sadrŽaj izvjeŠtaj o radu turisti Č

1

SADRŽAJ

IZVJEŠTAJ O RADU TURISTI ČKE ORGANIZACIJE OPŠTINE BAR ZA 2015.

U V O D .................................................................................................................................................. 3

- Osnivanje.................................................................................................................... 3 - Djelatnost.................................................................................................................... 3 - Organi.......................................................................................................................... 4 - Prihodi.......................................................................................................................... 4 - Osnovna sredstva.......................................................................................................... 4 - Zaposleni........................................................................................................................4

I INFORMATIVNO PROPAGANDNA DJELATNOST............ ........................................................4 II IZRADA PROPAGANDNOG MATERIJALA................. ..............................................................25 III IZRADA SUVENIRA, VIDEO MATERIJALA I ATRAKCIJA. ................................................27 IV ORGANIZOVANJE MANIFESTACIJA.................... ....................................................................29

V PRAĆENJE TURISTIČKOG PROMETA I ISTRAŽIVANJE TRŽIŠTA................. ...................37

VI INICIJATIVA, KOORDINACIJA I EDUKACIJA........ ..............................................................43

FINANSIJSKI IZVJEŠTAJ TURISTIČKE ORGANIZACIJE OPŠTINE BAR ZA 2015.

I PRIHODI I RASHODI ...................................................................................................................... 51 II STANJE SREDSTAVA I IZVORA SREDSTAVA. ........................................................................ 57 III BILANS NOV ČANIH TOKOVA..................................................................................................... 58 IV ZAKLJU ČNA RAZMATRANJA .................................................................................................... 59

3

IZVJEŠTAJ O RADU TURISTI ČKE ORGANIZACIJE OPŠTINE BAR ZA 2015.

U V O D

OSNIVANJE

Turistička organizacija opštine Bar je formirana na оsnovu člana 7 Zakona o Turističkim organizacijama i člana 13 stav 1 tačka 1 i Odluke o osnivanju Turističke organizacije opštine 2004. godine, ima status pravnog lica, sa pravima i obavezama utvrđenim Zakonom, Odlukom i Statutom. Skupština ima predsjednika i 24 člana. Predsjednik Skupštine TO je predsjednik opštine Bar. U toku 2015. godine su redovno održavane sjednice Nadzornog odbora, Izvršnog odbora i Skupštine Turističke organizacije Bar.

DJELATNOST

Zadaci lokalne turističke organizacije su: 1. Unapređenje i promocija izvornih vrijednosti područja opštine u funkciji razvoja turizma 2. Stvaranje uslova za aktiviranje turističkih resursa na teritoriji opštine 3. Saradnja sa pravnim, fizičkim licima, udruženjima i nevladinim organizacijama koja za predmet poslovanja imaju turističko ugostiteljsku ili njoj komplementarnu djelatnost u cilju dogovaranja, utvrđivanja i sprovođenja politike razvoja turizma na teritoriji opštine 4. Izrada turističko-propagandnog i drugog informativnog materijala 5. Podsticanje, koordiniranje i organizovanje kulturnih, umjetničkih, zabavnih, privrednih, sportskih i drugih događanja i manifestacija, koje doprinose obogaćivanju turističke ponude 6. Pružanje informacija gostima o raspoloživim smještajnim kapacitetima u primarnim i komplementarnim ugostiteljskim objektima, ugostiteljskim objektima za pružanje usluge pripremanja i usluživanja hrane i pića i kapacitetima privatnog smještaja, kulturnim manifestacijama, događajima i drugim servisnim informacijama o turističkim uslugama na teritoriji opštine 7. Pružanje informacija o radnom vremenu zdravstvenih ustanova, banaka, pošte, trgovine i drugih informacija potrebnih za boravak turista 8. Posredovanje i pružanje pomoći prilikom rezervacije i davanje informacija o smještajnim kapacitetima ako u turističkom mjestu za koje je osnovana turistička organizacija ne postoji registrovana turistička agencija 9. Dostavljanje prijave i odjave boravka u skladu sa zakonom 10. Podsticanje aktiviranja područja opštine koja nijesu ili su nedovoljno uključena u turistički promet 11. Podsticanje i organizovanje akcija usmjerenih na zaštiti i očuvanju turističkog prostora, životne sredine i kulturnog nasljeđa 12. Realizovanje programa aktivnosti boravka studijskih grupa i novinara na teritoriji opštine, koja su u funkciji razvoja turizma i turističke propagande

13. Vođenje evidencije u cilju kontrole izdavanja i korišćenja smještajnih jedinica u kondo hotelima i vikend stanovima, u saradnji sa organima lokalne uprave i sačinjavanje izvještaja koji najmanje dvomjesečno dostavlja Ministarstvu 14.Organizovanje turističko-informativnih biroa u turističkim mjestima - za koje se ocijeni potreba

4

15. Prikupljanje i obrada podataka (dnevna, nedjeljna i mjesečna) o turističkom prometu i njihovoj strukturi na području opštine, kao i izrada mjesečnog izvještaja o turističkom prometu za potrebe nadležnog organa za poslove statistike i Nacionalne turističke organizacije 16. Vođenje evidencije o naplati boravišne takse, izletničke, turističke takse i članskog doprinosa 17. Procjena neobuhvaćenog turističkog prometa na nivou opštine u skladu sa metodologijom koju propisuje Ministarstvo 18. Saradnja sa organima i tijelima lokalne uprave u cilju donošenja i sprovodjenja lokalnih mjera za poboljšanje uslova boravka turista na teritoriji opštine 19. Saradnja sa lokalnim udruženjima i nevladinim organizacijama iz oblasti turizma i ugostiteljstva i njima komplementarnim djelatnostima 20. Saradnja sa drugim turističkim organizacijama u Crnoj Gori 21. Sprovođenje anketa i drugih istraživanja u cilju utvrđivanja ocjene kvaliteta turističkog proizvoda na teritoriji opštine 22. Izrada izvještaja, analiza i informacija za potrebe Nacionalne turističke organizacije 23. Izrada izvještaja, analiza i informacija za potrebe lokalne samouprave 24. Dostavljanje godišnjeg plana za unaprjeđenje i razvoj turizma na uvid i odobrenje Nacionalnoj turističkoj organizaciji 25. Saradnja sa istim ili sličnim organizacijama van Crne Gore 26. Obavljanje i drugih poslova u cilju promocije turističkog proizvoda na teritoriji opštine.

ORGANI

Organi Turističke organizacije su: 1. Skupština - ima 25 članova 2. Izvršni odbor - ima predsjednika i 6 članova 3. Nadzorni odbor- ima predsjednika i 2 člana. 4. Predsjednik - dužnost Predsjednika Turističke organizacije obavlja predsjednik Opštine Bar.

Mandat organa organizacije traje 4 (četiri) godine.

PRIHODI

Organizacija ostvaruje prihode iz sljedećih izvora: 1. Boravišne takse, u skladu s posebnim zakonom, 2. Članskog doprinosa, u skladu s posebnim zakonom, 3. Turističke takse, u skladu sa posebnim zakonom, 4. Sredstava budžeta, 5. Dobrovoljnih priloga (donacija), 6. Kredita, 7. Iz drugih izvora u skladu sa zakonom.

OSNOVNA SREDSTVA

Osnovna sredstva TO Bar: kompjuterska i telekomunikaciona oprema u poslovnim prostorima 6 Turističko informativnih biroa u vlasništvu TO Bar, i oprema u 4 iznajmljenja poslovna prostora, foto arhiva, dva putnička automobila –škoda fabia, a sve to se konstatuje godišnjim popisima.

ZAPOSLENI

Turistička organizacija Bar je za realizaciju poslova predviđenih Programom rada u 2015. godini imala 7 radnika na neodređeno vrijeme i 26 na određeno vrijeme.

5

I INFORMATIVNO PROPAGANDNA DJELATNOST I a. Informativna djelatnost TO Bar obavlja osnovnu informativno propagandnu djelatnost, promociju svih dešavanja i atraktivnosti sa cjelokupnom ponudom na barskoj rivijeri. Tokom cijele godine, a posebno u toku turističke sezone, svi vidovi informisanja su brojni i raznovrsni. Da bi se na pravi način udovoljilo svim zahtjevima TO Bar je organizovala posao u dvije grupe: 1. Prikupljanje podataka o turističkoj ponudi, raznih statističkih podataka i njihova obrada. 2. Davanje blagovremenih i tačnih informacija svima zainteresovanim: - putem e-mail – a, telefonom; - koji dolaze u prostorije Biroa ili nazovu telefonom, bilo da se radi o informacijama o smještaju, cijenama, kulturno - zabavnim ili sportskim manifestacijama, redu vožnje svih prevoznih sredstava, individualnim i grupnim putovanjima i dr. Takođe, posjetioci našeg Web-site mogu dobiti veliki broj informacija o turističkim mjestima na području barske opštine, o kulturno istorijskim spomenicima, lokalnim atrakcijama, hotelima, privatnom smještaju, restoranima, turističkim agencijama, plažama, izletima i manifestacijama a takođe na sajtu se mogu vidjeti i svi važniji telefoni raznih institucija kao i drugi podaci značajni za mnogobrojne posjetioce Web-site. I b. Otvaranje Turisti čko informativnih biroa TO Bar tokom godine ima otvorena 3 Turističko informativna biroa: na Topolici, u Virpazaru i na autobuskoj stanici u Baru. U glavnoj turističkoj sezoni su radili i biroi u: Čanju, Sutomoru (2 biroa), Šušanju, Starom Baru, Dobroj Vodi i Utjehi. U prostorijama biroa pružaju se brojne informacije turistima o cijenama u hotelima i privatnom smještaju, o kulturno zabavnim i sportskim manifestacijama, atraktivnostima ovog područja, redu vožnje svih prevoznih sredstava i dr. U biroima se takođe vrši prijava boravka i usluga uplate boravišne takse, a u saradnji sa Opštinom Bar dogovoreno je da vlasnici privatnih kuća mogu podnijeti zahtjev za dobijanje rješenja za izdavanje ležajeva.

I b.1. Turisti čko informativni biro u Virpazaru U Turističko informativnom birou u Virpazaru koji se nalazi u sklopu Centra za posjetioce, vrši se promocija NP Skadarsko jezero, ali i kompletne turističke ponude barske opštine, i pružaju brojne informacije turistima. Takođe se vrši prodaja suvenira, karakterističnih za ovaj predio. U sklopu Centra radi podrum za degustaciju i prodaju isključivo crmničkog vina. Organizuju se degustacije sa somelijerom i bez somelijera, za grupe ili individualce.

6

To doprinosi promociji čuvenog crmničkog vina i poboljšanju njegove proizvodnje, a takođe utiče na obogaćivanje turističke ponude barske opštine. Turisti se najviše interesuju za privatan smještaj, krstarenje Skadarskim jezerom, zatim za pješačke staze, kako doći do Bird watching platformi itd. Kvalitetno pružanje informacija turistima rezultira i njihovim dužim zadržavanjem u Virpazaru. Turisti se redovno informišu o aktivnostima kojima mogu upotpuniti svoj odmor. Osim, standardne ponude krstarenja jezerom tradicionalnim brodićima sa mogućnošću degustacije crmničkog Vranca i domaćih proizvoda, pješačenja i posmatranja ptica, tu su rent-a-bike i rent-a-kayak aktivnosti. U informativnom birou pomažemo u organizovanju navedenih aktivnosti, kreirajući jedinstvene biking i kayaking ture. Bicikla se mogu iznajmiti po cijeni od 3 € po satu ili 10 € za dan. Cijena kajaka iznosi 3 € za sat, za kajak namijenjen za jednu i dvije osobe. Treba napomenuti da za bilo koji odlazak na jezero, nekim od plovila, mora se platiti taksa od 4 € Nacionalnom Parku dok se za kajak kupuje posebna ulaznica po cijeni od 2 €.U toku ove sezone, Centar su posjetili turisti iz različitih krajeva svijeta. I b.2. Turisti čko informativni biro Topolica

Turističko informativni biro na Topolici radi tokom čitave godine. U birou se mogu dobiti sve informacije koje su potrebne turistima, od kojih su najtraženije infomacije o Starom gradu, Staroj maslini, Skadarskom jezeru, privatnom i hotelskom smještaju, restoranima, krstarenju morem i jezerom, o plažama, turističkim agencijama itd. Kod nas se mogu dobiti informacije i o redu vožnje autobuskog, želježničkog, avionskog i brodskog saobraćaja. Vršimo i prijavu boravka turista u naša tri informativna biroa koji rade tokom čitave godine i nalaze se na Topolici, na autobuskoj stanici u Baru i u Virpazaru, a takođe i u biroima koji su bili otvoreni tokom ljeta u: Čanju, Sutomoru, Šušanju, Starom Baru, Dobroj Vodi i Utjehi. U Sutomoru su u 2015. godini radila 2 biroa. U svim biroima turistima je na raspolaganju reklamno propagandni materijal TO Bar i mogu se dobiti informacije o Baru i Crnoj Gori, a takođe se mogu i kupiti

suveniri. Informacije u birou na Topolici najviše traže turisti iz Rusije, Srbije, Ukrajine, Češke, Njemačke, Francuske, Poljske, Slovačke, Švedske, Italije, Velike Britanije itd. Turistima nudimo i mogućnost posmatranja ptica i bavljenje sportskim ribolovom, koje organizuje Nacionalni park „Skadarsko jezero“. Za turiste su interesantne pješačke ture, za koje je pokazano veliko interesovanje od turista iz Slovenije, Francuske, Rusije itd., a organizaciju osim turističkih agencija vrše i Nacionalni park „Skadarsko jezero“ i planinarsko društvo „Rumija“. U barskoj marini se nalazi veliki broj jahti i glisera koji se rentiraju, a kod nas se mogu dobiti infomacije koje agencije se time bave. Smatramo da se u našem gradu razvijaju različiti vidovi turizma i sprovode se brojne aktivnosti u cilju poboljšanja kvaliteta turističke ponude. I c. Prezentacija na internet stranici i drugim socijalnim mrežama Web site - www. visitbar.org je urađen na veoma moderan i savremen način. Posjetioci sajta mogu dobiti razne informacije o turističkoj ponudi barske opštine na 7 jezika. Na sajtu su ažurirani podaci o kompletnoj turističkoj ponudi u opštini Bar: plaže, kulturno istorijski spomenici, hoteli, privatan smještaj, seoski turizam, pješačke ture, manifestacije, vinski podrumi, turističke agencije, ugostiteljski objekti, zdrastvene ustanove, trgovine, marine, DVD-slide show Bara itd. Takođe su zastupljene i sferne fotografije (v-360). Sferna fotografija je posebna vrsta fotografije koja daje mogućnost sagledavanja prostora u svim pravcima. Daje virtuelnu stvarnost - npr. ako je snimljena na plaži, ispod sebe možete vidjeti pijesak, ispred sebe more i brodove, a iza sebe palme itd.

7

Takođe je naš web-site linkovan sa www.montenegro.travel portala Ministarstva turizma. Naslovna strana Web portala TO Bar

Analiza pojsećenosti sajta visitbar.org Ukupan broj posjeta

Ukupan broj posjetilaca sajta je 1 177 420, a u 2015. godini je bilo 82 645.

Posjete u 2015. godini narandžasto i komparativno 2014. godina plavo, na mjesečnoj bazi.

Najčitaniji članak na sajtu „Vijesti“

• Elaborat posjeta: Prosječno vrijeme boravka na sajtu je 2 minuta 14 sekundi

8

Posjete (karta) Posjete po regionima Broj posjeta po zemljama (top 50)

10

Izvor posjeta sajtu

Top 20 Sumarno

Najviše posjeta sajtu 69,35% je ostvareno nakon pretrage na pretraživačima (google, yahoo…). Direktno ukucavanjem adrese sajta je ostvareno 16,49% posjeta. Preko linkova sa drugih sajtova ostvareno je 12,57%. Preko socijalnih mreža ostvareno je 1,59%. U cilju povećanja broja posjeta sajtu neophodno je vršiti razmjenu linkova sa drugim relevantnim sajtovima, a posebno intenzivirati aktivnosti na socijalnim mrežama odakle dolazi veoma mali broj posjeta.

Uređaji sa kojih se sajt posjećuje:

Tehnička podrška: Sajt je bio aktivan 24/7 tokom čitave godine. Sajt je baziran na CMS Joomla 1.5.26.

11

I d. Realizacija kampanje u štampanim medijima Putem štampanih medija (Vijesti, Dan, Pobjeda, Dnevne novine, Večernje novosti, Blic, Putovanja, Prizma, Caffe Montenegro i dr.), sve manifestacije, akcije i ostale brojne aktivnosti TO Bar su u potpunosti propraćene.

I e. Davanje saopštenja, intervjua, TV reklame i dr.

Kontakti sa brojnim medijima - radio i TV stanicama iz Crne Gore, Srbije, Bosne i Hercegovine, Makedonije tokom cijele godine, predstavljaju direktan način informisanja potencijalnih turista sa svim pojedinostima o našoj kompletnoj ponudi, a u ljetnjim mjesecima daje se i po nekoliko intervjua dnevno, raznim TV kućama i radio stanicama u zemlji i okruženju. Brojna nedeljna i dnevna direktna uključenja u programe radio i TV medija (Radio Bar, Radio Crne Gore, Radio Novi Sad, TV Vijesti, TV Pink, TV Atlas, TV CG, TV Prva, TV Budva, TV MBC; TV Novi Sad, TV Kraljevo, TV Banja Luka, TV Skoplje, RTS, TV BK, B92 i dr.) su način da se široki krug potencijalnih turista upozna o popunjenosti kapaciteta na našoj rivijeri, cijenama, manifestacijama i dr.

12

I f. Promotivni nastupi Turistička organizacija Bar je u 2015. godini učestvovala na sajmovima turizma na kojima je prezentovala turističku ponudu barske opštine na način što je: 1. Distribuirala kompletan reklamno propagandni materijal za 2015. koji čine: opšti turistički katalog u kome su objedinjene informacije o 6 turističkih mjesta, zatim katalog hotelskog i privatnog smještaja, kao i seoskog turizma, katalog kultura-atrakcija-legende u kojem se nalaze najljepši manastiri, crkve, tvrđave, legende i atrakcije i katalog aktivnog odmora u kome se nalaze informacije o brojnim aktivnostima kojima turisti mogu upotpuniti svoj odmor. Na sajmovima su takođe podijeljeni dvd slide show i Turistička razglednica Bara, posteri, bukmarkeri itd. 2. Davala brojne izjave TV, elektronskim i štampanim medijima. 3. U direktnom kontaktu sa turoperatorima i turističkim agencijama. 4. U direktnom kontaktu sa individualnim posjetiocima. TO Bar je u cilju promocije cjelokupne ponude barske opštine u 2015. nastupila na sajmovima turizma:

Tabela 1. Pregled sajamskih nastupa u 2015. godini

Sajmovi na inostranom tržištu su realizovani u saradnji sa Nacionalnom turističkom organizacijom, Lokalnim turističkim organizacijama i turističkom privredom. 1.U saradnji sa NTO CG, zajedno je nastupila na sajmovima u: Beogradu, Berlinu, Moskvi, Bakuu, Parizu, Londonu, Novom Sadu i Varšavi. 2. U saradnji sa LTO, zajedno je nastupila na sajmovima u: Bratislavi, Pragu, Budimpešti, Sankt Peterburgu, Nišu, Prištini, Skoplju i Kragujevcu.

Tržište Sajamske prezentacije Termin održavanja

Istočna Evropa ITF SLOVAKIATOUR- Bratislava 29. januar - 02. februar HOLIDAY WORLD – Prag 19 - 22. februar UTAZAS– Budimpešta 26. februar - 01. mart

MITT– Moskva 18 – 21. mart ODMOR BEZ GRANICA

Sankt Peterburg 03 – 05. april

TRAVEL SHOU TT WARSAW Varšava

26 – 28. novembar

Zapadna Evropa ITB - Berlin 04 - 08. mart TOP RESA – Pariz 29. septembar - 02. oktobar WTM-London 02 – 05. novembar Azija Baku 02 - 04. april Region IFT – Beograd 19 – 22. februar Niš 02 - 04. april TRAVEL FAIR - Priština 06 – 09. maj SKOPJE TRAVEL MARKET

Skoplje 07 - 09. maj

Novi Sad 08 – 10. oktobar Kragujevac 26 – 28. novembar

13

Promotivni nastupi u Regionu: TO Bar je u saradnji sa NTO CG i LTO uradila jednodnevne promocije po gradovima Srbije (Kragujevac, Beograd, Novi Sad) i Bosni i Hercegovini (Sarajevo i Banja Luka) i u Sloveniji (Ljubljana).

Prema podacima TO Bar posjetioce našeg štanda najviše su interesovale informacije o: cijenama u privatnom i hotelskom smještaju, incoming agencijama, izletima i krstarenju morem i Skadarskim jezerom, kulturno istorijskim znamenitostima ovog područja, nautičkom turizmu, kulturnom i vjerskom turizmu, aktivnostima koje turisti mogu upražnjavati tokom svog boravka u Crnoj Gori: pješačenje, biciklizam, yachting, wellness i spa ponuda, zimski sportovi. I f.1. Bratislava –„ITF SLOVAKIATOUR“ od 29. januar a do 02. februara Turistička organizacija Bar već petu godinu zaredom organizuje zajedničku promociju na sajmu turizma u Bratislavi “ITF Slovakiatour”, a svoju ponudu su predstavile i turističke organizacije Budve, Tivta, Kotora, Ulcinja i Cetinja.

Sajam se održao od 29. januara do 02. februara 2015. godine na površini od 17 000 m2 sa 362 izlagača iz 22 zemlje i posjetilo ga je oko 80 000 ljudi. 2015. godine su prvi put učestvovale Sjedinjene Američke Države i Sejšelska Ostrva. Glavni partner sajma je Moravskosliezsky kraj. Posjeta prvog dana sajma je bila veoma velika. Kao i prethodnih godina došlo je do sklapanja brojnih poznanstava i saradnje. Svi posjetioci našeg sštanda bili su u prilici da dobiju novi reklamni materijal TO Bar kao i informacije o cjelokupnoj ponudi opštine Bar. Najčešća pitanja bila su vezana za avionski prevoz na relaciji Crna Gora - Slovačka, planinarenje u Crnoj Gori, nove promjene u putnoj infrastrukturi kao i za nove hotele sa tri zvjezdice. Sa nama je na štandu nastupila, kao i prethodnih godina, agencija “Ivanco travel” iz Sutomora, koja inače ima predstavništvo u Bratislavi, a koja je za 2015. godinu

ugovorila 9 000 noćenja u hotelu „Korali”.

I f.2. Prag – „HOLIDAY WORLD“ od 19. do 22. februar a

Na 24. međunarodnom sajmu turizma „HOLIDAY WORLD 2015“ koji se održao u Pragu od 19. do 22. februara 2015. godine, na zajedničkom štandu, svoju ponudu za predstojeću turističku sezonu, predstavile su lokalne turističke organizacije opština: Bar, Budva, Tivat, Kotor, Ulcinj, i predstavnici turističke privrede. Na sajmu „Holiday World“ učestvovalo je 700 izlagača iz 46 zemalja, sa preko 30 000 posjetilaca. Mnogobrojnim posjetiocima predstavljena je ponuda crnogorskog primorja, kao i Crne Gore uopšte. Posjetiocima našeg štanda je ponuđen raznovrstan propagandni materijal uz

pomoć kojeg su se na češkom jeziku mogli informisati o ponudi barske opštine u 2015. godini. Iz barske opštine su svoju ponudu predstavili: hotel „Franca“, hotel “Sato“, hotel „Vila Babović“, hotel „El Mar“ i TA “Ivanco travel” koja je ugovorila 3 500 noćenja sa nekoliko čeških agencija, 5 nezavisnih grupa koje će upoznavati ljepote Crne Gore, a u pregovorima su bili za školske grupe i penzionere. Najveće interesovanje posjetioci su pokazali za hotelski i privatni smještaj, kao i za cijene koje su predviđene za predstojeću turističku sezonu, zatím za izlete, pješačke ture, turističke atrakcije, područje Skadarskog jezera i dr. Interesovanje su pokazale i brojne turističke agencije i turoperatori sa željom da ostvare dobru saradnju sa predstavnicima turističke privrede iz Crne Gore. Press konferencija je održana 20. februara, na kojoj su prisustvovali češki mediji: „Lidove novine”, ”Prima - Receptar”, ”Krasy Ceska”, ”Press M”, ”Czech Travel Press”, “Češka Asocijacija novinara za turizam”, “TTG”, “Evropa Press”,

14

“Hano+Ihalo”, “Surfing”, “Vzng”, “Ringier Axel Springer” i drugi. Brojna pitanja novinara specijalizovanih za turizam odnosila su se na cjelokupnu ponudu, ali i na infrastrukturu. Nakon press konferencije gosti su imali priliku da degustiraju crnogorsko vino i rakiju, kao i tradicionalnu crnogorsku hranu. I f.3. Beograd – „IFT“ od 19. do 22. februara

Turistička organizacija Bar je nastupila na 37. Međunarodnom sajmu turizma “IFT”, koji se održao od 19. do 22. februara 2015. godine u Beogradu na zajedničkom štandu NTO CG i LTO. Na ovoj veoma značajnoj i uspješnoj manifestaciji nastupilo je preko 1 500 izlagača iz 50 zemalja. Prvog dana sajma su organizovani sastanci sa predstavnicima medija i partnerima sa ovog tržišta i prezentovana turistička ponuda. Iz barske opštine svoju ponudu su predstavili brojni hotelijeri: HTP „Trend Korali“,

„Porto Sole“, „Kalamper“, „Vila Babović“, „Adria“, „Sato“, „El Mar“, predstavnici privatnog smještaja: apartmani „Lara“, „Sea Fort“. Vladalo je izuzetno veliko interesovanje brojnih turističkih agencija i individualaca za cijene u privatnom i hotelskom smještaju, izletima na Skadarskom jezeru, za biciklističkim stazama i pješačkim turama po okolnim planinama, za kursevima ronjenja i drugim aktivnostima, manifestacijama, turističkim atrakcijama, kulturnom nasleđu itd. Sklopljeni su brojni aranžmani sa agancijama iz Srbije. Posjetioci našeg štanda pored upoznavanja sa ponudom za sezonu, imali su priliku da degustiraju domaće crmničko vino i lozu kao i domaću pršutu, sir, priganice i barske masline. Sudeći po velikoj zainteresovanosti za barsku opštinu, nadamo se da će posjeta turista iz Srbije, kao veoma važnog emitivnog tržišta biti još veća nego prošle godine.

I f.4. Budimpešta –„UTAZAS“ od 26. februara do 01. marta

Turistička organizacija Bar, je predstavila svoju ponudu na međunarodnom sajmu turizma u Budimpešti „UTAZAS”, koji se održao u periodu od 26. februara do 01. marta 2015. godine. Na zajedničkom štandu su nastupile LTO: Bara, Ulcinja, Tivta, Kotora i Budve, kao i predstavnici NTO CG. Brojni posjetioci sajma imali su mogućnost da se upoznaju sa bogatom turističkom ponudom 377 izlagača iz 40 zemalja svijeta. Na našem štandu podijeljen je reklamni materijal, a najveće interesovanje je bilo za cijenama u hotelskom i privatnom smještaju, transportu do Bara,

izletima, za kampovima, ponudu na Skadarskom jezeru itd. I f.5. Berlin - „ITB“ od 04. do 08. marta

Turistička organizacija Bar je nastupila na sajmu turizma „ITB 2015“ u Berlinu od 04. do 08. marta 2015. godine, na štandu NTO CG. Sajam u Berlinu predstavlja jedan od najposjećenijih i najznačajnijih sajmova turizma u svijetu, na kome je bilo preko 180 000 posjetilaca, od čega je oko 110 000 profesionalaca iz oblasti turizma, preko 10 000 izlagača iz 186 zemalja. Njemačko tržište je jedno od najvećih emitivnih tržišta sa preko 60 miliona turista godišnje. TO Bar je pružala informacije brojnim posjetiocima i distribuirala

kompletan reklamno propagandni materijal. Kao i prethodnih godina katalog hotela i privatnog smještaja je bio najtraženiji. Veliko interesovanje turističkih agencija, turoperatora i individualaca vladalo je za: cijene u privatnom i hotelskom smještaju, za seoski turizam, kulturno istorijske spomenike, aktivnosti kojima turisti

15

mogu upotpuniti svoj boravak, kao što su pješačenje, izleti koje organizuju domicilne agencije, kulturna i zabavna dešavanja kao i za gastronomsku ponudu itd. Iz opštine Bar od hotelijera na sajmu je bio prisutan predstavnik hotela „El Mar“. Turistička privreda Crne Gore, hotelijeri i agencije, su imali veliki broj sastanaka sa partnerima sa ovog važnog emitivnog tržišta. I f.6. Moskva – „MITT“ od 18. do 21. marta

Turistička organizacija Bar predstavila je svoju bogatu turističku ponudu na najvećem sajmu turizma u Rusiji i jednom od najznačajnijih turističkih sajmova na svijetu “MITT 2015” u Moskvi u periodu od 18.do 21. marta 2015. godine, na štandu Nacionalne turističke organizacije Crne Gore. "MITT 2015" se tradicionalno održao u kompleksu Expocentar, a prisustvovalo je preko 2 000 izlagača iz 200 zemalja, od kojih su 74% turistički agenti i turoperatori. TO Bar je distribuirala kompletan reklamno propagandni materijal brojnim

turističkiim agencijama i individualcima i informisala ih o cijenama u hotelima, privatnom smještaju i u seoskim domaćinstvima, zatim o mogućnostima organizovanja različitih izleta na teritoriji barske opštine, a interesovanje je vladalo i za aktivni odmor, za vinske podrume i manifestacije. Iz barske opštine svoju ponudu na sajmu predstavili su hotel „El Mar“ i turistička agencija „Parus“. Ruskim turistima nije potrebna viza za boravak do 30 dana u Crnoj Gori, što je prednost u odnosu na druge destinacije, a takođe u skladu sa postojećom globalnom situacijom u Rusiji, crnogorska privreda je uglavnom korigovala cijene usluga za ovo značajno tržište u odnosu na prethodnu godinu. Nacionalni avioprevoznik “Montenegro Airlines” u saradnji sa turoperatorima sa ovog tržišta, će u periodu tokom ljetnje turističke sezone imati oko 20 letova nedjeljno iz Moskve za Tivat i Podgoricu. Delegaciji Crne Gore i promociji na crnogorskom štandu se pridružio ambasador Crne Gore u Ruskoj Federaciji, Zoran Jocović. I f.7. Baku – „AITF“ od 02. do 04. aprila

Turistička organizacija Bar je nastupila na sajmu turizma „AITF 2015” od 02. do 04. aprila 2015. godine u Bakuu na štandu Nacionalne turističke organizacije Crne Gore zajedno sa lokalnom turističkom organizacijom Budve i agencijom „R-tours Montenegro”. Ovogodišnji sajam je okupio 371 izlagača iz 42 zemlje. Ovom prilikom predstavljena je turistička ponuda Crne Gore, ali i kulturno-istorijsko nasljeđe, prirodne ljepote, te investicioni projekti iz oblasti turizma.

Prvog dana sajma crnogorski štand je posjetio ambasador Crne Gore u Turskoj, gospodin Branko Milić, sa saradnicima. Postojanje bezviznog režima za građane Republike Azerbejdžan, kada su u pitanju putovanja u Crnu Goru, kao i dobri politički odnosi dvije države, ocijenjeno je pozitivno za dalji razvoj turizma. Crnogorski štand je posjetio i ministar turizma i kulture Republike Azerbejdžan gospodin Abulfaz Garajev. I ove godine planirano je uvođenje čarter leta iz Bakua za Podgoricu. Nacionalna avio kompanija "Montenegro Airlines" će otvoriti tržište Azerbejdžana sa ugovorenih 17 rotacija, počevši od 25. juna do 3. septembra. Tokom sajma održani su sastanci sa predstavnicima medija i marketinških agencija, u cilju daljeg unapređenja promocije Crne Gore na ovom značajnom tržištu. Posjetiocima sajma Turistička organizacija Bar je predstavila ponudu za predstojeću sezonu, a najveće interesovanje je vladalo za organizovana putovanja za Crnu Goru, izbor i cijene smještajnih kapaciteta kao i za čarter letove za ljetnju turističku sezonu. Imajuću u vidu da je Azerbejdžan zemlja sa bogatim prirodnim resursima i najbržom stopom ekonomskog razvoja u ovoj regiji očekuje se i dobra posjeta turista iz Azerbejdžana.

16

I f.8. Niš - od 02. do 04. aprila Turistička organizacija opštine Bar predstavila je turističku ponudu barske opštine na sajmu turizma u Nišu od 2. do 4. aprila 2015. godine. Svoju ponudu, pored Turističke organizacije Bar, predstavile su i lokalne turističke organizacije Tivta, Budve, Pljevalja i Plužina. Sajam turizma u Nišu se održao po 16 put i okupio je oko 80 izlagača iz 5 zemalja. Tokom predstavljanja na sajmu, poseban akcenat stavljen je na povoljne i kvalitetne hotelske aranžmane i odličnu ponudu privatnog smještaja za ljetnju turističku sezonu, i na manifestacije koje nas očekuju u narednom

periodu od kojih se izdvaja manifestacija “Ljeto sa zvijezdama” uz crmničko vino i darove maslina i akcija “Za još ljepši grad”. Posjetioci su bili zainteresovani za ljetovanje i tražili su informacije o cijenama u privatnom i hotelskom smještaju, posjeti Starom gradu, o krstarenju Skadarskim jezerom i morem, o pješačkim turama. I f.9. Sankt Peterburg - „Odmor bez granica –ljeto 2015“ od 03. do 05. aprila

Turističke organizacije Bara i Budve, Nacionalna turistička organizacija i „R- tours“ su po drugi put za redom nastupile na 19. međunarodnom turističkom sajmu turizma „Odmor bez granica - ljeto 2015“ u Sankt Peterburgu, od 03.do 5. aprila 2015. godine. Svoju ponudu na štandu predstavila je i turistička agencija „Parus“ iz Bara. Na ovogodišnjem sajmu, osim Crne Gore, učestvovalo je preko 170 izlagača iz najatraktivnijih turističkih destinacija iz cijelog svijeta. Na sajmu su uzeli učešće: turoperatori i turističke agencije, nacionalne

turističke organizacije, informativo-turistički centri, ljetovališta i lječilišta, kruzing agencije, hoteli, muzeji i kulturni centri. Brojnim turističkim agencijama i individualcima pored pružanja informacija na štandu, podijeljen je i reklamno-propagandni materijal u kome je predstavljena kompletna turistička ponuda sa cijenama u hotelskom i privatnom smještaju kao i informacije o izletima za koje su gosti bili posebno zainteresovani, plažama, manifestacijama, turističkim atrakcijama, kulturno istorijskom nasleđu itd. „R-tours“ će već od 25. aprila imati tri čarter leta nedjeljno iz Sankt Peterburga za Tivat, a u sezoni 2015. turiste će u Crnu Goru dovoditi „Aeroflot“, „Rossiya airlines“ kao i „Montenegro airlines“ prvi put od ove godine i to dva puta nedjeljno u periodu maj-septembar. Ovako dobra avio povezanost Crnu Goru približava i čini dostupnom, ovom za nas vrlo važnom tržištu. I f.10. Priština – „TRAVEL FAIR“ -od 06. do 09. maja

Turistička organizacija Bar je prvi put nastupila na sajmu turizma “Travel Fair” koji se održao od 06. do 09. maja 2015. godine u Prištini. Prvog dana sajma je održana press konferencija gdje je prisutne medije pozdravio gradonačelnik opštine Ulcinj, gospodin Fatmir Djeka, dok su predstavnici Nacionalne tursitičke organizacije Crne Gore, LTO Bara, Ulcinja i Budve, upoznali prisutne sa kompletnom turističkom ponudom Crne Gore. Novinari su, postavljajući mnoga pitanja pokazali najveće interesovanje za cijene usluga tokom ovogodišnje sezone, zatim za ponudu Bara, Ulcinja i

Budve, granične prelaze, putnu infrastrukturu i turističke manifestacije. Istaknuta je tradicionalna bliskost dvije susjedne države, odlična saobraćajna povezanost, noviteti koji obogaćuju turistićku ponudu, prilagođene cijene trenutnoj ekonomskoj situaciji, bogastvo ponuda kako na primorju tako i u zaleđu i, kao i to da turisti sa Kosova, Crnu Goru doživljavaju bezbejdnom, prijateljskom

17

turističkom destinacijom. Na sajmu je nastupilo 25 izlagača sa različitim vrstama proizvoda kada je u pitanju turizam. Sajam je izuzetno dobro medijski propraćen. Posjetioci sajma su izrazili veliko interesovanje za cijene u privatnom i hotelskom smještaju, izletima na Skadarskom jezeru, za pješačkim turama i drugim aktivnostima, manifestacijama, turističkim atrakcijama itd. I f.11. Skoplje – „SKOPJE TRAVEL MARKET“ od 07. do 09. maja

Turistička organizacija Bar je u saradnji sa Lokalnim turističkim organizacijama Ulcinja, Tivta i Budve nastupila na 5. međunarodnom sajmu turizma „Skopje Travel Market”, koji se održao u periodu od 07. do 09. maja 2015. godine. Na sajmu se predstavilo oko 48 izlagača iz 10 zemalja. Brojne posjetioce sajma upoznali smo sa aktuelnom turističkom ponudom barske opštine, direktnim kontaktima i reklamno propagandnim materijalom TO Bar. Najveće interesovanje je vladalo za cijenama u privatnom i hotelskom smještaju, za ponudom na Skadarskom jezeru,

izlete, tradicionalne kulturno zabavne manifestacije u Baru i bogato kulturno istorijsko nasleđe. Prvog dana sajma štand je posjetio ambasador Crne Gore u Skoplju, gospodin Predrag Mitrović sa svojom delegacijom iz Crne Gore, predstavnicima NTO koji su potpisivali sporazum o saradnji sa Nacionalnom turističkom organizacijom Makedonije. Na svečanom prijemu, ambasador je saopštio da je na sastanku koji je u Vladi održan istog dana 07. maja sklopljen dogovor sa “Montenegro Airlines-om” o uvođenju čarter leta za Crnu Goru i ukazao na dobre političke odnose između Crne Gore i Makedonije. Štand Crne Gore su svojim prisustvom uljepšale naše najmlađe Pinkove zvjezdice Jovan Aleksić iz Podgorice i Ismail Delija iz Nikšića. Ostvareni su brojni kontakti sa turističkim radnicima čime je upotpunjen kvalitet prezentacije na sajmu. I f.12. Pariz – „TOP RESA“ od 29. septembra do 02. oktobra

Turistička organizacija Bar je nastupila po šesti put na berzi turizma „Top Resa 2015“ u Parizu koji se održao u perodu od 29. septembra do 02. oktobra 2015. godine. TO Bar je nastupila zajedno sa Nacionalnom turističkom organizacijom Crne Gore, lokalnim turističkim organizacijama Budve i Herceg Novog kao i sa turističkom privredom. Svim posjetiocima je predstavljena aktuelna ponuda barske opštine, a najviše su ih interesovale cijene u hotelskom i privatnom smještaju, izleti, ponuda na području Skadarskog jezera: krstarenje, kajakarenje, pješačke i biciklističke ture, posmatranje ptica kao i vinski podrumi. Sajam je posjetilo oko 30 000 posjetilaca i preko 1 000 predstavnika medijskih

kuća, što je bila izuzetna prilika za promociju barske opštine. Sajam „Top Resa“okuplja veliki broj profesionalaca iz turističkog sektora.

I f.13. London –„WTM” od 02. do 05. novembra

Turistička organizacija Bar je predstavila turističku ponudu na najznačajnijoj Međunarodnoj turističkoj berzi „World Travel Market”, koja se održala od 02. do 05. novembra 2015. godine u Londonu. „WTM” u Londonu je okupio oko 5 000 izlagača iz preko 180 zemalja svijeta, preko 50 000 profesionalaca iz oblasti turizma i preko 2 000 predstavnika medija. Pored TO Bar, na štandu NTO, bile su prisutne lokalne turističke organizacije Budve, Herceg Novog, Kotora, Podgorice, Cetinja i

18

predstavnici turističke privrede. Tokom sajma održani su sastanci sa turoperatorima i predstavnicima medija (BBC, Lonely Planet, CNN, Euronews i dr). Drugog dana sajma na crnogorskom štandu je organizovan „Happy Hour“, gdje su partneri iz Velike Britanije i Crne Gore imali priliku da u neformalnom okruženju uspostave bolje kontakte i saradnju. Crnogorski štand su tokom ovog događaja posjetili i predstavnici Ambasade Crne Gore u Londonu. Štand su posjetili i predstavnici kompanije „Winning Moves“ koji su najavili novo izdanje popularne društvene igre Monopol sa motivima iz Crne Gore. Među britanskim turoperatorima i turističkim agencijama koji nude turističku ponudu Crne Gore u svojim programima su: „Adriatic Adventures“, „Thomson“, „Balkan Holidays“, „Cosmos“, „Explore Worldwide“, „First Choice", „Inghams“, „Saga Holidays“ i dr.

I f.14. Novi Sad – od 08. do 10. oktobra

Turistička organizacija Bar nastupila je na 48. međunarodnom sajmu turizma u Novom Sadu od 08. do 10. oktobra 2015. godine, zajedno sa Nacionalnom turističkom organizacijom i lokalnim turističkim organizacijama Ulcinja, Tivta, Budve, Kotora i Podgorice. Na sajmu su bile prisutne i lokalne turističke organizacije sa sjevera i to: iz Pljevalja, Žabljaka, Plužina, Bijelog Polja, Nikšića i Mojkovca. Crna Gora je ove godine bila zemlja partner tako da je na crnogorskom štandu bio svakodnevni bogat kulturno zabavni program u cilju što bolje promocije. Turistička organizacija Bar je 8. oktobra organizovala prezentaciju Bara, kada smo prikazali kratak film o Baru i ispromovisali smo zimske manifestacije koje će se održati u novembru i decembru mjesecu: „Kestenijada“ u Ostrosu, „Maslinijada“ u Starom Baru i „Festival vina i ukljeve“ u Virpazaru. Svi posjetioci sajma mogli su da uživaju u degustaciji autentičnih barskih proizvoda: barske masline, crmničko

vino, mandarine, šipak, zinzule, suve smokve, a poslužili smo ih i njeguškom pršutom i crnogorskim njeguškim sirom. Na prezentaciji je bio prisutan veliki broj medija kojima smo dali izjave i predstavili Bar kao destinaciju koju mogu posjetiti i van sezone. TO Bar je predstavila turističku ponudu bogatim propagandnim materijalom. I f.15. Varšava -„Travel Shou TT Warsaw“ od 26. do 28. novembra

Turistička organizacija Bar je promovisala turističku ponudu barske opštine na sajmu turizma u Varšavi od 26. do 28. novembra 2015. godine na štandu Nacionalne turističke organizacije Crne Gore. Na štandu NTO CG, pored TO Bar, prisutne su bile i LTO Budve, Kotora, Tivta, Ulcinja i Podgorice, kao i predstavnici turističke privrede. Prvi dan sajma je bio posvećen poslovnim sastancima, dok su drugi i treći dan bili namijenjeni svim posjetiocima. Crnogorski štand je posjetio i ambasador Crne Gore u Poljskoj Ramiz Bašić sa saradnicima. Brojni

posjetioci su putem kvalitetnog i raznovrsnog propagandnog materijala upoznati sa aktuelnom ponudom barske opštine, a posebno interesovanje je vladalo za cijenama u hotelskom i privatnom smještaju, atrakcijama, izletima, manifestacijama, ponudi na području Skadarskog jezera i za vinske podrume. Iz barske opštine na ovom sajmu svoju ponudu su predstavili hotelijeri: HTP „Trend Korali”, „Sea Fort”, „Porto Sole”, „Sato”, „Akapulco“, „Južno more“, „El Mar“, „Montenegro “, zatim turističke agencije „Parus“, „Ivanco travel“, „Klik tour“ i „Riva Travel“, a od privatnog smještaja „Sky Fort“, „Berg apartmani“ i „Vila Perla“. Velika prisutnost privrede govori o značaju ovog tržišta sa kog je broj gostiju u porastu.

19

I f.16. Kragujevac od 26. do 28. novembra

Turistička organizacija Bar je predstavila svoju ponudu na 7. međunarodnom sajmu turizma i seoskog turizma u Kragujevcu od 26. do 28. novembra 2015. godine, zajedno sa LTO Budve, Žabljaka i Pljevalja. Brojnim posjetiocima sajma je podijeljen reklamno propagadni materijal TO Bar. Posjetioce našeg štanda su interesovale cijene u privatnom i hotelskom smještaju, tradicionalne manifestacije u Baru, izleti, ponuda na Skadarskom jezeru itd.

Nakon trodnevne promocije, podijejeljene su nagrade za reklamni materijal. Za najbolji informativno propagandni materijal, nagradu je dobila Turistička organizacija Niša za komplet od tri kompleksne informativne brošure o Nišu, Niškoj banji i avanturističkom turizmu u okolini Niša. Drugu nagradu dobila je TO Golubac za najoriginalniji prospekt Vilenjačkih priča i dva prateća informativna prospekta, a Turistička organizacija Bar je dobila treću nagradu, za komplet informativnih brošura o smeštajnim kapacitetima i znamenitostima Bara. Za Turističku organizacuju Bar ovaj sajam je veoma bitan s obzirom da su gradovi Bar i Kragujevac pobratimi i da sa ovog područja dolazi veliki broj turista.

I f.17. Promocije turističke ponude u regionu Imajući u vidu da se turisti sa tržišta regiona kasno odlučuju za destinaciju u kojoj će provesti svoj odmor, NTO CG je u saradnji sa Ministarstvom održivog razvoja i turizma, predstavništvima u Srbiji, Bosni i Hercegovini i Sloveniji, kao i Lokalnim turističkim organizacijama u periodu od sredine maja do kraja juna realizovala intenzivnu promociju turističke ponude Crne Gore za sezonu 2015.g. Koncept ovogodišnje »roadshow« kampanje obuhvatio je promociju na trgovima i u tržnim centrima, kao i radne susrete sa medijima u cilju upoznavanja tržišta sa novitetima u turističkoj ponudi naše zemlje. Cilj je bio održavanje imidža Crne Gore kao omiljene destinacije među građanima susjednih zemalja, a takođe i animiranje onog dijela stanovništva koje se usled ekonomske situacije teže odlučuje da li da otputuje na odmor. Kragujevac - 20. maj

Turistička organizacija Bar je zajedno sa Nacionalnom turističkom organizacijom Crne Gore i LTO Budve i Tivta, kao i turističkom privredom, 20. maja u Kragujevcu promovisala turističku ponudu. Na trgu jedne od najstarijih kragujevačkih ulica Kralja Petra I, mnogobrojni posjetioci su pozvani da svoj odmor provedu na crnogorskom primorju i planinama. Građani, koji su pokazali veliko interesovanje za Crnu Goru kao destinaciju za njihov odmor, dobili su informacije o turističkoj ponudi za ovo ljeto kao i promotivni materijal. Promocija je protekla uz animaciju

DJ izvođača. Posebno interesovanje posjetilaca je bilo za manifestacije koje se održavaju na crnogorskom primorju tokom ljetnjih mjeseci. Mlađu populaciju su interesovale cijene u privatnom smještaju, zabavni programi i vrijeme održavanja već prepoznatljivih festivala „Sea Dance“, „Refresh“, „Lake Fest“, a dali smo im i informacije o manifestaciji „Ljeto sa zvijezdama“ koju TO Bar organizuje tokom jula i avgusta. Paket aranžmani i popusti su bili u žiži interesovanja porodica sa malom djecom. Za one koji vole aktivan odmor i predjele crnogorskih planina i nacionalnih parkova preporučeni su izleti, pješačenje markiranim stazama, rafting i sl. Tokom promocije organizovana je nagradna igra koja je izazvala dodatno interesovanje građana Kragujevca koji su uzeli učešće u velikom broju. Kao i prethodnih godina turističke organizacije Bara, Tivta i Budve su u saradnji sa hotelskom privredom, hotelom „Adria“ iz Šušanja, HTP „Mimoza“ iz Tivta i hotelom „Grbalj“ , podijelile nagradna ljetovanja u Crnoj Gori. Promociju su propratili mediji, između ostalih TV Kragujevac i TVK9.

20

Beograd – 22 – 24. maj

TO Bar je turističku ponudu za predstojeću ljetnju sezonu, zajedno sa NTO i LTO Budve, Kotora, Podgorice, Tivta i turističkom privredom predstavila od 22 - 24. maja 2015.g. na “ Beogradskom Manifestu”, na Kalemegdanu. „Manifest” se prvi put organizovao ove godine i veoma je interesantno osmišljen, sa više cjelina i na više mjesta na kojima se u isto vrijeme pradstavljala naša ponuda. U okviru tematskih cjelina „Stvaran svijet oko nas“ , „Vodiću te samo reci gde“, i „Kultur šok“ posjetioci su imali priliku

da se tokom tri dana trajanja ove manifestacije, upoznaju sa raznolikom ponudom, zabavnim i kulturnim dešavanjima koja ih očekuju tokom ljeta u Baru i Crnoj Gori. Tokom promocije na crnogorskim štandovima Beograđani su mogli da uživaju u degustaciji crmničkog vina, barskih maslina, maslinovog ulja – koji su se 23. maja tokom cijelog dana na Kalemegdanu nudili. Predstavnik vinara Miloš Klisić imao je u svojoj bogatoj ponudi nekoliko vrsta vina (roze, barik, bijelo, crveno), a koje su gosti sa velikim zadovoljstvom degustirali. Maslinari Božo Šaltić i Alisa Abazović su u Beograd ponijeli osim maslina i maslinovog ulja i barske specijalitete, a Mira Babić je promovisala i poklanjala svoje sapune od djevičanskog maslinovog ulja dobijenog iz barskih maslinjaka. Turistička privreda: hotel „Korali” iz Sutomora je obezbjedio nagradu - ljetovanje za dvije osobe, a nagradu su obezbijedili i drugi predstavnici turističke privrede Crne Gore. U okviru cjeline „Kultur šok“ pravi užitak priredila je etno grupa “Zora” iz Bara koja je okupila brojne ljubitelje etno muzike koji su igrali i plesali uz poznate pjesme naše grupe. Događaj su propratili najznačajniji mediji: TV Pink, Studio B, Prva TV, Happy Tv, Kurir, Hello magazin, Ata Star, Tanjug i dr. Drugog dana promocije na štandu NTO upriličen je susret ministra održivog razvoja i turizma Crne Gore Branimira Gvozdenovića i ministra turizma, trgovine i telekomunikacija Republike Srbije Rasima Ljajića.

Novi Sad - 26. maj

Kampanja u regionu je nakon učešća na Beogradskom Manifestu, nastavljena u Vojvodini. Promocija turističke ponude za ljeto 2015. održana je u Novom Sadu, 26. maja, u tržnom centru „Big“. Građani Novog Sada su imali priliku da od predstavnika Nacionalne turističke organizacije Crne Gore, lokalnih turističkih organizacija Bara, Budve, Tivta, dobiju informacije o turističkoj ponudi za predstojeću sezonu. Interesovanja Novosađana, u zavisnosti od starosne dobi su bila različita, od cijene smještaja na primorju, paket aranžmana za porodice, popusta za

djecu, i sl. Mlađa populacija se posebno zanimala za muzičke festivale i zabavna dešavanja. Tokom promocije posjetioce su zanimale i cijene u restoranima i kafićima, a mnogi od njih su se interesovali za autobuske linije između primorskih mjesta kao i cijene karata. Ono što je posebno obradovalo građane Novog Sada je da su tokom promocije dodijeljena i sedmodnevna ljetovanja koje su obezbijedile TO Bara, Budve i Tivta u saradnji sa turističkom privredom. Nagradu iz barske opštine je obezbijedio hotel „El Mar“ sa Utjehe. Sarajevo - 03. jun

Turistička organizacija Bar održala je promociju u Sarajevu 3. juna, na glavnom gradskom trgu ispred BBI Centra zajedno sa Nacionalnom turističkom organizacijom i lokalnim turističkim organizacijama Ulcinja i Budve, kao i HG "Budvanska rivijera". Posjetioce su najviše interesovale cijene u hotelima i privatnom smještaju, zabavna dešavanja i manifestacije, obilasci Starog grada Bara i Stare masline na Mirovici kao i NP „Skadarsko jezero“. Podijeljen je kompletan

informativno propagandni materijal. Posebnu pažnju je privuklo izvlačenje nagrada, a TO Bar je u saradnji sa hotelom „Kalamper“ obezbijedila besplatno ljetovanje za dvije osobe. Nakon promocije na trgu, za

21

poslovne partnere turističke privrede i predstavnike medija organizovan je prijem u restoranu „Park prinčeva“, a prijemu je prisustvovao novoimenovani ambasador Crne Gore u BiH, g-din Milan Lakić i državni sekretar Ministarstva održivog razvoja i turizma g-din Predrag Jelušić. Banja Luka - 05. jun

Nakon Sarajeva, 5. juna na trgu Krajine u Banja Luci zajedno sa Nacionalnom turističkom organizacijom predstavljena je kompletna ponuda Crne Gore i barske opštine. U okviru višečasovne promocije organizovana je nagradna igra u kojoj je Turistička organizacija Bar dodijelila nagradu – besplatno ljetovanje za dvije osobe, koju je obezbijedio hotel „R“ sa Utjehe.

Ljubljana – 18. jun Turistička organizacija Bar u saradnji sa Nacionalnom turističkom organizacijom i lokalnim turističkim organizacijama Podgorice, Budve i Ulcinja, kao i HG "Budvanska rivijera", održala je promociju u Ljubljani 18. juna, u restoranu „Asa“. Prezentacija je bila namijenjena predstavnicima medija i turističkim poslenicima koji su najveće interesovanje izrazili za cijene u hotelima i privatnom smještaju, za kulturno istorijskim spomenicima koji se nalaze

u barskoj opštini, za izlete, manifestacije, ponudom na području Skadarskog jezera. Nakon promocije u restoranu „Asa“, poslovne partnere turističke privrede i predstavnike medija pozdravio je ambasador Crne Gore u Sloveniji dr. Miomir Mugoša. Za sve prisutne upriličen je bogat kulturno umjetnički program tokom kojeg je nastupio crnogorski folklorni ansambl i naša sugrađanka sopran Aleksandra Vojvodić Jovović.

I f.18. Ningbou - Prezentacija turističke ponude Crne Gore i Bara od 08. do 12. juna. TO Bar je od 08. do 12. juna 2015. boravila u službenoj posjeti Narodnoj Republici Kini , u delegaciji koju je predvodio

predsjednik Opštine Bar dr Zoran Srzentić. U kineskom gradu Ningbou je prezentacijom turističke ponude Crne Gore i Bara otvorena konferencija o saradnji i razmjeni iz oblasti turizma. Konferencija se održala u sklopu već postojećeg projekta saradnje između zemalja Centralne i Istočne Evrope i NR Kine (16+1) gdje je Crna Gora jedan od učesnika. Osim Crne Gore svoju ponudu na konferenciji su predstavili i

turističke organizacije ostalih zemalja i gradova koje učestvuju u ovoj inicijativi: Albanija, BIH, Bugarska, Hrvatska, Češka, Estonija, Mađarska, Latvija, Litvanija, Makedonija, Poljska, Rumunija, Srbija, Slovačka i Slovenija. TO Bar je prezentovala kompletnu ponudu barske rivijere – gdje su prisutni na led ekranu izuzetno velikih dimenzija (30m x 5m) mogli vidjeti sve ljepote barskih obala, a svoje oduševljenje viđenim ljepotama su iskazali burnim aplauzom. Inače, potrebno je napomenuti da bi se otvaranjem direktne avio linije sa Kinom znatno povećao broj turista sa tržišta iz kojeg godišnje oko 100 miliona turista putuje u inostranstvo. Dogovoreno je da ovaj Forum bude tradicionalan i da se svake godine održava u Ningbou, kako bi se učvrstilo prijateljstvo i intenzivirala saradnja u oblasti turizma, trgovine, ekonomske saradnje i

22

dr. Brojni kontakti su ostavreni i sa zemljama koje su bile prisutne na Forumu u Ningbou. Tako je značajno pomenuti dogovor o saradnji predsjednika dr Zorana Srzentića sa predsjednicima Opština Maribora i Bitolja. Posebno želimo istaći besprekornu organizaciju svih sastanaka i prezentacija, izuzetno gostoprimstvo kineskih domaćina i želju za saradnjom na svim poljima. I f.19. Turisti čka ogranizacija Bar predstavila je svoju ponudu u okviru svjetske izložbe EXPO 2015.

u Milanu 29. avgusta. EXPO je svjetska univerzalna izložba, koja se održava od 19. vijeka. To je platforma fokusirana na pružanje mogućnosti dijaloga između država i institucija, na globalne teme. Od svog nastanka mjesto na kojem se predstavljaju kreativnost i znanje i na kojem svaka država ima mogućnost da pokaže šta može da ponudi svijetu. EXPO se održava svakih 5 godina, a prvi je održan u Londonu 1851. godine. Crna Gora je učestvovala na izložbi EXPO-Milano 2015. u okviru Biomediteranskog klastera koji se odnosi na isticanje tema u vezi sa zdravljem, harmonijom i

ljepotom. U istom klasteru su i Grčka, Malta, San Marino, Tunis, Liban, Libija, Albanija, Srbija, Alžir i Egipat. Na događaju koji je upriličila Turistička organizacija Bar, predstavnicima medija, italijanskih turoperatora i zainteresovanoj javnosti prezentovana je objedinjena turistička ponuda Bara, prirodne i kulturne vrijednosti grada kao i brojne manifestacije. Kako je tema EXPO-a “Hraniti planetu, energija za život” upriličena je i prezentacija i degusacija tradicionalne hrane: barske masline, sir i njeguška pršuta. Događaj je bio upotpunjen nastupom soprana Aleksandre Vojvodić Jovović koja je izvela obrade crnogorskih pjesama koje se nalaze na njenom albumu „Korijeni“.

I g. Studijske grupe novinara U 2015. godini u okviru posjete Crnoj Gori, u saradnji sa NTO CG ugostili smo studijske grupe novinara i turoperatora iz: Rusije, Italije, Izraela, Srbije, Češke, Velike Britanije i Rumunije. U okviru posjete Crnoj Gori, barsku opštinu je 21. i 22. marta 2015. godine posjetila grupa od pet turisti čkih agencija iz Rusije, iz Ekaterinburga: „Pegas Tour“, „Roos Tour“, „Tour Info“, „Pilgrim-94“ i „Forsage +“. Grupu je takođe činila ekipa novinara televizije „Roossiya 24“ i časopisa „Stolnik“. Organizator posjete je bila Nacionalna turistička organizacija Crne Gore na inicijativu „Turkish Airlinesa“, a u cilju povećanja postojeće prodaje tokom trajanja ljetnje turističke sezone. 21. marta su posjetili Stari Bar i Staru maslinu i iskazali veliko oduševljenje kulturno istorijskim nasleđem, dok su 22. marta posjetili Turističko informativni biro u Virpazaru gdje je bila upriličena degustacija vina. Turistička organizacija Bar je poklonila kompletan reklamno propagandni materijal na sedam jezika za 2015. koji čine: opšti turistički katalog u kome su objedinjene informacije o 6 turističkih mjesta, katalog aktivnog odmora u kome se nalaze informacije o brojnim aktivnostima kojima turisti mogu upotpuniti svoj odmor, katalog hotelskog i privatnog smještaja, kao i smještaja na seoskom području, katalog – kultura, atrakcija i legende u kojem se nalaze najljepši manastiri, crkve, tvrđave, legende i turističke atrakcije. Takođe je poklonjen dvd slide show Bara, posteri sa pet motiva, bukmarkeri i kalendari za 2015. godinu, kao i brošure krstarenje Skadarskim jezerom, vinski podrumi i restorani. U okviru studijske posjete Crnoj Gori je 08. juna 2015. godine, barsku opštinu posjetila novinarka iz

Italije, Suriano Veronika, autorka serijala “Le falde del Kilimangiaro” na televiziji RAI 3. U Centru za posjetioce u Virpazaru, u Turističko informativnom birou TO Bar, novinarka je bila u prilici da se upozna sa ponudom jezerske čarobne obale. Dobila je brojne informacije vezane za aktivnosti koje se pružaju turistima koji svakodnevno posjećuju Virpazar i na koji način im se može omogućiti što bolji sadržaj i produžiti njihov boravak u srcu Nacionalnog Parka. Nakon posjete Centru i obilaska

23

jezgra Virpazara, uslijedilo je dvočasovno krstarenje Skadarskim jezerom. Gospođa Suriano je bila u prilici da napravi jedinstvenu reportažu budući da je uspjela da snimi: veliki broj ptica koje stanuju na jezeru, lokalne ribare u toku lova, netaknutu prirodu, fortifikacije iz otomanske imperije upotpunjene sa riječima predstavnika Turističke organizacije Bar koja je bila domaćin televizijskoj ekipi. Ovom prilikom, što TO Bar uvijek praktikuje, poklonjene su i reklamno-propagandne brošure naše organizacije kako bi novinarka Veronika upotpunila snimljeni materijal sa opštim podacima barske opštine. Barsku opštinu su u okviru posjete Crnoj Gori, 23. jula 2015. godine posjetili novinari iz Izraela -

novinari TV i24 jedne od najgledanijih komercijalnih televizija u Izraelu, Jerusalim post-a (najtiražnijeg dnevnog lista na engleskom jeziku) te nekoliko izraelskih novinara dopisnika u cilju medijske promocije Crne Gore. Tom prilikom su posjetili Stari Bar i Staru maslinu i obavili razgovor sa predsjednikom udruženja maslinara Bara gospodinom Ćazimom Alkovićem. Turistička organizacija Bar je poklonila kompletan reklamno propagandni materijal za 2015. godinu, dok je „Kulturni centar“ obezbijedio besplatne ulaznice za Stari Bar i Staru maslinu. Novinari su

izrazili veliko interesovanje za cijene u privatnom i hotelskom smještaju, izletima na Skadarskom jezeru, za biciklističkim stazama i pješačkim turama po okolnim planinama, za kursevima ronjenja i drugim aktivnostima, za manifestacije, turističke atrakcije, kulturu itd. Turistička organizacija Bar je u saradnji sa Nacionalnom turističkom organizacijom i lokalnim turističkim

organizacijama Budve i Podgorice organizovala studijsku posjetu novinara iz Srbije od 18. do 21. juna 2015. godine. Grupu su činili novinari iz 14 medijskih kuća: Tv Kopernikus, Kurir, Color Press Group, E-kapija, Tanjug, B92, Pink, Večernje novosti, Naše novine, Putovanja za dvoje, Telegraf, Prva TV, Lisa i Happy TV. 20. juna, Turistička organizacija Bar je bila domaćin i tom prilikom je novinarima upriličila posjetu najznačajnijem kulturno istorijskom spomeniku Starom gradu Baru, gdje su novinari nakon jednočasovne posjete iskazali veliko oduševljenje onim što su vidjeli iza zidina Starog

grada. Nakon toga posjetili su Staru maslinu na Mirovici, najznačajniji spomenik prirode u Baru, koja je zvanično najstarija maslina na ovim prostorima, stara 2 240 godina. Novinari su bili prisutni i na otvaranju prve regate - “Prvi međunarodni Kup Latinsko jedro Bar 2015” i tom prilikom su posmatrali jedrilice sa pučine. Nakon posjete grada Bara grupa novinara se uputila u Virpazar i posjetili su Centar za posjetioce, u sklopu kojeg se nalazi i Turističko informativni biro turističke organizacije Bar. U Virpazaru ih je dočekala direktorica Turističke organizacije Bar, Neda Ivanović, koja im je poželjela dobrodošlicu i podijelila poklone: kompletan reklamno propagandni materijal, kao i suvenire - maslinovo ulje i sapun od maslinovog ulja koje je proizvela Mira Babić, poznatna barska preduzetnica i maslinar. Dan je upotpunjen krstarenjem Skadarskim jezerom, obilaskom manastira na jezeru, a novinari su dobili informacije o kompletnoj ponudi u Nacionalnom parku: jedrenju, kajakarenju, sportskom ribolovu, zatim o pješačkim i biciklističkim stazama, vinskim podrumima kao i o autentičnoj hrani sa ovog područja. Posjetili su i jednu od najljepših plaža i restoran na Skadarskom jezeru „Pješačac“. Turistička organizacija Bar je ugostila novinare iz Češke koji su posjetili barsku opštinu 02. jula 2015.

godine i tom prilikom obišli Stari grad Bar i Staru maslinu, a zatim Turističko informativni biro u Virpazaru. Veoma ih je imresioniralo kulturno istorijsko nasleđe i prirodne ljepote barske opštine. Novinari su dobili reklamni materijal TO Bar i upoznati sa aktuelnom turističkom ponudom naše opštine, a predtavnici TO Bar su dali izjave za emisiju koja se direktno emitovala na njihovoj lokalnoj radio stanici.

24

Turistička organizacija Bar je 1. septembra 2015. godine ugostila novinara iz Velike Britanije, Nick Thorna koji je product menadžer u kompaniji Great Trail journey. Tom prilikom je posjetio Stari Bar i Staru maslinu i dobio informacije o istoriji i kulturi ovog područja. TO Bar je obezbijedila noćenje i reklamno propagadni materijal, dok je „Kulturni centar“ obezbijedio besplatan ulazak u Stari grad i na Staru maslinu.

U okviru posjete Crnoj Gori od 16. do 20. septembra 2015. godine, barsku opštinu je 17. septembra

posjetila studijska grupa od 7 predstavnika turoperatora i medija iz Rumunije. Tom prilikom su sa predstavnikom TO Bar posjetili Stari grad Bar i Staru maslinu i upoznati su istorijom i kulturom ovog područja. Studijsku grupu su predvodili Dr. Cristian Hristea, predsjednik Udruženja turističkih novinara iz Rumunije i glavni urednik vodećeg turističkog magazina Holidays and travel Magazin, a gosti Crne Gore su, pored predstavnika medija, bili i predstavnici Udruženja za zdravstveni

turizam Rumunije i turoperatora specijalizovanih za zdravstveni turizam („Desprespa”, “Sanconfind” i “Gynecoland”). Dr. Cristian Hristea je ukazao na rast broja turista iz Rumunije te istakao važnost iniciranja što većeg broja aktivnosti u cilju unapređenja saradnje na polju turizma, budući na potencijale obije zemlje. Kako je jedna od tema studijske posjete bila zdravstveni turizam, na sastanku održanom sa predstavnicima crnogoskog Klastera zdravstvenog turizma najavljeno je potpisivanje Memoranduma o saradnji, a razgovarano je i o konkretnim projektima na ovom tržištu.

25

II IZRADA PROPAGANDNOG MATERIJALA II a. Opšti katalog-Dobrodošli

Turistička organizacija Bar je zbog potreba nastupa na sajmovima turizma i distribucije promo materijala u 10 Turističko informativnih biroa, početkom januara uradila reprint Opšteg kataloga - Dobrodošli u kome je na 7 jezika (crnogorski, engleski, njemački, ruski, francuski, italijanski i češki) predstavljena turistička ponuda barske opštine. U katalogu se nalaze informacije o 6 turističkih mjesta.

II b. Katalog -kultura-atrakcije-legende

TO Bar je uradila reprint kataloga kultura-atrakcije-legende na crnogorskom i engleskom jeziku, u kojem se nalaze najljepši manastiri, crkve, tvrđave, legende i atrakcije.

II c. Katalog -aktivni odmor

Urađen je reprint kataloga aktivnog odmora u kome se nalaze informacije na crnogorskom i engleskom jeziku o brojnim aktivnostima kojima turisti mogu upotpuniti svoj odmor, kao što su: krstarenje, jedrenje, pješačenje, biciklizam, podaci o manifestacijama, prelijepim plažama, turističkim agencijama itd.

II d. Katalog- smještaj

Novi katalog smještaja sadrži podatke na crnogorskom i engleskom jeziku o hotelskom i privatnom smještaju i seoskom turizmu sa cijenama.

26

II e. Posteri - TO Bar je izradila postere sa 5 motiva iz barske opšine.

II f. Plan grada-(sa svim ulicama, parkinzima, zgradama i značajnim objektima, kao i Stari grad Bar i Stara maslina) i karta Crne Gore. II g. Bukmarkeri - TO Bar je u promotivne svrhe uradila bukmarkere sa motivima iz barske opštine

27

III IZRADA SUVENIRA, VIDEO MATERIJALA I ATRAKCIJ A III a. Turisti čka razglednica Bara i DVD slide-show su urađeni sa tekstom na crnogorskom i engleskom jeziku.

III b. Izrada fotodokumentacije Za potrebe pravljenja novog reklamno propagandnog materijala, izrađeni su novi slajdovi i dopunjena postojeća fotodokumentacija.

III c. Ure đenje vidikovca na magistralnom putu Bar – Ulcinj, u Dobroj Vodi na proširenju između tunela Ćafe i Ujtin, počelo je u 2015. godini, a završeno početkom 2016. godine.

Ideja da se na ovaj način uredi turistička infrastruktura tj Vidikovac - ima cilj da se poboljša turistička ponuda opštine Bar, da se brojnim turistima omogući da uživaju u predivnom pogledu koji se pruža sa ovog mjesta na Dobru Vodu i Utjehu, na Jadransko more, na panoramu prema Ulcinju i Baru, i da se i na ovaj način valorizuju ljepote kako barske opštine, tako i primorja i Crne Gore.

28

III d. Svečano otvaranje skulpture „Nulti kilometar“- 28. decembar 2015. u ulici Vladimira Rolovića. Na javni konkurs za idejno rješenje Turističke organizacije Bar je pobijedio arhitekta iz

Novog Sada Petar Carević. Tipografiju je uradila prof. dizajna Ana Matić, a glavni projekat “Architect” doo –Bar. „Nulti kilometar“ je skulptura-atrakcija, koja je proistekla iz zahtjeva da se prikaže pravac i udaljenost raznih gradova od te skulpture, i da se dobije atraktivno skulpturalno riješenje adekvatno za grad Bar. Cijela kompozicija je uklopljena u postojeće stanje, postojeći parter i postojeće pješačke prelaze. Sastoji se od BAZISA i SKULPTURE. Skulptura se sastoji od 30 segmenata koji rotiraju po 6 stepeni, u smjeru kazaljke na satu, i idu u visinu od 7 m. Mali urbani zahvat, oaza savremenog i svjetskog, odmah pored mora. Danas “nultu tačku” imaju mnogi gradovi u svijetu, a barski se razlikuje i po tome što na njemu nisu ispisana imena gradova već turističkih atrakcija. Na barskom “Nultom kilometru” mogu se pročitati razdaljine od Bara do Skadarskog jezera, Akropolja, Kopakabane, Tadž Mahala, Gračanice, Hilandara, Meke, Jerusalima, Aja Sofije, Kalemegdana, Etne…Ideja TO Bar je bila da “Nulti kilometer” bude simbol i obilježje po kome će Bar biti prepoznatljiv.

29

IV ORGANIZOVANJE MANIFESTACIJA

IV a. Gostovanje 46. Praznika mimoze iz Herceg Novog i maskenbal – 27. februar

Turistička organizacija Bar i Opština Bar su posle decenijske pauze organizovali 27. februara gostovanje 46. Praznika mimoze iz Herceg Novog. Karavan Praznika mimoze je prodefilovao ulicama Bara. Bila je tu gradska muzika, mažoretke i trombonjeri iz Herceg Novog, a pratile su ih ništa manje atraktivne ma-žoretke Plesnog kluba „Habanera” iz Bara. Centralna svečanost, uz veliki maskenbal, defile i muzičke zvijezde iz zemlje i regiona, održana je u hotelu „Franca”, sa preko 40 maski iz primorskih gradova, a takođe i naši sugrađani su dali doprinos izradom maštovitih maski. TO Bar je dodijelila vrijedne nagrade za najljepše maske, a uz podršku brojnih sponzora, priliku da osvoje jednu od deset zanimljivih nagrada pružila i posjetiocima maskenbala koji su poželjeli da oprobaju sreću u lutriji. Prvu nagradu za najljepšu masku dobila je maska „Pirati iz Virpazara”, drugu nagradu dobili su „Budvanski pustolovi na engle-skom dvoru”, a treću nagradu dobila je grupa maski iz Tivta pod nazivom „Bokeški đardin”. Od izvođača učestvovali su: splitska grupa „Magazin, iz Bara-Milić Šarović i njegov „Sunset band“ i specijalni gost Jovan Aleksić, uspješni učesnik „Pinkovih zvjezdica“.

IV b . Akcija „ZA JOŠ LJEPŠI GRAD“ Turistička organizacija Bar je u periodu od 10.06. do 10.08.2015. godine organizovala tradicionalnu akciju ″Za još ljepši grad″. Pravo učešća su imala sva fizička i pravna lica na području barske opštine. Prijavilo se 73 kandidata, od čega 37 pravnih i 36 fizičkih lica. Završno veče akcije održalo se 24.08.2015. u bašti hotela „Sidro“ u Baru, a počelo je u 19 h sa prodajnom izložbom cvijeća. U 21h je bila dodjela nagrada učesnicima u akciji. Nakon toga u muzičkom dijelu nastupili su „Montenegro kings“, sa obradom crnogorskih pjesama u rok i džez stilu, kao i grupa „Si Cole“. Stručni žiri je obišao sve kandidate koji su se prijavili za izbor najljepše terase, balkona, vrta, bašte, parka i dr., na terenu napravio foto dokumentaciju i na osnovu urvrđenih kriterijuma dodijelio nagrade. U konkurenciji su bile kako bašte i balkoni u užem gradskom jezgru, tako i one van grada u više prirodnom okruženju. Svi kandidati su uložili puno truda kako bi njihove bašte svojom ljepotom ostavile pozitivan utisak na komisiju i doprinijele boljem imidžu grada. Pravna lica su dobila specijalno urađene nagrade u kategoriji uređene zelene površine do 1 000m2 i preko 1 000m2, kao i za lijepo uređen prostor oko ugostiteljskog objekta. Nagrade za fizička lica: za najljepši vrt do 500m2 i preko 500m2, za najljepše stepenište, za najljepšu bogumilu i za kategoriju vrtova u vangradskom području iznosile su: 300 €, 200€ i 100€. Takođe je žiri dodijelio i Specijalnu nagradu i Priznanje, kao i posthumno zahvalnicu Jovanki Banović za dugogodišnje učešće i promociju akcije „Za još ljepši grad”. TO Bar se zahvalio IZLAGAČIMA CVIJEĆA koji u kontinuitetu podržavaju akciju „Za još ljepši grad“ i dodijelio im prigodne nagrade.

30

Osim stručnih ocjena žirija, građani su mogli od 10. – 14.08.2015. godine, glasati putem sajta Turističke organizacije Bar www.bar.travel i po svom ukusu odabrati najljepši vrt ili baštu u kategoriji fizičkih i pravnih lica. Stručni žiri akcije ″Za još ljepši grad″ u sastavu: - VESNA LJUJIĆ, predsjednik – dipl.ing. poljoprivrede

- DAMIR MAŠOVIĆ, član - dipl.ing. pejzažne arhitekture - ANTO BAKOVIĆ, član - fotograf - MIRA PETROVIĆ, član - predstavnik TO Bar je vršio izbor na osnovu sledećih kriterijuma:

1. Usklađenost vrta, objekta i okoline 2. Raznovrsnost i raspored biljaka u vrtu 3. Vrtno - arhitektonski elementi 4. Kvalitet održavanja

Nagrade za PRAVNA LICA

U kategoriji PRAVNIH LICA prijavilo se 37 u česnika, čije uređenje zelenih površina izuzetno doprinosi uređenju našeg grada. NAGRADE U KATEGORIJI PRAVNIH LICA je uručio član žirija - ing. pejzažne arhitekture Damir Mašović. Sve nagrade je dizajnirao i uradio Ivo Gojnić. - Stručni žiri je u kategoriji PRAVNIH LICA pored glavnih nagrada dodijelio i Priznanje: * Projekat "ZA JOŠ LJEPŠI VELIKI PIJESAK" –organizator je NVO „HUMANITARNA FAMILIJA”, čiji je predsjednik Alen Efović. Nagrade u kategoriji PRAVNIH LICA za zelene površine do 1 000 m2: - I nagrada - Hotel „GALEB“ - iz Čanja - II nagrada - Hotel „R“ – sa Utjehe - III nagrada - Hotel „LOVE LIVE” – iz Sutomora Nagrade u kategoriji PRAVNIH LICA za zelene površine preko1 000m2:

- I nagrada - Hotel „KORALI“ - iz Sutomora - II nagrada - Hotel „SIDRO“ - iz Bara

- III nagrada - Hotel „JUŽNO MORE“ - iz Sutomora Nagrade u kategoriji PRAVNIH LICA - Za lijepo uređen prostor oko ugostiteljskog objekta: - I nagrada – Restoran „SAVOIA” - iz Bara - II nagrada – „SOHO” caffe -iz Bara - III nagrada – Restoran „PRISTAN” - iz Sutomora

Nagrade za FIZIČKA LICA

NAGRADE U KATEGORIJI FIZIČKIH LICA je uručila Predsjednik žirija - dipl.ing. poljoprivrede Vesna Ljuji ć U kategoriji FIZI ČKIH LICA prijavilo se 36 u česnika, čije bašte svojom ljepotom doprinose boljem imidžu grada.

31

Stručni žiri je u kategoriji FIZIČKIH LICA dodijelio i Specijalnu nagradu: * EMIR MUSTAFIĆ - iz Popovića - za kreativne ideje reciklaže Nagrade u kategoriji FIZIČKIH LICA za NAJLJEPŠI VRT do 500m2 - I nagrada - ZORICA KOSTIĆ - iz Sutomora - II nagrada - NIKO VUKSANOVIĆ - iz Sutomora - III nagrada - AIDA ŽUĐELOVIĆ - iz Dobre Vode Nagrade u kategoriji FIZIČKIH LICA za NAJLJEPŠI VRT preko 500 m2 - I nagrada - KRSTO DABANOVIĆ - iz Polja - II nagrada - ĐOKO i SVETLANA STANKOVIĆ - iz Marovića - III nagrada - TANJA JOVOVIĆ - iz Bara Nagrade u kategoriji FIZIČKIH LICA za NAJLJEPŠI VRT u vangradskom području - I nagrada - ALMIRA ŽUĐELOVIĆ - iz Kunja (Utjeha) - II nagrada - ĐURO MARKOVIĆ - iz Sotonića (Virpazar) - III nagrada - MILIVOJE DABOVIĆ - iz Kruševice (Virpazar) Nagrade u kategoriji FIZIČKIH LICA za NAJLJEPŠE STEPENIŠTE - SNEŽANA TURKOVIĆ – iz Bara Nagrade u kategoriji FIZIČKIH LICA za NAJLJEPŠU BOGUMILU - ACO MARČIĆ - iz Šušanja

Nagrada posjetilaca sajta TO Bar

Građani su mogli od 10. – 14.08.2015. godine, glasati putem sajta Turističke organizacije Bar www.bar.travel i po svom ukusu odabrati najljepši vrt ili baštu u kategoriji fizičkih i pravnih lica. Ukupno je bilo 1 150 glasova. I nagrada za PRAVNA LICA: * Restoran „GRADSKI RESTORAN“ - iz Bara – 143 glasa I nagrada za FIZIČKA LICA: *AIDA ŽUĐELOVIĆ - iz Dobre Vode -136 glasova Stručni žiri je dodijelio posthumno Zahvalnicu - Jovanki Banović za dugogodišnje učešće i promociju akcije „Za još ljepši grad”. Turistička organizacija Bar se zahvalila IZLAGAČIMA CVIJEĆA koji u kontinuitetu podržavaju akciju „Za još ljepši grad“ i dodijelila im prigodne nagrade.

1. CVJETNI CENTAR “KALIA „ – BAR 2. CVJEĆARA „ORHIDEJA“ – BAR 3. DOO „HUDI OAZA S“– MANDARIĆI – BAR 4. JELENA ZUBONJA – SUTOMORE

32

MEDIJSKI SPONZORI - Radio BAR i TV Pink

hotel „Korali“ restoran „Savoia“ hotel „Galeb“ I nagrada I nagrada I nagrada

Zorica Kostić Krsto Dabanović Almira Žuđelović I nagrada I nagrada I nagrada

Snežana Turković Aida Žuđelović Aco Marčić

najljepše stepenište I nagrada posj. sajta najljepša bogumila

IV c. Manifestacija -″LJETO SA ZVIJEZDAMA ″ TO Bar je i ovog ljeta organizovala tradicionalnu manifestaciju „Ljeto sa zvijezdama“ – besplatne koncerte sa učesnicima iz Crne Gore i ex YU prostora na šetalištu kralja Nikole u Baru. Prvi koncert – „Ljeto sa zvijezdama“ uz crmničko vino i darove masline održao se 24. jula - kada su nastupili: beogradska rok grupa „YU GRUPA“, sopran Aleksandra Vojvodić – Jovović uz muzičku pratnju Aleksandra Basaraba i Katarina Bogićević. Takođe su na 45 štandova predstavili svoje proizvode predstavici vinara, maslinara, medara i suvenira iz barske opštine. Posjetioci su mogli da degustiraju i kupe crmničko vino, masline, maslinovo ulje, med i suvenire. Drugi koncert se održao 14. avgusta, a nastupila je rok grupa iz Niša „KERBER“ i Pinkova zvjezdica Jovan Aleksić iz Podgorice. Različiti žanrovi i muzika za sve generacije privukli su brojne posjetioce koji su pjevali zajedno sa izvođačima. Izvanredni ambijent, dobar ritam, raznovrsna ponuda na štandovima, učinili su da ova manifestacija bude uspješna i doprinese obogaćivanju turističke ponude barske opštine.

33

IV d . Akcija „NAJLJEPŠI NOVOGODIŠNJI IZLOG“ Turistička organizacija Bar je sprovela u decembru 2015. godine tradicionalnu akciju „Najljepši novogodišnji izlog“, kojom je animirala lokalnu javnost, prije svega pravna lica, da ukrašavanjem svojih izloga doprinesu stvaranju praznične atmosfere u Baru. Komisija TO Bar je od 17. do 27. decembra obišla 183 poslovna prostora – firme u užem i širem gradskom jezgru. U ocjenjivanju izloga, komisija se vodila utvrđenim kriterijumima, a to su bili: originalnost ideje, kreativnost, primijenjeni kolorit, Božićni i Novogodišnji doživljaj, upotreba tradicionalnih i novih dekorativnih elemenata. Pored navedenih kriterijuma, pri odlučivanju su uzeti u obzir i princip preglednosti, tehnika aranžiranja, izlog kao organizovana cjelina i izbor robe u izlogu. Shodno svim ocjenjivačkim parametrima, komisija akcije “Najljepši novogodišnji izlog 2015. godine“ dodijelila je sljedeće nagrade: - prvu nagradu ravnopravno butiku „Cesare“ i butiku „Emporio junior“ - drugu nagradu butiku „Carissima“, - treću nagradu butiku „Caminando“. Specijalna nagrada dodijeljena je cvjećari „Kaktus“, za orginalnu ideju izrade i dekoracije novogodišnje jelke.

34

S obzirom na zainteresovanost građana, komisija je predložila da se u okviru akcije „Najljepši novogodišnji izlog“ uvedu nove kategorije - najljepše uređena terasa, balkon, dvorište - koje bi omogućile učešće i fizičkih lica. Komisija je radila u sastavu: predsjednica Vesna Ljujić i članovi Damir Mašović, Radomir Petrić i mr Nikoleta Nikčević.

I nagrade

butik „Cesare“ butik „Emporio junior“

II nagrada III nagrada specijalna nagrada butik„Carissima“ butik „Caminando“ cvjećara „Kaktus“

IV e. Povodom Dana opštine Bar, 24. novembra, Turistička organizacija Bar u saradnji sa Opštinom Bar i “Sportsko-rekreativnim centrom” je organizovala u sportskoj dvorani „Topolica“, multimedijalni spektakl pod nazivom „DRUGARICA BROZ - omaž ženi i jednom vremenu“, dizajnerke Slobodanke Seke Martinović i koncert pop grupe „Crvena jabuka“ iz Sarajeva. Multimedijalni spektakl je u režiji Draška Đurovića oživio prošla vremena i evocirao emocije na harmonični period življenja.

Revijom raskošnih modela inspirisanih bivšom prvom damom SFRJ Jovankom Broz priređen je svojevrsni vremeplov, a “u ulozi” Jovanke Broz bila je sopranistkinja Aleksandra Vojvodić Jovović koja je izvrsnom interpretacijom vratila vrijeme unazad. Milje prošlih vremena vizuelno je dopunilo 120 učenika Osnovne škole “Jugoslavija” sa pionirskim maramama. Zatim je čuvena sarajevska grupa “Crvena jabuka” priredila izvanredan koncert, a brojna publika uživala je u dobrom ritmu pjevajući sa njima poznate hitove.

35

IV f. Turistička organizacija Bar i Opština Bar organizovali su “BARSKI NOVOGODIŠNJI HEPENING –ZAJEDNO U NOVU 2016” uz bogat muzički program u periodu od 28.12.2015. godine do 03.01.2016. godine, od 16-21 h, na glavnom gradskom trgu u Baru (kod spomenika kneza Vladimira). TO Bar je bila zaslužna za prelijepo okićen i osvijetljen trg, kao i barski privrednici i stanari okolnih zgrada koji su kićenjem balkona dali doprinos prazničnoj atmosferi. Na oko 30- ak štandova moglo se kupiti osvježenje, hrana i suveniri. TO Bar je organizovala štand sa kuvanim vinom koje je bilo gratis u toku trajanja fenomenalnog novogodišnjeg koncerta grupe “Galija” i “Legende”. U ponoć je spektakularnim vatrometom uveličana ova manifestacija. Program: 16-21h NOVOGODIŠNJI BAZAR ; 16-19h DJ; 19-21h KONCERTI Nastupili su:

28 .12. Safet Drljan i Dina Desančić * Grim band * FA Rumija * Padrino band 29. 12. Hari * KUD Jedinstvo * Etno grupa Zora 30.12. Renata Perazić * Pljevaljski tamburaši 31.12 Rajko Joličić * Šanta Panta * Habanera* Legende * Galija 01.01. Aleksandra Vojvodić Jovović i Bojana Kukić * Akademia i Tea Šufta 02.01. Nemanja Bogićević * Mi ćo Vujović*Grim band

Zbog lošeg vremena program Hepeninga je skraćen za jednu noć pa 03. januara nijesu nastupili orkestar Omera Hodžića, Rajo Simonović i Ema Čivović. Program je dopunjen novim sadržajem: TO Bar, JP “Sportski centar”, hotel “Sea Fort”, “Cakan sport” i NVO “Za još ljepše Sutomore” priredili su novogodišnji gradski turnir u uličnom basketu 3x3 za mlađe pionire i pionire na trgu ispred robne kuće. Učestvovali su klubovi “ Antivari”, “Mediteran, “ABC” i “Sutomore”, a organizatori su obezbijedili i novčane nagrade.

36

Koncept manifestacije je nadmašio očekivanja, sudeći po velikoj posjećenostii i pozitivnim reakcijama. Posjetioci su uživali u izvanrednim i profesionalnim nastupima izvođača različitih žanrova, kao i u programu ostalih učesnika Hepeninga koji je bio za sve ukuse i generacije.

37

V PRAĆENJE TURISTIČKOG PROMETA I ISTRAŽIVANJE TRŽIŠTA V a. Praćenje turističkog prometa TO Bar vrši svake godine praćenje i analizu turističkog prometa na području opštine Bar. Prema zvaničnim podacima Monstata Crnu Goru je u 2015. godini posjetilo ukupno 1 713 109 turista ili 12,90 % više nego u 2014. godini, a ostvarili su ukupno 11 054 947 noćenja ili 15,71 % više u odnosu na 2014. godinu. U ukupnom CG prometu u 2015. godini, barska opština učestvuje sa 10,71 % po broju turista, a sa 13,89 % po broju noćenja. Tabela 2. Turistički promet u opštini Bar u 2015. godini

Broj turista Indeks Broj noćenja Indeks Ukupno 183 416 116,56 Ukupno 1 532 596 125,64 Strani 173 320 118,84 Strani 1 494 031 128,36 Domaći 10 096 87,66 Domaći 38 565 68,97

U 2015. barsku opštinu je posjetilo 183 416 turista , što je 16,56 % više nego u 2014., a ostvareno je 1 532 596 noćenja, što je 25,64 % više nego u 2014. Stranih turista je bilo 173 320, što je 18,84 % više nego u 2014., a ostvarili su 1 494 031 noćenja ili 28,36 % više nego u 2014., dok je domaćih turista bilo 10 096, što je 12,34% manje, a ostvarili su 38 565 noćenja, što je 31,03 % manje nego u 2014. Grafikon 1. Broj dolazaka u 2015. Grafikon 2. Broj noćenja u 2015.

Grafikon 3. Br. turista u 2014. i 2015. Grafikon 4: Broj noćenja u 2014. i 2015.

020000400006000080000

100000120000140000160000180000200000

DOLASCITURISTA

2015

UKUPNOSTRANIDOMAĆI

0200000

400000600000

8000001000000

1200000

14000001600000

NOĆENJATURISTAU 2015.

UKUPNOSTRANI DOMAĆI

020000400006000080000

100000120000140000160000180000200000

DOLASCITURISTA

2014

2015

0200000400000600000800000

1000000120000014000001600000

NOĆENJATURISTA

2014

2015

38

Tabela 3. Dolasci i noćenja gostiju po zemljama pripadnosti - za Bar u 2015. R.br. Zemlja pripadnosti gostiju Dolasci

2015 Index 15/14

Noćenja 2015

Index 15/14

1. Crna Gora 10 096 87,66 38 565 68,97 2. Albanija 891 96,22 6 432 103,08 3. Austrija 1 121 99,82 6 279 98,31 4. Belgija 430 94,71 1 926 165,04 5. Bosna i Hercegovina 18 145 160,90 104 223 132,82 6. Kosovo 2 150 86,10 22 603 94,33 7. Bugarska 785 179,22 2 687 171,04 8. Bjelorusija 2 109 172,02 22 908 201,99 9. Hrvatska 1 059 114,12 7 850 148,17 10. Kipar 26 89,66 32 65,31 11. Češka 3 983 97,58 27 932 95,65 12. Danska 204 139,73 1 784 148,79 13. Estonija 115 174,24 1 007 165,63 14. Finska 75 110,29 490 148,04 15. Francuska 1 328 77,25 6 151 95,10 16. Njemačka 2 364 103,19 18 762 109,73 17. Grčka 710 91,03 935 51,60 18. Mađarska 2 383 121,89 12 724 109,93 19. Island 4 4,30 12 3,00 20. Irska 52 104,00 500 167,22 21. Italija 1001 83,84 4 195 69,47 22. Letonija 157 81,35 2 228 99,87 23. Litvanija 210 124,26 1 623 119,96 24. Luksemburg 183 126,21 1 200 216,22 25. Malta 33 157,14 166 148,21 26. Holandija 670 93,18 3439 89,21 27. Norveška 166 68,31 1 539 100,39 28. Poljska 8 683 128,49 43 137 115,40 29. Portugalija 121 281,40 352 142,51 30. Rumunija 976 102,31 5 875 88,07 31. Rusija 34 954 83,71 514 142 114,28 32. Srbija 65 711 146,98 505 274 154,49 33. Slovačka 1 821 88,81 12 062 82,35 34. Slovenija 1 287 91,86 7 517 100,08 35. Španija 100 120,48 158 41,80 36. Švedska 855 97,49 8 372 105,60 37. Švajcarska 926 139,04 5 170 186,51 38. Turska 3 815 166,89 4 892 155,60 39. Ukrajina 4 941 166,98 73 521 221,80 40. Makedonija 3 489 106,63 27 790 107,36 41. Ujedinjeno Kraljevstvo 917 56,85 4 623 50,54 42. Ostale evropske zemlje 921 86,16 2 973 54,68 43. Južna Afrika 6 54,55 28 107,69 44. Ostale afričke zemlje 274 507,41 714 562,21 45. Kanada 222 94,07 2 026 149,74 46. SAD 760 132,64 5 767 149,95

39

47. Ostale zemlje Sjeverne Amerike 27 45,00 62 17,82 48. Argentina 5 250,00 17 425,00 49. Brazil 5 26,32 18 20,23 50. Čile 1 33,33 1 5,56 51. Ostale zemlje Juž. i Sred.Amerike 60 98,36 345 64,37 52. Azerbejdžan 16 29,09 96 23,04 53. Kina (uključujući Hong Kong) 302 176,61 450 223,88 54. Indija 73 786,68 237 718,18 55. Izrael 776 134,02 1 585 102,99 56. Japan 25 156,25 131 218,33 57. Koreja, Republika(Južna Koreja) 248 285,06 939 823,68 58. Ostale azijske zemlje 448 110,62 4 463 121,24 59. Australija 176 128,47 1 545 150,15 60. Novi Zeland 11 50,00 30 39,47 61. Ostale zemlje Okeanije 14 175,00 92 836,36

Iz tabele se može vidjeti da je Bar u 2015. posjetilo najviše stranih turista iz: Srbije 65 711, zatim iz Rusije 34 954, Bosne i Hercegovine 18 145, Poljske 8 683, Ukrajine 4 941, Češke 3 983, Turske 3 815, Makedonije 3 489, Mađarske 2 383, Njemačke 2 364, Kosova 2 150, Bjelorusije 2 109 itd. Najviše noćenja ostvarili su strani turisti iz: Rusije 514 142, zatim Srbije 505 274, Bosne i Hercegovine 104 223, Ukrajine 73 521, Poljske 43 137, Češke 27 932, Makedonije 27 790, Bjelorusije 22 908 itd.

Tabela 4.Obim, dinamika i struktura turističkog prometa u opštini Bar za 25 godina (1991. – 2015.)

Godina

Br. turista domaći

Br. turista strani

Br. turista ukupno

Učešće u CG

prometu

Br. noćenja domaći

Br. noćenja strani

Br. noćenja ukupno

Učešće u CG

prometu

1991 133 212 1 526 134 738 19,7 944 897 8 316 953 213 18,9 1992 39 546 1 028 40 574 9,8 248 054 33 594 251 648 9.1 1993 93 321 628 93 949 22,2 839 820 2 102 841 922 26 1994 89 831 3 485 93 316 15,5 626 739 28 873 656 612 14,9 1995 90 534 2 476 93 010 14,9 590 892 17 097 607 982 14,4 1996 66 698 6 034 72 732 11,7 435 005 47 470 482 475 10,4 1997 60 456 6 162 66 618 10 435 720 46 707 482 427 10 1998 64 626 7 176 71 802 11,5 469 782 59 782 529 564 11,5 1999 36 059 3 753 39 812 13,7 222 751 16 812 249 563 12,2 2000 59 722 7 869 67 591 15,9 339 691 62 950 402 641 12,6 2001 66 601 10 459 77 160 13,9 467 316 88 455 555 771 13,8 2002 66 459 22 018 88 477 16,3 424 819 186 266 611 085 16,6 2003 69 614 16 954 86 568 14,4 451 188 140 110 591 298 13,1 2004 85 951 20 919 106 870 15,2 572 546 166 465 739 011 16,2 2005 77 600 25 420 103 020 12,6 554 368 192 039 746 407 14,3 2006 77 120 31 484 108 604 11,4 503 552 218 222 721 774 12,2

2007 13 369 108 882 122 251 10,8 80 691 843 038 923 729 12,7 2008 17 817 114 196 132 013 10,9 96 085 916 458 1 012 543 12,6

2009 16 988 117 229 134 217 11,1 86 856 877 206 964 062 12,8 2010 17 436 126 211 143 647 11,4 99 223 994 453 1 093 676 13,7 2011 12 828 131 852 144 680 10,5 70 084 1 060 303 1 130 387 12,9 2012 12 609 143 161 155 770 10,8 63 496 1 162 514 1 226 010 13,4 2013 11 287 154 171 165 458 11,1 55 058 1 203 442 1 258 500 13,4 2014 11 517 145 841 157 358 10,4 55 914 1 163 929 1 219 843 12,8 2015 10 096 173 320 183 416 10,7 38 565 1 494 031 1 532 596 13,9

40

Analizirajući turistički promet u barskoj opštini za period od 25 godina, iz tabele se može vidjeti da je u 2015. godini, Bar posjetilo najviše turista 183 416, a takođe je u 2015. godini ostvareno najviše noćenja 1 532 596. Analizirajući period od 25 godina, najveće učešće barske opštine po broju turista u turističkom prometu Crne Gore, je bilo u 1993. godini 22,2 %, a po broju noćenja takođe u 1993. godini 26 %. Pored zvaničnih statističkih podataka Zavoda za statistiku-Monstat, TO Bar svakog petka prikuplja podatke o broju registrovanih turista koji borave u Baru u hotelima, odmaralištima i privatnom smještaju na taj dan, zatim vrši njihovu obradu i dostavlja podatke Nacionalnoj turističkoj organizaciji Crne Gore, Opštini Bar i medijima, što je redovna aktivnost koja se sprovodi po istom principu u svim gradovima Crne Gore. Takođe u tu aktivnost spada i prikupljanje podataka na godišnjem nivou i razne analize za potrebe TO Bar, NTO CG, Ministarstva održivog razvoja i turizma i SO Bar.

Da bi se bolje sagledali rezultati protekle sezone dajemo i promet u drugim privrednim subjektima koji na posredan i neposredan način učestvuju u turističkom prometu. V b. Ostvareni promet u pomorskom, željezničkom i autobuskom saobraćaju Vb.1. Pomorski saobraćaj – „Barska plovidba“ AD je u 2015. godini vršila prevoz putnika i tereta brodom "Sveti Stefan II" na liniji Bar-Bari-Bar. Tabela 5. Uporedni prikaz broja putovanja i prometa putnika i vozila u. 2014. i 2015.

Barska plovidba AD 2014 2015 Index 15/14

Br. putovanja 127 124 97,64 Br. putnika 42 495 39 198 92,24 Br. putničkih automobila 8 251 7 587 91,95 Br. kamiona i trejlera 3 201 3 042 95,03

U odnosu na prethodnu godinu, broj ostvarenih putovanja je manji za 2,36 %, broj putnika je manji za 7,76 %, broj putničkih automobila je manji za 8,05 %, broj kamiona i trejlera je manji za 4,97 %. V b.2. Autobuski saobraćaj - Usluge Autobuske stanice u Baru u 2015. godini koristilo je 44 303 putnika (broj prodatih karata), ušlo je 22 111 i izašlo 22 111 autobusa. Tabela 6. Uporedni prikaz broja putnika, ulaza i izlaza autobusa u. 2014. i 2015.

Autobuska stanica Bar Vrsta usluge

2014

2015

Index 15/14

Br. putnika/prodatih karata 53 136 44 303 83,38 Br. ulaza autobusa 22 487 22 111 98,33

Br. izlaza autobusa 22 487 22 111 98,33

U odnosu na prethodnu godinu, broj putnika koji je koristio usluge Autobuske stanice je manji za 16,62%, dok su ulazi autobusa na peron manji za 1,67 %, a izlazi manji takođe za 1,67 %. V b.3. Željeznički saobraćaj – Preko stanica Bar i Sutomore u 2015. godini je otpremljeno 228 360 putnika u lokalnom saobraćaju i 78 750 putnika u međunarodnom saobraćaju, što je ukupno 307 110 prevezenih putnika.

41

Tabela 7. Uporedni prikaz broja putnika u 2014. i 2015.

Željeznička stanica Bar i Sutomore Vrsta usluge

2014

2015

Index 15/14

Br. putnika u lokalnom saobraćaju 207 600 228 360 110 Br. putnika u međunarodnom saobraćaju 52 500 78 750 150

Ukupno putnika 260 100 307 110 118,07 U odnosu na prethodnu godinu, broj putnika u lokalnom saobraćaju je veći za 10 %, broj putnika u međunarodnom saobraćaju je veći za 50 %, a ukupan broj prevezenih putnika je veći za 18,07 %. V b.4. AD „Marina” Bar- je u 2015. godini izvršila usluge izdavanja vezova za motorne jahte, jedrilice i glisere. Tabela 8. Uporedni prikaz broja vezova/plovila-komercijalni u 2014. i 2015.

Broj jahti/ čamci-komercijalni

2014

2015

Index 15/14

Komercijani vezovi

Vezovi/plovila za dugoročne periode:

1 god./6 mjes.

313

336

107,35

Komercijani vezovi

Vezovi/plovila za period od 1 mjeseca

44

50

113,64

Komercijani vezovi

Broj dnevnih uplovljenja

525

600

114,29

Ukupno

882

986

111,79

Broj plovila koja su imala dugoročni ugovor o zakupu vezova (1 god./6 mjes.) u 2015. iznosio je 336, što je za 7,35 % više nego u 2014. Broj plovila koja su u 2015. imala ugovor o zakupu vezova na mjesec dana iznosio je 50, što je za 13,64% više nego u 2014. Broj dnevnih uplovljenja (na 1 ili više dana) u 2015. iznosio je 600, što je 14,29% više nego u 2014. Ukupno je u 2015. bilo 986 komercijalnih vezova, što je za 11,79 % više nego u 2014. Tabela 9. Uporedni prikaz broja vezova/plovila-komunalni u 2014. i 2015.

Vezovi/plovila-

u komunalnom dijelu

2014

2015

Index 15/14

Čamci/komunalni vezovi

Vezovi/plovila za dugoročni period:

1 god.

200

200

100

Ribarice/koče/taxi plovila

Vezovi/plovila za dugoročni period:

1 god.

19

21

110,53

Ukupno

219

221

100,91

Broj plovila koja se nalaze u komunalnom dijelu AD „ Marina” Bar (čamci građana Bara-za sport i rekreaciju) u 2015. je iznosio 200, što je na istom nivou 2014. Broj plovila koja su predviđena za privredne svrhe (ribarice, koče, taxi plovila), u 2015. je iznosio 21 što je 10,53% više nego u 2014. Ukupno je u 2015. bilo 221 komunalnih vezova, što je za 0,91% više nego u 2014. U 2015. je bilo ukupno 1 207 vezova/plovila, što je za 9,63 % više nego u 2014.

42

V b 5. „ OMC Company” - Najveći servisni centar za servis jahti nalazi se u Baru u Luci Bar i servis obavlja „ OMC Company” koja je ujedno i pionir nautičkog turizma u Crnoj Gori. Tako je grad Bar postao prepoznatlljiv kao jedan od većih centara za smještaj i servisiranje mega jahti do 260 tona. Zajedno as gradskom marinom, Bar je jedna do većih destinacija nautičkog turizma u regionu. Godišnje kroz servis prođe do 200 jahti poznatih ličnosti i kompanija, a veći dio ostaje na smještaju kako u našoj, tako i AD „ Marina” Bar. U 2015. godini na suvom vezu smo smjestili blizu 70 motornih jahti i jedrilica, dok je kroz servis proslo oko 50 plovila. U 2016. godini očekuje se ista, ako ne i bolja angažovanost. V b.6. NP „Skadarsko jezero NP „Skadarsko jezero"- Broj prodatih ulaznica za NP „Skadarsko jezero" (Virpazar i Muri ći) u 2015. je bio 46 653, što je 17,19 % više nego u 2014. godini, a ostvareni prihod u 2015. godini je bio 185 076 €, što je 18,09% više nego za isti period 2014. Tabela 10.Uporedni prikaz prodatih ulaznica i ostvarenog prihoda u NP „Skadarsko jezero” u 2014. i 2015.

2014.

2015.

Index 15/14

Broj prodatih ulaznica za NP „Skadarsko jezero” (Virpazar i Murići)

Virpazar Murići Virpazar Murići

117,19 39 810 - 46 653 -

Ukupno: 39 810

Ukupno: 46 653

Ostvareni prihod (Virpazar i Murići)

Virpazar Murići Virpazar Murići

118,09 156 719 - 185 076 -

Ukupno: 156 719

Ukupno: 185 076

Najviše posjetilaca je bilo iz Francuske, Engleske, Rusije, Srbije, Italije, Poljske, Češke, Njemačke Austrije itd., a dolazili su većinom preko turističkih agencija: ”Kompas”, “Prometheus”, „R tours”, “Adria DMC”, Globtour”, Talas – M“, Alfa tours”, Montenegro express”,”Travel Idea”, „Meridian”, "Ivanco travel” itd. Vb.7. JP „Kulturni centar”-podaci o posjeti Starom gradu Baru, Staroj maslini, Dvorcu kralja Nikole i tvrđavi Besac. Tabela 11. Uporedni prikaz broja posjetilaca u 2014. i 2015.

2014. 2015. Index 15/14

Stari grad Bar

73 957

64 697

87,48

Stara maslina

19 228

17 873

92,95

Dvorac kralja Nikole

6 789

5 304

78,13

Tvrđava Besac

-

2 666

-

Ukupno :

99 974

90 540

90,56 Stari grad Bar je u 2015. posjetilo 64 697 osoba, što je 12,52% manje nego u 2014. Staru maslinu je u 2015. posjetilo 17 873 osoba, što je 7,05% manje nego u 2014. Dvorac kralja Nikole je u 2015. posjetilo 5 304 osoba, što je 21,87% manje nego u 2014. Tvrđavu Besac je u 2015. posjetilo 2 666 osoba. Ukupan broj posjetilaca u 2015. godini je iznosio 90 540, što je 9,44% manje nego u 2014.

43

VI INICIJATIVA, KOORDINACIJA, EDUKACIJA VI a .1. Saradnja sa Opštinom Bar U dogovoru sa Sekretarijatom za ekonomiju i finansije TO Bar je organizovala u svojim TIB prihvat dokumentacije za dobijanje dozvola za rad za izdavanje ležajeva i tako doprinijela legalizaciji privatnog smještaja. Izuzetno dobra saradnja sa Opštinom Bar podrazumijeva i obostrano pružanje brojnih informacija, kao i podataka neophodnih za realizaciju nekih aktivnosti. VI a.2. Koordinaciono tijelo Tokom 2015. godine su održavane sjednice Koordinacionog tijela za pripremu i praćenje turističke sezone u Baru na kojima se doprinijelo rešavanju brojinih problema na području barske opštine. VI a.3. Saradnja sa Ministarstvom turizma, NTO i LTO Tokom 2015. godine su održani brojni sastanci na kojima smo postizali dogovore oko zajedničkih nastupa na sajmovima, davali predloge i sugestije za prevazilaženje problema, itd. VI a.4 Saradnja sa Upravom policije - Granična ispostava Bar i Poštom Bar TO Bar je i u 2015. godini u saradnji sa Upravom policije - Graničnom ispostavom u Baru, radila elektronsku prijavu boravka turista u 10 turističko informativnih biroa, sa ciljem da se i na taj način poboljša registracija gostiju i naplata boravišne takse, a sa Poštom Crne Gore, TO Bar ima potpisan Ugovor o poslovnoj saradnji u obavljanju poslova platnog prometa (uplata boravišne takse). VI a.5 Saradnja sa JP “Radio Bar” Redovna komunikacija i zajedničke akcije doprinijele su boljoj promociji turističke ponude barske opštine. VI a.6. Saradnja sa JP „Morsko dobro“ Tokom ljetnje turističke sezone ova saradnja se ogledala prvenstveno u rješavanju brojnih problema koje su turisti dostavljali TO Bar, posebno kada je u pitanju uređenost plaža. VI a.7. Saradnja sa NVO Prilikom organizacije brojnih manifestacija TO Bar je uzela značajno učešće u njihovoj organizaciji, a posebno u njihovoj promociji. (Maslinijada, Koštanijada itd.). VI a.8.Saradnja sa svim opštinskim javnim preduzećima, Lučkom kapetanijom, Elektodistribucijom Bar, Poštom Bar, MUP-om, svim opštinskim i republičkim inspekcijama je bila izuzetno dobra i doprinijela je rješavanju brojnih problema koji su se javljali, posebno u turističkoj sezoni. VI b.Turisti čka organizacija Bar je svoju arhivu fotografija ustupala mnogim firmama na korišćenje u okviru njihovih djelatnosti, a sve u cilju bolje promocije. VI c. Turisti čka organizacija Bar je reklamni materijal davala brojnim institucijama, organizacijama, sportskim i kulturno umjetničkim društvima koji su u zemlji i inostranstvu osim svojim aktivnostima prezentovali turističku ponudu barske opštine. VI d. Edukacija Turistička organizacija Bar organizovala je 28.01.2015. godine u hotelu „Princess” prezentaciju dva priručnika: „Priru čnik za preduzetništvo u turizmu” i „Priru čnik za tematski turizam sa primjerima dobre prakse”, čime je završila aktivnosti kao i IPA međunarodni projekat TURGRATE2

44

koji smo realizovali zajedno sa partnerima iz Italije, Grčke, Albanije i sa Nacionalnom turističkom organizacijom-kao drugim partnerom iz Crne Gore.

Na prezentaciji dva priručnika bio je prisutan veliki broj predstavnika iz: turističke privrede, fakulteta, osnovnih i srednjih škola, NTO, LTO, lokalne uprave, proizvođači vina, maslina, meda, suvenira i dr, kako iz javnog sektora tako i iz privrede. U uvodnom izlaganju predsjednik Opštine Bar dr Zoran Srzentić je pozdravio prisutne i prezentovao pravce razvoja turizma u opštini Bar. Istakao je da je pozicioniranje destinacije veoma značajno kako bi

se izdvojili od brojne konkurencije na turističkom tržištu. Prateći pomenute trendove na svjetskom turističkom tržištu, opština Bar treba da temelji budući razvoj turizma na interaktivnom obogaćivanju i objedinjavanju turističke ponude utemeljene na identitetu lokalnog odredišta - području opštine Bar. Pri tome revitalizacija i očuvanje eko i etno vrijednosti podneblja predstavlju važan faktor održivog razvoja opštine. Percepcijom trendova na globalnom turističkom tržištu ide se u prilog ostvarivanju ciljeva turističkog razvoja opštine/destinacije Bar, koji treba da

povežu u sebi zadovoljstvo gostiju, ali i njihovih domaćina. Imajući u vidu činjenicu da je turizam strateški prioritet Crne Gore, a da opština Bar ima značajne turističke resurse, ova grana je s pravom određena kao razvojni prioritet opštine. Glavni cilj razvoja turizma su njegovi multiplikativni efekti, direktni i indirektni, a prvenstveno povećanje turističkog prometa, potrošnje i zaposlenosti. Ispred NTO prisutnima se obratila pomoćnica direktora Maja Liješević koja je istakla da Bar ima veoma značajno mjesto u kompletnoj turističkoj ponudi Crne Gore, a izdavanje dva priručnika svakako doprinose da se ponuda poboljša i obogati.Vizuelni identitet TO Bar je odavno prepoznatljiv. Autor priručnika za tematski turizam sa primjerima dobre prakse prof. dr Jovan Plavša je istakao da se destinacija mora prilagotiti svim globalnim i tehnološkim promjenama koje igraju veoma značajnu ulogu na turističkom tržištu. Danas se mora ponuditi nešto specifično na turističkom tržištu gdje se najbolje prodaje priča ili o nekom mjestu, događaju, manifestaciji, prirodnom bogatstvu. Profesor dr Andriela Vitić Ćetković kao autor Priručnika za preduzetništvo u turizmu je istakla da je cilj priručnika da pomogne da se barska destinacija što bolje pozicionira na turističkom tržištu tako što će se diferencirati ponuda i na taj način se ponudi nešto što druge destinacije u okruženju nemaju. U priručnicima su dati brojni primjeri iz prakse kako u zemlji tako i u okruženju sa ciljem dobijanja smjernica za unapređenje ili kreiranje novog biznisa.

45

Direktor TO Bar, Neda Ivanović je podsjetila na brojne aktivnosti realizovane od sredstava iz IPA fondova, IRD, GTZ zaključivši da su time zaokružene donacije od cca 485 000 eura. Naglasila je da će svojim redovnim aktivnostima, novim IPA projektima podržati i promovisati i u narednom periodu preduzetničke ideje i aktivnosti iz različitih vidova turizma koji ponudu čine raznovrsnom, kvalitetnom i koje dovode do ostvarivanja pozitvnih finansijskih efekata društvene zajednice. VI e. “Za još ljepše obale”

Svjetski dan planete Zemlje -22. april - Turistička organizacija Bar obilježila je Svjetski dan planete Zemlje – 22 april, pod sloganom „Za još ljepše obale“ koji se zvanično obilježava od 1992. sa ciljem da se poveća svijest ljudi o zaštiti životne sredine i brige o njenom permanentnom očuvanju. Brojnim aktivnostima moguće je doprinijeti da naša životna sredina bude ljepša, zdravija i čistija, kako za građane tako i za brojne turiste. TO Bar je u saradnji sa Opštinom Bar, JP „Komunalne djelatnosti“, JP „Morsko dobro“, NP „Skadarsko jezero“, AD „Marinom Bar“, svim osnovnim i srednjim školama sa područja opštine, Domom učenika Bar, Izviđačima „24 novembar“, a uz pomoć preko 50 privrednika i pojedinaca uspješno organizovala akciju čišćenja 22 lokaliteta i to u: Čanju, Maljeviku, Sutomoru, Črvnju, Ratcu, Crvenoj plaži i još 6 plaža na potezu od Ratca do Šušanja, Šušanju, Topolici, Dobroj Vodi, Utjehi, Murićima kao i mjestima Ostros, Virpazar i Stari Bar. Očišćeno je djelimično i Spičansko polje od šuta koji se tu nalazio. Vodene površine „Marine“ Bar i Skadarskog jezera u Virpazaru i Murićima su takođe očišćene. U akciji je učestvovalo preko 600 djece iz svih škola sa područja opštine Bar- kako gradskih tako seoskih. Za sve učenike su bile obezbijeđene majice, rukavice, sendviči, sokovi, a takođe i prevoz u svim pravcima. Akcija je protekla u besprekornoj organizaciji u kojoj je sakupljeno preko 804 kese otpada na 22 lokacije u opštini. Nakon završetka akcije TO Bar je organizovala koncert na gradskoj plaži , na kojem su bez honorara učesnike i goste zabavljali: Milić Šarović&“Sunset band“, Etno grupa „Zora“, „Padrino band“ i Haris Babajić.

U sklopu iste akcije animirani su vlasnici hotela, restorana, kafića i privatih kuća da očiste i urede svoje zelene površine, terase i dvorišta, kako bi obilježili 22. april Svjetski dan planete Zemlje i spremno dočekali turističku sezonu i opravdali imidž najčistijeg grada. VI f. Svjetski dan dizajna 27. april.- Turistička organizacija Bar je u saradnji sa Fakultetom likovnih

umjetnosti Cetinje i Narodnim muzejom Crne Gore, pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture Crne Gore, prijestonice Cetinje i British Council Montenegro, u periodu od 26. do 29. aprila 2015. godine, svake večeri od 19-21h u sali Dvorca kralja Nikole. organizovala FLUID dizajn forum #3/2015 i ujedno obilježila Svjetski dan dizajna 27. april. Na forumu je učestvovalo preko 20 studenata dizajna iz regiona (UMAS Split, ALU Trebinje, AU Novi Sad, ALU Sarajevo, FMK

46

Beograd) i preko 30 studenata iz Crne Gore (FLU Cetinje i FVU Podgorica). Takođe je organizovana radionica za izradu low budget profesionalnog štampanog promotivnog materijala, 28. aprila 2015.godine u hotelu „Sidro“ u Baru. Ova jednodnevna radionica je okupila turističke predstavnike mikro, malih i srednjih preduzeća, NVO sektora i društvenih organizacija koje posluju u oblasti turizma, a žele da, sa svojim pretpostavljamo skromnim marketinškim budžetom unaprijede svoju prezentaciju putem štampanog promotivnog materijala. Uobičajeni problemi uključuju loše fotografije, dizajn koji nije privlačan i konzistentan, kao i nepoznavanje standarda razvijenog od strane Nacionalne turističke organizacije i Turisitčke organizacije Bar. Cilj predviđene obuke je bio da pruži praktične i jasne informacije o tome kako uraditi dizajn i izraditi profesionalni štampani promotivni materijal i ukaže na greške ili dobra rješenja u dizajnu postojećeg promotivnog materijala. Predavač je bila grafički dizajner Ana Matić, magistar likovne problematike vizuelnih sredstava turističke propagande, profesor Grafičkih komunikacija na Fakultetu likovnih umjetnosti na Cetinju. Prezentacije koje su bile usmjerene na turističku promociju Bara, vodili su ugledni predavači iz regiona, radionicu pod nazivom BRAND Bar vodio je Marko Miladinović iz Ljubljane, zajedno sa Adelom Zejnilović (FLU Cetinje), DIY Bar (Do it yourself) vodio je profesor Borut Vild iz Beograda, zajedno sa Zdravkom Delibašićem (FLU Cetinje), radionicu PHOTO Bar, profesor Željko Mandić iz Novog Sada, zajedno sa Sandrom Đurović (FLU Cetinje) i radionicu VIDEO Bar vodio je Igor Bošnjak iz Trebinja, uz asistenciju Aleksandra Mihaljevića (FLU Cetinje). Jedna od grupa prezentirala je novi prijedlog za kampanju Turističke organizaciju Bar, osmislila vizuale i novi slogan, koji će dalje nastaviti da razvija sa zaposlenima u TO Bar, a koji otkriva jedan novi pristup promocije grada i sve njegove vrijednosti koje su mnogo više od mora, sunca i lijepih plaža, koje naravno ostaju nezaobilazni dio tursitičke ponude. Osim rada u radionicama, gosti su tokom četiri dana, bili oduševljeni gostoprimstvom, prirodnim ljepotama i operativnošću svih lokalnih partnera. Preko 70 učesnika FLUID-a je jednoglasno kazalo da će ubuduće oni biti najbolji ambasadori i promoteri turističke ponude Bara i da će se rado vratiti u grad na dvije čarobne obale. VI g. Svjetski dan voda – 22. mart - Turistička organizacija Bar organizovala je povodom Svjetskog

dana voda 22. marta okrugli sto na temu „Održivo upravljanje vodenim resursima u opštini Bar“ u hotelu „Sidro“, na kojem je istovremeno održana promocija prvog Klastera zdravstvenog turizma Crne Gore. Povodom ovog dana, Svjetska turistička organizacija akcenat stavlja na što veće i obimnije očuvanje vodenih resursa u cijelom svijetu i u suštini vodu smatra blagom i važnim faktorom za razvoj turizma i života na zemlji. Predviđanja Svjetske turističke organizacije kažu da će do 2050-te godine najvažnija tema svih rasprava u svijetu biti upravo pitanje vodenih resursa. Do

tada će broj stanovnika na zemlji dostići granicu od 9,6 milijardi i kao rezultat toga obezbjeđivanje neohodne vode i hrane i očuvanje životne sredine, biće najvažniji problem u svijetu. Otvarajući okrugli sto, direktorica Turističke organizacije Bar Neda Ivanović rekla je da je TO Bar odlučila da obilježi 22. mart koji je Generalna skupština Ujedinjenih nacija 1993. godine imenovala kao Međunarodni dan voda. Ivanović je rekla da je još Platon govorio o značaju vode, rekavši da je “Ono što je rijetko je skupo, a da voda kao najvažnija stvar na svijetu, naprotiv, nema cijenu.“.„Opština Bar je karakteristička po tome što je smještena između dvije velike vodene površine, Jadranskog mora i Skadarskog jezera kojima je između ostalog određena i klima Bara- duga, topla ljeta, a blage zime. Upravo ove prirodne pogodnosti uslovili su razvoj turizma u Baru. Od daleke 1890, godine kada su ovdje došli turisti iz Češke, pa do danas, turizam se uspješno razvijao svih ovih godina i Opština Bar danas bilježi turistički promet od preko 1,2 miliona noćenja, što čini 13% ukupnog crnogorskog prometa“, rekla je Ivanović.

47

Direktorica TO Bar je istakla da je barska opština prava destinacija za ljubitelje voda, kao i da je čista voda od vitalnog značaja za turizam. „Sačuvati čistoću ove dvije vodene površine i smanjiti zagađenje u procesu eksploatacije, predstavlja osnovni cilj u narednom periodu, jer, ne samo razvoj turizma već i kvalitet života direktno zavisi od količine i kvaliteta vode. TO Bar kontinuirano i intenzivno promoviše kompletnu ponudu barske opštine, samim tim i vodene resurse, more i jezero, koji je čine prepoznatljivom i karakterističnom destinacijom. Želja nam je da se okruglim stolom skrene pažnja na održivo i odgovorno upravljanje vodenim resursima u našoj opštini, kako bi se oni sačuvali za buduće generacije, turiste i sve one koji na bilo koji način žele da uživaju u čistim vodama na dvije čarobne obale barske rivijere“, zaključila je Ivanović. Vesna Lazović iz Nacionalne turističke organizacije Crne Gore govorila je o značaju voda za turizam, napominjući da je u relevantnim anketama motiv dolaska turista u Crnu Goru u 75% slučajeva pasivni odmor i opuštanje, a od toga 70% otpada na kupanje. „Zato su nam veoma bitni ekološki izazovi u ovoj priči, Zvanična statistika kaže da turista troši tri do četiri puta više vode od mještanina, a da je u Mediteranu sedam posto otpadnih voda direktno proisteklo iz turizma. U Italiji preko 120 gradova ne prerađuje otpadne vode već ih direktno sprovodi u more“, rekla je Lazović. Milo Markoč, samostalni savjetnik u Sekretarijatu za ekonomiju i privredu Opštine Bar, predstavio je zakonsku regulativu u vezi sa ovom temom. Napominjući da u Baru odavno nema industrijski zaprljanih voda, Markoč je kazao da je tako ključni problem upravljanje otpadnim vodama, jer dobar dio opštine nije pokriven kanalizacionom mrežom. Nemanja Malovrazić iz JP “Morsko dobro”govorio je o praćenju sanitarnog kvaliteta morske vode na javnim kupalištima u opštini Bar. Dr Danijela Joksimović iz kotorskog Instituta za biologiju mora govorila je o kvalitetu vode na Crnogorskom primorju, direktor NP Skadarsko jezero Goran Škatarić o situaciji u Nacionalnom parku, a dr Snežana Barjaktarović-Labović iz Doma zdravlja Bar o odnosu vode i zdravlja. Mr Pavle Đurašković iz Hidrometeorološkog zavoda govorio je o kvalitetu vode Skadarskog jezera, dajući iscrpnu analizu svih parametara koji na to utiču, od otpadnih voda iz sliva Zete do poplava koje su učestale poslednjih nekoliko godina. „Zbog poplava se i dešavalo ono što je nekada bilo moguće samo u vicu, da se na Virpazaru sudare čun i autobus. Za vrijeme poplava, otpad je uglavnom ostajao na mjestu na kojem je i proizveden, u širem području jezera. Sugerišem Opštini Bar da pokrene monitoring kvalietta voda i na kupalištima u svom jezerskom dijelu”, rekao je Đurašković. Dr Dušan Nenezić, specijalista fizijatar, predstavio je značaj vode i tretmana vodom u fizikalnom oporavku, napominjući pored ostalog da su u ovu svrhu potpuno neiskorišćeni hotelski bazeni na crnogorskom primorju, a koji bi uz minimalan angažman mogli da se koriste i kao hotelske profitne jedinice u oblasti hidroterapije. U priči o talasoterapiji, dr Miloš Lukić iz Medical SPA Asocijacije Crne Gore rekao je da je Dobra Voda u barskoj opštini idealno mjesto za ovu vrstu terapije zbog čistog mora i blizine planina. I predstavnica Instituta za biologiju mora Danijela Joksimović je, prezentujući rezultate dobijene na osnovu monitoringa koji obuhvataju hemijske, fizičke i biološke parametre, saopštila da je posljednjih godina kvalitet morske vode znatno bolji i to prvenstveno zbog promjene svijesti o značaju čuvanja voda. O sinergiji vode i zdravlja zapaženo izlaganje na okruglom stolu imala je dr Snežana Barjaktarović Labović, koja je podsjetila na navode iz Evropske povelje o vodama da bi svi trebalo da racionalno gazdujemo vodom, jer ni njeni resursi nijesu beskonačni. -Imajući u vidu da i naš organizam čini najmanje 60% voda, važno je da pijemo zdravstveno ispravnu vodu. Vodu trebamo posmatrati i kao hranu jer je Zakon o bezbijednosti hrane definiše kao takvu. Ona služi kao razlagač materije u organizmu i pospješuje eliminaciju toksina- podsjeća Barjaktarović Labović. Direktor NVO Klaster zdravstvenog turizma Vasilije Stijepović premijerno je predstavio ovo umrežavanje crnogorskih zdravstvenih resursa koji mogu pospješiti domaću turističku ponudu. Ističući

48

da se u sferi zdravstvenog turizma u svijetu iz dana u dan bilježi konstantan rast zbog sve starije svjetske populacije. Stjepović je naveo da je tu Crna Gora postigla skromne rezultate, a ima izuzetan potencijal zbog obučenog kadra i klimatskih i reljefnih uslova. U diskusiji nakon izlaganja učesnika, Milan Ivanović iz sutomorske turističke agencije „Ivanco travel” naglasio je da je voda osnovni turistički resurs Bara „jer je glavni razlog zbog kojeg se ovdje dolazi”. „Zato moramo posvetiti posebnu pažnju očuvanju mora i jezera. Priča se da ljudi dolaze na ljetovanje kod nas da bi se izliječili od stresa, a svako ljeto imaju probleme sa dijarejom zbog kojih po pet dana vode svoju djecu doktorima, i niko ne može da im objasni zašto se to dešava. Opasnost u morskoj vodi su i paraziti. Preko potoka u more dospijevaju fekalne vode koje se prelivaju iz nestručno sagrađenih septičkih jama u Baru i Sutomoru. Problem je i nestručno rukovanje bazenima, odnosno nekontrolisana upotreba hlora za čiščenje vode u njima”, rekao je Milan Ivanović.

V h. Turisti čka organizacija Bar je 26. marta u Budimpešti, na dan svečanog proglašenja 2015. godine za godinu promocije turizma, u okviru Inicijative za saradnju 16 država Centralne i Istočne Evrope i Kine, učestvovala na poslovnoj radionici sa kineskim turoperatorima. Kina je najbrže rastuće emitivno tržište, samo u 2013. godini iz ove zemlje je bilo 150 miliona internacionalnih putovanja. Od tog broja 7,5 miliona dolazaka bilo je u Evropu, a trećina ovoga broja, oko 2,5 miliona, u neku od zemalja potpisnica inicijative. Presudni faktori tokom odabira destinacije jesu bezbjednost boravka, komfor, prirodne ljepote, lokalna kultura, tradicija i običaji. Cilj ove inicijative jeste da se kroz saradnju i zajedničke projekte broj Kineza koji posjećuju ovaj Region poveća za 50% do 2018. godine. Identifikovane su glavne prepreke za dostizanje ovog cilja, a to su komplikovan vizni režim i nedostatak direktnih avio letova. Kroz zajednički koordinacioni centar za turističku saradnju zemalja potpisnica, sa sjedištem u Budimpešti definisan je akcioni plan.

On podrazumijeva kreiranje zajedničkih turističkih ruta, izradu zajedničkog web sajta na kineskom jeziku sa bazom podataka svih privrednih subjekata, turoperatora, agencija i hotelijera, koji će se priključiti inicijativi. Definisani su modeli zajedničke promocije u Kini, kao i zajednički nastupi na sajmovima u toj zemlji. Dogovorena je i saradnja na dovođenju predstavnika renomiranih medija i predstavnika turoperatora iz ove mnogoljudne zemlje, dok će Kina i u narednom periodu dati punu podršku ovoj inicijativi, kako ekspertsku, tako i logističku, kako bi ovaj dio Evrope ubrzo postao prestižna destinacija za kineske turiste. Tokom ovog događaja upriličeno je i potpisivanje zajdničke deklaracije između Zajedničkog koordinaciong centra (TCC) za zemlje centralne i jugoistočne Evrope i Nacionalne turističke administracije Kine (CNTA). V i. Svjetski dan turizma- 26. septembar - Turistička organizacija Bar po prvi put je obilježila Svjetski

dan turizma 26. septembar, na taj način što je organizovala upoznavanje učenika srednje ekonomsko-ugostiteljske škole - turističkog smjera sa turističkom ponudom NP “Skadarsko jezero”. U posjeti je učesvovalo 60 učenika, 10 profesora, predstavnici medija i predstavnici TO Bar. Posjetili su ostrva-gorice na Skadarskom jezeru sa manastirima iz 14. vijeka, plaže Murići i Pješačac, Centar za posjetioce u Virpazaru. Po riječima profesora i učenika ovo je bio fantastičan primjer gdje se spaja teorija i praksa, podsjećajući da djeca lakše, brže, spremnije

usvajaju znanje, to daje odlične rezultate i ovo je najbolji način da shvate vrijednosti i ljepotu naše zemlje.

49

V j. Turisti čki forum u Petrovcu od 25. do 28. oktobra – Turistička organizacija Bar je učestvovala na prvom turističkom forumu koji je organizovala Nacionalna turistička organizacija Crne Gore u periodu od 25. do 28. oktobra u hotelu „Palas“ u Petrovcu koji je na jednom mjestu okupio zaposlene u turističkim organizacijama Crne Gore, Srbije, Republike Srpske sa ciljem uspostavljanja što bolje saradnje. Dvije ključne teme foruma odnosile su se na regionalnu saradnju u turizmu i

ulogu lokalnih turističkih organizacija u kreiranju turističkog proizvoda i insititucionalnu saradnju.

Zaklju čak Cjelokupan rad i realizacija predviđenih aktivnosti TO Bar u toku 2015. godine doprinijela je izuzetnoj promociji i prepoznatljivosti opštine Bar kao izuzetno atraktivne turističke destinacije, koja jedina ima dvije podjednako lijepe rivijere, morsku i jezersku, organizovano krstarenje morem i jezerom i uslove za razvoj svih vidova turizma na slatkim i slanim vodama koje okružuju ovo područje. Dobra saradnja sa Opštinom Bar, Ministarstvom održivog razvoja i turizma, NTO, LTO i svim opštinskim i republičkim subjektima koji na direktan i indirektan na čin učestvuju u kreiranju turisti čke ponude, bila je osnov za uspješan, profesionalan i kvalitetan rad TO BAR.

50

FINANSIJSKI IZVJEŠTAJ

TURISTIČKE ORGANIZACIJE OPŠTINE BAR ZA 2015.

Osnovni cilj predmetnog izvještaja je upoznavanje Nadzornog odbora, Izvršnog odbora, Skupštine TO Bar, NTO CG i Skupštine opštine Bar o ostvarenom finansijskom rezultatu u protekloj godini, odnosno, finansijskoj poziciji Turističke organizacije. Na bazi knjigovodstvene dokumentacije i bilansnih šema dati su kraći komentari finansijskih rezultata za godinu koja je za nama. Svi podaci su upoređeni sa planskim projekcijama i istim iz uporedne 2014. godine, kako bi se dao sud o ostvarenju planskih zadataka za 2015. godinu i prezentiran trend rasta ili pada u odnosu na 2014. godinu. Izvještaj o finansijskom poslovanju je sastavni dio Izvještaja o radu za 2015. godinu, i tako ga treba posmatrati. Svi komentari i zaključci su potkrijepljeni tabelarnim i grafičkim prikazima, u sklopu teksta, kao i u prilogu istog.

Aktivnosti Turističke organizacije u 2015. godini Da ponovimo, aktivnosti koje su obilježile rad TO Bar u prethodnoj godini su: - Intenzivna informativno propagandna djelatnost kroz organizovani rad na prikupljanju i obradi

podataka, pružanju blagovremenih i tačnih informacija o kompletnoj ponudi naše opštine; - Izrada sveobuhvatnog i kvalitetnog reklamno propagandnog materijala; - Uređenje turističke infrastrukture(nulki km, vidikovac,turistička signalizacija i dr); - Otvaranje i opremanje 10 Turističko informativnih biroa u toku turističke sezone; - Samostalni i zajednički nastupi na brojnim turističkim sajmovima u zemlji i inostranstvu; - Rad na organizaciji prijema turoperatora, novinara i raznih studijskih grupa tokom godine; - Davanje raznih intervjua, izjava, reportaža i slično; - Organizovanje manifestacija: „Ljeto sa zvijezdama“, “Za još ljepši grad“, “Najljepši novogodišnji izlog“,proslava Dana Bara, doček Nove godine i dr. - Suorganizacija i finansiranje brojnih manifestacija u opštini, kao što su: Festival vina i ukljeve, Maslinijada, Kestenijada i dr. - Praćenje turističkog prometa i istraživanje tržišta; - Saradnja sa NVO i ostalim privrednim subjektima; Za sve, prethodno pobrojane aktivnosti, potrebno je bilo utrošiti znatna finansijska sredstva.

Odakle potiču izvori za finansiranje djelatnosti u prethodnoj godini?

Odgovor dajemo u sledećem poglavlju.

51

1. Prihodi i rashodi

Analiza bilansa uspjeha, bazirana na realizovanim prihodima za 2015. godinu, govori da je TO Bar ostvarila ukupan prihod u iznosu od 790,7 hiljada €, dok su na drugoj strani ostvareni ukupni rashodi u iznosu od 697,1 hiljada €. To upućuje na zaključak da je TO Bar svoje rashode pokrila prihodima, te ostvarila pozitivno poslovanje u iznosu od 93,5 hiljada. Tabela 1. Pregled prihoda i rashoda u 2014. i 2015. godini

r.b.

OPIS

Ostvareno 2014. €

Plan 2015. €

Ostvareno 2015

Index

1 2 3 4 5 6(5:3) 7(5:4) 1. PRIHODI 597 200 565 000 790 775 132 140 1. Boravišna taksa 296 641 320 000 441 666 149 138 2. Turistička taksa 163 910 170 000 169 571 103 100 3. Članski doprinos 35 428 35 000 73 686 208 211

4. Ostali prihodi 101 221 40 000 105 852 105 265

2. RASHODI 597 200 565 000 697 179 117 123 2.1. Troškovi zaposlenih 188 813 206 000 210 983 112 102 2.2. Troškovi amortizacije 11 389 5 348 47 2.3. Ostali poslovni rashodi 396 998 359 000 480 848 121 134

3 RAZLIKA 93 596

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

Ostvareno 2014 Plan 2015 Ostvareno 2015

PRIHODI

RASHODI

RAZLIKA

Analizirajući prezentiranu bilansnu šemu, koja je Zakonom propisana, može se zaključiti da su ukupni ostvareni prihodi za 32% veći u odnosu na uporednu godinu, a u odnosu na plan prihodi su veći za cca 40%. Napominjemo da je u ovoj godini zabilježen veći prihod od boravišne takse u odnosu na predhodnu godinu, što u procentima iznosi 49%, a u odnosu na plan prihodi su veći za cca 38%. To je prije svega izazvano većim prilivom turista, kao i efikasnom naplatom od strane TO Bar i Uprave lokalnih javnih prihoda Opštine Bar. Naime, u cilju što veće naplate boravisne takse, TO je otvorila 10 Turističko informativnih biroa u svim turističkim mjestima opštine i zaposlila sezonsku radnu snagu. Iskazano u tabeli, naplata turističke takse je zabilježila rast od 3% u odnosu na predhodnu godinu, a na istom je nivou u odnosu na planska predviđanja.

52

Članski doprinos je takođe zabilježio rast koji je u odnosu na prethodnu godinu 2,08 puta veći, a u odnosu na planska predviđanja 2,11 puta veći Ovako značajnom rastu uplate članskog doprinosa doprinio je efikasniji rad Uprave lokalnih javnih prihoda Opštine Bar. Naplaćena sredstva svrstana u Ostali prihodi, su za 5% veća u odnosu na predhodnu, a u odnosu na plan 2,65 puta veća. Najveće učešće u ovoj grupi prihoda je od prijave boravka, zatim provizije koju ostvarujemo od Pošte CG, preko koje se vrši uplata naplaćene boravišne takse. Tabela 2. Tabelarni prikaz prihoda TO Bar u 2014. i 2015. godini r.b.

O P I S

Ostvareno u 2014. €

Plan u 2015. €

Ostvareno 2015. €

Index

1 2 5 4 5 6 (5:3) 6 (5:4)

1. Boravišna taksa

296 641 320 000 441 666 149 138

2. Turistička taksa

163 910 170 000 169 571 103 100

3. Članski doprinos

35 428 35 000 73 686 208 211

4. Ostali prihodi

101 221

40 000 105 852 105 265

UKUPNO

597 200 565 000 790 775 132 140

53

0

100000

200000

300000

400000

500000

OSTVARENO 2014 OSTVARENO 2015

BORAVIŠNATAKSATURISTIČKATAKSAČLANSKIDOPRINOSOSTALIPRIHODI

Kao što se vidi iz tabele, naplata od boravišne takse u iznosu od 441,6 hiljada € i 169,5 hiljada € od turističke takse, zauzimaju najznačajnije mjesto u strukturi ostvarenog prihoda: 56 % zauzima borašna taksa, 21% turistička taksa. Zatim slijedi, naplata prihoda od 73,6 hiljade € od članskog doprinosa, što u strukuri prihoda iznosi 9%, a od prihoda naznačenih kao Ostali prihodi 105,8 hiljade € i u ukupnoj strukturi učestvuje sa 14%. Što se tiče planskih predviđanja stanje na tabeli je sedeće: Boravišna taksa u odnosu na Plan za 2015. godinu bilježi rast i u procentima iznosi 38%, prihodi od turističke takse su realizovani po planu, članski doprinos bilježi rast od 2,11 puta, a ostali prihodi bilježe rast od 2,65 puta. Tabela 3. Tabelarni prikaz rashoda TO Bar u 2014. i 2015. godini

r.b.

OPIS

Ostvareno 2014. €

Plan 2015. €

Ostvareno 2015. €

index

1 2 3 4 5 6(5:3) 7(5:4)

1. Informativno-propagandna djelatnost

82 775 98 000 115 629 140 118

2. Izrada inform. prop. materijala

41 542 24 000 32 477 78 135

3. Izrada suvenira, video materijala, atrakcija

- 27 000 40 699 151

4. Organizovanje manif. 80 117 80 000 149 655 187 187

5. Istra. i praćenje tržišta 4 066 7 000 5 587 137 80

6. Inicijativa, koordinacija, edukacija

15 000 11 664 78

7. Troškovi poslovanja-tekući troškovi

98 451 86 000 102 506 104 119

8. Plate i ost. lična primanja zaposlenih i organa upr.

188 813 206 000 210 983 112- 102

9. Stambene potrebe 24 400 - -

10. Otpis dr. potraživanja 77 036 - -

11. Ostali neplaniranii troškovi 22 000 27 976 127

UKUPNO RASHODI 597 200 565 000 697 176 117 123

54

0

50000

100000

150000

200000

250000

OSTVARENO 2014 PLAN 2015 OSTVARENO 2015

INF.PROPAG.DJEL

IZR.INFO.PROPA.MAT

IZR.SUV.VIDEO.MAT.

ORGANIZOVANJEMAN.ISTR.PRAĆ.TRŽIŠTA

INIC.KORD.EDUKACIJATROŠ.POS.TEKUĆ.TRO.PLATE IOST.PRI.ZAPO.STAMBENE POTREBE

OTPISDR.POTRAŽIVANJAOST.NEPLA.RASHODI

Kao što se iz prezentirane tabele vidi ostvareni rashodi su, u odnosu na uporednu 2014. godinu zabilježili rast od 17%, dok su u odnosu na planska predviđanja veći za 23%.

I Troškovi informativno-propagandne djelatnosti U ukupnoj strukturi rashoda ovi troškovi učestvuju sa 16,59 %, sa ostvrenim iznosom od cca 115,6 hiljada € i na trećem su mjestu po veličini ostvarenih troškova. U odnosu na uporednu godinu zabilježili su povećanje od 40%, a i u odnosu na plan 18%. Za sajmove koji su detaljno opisani u Izvještaju o radu potrošeno je cca 63,1 hiljada €, za promotivne nastupe 21,7 hiljada €, a za ostale troškove informativno-propagandne djelatnosti (WEB prezentacije, bilbordi i troškove grupa stranih novinarai) 13,6 hiljada €, akontacija za troškove uređenja štandova na sajmovima za 2016. godinu 14,5 hiljada € .

55

Tabela 4. Sajmovi i promocije u 2015.

SAJAM

DATUM

UČESNICI

Broj noćenja u 2015.

EURA

Bratislava: 29.januar-2.februar NTO i LTO: Bar , Budva, Ulcinj,Tivat 12 062 1 887,35

Prag: 19 -22. febrruar NTO i LTO: Bar, Budva, Tivat,Kotor,Ulcinj

27 932 2 861,84

Beograd: 19 -22.februar. NTO i LTO: Bar,Ulcinj,Tivat,Kotor,H.Novi

505 274 9 426,83

Niš: 02 —04. april LTO: Bar , Budva, H.Novi, Kotor Tivat 1 334,98

Novi Sad: 08 –10 oktobar NTO i LTO: Bar, Budva, Ulcinj, Tivat, Kotor, H. Novi

3 614,67

Budimpešta: 26.februar-01. mart LTO : Bar, Budva, Tivat, Kotor, Ulcinj 12 724 3 005,14

Berlin : 04 -08. mart NTO i LTO: Bar, Ulcinj, Tivat, Kotor, H.Novi

18 762 6 304,96

Moskva: 18 -21. mart NTO i LTO: Bar , Budva, Ulcinj,Kotor,Tivat

514 142 5 272,97

Sankt Peterburg:

03-05. april NTO i LTO : Bar, Ulcinj, Tivat, Kotor,H.Novi

8 886,05

Baku: 04-06. april NTO i LTO : Bar, Ulcinj, Tivat, Kotor,H. Novi

96 4 530,56

Skoplje: 07-09.maj LTO: Bar , Budva, H.Novi, Kotor, Tivat 27 790 2 070,74

Priština: 06-09. maj LTO: Bar , Budva, Ulcinj, Kotor,Tivat 22 603 980,47

Pariz: 28. septep.-02.okt. NTO I LTO: Bar,Budva,Tivat 6 151 4 528,47

London: 05-08.novembar NTO i LTO: Bar, Budva,Tivat, H. Novi 4 623 6 517,57

Varšava: 26-28.novembar LTO : Bar, Budva, Tivat, Kotor i Ulcinj 43 137 1 977,20

PROMOCIJE

Promocije u reg.(BIH,SR)

Maj,jun,novembar NTO i LTO: Bar , Budva,Tivat, H. Novi (BIH)104 223 11 772,47

Ningbou – Kina:

8-12. jun NTO i LTO : Bar, Ulcinj, Tivat, Kotor, H..Novi

450 5 074,49

Milano –Expo: 29. avgust NTO i LTO : Bar, Ulcinj, Tivat, Kotor, H. Novi

4 195 4 839,68

UKUPNO:

1 304 164

84 886,44

II Troškovi izrade informativno propagandnog materijala U ukupnoj strukturi rashoda ovi troškovi učestvuju sa , su iznosili 32,4 hiljada €. U uporednoj godini 41,5 hiljada €, što bilježi pad od 22%, a u odnosu na planska predvđanja rast od 35%. III Troškovi izrade suvenira, video materijala i atrakcija su iznosili 40,6 hiljada €. Najznačajnije mjesto u ovoj grupi troškova pripada trošku za izradu „Nultog kilometra“ i iznosi 29,8 hiljada €, a izrada vidikovca/odmorišta u Dobroj Vodi je koštala 4,9 hiljada €. IV Organizovanje manifestacija Posmatrajući strukturu ostvarenih rashoda po aktivnostima zaključuje se da je za organizovanje raznih manifestacija u gradu utrošeno 149,6 hiljada €, što je u odnosu na uporednu godinu zabilježen rast od 87%. Za ovu strukturu troškova planom za 2015. godinu je bilo predviđeno 80,1 hiljada €, što je 87% više. Urađena su 2 koncerta u sklopu manifestacije „Ljeta sa zvijezdama“ – utrošeno 36,4 hiljada €, zatim koncert za doček Nove 2016. godine – utrošeno 64,0 hiljada €, povodom proslave Dana opštine-

56

24. novembra, 20,2 hiljade €, kao i brojne manifestacije organizovane u Opštini, maskenbal 15,6 hiljada €, Za još ljepši grad 6,7 hiljada € itd.

V Troškovi istraživanja i praćenja tržišta su iznosili 5,5 hiljada €, što u odnosu na uporednu godinu bilježi rast od 37%, a u odnosu na planska predvidjanja su 20 % manji. VI Inicijativa, koordinacija, edukacija Troškovi iz ove grupe iznose 11,6 hiljada €, što u odnosu na planska predviđanja bilježi pad od 22%. Iz ove grupe ističemo troškove Fluid dizajna 4,0 hiljade € i troškove za Dan planete Zemlje 2,5 hiljade € itd. VII Troškovi poslovanja i tekući troškovi iznose 102,5 hiljada €, u odnosu na predhodnu godinu bilježi se rast od 4%, a u odnosu na planska predviđanja su veći za 19%. Radi se o troškovima: amorizacije, struje, ptt, vode, potrošnog kanc.materijaal, stručnih usluga, stručne literature, servisnih usluga, osiguranja auta, platnog prometa, kamata itd. Troškovi iz ove grupe iznose 102,5 hiljade €, što je za 4% više u odnosu na prethodnu godinu, a takođe više za 19% u odnosu na planska predvđanja. Radi boljeg pregleda izdvojićemo najznačajnije stavke ovih troškova: 5,3 hiljada € amortizacija, 11,0 hiljada € PTT, 22,7 hiljada € potrošni kancelarijski materijal, 10,5 hiljada € zakup prostora, 8,7 hiljada € neproizvodne usluge (čišćenje i održavanje prostorija TO Bar i 10 TIB ), 7,1 hiljada € servisne usluge, 2,4 hiljada € elektr. energija, itd. VIII Zarade zaposlenih i ostala lična primanja Plate i ostala lična primanja zaposlenih, ( 7 zaposlenih na neodređeno, 26 na određeno), iznose 183,0 hiljada € u bruto iznosu. Doprinosi na teret poslodavca 18.6 hiljada €. Prirez na porez, sindikat i dopr. za rekreaciju invalida 3,8 hiljada €.

57

Primanja članova organa upravljanja, IO i NO, (naknade i porezi na naknade) iznose 5,5 hiljada €, što sa predhodnim troškovima ukupno iznosi 210,9 hiljada €. U odnosu na predhodnu godinu plate i ostala lična primanja zaposlenih i organa upravljanja su veća za 12%, a u odnosu na planska predviđanja 2% veca. Napominjemo da rast u odnosu na predhodnu godinu od 12% je iz razloga što je angažovan veći broj zaposlenih na određeno vrijem – prvenstveno zbog prijave boravka gostiu. IX Ostali neplanirani troškovi U ovu grupu troškova su prikazani troškovi za aktivnosti koje nijesu bile predviđene planom, sponzorstva i nagrade u iznosu od 27,9 hiljada €. Turistička organizacija se u toku godine, a sve u cilju bolje ponude turističkog proizvoda, uključuje u realizaciji mnogih kulturnih i sportskih dešavanja, kao i suorganizatorstvo u organizovanju manifestacija u opštini Bar.Najviše sredstava izdvojeno je za Maslinijadu 5,0 hiljada €, 2,5 hiljada JK „Komunalne djelatnost-uređenje zelenih površina, Kestenijadu 1 hiljada €. Sponzorisali smo preko 60 manifestacija i promocija Bara u zemlji i inostarnstvu.

2. Stanje sredstava i izvora sredstava U nastavku teksta dajemo strukturu imovine organizacije i izvora finansiranja navedene imovine na dan 31 .12. 2015 godine. Tabela 5. Bilans stanja na dan 31.12.2015. godine r.b.

OPIS

31.12.2014.

%

31.12.2015.

%

index

I AKTIVA 314 341100 411 285 100 131 1. Stalna imovina 37 745 12 31 192 8 83

2. Obrtna imovina 276 596 88 380 093 92 137 2.1. Potraž. od kupaca:bor. i tur.taksa i čl.dop.) 68 347 22 69190 17 101

2.2 Dugo. potraž.od radnika 12 844 4 11939 3 93 2.3. Gotovina i got.ekvivalenti 195 405 62 298 964 72 153

II PASIVA 314 341100 411 285 100 131 1. Kapital 274 211 87 367 807 89 134

2. Dugoročne obaveze 3. Kratkoročne obaveze 40 130 13 43 478 11 108

58

0

100000

200000

300000

400000

500000

2014 2015

AKTIVA

STALNAIMOVINA

OBRTNAIMOVINA

0

100000

200000

300000

400000

500000

2014 2015

PASIVA

KAPITAL

DUGOR.OBA.KRATK.OBAVE.

Vrijednost aktive TO Bar, na dan bilansiranja iznosi 411 285 €, a struktura pasive govori da na kapital otpada cca 89 % , što znači da ostatak od 21 % čini tuđi kapital. Stalna imovina se odnosi na vrijednost kancelarijske opreme u poslovnoj zgradi TO Bar i prostorijama TIB-a ( namještaj, komjuteri, štampači, klime, 2 službena automobila i druga oprema). Vrijednost obrtnih sredstava (potraživanja od kupaca, dugoročna potraživanja od zaposlenih i novčana sredstva) je 380 083 €, u odnosu na uporednu godinu su veća za 37 %. Na istom nivou je kod pozicije potraživanja od kupaca. Ova potraživanja se odnose na nenaplaćenu boravišnu taksu, članski doprinos i turističku taksu iz prethodne i ranijih godina. Kratkoročne obaveze su smanjile svoje učešće u strukuri pasive, pa sa iznosom od 43,4 hiljada € čine cca 11 % izvora finansiranja, dok je u prethodnoj godini učešće bilo 13%.

3. Bilans novčanih tokova

Predhodni komentari su se odnosili, isključivo, na pregled prihoda i nastalih rashoda, po vrsti i aktivnostima za koji su nastali. Po ovom obračunu poslovanje TO Bar bilo uspjesno. Ako se analiza proširi na drugi bilans, bilans koji prati tokove gotovine, može se zaključiti da su novčani prilivi bili veći od odliva za iznos od 103,5 hiljade €.

59

4. Zaključna razmatranja

Na bazi prezentiranih podataka mogu se dati sledeći zaključci i konstatacije: * Uspješno realizovane aktivnosti TO Bar, su doprinijele izuzetnoj promociji grada Bara i prepoznatljivosti cjelokupne barske opštine kao atraktivne turističke destinacije, a samin tim i povećanju turističkog prometa i prihoda. * Turistička organizacija opštine Bar je planirane zadatke koje su imale predznak prioriteta sa uspjehom realizovala. * Mimo planiranih planskih ciljeva realizovano je i niz neplanskih aktivnosti. *Kvalitetna saradnja menađžmenta TO Bar, sa relevantnim institucijama u gradu i Republici, institucijama i pravnim subjektima koji direktno ili indirektno učestvuju u kreiranju turističke ponude je bila osnova za uspješnu realizaciju svih postavljenih zadataka. * Otvoreno je 10 turističkih biroa, urađen je „Nulti kilometar“, Vidikovac- odmorište , zabilježeno 20-tak promotivnih nastupa u zemlji i inostransrvu, dato preko 100 raznih intervjua, učestvovano je u organizaciji niza manifestacija u gradu, izrađeno mnoštvo propagandnog materijala. * Ostvareni prihodi su bili dovoljni da pokriju sve rashode, koji su, obzirom na veliki broj aktivnosti, bili finansijski značajni.

66

Bar, jun 2016.

sadrŽaj izvjeŠtaj o radu turisti Č

Documents