VERTIKALNE KOMUNIKACIJEPRAVILA pri projektiranju

Arh

itek

ton

ski

faku

ltet

, U

niv

erzi

tet

u S

araj

evu

AR

HIT

EK

TO

NS

KE

KO

NS

TR

UK

CIJ

E 3

Univerzitet u SarajevuArhitektonski fakultet

Katedra za arhitektonske konstrukcije i tehnologiju građenja

Predmet: Arhitektonske konstrukcije 3

Arh

itek

ton

ski

faku

ltet

, U

niv

erzi

tet

u S

araj

evu

AR

HIT

EK

TO

NS

KE

KO

NS

TR

UK

CIJ

E 3

1. STAMBENI OBJEKTI

Ulaz u zgradu

Ulazni prostor u zgradu mora biti projektovan tako da je omogućen:− nadzor nad ulazom u objekat, − komunikacija posjetilaca sa stanarima (interfon) i − dostava pošte

Na ulazu u stambenu zgradu mora se predvidjeti vjetrobran. Dimenzije vjetrobrana određuju se prema broju stanara koji ga koriste, kao i prema opremi. Između pristupnog stepeništa i vjetrobrana neophodno je planirati ravnu površinu najmanje u širini stepeništa, minimalne dužine 150 cm , po mogućnosti nadkrivenu.

Najmanja dubina vjetrobrana iznosi 210 cm, a najmanja širina:− u zgradi do 30 stanova iznosi 180 cm, − u zgradi do 40 stanova iznosi 240 cm,− u zgradi do 60 stanova iznosi 360 cm.Najmanja svijetla visina prostorije vetrobrana iznosi 240 cm.

Ulazna vrata u stambenu zgradu su minimalne svijetle širine 120 cm i otvaraju se prema spoljašnjem prostoru.

Arh

itek

ton

ski

faku

ltet

, U

niv

erzi

tet

u S

araj

evu

AR

HIT

EK

TO

NS

KE

KO

NS

TR

UK

CIJ

E 3

Prostori za horizontalno kretanje

Prostori za horizontalno kretanje omogućavaju povezivanje stanova i drugih prostora u zgradi na istom nivou.

Dimenzije prostora za horizontalno kretanje su:- najmanja svijetla širina 140 cm;- najmanja svijetla visina 240 cm.

Prostori za horizontalno kretanje duži od 15 m moraju imati direktno prirodno osvetljenje i provetravanje.

Dimenzije pomoćnih ili tehničkih prostora za horizontalno kretanje su:- najmanja svetla širina iznosi 120 cm;- najmanja svetla visina iznosi 220 cm.

Arh

itek

ton

ski

faku

ltet

, U

niv

erzi

tet

u S

araj

evu

AR

HIT

EK

TO

NS

KE

KO

NS

TR

UK

CIJ

E 3

Prostori za vertikalno kretanje - GLAVNO STEPENIŠTE

Mora biti prirodno osvijetljeno i ventilirano. Osvjetljenje i ventiliranje stepeništa preko krovnog nadsvjetla (koje se otvara) ovisi o visini zgrade. Dimenzioniranje glavnog stpeništa u zgradi ovisi o broju stanara i putevima evakuacije: - svijetla širina stepenišnog kraka iznosi 120 cm;- svijetla širina stepenišnog podesta iznosi 120 cm;- svijetla širina prostora ispred ulaza u druge prostorije, stanove ili lift iznosi 150 cm;- svijetla visina između dva stepenišna kraka iznosi 220 cm;- maksimalna visina stepenica (bez dizala) 17,5 cm- širina gazišta iznosi najmanje 28 cm,- formula za dimenzioniranje stepenica š=63-2v - minimalna širina krovnog nadsvjetla 50 cm - minimalna površina krovnog nadsvjetla do P+2: 1m2, do P+4: 2 m2 - pod: vodootporan, protuklizni  Napomena: Ukoliko je potrebno unutar stepeništa montirati opremu, sve navedene dimenzije povećavaju se za potrebnu dimenziju montirane opreme. Stepenište mora biti dobro umjetno osvijetljeno, te opremljeno automatom za gašenje požara i akumulatorskom svjetiljkom za slučaj nestanka struje. Iz stambenog stepeništa nije dozvoljen ulaz u poslovne ili druge nestambene sadržaje. Za ostale sadržaje u zgradi potrebno je projektirati posebna stepeništa. Rektifikacija glavnog stepeništa u stambenoj zgradi nije dozvoljena (zavojita, spiralna stepeništa)

Arh

itek

ton

ski

faku

ltet

, U

niv

erzi

tet

u S

araj

evu

AR

HIT

EK

TO

NS

KE

KO

NS

TR

UK

CIJ

E 3

SPOREDNA STEPENŠTA

Arhitekt je dužan prvenstveno izbjegavati potrebu za sporednim stepeništem. Sporedno stepenište može služiti za ulaz u neiskorišteni podrum ili tavan. (dimenzije stepenica ka podrumu ili tavanu mogu biti maksimalno 20 cm visine, a minimalno 25 cm širine gazišta)

Sporedno sigurnosno (vatrogasno) stepenište potrebno je projektirati isključivo u specifičnim lokacijskim uvjetima u skladu s protupožarnim uvjetima.  Preporučuje se projektirati otvoreno sporedno stepenište na pročelju u laganom materijalu: - minimalne širine stubišta 90 cm (ili više prema proračunu evakuacije iz projekta protupožarne zaštite) - pod: vodootporan, protuklizni   

Arh

itek

ton

ski

faku

ltet

, U

niv

erzi

tet

u S

araj

evu

AR

HIT

EK

TO

NS

KE

KO

NS

TR

UK

CIJ

E 3

 2. Stepenišni prostor za objekte namjenjene za:

 PREDŠKOLSKI ODGOJ

Mjerila za prostore u dječijem vrtiću :• Širina stepenišnog kraka mora biti najmanje 120 cm za dvije sobe dnevnog

boravka. • Za sljedeće dvije sobe dnevnog boravka širina kraka mora se povećavati za 30

cm. • Visina stepenice ne smije biti veća od 15 cm,• Širina gazišta mora biti najmanje 33 cm.

 OSNOVNOŠKOLSKI SISTEM ODGOJA I OBRAZOVANJA

Mjerila za prostore u osnovnim školama: • Najmanja širina stepenišnog kraka za dvije učionice iznosi 120 cm. • Za sljedeće dvije učionice širina kraka se povećava za 30 cm. • Visina stepenice ne smije biti veća od 15 cm, • Širina gazišta mora biti najmanje 33 cm.

Arh

itek

ton

ski

faku

ltet

, U

niv

erzi

tet

u S

araj

evu

AR

HIT

EK

TO

NS

KE

KO

NS

TR

UK

CIJ

E 3

 SREDNJOŠKOLSKI SISTEM ODGOJA I OBRAZOVANJA Prostorni uvjeti za izvođenje gimnazijskih programa:

• Širina stepenišnog kraka iznosi najmanje 120 cm za dvije učionice.• Za sljedeće dvije učionice širina kraka se povećava za 30 cm. • Visina stepenice ne smije biti veća od 15 cm, a širina gazišta najmanje 33 cm. • Ulaz u školu mora imati natkriveni trijem i rampu. • Rampa je čvrsta, hrapava površina s najvećim nagibom 1:20 (5%), najmanje

130 cm široka, a nezaštićene strane ograđene su u visini 90 cm u skladu s posebnim propisima.

Arh

itek

ton

ski

faku

ltet

, U

niv

erzi

tet

u S

araj

evu

AR

HIT

EK

TO

NS

KE

KO

NS

TR

UK

CIJ

E 3

PRAVILNIK O ZAŠTITI NA RADU ZA RADNE I POMOĆNE PROSTORIJE

• Korisna širina stepenišnog kraka unutarnjih stepenica ne može biti manja od 1,10 m, a mora odgovarati broju osoba koje ih koriste i rasporedu prostorija u građevini. Pod korisnom širinom stepenišnog kraka podrazumijeva se širina stepenica mjerena između rukohvata i zida. Stepenišni krak mora imati najmanje 3 stepenice, ali najviše 18 stepenica. Svako stepenište mora imati barem s jedne strane rukohvat.

• Širina odmorišta ili podesta ne može biti manja od širine stepenišnog kraka, a dužina odmorišta između stepenišnih krakova ne smije biti manja od 1,10 m. Materijal gazišta i odmorišta stepeništa ne smije biti klizav, a ako postoji opasnost od klizanja potrebno je na površinu gazišta staviti materijal koji nije klizav. Visina stepenica u građevinama namijenjenima za radne i pomoćne prostorije mora iznositi od 13 do 19 cm a širina gazišta od 26 do 36 cm zavisno o njihovoj namjeni. Sve stepenice na istom stepeništu moraju biti jednake po visini i širini gazišta, a odstupanja u širini gazišta i u visinama pojedinih stepenica, ne smiju biti veća od 0,5 cm.

• Zavojito stepenište u radnim i pomoćnim prostorijama može se postavljati samo u izuzetnim slučajevima. Zavojito stepenište mora biti projektirano i izvedeno tako da na najužem dijelu širina gazišta ne bude manja od 13 cm. Zavojito stepenište ne može se koristiti kao izlaz za slučaj evakuacije i spašavanja radnika.

 

Arh

itek

ton

ski

faku

ltet

, U

niv

erzi

tet

u S

araj

evu

AR

HIT

EK

TO

NS

KE

KO

NS

TR

UK

CIJ

E 3

PRAVILNIK O OSIGURANJU PRISTUPAČNOSTI GRAĐEVINA OSOBAMA S INVALIDITETOM I SMANJENE POKRETLJIVOSTI

  Za potrebe svladavanja visinskih razlika prostora kojim se kreću osobe smanjene pokretljivosti mogu se koristiti sljedeći elementi pristupačnosti: rampa, stepenište, dizalo, vertikalno podizna platforma i koso podizna sklopiva platforma.  Stepenište mora omogućavati ispunjavanje sljedećih uvjeta, odnosno imati: • visinu stepenice najviše 15 cm, • širinu gazišta stepenika najmanje 33 cm, • rukohvate na ogradi stepeništa izvedene na način da se mogu obuhvatiti dlanom, • rukohvate na ogradi stepeništa u vanjskom prostoru izvedene od materijala koji nije

osjetljiv na termičke promjene, • stepeništi krak širine 250 cm i više izveden sa središnjim rukohvatom • prostor ispod početnog stepeništa kraka ograđen ogradom visine 70 cm do mjesta gdje

je visina podgleda stepeništa kraka 210 cm ili pod ispod stepenišnog kraka deniveliran podizanjem za najmanje 3 cm do mjesta gdje je visina podgleda stepeništa kraka 210 cm

• ogradu s ispunom od stakla uočljivo obilježenu, • pred prvom i iza posljednje stepenice izvedeno taktilno polje upozorenja, u punoj širini

stubišnog kraka, širine najmanje 40 cm

 Sigurnosno stepenište

- zaštita od požara visokih objekata

Arh

itek

ton

ski

faku

ltet

, U

niv

erzi

tet

u S

araj

evu

AR

HIT

EK

TO

NS

KE

KO

NS

TR

UK

CIJ

E 3

Arh

itek

ton

ski

faku

ltet

, U

niv

erzi

tet

u S

araj

evu

AR

HIT

EK

TO

NS

KE

KO

NS

TR

UK

CIJ

E 3