของการจดการเรยนรวชาชววทยาโดยใชปญหาเปนฐาน เพอสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรทธาสมทร อ าเภอเมอง จงหวดสมทรสงคราม ผลการวจยพบวา คาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา หลงเรยนดวยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสงกวาหลงเรยนดวยการจดการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะความรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และงานวจยของมสยมาศ ดานแกว (2557: 68) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 เรองระบบรางกายมนษยและสตว โดยใชการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สอดคลองกบงานวจยของพชรนทร ชกลน (2554: 140) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา เรองเคมพนฐานของสงมชวต ทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา โดยมนกเรยนรอยละ 77.50 ของจ านวนนกเรยนทงหมด ผานเกณฑรอยละ 75 ของคะแนนเตม ท านองเดยวกบศรวรรณ หลาคอม (2556: 120) ศกษาการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรองการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดวยการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนพงทยพฒนศกษา ผลการวจยพบวา จากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทายวงจรท 1, 2, และ 3 จ านวนนกเรยนทสอบผานเกณฑในแตละวงจรมจ านวนมากขนตามล าดบ สะทอนให เหนวาจากการ

6

จดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน สามารถพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนใหสงขนตามล าดบ

ดวยเหตผลและความส าคญทตองพฒนาผเรยนใหเกดการเรยนรและพฒนาผล สมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนใหสงขน ท าใหผวจยมความสนใจในการศกษาผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ใหเกดการพฒนาความรอยางมประสทธภาพ ซงสอดคลองกบนโยบายการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรในปจจบน ทไดตระหนกถงความส าคญของวทยาศาสตร ปลกฝงใหผเรยนเกดทกษะกระบวนการในการเรยนร และเพอเปนประโยชนในการน าไปพฒนาการจดการเรยนรในรายวชาอน ๆ ตอไป

วตถประสงคของกำรวจย

1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 กอนและหลงจากไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 2. เพอศกษาคะแนนพฒนาการ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 หลงจากไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 3. เพอศกษาระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 หลงจากไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 4. เพอศกษาความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทมตอการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

5. เพอศกษาพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน สมมตฐำนของกำรวจย

ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 หลงจากไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานสงกวากอนการจดการเรยนร

7

ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1. เปนแนวทางในการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาในหวขออน ๆ จากการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 2. เปนแนวทางในการปรบปรงการสอนของครในการน าวธการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ไปประยกตใชจดการเรยนรในรายวชาอน ๆ ใหมประสทธภาพมากยงขน 3. นกเรยนสามารถเรยนรการคด การแกปญหา จากการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน และสามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนได

ขอบเขตของกำรวจย

1. ประชากร

ประชากรทใชส าหรบการวจยครงน คอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2557 โรงเรยนพฒนาวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา จ านวน 9 หอง นกเรยน 331 คน

2. กลมทศกษา กลมทศกษา เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557

โรงเรยนพฒนาวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา จ านวน 1 หองเรยน นกเรยนรวม 38 คน ซงไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยมเหตผลส าคญในการเลอกดงน

2.1 ผวจยท าหนาทเปนครผสอนทโรงเรยนมากอน จงทราบถงปญหาของ การจดการเรยนร และมเจตจ านงจะพฒนาการจดการเรยนรชววทยาใหมคณภาพ

2.2 มการจดการเรยนการสอนตรงตามเนอหาทจะใชท าการวจย 2.3 มจ านวนนกเรยนเพยงพอส าหรบการท าวจย และมสถตการมาเรยน

ของนกเรยนสง สงผลใหนกเรยนไดรบการจดการเรยนรอยางตอเนอง 2.4 นกเรยนในชนเรยนมทงทเรยนเกง ปานกลาง ออน คละกนไป เพอจด

นกเรยนออกเปนกลมยอย ตามรปแบบของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 3. เนอหาวชา เนอหาทใชในการศกษาวจยครงน เปนเนอหาในรายวชาชววทยา เรอง มนษยกบ

ความยงยนของสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 6 ตามหลกสตรสถานศกษา

8

4. ระยะเวลาทใชในการวจย การวจยครงน ด าเนนการจดการเรยนรในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557

ระยะเวลา 4 สปดาห 5. ตวแปรทศกษา 5.1 ตวแปรตน คอ การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

5.2 ตวแปรตาม คอ 5.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

5.2.2 คะแนนพฒนาการ 5.2.3 ระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

5.2.4 ความพงพอใจในการจดการเรยนร 5.2.5 พฤตกรรมการเรยนร

นยำมศพทเฉพำะ

นกเรยน หมายถง นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โรงเรยนพฒนาวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน หมายถง รปแบบการจดการเรยนรทใชสถานการณปญหาทเกดขนเปนตวกระตนใหนกเรยนเกดการเรยนร โดยใชกระบวนการกลม การระดมความคด การศกษาคนควาดวยตนเอง จนเกดทกษะการแกปญหา เปนผลจากมาการท างานกนเปนทม ซงม 7 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ท าความเขาใจกบสถานการณ ผเรยนจะตองท าความเขาใจกบ ค าศพท หรอขอความทปรากฏอยในสถานการณปญหาใหชดเจน หากมค าศพทหรอแนวคดในสถานการณ ทยงไมเขาใจ ตองคนควา เพมเตม เพอท าความเขาใจและอธบายปญหาใหชดเจนโดยอาศยความรพนฐานของสมาชกในกลม หรอจากเอกสารต าราตาง ๆ

ขนท 2 ระบปญหา ผเรยนระบปญหาหรอขอมลส าคญรวมกน และ รวมกนอภปราย ตความเนอหาจากสถานการณ เพอระบปญหาหลกทแทจรง อธบายไดวาเปนปญหาอะไร จบประเดนขอมลทส าคญหรอปญหาใหถกตองโดยทกคนในกลมเขาใจปญหาหรอเหตการณทกลาวถงในปญหานน

9

ขนท 3 วเคราะหปญหา ผเรยนชวยกนระดมสมองเพอวเคราะหปญหา ตาง ๆ และหาเหตผลมาอธบาย ปญหาหรอขอมลทพบ พยายามตอบค าถามหรอสาเหตทมาของปญหาทอธบายไวในขนท 2 ใหมากทสดเทาทจะมากได โดยอาศยความรเดมทนกเรยนมอยหรอเคยเรยนมาแสดงความคดเหนอยางมเหตมผล

ขนท 4 สรางประเดนการเรยนร หลงจากทไดวเคราะหแลว สมาชกในกลม ชวยกนตงสมมตฐานทเชอมโยงปญหาดงกลาว แลวเรยงล าดบความส าคญของสมมตฐาน โดยอาศยความรเดมทมอย แลวสรางประเดนการเรยนยอย ๆ โดยทผเรยนก าหนดวตถประสงคหรอสรางประเดนการเรยนร เพอคนหาขอมลทจะอธบายผลการวเคราะหทตงไว ผเรยนสามารถบอกไดวาความรสวนใดรแลว สวนใดตองกลบไปทบทวน และสวนใดทยงไมรหรอจ าเปนตองไปคนควาเพมเตม

ขนท 5 แสวงหาความรเพมเตม ผเรยนคนควาหาความรเพมเตมจากสอ และแหลงการเรยนรตาง ๆ เพอพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง พรอมทงประเมนความถกตองโดยอาศยสอการเรยนรตาง ๆ เชน หนงสอเรยน วารสาร คมอตาง ๆ หองสมด อนเตอรเนต เปนตน

ขนท 6 รวบรวมความร ผเรยนน าความรทไดไปศกษาคนความาแลกเปลยน เรยนรรวมกน อภปรายผลและสงเคราะหความรทไดมา วามความเหมาะสมหรอไมเพยงใด เพออธบายประเดนการเรยนรทตงไว

ขนท 7 สรปการเรยนรและน าเสนอ ผเรยนน าความรทไดคนความาจดระบบ องคความรและน าเสนอแกเพอน ๆ หนาชนเรยนในรปแบบทหลากหลาย สรปความรทไดเพออธบายสถานการณปญหา

ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา หมายถง คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาทผวจยสรางขน เพอวดพฤตกรรมตาง ๆ ทนกเรยนไดรบจากการเรยนวามความเขาใจในเนอหาทเรยนมากนอยเพยงใด ซงครอบคลมพฤตกรรมทตองการวด 4 ดานคอ ดานความรความจ า ความเขาใจ การน าไปใช และการวเคราะห

คะแนนพฒนาการ หมายถง คะแนนผลตางของผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ซงเปนคะแนนทไดจากการวดกอนเรยนและหลงเรยน จากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทผวจยสรางขน

ระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา หมายถง ระดบความส าเรจทไดรบจากการเรยนวชาชววทยา โดยพจารณาจากคะแนนในการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

10

หลงเรยน แลวน าคะแนนทไดมาเทยบองเกณฑการวดและประเมนผล และแปลผลตามเกณฑทผวจยไดก าหนดไว

ความพงพอใจในการจดการเรยนร หมายถง ความพงพอใจของนกเรยนทเกดขนหลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน อาจจะแสดงความรสกในดานบวก หรอดานลบ ชอบหรอไมชอบ โดยครอบคลมในดานบทบาทผสอน บทบาทผเรยน การจดการเรยนร การวดและการประเมนผล และประโยชนทไดรบ ซงสามารถวดไดจากแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนร และแบบสมภาษณนกเรยนทผวจยสรางขน

พฤตกรรมการเรยนร หมายถง พฤตกรรมตาง ๆ ของผเรยนทเกดขนในระหวางการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เชน ความตงใจ การมสวนรวมในชนเรยน กระบวนการท างานกลม การแสดงความคดเหน ความรบผดชอบ ความเขาใจในเนอหา โดยผวจยไดสงเกต สมภาษณ และจดบนทกไวในแบบบนทกภาคสนาม

กรอบแนวคดในกำรวจย

ตวแปรตน ตวแปรตาม

ภำพ 1 กรอบแนวคดในการวจย

การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ขนท 1 ท าความเขาใจกบสถานการณ ขนท 2 ระบปญหา ขนท 3 วเคราะหปญหา ขนท 4 สรางประเดนการเรยน ขนท 5 แสวงหาความรเพมเตม ขนท 6 รวบรวมความร ขนท 7 สรปการเรยนรและน าเสนอ

1. ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา 2. คะแนนพฒนาการ 2. ระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา 3. ความพงพอใจในการจดการเรยนร 4. พฤตกรรมการเรยนร

11

บทท 2

เอกสารงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของดงตอไปน

1. การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem – based Learning)

1.1 ประวตความเปนมาของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 1.2 ความหมายของการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 1.3 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 1.4 ลกษณะส าคญของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 1.5 ขนตอนในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 1.6 การสรางโจทยปญหา 1.7 บทบาทของผสอนและผเรยน 1.8 ขอดและขอจ ากดของการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 1.9 การประเมนผลการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 1.10 การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานในหลกสตรวทยาศาสตร

2. ผลสมฤทธทางการเรยน 2.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน 2.2 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 2.3 ประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

3. คะแนนพฒนาการ

4. ความพงพอใจในการจดการเรยนร 4.1 ความหมายของความพงพอใจ 4.2 แนวคดทฤษฎทเกยวของกบความพงพอใจ

5. งานวจยทเกยวของ

12

1. การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem – based Learning)

1.1 ประวตความเปนมาของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

แนวคดของนกการศกษาในชวงแรกของศตวรรษท 20 John Dewey นกการศกษาชาวอเมรกนเปนผตนคดวธสอนแบบแกปญหา และเปนผเสนอแนวคดวา การเรยนรเกดจากการลงมอท าดวยตนเอง แนวคดของ John Dewey ไดน าไปสแนวคดในการสอนรปแบบตาง ๆ ทใชกนอยในปจจบน แนวคดของ PBL ( Problem - based Learning) กมรากฐานแนวความคดจาก Dewey เชนเดยวกน (มณฑรา ธรรมบศย, 2545: 14-15) การเรยนแบบใชปญหาเปนฐานพฒนาขนครงแรกโดยคณะวทยาศาสตรสขภาพของมหาวทยาลย McMaster ประเทศแคนนาดา โดยน ามาใชในกระบวนการตวใหกบนกศกษาแพทยฝกหด วธดงกลาวนไดกลายเปนรปแบบทท าใหมหาวทยาลยในสหรฐอเมรกาน าไปใชเปนแบบอยางบาง โดยเรมจากปลาย ค.ศ. 1960 มหาวทยาลย Case Western Reserve ไดน ามาใชเปนแหงแรก และไดจดตงเปนหองทดลองพหวทยาการเพอเปนหองปฏบตการส าหรบรปแบบการสอนใหม ๆ รปแบบการสอนทมหาวทยาลย Case Western Reserve พฒนาขนมานน ไดกลายมาเหนพนฐานในการพฒนาหลกสตรของโรงเรยนหลายแหงในสหรฐอเมรกา ทงในระดบมธยมศกษา ระดบอดมศกษาและบณฑตวทยาลย ในชวงปลายศตวรรษท 60 มหาวทยาลย McMaster ได พฒนาหลกสตรแพทย ท ใช Problem - based Learning ในการสอนเปนคร งแรก ท าใหมหาวทยาลยแหงนเปนทยอมรบและรจกกนทวโลก

ในประเทศไทยการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานมความสมพนธกบหลกสตรแพทยศาสตรบณฑตนบตงแต ป พ.ศ. 2499 ทเรมมการประชมแพทยศาสตรศกษาแหงชาตครงท 1 และไดด าเนนการตอมาทก 7- 8 ป เพอรวมกนคดและรวมกนก าหนดแนวทางพฒนาการจดการศกษาแพทยศาสตรของประเทศอยางตอเนอง ซงการประชมแตละครงดงกลาว มอทธพลตอการปรบปรงหลกสตรแพทยศาสตรบณฑตของทกโรงเรยนแพทยเปนอยางมาก ขอสรปส าคญซงเปนแรงผลกดนใหเกดการจดหลกสตรแพทยศาสตรโดยใชกลยทธการเรยนรแบบปญหาเปนฐาน และการเรยนรโดยใชชมชนเปนฐาน คอ ขอสรปจากการประชมในครงท 1-5 มดงน (วลล สตยาศย, 2547: 29-30)

1. แพทยศาสตรบณฑตเปนแพทยทรกษาโรคทวไป สมควรไดรบความรดานการ แพทยขนมลฐานความช านาญ และการอบรมจตใจใหพรอมในการเปนแพทย และอยในฐานะทจะรบการฝกอบรมตอไปไดจนเปนแพทยเวชปฏบตทดยงขนหรอเปนแพทยเฉพาะทางในอนาคต

13

2. หลกสตรควรจดใหมการสงเสรมนสยในการศกษาดวยตนเองไปตลอดชวตแหงวชาชพ และสงเสรมคณลกษณะทคดเปน แกปญหาเปน คดอยางวทยาศาสตรและคดอยางมวจารณญาณ ทงนรวมถงการจดหลกสตรท เปนแบบบรณาการ โดยใหเรยนดวยตนเองมากขนและ ขณะเดยวกนกลดการบรรยายใหนอยลง

3. หลกสตรควรจดใหเนนการเรยนรของนกศกษาทเหมาะกบการออกไปท างานในชมชนของประเทศและใหเนนความส าคญของวชาเวชศาสตรปองกนหรอเวชศาสตรชมชนใหมากขน

4. ใหมการเนนความส าคญของหนวยวจยทางการจดการศกษาแพทยศาสตร หรอหนวย แพทยศาสตรศกษาและแนะน าใหทกโรงเรยนแพทยจดตงหนวยแพทยศาสตรศกษา เพอท าหนาท ฝกอบรมอาจารยดานวทยาศาสตรการศกษา และวจยทางการศกษาแพทยศาสตร มองการแกปญหา สขภาพดวยการพจารณาสาเหตของปญหาแบบองครวม (Holistic Approach) ไดแก การพจารณา ทงกาย-จต-สงคม ครบทกดาน เปนแรงผลกดนอกแรงหนงทท าใหเกดการปรบเปลยนหลกสตร แพทยศาสตรของประเทศไทย โดยสถาบนการศกษาทขานรบหลกสตรทใชการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน อาทเชน คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร และคณะแพทยศาสตรมหาวทยาล ยขอนแกน วทยาล ยแพทยศาสตรพระมงก ฏ เกล าฯ และคณ ะแพทยศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร กไดน าการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานมาใชตามล าดบ 1.2 ความหมายของการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มาจากภาษาองกฤษวา Problem-based Learning มนกการศกษาหลายคนไดใหชอแตกตางกนออกไป เชน การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การเรยน รโดยใชปญหาเปนหลก การจดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนหลก การเรยนรจากปญหา และการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก ซงในการวจยครงนผวจยใชค าวา การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน และมนกการศกษาไดใหความหมาย สรปไดดงน

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem based Learning หรอ PBL) เปนรป แบบการเรยนรทเกดขนตามแนวคดตามทฤษฎการเรยนรแบบสรางสรรคนยม (Constructivism) โดยใหผเรยนสรางความรใหมจากการใชปญหาทเกดขนในโลกแหงความเปนจรงเปนบรบทของการเรยนร เปนการคนควาดวยตนเองโดยใหนกเรยนชวยกนคดแกปญหา ผเรยนมบทบาทในการแสวงหาความร และผสอนเปนผคอยใหความชวยเหลอในการเรยนร เพอใหผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะหและการแกปญหา รวมทงไดความรตามศาสตรในสาขากลมสาระทตนศกษาดวย ดงนนการเรยนรโดยใช

14

ปญหาเปนฐานจงเปนผลมาจากกระบวนการท างานทตองอาศยความเขาใจและการแกไขปญหาเปนหลก (อ าพร ไตรภทร, 2543: 117-118; มณฑรา ธรรมบศย, 2545: 13; องคการอนามยโลก อางถงใน วลล สตยาศย, 2547: 16)

การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนผลมาจากกระบวนการท างานทมงสรางความเขาใจหรอหาทางแกปญหาทไดประสบ เปนการน าสถานการณปญหาทเกยวของกบชวตจรงทมแนวทางในการแกปญหาอยางหลากหลาย มาเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนร โดยใชสถานการณปญหาเปนแรงขบกจกรรมการเรยนรโดยอยบนพนฐานความตองการของผเรยนทจะเรยนร กระตนใหนกเรยนคดวเคราะหปญหานนใหเขาใจอยางชดเจน คนควาหาความรเพมเตมเพอเปนขอมลในการตดสนใจเลอกแนวทางแกปญหาทเหมาะสมโดยใชกระบวนการกลมในการท ากจกรรม สงผลใหผเรยนเขาใจปญหา เหนทางเลอกในการแกปญหา เกดการใฝร เกดทกษะกระบวนการคด และกระบวนการแกปญหา (Barrows & Tamblyn, 1980: 18; Woods, 1994: 2; White, 1996 อางถงใน ราตร เกตบตตา, 2546: 13; Howard, 1999: 172; ราตร เกตบตตา, 2546: 14; บญน า อนทนนท, 2551: 13; ทศนา แขมมณ, 2556: 137-138)

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนการจดการเรยนรทเรมตนดวยปญหา เพอเปนสงกระตนใหผเรยนเกดความอยากรและไปแสวงหาความรเพมเตม ตองการทจะแสวงหาความรดวยตนเอง จากแหลงวทยาการทหลากหลาย เพอน ามาใชในการแกปญหาโดยทไมไดมการศกษาหรอเตรยมตว ลวงหนาเกยวกบปญหาดงกลาวมากอน เพอน ามาแกปญหา ซงอยบนพนฐานความตองการของผเรยน เปนกระบวนการทคลายกบการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตรโดยทผเรยนมการท างานกนเปนทม ครเปนเพยงผใหค าแนะน าชวยเหลอและสนบสนนในการเรยน (อาภรณ แสงรศม, 2543: 14; วลล สตยาศย, 2547: 16; ซาฟนา หลกแหลง, 2552: 14)

ดงนนสรปไดวา การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนวธการเรยนทเรมตนดวยปญหาทเกดขนจรงหรอสถานการณปญหาทเกยวของกบชวตจรง เปนตวกระตนใหผเรยนอยากร สนใจ ซงอยบนพนฐานความตองการของผเรยน และไดท าการศกษาคนควาจนคนพบค าตอบดวยตนเองโดยใชกระบวนการกลม แลวน าความรทไดคนความารวมกนอภปราย ท าใหผเรยนเกดการเรยนร ผานกระบวนการคด การแกปญหา โดยครผสอนเปนเพยงผใหค าแนะน า ชวยเหลอและสนบสนนในการเรยน

15

1.3 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนทเรมตนดวยปญหาทเกยวของกบชวตจรงเปนตวกระตนใหผเรยนเกดความสงสย อยากรอยากเหน และตองการทจะแสวงหาความรเพอขจดความสงสยดงกลาว ซงแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมนกการศกษาไดใหไวแตกตางกน ดงน

Hmelo & Evenson (2000 อางถงใน บญน า อนทนนท, 2551: 13) ไดสนบสนนวาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เกยวของกบการเรยนรแบบสรางสรรคนยม (Constructivism) ซงมรากฐานมาจากทฤษฎการเรยนรของ Piaget และ Vygotsky ทเชอวา การเรยนรเปนกระบวนการ พฒนาทางสตปญญา ทผเรยนเปนผสรางความรดวยตนเอง กระบวนการสรางความรเกดจากการทผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอม และเกดการซมซบหรอดดซมประสบการณใหม และปรบโครงสรางสตปญญาใหเขากบประสบการณใหม นอกจากนนยงมทฤษฎการเรยนรดวยการคนพบของ Bruner ซงเชอวาการเรยนรทแทจรงมาจากการคนพบของแตละบคคล โดยผานกระบวนการสบเสาะหาความรในกระบวนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เมอผเรยนเผชญกบปญหาทไมรท าใหผเรยนเกดความขดแยงทางปญหา และผลกดนใหผเรยนไปแสวงหาความร และน าความรใหมมาเชอมโยงกบความรเดมเพอแกปญหา

Schmidit (1983: 11-12) กลาววา การเรยนรแบบปญหาเปนฐาน มหลกการ 3 ประการ คอ

1. ความรเดม (Prior Knowledge) การเรยนสงใหมเปนผลมาจากเรยนทผานมา ความรเดมของผเรยนจงมประโยชนตอการเรยนรเพอความเขาใจและสรางความรใหม ดงนนจงมความจ าเปนทจะตองกระตนความรเดมของผเรยน

2. การเสรมความรใหม (Encoding Specificity) ประสบการณทจดใหผเรยนเกดการเรยนรจะชวยใหผเรยนเขาใจความรใหมมากขน ถายงมความคลายคลงกนระหวางสงทเรยนมา และสงทจะน าไปประยกตใชมากเทาไรกจะยงเรยนรไดดมากขนเทานน

3. การตอเตมความเขาใจใหสมบรณ (Elaboration of Knowledge) ความเขาใจขอมลตาง ๆ จะสมบรณไดถาหากมการตอเตมความเขาใจดวยการตอบค าถาม การอภปรายกบผอน ซงสงเหลานจะชวยท าใหเขาใจและจดจ าไดงาย

Diana & Henk (1995: 1) กลาววา การเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน มแนวคดใหผเรยนพบกบปญหาในกลมยอย ภายใตการควบคมดแลของผสอนประจ ากลม ปญหาสวนมากเปนการ

16

บรรยายปรากฏการณหรอเหตการณทสามารถรบรในสภาพท เปนจรง ปรากฏการณอธบายโดยกลมยอยบนพนฐานของหลกการ กลไกการท างานหรอกระบวนการ

Gijselaers (1996: 4) กลาวถง หลกการของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน สรปไดดงน

1. การเรยนรเปนกระบวนการสราง ไมใชกระบวนการรบ การเรยนรทเกดจากการสรางความรเชอมโยงกนเปนเครอขายมโนทศนทมความหมาย จะชวยในการจ าและระลกขอมลซง ความรเดมนจะเปนพนฐานในการเรยนรสงใหม

2. เมตาคอกนชน (Metacognition) เปนองคประกอบของทกษะทจ าเปนส าหรบการเรยน มผลกบการเรยน การตงเปาหมายวาจะท าสงใด การเลอกวธการวาจะท าอยางไร และการประเมนผลวาสงนนไดผลหรอไม เปนการตรวจสอบการเรยนรของตนเอง

3. ปจจยทางสงคมและสภาพแวดลอมท าใหผเรยนไดประสบปญหาทเปนจรง หรอการไดปฏบตเกยวกบอาชพ ท าใหผเรยนไดใชความรเกยวกบการรคดไปใชในการแกปญหา ปจจยทางสงคมมอทธพลตอการเรยนรของแตละบคคล การท างานเปนกลมท าใหมการแสดงและแลกเปลยนความคดกอใหเกดทางเลอกหลายแนวทาง

ทองจนทร หงสลดารมภ (2531 : 3-4 อางถงใน นจญมย สะอะ 2551: 14) กลาวถงแนวคดของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานมอย 2 ประการ คอ การเรยนรทยดผเรยนเปนศนยกลาง (Student- Centered Learning) และการเรยนรแบบเอกตภาพ (Individualized Learning) ซงสรปไดดงน

1. การเรยนรทยดผเรยนเปนศนยกลางมแนวคดอยบนพนฐานทฤษฎมนษยนยมของ

Rogers ซงมความเชอวาเปนเปาหมายของการศกษา คอการอ านวยความสะดวกใหผเรยนเหนการเปลยนแปลงในโลกและเกดการเรยนร การทคนเราอยในโลกทสงแวดลอมมการเปลยนแปลงอยางตอเนองไดอยางมงคงนน คนตองเรยนรวาจะเรยนรไดอยางไร เนองจากไมมความรใดทมนคง ดงนนการทบคคลรถงกระบวนการแสวง หาความรเทานนจงจะท าใหเกดพนฐานทมนคง ซง Rogers ไดเนนความส าคญของกระบวนการเรยนร (Learning Process) เพราะถอวาในการเปลยนแปลงนน กระบวนการส าคญกวาความรทหยดนง เปาหมายของการศกษา คอ การอ านวยความสะดวกในการเรยนรใหบคคลมพฒนาการและเจรญเตบโตไปสการท างานไดเตมศกยภาพ

2. การเรยนรแบบเอกตภาพ เปนการจดการเรยนรทน าไปสการบรรลจดประสงคของผเรยนเปนรายบคคล หรอการจดการเรยนรทคลายคลงกนใหกบกลมผเรยน เทคนคการสอนอาจใชอยางเดยวหรอหลายอยางรวมกนโดยเปดโอกาสใหผเรยนระบเปาหมาย เลอกวธการเรยน สอและ

17

อปกรณการเรยนใหเหมาะสมกบผเรยนแตละคน ซงทองจนทร หงสลดารมภ (2531: 4) กลาววา การเรยนรแบบเอกตภาพ ไมสามารถจดการเรยนรเปนรายบคคลได แมวาการเรยนแบบนจะได ผลดมาก แตจะท าใหผเรยนเปนผคบแคบ ซงในการท างานใด ๆ จะส าเรจไดดตองอาศยความรวมมอของทมงาน โดยเฉพาะบคลากรทางการแพทย ตองมผรวมงานในทมสขภาพหลายระดบ วธสอนแบบใชปญหาเปนฐาน จงใชการเรยนเปนกลมโดยใหผสอนอยดวย เพอท าหนาทเปนผสนบสนนใหเกดการเรยนรในกลมมาเปนหลกในการเรยน

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนการเรยนทเปนกระบวนการสรางความรใหมบนพนฐานของความรทมอย ซงแนวคดทฤษฎการเรยนรทเกยวกบการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน มดงน 1. ทฤษฎสรางสรรคนยม (Constructivism) มรากฐานมาจากทฤษฎการเรยนรของ Piajet และ Vygotsky ทเชอวา การเรยนรเปนกระบวนการพฒนาทางสตปญญาท ผเรยนเปนผสรางความรดวยตนเอง กระบวนสรางความรเกดจากการทผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและเกดการซมซบดดซมประสบการณ ใหม และปรบ โครงสรางสตปญญาให เขากบประสบการณ ใหม (Gijselaers,1996: 13) 2. ทฤษฎการประมวลสารสนเทศหรอขอมลขาวสาร (Information Processing Theories) มความคดพนฐานวาในการเรยนรสงใด ๆ กตามผเรยนสามารถควบคมอตราความเรวของการเรยนร และขนตอนของการเรยนรได และการเรยนรเปนการเปลยนแปลงความรของผเรยนทงทางดานปรมาณและคณภาพ (สรางค โควตระกล , 2541 : 220) ซงสนบสนนโดย Hmelo & Lin กลาววา "การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเกยวของกบทฤษฎการประมวลสารสนเทศหรอขอมลขาวสาร คอ เปนการน าขอมลขาวสารหรอสารสนเทศไปใชในการแกปญหา" (Hmelo & Lin, 2000 : 231-232)

3. ทฤษฎทางสงคมวฒนธรรม (Sociocultural Theories) เปนทฤษฎทเกยวกบการฝก งานทางพทธปญญา (Cognitive Apprenticeship) ซงสนบสนนโดย Hmelo & Lin กลาววา ทฤษฎทางสงคมวฒนธรรมซงเปนทฤษฎทสนบสนนการพฒนาการเรยนรดวยตนเองในการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน" (Hmelo and Lin, 2000: 231-232 อางถงใน อาภรณ แสงรศม, 2543: 16)

4. ทฤษฎการเรยนรของผใหญ (Androgogy) เชอวาการเรยนรจะเรยนไดมากทสด เมอผเรยนมสวนเกยวของในการเรยนรดวยตนเอง ทฤษฎดงกลาวนตงอยบนขอสมมตฐานการเรยนร 4 ประการ คอ (Knowles, 1975 : 48 อางถงใน อาภรณ แสงรศม, 2543: 17)

18

4.1 อตมโนทศน (Seft-Concept) เมอบคคลเจรญเตบโตและมวฒภาวะ มากขน ความรสกรบผดชอบตอตนเองกมมากขนตามล าดบ และถาหากบคคลรสกวาตนเองเจรญวยและมวฒภาวะถงขนทจะควบคมและน าตนเองได บคคลกจะเกดความตองการทางจตใจเพอทจะไดควบคมและน าตนเอง ผใหญจะมองตนเองวาสามารถควบคมและน าตนเองไดโดยไมตองพงคนอน

4.2 ประสบการณ (Experience) บคคลเมอมอายมากขนกยงใหประสบการณ เพมมากขนตามล าดบ ประสบการณตาง ๆ ทแตละคนไดรบ จะเสมอนแหลงทรพยากรมหาศาลของการเรยนร และในขณะเดยวกนประสบการณเหลานนกจะสามารถรองรบการเรยนรสงใหม ๆ เพมขนอยางกวางขวาง 4.3 ความพรอม (Readiness) ผใหญพรอมทจะเรยนเมอเหนวาสงทเรยนไปนน มความหมายและมความจ าเปนตอบทบาทและสถานภาพทางสงคม ผใหญเปนผทมหนาทการงาน มบทบาทในสงคม ดงนนผใหญจงพรอมทจะเรยนเสมอ หากสงทเรยนไปนนมประโยชนตอตนเอง นนคอเรยนไปเพอเปนสวนประกอบสถานภาพทางสงคม เพอใหตนเองเปนยอมรบของสงคม 4.4 แนวโนมตอการเรยนร (Orientation to Learning) ผใหญเปนผทมบทบาทและสถานภาพทางสงคม การเรยนรของผ ใหญจงเปนการเรยนร เพอแกปญหาในชวต ประจ าวน ยดปญหาเปนศนยกลางในการเรยนร ผใหญจะเรยนกตอเมอความรทไดรบจากการเรยนนนจะตอง น าไปใชไดโดยทนท เนอหาในการเรยนจะตองเปนเรองใกลตวผเรยน ผเรยนเรยนแลวเกดประโยชนตอตนเอง ผใหญจะไมเสยเวลาไปเรยนในสงทไมเกดประโยชนตอตนเอง

บญน า อนทนนท (2551: 14) ไดสรปวา การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมแนว คดพนฐานมาจากกระบวนการสรางความรใหมโดยอาศยพนฐานความรเดมทมอยดวยตนเองจากการทผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอม ตองลงมอกระท าดวยตนเอง จนการคนพบความรหรอขอมลใหม และสามารถน าขอมลออกมาใชในการกระท าและการแกปญหาตาง ๆ ได โดยผสอนเปนเพยงผชแนะแนวทางเทานน

ดงนนสรป ไดวา การเรยนรแบบใชปญหาเป นฐานมแนวคด พนฐานมาจากกระบวนการสรางความรเปนกระบวนการพฒนาทางสตปญญาทผเรยนสรางความรใหมโดยอาศยพนฐาน ความรเดมทมอยดวยตนเอง กระบวนการเรยนรเปนไปตามสภาพแวดลอมทท าใหผเรยนไดประสบกบสภาพปญหาจรง ผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและเกดการซมซบประสบการณใหมและปรบโครงสรางใหเขากบประสบการณนน ๆ สามารถน าขอมลออกมาใชในการกระท าและการแกปญหาตาง ๆ ได

19

1.4 ลกษณะส าคญของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมลกษณะทส าคญดงทนกการศกษาไดกลาวไวดงน Dolmans & Schmidt (1995: 1) กลาววา "การเรยนรโดยแบบปญหาเปนฐาน ม

แนวคดใหผเรยนพบกบปญหาในกลมยอย ภายใตการควบคมดแลของผสอนประจ ากลม ปญหาสวน มากเปนการบรรยายปรากฏการณหรอเหตการณทสามารถรบรในสภาพทเปนจรง ปรากฏการณจะถกอธบายโดยกลมยอยบนพนฐานของหลกการ กลไกการท างานหรอกระบวนการ"

ลกษณะของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน (Gallagher, et al., 1995: 137-138; Barrows, 1996: 5-6; มณฑรา ธรรมบศย, 2545: 13; Charlin, et al. อางถงใน วลล สตยาศย, 2547: 16) สามารถสรปได ดงน

1. เปนการเรยนทผเรยนเปนศนยกลาง ภายใตการแนะแนวทางของผสอนประจ ากลม ผเรยนจะตองรบผดชอบการเรยนของตนเอง ระบสงทตนตองการจะรเพอความเขาใจทดขนโดยแสวงหาความรจากแหลงทจะใหขอมลขาวสารตาง ๆ ซงอาจมาจากหนงสอ วารสาร คณาจารยหรอแหลงขอมลอน ๆ เพอน ามาใชในการแกปญหา

2. การเรยนเปนกลมยอย กลมละประมาณ 5-8 คน พรอมกบผสอนประจ ากลมเพอใหผเรยนท างานอยางมประสทธภาพ ดวยความหลากหลายของบคคลตาง ๆ

3. มผสอนประจ ากลมเปนผอ านวยความสะดวกหรอแนะแนวทาง ไมบอกขอมล และไมสอนแบบบรรยาย ไมบอกผเรยนวาคดถกหรอผด และสงใดทผเรยนตองศกษาหรออานแตมบทบาทในการตงค าถามใหผเรยนถามตนเองเพอใหเกดความเขาใจทดขนและจดการแกปญหาดวยตนเอง

4. รปแบบของปญหามงใหมการรวบรวมขอมลและกระตนการเรยนรปญหาทน า เสนอ เปนสงททาทายผเรยนทจะตองเผชญในการปฏบตจรง ตรงประเดนและกระตนการเรยนรใหหาทางแกปญหาเปนสงทผเรยนตระหนกถงความจ าเปนทจะตองเรยนรพนฐานทางวทยาศาสตร และรวบรวมขอมลจากศาสตรวชาตาง ๆ

5. ปญหาเปนเครองมอส าหรบการพฒนาทกษะการแกปญหาทางคลนก 6. ความรใหมไดมาโดยผานการเรยนรดวยตนเอง ผเรยนมสวนรวมในการเรยนอยาง

แทจรงในระหวางการเรยนรดวยตนเอง มการท างานรวมกบผอน อภปราย เปรยบเทยบ ทบทวน และโตแยงสงทเรยน

7. ปญหาทน ามาใชมลกษณะคลมเครอไมชดเจน ปญหา 1 ปญหาอาจมค าตอบไดหลายค าตอบหรอมทางแกไขปญหาไดหลายทาง (ill - structured problem)

20

8. ผเรยนเปนคนแกปญหาโดยการแสวงหาขอมลใหม ๆ ดวยตนเอง (self-directed learning) 9. ประเมนผลจากสถานการณจรง โดยดจากความสามารถในการปฏบต (authentic assessment)

10. ผเรยนมโอกาสขยายและตอเตมความรความเขาใจใหสมบรณและเปนระบบ 11. เปนการเรยนทเรมตนดวยปญหา ซงรปแบบของการเรยนจะเรมขนเมอผเรยนได

เผชญกบปญหา 12. ครเปนผฝกสอนทางความคด แทนการเปนผเชยวชาญหรอผสงสอนมบทบาททชวยใหผเรยนเขาใจค าถาม ระหวางการระบปญหา การจ ากดขอมล การวเคราะห สงเคราะหโดยผานการตความทมศกยภาพและการแกปญหา

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 2-3) ไดสรปลกษณะส าคญของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem– Based Learning) คอ เปนการจดการเรยนการสอนทตองมสถานการณปญหาและเรมตนการจดกระบวนการเรยนรดวยการใชปญหาเปนเปนต วกระตนใหเกดกระบวนการเรยนรและปญหาทน ามาใชในการจดกระบวนการเรยนรนนควรเปนปญหาทพบไดในชวตประจ าวนของผเรยน เพอใหมองเหนถงประโยชนอยางแทจรง ผเรยนคนหาและแสวงหาความรดวยตนเอง (Self-Directed Learning) ซงสงผลใหผเรยนตองมความรบผดชอบตนเอง กลาวคอ ตองรจกวางแผนการเรยนดวยตนเอง มการบรหารเวลารวมทงประเมนผลการเรยนรดวยตนเองได ผเรยนมการเรยนรเปนกลมยอยเพอรวมกนคนหาความร สงเสรมใหเกดทกษะการแกปญหาอยางมเหตผลเชอถอได เรยนรความแตกตางระหวางบคคลและฝกควบคมตนเองเพอพฒนาความสามารถในการท างานรวมกนเปนทม เนองจากความรมหลากหลายมาก ดงนนเนอหาทไดมาจะถกน ามาวเคราะหโดยกลมและมการสงเคราะหรวมกนเพอใหตกผลกเปนความรของกลม สวนการประเมนผลเปนลกษณะการประเมนผลทเกดจากสภาพจรง โดยพจารณาจากการปฏบตงานความกาวหนาในการท างานของตวผเรยนเอง

ทศนา แขมมณ (2556: 138) ไดสรปลกษณะส าคญของการเรยนแบบใชปญหา เปนฐาน ดงน

1. ผสอนและผเรยนรวมกนเลอกปญหาทตรงกบความสนใจหรอตามความตองการของผเรยน

2. ผสอนและผเรยนมการออกไปเผชญสถานการณปญหาอยางแทจรง หรอผสอนมการจดสถานการณใหผเรยนเผชญปญหา

21

3. ผสอนและผเรยนมการรวมกนวเคราะหปญหาและหาสาเหตของปญหา 4. ผเรยนมการวางแผนการแกปญหารวมกน 5. ผสอนมการใหค าปรกษาแนะน าและชวยอ านวยความสะดวกแกผเรยนในการ

แสวงหาแหลงขอมล การศกษาขอมลและการวเคราะหขอมล 6. ผสอนกระตนใหผเรยนแสวงหาทางเลอกในการแกปญหาทหลากหลายและมการ

พจารณาเลอกวธทเหมาะสม 7. ผเรยนศกษาคนควา และแสวงหาความรดวยตนเอง 8. ผเรยนลงมอแกปญหารวบรวมขอมล วเคราะหขอมล สรป และประเมนผล 9. ผสอนมการตดตามการปฏบตงานของผ เรยนและใหค าปรกษา 10. ผสอนมการประเมนผลการเรยนรทงทางดานผลงานและกระบวนการของผเรยน ดงนนสรปไดวา ลกษณะส าคญของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน เปนการเรยนท

ยดผเรยนเปนส าคญ และใชปญหาเปนเปนตวกระตนเพอใหผเรยนมความอยากร โดยทผสอนกระตนใหผเรยนแสวงหาทางเลอกในการแกปญหาทหลากหลาย ภายใตกระบวนการกลม มการวางแผนการแกปญหารวมกน และผเรยนเปนคนแกปญหาโดยการแสวงหาขอมลใหม ๆ ดวยตนเอง จนเกดการเรยนร

1.5 กระบวนการและขนตอนในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

Good (1973: 25 - 30) ไดกลาวถงกระบวนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานม 7 ขนตอน ดงน

1. กลมผเรยนท าความเขาใจค าศพท ขอความทปรากฏอยในปญหาใหชดเจน โดยอาศยความร พนฐานของสมาชกในกลม หรอการศกษาคนควาจากเอกสารต าราหรอสออน ๆ

2. กลมผเรยนระบปญหาหรอขอมลส าคญรวมกน โดยทกคนในกลมเขาใจปญหา เหตการณหรอปรากฏการณใดทกลาวถงในปญหานน

3. กลมผเรยนระดมสมองเพอวเคราะหปญหาตาง ๆ อธบายความเชอมโยงตาง ๆ ของขอมลหรอปญหา

4. กลมผเรยนก าหนดและจดล าดบความส าคญของสมมตฐาน พยายามหาเหตผล ทจะอธบายปญหาหรอขอมลทพบ โดยใชพนฐานความรเดมของผเรยน การแสดงความคด อยางมเหตผล ตงสมมตฐานอยางสมเหตสมผลส าหรบปญหานน

22

5. กลมผเรยนก าหนดวตถประสงคการเรยนรเพอคนหาขอมลหรอความรทจะอธบาย หรอทดสอบสมมตฐานทตงไว ผเรยนสามารถบอกไดวาความรสวนใดรแลว สวนใดตองกลบไปทบทวน สวนใดยงไมรหรอจ าเปนตองไปคนควาเพมเตม

6. ผเรยนคนควารวบรวมสารสนเทศจากสอและแหลงการเรยนรตาง ๆ เพอพฒนา ทกษะการเรยนรดวยตนเอง

7. จากรายงานขอมลหรอสารสนเทศใหมทไดมา กลมผเรยนน ามาอภปราย วเคราะหสงเคราะห ตามสมมตฐานทตงไว แลวน ามาสรปเปนหลกการและประเมนผลการเรยนร

Barrows & Tamblyn (1980: 191-192) ไดสรปกระบวนการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานไวดงน 1. นกเรยนจะตองเผชญกบปญหาเปนล าดบแรกกอนทจะมการเตรยมการหรอเรยนเกดขน 2. สถานการณปญหาจะถกน าเสนอแกนกเรยนในแนวทางทเหมอนกบสถานการณจรง

Cowedrow (1997: 4 อางถงใน อาภรณ แสงรศม, 2543: 21 ) กลาววา กระบวนการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานแบงเปน 3 ระยะ ดงภาพ 2 1. ใชปญหากระตนใหผเรยนแสดงเหตผล และน าความรเดมออกมา 2. เปนการศกษาดวยตนเอง ผเรยนจะเปนอสระจากผสอน ผเรยนจะท างานทไดรบ มอบหมายจากกลม โดยคนควาขอมลจากแหลงเรยนรตาง ๆ 3. ประยกตใชความร ผเรยนจะน าความรทไดรบมาใหมยอนกลบไปอธบายปญหา

23

ภาพ 2 กระบวนการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน

ทมา : Cowedrow, 1997: 4 (อางถงใน อาภรณ แสงรศม, 2543: 21)

Delisle (1997 : 26-36 อางถงใน ราตร เกตบตตา, 2546: 25) เสนอกระบวนการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานส าหรบการเรยนในระดบการศกษาขนพนฐานไว 6 ขนตอน ดงน

1. การเชอมโยงปญหา (Connecting with the Problem) เปนขนตอนทเชอมโยงความรเดมกบประสบการณของผเรยนหรอกจกรรมในชวตประจ าวนทตองเผชญกบปญหาตาง ๆ เพอใหผเรยนเหนความส าคญและคณคาของปญหานนตอการด าเนนชวตประจ าวน ในขนนผสอนตองพยายามกระตนใหผเรยนไดคดและแสดงความคดเหนอยางหลากหลาย แลวจงน าเสนอสถานการณปญหาทเตรยมไว 2. การก าหนดกรอบการศกษา (Setting up the structure) ผเรยนอานวเคราะหสถานการณปญหาแลวรวมกนวางแนวทางในการศกษาคนควาขอมลเพมเตม เพอน ามาใช ในการ

การอภปรายในกลม ผเรยนสรางประเดน

การเรยนร

การสนบสนนของคอมพวเตอร

-หองสมด -ต าราตางๆ -การเรยนทางไกล

อนเตอรเนต

รายงานผลการเรยน

กจกรรมการเรยนรระหวางศกษาดวยตนเอง

ปญหา

การวเคราะหปญหา

จดประสงคการเรยนร

24

แกปญหา ในขนนผเรยนจะตองรวมกนอภปรายแสดงความคดเหนเพอก าหนดกรอบการศกษา 4 กรอบ ดงน 2.1 แนวทางในการแกปญหา (Ideas) คอวธการหรอแนวทางในการหาค าตอบทนาจะเปนไปไดซงเปรยบเสมอนสมมตฐานทตงไวกอนการทดลอง 2.2 ขอเทจจรง (Facts) คอ ขอมลความรทเกยวของกบปญหานน ซงเปนความรหรอขอมลทปรากฏอยในสถานการณปญหา หรอขอเทจจรงทเกยวของกบปญหาทเกดจากการอภปรายรวมกน หรอเปนขอมลความรเดมทไดเรยนรมาแลว

2.3 ประเดนทตองศกษาคนควา (Learning Issues) คอขอมลทเกยวของกบปญหาแตผเรยนยงไมร จ าเปนตองศกษาคนควาเพมเตมเพอน ามาใชในการแกปญหา จะอยในรปค าถามทตองการค าตอบ นยามหรอประเดนการศกษาอน ๆ ทตองการทราบ

2.4 วธการศกษาคนควา (Action Plan) คอวธการทจะด าเนนการเพอใหไดมาซงขอมลทตองการ โดยระบวาผเรยนจะสามารถศกษาขอมลไดอยางไร จากใคร แหลงใด

3. การด าเนนการศกษาคนควา (Visiting the Problem) แตละกลมรวมกนวางแผน การศกษาคนควา และด าเนนการศกษาคนควาหาขอมลเพมเตมตามประเดนทตองศกษาคนควาเพมเตมจากแหลงการเรยนรตาง ๆ

4. รวบรวมความร ตดสนใจเลอกแนวทางแกปญหา (Revisiting the Problem)

หลงจากทแตละกลมไดขอมลครบถวนแลว ใหกลบเขาขนเรยนและรายงานผลการศกษาคนควาตอชนเรยน หลงจากนนใหผเรยนรวมกนพจารณาผลการศกษาคนควาอกครงวาขอมลทไดเพยงพอตอการแกปญหาหรอไม ประเดนใดแปลกใหมนาสนใจมประโยชนตอการแกปญหา และประเดนใดทไมเปนประโยชนควรจะตดทง แลวแตละกลมรวมกนตดสนใจเลอกแนวทางหรอวธการทเหมาะสมทสดทจะใชในการแกปญหา ในขนนผเรยนจะไดพฒนาทกษะการคดการตดสนใจ รวมทงผเรยนจะคนพบแนวทางในการแกปญหาใหม ๆ จากการแลกเปลยนความรความคดเหนซงกนและกน

5. สรางผลงาน หรอปฏบตตามทางเลอก (Producing a Product or Performance)

เมอตดสนใจเลอกแนวทางหรอวธการแกปญหาแลวแตละกลมสรางผลงานหรอปฏบตตามแนวทางทเลอกไวซงมความแตกตางกนไปในแตละกลม

6. ประเมนผลการเรยนรและปญหา (Evaluating Performance and the Problem)

เมอขนตอนการสรางผลงานสนสด ผเรยนประเมนผลการปฏบตงานของตนเอง ของกลมและคณภาพของปญหา และผสอนประเมนกระบวนการท างานกลมของนกเรยน

25

พวงรตน บญญานรกษ (2544: 42) กลาวถงกระบวนการเรยนรแบบใชปญหาเปน ฐานไว ดงน 1. ท าความเขาใจกบปญหาเปนอนดบแรก 2. แกปญหาดวยเหตผลทางคลนกอยางมทกษะ 3. คนหาการเรยนรดวยระบวนการปฏสมพนธ 4. ศกษาคนควาดวยตนเอง

5. น าความรทไดมาใหมในการแกปญหา 6. สรปสงทไดเรยนรแลว

วลล สตยาศย (2547: 17-19) กลาวถงขนตอนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานไวดงน

1. ท าความข าใจกบศพท และมโนทศน (Clarify terms and concepts not readily comprehension) ผเรยนจะตองพยายามท าความเขาใจกบค าศพท หรอมโนทศนของโจทยปญหาทไดรบกอน หากมค าศพท หรอมโนทศนใดทยงไมเขาใจ หรอเขาใจไมตรงกน จะตองพยายามหาค าอธบายใหชดเจนโดยใชความรเดมของสมาชกในกลม หรอในบางกรณอาจตองใชพจนานกรมมาใชในการอธบาย

2. ระบปญหา (Define the problem) หลงจากทไดท าความเขาใจกบค าศพท หรอมโนทศนในขนตอนแรกแลว กลมผเรยนจะตองชวยกนระบปญหาจากโจทยปญหาดงกลาว โดยทสมาชกภายในกลมจะตองมความเขาใจตอปญหาทตรงกนหรอสอดคลองกน

3. วเคราะหปญหา (Analyze the problem) สมาชกในกลมจะตองชวยกนระดมสมอง วเคราะหปญหาและหาเหตผลมาอธบาย โดยอาศยความรเดมของสมาชกในกลม เปนการใช brain-storming ในการคดอยางมเหตผล สรปรวบรวมความรและแนวคดของสมาชกเกยวกบขบวนการและกลไกการเกดปญหา เพอทจะน าไปสการสรางสมมตฐานตาง ๆ (hypothesis) อนสมเหตสมผลส าหรบใชในการแกปญหานน

4. การต งและจดล าดบความส าคญของสมมตฐาน ( Identify the priority of hypotheses Formulate hypotheses) หลงจากทไดวเคราะหแลว สมาชกในกลมจะชวยกนตง สมมตฐานทเชอมโยงปญหาดงกลาวตามทไดวเคราะหในขนตอนท 3 แลวน าสมมตฐานดงกลาวมาจดเรยงล าดบความส าคญ โดยอาศยขอมลสนบสนนจากความจรงและความรเดมของสมาชกในกลม เพอพจารณาหาขอยตส าหรบสมตฐานทสามารถปฏเสธไดในขนตน และคดเลอกสมมตฐานทส าคญทจ าเปนตองแสวงหาความรมาเพมเตมตอไป

26

5. สรางวตถประสงคการเรยนร (Formulate learning objective) สมาชกในกลมจะรวมกนก าหนดวตถประสงคของการเรยนรในการแสวงหาขอมลเพมเตมทจ าเปน เพอน ามาใชในการพสจนหรอลมลางสมมตฐานทไดคดเลอกไว

6. แสวงหาความรเพมเตมนอกกลม (Collect additional information outside the group) สมาชกแตละคนในกลมจะมหนาทรบผดชอบในการแสวงหาความร เพมเตมตามวตถประสงคทไดก าหนดไว

7. สงเคราะหขอมลและพสจนสมมตฐาน (Synthesize and test newly acquired information) สมาชกในกลมจะชวยกนวเคราะหขอมลทหามาไดเพอพสจนสมตฐานทวางไวสรปผลเรยนรทไดมาจากการศกษาปญหา รวมทงแนวทางในการน าความร หลกการไปใชในการแกปญหาในสถานการณทวไป

ขนตอนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานของคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตรมความคลายคลงกบของวลล สตยาศย (2547: 19) แตไดแยกแยะรายละเอยดยอยออกเปน 9 ขนตอน ดงน

1.ท าความขาใจกบค าศพทและมโนทศนของโจทยปญหา หรอสถานการณนน ๆ 2. ระบปญหาจากโจทยปญหา หรอสถานการณนน ๆ 3. วเคราะหปญหา 4. การตงสมมตฐาน 5. จดเรยงล าดบความส าคญของสมมตฐาน 6. ก าหนดวตถประสงคการเรยนร 7. แสวงหาความรเพมเตม 8. รวบรวมความร 9. สรปการเรยนร

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 8) ไดแบงขนตอนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานไว ดงน ดงภาพ 3 1. เชอมโยงปญหาและระบปญหา เปนขนทครน าเสนอสถานการณปญหาเพอกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจและมองเหนปญหา สามารถระบสงทเปนปญหาทนกเรยนอยากรอยากเรยนและเกดความสนใจทจะคนหาค าตอบ 2. ก าหนดแนวทางทเปนไปได นกเรยนแตละกลมวางแผนการศกษา คนควา ท าความเขาใจอภปรายปญหาภายในกลม ระดมสมองคดวเคราะห เพอหาวธการหาค าตอบ ครคอยชวยเหลอ

27

กระตนใหเกดการอภปรายภายในกลมใหนกเรยนเขาใจวเคราะหปญหาแหลงขอมล 3. ด าเนนการศกษาคนควา นกเรยนก าหนดสงทตองเรยน ด าเนนการศกษาคนควาดวยตนเองดวยวธการหลากหลาย 4. สงเคราะหความร นกเรยนน าขอคนพบ ความรทไดคนความาแลกเปลยนเรยนรรวมกน อภปรายผลและสงเคราะหความรทไดมาวามความเหมาะสมหรอไมเพยงใด 5. สรปและประเมนคาของค าตอบ นกเรยนแตละกลมสรปผลงานของกลมตนเอง และประเมนผลงานวาขอมลทศกษาคนความความเหมาะสมหรอไมเพยงใด โดยพยายามตรวจสอบแนวคดภายในกลมของตนเองอยางอสระ ทกกลมชวยกนสรปองคความรในภาพรวมของปญหาอกครง 6. น าเสนอและประเมนผลงาน นกเรยนน าขอมลทไดมาจดระบบองคความร และน าเสนอเปนผลงานในรปแบบทหลากหลาย ครประเมนผลการเรยนรและทกษะกระบวนการ

28

ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ภาพ 3 ขนตอนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

ทมา : ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550: 7

บทบาทของผสอน บทบาทของผเรยน

-แนะน าแนวทาง/วธการเรยนร -ยกตวอยางปญหา/สถานการณ -ตงค าถามใหตดตอ

-ตงค าถามใหผเรยนคดละเอยด -กระตนยวยใหผเรยนตดตอ -ดแลตรวจสอบ แนะน าความถกตอง

-ตงค าถามในประเดนทอยากร -ระดมสมองหาความหมาย -อธบายสถานการณปญหา -จดท าแผนผงความคด

2. ท าความเขาใจปญหา

-ศกษาคนควาหาขอมลเพมเตม -อ านวยความสะดวก จดหาเอกสาร วสด สอเทคโนโลย -แนะน า ใหก าลงใจ

-แบงงาน แบงหนาท -จดเรยนล าดบการท างาน -ก าหนดเปาหมายงาน/ระยะเวลา -คนควาศกษาและบนทก

3. ด าเนนการศกษาคนควา

-ตรวจสอบการสรางความรใหม -ใหผเรยนสรปองคความร -พจารณาความเหมาะสม เพยงพอ

5.สรปและประเมน

คาของค าตอบ

-กลมน าเสนอ -ประเมนคณภาพการปฏบตงานกลม -ประเมนตนเองดานความร กระบวนการกลม -เลอกวธการน าเสนอทนาสนใจ

-ผสอนประเมนตนเอง ประเมนผลการเรยนร ความรความจ า เขาใจ การน าไปใช การคดวเคราะห

-เสนอผลงานการปฏบตงานตอเพอน/ผสอน -ประเมนผลรวมกบกลมเพอน/ผสอน

6.น าเสนอและ

ประเมนผลงาน

-แลกเปลยนขอมลความคดเหน -ตงค าถามเพอสรางความ คดรวบยอด

4. สงเคราะหความร

-ผเรยนแตละคนน าความรมาเสนอในกลม -สามารถตอบในสงทอยากรหรอไม -ตรวจสอบความถกตอง เหมาะสม -ทบทวนและหาความรเพมเตม

-เสนอปญหาหลากหลาย -เลอกปญหาทสนใจ -แบงกลมตามความสนใจ

1. ก าหนดปญหา

29

นจญมย สะอะ (2551: 27) ไดกลาวถงกระบวนการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานไววา เรมตนจาการน าเสนอสถานการณปญหาใหแกผเรยน ใหผเรยนในกลมรวมกนท าความเขาใจกบปญหา ระบปญหา วเคราะหปญหา แลวสรางเปนประเดนการเรยนยอย ๆ เกยวกบสงทตองการร ขอมลสวนใดทยงขาดหรอยงไมเพยงพอทจะน ามาอธบายปญหา ใหแสวงหาความรเพมเตมดวยตนเอง รวบรวมขอมลจนไดความรในปญหานนครบถวน สามารถทจะน าความรทไดอธบายสถานการณปญหาทไดรบ พรอมทงสามารถสรปหลกการตาง ๆ ทไดจากการศกษาสถานการณปญหาน เปนแนว ทางในการน าไปใชแกปญหาอน ๆ ตอไป ดงนนสรปไดวา ขนตอนในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เรมจากท าความเขาใจกบสถานการณปญหาเปนอนดบแรก จากนนระบปญหาเพอเปนตวกระตนใหผเรยนเกดความสนใจ อยากร แลวท าความเขาใจกบปญหา โดยชวยกนวเคราะห ระดมสมอง แลกเปลยนความคดเหนเพอหาวธการในการหาค าตอบ และสรางเปนประเดนการเรยนรขนมา สงใดทยงไมรกสามารถด าเนนการศกษาคนควาเพมเตม แลวน าขอคนพบมารวบรวม แลกเปลยนเรยนรรวมกน และสรปความรทไดเรยนมา วามความเหมาะสมหรอไมเพยงใด แลวน าเสนอใหแกเพอนในชนเรยน 1.6 การสรางโจทยปญหา

สงทส าคญในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานคอ ปญหาเพราะปญหาทดจะเปนตวกระตนใหผเรยนเกดแรงจงใจในการแสวงหาความร ในการเลอกปญหาใหมประสทธภาพ ผสอนจะตองค านงถงพนฐานความรความสามารถของผเรยน ประสบการณความสนใจและภมหลงของผเรยนดวย เพราะคนเรามแนวโนมทจะสนใจเรองใกลตวมากกวาเรองไกลตว สนใจสงทมความหมายและความส าคญตอตนเองและเปนเรองทตนเองสนใจอยากร ดงนนในการก าหนดปญหาจงตองค านงถงตวผ เรยนเปนหลกและตองค านงถงสภาพแวดลอมท งภายในและภายนอกโรงเรยนทเอออ านวยตอการแสวงหาความรของผเรยนดวย

Allen, et al. (1996: 47) กลาวถงลกษณะของปญหาทด มดงน 1. ปญหาบอกเรองราวทดงดดใจในสภาพแวดลอมซงผเรยนสามารถเกยวของ

เชอมโยงทฤษฎและการประยกตใช 2. เปนปญหาปลายเปดททาทายใหท าและแสดงเหตผลอนสมควรในการวนจฉยและ

การสนนษฐาน 3. ปญหากอใหเกดการโตแยงหรอตองการการอภปราย

30

4. ปญหามความซบซอนเพยงพอส าหรบผเรยน Dolmans & Snellen-Belendong (1997: 185) น าเสนอหลกการส าหรบการสราง

กรณตวอยางทมประสทธภาพ 7 หลกการ ดงน 1. เนอหาของกรณตวอยาง ควรปรบปรงใหเขากบความรเดมของนกเรยน 2. กรณตวอยางควรประกอบดวยแนวทางหลายอยาง ทกระตนใหนกเรยนเพมเตม

รายละเอยด 3. การน าเสนอกรณตวอยางในบรบททเกยวของกบวชาชพในอนาคตหรออยางนอย

ทสด แสดงความเกยวของกบอาชพในอนาคต 4. น าเสนอมโนทศนพนฐานทางวทยาศาสตรทเกยวของในบรบทของปญหาทาง

คลนก เพอสนบสนนการเรยนร 5. กรณตวอยาง ควรกระตนการเรยนรดวยตวเอง โดยสงเสรมใหนกเรยนสราง

ประเดนการเรยนและด าเนนการคนควา วรรณคดทเกยวของ 6. ควรเพมคณคาความสนใจของผเรยนในเนอหาวชาโดยสนบสนนการอภปราย

เกยวกบความเปนไปไดของค าตอบและชวยอ านวยความสะดวกใหผเรยนส ารวจทางเลอก 7. กรณตวอยางควรจะสงเสรมการสรางประเดนการเรยนใหเขากบจดประสงคของ

คณาจารย อาภรณ แสงรศม (2543: 25) กลาววาการน ารปแบบของการเรยนแบบใชปญหาไป

ใช ผสอนจะตองมการเตรยมการและวางแผนลวงหนาเปนอยางด เพอใหแนวคดในการน าไปใชประสบผลส าเรจ การวางแผนและการออกแบบปญหามขนตอนดงน

1. วางแผนการจดแบงเนอหาการเรยน การแบงเนอหาการเรยนขนอยกบความร ความสามารถและประสบการณของผสอนในการก าหนดมโนทศนหลก และวตถประสงคทจ าเปนสรางเปนสถานการณในการเรยนร

2. การเขยนสถานการณปญหา 3. การวางแผนการอภปราย 4. การเตรยมแหลงขอมล 5. การวางแผนการประเมนผล วลล สตยาศย (2547: 41- 42) กลาวถงแนวทางการสรางโจทยปญหาวา ในการ

สรางโจทยปญหาตองเรมจากการเขยนวตถประสงคการศกษากอน ซงวตถประสงคจะตองมความชดเจน เมอไดวตถประสงคแลวมาพจารณาวา จะใชปญหาชนดไหน รปแบบใด และใชเวลาใน

31

การศกษาเทาใดจงจะเหมาะสม เมอเขยนเสรจแลวตองมาตรวจสอบวา เนอหาทคาดวาผเรยนจะเกดการเรยนรหลงไดรบโจทยปญหาและอภปรายรวมกนแลว จะตรงกบวตถประสงคทไดก าหนดไวหรอไม ถายงขาดหรอไมครอบคลม ใหผเรยนไดเรยนรเพมเตมจากการบรรยาย ส าหรบแหลงวทยาการทใหผเรยนไดศกษาคนควาเพมเตมในแตละปญหานนจะตองมการเตรยมการใหพรอม เชน ต ารา วารสาร วดโอเทป สไลด คอมพวเตอร ซงเอกสารและอปกรณตาง ๆ ทตองใชนน ตองตรวจสอบดวาทนสมยหรอไม และมเพยงพอตอความตองการหรอไม

วลล สตยาศย (2547: 38) ไดกลาวถงหลกการในการสรางโจทยปญหาใหมประสทธภาพ ดงน

1. ตองเชอมโยงกบพนฐานความรเดมของผเรยนความรเดมทเชอมกบความรใหม จะมผลท าใหจดจ าความรใหมไดดและไดนาน การสรางโจทยปญหาจงตองอยบนพนฐานทเกยวของ กบความรเดมของผเรยน เพอชวยใหผเรยนสามารถดงความรเดมทมอยมาใชในการอภปรายได การใชโจทยปญหาทยากเกนไปโดยนกศกษาไมสามารถน าความรเดมทมอยมาใชไดจะท าให กระบวนการกลมดอยประสทธภาพ เพราะไมสามารถอภปรายไดหรออภปรายไดเพยงเลกนอย เนองจากไมมความรเดมอยเลย เปนผลใหขาดแรงจงใจในการศกษาหาความรเพมเตม และยงท าใหไมเกดการเชอมโยงความรใหมเขากบความรเดมทมอย

2. ตองมขอมลบางสวน ทท าใหความรเดมของนกศกษาทมอยไมเพยงพอทจะอธบายหรอ แกปญหาได ตองอาศยความรเพมเตมมาชวย ทงนเพอเปนการกระตนใหเกดการแสวงหาความรใหมมาเพมเตมนอกเหนอจากความรเดมทมอย

3. ควรสรางใหคลายคลง หรอเชอมโยงกบปญหาจรงในอนาคตทนกศกษาจะตองประสบจรงในวชาชพ เพราะจากการศกษาวจย พบวา การเรยนในสภาพแวดลอมทคลายคลงกบของจรง จะท าใหสามารถจดจ าและน าความรมาใชไดด เชน การเรยนเกยวกบการด าน าในบรรยากาศใตน าจรง จะสามารถท าใหผเรยนจดจ าไดดกวาการเรยนเกยวกบการด าน าในหองเรยนหรอบนพนดน หรอการเรยนโดยใชปญหาจรงของผปวยในทางการแพทยและสาธารณสข กจะท าใหสามารถน าความรนนมาใชไดดในอนาคตเมอไดพบกบผปวยจรง

4. ตองมลกษณะทกระตนใหผเรยนสามารถสรางวตถประสงคการเรยนรไดดวยตนเอง ในบางกรณ การสรางโจทยปญหาโดยมค าถามระบไวทายโจทยหรอมค าสงใหอธบายเหตการณ ปรากฏการณสาเหต หรอมเอกสารอางองทมค าตอบใหโดยสมบรณอยแลว กรณเชนนมกจะท าใหนกศกษาไมสรางวตถประสงคการเรยนรดวยตนเอง และไมศกษาหาความรเพมเตมจากเอกสาร หรอแหลงความรอน ๆ ทไมไดก าหนดไว

32

5. ควรเปนปญหาทสามารถกระตนความสนใจของผเรยน เชน ปญหาทผเรยนเคยไดฟงไดยนมาบอย ๆ หรอเคยพบเหนดวยตนเองในชวตจรง หรอเปนปญหาสาธารณสขทพบบอยของประเทศ เชน การสรางโจทยทมการระบาดของโรคทองเสยหลงการกนเลยงในงานรบนองใหม การเปลยนแปลงของรางกายหลงการเมาเหลา เปนตน ความสนใจในโจทยปญหาจะมความสมพนธ โดยตรงกบเวลาทใชในการเรยนรดวยตนเอง และมอทธพลในทางบวกตอความสามารถในการเรยนร

6. ตองน าไปสการเรยนรทตรงกบวตถประสงคทครผสอนก าหนดไว ดงนนเมอสรางโจทยปญหาเสรจแลว จะตองทดลองดวาในสถานะของผเรยนทเผชญกบปญหาน จะสามารถน า ไปสการเรยนรทตรงกนกบวตถประสงคทผสอนตองการหรอไม เพราะถาไมตรงกน กจะท าใหไมบรรลวตถประสงคของหลกสตรได

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 3-4) กลาวถง การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานวาสงส าคญทสดคอ ปญหาหรอสถานการณทจะเปนตวกระตนใหเกดกระบวนการเรยนร ซงลกษณะส าคญของปญหามดงน

1. เกดขนในชวตจรงและเกดจากประสบการณของผเรยนหรอผเรยนอาจมโอกาสเผชญกบปญหานน

2. เปนปญหาทพบบอย มความส าคญ มขอมลประกอบเพยงพอส าหรบการคนควา 3. เปนปญหาทยงไมมค าตอบชดเจนตายตว เปนปญหาทมความซบซอน คลมเครอ

หรอผเรยนเกดความสงสย 4. ปญหาทเปนประเดนขดแยง ขอถกเถยงในสงคม ยงไมมขอยต 5. เปนปญหาอยในความสนใจ เปนสงทอยากรแตไมร 6. ปญหาทสรางความเดอดรอน เสยหาย เกดโทษภย และเปนสงไมดหากใชขอมล

โดยล าพงคนเดยวอาจท าใหตอบปญหาผดพลาด 7. เปนปญหาทมการยอมรบวาจรง ถกตอง แตผเรยนไมเชอวาจรง ไมสอดคลองกบ

ความคดของผเรยน 8. ปญหาทอาจมค าตอบหรอมแนวทางในการแสวงหาค าตอบไดหลายทาง

ครอบคลมการเรยนรทกวางขวางหลากหลายเนอหา 9. เปนปญหาทมความยากความงาย เหมาะสมกบพนฐานของผเรยน 10. เปนปญหาทไมสามารถหาค าตอบไดทนท ตองการการส ารวจคนควาและการ

รวบรวมขอมลหรอทดลองดกอน จงจะไตค าตอบ ไมสามารถทจะคาดเดาหรอท านายไดง าย ๆวาตอง

33

ใชความรอะไร ยทธวธในการสบเสาะหาความรจะเปนอยางไรหรอค าตอบหรอผลของความรเปนอยางไร

11. เปนปญหาสงเสรมความรดานเนอหาทกษะ สอดคลองกบหลกสตรการศกษา ดงนนสรปไดวา แนวทางการสรางโจทยปญหา เปนการน าสถานการณปญหาท

เกดขนในชวตจรงและเกดจากประสบการณของผเรยนทพบบอย หรอเปนปญหาทอยในความสนใจ เปนสงทอยากรแตไมร มความซบซอน คลมเครอ โดยแนวทางในการแสวงหาค าตอบสามรถท าไดหลายทาง ครอบคลมการเรยนรทกวางขวาง

1.7 บทบาทของผสอนและผเรยน

บทบาทของผสอน

บทบาทของผสอนประจ ากลมในการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนผฝกสอนทางความคดแทนทจะเปนผเชยวชาญหรอผสงสอน ใหอ านาจแกผเรยน เปนผกระตนการเรยน ท าใหผเรยนเขาใจค าถามและเกดความคด ชแนะการอภปรายระหวางผเรยนดวยกนไปในแนวทางทจะท าใหเกดความคดทก าหนดไวในหลกสตรและใหขอมลหรอเนอหาทางวชาการทเหมาะสมเพอใหผเรยนสามารถศกษาตอไปไดอยางมประสทธภาพ แนะแนวทางดวยวธการตรงหรอทางออมเพอใหผเรยนรจกวธการ แสวงหาความรดวยตนเองและหาวธการประเมนผลใหผเรยนไดเรยนรอยางมประสทธภาพ (Gallagher, 1995: 138; Allen, et al., 1996: 45; เฉลม วราวทย, 2531 อางถงใน ซาฟนา หลกแหลง, 2552: 32)

บทบาทของผสอนในการจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน (อ าพร ไตรภทร, 2543: 119-120; นจญมย สะอะ, 2551: 31; ซาฟนา หลกแหลง, 2552: 32)

1. เปนผคอยกระตนใหผเรยนอยากคนควาหาความรในการคดแกปญหา โดยใช การวธการตงค าถามทเหมาะสม และเปนค าถามปลายเปดทตองการค าอธบาย

2. เปนผแนะน าและชวยสนบสนนดานสออปกรณ หนงสอ หรอเอกสารทให ผเรยนสามารถคนหาค าตอบทตองการได โดยทผเรยนจะตองไปศกษาดวยตนเอง

3. เปนผคอยก ากบดแลใหผเรยนในกลมไดแสดงความรทตนคนความา และ สามารถอธบายใหผอนเขาใจในสงทตนร

4. เปนผจดเตรยมประสบการณการเรยนร และจดเตรยมทรพยากรการเรยนรท

34

เหมาะสม เพอใหผเรยนจดระบบการเรยนและเรยนรไดดวยตนเอง 5. เปนผชวยเหลอใหแนวทาง มสวนรวมในการอภปรายและใหแรงจงใจในการ

เรยนร เพอทผเรยนสามารถเขาถงประเดนทศกษา และตองชแนะขอบกพรองใหแกผเรยนอกดวย บทบาทของผสอนในการจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกไดแกบทบาทใน

การกระตนและสนบสนนการเรยนร (วลล สตยาศย, 2547: 51-54) 1. ครตองสงเสรมใหผเรยนเกดทกษะการคด หรอท ศ.นพ.พรจนทร หงศลดารมภ

ไดใชค าในภาษาไทยวา โยนโสมนสการ ซงหมายความวา 1. การคด ใครครวญและตรกตรองอยางแยบคายในการแกปญหา 2. ความสามารถในการทบทวนความรเดมและประสบการณเดมน ามาใชในการแกปญหา 3. ความสามารถในการสรางสมมตฐานและตดสนใจวา ควรสงเกต ไตถาม คนควาเพมเตมในสงใด 4. เมอไดขอมลใหม ๆ มาแลว ตองรจกพจารณาวาเปนขอมลทถกตองหรอไม รวมถงคดถงแหลงขอมลอนทอาจมประโยชน ตลอดจนสามารถทบทวนความรใหมทไดมา และเรยนรไดวาควรท าอะไรตอไป คอตองไมใหขอมลหรอถายทอดความรแกผเรยนโดยตรง แตตองใชค าถามทจะกระตนใหผเรยนเกดการคดและตรกตรอง

2. ครตองจดกระบวนการเรยนรใหด าเนนไปอยางตอเนอง โดยใหผเรยนผานขนตอนของการเรยนรในแตละขนโดยทไมเรยนลด และทกขนตอนตองด าเนนไปตามล าดบทถกตอง

3. ครตองชวยใหผเรยนเกดความเขาใจในเรองทเรยนอยางลกซง พยายามดงความรหรอความคดทฝงอยขางในออกมาใหได ผสอนตองพยายามใหผเรยนอธบายถงเหตผลทอยเบองหลงการอภปราย นอกจากนการใชค าศพทบางค า ตองใหผเรยนนยามค าศพทนน ๆ เพอทจะ ใหแนใจวารและเขาใจค าตาง ๆ อยางถกตอง เพอใหมการเรยนรไดอยางลกซง

4. ครตองชวยใหผเรยนทกคนมสวนรวมในกระบวนการกลม โดยสงเสรมใหมการอภปรายแลกเปลยนเรยนรระหวางกนโดยทครผสอนไมท าตวเปนศนยกลางการอภปราย

5. ครตองดแลความกาวหนาการเรยนรของผเรยนทกคนในกลม โดยใหคดและรจกตนเองวาก าลงเรยนอยในระดบใด ยอมรบจดออนของตนเองเพอแกไขในการเรยนเปนกลมยอย ผสอนจะสงเกตผเรยนทมปญหาทางการเรยนไดงายและรวดเรว เชน ไมสามารถใชเหตผลมาอธบายใหเพอนเขาใจได หรอไมสามารถคนควาหาความรดวยตนเองได ผสอนตองพยายามแกไขโดยพยายามดงใหเพอนชวยกนเองเปนสวนใหญ

6. ครตองปรบเปลยนสภาพของปญหาใหมความเหมาะสมทจะท าใหผเรยนสามารถทจะเรยนรไดอยางมความสข ซงสภาพของปญหานนจะตองไมงายกนไป อาจท าใหเกดการเบอหนาย ไมทาทายความสามารถของผเรยน และไมยากเกนไปอาจท าใหหมดก าลงใจทจะแกปญหาได

35

7. ครตองรจกกลมผเรยนเปนอยางด และคอยชแนะใหสมาชกในกลมจดการกบปญหาไดดวยความสามารถของสมาชกภายในกลมเอง

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 9-13) สรปบทบาทของผสอนในการจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐานวา ผสอนมบทบาทโดยตรงตอการจดการเรยนร ดงนนลกษณะของผสอนทเออตอการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ควรมลกษณะดงน

1. ผสอนตองมงมน ตงใจสง รจกแสวงหาความรเพอพฒนาตนเองอยเสมอ 2. ผสอนตองรจกผเรยนเปนรายบคคลเขาใจศกยภาพของผเรยน เพอสามารถให

ค าแนะน าชวยเหลอผเรยนไดทกเมอทกเวลา 3 . ผสอนตองเขาใจขนตอนของแนวทางการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

อยางถองแทชดเจนทกขนตอน เพอจะไดแนะน า ใหค าปรกษาแกผเรยนไดถกตอง 4. ผสอนตองมทกษะและศกยภาพสงในการจดการเรยนร และการตดตาม

ประเมนผลการพฒนาของผเรยน 5. ผสอนตองเปนผอ านวยความสะดวกดวยการจดหา สนบสนน สออปกรณเรยนรให

เหมาะสมเพยงพอ จดเตรยมแหลงเรยนร จดเตรยม หองสมด อนเทอรเนต ฯลฯ 6. ผสอนตองมจตวทยาสรางแรงจงใจแกผเรยน เพอกระตนใหผเรยนเกดการตนตว

ในการเรยนรตลอดเวลา 7. ผสอนตองชแจงและปรบทศนคตของผเรยนใหเขาใจและเหนคณคาของการเรยนร

แบบน 8. ผสอนตองมความรความสามารถดานการวดและประเมนผลผเรยนตามสภาพจรง

ใหครอบคลมทงดานความร ทกษะกระบวนการและ เจตคตใหครบทกขนตอนของการจดการเรยนร ดงนนสรปไดวา บทบาทของผสอนในการจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน

นน ผสอนเปนผกระตนใหผเรยนเกดความอยากเรยนร จดประกายความคดและกระตนใหผเรยนไดมสวนรวมในกจกรรมการเรยน รวมทงจดบรรยากาศการเรยนรใหเหมาะสม โดยควบคมกระบวนการเรยนรใหบรรลเปาหมายตามทก าหนดไว และคอยอ านวยความสะดวกใหผเรยนด าเนนงานไปไดอยางราบรน ตลอดจนเปนผชแนะแหลงขอมล ประสานแหลงวทยาการในการเรยนร และเปนผคอยใหค าปรกษาเมอผเรยนพบกบปญหาทไมสามารถแกไขดวยตนเอง

36

บทบาทของผเรยน

Barrows & Tamblyn (1980: 82) กลาวถงบทบาทของผ เรยนวา ผ เรยนเปนผกระท าโดยตรง ไมใชผรบ ผเรยนไมใชผฟง สงเกต เขยน และจดจ า แตเปนการถามเพอปฏบต คด เขามามสวนรวม แสดงความคดเหนอยางเปดเผยและเรยนดวยความพยายาม

อาภรณ แสงรศม (2543: 25) สรปบทบาทของผเรยนวา ผเรยนมบทบาทเปนผท ากจกรรมการเรยนรดวยตนเอง เรยนรไดดวยตนเอง ตดสนใจวาอะไรและอยางไรทพวกเขาจะตองเรยน ผเรยนจะตองมความรบผดชอบ เรยนรดวยความรเรมของตนเองตงแตการวางแผน การด าเนนการและการประเมนผล บทบาทของผเรยนเปรยบเสมอนผแกปญหาดวยตนเองอยางแทจรง

วลล สตยาศย (2547: 58-59) สรปบทบาทหนาทของผเรยนหรอผน ากลมไวดงน 1. เปนผรเรมหรอน าการอภปราย 2. กระตนใหสมาชกภายในกลมทกคนไดแสดงความคดเหนและอภปรายรวมกน 3. ควบคมดแลใหกระบวนการอภปรายเปนไปตามขนตอนทไดวางไว 4. คอยจบประเดนทสมาชกกลมอภปราย 5. ควบคมและรกษาเวลาใหเปนไปตามทไดก าหนดไว 6. ดแลใหผลของกระบวนการกลมเปนไปตามวตถประสงค

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 13) สรปบทบาทของผเรยนในการจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐานไววา

1. ผเรยนตองปรบทศนคตในบทบาทหนาทและการเรยนรของตนเอง 2. ผเรยนตองมคณลกษณะดานการใฝร ใฝเรยน มความรบผดชอบสง รจกการท างาน

รวมกนอยางเปนระบบ 3 . ผเรยนตองไดรบการวางพนฐาน และฝกทกษะทจ าเปนในการเรยนรตามรปแบบ

การเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ เชน กระบวนการคด การสบคนขอมล การท างานกลม การอภปราย การสรป การน าเสนอผลงาน และการประเมนผล

4. ผเรยนตองมทกษะการสอสารทดพอ นจญมย สะอะ (2551: 32) สรปบทบาทของผเรยนในการจดการเรยนการสอนแบบ

ใชปญหาเปนฐานวา ผเรยนตองเรยนรปญหาและตองแกปญหาดวยตนเองโดยผานกระบวนการแกปญหา การเรยนเปนกลมยอย การสบเสาะหาความร การคดและการตดสนใจทสงผลใหผเรยนเกดการเรยนรและแกปญหาดวยตนเองอยางแทจรง

37

ซาฟนา หลกแหลง (2552: 33) สรปบทบาทของผเรยนในการจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐานวา ผเรยนมบทบาทเปนผท ากจกรรมการเรยนดวยตนเอง เรยนดวยตนเอง เรยนรไดดวยตนเอง ตดสนใจวาอะไรทจะตองเรยนและจะตองเรยนอยางไร ผเรยนจะตองมความรบผดชอบ เรยนรดวยความคดรเรมของตนเองตงแตการวางแผน การด าเนนการและการประเมนผลบทบาทของผเรยนเปรยบเสมอนผแกปญหาดวยตนเองอยางแทจรง

ดงนนสรปไดวา บทบาทของผเรยนในการจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐานนน ผเรยนเปนผด าเนนการเรยนรโดยมปญหาเปนตวกระตน ผานกระบวนการกลม ท าการส ารวจคนควาขอมลเพมเตม เพอใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง และสามารถประยกตใชความร ทกษะในการแกปญหา 1.8 ขอดและขอจ ากดของการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

ขอดและขอจ ากดของการจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐานสามารถสรปไดดงน (Walton & Matthew, 1989; Wilkerson & Feletti, 1989 อางถงใน พวงรตน บญญานรกษ, 2544: 44; วลล สตยาศย, 2547: 96; ทวาวรรณ จตตะภาค, 2548: 20; นภา หลมรตน อางถงในเฉลมลกษณ พลนอย. สบคนออนไลนจาก http://pirun.kps.ku.ac.th/~b5127164/link27.html. 23 เมษายน 2557.)

ขอด 1. สนบสนนใหมการเรยนรอยางลมลก (Deep Approach) ซงสงผลใหผเรยนเรยนอยางเขาใจและสามารถจดจ าไดนาน เกดเปนการเรยนรอยางแทจรง 2. สนบสนนใหเกดการเรยนรดวยตนเอง ซงเปนคณสมบตจ าเปนททกคนควรม เพราะสามารถพฒนาไปเปนผทมการเรยนรตลอดชวต 3. โจทยปญหาทใชในการเรยนร จะสงผลใหผเรยนเหนความส าคญของสงทเรยนกบการปฏบตงานในอนาคต ท าใหเกดแรงจงใจในการเรยนรสามารถจดจ าไดดขน 4. ทงครและผเรยนสนกกบการเรยน ในสวนผเรยนรสกสนกกบการเรยนเพราะไดมบทบาทในการเรยนรเอง เชน การอภปรายถกเถยงในระหวางการท ากลมยอย ฝายครเหนพฒนาการทางดานความคดและทกษะตาง ๆ ทเกดขนในตวผเรยน นอกจากนครยงไดมโอกาสเรยนรขามสาขาทตนช านาญ เนองจากโจทยเปนแบบบรณาการ โดยเรยนรไปกบผเรยน สามารถเหนความเชอมโยงของศาสตรตาง ๆ ไดชดเจนขน ท าใหเกดความคดกวางไกล

38

5. สงเสรมสนบสนนการท างานเปนทม ชวยใหเกดการตดสนใจแบบองครวม ซงมประสทธภาพและประสทธผลมากกวาการท างานเดยว 6. สงเสรมสนบสนนใหมโอกาสฝกทกษะการสอสาร การแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณ การหาขอสรปเมอมความขดแยงเปนตน

7. ผเรยนมเสรภาพในการเรยนรดวยตนเองอยางชดเจน 8. เปนการเรยนรทผเรยนเปนศนยกลาง ผเรยนจะเปลยนจากการเรยนแบบรบฟง

และทองจ า มาเปนผมสวนรวม ก ากบ และรบผดชอบตอการเรยนรของตน 9. มการบรณาการระหวางสาขาวชา สอดคลองกบการปฏบตงานจรงทางวชาชพท

ตองใชหลาย ๆ วชามารวมกนในการวนจฉยและแกปญหา 10. เปนการเรยนรแบบความคดสรางสรรค เพราะผเรยนตองอาศยความรเดมทมอย

มาสรางเปนองคความรใหมขนมา 11. เสรมสรางความสามารถในการใชทรพยากรของผเรยนไดดขน 12. สงเสรมการสะสมการเรยนรและการคงรกษาขอมลใหมไวไดดขน ขอจ ากด

1. ผเรยนอาจไมมนใจในความรทตนคนความา เพราะไมสามารถก าหนดวตถประสงคอาจมผลกระทบในทางลบเกยวกบการเรยนได 2. ตองใชเวลาเพมขน ทงฝายผเรยนและผสอน ฝายผเรยน เนองจากตองคนควาและศกษาดวยตนเองจงตองการเวลามากขนเมอเทยบกบการเรยนโดยการฟงบรรยาย ฝายผสอนจะตองใชเวลาคอนขางมากในชวงเตรยมการ 3. เนอหาในสวนวทยาศาสตรพนฐานถกตดทอนลง ขอความดงกลาวเปนความจรงแตสงทถกตดทอนออกไปอาจไมมความจ าเปนในการเรยนการสอนในสาขาวชาแพทยศาสตรหรออาจไมจ าเปนในการเรยนการสอนในระดบปรญญาตร ดงนนเนอหาทคงไวจะเปนเนอหาทมความเกยวของกบวชาชพ หรอการเรยนรในชนปทสงขนตอไป (Clinical Years) 4. การเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนหลกน อาจไมเหมาะกบผเรยนทไมชอบการอภปรายถกเถยง ชอบฟงมากกวา 5. ในกรณทจ านวนผเรยนมาก ตองการการลงทนมาก ทงวสด เวลา และยากในการบรหารจดการแตสามารถเปนไปไดในสวนทเปนขอเสย จะเหนไดวาจะตองมการตดตามและเฝาระวงการจดการเรยนการสอนอยางตอเนอง และท าการปรบเปลยนแกไขตามเหนสมควร ทงนกเพอใหเกดประโยชนสงสดแกผเรยน นอกจากนจะตองมการเตรยมผเรยนใหรบรและตระหนกถงหนาทรบผดชอบ

39

ในการเรยนรดวยตนเอง ใหค าปรกษาในระยะแรกของการเรยนทอาจยงปรบตวไมได และตองเตรยมครใหตระหนกถงบทบาททเปลยนไป ไมวาจะเปนการสอนในกลมยอย การเตรยมบทเรยน การวดและการประเมนผล เปนตน ทงนหากไดด าเนนการอยางครบถวนจะสามารถลดทอนปญหาหรอขอเสยของการเรยนแบบนลงไดบาง

6. เปนการเรยนรทตองใชความรบผดชอบและความมวนยในตวเองสง 7. ครผสอนอาจไมสามารถใชความรของตนเองทมอยมาถายทอดใหผเรยนได 8. การเรยนรทเกดจากผเรยนเปนคนก ากบดแลเอง มแนวโนมทจะเปนการเรยนร

อยางไมเปนระบบ ไมรวาอะไรส าคญและไมส าคญ ดงนนสามารถสรปถงขอดของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานวา เปนการชวยเพม

แรงจงใจในการเรยน และพฒนาทกษะการคนควาความรไดดวยตนเอง ชวยฝกทกษะในการแกปญหา กระตนใหผเรยนเกดการประยกตใชความรจากสงทเรยนรน ามาใชในการแกปญหา ท าใหผเรยนแสดงออกทางความคด การใชเหตผล การวเคราะห และการยอมรบความคดเหนของผอนโดยใชกระบวนการกลมมการท างานรวมกนเปนทม แตการเรยนแบบใชปญหานนยงมขอจ ากดเกยวกบความส าเรจในการเรยนร ขนอยกบการฝกฝนของผเรยน อาจไมกระตนความคด ความสนใจของผเรยนทไมมความกระตอรอรน หรอผเรยนทไมชอบการคนวาดวยตนเอง ดงนนครผสอนจงจ าเปนทจะตองมการวางแผนการจดการเรยนการสอน เตรยมสออปกรณการเรยนการสอน ใหรอบคอบดวย ซงไมสามารถใชไดกบทกวชา คณภาพของโจทยปญหาเปนสงส าคญควบคกบคณภาพของครและผเรยน โดยผเรยนตองมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองดวย

1.9 การประเมนผลการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานไม ได เนนทการไดมาซ งความรตามวตถประสงคอยางเดยว แตยงเนนถงกระบวนการกลม ในการเรยนแบบกลมยอยดวย เรามกจะเขาใจผดวา การประเมนผเรยน ควรสนใจแตทผลลพธของการจดการเรยนร แตทจร งแลวกระบวนการเรยนร กมความส าคญไมนอยไปกวากน โดยเฉพาะอยางยงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทเนนกระบวนการเรยนรควบคกบความรดงท วลล สตยาศย (2547: 71) กลาววา การวดผลและประเมนผลการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จะตองวดและประเมนใหครอบคลมทกดาน ทงในสวนของกระบวนการและผลงานทงดานความร ทกษะการท างานทกดานตลอดจนเจตคตโดย การประเมน

40

จะตองมทงการประเมนความกาวหนาระหวางเรยน และการประเมนตดสนผลหลงจากเรยนเสรจสน ซงผสอนอาจแบงขนตอน การประเมนเพอการวางแผนทดไดดงน

1. ก าหนดวตถประสงคและเปาหมายของการประเมน 2. พจารณาขอบเขต เกณฑวธการ และสงทจะประเมน เชน ประเมนพฒนาการดาน

การน าเสนอความร ตองมการก าหนดวตถประสงคใหครอบคลมจดมงหมายทางการศกษาทง 3 ดาน คอ ความร เจตคต และทกษะกลไก

3. ก าหนดผประเมนวามใครบางทจะเปนผประเมน โดยผประเมนควรครอบคลมทกดานของกจกรรม เชน นกเรยนนกศกษาประเมนตนเอง เพอนประเมน ครอาจารยประเมนผปกครอง ประเมน เจาหนาทและบคคลทรวมปฏบตงาน เชน กรณของนกศกษาแพทยทปฏบตงานบนหอ ผปวยกอาจใชพยาบาลและผปวยรวมประเมนดวย

4. เลอกใชเทคนคและเครองมอในการประเมนทหลากหลาย โดยตองสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตรและวตถประสงครายวชา รวมไปถงสอดคลองกบเกณฑการประเมน เชน ใชการทดสอบ ใชการสมภาษณ ใชการสงเกตพฤตกรรม ใชแบบสอบถาม ใชการบนทกจากผเกยวของ ใชแบบประเมนตนเอง ใชแฟมสะสมผลงาน (Portfolio) เปนตน

5. ก าหนดเวลาและสถานททจะประเมน เชน การประเมนระหวางการท ากจกรรมกลม การประเมนระหวางท าโครงการ

6. วเคราะหผลและจดการขอมลการประเมน โดยน าเสนอรายการกระบวนการ แฟมสะสมผลงาน การบนทกขอมล ผลการสอบ

7. สรปผลการประเมนเพอปรบปรงขอบกพรองของการเรยนรและพฒนาผเรยน รวมทงปรบปรงกจกรรมการจดการเรยนร และในกรณทเปนการประเมนผลสรปรวมเพอตดสนผลการเรยน ควรพจารณาใชเกณฑทก าหนด และน าผลการประเมนระหวางเรยนมาประกอบการ พจารณาดวยเสมอ

พวงรตน บญญานรตน (2544: 123-128) กลาวถงการประเมนผลการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานวา เมอไดรบการพฒนาวธการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน เครองมอการประเมนผลสอดคลองกบแนวทฤษฎทตองใชในการประเมนการพฒนาผเรยนไดด การบรณาการวธการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานเขาไวเปนการพฒนาแผนการเรยนร แผนการเรยนรจงเปน เปาหมายของการพฒนาทกษะทมงการปฏบต เชน การตงเปาหมาย การเลอกวธการเรยนร การคนหาขอมลและแหลงตาง ๆ และการประเมนความกาวหนา แผนการเรยนรทกลาวถงนเปนสวนของกระบวนการประเมนผลอยางตอเนองดวย

41

วธการประเมนผลการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานไดแก 1. แฟมงานเรยนร (The Learning Portfolio) 2. บนทกการเรยนร (Learning Log) 3. การประเมนตนเอง (Self Assessment) 4. ขอมลยอนกลบกบเพอน (Peer Feedback) 5. การประเมนผลรวบยอด (Overall Evaluation) ดงนนสรปไดวา การประเมนผลการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน ตองมทงการ

ประเมนผลความกาวหนาระหวางเรยน และการประเมนผลเมอสนสดการเรยนดวยวธทหลากหลาย สามารถประเมนไดครอบคลมทกดาน เพอน ามาปรบปรงขอบกพรองในการจดการเรยนการสอนตอไป 1.10 การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานในหลกสตรวทยาศาสตร

มนกการศกษาไดกลาวถงความส าคญของการเรยนรแบบใชปญหาฐานกบการเรยนวทยาศาสตร ดงน

Gallagher, et al. (1995: 136) กลาววา "การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนมโนทศนทมความหมาย ผเรยนไดออกแบบการทดลองและพฒนาทกษะการใชเหตผลทางวทยาศาสตร ผเรยนรวาเรยนท าไม ขอมลทเรยนมความจ าเปนอยางไร เปนการเรยนทคลายกบนกวทยาศาสตรทจะไมปฏบตการทดลองกอนทจะระบค าถามทไมสามารถอธบายได เชนเดยวกบการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทจะไมเรมตนเรยนจนกวาจะประสบกบปญหา"

Allen, etal. (1996: 44) ใหเหตผลของการน าการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมาใชในวชาวทยาศาสตร ดงน

1. ความรวมมอภายในกลมท างาน เพอสนบสนนพฒนาการทางสงคมในชนเรยนวทยาศาสตร ใหผเรยนไดพฒนาทกษะทางภาษา การเขยนเพอตดตอสอสารและทกษะการสรางทมงานซงมความจ าเปนส าหรบการประสบความส าเรจหลงจากจบการศกษาไปแลว

2. ไดรบความรทางวทยาศาสตรในบรบททสามารถน าไปใชได 3. การรวธการเรยน เปนพนฐานของความรทเพมมากขน ซงผเรยนจ าเปนตองเรยนร

วธการเรยน เพอระบวาขอมลอะไรทจ าเปนส าหรบน ามาประยกตใชโดยเฉพาะ คนควาขอมล ไดจากทไหน อยางไร รวบรวมขอมลและจดระบบแนวคดไดอยางไร

42

4. การปฏบตทางวทยาศาสตร เพอใหผเรยนมประสบการณในการแสวงหาความร เชนเดยวกบการท างานของนกวทยาศาสตร โดยด าเนนการจากสงทเปนนามธรรมไปสรปธรรม และจากสงทรไปสสงทไมร

5. การเชอมโยงความรในสาขาวชาตาง ๆ โดยใชปญหาเปนตวน าการเรยน ชวยใหผเรยนเชอมโยงความรในสาขาวชาตาง ๆ ทเกยวของมาสมพนธกน เพอใชในการแกปญหา

จากแนวคดดงกลาว สามารถสรปไดวา การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนวธการหนงทเหมาะส าหรบน ามาใชในการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรเปนอยางยง ซงเปนวธการทสรางแรงจงใจใหกบผเรยนเปนอยางมาก ในการหาความรหรอแกปญหาโดยผานการคนควา ภายใตการท างานเปนกลม ท าใหไดรบความรทางวทยาศาสตร และสามารถบรณาการความรไปใชในการแกปญหาไดเปนอยางด 2. ผลสมฤทธทางการเรยน

2.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน

ผลสมฤทธทางการเรยนเปนผลของการเรยนการสอนหรอพฤตกรรมท แสดงออกมาถงความสามารถของบคคลอนเกดจากการไดรบการฝกฝน สงสอน ในดานความร ทกษะ และเจตคตทไดพฒนาขนตามล าดบขนในวชาตาง ๆ การฝกอบรมทงในสถานศกษา และนอกสถานศกษา สงผลใหเกดความร ความเขาใจ ทกษะ และความสามารถทางดานวชาการ รวมทงความสามารถของสมองในดานตาง ๆ ซงสามารถจะประเมนไดจากระดบคะแนนเฉลยสะสมทไดจากสถาบนการศกษา จากการทดสอบหรอวธการอน ๆ ทเหมาะสม (ภพ เลาหไพบลย, 2542: 295; นฤมล คงขนเทยน, 2545: 11; ศรพร มาวรรณา, 2546: 35; สเทพ แพทยจนลา, 2554: 34)

ผลสมฤทธทางการเรยน เปนคณลกษณะและสมรรถนะของผเรยนทงทางดานความร ทกษะ และสมรรถภาพสมองดานตาง ๆ ทเกดขนหลงจากทไดรบการจดการรวาผเรยนมความรความสามารถในวชาทเรยนมากนอยเพยงใด มพฤตกรรมเปลยนแปลงไปจากเดมตามความมงหมายของหลกสตรในวชานน ๆ หรอไม (พวงรตน ทวรตน, 2540: 19; ซาฟนา หลกแหลง, 2552: 47)

ผลสมฤทธทางการเรยน เปนความส าเรจทไดจากกระบวนการเรยนการสอนในชวง ระยะเวลาใดเวลาหนงทผานมา ความรและทกษะทไดรบ กอใหเกดการพฒนาจากการฝกฝน โดยครอาศยเครองมอวดผลชวยในการศกษา แบบทดสอบจงเปนแคเพยงแบบทใชวดผลการเรยนรทเกดขน

43

จากกจกรรมการเรยนการสอนทผสอนไดจดขนเพอการเรยนร สงทมงวดเปนสงทนกเรยนไดเรยนรภายใตสถานการณทก าหนดขน ซงอาจเปนความรหรอทกษะบางอยาง อนบงบอกถ งสถานภาพของการเรยนรทผานมา วานกเรยนมความรและทกษะมากนอยเพยงใด (นภา เมธาวชย , 2536: 65; พมพนธ เดชะคปต และพเยาว ยนดสข, 2548: 125; ศรชย กาญจนวาส, 2552: 166)

ดงนนสรปไดวา ผลสมฤทธทางการเรยน เปนความรความสามารถ และความเขาใจของนกเรยนทไดรบจากการเรยน โดยวดและประเมนผลจากคะแนนในการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เพอวดพฤตกรรมตาง ๆ ทนกเรยนไดรบจากการเรยนวามความเขาใจในเนอหาทเรยนมากนอยเพยงใด ซงครอบคลมพฤตกรรมทตองการวด 4 ดานคอ ดานความรความจ า ความเขาใจ การน าไปใช และการวเคราะห

2.2 แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน

แบบวดผลสมฤทธ เปนแบบทดสอบทใชวดสมรรถภาพทางสมอง วดความร ทกษะ และความสามารถทางวชาการทผเรยนไดเรยนรมาแลววา บรรลตามจดประสงคทก าหนดไวมากนอยเพยงใด (อมพวา รกบดา, 2549: 28; พชต ฤทธจรญ, 2550: 95) แบบทดสอบวดผลสมฤทธเปนแบบทดสอบทใชวดความรความสามารถของผสอบจากการเรยนร ซงมกจะเปนขอค าถามใหนกเรยนตอบดวยกระดาษและดนสอกบใหนกเรยนปฏบตจรง โดยตองการทราบวาผสอบมความรอะไรบางมากนอยเพยงใดเมอผานการเรยนไปแลว ท าใหผสอนทราบวา ผเรยนไดพฒนาความร ความสามารถของตนเอง ถงระดบมาตรฐานทผสอนก าหนดไวหรอยง หรอมความรความสามารถถงระดบใด (วรช วรรณรตน , 2541: 49; พวงรตน ทวรตน, 2543: 96; ศรชย กาญจนวาส, 2556: 165)

ดงนนสรปไดวา แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนแบบทดสอบทวดความรความสามารถทางการเรยนดานเนอหา ดานวชาการและทกษะตาง ๆ ของผเรยนทไดเรยนรในชวงเวลาทก าหนด โดยผานกระบวนการและขนตอนของการเรยนร

44

2.3 ประเภทของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

แบบทดสอบวดผลสมฤทธแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1. แบบทดสอบทครสรางขนเอง หมายถง แบบแผนทมงวดผลสมฤทธของนกเรยนเฉพาะกลมทครสอน เปนแบบทดสอบทครสรางขนใชกนโดยทวไปในสถานศกษา มลกษณะเปนแบบทดสอบขอเขยน ซงแบงออกไดอก 2 ชนดคอ 1.1 แบบทดสอบอตนย (Subjective or essay test) เปนแบบทดสอบทก าหนดค าถามหรอปญหาใหแลวใหผตอบเขยนโดยแสดงความร ความคด เจตคต ไดอยางเตมท 1.2 แบบทดสอบปรนย หรอแบบใหตอบสน ๆ (Objective test or short answer) เปนแบบทดสอบทก าหนดใหผสอบเขยนตอบสน ๆ หรอมค าตอบใหเลอกแบบจ ากดค าตอบ ผตอบไมมโอกาสแสดงความร ความคดในอยางกวางขวางเหมอนแบบทดสอบอตนย แบบทดสอบชนดนแบงออกเปน 4 แบบ คอ แบบทดสอบถก -ผด แบบทดสอบเตมค า แบบทดสอบจบค และแบบทดสอบเลอกตอบ 2. แบบทดสอบมาตรฐาน หมายถง แบบทดสอบทมงหวงผลสมฤทธของนกเรยนทว ไป ซงสรางโดยผเชยวชาญ มการวเคราะหและปรบปรงอยางดจนมคณภาพมมาตรฐาน กลาวคอ มมาตรฐานในการด าเนนการสอบ วธการใหคะแนนและการแปลความหมายของคะแนน สมนก ภททยธน (2546: 78-82) ใหความหมายของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวา หมายถง แบบทดสอบวดสมรรถภาพทางสมองตาง ๆ ทนกเรยนไดรบการเรยนรผานมาแลว ซงแบงไดเปน 2 ประเภท คอ แบบทดสอบทครสรางกบแบบทดสอบมาตรฐาน แตเนองจากครตองท าหนาทวดผลนกเรยน คอ เขยนขอสอบวดผลสมฤทธทตนไดสอน ซงเกยวของโดยตรงกบแบบทดสอบทครสรางและมหลายแบบแตทนยมใชม 6 แบบ ดงน

1. ขอสอบแบบอตนยหรอความเรยง ลกษณะทวไปเปนขอสอบทมเฉพาะค าถาม แลวใหนกเรยนเขยนตอบอยางเสร เขยนบรรยายตามความร และขอคดเหนแตละคน

2. ขอสอบแบบกาถก-ผด ลกษณะทวไป ถอไดวาขอสอบแบบกาถก-ผด คอ ขอสอบแบบเลอกตอบทม 2 ตวเลอก แตตวเลอกดงกลาวเปนแบบคงทและมความหมายตรงกนขาม เชน ถก-ผด ใช-ไมใช จรง-ไมจรง เหมอนกน-ตางกน เปนตน

3. ขอสอบแบบเตมค า ลกษณะทวไปเปนขอสอบทประกอบดวยประโยคหรอขอความทยงไมสมบรณใหผตอบเตมค า หรอประโยค หรอขอความลงในชองวางทเวนไวนน เพอใหมใจความสมบรณและถกตอง

45

4. ขอสอบแบบตอบสน ๆ ลกษณะทวไป ขอสอบประเภทนคลายกบขอสอบแบบเตมค า แตแตกตางกนทขอสอบแบบตอบสน ๆ เขยนเปนประโยคค าถามสมบรณ (ขอสอบเตมค าเปนประโยคทยงไมสมบรณ) แลวใหผตอบเปนคนเขยนตอบ ค าตอบทตองการจะสนและกะทดรดไดใจความสมบรณไมใชเปนการบรรยายแบบขอสอบอตนยหรอความเรยง

5. ขอสอบแบบจบค ลกษณะทวไป เปนขอสอบเลอกตอบชนดหนงโดยมค าหรอขอความแยกจากกนเปน 2 ชด แลวใหผตอบเลอกจบควา แตละขอความในชดหนง (ตวยน) จะคกบค า หรอขอความใดในอกชดหนง (ตวเลอก) ซงมความสมพนธกนอยางใดอยางหนงตามทผออกขอสอบก าหนดไว

6. ขอสอบแบบเลอกตอบ ลกษณะทวไป ขอสอบแบบเลอกตอบนจะประกอบ ดวย 2 ตอน ตอนน าหรอค าถามกบตอนเลอก ในตอนเลอกนจะประกอบดวยตวเลอกทเปนค าตอบถกและตวเลอกทเปนตวลวง

ดงนนสรปไดวา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนแบบทดสอบทวดพฤตกรรมหรอสมรรถภาพทางสมองตาง ๆ ท น กเรยนไดรบจากการเรยนร ซ งแบงไดเปน 2 ประเภท คอ แบบทดสอบทครสรางขนกบแบบทดสอบมาตรฐาน ทงนผวยไดท าแบบทดสอบทสรางขนเอง ซงเปนแบบแผนทมงวดผลสมฤทธของนกเรยนเฉพาะกลมท สอน มลกษณะเปนแบบทดสอบปรนย มค าตอบใหเลอกแบบจ ากด ประกอบดวยตวเลอกทเปนค าตอบถกและตวเลอกทเปนตวลวง

3. คะแนนพฒนาการ

3.1 ความหมายของคะแนนพฒนาการ

คะแนนพฒนาการ หมายถง คะแนนทไดจากผลตางระหวางคะแนนหลงเรยนกบคะแนนกอนเรยนทไดจากการวดตงแต 2 ครง หรอหลายครง ทแสดงใหเหนถงการเปลยนแปลง และพฒนาการของผเรยนทเกดขนหลงจากทไดรบการเรยนการสอน (อวยพร เรองตระกล, 2544: 17; สทธาวรรณ ภาณรตน, 2553: 36; สมถวล วจตรวรรณา และคณะ, 2556: 36)

ดงนนสรปไดวา คะแนนพฒนาการ เปนคะแนนผลตางของผเรยน ทไดจากการวดกอนเรยนและหลงเรยน เพอแสดงใหเหนถงพฒนาการการเรยนรของผเรยนหลงไดรบการจดการเรยนร

46

คะแนนเพม(Y-X)

3.2 หลกการค านวณคะแนนพฒนาการ

ศรชย กาญจนวาส (2552: 266-267) ไดเสนอคะแนนพฒนาการสมพทธ โดยพจารณาจากคะแนนเพม หรอคะแนนผลตางทไดจากการวดครงแรก และวดครงหลง ซงมกจะประสบกบปญหาจากอทธพลเพดาน (Ceiling Effect) เนองจากกลมผเรยนทมความสามารถสง เชน นกเรยนกลมสง และกลมปานกลาง โดยเฉลยแลวนกเรยนจะมคะแนนการวดครงแรกทสงกวากลมออน เมอวดครงหลงโอกาสทคะแนนครงหลงจะสงไดเพยงใดนนจะถกก าหนดโดยเพดาน (คะแนนเตม) ท าใหคะแนนเพมของนกเรยนกลมเกง และกลมปานกลางมแนวโนมต ากวากลมออน กลมทมความสามารถสง ดงภาพ 4

คะแนนเตม (Maximum) F

คะแนนวดครงหลง (Post) Y

คะแนนวดครงกอน (Pre) X

คะแนนต าสด (Minimum) O

ภาพ 4 หลกการค านวณคะแนนพฒนาการ

ทมา : ศรชย กาญจนวาส (2556: 267)

คะแนนทสามารถเพมไดทงหมด

(F-X)

47

การประมาณคะแนนพฒนาการการเรยนรของผเรยน สามารถค านวณไดจากส ตร

คะแนนพฒนาการสมพทธ โดยมสตรและวธการวด ดงน

เมอ DS (%) หมายถง คะแนนรอยละของพฒนาการของนกเรยน

(คดเปนรอยละ)

F หมายถง คะแนนเตมของการวดทงครงแรกและครงหลง

X หมายถง คะแนนการวดครงแรก

Y หมายถง คะแนนการวดครงหลง

4. ความพงพอใจในการจดการเรยนร 4.1 ความหมายของความพงพอใจ

ความพงพอใจในการจดการเรยนร สงผลใหการจดการเรยนรมประสทธภาพและท า ใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย โดยนกการศกษา ไดใหความหมายของความพงพอใจไว ดงน วทย เทยงบรณธรรม (2541: 754) ใหความหมายของความพงพอใจวา หมายถง ความพอใจ การท าใหพอใจ ความสาแกใจ ความหน าใจ ความจใจ ความแนใจ การชดเชย การไถบาปการแกแคนสงทชดเชย วรฬ พรรณเทว (2542: 11) ใหความหมายของความพงพอใจวา เปนความรสกภายในจตใจของมนษยทไมเหมอนกน ซงเปนอยกบแตละบคคลวาจะคาดหมายกบสงหนง สงใดอยางไร ถาคาดหวงหรอมความตงใจมากและไดรบการตอบสนองดวยด จะมความพงพอใจมาก แตในทางตรงกนขามอาจผดหวงหรอไมพงพอใจเปนอยางยง เมอไมไดรบการตอบ สนองตามทคาดหวงไว ทงนขนอยกบสงทตนตงใจไววาจะมมากหรอนอย

DS = 100

48

ความพงพอใจตอการเรยนการสอนเปนความรสกนกคดหรอเจตคตของบคคล ความรสกพงพอใจทมตอการท างานหรอการปฏบตกจกรรมการเรยนการสอน และตองการด าเนนกจกรรมนน ๆ จนบรรลผลส าเรจ (ธรพงศ แกนอนทร, 2545: 36; ศโรรตน พลไชย, 2546: 54) ความพงพอใจเปนความรสกทดหรอทศนคตทดของบคคล ความชอบของบคคลทมตอสงหนงสงใด ซงมกเกดจากการไดรบการตอบสนองตามทตนเองตองการกจะเกดความรสกดในสงนน สามารถลดความดงเครยดและตอบสนองความตองการของบคคลไดท าใหเกดความพงพอใจตอสงนน (ทวพงษ หนค า, 2541: 8; ววฒน กศล, 2547: 33) อมพวา รกบดา (2549: 47) ความพงพอใจจอการจดการเรยนร หมายถง ความรสก ทดตอการจดการเรยนรหรอความชอบของผเรยน ทเปนผลมาจากการจดการเรยนร ซงเกดขนเมอผเรยนปฏบตกจกรรมและไดรบผลส าเรจตามความมงหมาย รวมทงไดรบผลตอบแทนตามความตองการของผเรยน

ดงนนสรปไดวา ความพงพอใจในการจดการเรยนร เปนความพงพอใจของนกเรยนทเกดขนหลงการจดการเรยนร อาจจะแสดงความรสกในดานบวก หรอดานลบ ชอบหรอไมชอบ ในการจดกจกรรมโดยครอบคลมในดานบทบาทผสอน บทบาทผเรยน การจดการเรยนร การวดและการประเมนผล และประโยชนทไดรบ 4.2 แนวคดทฤษฎทเกยวของกบความพงพอใจ

การเรยนหรอการท างานใด ๆ กตาม มกจะเกยวของกบความพงพอใจทเกดขนหลงจากการปฏบตงานเหลานนทกครง ซงความพอใจจะเกดมากหรอนอยขนอยกบปจจยหลายประการดวยกน ความพงพอใจในการท างานมความเกยวของกบ ความตองการของมนษยและการจงใจโดยตรง ไดมผศกษาคนควาและเขยนไวมากมาย แตในทนจะกลาวถงทฤษฎทส าคญ ซงทฤษฎส าหรบการสรางความพงพอใจทเปนทรจกกนและไดรบการยอมรบโดยทวไป ไดแก ทฤษฎแรงจงใจของ Maslow และทฤษฎค าจนหรอทฤษฎองคประกอบคของ Frederick Herzberg

ทฤษฎแรงจงใจของ Maslow ทฤษฎความตองการของ Maslow โดยมสมมตฐานวามนษยมความตองการอยเสมอ

และไมมทสนสด เมอความตองการใดไดรบการตอบสนองแลวความตองการอยางอนกจะเขามาแทนท ความตองการของคนเราอาจจะซ าซอนกน ความตองการอยางหนงอาจจะยงไมทนหมดไป ความ

49

ตองการอกอยางหนงกจะเกดขนได ซงความตองการจะเปนไปตามล าดบ ความตองการของมนษยมเปนล าดบขนตอนโดยสามารถสรปเปน 5 ขนตอน ดงน สรางค โควตระกล (2556: 158-162)

1. ความตองการดานสรระ (Physiological Need) เปนความตองการขนพนฐานของมนษยและเปนสงจ าเปนทสดส าหรบการด ารงชวต ไดแก อาหาร อากาศ ทอยอาศย เครองนงหม ยารกษาโรค ความตองการการพกผอน และความตองการทางเพศ

2. ความตองการความปลอดภย (Safety Need) เปนความรสกทตองการความมนคงปลอดภยในชวต ท งในปจจบนและอนาคต ซ งรวมถงความกาวหนาและควา มอบอนใจ 3. ความตองการความรกและความเปนเจาของ (Love and Belonging) เมอความตองการทางรางกายและความตองการความปลอดภย ไดรบการตอบสนองแลว ความตองการความรกและความเปนเจาของกจะเรมเปนสงจงใจทส าคญตอพฤตกรรมของบคคล ความตองการความรกและความเปนเจาของ หมายถง ความตองการทจะเขารวมและไดรบการยอมรบ ไดรบความเปนมตรและความรกจากเพอนรวมงาน 4. ความตองการการเหนตนเองมคณคา (Esteem Need) ความตองการดานน เปนความตองการระดบสงทเกยวกบ ความอยากเดนในสงคม ตองการใหบคคลอน รวมถงความเชอมนในตนเอง ความร ความสามารถ ความเปนอสระ และเสรภาพ 5. ความตองการทจะท าความเขาใจตนเอง (Need For Self Actualization) เปนความตองการทจะเขาใจตนเองตามสภาพทตนเองเปนอย เขาใจถงความสามารถ ความสนใจ ความตองการของตนเอง ยอมรบไดในสวนทเปนจดออนของตนเอง

ทฤษฎค าจน (The Motivation-Hygiene Theory) Herzberg F. et al. (1990) สรปถงความตองการของคนในองคการหรอการจงใจ

จากการท างานวา ความพอใจในงานทท า และความไมพอใจในงานทท าไมไดมาจากปจจยกลมเดยวกน แตมสาเหตมาจากปจจย 2 กลม คอ ปจจยจงใจ (Motivation Factors) กบปจจยค าจน (Hygiene Factors) มรายละเอยด ดงน (ธรรกษ ภารการ. สบคนออนไลนจาก https://www.l3nr.org/posts/281193. วนท 9 มถนายน 2557.) 1.ปจจยจงใจ (Motivation Factors) เปนสงทสรางความพงพอใจในงานใหเกดขน ซงจะชวยใหบคคลรกและชอบงานทปฏบตอย และท าใหบคคลในองคการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ ประกอบดวย

1.1 ความส าเรจในการท างาน (Achievement) หมายถงความส าเรจสมบรณของงาน ความสามารถในการแกปญหา การมองเหนผลงาน ความชดเจนของงานเปน

50

ความส าเรจทวดไดจากการปฏบตงานไดตามเปาหมาย ตามก าหนดเวลา ความสามารถในการแกปญหาในการปฏบตงาน และความพอใจในผลการปฏบตงาน

1.2 การยอมรบนบถอ (Recognition) หมายถงการยอมรบหรอเหนดวยกบความส าเรจ การไดรบการชมเชย ยกยอง ชนชม เชอถอ ไววางใจในผลงานหรอการด าเนนงานจากผบงคบบญชา ผรวมงาน ผใตบงคบบญชาและบคคลอน ๆ ซงถาหากไมไดรบการยอมรบนบถอกจะท าใหเกดการไมยอมรบ การไดรบค าต าหนตเตยน หรอการกลาวโทษ

1.3 ลกษณะงาน (Work Itself) หมายถง การลงมอกระท าหรอการท างานเปนชนเปนอน ซงก าหนดเวลาเปนกจวตร หรอยดหยนได อาจมการสรางสรรคงานไมวาเปนงานงายหรองานยาก เปนงานทชวนใหปฏบตไมนาเบอ เปนงานทสงเสรมตอความคดรเรมสรางสรรค เปนงานทมคณคา รวมทงสามารถปฏบตงานไดอยางสมบรณ หรอท างานใหเสรจในเวลาอนสน

1.4 ความรบผดชอบ (Responsibility) หมายถง การจดล าดบของการท างานไดเอง ความตงใจ ความส านกในอ านาจหนาท และความรบผ ดชอบ ตลอดจนอสระในการปฏบตงาน

1.5 ความกาวหนาในต าแหนง (Advancement) หมายถง ผลหรอการมองเหนการเปลยนแปลงในสภาพงบคคล หรอต าแหนง ในสถานทท างาน โอกาสในการเลอนต าแหนงหรอระดบทสงขน และมโอกาสไดรบการพฒนาความร ความสามารถ ทกษะทเพมขนในว ชาชพจากการปฏบตงาน ตลอดจนโอกาสการศกษาตอ อบรม ดงาน

2. ปจจยค าจนหรอปจจยสขอนามย (Hygiene Factors) Herzberg กลาวถง ปจจยค าจนหรอปจจยสขอนามยวา เปนปจจยทบงชถงความไมพอใจในการท างาน และเปนปจจยทชวยใหบคคลยงคงปฏบตงานไดตลอดเวลา ประกอบดวย

2.1 เงนเดอน (Salary) หมายถง ผลตอบแทนจากการท างาน เชน คาจาง เงนเดอน คาตอบแทน รวมทงสวสดการ ประโยชนเกอกลอน ๆ ตามความเหมาะสมของเงนเดอนและขนเงนเดอน ตามความเหมาะสมกบงานทรบผดชอบ

2.2 ความสมพนธระหวางบคคล (Interpersonal Relationship) หมายถง สภาพความสมพนธ การมปฏสมพนธของบคคลกบคนอน ๆ ไดแก ผบงคบบญชา เพอนรวมงาน และผใตบงคบบญชาในสถานการณตาง ๆ การรวมมอปฏบตงาน การชวยเหลอ การสนบสนน และการปรกษาหารอ

51

2.3 การปกครองบงคบบญชา (Supervision Technical) หมายถง สภาพการปกครองบงคบบญชางานของผบรหารระดบสง ในเรองการวเคราะหความสามารถของผปฏบตงาน การกระจายงาน การมอบหมายอ านาจ ความยตธรรม

2.4 นโยบายและการบรหาร (Policy and Administration) หมายถง ความสามารถในการจดล าดบเหตการณตาง ๆ ของการท างาน ซงสะทอนใหเหนถงนโยบายของหนวยงาน การบรหารงาน การจดระบบงานของผบงคบบญชา การเปดโอกาสใหมสวนรวมในการก าหนดนโยบาย

2.5 สภาพการปฏบตงาน (Working Condition) หมายถง สภาพเหมาะสมในการท างาน สภาพการท างานทเปนกายภาพ ไดแก สภาพแวดลอม สถานท ท างาน เครองมอเครองใช วสดอปกรณ ความสะดวกสบายในการท างาน และในการปฏบตงานตาง ๆ ตลอดจนครอบคลมไปถงความสมดลของปรมาณงานกบจ านวนบคลากร

2.6 สถานภาพของวชาชพ (Status) หมายถง สถานภาพของบคคลในสงคมทมวชาชพเดยวกน หรอสถานภาพของวชาชพในสายตาของสงคมทมวชาชพตางกน หรอเปนการรบรจากบคคลวชาชพอน ทเปนองคประกอบท าใหบคคลรสกตองาน ใหคณคาแกงานทปฏบต

2.7 ความมนคงในการปฏบตงาน (Job Security) หมายถง ความรสกทมตอการปฏบตงานในดานความมนคงในต าแหนง และความปลอดภยในการปฏบตงาน

2.8 ชวตความเปนอยสวนตว (Factor in Personal Life) หรอสภาพความเปนอย หมายถง สถานการณทท าใหบคคลมความรสกด หรอไมดในชวงเวลาทไดท างาน สภาพความเปนอยทางครอบครว และสวนตวอนเนองมาจากการปฏบตงาน

ในการด าเนนการจดการเรยนร ความพงพอใจเปนสงส าคญทจะกระตนใหผเรยนท างานทไดรบมอบหมายใหบรรลผลตามวตถประสงคของผสอนซงในสภาพปจจบนเปนเพยงผใหค าแนะน าปรกษา จงตองค านงถงความพอใจในการเรยนร การท าใหผเรยนเกดความพงพอใจในการเรยนร มแนวคดพนฐานทตางกน 2 ลกษณะ คอ (สมยศ นาวการ , 2521: 155 อางถงใน นจญมย สะอะ, 2551: 64)

1. ความพงพอใจน าไปสการปฏบตงาน การตอบสนองความตองการผปฏบตงานจนเกดความพงพอใจ จะท าใหเกดแรงจงใจ

ในการเพมประสทธภาพการท างานทสงกวาผไมไดรบการตอบสนอง ดงภาพ 5

52

ภาพ 5 ความพงพอใจน าไปสผลการปฏบตงานทมประสทธภาพ

ทมา : สมยศ นาวการ, 2521 : 155 (อางถงใน นจญมย สะอะ, 2551 : 64)

จากแผนภาพดงกลาวจะเหนไดวา ในการจดการเรยนการสอนจะตองค านงถงปจจยหลาย ๆ ดานในการทจะท าใหผเรยนเกดความพงพอใจ เชน การจดบรรยากาศในหองเรยน สอในการเรยน เปนตน

2. ผลของการปฏบตงานน าไปสความพงพอใจ ความสมพนธระหวางความพงพอใจและผลการปฏบตงานจะถกเชอมโยงดวยปจจย

อน ๆ ผลการปฏบตทดทจะน าไปสผลตอบแทนทเหมาะสม ซงในทสดจะน าไปสการตอบสนองความพงพอใจ ผลการปฏบตงานยอมไดรบการตอบสนองในรปของรางวล หรอผลตอบแทน ซงแบงออก เปนผลตอบแทนภายใน (Intrinsic Rewards) และผลตอบแทนภายนอก (Extrinsic Rewards) โดยผานการรบรเกยวกบความยตธรรมของผลตอบแทน ซงเปนตวบงชปรมาณของผลตอบแทนท ผปฏบตงานไดรบ นนคอ ความพงพอใจในงานของผปฏบตงานจะถก ก าหนดโดยความแตกตางระหวางผลตอบแทนทเกดขนจรง และการรบรเรองเกยวกบความยตธรรมของผลตอบแทนทรบรแลว ความพงพอใจยอมเกดขน

เมอน ามาใชในการจดการเรยนร การท าใหผเรยนเกดความพงพอใจ ครผสอนจงตองมการออกแบบการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความตองการของผเรยน โดยค านงถงปจจยหลาย ๆ ดาน เชน การจดบรรยากาศในหองเรยน การใชสอการเรยนทนาสนใจ และมความเหมาะสมกบผเรยนใหมากทสด ทงนทงนนกเพอทจะใหผเรยนเกดความพงพอใจจนบรรลผลตามทวตถประสงคของหลกสตรไดก าหนดไว

ดงนน ความพงพอใจจงเกดจากแรงจงใจภายในและแรงจงใจภายนอก ซงจะท าใหบคคลนนแสดงพฤตกรรมออกมา มทงทางบวกและทางลบ กขนอยกบวาไดรบการเสรมแรงไปทางใด เนองจากความพงพอใจนนเปนความรสกของจตใจ เชน ความรสกตอความส าเรจทเกดขนเมอสามารถ เอาชนะความยงยากตาง ๆ และสามารถด าเนนงานภายใตความยงยากทงหลายไดส าเรจ ท าใหเกดความภาคภมใจ ความมนใจ ตลอดจนไดรบการยกยองจากครผสอน เพอน หรอแมแตการไดคะแนนใน

ผลตอบแทน

ทไดรบ ความพงพอใจ

ของผปฏบตงาน การปฏบตงานทม

ประสทธภาพ แรงจงใจ

53

ระดบทนาพอใจ ซงจะแสดงออกทางสหนา สายตา ค าพด และการแสดง การวดความพงพอใจจงวดไดหลายวธ เชน การสงเกต การสมภาษณ หรอการใชแบบวดความพงพอใจ เปนตน 5. งานวจยทเกยวของ

การวจยในครงนผวจยไดศกษางานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบใชปญหา เปนฐาน ซงพบงานวจยทศกษาการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยน และความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษาและมธยมศกษา ดงน 5.1 การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยน

ทวาวรรณ จตตะภาค (2548: 32) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนดวยการจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบใชปญหาเปนฐาน ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .05

ชนาธป อภวงคงาม (2550: 66) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยน โดยใชปญหาเปน ฐานในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรเพมเตม เรอง ล าไย ส าหรบนกเรยนชวงชนท 3 ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มคาเฉลยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงการเรยนสงกวากอนการเรยน

บญน า อนทนนท (2551: 93) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนโยธนบ ารง จ.นครศรธรรมราช ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร มผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ซาฟนา หลกแหลง (2552: 90) ศกษาผลของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานตามแนวคดวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงคม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนมลนธอาซซสถาน อ าเภอโคกโพธ จงหวดปตตาน ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานตามแนวคดวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงคม มผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาหลงการจดการเรยนรสงกวากอนจดการเรยนรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

54

ปราณ หบแกว (2552: 84) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาตาสตร เรอง ทรพยากรและสงแวดออม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนหนองไผพทยาคม อ าเภอชมแพ จงหวดขอนแกน โดยการจดกจกรรมการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน ผลการวจยพบวา นกเรยนรอยละ 85.71 ของนกเรยนท งหมด ไดคะแนนผลสมฤทธทางการเรยน วทยาศาสตรผานเกณฑ รอยละ 70 ของคะแนนเตม

ขวญตา บวแดง (2553: 68) ศกษาผลของการจดการเรยนร เรองวกฤตการณสงแวดลอม ทางธรรมชาต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผลการวจยพบวา คะแนนเฉลยหลงเรยน เรองวกฤตการณสงแวดลอมทางธรรมชาต สงกวาคะแนนเฉลยกอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

เวยงสด วงศชย (2553: 74) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยน เรองการปกปกรกษาธรรมชาต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนมธยมโพนทอง อ าเภอนาทรายทอง จงหวดนครหลวงเวยงจนทร ประเทศลาว โดยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผลการวจยพบวา นกเรยนรอยละ 75.50 มผลสมฤทธทางการเรยน ผานเกณฑคะแนนรอยละ 70 ซงสงกวาเกณฑเปาหมายทก าหนด

พชรนทร ชกลน (2554: 140) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยน วชาชววทยา เรอง เคมพนฐานของสงมชวต ทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา โดยมนกเรยนรอยละ 77.50 ของจ านวนนกเรยนทงหมด ผานเกณฑรอยละ 75 ของคะแนนเตม

สมหวง องสน (2554: 82) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา เรอง ระบบหมนเวยนเลอด ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 4 โรงเรยนพงทยพฒนศกษา อ าเภอน าพอง จงหวดขอนแกน โดยใชการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผลการวจยพบวา นกเรยนรอยละ 78.04 ของนกเรยนทงหมด ไดคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาเรอง ระบบหมนเวยนเลอด ผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม

ฐตาภรณ พมพจนทร (2556: 98) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยน เรองชวตและสงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน รวมกบค าถามปลายเปด ผลการวจยพบวา นกเรยนรอยละ 73.33 สอบผานเกณฑรอยละ 70 จากคะแนนเตม

55

ศรวรรณ หลาคอม (2556: 120) ศกษาการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดวยการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนพงทยพฒนศกษา ผลการวจยพบวา จากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทายวงจรท 1, 2, และ 3 จ านวนนกเรยนทสอบผานเกณฑในแตละวงจรมจ านวนมากขนตามล าดบ สะทอนใหเหนวาจากการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน สามารถชวยพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนใหสงขนตามล าดบ

อมพร จ าเรญพานช (2556: 40) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ระหวางกอนเรยน และหลงเรยนโดยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เรองปญหาธรรมชาตสงแวดลอม ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนเทศบาลวดก าแพง (อดมพทยากร) จงหวดชลบร ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนโดยใชปญหาเปนฐานสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ปทมรตน อาวโสสกล (2557: 63) ศกษาผลของการจดการเรยนรวชาชววทยาโดย ใชปญหาเปนฐาน เพอสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรทธาสมทร อ าเภอเมอง จงหวดสมทรสงคราม ผลการวจยพบวา คาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา หลงเรยนดวยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสงกวาหลงเรยนดวยการจดการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะความรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

มสยมาศ ดานแกว (2557: 68) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 2 เรองระบบรางกายมนษยและสตว โดยใชการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

Willkerson & Felleti (1989: 51-60) พบวา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปน วธการทสามารถเพมการมสวนรวมของนกเรยน ในเวลาเดยวกนกเปนการกระตนใหพฒนาทกษะการเรยนรตลอดชวต และการแกปญหาผเรยนไดเรยนร ถง 2 ประการดวยกน คอ รความคดรวบยอด กฎ ขอเทจจรง และรวธการทจะใชสงเหลานน

56

5.2 การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมตอความพงพอใจ

อาภรณ แสงรศม (2543: บทคดยอ) ศกษาผลการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานตอความพงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมมความพงพอใจตอรปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานอยในระดบมาก

นจญมย สะอะ (2551: 98) ศกษาผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานตอความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนอาลาวยะหวทยา อ าเภอบนนงสตา จงหวดยะลา พบวา นกเรยนมความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานในดานผสอน วธการสอน สอการเรยนการสอน การวดและประเมนผล และประโยชนทผเรยนไดรบ อยในระดบสง

สเทพ แพทยจนลา (2554: 57) ศกษาความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนอดรพทยานกล อ าเภอเมอง จงหวดอดรธาน เรอง ดลยภาพของสงมชวต โดยการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน พบวา นกเรยนทไดจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเรองดลยภาพของสงมชวต มความพงพอใจตอบทบาทครผสอน บทบาทของผเรยน กจกรรมการเรยนการสอน และการวดผลประเมนผลการเรยนอยในระดบมาก

Coleman (1995: 18-19) ส ารวจพบวามคณะแพทยศาสตรถง 882 แหง ไดใชรปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยทอาจารยประจ ากลมพบวาความรสกสวนใหญคดว าหลกสตรการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนและหลกสตรดงเดมมประสทธภาพ ใกลเคยงกนในเรองการเรยนร และจะสงผลใหอตราความสนใจของนกเรยน เรองถนด ความพงพอใจสวนบคคล ความมเหตผลของนกเรยน และการเตรยมพรอม ทจะหมนเวยนไปในคลนกตาง ๆ สงกว าวธดงเดม และหลกสตรดงเดมเหนอกวาในเรองการสอนความรเกยวกบขอเทจจรง

Behiye (2009: บทคดยอ) ศกษาการเรยนโดยใชปญหาเปนฐานในวทยาศาสตรศกษา พบวา การเรยนโดยใชปญหาเปนฐาน มอทธพลส าหรบการเรยนรเปนอยางมาก เนองจากเปนการใชปญหาจรงหรอบรบทในการตรวจสอบเชงลกในสงทผเรยนตองการจะร การเรยนรปญหาทแตกตางจากการเรยนการสอนทตองเผชญกบสถานการณใหมหรอเหตการณทจะตองก าหนดความตองการ การเรยนรของทจะตงค าถามเพอใหบรรลความเขาใจในสถานการณหรอเหตการณนน ๆ ซงการเรยนดงกลาวเปนแนวทางการศกษาททาทายนกเรยนในการท างานรวมกนในกลมทจะแสวงหาค าตอบเพอน ามาแกปญหา การเรยนการสอนโดยนกเรยนเปนศนยกลางมากขน ครมบทบาทคอย

57

อ านวยความสะดวก นอกจากนวธการนจะชวยใหนกเรยนพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ การคดวเคราะหและแกปญหา รจกท างานรวมกน จากงานวจยขางตน การจดการรแบบใชปญหาเปนฐาน ท าใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนเปนไปในทางทดขนและผานเกณฑทก าหนด สงผลตอคณภาพของผเรยนไดอยางเปนทนาพอใจและมประสทธภาพ ไมวาจะเปนดานการศกษาคนควาดวยตนเอง การมสวนรวม การแลกเปลยนความร ความคดเหนซงกนและกน การแกปญหาดวยตนเอง ท าใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย เขาใจทกษะกระบวนการดขน และนกเรยนมความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ซงการเลอกการจดการเรยนรทเหมาะสมสามารถชวยพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนไดตามวตถประสงคทตองการได

58

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

การวจยเรอง ผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผวจยไดน าเสนอวธการวจยตามล าดบ ดงตอไปน

1. รปแบบการวจย 2. ประชากร 3. กลมทศกษา 4. เครองมอทใชในการวจย 5. การสรางและหาคณภาพของเครองมอ 6. การเกบรวบรวมขอมล 7. การวเคราะหขอมล 8. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. รปแบบกำรวจย

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi- experimental research) ด าเนนแผนการทดลองตามแบบแผนการวจย One Group Pretest-Posttest Design โดยมกลมทดลองกลมเดยว ทดสอบกอนและหลงการทดลอง ซงมรปแบบการวจยดงน (วาโร เพงสวสด, 2551: 133)

สญลกษณทใชในรปแบบการวจย T1 หมายถง คะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางเรยนชววทยากอนการ

จดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน X หมายถง การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

T1 X T2

59

T2 หมายถง คะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางเรยนชววทยา และแบบวดความพงพอใจหลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 2. ประชำกร

ประชากรทใชส าหรบการวจยครงน คอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โรงเรยนพฒนาวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา จ านวน 9 หองเรยน นกเรยน 331 คน 3. กลมทศกษำ

กลมทศกษา เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โรงเรยนพฒนาวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา จ านวน 1 หองเรยน นกเรยนรวม 38 คน ซงไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยมเหตผลส าคญในการเลอกดงน

3.1 ผวจยท าหนาทเปนครผสอนทโรงเรยนมากอน จงทราบถงปญหาของการ จดการเรยนร และมเจตจ านงจะพฒนาการจดการเรยนรชววทยาใหมคณภาพ

3.2 มการจดการเรยนการสอนตรงตามเนอหาทจะใชท าการวจย 3.3 มจ านวนนกเรยนเพยงพอส าหรบการท าวจย และมสถตการมาเรยนของ

นกเรยนสง สงผลใหนกเรยนไดรบการจดการเรยนรอยางตอเนอง 3.4 นกเรยนในชนเรยนมทงทเรยนเกง ปานกลาง ออน คละกนไป เพอจดนกเรยน

ออกเปนกลมยอย ตามรปแบบของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 4. เครองมอทใชในกำรวจย

เครองมอทใชในการวจยครงน แบงเปน 2 ชด 4.1 เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก 4.1.1 แผนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานวชาชววทยา เรองมนษย

กบความยงยนของสงแวดลอม จ านวน 1 แผน เวลา 12 ชวโมง เปนระยะเวลา 4 สปดาห 4.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก

4.2.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบ

60

ความยงยนของสงแวดลอม เปนแบบทดสอบแบบปรนย ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ มคาความยากงายระหวาง 0.39 – 0.66 คาอ านาจจ าแนกมคาตงแต 0.26 ขนไป และคาความเชอมนเทากบ 0.72

4.2.2 แบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน แบบมาตราสวนประเมนคา จ านวน 20 ขอ มคาความเชอมนเทากบ 0.94

4.2.3 แบบบนทกภาคสนาม 4.2.4 แบบสมภาษณนกเรยน

5. กำรสรำงและหำคณภำพของเครองมอ

5.1 เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก แผนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานวชาชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม มขนตอนการสราง ดงน 5.1.1 ศกษาทฤษฎ แนวคด กระบวนการและวธการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานจากนกการศกษาหลาย ๆ ทาน จากนนผวจยไดรวบรวมขนตอนการเรยนร แลวแบงออกเปน 7 ขนตอน ประกอบดวย 1.ท าความเขาใจกบสถานการณ 2.ระบปญหา 3.วเคราะหปญหา 4.สรางประเดนการเรยนร 5.แสวงหาความรเพมเตม 6.รวบรวมความร 7.สรปการเรยนรและน าเสนอ 5.1.2 ศกษาเนอหาจากบทเรยนในรายวชาชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 วเคราะหมาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระส าคญของหนวยการเรยนร เพอจะแบงเนอหาทจะน ามาออกแบบสรางเปนสถานการณตาง ๆ หรอน าสถานการณจรงทสอดคลองกบเนอหาดงกลาวมาเปนสถานการณปญหาเพอใหนกเรยนไดฝกกระบวนการแกปญหาเพอคนหาค าตอบทแทจรง 5.1.3 จดท าแผนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานซงประกอบ ดวย 7 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ท าความเขาใจกบสถานการณ ผเรยนจะตองท าความเขาใจกบ ค าศพท หรอขอความทปรากฏอยในสถานการณปญหาใหชดเจน หากมค าศพทหรอแนวคดในสถานการณ ทยงไมเขาใจ ตองคนควา เพมเตม เพอท าความเขาใจและอธบายปญหาใหชดเจนโดยอาศยความรพนฐานของสมาชกในกลม หรอจากเอกสารต าราตาง ๆ

ขนท 2 ระบปญหา ผเรยนระบปญหาหรอขอมลส าคญรวมกน และ

61

รวมกนอภปราย ตความเนอหาจากสถานการณ เพอระบปญหาหลกทแทจรง อธบายไดวาเปนปญหาอะไร จบประเดนขอมลทส าคญหรอปญหาใหถกตองโดยทกคนในกลมเขาใจปญหาหรอเหตการณทกลาวถงในปญหานน

ขนท 3 วเคราะหปญหา ผเรยนชวยกนระดมสมองเพอวเคราะหปญหา ตาง ๆ และหาเหตผลมาอธบาย ปญหาหรอขอมลทพบ พยายามตอบค าถามหรอสาเหตทมาของปญหาทอธบายไวในขนท 2 ใหมากทสดเทาทจะมากได โดยอาศยความรเดมทนกเรยนมอยหรอเคยเรยนมาแสดงความคดเหนอยางมเหตมผล

ขนท 4 สรางประเดนการเรยนร หลงจากทไดวเคราะหแลว สมาชกใน กลมชวยกนตงสมมตฐานทเชอมโยงปญหาดงกลาว แลวเรยงล าดบความส าคญของสมมตฐาน โดยอาศยความรเดมทมอย แลวสรางประเดนการเรยนยอย ๆ โดยทผเรยนก าหนดวตถประสงคหรอสรางประเดนการเรยนร เพอคนหาขอมลทจะอธบายผลการวเคราะหทตง ไว ผเรยนสามารถบอกไดวาความรสวนใดรแลว สวนใดตองกลบไปทบทวน และสวนใดทยงไมรหรอจ าเปนตองไปคนควาเพมเตม

ขนท 5 แสวงหาความรเพมเตม ผเรยนคนควาหาความรเพมเตมจากสอ และแหลงการเรยนรตาง ๆ เพอพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง พรอมทงประเมนความถกตองโดยอาศยสอการเรยนรตาง ๆ เชน หนงสอเรยน วารสาร คมอตาง ๆ หองสมด อนเตอรเนต เปนตน

ขนท 6 รวบรวมความร ผเรยนน าความรทไดไปศกษาคนความา แลกเปลยนเรยนรรวมกน อภปรายผลและสงเคราะหความรทไดมา วามความเหมาะสมหรอไมเพยงใด เพออธบายประเดนการเรยนรทตงไว

ขนท 7 สรปการเรยนรและน าเสนอ ผเรยนน าความรทไดคนความาจดระบบ องคความรและน าเสนอแกเพอน ๆ หนาชนเรยนในรปแบบทหลากหลาย สรปความรทไดเพออธบายสถานการณปญหา

5.1.4 น าแผนการจดการเรยนรทสรางขน ใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ และผเชยวชาญตรวจสอบความถกตองของเนอหาและใหขอเสนอแนะแลวน ามาปรบปรงแกไขใหสมบรณยงขน

5.1.5 น าแผนการจดการเรยนรทสมบรณแลวไปใชกบกลมทศกษา 5.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก

5.2.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความ

ยงยนของสงแวดลอม เปนแบบปรนยเลอกตอบ 4 ตวเลอก ครอบคลมพฤตกรรมทตองการวด 4 ดาน

62

คอ ดานความรความจ า ความเขาใจ การน าไปใช และการวเคราะห โดยมขนตอนการสรางดงน ดงภาพ 6

5.2.1.1 ศกษาวธการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาจากตวอยาง ทฤษฎ และเอกสารทเกยวของ

5.2.1.2 วเคราะหเนอหาวชาชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม มาตรฐานการเรยนรและตวชวด เพอน าไปสรางตารางวเคราะหหลกสตร โดยก าหนดความส าคญของเนอหา ก าหนดน าหนกของขอสอบ

5.2.1.3 สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาเรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม จ านวน 50 ขอ แลวเสนอตออาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน เพอตรวจสอบความสอดคลองระหวางแบบทดสอบกบเปาหมายการเรยนร ความถกตองดานภาษา ตวเลอก และการใชค าถาม แลวน ามาปรบปรงแกไขและคดเลอกแบบทดสอบทมคาดชนความสอดคลองระหวางแบบทดสอบกบผลการเรยนรทคาดหวง (IOC) ตงแต 0.5 ขนไป จ านวน 40 ขอ

5.2.1.4 น าแบบทดสอบไปทดลองใชครงท 1 กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนอาสาสลดนวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ทผานการเรยนเรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม เพอหาคณภาพของแบบทดสอบโดยหาคาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) จากนนคดเลอกขอสอบทมคาความยากงายระหวาง 0.39 – 0.66 และคาอ านาจจ าแนกตงแต 0.26 ขนไป

5.2.1.5 จากนนน าแบบทดสอบทคดเลอกจากขอขางตนไปทดลองใชครงท 2 กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนอาสาสลดนวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ทผานการเรยนเรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม เพอหาคาความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบ โดยใชสตรของคเดอร-รชารดสน (Kuder-Richardson 20: KR-20)

5.2.1.6 น าแบบทดสอบทสมบรณแลว จ านวน 30 ขอ ไปใชกบกลมทศกษา

63

สรปขนตอนในกำรสรำงแบบทดสอบวดผลสมฤทธทำงกำรเรยนวชำชววทยำ ดงแผนภม

ตอไปน

ภำพ 6 ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

- ศกษาวธการสรางแบบทดสอบจากเอกสารตาง ๆ

- วเคราะหเนอหาวชาชววทยา

- ก าหนดตวชวด

สรางแบบทดสอบ

ผเชยวชาญตรวจสอบ (หาคา IOC)

น าไปทดลองใชครงท 1 กบผเรยนทไมใชกลมทศกษา

วเคราะหความยากงาย (p) หาคาอ านาจจ าแนก (r)

หาคาความเชอมนโดยใชสตร KR-20

น าแบบทดสอบไปใชกบกลมทศกษา

น าไปทดลองใชครงท 2 กบผเรยนทไมใชกลมทศกษา

64

5.2.2 แบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน แบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมขนตอนการสรางดงน ดงภาพ 7

5.2.2.1 ศกษาเอกสาร ต ารา และงานวจยทเกยวของกบความพงพอใจ เพอหากรอบแนวคด และขอบขายในการวดความพงพอใจใหครอบคลมดานกระบวนการจดการเรยนร 5.2.2.2 สรางแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนร โดยใหครอบคลมเนอหาเกยวกบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานในดานบทบาทผสอน บทบาทผเรยน การจดการเรยนร การวดและการประเมนผล และประโยชนทไดรบ ซงมจ านวน 40 ขอ โดยใชเกณฑการใหคะแนนดงน

พงพอใจระดบมากทสด ใหคะแนน 5 พงพอใจระดบมาก ใหคะแนน 4 พงพอใจระดบปานกลาง ใหคะแนน 3 พงพอใจระดบนอย ใหคะแนน 2 พงพอใจระดบนอยทสด ใหคะแนน 1

แบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนแบบมาตราสวนประเมนคา 5 ระดบของลเคอรท (Likert Scale) แบงเปน 2 ตอนคอ ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนร ประกอบดวย ชอ-สกล ชน อาย และระดบผลการเรยน ตอนท 2 ความพงพอใจของนกเรยนในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานจ านวน 40 ขอ

5.2.2.3 น าแบบวดความพงพอใจทสรางขนใหอาจารยทปรกษา วทยานพนธ พจารณาตรวจสอบความถกตอง แลวน ามาปรบปรงตามค าแนะน าและขอเสนอแนะ

5.2.2.4 น าแบบวดความพงพอใจไปใหผเชยวชาญตรวจสอบความถกตอง ตรวจสอบความตรงเชงเนอหา โดยน าแบบวดความพงพอใจใหผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน ประเมนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบพฤตกรรมทตองการวดโดยมเกณฑการประเมนดงน

+1 เมอแนใจวาค าถามนมความสอดคลองกบจดประสงค 0 เมอไมแนใจวาค าถามนมความสอดคลองกบจดประสงค -1 เมอแนใจวาค าถามนไมมความสอดคลองกบจดประสงค

65

ตามสตรของ Rovinelli & Hambleton (ยทธ ไกยวรรณ, 2550: 61) จากนนน าผลมาพจารณา หากผลคาของ IOC มากกวาหรอเทากบ 0.5 แสดงวาขอความนนมความเทยงตรงตามประเดนทตองการวด หากผลคาของ IOC ต ากวา 0.5 แสดงวาขอความนนใชไมได ควรตดทงหรอแกไข 5.2.2.5 ตรวจสอบความเทยงของแบบวดความพงพอใจโดยไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนอาสาสลดนวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา 5.2.2.6 น าแบบวดความพงพอใจ ไปตรวจสอบคณภาพ เพอหาความเทยงของแบบวดความพงพอใจดวยการใชวธสมประสทธอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) (ยทธ ไกยวรรณ, 2550: 61)

5.2.2.7 น าแบบวดความพงพอใจทสมบรณแลวไปใชกบกลมทศกษา

สรปขนตอนในกำรสรำงแบบวดควำมพงพอใจ ดงแผนภมตอไปน

ภำพ 7 ขนตอนการสรางแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

ศกษาเอกสารตาง ๆ เกยวกบการสรางแบบวดความพงพอใจ

สรางแบบวดความพงพอตอใจ

ก าหนดน าหนกการใหคะแนนแบบวดความพงพอใจ

ใหผเชยวชาญตรวจสอบ ความตรงเชงเนอหา

ตรวจสอบความเทยง โดยน าไปทดลองใชกบผเรยนทไมใชกลมทศกษา

ตรวจสอบคณภาพดวยวธสมประสทธอลฟา

น าแบบวดความพงพอใจทสมบรณแลวไปใชกบกลมทศกษา

66

5.2.3 แบบบนทกภาคสนาม

5.2.3.1 แบบบนทกภาคสนาม เปนแบบบนทกทผวจยใชบนทกเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในขณะทจดกจกรรมการเรยนร ปญหา ขอด ขอบกพรอง รวมทงความเหมาะสมของการจดการเรยนร โดยศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบเครองมอ เพอน ามาเปนแนวทางในการสรางแบบบนทกภาคสนาม ก าหนดกรอบแนวคด และขอบขายพฤตกรรมทจะจดบนทกเกยวกบเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในขณะทจดกจกรรมการเรยนร

5.2.3.2 สรางแบบบนท กภาคสนาม แล ว เสนอให อาจารย ทปรกษาวทยานพนธ และผเชยวชาญตรวจสอบความถกตอง และใหขอเสนอแนะแลวน ามาปรบปรงแกไขใหสมบรณยงขน

5.2.3.3 น าแบบบนทกภาคสนามทสมบรณแลวไปใชกบกลมทศกษา 5.2.4 แบบสมภาษณนกเรยน 5.2.4.1 แบบสมภาษณนกเรยนเปนการตงค าถามปลายเปดเพอ

เปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงความคดเหน ความรสกของตนเอง ความตองการและความเขาใจในเนอหาทเรยนซงผวจยสมภาษณหลงจากไดด าเนนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เกยวกบการจดการเรยนร สอการเรยนการสอน ความเหมาะสมของเวลา บรรยากาศในการเรยนการสอน ขอด ขอบกพรอง ของแตละกจกรรมการเรยนร เพอเปนขอมลในการสะทอนเมอสนสดการเรยนการสอน

5.2.4.2 สรางแบบสมภาษณ น ก เรยนแลว เสนอใหอาจารย ทปรกษาวทยานพนธ และผเชยวชาญตรวจสอบความถกตอง และใหขอเสนอแนะแลวน ามาปรบปรงแกไขใหสมบรณยงขน

5.2.4.3 น าแบบสมภาษณทสมบรณแลวไปใชกบกลมทศกษา

6. กำรเกบรวบรวมขอมล

ส าหรบการวจยในครงน ผวจยไดทดลองและเกบขอมลดวยตนเองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โดยใชแผนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน วชาชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม กบกลมทศกษาทไดเลอกไว โดยมการเกบรวบรวมขอมล ดงน

67

6.1 ขนกอนการทดลอง 6.1.1 ผ วจยตดตอประสานงาน โดยน าหน งสอจากภาคการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ไปยงฝายวชาการของโรงเรยนพฒนาวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ซงเปนโรงเรยนทผวจยใชเปนกลมทศกษา เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลในการวจย 6.1.2 ผวจยไดอธบายถงบทบาทหนาทของผเรยนและบทบาทของผวจย เพอใหผเรยนเขาใจ และเตรยมความพรอมของตนเองในการวจยครงน

6.2 ขนด าเนนการทดลอง 6.2.1 ผวจยใหนกเรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน กอนการจดการเรยนร เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม จ านวน 30 ขอ

6.2.2 ผวจยด าเนนการสอนกลมทศกษา โดยใชแผนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ซงในระหวางการด าเนนการสอนผวจยใชแบบบนทกภาคสนามในการเกบขอมลเกยวกบพฤตกรรมการเรยนรของผเรยนและจดบนทกเหตการณ ตาง ๆ ทเกดขนในขณะทจดกจกรรมการเรยนร 6.2.3 เมอสนสดการจดการเรยนรตามทก าหนด ผวจยท าการทดสอบการจดการเรยนรกบผเรยนกลมทศกษา โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม จ านวน 30 ขอ

6.2.4 หลงจากทดสอบแลว ผวจยใหนกเรยนท าแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน จ านวน 20 ขอ และใชแบบสมภาษณเพอใหนกเรยนไดแสดงความคดเหน ความรสกของตนเอง ความตองการ และความเขาใจในเนอหาทไดเรยนมา

6.3 ขนหลงการทดลอง 6.3.1 ผวจยน าผลทไดจากการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงการจดการเรยนร และแบบวดความพงพอใจมาวเคราะหขอมลทางสถต 6.3.2 ผวจยน าผลการบนทกภาคสนาม และการสมภาษณผเรยนเกยวกบการจดการเรยนร มาประมวลผลและเรยบเรยงน าเสนอในรปความเรยง

68

7. กำรวเครำะหขอมล

ผวจยไดท าการวเคราะหขอมลตาง ๆ ดงน 7.1 การวเคราะหขอมลเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม มวธการดงน 7.1.1 หาคาเฉลย ( X ) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของคะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ของกลมทศกษา

7.1.2 ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ของนกเรยนกลมทศกษา กอนเรยนและหลงเรยนดวยสถตทดสอบคาทชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน (t-test dependent group)

7.2 การวเคราะหขอมลเพอศกษาคะแนนพฒนาการ ของนกเรยนทไดรบการ จดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

7.2.1 ค านวณคะแนนพฒนาการ จากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทาง การเรยนชววทยา กอนเรยนและหลงเรยน โดยใชสตรคะแนนพฒนาการ และแปลคะแนนตามเกณฑระดบพฒนาการ โดยใชเกณฑของศรชย กาญจนวาส (2552: 266-267) ดงตาราง 1

ตำรำง 1 เกณฑคะแนนพฒนาการเทยบระดบพฒนาการ (ศรชย กาญจนวาส, 2552: 268)

คะแนนพฒนำกำรสมพทธ ระดบพฒนำกำร 76 - 100 พฒนาการระดบสงมาก 51 - 75 พฒนาการระดบสง 26 - 50 พฒนาการระดบกลาง 0 - 25 พฒนาการระดบตน

69

7.3 การวเคราะหขอมลเพอศกษาระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา มเกณฑในการวดและประเมนผล ดงน (กระทรวงศกษาธการ, 2551)

ชวงคะแนนเปนรอยละ ความหมาย

80 - 100 ผลการเรยนดเยยม 75 - 79 ผลการเรยนดมาก 70 - 74 ผลการเรยนด 65 - 69 ผลการเรยนคอนขางด 60 - 64 ผลการเรยนนาพอใจ 55 - 59 ผลการเรยนพอใช 50 - 54 ผลการเรยนผานเกณฑขนต า 0 - 49 ผลการเรยนต า

จากนนน าคะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา มาเทยบเคยงแลวองเกณฑการวดและประเมนผล และแปลผลคาเฉลยของคะแนน ดงน

ชวงคะแนน ความหมาย

27 – 30 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาอยในระดบดเยยม 25 – 26 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาอยในระดบดมาก 23 – 24 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาอยในระดบด 21 – 22 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาอยในระดบคอนขางด 19 – 20 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาอยในระดบนาพอใจ 17 – 18 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาอยในระดบพอใช 15 – 16 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาอยในระดบผานเกณฑขนต า 0 – 14 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาอยในระดบต า

7.4 การวเคราะหขอมลเพอศกษาความพงพอใจตอการจดการเรยนร มวธการดงน 7.4.1 หาคาเฉลย ( X ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของคะแนนจากแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรของนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานและประเมนผลโดยใชเกณฑดงน (บญชม ศรสะอาด, 2545)

70

คาเฉลย 4.51 - 5.00 หมายความวา พงพอใจมากทสด คาเฉลย 3.51 - 4.50 หมายความวา พงพอใจมาก คาเฉลย 2.51 - 3.50 หมายความวา พงพอใจปานกลาง คาเฉลย 1.51 - 2.50 หมายความวา พงพอใจนอย คาเฉลย 1.00 - 1.50 หมายความวา พงพอใจนอยทสด 7.5 การวเคราะหขอมลจากแบบบนทกภาคสนาม และแบบสมภาษณนกเรยน มวธการดงน 7.5.1 น าขอมลทไดจากการสงเกตพฤตกรรมในการเรยนร การสมภาษณของนกเรยนมาวเคราะหประมวลผลและเรยบเรยงน าเสนอในรปความเรยง

8. สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล

8.1 สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอ ไดแก 8.1.1 การหาคาความตรงเชงเนอหา เปนการน าผลของผเชยวชาญแตละ

ทานมารวมกน ซงค านวณจากความสอดคลองระหวางประเดนทตองการวดกบค าถามทสรางขน ดชนทใชแสดงคาความสอดคลอง เรยกวา ดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามและวตถประสงค (Item-Objective Congruence Index : IOC) โดยผเชยวชาญจะตองประเมนดวยคะแนน 3 ระดบ คอ

+1 = แนใจวาขอสอบขอนนวดไดตรงตามจดประสงค 0 = ไมแนใจวาขอสอบขอนนวดไดตรงตามจดประสงค

-1 = แนใจวาขอสอบขอนนไมไดวดตรงตามจดประสงค โดยมสตรในการค านวณ ดงน (ทรงศกด ภสออน, 2551: 50)

IOC = N

R

เมอ IOC หมายถง ดชนความสอดคลองของขอสอบกบจดประสงค R หมายถง ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด N หมายถง จ านวนผเชยวชาญ

71

คาดชนความสอดคลองทยอมรบไดตองมคาตงแต 0.5 ขนไป ถาต ากวา 0.5 ถอวาค าถามขอนนจะตองถกตดออกไป หรอตองปรบปรงแกไขใหดขน 8.1.2 การหาคาความยากงาย คอ ความยากหรอความงายของขอสอบ โดยทวไปขอสอบแตละขอควรจะมความยากหรอความงายพอเหมาะ คอมสดสวนความยาก 50% และสดสวนความงาย 50% แตการทจะจดท าขอสอบใหมความยากงายในอตราสวน 50/50 นนถอเปนเรองทยากเพราะขอสอบนนตองน าไปทดสอบหลาย ๆ ครง และปรบปรงจนไดคาความยากงายใกลเคยงกบ 50% สตรในการค านวณหาความยากงายมดงน (บญชม ศรสะอาด. 2545: 84)

P = N

R

เมอ P แทน คาความยากงายของขอทดสอบ R แทน จ านวนนกเรยนทตอบถก N แทน จ านวนนกเรยนทงหมด

เกณฑความยากงายทยอมรบไดมคาอยระหวาง 0.20 - 0.80 ถาขอสอบนนมคาเกน 0.80 แสดงวา ขอสอบนนมความงายมากเกนไป ตองตดออกหรอปรบปรงใหม แตถาขอสอบมคาต ากวา 0.2 ถอวาขอสอบนนมความยากเกนไปตองตดออกหรอปรบปรงเชนเดยวกน 8.1.3 การหาคาอ านาจจ าแนก คอ ตวแทนความแตกตางระหวางผลรวมของคะแนนในกลมสงและกลมต าทเปนสดสวนสงสดของความแตกตางทเปนไปได เปนการดความเหมาะสมของรายขอวา ขอค าถามสามารถจ าแนกกลมเกงและกลมออนไดจรง ซงค านวณไดจากสตร ดงน (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2543: 186)

R = N

LH

เมอ R แทน คาอ านาจจ าแนกของขอสอบ H แทน จ านวนคนในกลมสงทตอบถก L แทน จ านวนคนในกลมต าทตอบถก N แทน จ านวนคนในกลมใดกลมหนง

เกณฑอ านาจจ าแนกทยอมรบไดจะมคาอยระหวาง 0.20 – 1.00 ถาคาอ านาจจ าแนกต ากวา 0.20 จะตองปรบปรงแบบทดสอบขอนน หรอตดทงไป

8.1.4 การหาคาความเชอมน คอ ความคงเสนคงวาของผลการวดจากการทน าแบบทดสอบชดนนไปทดสอบกบผเรยนไมวาจะทดสอบจ านวนกครงคะแนนทไดจะไมแตกตางกน

72

ความเชอมนสามารถค านวณเปนตวเลขไดหลายวธ และแตละวธจะไดคาไมเกน 1 ถาคาทค านวณไดมคาเขาใกล 1 แสดงวา แบบทดสอบนนมคาความเชอมนสง วธการค านวณหาคาความเชอมนสามารถค านวณหาคาไดหลายวธ ในทนจะใชวธแบบคเดอร-รชาดสน (Kuder - Richardson : KR-20) ซงมสตรในการค านวณ ดงน (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2543: 197-198)

2

11

t

tS

pq

n

nr

2

22

2

N

XXNS t

เมอ tr แทน สมประสทธของความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบ N แทน จ านวนขอของแบบทดสอบ

P แทน สดสวนของผเรยนทท าแบบทดสอบขอนนถกกบผเรยนทงหมด q แทน สดสวนของผเรยนทท าแบบทดสอบขอนนผดกบผเรยนทงหมด

2

tS แทน ความแปรปรวนของคะแนนสอบทงฉบบ N แทน จ านวนผเรยน

8.2 สถตทใชในการวเคราะหขอมลในการวจยครงน ประกอบดวย 8.2.1 หาคารอยละ ค านวณจากสตร (บญชม ศรสะอาด. 2545: 104)

P = x 100 N

เมอ P แทน รอยละ

แทน ความถทตองการแปลงใหเปนรอยละ N แทน จ านวนความถทงหมด 8.2.2 หาคาเฉลย ( X ) ค านวณจากสตร (บญชม ศรสะอาด. 2545: 105)

X =N

X

เมอ X แทน คะแนนเฉลย X แทน ผลรวมคะแนนทงหมดในกลม

N แทน จ านวนนกเรยนในกลมตวอยาง

73

8.2.3 หาคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ค านวณจากสตร (บญชม ศรสะอาด. 2545: 106)

S.D. = )1(

)( 22

NN

xxN

เมอ S.D. แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน x แทน ผลรวมของคะแนนในกลม 2x แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกก าลงสอง

N แทน จ านวนนกเรยนในกลมตวอยาง

8.2.4 คะแนนพฒนาการโดยใชสตรดงน (ศรชย กาญจนวาส, 2552: 266-267)

DS = 100

8.2.5 การทดสอบสมมตฐาน ค านวณจากสตร (บญชม ศรสะอาด. 2545: 112)

1

)( 22

n

DDn

Dt

เมอ t แทน คาสถตจากการแจกแจงแบบท (t-Distribution) D แทน ผลตางของคะแนนแตละค N แทน กลมทศกษาหรอจ านวนค D แทน ผลรวมของผลตางของคะแนน 2)(D แทน ผลรวมของผลตางของคะแนนแตละคยกก าลงสอง

เมอ DS (%) หมายถง คะแนนรอยละของพฒนาการของนกเรยน (คดเปนรอยละ)

F หมายถง คะแนนเตมของการวดทงครงแรกและครงหลง X หมายถง คะแนนการวดครงแรก Y หมายถง คะแนนการวดครงหลง

74

บทท 4

ผลการวจย

การวจยเรอง ผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผวจยไดศกษาขอมลและน าเสนอผลการวจยดงน

ตอนท 1 ขอมลพนฐานของกลมทศกษา ตอนท 2 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของ

สงแวดลอม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ตอนท 3 ความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ตอนท 4 พฤตกรรมการเรยนร

ตอนท 1 ขอมลพนฐานของกลมทศกษา

ผวจยศกษาขอมลพนฐานของกลมทศกษา ไดแก อาย และระดบผลสมฤทธทางการ เรยนชววทยา

1.1 ขอมลทวไปของกลมทใชในการศกษา กลมทศกษาเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/2 ก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ป

การศกษา 2557 โรงเรยนพฒนาวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา จ านวน 38 คน มอายตงแต 17-19 ป เปนนกเรยนหญงทงหมด ดงตาราง 2

ตาราง 2 กลมทศกษา จ าแนกตามเพศ และอาย ขอมลทวไปของกลมทศกษา จ านวนนกเรยน (คน) รอยละ เพศ หญง 38 100 อาย

17 ป 18 ป 19 ป

5 30 3

13.16 78.95 7.89

75

จากตาราง 2 พบวา นกเรยนทเปนกลมทใชในการศกษาทงหมด 38 คน เปนนกเรยน หญงทงหมด ซงนกเรยนสวนใหญมอาย 18 ป จ านวน 30 คน คดเปนรอยละ 78.95 นกเรยนทมอาย 17 ป จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 13.16 และนกเรยนทมอาย 19 ป จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 7.89

1.2 ระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

ผวจยดจากผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 ของนกเรยนกลมทศกษา กอนท าการทดลอง มระดบผลการเรยน 4, 3.5, 3, 2.5, 2, 1.5, 0 แสดงรายละเอยด ดงตางราง 3 ตาราง 3 ระดบผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557

ระดบผลการเรยน จ านวนนกเรยน (คน) รอยละ 4 9 23.68

3.5 16 42.11 3 5 13.16

2.5 3 7.89 2 4 10.53

1.5 1 2.63 1 - - 0 - -

รวม 38 100 จากตาราง 3 พบวา ระดบผลการเรยนชววทยาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท

6/2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 มผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาในระดบทแตกตางกน ไดระดบผลการเรยน 4 จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 23.68 ระดบผลการเรยน 3.5 จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 42.11 ระดบผลการเรยน 3 จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 13.16 ระดบผลการเรยน 2.5 จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 7.89 ระดบผลการเรยน 2 จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 10.53

76

ตอนท 2 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอมกอนและ หลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

2.1 คะแนนทดสอบกอนและหลงการจดการเรยนรของกลมทศกษา การวจยนไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนและหลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ซงผลการทดสอบกอนและหลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผลปรากฏดงตาราง 4

ตาราง 4 คะแนนสอบกอนและหลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานของนกเรยน จาก แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และระดบผลสมฤทธทางการเรยน

คนท เลขท คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน ระดบผลสมฤทธทางการเรยน 1 1 13 24 ด 2 2 12 19 นาพอใจ 3 3 14 23 ด 4 4 8 22 คอนขางด 5 5 10 24 ด 6 7 18 24 ด 7 8 11 25 ดมาก 8 10 10 22 คอนขางด 9 11 13 24 ด 10 12 11 24 ด 11 13 9 19 นาพอใจ 12 14 14 23 ด 13 15 17 25 ดมาก 14 17 21 27 ดเยยม 15 18 13 22 คอนขางด 16 20 12 18 พอใช

77

ตาราง 4 (ตอ) คะแนนสอบกอนและหลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานของนกเรยน จาก แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และระดบผลสมฤทธทางการเรยน

คนท เลขท คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน ระดบผลสมฤทธทางการเรยน 17 21 11 24 ด 18 22 13 23 ด 19 23 14 24 ด 20 24 12 24 ด 21 25 10 20 นาพอใจ 22 26 13 19 นาพอใจ 23 28 14 25 ดมาก 24 29 12 24 ด 25 30 14 25 ดมาก 26 31 13 24 ด 27 32 11 25 ดมาก 28 33 17 24 ด 29 34 18 25 ดมาก 30 35 15 22 คอนขางด 31 36 14 21 คอนขางด 32 37 17 25 ดมาก 33 38 13 24 ด 34 39 19 23 ด 35 40 14 22 คอนขางด 36 41 16 25 ดมาก 37 42 12 24 ด 38 43 19 23 ด

คาเฉลย 13.61 23.16 คาเฉลยรอยละ 45.37 77.20

78

จากตาราง 4 ผลจากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนการจดการเรยนร จากคะแนนเตม 30 คะแนน พบวา คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบกอนการจดการเรยนร มคาเฉลยเทากบ 13.61 คาเฉลยรอยละเทากบ 43.87 และเมอมาพจารณาคะแนนทนกเรยนท าไดผานรอยละ 50 มเพยง 10 คน คดเปนรอยละ 26.32 นนหมายความวานกเรยนทท าแบบทดสอบไมผานรอยละ 50 ม 28 คน คดเปนรอยละ 73.68 และเมอน าคะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบหลงการจดการเรยนร พบวานกเรยนท าคะแนนไดดขน มคาเฉลยเทากบ 23.16 คาเฉลยรอยละเทากบ 77.20 เมอมาพจารณาคะแนนทนกเรยนท าไดผานรอยละ 50 มมากถง 38 คน คดเปนรอยละ 100

2.2 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยน ของสงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 กอนและหลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผลปรากฏดงตาราง 5

ตาราง 5 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยน ทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

ทดสอบ คะแนนเตม N X

X รอยละ S.D. t-test p-value

กอนเรยน 30 38 13.61 45.37 2.98 20.91** .00

หลงเรยน 30 38 23.16 77.20 2.02

** p < .01 จากตาราง 5 พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ม

คะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม กอนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เทากบ 13.61 คะแนน คะแนนเตม 30 คะแนน คาเบยงเบนมาตรฐาน 2.98 และคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาหลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เทากบ 23.16 คะแนน คะแนนเตม 30 คะแนน คาเบยงเบนมาตรฐาน 2.02 เมอทดสอบความแตกตางผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนและหลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 แสดงวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

79

2.3 การหาคาคะแนนพฒนาการ ของแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนแบบใช ปญหาเปนฐาน ผวจยไดใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ศกษาคะแนนพฒนาการของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน โดยใชคะแนนกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม โดยใชสตรคะแนนพฒนาการสมพทธ ผลปรากฏดงตาราง 6 แลวน ามาวเคราะหหาจ านวนและรอยละของนกเรยนทมคะแนนพฒนาการหลงจากไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานแตละระดบพฒนาการ ผลปรากฏดงตาราง 7

ตาราง 6 คะแนนพฒนาการ ของแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

คนท เลขท คะแนนกอนเรยน

คะแนนหลงเรยน

คะแนนความแตกตาง คะแนนพฒนาการสมพทธ

1 1 13 24 11 64.7 2 2 12 19 7 38.9 3 3 14 23 9 56.3 4 4 8 22 14 63.6 5 5 10 24 14 70.0 6 7 18 24 6 50.0 7 8 11 25 14 73.7 8 10 10 22 12 60.0 9 11 13 24 11 64.7 10 12 11 24 13 68.4 11 13 9 19 10 47.6 12 14 14 23 9 56.3 13 15 17 25 8 61.1 14 17 21 27 6 66.7 15 18 13 22 9 52.9 16 20 12 18 6 33.3

80

ตาราง 6 (ตอ) คะแนนพฒนาการ ของแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

คนท เลขท คะแนนกอนเรยน

คะแนนหลงเรยน

คะแนนความแตกตาง คะแนนพฒนาการสมพทธ

17 21 11 24 13 68.4 18 22 13 23 10 58.8 19 23 14 24 10 62.5 20 24 12 24 12 66.7 21 25 10 20 10 50.0 22 26 13 19 6 35.3 23 28 14 25 11 68.8 24 29 12 24 12 66.7 25 30 14 25 11 68.8

26 31 13 24 11 64.7 27 32 11 25 14 73.7 28 33 17 24 7 53.8 29 34 18 25 7 38.9 30 35 15 22 7 46.7 31 36 14 21 7 43.8 32 37 17 25 8 61.5 33 38 13 24 11 64.7 34 39 19 23 4 36.4 35 40 14 22 8 50.0 36 41 16 25 9 64.3 37 42 12 24 12 66.7 38 43 19 23 4 36.4

คาเฉลย 45.37 77.20 9.55 57.26

81

จากตาราง 6 พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ม คะแนนพฒนาการของผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม หลงการจดการเรยนรสงกวากอนการจดการเรยนร จากคะแนนพฒนาการดงกลาวแสดงใหเหนวาผเรยนเกดการเรยนร และเขาใจในเนอหาบทเรยนมากขน คะแนนพฒนาการทเพมขนอาจจะไมยตธรรมส าหรบบางคนทไดคะแนนสอบกอนเรยนสง แตเมอพจารณาคะแนนสมพทธแลวท าใหรวา นกเรยนแตละคนมคะแนนพฒนาการเพมขนเฉลย รอยละ 57.26 ซงอยในเกณฑพฒนาการระดบสง นกเรยนทกคนมพฒนาการเพมขนมากหรอนอยแตกตางกน ทงนขนอยกบความสนใจในการเรยน และความถนดของนกเรยนแตละบคคล พฒนาการของนกเรยนแตละคนแสดงได ดงภาพ 8

ภาพ 8 กราฟแสดงพฒนาการของนกเรยนแตละคน ตาราง 7 จ านวนและรอยละของนกเรยนทมคะแนนพฒนาการหลงจากไดรบการจดการเรยนร แบบใชปญหาเปนฐานแตละระดบพฒนาการ

เกณฑคะแนน พฒนาการสมพทธ

ระดบพฒนาการ นกเรยน (คน)

รอยละ

51- 75 พฒนาการระดบสง 26 68.42 26-50 พฒนาการระดบกลาง 12 31.58

82

จากตาราง 7 นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มคะแนน พฒนาการทางการเรยนชววทยา จากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนเรยนและหลงเรยน พบวา นกเรยนจ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 68.42 ของนกเรยนทงหมด มพฒนาการระดบสง และนกเรยนจ านวน 12 คน คดเปนรอยละ 31.58 ของนกเรยนทงหมด มพฒนาการระดบกลาง แสดงวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมคะแนนพฒนาการเพมขนอยในระดบสง

2.4 การหาระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนทไดรบการจดการ เรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

ผวจยไดใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ศกษาระดบ ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน โดยดจากคะแนนหลงเรยน ผลปรากฏดงตาราง 8

ตาราง 8 จ านวนและรอยละของระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนทไดรบการ เรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

ระดบผลสมฤทธทางการเรยน จ านวนนกเรยน (คน) รอยละ ดเยยม 1 2.63 ดมาก 8 21.05

ด 18 47.37 คอนขางด 6 15.79 นาพอใจ 4 10.53 พอใช 1 2.63

ผานเกณฑขนต า - - ต า - - รวม 38 100

จากตาราง 8 พบวา ระดบผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาอยในระดบด ม

จ านวน 18 คน คดเปนรอยละ 47.37 รองลงมาคออยในระดบดมาก มจ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 21.05 โดยทนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาอยในระดบดขนไป มจ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 71

83

ตอนท 3 ความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน จากการศกษาความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน โดยใชแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มดงน 3.1 ระดบความพงพอใจของนกเรยนในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ในแตละรายการ ผลปรากฏดงตาราง 9

ตาราง 9 คาเฉลย ( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และระดบความพงพอใจของนกเรยนใน การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานในแตละรายการ

ขอความ X S.D. ระดบความพงพอใจ ดานบทบาทผสอน

1. ครสงเสรมใหนกเรยนมความกระตอรอรนในการเรยนร 2. ครใหค าปรกษา แนะน า ดแลนกเรยนอยางทวถง 3. ครใหความชวยเหลอหรอชวยแกปญหาใหแกนกเรยนตามความเหมาะสม 4. ครเปดโอกาสใหนกเรยนเปนผสรปบทเรยนดวยตนเอง

คาเฉลย

4.42 4.47 4.21

4.47 4.39

0.55 0.56 0.62

0.51 0.56

มาก มาก มาก

มาก มาก

ดานบทบาทผเรยน 5. นกเรยนไดมสวนรวมในการอภปรายและแสดงความคดเหนในกลมยอย 6. นกเรยนยอมรบฟงความคดเหนซงกนและกน 7. นกเรยนสามารถตอบประเดนปญหาได โดยใชกระบวนการคดวเคราะห 8. นกเรยนไดตงประเดนปญหาในสงทตนเองอยากร

คาเฉลย

4.34

4.24 4.18

4.18 4.24

0.58

0.63 0.56

0.61 0.60

มาก

มาก มาก

มาก มาก

84

ตาราง 9 (ตอ) คาเฉลย ( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และระดบความพงพอใจของนกเรยน ในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานในแตละรายการ

ขอความ X S.D. ระดบความพงพอใจ ดานการจดการเรยนร

9. ความยากงายของเนอหาเหมาะสมกบนกเรยน 10. นกเรยนไดปฏบตกจกรรมเปนไปตามล าดบขนตอน 11. นกเรยนพอใจทไดก าหนดประเดนการเรยนและไดวางแผนการเรยนดวยตนเอง 12. นกเรยนชอบวธการเรยนทเรมตนดวยสถานการณปญหากอนเรยนรเนอหา

คาเฉลย ดานการวดและประเมนผล

13. นกเรยนมสวนรวมในการก าหนดเกณฑการประเมนผล 14. นกเรยนมสวนรวมในการประเมนผลงาน 15. นกเรยนไดรบการประเมนผลทหลากหลายรปแบบ 16. มการน าผลการประเมนไปปรบปรงการจดการเรยนการสอน

คาเฉลย

4.18 4.18 4.37

4.39

4.28

4.26

4.32 4.32 4.24

4.29

0.46 0.46 0.54

0.59

0.51

0.64

0.62 0.62 0.59

0.62

มาก มาก มาก

มาก

มาก

มาก

มาก มาก มาก

มาก

ดานประโยชนทไดรบ 17. นกเรยนไดฝกทกษะการคดวเคราะหและมความ สามารถในการแกปญหา 18. ท าใหนกเรยนสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได 19. นกเรยนเขาใจเนอหาไดลกซงและครอบคลมมากขน 20. ท าใหนกเรยนไดคดคนและสรางสรรค ผลงานดวยตนเอง

คาเฉลย

4.37

4.34 4.42 4.45

4.40

0.59

0.48 0.55 0.50

0.53

มาก

มาก มาก มาก

มาก

รวมเฉลย 4.32 0.56 มาก

85

จากตาราง 9 พบวา ผลของความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปน ฐานของนกเรยนในแตละรายการอยในระดบพงพอใจมาก โดยมคะแนนเฉลย เทากบ 4.32 ดานทนกเรยนมความพงพอใจมากอนดบแรก ไดแก ดานประโยชนทไดรบ ซงมคะแนนเฉลยคอ 4.40 ดานทนกเรยนมความพงพอใจมากรองลงมา คอ ดานบทบาทผสอน มคะแนนเฉลย 4.39 และดานทนกเรยนมความพงพอใจมากเปนอนดบสดทาย คอ ดานบทบาทผเรยน มคะแนนเฉลย 4.24 ตอนท 4 พฤตกรรมการเรยนร จากการสงเกตของผวจยในแตละขนตอนของการจดการเรยนร โดยดจากแบบบนทกภาคสนาม และการสมภาษณนกเรยน ซงขอมลทงหมดผวจยเกบมาอยางตอเนอง พบวา 4.1 ผลจาการบนทกภาคสนามของผวจย จากการจดการเรยนรในครงน ผวจยไดสงเกตและบนทกเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในขณะทจดกจกรรมการเรยนร ปญหา ขอด ขอบกพรอง รวมทงความเหมาะสมของการจดการเรยนร โดยแยกเปนขนตอนตามการเรยนร 7 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ท าความเขาใจกบสถานการณ ในขนนนกเรยนสวนใหญใหความสนใจและตนเตนกบสงทผ สอนน าเสนอ โดย

นกเรยนทกคนจะตงใจฟงอยางใจจดใจจอ สงเกตไดจากสายตาและทาทางของนกเรยน ซงผสอนไดน าเสนอโดยใชแผนภาพเกยวกบการเปลยนแปลงของสงแวดลอมในอดตและปจจบน เปนการเปดประเดนใหนกเรยนไดคดตอไป จงเรยกความสนใจจากนกเรยนไดเปนอยางด ในขณะเดยวกนผสอนกไดใชค าถามกระตนเพอใหนกเรยนไดเหนถงความแตกตางถงการเปลยนแปลงวามสาเหตจากอะไรบาง และใหนกเรยนไดคดควบคกนไปดวย นกเรยนสวนใหญใหความรวมมอเปนอยางด มปฏสมพนธโดยการโตตอบ แสดงความคดเหนของตนเองออกมา แตยงมบางคนทไมกระตอรอรน และยงไมกลาทจะตอบค าถาม เพราะเขนอาย และกลวตอบค าถามผด ไดแตสบตาแลวพยกหนาเหมอนวาเขาใจในสงทเพอน ๆ พดออกไป บางคนกมหนาและไมกลาสบตาผสอนเพราะกลววาจะตองตอบค าถาม อาจเปนเพราะวาการจดการเรยนรทผานมา ครผสอนไมไดเนนผเรยนเปนส าคญ โดยจะสอนแบบบรรยาย ผเรยนเปนแคผรบเทานนไมมการปฏสมพนธรวมกน ผเรยนไมมโอกาสทจะน าเสนอความคดเหนของตนเอง ไดแตรบฟงเพยงอยางเดยว ดงนนผสอนจงชวนคยถงเรองตาง ๆ ทสอดคลองกบบทเรยนเพอสรางความคนเคยกบนกเรยน จากนนสงเกตไดวาสายตานกเรยนจดจอใหความสนใจและตงใจฟงในสงทผสอนพด นกเรยนเกดความสงสย สงเกตไดจากสหนาทแสดงออกมา มเสยงพดคยเบา ๆ จากการปรกษาเพอนขาง ๆ ซงแสดงถงความสนใจในการจดการเรยนร แลวใหนกเรยน

86

แบงกลมกนโดยคละความสามารถ ในกลมจะประกอบดวยนกเรยนเกง ปานกลาง และออน ในชวงแรก นกเรยนจะไมยอมเพราะจะแบงกนตามความสนทสนมและคนเคย ผสอนจงพดเพอปรบทศนคตของนกเรยนใหมความเออเฟอ เผอแผ และชวยเหลอซงกนและกน เราจะเรยนไปพรอม ๆ กน คนเกงกตองชวยเหลอคนเรยนออนดวย เพอนกนจะตองไมแบงแยกวาใครเกง ใครออน ท าใหนกเรยนเขาใจถงเจตนาของผสอน และกเขากลมกนดวยด มการเลอกหวหนากลมโดยดจากความสามารถและคะแนนเสยงภายในกลม หลงจากนนผสอนแจกสถานการณปญหาสงแวดลอม ใหนกเรยนอานและท าความเขาใจ ทกคนตงใจอานและมเสยงพดคยกนเบา ๆ ภายในกลม

ขนท 2 ระบปญหา ในขนน หลงจากทนกเรยนไดอานและท าความเขาใจกบสถานการณปญหาขางตน

นกเรยนยงไมสามารถระบปญหาได และเมอสงเกตจากสหนาแลวดเหมอนวาผเรยนเกดความเครยดและกงวล มการเกยงกนใหคนเรยนเกงเปนคนท า คนเรยนออนกไมกลาแสดงความคดเหน และมการโตเถยงกนเสยงดง ผสอนจงเกรนน าวาจากขอความทนกเรยนอานมาทงหมดนน นกเรยนคดวามขอความอะไรหรอปญหาอะไรทนาสนใจบาง ท าใหทกคนตงใจฟงและมความสนใจ มความกระตอรอรนมากขน สงเกตจากหวหนากลมบางกลมจะถามสมาชกของตนเองวา ใหทกคนชวยกนหาปญหาทเกดขน แลวใหพดออกมาทละคน ไมมใครผด ใหทกคนกลาทจะแสดงความคดเหน ตอนแรกนกเรยนทออนจะนงแลวบอกวา ใหคนเกงบอกปญหาทเกดขนกไดเพราะยงไงกถกอยแลว จะไดท างานกนเรว ๆ แลวผสอนกเดนเขาไปในกลมแลวบอกวาเราเรยนอะไรไปเราตองเขาใจในสงนนดวย ไมใชวาท างานใหเสรจเรว ๆ แตเราไมเขาใจอะไรเลย กเทากบวาเราไมไดมาเรยน ซงบางคนยงชนกบการท างานแบบใหคนเกงท าทกอยางเพอใหไดคะแนนด สวนคนออนนงอยเฉย ๆ พลอยไดคะแนนดไปดวย เลยท าความเขาใจกนใหมวาคะแนนของกลมทไดมาทกคนตองมสวนรวม ตองท ากนเปนทม ไมวาจะชวยนอยหรอชวยมาก ขอใหเราไดชวยกน แลวทกคนจะภมใจในสงทท าไป จะเหนไดวาทกคนใหความรวมมอเปนอยางด หนหนาคยกน และยอมรบฟงความคดเหนของเพอน ๆ แลวระบปญหาทไดสรปเปนขอ ๆ ในแตละกลม

ขนท 3 วเคราะหปญหา ในขนน นกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาเนอหา นกเรยนตางระดมความคดเหน ถง

ความเปนไปไดของปญหา มการซกคานในสงทตนคดวาถก ท าใหนกเรยนไดรจกคดมากขนอาจจะคดถกบางผดบาง ทกคนใหความรวมมอเปนอยางด มการปรกษาหารอและพยายามน าเสนอความคดเหนของตนเองตอสมาชกในกลม และรบฟงขอมล ขอเสนอแนะจากเพอนสมาชกดวยกน มเพยงบางคนเทานนทยงไมคอยกลาแสดงออกทางความคด ไมกลาพด ท าใหผสอนตองคอยกระตนใหนกเรยนไดกลาแสดงความคดเหนออกมา จากการสงเกตพบวา ทกษะการท างานกลมคอย ๆ พฒนา

87

เปนไปในทางทดขน มการยอมรบความคดเหนของเพอนสมาชก แมวาบางครงความคดเหนไมตรงกน แตกคยกนไดอยางลงตว โดยถอมตของความเหนสวนใหญและความสมเหตสมผล อกทงการมปฏสมพนธทดภายในกลม มการพดคย หยอกลอ และเสยงหวเราะ สงผลใหบรรยากาศในการท างานรวมกนเปนไปอยางราบรน ผเรยนเกดความผอนคลายและไมเครยดอยางตอนเขากลมกนแรก ๆ

ขนท 4 สรางประเดนการเรยนร ในขนน สมาชกในกลมชวยกนก าหนดวตถประสงคการเรยนร เพอทจะสรางประเดน

การเรยน ผสอนเปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนรการวางแผนถงวธการท างาน ซงแตละกลมจะชวยกนคด วางแผนวาจะศกษาคนควาอยางไร ใชวธการใด และมการแบงงานกนรบผดชอบอยางไร เหลานเปนตน นกเรยนไดรวมกนอภปรายเนอหาจากสถานการณปญหาแลวก าหนดเปนประเดนยอย ๆ จากนนหวหนากลมรวบรวมประเดนดงกลาวเพอคดเลอกประเดนทดทสด และมความเปนไปไดในการศกษา บางกลมแยงกนทจะเอาประเดนทรวมกนศกษามาปรกษาผสอนเพอใหมนใจวา เปนประเดนทถกตองและเหมาะสม มการหยอกลอกนเสยงดงอยางสนกสนาน ทงนทงนนประเดนการเรยนทนกเรยนไดศกษานนเปนสงทเกดขนในชวตประจ าวน ท าใหการศกษาในสวนนไมยงยากมากมายนก จากการสงเกตพบวา นกเรยนเรยนรการท างานเปนทมดขน คลองแคลววองไว มความมนใจ มการแบงหนาทรบผดชอบไดด สงผลใหนกเรยนเหนคณคาของตนเองและผอน

ขนท 5 แสวงหาความรเพมเตม ในขนน นกเรยนมความกระตอรอรนเปนอยางมาก เพราะจะไดศกษาคนควาดวย

ตนเองจากแหลงการเรยนรทหลากหลาย เชน หนงสอเรยน คมอตาง ๆ ทผสอนเตรยมมา หองสมด รวมทงอนเตอรเนต ซงนกเรยนแตละคนจะไดคนควาในสงทรบผดชอบตามทไดมอบหมายไว โดยทผสอนจะคอยใหค าแนะน าตามความเหมาะสม จากการสงเกตพบวา ชวงแรก ๆ ของการเขาหองสมด นกเรยนจะจบกลมคยกนเสยงดง บางคนกแอบไปเลนอนเตอรเนต โดยไมไดคนขอมลทเกยวของกบการเรยน ผสอนจงเขาไปแนะน าและพดคย ท าใหนกเรยนเขาใจถงหนาทของตนเองนกเรยนมความรบผดชอบและตงใจในการหาค าตอบตามแผนงานทก าหนดไว มการแบงหนาทกนไปคนหาขอมลจากแลงตาง ๆ เพอมาตอบค าถามของกลมใหชดเจนมากทสด ในระยะแรกของการสบคนน กเรยนจะไดขอมลแบบกวาง ๆ และไมเจาะจงเทาไรนก แตพอผสอนเขาไปใหค าแนะน า พบวานกเรยนไดขอมลทเฉพาะเจาะจง ตรงประเดน และชดเจนมากขน สามารถสบคนขอมลไดตามทตองการ ซงการเรยนหรอการศกษาในลกษณะนเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดเลอกเรยนจากแหลงเรยนรทหลากหลาย ท าใหไดความรทกวางกวาการเรยนทอยในหองเรยน

88

ขนท 6 รวบรวมความร ในขนน นกเรยนแตละกลมตองเตรยมขอมลทไดไปศกษาคนความาแลกเปลยน

เรยนรกบเพอนสมาชกในกลม ผสอนสงเกตไดวา ผเรยนมความสามคคกนโดยจะเอาขอมลทไดมาของแตละคน มาน าเสนอใหกบกลม ไมวาจะไดนอยหรอมากแตกมความมงมนทจะน าเสนอขอมลทไดมาเพออธบายใหเพอน ๆ ฟง แสดงใหเหนถงทกษะทางภาษาทใชสอสารและการน าเสนอสงทคนพบใหผอนเขาใจได นกเรยนมความเปนกนเอง คนเคย สนทสนมกนมากขน มการพดคยกนเสยงดง จากการสงเกตพบวา นกเรยนมพฒนาการเปนไปในทางทดขน ไมวาจะเปนทางดานความคด พฤตกรรมการแสดงออก กลาพดและกลาตดสนใจในการเลอกทจะน าเสนอขอมล บางกลมกงวลกบเนอหาและขอมลของตนเองกลววาจะไดนอยไมเพยงพอกบกบอภปราย ซงแตละกลมจะมขอมลทหลากหลายและแตกตางกนภายใตหวขอเดยวกน หลงจากทไดรวบรวมความรทไดนนในกลมกจะชวยกนสงเคราะหเปนความรของกลมเพอน าเสนอในขนตอไป

ขนท 7 สรปการเรยนรและน าเสนอ ในขนน นกเรยนแตละกลมจะตองสรปความรทไดมาเปนของกลมตนเองเพอทจะ

น าเสนอแกเพอน ๆ หนาชนเรยน ซงแตละกลมน าเสนอผลงานในรปแบบทหลากหลายเพอดงดดความสนใจจากผฟง จากการท างานจะเหนไดวา นกเรยนท างานไดออกมาด เปนระเบยบเรยบรอย และเสรจในระยะเวลาทก าหนด นกเรยนบางกลมคดเลอกตวแทนทจะออกมาน าเสนอ ทงพดด ไพเราะและหนาตาสวย เพอใหคะแนนของกลมตวเองด ซงบางกลมน าเสนอไดออกมาดมาก มความพรอมในการรายงานและน าเสนอไดอยางคลองแคลว มความมนใจ พดจาฉะฉาน สามารถอธบายใหเพอน ๆ เขาใจไดเปนอยางด อกทงเพอน ๆ ในชนเรยนใหความรวมมอเปนอยางด กลาวคอ มความตงใจฟงในขณะทเพอนน าเสนอหนาชนเรยน มการซกถามในสงทไมเขาใจ ท าใหบรรยากาศใหหองเรยนเตมไปดวยความสนกสนาน เปนกนเอง สงผลใหการเรยนรมความหมายมากยงขน

4.2 ผลจาการสมภาษณนกเรยน ผวจยไดรวบรวมขอมลจากการสมภาษณนกเรยน สรปไดวา การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ท าใหนกเรยนเกดความกระฉบกระเฉง สนกสนานและมแรงจงใจในการเรยนมากขน เปนการเรยนทสนก และไมเบ อเพราะไดศกษาคนควาสงใหม ๆ จากแหลงเรยนรตาง ๆ ทหลากหลาย สามารถแสดงความคดเหนไดอยางอสระ มการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน ท าใหมความกลาแสดงออก กลาทจะซกถามในสงทของใจ และมความกระตอรอรนมากขน ดงความคดเหนของนกเรยนตอไปน

89

“ …ชอบมากคะ กบการเรยนในลกษณะแบบน เพราะแตกตางกบทกครงทไดเรยนมา ท าใหเราไดความรจากการทเราไปไปคนควาเอง เวลาทใชในการจดกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสมแลว ไมเรวและไมยาวจนเกนไป…” (นกเรยนคนท 1, 13 มนาคม 2558)

“ …ชอบคะ การสอนแบบน เปนการกระตนใหหนสนใจกบการเรยนมากขน ไมเบอ

ไมงวงนอน ชอบมากคะ อยากใหครมาสอนอก…” (นกเรยนคนท 2, 13 มนาคม 2558)

“ …ชอบคะ การจดการเรยนรแบบน ท าใหเราไดคนหาขอมลดวยตนเอง และเมอ เราอยากร หรอสงสยอะไรจะไดไมตองถามครอยางเดยว แตเราสามารถกลบไปศกษาคนควาดวยตนเองคะ เสยดายทครสอนเรวเกนไปคะ นาจะสอนใหนานกวาน…”

(นกเรยนคนท 3, 13 มนาคม 2558)

“ …ชอบคะกบการเรยนแบบน เปนการฝกใหเรารจกการท างานกลม มความ สามคคกน ทส าคญ เรายงไดฝกการคนวาขอมลจากแหลงตาง ๆ ดวยตวเองอกดวย นอกจากเราไดความรจากกลมตวเองแลว เรายงไดความรเพมจากกลมของเพอน ๆ ดวยคะ…”

(นกเรยนคนท 4, 13 มนาคม 2558) “ …ชอบและประทบใจมาก ไดรบความรหลายอยาง และไดเพมความสามคคในกลมอกดวย ในการเรยนเปนไปดวยด ท าใหเกดความเขาใจงาย เวลาทใชสอนนาจะเพมอกสกนด จะไดมเวลาอยกบครนาน ๆ…”

(นกเรยนคนท 5, 13 มนาคม 2558) “ …ชอบมาก เพราะจะไดรถงปญหาและวธการแกปญหาดวยตนเอง กจกรรมการเรยนสนกด ตองท าอะไรดวยตวเอง ท าใหเขาใจมนไดอยางแทจรง ตางจากการเรยนแบบเดม ตองนงฟงแบบเรยบรอย ท าใหไมคอยกลาสกเทาไร…”

(นกเรยนคนท 6, 13 มนาคม 2558)

90

“ …ชอบคะ เปนการเรยนทแปลกใหม เรยนกนเปนกลมยอย เนนการท างานเปนทมทสามารถแลกเปลยนความคดและชวยกนแกปญหาโดยการระดมความคดของแตละคน เรยนสนกมาก และอยากเรยนแบบนไปนาน ๆ…”

(นกเรยนคนท 7, 13 มนาคม 2558) “ …ประทบใจมากกบการเรยนแบบใหม ๆ ท าใหเราไดอะไรมากกวาในหองเรยนสเหลยม ตนเตน และสนกมากคะ…”

(นกเรยนคนท 8, 13 มนาคม 2558) “ …การท ากจกรรมในครงน หนประทบใจมาก เพราะเปนการฝกแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนจากสงแวดลอม และเปนประสบการณอยางหนงของเรา นาจะมาสอนแบบนตงแตแรก ครนารกและใจดมากคะ…”

(นกเรยนคนท 9, 13 มนาคม 2558) “ …ชอบเพราะเพอน ๆ ชวยกนแชรความคดกนในกลม ท าใหเกดความสามคคในการท างาน ไดความรในรปแบบใหม ไดท าในสงทไมเคยท า กลาแสดงออกมากขน จากทเคยเปนคนนง เงยบ ๆ ไมมนใจในตวเอง…”

(นกเรยนคนท 10, 13 มนาคม 2558)

“ …การเรยนในครงนท าใหเรามความกระฉบกระเฉงในการท างาน มท าใหหน เปนผใหญมากขน มความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมายไว หนประทบใจมากคะ …”

(นกเรยนคนท 11, 13 มนาคม 2558)

91

บทท 5

สรปผลการวจยและขอเสนแนะ

การวจยเรอง ผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 สรปสาระส าคญของการวจยไดดงน วตถประสงคของการวจย

1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 กอนและหลงจากไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 2. เพอศกษาคะแนนพฒนาการ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 หลงจากไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 3. เพอศกษาระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 หลงจากไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 4. เพอศกษาความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทมตอการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

5. เพอศกษาพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

สมมตฐานของการวจย

ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 หลงจากไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานสงกวากอนการจดการเรยนร

92

วธการด าเนนการทดลองและการเกบรวบรวมขอมล

ส าหรบการวจยในครงน ผวจยไดทดลองและเกบขอมลดวยตนเองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โดยใชแผนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน วชาชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม กบกลมทศกษาทไดเลอกไว โดยมการเกบรวบรวมขอมล ดงน

1. ขนกอนการทดลอง

1.1 ผวจยตดตอประสานงาน โดยน าหนงสอจากภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ไปยงฝายวชาการของโรงเรยนพฒนาวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ซงเปนโรงเรยนทผวจยใชเปนกลมทศกษา เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลในการวจย 1.2 ผวจยไดอธบายถงบทบาทหนาทของผเรยนและบทบาทของผวจย เพอใหผเรยนเขาใจ และเตรยมความพรอมของตนเองในการวจยครงน

2. ขนด าเนนการทดลอง 2.1 ผวจยใหนกเรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนการจดการเรยนร

2.2 ผวจยด าเนนการสอนกลมตวทศกษา โดยใชแผนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ซงในระหวางการด าเนนการสอนผวจยใชแบบบนทกภาคสนามในการเกบขอมลเกยวกบพฤตกรรมการเรยนรของผเรยนและจดบนทกเหตการณ ตาง ๆ ทเกดขนในขณะทจดกจกรรมการเรยนร 2.3 เมอสนสดการจดการเรยนรตามทก าหนด ผวจยท าการทดสอบการจดการเรยนรกบผเรยนกลมทศกษา โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม จ านวน 30 ขอ

2.4 หลงจากทดสอบแลว ผวจยใหนกเรยนท าแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน และใชแบบสมภาษณเพอใหนกเรยนไดแสดงความคดเหน ความรสกของตนเอง ความตองการ และความเขาใจในเนอหาทไดเรยนมา

3. ขนหลงการทดลอง 3.1 ผวจยน าผลทไดจากการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงการจดการเรยนร และแบบวดความพงพอใจมาวเคราะหขอมลทางสถต

93

3.2 ผวจยน าผลการบนทกภาคสนาม และการสมภาษณผเรยนเกยวกบการจดการเรยนร มาประมวลผลและเรยบเรยงน าเสนอในรปความเรยง

สรปผลการวจย

การวจยครงนผวจยไดศกษาผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 สรปผลการวจยไดดงน

1. นกเรยนทไดจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มพฒนาการโดยเฉลยเพมขน

รอยละ 68.42 มพฒนาการระดบสง และนกเรยนรอยละ 31.58 มพฒนาการระดบกลาง 3. นกเรยนทไดจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มระดบผลสมฤทธทางการเรยน

ชววทยา อยในระดบด 4. นกเรยนมความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานอยในระดบ

พงพอใจมาก 5. พฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนทไดจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปลยนแปลง

ไปในทางทดขน นกเรยนเกดการเรยนร รจกวเคราะหและแกปญหาดวยตนเอง ภายใตการท างานรวมกนเปนทม สามารถคนควาหาขอมลจากแหลงการเรยนรทหลากหลาย และน าขอคนพบมาสงเคราะห รวบรวม สรปในสงทไดเรยนร ถายทอดหรอน าเสนอใหผอนเขาใจได มความกระตอรอรนในการท างาน มความรบผดชอบในตนเองมากขน มความกลาแสดงออก สงผลใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางลกซงและมความสขในการเรยน การอภปรายผลการวจย

การวจยเรอง ผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผวจยไดอภปรายตามการสรปผลการวจย ดงน

1. นกเรยนทไดจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

94

หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 จากผลการวจย พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/2 ทไดรบการจดการเรยนรแบบ

ใชปญหาเปนฐาน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เทากบ 13.61 คะแนน คะแนนเตม 30 คะแนน และคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาหลง การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เทากบ 23.16 คะแนน คะแนนเตม 30 คะแนน นกเรยนมคะแนนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ทงนเนองจากการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนการจดสภาพการเรยนรททเนนผเรยนเปนส าคญ นกเรยนสามารถเรยนรไดตามความสามารถและตามศกยภาพ นกเรยนมสวนรวมในการจดการเรยนร และยงเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหนของตนเองโดยผานกระบวนการกลม ผเรยนสามารถก าหนด วางแผนการศกษาในประเดนทสนใจ เพอไปศกษาคนควาเพมเตมในสงทไดรบมอบหมาย แลวมาแลกเปลยนเรยนรรวมกนกบเพอนสมาชกในกลม ในการทจะลงขอสรปเพอทจะน าเสนอตอไป ซงการเรยนในลกษณะนท าใหผเรยนไดขอคนพบค าตอบดวยตนเอง สงผลใหนกเรยนมความรความเขาใจในเนอหามากขน ท าใหเกดการเรยนรอยางแทจรง สอดคลองกบพมพนธ เดชะคปต (2544: 6-7) ทเชอวา การเรยนรเปนกระบวนการทเกดขนภายในตวผเรยน ผเรยนเปนผสรางความรจากความสมพนธระหวางสงทพบเหนกบความรความเขาใจทมอยเดม ซงเปนการเรยนรทเนนใหผเรยนเปนผสราง โดยผานกระบวนการเรยนรดวยตนเอง และผเรยนสามารถคนควาสรางองคความรดวยตนเองสการพฒนาทกษะการคด ทกษะทางสงคม และทกษะทจ าเปนในการด ารงชวต (พมพนธ เดชะคปต และคณะ, 2553: 24) ดงนนการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญจงตองจดเนอหาและกจกรรมใหสอดคลองกบการด ารงชวตตามความสามารถ ความถนด และความสนใจของผเรยน (ชาตร เกดธรรม, 2542: 7)

การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนผลมาจากกระบวนการท างานทมงสราง ความเขาใจหรอหาทางแกปญหาทไดประสบ โดยผสอนมงน าเสนอสถานการณปญหาทเกยวของกบชวตจรงทมแนวทางในการแกปญหาอยางหลากหลาย กระตนใหนกเรยนคดวเคราะหปญหานนใหเขาใจอยางชดเจน คนควาหาความรเพมเตมเพอเปนขอมลในการตดสนใจเลอกแนวทางแกปญหาทเหมาะสมโดยใชกระบวนการกลมในการท ากจกรรมซงเปนการฝกการสรางองคความรดวยตนเอง ฝกทกษะการคดระดบสง ทกษะในการแกปญหาและการท างานเปนทมใหกบนกเรยน (ราตร เกตบตตา 2546 : 14) สงผลใหผเรยนเขาใจปญหา เหนทางเลอกในการแกปญหา เกดการใฝร เกดทกษะกระบวนการคด และกระบวนการแกปญหา ซงสอดคลองกบงานวจยของอมพร จ าเรญพานช (2556: 40) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ระหวางกอนเรยนและหลงเรยนโดยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เรองปญหาธรรมชาตสงแวดลอม ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนเทศบาลวดก าแพง (อดมพทยากร) จงหวดชลบร ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนโดยใชปญหาเปน

95

ฐานสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ท านองเดยวกบขวญตา บวแดง (2553: 68) ศกษาผลของการจดการเรยนร เรองวกฤตการณสงแวดลอมทางธรรมชาต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผลการวจยพบวา คะแนนเฉลยหลงเรยน เรองวกฤตการณสงแวดลอมทางธรรมชาต สงกวาคะแนนเฉลยกอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และงานวจยของปทมรตน อาวโสสกล (2557: 63) ศกษาผลของการจดการเรยนรวชาชววทยาโดยใชปญหาเปนฐาน เพอสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ส าหรบน กเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรทธาสมทร อ าเภอเมอง จงหวดสมทรสงคราม ผลการวจยพบวา คาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา หลงเรยนดวยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสงกวาหลงเรยนดวยการจดการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะความรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

จากการศกษาแสดงใหเหนวาการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนการสนบสนน ใหผเรยนสามารถเรยนรและสรางความรดวยตนเอง รจกการวางแผน เกดการเรยนรและขอคนพบดวยตนเอง สงผลใหนกเรยนมความเขาใจในเนอหาไดลกซง อนจะสงผลดตอผลสมฤทธทางการเรยนทดขน ดงค าพดของนกเรยนจากการสมภาษณวา “ …กจกรรมการเรยนสนกด ตองท าอะไรดวยตวเอง ท าใหเขาใจมนไดอยางแทจรง ตางจากการเรยนแบบเดม ตองนงฟงแบบเรยบรอย ท าใหไมคอยกลาสกเทาไร และการเรยนแบบนเปนการฝกใหเรารจกการท างานกลม มความสามคคกน ทส าคญ เรายงไดฝกการคนควาขอมลจากแหลงตาง ๆ ดวยตวเองอกดวย นอกจากเราไดความรจากกลมตวเองแลว เรายงไดความรเพมจากกลมของเพอน ๆ ดวย…”

2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มพฒนาการโดยเฉลยเพมขน รอยละ 68.42 มพฒนาการระดบสง และนกเรยนรอยละ 31.58 มพฒนาการระดบกลาง

3. นกเรยนทไดจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มระดบผลสมฤทธทางการเรยน ชววทยา อยในระดบด

ผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มพฒนาการ โดยเฉลยเพมขน รอยละ 68.42 มพฒนาการระดบสง นกเรยนรอยละ 31.58 มพฒนาการระดบกลาง และนกเรยนทไดจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา อยในระดบด ซงสอดคลองกบสทธาวรรณ ภาณรตน (2553: 129) และศรชย กาญจนวาส (2556: 165) ไดกลาววา พฒนาการทางการเรยนรจะเพมขนและสงขนในชวงปลาย เนองจากผเรยนเกดการเรยนร ซมซบ ฝกฝนและพฒนาทกษะความสามารถจากการท าลงมอท ากจกรรมทเกดจากการจดการเรยนร สงผลใหผเรยนมพฒนาการทางดานความรความสามารถ และพฤตกรรมอนพงประสงคตรงตามจดมงหมาย ดงนน นกเรยนเกดการเรยนรไดดจากการทนกเรยนไดลงมอปฏบตจรงดวยตนเอง

96

(Active Learning) สอดคลองตามแนวคดของ John Dewey (ชยวฒน สทธรตน, 2552: 343) เมอนกเรยนมโอกาสลงมอท าในสงทนกเรยนสนใจ เรยนรวธการคนหาความจรงดวยตวเอง จะท าใหนกเรยนสามารถคดเปน ท าเปนและแกปญหาได และจากสถานการณปญหาทนกเรยนไดรบ สงผลใหนกเรยนมความกระตอรอรนและความรบผดชอบในการคนควา เพอใหไดมาซงค าตอบ การเรยนรในลกษณะนเปนการสงเสรมใหนกเรยนรจกการวางแผน การใชความคด และกลาแสดงความคดเหนทแตกตาง ท าใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองโดยผานกระบวนการกลม นกเรยนไมเบอหนาย ไมงวงนอน เพราะครผสอนคอยกระตนใหนกเรยนมความสนใจตอการเรยนตลอดเวลา สงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน และนกเรยนเปนผคนพบหรอสรางความรดวยตนเองจนเกดความเขาใจในเนอหาความร ซงกจกรรมการเรยนรท เรมตนดวยการกระตนความสนใจของผ เรยนโดยใชสถานการณทเกดขนจรงในสงคม การทนกเรยนไดเรยนร ในสงทมความสมพนธกบตวนกเรยน จะท าใหนกเรยนมความสนใจและสนกกบการเรยน อกทงยงสงเสรมใหนกเรยนเกดกระบวนการคด วเคราะห และสงผลตอการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนได สอดคลองกบงานวจยของพชรนทร ชกลน (2554: 140) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา เรองเคมพนฐานของสงมชวต ทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา โดยมนกเรยนรอยละ 77.50 ของจ านวนนกเรยนทงหมด ผานเกณฑรอยละ 75 ของคะแนนเตม ท านองเดยวกบศรวรรณ หลาคอม (2556: 120) ศกษาการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรองการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดวยการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนพงทยพฒนศกษา ผลการวจยพบวา จากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทายวงจรท 1, 2, และ 3 จ านวนนกเรยนทสอบผานเกณฑในแตละวงจรมจ านวนมากขนตามล าดบ สะทอนใหเหนวาจากการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเป นฐาน สามารถชวยพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนใหสงขนตามล าดบ

จากการศกษาแสดงใหเหนวาการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน สงผลใหนกเรยน แตละคนมพฒนาการทางการเรยนและระดบพฒนาการทางการเรยนทแตกตางกน สอดคลองกบทฤษฎการเรยนรของ Bloom (Bloom, 1976 อางถงใน รศ.ดร.ปรยาพร วงศอนตรโรจน, 2535 : 115 – 117) ทวา ทฤษฎการเรยนรในโรงเรยนประกอบดวย 1. พนฐานของผเรยนเปนหวใจในการเรยน ผเรยนแตละคนจะเขาชนเรยนดวยพนฐานทจะชวยใหเขาประสบความส าเรจในการเรยนรตางกน ถาเขามพนฐานทคลายคลงกน ผลสมฤทธทางการเรยนจะไมแตกตางกน และ 2. คณลกษณะของแตละคน เชน ความรทจ าเปนกอนเรยน แรงจงใจในการเรยน และคณภาพของการสอน เปนสงทปรบปรงได เพอใหแตละคนและทงกลมมระดบการเรยนรทสงขน เมอบคคลเกดการเรยนร จะเกดการ

97

เปลยนแปลงดงน (Bloom, 1959) 1. การเปลยนแปลงทางดานความร ความเขาใจ และความคด (Cognitive Domain) หมายถง การเรยนรเกยวกบเนอหาสาระใหม กจะท าใหผเรยนเกดความรความเขาใจสงแวดลอมตาง ๆ ไดมากขน เปนการเปลยนแปลงท เกดขนในสมอง 2. การเปลยนแปลงทางดานอารมณ ความรสก ทศนคต คานยม (Affective Domain) หมายถง เมอบคคลไดเรยนรสงใหม กท าใหผเรยนเกดความรสกทางดานจตใจ ความเชอ ความสนใจ 3. ความเปลยนแปลงทางดานความช านาญ (Psychomotor Domain) หมายถง การทบคคลไดเกดการเรยนรทงในดานความคด ความเขาใจ และเกดความรสกนกคด คานยม ความสมใจดวยแลว ไดน าเอาสงทไดเรยนรไปปฏบต จงท าใหเกดความช านาญมากขน (ณฐพงษ พลาลพ. (2553). การเรยนรตามทฤษฎของบลม. คนเมอ 18 พฤษภาคม 2558, จาก https://www.gotoknow.org/posts/391886.) และยงเปนการสนบสนนใหผเรยนสามารถเรยนรและสรางองคความรดวยตนเอง สอดคลองกบ Hmelo & Evenson (2000 อางถงใน บญน า อนทนนท, 2551: 13) ไดสนบสนนวาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เกยวของกบการเรยนรแบบสรางสรรคนยม (Constructivism) ซงมรากฐานมาจากทฤษฎการเรยนรของ Piaget และ Vygotsky ทเชอวา การเรยนรเปนกระบวนการ พฒนาทางสตปญญา ทผเรยนเปนผสรางความรดวยตนเอง กระบวนการสรางความรเกดจากการทผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอม และเกดการซมซบหรอดดซมประสบการณใหม และปรบโครงสรางสตปญญาใหเขากบประสบการณใหม และยงสอดคลองกบแนวคดของ Rogers ซงมความเชอวาเปาหมายของการศกษา คอการอ านวยความสะดวกใหผเรยนเหนการเปลยนแปลงในโลกและเกดการเรยนร การทคนเราอยในโลกทสงแวดลอมมการเปลยนแปลงอยางตอเนองไดอยางมงคงนน คนตองเรยนรวาจะเรยนรไดอยางไร เนองจากไมมความรใดทมนคง ดงนนการทบคคลรถงกระบวนการแสวงหาความรเทานนจงจะท าใหเกดพนฐานทมนคง ซง Rogers ไดเนนความส าคญของกระบวนการเรยนร (Learning Process) เพราะถอวาในการเปลยนแปลงนน กระบวนการส าคญกวาความรทหยดนง เปาหมายของการศกษา คอ การอ านวยความสะดวกในการเรยนรใหบคคลมพฒนาการและเจรญเตบโตไปสการท างานไดเตมศกยภาพ

4. นกเรยนมความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานอยในระดบ พงพอใจมาก

ผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมความ พงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทง 5 ดานอยในระดบพงพอใจมาก คดเปนรอยละ 71.05 จากการประเมนความพงพอใจในการจดการเรยนร 5 ดาน คอ ดานบทบาทผสอน บทบาทผเรยน การจดการเรยนร การวดและประเมนผล และประโยชนทไดรบ พบวานกเรยนมความพงพอใจ ในแตละดานโดยมคาเฉลย ดงน 4.39, 4.24, 4.28, 4.29 และ 4.40 ตามล าดบ ซงผวจยน าเสนอในแตละดานดงน

98

ดานบทบาทผสอน พบวา นกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก เนองจากการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนวธการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยผสอนท าหนาทเปนผชแนะแนวทาง ใหค าแนะน า และก าลงใจแกผเรยน รบฟงความคดเหนคอยอ านวยความสะดวก ผสอนมบคลกภาพทยมแยมแจมใส รบฟงความคดเหนและเปดโอกาสใหผเรยนรวมอภปราย

ดานบทบาทผเรยน พบวา นกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก เนองจากการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนวธการจดการเรยนรทเปดโอกาสใหนกเรยนมการแสดงความคดเหน อภปราย แลกเปลยนเรยนรภายในกลมและระหวางกลมไดอยางอสระ และยงสงเสรมใหผเรยนคนควาหาความรดวยตนเอง

ดานการจดการเรยนร พบวา นกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก เนองจากการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนการจดการเรยนรทมการน าเขาสบทเรยนโดยใชสถานการณในชวตประจ าวน ซงเปนสถานการณทใกลตวผเรยน มความสอดคลองและเหมาะสมกบเนอหาทเรยน มการใชสอและแหลงเรยนรทหลากหลาย โดยค านงความเหมาะสมกบระยะเวลาและความตองการของผเรยนเปนส าคญ สอดคลองกบความสนใจของนกเรยน

การวดและประเมนผล พบวา นกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก เนองจากการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนวธการจดการเรยนรทมการวดและประเมนผลดวยวธการทหลากหลาย ผเรยนสามารถแสดงความคดเหนหรอเสนอแนวทางการวดและประเมนผล สงผลใหผเรยนมความตงใจ ตระหนกถงคณคาของการเรยนรเพอน าไปสการประเมนผล

ดานประโยชนทไดรบ พบวา นกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก เนองจากการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนการจดการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนเกดการตระหนกและฝกการแกปญหาทเกดขนจรง มความรบผดชอบตอสวนรวม การแสวงหาความรและสามารถน าความรทไดไปใชในชวตจรง สรางความกระตอรอรนและความสนกกบการเรยนร

การทนกเรยนมความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ในแตละองคประกอบ สงผลใหความพงพอใจในการจดการเรยนรโดยภาพรวมอยในระดบมาก ซงสอดคลองกบงานวจยของสเทพ แพทยจนลา (2554: 57) ศกษาผลสมฤทธและความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง ดลยภาพของสงมชวต โดยการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผลการวจยพบวา หลงผานการจดการเรยนร นกเรยนมความพงพอใจตอบทบาทครผสอน บทบาทของผเรยนกจกรรมการเรยนการสอน และการวดผลประเมนผลการเรยนอยในระดบมาก ท านองเดยวกบอาภรณ แสงรศม (2543: 75) ทศกษาผลการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานตอลกษณะการเรยนรดวยตวเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม และความพงพอใจตอการเรยน

99

การสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวา นกเรยนมความพงพอใจตอรปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานอยในระดบมาก ทงนเปนผลมาจากการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทเนนการท างานเปนกระบวนการกลมโดยชวยกนแกปญหา ท าใหนกเรยนรสกสนกกบการเรยน ไมเบอ ไมงวงนอน เพราะครคอยกระตนใหนกเรยนมความกระตอรอรน และคอยชแนะใหความชวยเหลอตามความเหมาะสม ท าใหนกเรยนตงใจมากขน ไดซกถามและแสดงความคดเหน สงผลใหผเรยนมความกระตอรอรนทจะแสวงหาความรตาง ๆ ดวยตนเอง มการรบฟงความคดเหนซงกนและกน ท าใหสามารถท างานรวมกนไดอยางมความสข แนวทางดงกลาวสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงศกษาธการ ในการพฒนาเยาวชนของชาตเขาสโลกศตวรรษท 21 โดยมจดมงหมายเพอสงเสรมใหผเรยนมคณธรรม รกความเปนไทย มทกษะการคดวเคราะห สงเคราะห มทกษะดานเทคโนโลย สามารถรวมท างานกบผอนไดอยางมความสข และสามารถอยรวมกบผอนในสงคมโลกไดอยางสนต (กระทรวงศกษาธการ, 2551: 1-2) จะเหนไดวาการปลกฝงหรอกระตนนกเรยนใหมความรความเขาใจ มแรงจงใจและตระหนกเหนคณคาในการเรยนร ท าใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย ดงท Coleman (1995: 18-19) ไดท าการส ารวจพบวามคณะแพทยศาสตรถง 882 แหง ไดใชรปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยทอาจารยประจ ากลมพบวาความรสกสวนใหญคดวาหลกสตรการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนและหลกสตรดงเดมมประสทธภาพ ใกลเคยงกนในเรองการเรยนร และจะสงผลใหอตราความสนใจของนกเรยน เรองถนด ความพงพอใจสวนบคคล ความมเหตผลของนกเรยน และการเตรยมพรอม ทจะหมนเวยนไปในคลนกตาง ๆ สงกวาวธดงเดม และหลกสตรดงเดมเหนอกวาในเรองการสอนความรเกยวกบขอเทจจรง

จากการศกษาแสดงใหเหนวาการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนการจดการ เรยนรทสงเสรมใหผเรยนสามารถเรยนรและสรางความรดวยตนเอง รจกรบผดชอบกบงานทไดรบมอบหมายไว เกดทกษะกระบวนคด รจกการแกปญหา และมเหตผล การทนกเรยนมความสข สนก และนกเรยนมความพงพอใจทดกบการเรยน เปนสวนชวยในการสรางบรรยากาศทเออตอการเรยนร อนจะสงผลดตอผลสมฤทธทางการเรยนทดขน ท าใหนกเรยนเปนคนเกง ด และมความสข ดงค าพดของนกเรยนจากการสมภาษณวา “ …การเรยนในครงนท าใหเรามความกระฉบกระเฉงในการท างาน ท าใหหนเปนผใหญมากขน มความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมายไว ประทบใจมากคะ และเปนการเรยนทแปลกใหม เรยนกนเปนกลมยอย เนนการท างานเปนทมทสามารถแลกเปลยนความคดและชวยกนแกปญหาโดยการระดมความคดของแตละคน เรยนสนกมาก อยากเรยนแบบนไปนาน ๆ…”

100

5. พฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนทไดจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปลยนแปลง ไปในทางทดขน นกเรยนเกดการเรยนร รจกวเคราะหและแกปญหาดวยตนเอง ภายใตการท างานรวมกนเปนทม สามารถคนควาหาขอมลจากแหลงการเรยนรทหลากหลาย และน าขอคนพบมาสงเคราะห รวบรวม สรปในสงทไดเรยนร ถายทอดหรอน าเสนอใหผอนเขาใจได มความกระตอรอรนในการท างาน มความรบผดชอบในตนเองมากขน มความกลาแสดงออก สงผลใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางลกซงและมความสขในการเรยน

ผลการศกษาพบวา พฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนทไดจดการเรยนรแบบใชปญหา เปนฐาน เปลยนแปลงไปในทางทดขน นกเรยนเกดการเรยนร รจกวเคราะหและแกปญหาดวยตนเอง ภายใตการท างานรวมกนเปนทม สามารถคนควาหาขอมลจากแหลงการเรยนรทหลากหลาย และน าขอคนพบมาสงเคราะห รวบรวม สรปในสงทไดเรยนร ถายทอดหรอน าเสนอใหผอนเขาใจได มความกระตอรอรนในการท างาน มความรบผดชอบในตนเองมากขน มความกลาแสดงออก สงผลใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางลกซงและมความสขในการเรยน สอดคลองกบงานวจยของรจ เฉลมสข (2556: 35) ศกษาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเพอพฒนาทกษะการท างานกลมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสนทรายวทยาคม จงหวดเชยงใหม ผลการศกษาพบวา นกเรยนมทกษะการปฏบตงานกลมในภาพรวมอยในระดบดมาก ขนตอนการท างานกลม ไดแก การวเคราะหงาน การวางแผน การปฏบตงาน และการประเมนผลการท างาน สงผลตอการท างานกลมและพฤตกรรมในการเรยนรทเปนระบบของนกเรยน และจากการสมภาษณนกเรยนทไดจดการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน นกเรยนกลาววา “ …ชอบมากคะ กบการเรยนในลกษณะแบบน เพราะแตกตางกบทกครงทไดเรยนมา ท าใหเราไดความรจากการทเราไปไปคนควาเอง เวลาทใชในการจดกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสมแลว ไมเรวและไมยาวจนเกนไป…” “ …ชอบคะ การจดการเรยนรแบบน ท าใหเราไดคนหาขอมลดวยตนเอง และเมอเราอยากร หรอสงสยอะไรจะไดไมตองถามครอยางเดยว แตเราสามารถกลบไปศกษาคนควาดวยตนเองคะ เสยดายทครสอนเรวเกนไป นาจะสอนใหนานกวาน…” “ …ชอบคะกบการเรยนแบบน เปนการฝกใหเรารจกการท างานกลม มความสามคคกน ทส าคญ เรายงไดฝกการคนควาขอมลจากแหลงตาง ๆ ดวยตวเองอกดวย นอกจากเราไดความรจากกลมตวเองแลว เรายงไดความรเพมจากกลมของเพอน ๆ ดวยคะ…” จากความรสกดงกลาว แสดงใหเหนวานกเรยนเกดพฤตกรรมการเรยนรในดานการสบคนขอมล นกเรยนชอบ รสกสนกและมความสนใจในการทจะหาขอมลเพมเตม ท าใหเกดขอคนพบและความรใหม ๆ ดวยตนเอง รจกวเคราะหและแกปญหาดวยตนเอง นอกจากนการเรยนในลกษณะนยงชวยใหนกเรยนเกดทกษะกระบวนการกลม มความรบผดชอบรวมกน ตองรจกทจะรบฟงความคดเหนของเพอนสมาชกในกลม สงผลใหนกเรยนมความกลาแสดงออกทางความคดและยอมรบความคดเหนจากผอน และยงเพม

101

ความสามคคกนในภายกลมอกดวย ดงทนกเรยนกลาววา “ …ชอบคะ เปนการเรยนทแปลกใหม เรยนกนเปนกลมยอย เนนการท างานเปนทมทสามารถแลกเปลยนความคดและชวยกนแกปญหาโดยการระดมความคดของแตละคน เรยนสนกมาก และอยากเรยนแบบนไปนาน ๆ…” “ …ชอบและประทบใจมาก ไดรบความรหลายอยาง และไดเพมความสามคคในกลมอกดวย ในการเรยนเปนไปดวยด ท าใหเกดความเขาใจงาย เวลาทใชสอนนาจะเพมอกสกนด จะไดมเวลาอยกบครนาน ๆ…” “ …ชอบเพราะเพอน ๆ ชวยกนแชรความคดกนในกลม ท าใหเกดความสามคคในการท างาน ไดความรในรปแบบใหม ไดท าในสงทไมเคยท า กลาแสดงออกมากขน จากทเคยเปนคนนง ๆ เงยบ ๆ ไมมนใจในตวเอง…” นอกจากนการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานนยงกระตนใหผ เรยนมความกระตอรอรน และมความสนใจในเนอหาวชาเรยนเพมมากขน สงผลใหผเรยนเกดการการเรยนรอยางลกซงและมความหมายมากขน ดงทนกเรยนกลาววา “ …ชอบคะ การสอนแบบน เปนการกระตนใหหนสนใจกบการเรยนมากขน ไมเบอ ไมงวงนอน ชอบมากคะ อยากใหครมาสอนอก…” “ …ประทบใจมากกบการเรยนแบบใหม ๆ ท าใหเราไดอะไรมากกวาในหองเรยนสเหลยม ตนเตน และสนกมากคะ…” “ …ชอบมาก เพราะจะไดรถงปญหาและวธการแกปญหาดวยตนเอง กจกรรมการเรยนสนกด ตองท าอะไรดวยตวเอง ท าใหเขาใจมนไดอยางแทจรง ตางจากการเรยนแบบเดม ตองนงฟงแบบเรยบรอย ท าใหไมคอยกลาสกเทาไร…” “ …การท ากจกรรมในครงน หนประทบใจมาก เพราะเปนการฝกแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนจากสงแวดลอม และเปนประสบการณอยางหนงของเรา ครนาจะมาสอนแบบนตงแตแรก ครนารกและใจดมากคะ…” จากความรสกของนกเรยนดงกลาวสะทอนใหเหนวา การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนสงผลตอความกาวหนาในการเรยน และจากแบบบนทกภาคสนามของวจยพบวา พฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนตามการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 7 ขนตอน เปนดงน

ขนท 1 ท าความเขาใจกบสถานการณ ในขนน ผสอนไดน าเสนอโดยการใชแผนภาพเกยวกบการเปล ยนแปลงของ

สงแวดลอมในอดตและปจจบน นกเรยนสวนใหญใหความสนใจและตนเตนกบสงทผสอนน าเสนอ โดยนกเรยนทกคนจะตงใจฟงอยางใจจดใจจอในสงทผสอนพด จงเรยกความสนใจจากนกเรยนไดเปนอยางด นกเรยนเกดความสงสย มการตงค าถามกระตนใหนกเรยนไดคดควบคกนไปดวย มปฏสมพนธโดยการโตตอบ แสดงความคดเหนของตนเองออกมา ท าใหนกเรยนมความกลาแสดงออกมากขน หลงจากนนผสอนแจกสถานการณปญหาสงแวดลอม ใหนกเรยนอานและท าความเขาใจ ทกคนตงใจอานและมเสยงพดคยกนเบา ๆ ภายในกลม

102

ขนท 2 ระบปญหา ในขนน นกเรยนมสวนรวมในการเรยนรรวมกน เหนความส าคญของการท างานเปน

กลม ท าใหนกเรยนมความกระตอรอรนมากขน รจกการวางแผนและแบงงานกนรบผดชอบ โดยทหวหนากลมจะถามสมาชกของตนเองวา ให เพอนในกลมชวยกนหาปญหาทเกดขน ซงวาทกคนใหความรวมมอเปนอยางด หนหนาคยกน และยอมรบฟงความคดเหนของเพอน ๆ แลวระบปญหาทไดสรปเปนขอ ๆ สอดคลองกบทศนา แขมมณ (2546: 52) ทไดกลาววา การจดการเรยนรทใหผเรยนมโอกาสในการเขารวมกจกรรมการจดการเรยนรอยางทวถงและมากทสดเทาทจะท าได การทผเรยนมบทบาทเปนผรบผดชอบตอการเรยนรของตน จะชวยใหนกเรยนเกดความพรอมและความกระตอรอรนทจะเรยนและเรยนรอยางมความสข

ขนท 3 วเคราะหปญหา ในขนน นกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาเนอหา ถงความเปนไปไดของปญหา มการ

ซกคานในสงทตนคดวาถก ท าใหนกเรยนไดรจกคดมากขน มการปรกษาหารอและพยายามน าเสนอความคดเหนของตนเองตอสมาชกในกลม และรบฟงขอมล ขอเสนอแนะจากเพอนสมาชกดวยกน เลงเหนถงทกษะการท างานกลมคอย ๆ พฒนาเปนไปในทางทดขน ไดใชกระบวนการกลมในการศกษาคนควา มการยอมรบความคดเหนของเพอนสมาชกมากขน เกดการเรยนรทหลากหลายทงดานเนอหาและทกษะกระบวนการควบคกนไป อกทงการมปฏสมพนธทดภายในกลม สงผลใหบรรยากาศในการท างานรวมกนเปนไปอยางราบรน

ขนท 4 สรางประเดนการเรยนร ในขนน นกเรยนไดรวมกนอภปรายเนอหาจากสถานการณปญหาแลวก าหนดเปน

ประเดนยอย ๆ มการแบงงานกนรบผดชอบชดเจน เนองจากประเดนการเรยนทนกเรยนไดศกษานนเปนสงทเกดขนในชวตประจ าวน ท าใหการศกษาในสวนนไมยงยากมากมายนก ท าใหนกเรยนเรยนรการท างานเปนทมดขน คลองแคลววองไว มความมนใจ มการแบงหนาทรบผดชอบไดด สงผลใหนกเรยนเหนคณคาของตนเองและผอน

ขนท 5 แสวงหาความรเพมเตม ในขนน นกเรยนมความกระตอรอรนเปนอยางมาก เพราะจะไดศกษาคนควาดวย

ตนเองจากแหลงการเรยนรทหลากหลาย นกเรยนมความรบผดชอบและตงใจในการหาค าตอบตามแผนงานทก าหนดไว มการแบงหนาทกนไปคนหาขอมลจากแลงตาง ๆ เพอมาตอบค าถามของกลมใหชดเจนมากทสด ท าใหไดขอมลทเฉพาะเจาะจง ตรงประเดน และชดเจนมากขน นกเรยนเกดการเปลยนแปลงอยางชดเจน สามารถสบคนขอมลไดตามทตองการ เกดการเรยนดวยตนเองและมภาวะ

103

ความเปนผน ามากขน ซงการเรยนทเนนการคนควาน ท าใหไดความรทกวางกวาการเรยนทอยในหองเรยน

ขนท 6 รวบรวมความร ในขนน นกเรยนแตละกลมตองเตรยมขอมลทไดไปศกษาคนความาแลกเปลยน

เรยนรกบเพอนสมาชกในกลม นกเรยนกลาพดและตดสนใจในการแลกเปลยนความคดเหนดวยความมงมนและมความมนใจ ไมวาจะเปนทางดานความคด พฤตกรรมการแสดงออก กลาพดและกลาตดสนใจในการเลอกทจะน าเสนอขอมล นกเรยนสามารถวเคราะหปญหาไดอยางสมเหตสมผล สอดคลองกบทศนา แขมมณ (2546: 43) ทไดกลาววา การจดการเรยนรทใหผเรยนมปฏสมพนธกนในกลม ไดพดคยปรกษาหารอหรอแลกเปลยนความคดเหน และเลาประสบการณทไดพบเหนซงกนและกน จะชวยใหผเรยนไดเรยนรขอมลทกวางขวางและหลากหลาย ท าใหนกเรยนเกดความเขาใจในสงนนมากขนและเกดการเรยนรเพมขน

ขนท 7 สรปการเรยนรและน าเสนอ ในขนน นกเรยนแตละกลมจะตองสรปความรทไดมาเปนของกลมตนเองเพอทจะน า

เสนอแกเพอน ๆ หนาชนเรยน นกเรยนเกดองคความรดวยตนเองจากการไปศกษาคนควา ท าใหนกเรยนเหนความส าคญของการเรยนเปนกลม แลวน าเสนอไดอยางคลองแคลว มความมนใจ พดจาฉะฉาน สามารถอธบายใหเพอน ๆ เขาใจไดเปนอยางด เกดการพฒนาศกยภาพตนเอง ท าใหบรรยากาศใหหองเรยนเตมไปดวยความสนกสนาน เปนกนเอง สงผลใหการเรยนรมความหมายมากยงขน

จากผลการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานแสดงใหเหนวา การเรยนทเนนผเรยนเปนส าคญ มสวนรวม สามารถแสดงความคดเหน จะสงผลดตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการเรยนเปนไปในทางทดขน ผเรยนรสกสนกและมความสข ท าใหเปนการเรยนรทมความหมาย สามารถน าไปใชได จงเปนสงกระตนท าใหผเรยน เกดการใฝร เกดทกษะกระบวนการคด และกระบวนการแกปญหา และยงชวยใหผเรยนไดพฒนาทกษะทจ าเปนตอการด ารงชวต (ทศนา แขมมณ, 2556: 134) สงผลใหผ เรยนเกดการเรยนรและเกดการพฒนาความรอยางมประสทธภาพ ซงสอดคลองกบนโยบายการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรในปจจบน ทไดตระหนกถงความส าคญของวทยาศาสตร ปลกฝงใหผเรยนเกดทกษะกระบวนการในการเรยนร

104

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1.1 การเตรยมตวของครผสอน

1. ครตองมความรความเขาใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เปนอยางด มการวางแผนงานอยางเปนขนตอน และสามารถด าเนนการอยางเปนระบบ เพอใหเกดการเรยนรอยางมความหมายและมประสทธภาพมากขน

2. ครจะตองชแจงกอนการจดการเรยนร เพอใหนกเรยนเขาใจรปแบบและ วตถประสงคของการจดการเรยนร เพอใหการเรยนรด าเนนการเปนไปอยางราบรนและมประสทธภาพ

3. ครตองทราบขอมลพนฐานของนกเรยนเปนรายบคคล รจดแขงจดออน เพอทจะไดปรบปรงชวยเหลอหรอสงเสรมการเรยนร ใหนกเรยนทกคนไดเรยนรอยางเตมศกยภาพของตนเอง

4. ครควรมความพรอมดานขอมล อปกรณ แหลงเรยนร และอน ๆ ท สามารถสนบสนนในใหนกเรยนเกดการเรยนรเตมศกยภาพ

5. ครควรใหนกเรยนคนเคยกบการเรยนรใหมากขน โดยการเพม ระยะเวลาจาก 1 เดอน เปน 1 ภาคการศกษา ทงนเพอใหเกดการเรยนรอยางตอเนองและลกซงมากยงขน และมการตดตาม ประเมนผลทไดเพอน ามาใชในการปรบปรง แกไข ในการจดการเรยนรครงตอ ๆ ไป

1.2 การเตรยมตวของผเรยน 1. ผเรยนตองปรบทศนคตในบทบาทหนาทและการเรยนรของตนเอง 2. ผเรยนตองมคณลกษณะดานการใฝร ใฝเรยน มความรบผดชอบสง

รจกการท างานรวมกนอยางเปนระบบ 3 . ผเรยนตองไดรบการวางพนฐาน และฝกทกษะทจ าเปนในการเรยนร

ตามรปแบบการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ เชน กระบวนการคด การสบคนขอมล การท างานกลม การอภปราย การสรป การน าเสนอผลงาน และการประเมนผล

4. ผเรยนตองมทกษะการสอสารทด 1.3 การเตรยมเนอหา

1. ในการจดการเรยนรครควรจดสถานการณปญหาทเกดขนจรง หรอ

105

ใกลเคยงกบชวตประจ าวนของนกเรยนใหมากทสด เพอเปนการกระตนใหนกเรยนเกดความสงสย อยากรและตองการหาค าตอบ

2. ในการน าเสนอผลงาน ครควรกระชบในเรองของเวลาใหมความ เหมาะสม ไมเรวและไมนานจนเกนไป เพอทจะควบคมเวลาใหสามารถด าเนนเปนไปตามขนตอนของการจดการเรยนรไดดขน 2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

2.1 ควรท าวจยในรปแบบเดยวกนในกลมสาระการเรยนรวชาวทยาศาสตรกบ นกเรยนในระดบชวงชนตาง ๆ หรอในหวขออน ๆ ในรายวชาชววทยา

2.2 ควรมการศกษาผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทมตอทกษะ อน ๆ เชน ความสามารถในการแกปญหา พฤตกรรมการเรยนรดวยตนเอง ความคดสรางสรรค เปนตน

2.3 ควรน าการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานไปใชรวมกบการจดการเรยนร รวมกบแนวคดอน ๆ เพอใหไดแนวทางการจดการเรยนรทหลากหลายมากขน

2.4 ควรมการศกษาเปรยบเทยบรปแบบจดการเรยนรกบผเรยนทมความแตกตาง กนในดานอน ๆ เชน วธการเรยน เพศ ความถนดทางภาษา เปนตน

106

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ. กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. (2546). การจดสาระการเรยนรกลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ. ครสภาลาดพราว.

เกรยงศกด เจรญวงศกด. (2541). สอนอยางไรใหคดเปน. วทยาจารย, 97(3-5) มนาคม.-พฤษภาคม, 77-79.

ขวญตา บวแดง. (2557). การศกษาผลการเรยนรเรองวกฤตการณสงแวดลอมทางธรรมชาตของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยศลปากร.

เฉลมลกษณ พลนอย. มปพ. รปแบบการเรยนทใชปญหาเปนหลก. คนเมอ 23 เมษายน 2557, จาก http://pirun.kps.ku.ac.th/~b5127164/link27.html. ชนาธป อภวงคงาม. (2557). การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

เพมเตมเรอง ล าไย ส าหรบนกเรยนชวงชนท 3. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยเชยงใหม.

ชาตร เกดธรรม. (2542). การเรยนการสอนวทยาศาสตร เนนนกเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ: เซนเตอร ดสคฟเวอร.

ชยวฒน สทธรตน. (2552). 80 นวตกรรมการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ. กรงเทพฯ: แดเนตซ อนเตอรคอเปอรเรชน.

ซาฟนา หลกแหลง. (2552). ผลของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานตามแนวคดวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงคม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนมลนธอาซซสถาน

จงหวดปตตาน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน.

ฐตาภรณ พมพจนทร. (2557). ผลการจดกจกรรมการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน รวมกบค าถาม ปลายเปด เรอง ชวตและสงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน.

ณฐพงษ พลาลพ. (2553). การเรยนรตามทฤษฎของบลม. คนเมอ 18 พฤษภาคม 2558, จาก https://www.gotoknow.org/posts/391886.

107

ทวพงศ หนค า. (2541). ความพงพอใจของประชาชนตอการควบคมการจราจรดวยระบบ คอมพวเตอร ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต การเมองการปกครอ,ง มหาวทยาลยเชยงใหม.

ทศนา แขมมณ. (2546). วธสอนส าหรบครมออาชพ. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ทศนา แขมมณ. (2556). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทม ประสทธภาพ. พมพครงท 17. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ทวาวรรณ จตตะภาค. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการสอสารดวยการ

จดการเรยนรวทยาศาสตรแบบใชปญหาเปนฐาน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ธรพงศ แกนอนทร. (2545). ผลของวธสอนแบบโครงการตอเจตคตความพงพอใจคณลกษณะ อนและระดบผลการเรยนของนกศกษาระดบปรญญาตร. วารสารสงขลานครนทร, 2545, 34 – 45. ธรรกษ ภารการ. (2552). ทฤษฎการจงใจ. คนเมอ 9 มถนายน 2557,

จาก https://www.l3nr.org/posts/281193. นฤมล คงขนเทยน. (2545). ปจจยทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนตามการรบรของนกศกษาระดบ

ปรญญาตร ชนปท 2 มหาวทยาลยแมโจทมแตมระดบคะแนนเฉลยสะสมต า. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม.

นจญมย สะอะ. (2550). ผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานตอผลสมฤทธทางการเรยน วทยาศาสตร ลกษณะการเรยนรดวยตนเอง และความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน.

นภา เมธาวชย. (2536). การประเมนผลการเรยน. กรงเทพฯ: ส านกสงเสรมวชาการสถาบนราชภฏธนบร.

บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. บญน า อนทนนท. (2551). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการ

แกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนโยธนบ ารง ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

108

ปทมรตน อาวโสสกล. (2557). ผลการจดการเรยนรวชาชววทยาโดยใชปญหาเปนฐานเพอสงเสรม ผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาและความสามารถในการแกปญหาส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยบรพา.

ปราณ หบแกว. (2552). การพฒนาความสามารถในการแกปญหาและผลสมฤทธทางการเรยน วทยาศาสตรเรอง ทรพยากรและสงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน.

พวงรตน ทวรตน. (2540). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: ส านกทดสอบทางการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

. (2543). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

พวงรตน บญญานรกษ และ Basanti Majumdar. (2544). การเรยนรโดยใชปญหา (Problem- Based Learning). ชลบร: มหาวทยาลยบรพา. พชต ฤทธจรญ. (2550). หลกการวดและประเมนผลการศกษา. พมพครงท 4. กรงเทพฯ:

เฮาส ออฟ เคอนมส. พมพนธ เดชะคปต. (2544). การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ: แนวคด วธและเทคนคการ

สอน. กรงเทพฯ: เดอะมาสเตอรกรป แมเนจแมนท. พมพนธ เดชะคปต และพเยาว ยนดสข. (2548). วธวทยาการสอนวทยาศาสตรทวไป. กรงเทพฯ:

พฒนาคณภาพวชาการ. พมพนธ เดชะคปต และคณะ. (2553). การสอนคดดวยโครงงาน:การเรยนการสอนแบบบรณาการ.

พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พชรนทร ชกลน. (2557). การใชวจยเชงปฏบตการในการพฒนากจกรรมการเรยนรแบบใชปญหา

เปนฐาน วชาชววทยา เรอง เคมพนฐานของสงมชวตของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน.

ภพ เลาหไพบลย. (2542). แนวการสอนวทยาศาสตร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. มณฑรา ธรรมบศย. (2545). การพฒนาคณภาพการเรยนรโดยใช PBL (Problem-Based

Learning), วารสารวชาการ: 5 (2) กมภาพนธ, 11-17. มสยมาศ ดานแกว. (2557). การศกษาความสามารถในการแกปญหาและผลสมฤทธทางการเรยน

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 เรอง ระบบรางกายมนษยและสตว โดยใชการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน.

109

ยทธ ไกยวรรณ. (2550). การสรางเครองมอวจย. กรงเทพฯ: ศนยสอเสรมกรงเทพ. ราตร เกตบตตา. (2546). ผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอความสามารถในการแกปญหา

และความคดสรางสรรคทางคณตศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษา. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

รจ เฉลมสข. (2557). การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เพอพฒนาทกษะการท างานกลมของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสนทรายวทยาคม จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม.

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2543). เทคนคการวดผลการเรยนร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

วรรณทพา รอดแรงคา. (2541). ทฤษฎการสรางความร สสวท. 101 (เมษายน-มถนายน 2541), 7-11. วลล สตยาศย. (2547). การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก รปแบบการเรยนรโดยผเรยนเปน

ศนยกลาง. กรงเทพฯ: บคเนท. วาโร เพงสวสด. (2551). วธวทยาการวจย. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. วจารณ พานช. (2555). วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ:

มลนธสดศร-สฤษดวงศ. วทย เทยงบรณธรรม. (2541). พจนานกรมองกฤษ-ไทย. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน. วรฬ พรรณเทว. (2542). การออกแบบ. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพาณช. วรช วรรณรตน. (2541). บรรณนทศนผลการวจยดานแนะแนว. กรงเทพฯ: ส านกทดสอบทาง การศกษาและจตวทยามหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ววฒน กศล. (2547). การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เรอง ดวงอาทตยและดาวบรวาร ชนมธยมศกษาปท 4. ปรญญานพนธการศกษา มหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม. เวยงสด วงศชย. (2553). การพฒนาความสามารถในการแกปญหา และผลสมฤทธทางการเรยน

เรองการปกปกรกษาธรรมชาต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5โดยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน.

ศรชย กาญจนวาส. (2552). ทฤษฎการทดสอบแบบดงเดม. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

ศรพร มาวรรณา. (2546). ผลการใชทกษะการสอสารและการประเมนผลตามสภาพจรงทมตอ ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 เรองการน าเสนอขอมล. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

110

ศรวรรณ หลาคอม. (2557). การพฒนาความสามารถในการแกปญหาและผลสมฤทธทางการเรยน เรอง การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน.

ศโรรตน พลไชย. (2546). การศกษาประสทธภาพและผลการเรยนรดวยบทเรยนคอมพวเตอร เรอง การใชเครองมอเทคโนโลยทางการศกษา. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สมถวล วจตรวรรณา และคณะ. (2556). วจยเพอพฒนาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ: เจรญดมนคง. สมนก ภททยธน. (2546). การวดผลการศกษา. พมพครงท 4. กาฬสนธ : ประสานการพมพ. สมหวง องสน. (2554). การพฒนาความสามารถในการแกปญหา และผลสมฤทธทางการเรยนวชา

ชววทยา เรอง ระบบหมนเวยนเลอด ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน.

สคนธ สนธพานนท และคณะ. (2551). พฒนาทกษะการคดพชตการสอน. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: เลยงเชยง.

สทธาวรรณ ภาณรตน (2553). การเปรยบเทยบพฒนาการทางทกษะการเขยนเรยงความภาษาไทย

ของนกเรยนประถมศกษาปท 6 ระหวางกลมทประเมนตนเองโดยแบบตรวจสอบรายการ

กบแบบสอบถามปลายเปด. วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต,

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สทธพงษ พงษวร. (2552). การเรยนรวทยาศาสตรกบการน ามาใชในการด ารงชวต. นตยสารสสวท, 38 (163) พฤศจกายน-ธนวาคม, 7-10.

สรางค โควตระกล. (2541). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. . (2556). จตวทยาการศกษา. พมพครงท 11. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. สเทพ แพทยจนลา. (2554). ผลสมฤทธและความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เรอง

ดลยภาพของสงมชวต โดยการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน.

111

สพรรณ ชาญประเสรฐ. (2557). Active Learning การจดการเรยนรในศตวรรษท 21[ขอมล อเลกทรอนกส]. วารสารสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 42(188), 3.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษาแหงชาต. (2550). การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน. กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2551). ตวชวดและสาระการเรยนร แกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

อวยพร เรองตระกล. (2544: 17). การพฒนาและวเคราะหคณภาพของวธการวดคะแนน พฒนาการตามทฤษฎทดสอบแบบดงเดมและทฤษฎการตอบสนองขอสอบ. วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อาภรณ แสงรศม. (2543). ผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอลกษณะการเรยนรดวย ตนเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม และความพงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อ าพร ไตรภทร. (2543). คมอการเรยนการสอน การคดวเคราะห วจารณ. ขอนแกน: ขอนแกนการพมพ.

อมพร จ าเรญพานช. (2557). ผลการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเรอง ปญหาธรรมชาต สงแวดลอมทมตอผลสมฤทธทางการเรยนรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนเทศบาลวดก าแพง (อดมพทยากร) จงหวดชลบร. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

อมพวา รกบดา. (2549). ผลของการจดการเรยนรตามแนวคดวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงคม ตอผลสมฤทธทางการเรยนความสามารถในการคดแกปญหา และความพงพอใจของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน. Allen, D.E., Duch, B.J., & Groh, S.E. (1996). The Power of Problem Based Learning in

Introductory Science Courses. San Francisco : Jossey-Bass. Barrows, H.S. & Tamblyn, R.M. (1980). Problem Based Learning : An Apprpach to

Medical Education. Newyork : Spinger. Barrows, H.S. (1996). Problem Based Learning in Medicine and Beyond : A Brief

Overview. San Francisco : Jossey-Bass.

112

Behiye AKCAY. (2009). Problem-Based Learning in Science Education: Turkish Science Education. 6 (April 2009), 26-36.

Colman, M.R. (1995). "Problem-Based Learning : A New Approach for teaching Gifted Students", Gifted Today Magazine. 18 (May-June 1995), 18-19.

Diana, D., & Henk, S. (1995). The Advantages of Problem-Based Curriculam. Netherlands: Department of Educational Development and Research University of Limburg.

Dolmans, D., & Schmidt, H. (1995). The Advantages of a Problem-Based Curriculum. Netherlands : Department of Educational Development and Research University of Limburg.

Dolmans, D.H. J. M., & Snellen, B.H. (1997). "Seven Principles of Effective Case Design for a Problem-Based Curriculum", Medical Teacher. 19 (September 1997), 185-189. Hmelo, C.E., & Lin, Xiaodong. (2000). Becoming Self-Directed Learners : strategy

Development in Problem-Based Learning. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.

Howard, U.B. (1999). "Using a Social studies Theme to Conceptualize a Problem", The Social Studies. 90 (July-August 1999), 171-176.

Gijselaers, W.H. (1996). Connecting Problem-Based Practices with Educational Theory. San Francisco : Jossey-Bass.

Good, C.V. (1973). Dictionary of Education. New York : McGraw-hill Book. Schmidt, H.G. (1983). "Problem-Based Learning: Rationale and Description".

Medical Education. 17 (January 1983), 11-16. Willkerson, L. & Feletti, G. 1989. "Problem-Based Learning : One Approach to

Increasing student Participation", New Directions for Teaching and Learning. (Spring 1989), 51-60.

Woods, D.R. (1994). Problem-Based Learning: How to Gain the Most from PBL. Hamilton : W.L. Griffin Printing Limited.

113

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการจดการเรยนร ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ภาคผนวก ง คณภาพของแบบทดสอบ ภาคผนวก จ ภาพกจกรรมการจดการเรยนร

114

ภาคผนวก ก

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย

115

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย เรอง ผลของการจดการเรยนรวแบบใชปญหาเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

แผนการจดการเรยนแบบใชปญหาเปนฐาน และแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม 1. ผศ.นกล รตนดากล อาจารยประจ าแผนกวชาชววทยา ภาควชา

วทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

2. อาจารยกลวรา เตมรตน ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเดชะปตตนยานกล

อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

3. อาจารยนรย สาเมาะ ครช านาญการ โรงเรยนเบญจมราชทศ อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

116

แบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน, แบบบนทกภาคสนาม และแบบสมภาษณนกเรยน 1. .ผศ.ดร.อาฟฟ ลาเตะ อาจารยประจ าภาควชาประเมนผลและวจย

ทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

2. ดร.ศศธร พงสบรรณ อาจารยประจ าสาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตรเทคโนลยและการเกษตร มหาวทยาลยราชภฏยะลา

3. อาจารยกลวรา เตมรตน ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

117

ภาคผนวก ข

เครองมอทใชในการจดการเรยนร

แผนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

118

แผนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน รายวชา ชววทยา ชนมธยมศกษาปท 6 หนวยการเรยนรเรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม เวลา 12 ชวโมง

1. มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบ

ทองถน ประเทศ และโลก น าความรไปใชในในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน

2. สาระส าคญ

มนษยด ารงชวตอยทามกลางสงแวดลอมทงทเกดขนเองตามธรรมชาตและทมนษยสรางขนสงแวดลอมเหลานเออประโยชนตอมนษยในดานปจจยสโดยเปนแหลงอาหารทอยอาศยเครองนงหม และยารกษาโรค ในอดตประชากรมนษยมจ านวนนอยจงใชประโยชนจากทรพยากรทมอย ในธรรมชาตไดอยางเตมท เมอประชากรมนษย เพมมากขน ความตองการใชทรพยากร ธรรมชาต กเพมมากขนดวยจนท าใหไมเพยงพอ มนษยจงมการน าเทคโนโลยตาง ๆ มาใชเพอสนองตอบตอความตองการในการด าเนนชวต สงผลใหทรพยากรธรรมชาตลดนอยลง ทงในดานปรมาณและคณภาพ และเกดผลกระทบตอสงแวดลอมตามมาอกเปนลกโซ ดงนนเพอใหการใชทรพยากร ธรรมชาตเปนไปอยางมประสทธภาพและยงยนและมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด จงตองมการจดการทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ เพอน าไปสคณภาพชวตทดขน และกอใหเกดความยงยนของสงแวดลอมตอไป 3. ผลการเรยนรทคาดหวง

1. สบคนขอมล อภปรายและอธบายความสมพนธระหวางมนษยกบการใชทรพยากรธรรมชาต 2. อภปราย อธบาย และสรปแนวทางการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทง

การอนรกษและพฒนาทยงยน พรอมทงเสนอแนวทางในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

119

4. จดประสงคการเรยนร ดานความร 1. อธบายความหมายและความส าคญของทรพยากรธรรมชาตและความยงยนของสงแวดลอมได 2. สามารถยกตวอยาง การใชประโยชนและการจดการทรพยากรธรรมชาตเพอความยงยนได 3. น าความรเรองการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต ปญหาและการจดการไปใช

ประโยชนในชวตประจ าวน ดานทกษะกระบวนการ 1. สบคนขอมลไดอยางถกตองและเหมาะสม 2. มทกษะในการน าเสนอขอมลหนาชนเรยนไดอยางเหมาะสม 3. สามารถน าความรทไดไปใชในการแกปญหาได ดานคณลกษณะ 1. มความรบผดชอบ 2. มความกลาแสดงออก 3. ยอมรบฟงความคดเหนของผอน 4. ท างานรวมกบผอนไดอยางสรางสรรค

5. กระบวนการจดการเรยนร

ขนท 1 ท าความเขาใจกบสถานการณ (ชวโมงท 1) - ครเปดประเดนการเรยนโดยการน าแผนภาพแสดงการเปลยนแปลงของ

สงแวดลอมทงในอดตและปจจบน ใหนกเรยนดเพอเปรยบเทยบถงผลทเกดขนวามความเปนมาอยางไร และเกดอะไรขนถงไดมความแตกตางกน ใหนกเรยนสามารถทจะเชอมโยงถงยงยนของสงแวดลอม จากนนกท าการทดสอบนกเรยนกอนเรยนดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม จ านวน 30 ขอ - นกเรยนแบงกลมเปนกลมยอย กลมละ 5-6 คน ตามรปแบบกลมของการเรยนร แบบใชปญหาเปนฐาน กลาวคอ ในกลมประกอบดวยนกเรยนเกง 1 คน ปานกลาง 3-4 คน และออน 1 คน นกเรยนแตละกลมเลอก ประธาน รองประธาน เลขานการของกลม และระบหนาทของแตละคนอยางชดเจน และมการสบเปลยนหมนเวยนกนท าหนาทประธาน รองประธาน เลขานการของกลม ในแตละขนของการแสวงหาความร พรอมกบชแจงลกษณะการเรยนรวา นกเรยนแตละคนในกลมจะตองรวมมอกนศกษาหาความร และแลกเปลยนความคดเหนซงกนละกน

120

- ครแจกใบงานท 1 สถานการณปญหา และแผนภาพแสดงการเปลยนแปลงของ สงแวดลอมทางธรรมชาต ใหนกเรยนแตละกลมอานและท าความเขาใจเกยวกบค าศพท ขอความ ของสถานการณปญหาทไดรบ พรอมกบอภปรายกบนกเรยนวาแผนภาพเหลานสอถงอะไร ท าใหนกเรยนไดรอะไรบาง และใหประโยชนหรอผลกระทบแกมนษยอยางไร ในอนาคตหากสงเหลานเสอมโทรมลง จะสงผลตอการด าเนนชวตอยางไรบาง (แผนภาพเหลานสอถงการเปลยนแปลงของสงแวดลอมจากอดตถงปจจบน สภาพแวดลอมของชมชนในอดตและปจจบนมการเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา การกระท าของมนษยมสวนส าคญทท าใหสภาพแวดลอมเสยไป ทงโดยความจงใจและความรเทาไมถงการณจากกจกรรมตาง ๆ และจากการน าเทคโนโลยททนสมยมาใชอยางไมค านงถงผลเสยทมตอสงแวดลอม ท าใหเกดปญหาสงแวดลอมตาง ๆ ตามมามากมาย เชน มลพษทางอากาศ มลพษทางน า และปญหาเกยวกบทดน เนองจากคนเรามความตองการทจะใชชวตอยอยางสะดวกสบาย จงประดษฐคดคนและท ากจกรรมตาง ๆ ขนมากมาย เชน การสรางบาน การตดถนน การสรางเขอน เปนตน กจกรรมตาง ๆ เหลานเมอมเพมมากขน มผลท าใหสงแวดลอมเกดการเปลยนแปลงไปหรอเสอมโทรมลง)

ขนท 2 ระบปญหา (ชวโมงท 2) - หลงจากทนกเรยนท าความเขาใจกบสถานการณปญหาแลว ครแจกใบงานท 2 ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนวเคราะห ระบประเดนปญหาทไดจากการอานสถานการณดงกลาว โดยครน าอภปรายดวยค าถามกระตนดงน - จากสถานการณปญหามค าส าคญหรอขอความใดทถกกลาวถงบาง - จากสถานการณมปญหาอะไรเกดขนบาง - เพราะเหตใดนกเรยนจงระบวาสงนนเปนปญหา อธบายไดอยางไร - เพอนสมาชกในกลมชวยกนอภปรายเพอทจะกรอกขอมลลงในใบงาน

ค าส าคญ ค าถามกระตน แหลงน าตามธรรมชาต -มนษยใชประโยชนจากแหลงน าในดานใดบาง

-ความส าคญของแหลงน า โรงงานอตสาหกรรม -โรงงานอตสาหกรรมมการบ าบดน าเสยกอนทงสแหลงน าหรอไม

อยางไร -โรงงานอตสาหกรรมมความส าคญตอประเทศชาตอยางไร สงผลดตอสงแวดลอมอยางไร

121

ค าส าคญ ค าถามกระตน มลพษทางอากาศ -มลพษทางอากาศเกดจากอะไรบาง

-มผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอมอยางไร มลพษทางน า -มลพษทางน าเกดจากอะไรบาง

-มผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอมอยางไร การพฒนาประเทศ -การพฒนาประเทศมผลตอสภาพแวดลอมอยางไร

-การเตบโตทางเศรษฐกจ การขยายพนท มผลตอการพฒนาประเทศในดานใดบาง

ความเสอมโทรม -อะไรเปนสาเหตของความเสอมโทรม -แนวทางการปองกนหรอแกปญหาความเสอมโทรมของสงแวดลอมอยางไรบาง

ปญหาสขภาพ -ชมชนแออด / สภาพแวดลอมทเปลยนไปมผลตอปญหาสขภาพอยางไรบาง

ขนท 3 วเคราะหปญหา (ชวโมงท 3) - ครแจกใบงานท 3 ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนระดมสมอง อภปราย จบ

ประเดนปญหาและขอมลส าคญโดยใชความรเดมทมอยหรอทเคยเรยนมาแสดงความคดเหน พรอมกบน าอภปรายดวยค าถามกระตนดงน - นกเรยนอธบายไดหรอไมวาท าไมจงเกดเหตการณนขน และเกดขนเพราะอะไร - จากปญหาดงกลาวมสงใดทนกเรยนยงไมรบาง และจะท าอยางไรในการทจะ แกปญหานน

- แลวสรปประเดนปญหาทไดลงในใบงาน ขนท 4 สรางประเดนการเรยน (ชวโมงท 4) - ครแจกใบงานท 4 ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนก าหนดวตถประสงคและ

จดล าดบความส าคญของสมมตฐานทจะตองไปศกษาหาความรเพมเตม เพอน ามาตอบค าถามในสงทยงไมร ใหเขยนออกเปนประเดนการเรยนยอย ๆ พรอมทงวางแผน แบงหนาทรบผดชอบกนในกลม แลวกรอกประเดนการเรยนรลงในใบงาน

ขนท 5 แสวงหาความรเพมเตม (ชวโมงท 5-7) - สมาชกในกลมแตละคนจะแสวงหาขอมลเพมเตมจากภายนอกกลม โดยศกษา

122

ดวยตนเอง จากแหลงการเรยนรตาง ๆ เชน หนงสอเรยน วารสาร คมอตาง ๆ ทผสอนจดเตรยมไวในชนเรยน หรอเลอกศกษาคนควาในหองสมด หรออนเตอรเนตเพอแสวงหาความรมาตอบปญหาทสงสย - ครแจกแบบบนทกการเรยนรใหกบนกเรยนแตละคน เพอใหจดบนทกการ เรยนรของตนเอง ซงจะตองสงทกครงหลงจากสนสดการเรยนในประเดนนน ๆ เพอแสดงความรทไดรบจากการศกษาในรายบคคล

ขนท 6 รวบรวมความร (ชวโมงท 8-9) - นกเรยนแลกเปลยนความรทไดจากการศกษาคนควากบสมาชกในกลมและ

ชวยกนพจารณาวา ขอมลทไดนนสามารถน าไปใชตอบค าถามหรอแกปญหาไดหรอไม - นกเรยนแตละกลมรวมกนสรปความรทไดจากศกษาการคนควา เปน

แนวคดของกลมพรอมกบเตรยมน าเสนอแกเพอนในชนเรยน ขนท 7 สรปการเรยนรและน าเสนอ (ชวโมงท 10-12) - นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน กลมละ 10 นาท และให

เพอน ๆ ในหองซกถาม เพอเปนการเรยนรขอมลเพมเตมทแตกตางกนออกไปจากกลมอน แลวบนทกการเรยนรทไดจากการน าเสนอผลงานของกลมอน ๆ ลงในแบบบนทกการเรยนรของตนเอง

- ครสนทนา ซกถามนกเรยนใหพจารณาขอมลอกครงวา “ตอนนเราได ขอมลส าหรบทจะใชในการหาค าตอบของสถานการณปญหาครบถวนหรอยง มประเดนใดบางทตองไปศกษาคนควาเพมเตม"

- นกเรยนศกษาดวยตนเอง จากแหลงการเรยนรตาง ๆ เพมเตม เพอศกษา หาความรไปตอบปญหาเพมเตมใหสมบรณยงขน แลวบนทกลงในแบบบนทกการเรยนรของตนเองใหสมบรณกอนน าสงเมอสรปจบในหวขอเรองน

- ครน าการอภปรายเพอหาขอสรปรวมของชนเรยนวา ทรพยากรธรรมชาตทมอยในปจจบนน บางชนดกลดปรมาณลงไปมากอยางเหนไดชดเจน บางชนดกเสอมสภาพลงจนยากทจะฟนฟแกไขใหกลบมามสภาพดงเดม และบางชนดกสญหายหรอหมดไปจากโลก มนษยเปนผใชทรพยากรธรรมชาตเพอประโยชนในการด ารงชวตในขณะเดยวกนกเปนผท าใหทรพยากร ธรรมชาตเสอมโทรมลง จนท าใหเกดปญหาและผลกระทบตอคณภาพชวตของมนษยดงนนเราจงตองมการจดการกบทรพยากรทมอยนใหมความยงยนและมประสทธภาพมากทสด

- นกเรยนท าใบงานท 5 เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม

123

6. สอ / แหลงการเรยนร หนงสอเรยนรายวชาชววทยาของ สสวท. ใบงาน คมอเรยน หองสมด

อนเตอรเนต

7. การวดและประเมนผล

ดาน รายการประเมน เครองมอ เกณฑการประเมน ความร -ครตรวจความถกตอง

ความเรยบรอยจากใบงาน แบบทดสอบและแบบบนทกการเรยนร

-ใบงาน - แบบทดสอบ - แบบบนทกการเรยนร

-ตอบค าถาม ท าใบงาน และแบบทดสอบไดถกตองอยางนอย 70%

ทกษะกระบวนการ

-ครสงเกตความสนใจของนกเรยน -ครสงเกตพฤตกรรมการวางแผนและการด าเนนงานตามแผน ตลอดจนการบนทกผลการศกษาคนควา -ครสงเกตการท างานเปนกลมและการมสวนรวมในชนเรยน

- แบบประเมนการท างานกลม - แบบประเมนการน าเสนองานกลม -แบบบนทกภาคสนาม

-ตองไดคะแนนเฉลยอยในระดบด คอ คะแนน 11-15

คณลกษณะ -สงเกตคณลกษณะอนพงประสงคดานจรยธรรม เชน ความรบผดชอบ ความกลาแสดงออก การแสดงความคดเหน

-แบบประเมนผเรยนดานจรยธรรม -แบบบนทกภาคสนาม

-ตองไดคะแนนเฉลยไมต ากวา 5 คะแนน

124

บนทกหลงการสอน 1. ผลการสอน

……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………

2. ปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………

3. ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข ……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………

ลงชอ ……………………………….. ผบนทก (………………………………..) วนท........ เดอน..................พ.ศ............

125

แบบประเมนการท างานกลม

เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม กลมท ……. ผประเมนเขยนเครองหมาย / ลงในชองระดบคณภาพ รายการละ 1 ระดบ ล าดบท ลกษณะบงช ระดบคะแนน หมายเหต

1 2 3 4 5 1 การแบงหนาทการท างาน 1 = ปรบปรง

2 = พอใช 3 = ปานกลาง 4 = ด 5 = ดมาก

2 การแสดงความคดเหน 3 การมสวนรวมในชนเรยน 4 ท างานภายในเวลาทก าหนด 5 การสรปผล

รวมคะแนน ระดบคณภาพ

สรปผลแบบประเมนผเรยน ดงน

คะแนน 1-5 หมายถง ปรบปรง คะแนน 6-10 หมายถง พอใช คะแนน 11-15 หมายถง ปานกลาง คะแนน 16-20 หมายถง ด คะแนน 21-25 หมายถง ดมาก

ลงชอ ……………………………….. ผประเมน (………………………………..) วนท........ เดอน..................พ.ศ............

126

แบบประเมนผเรยนดานจรยธรรม (หวหนากลมประเมน)

เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม กลมท ……. ผประเมนเขยนเครองหมาย / ลงในชองระดบคณภาพ รายการละ 1 ระดบ ล าดบ ชอ-สกล ความ

ซอสตย ความ

รบผดชอบ การแสดง

ความคดเหน รวมคะแนน

1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 4 5 6

เกณฑการประเมน คะแนน 8-9 หมายถง ดมาก คะแนน 5-7 หมายถง ปานกลาง คะแนน ต ากวา 5 หมายถง ปรบปรง

การอธบายการประเมน รายการประเมน อธบายระดบคณภาพ

1 2 3 ความซอสตย ไมมความซอสตยขณะ

ท างานกลม มความซอสตยในบางชวงขณะท างานกลม

มความซอสตยตลอดในการท างานกลม

ความรบผดชอบ ไมมความรบผดชอบขณะท างานกลม

มความรบผดชอบในบางชวงขณะท างานกลม

มความรบผดชอบตลอดในการท างานกลม

การแสดงความคดเหน

ไมมการแสดงความคดเหนขณะท างานกลม

มการแสดงความคดเหนในบางชวงขณะท างานกลม

มการแสดงความคดเหนตลอดในการท างานกลม

127

แบบประเมนการน าเสนองานกลม

กลมท เนอหา การน าเสนอ การจด องคประกอบ

การอางอง การแบงงาน รวม

4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8

(ลงชอ).................................... ผประเมน วนท........ เดอน..................พ.ศ.......... เกณฑการใหคะแนน คะแนนตดสนระดบคะแนน

ดมาก = 4 16-20 หมายถง ดมาก ด = 3 11-15 หมายถง ด พอใช = 2 6 -10 หมายถง พอใช ปรบปรง = 1 1 -5 หมายถง ควรปรบปรง

128

เกณฑการประเมนระดบคณภาพ

เกณฑการ ประเมน

4 3 2 1

เนอหา ครอบคลมประเดนปญหาและตวอยาง ความรในเรองทท าด เยยม

ครอบคลมความรทจ าเปนในหวขอ ความรในเรองทท าด

ครอบคลมขอมลท จ าเปนเกยวกบหวขอ แตปรากฏ ขอผดพลาดในเรอง ขอเทจจรง 2-3 แหง

เนอหานอยหรอ ปรากฏ ขอผดพลาดหลายแหง

การน าเสนอ น าเสนอไดดดงดดความสนใจจากผฟง

น าเสนอไดคอนขาง ราบรน ดงดดความ สนใจผฟงไดในเวลา สวนใหญ

น าเสนอไมราบรนแต ยงคงรกษาความ สนใจจากผฟงไดเปนสวนใหญ

น าเสนอไมราบรน ผฟงไมสนใจ

การจด องคประกอบ

จดล าดบของเนอหา หวขอหรอรายการหวขอยอยจด หมวดหมไดด

ใชหวขอ หรอรายการหวขอยอยมา จดล าดบแตการจด องคประกอบ โดยรวมดไมตอเนอง

เนอหาจดล าดบอยาง เปนเหตเปนผลเปน

ไมมโครงสราง การจด องคประกอบมแต ขอเทจจรงเทานน

การอางอง ค าพด เอกสาร ทงหมดจดท าในรปแบบทก าหนด ระบแหลง อางองได ชดเจน

ระบแหลงอางอง บางสวน เอกสาร สวนใหญจดท าใน รปแบบทก าหนด

ระบแหลงอางอง บางสวน และไม บนทกขอมลใน รปแบบทก าหนด

แหลงอางองม นอยหรอไมมเลย

การแบงงาน จดแบงงานออกอยางเทาเทยมกน

ปรมาณงานแบงออกคอนขางเทาเทยมกน ถงแมวาปรมาณงานจะแตกตางกนในแตละคน

จดสรรปรมาณงาน แตมคนในกลมไมท างานบางสวนของ ตนเอง

ไมมการแบงงาน หรอสมาชกใน กลมถกมองวาไมท างาน

129

ภาพแสดงการเปลยนแปลงของสงแวดลอมในอดตและปจจบน

อดต ปจจบน

130

131

132

ใบงานท 1 สถานการณปญหา

ค าชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณตอไปนและท าความเขาใจกบค าศพทหรอขอความใหชดเจน

ทมา : ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

ในหลายประเทศทวโลก การเจรญเตบโตอยางรวดเรวของประชากรในเขตเมอง เปนเหตใหหนวยงานระดบทองถน ไมสามารถเอาใจใสดแลและใหบรการขนพนฐานแกประชาชนอยางเพยงพอ เชน ทอยอาศย และการสขาภบาล พนทการเกษตรทอยโดยรอบ กไมสามารถสนองความตองการในการบรโภคอาหาร และวตถดบตาง ๆ ได ขณะเดยวกนแหลงน าตามธรรมชาต กไมสามารถรองรบของเสยจากมนษย และโรงงานอตสาหกรรม ทปลอยน าทงลงไป จงเปนผลใหมการเจบปวยมากขน ทงในเขตเมองและชนบท ตลอดจนสงผลกระทบตอระบบนเวศ จากมลพษทางอากาศ และมลพษทางน าในเมองใหญหลายเมองของโลก ท าใหมผเสยชวตสงถง 10 ตอ 1,000 คน ผปวยหลายลานคน ไดกลายเปนผปวยทรนแรง

ประเทศไทยเปนประเทศหนงทมการเปลยนแปลงอยางเหนไดชด ในหลายพนท ซงคลายกบประเทศอนในภมภาคน ในชวง 3 ทศวรรษทผานมา ไดมการเนนการพฒนาเมองหลก และการพฒนาไปสประเทศอตสาหกรรม อตราการเจรญเตบโตโดยเฉลยของประเทศในชวงทศวรรษ 1980 ม GDP สงกวา 5% กอนทจะพบกบภาวะวกฤตทางเศรษฐกจ เมอป ค.ศ.1997 การเจรญเตบโตของเมองในประเทศไทย การอพยพยายถนไปสเมองทใหญกวา เปนสาเหตหลกท าใหมการขยายพนท ของเขตเมองอยางรวดเรว ปรากฏการณนสงผลใหอตราการเจรญเตบโต ของทอยอาศยสงกวาการเพมขนของประชากร โดยธรรมชาต ความเปนเมองจะยงคงขยายตอไป และคาดวา จะเพมเปน 2 เทาของปจจบนใน 25 ปขางหนา

ความเสอมโทรมทเกดขนอยางตอเนองเหลาน ไดกลบกลายเปนภาระตนทนของประชากรในเขตเมอง ทตองแบกรกในรปของปญหาดานสขภาพ ผลตภาพ ทศนยภาพ และเศรษฐกจโดยรวมในระยะยาว

133

ตารางท 1.1 ความเสยงดานสขภาพ ในพนทกรงเทพมหานคร ตามระดบความรนแรงของความเสยง

ระดบความรนแรง

ปจจยเสยง

ความเสยงสง - ฝนละออง - ตะกว - โรคทเกดจากเชอจลนทรย

ความเสยงปานกลาง

- คารบอนมอนอกไซด - โลหะอนๆ

ความเสยงต า - มลพษทางอากาศ - สารมลพษในอากาศอนๆ (ซลเฟอรไดออกไซด ไนโตรเจนออกไซด และโอโซน) - การปนเปอนของน าผวดน - การปนเปอนของน าใตดน - การปนเปอนของอาหาร

ตารางท 1.2 แสดงการล าดบ 10 โรค ทมผปวยมากทสดของประเทศไทย จากการเฝาระวงโรคระหวางป พ.ศ.2549-2555

โรค ล าดบ 10 โรค ทมผปวยมากทสดในแตละป

2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555

โรคอจจาระรวงเฉยบพลน 1 1 1 1 1 1 1

โรคอาหารเปนพษ 10 9 7 8 6 6 6

โรคบด 7 6 5 5 5 5 7

โรคตาแดงจากเชอไวรส 9 7 3 4 3 4 2

ไขหวด 8 8 9 9 8 8 8

โรคไขสกใส 10 9

ไขธรรมดาไมทราบสาเหต 2 2 2 2 2 2 3

ไขเลอดออก 6 10 10 7 9 7

ไขมาลาเรย 3 5 6 6 7 9 6

โรคปอดบวม 5 3 4 3 4 3 4

134

ใบงานท 2 ค าส าคญ/ประเดนปญหา

ค าชแจง ใหนกเรยนอภปรายกนในกลมเพอก าหนดค าส าคญ และประเดนปญหาทไดจากการอานสถานการณดงกลาว

ประเดนการอภปรายมดงน 1. จากสถานการณปญหามค าส าคญหรอขอความใดทถกกลาวถงบาง

………………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………...……………………………….... …………………………………………………………………………………………...……………………………….... ……………………………………………………………………………………………...………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………....….. ………………………………………………………………………………………………………………………....……..

2. จากสถานการณมปญหาอะไรเกดขนบาง ……………………………………………………………………………………………………………………....……... …………………………………………………………………………………………………………………………....... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... ………………………………………………………………………………………………………………………....……...

3. เพราะเหตใดนกเรยนจงระบวาสงนนเปนปญหา อธบายไดอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………...……... ………………………………………………………………………………………………………………………...……... ………………………………………………………………………………………………………………………...……... ……………………………………………………………………………………………………………………....……..... …………………………………………………………………………………………………………………..…....……...

135

ใบงานท 3 สาเหตของปญหา

ค าชแจง ใหนกเรยนอภปรายกนในกลมเพอหาสาเหตปญหาทไดจากการอานสถานการณดงกลาว ประเดนการอภปรายมดงน

1. นกเรยนอธบายไดหรอไมวาท าไมจงเกดเหตการณนขน และเกดขนเพราะอะไร …………………………………………………………………………………………………………………………....... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... ……………………………………………………………………………………………………………………....……... ……………………………………………………………………………………………...……………………………....

2. จากปญหาดงกลาวมสงใดทนกเรยนยงไมรบาง และจะท าอยางไรในการทจะแกปญหานน

………………………………………………………………………………………………………………………....…... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... ……………………………………………………………………………………………………………………....……... ……………………………………………………………………………………………………………………....……... ……………………………………………………………………………………………………………………....……... ……………………………………………………………………………………………………………………....……...

136

ใบงานท 4 วตถประสงค/ประเดนการเรยน

ค าชแจง ใหนกเรยนอภปรายกนในกลมเพอก าหนดวตถประสงคการเรยนร ขอบเขตของการศกษาทก าหนดขนเพอใหสามารถน ามาอธบายปญหาได แลวก าหนดเปนประเดนการเรยน เพอน ามาตอบค าถามในสงทยงไมร วตถประสงค

…………………………………………………………………………………………………………………………....... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... …………………………………………………………………………………………………………………………....... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... ………………………………………………………………………………………………………………………....…... ………………………………………………………………………………………………………………………....…...

ประเดนการเรยน

……………………………………………………………………………………………………………………....……... ……………………………………………………………………………………………………………………....……... ……………………………………………………………………………………………………………………....……... …………………………………………………………………………………………………………………....………... …………………………………………………………………………………………………………………....………... …………………………………………………………………………………………………………………....………... …………………………………………………………………………………………………………………....………... …………………………………………………………………………………………………………………....………...

137

ใบงานท 5 เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม

ชอ-สกล.......................................................................................... เลขท ................กลมท ................

ค าชแจง จงตอบค าถามตอไปนใหสมบรณ

1. นกเรยนจะมแนวทางในการจดการทรพยากรน า เพอไมใหเกดปญหามลพษของน าไดอยางไร แนวค าตอบ 1. ไมทงขยะมลฝอยลงในแหลงน า 2. ลดการใชสารพษทางการเกษตร เชน ปย สารก าจดแมลง 3. การจดใหมระบบบ าบดน าเสยในชมชนกอนปลอยลงสแมน าล าคลอง 4. ก าหนดมาตรฐานน าทงและใหมผลบงคบใชตามกฎหมาย 5. สงเสรมใหมการใชน าหมนเวยน 6. มการเผยแพรประชาสมพนธ และรณรงคการอนรกษและจดการน าอยางตอเนอง 2. ในปาไมมสงมชวตทส าคญกกลม อะไรบาง ยกตวอยางประกอบ แนวค าตอบ ในปาไมมสงมชวตทส าคญ 3 กลมไดแก 1. สงมชวตจ าพวกพช ไดแก ตนไมทงขนาดใหญ ขนาดเลก รวมทงเถาวลย และไมเลอยตางๆ พชท าหนาทเปนผผลตในระบบนเวศ และ เปนแหลงปจจยส 2. สงมชวตพวกสตว ไดแก สตวปาทกชนดทอาศยอยอยางอสระในปาท าหนาทเปนผบรโภค สตวปานอกจากจะเปนอาหารแลวยงคอยชวยควบคมสมดลธรรมชาตของปาดวย เชน แมลงชวยกนพชไมใหมมากเกนไป นกชวยควบคมก าจดแมลงและหนอน ทเปนศตรพช สตวปาชวยแพรกระจายพนธพช เปนองคประกอบทท าใหธรรมชาตมความสมดล 3. ผสลายสารอนทรย ไดแก จลนทรย แบคทเรย และเหดราชนดตาง ๆ ซงชวยเปลยนสารอนทรย ใหเปนสารอนนทรยซงเปนสารอาหารของพช

138

3. การทพนทปาไมลดลง กอใหเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพหรอไม และมผลตอปจจยทางชวภาพหรอไม อยางไร แนวค าตอบ การทปาไมลดลงกอใหเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพ คอ แกสคารบอนไดออกไซด เพมขนเกดปรากฎการณเรอนกระจก และอณหภม ผวโลกสงขน เกดสภาพแหงแลง ลมฟาอากาศแปรปรวน ฤดรอนรอนจด ฤดหนาวหนาวจด เมอฝนตกจะเกดภาวะน าทวม เพราะไมมตนไมชวยดดซบน ามผลตอปจจยทางชวภาพ คอสตวปาไมมทอยอาศย ท าลายแหลงอาหารและแหลงเพาะพนธสตวปา 4. ถานกเรยนเปนเจาหนาทของรฐ ทสามารถบรหารจดการทรพยากรปาไมได นกเรยนคดวาจะสามารถอนรกษทรพยากรปาไมดวยวธใดบาง แนวค าตอบ การอนรกษทรพยากรปาไม มแนวทางดงน 1. ปฏบตตามนโยบายแหงชาต คอก าหนดพนทปาไมรอยละ 40 2. ใหความรแกประชาชน ในเรองประโยชน และ ความส าคญของปาไม 3. สงเสรมการปลกปา และ ปองกนการบกรกและท าลายปา 4. ก าหนดพนทปาอนรกษ 5. ใชไมอยางประหยด และมประสทธภาพ 5. การปลกพชคลมดน การปลกพชตามแนวระดบ และการปลกพชหมนเวยน ชวยรกษาคณภาพของดนไดอยางไร แนวค าตอบ การปลกพชคลมดน เปนการชวยยดดนเนองจากหญาหรอพชทปลกชวยลดแรง ปะทะของลมและฝน พชทปลกควรมใบหนาแนน รากมากและลก เชน หญาแฝก สวนพชวงศถวนอกจากจะยดดนแลวยงชวยตรงไนโตรเจน ท าใหดนมสารอาหารเพมขนดวย การปลกพชตามแนวระดบ ชวยลดอตราการไหลบาของน า และการพงทลายของหนาดนได เชน หญาแฝก การปลกพชหมนเวยน ชวยเพมความสมบรณของสารอาหารในดน และลดการระบาดของโรคพชบางชนดในรอบป

139

6. การกระท าของมนษยทเปนสาเหตท าใหเกดมลพษทางอากาศ ไดแกอะไรบาง และเกดขนไดอยางไร แนวค าตอบ กจกรรมตางๆ ของมนษยทท าใหเกด มลพษทางอากาศ ไดแก 1. การคมนาคมขนสง โดยการใชยวดยาน พาหนะตาง ๆ ทงทางบก ทางน า ทางอากาศ มการเผาไหมเชอเพลง จากเครองยนต และปลอยออกสอากาศ รวมทงการเผาไหม ทไมสมบรณท าใหเกดแกสพษ ไดแก แกสคารบอนมอนอกไซด คารบอนไดออกไซด ไฮโดรคารบอน ออกไซดของซลเฟอร และ ออกไซดของไนโตรเจน เปนตน 2. โรงงานอตสาหกรรม เปนแหลงทปลอยสารออกมาปนเปอนในอากาศ ทงในรปแบบของแกสตาง ๆ และอนภาค ไดแก โรงงานอตสาหกรรมน ามน โรงงานอตสาหกรรมเคม โรงงานอตสาหกรรมอาหาร โรงงานอตสาหกรรมโลหะ โรงงานผลตกระแสไฟฟา โรงงานปนซเมนต สารทปลอยออกมาสวนใหญเปนไฮโดรคารบอน ออกไซดของไนโตรเจน ออกไซดของก ามะถน แกสคารบอนไดออกไซด สารตะกว ปรอท แคดเมยม เขมา ควน เถา ฝนละออง ไอของสารประกอบตะกว และไอของกรด เปนตน 3. การกอสรางและการระเบดหน ท าใหอนภาคของแขงพวกฝนละออง ปลวฟงกระจาย ไปในอากาศ รวมทงการขดซอมถนนตางๆ 4. การเกษตรกรรม เกษตรกรใชสารเคมและวตถมพษ ในการก าจดแมลงศตรพช และใชยาปราบศตรพช โดยการฉดพน ท าใหสารเคมฟงกระจายอยในอากาศ และ ตกคางอย ในสงแวดลอม ทงในอากาศ น า และ ดน 5. ขยะมลฝอยและสงปฏกล ขยะมลฝอยและของเนาเสยจากแหลงชมชน รวมทงสงปฏกล จ าพวกมลสตวตาง ๆ จากการเกษตร เมอน ามาทงไวจะเกดการยอยสลายโดยจลนทรย ท าใหเกดกลนเหมนของแกสตาง ๆ โดยเฉพาพอยางยงแกสไฮโดรเจนซลไฟด (H2S) ฟงกระจายในอากาศเปนบรเวณกวาง ท าใหเกดกลนเหมน 7. ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยตางๆ มผลดตอการพฒนาประเทศ แตมผลกระทบตอการคงอยของทรพยากรธรรมชาต นกเรยนเหนดวยกบขอความนหรอไม เพราะเหตใด แนวค าตอบ เหนดวย เพราะความเจรญกาวหนาทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ท าใหเกดการพฒนาทางดานเศรษฐกจ สงคม และอตสาหกรรมอยางมาก ท าใหชวตความเปนอยของมนษยมความสะดวกสบายมากขน เพราะมเครองใชตาง ๆ มากขน แตการพฒนาเครองมอ

140

เครองใชเหลาน ตองใชวตถดบจากธรรมชาตมากขน และมกใชอยางไมมขอบเขต และยงสามารถใชเครองมอเทคโนโลยเหลานไปท าลายทรพยากรปาไม การขดแร ไดรวดเรวขน ท าใหทรพยากรเหลานตองสญเสยไปอยางรวดเรว และใชไปอยางฟมเฟอย ไมคมคา นอกจากนในกระบวนการผลตทางอตสาหกรรม การท าเกษตรกรรม รวมทงการด ารงชวตประจ าวน ยงปลอยของเสยและขยะออกสสงแวดลอมในปรมาณมาก ท าใหเกดปญหามลภาวะของน า ดน อากาศ ปญหาทรพยากร ธรรมชาตเสอมโทรม 8. เพราะเหตใด ในปจจบนน ปญหาสงแวดลอมจงทวความรนแรง ขนเรอยๆ ทงทรฐบาลไดมการออกพระราชบญญตมาบงคบใช และควบคมมากมายใหแสดงความคดเหนตอปญหาดงกลาว แนวค าตอบ ถงแมวารฐบาลไดออกพระราชบญญต มาบงคบใชและด าเนนการทางสงแวดลอม แตปญหาของสงแวดลอมกยงทวความรนแรงขนเรอย ๆ มสาเหตดงนคอ 1. หนวยงานแตละหนวยมการใชกฎหมาย ซ าซอน และ กระจดกระจาย คอ หนวยงานแตละแหงถอกฎหมายกนคนละฉบบ เชน โรงงานอตสาหกรรมแหงหนงปลอยน าเสยลงสแมน า กมความผดตามพระราชบญญตโรงงาน พระราชบญญตการเดนเรอนานน าไทย พระราชบญญตการรกษาความสะอาด พระราชบญญตสาธารณสข พระราชบญญตการประมง ท าใหเปนปญหา และอปสรรคในการใชกฎหมาย 2. กฎหมายก าหนดโทษ ไวเบาเกนไป ท าใหผกระท าความผดไมเกรงกลวตอกฎหมาย 3. ขาดการกระจายอ านาจในการบงคบใชกฎหมาย เปนเหตใหขาดความคลองตว ไมมการใหอ านาจแกเจาพนกงานของกระทรวงทจะจบกมผกระท าผด ตองไปแจงตอเจาหนาทต ารวจจงจะจบกมได ท าใหเกดความเสยหายไมทนตอเหตการณ 4. เจาพนกงานทเกยวของละเลย การปฏบตหนาทในการควบคมกฎหมาย 5. การบงคบใชกฎหมายไมเตมรป การกระท าความผดสวนใหญพบเหนแตการลงโทษปรบเทานน ไมมการรบทรพย

141

9. เพราะเหตใด การพฒนาจงตองด าเนนการควบค ไปกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แนวค าตอบ เพราะการพฒนากบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หมายถงการใชทรพยากรธรรมชาตอยางชาญฉลาด ถกตองตามหลกวชาการ เพอจะไดมใชในอนาคตไดนานๆ รวมทงการเสรมสรางคณภาพสงแวดลอม เพอคณภาพชวตทดของประชากรมนษย 10. เพราะเหตใด ประเทศตาง ๆ ทวโลกจงใหความสนใจกบกระบวนการพฒนาทยงยนในการแกปญหาสงแวดลอม แนวค าตอบ เพราะการพฒนาทยงยน คอ การพฒนาทงทางดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และทรพยากรธรรมชาต โดยมงใชทรพยากรธรรมชาตอยางชาญฉลาด ถกตองตามหลกวชาการมการบ ารงรกษา และใชอตราทจะเกดการทดแทนไดทนอยางตอเนอง เพอจะไดมทรพยากรใชอกในอนาคต รวมทงเสรมสรางคณภาพสงแวดลอม เพอคณภาพชวตทดของประชากร และการพฒนานนตองค านงถงความเสยหายของสงแวดลอม และปองกนปญหาความเสอมโทรมทจะเกดแกสงแวดลอม

142

แบบบนทกการเรยนร

ชอ-สกล.......................................................................................... เลขท .............. ..กลมท................ สงทไดรบมอบหมายจากกลม................................................................................................. .............

วนท รายการทเรยนร ผตรวจ

143

ภาคผนวก ค

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

1. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา 2. แบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 3. แบบบนทกภาคสนาม

4. แบบสมภาษณนกเรยน

144

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม

ค าชแจง

1. แบบทดสอบฉบบนเปนแบบปรนยเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ ใชเวลา 20 นาท 2. ใหนกเรยนอานค าถามใหเขาใจแลวเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว โดยท า

เครองหมาย X ลงในชองตรงกบตวอกษรทเลอกลงในกระดาษค าตอบ

3. ถาตองการเปลยนค าตอบใหขดเสนทบ X ค าตอบทไมตองการ แลวท าเครองหมาย X ลงใน

ชองตวเลอกใหม เชน

4. หามขดเขยนขอความใด ๆ ลงในแบบทดสอบ 5. เขยน ชอ –สกล เลขท ชน ลงในกระดาษค าตอบ เมอเรยบรอยแลว ใหลงมอท า

แบบทดสอบ

ขอ ก ข ค ง 0 X

ขอ ก ข ค ง 0 X X

145

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชววทยาเพมเตม ชนมธยมศกษาปท 6 เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557

1. "สงทไดมาจากธรรมชาตและมประโยชนตอความเปนอยของมนษย เรยกวา ทรพยากรธรรมชาต ดงนน แสงอาทตยจงถอไดวาเปนทรพยากรธรรมชาตเชนกน" ขอความนถกตองหรอไม เพราะเหตใด ก. ถกตอง เพราะ แสงมความจ าเปนตอการด ารงชวตของมนษย

ข. ถกตอง เพราะ เราสามารถแปลงแสงอาทตยใหเปนพลงงานได ค. ไมถกตอง เพราะ แสงเปนสงทไมตองเสาะแสวงหามาใชประโยชน ง. ไมถกตอง เพราะ แสงไมสามารถน ามาใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมได

2. ทรพยากรธรรมชาตแบงออกเปนกประเภท ก. 2 ประเภท ข. 3 ประเภท ค. 4 ประเภท ง. 5 ประเภท

3. ทรพยากรธรรมชาตสนเปลอง หมายถงขอใด ก. ทรพยากรธรรมชาตทมราคาแพงและใชหมดไปไดโดยงาย ข. ทรพยากรธรรมชาตทเมอเปลยนรปไปแลวไมสามารถท าใหเหมอนเดมไดอก ค. ทรพยากรธรรมชาตทเราไมสามารถหาสงอนซงมคณสมบตคลายกนมาทดแทนได ง. ทรพยากรธรรมชาตทเมอใชหมดไปแลวไมสามารถท าหรอสรางใหเกดขนมาใหมในชว ชวตมนษยได

4. ขอใดเปนทรพยากรทใชแลวไมหมดหรอมใชตลอด ก. ถานหน ข. น ามน ค. อากาศ ง. แร

5. ขอใดเปนทรพยากรทใชแลวหมด ก. น า ข. แสงแดด

ค. อากาศ ง. น ามน 6. ทรพยากรธรรมชาตใดทมอทธพลตอการด ารงชวตมากทสด

ก. ทรพยากรดน ข. ทรพยากรน า ค. ทรพยากรเชอเพลง ง. ทรพยากรปาไม

146

7. น าในธรรมชาตทวไปทมคณภาพด จะมคาดโอประมาณเทาไร ก. 2.5- 4 มลลกรม/ลตร ข. 3.5-6.7 มลลกรม/ลตร ค. 5-7 มลลกรม/ลตร ง. 7.2-9 มลลกรม/ลตร

8. ขอความใดถกตองทสด ก. ถามอนนทรยสารในน ามาก จะม BOD สง ข. ถามอนนทรยสารในน ามาก จะม BOD ต า ค. ถามอนทรยสารในน ามาก จะม BOD สง ง. ถามอนทรยสารในน ามาก จะม BOD ต า

9. นกเรยนไดไปเทยวสถานทแหงหนงพบวามปาไม น าตก ถ า หบเหว เปนพนททเปนธรรมชาตดงเดมไมเคยมมนษย เขาไปรบกวน สตวปาหลายชนด และพนธไมแปลกๆ กยงปรากฏอย สถานทนมบรเวณหนงพนตารางกโลเมตร สถานทแหงนคอทใด ก. สวนรกขชาต ข. ปาสงวนแหงชาต

ค. วนอทยาน ง. อทยานแหงชาต 10. ขอใดเปนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตทดทสด

ก. การบกเบกปาชายเลนเพอเพมพนทเพาะเลยงสตวน าชายฝง ข. การเพมผลผลตของเกษตรกรโดยใชปยเคมในปรมาณมากตดตอกน ค. การปฏบตตามผงเมองเพอรองรบการขยายตวของประชากรทเพมมากขน ง. การปลอยปาไมใหอยตามธรรมชาต โดยไมมการตดเลยเพอเปนการรกษาตนน าล าธาร

11. การแกปญหาสงแวดลอมเปนพษมหลายวธ วธไหนทเกดผลตอสงแวดลอม นอยทสด ก. ไมทงขยะลงในแมน าล าคลอง และถนน ข. ไมสบบหร เพราะจะท าใหเปนโรคหลอดลม และมะเรง ค. น าทงจากโรงงานอตสาหกรรม ตองท าใหสะอาดกอนระบายน าทง ง. ควบคมเสยงของรถจกรยานยนต และควนพษทออกจากทอไอเสยรถยนต

12. ปจจบนสถานการณสงแวดลอมของประเทศไทยในเรองใดทเปนปญหาระดบโลก ก. สถานการณขยะมลฝอย ข. สถานการณมลพษทางน า ค. สถานการณมลพษทางเสยง ง. สถานการณมลพษทางอากาศ

147

13. ถาในบรรยากาศของโลกมปรมาณแกสคารบอนไดออกไซด เขมาควน ฝนละออง และไอน า มากจนเกนไปจะ กอใหเกดผลกระทบตอโลกอยางไร

ก. ท าใหอณหภมใกลผวโลกสงขนมากกวาปกตทควรจะเปน ข. ท าใหพลงงานความรอนจากดวงอาทตยไมสามารถสองผานมายงโลกได ค. ท าใหบนโลกมฤดหนาวยาวนานกวาฤดรอน และในฤดหนาวมรอากาศหนาวจด ง. ท าใหพชสรางอาหารไดนอยลง เนองจากแสงอาทตยสะทอนออกนอกโลกมากขน

14. การเสยสมดลธรรมชาตขอใดทสามารถฟนฟกลบมาเหมอนเดมไดชาทสด ก. การสรางเขอนเพอการเกษตร ข. การท าไรเลอนลอยของชาวเขา ค. การตดไมมาใชในการกอสราง ง. การเกดไฟไหมปาโดยธรรมชาต

15. ใครทปฏบตตนตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ขบรถยนตอยางประหยดเชอเพลง ไดดทสด ก. นายโอ ขบรถดวยความเรวสง เพอลดเวลาการท างานของ ข. นายพ ขบรถกระบะอยางชา ๆ เพอใหเครองยนตท างานเบาๆ ค. นายบ ขบรถคนใหญดวยความเรวสง ปดแอร เปดกระจกรบลม ง. นายเอฟ ขบรถคนเลกๆ ดวยความเรวระหวาง 60 – 80 กโลเมตรตอชวโมง

16. ขอใดเปนปญหาทส าคญทสดทกอใหเกดมลพษทางดน ก. ถงพลาสตก กระปองโลหะ และกลองโฟม ข. เศษวสดตางๆ จากสตวและผลตภณฑจากสตว ค. กระดาษ กลองกระดาษ และหนงสอพมพเกา ง. เศษซากพช และใบไมทรวงหลนทบถมเปนจ านวนมาก

17. การใชสารซเอฟซในทางการเกษตรและอตสาหกรรมเปนสาเหตส าคญทท าลายโอโซนในชนบรรยากาศขอใด ตอไปนเปนผลกระทบจากการลดลงของโอโซน

1. มะเรงผวหนงเพมขน 2. แพลงกตอนในทะเลลดลง 3. ภมอากาศเปลยนแปลง 4. รงสยวแผมายงพนโลกเพมขน

ก. 1 และ 4 ข. 1, 2 และ 3 ค. 1, 2 และ 4 ง. 1, 2, 3 และ 4

148

18. ขอใดเปนการอนรกษดนและน าทไมถกวธ ก.สรางฝายบนไหลเขาส าหรบกกเกบน า เพอการเกษตรในทกฤดกาล ข.สงเสรมใหมการส ารวจแร และใหสมปทานขดแรโลหะ ค. การถลงแร เกดน าขน ท าใหไรนาเสยหาย จ าเปนตองสรางท านบขงน าทขนใหตกตะกอน ง. เมอมการขดเจาะหาสนแรแลว เกดเปนหลมบอ กท าการปรบปรงดนใหเปนทเลยงสตว

และบอเลยงปลา

จงพจารณาวากจกรรมดงตอไปน ใชแนวทาง 3Rs แลวตอบค าถามขอท 19-21 1. ตกอาหารมาในปรมาณทตนเองรบประทานหมดพอด ไมใหมอาหารเหลอทง 2. น าถงผาไปใสของแทนถงพลาสตกเวลาทไปซอของทตลาดสด 3. ซอน ายาลางจานชนดเตมใสในขวดน ายาลางจานเดม 4. บรจาคคอมพวเตอรทตนเองไมไดใชใหกบมลนธวดสวนแกว 5. การน าเศษขวดแกวมาหลอมท าขวดใหม 6. ซอกลองใสเอกสารทท าจากกระดาษใชแลว 7. ใชปยคอกปยหมกในการเกษตรทดแทนการใชปยเคม 8. รานคาในโรงเรยน ลดราคาใหนกเรยนทน าภาชนะของตนเองมาซอน าผลไม

19. ขอใดใชหลก Reduce (การลดการใช)

ก. 3,4 ข. 1,2,8 ค. 5,6,7 ง. 1,3,6,7

20. ขอใดใชหลก Reuse (การใชซ า) ก. 3,4 ข. 1,2,8 ค. 5,6,7 ง. 1,3,6,7

21. ขอใดใชหลก Recycle (การน ากลบมาใชใหม แปรสภาพ) ก. 3,4 ข. 1,2,8 ค. 5,6,7 ง. 1,3,6,7

22. ฝนกรดเกดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซลอยางสมบรณมสาเหตมาจากสารพษใดมากทสด ก. ออกไซดของไนโตรเจน ข. ไฮโดรคารบอน ค. ซลเฟอรไดออกไซด ง. คารบอนมอนอกไซด

149

23. การจดการสงแวดลอมเบองตน มวตถประสงคตรงกบขอใดมากทสด ก. เพออนรกษ ข. เพอปองกน ค. เพอชะลอ ง. เพอแกปญหา

24. วธการใดทจะชวยรกษาปาไมใหคงอยไดอยางยงยน ก. ยกเลกการสมปทานปาไม ข. ปลกปาเพมเทาทตดตนไมไปใช ค. ก าหนดเขตปาสงวนเอาไวใหมากทสด ง. เลอกตดตนไมเฉพาะทจ าเปนหรอใชประโยชนได

สถานการณท 1 จงอานสถานการณตอไปนแลวตอบค าถามขอท 25-27

ปญหานาราง ต.บานกลาง จ.ปตตาน เกดจากการใชทรพยากรดนอยางเขมขนในการท านา สงผลใหดนมความเสอมโทรม จากการใชปยเคมและยาฆาแมลง ซงชาวนาสวนใหญขาดความรและจตส านกในการอนรกษดน เมอดนเสอมสภาพท าใหไดผลผลตขาวต า ชาวนาจงทงทนาแลวหนไปประกอบอาชพรบจางแทน 25. ปญหาของสถานการณนคออะไร ก. การใชปยเคมและยาฆาแมลง ข. นาราง

ค. ดนเสอมโทรม ง. ผลผลตต า

26. สาเหตของปญหานคออะไร ก. การใชปยเคมและยาฆาแมลง ข. นาราง

ค. ดนเสอมโทรม ง. ผลผลตต า

27. จากปญหาทเกดขนควรมการแกไขอยางไร ก. ออกกฎหมายคมครอง ข. เปลยนอาชพ

ค. ใหความรเรองดนแกชาวนา ง. ปลกพชหมนเวยน

150

สถานการณท 2 จงอานสถานการณตอไปนแลวตอบค าถามขอท 28-30 ปญหาภยแลงทวความรนแรงขน ในภาคอสานชาวบานไดรบผลกระทบจากภยแลงมานาน

นอกจากจะท าใหชาวบานขาดน าดมน าใชแลว ยงท าใหขาดแคลนอาหารเลยงครอบครวอกดวย โดยเฉพาะในเดอนเมษายน ซงมอากาศรอนมาก ท าใหแหลงน า ล าคลองแหงขอด ชาวบานหาปลา กบ เขยด มาเปนอาหารยากขน ตองตกอยในสภาพอดมอกนมอ 28. ปญหาของสถานการณนคออะไร ก. ชาวบานยากจน ข. ภยแลง

ค. สตวหายาก ง. ภมอากาศเปลยนแปลง

29. สาเหตของปญหานคออะไร ก. ชาวบานยากจน ข. ภยแลง

ค. สตวหายาก ง. ภมอากาศเปลยนแปลง

30. จากปญหาทเกดขนควรมการแกไขอยางไร ก. กกตนอาหาร ข. เลยงปลา เลยงกบไวเปนอาหาร

ค. รณรงคลดภาวะโลกรอน ง. สรางแหลงน าใชในหนาแลง

151

แบบวดความพงพอใจ ในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนร ค าชแจง ใหนกเรยนเตมขอความลงในชองวางตามความเปนจรง

1. ชอ ............................................................. เลขท .......................... ชน .............. 2. อาย ...................... ป 3. ระดบผลการเรยน ..........................................

ตอนท 2 ความพงพอใจของนกเรยนในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

ค าชแจง หลงจากทนกเรยนไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานแลว นกเรยนม

ความพงพอใจในการจดการเรยนรอยางไร โปรดท าเครองหมาย / ลงใน ชองวางทตรงกบระดบความพงพอใจของนกเรยนมากทสด

ระดบความพงพอใจ มเกณฑการใหคะแนนดงน

5 หมายถง พงพอใจระดบมากทสด 4 หมายถง พงพอใจระดบมาก 3 หมายถง พงพอใจระดบปานกลาง 2 หมายถง พงพอใจระดบนอย 1 หมายถง พงพอใจระดบนอยทสด

152

ความพงพอใจของนกเรยนในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

ขอท ขอความ ระดบความพงพอใจ มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

ดานบทบาทผสอน 1 ครสงเสรมใหนกเรยนมความกระตอรอรน

ในการเรยนร

2 ครใหค าปรกษา แนะน า ดแลนกเรยนอยางทวถง

3 ครใหความชวยเหลอหรอชวยแกปญหาใหแกนกเรยนตามความเหมาะสม

4 ครเปดโอกาสใหนกเรยนเปนผสรปบทเรยนดวยตนเอง

ดานบทบาทผเรยน 5 นกเรยนไดมสวนรวมในการอภปรายและ

แสดงความคดเหนในกลมยอย

6 นกเรยนยอมรบฟงความคดเหนซงกนและกน

7 นกเรยนสามารถตอบประเดนปญหาได โดยใชกระบวนการคดวเคราะห

8 นกเรยนไดตงประเดนปญหาในสงทตนเองอยากร

ดานการจดการเรยนร 9 ความยากงายของเนอหาเหมาะสมกบ

นกเรยน

10 นกเรยนไดปฏบตกจกรรมเปนไปตามล าดบขนตอน

11 นกเรยนพอใจทไดก าหนดประเดนการเรยนและไดวางแผนการเรยนดวยตนเอง

153

ขอท ขอความ ระดบความพงพอใจ มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

12 นกเรยนชอบวธการเรยนทเรมตนดวยสถานการณปญหากอนเรยนรเนอหา

ดานการวดและประเมนผล 13 นกเรยนมสวนรวมในการก าหนดเกณฑ

การประเมนผล

14 นกเรยนมสวนรวมในการประเมนผลงาน 15 นกเรยนไดรบการประเมนผลทหลากหลาย

รปแบบ

16 มการน าผลการประเมนไปปรบปรงการจดการเรยนการสอน

ดานประโยชนทไดรบ 17 นกเรยนไดฝกทกษะการคดวเคราะหและม

ความสามารถในการแกปญหา

18 ท าใหนกเรยนสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได

19 นกเรยนเขาใจเนอหาไดลกซงและครอบคลมมากขน

20 ท าใหนกเรยนไดคดคนและสรางสรรค ผลงานดวยตนเอง

ขอเสนอแนะเพมเตม ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................... .............................................................................................................. ...................................................................................

154

แบบบนทกภาคสนาม โรงเรยน................................................................... บนทกครงท.............. วนท............................... เรองทสอน.............................................................................................................. ชน................... ค าชแจง แบบบนทกภาคสนามน ใชส าหรบจดบนทกเหตการณตาง ๆ รวมทงพฤตกรรมของนกเรยนท เกดขนในระหวางการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน 1. พฤตกรรมการเรยนรในขนท าความเขาใจกบสถานการณ ……………………………………………………………………………………………………………….……………………………….………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….…….……………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………….…………………………………… 2. พฤตกรรมการเรยนรในขนระบปญหา ……………………………………………………………………………………………………………….………………………………….……………………………………………………………………………..………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………… …………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………… 3. พฤตกรรมการเรยนรในขนวเคราะหปญหา ……………………………………………………………………………………………………………….………………………………….…………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………… …………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………… 4. พฤตกรรมการเรยนรในขนสรางประเดนการเรยน …………………………………………………………………………………………………………….…………………………….………………………………………………………………………………..………………………………………………………………….….……… ………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….……….………………………………………

155

5. พฤตกรรมการเรยนรในขนแสวงหาความรเพมเตม …………………………………………………………………………………………………………….……………………………………….………………………………………………………………………..………………………………………….……………………….……… ………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….…….……………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….…….……………………………………… 6. พฤตกรรมการเรยนรในขนรวบรวมความร …………………………………………………………………………………………………………….……………………………….……………………………………………………………………………………………………………….…….……………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………… …………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………… 7. พฤตกรรมการเรยนรในขนสรปการเรยนรและน าเสนอ ……………………………………………………………………………………………………………….………………………….……………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….……….…………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….……….…………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………

ลงชอ………………………..………….. (……………………………………) ผจดบนทก

156

แบบบนทกการสมภาษณของนกเรยน โรงเรยน.................................................................................. วนท............................ ...

ชอผสมภาษณ...................................................ชอผใหสมภาษณ............................................. .. ค าชแจง แบบสมภาษณชดนสรางขนส าหรบใชสมภาษณนกเรยนเกยวกบการจดการเรยนรแบบใช ปญหาเปนฐาน ซงใชค าถามทผวจยเตรยมไวและผวจยเปนผจดบนทก

1. นกเรยนมความรสกอยางไรตอกจกรรมการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….……….…………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….……….…………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………

2. นกเรยนตองการใหมการเปลยนแปลงอะไรบางในการสอนแตละครง ……………………………………………………………………………………………………………….…………………….…………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….……….…………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………

3. สงทนกเรยนไดรบจากการสอนในแตละครงมอะไรบาง ……………………………………………………………………………………………………………….…………………….…………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….……….…………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….……….…………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….……….……………………………………

ลงชอ ..........................................

(……………………………………) ผจดบนทก

157

ภาคผนวก ง

คณภาพของแบบทดสอบและแบบวด

1. คณภาพของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม

2. คณภาพของแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

158

ตาราง 10 ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

ขอสอบ ขอท

คะแนนความเหนของผเชยวชาญ ∑ R คา IOC หมายเหต คนท 1 คนท 2 คนท 3

1 +1 +1 +1 3 1.00 2 +1 0 0 1 0.33 ตดทง 3 0 +1 0 1 0.33 ตดทง 4 +1 +1 +1 3 1.00 5 +1 -1 0 0 0.00 6 0 +1 +1 2 0.67 7 +1 0 +1 2 0.67 8 +1 +1 +1 3 1.00 9 +1 +1 +1 3 1.00 10 +1 +1 +1 3 1.00 11 +1 +1 +1 3 1.00 12 +1 +1 -1 1 0.33 ตดทง 13 +1 +1 +1 3 1.00 14 +1 +1 +1 3 1.00 15 +1 +1 +1 3 1.00 16 -1 +1 +1 1 0.33 ตดทง 17 +1 +1 +1 3 1.00 18 +1 +1 +1 3 1.00 19 +1 +1 +1 3 1.00 20 +1 0 +1 2 0.67 21 +1 +1 +1 3 1.00 22 +1 +1 +1 3 1.00 23 -1 +1 +1 1 0.33 ตดทง 24 +1 +1 +1 3 1.00 25 +1 +1 +1 3 1.00

159

ตาราง 10 (ตอ) ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

ขอสอบขอท

คะแนนความเหนของผเชยวชาญ ∑ R คา IOC หมายเหต คนท 1 คนท 2 คนท 3

26 +1 +1 +1 3 1.00 27 +1 +1 +1 3 1.00 28 +1 +1 +1 3 1.00 29 +1 +1 +1 3 1.00 30 +1 +1 +1 3 1.00 31 0 +1 +1 2 0.67 32 +1 +1 +1 3 1.00 33 +1 +1 +1 3 1.00 34 +1 +1 0 2 0.67 35 +1 +1 +1 3 1.00 36 +1 +1 +1 3 1.00 37 +1 +1 +1 3 1.00 38 +1 +1 +1 3 1.00 39 +1 +1 +1 3 1.00 40 +1 +1 +1 3 1.00 41 +1 +1 +1 3 1.00 42 +1 +1 +1 3 1.00 43 +1 +1 +1 3 1.00 44 +1 +1 +1 3 1.00 45 +1 +1 +1 3 1.00 46 +1 +1 +1 3 1.00 47 +1 +1 +1 3 1.00 48 +1 +1 +1 3 1.00 49 +1 +1 +1 3 1.00 50 +1 +1 +1 3 1.00

160

ตาราง 11 ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนร

ค าถาม ขอท

คะแนนความเหนของผเชยวชาญ ∑ R คา IOC หมายเหต คนท 1 คนท 2 คนท 3

1 +1 +1 +1 3 1.00 2 +1 +1 +1 3 1.00 3 0 +1 +1 2 0.67 4 +1 +1 +1 3 1.00 5 0 +1 +1 2 0.67 6 +1 +1 0 2 0.67 7 +1 +1 +1 3 1.00 8 +1 +1 +1 3 1.00 9 +1 +1 +1 3 1.00 10 +1 +1 -1 2 0.67 11 +1 +1 0 2 0.67 12 +1 +1 0 2 0.67 13 +1 +1 +1 3 1.00 14 +1 +1 +1 3 1.00 15 +1 +1 +1 3 1.00 16 +1 +1 +1 3 1.00 17 +1 +1 0 2 0.67 18 +1 +1 0 2 0.67 19 +1 +1 +1 3 1.00 20 +1 0 +1 2 0.67 21 +1 +1 +1 3 1.00 22 +1 +1 +1 3 1.00 23 +1 +1 +1 3 1.00 24 +1 +1 +1 3 1.00 25 0 +1 0 1 0.33 ตดทง

161

ตาราง 11 (ตอ) ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบวดความพงพอใจในการจดการเรยนร

ค าถาม ขอท

คะแนนความเหนของผเชยวชาญ ∑ R คา IOC หมายเหต คนท 1 คนท 2 คนท 3

26 +1 -1 0 0 0.00 27 +1 +1 +1 3 1.00 28 +1 +1 +1 3 1.00 29 +1 +1 +1 3 1.00 30 +1 +1 +1 3 1.00 31 +1 +1 +1 3 1.00 32 +1 +1 +1 3 1.00 33 +1 +1 +1 3 1.00 34 +1 +1 +1 3 1.00 35 +1 +1 0 2 1.00 36 +1 +1 +1 3 1.00 37 +1 +1 +1 3 1.00 38 +1 +1 +1 3 1.00 39 +1 +1 0 2 0.67 40 +1 +1 +1 3 1.00

162

ตาราง 12 คาความยากงาย (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางเรยน ชววทยา

ขอสอบขอท คาความยากงาย (P) คาอ านาจจ าแนก (r) 1 0.53 0.32 2 0.58 0.32 3 0.50 0.26 4 0.58 0.32 5 0.53 0.32 6 0.61 0.47 7 0.50 0.37 8 0.50 0.37 9 0.55 0.47 10 0.53 0.32 11 0.58 0.42 12 0.58 0.32 13 0.45 0.37 14 0.53 0.32 15 0.53 0.32 16 0.55 0.37 17 0.42 0.32 18 0.55 0.37 19 0.55 0.37 20 0.53 0.42 21 0.55 0.37 22 0.55 0.37 23 0.45 0.37 24 0.53 0.42 25 0.39 0.37

163

ตาราง 12 (ตอ) คาความยากงาย (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทาง เรยนชววทยา

ขอสอบขอท คาความยากงาย (P) คาอ านาจจ าแนก (r) 26 0.66 0.37 27 0.63 0.42 28 0.66 0.37 29 0.47 0.42 30 0.63 0.42

*** คาความเชอมนเทากบ 0.72

164

ตาราง 13 คาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบวดความพงพอใจในการเรยนร

ขอท คาอ านาจจ าแนก (r) 1 0.55 2 0.63 3 0.55 4 0.71 5 0.64 6 0.65 7 0.66 8 0.70 9 0.58 10 0.42 11 0.57 12 0.63 13 0.72 14 0.73 15 0.76 16 0.63 17 0.67 18 0.46 19 0.53 20 0.66

*** คาความเชอมนเทากบ 0.94

165

ภาคผนวก จ

ภาพการจดกจกรรมการการเรยนร

166

ขนท 1 ท าความเขาใจกบสถานการณ

167

ขนท 2 ระบปญหา

168

ขนท 3 วเคราะหปญหา

169

ขนท 4 สรางประเดนการเรยนร

170

ขนท 5 แสวงหาความรเพมเตม

171

ขนท 6 รวบรวมความร

172

ขนท 7 สรปการเรยนรและน าเสนอ

173

ประวตผเขยน

ชอ สกล นางสาวรสดา จะปะเกย รหสประจ ำตวนกเรยน 5520120615 วฒกำรศกษำ วฒ สถำนศกษำ ปทส ำเรจกำรศกษำ วทยาศาสตรบณฑต (ศกษาศาสตร) มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2552

ทนกำรศกษำ ทนอดหนนงานวจยเพอท าวทยานพนธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร ประจ าปงบประมาณ 2557 กำรตพมพเผยแพรผลงำน รสดา จะปะเกย. (2558). ผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธ ทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6, วารสาร อล-ฮกมะฮ มหาวทยาลยฟาฏอน : 11 (1) มกราคม-มถนายน 2559.