scip peşə tədris mərkəzi üçün peşə standartlarının və...

2015

Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı PeĢə Tədris Mərkəzi üçün

peĢə standartlarının və kurikulumların hazırlanması

YEKUN HESABAT

Füzuli küç. 39, mən. 5 AZ1014, Bakı

Azərbaycan

Tel : +99412-511-6035

Faks : +99412- 596-3220

E-poçt : [email protected]

Web : www.seftcons.com

mailto:

http://www.seftcons.com/

SCIP PeĢə Tədris Mərkəzi üçün peĢə standartlarının və kurikulumların hazırlanması – Yekun Hesabat

1

Hesabat dövrü:

22 sentyabr 2014-cü il – 22 fevral 2015-ci il

Qeyd:

Bu hesabat Dövlət Ġnvestisiyaları üzrə Kadr Potensialının Gücləndirilməsi Layihəsi

çərçivəsində hazırlanmıĢdır.

Hesabatda əks olunan fikirlər və məlumatlar üçün yalnız “SEFT Consulting” məsuliyyət

daĢıyır və onlar sifariĢçinin fikirlərini əks etdirmir.


2

AKRONİM VƏ ABREVİATURALARIN SİYAHISI

DB Dünya Bankı

DĠKPGL Dövlət Ġnvestisiyaları üzrə Kadr Potensialının Gücləndirilməsi Layihəsi

ƏƏSMN Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi

ĠSN Ġqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi

KS Kvalifikasiya Standartı

MTP Modul təlim proqramı

PS PeĢə Standartı

SCIP Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı

TN Təhsil Nazirliyi

PTT PeĢə Təhsili və Təlimi


3

MÜNDƏRİCAT

LAYĠHƏNĠN QISA ĠCMALI 4

1. GĠRĠġ 5

2. ĠDARƏETMƏ VƏ LOQĠSTĠKA 6

3. HƏYATA KEÇĠRĠLMĠġ TƏDBĠRLƏR 7

4. DAVAMLILIQ ÜÇÜN TƏKLĠFLƏR 23

ƏLAVƏ - 1: Ġġ QRAFĠKĠ 25

ƏLAVƏ - 2: GÖRÜġÜLƏN VƏ ƏLAQƏ SAXLANILAN ġƏXSLƏRĠN SĠYAHISI 26

ƏLAVƏ - 3: SAHƏ KOMĠSSĠYASININ TƏRKĠBĠ 27

ƏLAVƏ - 4: PEġƏ VƏ KVALĠFĠKASĠYA STANDARTLARININ HAZIRLANMASI PROSESĠNDƏ ĠġTĠRAK EDƏN MÜƏSSĠSƏ MÜTƏXƏSSĠSLƏRĠNĠN SĠYAHISI 28

ƏLAVƏ - 5: SAHƏ KOMĠSSĠYASININ GÖRÜġÜ ÜÇÜN PROQRAM 29

ƏLAVƏ - 6: SAHƏ KOMĠSSĠYASININ GÖRÜġÜNDƏ ĠġTĠRAK EDƏNLƏRĠN SĠYAHISI 30

ƏLAVƏ-7: PEŞƏ VƏ KVALI FI KASI YA STANDARTLARI 31

ƏLAVƏ-8: KURI KULUMLAR 32

ƏLAVƏ-9: KURI KULUMDAN I STIFADƏ U ZRƏ TƏLI MAT 33

ƏLAVƏ-10: SAHƏ KOMI SSI YASININ GO RU ŞU U ÇU N TƏQDI MAT 34

ƏLAVƏ-11: PEŞƏ SƏRI ŞTƏLƏRI U ZRƏ NU MUNƏVI MODULLAR 35


4

LAYİHƏNİN QISA İCMALI

Layihə Dövlət Ġnvestisiyaları üzrə Kadr Potensialının Gücləndirilməsi

Layihəsi (DĠKPGL)

TapĢırıq Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı PeĢə Tədris Mərkəzi üçün

peĢə standartlarının və kurikulumların hazırlanması

Müqavilənin nömrəsi 4595 AZ-CQ-102

Ölkə Azərbaycan

BaĢlanma tarixi 22 sentyabr, 2014-cü il

Müddət 5 ay

Ümumi məqsəd

TapĢırığın ümumi məqsədi Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı PeĢə Tədris Mərkəzinin

fəaliyyətinin təĢkili ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının Ġqtisadiyyat və Sənaye

Nazirliyinə dəstək verməkdir. Bu tapĢırıq mexatronika, kimya və inĢaat sahələrində 6

prioritet ixtisas profilinin müəyyən edilməsi, müvafiq peĢə standartlarının, səriĢtə

vahidlərinin və kurikulumların hazırlanmasını əhatə edir.

Hesabat və Nəticələr

# İcra vəziyyəti

Hesabatlar

1. Ġlkin hesabat Təqdim olunub

2. Birinci aralıq hesabat Təqdim olunub

3. Ġkinci aralıq hesabat Təqdim olunub

4. Yekun hesabat Təqdim olunub

Nəticələr

5. Azərbaycanda mövcud vəziyyətin xülasəsi Hazırlanıb və təqidim edilib

6. Altı prioritet peĢə profillərinin müəyyən

edilməsi

10 peĢə profili müəyyənləĢdirilib və

təqidim edilib

7. Altı profil üzrə peĢə standartlarının

hazırlanması

10 peĢə standatı hazırlanıb və

təqidim edilib

8. Altı profil üzrə səriĢtə vahidlərinin

(kvalifikasiya standartlarının) hazırlanması

10 kvalifikasiya standatı hazırlanıb və

təqidim edilib

9. 6 profil üzrə kurikulumların hazırlanması 10 kurikulum hazırlanıb və təqidim

edilib

10. Kurikulumdan istifadə üzrə təlimatın

hazırlanması

Hazırlanıb və təqidim edilib

11. PeĢə səriĢtələri üzrə nümunəvi modullar Hazırlanıb və təqidim edilib


5

1. GİRİŞ

Azərbaycanda iqtisadiyyatın sürətli inkiĢafı əmək bazarının diversifikasiyasını artırmaqla

iĢçi qüvvəsinə olan tələbdə də sürətli dəyiĢikliklərin baĢ verməsi ilə müĢahidə edilir. Bu

gün əmək bazarında ən aktual məsələlərdən biri də baĢ verən sürətli dəyiĢikliklərə

cavab verən kadrların hazırlanmasıdır.

Ġlk peĢə-ixtisas təhsili əmək bazarına daha yaxın təhsil forması hesab olunur. Lakin

keçmiĢ sovet ölkələrində bu təhsil forması tələb yönümlü olmamıĢ və praktik bacarıqların

formalaĢmasına zəif istiqamətlənmiĢdir. Azərbaycanda ilk peĢə-ixtisas təhsili müstəqillik

dövrünün ilk illərində tənəzzül ilə üzləĢmiĢdir. Maddi texniki baza və təhsil proqramlarının

təkmilləĢdirilməməsi, müəllimlərin peĢəkarlığının artırılmaması məktəb və liseylərə əmək

bazarının tələblərinə cavab verməyə imkan vermir. Sadalanan problemlər ilk peĢə-ixtisas

təhsili müəssisələrinin çox zaman iĢəgötürənlər tərəfindən tələb olunan bilik və

bacarıqlarla təmin edə bilməməsi ilə nəticələnmiĢdir.

Bu təĢəbbüsün həyata keçirilməsinin uzunmüddətli hədəfi ölkənin iqtisadi hədəflərini

dəstəkləmək üçün qabaqcıl beynəlxalq təcrübə əsasında müvafiq mütəxəssisləri

hazırlamaq və onların bilik və bacarıqlarını inkiĢaf etdirməkdir. Bu məqsədlə “Sumqayıt

Kimya Sənaye Parkı” nəzdində fəaliyyət göstərəcək PeĢə Təlim Mərkəzinin1 fəaliyyətinin

təĢkilinə yardım göstəriləcəkdir ki, bu da ölkə üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən

bacarıq və innovasiyalara malik ixtisaslı kadrların hazırlanmasına dəstək verəcəkdir.

Layihənin əsas məqsədi mexatronika, kimya və inĢaat sahələrində 6 prioritet peĢə

profilinin müəyyən edilməsi, əmək bazarının ehtiyacları əsasında müvafiq peĢə

standartlarının, səriĢtə vahidlərinin və kurikulumların hazırlanmasıdır.

Diqqətinizə təqdim edilən Yekun Hesabatın məqsədi Layihə çərçivəsində hesabat dövrü

ərzində yerinə yetirilmiĢ iĢlərin nəticələri haqqında məlumat vermək və növbəti addımları

müəyyənləĢdirməkdir.

Beləliklə, Yekun Hesabatın ikinci fəsli idarəetmə və loqistika haqqında məlumat verir,

üçüncü fəsil həyata keçirilmiĢ tədbirlərin icrasını təqdim edir, dördüncü fəsildə gələcək

fəaliyyətlər göstərilir. Hesabata edilən Əlavə 1-də Layihənin ĠĢ Qrafiki, Əlavə 2-də

GörüĢülən və əlaqə saxlanılan Ģəxslərin siyahısı, Əlavə 3-də Sahə Komissiyasının

tərkibi, Əlavə 4-də PeĢə və kvalifikasiya standartlarınin hazırlanması prosesində iĢtirak

edən müəssisə mütəxəssislərinin siyahısı, Əlavə 5-də Sahə Komissiyasinin görüĢü üçün

proqram, Əlavə 6-da Sahə Komissiyasının görüĢündə iĢtirak edənlərin siyahısı, Əlavə

7-də PeĢə və kvalifikasiya standartları, Əlavə 8-də Kurikulumlar, Əlavə 9-da

Kurikulumlardan istifadə üzrə təlimat və Əlavə 10-da peĢə səriĢtələri üzrə nümunəvi

modullar verilmiĢdir.

Layihənin icrası zamanı göstərilən köməkliyə və əməkdaĢlığa görə Təhsil Nazirliyinə,

Ġqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinə, Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı” MMC-nin rəhbərliyinə

və əməkdaĢlarına öz təĢəkkürümüzü bildiririk.

1 Bu Mərkəz Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 68 nömrəli 19 aprel 2013-cü il tarixli Qərarı ilə yaradılmıĢdır.


6

2. İDARƏETMƏ VƏ LOQİSTİKA

Layihənin həyata keçirilməsinə 22 sentyabr 2014-cü il tarixində ilkin mərhələ ilə baĢladı.

Bu tarixə qədər Layihənin iĢçi heyəti ilə müqavilə imzalanmıĢ və onlar ofislə təmin

olunmuĢlar. Eyni zamanda ekspertləri cəlb etmək üçün texniki tapĢırıqlar hazırlanmıĢ və

onlarla müqavilə bağlanmıĢdır.

KeçirilmiĢ çoxsaylı görüĢlər və indiyə kimi həyata keçirilmiĢ iĢlərlə tanıĢ olduqdan sonra

Layihənin ĠĢ Qrafikinə yenidən baxılmıĢ və nəzərdə tutulmuĢ fəaliyyətlərin tələb olunan

vaxtda yerinə yetirilməsinin mümkün olması qənaətinə gəlinmiĢdir. ĠĢ Qrafiki Əlavə 1-də

verilmiĢdir.

Benefisiar və maraqlı tərəflərlə müvafiq əlaqələr yaradılmıĢ və görüĢlər keçirilmiĢdir.

Layihənin icrası ilə bağlı onların rəy və tövsiyələri öyrənilmiĢdir. Əlavə məlumat üçün

Əlavə 2-yə bax.

Layihənin icrasında sosial tərəfdaĢlığın təmin edilməsi üçün müvafiq müəssisələr və

sahə komissiyasının tərkibi müəyyənləĢdirilmiĢdir. Əlavə məlumat üçün Əlavə 3-ə bax.

Standartların və kurikulumların hazırlanması üçün xüsusi Ģablonlar hazırlanıb.


7

3. HƏYATA KEÇİRİLMİŞ TƏDBİRLƏR

Tədbir 1: Ehtimalları və riskləri, çağırışları və imkanları müəyyən etmək üçün

mövcud vəziyyətin təhlili

Peşə standartları

Peşə standartı - iĢçinin yerinə yetirməli olduğu vəzifə və fəaliyyətlərin, həmçinin, tələb

olunan bilik, bacarıq və iĢə yanaĢmaların təsviridir. PeĢə standartı iĢçinin iĢdəki rolunu

təyin etməyə, iĢəgötürən tərəfindən iĢçinin fəaliyyətini qiymətləndirməyə, eləcə də

təkmilləĢmə və peĢə yüksəliĢi üçün vasitə və üsulları təsbit edir. PeĢə standartları ISCO

88/08-ə və MəĢğulluq Təsnifatına uyğun olaraq təsnifatlaĢdırılır.

2010-2013-cü illər ərzində Dünya Bankı və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi

Nazirliyinin maliyyə dəstəyi ilə tikinti (33), turizm (33), emal sənayesi (41), energetika (3),

kənd təsərrüfatı (13), nəqliyyat (17), ticarət, biznesin idarəedilməsi və fərdi xidmətlərin

göstərilməsi (60) sahələri üzrə aparıcı müəssisələrin iĢtirakı ilə 200 peĢə standartı GOPA

Consultants və SEFT Consulting tərəfindən hazırlanıb. Ümumilikdə, Azərbaycanda

əmək bazarının tələblərinə uyğun olaraq 5000 peĢə üzrə standartın hazırlanmasına

ehtiyac vardır.

PeĢə standartları əmək bazarının tələblərinin öyrənilməsi, bu tələblərə uyğun gənclərin

peĢə yönümünün və kadr hazırlığının təĢkili (kurikulumların hazırlanması), iĢəgötürmə

prosesinin səmərəli Ģəkildə qurulması və iĢçilərin fəaliyyətinə çevik nəzarətin həyata

keçirilməsi üçün baza rolunu oynayır.

Kvalifikasiya standartları

Kvalifikasiya standartı - səriĢtələrin təsbit olunması və sertifikatlaĢdırılması üçün

istiqamətverici sənəddir. Eyni zamanda kvalifikasiya standartları ölkə üçün milli

kvalifikasiya çərçivəsini (sistemini) formalaĢdırır və kurrikulum vasitəsi ilə əldə edilmiĢ

səriĢtələrin qiymətləndirilməsi üçün istifadə edilir.

Kvalifikasiya standartları iĢçilərdən əmək bazarında rəqabət qabiliyyətli iĢtirak üçün tələb

olunan səriĢtələri müəyyən edir və bunların optimal Ģəkildə əldə edilməsi üçün zəruri

olan vasitələri təsbit edir. Hazırda Azərbaycanda qeyri-formal və informal yolla, yəni

müstəqil Ģəkildə əldə edilmiĢ səriĢtələrin tanınması sistemi mövcud deyildir.

Uzunmüddətli dövrdə kvalifikasiya standartlarının məqsədi iĢçi qüvvəsinin daxili, regional

və beynəlxalq əmək bazarında rəqabət qabiliyyətinin artırılması və əmək


8

məhsuldarlığının yüksəldilməsidir. Nəticədə, bu standartlar beynəlxalq əmək bölgüsündə

ölkənin mövqeyinin yaxĢılaĢdırılmasına və iqtisadi gücün artarılmasına xidmət edir.

Kvalifikasiya standartlarının tətbiqinin digər məqsədlərindən biri də təhsil və təlim

prosesinin əmək bazarının ehtiyaclarına uyğun qurulmasına xidmət etməkdən ibarətdir.

Belə ki, kvalifikasiya standartları səriĢtə əsaslı təlim proqramları üçün zəruri olan təlim

modullarının hazırlanmasının əsasını təĢkil edir.

2013-2014-cü illər ərzində Dünya Bankı və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi

Nazirliyinin maliyyə dəstəyi ilə 63 peĢə üzrə kavilifikasiya standartı hazırlanmıĢdır.

Kvalifikasiya standartlarının hazırlanması mexanizmi: Kvalifikasiya standartları peĢə

standartları əsasında hazırlanır və aĢağıdakı mərhələlərdən ibarətdir: 1. Ġlkin versiyanın

hazırlanması; 2. Maraqlı tərəflərlə müzakirələr - iĢəgötürənlər və təlim/təhsil

müəssisələri; 3. Sektor komissiyalarının rəyləri; 4. Milli Kvalifikasiya Standartı kimi təsdiq

edilməsi.

İlk peşə-ixtisas təhsilində dövlət standartı və kurikulumlar

Ġlk peĢə-ixtisas təhsili pilləsinin dövlət standartı və proqramı (kurikulum) Nazirlər

Kabinetinin 23 aprel, 2010-cu il tarixli 77 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiĢ və 5 il

müddətinə qüvvədədir.

Sözügedən qərarda göstərilir ki, ilk peĢə-ixtisas təhsilinin dövlət standartı "Təhsil

haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən milli və ümumbəĢəri dəyərlər

nəzərə alınmaqla fərdin, cəmiyyətin və dövlətin tələbatına uyğun elmi-pedaqoji prinsiplər

əsasında hazırlanmıĢdır. Ġlk peĢə-ixtisas təhsili pilləsinin dövlət standartının məqsədi

əmək bazarının ehtiyaclarına uyğun olaraq ümumi orta və tam orta təhsil bazasında

müxtəlif peĢələr üzrə ixtisaslı iĢçi qüvvəsinin hazırlanmasını təmin etməkdir.

Ġlk peĢə-ixtisas təhsilinin məzmunu və təĢkili ilə bağlı ümumi tələblər aĢağıdakı

istiqamətləri əhatə edir:

təhsil alanlarda müasir tələblərə və Ģəraitə uyğunlaĢmaq, rəqabət qabiliyyətli

olmaq, informasiya cəmiyyətində yaĢayıb fəaliyyət göstərmək, ünsiyyət yaratmaq

bacarığını formalaĢdırmaq;

öz üzərinə məsuliyyət götürmək, kollegial qərarların qəbulunda, demokratik

təsisatların fəaliyyətində və inkiĢafında iĢtirak etmək keyfiyyətlərinə malik,

müstəqil, yaradıcı Ģəxsiyyət və vətəndaĢ formalaĢdırmaq;

təhsil alanların fasiləsiz təhsil almasını, daim yeniləĢən, müasir standartlara

uyğun gələn biliklərə və dünyagörüĢünə yiyələnməsini, cəmiyyətin tələbatını

lazımınca ödəməsini, Ģəxsiyyət kimi inkiĢaf etməsini və ömür boyu təhsilin hamı

üçün açıq və bərabər imkanlı olmasını təmin etmək;


9

cəmiyyətin yüksək səviyyəli və rəqabət qabiliyyətli kadr potensialına tələbatının

ödənilməsi üçün real zəmin yaratmaq;

təhsil alanlarda yüksək intellektual səviyyə və praktiki iĢ qabiliyyətinə, yeni

texnologiyalara yiyələnmək, informasiya axınında çevik istiqamət tapmaq

bacarığını formalaĢdırmaq;

tədris prosesinin təhsil alanların və təhsil verənlərin insan ləyaqətinə hörmət

etməsi əsasında qurulmasını təmin etmək, təhsil alana qarĢı hər hansı fiziki və

psixoloji zorakılığa yol verməmək.

Ġlk peĢə-ixtisas təhsili standartlarında bunlardan əlavə iki tələb də mövcuddur:

təhsil alanları müstəqil həyata hazırlamaq, onlara seçdikləri peĢələri mükəmməl

öyrətmək, milli və beynəlxalq əmək bazarında rəqabət aparmaq xüsusiyyətlərinə

malik olmalarına nail olmaq;

təhsil alanlarda ünsiyyət mədəniyyəti, müstəqil surətdə bilik və bacarıqlar

qazanmaq və praktiki iĢdə tətbiq etmək qabiliyyəti, təĢkilatçılıq, tədqiqatçılıq və

birgə fəaliyyət vərdiĢləri formalaĢdırmaq.

Ġlk peĢə-ixtisas təhsili pilləsinin standartında təsərrüfat subyektləri ilə əməkdaĢlıq

çərçivəsi müəyyən olunmamıĢdır ki, bu da hazırda peĢə təhsili sisteminin təklifə

əsaslandığını göstərir.

Ġlk peĢə-ixtisas təhsilində ümumi orta təhsil bazasından daxil olan Ģagirdlərin tam orta

təhsil almaları təmin edilir.

Ġlk peĢə-ixtisas təhsili pilləsində təhsil alan Ģagirdlərin bilik və bacarıqlarının səviyyəsi

müvafiq fənn üzrə təsdiq olunmuĢ təlim nəticələri və məzmun standartları vasitəsilə

müəyyən olunur. Təhsil alanların bilik, bacarıq və vərdiĢlərinin səviyyələrini müəyyən

edən təlim nəticələri və məzmun standartları aĢağıdakı tələblərə cavab verir:

fərdin, dövlətin, cəmiyyətin maraq və tələbatının ödənilməsi;

təhsilin nəticəyönümlülük, Ģəxsiyyətyönümlülük, inteqrativlik prinsipləri əsasında

qurulmasına zəmin yaradılması;

təhsil alanların həyati bacarıqlara yiyələnməsinin prioritet hesab edilməsi;

keyfiyyətli təhsil almaq üçün hamıya bərabər imkanların yaradılması;

təhsil səviyyələri üzrə təhsil proqramlarında (kurikulumlarda) varisliyin təmin

edilməsi;

təhsil alanların sağlamlığının qorunması məqsədi ilə ağırlaĢdırıcı tədris

materiallarının təlim prosesinə gətirilməsinin qarĢısının alınması;

iĢəgötürənlərin və əmək bazarının tələblərinə uyğun ixtisasın artırılması və

təkmilləĢdirilməsi;


10

gələcək peĢənin mənasının və sosial əhəmiyyətinin dərk edilməsi;

peĢə fəaliyyətini həyata keçirmək üçün nümunəvi metodlar və üsulların seçilməsi,

onların nəticələrinin və keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi;

müasir texnika, texnologiya və informasiya-kommunikasiya texnologiyaları

avadanlıqlarından istifadə edilməsi.

Mövcud standartlara uyğun olaraq, ilk peĢə-ixtisas təhsili proqramları (kurikulumları)

aĢağıdakıları əhatə edir:

ilk peĢə-ixtisas təhsili pilləsi üzrə təlim nəticələri və məzmun standartları;

ilk peĢə-ixtisas təhsili pilləsində tədris olunan fənlər;

ilk peĢə-ixtisas təhsili pilləsində həftəlik dərs yükü və dərsdənkənar məĢğələ

saatlarının miqdarı;

ilk peĢə-ixtisas təhsili sistemində pedaqoji prosesin təĢkili;

ilk peĢə-ixtisas təhsilində təlim nəticələrinin qiymətləndirilməsi və monitorinqinin

aparılması;

ilk peĢə-ixtisas təhsili üzrə nümunəvi tədris planları.

Ġlk peĢə-ixtisas təhsili müəssisələri peĢə ixtisasları üzrə təlimlərin təĢkili zamanı istənilən

təlim metodlarından istifadə etməkdə sərbəstdir.

Ġlk peĢə-ixtisas təhsilində pedaqoji prosesin təĢkili, təhsil nailiyyətlərinin monitorinqi və

qiymətləndirilməsi ümumi təhsil pilləsində olduğu kimidir. Ümumi təhsildən fərqli olaraq,

ilk peĢə-ixtisas təhsilinin ixtisaslaĢma verdiyini nəzərə alsaq, bu iki müxtəlif təhsil pilləsi

üçün təlim və qiymətləndirmə üzrə eyni yanaĢmanın tətbiqi cəmiyyətin, iqtisadiyyatın və

dövlətin təhsil sistemindən tələblərinin qarĢılanması baxımından arzuolunan nəticələri

təmin edə bilməz. Praktiki bacarıqların qiymətləndirilməsi fərqli qiymətləndirmə forması

və metodları tələb edir. Ġlk peĢə-ixtisas təhsili standartında təhsilalanların təlim

nailiyyətlərinin (nəticələrinin) qiymətləndirilməsi üçün müstəqil ekspertlərin

(müəssisələrdən) cəlb edilməsi üçün hər hansı çərçivə nəzərdə tutulmamıĢdır. Qeyd

etmək lazımdır ki, təhsil alanların nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi üzrə yeni sistemlərin

qurulması Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkiĢafı üzrə Dövlət Strategiyasının

qarĢıya qoyduğu vəzifələr sırasındadır.

Mövcud standarta əsasən, ilk peĢə-ixtisas təhsili müəssisələrində təhsil verənlər

ümumtəhsil müəssislərinin müəllimləri ilə eyni keyfiyyət göstəricilərinə və əlavə olaraq

aĢağıdakı göstəricilərə malik olmalıdırlar:

müvafiq peĢə-ixtisas sahəsi üzrə azı 3 il istehsalat və ya pedaqoji təcrübə;

müəllimlərin, əsasən ali, istehsalat təlim ustalarının isə ali və ya orta ixtisas

təhsilinə malik olmaqla yanaĢı, ixtisas dərəcələrinin təhsil alanlar üçün nəzərdə

tutulmuĢ ixtisas dərəcəsindən yuxarı olması;


11

innovativ təlim metodlarından, müasir informasiya-kommunikasiya

texnologiyalarından istifadə etmək bacarığı;

təsisçi tərəfindən yeni təyin edilmiĢ məktəb rəhbərlərinin və pedaqoji təhsili

olmayan mühəndis-texnoloqların iĢə qəbul edildikdən sonra 3 ay müddətində

icbari surətdə pedaqogika, psixologiya və metodika üzrə Azərbaycan

Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmiĢ proqram (kurikulum)

üzrə kurs keçməsi;

peĢə-ixtisas fənn müəllimlərinin və istehsalat təlim ustalarının peĢələrinə uyğun 3

ildən bir müəssisə və təĢkilatlarda yeni texnika və texnologiyalar üzrə istehsalat

təcrübəsi keçməsi.

Nazirlər Kabinetinin 31 oktyabr, 2011-ci il tarixli 178 nömrəli qərarı ilə ilk peĢə-ixtisas

təhsili pilləsi üzrə 216 ixtisas qrupu daxilində 712 ixtisas təsdiq edilmiĢdir. Azərbaycan

Respublikasının Təhsil Problemləri Ġnstitutu tərəfindən qeyd edilən ixtisas qrupları üzrə

milli kurikulumlar hazırlanır və Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir. Təlim nəticələri

əsasında yeni kurikulumların hazırlanması istiqamətində iĢlər aparılır.

Təhsil Problemləri Ġnstitutu tərəfindən mövcud standartlara uyğun olaraq müxtəlif ixtisas

qrupları üçün 40 pilot kurikulum, beynəlxalq təĢkilatların dəstəyi ilə isə əlavə 16

kurikulum hazırlanmıĢdır. Belə ki, Avropa Ġttifaqının (AĠ) Azərbaycan Respublikasında

kənd təsərrüfatı sahəsində ilk peĢə təhsilinin möhkəmləndirilməsi üzrə Tvinninq layihəsi

çərçivəsində (Kənd təsərrüfatı sahəsində ilk peĢə-ixtisas təhsili üzrə Almaniya-

Azərbaycan Tvinninq ƏməkdaĢlığı) kənd təsərrüfatı üzrə 7 kurikulum, “PeĢə təhsili və

təlimi sahəsində islahatlar strategiyası vəAzərbaycanın seçilmiĢ rayonunda pilot icrası”

layihəsi çərçivəsində AĠ-nin dəstəyi ilə British Council təĢkilatının rəhbərlik etdiyi

konsorsium tərəfindən turizm və qonaqpərvərlik sektoru üzrə 5 kurikulum, Təhsil

Nazirliyinin metodologiyası əsasında UNESCO-nun dəstəyi ilə 2 kurikulum (Otel

administratoru və Kompüter operatoru) və World Vision təĢkilatının dəstəyi ilə 2

kurikulum (Təmirçi-çilingər və elektrik qaynaqçısı) hazırlanmıĢdır.

Təhsil Problemləri Ġnstitutunun istifadə etdiyi metodologiyaya uyğun olaraq hazırlanmıĢ

40 kurikulum aĢağıdakı struktura malikdir:

ümumi orta təhsil bazasında həyata keçirilən ilk peĢə-ixtisas təhsili üçün

nümunəvi tədris planı (dərs yükü);

tam orta təhsil bazasında həyata keçirilən ilk peĢə-ixtisas təhsili üçün nümunəvi

tədris planı (dərs yükü);

ixtisasların təsnifatı ilə əlaqə (kodlaĢma);

ixtisas qrupu;

ixtisas;

əhatə olunan iqtisadi fəaliyyət növləri;


12

vəzifələr;

peĢə səriĢtələri (bilik, bacarıq və səriĢtələr);

qəbul tələbləri;

təhsilin müddəti;

imtahan (ilk peĢə-ixtisas təhsili Ģagirdlərinin attestasiyası qaydalarına, o

cümlədən, yekun qiymətləndirmə qaydalarına istinad);

peĢə üzrə xüsusi tələblər;

əhatə olunan modullar;

ixtisasın modul strukturu (təhsil müddəti üzrə);

baza modullar və təlim nəticələri.

Kurikulumların hər modulunda bir neçə təlim nəticəsi qeyd edilir. Sonuncularda,

həmçinin, bir sıra fəaliyyətlər (standartlar) də əks olunmuĢdur. Hər bir təlim nəticəsi və

tapĢırıq üzrə tədris saatlarının ümumi miqdarı, o cümlədən, nəzəri dərslər və praktiki

məĢğələlər müəyyən olunur.

Ġlk peĢə-ixtisas təhsili kurikulumlarında, həmçinin, ümumi fənlər (nitq mədəniyyəti,

gənclərin çağırıĢaqədərki hazırlığı, ĠKT, xarici dil, peĢə üzrə hesablama əməliyyatları,

Azərbaycan qanunvericiliyinin əsasları, fiziki tərbiyə, bazar iqtisadiyyatı və sahibkarlığın

əsasları və s.) üzrə proqramlar (kurikulumlar), ilk peĢə-ixtisas təhsili sistemində pedaqoji

prosesin təĢkili və ilk peĢə-ixtisas təhsilində təlim nəticələrinin monitorinqi və

qiymətləndirilməsi əhatə edilir.

ġagirdlərin təlim nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi Ġlk peĢə-ixtisas təhsili pilləsinin dövlət

standartına uyğun olaraq həyata keçirilir və qiymətləndirilmənin ənənəvi formalarından

fərqli olaraq (sinifdəki Ģagirdlərin nailiyyətlərinin müqayisə edilməsi), burada əsas diqqət

səriĢtələrə yönəldilir. Lakin mövcud standartlar kimi, pilot kurikulumda da müstəqil

ekspertlər tərəfindən bitərəf qiymətləndirilmənin aparılması üçün heç bir çərçivə

müəyyən edilməmiĢdir.

AĠ-nin Tvinninq layihəsi çərçivəsində Təhsil Problemləri Ġnstitutu ilə birgə hazırlanmıĢ

kurikulumlar peĢə təhsili standartları adlanır. Onlar nazirlik (Təhsil Problemləri Ġnstitutu)

tərəfindən hazırlanmıĢ pilot kurikulumlar ilə müqayisədə eyni struktura malikdir, o

cümlədən, ümumi fənlər də eynidir. Lakin onlar arasında əhəmiyyətli fərqlər də

mövcuddur. Belə ki, onlar ixtisas qrupları üzrə deyil, ayrıca ixtisaslar/peĢələr üzrə

hazırlanmıĢdır. Burada peĢə üzrə səriĢtələr Avropa Kvalifikasiya Çərçivəsi ilə

əlaqələndirilmiĢdir. Eyni zamanda, imtahan ilə bağlı bölmədə təhsil standartlarına istinad

edilmir, əvəzində imtahanın təĢkili məsələləri əks etdirilir. Burada qeyd olunur ki, tədris

ilinin sonunda yazılı və Ģifahi buraxılıĢ imtahanı təĢkil edilir. Yazılı və Ģifahi hissədən

ibarət buraxılıĢ imtahanı tədrisin ümumi məzmununu əhatə edir və daha çox praktik


13

yönümlü olur. Burada, həmçinin, imtahanın müvafiq sahə üzrə ixtisaslaĢmıĢ biznes

nümayəndələrinin də daxil olduğu komissiya tərəfindən götürüldüyü qeyd olunur.

Digər fərq isə tədris planı ilə bağlıdır ki, burada tədrisin 50%-nin məktəbdə və 50%-nin

istehsalat müəssisəsində həyata keçirilməsi təklif olunur. Layihə tərəfindən hazırlanmıĢ

bütün kurikulumlarda nəzəri dərslər tədris saatlarının ən az hissəsini təĢkil edir. Praktiki

məĢğələlər üçün saatlar bundan çox, istehsalat təcrübəsi isə daha artıq müəyyən edilir.

Layihə çərçivəsində hazırlanmıĢ standartlarda praktiki qiymətləndirmə, yazılı yoxlama

sualları, pedaqoji prosesin təĢkili, eləcə də təlim nəticələrinin monitorinqi və

qiymətləndirilməsi əhatə olunmamıĢdır. Əvəzində, layihə tərəfindən Modul tipli təhsil

proqramlarının (kurikulum) tətbiqi ilə bağlı tədris prosesinin təĢkili qaydaları (təlimat)

hazırlanmıĢdır. Sənəddə nəzəri məĢğələlərin, praktiki çalıĢmaların və təcrübələrin təĢkili,

pedaqoji prosesin həyata keçirilməsi, müəssisələr ilə əməkdaĢlıq, həftəlik dərs yükü,

eləcə də təhsil alanların bilik, bacarıq və vərdiĢlərinin qiymətləndirilməsi üçün təlimatlar

əks olunur. Layihə çərçivəsində təcrübə keçmək üçün müqavilə nümunəsi, təcrübə

prosesi üçün yoxlama vərəqi və təcrübə keçən Ģəxslər üçün qiymətləndirmə forması

hazırlanmıĢdır.

“PeĢə təhsili və təlimi sahəsində islahatlar strategiyası və Azərbaycanın seçilmiĢ

rayonunda pilot icrası” layihəsi çərçivəsində hazırlanmıĢ kurikulumlar peĢə bacarıqları

üzrə müxtəlif modulları əhatə edir ki, onların da hər biri aĢağıdakı struktura malikdir:

səviyyə;

kredit dəyəri;

qəbul Ģərtləri;

modul haqqında məlumat;

təlimin nəticələri;

icra meyarları (hər bir təlim nəticəsi üzrə);

açıqlama2 və

tələb olunan sübutlar.

Eyni zamanda bəzi modullarda köməkçi qeydlər də verilmiĢdir ki, burada təqribi təhsil

müddəti, məqsəd, məzmun/kontekst, Sübutların yığılması sahəsində yanaĢmalar,

qiymətləndirmə prosedurları, tanınma, istinadlar və xüsusi ehtiyaclar qeyd olunur.

İlk peşə-ixtisas təhsili üçün peşə standartları

Azərbaycanda peĢə standartlarının sayı məhduddur. Belə ki, bu günə qədər müxtəlif

layihələr çərçivəsində təhsilin bütün səviyyələrini əhatə edən peĢələr/ixtisaslar üzrə 230-

a qədər peĢə standartı hazırlanmıĢdır. DIOS layihəsi çərçivəsində hazırlanmıĢ 200 peĢə

2 Qeyd: bu, əhatə dairəsi ilə bağlı qeyd kimi qəbul edilə bilər.


14

standartından 102-si ilk peĢə-ixtisas təhsili pilləsində təhsil tələb edən peĢələri əhatə

edir.

Bütün peĢə standartları iĢçilərdən tələb olunan ümumi və xüsusi səriĢtələri əks etdirir.

Ümumi səriĢtələrdən ümumtəhsil fənləri üzrə, xüsusi səriĢtələrdən isə müvafiq ixtisas

üzrə peĢə təhsili fənləri üzrə təlim nəticələrinin müəyyən edilməsində istifadə oluna bilər.

Peşə-kvalifikasiya standartlarının və kurikulumların hazırlanmasında nəzərə

alınmalı məsələlər

Hesabat dövründə peĢə standartlarının hazırlanmasına təsir edə biləcək amillər təhlil

edilmiĢ və aĢağıdakı məsələlərin diqqət mərkəzində saxlanılması məqsədəuyğun hesab

edilmiĢdir:

Əmək bazarının ehtiyaclarının öyrənilməsi;

Maraqlı tərəflərdən dəstəyin alınması;

SifariĢçi ilə səmərəli əməkdaĢlığın təĢkil edilməsi;

PeĢə standartlarının və kurikulumların əmək bazarının ehtiyaclarına tam

cavab verməsinin təmin edilməsi üçün peĢə üzrə müəssisələr ilə sıx

əməkdaĢlığın təmin edilməsi;

Azərbaycanda peĢə-kavlifikasiya standartları və kurrikulumun hazırlanması

sahəsində indiyə kimi əldə edilmiĢ müsbət təcrübələrin nəzərə alınması.

PS, KS və kurikulumun hazırlanması mexanizmi

Yuxarıda qeyd edilənlər nəzərə alınmaqla peĢə standartları və kurikulumların aĢağıdan

yuxarıya prinsipi əsasında hazırlanması məqsəduyğun hesab edilmiĢdir:

4. PS və KS əsasında kurikulum hazırlamaq

3. Maraqlı tərəflərin rəy və tövsiyələrini almaq

2. Aparıcı müəssisələrin və ya mütəxəssislərin iştirakı ilə yerli

şəraitə uyğunlaşdırmaq

4. PS və KS-in ilkin variantını hazırlamaq


15

Aparılan araĢdırmaların və keçirilən görüĢlərin nəticələrini ümumiləĢdirərək peĢə

standartları üçün aĢağıdakı strukturda hazırlanması təklif olunur:

Peşə standartı üçün nümunəvi struktur

1. ĠġƏ DAĠR XÜSUSĠ MƏLUMAT

1.1. ƏMƏK ġƏRAĠTĠ

1.2. ĠġƏ QƏBUL TƏLƏBLƏRĠ

1.3. TABEÇĠLĠK

1.4. MƏSULĠYYƏT VƏ MÜSTƏQĠLLĠK SƏVĠYYƏLƏRĠ

1.5. KARYERA YÜKSƏLĠġĠ VƏ SƏRBƏST MƏġĞULLUQ ĠMKANLARI

2. ƏSAS VƏZĠFƏ (V) və FƏALĠYYƏTLƏRĠN (F) SĠYAHISI

3. BĠLĠK, BACARIQ və ĠġƏ YANAġMANIN QISA TƏSVĠRĠ

4. TƏLĠM ĠLƏ BAĞLI XÜSUSĠ MƏLUMAT

4.1. TƏLĠMĠN NÖVLƏRĠ

4.2. TƏLĠMĠN ĠSTĠQAMƏTĠ

4.3. ƏVVƏLKĠ TƏLĠMĠN TANINMASI

PEġƏ STANDARTININ HAZIRLANMASI PROSESĠNDƏ ĠġTĠRAK EDƏNLƏRĠN

SĠYAHISI

Ġstifadə olunan anlayıĢlar

Kvalifikasiya standartı üçün nümunəvi struktur

Kvalisfikasiya standartlarının səriĢtələr əsasında hazırlanması və səriĢtələrin əsas,

ümumi və spesifik səriĢtələr qrupuna bölünməsi və bacarıq səviyyələri üzrə verilməsi

məqsədəuyğun hesab edilir. CNC operatoru peĢəsi üzrə nümunə aĢağıda verilmiĢdir:

Səriştə Səriştə

səviyyəsi

Əsas səriştələr:

Azərbaycan dilində ünsiyyət 2

Ġngilis dilində ünsiyyət 1

ĠĢlə bağlı riyazi hesablama 2


16

Ġnformasiya və kommunikasiya texnologiyaları 2

Öyrənmək üsullarına yiyələnmək 2

ƏməkdaĢlıq 2

TəĢəbbüskarlıq/yaradıcılıq/sahibkarlıq 2

Mədəni özünüifadə

Ümumi səriştələr:

MüĢtəriyönümlülük 2

PlanlaĢdırma 2

Əl alətləri və mexaniki alətlərdən istifadə etmək 2

Hesabat vermək 2

Sağlamlıq və əməyin mühafizəsi:

Sağlamlıq və təhlükəsizliyin qorunması 2

İlk tibbi yardım

Yanğından mühafizə 2

Spesifik səriştələr:

Əməliyyatlara hazırlaĢmaq 2

Rəqəmli Proqram Ġdarəetmə sistemlərini idarə

etmək 3

Rəqəmli Proqram Ġdarəetmə sistemlərinə

texniki xidmət göstərmək 2

Hər bir səriĢtə üzrə nəticə və qiymətləndirmə meyarlarının müəyyənləĢdirilməsi nəzərdə

tutulur.

Kurikulum üçün nümunəvi struktur

Kurikulum üçün ilkin olaraq aĢağıdakı struktur təklif edilir:

PeĢənin Ġlk peĢə-ixtisas təhsili uzrə ixtisasların təsnifatında kodu;

Kvalifikasiya standartı ilə əlaqəsi;

SəriĢtə səviyyəsi;

AzKÇ-də peĢənin səviyyəsi;

AKÇ-də peĢənin səviyyəsi;

Növbəti təhsil imkanları;

Əhatə etdiyi iqtisadi fəaliyyət sahələri;


17

Təsdiq edildiyi tarix;

Təsdiq edən qrum;

GiriĢ tələbləri;

Qiymətləndirmə;

Kurikulum haqqında ümumi məlumat;

Öyrənmə nəticələri;

Vəzifə və fəaliyyətlər;

Təhsilin müddəti və kredit dəyəri;

Xüsusi tələblər;

SəriĢtə vahidləri: səriĢtə qrupları, kod, modullar, öyrənmə nəticələri, kredit dəyəri.

Tədbir 2: Sahə Komissiyasının yaradılması

Mövcud vəziyyətin təhlili və SifariĢçi ilə keçirilmiĢ görüĢlər nəticəsində bütün maraqlı

tərəflərin təmsilçiliyi ilə aĢağıdakı tərkibdə Sahə Komissiyasının yaradılması

razılaĢdırılmıĢdır:

Sahə Komissiyasının tərkibi

1 Ġqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi

2 ĠSN yanında Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı

3 Təhsil Nazirliyi

4 Təhsil Nazirliyi yanında Təhsil Problemləri Ġnstitutu

5 Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi

6 ƏƏSMN yanında Dövlət MəĢğulluq Xidməti

7 Sahibkarlar (ĠĢəgötürənlər) TəĢkilatları Milli Konfederasiyası

8 Azərbaycan Həmkarlar Ġttifaqları Konfederasiyası

9 Azertexnolayn MMC

11 ARDNġ

12 Akkord Sənaye Tikinti Ġnvestisiya Korporasiyası ASC

13 Azersun Holding

14 METAK MMC


18

Tədbir 3: Ən çox tələb olunan altı prioritet peşə profillərinin müəyyən edilməsi

6 prioritet peĢənin müəyyənləĢdirilməsi üçün maraqlı tərəflər ilə görüĢlər keçirilmiĢ,

məsləhətləĢmələr aparılmıĢ (GörüĢülən və əlaqə saxlanılan Ģəxslər haqqında məlumat

Əlavə 2-də verilmiĢdir) və aĢağıdakı sənədlər nəzərdən keçirilmiĢdir:

Ġqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi tabeliyində olan “Bakı Biznes Tədris Mərkəzi”

tərəfindən Sənaye-kimya müəssisələri arasında daha çox tələb olunan peĢələrin

müəyyənləĢdirilməsi üzrə aparılan sorğunun nəticələri;

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən PeĢə və

Kvalifikasiya Standartları Layihələrinin nəticələri;

Avropa Komissiyasının dəstəyi ilə Təhsil Nazirliyi tərəfindən peĢə təhsilinin

inkiĢafı və kurikulum üzrə həyata keçirilən 2 layihənin nəticəsi;

Milli MəĢğulluq təsnifatı və ISCO 88/08;

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2011-ci il, 31 oktyabr tarixli, 178

nomrəli qərarı ilə təsdiq edilmiĢ “Ġlk peĢə-ixtisas təhsili üzrə ixtisasların Təsnifatı”;

“Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı” MMC-nin inkiĢafı ilə bağlı sənədlər və

təqdimatlar;

Dövlət Ġnvestisiya Proqramı.

Keçirilən görüĢ, məsləhətləĢmələr və nəzərdən keçirilən sənədlərin nəticəsi olaraq

aĢağıdakı peĢə profillərin seçilməsi məqsədəuyğun hesab edilmiĢdir.

Mexatronika

1 Frezerçi

2 Tornaçı

3 CNC tipli rəqəmli proqram idarəetməsinə malik avadanlıqların operatoru

4 Elektrik maĢınlarının təmiri üzrə çilingər-elektrik

Tikinti

5 Armaturçu

6 Betonçu

7 Bənna

8 Qaynaqçı və kəsici

Kimya

9 Kompressor qurğularının operatoru

10 Plastmas məmulatlar istehsal edən maĢınların operatoru

Yuxarıdakı cədvəldən göründüyü kimi, Mexatronika üzrə 4, Tikinti üzrə 4 və kimya

sənayesi üzrə 2 peĢə standartının və kurikulumunun hazırlanması nəzərdə tutulur.


19

Tədbir 4: Altı profil üzrə peşə standartlarının və səriştə vahidlərinin (kvalifikasiya

standartları) hazırlanması

On profil (Frezerçi, Tornaçı CNC tipli rəqəmsal proqramlı avadanlıqların operatoru,

Elektrik avadanlıqlarının təmiri üzrə çilingər-elektrik, Armaturçu, Betonçu, Bənna,

Qaynaqçı və kəsici, Kompressor qurğularının operatoru, Plastmas məmulatlar istehsal

edən maĢınların operatoru) üzrə peĢə və kavalifikasiya standartlarının ilkin variantı

hazırlanmıĢ, sonra bu standartlar aparıcı müəssisələrin mütəxəssislərinin iĢtirakı ilə yerli

Ģəraitə uyğunlaĢdırılmıĢdır. Prosesdə iĢtirak edən müəssisə və mütəxəssislərin siyahısı

Əlavə 4-də verilmiĢdir.

PeĢə və kavalifikasiya standartlarının maraqlı tərəflərə təqdim edilməsi, onların rəy və

tövsiyələrinin alınması məqsədi ilə 02 dekabr, 2014-cü il tarixdə Sumqayıt Kimya

Sənaye Parkında Sahə Komissiyasının görüĢü keçirilmiĢdir. GörüĢdə dövlət

təĢkilatlarının, müəssisələrin və ictimai təĢkilatların nümayəndələri aktiv iĢtirak etmiĢ, rəy

və tövsiyələrini vermiĢlər. Eyni zamanda, görüĢdə Layihə, SCIP, hazırlanmıĢ peĢə və

kvalifikasiya standartları haqqında geniĢ təqdimat edilmiĢdir. GörüĢ proqramı Əlavə 5-

də, ĠĢtirakçıların siyahısı Əlavə 6-da, PeĢə və kvalifikasiya standartları Əlavə 7-də

verilmiĢdir.

Sahə Komissiyasının görüşü


20


21

Tədbir 5: Altı profil üzrə kurikulumların hazırlanması

On profil (Frezerçi, Tornaçı CNC tipli rəqəmsal proqramlı avadanlıqların operatoru, Elektrik avadanlıqlarının təmiri üzrə çilingər-elektrik, Armaturçu, Betonçu, Bənna, Qaynaqçı və kəsici, Kompressor qurğularının operatoru, Plastmas məmulatlar istehsal edən maĢınların operatoru) üzrə kurikulumlar peĢə və kvalifikasiya standartları əsasında hazırlanmıĢdır. Kurikulumda, əsasən, təlim proqramının məqsədləri və təlim nəticələri, eləcə də strukturu müəyyən olunur. Kurikulum ilk peĢə-ixtisas təhsili müəssisəsinin mövcud Ģəraitinə uyğunlaĢdırılmalı olan minimum standartdır. Əsasən aĢağıdakı məsələlər kurikulumda əhatə olunur: i) peĢənin Ġlk peĢə-ixtisas təhsili uzrə ixtisasların təsnifatı ilə əlaqəsi; Kvalifikasiya standartı ilə əlaqəsi; ii) SəriĢtə səviyyəsi; iii) AzKÇ-də peĢənin səviyyəsi; iv) AKÇ-də peĢənin səviyyəsi; v) Növbəti təhsil imkanları; vi) Əhatə etdiyi iqtisadi fəaliyyət sahələri; vii) Təsdiq edildiyi tarix; viii) Təsdiq edən qrum; ix) GiriĢ tələbləri; x) Qiymətləndirmə; xi) Kurikulum haqqında ümumi məlumat; xii) Öyrənmə nəticələri; xiii) Vəzifə və fəaliyyətlər; xiv) Təhsilin müddəti və kredit dəyəri; xv) Xüsusi tələblər; xvi) SəriĢtə vahidləri: səriĢtə qrupları, kod, modullar, öyrənmə nəticələri, kredit dəyəri. Hər bir profil üzrə kurikuluma əlavədə müvafiq kvalifikasiya standartı, kvalifikasiya standartları ilə bağlı qiymətləndirmə prinsipləri və metodologiyası və istifadə olunan anlayıĢlar verilir. 10 profil üzrə kurikulumlar əlavə 8-də verilmiĢdir.

Tədbir 6: Kurikulumdan istifadə üzrə istiqamətverici təlimatın hazırlanması

Kurikulumlardan istifadə üzrə təhsilverənlər üçün istiqamətverici təlimat hazırlanmıĢdır.

Təlimat (i) peĢə təhsili müəssisəsində tədrisin təĢkili məqsədləri; (ii) fəaliyyətyönümlü

tədrisin xüsusiyyətləri və (iii) kurikulum əsasında tədrisin təĢkili üzrə məsələləri əhatə

edir. Təlimat əlavə 9-də verilmiĢdir.

Tədbir 7: Görüş və seminarların keçirilməsi

Layihənin uğurlu icrasını təmin etmək məqsədilə maraqlı tərəflərlə mütəmadi olaraq

görüĢlər keçirilmiĢdir. Əlavə məlumat üçün Əlavə 2-yə baxın.

Standartların yerli Ģəraitə uyğunlaĢdırılması ilə bağlı müəssisə mütəxəssisləri ilə

çoxsaylı görüĢlər keçirilmiĢdir. Müvafiq siyahı Əlavə 4-də verilmiĢdir.

Standartların hazırlanmasında bütün maraqlı tərəflərin rəy və tövsiyələrini nəzərə almaq

üçün Sahə Komissiyasının 02 dekabr 2014-cü il tarixdə görüĢü keçirilmiĢdir. Bu haqqda

geniĢ məlumat tədbir 4-də verilmiĢdir.

Layihənin icrası dövründə SCIP-də fəaliyyət göstərən Azertexnolayn MMC-yə və

ARDNġ-in Sumqayıt Təlim Tədris Mərkəzinə səfərlər edilmiĢdir.


22

26-27 noyabr tarixlərində Azərbaycan Ġqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi, BMT-nin Sənaye

ĠnkiĢafı TəĢkilatı (UNIDO) və Almaniya Beynəlxalq ƏməkdaĢlıq Cəmiyyətinin (GIZ) birgə

təĢkilatçılığı ilə Bakıda "XXI əsrdə sənayeləĢmə: Sənaye siyasətində əsas trendlər,

müasir yanaĢma və təcrübələr" mövzusunda Beynəlxalq Sənaye Konfransında iĢtirak

edilmiĢdir.

Peşə səriştələri üzrə nümunəvi modullar

Benefisiarın təklifi nəzərə alınaraq peĢə səriĢtələri üzrə nümunəvi modullar

hazırlanmıĢdır. Nümunəvi modullar didaktiv material kimi kurrikuluma əlavə edilir. Hər

bir nümunəvi modulda təlim nəticələrinin təsviri verilir və modulun tədrisi üçün tələb

olunanlar qeyd olunur. GeniĢ məlumat üçün Əlavə 10-a baxın.


23

4. DAVAMLILIQ ÜÇÜN TƏKLİFLƏR

Layihə çərçivəsində əldə edilmiĢ nəticələrin davamlılığını təmin etmək məqsədi ilə

növbəti mərhələdə bebefesiar tərəfindən aĢağıdakı iĢərin görülməsi tövsiyə olunur:

Tədbir İzah

1 10 peĢə profili üzrə səriĢtə əsaslı təlim

materiallarının hazırlanması

Təlim materialların hazırlanması, təlimin təĢkili

üçün avadanlıq və materialların

müəyyələĢdirilməsi və onlardan istifadə üzrə

təlimatların hazırlanması daxildir.

2 Qiymətləndirmə və keyfiyyətə daxili

nəzarət sisteminin yaradılması

Bura qiymətləndirmə prosedurları, səriĢtələrin dərəcələnməsi, giriĢ və çıxıĢ profilləri, qiymətləndiricilər üçün təlimatlar, PeĢə Tədris Mərkəzi üçün keyfiyyətə daxili nəzarət mexanizminin yaradılması daxildir.

3 Müəllim və istehsalat ustaları üçün

kurrikulumdan və təlim materiallardan

istifadə üzrə təlimlərin təĢkil edilməsi

Müəllim və istehsalat ustaları üçün plan, prosedur və təlim materiallarının hazırlanması, peĢə yönümü materiallarının tərtib edilməsi, təlimlərin keçirilməsi, PeĢə Tədris Mərkəzinə təlim proqramlarının yeni standartlar, kurikulum, və təlim materialları əsasında tətbiqi ilə bağlı yardım edilməsi daxildir.


24

ƏLAVƏLƏR


25

ƏLAVƏ - 1: İŞ QRAFİKİ

İ Ş Q R AF İ K İ

(Hesabat dövründə edilən düzəlişlər daxil olmaqla)

№ Tədbir Həftələr

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

BaĢlanğıc

mərhələsi Ġcra mərhələsi Tamamlanma

1

Ehtimalları və riskləri,

çağırıĢları və imkanları

müəyyən etmək üçün

mövcud vəziyyətin təhlili

2 Sahə Komissiyasının

yaradılması

3

Ən çox tələb olunan altı

prioritet peĢə profillərinin

müəyyənləĢdirilməsi

4

Altı profil üzrə peĢə

standartlarının və səriĢtə

vahidlərinin (kvalifikasiya

standartları) hazırlanması

5 Altı profil üzrə kurikulumların

hazırlanması

6

Kurikulumdan istifadə üzrə

istiqamətverici təlimatın

hazırlanması

7 GörüĢ və seminarların

keçirilməsi

HESABATLAR/MÜQAYİSƏ

GÖSTƏRİCİLƏRİ/ƏSAS

MƏRHƏLƏLƏR

1 Ġlkin Hesabat x

2 Birinci Aralıq Hesabat x

3 Ġkinci Aralıq Hesabat x

4 Yekun Hesabat x


26

ƏLAVƏ - 2: GÖRÜŞÜLƏN VƏ ƏLAQƏ SAXLANILAN

ŞƏXSLƏRİN SİYAHISI

Ad Vəzifə Təşkilat

1 Sevinc Həsənova Nazir müavini ĠSN

2 Cəmaləddin Quliyev ġöbə müdiri ĠSN

3 Hüseyn Hüseynov ġöbə müdirinin müavini ĠSN

4 Zaur Məmmədov Direktor müavini SCIP, ĠSN

5 Samir Məmmədov Biznesə dəstək üzrə

menecer SCIP, ĠSN

6 Rəvayət Mustafayev

PlanlaĢdırma və idarəetmə

departamentinin müdir

müavini

SCIP, ĠSN

7 Rəsul Əsgərov Ġlk ixtisas peĢə təhsili

Ģöbəsinin müdiri Təhsil Problemləri Ġnstitutu

8 Nazim Talıbov Direktor Sumqayıt Kimya Sənaye

Parkı

9 Elvin Rüstəmov Direktor DĠKPGL

10 Jalə Əliyeva Təlim üzrə əlaqələndirici DĠKPGL

11 Vidadi BaxıĢov ġobə müdiri, Ġnformasiya

texnologiyaları və resursları

Bakı Biznes Tədris Mərkəzi,

ĠSN

12 Fuad Mehdizadə Sektor müdiri Dövlət MəĢğulluq Xidməti,

ƏƏSMN

13 Namiq Məmmədov Sektor müdiri Təhsil Nazirliyi

14 ARDNġ-in Sumqayıt Təlim Tədris Mərkəzinə səfər

15 Azertexnolayn MMC-yə səfər


27

ƏLAVƏ - 3: SAHƏ KOMİSSİYASININ TƏRKİBİ

N° Təşkilatın adı

1 Ġqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi

2 ĠSN yanında Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı

3 Təhsil Nazirliyi

4 Təhsil Nazirliyi yanında Təhsil Problemləri Ġnstitutu

5 Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi

6 ƏƏSMN yanında Dövlət MəĢğulluq Xidməti

7 Sahibkarlar (ĠĢəgötürənlər) TəĢkilatları Milli Konfederasiyası

8 Azərbaycan Həmkarlar Ġttifaqları Konfederasiyası

9 Azertexnolayn MMC

11 ARDNġ

12 Akkord Sənaye Tikinti Ġnvestisiya Korporasiyası ASC

13 Azersun Holding

14 METAK MMC


28

ƏLAVƏ - 4: PEŞƏ VƏ KVALİFİKASİYA STANDARTLARININ

HAZIRLANMASI PROSESİNDƏ İŞTİRAK EDƏN MÜƏSSİSƏ

MÜTƏXƏSSİSLƏRİNİN SİYAHISI

N: İştirakçının adı, soyadı: Təşkilat və yeri:

1. Elçin Məmmədov “Akkord ġirkətlər Qrupu”, Bakı

2. Afiq Rüstəmov “Azersun Holding” MMC, Bakı

3. Ayan Bünyadzadə, ġahin Cəfərov, Vaqif Rəsulov, Gülnarə Mehralıyeva

“METAK” MMC, Bakı

4. Çingiz Bağırov, Zahid ġahbazov “Azertexnolayn” MMC, Sumqayıt

5. Jalə Rzabəyli “Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft ġirkəti“ (ARDNġ), Bakı

6. Araz Kərimov "AZENCO" ASC, Bakı

7. Bəxtiyar Tağıyev "Caspian Service" MMC, Bakı

8. Taleh Abdulrəhimov "A+A" Ģirkətlər qrupu, Bakı

9. Fərid Əliyev "Kenan Construction Trade" CO, Bakı

10. Məhəmməd Abidinov “AGT” MMC, Bakı

11. Rafiq ġıxəliyev “General Construction” MMC, Bakı

12.

Fəxrəddin Cəbrayılov, Elçin

Qədimov, Zakir Orucov, Yura

Fiaxardinov

Sumqayıt Texnologiya Parkı, Sumqayıt

13. Seyfulla Muradov "MetalmədəniməiĢət" zavodu, Bakı

14. Brilyant Ġsaakova, Cəvahir

Səfərova "Baku Steel Company" MMC, Bakı

15. Zaur Zeynalov, Xəyyam Yusifov,

Telman Axundov, Emil Əliyev “Embawood“ Ģirkəti, Bakı

16. Ġbrahim Bayramov, Həsən

Nəbiyev “HOMAG GUS GmbH“, Bakı


29

ƏLAVƏ - 5: SAHƏ KOMİSSİYASININ GÖRÜŞÜ ÜÇÜN PROQRAM

PROQRAM

Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı PeĢə Tədris Mərkəzinə dəstək

Layihəsi çərçivəsində hazırlanmıĢ peĢə və kvalifikasiya

standartları üzrə

SAHƏ KOMĠSSĠYASININ GÖRÜġÜ

02 dekar, 2014-cü il

09.45–10.00 Qeydiyyat

10.00–10.15 Layihə haqqında təqdimat, Ġlkin Nəzərov

10.15–10.45 HazırlanmıĢ peĢə və kvalifikasiya standartları haqqında

təqdimat, Ġlkin Nəzərov

10.45–11.15 PeĢə və kvalifikasiya standartları haqqında müəssisə

nümayəndələrinin (sahə mütıəxəssisləri) çıxıĢı

11.15–11.45 Sual-cavab, müzakirələr

11.45-12.00 SCĠP haqqında təqdimat, Samir Məmmədov


30

ƏLAVƏ - 6: SAHƏ KOMİSSİYASININ GÖRÜŞÜNDƏ İŞTİRAK EDƏNLƏRİN SİYAHISI


31

ƏLAVƏ-7: PEŞƏ VƏ KVALİFİKASİYA

STANDARTLARI

Mexatronika

1

2

Frezerçi

Tornaçı


4 Elektrik maşınlarının təmiri u zrə çilingər-elektrik

Tikinti

5

6

Armaturçu

Betonçu

7 Bənna


Kimya

9 Kompressor qurg ularının operatoru

10 Plastmas məmulatlar istehsal edən maşınların operatoru


32

ƏLAVƏ-8: KURİKULUMLAR

Mexatronika

1

2

Frezerçi

Tornaçı


4 Elektrik maşınlarının təmiri u zrə çilingər-elektrik

Tikinti

5

6

Armaturçu

Betonçu

7 Bənna


Kimya

9 Kompressor qurg ularının operatoru

10 Plastmas məmulatlar istehsal edən maşınların operatoru


33

ƏLAVƏ-9: KURİKULUMDAN İSTIFADƏ

ÜZRƏ TƏLİMAT


34

ƏLAVƏ-10: SAHƏ KOMİSSİYASININ

GÖRÜŞÜ ÜÇÜN TƏQDİMAT


35

ƏLAVƏ-11: PEŞƏ SƏRİŞTƏLƏRİ ÜZRƏ NÜMUNƏVİ MODULLAR

scip peşə tədris mərkəzi üçün peşə standartlarının və...

Documents