Soá 2/2009 (42) ra thaùng 06 naêm 2009, naêm thöù möôøi moät

1. Tin TSK vaø Tin BLL .........................................Trang 2-4

2. Tin theá giôùi ........ .................................................. Trang 5

3. Theá giôùi döôùi goùc nhìn saùng taïo .......................Trang 6-7

4. Cuøng nhau luyeän taäp .......................................Trang 8-19

5. Thaønh coâng vôùi PPLST .................................Trang 20-22

Trình baøy : Nguyeãn Hoaøng Tuaán

Baùo töôøng TSK goàm caùc baøi vieát cuûa caùc thaày vaø caùc hoïc vieân Trung taâm Saùng taïo KHKT (TSK) thuoäc Tröôøng ñaïi hoïc khoa hoïc töï nhieân, Ñaïi hoïc quoác gia TPHCM.

Baùo töôøng TSK thöïc hieän caùc nhieäm vuï sau : 1. Cung caáp caùc thoâng tin veà caùc hoaït ñoäng ña

daïng lieân quan ñeán Khoa hoïc saùng taïo (KHST) noùi chung vaø Phöông phaùp luaän saùng taïo (PPLST) noùi rieâng ôû Vieät Nam vaø treân theá giôùi.

2. Laø dieãn ñaøn trao ñoåi cuûa caùc thaày vaø caùc hoïc vieân PPLST nhaèm taêng cöôøng söï gaén boù, naâng cao trình ñoä hieåu bieát vaø söû duïng PPLST.

3. Giuùp phoå bieán vaø phaùt trieån KHST, PPLST ôû nöôùc ta ñeå coù ñöôïc nhöõng ñoùng goùp thieát thöïc vaøo söï nghieäp coâng nghieääp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, "saùnh vai vôùi caùc cöôøng quoác naêm chaâu", ít ra, trong lónh vöïc naøy.

Baùo töôøng TSK laø söï ñoùng goùp chung cuûûa moïi ngöôøi treân nguyeân taéc töï nguyeän, khoâng vuï lôïi, töï trang traûi neân khoâng coù cheá ñoä nhuaän buùt.

Caùc baïn coù theå ñoïc Baùo töôøng TSK baûn goác vôùi maøu saéc ñaày ñuû, ñöôïc daùn treân baûng

taïi haønh lang TSK hoaëc treân Website cuûa TSK

CAÙC BAÏN HOÏC VIEÂN VAØ CÖÏU HOÏC VIEÂN GÖÛI BAØI, CAÙC YÙ KIEÁN ÑOÙNG GOÙP, NGUYEÄN VOÏNG …, XIN THEO ÑÒA CHÆ SAU :

TRUNG TAÂM SAÙNG TAÏO KHKT, TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KHOA HOÏC TÖÏ NHIEÂN, 227 NGUYEÃN VAÊN CÖØ, Q.5, TPHCM

ÑT : 38.301743 FAX : 38.350096 E-mail : tsk@hcmuns.edu.vn

http://www.hcmus.edu.vn/CSTC/home-v.htm (Tieáng Vieät) Website cuûa TSK treân Internet : http://www.hcmus.edu.vn/CSTC/home-e.htm (Tieáng Anh)

Hieän nay Baùo töôøng TSK ra ñònh kyø haøng quyù.

Khi coù ñieàu kieän, Baùo töôøng TSK seõ ra thöôøng xuyeân hôn

Khoùa cô baûn 348 Phöông phaùp luaän saùng taïo daønh cho sinh vieân khoa Coâng ngheä thöïc phaåm, Tröôøng ñaïi hoïc kyõ thuaät coâng ngheä (HuTech), khai giaûng ngaøy 13/05/2009.

Khoùa 350 sô caáp PPLST daønh cho caùc caùn boä laõnh ñaïo phoøng, ban, chuyeân vieân coâng ty MASAN ñaõ khai giaûng ngaøy 06/06/2009 taïi toøa nhaø eTown 2. Lôùp hoïc dieãn ra vaøo caùc ngaøy thöù baûy haøng tuaàn.

TSK ñang chieâu sinh khoùa 351 hoïc vaøo caùc buoåi toái thöù hai, thöù saùu haøng tuaàn. Ngaøy khai giaûng: 24/07/2009.

Thaày Duõng ñaõ hoaøn thaønh quyeån baûy vôùi nhan ñeà “Caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng (Caùc quy luaät saùng taïo vaø ñoåi môùi)” cuûa boä saùch “Saùng taïo vaø ñoåi môùi”. Döôùi ñaây laø lôøi noùi ñaàu cuûa quyeån baûy:

LÔØI NOÙI ÑAÀU CUÛA QUYEÅN baûy: “CAÙC QUY LUAÄT PHAÙT TRIEÅN HEÄ THOÁNG (CAÙC QUY LUAÄT SAÙNG TAÏO VAØ ÑOÅI MÔÙI)”

Quyeån baûy cuûa boä saùch “Saùng taïo vaø ñoåi môùi” trình baøy caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng. Caùc quy luaät naøy coøn coù theå goïi laø caùc quy luaät saùng taïo vaø ñoåi môùi. Bôûi vì, saùng taïo vaø ñoåi môùi taïo ra söï phaùt trieån vaø trong moãi söï phaùt trieån, hieåu theo nghóa toát ñeïp cuûa töø “phaùt trieån”, baïn ñeàu coù theå tìm thaáy “söï coù maët ñoàng thôøi cuûa tính môùi vaø tính ích lôïi, ñöôïc caùc heä thoáng lieân quan tieáp nhaän moät caùch ñaày ñuû, oån ñònh vaø beàn vöõng”.

Treân thöïc teá, coù nhöõng söï phaùt trieån do con ngöôøi taïo ra (ví duï, caùc phaùt trieån trong caùc lónh vöïc khoa hoïc, kyõ thuaät, vaên hoïc, ngheä thuaät, kinh teá, xaõ hoäi…) vaø coù nhöõng söï phaùt trieån khoâng coù söï tham gia cuûa con ngöôøi (ví duï, caùc tieán hoùa, phaùt trieån cuûa caùc gioáng, loaøi sinh hoïc trong töï nhieân).

Tuy söï phaùt trieån dieãn ra moät caùch ña daïng veà nhieàu maët, G.S. Altshuller cho raèng xöû lyù toát caùc thoâng tin veà söï phaùt trieån, caùc nhaø nghieân cöùu coù theå tìm ra caùc quy luaät phaùt trieån cuûa caùc heä thoáng noùi chung, chöù khoâng chæ daønh rieâng cho moät loaïi heä thoáng cuï theå naøo. Baèng caùc nghieân cöùu cuûa mình döïa treân vieäc theo doõi söï phaùt trieån cuûa nhieàu loaïi heä thoáng, coù keá thöøa nhöõng nghieân cöùu lieân quan, G.S. Altshuller ñaõ ñöa ra chín quy luaät phaùt trieån heä thoáng, maø noäi dung vaø caùc öùng duïng cuûa chuùng ñöôïc ngöôøi vieát trình baøy trong quyeån baûy naøy.

Caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng ñoùng vai troø neàn taûng trong TRIZ (Lyù thuyeát giaûi caùc baøi toaùn saùng cheá). ÔÛ möùc ñoä khaùi quaùt töông ñoái cao, do vaäy, phaïm vi aùp duïng roäng, caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng giuùp xaây döïng cô cheá ñònh höôùng trong tö duy saùng taïo, maø khoâng coù cô cheá naøy laïi laø nhöôïc ñieåm cô baûn nhaát cuûa phöông phaùp thöû vaø sai. Coù theå noùi, TRIZ noùi chung vaø caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng noùi rieâng laø caùch tieáp caän duy nhaát hieän nay trong lónh vöïc saùng taïo vaø ñoåi môùi, nhaém ñeán xaây döïng phöông phaùp luaän, khoâng phaûi caûi tieán, maø thay theá phöông phaùp thöû vaø sai. Ñieàu naøy giuùp ngöôøi giaûi quyeát vaán ñeà vaø ra quyeát ñònh taêng naêng suaát vaø hieäu quaû tö duy saùng taïo cuûa mình moät caùch ñaùng keå so vôùi caùc phöông phaùp saùng taïo khoâng phaûi cuûa TRIZ, maø nhöõng phöông phaùp ñoù, chuû yeáu, nhaém ñeán caûi tieán phöông phaùp thöû vaø sai, baèng caùch khaéc phuïc caùc nhöôïc ñieåm khoâng cô baûn cuûa phöông phaùp thöû vaø sai.

2 BTSK soá 2/2009

Caùc phöông phaùp (hieåu theo nghóa roäng) saùng taïo vaø ñoåi môùi, ñaõ ñöôïc ngöôøi vieát trình baøy trong caùc quyeån boán, naêm, saùu vaø seõ ñöôïc trình baøy theâm trong caùc quyeån taùm, chín, laø nhöõng coâng cuï giuùp caûi tieán, taïo ra söï phaùt trieån cuûa caùc heä thoáng. Tuy nhieân, vieäc söû duïng caùc phöông phaùp saùng taïo vaø ñoåi môùi chæ thöïc söï ñaït hieäu quaû cao khi vieäc söû duïng ñoù ñöôïc ñònh höôùng bôûi caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng. Ñieàu naøy coù nghóa, moät maët, neáu ñi töø khaùi quaùt ñeán cuï theå, töø chung ñeán rieâng, caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng quy ñònh caàn söû duïng caùc phöông phaùp saùng taïo vaø ñoåi môùi naøo trong caùc hoaøn caûnh cuï theå, ñeå coù ñöôïc söï phaùt trieån phuø hôïp quy luaät khaùch quan. Maët khaùc, neáu ñi töø cuï theå leân khaùi quaùt, ngöôøi giaûi baøi toaùn phaûi luoân yù thöùc raèng, mình söû duïng phöông phaùp saùng taïo vaø ñoåi môùi cuï theå naøo ñoù, laø nhaèm ñöa heä coù trong baøi toaùn phaùt trieån theo caùc quy luaät phaùt trieån khaùch quan, chöù khoâng phaûi theo yù muoán chuû quan.

Toaøn boä quyeån baûy trình baøy caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng, nhöõng vaán ñeà lieân quan vaø ñöôïc saép xeáp thaønh moät chöông: Chöông 14.

Trong muïc 14.1, ngöôøi vieát ñeà caäp khaùi nieäm quy luaät vaø neâu moät soá ñieåm caàn chuù yù veà quy luaät trong vieäc hieåu vaø aùp duïng caùc quy luaät noùi chung. Ñieàu naøy caàn thieát vì, khi suy nghó giaûi quyeát vaán ñeà vaø ra quyeát ñònh treân thöïc teá, ngöôøi giaûi khoâng chæ söû duïng caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng ñöôïc trình baøy trong quyeån baûy naøy, maø coøn phaûi söû duïng caùc quy luaät khaùc, keå caû caùc quy luaät thuoäc caùc lónh vöïc chuyeân moân, nghieäp vuï cuûa mình. Söï ña daïng cuûa caùc quy luaät ñoøi hoûi ngöôøi söû duïng phaûi coù söï ña daïng veà caùch hieåu, caùch aùp duïng töông öùng. Khoâng chuù yù ñeán ñieåm naøy, ngöôøi söû duïng quy luaät coù theå duøng caùc quy luaät ra ngoaøi phaïm vi aùp duïng cuûa chuùng, daãn ñeán söï traû giaù.

Muïc 14.2. Caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng (caùc quy luaät saùng taïo vaø ñoåi môùi) trình baøy lôøi phaùt bieåu, dieãn giaûi noäi dung coù keøm theo caùc thí duï minh hoïa cho töøng quy luaät phaùt trieån heä thoáng. Ñoàng thôøi, ngöôøi vieát cuõng trình baøy caùc “phaûn thí duï”, hieåu theo nghóa, neáu khoâng tuaân thuû caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng, heä thoáng coù trong caùc thí duï ñoù coù theå phaûi traû giaù ñaét nhö theá naøo.

Caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng khoâng ñöùng ñoäc laäp maø chuùng coù theå taïo tieàn ñeà, hoã trôï, boå sung cho nhau. Trong moät soá tröôøng hôïp, chuùng coù theå taïo maâu thuaãn cuûa söï phaùt trieån caàn phaûi giaûi quyeát. Caùc moái lieân heä noùi treân giöõa caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng ñöôïc phaân tích trong muïc 14.3. Heä thoáng caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng.

Töông töï nhö muïc 14.3 noùi veà caùc moái lieân keát, muïc 14.4 ñeà caäp ñeán caùc moái lieân keát khaùc: Caùc moái lieân keát giöõa caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng vaø caùc phöông phaùp, thuû thuaät (nguyeân taéc) saùng taïo cô baûn.

Muïc 14.5. Thay cho toång keát: Caùc ích lôïi (coâng duïng) cuûa heä thoáng caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng phaùc hoïa toång quan caùc böôùc caàn laøm neáu ñònh aùp duïng caùc quy luaät phaùt trieån heä thoáng moät caùch baøi baûn vaøo moät heä thöïc teá ñöôïc choïn, chöù khoâng phaûi ñi giaûi caùc baøi toaùn leû teû, kieåu “raùch ñaâu vaù ñoù” moät caùch bò ñoäng.

Cuoái cuøng laø phaàn PHUÏ LUÏC goàm caùc baøi baùo ñöôïc söu taàm. Baïn ñoïc coù theå xem nhöõng thoâng tin naøy nhö nhöõng baøi taäp ñeå bình luaän chuùng döïa treân nhöõng kieán thöùc PPLSTVÑM ñaõ hoïc cho ñeán nay.

3 BTSK soá 2/2009

Ban lieân laïc vaãn duy trì sinh hoaït ñeàu ñaën taïi ñòa chæ: 45 Ñinh Tieân Hoaøng, Quaän 1. Caùc baïn tham döï xin môøi vaøo caên tin, Tröôøng caùn boä quaûn lyù Noâng Nghieäp (ñoái dieän Ñaøi Truyeàn Hình HTV).

Thoâng tin lieân laïc: Nguyeãn Quoác Vinh, ÑT : 0919.174.334. Email: banlienlac@trizvietnam.com

Döôùi ñaây laø hình aûnh buoåi sinh hoaït caùc cöïu hoïc vieân.

4 BTSK soá 2/2009

Innovation Training and Events Calendar Jun 12, 2009 Creative Imagination Development: Essentials and Techniques Utrecht, Netherlands

Jun 12, 2009 Creativity Workshop New York, New York, U.S.

Jun 16, 2009 Introduction to TRIZ Workshop Aberdeen, United Kingdom

Jun 17, 2009 TRIZ Café Networking Meeting Amersfoort, Netherlands

Jun 18, 2009 Introduction to TRIZ Workshop Edinburgh, United Kingdom

Jun 21, 2009 The Future of Innovation Vienna, Austria

Jun 24, 2009

Practical Innovation: Accelerating Creativity with TRIZ Minneapolis, Minnesota, U.S.

Jun 25, 2009 Innovation Strategy and Leadership Shanghai, China

Jun 28, 2009 Structured Brainstorming Using TRIZ Workshop Detroit, Michigan, U.S.

Jun 29, 2009 Creativity Workshop Crete, Greece

Jul 6, 2009 Basic TRIZ Workshop Oxford, United Kingdom

Jul 8, 2009 Advanced TRIZ Workshop Oxford, United Kingdom

Jul 17, 2009 Inventive Problem Solving Through TRIZ New Delhi-Mumbai, India

Jul 19, 2009 WorldFuture 2009: Innovation & Creativity in a Complex World Chicago, Illinois, U.S.

5 BTSK soá 2/2009

Döông Ngoïc Anh

Coù moät baøi toaùn coå teân laø “Chia laïc ñaø” (?), toâi ñaõ caûi bieân ra baøi toaùn hieän ñaïi ñeå daïy caùc chaùu tieåu hoïc. Baøi toaùn ñaõ ñöôïc caûi bieân coù noäi dung sau: “Cuoái naêm hoïc, lôùp em ñöôïc nhaø tröôøng thöôûng 11 quyeån truyeän. Lôùp tröôûng baûo lôùp ñoâng, ñeà nghò chia ñoâi soá truyeän ra 2 phaàn baèng nhau, lôùp laáy moät phaàn. Ñoäi tröôûng Thieáu nieân noùi ñoäi ít ñoäi vieân hôn, chia ñoâi soá saùch coøn laïi ra 2 phaàn baèng nhau, ñoäi laáy moät phaàn. Cuõng treân tinh thaàn ñoù, lôùp tröôûng vaø ñoäi tröôûng cuõng ñeà nghò, coøn laïi bao nhieâu thì chia ñeàu ñeå moãi ngöôøi chuùng toâi ñöôïc soá saùch nhö nhau. Bieát raèng saùch truyeän khoâng theå xeù ra ñöôïc. Hoûi laøm sao chia soá truyeän theo yeâu caàu treân.” Ñaây laø baøi toaùn noåi tieáng vaøo loaïi khoù. Caùch giaûi raát thoâng minh cuûa noù laø sang lôùp beân caïnh möôïn quyeån truyeän nöõa boû vaøo thaønh 12 quyeån vaø chia theo nguyeân taéc thì ñuùng laø lôùp ñöôïc 6 quyeån, ñoäi 3 quyeån, coøn laïi 3 quyeån, traû laïi lôùp beân 1 quyeån, chia ñoâi thì lôùp tröôûng vaø ñoäi tröôûng moãi ngöôøi 1 quyeån. Ñoù laø CAÙI BIEÁT khi hoïc baøi toaùn. Coøn CAÙI KHOÂN ruùt ra töø caùch giaûi baøi toaùn thì naèm ôû ñaâu? Noùi chung, ôû ñôøi, caùi bieát thì cuï theå vaø deã hoïc theo maø caùi khoân thì ña daïng maø khoù tìm ra vaø cuõng khoù aùp duïng. Tìm ra, hoïc vaø aùp duïng ñöôïc caùi khoân trong moïi hoaøn caûnh laø vaán ñeà naêng khieáu. Ngaøy nay coù moân hoïc quan taâm ñeán naêng khieáu ñoù laø moân Saùng taïo hoïc. Noù coá gaéng algoârít hoùa caùi khoân cuûa con ngöôøi. Tuy nhieân hoïc Saùng taïo hoïc maø khoâng coù taâm lyù cuûa moät ngöôøi saùng taïo thì cuõng chæ döøng ôû möùc hoïc vaán, hoïc giaùo ñieàu. Coù leõ coù 3 caáp ñoä thoâng minh ñeå giaûi baøi toaùn treân:

1. Do naêng khieáu baåm sinh. Ta goïi laø nhanh trí 2. Do duøng phöông phaùp thöû vaø sai. Ta goïi laø moø maãm 3. Baèng caùch “Cöù tính thöû”

Chuùng ta tính, giaû söû nhö chöa bieát ñaùp soá vaø khoâng möôïn saùch: Böôùc 1: 11 : 2 = 5,5 ---> Lôùp laáy 5,5 quyeån truyeän (!) Phaàn coøn laïi 5,5 quyeån truyeän Böôùc 2: 5,5 : 2 = 2,75 ---> Ñoäi laáy 2,75 quyeån truyeän (!) Phaàn coøn laïi 2,75 quyeån truyeän

6 BTSK soá 2/2009

Böôùc 3: 2,75 : 2 = 1,375 ---> Moãi baïn ñaàu lôùp vaø tröôûng ñoäi nhaäp laïi phaàn leû saùch cuûa mình thaønh 0,375 x 2 = 0,75 quyeån, moãi ngöôøi giöõ laïi 1 quyeån truyeän. Ñem 0,75 quyeån vöøa roài goäp laïi, ñöa 0,5 quyeån cho lôùp thaønh 6 quyeån. Coøn (0,75 – 0,5) = 0,25 quyeån truyeän coøn laïi ñöa cho ñoäi thaønh 3 quyeån. Keát quaû: saùch khoâng bò xeù naùt maø nguyeân taéc chia ñöôïc ñaùp öùng. Baøi hoïc khoân ñöôïc ruùt ra: “Caùi gì khoâng laøm ñöôïc trong thöïc teá ñoâi khi coù theå laøm trong trí oùc roài ‘gia coâng’ laïi”. Baøi hoïc ñoù chuùng ta ñaõ thaáy moät laàn khi noùi veà coâng thöùc Newton – Leibnitz duøng ñeå tính tích phaân. Vaø thænh thoaûng coù khi aùp duïng ñöôïc vaøo moät soá tröôøng hôïp ôû ñôøi. Thí du:ï 3 anh A, B, C maéc nôï nhau moãi ngöôøi 1 trieäu. Khi traû nôï cho nhau, ta töôûng töôïng cho tieàn chaïy töø tuùi ngöôøi naøy sang tuùi ngöôøi kia theo sô ñoà beân caïnh. Trong thöïc teá, tieàn chaúng chaïy ñi ñaâu maø chæ coù ba anh ngoài cöôøi.

A

B C

1 T

1 T

1 T

CAÙI KHOÂN naèm ôû baøi hoïc noùi treân khoâng phaûi chæ ôû choã “Ñi möôïn theâm moät quyeån saùch” hay noùi caùch khaùc: Naèm ôû goùc nhìn vaøo thöïc chaát cuûa vaán ñeà: “chia” coù nghóa laø “phaân” chöù khoâng “xeû”.

It's made from balsa wood and the pieces easily pop out to form your very own loop-

the-loop, flying glider. It's much more fun than ordinary mail and once you write a little message on it, it becomes post with a bit more love and personality.

designed by Mat Lyon http://www.suck.uk.com/product.php?rangeID=118&showBar=1

(tạm dịch là: Lá thư được làm bằng gỗ balsa. Các lát gỗ có thể được bóc ra dễ dàng để tạo thành một chiếc máy bay mô hình. Lá thư dạng này gây ấn tượng hơn hẳn một lá thư thông thường; nó không chỉ mang theo lời nhắn gởi mà còn chứa đựng lòng yêu thương và thể hiện cá tính của người gởi thư.

7 BTSK soá 2/2009

Minh Nguyeân

Tieáp theo soá 1/2009 (41)

4. Töông hôïp giöõa phaàn meàm laøm vieäc vôùi phaàn meàm thöïc hieän chöùc naêng giao tieáp (töông hôïp giöõa boä phaän laøm vieäc vôùi boä phaän daãn naêng)

Thao taùc tieáng Vieät treân maùy tính, cho ñeán nay, vaãn coøn tieáp tuïc gaëp loãi khoâng theå hieån thò ñöôïc toát tieáng Vieät trong moät soá öùng duïng. Ñaây laø loãi khoâng töông thích giöõa phaàn meàm laøm vieäc vôùi öùng duïng “baøn phím” trong quaù trình chuyeån döõ lieäu ñaàu vaøo cho öùng duïng xöû lyù. Ñôn cöû cho tröôøng hôïp naøy laø öùng duïng DVD PixPlay 4.1 (duøng taïo caùc DVD “album” aûnh coù theå xem treân caùc ñaàu maùy DVD daân duïng) ñaõ khoâng theå hieän chính xaùc tieáng Vieät trong luùc bieân taäp.

8 BTSK soá 2/2009

Nghieâm troïng hôn, loãi khoâng töông thích vôùi boä phaän daãn naêng coù theå gaây hieäu öùng lan toaû ñeán caû thieát bò phaàn cöùng. True Image laø moät ví duï nhö vaäy. True Image voán laø phaàn meàm phuïc hoài, sao löu oå cöùng noåi tieáng. Nhöng treân moät soá heä thoáng maùy tính, ngöôøi söû duïng phaùt hieän oå DVD cuûa mình boãng döng “boác hôi” ngay sau khi caøi ñaët True Image, khieán caùc phaàn meàm khaùc bò caét ñöùt nguoàn cung caáp ñaàu vaøo töø oå DVD. Lyù giaûi cho ñieàu naøy coù theå laø tình traïng khoâng töông thích giöõa öùng duïng vôùi trình ñieàu khieån – driver – cuûa thieát bò. ÔÛ ñaây, nhìn theo quy luaät 1, oå DVD chính laø ñoäng cô, trình ñieàu khieån thieát bò giöõ vai troø boä phaän daãn naêng, coøn öùng duïng True Image laø boä phaän laøm vieäc.

… VAØ HAØNH

1. Ñeå coù söï töông hôïp ñoái vôùi boä phaän ñieàu khieån…

• … Ngöôøi söû duïng caàn tuaân thuû nhöõng yeâu caàu beân trong cuûa moãi heä ñieàu haønh trong ñieàu kieän söû duïng cuï theå. Ñoâi khi, söï tuaân thuû phaûi baét ñaàu töø khía caïnh phaàn cöùng: caáu hình toái thieåu ñeå coù theå chaïy ñöôïc heä ñieàu haønh töông öùng. Söï töông hôïp veà phaàn cöùng seõ giuùp ngöôøi söû duïng giaûm ñöôïc nhöõng vaán ñeà töông hôïp phöùc taïp, ña nguyeân nhaân gaây ra cuøng luùc bôûi phaàn cöùng laãn phaàn meàm.

• Ñeå moät öùng duïng vieát cho moät heä ñieàu haønh coù theå söû duïng ñöôïc cho heä ñieàu haønh khaùc, ngöôøi söû duïng caàn phaûi bieát nhöõng giaûi phaùp taïo laäp söï töông hôïp.

Ví duï nhö nhöõng lôøi giaûi veà baøi toaùn töông hôïp khi chaïy caùc öùng duïng cuûa nhau giöõa Windows vaø Linux. Moät öùng duïng coù teân laø Wine - giaønh ñöôïc Giaûi thöôûng Coäng ñoàng SourceForge 2008 - ñöôïc vieát ra vôùi muïc ñích giuùp chaïy ñöôïc caùc phaàn meàm cuûa heä ñieàu haønh Windows treân neàn Linux, Unix. Vì hoã trôï OpenGL (Open Graphics Library - laø moät tieâu chuaån kyõ thuaät ñoà hoïa coù muïc ñích ñònh ra moät giao dieän laäp trình öùng duïng ñoà hoïa 3 chieàu) neân haàu heát taát caû caùc öùng duïng cuûa Windows ñeàu coù theå chaïy toát treân Linux vôùi Wine tuy coøn coù moät soá loãi nhoû. Wine tuaân theo giaáy pheùp nguoàn môû vaø taát nhieân noù hoaøn toaøn mieãn phí, tuy nhieân Wine cuõng coù moät baûn thöông maïi (hoaït ñoäng toát hôn) laø CrossOver.

Cedega cuõng laø moät trong nhöõng phaàn meàm hoã trôï chaïy chöông trình Windows treân neàn Linux döïa treân Wine, nhöng Cedega laø phaàn meàm thöông maïi chuyeân phuïc vuï cho muïc ñích vôùi games Windows treân Linux cuûa caùc game thuû vì noù hoã trôï toát caùc API cuûa DirectX. Baûn Wine môùi nhaát cho pheùp chaïy trôn tru haàu heát caùc chöông trình: MS Office, Yahoo Messenger, Half Life, Counter Strike, Call of Duty 4... treân neàn Linux

Moät öùng duïng khaùc troän Linux vaøo Windows laø andLinux.

AndLinux laø moät heä Linux döïa treân Ubuntu duøng ñeå chaïy caùc öùng duïng Linux töø trong Windows 2000, XP, Vista. Khi ñaõ caøi andLinux vaøo Windows, trong Windows seõ xuaát hieän caùc icon vaø menu ñeå goïi caùc phaàn meàm Linux. Ví duï ta coù theå chaïy cuøng luùc caû Firefox for Windows vaø Firefox for Linux.

Heä ñieàu haønh chính vaãn laø Windows. andLinux duøng ñeå chaïy caùc öùng duïng Linux maø Windows khoâng coù hoaëc ngöôøi duøng khoâng thích mua baûn quyeàn.

• Beân trong moãi heä ñieàu haønh neáu xem xeùt kyõ, ngöôøi söû duïng cuõng coù theå “eùp” heä ñieàu haønh phaûi tieáp nhaän moät öùng duïng noù khoâng chaáp nhaän maø baûn chaát khoâng phaûi laø vì

9 BTSK soá 2/2009

khoâng töông thích tuyeät ñoái. Ñoù laø tröôøng hôïp cuûa nhieàu chöông trình öùng duïng cuûa haõng thöù ba gaëp vaán ñeà “khoâng töông thích töông ñoái” vôùi Vista. Thuû thuaät sau seõ giuùp ngöôøi söû duïng chaïy nhöõng öùng duïng khoâng daønh cho Vista treân ngay chính Vista.

- Theo ñoù, vôùi nhöõng öùng duïng chæ daønh cho Windows 9X/NT 4.0/2000/XP SP2/Server 2003 SP1 seõ coù theå chaïy toát treân Vista maø khoâng caàn quan taâm söï töông thích vôùi Vista.

- Ñaàu tieân, ngöôøi söû duïng nhaán nuùt chuoät phaûi vaøo taäp tin caøi ñaët hoaëc chöông trình ñaõ caøi vaøo maùy tính, choïn Properties. Sau ñoù choïn tieáp vaøo theû Compatibility. Ngöôøi söû duïng ñaùnh daáu choïn vaø "Run this program in compatibility mode for:". Tuøy theo tính töông thích vôùi heä ñieàu haønh maø öùng duïng hoã trôï ñeå coù tuøy choïn thích hôïp. Tính naêng naøy hoã trôï treân khaù nhieàu heä ñieàu haønh tröôùc cuûa Vista ñeå ngöôøi söû duïng coù theå chaïy öùng duïng moät caùch hoaøn chænh. Nhaán OK ñeå hoaøn taát thieát laäp. Baây giôø, chöông trình khoâng töông thích Vista coù theå hoaït ñoäng toát treân Vista.

- Thuû thuaät cuõng löu yù: haïn cheá caùch naøy ñeå chaïy caùc öùng duïng lieân quan ñeán caùc chöông trình choáng virus, tieän ích treân oå ñóa cöùng (HDD) vaø caùc chöông trình quan troïng ñeå traùnh nguy cô maát döõ lieäu.

• Neáu vaán ñeà laø khoâng töông thích (gaàn nhö) tuyeät ñoái, ngöôøi söû duïng haõy thay moät öùng duïng khoâng töông thích baèng moät öùng duïng töông thích tröôùc khi coù giaûi phaùp toát hôn töø

10 BTSK soá 2/2009

nhaø saûn xuaát caùc öùng duïng, heä ñieàu haønh gaëp vaán ñeà. Ví duï nhö tröôøng hôïp cuûa Vista khoâng dung naïp öùng duïng Vietkey, toát nhaát laø ngöôøi söû duïng haõy thay Vietkey baèng Unikey coù ñoä töông thích cao vôùi Vista.

2. Ñeå coù söï töông hôïp giöõa caùc boä phaän laøm vieäc…

• Vôùi nhöõng phaàn meàm “noåi tieáng” khoâng soáng chung vôùi phaàn meàm cuøng loaïi, thöôøng khi caøi ñaët söû duïng, nhaø saûn xuaát luoân ñöa ra caûnh baùo, ngöôøi söû duïng caàn coù thoùi quen ñoïc vaø tìm hieåu nhöõng caûnh baùo nhö vaäy ñeå traùnh vaán ñeà khoâng töông hôïp.

• Ñoái vôùi loãi aùch taéc – deadlock vaø loãi khoâng töông thích veà hieäu naêng laøm vieäc - Performance incompatibility, neáu nghi ngôø hoaëc khaùm phaù nhöõng loãi naøy, ngöôøi söû duïng neân ñieàu chænh laïi haønh vi söû duïng öùng duïng. Nghóa laø khoâng khôûi chaïy song song nhöõng öùng duïng tranh chaáp cuøng nguoàn taøi nguyeân, hay coù cheânh leäch veà hieäu naêng thöïc thi.

• Haõy coá gaéng choïn söû duïng caùc boä öùng duïng chöùa nhieàu phaàn meàm thöïc hieän nhieàu nhieäm vuï lieân quan cuûa cuøng moät haõng saûn xuaát, tính töông hôïp giöõa chuùng thöôøng raát cao. Ví duï phoå bieán laø goùi Office cuûa Microsoft, goùi quaûn lyù vaø thöïc thi caùc taùc vuï ña phöông tieän – multimedia cuûa Ashampoo, goùi bieân taäp DVD cuûa Aimersoft, goùi baûo trì heä thoáng TuneUp Utilities cuûa TuneUp Software GmbH …

• Moät giaûi phaùp haïn cheá vaán ñeà khoâng töông thích giöõa caùc boä phaän laøm vieäc laø chuù yù khaû naêng söû duïng caùc phaàn meàm di ñoäng – portable software. Ñoù laø phaàn meàm khoâng caàn phaûi caøi ñaët vaøo maùy tính maø coù theå tröïc tieáp chaïy töø oå ñóa cöùng hay töø thieát bò löu tröõ ngoaïi vi nhö CD-ROM, USB flash drive, theû nhôù hay thaäm chí töø ñóa meàm, coù khaû naêng chaïy ñöôïc treân nhieàu maùy tính. Caùc phaàn meàm naøy ñöôïc thieát keá ñeå “laøm vieäc

11 BTSK soá 2/2009

nhôø” treân moïi heä thoáng cho pheùp maø chæ gaây ra nhöõng taùc ñoäng bieán ñoåi moâi tröôøng noù nhôø toái thieåu, giaûm thieåu xung ñoät tranh chaáp taøi nguyeân, caáu hình maùy tính chuû vaø do ñoù maø haïn cheá ñöôïc baøi toaùn töông hôïp. Ñieàu thuù vò laø moät ngöôøi söû duïng kheùo leùo seõ töï taïo cho mình caùc phaàn meàm di ñoäng nhôø söï hoã trôï cuûa phaàn meàm chuyeân duïng.

Phaàn lôùn öùng duïng vieát cho moâi tröôøng heä ñieàu haønh Microsoft Windows khoâng ñöôïc thieát keá ñeå coù theå portable hoùa. Windows registry, nôi quaûn caùc thö vieän lieân keát ñoäng .dll luoân luoân yeâu caàu ñaêng kyù thoâng tin veà phaàn meàm tröôùc khi söû duïng. Moät soá phaàn meàm lôùn nhö Adobe Photoshop, Microsoft Word… luoân söû duïng boä ñaêng kyù, vaø löu tröõ caùc teäp thoâng tin taïi thö muïc "My Documents" hoaëc "Documents and Settings" cuûa maùy tính nôi chuùng ñöôïc caøi ñaët.

Ñeå coù theå taïo ra caùc öùng duïng portable, caùc nhaø laäp trình phaûi vieát maõ nguoàn, laøm cho phaàn meàm cuûa hoï coù theå ñöôïc chuyeån khoûi maùy tính moät caùch "saïch seõ". Ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi vieäc öùng duïng khoâng ñöôïc söû duïng registry (moät cô sôû döõ lieäu duøng ñeå löu tröõ thoâng tin veà nhöõng söï thay ñoåi, nhöõng löïa choïn, nhöõng caáu hình töø ngöôøi söû duïng Windows. Registry bao goàm taát caû caùc thoâng tin veà phaàn cöùng, phaàn meàm, ngöôøi söû duïng. Registry luoân ñöôïc caäp nhaät khi ngöôøi söû duïng tieán haønh söï thay ñoåi trong caùc thaønh phaàn cuûa heä thoáng) hay löu tröõ caùc taäp tin vaøo baát kyø thö muïc naøo treân maùy tính ngoaøi thö muïc öùng duïng ñöôïc ôû nhôø.

Khi ñöôïc ñöa vaøo caùc thieát bò löu tröõ coù theå thaùo rôøi, caùc chöông trình portable caàn löu caùc caáu hình hoaït ñoäng cuûa rieâng noù trong moät taäp tin coù phaàn môû roäng .INI (hoaëc caùc taäp tin caáu hình töông töï) thay vì registry cuûa maùy chuû.

Cuõng coù phöông thöùc khaùc ñöôïc söû duïng ñeå bieán moät öùng duïng thaønh öùng duïng portable trong moâi tröôøng Windows maø khoâng ñoøi hoûi thay ñoåi veà maõ nguoàn. Thoâng qua söû duïng moät phaàn meàm taïo lôùp aûo hoùa (moät moâi tröôøng giaû laäp), truy caäp tôùi caùc taäp tin heä thoáng vaø registry maùy chuû cuûa öùng duïng seõ bò chaën laïi vaø chuyeån höôùng. Lôùp aûo hoùa naøy seõ chaën taát caû caùc leänh truy caäp maø coù theå laøm öùng duïng khoâng portable ñöôïc vaø chuyeån höôùng tôùi caùc taäp tin trong thö muïc ôû nhôø cuûa öùng duïng. Phöông thöùc naøy cho pheùp khoâng thay ñoåi öùng duïng maø coù theå cung caáp khaû naêng portable.

Phaàn meàm aûo hoaù Thinstall laø giaûi phaùp ñôn giaûn ñeå bieán ñoåi moät phaàn meàm Windows sang daïng portable theo caùch vaän haønh ñaõ noùi treân. Ñeå taïo moät phaàn meàm Portable, chæ caàn thöïc hieän caùc thao taùc sau:

12 BTSK soá 2/2009

a. Chaïy Thinstall vaø queùt caáu hình heä thoáng (Pre-install scan). Thoâng thöôøng moät phieân baûn saïch cuûa heä ñieàu haønh ñöôïc söû duïng ñeå ñaûm baûo taát caû thay ñoåi sau naøy seõ ñöôïc phaùt hieän. Thinstall seõ queùt vaø löu giöõ moät aûnh chuïp cuûa heä thoáng hieän taïi goàm caùc taäp tin treân ñóa vaø traïng thaùi registry.

möïc rieâng.

ønh aûo (aûo hoaù) vaø goäp vaøo moät file.

b. Caøi ñaët vaø caáu hình öùng duïng: caøi ñaët vaø caáu hình öùng duïng nhö bình thöôøng.

c. Chaïy Thinstall vaø queùt laïi caáu hình heä thoáng (Post-install scan). Thinstall queùt laïi heä thoáng, phaùt hieän ra caùc taäp tin vaø khoùa registry ñaõ bò thay ñoåi trong quaù trình caøi ñaët vaø ñöa vaøo moät thö

d. Chaïy taäp tin batch ñeå bieân dòch öùng duïng portable. Phaàn meàm bieân dòch seõ goäp caùc file vaø khoùa registry ôû böôùc 3 vaøo moät heä ñieàu ha

e. Phaùt haønh file ñaõ ñöôïc bieân dòch.

3. Ñeå coù söï töông hôïp giöõa boä phaän laøm vieäc vôùi ñoäng cô …

• Leõ dó nhieân, ngöôøi söû duïng caàn bieát: ÖÙng duïng naøo phaûi laøm vieäc vôùi ñònh daïng naøo cuûa nguoàn döõ lieäu thì môùi phuø hôïp? Nhöng vaán ñeà töông thích phoå bieán laïi xaûy ra theo chieàu höôùng ngöôïc laïi: Ngöôøi söû duïng khoâng bieát ñònh daïng mình ñang coù trong tay caàn nạp bằng öùng duïng naøo?

Lôøi giaûi trong tröôøng hôïp naøy coù theå tìm thaáy taïi http://www.fileinfo.com, nôi löu tröõ thoâng tin gaàn nhö ñaày ñuû veà caùc ñònh daïng taäp tin trong theá giôùi tin hoïc. Giaû söû ngöôøi söû duïng laàn ñaàu tieân gaëp ñònh daïng .DJVU, muoán bieát nguoàn döõ lieän naøy laø ñaàu vaøo cuûa öùng duïng naøo?

13 BTSK soá 2/2009

Truy caäp ñòa chæ http://www.fileinfo.com, tìm ñeán oâ “Search for a file extension”, goõ vaøo ñònh daïng caàn tìm hieåu: DJVU, fileinfo.com cho bieát ñaây laø moät ñònh daïng aûnh neùn cuûa AT&T duøng trong löu tröõ caùc saùch baùo ñöôïc scan ôû ñoä phaân giaûi cao nhöng coù dung löôïng taäp tin thaáp.

Fileinfo.com cuõng cho bieát WinDjView laø öùng duïng töông thích vôùi ñònh daïng naøy trong moâi tröôøng Windows.

• Moät giaûi phaùp khaùc tìm kieám söï töông hôïp laø chuyeån ñoåi ñònh daïng döõ lieäu. Ñieàu naøy laø caàn thieát trong tröôøng hôïp ngöôøi söû duïng chæ muoán xöû lyù nguoàn döõ lieäu baèng öùng duïng cho tröôùc, nhöng öùng duïng naøy laïi khoâng theå tieáp nhaän ñònh daïng döõ lieäu hieän thôøi.

Ví duï ngöôøi söû duïng chæ muoán xöû lyù caùc ñònh daïng .mov baèng öùng duïng cho tröôùc laø Pinacle Studio. Chuyeån ñoåi ñònh daïng döõ lieäu laø baét buoäc vì Pinacle khoâng tieáp nhaän ñònh daïng mov (!) Any Video converter Professional laø lôøi giaûi xuaát saéc cho vieäc tìm kieám söï töông hô

.

ïp theo höôùng

vôùi boä Microsoft Office.

naøy.

• Caùch toát nhaát ñeå traùnh xung ñoät veà tính töông thích giöõa öùng duïng vôùi nguoàn döõ lieäu laø trang bò cho heä thoáng caùc öùng duïng “vaïn naêng” coù theå tieáp nhaän ñöôïc nhieàu ñònh daïng döõ lieäu khaùc nhau. Hoaëc laø döï phoøng baèng caùc öùng duïng thay theá khi caàn. Haõy tìm kieám caùc öùng duïng thay theá theo tinh thaàn “töï phuïc vuï”, theo nghóa: “öu tieân söû duïng nhöõng nguoàn döï tröõ trôøi cho khoâng maát tieàn”. Trong theá giôùi tin hoïc, nguoàn döï tröõ ñoù laø caùc phaàn meàm ngöôøi söû duïng khoâng phaûi traû phí – Freeware. Ñieån hình cho gôïi yù naøy laø 2 freeware thuoäc loaïi “vaïn naêng”: KMPlayer coù theå tieáp nhaän ñöôïc raát nhieàu ñònh daïng kieåu video/audio (hình/aûnh) vaø OpenOffice.org coù söùc maïnh töông ñöông

14 BTSK soá 2/2009

4. Ñeå coù söï töông hôïp giöõa boä phaän laøm vieäc vôùi boä phaän daãn naêng

• Caùc boä phaän truyeàn ñoäng trong heä thoáng maùy tính nhìn theo khía caïnh phaàn meàm raát ña daïng. Ngöôøi söû duïng caàn nhaän bieát vaø ñieàu chænh chuùng treân phöông dieän tính töông t

eàn taûi, löu tröõ, hoaëc baûo maät vaø giaûi maõ noù ñeå xem

ec Pack vaø Vista Codec Pac

û duïng khi caàn môùi naïp vaøo. Phaàn naøy chæ x

. Cuõng caàn nhaéc laïi: ñeå taêng tính thoâng suoát caàn

hích.

Ví duï nhö tröôøng hôïp cuûa caùc öùng duïng nhaän nguoàn döõ lieäu ñaàu vaøo laø caùc ñònh daïng video/audio, boä phaän truyeàn ñoäng khi ñoù laø caùc Codec. Codec laø moät thieát bò hoaëc moät chöông trình maùy tính coù khaû naêng maõ hoùa vaø giaûi maõ moät doøng döõ lieäu hoaëc tín hieäu. Töø "codec" laø töø keát hôïp cuûa baát kyø nhöõng cuïm töø sau: 'Compressor-Decompressor', 'Coder-Decoder', hoaëc 'Compression/Decompression algorithm'. Caùc öùng duïng duøng codec maõ hoùa moät doøng döõ lieäu hoaëc tín hieäu ñeå truyhoaëc söûa ñoåi. Ngöôøi söû duïng coù theå taêng tính töông hôïp giöõa boä phaän truyeàn ñoäng vôùi boä phaän laøm vieäc baèng caùch trang bò cho heä thoáng nhöõng codec coù phoå hoaït ñoäng roäng, coù theå tieáp nhaän ñöôïc caùc ñònh daïng ñaàu vaøo caøng nhieàu caøng toát. Ñoái vôùi heä thoáng Windows, nhöõng codec coù phoå hoaït ñoäng roäng ñieån hình laø Mega Cod

kage.

Treân nhieàu öùng duïng khaùc nhau, coù moät thaønh phaàn giöõ chöùc naêng truyeàn ñoäng khaù phoå bieán thöôøng goïi laø plug-in. Thöïc ra, plug-in coøn coù nhieàu teân goïi khaùc: plugin, addin, add-in, addon, add-on, snap-in hoaëc snapin … vaø keå caû teân goïi extension – voán raát deã gaây hieåu laàm laø phaàn môû roäng chæ ñònh daïng cuûa moät taäp tin. (Teân moät taäp tin thöôøng coù 2 phaàn vaø ñöôïc ngaên caùch baèng moät daáu chaám. Phaàn beân phaûi daáu chaám cuõng ñöôïc goïi laø extension). Khoâng phaûi moïi plug-in ñeàu coù vai troø cuûa boä phaän truyeàn ñoäng. Chuùng coù theå laø caùc boä phaän khaùc tuyø yù ñoà cuûa ngöôøi vieát chöông trình. Coù ñieàu chung laø caùc plug-in thöôøng khoâng naèm saün beân trong öùng duïng, ngöôøi sö

em xeùt nhöõng plug-in giöõa vai troø truyeàn ñoäng.

Quaûn lyù taäp tin laø chöùc naêng cho pheùp ngöôøi söû duïng coù theå töông taùc, laøm vieäc vôùi caùc heä thoáng taäp tin ôû nhieàu möùc ñoä, chi tieát khaùc nhau. Thoâng thöôøng, caùc chöông trình quaûn lyù taäp tin chæ döøng laïi ôû möùc thao taùc lieät keâ danh saùch caùc taäp tin ñeå xoaù, sao cheùp, thay ñoåi nôi löu tröõ... Nhöõng khaû naêng thao taùc chi tieát hôn thöôøng bò haïn cheá. Giôø haõy xeùt tröôøng hôïp cuûa öùng duïng quaûn lyù taäp tin Total Commander. Neáu khoâng boå sung caùc plug-in, öùng duïng khoâng theå “ñoïc” chi tieát ñöôïc nhieàu ñònh daïng döõ lieäu nhö: .pdf, .chm, .jpg, .pnp, .gif, .mp3, .wma, .wav, .wmv, .avi, .mpg, .vob, .htm, .swf, … Ngöôïc laïi, neáu caùc plug-in ñöôïc caøi ñaët vaø caáu hình töông thích, Total Commander coù theå “ñoïc” löu loaùt nhöõng ñònh daïng neâu treân. Plug-in ñaõ laøm taêng ñaùng keå tính thoâng suoát giöõa boä phaän laøm vieäc vôùi ñoäng cô nhôø söï töông hôïp cuûa noù bôùi boä phaän laøm vieäc

laøm taêng tính töông hôïp giöõa caùc boä phaän.

Coù theå xem caùc plug-in laø nguoàn döï tröõ caùc lôøi giaûi cuûa baøi toaùn töông hôïp.

15 BTSK soá 2/2009

Hình treân laø chöông trình Total Commander duøng ñeå quaûn lyù caùc taäp tin treân maùy tính. Beân traùi laø cöûa soå thö muïc (folder) hieån thò danh saùch lieät keâ caùc taäp tin (file) maø noäi dung laø caùc ñoaïn video ngaén. Beân phaûi laø cöûa soå cho pheùp “ñoïc” (xem tröôùc) noäi dung ñoaïn video cuûa taäp tin video ñöôïc choïn töông öùng beân cöûa soå traùi. Khoâng chæ ñôn giaûn laø xem tröôùc, Total Commander coøn cho pheùp hieån thò baûng ñieàu khieån giuùp vieäc xem tröôùc taäp tin video ñöôïc thuaän lôïi hôn. Cöûa soå beân traùi cuõng raát khaùc vôùi caùc chöông trình quaûn lyù taäp tin

hieàu chi tieát ñaëc thuø cuûa moät taäp tin video: ñoä daøi ñoaïn ïn phim, soá khung hình treân moät giaây …

thoâng thöôøng ôû choã cung caáp nphim, tæ leä khung hình phaûn aùnh chaát löôïng ñoa

… THAY CHO KEÁT LUAÄN …

Ñoái vôùi heä thoáng maùy tính nhìn theo khía caïnh phaàn meàm, moät caùch toång quaùt, coù theå aéc phuïc loãi khoâng töông hôïp baèng moät hay nhieàu gôïi yù sau ñaây: kh

- Hieåu bieát roõ raøng, maïch laïc veà nhöõng öùng duïng, ñònh daïng taäp tin … caàn taêng tính töông hôïp, keå caû nhöõng caûnh baùo löu yù lieân quan ñeán vieäc söû duïng chuùng.

- Hieåu bieát roõ raøng veà cô cheá laøm vieäc vaø töông taùc ñeå chuû ñoäng söõa loãi khoâng töông hôïp.

- Ñieàu chænh haønh vi cuûa ngöôøi söû duïng khi caàn thieát, ñaëc bieät laø nhöõng haønh vi goùp phaàn laøm naåy sinh baøi toaùn töông hôïp.

- Caàn döï tröõ nhöõng lôøi giaûi töông hôïp chuyeân laãn khoâng chuyeân trong lónh vöïc maùy tính. - Coù giaûi phaùp thay theá öùng duïng khi gaëp phaûi tình huoáng khoâng töông thích (gaàn nhö)

tuyeät ñoái. Noùi theo caùch khaùc, caàn chuaån bò caùc phaàn meàm nhö laø khaû naêng thay theá ñeå coù theå choïn löïa nhaèm naâng cao tính töông hôïp. Chuù yù aùp duïng nguyeân taéc töï phuïc vuï, vaïn naêng khi ra quyeát ñònh. Neân söû duïng caùc boä phaàn meàm coù saün- tính töông hôïp ñöôïc thieát keá töø ñaàu bôûi nhaø cung caáp.

- Neân söû duïng caùc phaàn meàm portable.

16 BTSK soá 2/2009

- Söû duïng caùc phaàn meàm chuyeân duøng ñeå naâng cao tính töông hôïp (anticrash, thinstall,

g töông hôïp - Thöôøng xuyeân queùt doïn, baûo trì heä thoáng cuõng giuùp giaûm bôùt caùc xung ñoät, qua ñoù laøm

taêng tính töông hôïp trong quaù trình laøm vieäc.

vaø chaûy vaøo thuøng chöùa. Tuy nhieân, hieäu suaát cuûa phöông phaùp

ngaøy heát naéng, vaät lieäu seõ giaûi phoùng löôïng nhieät ñaõ tích ñöôïc ñeå keùo daøi quaù trình caát nuoâng.

nh (chò) haõy ñeà xuaát giaûi phaùp ñeå hieäu suaát ñaït 15-20 lít/ngaøy treân moãi meùt vuoâng vaø deã thöïc hieän trong thöïc teá.

caùc phaàn meàm aûo hoaù - virtualization …) - Caäp nhaät caùc phaàn meàm ñeå naâng cao khaû naên

Baøi toaùn kyø naøy: Nöôùc bieån ñöôïc ñöa vaøo caùc boàn chöùa. Phía treân boàn ñöôïc che kín baèng maùi kính trong suoát ñeå ñoùn aùnh naéng maët trôøi. AÙnh naéng seõ laøm cho nöôùc maën beân trong caùc khoang chöùa noùng leân vaø ñeán moät nhieät ñoä nhaát ñònh seõ bay hôi. Hôi nöôùc bay leân gaëp beà maët phía döôùi cuûa maùi kính seõ ngöng tuïnaøy thaáp (chæ thu ñöôïc 2-3 lít/ngaøy treân moät meùt vuoâng do thôøi gian coù naéng trong ngaøy thöôøng chæ coù 6-9 tieáng).

Treân cô sôû nghieân cöùu coâng ngheä tích tröõ nhieät baèng vaät lieäu chuyeån pha (laø vaät lieäu khi nhaän nhieät thì meàm ra vaø khi toaû nhieät thì cöùng laïi), nhoùm nghieân cöùu ôû Vieän Hoaù hoïc (Vieän Khoa hoïc vaø Coâng ngheä Vieät Nam) ñaõ öùng duïng coâng ngheä naøy nhaèm taêng hieäu suaát cuûa quy trình caát nöôùc bieån. Caùc loaïi vaät lieäu tích tröõ nhieät seõ ñöôïc ñaët trong thieát bò caát nöôùc. Vaøo thôøi ñieåm ban ngaøy naéng noùng, vaät lieäu seõ tích tröõ nhieät dö thöøa töø aùnh naéng. Khi cuoái

öôùc. Keát quaû, phöông phaùp naøy cho pheùp thu ñöôïc 8-10 lít/ngaøy treân moãi meùt v

Nguồn http://www.tienphongonline.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=78630&ChannelID=46 A

TIA BÖÙC XAÏ NGÖNG TUÏ NÖÔÙC

CAÁT THU ÑÖÔÏC

NÖÔÙC BIEÅN

NÖÔÙC BAY HÔI

Hình chæ coù tính minh hoïa

17 BTSK soá 2/2009

LÔØI GIAÛI BAØI TOAÙN KYØ TRÖÔÙC

Döôùi ñaây trình baøy lôøi giaûi baøi toaùn kyø 4.2008 soá (40) cuûa caùc sinh vieân naêm thöù nhaát (2009 - 2013) Khoa Myõ thuaät coâng nghieäp, tröôøng Ñaïi hoïc Vaên Lang thaønh phoá Hoà Chí Minh do Ban bieân taäp BTSK toång hôïp. Moân hoïc Phöông phaùp luaän saùng taïo laø moân hoïc baét buoäc trong chöông trình ñaøo taïo cuûa Khoa Myõ thuaät coâng nghieäp.

Ñeå tieän theo doõi, xin nhaéc laïi baøi toaùn: “Nhöõng ñöùa treû sô sinh caàn ñöôïc phôi naéng moãi saùng mai ñeå cô theå taïo ra vitamin caàn thieát (xem baøi Vitamin D – Söï caàn thieát cho cô theå döôùi ñaây). Tuy nhieân, vieäc phôi naéng seõ raát baát tieän neáu nhaø cuûa beù khoâng höôùng veà phía Ñoâng hoaëc ôû trong nhöõng khu coù quaù nhieàu nhaø cao taàng. Thöïc teá cho thaáy, nhieàu ngöôøi phaûi mang con ra ñöùng beân ñöôøng ñeå coù theå phôi naéng cho beù vaøo moãi sôùm mai. Nhìn thaáy caùc beù ñoû hoûn, khoâng quaàn aùo ñöùng beân ñöôøng ñaày buïi vaø gioù ñeå phôi naéng, toâi chôït naûy ra yù nghó: Taïi sao khoâng cheá taïo ra thieát bò phôi naéng giuùp nhöõng gia ñình nhö vaäy nhæ? Anh (chò) coù yù töôûng naøo hay xin ñoùng goùp?”.

LÔØI GIAÛI:

Baøi toaùn yeâu caàu: phaùc thaûo thieát bò phôi naéng treû sô sinh. Thieát bò caàn goïn nheï, deã di chuyeån vaø giaù thaønh thaáp. Ñeå giaûi quyeát baøi toaùn naøy, tröôùc heát chuùng ta coù theå söû duïng Pheùp töông töï, sau ñoù söû duïng Phöông phaùp Phaân tích hình thaùi hoaëc Phöông phaùp ñoái töôïng tieâu ñieåm…

ÔÛ goùc ñoä pheùp töông töï, khi röûa cheùn baùt xong, ngöôøi ta thöôøng phôi naéng. Ñeå traùnh buïi, ngöôøi ta phuû leân moät lôùp vaûi muøng. Vôùi caùc gaùnh baùn moùn aên treân ñöôøng, ngöôøi ta duøng taám niloâng trong suoát bao quanh hoaëc phuû leân maët haøng caàn baùn. Nhö vaäy, coù theå ruùt ra keát luaän: ñeå traùnh buïi vaø baûo ñaûm cho aùnh saùng (naéng) roïi leân ñoà vaät, caàn phuû leân ñoà vaät moät lôùp. Lôùp naøy khoâng cho buïi ñi vaøo nhöng cho aùnh saùng (naéng) ñi qua.

Töø chieác xe noâi hieän coù, neáu gaén theâm moät taám che thì baøi toaùn ñöôïc giaûi quyeát.

Khung baèng

loõi

keõm boïc nhöïa

Vaûi muøng

Choát nam chaâm

Nhoùm taùc giaû: Nguyeãn Ngoïc Hoaøi Ñöùc; Traàn Ngoïc Kieàu My; Tröông Ngoïc Quoác Duõng; Buøi Nguyeãn Trung Quaân; Leâ Anh Tuaán; Phan Thò Lan Anh; Nguyeãn Leâ Trang; Ñaøo Thò Minh Thi

18 BTSK soá 2/2009

19 BTSK soá 2/2009

Taùc giaû: Leâ Thanh Chaâu

Moâ phoûng coân truøng, yù töôûng xe noâi coù taám che vaø xeáp goïn:

20 BTSK soá 2/2009

Phi Long

Nhöõng ngaøy ñaàu tieân sau khi hoïc moân Phöông phaùp luaän saùng taïo KHKT trong vieäc giaûi quyeát vaán ñeà vaø ra quyeát ñònh, toâi boãng thaáy mình nhö “sieâu nhaân”, coù khaû naêng dòch chuyeån caû trôøi ñaát. Roài chaúng bao laâu sau phuùt “thaêng hoa” aáy, toâi trôû veà vôùi thöïc taïi, nghóa laø trôû veà vôùi nhöõng thoùi quen voán coù.

Nhö nhöõng ngöôøi khaùc, toâi ñoå thöøa loãi naøy cho ngöôøi khaùc, cho nhöõng ñieàu toâi nhaän ñöôïc ôû lôùp hoïc. Cuõng may, thöôøng xuyeân theo doõi muïc “Thaønh coâng vôùi Phöông phaùp luaän saùng taïo” treân Baùo töôøng cuûa Trung taâm saùng taïo (TSK), toâi naûy sinh caâu hoûi: “Taïi sao cuõng hoïc nhö mình, ngöôøi ta aùp duïng thaønh coâng kieán thöùc thu nhaän ñöôïc töø moân hoïc, coøn mình thì khoâng?”.

Loay hoay vôùi caâu hoûi maø khoâng coù caâu traû lôøi, toâi chôït nhôù veà nhöõng lôøi daën cuûa caùc thaày ngaøy keát thuùc khoùa hoïc: “... phaûi coù yù thöùc söû duïng kieán thöùc moân hoïc trong caùc hoaït ñoäng cuûa mình. Muoán vaäy, phaûi chuû ñoäng tìm, phaùt hieän nhöõng baøi toaùn, vaán ñeà xung quanh mình. Khi ñaõ phaùt hieän ñöôïc, xaùc ñònh xem kieán thöùc naøo caàn duøng ñeå giaûi quyeát vaán ñeà. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi môùi hoïc xong, caùch luyeän taäp höõu hieäu nhaát laø tìm nhöõng lôøi giaûi töø caùc thaønh coâng hoaëc thaát baïi cuûa ngöôøi khaùc, roài ñaët caùc caâu hoûi treân cô sôû chieàu nhìn cuûa caùc kieán thöùc trong moân hoïc ñeå ruùt ra nhöõng kinh nghieäm trong vieäc vaän duïng kieán thöùc thu nhaän ñöôïc töø lôùp hoïc naøy...”.

Vaø theá laø, toâi baét ñaàu daán thaân vaøo cuoäc chieán choáâng laïi nhöõng “thoùi hö, taät xaáu” cuûa chính mình. Trong moät laàn tìm kieám thoâng tin treân maïng, toâi tình côø ñoïc ñöôïc baøi vieát taïi ñòa chæ http://vnexpress.net/Vietnam/Van-hoa/2006/08/3B9ECAFA/ coù noäi dung toùm taét nhö sau:

… Coâng ty Raïng Ñoâng caùch ñaây 2 thaùng noäp ñôn xin giaáy pheùp saûn xuaát album “Ñeå ñôøi moät caâu nghóa tình”, Sôû Vaên hoùa Thoâng tin (VH-TT) TP HCM ñaõ gaïch chaân 2 caâu trong baøi haùt cuøng teân: “Soáng ôû ñôøi tình nghóa laøm chi. Yeâu heát con tim cuõng chaúng ñöôïc gì” vaø yeâu caàu chænh söûa, lyù do: “Baøi haùt coù theå gieo höôùng suy nghó tieâu cöïc trong giôùi treû”.

Nhöng nhaïc só Minh Khang, taùc giaû cuûa baøi haùt treân, nhaát ñònh khoâng söûa vôùi laäp luaän: “Neáu taùch 2 caâu naøy ra thì mang nghóa khaùc. Coøn ñaët trong boái caûnh cuûa toaøn baøi haùt thì chæ mang yù nghóa töø taâm traïng cuûa chaøng trai thaát tình”.

Raïng Ñoâng ñaønh ñeà nghò nam ca só haûi ngoaïi vöøa veà nöôùc Gia Huy boû baøi haùt “Ñeå ñôøi moät caâu nghóa tình” vaø ñoåi teân album. Ca só naøy cuõng moät möïc khoâng chòu vì: “Ñaây laø baøi haùt cuøng taâm traïng vaø cuõng gioáng toâi ôû ngoaøi ñôøi. Toâi caûm thaáy raát taâm ñaéc khi ñöa vaøo album naøy”.

21 BTSK soá 2/2009

Boû khoâng xong, laøm tôùi thì khoâng ñöôïc pheùp, baø Tröông Thò Thu Dung, Giaùm ñoác Raïng Ñoâng, cho bieát, coâng ty phaûi choïn giaûi phaùp laø thoâng qua Nhaø xuaát baûn AÂm nhaïc ñeå xin giaáy pheùp, vôùi tö caùch laø ñôn vò ñoàng saûn xuaát. Ñôn vò naøy göûi ñôn xin caáp pheùp saûn xuaát ñeán Cuïc ngheä thuaät bieåu dieãn (nôi quaûn lyù Nhaø xuaát baûn AÂm nhaïc). Ñuùng 10 ngaøy sau, album cuûa Gia Huy ñöôïc cho pheùp ra ñôøi maø khoâng coù moät yeâu caàu chænh söûa naøo. Album seõ chính thöùc phaùt haønh treân toaøn quoác vôùi noäi dung ñuùng nhö trong baøi haùt ban ñaàu cuûa Minh Khang.

Caâu hoûi maø toâi ñaët ra khi ñoïc xong caâu chuyeän naøy:

1. Baøi toaùn thöïc söï maø ban giaùm ñoác coâng ty Raïng Ñoâng phaûi giaûi quyeát laø baøi toaùn naøo?

2. Maâu thuaãn cuûa baøi toaùn naøy ñöôïc phaùt bieåu nhö theá naøo?

3. Thaønh coâng maø ban giaùm ñoác coâng ty Raïng Ñoâng thu ñöôïc, noùi theo kieán thöùc moân hoïc Phöông phaùp luaän saùng taïo, laø do bieát caùch vaän duïng toát kieán thöùc naøo? Caùch thöùc vaän duïng nhöõng kieán thöùc ñoù?

4. Giaûi phaùp maø coâng ty Raïng Ñoâng ñöa ra coù phaûi laø lôøi giaûi toát khoâng. Cô sôû cho vieäc löïa choïn lôøi giaûi ñoù?

Töø nhöõng caâu hoûi ñoù, toâi tìm ñöôïc caâu traû lôøi nhö sau:

1. Coâng ty Raïng Ñoâng gaëp baøi toaùn ban ñaàu: Laøm theá naøo ñeå album Ñeå ñôøi moät caâu nghóa tình ñöôïc caáp giaáy pheùp saûn xuaát. Neáu choïn giaûi baøi toaùn naøy, coâng ty gaëp khoù khaên: Neáu xin giaáy pheùp ôû Sôû vaên hoaù thoâng tin thaønh phoá HCM thì phaûi chænh söûa hai caâu maø ngöôøi xeùt duyeät cho raèng “Baøi haùt coù theå gieo höôùng suy nghó tieâu cöïc trong giôùi treû”. Neáu laøm theo yeâu caàu naøy thì album ñöôïc pheùp phaùt haønh nhöng ñieàu naøy laïi gaây söï baát bình ñoái vôùi ca só cuõng nhö nhaïc só, taùc giaû baøi haùt. Ñaây chính laø maâu thuaãn kyõ thuaät.

Do taùc giaû cuõng nhö ca só phaûn ñoái quyeát lieät maø album thì ñaõ laøm xong phaàn chính, chæ coøn chôø giaáy pheùp, do vaäy, baøi toaùn: Laøm theá naøo ñeå Sôû vaên hoaù thoâng tin thaønh phoá HCM caáp giaáy pheùp cho album Ñeå ñôøi moät caâu nghóa tình laø khoâng theå giaûi ñöôïc “moät caùch minh baïch”.

Neáu khoâng muoán laøm moät caùch “môø aùm” thì phaûi chuyeån qua heä treân. Vì theo nhaän xeùt 15 cuûa phaàn 3.7. Heä thoáng vaø tö duy heä thoáng: “Heä coù trong baøi toaùn vaø baøi toaùn nhö laø heä thoáng”. Do vaäy, baøi toaùn thöïc söï baây giôø seõ laø: Laøm theá naøo ñeå Cuïc ngheä thuaät bieåu dieãn caáp giaáy pheùp cho album Ñeå ñôøi moät caâu nghóa tình.

2. Neáu noäp ñôn xin giaáy pheùp cho album Ñeå ñôøi moät caâu nghóa tình leân Cuïc ngheä thuaät bieåu dieãn thì traùnh ñöôïc yeâu caàu söûa ñoåi maø Sôû vaên hoaù thoâng tin thaønh phoá HCM ñoøi hoûi nhöng seõ phaûi traû lôøi caâu hoûi: “Taïi sao khoâng xin pheùp ôû Sôû vaên hoaù thoâng tin thaønh phoá HCM” vaø vieäc traû lôøi caâu hoûi naøy taát yeáu seõ daãn ñeán nhieàu phieàn phöùc hôn. Ñaây cuõng chính laø maâu thuaãn kyõ thuaät cuûa baøi toaùn xin giaáy pheùp töø Cuïc ngheä thuaät bieåu dieãn.

3. Söû duïng “Baûng caùc nguyeân taéc duøng ñeå giaûi quyeát caùc maâu thuaãn kyõ thuaät”, vôùi thoâng soá kyõ thuaät 27. Ñoä tin caäây (öùng vôùi tính chaát A: traùnh ñöôïc yeâu caàu söûa ñoåi cuûa Sôû vaên hoaù thoâng tin thaønh phoá HCM) vaø thoâng soá kyõ thuaät 31. Caùc nhaân toá coù haïi sinh ra bôûi

22 BTSK soá 2/2009

chính ñoái töôïng (öùng vôùi tính chaát B: daãn ñeán nhieàu phieàn phöùc) coù theå tìm thaáy caùc nguyeân taéc sau: 35, 2, 40, 26.

Do khoâng tìm thaáy gôïi yù naøo töø caùc nguyeân taéc treân, toâi tieáp tuïc phaùt bieåu maâu thuaãn vaät lyù: Phaûi tröïc tieáp (Đ) ñeán Cuïc ngheä thuaät bieåu dieãn ñeå xin giaáy pheùp cho album saép phaùt haønh vaø phaûi khoâng tröïc tieáp (-Đ) ñeán Cuïc ngheä thuaät bieåu dieãn ñeå khoâng phaûi traû lôøi caâu hoûi “Taïi sao khoâng xin pheùp ôû Sôû vaên hoaù thoâng tin thaønh phoá HCM”.

Töø heä thoáng caùc bieán ñoåi maãu duøng ñeå giaûi quyeát maâu thuaãn vaät lyù, toâi choïn

Hoaëc bieán ñoåi 1.2. Taùch khoûi heä thoáng phaàn coù tính chaát khoâng caàn thieát hoaëc ngöôïc laïi, ñöa theâm vaøo heä thoáng phaàn coù tính chaát caàn thieát.

Hoaëc Pheùp chuyeån heä thoáng boán: keát hôïp caùc heä ñoàng nhaát hoaëc khoâng ñoàng nhaát taïo thaønh heä treân.

Do ñaõ chuyeån sang heä treân, vì vaäy caùch xem xeùt baây giôø phaûi tìm kieám nguoàn löïc cuûa heä treân naøy. Töø gôïi yù cuûa caùc bieán ñoåi maãu ñaõ choïn, yù töôûng: keát hôïp vôùi Nhaø xuaát baûn AÂm nhaïc (ñöa theâm vaøo heä thoáng yeáu toá coù tính chaát caàn thieát hoaëc keát hôïp vôùi caùc heä ñoàng nhaát: Nhaø xuaát baûn AÂm nhaïc – ñôn vò ñoàng saûn xuaát)1 xuaát hieän. Vaø baây giôø, coâng ty Raïng Ñoâng coù theå tröïc tieáp (Đ) ñeán Cuïc ngheä thuaät bieåu dieãn vôùi tö caùch cuûa Nhaø xuaát baûn AÂm nhaïc (khoâng tröïc tieáp - Đ).

4. Vieäc keát hôïp vôùi Nhaø xuaát baûn AÂm nhaïc vaø xin pheùp xuaát baûn ôû Cuïc ngheä thuaät bieåu dieãn laø lôøi giaûi ít laøm heä thay ñoåi nhaát, ít ñeå laïi tieàn leä xaáu, noùi caùch khaùc, khoâng laøm naûy sinh nhöõng baøi toaùn môùi do toát vôùi 9N heä.

Nhö vaäy, baèng caùch giaûi laïi caùc baøi toaùn thöïc teá roài so saùnh caùch giaûi nhôø vaän duïng kieán thöùc moân hoïc PPLST vôùi lôøi giaûi cuûa ngöôøi khaùc, giôø ñaây toâi khaù töï tin giaûi quyeát nhöõng baøi toaùn gaëp phaûi trong quaù trình hoaït ñoäng thöïc teá cuûa mình baèng nhöõng gì maø caùc thaày ñaõ cung caáp trong lôùp hoïc.

1 Ñaây chính laø tinh thaàn cuûa nguyeân taéc 2. Taùch khoûi vaø 40. Söû duïng vaät lieäu hôïp thaønh