Sağlık Alanı

Bilgi Merkezi Çalışanlarında

Kişisel Gelişim ve İletişimin Önemi

BEZMİALEM ÜNİVERSİTESİ

22.11.2018

Prof. Dr. BERAT BIRFIN BİR

SAĞLIK ALANI(ILO)

• Sağlık sektörü geniş anlamda ele alındığında,

• Hastane, eczane, ambulans merkezi gibi sağlık hizmeti sunankurumlarda ve birimlerde çalışan tüm personeli,

• Sağlıkla ilişkili birimlerde (rehabilitasyon) çalışan tüm personeli,

• Yaşlı ve engelli kişilere tıbbi yardım sağlayan sosyal hizmetbirimlerinde çalışan personeli,

• Sağlık sektöründeki idarecileri (sigorta personeli, bilgi sistemteknisyenleri vb),

• Tıbbi bakımda kullanılan ilaç ve tıbbi malzemeleri üretenfabrikalarda çalışan personeli,

• Eğitim ve araştırma personeli,

• Teknik ekipmanlarının bakım ve onarımıyla ilgili personeliiçermektedir

ALAN ÖZELLİKLERİ

• Sürekli ve yeni bilgilerin üretimi,

• Güncel bilgiye duyulan ihtiyacın fazla olması

• Bu alanlarda hem formal hem de informal bilgiye ihtiyaç duyulması,

• Formal kaynaklar olarak basılı materyallerin yanı sıra, görsel ve işitsel kaynakların da sıkça kullanılması,

• İnformal bilgi akışı, meslektaşlarla görüşmeler, kongreler, bilimsel toplantılar gibi faaliyetlerin yoğun olması,

• Sektör çalışanlarının entelektüel düzeylerinin yüksek olması

• Rekabet ve hizmet odaklı olması

Tıbbi bilgi

• Çok yönlü bilgi akışı

• Formal

• Informal

• Ticari

• Eğitim amaçlı

• Araştırmadan

• Uygulamadan

• Görsel

• Sayısal

• Basılı

• Elektronik

Tıpta bilgi akışı

• Bilimsel gelişmelerin uygulamaya akışı sadece bilimsel kanallarla sınırlı değil.

• Araştırma sonuçlarının hekimlere, hastalara aktarımı anlık,

• Hastaneden doğrudan hastaya bilgi akışı sağlanabiliyor.

• Teknolojinin etkisiyle yeni oluşumlar söz konusu.

• Örneğin:

• Microsoft Health Vault

• Google Health

• Teknolojinin adaptasyonu, sağlık bilimlerinin her

alanında değişik tekniklerin kullanılması ve bunların

değişen teknolojiyle birlikte yenilenmesi, bu

uygulamaların literatüre yansımasına da neden

olmaktadır.

• Tıp literatürü en hızlı artan literatürdür.

• Bu alanda bilgi üretimi hem uygulamacılar hem de

akademisyenler tarafından yapılmaktadır.

Sağlık Sektöründe Bilgi Kullanıcılarının

Özellikleri

• Zamanları kısıtlıdır ve beklentileri genelde acildir.

• Güncel bilgiye gereksinimleri vardır.

• Evrensel bilgi kullanırlar.

• Aradıkları bilgiye en kısa yoldan ve en doğru şekilde ulaşmak isterler.

• Alanlarındaki gelişmeleri yakından izlerler.

• Teknik gelişmeleri uygulamaya aktarmada istekli ve beceriklidirler.

• Mesleki toplantıları izlerler, çalışmalarını bu ortamlarda duyurmaya önem verirler.

• Meslektaşlar arası iletişim yoğundur.

• Yabancı dil becerileri gelişmiştir ve yabancı yayın kullanma oranı fazladır.

• Genel olarak uzmanlardan, pratisyenlerden ve öğrencilerden

oluşan üç kullanıcı grubunun bilgiye erişiminde içinde

bulunulan şartların önemi büyüktür.

• Bilgiye erişim için iyi bir kütüphaneye, hasta dosyalarının

takibi için iyi bir arşive ihtiyaç vardır.

• Hasta dosyaları sadece hasta hakkında bilgi sağlamak amacıyla

değil, araştırma amacıyla da kullanılmaktadır.

Bilgi Çağının Gerektirdiği İnsan Kaynağı

Özellikleri

• Çok yönlü

• Süreçleri yönetebilen

• Kişisel gelişime önem veren

• Özel yaşama zaman ayıran

• Sağlığına önem veren

• Sosyal

• Toplumsal konulara duyarlı ve bu konularda aktivitelerde bulunan

• Değişime açık, hayat boyu öğrenme ilkesine inanan,

• Dünya haberlerini analiz eden,

• Teknolojik gelişmeleri daima takip eden ve kullanan,

• Finansal açıdan güçlülüğe önem veren,

• Kariyer çalışmalarında ve projelerinde yurtdışını odaklayan,

• Global platformda veya dünya portföyünde kişi bazında üst düzeyde kullanılan lisanları öğrenen: İngilizce,Fransızca,Almanca,Rusca,Çince, İspanyolca,İtalyanca,Arapça, İbranice,vb

• Analitik düşünce yapısına sahip olan…

Bilgi Merkezi Çalışanları

• Bilgi/belge yöneticileri

• Kütüphaneciler

• Tıbbi dokümantasyon uzmanları,

• Arşiv personeli

• Bilgi profesyonelleri

BİLGİ MERKEZİ ÇALIŞANLARININ

KİŞİSEL ÖZELLİKLERİ(2011 IFLA)

• Genel özellikler(kişiler arası iletişim, bilgi işlem, ekip

çalışması)

• Profesyonel özellikler(ilgili alan tecrübesi,

müşteri/kullanıcı hizmeti, kataloglama, sınıflandırma,

meta data gibi kütüphanecilik işlevleri yerine

getirebilme)

• Kişisel özellikler(hevesli olmak, esneklik kendini

motive etme)

• Yaratıcılık,

• Analitik, düşünme

• Teknik,

• Esneklik

• Yansıtıcı olma,

• Farklı ve çok sayıda kullanıcıya hizmet sunabilmek

• Detektif gibi olmak iz sürebilmeli(süreçlerdeki detayları ve gizli yönleri görebilmek)

• Farklı ortamlara veya duruma uyum sağlayabilmek

• Diğerlerinin ihtiyaçlarına cevap verebilme, anlayabilmek

• Yaptığı işe istekli, hevesli ve ilgili olmak

• Hedefleri ve istekleri doğrultusunda kendini motive edebilmek

Kişisel Özellikler (Chiang Mai

University/2011 )

Yöneticinin Rol ve Becerileri

Yönetsel Roller

Kavramsal Roller

İletişim/İnsan Odaklılık

Yönetsel RollerYönetim fonksiyonlarını yerine getirebilmek,

faaliyetleri en rasyonel biçimde koordine

edebilmek için gerekli yeti.

Planlama

Örgütleme

Yürütme

Koordine

Etme

Kontrol Etme

Karar Verme

İletişim

Temsil Etme

Yaratıcılık

Kavramsal Roller

Bir birimi yönetmek için gerekli olan kavramları bilmek, belirli bir alanda

çeşitli teknikleri araç ve gereçleri kullanmaktır.

• Yönetim işlevini gerçekleştirebilmek için günceli takip etmek, bilgi

toplamak, bilgiyi paylaşmak ve süreçlerde kullanmak .

BİLGİ OKURYAZARLIĞI+

MEDYA OKURYAZARLIĞI+

BİLGİ TEKNOLOJİLERİNİ DOĞRU KULLANMA

ETKİLİ İLETİŞİM SÜRECİNİN DİNAMİKLERİ

Kurum ya da birim çalışanlarıyla ve kurum dışı

muhataplarla etkili bir iletişim içinde olmak,

Anlama, dinleme, konuşma, analitik düşünme, problem

çözme, motive etme, geribildirim, beden dilini etkin

kullanma, empati gösterme gibi iletişim faaliyetlerini

doğru kullanma.

İletişimde Amaca Ulaşmak İçin

5N+ 1K KURALI

Etkili İletişim ve Anlama

•Verilmek istenilen mesajları anlamak, algılamak,

yorumlamak

•Yanlış anlamalardan uzak durmak

•Anlaşmazlık ortamı yaratmamak

•Empati göstermek(IQ+EQ+SQ)

•Zamanlama(prof/seyis hikayesi)

Niye Anlamıyoruz?

• Üç engele takıyoruz anlamakta. Birincisi; bir

kelimenin tanımının her kişide farklı olması.

• İkincisi; anladığımızı sanmamız.

• Üçüncüsü ise; yüzleşme korkumuz bizi

anlamaktan alıkoyuyor.

Duygusal Zeka

• Kendini Tanıma

• Kendi Kendini

Ayarlama/Duygularını kontrol

edebilme

• Motivasyon

• Empati

• Sosyal Beceriler

Duygusal Zeka Açısından Beynimiz;

Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilir???

• Kendinizi tanıyarak,

• Duygularınızı ve onları kontrol etmeyi

öğrenerek,

• Kendinizi ve kişisel özelliklerinizi başkalarına

açık tutarak,

• İletişim kurma becerinizi geliştirerek,

• Problem çözücü olarak,

• Eleştiriye açık olarak,

• İnsanlar ile ilgilenerek,

• Farklılıklara saygı duymak ve

• Farklı olanı deneyip, onlarla yaşamayı öğrenmek

gerekir….

• Sağlıklı ve etkin bir iletişimin iyi dinleyiciler

ile kendi duygularını samimi ve dürüst

ifade eden kişilere ihtiyacı vardır.

Etkili İletişim ve Dinleme

Dinlerim,

Pasif kalmayı kabul ederim,

Danışman rolünü benimserim,

Karşımdakine yardım etmek isterim,

Karşımdakinin duygularını ifade etmesini

sağlayarak rahatlatmak isterim,

Öncelikle karşımdakinin ihtiyaçlarınla ilgilenirim.

Etkin Dinleme

Söylenenlere ilgi gösterir.

Gerçek sorunun ne olduğunu duyana

kadar yargıda bulunmaz.

Konuştuğu kişi ile göz teması kurar.

Söylenenleri anlayıp anlamadığını kontrol

eder.

Sırasını bekler, anladığını düşündüğünün

hemen üstüne atlamaz.

Etkin Dinleyicinin Özellikleri

• Daha önemlisi, etkin dinleme sonucu

karşımızdaki kişinin yaşayacağı

rahatlık, onun bizim vereceğimiz

öneriye uyum gösterme ihtimalini

arttırır.

• Bu nedenle sonucu artırmak için;

Etkin Dinleyicinin Özellikleri

• Karşımızdaki şikayetlerini veya onu

huzursuz eden konuları söylerken onun

yüzüne bakarak dinlemek,

• Uygun aralılarla başını sallamak, ve

“anlıyorum”, “evet” gibi ilgiyi gösteren kısa

geri bildirimlerde bulunmak.

• Daha uzun boşluklarla karşımızdaki kişinin

söylediğinin tekrarlamak.

Kişiler yargılanmadıkları için başlangıçta söylemeyi

düşündüklerinin daha fazlasını söyler,

Kendileri ile ilgili temelde yatan esas sorunun farkına

varabilir,

Kendi sorunlarına çözüm bulabilir,

Yaşanmış ve bitmiş bir olay ile ilgili olarak

çözümsüzlüğü kabullenir,

Etkin Dinleme İle Kazanılan Özellikler

“Anlaşıldım” duygusunu yaşar,

Karşısındaki kişiye olumlu duygular

besler,

Amaçları aşan bir şey söylediklerinde,

bunu fark edip kendilerini düzeltebilir,

Karşısındaki kişiyi dinlemeye ve

anlamaya hazır duruma gelir.

Etkin Dinleme İle Kazanılan Özellikler

Yanlış Dinleme Türleri

1.Görünüşte Dinleme

2. Seçerek Dinleme

3. Saplantılı Dinleme

4. Savunucu Dinleme

5. Tuzak Kurucu Dinleme

6. Yüzeysel Dinleme

Unutmamak gerekir ki,

İki kulağımız, bir ağzımız vardır.

Bu da dinlemenin konuşmadan daha

önemli olduğunu ortaya koymaktadır.

İyi Bir Dinleyici Olmak

Etkili İletişim ve Konuşma

(Söyleyenden dinleyen arif gerek)

Şekil Açısından;

• Hızlı/Yavaş

Konuşma

• Tonlama

• Vurgulama

• Yanlış Telaffuz

İçerik Açısından• Doğru mesaj

• Bilgi/Veri odaklı mesaj

• Amaca yönelik

• Doğru Zaman

• Geribildirim

• Kısa/Öz

• Abartısız/Sade

• Örneklemeler

• Kısaltmalar/Formüller

• Teknik kelimelerin az kullanılması

• Yabancı kökenli kelimelerin az kullanılması

Etkili İletişim ve Analitik Düşünme

• Olayları derinlemesine inceleme

• Neden-Sonuç İlişkisi

• Problemin Çıkış Noktası/ Yarattığı Problemler

Etkili İletişim ve Geribildirim

• Etki-Tepki

• Bilgi Akışı/ Paylaşım

Beden Dili

Beden dili duygu ve düşüncelerimizin

yansımasıdır.

İnsanların yüz yüze kurdukları ilişkide,

kelimeler %10, ses tonu %30, beden dili

%60 önem taşır.

Beden Duruşu

Mimikler

Başın Kullanımı

Oturmak İçin

Seçilen Yer

Giyim

Bakım Ve Makyaj

Jestler

Göz Teması

Ayakların Kullanımı

Oturma Biçimi

Mesafe

Kullanılan Aksesuarlar

Beden Dilinin Öğeleri

İletişimde Yapılmaması Gerekenler

• Genellemeler

• Önyargı

• Algılamada seçicilik

• Kişiselleştirme

• Zihin Okuyuculuğu

• Ben Bilirimcilik

• Objektiflikten uzak

olma

KİŞİSEL GELİŞİM

• SWOT Analizi yapmak

• Hedef belirlemek

• Zihinsel, fiziksel, duygusal ve ruhsal değişim,

dönüşümü gerçekleştirmek

• Kendini, bilgiyi, finansal kaynakları, zamanını,

duygularını yönetmek

Örnek: Bir Bilgi Merkezi Çalışanı için SWOT Analizi

K

İ

Ş

İ

S

E

L

GÜÇLÜ YÖNLER

İş tecrübesi

Eğitim, katma değer yaratacak özellikler

Alanında güçlü teknik bilgiye sahip olmak (ör:

yazılım,donanım,programlama dilleri,vb)

Takım çalışması, liderlik, iletişim gibi özel

becerilere sahip olma

Kişisel özellikler (Ör:güçlü bir iş etiğine sahip

olma, iç disiplin, baskı altında çalışabilme,

yaratıcılık, iyimserlik ya da yüksek derecede

çalışma enerjisine sahip olma)

İyi ilişkiler ve networke sahip olma

Profesyonel kurumlarla etkileşim

ZAYIF YÖNLER

• Tecrübesizlik

• Düşük not ortalaması ve ilgili olmayan eğitim

• Amaçsızlık, genel ve iş bilgisi eksikliği

• Zayıf teknik bilgi

• Zayıf yetenekler (liderlik, kişisel ilişkiler, takım

çalışması,vb)

• İyi işler yakalama konusunda yeterli olmama

• Olumsuz kişisel özellikler (ör:etik değerlere sahip

olmama,disiplinsizlik,motiasyon eksikliği,

kararsızlık, kendine güvensizlik, çok duygusal

olma,vb)

D

I

Ş

S

A

L

FIRSATLAR

Alanında olumlu katkı sağlayacak gelişmeler

(ör:gelişme, globalleşme, teknolojik ilerlemeler,

vb.)

Eğitim aldığı alanla ilgili pozisyonda çalışıyor

olmak

Sahip olduğu becerileri kullanabiceği bir alanda

çalışıyor olmak

Bilgisini kullanabileceği başka iş fırsatları

yakalamak

Alanında ilerleme olanağı

Alanında profesyonelleşme olanağı

Seçmiş olduğu kariyer yolunun eşsiz olanaklar

yaratması

Güçlü iletişim ağına sahip olma

TEHDİTLER

• Çalıştığı alandak küçülmeye gitme, demode olmuş

yönetim modellerini kullanma gibi olmsuz

gelişmelerin var olması

• Daha yetenekli, tecrübeli, bilgili ve genç rakip

meslekdaşların olması

• Kendisinden daha iyi iş fırsatları yakalayan kişilerin

varlığı

• Daha isim yapmış ve yeni bir okuldan mezun

olmuş rakiplerin olması

• Daha ileri eğitim olanaklarına sahip çalışanların

var olması

• Alanında sınırlı ilerleme şansının olması

• Pazarlama gücünü sağlayacak profesyonel terfi

olanağının eksikliği

S

TO

W

Hint Felsefesinden

Düşünmeye vakit ayır; Düşünce güç için kaynaktır.

Eğlenceye vakit ayır; Eğlence gençliğin sırrıdır.

Okumaya vakit ayır; Okuma bilginin pınarıdır.

Duaya vakit ayır; Dua, güç anlarda direnmenin desteğidir.

Sevmeye vakit ayır; Sevme yaşamı tatlı kılandır.

Anlaşmaya vakit ayır; Anlaşma hoşgörünün anahtarıdır.

Gülmeye vakit ayır; Gülme ruhun müziğidir.

Vermeye vakit ayır; Verme günün aydınlığıdır.

İşini yapmaya vakit ayır; İş, huzurun kaynağıdır.

Teşekküre vakit ayır; Teşekkür, yaşam pastasının kremasıdır