strategia rozwoju turystyki w gminie ......rozbudowa infrastruktury turystycznej i opracowanie...

Załącznikdo uchwały nr X/69/2015Rady Miejskiej w Sierakowiez dnia 29 września 2015 r.

STRATEGIA ROZWOJU TURYSTYKIW GMINIE SIERAKÓW

DO 2020 ROKU

Sieraków 2014

STRATEGIA ROZWOJU TURYSTYKI W GMINIE SIERAKÓW DO 2020 ROKU

Spis treści

1. Wstęp................................................................................................................................... 4

1.1. Cel, zakres i metody badawcze......................................................................................... 5

1.2. Programy rozwoju działalności turystycznej w świetle obwiązujących dokumentów

strategicznych........................................................................................................................... 6

A. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA

2. Uwarunkowania rozwoju turystyki w gminie........................................................................ 8

2.1. Uwarunkowania przyrodnicze rozwoju turystyki............................................................... 8

2.2. Uwarunkowania pozaprzyrodnicze rozwoju turystyki..................................................... 16

3. Infrastruktura turystyczna i ruch turystyczny..................................................................... 32

3.1. Baza noclegowa i ruch turystyczny.................................................................................. 32

3.2. Baza gastronomiczna i towarzysząca............................................................................... 36

3.3. Szlaki turystyczne............................................................................................................. 39

4. Dostępność turystyczna...................................................................................................... 46

4.1. Informacja turystyczna..................................................................................................... 46

4.2. Dostępność komunikacyjna............................................................................................. 54

4.3. Dostępność dla turystów niepełnosprawnych................................................................. 55

5. Analiza SWOT...................................................................................................................... 70

B. CZĘŚĆ STRATEGICZNA

6. Strategia rozwoju produktów turystycznych gminy Sieraków............................................ 73

6.1. Wizja i misja turystyczna gminy....................................................................................... 73

6.2. Cele strategiczne i operacyjne rozwoju turystyki w gminie............................................. 74

6.3. Markowe produkty turystyczne....................................................................................... 77

6.4. Działania........................................................................................................................... 82

7. System realizacji i wdrażania strategii................................................................................ 95

7.1. Podmiot odpowiedzialny za wdrażanie strategii............................................................. 95

7.2. Partnerzy instytucjonalni gminy w działaniach służących rozwojowi turystyki w

Sierakowie............................................................................................................................... 95

7.3. Źródła finansowania......................................................................................................... 96

7.4. Ramowy harmonogram wdrażania strategii.................................................................... 96

2


8. Monitoring i ocena prowadzonych działań w ramach strategii.......................................... 98

Literatura................................................................................................................................ 99

Spis rycin............................................................................................................................... 102

Spis tabel.............................................................................................................................. 105

Załącznik

3


1. Wstęp

Turystyka jest elementem współczesnego stylu życia, sposobem poznawania świata,

przyrody, ludzi i kultury, daje możliwość odpoczynku, relaksu, poprawy stanu zdrowia, lecz

przede wszystkim turystyka XXI wieku powoduje rozwój gospodarczy i społeczny regionów

turystycznych. Ze względu na położenie geograficzne gminy Sieraków oraz urzekające walory

przyrodnicze i krajobrazowe, turystyka jest jedną z perspektywicznych gałęzi rozwoju

gospodarczego tego terenu. Liczne działania i przedsięwzięcia samorządu oraz lokalnej

społeczności przyczyniają się do wzrostu zatrudnienia i poprawy jakości życia mieszkańców.

Aby turystyka miała szansę stać się podstawową gałęzią gospodarki gminy Sieraków i ważnym

źródłem dochodów dla jej mieszkańców, niezbędne są kompleksowe i wszechstronne

działania planistyczne, organizacyjne i inwestycyjne. Konieczne jest ukierunkowanie tych

działań, a więc określenie misji i wizji oraz strategicznych celów rozwojowych turystyki w

gminie. Zadanie to spełni Strategia Rozwoju Turystyki w Gminie Sieraków do 2020 roku.

Dokument ten został przygotowany na zlecenie Urzędu Gminy Sieraków przez zespół

pracowników Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej oraz

Katedry Turystyki Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. Adama

Mickiewicza w Poznaniu w składzie:

prof. UAM dr hab. Anna Kołodziejczak - kierownik zespołu,

prof. UAM dr hab. Alina Zajadacz,

dr Urszula Kaczmarek,

dr inż. Magdalena Szczepańska,

dr Krzysztof Piotrowski.

Pragniemy w tym miejscu serdecznie podziękować wszystkim osobom, które swoimi

opiniami i zaangażowaniem przyczynili się do powstania strategii, które zgłaszały swoje uwagi

w trakcie konsultacji i tym, którzy w toku wywiadów dostarczali nam wielu ważnych

informacji o turystyce w gminie. Trudno sobie wyobrazić opracowanie tego dokumentu bez

ich zaangażowania. Szczególne podziękowania należą się zastępcy burmistrza gminy dr

Arkadiuszowi Świderskiemu, który na wszystkich etapach pracy nad strategią składał

propozycje działań inwestycyjnych i promocyjnych związanych z turystyką, konsultował

merytoryczne zapisy dokumentu oraz udostępniał nam materiały i dane.

4


1.1. Cel, zakres i metody badawcze

Podstawowym celem strategii jest wskazanie takich produktów i działań, które

zaspokajają potrzeby turystów, służą wzmocnieniu lokalnej gospodarki, przynoszą korzyści

lokalnemu środowisku społecznemu i przyrodniczemu, a zarazem odpowiadają warunkom

jakie może oferować gmina. Dzięki niej możliwe będzie skupienie uwagi na priorytetach,

koordynowanie działań tych, którzy w ten rozwój są lub powinni być zaangażowani, ukazanie

wagi zagadnień i korzyści związanych z rozwojem turystyki w gminie, a także dostarczenie

argumentów w procesie pozyskiwania źródeł finansowania projektów. Przy formułowaniu

celów strategicznych opierano się na następujących zasadach:

- zrównoważonego rozwoju,

- racjonalnego wykorzystania środowiska przyrodniczego,

- zintegrowanego planowania, z uwzględnieniem elastyczności i ciągłości procesu

planowania,

- równoległej realizacji celów publicznych i prywatnych (zasada współpracy i partnerstwa).

Okres planowania i wdrażania strategii zawiera się w latach 2014-2020.

Uzasadnieniem przyjęcia takiego okresu są unijne, krajowe i regionalne programy rozwoju

obejmujące identyczne lub podobne ramy czasowe. Analiza stanu istniejącego obejmowała

2014 r. i umożliwiła pełne rozpoznanie uwarunkowań przyrodniczych i pozaprzyrodniczych

sprzyjających rozwojowi obszaru w zakresie turystyki, identyfikację mocnych i słabych stron,

szans i zagrożeń w konfrontacji z oczekiwaniami lokalnej społeczności. Na tym tle określono

docelowo wizję stanu turystyki w 2020 r. oraz wyodrębniono priorytetowe cele strategiczne,

stanowiące siłę napędową rozwoju turystyki w gminie. Strategia stanowić będzie podstawę

działania w dziedzinie turystyki organów samorządu gminnego w zakresie ich kompetencji.

Dokument będzie także inspirować i mobilizować do działań rozwojowych w turystyce

podmioty obsługi ruchu turystycznego. Odnosi się to także do społeczności lokalnych, dla

których rozwój gospodarki turystycznej może zasadniczo wpływać na warunki i jakość ich

życia. Strategia rozwoju turystyki gminy Sieraków została opracowana w oparciu o koncepcję

turystyki zrównoważonej, pod względem form turystyki, pojemności obszarów recepcji

turystycznej oraz jakości życia mieszkańców.

5


W pracy wykorzystano dostępne publikacje książkowe, zwłaszcza z zakresu

krajoznawstwa, opracowania statystyczne (Bank Danych Lokalnych GUS), materiały

niepublikowane, dokumenty urzędowe oraz wyniki badań własnych, przeprowadzonych na

terenie gminy.

Dla potrzeb niniejszej strategii posłużono się metodą indukcji, polegającą na

formułowaniu ocen i wniosków na podstawie szczegółowej analizy zjawisk. Przeprowadzona

analiza dotyczyła walorów turystycznych, infrastruktury turystycznej i towarzyszącej, ruchu

turystycznego w gminie oraz otoczenia marketingowego gminy (w tym tendencji i trendów w

turystyce krajowej i zagranicznej, czynników ekonomicznych, społecznych, kulturowych,

technicznych, prawnych i demograficznych). Zastosowanymi metodami szczegółowymi były:

opisowa, statystyczne, kartograficzne, wnioskowania, prognozowania oraz analiza SWOT.

Opracowanie strategii rozwoju turystyki w gminie wymagało także wykorzystania metod

budowania założeń strategicznych, tj. aktywnego planowania strategicznego oraz analizy

eksperckiej. Techniki badawcze wykorzystywane w badaniach to przede wszystkim:

obserwacja, wywiad bezpośredni oraz ankiety. Badania ankietowe objęły trzy grupy

respondentów, tj. turystów przyjeżdżających na wypoczynek, mieszkańców oraz gestorów

usług turystycznych prowadzących działalność gospodarczą w gminie.

1.2. Programy rozwoju działalności turystycznej w świetle obowiązujących dokumentów

strategicznych

Strategia rozwoju turystyki w gminie Sieraków do 2020 roku nawiązuje do treści

Strategii rozwoju turystyki w województwie wielkopolskim, a także Strategii rozwoju

województwa wielkopolskiego do 2020 r. wykorzystując zapisy, które mają charakter

uniwersalny i dotyczą rozwoju turystyki.

Przede wszystkim jest spójna ze Strategią rozwoju gminy Sieraków do 2020 r. oraz

priorytetami i zadaniami przyjętymi w niej, a w szczególności z programem 2.2. Wspieranie i

rozwój turystyki i rekreacji. Przygotowana strategia rozwoju turystyki spełnia zadanie

projektu 2.2.1. Rozbudowa infrastruktury turystycznej i opracowanie strategii aktywizującej

ten sektor.

Strategia rozwoju turystyki w gminie Sieraków do 2020 roku w swoich założeniach

spójna jest z priorytetami i zadaniami przyjętymi w dokumencie Zmiana Studium

Uwarunkowań i Kierunków Przestrzennego Zagospodarowania Gminy Sieraków (2010), w

6


którym określono kierunki rozwoju turystyki, rekreacji i wypoczynku. Rozwój tych sektorów

ma postępować w sposób zrównoważony, w harmonii z zasobami naturalnymi. Zmiana

studium adaptuje istniejące zagospodarowanie turystyczne, a także wyznacza nowe tereny o

funkcji wypoczynkowo - turystyczno - rekreacyjnych.

Strategia jest spójna z priorytetami i zadaniami w innych urzędowych dokumentach

związanych z zagospodarowaniem gminy, tj. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla

Gminy Sieraków na lata 2011-2014 z uwzględnieniem lat 2015-2018 (2011) oraz Plany

Odnowy Miejscowości: Bucharzewo na lata 2013-2020, Chorzępowo na lata 2010-2018,

Kaczlin na lata 2012-2020, Kłosowice na lata 2012-2020, Lutom na lata 2011-2020.

Strategia jako dokument pełni funkcję drogowskazu w realizacji przedsięwzięć

związanych z turystyką w gminie. Informacje podane w opisach działań są propozycjami

realizacji celów strategicznych w dążeniu do wypełnienia misji. Działania te nie można

uważać za zamknięte, bowiem zmieniają się warunki wewnętrzne i zewnętrzne gminy. Trzeba

wziąć pod uwagę możliwości aktualizowania strategii, które pozwolą na utrzymanie jej

aktualności na kilka lat.

7


2. Uwarunkowania rozwoju turystyki w gminie

2.1. Uwarunkowania przyrodnicze rozwoju turystyki

Wg regionalizacji fizycznogeograficznej (Kondracki 2000) obszar gminy Sieraków

znajduje się w Prowincji Niż Środkowoeuropejski, Podprowincji Pojezierza

Południowobałtyckie. Północna część gminy znajduje się w mezoregionie Kotlina Gorzowska

(która jest częścią makroregionu Pradolina Toruńsko – Eberswaldzkiej), a południowa w

mezoregionie Pojezierze Poznańskie (które jest częścią Pojezierza Wielkopolskiego). Granica

między tymi obszarami przebiega na południe od doliny Warty, która płynie jeszcze w

pradolinie. Najniżej położonymi obszarami na terenie gminy jest dno doliny Warty (30-40 m

n.p.m). Teren wznosi się od niej zarówno ku północy jak i w stronę południową, gdzie osiąga

maksymalne wysokości powyżej 100 m n.p.m.

Rzeźba terenu

Charakterystyczne dla północnej części gminy jest występowanie wydm śródlądowych

na rozległych poziomach terasowych pradoliny. Wydmy te o wysokościach przeciętnych 20–

30 metrów, dochodzą maksymalnie do 90 m i stanowią największy w Polsce zespół wydm

śródlądowych. Średnia odległość między wydmami to 500 – 600 metrów. Zajmują one

submezoregion Międzyrzecze Warty i Noteci (Kondracki 2000). Cechą charakterystyczną dla

środkowej i południowej części gminy są przebiegające południkowo rynny jeziorne (w

większości wypełnione jeziorami, które opisane są w dalszej części opracowania). Występują

one na północ i południe od doliny Warty, która opada w kierunku zachodnim. Pod względem

spadków terenu bardzo urozmaicona jest północna część gminy oraz część południowa

(krawędzie rynien jeziornych). Położenie gminy na granicy tak różnych pod względem rzeźby

powierzchni Ziemi obszarach jest w skali obszarów nizinnych wyjątkowe. Duże urozmaicenie

form terenu podnosi atrakcyjność turystyczną krajobrazu oraz daje możliwość uczenia na

przykładach o genezie rzeźby nizinnej części Polski. Stanowiąca oś gminy dolina Warty

stanowi łącznik między tym obszarem, a innymi położonymi na wschód i zachód od niego.

Takie zróżnicowane ukształtowanie terenu sprzyja organizowaniu punktów

widokowych. W północnej części gminy jest to wieża obserwacji przeciwpożarowych na

8


Francuskich Górach (Francuskiej Górze). W południowej części gminy punkt widokowy na

Górze Głazów (Grobia). Zagospodarowanie turystyczne punktów widokowych:

- punkt widokowy na Francuskiej Górze jest czynny tylko czasowo. Informacja o tym nie jest

powszechnie dostępna (nie udzielono jej również w punkcie IT w Zamku Opalińskich). Brakuje

jej również przy wieży. Dojście do punktu z parkingu również nie jest oznaczone (a nie jest

oczywiste). Jeżeli więc wieża ta ma pełnić rolę punktu widokowego (a taką informację można

znaleźć w materiałach kartograficznych) to informacja o nim powinna być konsekwentna,

pełniejsza i bardziej szczegółowa. Warto ustawić drogowskaz przy drodze wojewódzkiej 198

oraz przy najbliższym wieży parkingu leśnym. Punkt widokowy z racji dojazdu drogą

nieutwardzoną jest raczej niedostępny dla grup autokarowych.

- punkt widokowy Góra Głazów jest ogólnodostępny, bez ograniczeń czasowych. Znajduje się

przy nim parking i kilka stolików oraz tablica informacyjna. Można rozważyć wzbogacenie

tablic informacyjnych o wyjaśnienie pochodzenia rzeźby terenu oraz wybudowanie wieży

widokowej.

9


Źródło: opracowanie K. Piotrowski na podkładzie mapy wektorowej poziomu 2.

Ryc.1. Hipsometria gminy Sieraków.

10


Źródło: opracowanie K. Piotrowski na podkładzie mapy wektorowej poziomu 2.

Ryc. 2. Spadki terenu w gminie Sieraków.

Wody

Osią hydrograficzną gminy Sieraków jest przecinająca ją równoleżnikowo rzeka Warta.

Stanowi ona korytarz komunikacyjny wykorzystywany przez szlak wodny „Wielka Pętla

Wielkopolski”.

Powierzchnia jezior w gminie Sieraków to około 12,5 km2, co przy ogólnej powierzchni

gminy wynoszącej 203 km2 daje jeziorność 6% i to uwzględniając pozbawioną wód północną

część gminy (ryc. 3). Taki wskaźnik powoduje, że obszar gminy wyróżnia się na tle Pojezierza

Wielkopolsko – Kujawskiego, którego średnia jeziorność wynosi 1,23% (Choiński 2007).

Powierzchnia 9 jezior przekracza 50 ha, a dalszych 13 10 ha. Zróżnicowana jest głębokość tych

jezior. Najgłębsze jest jezioro Śremskie (45 m), nieco płytsze są jeziora Jaroszewskie (35 m) i

Krzymień (33 m). Powierzchnie jezior na terenie gminy wg mapy topograficznej 1: 50 000 są

następujące:11


1. Jezioro Lutomskie 151 ha,2. Jezioro Kłosowskie 125 ha,3. Jezioro Śremskie 112 ha,4. Jezioro Barlin 96 ha,5. Jezioro Jaroszewskie 86 ha,6. Jezioro Ławickie 85 ha,7. Jezioro Kubek 64 ha,8. Jezioro Krzymień 62 ha,9. Jezioro Lichwińskie 52 ha

Źródło: opracowanie A.Świderski na podstawie danych GIS i Urzędu Gminy Sieraków.

Ryc. . Wody powierzchniowe w gminie Sieraków.

Obszary wydmowe pozbawione są sieci wód powierzchniowych. Wystąpiło tu

natomiast specyficzne zjawisko – w latach 20. XX wieku pojawiły się tu efemeryczne jeziorka

śródwydmowe jako efekt wycięcia na znacznych obszarach zniszczonych przez sówkę

chojnówkę lasów, co spowodowało zanik sczerpywania i podniesienie poziomów wód

gruntowych (Kondracki 2000).

12


Ocena atrakcyjności rekreacyjnej jezior gminy Sieraków

Ocenę atrakcyjności rekreacyjnej jezior przeprowadzono metodą zaproponowaną

przez zespół S. Bródka, B. Medyńska-Gulij, L. Kaczmarek (2010) wykorzystując dane z mapy

wektorowej poziomu 2 według techniki zaproponowanej przez K. Piotrowskiego (2013).

Ocena metodą bonitacji punktowej obejmuje 7 kryteriów, w tym powierzchnia jest inaczej

punktowana dla celów kąpieliskowych oraz sportów wodnych i żeglarstwa (tab.1).

Tab. . Kwalifikacja i bonitacja punktowa cech służących ocenie atrakcyjności rekreacyjnej

jezior.

Kryteria oceny

Kwalifikacja i bonitacja poszczególnych kryteriów

tereny korzystne4 pkt

tereny korzystne z ograniczeniami

2 pkt

tereny niekorzystne0 pkt

1aPowierzchnia jeziora:- dla celów kąpieliskowych powyżej 50 ha 25 – 50 ha poniżej 25 ha

1b

- dla sportów wodnych i żeglarstwa powyżej 200 ha 100 – 200 ha poniżej 100 ha

2 Średnia głębokość jeziora powyżej 5 m 2 m – 5 m poniżej 2 m

3 Wskaźnik wydłużenia jeziora od 3 do 5 1,5 – 3 oraz 5 – 7 poniżej 1,5 oraz

powyżej 7

4 Wskaźnik rozwinięcia linii brzegowej powyżej 3 1,5 – 3 poniżej 1,5

5 Wskaźnik odsłonięcia jeziora powyżej 75 25 – 75 poniżej 25

6

Charakter otuliny jeziora:Zmienność rzeźby terenu w strefie brzegowej o szer.1 km

obszary płaskiemonotonne

krajobrazowozajmują poniżej 30%


krajobrazowo zajmują30- 60%


krajobrazowo zajmująpowyżej 60%

7Udział lasów w strefie brzegowej o szer. 1 km 40 - 60% 20- 40% oraz

60 - 80%poniżej 20% oraz

powyżej 80%Bonitacja sumująca – przedziaływ punktach

powyżej 20 punktów od 10 do 20 punktów poniżej 10 punktów

Źródło: Bródka. 2010.

Z uwagi na dostępność kompletnych danych niezbędnych do analizy, obliczenia

wykonano dla 16 jezior (tab. 2). Według przyjętych kryteriów dla celów kąpielowych oraz

sportów wodnych i żeglarstwa korzystne z ograniczeniami są jeziora: Jaroszewskie, Ławickie,

Śremskie, Wielkie, Putnik. Tylko dla celów kąpielowych korzystne z ograniczeniami są jeziora:

Lutomskie, Krzymień, Kłosowskie, Lichwińskie, Kubek, Barlin oraz Małe i Chalinek. Te ostatnie

są o tyle ciekawe, że uzyskały wysoką ocenę mimo relatywnie niewielkiej powierzchni. Wody

13


powierzchniowe, szczególnie jeziora, czynią z gminy Sieraków obszar wyjątkowy w skali

Pojezierza Wielkopolskiego.

Tab. 2. Wskaźniki oceny atrakcyjności rekreacyjnej jezior w gminie Sieraków.

Sumaryczna ocena dla celów

kąpieliskow

ych

Sumaryczna ocena dla celów

sportów

wodnych i żeglarstw

a

powierzchnia jeziora dla celów

kąpieliskow

ych

powierzchnia jeziora dla celów

sportów

wodnych i żeglarstw

a

średnia głębokość jeziora

wskaźnik w

ydłużenia jeziora

wskaźnik rozw

inięcia linii brzegow

ej

wskaźnik odsłonięcia jeziora

udział lasów w

strefie brzegowej

udział obszarów płaskich w

strefie brzegow

ej

JEZIORO JAROSZEWSKIE 18 14 4 0 4 4 0 0 4 2JEZIORO ŁAWICKIE 18 14 4 0 4 4 0 0 4 2JEZIORO ŚREMSKIE 16 12 4 0 4 2 0 0 4 2JEZIORO WIELKIE 14 12 2 0 2 4 0 0 4 2JEZIORO PUTNIK 12 12 0 0 4 4 0 0 2 2JEZIORO LUTOMSKIE 12 8 4 0 4 0 2 0 2 0JEZIORO KRZYMIEŃ 12 8 4 0 4 2 0 0 2 0JEZIORO KŁOSOWSKIE 12 8 4 0 2 0 2 2 2 0JEZIORO MAŁE 10 10 0 0 4 2 0 0 2 2JEZIORO CHALINEK 10 10 0 0 2 2 0 0 4 2JEZIORO LICHWIŃSKIE 10 6 4 0 2 4 0 0 0 0JEZIORO KUBEK 10 6 4 0 2 0 2 2 0 0JEZIORO BARLIN 10 6 4 0 0 0 2 2 2 0JEZIORO BRAGANT 8 8 0 0 4 4 0 0 0 0JEZIORO BUCHARZEWSKIE 6 6 0 0 2 2 0 0 2 0JEZIORO MNISZE 6 6 0 0 2 0 2 0 0 2Źródło: obliczenia K. Piotrowski.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu w 2012 r. badał jakość wód

w dwudziestu jeziorach w Wielkopolsce, w tym położonych na obszarze gminy Sieraków

jeziorach Lutomskim i Śremskim. Na tle województwa jeziora położone w gminie wypadły

przeciętnie. Ogólny stan ekologiczny jeziora Śremskiego został określony jako umiarkowany, a

jeziora Lutomskiego jako słaby. Stan ogólny wód został określony jako zły (Pułyk 2013).

Klimat

Gmina Sieraków leży na granicy trzech regionów klimatycznych: Dolnej Warty,

Lubuskiego i Środkowowielkopolskiego. Granice między tymi regionami są niewyraźne (Woś

1999). Specyfiką klimatu Regionu Dolnej Warty jest występowanie dni z pogodą

przymrozkowi bardzo chłodną, zazwyczaj z opadem (średnio 21 dni w roku). Liczniejsze niż w

14


innych regionach Polski są tutaj dni z pogodą umiarkowanie ciepłą z dużym zachmurzeniem

(49 w roku) oraz z pogodą bardzo ciepłą z dużym zachmurzeniem (15 w roku). Region Lubuski

natomiast charakteryzuje się częstszym niż w innych regionach występowaniem pogody

gorącej (średnia dobowa powyżej 25oC), częściej występuje pogoda słoneczna bez opadu. Do

względnie licznych należą dni z pogodą bardzo ciepłą, z dużym zachmurzeniem, bez opadu.

Rzadziej występują dni z pogodą bardzo chłodną i przymrozkami.

Średnia roczna temperatura powietrza wynosi około 8oC i należy na najwyższych w

kraju, podobnie jak wynosząca -2oC średnia temperatura stycznia. W ciągu roku występuje tu

250 – 260 dni z temperaturą minimalną powyżej 0oC, a okres wegetacyjny trwa ponad 220

dni, co należy do wyższych wartości w skali kraju.

Zachmurzenie jest raczej wysokie – średnia roczna liczba dni pogodnych wynosi 35 –

40 i należy do niższych w Polsce, a dni pochmurnych 120 – 130. W ciągu roku występuje w

gminie Sieraków około 160 dni z opadem atmosferycznym, co stanowi w skali kraju wartość

poniżej przeciętnej (nie wliczając obszarów górskich). Efektem relatywnie wyższej

temperatury i niższych opadów jest późno powstająca i wcześnie zanikająca pokrywa śnieżna.

Średnio rocznie pokrywa śnieżna występuje przez około 50 dni, przy czym pokrywa o

grubości co najmniej 20 cm trwa poniżej 10 dni. Częstość występowania zim śnieżnych nie

przekracza 10% (Woś 1999).

W miesiącach letnich liczba dni pogodnych należy do niższych w skali kraju (10 – 15%),

podobnie jak w skali roku (9,3 – 11,5% ; Kuchcik i in. 2013).

Przyroda ożywiona

Niemal całą północną część gminy porastają lasy drugiego największego w Polsce

kompleksu leśnego - Puszczy Noteckiej. Drzewostan jest jednorodny – bór sosnowy został tu

posadzony w latach 20. XX wieku (po gradacji strzygoni choinówki). W południowej części

gminy występują lasy bardziej zróżnicowane, częściowo liściaste (ryc. 4). Łącznie w gminie

lasy zajmują 121 km2, czyli lesistość wynosi 60%.

15



Ryc. . Użytkowanie gruntów / lasy gminy Sieraków.

Ochrona przyrody

Centralna i południowa część gminy została objęta ochroną w ramach Sierakowskiego

Parku Krajobrazowego. Łącznie Sierakowski PK obejmuje 153 km2 powierzchni gminy, co

stanowi 75% gminy i 50% parku krajobrazowego (ryc. 5).

W gminie znajdują się 4 rezerwaty przyrody. Trzy z nich znajdują się w niedalekim

sąsiedztwie, nad jeziorami Kłosowskim i Mniszym:

1. Rezerwat leśny Cegliniec (4,3 ha) – chroniący wyjątkowe, bo 170 letnie drzewostany

sosnowe, ocalałe po gradacji strzygoni sosnówki,

2. Rezerwat faunistyczny Czaple Wyspy (7,1 ha) – chroniący wyspy będące miejscem

lęgowym wielu gatunków ptaków,

3. Rezerwat torfowiskowy Mszar nad Jeziorem Mnich (6 ha).

16


Czwarty – leśny rezerwat przyrody Buki nad Jeziorem Lutomskim – to największy z

rezerwatów na obszarze gminy (powierzchnia 55 ha). Obejmuje on ochroną porośniętą

bukiem krawędź rynny jeziornej.


Ryc. 5. Formy ochrony przyrody w gminie Sieraków.

Cały obszar gminy znajduje się w Obszarze Specjalnej Ochrony „Puszcza Notecka” (sieć

Natura 2000). Na obszarze gminy znajdują się pomniki przyrody m. in. dąb „Józef”, głaz

narzutowy „Diabelski kamień”.

2.2. Uwarunkowania pozaprzyrodnicze rozwoju turystyki

Historia Sierakowa sięga czasów średniowiecza. Lokacja miasta nastąpiła za

panowania Kazimierza Wielkiego. Osobą lokującą miasto był prawdopodobnie wojewoda

poznański Maćko Borkowic. Za jego staraniem około 1334 r., na tzw. surowym korzeniu,

zostaje założone miasto tuż przy brodzie przez rzekę Wartę. Borkowic pragnąc zachować

tradycje rodzinne przenosi nazwę z rodzinnego sioła – Sierakowa koło Kościana na nowo

17


założoną osadę oraz nadaje mu godło w postaci swego rodowego herbu zwanego Napiwo lub

Napiwon. Przedstawia on czerwoną głowę jelenia ze złotymi rogami i po dziś dzień stanowi

on znak rozpoznawczy miasta (Jędrzejczak 2014). W wyniku koligacji rodzinnych dobra

sierakowskie przeszły następnie w ręce Nałęczów, którzy władali nimi do połowy XV wieku.

Bardzo ważnym wydarzeniem w dziejach Sierakowa był wtedy przywilej wydany przez

Dobrogosta i Świętochę dnia 5 lipca 1423 r., nadający szereg uprawnień mieszkańcom miasta.

W 1450 r. dobra sierakowskie nabył Łukasz I Górka, wojewoda poznański – na ponad 100 lat

Sieraków znalazł się w rękach rodu Górków. Czasy panowania możnego wielkopolskiego rodu

sprzyjały rozwojowi miasta – nastąpił m.in. rozkwit handlu, przebudowano zamek,

ufundowano kościół i szpital św. Ducha z myślą o ubogich mieszkańcach. W 1570 r. dobra

sierakowskie zakupił Jakub Rokossowski, starosta ostrzeszowski. W 1591 r. ówcześni

właściciele sprzedali miasto Janowi z Bnina Opalińskiemu. Rządy Opalińskich były złotym

wiekiem w historii Sierakowa. Za ich czasów m.in. przebudowano i powiększono sierakowski

zamek, który stał się rezydencją magnacką, gruntowanie odnowiono kościół parafialny p.w.

Wszystkich Świętych, miasto czerpało dochody z handlu, rozwijały się cechy rzemieślnicze. W

1619 r. Piotr Opaliński ufundował klasztor bernardynów wraz z kościołem, a jego syn

Krzysztof założył pierwsze w Polsce trzyklasowe gimnazjum oparte na programie

przygotowanym przez Jana Amosa Komeńskiego, drukarnię oraz teatr na dworze magnackim.

Kolejnymi właścicielami z rodu Opalińskich byli: Jan Karol, a następnie jego córka Katarzyna,

która została żoną Stanisława Leszczyńskiego, późniejszego króla Polski. Po ich śmierci

majątek przeszedł w ręce córki – Marii Leszczyńskiej – królowej Francji. W 1749 r. sprzedała

ona jednak miasto wraz z dobrami Henrykowi hrabiemu z Ocieszyna Brühlowi, ministrowi

króla Augusta III. W następnych latach Sieraków zmieniał właścicieli kilkakrotnie. Jednym z

nich był Piotr Mikołaj Gartenberg Sadogórski, który wydał m.in. przywilej przekazujący

miejscowej gminie ewangelickiej jeden z magazynów solnych nad Wartą, z przeznaczeniem

na budowę nowego kościoła dla zboru. Kolejnymi właścicielami dóbr sierakowskich zostają:

Abraham baron de Fritsch, konsyliarz elektora saskiego (późniejszy kanclerz saski, nabywa je

27 grudnia 1780 r.) a następnie Łukasz hrabia Bniński z Bnina (nabywa je 9 maja 1789 r.).

Okres saski i czasy późniejsze doprowadziły do stopniowego upadku miasta. W 1817 r., w

wyniku wielkiego pożaru, zniszczeniu uległo ponad 70% zabudowy Sierakowa. Nastąpiła

korekta układu ulic i stopniowa odbudowa. Sieraków i okolice zostają następnie sprzedane 28

lipca 1827 r. General direktion der Algemeinen Wittwen – Verpflegungs – Anstalt w Berlinie a

18


w 1832 r. stały się własnością króla pruskiego. W 1829 r. w budynkach byłego majątku

Opalińskich, założono stado ogierów. W drugiej połowie XIX wieku powstały w Sierakowie 2

cegielnie, 2 gorzelnie, tartak, funkcjonowały 2 kopalnie węgla brunatnego. Na początku XX

wieku działał młyn parowy i fabryka cygar, założono linię kolejową. W 1919 r. miasto zostało

wyzwolone przez Powstańców Wielkopolskich – rozpoczął się rozwój Sierakowa w granicach II

Rzeczpospolitej (Program opieki nad zabytkami dla gminy Sieraków 2008).

W nowych realiach administracyjnych, w okresie powojennym rozpoczynają się

trudne lata odbudowy polskiej państwowości, instytucji i infrastruktury. W 1923 r. dochodzi

do katastrofy ekologicznej tj. masowego występowania strzygoni chojnówki (motyl, szkodnik

drzew sosnowych), w wyniku czego zostają zniszczone duże obszary Puszczy Noteckiej.

Inwazja tego szkodnika jest impulsem do rozwoju tartaków, które pozyskują drewno ze

zniszczonych lasów. Występujące na terenie Sierakowa i okolic pokłady węgla brunatnego są

eksploatowane m.in. w kopalni „Wanda”. W 1924 r. zawiązana zostaje Huta Szkła „Warta”

działająca do dzisiaj. Co istotne dla późniejszego charakteru miasta, Sieraków zaczyna

zyskiwać i pokazywać swe walory turystyczne. Przesłanką do utworzenia na tym terenie

specjalnego ośrodka był rozkaz marszałka Józefa Piłsudzkiego, którego rezultatem w latach

1927-1928 był obóz szkoleniowy dla kadetów strzelnictwa. W 1929 r. założone zostają letnie

obozy przysposobienia wojskowego oraz wychowania fizycznego nad Jeziorem Jaroszewskim.

W tym okresie zaczyna powstawać ośrodek wypoczynkowy, który staje się podwaliną dla

rozwoju turystyki na tym terenie.

Pojezierny obszar, tradycje rybackie wpływają na utworzenie w 1939 r. w Sierakowie

pierwszej w Polsce szkoły rybactwa śródlądowego, która ma za zadanie kształcić młodzież w

zawodzie rybaka. Niestety rozwój miasta przerywa wybuch II wojny światowej. Miasto zajęte

przez okupantów hitlerowskich szybko doświadcza ich bezwzględności i okrucieństwa.

Zamknięte zostają polskie instytucje i szkoły, przejmowany jest majątek Polaków, sprowadzani

są osadnicy niemieccy (Jędrzejczak 2014).

Pod koniec stycznia 1945 r. Sieraków i okolice zostają wyzwolone z rąk niemieckich

okupantów. W okresie PRL, w gminie odbudowywane i uruchamiane w nowych realiach

systemowych są obiekty istniejące przed 1939 r. tj. Stado Ogierów, Huta Szkła „Warta”, szkoła

rybacka oraz cegielnia. W latach 50. XX wieku rozpoczyna się dynamiczny rozwój bazy

rekreacyjno-turystycznej w okolicach Jeziora Jaroszewskiego. Powstają liczne ośrodki

wczasowe świadczące usługi głównie dla pracowników różnych poznańskich zakładów pracy.

19


Siedzibą gminy jest miasto Sieraków, którego centralna zabudowa składa się głównie z

kamienic i domów o wielkości i formach typowych dla architektury XIX oraz pierwszej połowy

XX wieku, budynków gospodarczych oraz użyteczności publicznej. Elementem

urozmaicającym, choć nie w pełni wykorzystanym, jest położenie miasta nad rzeką Wartą.

Rzeka stanowiącą w przeszłości ważną drogę komunikacyjną i transportową, do dziś

pozostaje czynnikiem kształtującym krajobraz kulturowy gminy Sieraków, dzieląc teren gminy

na dwie części. Część na północ od Warty, prawie w całości zajęta jest przez lasy Puszczy

Noteckiej. Osadnictwo na tym terenie jest rozrzucone i przyjmuje postać kilku niewielkich

wiosek, pojedynczych leśniczówek oraz niewielkich osad leśnych, pełniących coraz częściej

funkcje rekreacyjne. Sieć osadnicza stopniowo zagęszcza się w kierunku południowym, w

kilku przypadkach mając związki z osadnictwem olęderskim. Południowa część gminy to teren

rolniczy, wyróżnia się typową zabudową zagrodową z licznymi zespołami dworsko-parkowymi

i folwarcznymi, które miały zasadniczy wpływ na kształtowanie się sieci osadniczej i formy

zabudowy na tym obszarze. Różnica poziomów w ukształtowaniu terenu gminy dochodzi

nawet do 30 m wysokości, co stanowi o znacznej atrakcyjności krajobrazowej. Ponadto,

charakterystyczne dla krajobrazu są liczne jeziora, wykorzystywane w gospodarce rybackiej

oraz w kilku przypadkach głównie turystycznie.

Na obszarze gminy Sieraków znajdują się bogate zasoby dziedzictwa i krajobrazu

kulturowego. Wpisem do rejestru zabytków województwa wielkopolskiego objęto:

- układ urbanistyczny Sierakowa,

- 4 obiekty sakralne (m.in. kościoły parafialne w Sierakowie i w Lutomiu),

- odbudowane budynki zamku w Sierakowie, w którym obecnie mieści się Muzeum Zamek

Opalińskich,

- 4 dwory i pałac (Chalin, Ławica, Lutomek, Lutom i Sieraków),

- 4 zespoły folwarczne (Chalin, Lutomek, Lutom i Ławica),

- 5 parków (Chalin, Ławica, Lutomek, Lutom, Sieraków),

- cmentarze poewangelickie m.in. w Bucharzewie, Lutomiu, Tucholi czy Sierakowie.

Oprócz wymienionych obiektów objętych wpisem do rejestru sporządzono także

wykaz ponad 250 innych zabytków nieruchomych, w tym ponad 100 zespołów obiektów

zabytkowych ujętych w gminnej ewidencji zabytków (tab. 3). Zdecydowana większość

zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy objętych ochroną skupiona jest na

20


terenie miasta Sieraków, jednakże znaczny potencjał kulturowy wykazują obszary wiejskie, co

może stanowić istotny czynnik rozwoju turystyki w tej gminie.

Tab. 3. Wykaz zabytkowych obiektów nieruchomych w ewidencji konserwatorskiej.

Miejscowość Ukł

ad u

rban

istyc

zny

Zabu

dow

a m

iesz

kaln

a

Obi

ekty

sak

raln

e

Budo

wni

ctw

o ob

ronn

e

Obi

ekty

uży

tecz

nośc

i pub

liczn

ej

Obi

ekty

prz

emys

łow

e i g

ospo

darc

ze

Pała

ce i

dwor

y

Zesp

oły

folw

arcz

ne

Budo

wni

ctw

o w

iejs

kie

Park

i

Cmen

tarz

e

Bucharzewo 5Chalin 1 1 1Chorzępowo 3 4 3Góra 5 1 1Grobia 1 1Grobia-Jaroszewo 2Grobia-Sprzeczno 2Izdebno 2 1 1Jeziorno 2Kaczlin 7 2 3Kaczlin-Olendry 3Kłosowice 2 1Lesionki 1Lutom 4 1 1 1Lutomek 6 1 1 1Lutomek-Sośnia 1Ławica 1 1 1Marianowo 5 1Przemyśl 2 1Sieraków 1 167 3 1 11 6 2Tuchola 3 1 3Źródło: opracowanie M. Szczepańska.

Na terenie gminy Sieraków zabytki ruchome skupione są głównie w obiektach

sakralnych (wystrój i wyposażenie kościołów w Sierakowie i Lutomiu) oraz w obiektach Stada

Ogierów (kolekcja powozów konnych) i Muzeum Zamku Opalińskich (sarkofagi rodu

Opalińskich i cynowy puchar cechu kowali).

Na terenie gminy zinwentaryzowano 14 kapliczek i figur przydrożnych (ryc. 6).

21


Źródło: fot. M. Szczepańska. 2014.

Ryc. 6. Przydrożna figura z cennym starodrzewem - ważny element krajobrazu kulturowego

wsi.

Drogom towarzyszą liczne aleje drzew, często pomnikowych, natomiast polom

uprawnym – zadrzewienia śródpolne, co urozmaica rolniczą przestrzeń gminy (ryc. 7).

Niestety tradycyjne ogrody podokienne, sady oraz elementy małej architektury

ogrodowej zastępowane są nowoczesnymi formami. Podobny trend zauważa się w

budownictwie, zwykle jednorodzinnym – niekiedy forma, skala, kolorystyka detal

architektoniczny obiektów odstają od lokalnej tradycji budowlanej. Działania te skutkują

brakiem harmonii w krajobrazie kulturowym gminy, wpływają na niego niekorzystnie.

Jednakże wszystkie wymienione zasoby dziedzictwa kulturowego wraz z bogatym tłem

historycznym i urozmaiconym krajobrazem kulturowym, mogą stanowić interesujące i

atrakcyjne uzupełnienie walorów przyrodniczych oraz oferty turystyczno-rekreacyjnej gminy

(ryc. 8).

22



Ryc. 7. Przydrożna aleja drzew charakterystyczna dla krajobrazu kulturowego wsi w gminie

Sieraków.

Źródło: fot. M. Szczepańska 2014.

Ryc. 8. Przykład dobrych praktyk – budynek Gościńca Jaroszewskie Wzgórze wpisany jest

do ewidencji zabytków.

23


Znaczna część zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy Sieraków

objętych ochroną stanowi istotny walor turystyczny.

Obiekty sakralne

Jednym z najważniejszych obiektów sakralnych w gminie Sieraków jest kościół

parafialny p.w. NMP Niepokalanie Poczętej przy ul. Poznańskiej - manierystyczna świątynia

wzniesiona została dla zakonu bernardynów w latach 1619 – 1639, według projektu

architekta i budowniczego z północnych Włoch Krzysztofa Bonadury Starszego. Kościół jest w

bardzo dobrym stanie technicznym, prowadzone są w nim bieżące prace remontowe i

konserwatorskie. Przy kościele znajduje się plebania wzniesiona po 1817 r. na

pozostałościach jednego ze skrzydeł dawnego klasztoru bernardynów. Na terenie kościelnym

przy ul. Poznańskiej znajduje się również fragment muru klasztornego wraz z bramą. Bryła

kościoła jest dominantą w panoramie miasta (ryc. 9). Obok kościoła znajduje się

zaprojektowany i zrewitalizowany w 2013 r. park miejski im. św. Jana Pawła II z bogatym

starodrzewem i infrastrukturą sportowo-rekreacyjną.


Ryc. 9. Widok na kościół parafialny p.w. NMP Niepokalanie Poczętej w Sierakowie spod

Zamku Opalińskich.

W Sierakowie zachował się również kościół ewangelicki. Zbudowany w technice

szachulcowej, usytuowany jest na skarpie nad brzegiem Warty. Powstał w latach 1782 –

1785, z fundacji ówczesnego właściciela miasta Piotra Mikołaja Gartenberga-Sadogórskiego,

24


jako salowa świątynia z zamkniętym trójbocznie prezbiterium oraz charakterystyczną niską

wieżą w dachu od strony południowej. Do 1945 r. wykorzystywany był przez gminę

ewangelicką, następnie użytkowany jako magazyn. W 2010 r. doszło do katastrofy

budowlanej - zawaliła się wieża w południowej części świątyni. Kościół ten jest jednym z

najgorzej zachowanych obiektów zabytkowych gminy z wpisanych do rejestru zabytków (ryc.

10). Właściciel obiektu – gmina Sieraków – czyni starania związane z pozyskaniem

zewnętrznych środków finansowych na jego rewitalizację. W 2013 r. opracowana została

kompletna dokumentacja odbudowy tego zabytku i utworzenia w nim Muzeum Rybactwa

Śródlądowego i Ochrony Wód z funkcją biblioteczną.


Ryc. 10. Ruiny kościoła poewangelickiego w Sierakowie.

Przy ul. Sokoła znajduje się dawna synagoga pochodząca z około 1880 r. Po 1945 r.

zaadaptowana została na kino, w wyniku, czego całkowicie zmieniono jej wnętrze. Ocalała

natomiast jej elewacja, zdobiona charakterystycznymi neoromańskimi półkolistymi arkadami.

Synagoga stanowi obecnie własność prywatną, a jej właściciel wykonał prace remontowe

związane z adaptacją budynku na lokal handlowy. Stan zachowania budynku należy ocenić

jako dobry.

Na terenie gminy znajduje się wpisany do rejestru zabytków kościół p.w. św. Andrzeja

i NMP Wspomożenia Wiernych w Lutomiu, wzniesiony w latach 1753 –1762 na miejscu

wcześniejszej drewnianej świątyni z fundacji ówczesnej właścicielki wsi Anny Marii z

KolovrathówBrühlowej. Jest to murowana, jednonawowa świątynia z prosto zamkniętym

25


prezbiterium, nakryta niskim dwuspadowym dachem. Od strony południowej do nawy

dostawiona jest 3-kondygnacyjna wieża (ryc. 11). W 2004 r. odnowiono wnętrze kościoła.

Stan zachowania świątyni należy ocenić jako dobry. Bryła kościoła stanowi silną dominantę w

panoramie wsi.


Ryc. 11. Kościół p.w. św. Andrzeja i NMP Wspomożenia Wiernych w Lutomiu – silna

dominanta w panoramie wsi.

Obiekty obronne

Na terenie gminy znajdują się pozostałości zamku Opalińskich w Sierakowie,

pochodzącego z przełomu XIV i XV wieku. Na bazie dawnych piwnic zrekonstruowano jedno

skrzydło zamku Opalińskich. Przeprowadzone w latach 90. XX wieku badania architektoniczne

wykazały, że zamek był budynkiem z dwoma równoległymi skrzydłami mieszkalnymi z tzw.

przewiązką, ujmującymi niewielki dziedziniec pośrodku. Wjazd do niego prowadził od strony

wschodniej przez most nad fosą. W wyniku pożaru miasta w 1817 r. zamek został mocno

zniszczony, jego pozostałości rozebrano w pierwszej połowie XIX wieku, zachowując jedynie

piwnice ze skrzydła południowego. Odbudowane w latach 90. XX wieku skrzydło zamku

uzyskało bryłę 2-kondygnacyjnego budynku, nakrytego dwuspadowym dachem. Z uwagi na

brak źródeł faktograficznych bryła została maksymalnie uproszczona, zachowano natomiast

elementy ocalałe w partii dawnych piwnic, które stanowią przyziemie odbudowanego

skrzydła. Stan zamku należy ocenić jako dobry. W budynku utworzono Muzeum Zamek

26


Opalińskich. Eksponowane w przyziemiach zamku sarkofagi z XVII wieku stanowią zespół

unikalny w skali Wielkopolski. W obiekcie organizowane są wystawy o charakterze czasowym,

wykłady, koncerty i warsztaty teatralne.

Obiekty zabudowy przemysłowej i gospodarczej

Ciekawym zespołem zabudowy gospodarczej zachowanym we wschodniej części

Sierakowa są budynki stada ogierów, których historia sięga 1829 r. Powstały one w miejscu

dawnego folwarku zamkowego. Zgrupowane są wokół dwóch dziedzińców. Starszy

chronologicznie jest dziedziniec północny, zabudowany z trzech stron późnoklasycystycznymi

budynkami stajennymi z pawilonami mieszkalnymi w narożach, zamknięty od północy

pałacem, za którym rozciąga się rozległy park w stylu angielskim z licznymi pomnikami

przyrody (np. 600-letni dąb). Od frontu pałac osłaniają 120-letnie cyprysiki nutkajskie i

główny dziedziniec z czteroma ponad 200-letnimi dębami oraz płytą wystawową do

prezentacji koni. W latach 2006–2007 przeprowadzono generalny remont pałacu – wnętrz i

fasady wraz z adaptacją na cele administracyjno-turystyczne. Na terenie głównego podwórza

folwarcznego znajdują się 4 stajnie oraz 4 pawilony mieszkalne. Przy wjeździe do folwarku

położony jest budynek tzw. ambulatorium, który jest w dość dobrym stanie technicznym.

Wokół drugiego podwórza znajdują się kolejne stajnie (nr V i VI) oraz budynek mieszkalny

pracowników stada tzw. biały domek. W obiekcie oferowane są kursy jazdy konnej pod okiem

kadry instruktorów i trenera w terenie lub w krytej ujeżdżalni oraz treningi indywidualne.

Organizowane są tu zawody konne i pokazy mini woltyżerki na konikach polskich. Stado

posiada również interesującą ofertę noclegów oraz imprez integracyjnych, a także prowadzi

pensjonat dla koni oraz wynajem powozów.

Dwory i pałace

Najstarszy dwór (z XVII, a może nawet XVI wieku) wraz z parkiem znajduje się w

Chalinie, gruntownie przebudowany około 1800 r. Obiekt ten jest siedzibą Ośrodka Edukacji

Przyrodniczej popularyzującego wiedzę o przyrodzie utworzonego w 1991 r. Sierakowskiego

Parku Krajobrazowego. Odbywają się tu zajęcia z edukacji przyrodniczej dla dzieci i młodzieży,

liczne kursy, warsztaty, konferencje, spotkanie integracyjne, istnieje także możliwość noclegu.

W dworku znajdują się trzy ekspozycje przyrodnicze, sala dydaktyczna oraz pomieszczenia

klubowe. W skład ekspozycji przyrodniczych wchodzą: zagrożenia środowiska, zwierząt

27


występujących na terenie Sierakowskiego Parku Krajobrazowego wraz z kolekcją poroży,

motyli, imitacją jaskini. Stan dworu należy ocenić jako bardzo dobry, wszelkie remonty

prowadzone są na bieżąco. W znacznie gorszym stanie znajdują się budynki folwarczne

stanowiące własność prywatną. Nieznacznym utrudnieniem może być dojazd do obiektu.

Z początku XIX wieku pochodzi klasycystyczny dwór w Ławicy, który w 2001 r.

zakupiony został od ówczesnej Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa przez prywatną

spółkę. Przeprowadzony kapitalny remont budynku dworu oraz części budynków

gospodarczych doprowadził do przywrócenia dawnego wyglądu elewacji wraz z ich

dekoracją. Rekonstrukcję tę oparto na zachowanych zdjęciach archiwalnych. Prace

remontowe zakończyły się w 2004 r. Stan dworu należy ocenić jako bardzo dobry.

Z końca XIX wieku pochodzi niewielki dwór w Lutomku, stanowiący własność osoby

prywatnej, która nabyła go od Agencji Nieruchomości Rolnych.

Kolejnym dworem jest pochodząca z początku XX wieku okazała budowla w Lutomiu,

własność prywatna. Obiekt jest dozorowany, ogrzewany, wykonano w nim prace remontowe i

uszczelniono pokrycie dachowe, kompletne są rynny i rury spustowe. Konieczna jest jednak

kontynuacja prac remontowych dworu.

Zespoły folwarczne

Na terenie gminy znajduje się 10 zespołów folwarcznych, z czego 2 wpisane do

rejestru zabytków oraz ujęte w ewidencji. Pierwszy z nich, znajdujący się w Lutomku –

stanowi własność prywatną nabytą od Agencji Nieruchomości Rolnych. Zespół folwarku

stanowią: stajnie wyjazdowa i z budynkiem kieratu, spichrz, obora i jałownik – wyróżniają się

one wśród budownictwa folwarcznego w Wielkopolsce z uwagi na fakt, że wzniesione zostały

z kamienia (ryc. 12).

Zabudowania gospodarcze są w części odbudowane i wykorzystywane na cele

prowadzonej przez obecnego właściciela gospodarki rolnej. Niektóre z obiektów wymagają

przeprowadzenia prac remontowych. W najgorszym stanie technicznym jest stajnia z

budynkiem kieratu oraz sąsiedni spichlerz. Pozostałe obiekty są w stanie średnim.

28



Ryc. 12. Zabudowania folwarczne w Lutomku.

Do rejestru zabytków wpisano także dziedziniec gospodarczy w Ławicy, ale bez

zabudowy. Obecnie teren całego podwórza znajduje się w rękach właściciela, który prowadzi

systematyczne prace remontowe i konserwatorskie, m.in. przywrócono dawny wygląd

budynku gospodarczego z gołębnikiem oraz formę dachu i kamienną licówkę elewacji.

W centralnej części Grobi znajdują się pozostałości po zabytkowej gorzelni (ryc. 13).


Ryc. 13. Pozostałości po zabytkowej gorzelni w Grobi / obecnie w odbudowie.

29


Właściciel obiektu podjął prace remontowe, co w przyszłości może pozytywnie

wpłynąć na krajobraz tej wsi i jej funkcje turystyczno-rekreacyjne.

Zabudowa mieszkalna

Jednym z obiektów zabudowy mieszkaniowej wpisanych do rejestru zabytków jest

dom przy ul. 8 Stycznia nr 7 w Sierakowie pochodzący z początku XIX wieku, stanowiąc

przykład tradycyjnej zabudowy miasta z tego okresu. Dom w dość dobrym stanie

technicznym, stanowi obecnie własność prywatną. Przy ul. Poznańskiej nr 14zachował się

budynek szpitala św. Ducha, w którym znajdowały się niegdyś mieszkania dla ubogich.

Obiekt ten do 2004 r. stanowił własność sierakowskiej parafii. W 2004 r. zakupiony został

przez osobę prywatną, która rozpoczęła kapitalny remont obiektu – m.in. przemurowano

część ścian, wykonano nowe stropy, zamontowano nową więźbę dachową. Budynek ten pełni

funkcję mieszkalną i po remoncie jego stan należy ocenić jako bardzo dobry.

W miejscowości Bucharzewo znajduje się dom nr 16. W latach 70. XX wieku powstała

w nim baza noclegowa, którą nazwano „Chatą Zbójców” i była własnością Almaturu. Obecnie

stanowi własność prywatną i jest obiektem turystycznym dostępnym dla wszystkich. Poza

bazą noclegową oferuje się bogaty program turystyczno-rekreacyjny. Stan techniczny obiektu

należy ocenić na dobry.

Parki

Na terenie gminy znajduje się 5 parków krajobrazowych, które wpisane są do rejestru

zabytków.

Park w Chalinie, o pow. 3 ha, z połowy XIX wieku jest użytkowany przez Zespół

Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego. Stanowi on otoczenie

funkcjonującego tu Ośrodka Edukacji Przyrodniczej. Na jego terenie znajduje się kilka

pomnikowych drzew, m.in. kasztan jadalny i platan. Park jest w dobrym stanie.

Przeprowadzona została jego rewaloryzacja, na bieżąco prowadzone są prace porządkowe i

pielęgnacja drzewostanu. W bezpośrednim otoczeniu parku znajduje się polana edukacyjna z

wigwamem.

Park w Lutomiu, o pow. 3 ha z drugiej połowy XIX wieku jest dobrze zachowany, choć

układ kompozycyjny został mocno zniekształcony przez niekontrolowane zakrzaczenia i brak

pielęgnacji w poprzednich latach. Z pierwotnego układu zachowało się częściowo ogrodzenie,

30


brama wjazdowa, aleja dojazdowa, podjazd, pierwotny drzewostan. W parku

przeprowadzono prace porządkowe i wstępne prace sanitarne. Konieczne jest

kontynuowanie tych prac oraz dokonanie rewaloryzacji założenia w celu odtworzenia

dawnego układu.

W Lutomku znajduje się park o pow. 2,8 ha z połowy XIX wieku, stanowiący otoczenie

dworu. Park utrzymany w stanie dobrym, prace sanitarne i porządkowe wykonywane są na

bieżąco.

Park w Ławicy o pow. 6,3 ha z przełomu XVIII/XIX wieku jest położony na zboczu

opadającym tarasowo w kierunku Jeziora Ławickiego. Właściciel wykonał w nim prace

porządkowe, sanitarne i rewaloryzacyjne, a także część prac związanych z oczyszczeniem

systemu wodnego oraz z uregulowaniem stosunków wodnych na terenie parku.

Założenie parkowe w Sierakowie o pow. 6 ha z pierwszej połowy XIX wieku jest w

stanie dobrym, prace porządkowe, sanitarne i pielęgnacyjne prowadzone są na bieżąco,

układ kompozycyjny czytelny. Zalecane jest przeprowadzenie pełnej rewaloryzacji parku i

przywrócenie pierwotnego układu kompozycyjnego oraz uatrakcyjnienie założenia

parkowego pod kątem ruchu turystycznego.

Cmentarze

Na terenie gminy Sieraków znajduje się 19 cmentarzy, w tym jeden wpisany do

rejestru zabytków – cmentarz ewangelicki w Bucharzewie. Pozostałe cmentarze figurują w

ewidencji wojewódzkiej, w tym:

- 3 cmentarze rzymsko-katolickie, w tym przykościelny,

- 12 cmentarzy ewangelickich,

- cmentarz-mogiła Powstańców Wielkopolskich na Pławiskach,

- 2 pojedyncze mogiły z czasów II wojny światowej oraz miejsce pochówku żołnierzy z czasów

wojen napoleońskich w Grobi.

Cmentarz w Grobi jest prawdopodobnie jedynym znanym miejscem pochówku

żołnierzy napoleońskich na obszarze dawnego województwa poznańskiego. Cmentarze

katolickie są utrzymane w dobrym stanie, natomiast cmentarze ewangelickie, z wyjątkiem

Bucharzewa, w stanie złym – zdewastowane, zarośnięte, wymagające przeprowadzenia

podstawowych prac porządkowych.

Ponadto, jako atrakcyjne dla ruchu turystycznego należy wymienić również m.in.:

31


- układ urbanistyczny Sierakowa,

- zabudowania nieczynnej stacji kolejowej oraz most kolejowy w Sierakowie,

- zabudowa dawnego szpitala ewangelickiego w Sierakowie,

- zespoły leśniczówek: Gospódka, Kukułka, Borowy Młyn i Pławisko.

Na trasie pomiędzy wsią Kwilcz a Sierakowem znajduje się punkt widokowy „Góra

Głazów”, z którego można oglądać dolinę Warty i Puszczę Notecką. Wzgórze ma 104 m

n.p.m. i znajduje się na nim 9 m w obwodzie głaz granitowy i kilka mniejszych głazów

narzutowych.

Innym atrakcyjnym granitem o obwodzie 11 m jest znajdujący się w Lutomiu tzw.

Diabelski Kamień, z którym związane są miejscowe legendy i opowieści. Atrakcję turystyczną

stanowi także obiekt dostrzegalni przeciwpożarowej o wysokości 32 m, z którego można

podziwiać walory Puszczy Noteckiej. Wieża ta jest otwarta podczas dyżurowania

pracowników, przeważnie podczas ładnej pogody, co zapewnia dobrą widoczność.

Istotnym uzupełnieniem atrakcyjności turystycznej gminy Sieraków jest bogaty

kalendarz imprez cyklicznych tj.: Triathlon Sieraków, wydarzenia związane z jeździectwem i

hippiką (Memoriały: im. Kazimierza Nowickiego, im. Tadeusza Czermiskiego, Dni Konia,

Tarpaniada), Dni Ziemi Sierakowskiej, Wielkopolskie Spotkania Sportowe UTW w Sierakowie,

koncerty muzyki organowej i kameralnej, festiwal akordeonowy, a także letnie koncerty

muzyczne (w 2014 r. m.in. Lato z Radiem, Beach Time Festival, Human Art Festiwal). Na

terenie gminy działa również Sierakowskie Bractwo Strzeleckie, które sięga swoim

początkiem roku 1641, a reaktywowane zostało 15 grudnia 2008 r.

32


3. Infrastruktura turystyczna i ruch turystyczny

3.1. Baza noclegowa i ruch turystyczny

Stan infrastruktury turystycznej, dostępność jej obiektów i urządzeń oraz działalność

podmiotów, którym one podlegają decydują o ocenie jakości wypoczynku przez turystów

przebywających w danym regionie. Uznaje się, że najważniejszym elementem

zagospodarowania turystycznego regionu jest baza noclegowa, na którą składają się obiekty i

urządzenia umożliwiające turyście nocleg poza miejscem jego stałego zamieszkania.

W 2013 r. według informacji GUS, które umożliwiają porównanie danych dla gminy z

innymi gminami w powiecie i regionie Sieraków oferował 898 całorocznych miejsc

noclegowych w 12 turystycznych obiektach noclegowych (tab. 4).

Tab.4. Baza noclegowa gminy Sieraków na tle regionu i kraju w 2013 r.

obiektyogółem

obiekty całoroczne

miejscanoclegowe

ogółem

miejscanoclegowecałoroczne

udzielonenoclegi

POLSKA 9775 6661 679445 464652 33126462Powiat międzychodzki 25 10 2127 788 77089Międzychód 8 2 638 122 10876Sieraków 11 5 898 328 45891Sieraków - miasto 8 3 794 254 40840Sieraków - obszar wiejski 3 2 104 74 5051

Źródło: GUS Bank Danych Lokalnych.

Na gminę przypada zatem 44% ogólnej liczby obiektów noclegowych powiatu

międzychodzkiego i 42% wszystkich miejsc noclegowych. Świadczy to o dużej koncentracji

powiatowej bazy noclegowej w gminie Sieraków. W gminie Międzychód skoncentrowanych

jest odpowiednio 32% obiektów i 30% miejsc noclegowych powiatu. Dynamikę liczby

obiektów i miejsc noclegowych gminy Sieraków w latach 1995-2013 przedstawia ryc. 14.

W analizach poziomu rozbudowy bazy noclegowej częściej niż liczba obiektów stosuje

się mierniki odnoszące się do liczby miejsc noclegowych oferowanych przez te obiekty.

Wskaźnik nasycenia bazą turystyczną wyrażony liczbą miejsc noclegowych przypadających na

1 km2, zwany wskaźnikiem Charvata wynosi dla gminy Sieraków 4,5. Wartość wskaźnika jest

tu bardzo wysoka, prawie dwukrotnie wyższa niż przeciętnie dla Polski (2,2) i prawie

trzykrotnie większa od przeciętnych wartości dla województwa (1,4).

33


Liczba turystycznych obiektów noclegowych

Liczba miejsc noclegowych

Źródło: U. Kaczmarek na podstawie Banku Danych Regionalnych GUS.

Ryc.14. Dynamika bazy noclegowej gminy Sieraków w latach 1995-2013.

Podstawowym miernikiem rozwoju funkcji turystycznych w regionie jest wskaźnik

Baretjea i Deferta, wyrażony liczbą miejsc noclegowych przypadających na 100 mieszkańców

(Baretje, Defert 1972). Przyjmuje się, że funkcje turystyczne danego terenu są dobrze

rozwinięte a obszar zaczyna pełnić funkcje turystyki pobytowej, kiedy wartość tego wskaźnika

przekracza 100. Obszar gminy Sieraków ze względu na niską wartość tego wskaźnika (10,2

przy przeciętnej dla Polski 1,8 oraz 1,2 dla województwa wielkopolskiego), nie charakteryzuje

się monofunkcyjnością turystyczną, typową dla np. nadmorskich miejscowości

wypoczynkowych.

W 2013 r. z noclegów w obiektach turystycznych na terenie gminy Sieraków

skorzystało łącznie 46402 turystów, co stanowiło połowę noclegów udzielonych w powiecie

międzychodzkim, z czego 41351 (89%) w mieście i 5051 na obszarach wiejskich. Turyści

zagraniczni stanowią niewielki odsetek ogólnej liczby turystów na terenie gminy (3%).

Wskaźnik intensywności ruchu turystycznego (wskaźnik Schneidera) wyrażony liczbą

turystów korzystających z noclegów, przypadającą na 1000 mieszkańców (Szromek. 2012) dla

gminy wynosi 5187. Jego wartość jest siedmiokrotnie wyższa niż przeciętnie w Polsce (724) i

ponad dwukrotnie wyższa niż średnio w powiecie międzychodzkim (2047). Intensywność

ruchu turystycznego wyrażona liczbą turystów przypadających na miejsce noclegowe w

gminie Sieraków osiąga wartość 51 osób/miejsce, co jednocześnie jest wskaźnikiem dużo

wyższym niż przeciętnie w powiecie międzychodzkim (36,2) i średnio w Polsce (48,7).

Cechą charakterystyczną dla struktury przestrzennej bazy noclegowej w gminie

Sieraków jest szczególnie w ostatnich latach rosnący udział obszarów wiejskich w ogólnej

liczbie gminnych obiektów, miejsc noclegowych oraz udzielonych noclegów, przy spadku tych

wskaźników w mieście.

Trzeba jednak podkreślić, że przedstawiona analiza stanu bazy noclegowej dotyczy

jedynie rejestrowanych statystycznie obiektów noclegowych w ramach tzw. turystycznych

34


zakładów zbiorowego zakwaterowania. Na rzeczywisty poziom wyposażenia regionu w bazę

noclegową obok zakładów zbiorowego zakwaterowania składa się wiele prywatnych

obiektów noclegowych, w tym gospodarstwa agroturystyczne itp. Stan bazy noclegowej

gminy Sieraków po uwzględnieniu wszystkich kategorii istniejących obiektów w ramach

inwentaryzacji przeprowadzonej w czerwcu 2014 r. zwiększa się (tab. 5). W sumie w gminie

funkcjonuje 19 ośrodków turystycznych i 16 gospodarstw agroturystycznych, które oferują

1552 miejsca noclegowe. Rocznie z tych miejsc korzysta ponad 53 tys. turystów.

Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród mieszkańców i turystów

wskazują, że baza noclegowa została przez obie grupy respondentów oceniona najwyżej na

tle pozostałych elementów bazy turystycznej gminy. Ponad 51% turystów i 48% mieszkańców

oceniło bazę noclegową jako dobrą, a dalsze 43% turystów i 47% mieszkańców jako średnią.

Tab.5. Stan bazy noclegowej w gminie Sieraków w czerwcu 2014 r.

Obszar Rodzaj obiektów Liczbaośrodków

Liczba miejscnoclegowych

Liczba turystówkorzystających z

noclegówMiasto ośrodki turystyczne 13 1165 49800

agroturystyka 7 80 415razem 20 1245 50215

Wieś ośrodki turystyczne 6 191 6800agroturystyka 9 116 1340razem 15 307 8140

Gmina razem

ośrodki turystyczne 19 1356 56600agroturystyka 16 196 1775razem 35 1552 58355

Źródło: wyniki badań ankietowych bazy noclegowej gminy Sieraków.

Na pytanie jaki rodzaj bazy noclegowej powinien się rozwijać w gminie najwięcej

wskazań (ponad 32%) dotyczyło małych pensjonatów, po 23% dużych ośrodków

wypoczynkowych i gospodarstw agroturystycznych, natomiast 11% "drugich domów" oraz

8% luksusowych hoteli.

Charakteryzując ruch turystyczny w gminie wykorzystano wyniki badań ankietowych

dotyczących rozwoju funkcji turystycznych Sierakowa przeprowadzonych wśród 200 turystów,

którzy przebywali na terenie gminy w czerwcu, lipcu i sierpniu 2014 r.

35


Wśród ankietowanych 52,8% stanowiły kobiety. Pod względem wieku dominowały

osoby młode (25-40 lat) - 41%, młodzież (18-25 lat) stanowiła 31%, w dalszej kolejności były

osoby w wieku 40-60 lat - 23% i osoby starsze - 5%. Najliczniejszą grupę turystów (20%)

stanowili mieszkańcy Poznania, pozostali reprezentowali ogólnie ujmując Wielkopolskę

(gminy sąsiadujące: Kwilcz, Międzychód, Wronki, Szamotuły, gminy wokół Poznania: Suchy

Las, Kostrzyn, Pobiedziska, miasta: Wolsztyn, Ostrów Wlkp., Pniewy, Gniezno, Kalisz) - około

40%. Kolejną grupę stanowili mieszkańcy gmin sąsiednich województw, głównie lubuskiego

(Gorzów Wlkp., Międzyrzecz, Zielona Góra) - 10%, oraz zachodniopomorskiego (Szczecin),

kujawsko-pomorskiego (Bydgoszcz, Nakło, Inowrocław), pomorskiego (Gdańsk) i kilka osób

(około 5) z Warszawy, Łodzi, Białegostoku i Śląska. Wskazuje to na szeroki zasięg przestrzenny

oddziaływania Sierakowa jako miejsca wypoczynku letniego w kraju. Szczególnie dotyczy to

specjalistycznej turystyki (konnej).

Prawie połowa turystów (49%) przyjechała do Sierakowa pierwszy raz. Fakt, że

pozostali byli tu już wielokrotnie oznacza dość mocno ugruntowaną pozycję Sierakowa na

mapie miejsc letniego wypoczynku w Polsce.

Na pytanie czym kierowano się przy wyborze miejsca wypoczynku w 60% wskazywano

ceny noclegów, w 30% położenie, a wśród pozostałych przyczyn najczęściej znajdowało się

polecenie przez znajomą osobę czy namowa na wspólny wyjazd. Nie dziwi zatem, że wśród

form organizacji przyjazdu obok przyjazdu z rodziną (40%) znaczący udział ma przyjazd z

grupą znajomych (33%). Około 1/5 turystów przyjechała indywidualnie. Zdecydowana

większość ankietowanych latem turystów spędza w Sierakowie kilka dni (69,5%), a 22,5%

ankietowanych ponad tydzień. Udział jednodniowych wypoczywających był niewielki (8%).

Ponad 67% turystów w czasie swojego pobytu w Sierakowie nocowało w ośrodku

wypoczynkowym. Po około 10% korzystało z noclegów w gospodarstwach agroturystycznych

lub u znajomych. Udział pól kempingowych w strukturze bazy noclegowej jest niewielki i

wynosi około 4%.

Turyści wskazywali na typ usług z których korzystali w trakcie wypoczynku w

Sierakowie. Dominują wskazania usług rekreacyjnych (25%) i kulturalnych (odwiedziny

muzeum) - 21%, oraz rozrywkowych i gastronomicznych (po około 20%). Pojedyncze

wskazania na korzystanie z usług transportowych świadczą o konieczności rozwoju tego typu

usług dla turystów.

36


3.2. Baza gastronomiczna i towarzysząca

Bardzo istotnym elementem infrastruktury turystycznej jest baza gastronomiczna.

Jej znaczenie w procesie kształtowania produktu turystycznego oraz planowania intensyfikacji

ruchu turystycznego jest bardzo duże. Dobry standard i smaczne menu obiektów

gastronomicznych bezpośrednio wpływają na zadowolenie turystów i opinię na temat

odwiedzanego obszaru. Wśród obiektów bazy żywieniowej w Sierakowie znajdują się

restauracje, pizzerie, kawiarnie, cukiernie, puby, bary i mała gastronomia. Poza

wymienionymi obiektami możliwość wyżywienia istnieje w wielu gospodarstwach

agroturystycznych, jak również sezonowo w ośrodkach wypoczynkowych.

Dość bogatą ofertą rodzajową bazy gastronomicznej posiada miasto. Tam też działa

najwięcej lokali całorocznych i sezonowych, które nastawione są w pierwszej kolejności na

obsługę mieszkańców gminy. Na obszarach wiejskich mamy do czynienia z bazą żywieniową

związaną z ośrodkami turystycznymi. Dostępność oferty gastronomicznej jest zatem

wystarczająca pod względem liczby miejsc konsumenckich. O jakości usług gastronomicznych

świadczą wyniki badań ankietowych, przeprowadzonych wśród mieszkańców gminy i

turystów ją odwiedzających (por. tab. 6 i 7). Baza żywieniowa gminy została przez

mieszkańców oceniona jako średnia. Dość wysoki udział wskazań słabo oceniających

uzasadnia wg respondentów brak lokali z kuchnią regionalną/lokalną. Podobne wypowiadali

się turyści odwiedzający gminę.

Tab.6. Ocena zagospodarowania turystycznego gminy w opinii mieszkańców (% wskazań).

Ocena

bazanocle-gowa

bazagastronomiczna /kuchniaregional

na

oznaczenie szlakówturystycz

nych

tabliceinforma-cyjne odojaz-dach

standróg –

dostęp-nośćpa

rkin-gów

obiektysporto-

we irekrea-cyjne

roz-rywka(puby,impre-

zy)

kultura(wy-

stawy,kon-

certy)

czystość,porząde

k,bezpie-czeństw

odobra 48,4 26,4 39,9 36,0 18,8 36,3 18,1 49,6 33,2średnia 42,7 52,5 45,2 48,0 53,5 51,3 49,3 39,5 51,2zła 4,8 16,0 9,6 11,7 23,8 8,3 24,0 6,5 11,8nie wiem 4,2 5,0 5,2 4,4 3,8 4,1 8,6 4,4 3,8Źródło: wyniki badań ankietowych Sieraków 2014.

W ocenie pozostałych elementów infrastruktury turystycznej funkcjonującej na

terenie gminy Sieraków, to zdecydowanie wyżej oceniają poszczególne jej elementy

mieszkańcy, aniżeli turyści. Najsłabiej w ocenie obu grup wypada stan dróg i słaba

37


dostępność parkingów szczególnie akcentowana przez turystów. Turyści krytyczniej oceniają

również oznaczenia szlaków turystycznych i tablice informacyjne. Mieszkańcy wysoko

oceniają porządek i bezpieczeństwo w gminie oraz lokalne wydarzenia kulturalne. Najgorzej

natomiast wg nich wypada oferta rozrywkowa, w przeciwieństwie do wypowiedzi turystów

odwiedzających gminę, którzy ofertę rozrywkową Sierakowa oceniają najwyżej. Najniżej

oceniają dostępność obiektów i sprzętu sportowego (w tym szczególnie akcentowany jest

brak basenu) oraz kulturę.

Uzupełnieniem tej oceny były odpowiedzi na otwarte pytanie skierowane do turystów

- co powinno się zmienić w zagospodarowaniu gminy aby zwiększyć jej atrakcyjność

turystyczną? Wśród wskazań najczęściej pojawiały się postulaty dotyczące zwiększenia

imprez rozrywkowych, poprawy stanu dróg (zwłaszcza dojazdowych do działek letniskowych)

i ich oznakowania, stworzenia systemu komunikacji wewnątrz gminy dla turystów, rozbudowa

szlaków rowerowych i infrastruktury rowerowej (m.in. parkingów przy muzeum), rozwój

infrastruktury dla sportów wodnych, większej liczby kąpielisk, zwiększenia infrastruktury dla

osób starszych i niepełnosprawnych.

Tab.7. Ocena zagospodarowania turystycznego gminy w opinii turystów (% wskazań).

Ocenabaza

nocle-gowa

bazagastronomiczna /kuchniaregional

na

oznacze-nie

szlakówturysty-cznych

tabliceinforma-cyjne odojaz-dach

standróg –

dostęp-nośćpa

rkin-gów

obiektysporto-

we irekrea-cyjne

roz-rywka(puby,impre-

zy)

kultura(wy-

stawy,kon-

certy)

czystość,porząde

k,bezpie-czeństw

o

dobra 51,9 32,5 26,4 30,3 31,3 18,7 40,0 21,2 34,0średnia 34,9 43,1 39,1 42,6 40,4 35,4 39,0 43,9 40,6zła 8,5 18,8 21,8 20,0 21,7 21,2 8,7 15,7 8,6nie wiem 4,8 5,6 12,7 7,2 6,6 24,7 12,3 19,2 16,8Źródło: wyniki badań ankietowych Sieraków 2014.

Na pytanie skierowane do mieszkańców gminy - jakie działania powinny być podjęte

przez władze gminy aby mieszkańcom żyło się lepiej? - dominują odpowiedzi związane z

koniecznością zwiększenia miejsc pracy, sprowadzenia inwestorów (również turystycznych).

Sytuacja na rynku pracy jest wśród mieszkańców niezwykle istotnym problemem. Świadczy o

tym chociażby struktura odpowiedzi na pytanie - Na jakiej gminie Sieraków mógłby się

wzorować? Która z gmin w regionie jest najbardziej atrakcyjna do życia i dlaczego? Otóż

wśród ogółu wskazań 70% dotyczyło Tarnowa Podgórnego, bo jest bogatą gminą i oferuje

38


dużą liczbę miejsc pracy. Także Międzychód wskazywany był z uwagi na miejsca pracy (w

pojedynczych wypowiedziach jako miasto zielone). Wśród wypowiedzi mieszkańców

związanych z poprawą w zagospodarowaniu gminy dominowały postulaty tworzenia miejsc

publicznych, miejsc bezpiecznych spotkań, poprawy jakości dróg, zwiększenia ścieżek

rowerowych i poprawy komunikacji publicznej (między miastem i wsiami) ze szczególnym

uwzględnieniem pozyskanych z UE środków finansowych.

Mimo wielu krytycznych ocen oraz dostrzegania mankamentów w obsłudze ruchu

turystycznego 89% turystów jest zadowolonych z pobytu w Sierakowie. Na pytanie co by

przenieśli z Sierakowa do miejscowości w której mieszkają zdecydowana większość (90%)

wymienia walory przyrodnicze gminy: jeziora, lasy, klimat, krajobraz oraz konie. Aż 83%

respondentów uważa Sieraków za gminę atrakcyjną turystycznie, która kojarzy się z

wypoczynkiem, jeziorem, lasem. O atrakcyjności gminy decyduje w pierwszej kolejności

jezioro Jaroszewskie i plaża, a następnie Puszcza Notecka i Sierakowski Park Krajobrazowy

oraz Stado Ogierów. Kolejne miejsce na liście atrakcji turystycznych gminy zajmuje bogata

baza noclegowa, a zaraz potem imprezy sportowe organizowane na terenie gminy: triatlon,

zawody ratownicze i turnieje siatkówki plażowej.

Wśród preferowanych przez turystów kierunków rozwoju turystyki na terenie gminy

dominują dotychczasowe już dobrze rozwinięte. Zatem są to: letnia turystyka wypoczynkowa,

wodna (jeziora i rzeka Warta) oraz turystyka sportowa i jeździectwo konne. Ponadto uznaje

się potrzebę rozwoju turystyki aktywnej (amatorskiej), "zielonych szkół" dla dzieci, turystyki

dla osób niepełnosprawnych i seniorów oraz agroturystyki. Według ankietowanych turystów

słabe są perspektywy rozwoju turystyki uzdrowiskowej, geotermii, turystyki kolejowej i dla

singli.

Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców gminy pokazują, że aż 87% z

nich uważa Sieraków za gminę atrakcyjną turystycznie. Na tę atrakcyjność składają się

(podobnie jak wg turystów) w kolejności Jezioro Jaroszewskie i plaża, a następnie w takim

samym stopniu: Stado Ogierów, Puszcza Notecka i Zawody Triatlonowe. Tak, jak i wśród

turystów najmniej atrakcyjne są: jarmark Bożonarodzeniowy (organizacja od 2 lat

zawieszona) i festiwal akordeonowy (mały krąg odbiorców). Mieszkańcy podobnie, jak i

turyści za najbardziej wskazane kierunki rozwoju turystyki w gminie uznają turystykę letnią,

wodną i sportową, akcentując szczególnie potrzebę rozwoju turystyki całorocznej.

39


3.3. Szlaki turystyczne

Na obszarze gminy znajdują się szlaki różnych zarządców i o różnych zasięgach,

samorządów na szczeblu wojewódzkim, powiatowym i gminnym, Zarządu Parków

Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, Lasów Państwowych, Polskiego Towarzystwa

Turystyczno-Krajoznawczego. Dzięki temu różne podmioty łożą na oznakowanie tych szlaków

i informację o nich. Jednocześnie powoduje to ryzyko niespójności systemów szlaków i

informacji o szlakach.

Szlaki piesze

Obszar gminy Sieraków przecina gęsta sieć szlaków pieszych. Ich łączna długość około

200 km (geobaza ZPKWW i dane Piotrowski). Ważnym węzłem szlaków pieszych jest Sieraków

oraz położony w południowo-zachodniej części gminy Chalin (ryc. 15).

Źródło: opracowanie na podstawie geobazy Zarządu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego.

Ryc. 5. Szlaki piesze gminy Sieraków.

Szlaki piesze są wyczerpująco opisane i przedstawione na schemacie, który można

pobrać ze strony internetowej www.sierakow.pl. Opisy i schemat są autorstwa R.

Grochowiaka i są aktualne (ryc. 16). Szlaki piesze, co jest dobrą praktyką, posiadają

informację o dostępności dla turystów – kolarzy. Przez analizowany obszar przebiegają szlaki

40


łączące go z innymi obszarami, należą do nich fragmenty Drogi Świętego Jakuba oraz żółtego

szlaku pieszego Bydgoszcz – Ostroróg.

Rodzajem szlaków pieszych są trasy do nordic walking. Na terenie gminy Sieraków w

Chalinie znajduje się węzeł 6 różnej długości pętli z tablicami informacyjnymi pomagającymi

prawidłowo uprawiać tą formę aktywności. W miejscu, gdzie się wszystkie pętle rozpoczynają

(Ośrodek Edukacji Przyrodniczej w Chalinie) istnieje możliwość wypożyczenia kijków do

nordic walking, a nawet wynajęcia instruktora.

Sieci tras pieszych dopełniają ścieżki dydaktyczne, które znajdują się m. in. nad

jeziorem Lutomskim czy w okolicach Chalina.

Źródło: R. Grochwiak.

Ryc. 16. Schemat szlaków pieszych ze strony www.sierakow.pl.

Szlaki rowerowe

Szlaki rowerowe na wspomnianej stronie internetowej www.sierakow.pl opisane są w

sposób bardziej schematyczny. Szlaki rowerowe gminy Sieraków z regionalną siecią szlaków

rowerowych łączą należące do Wielkopolskiego Systemu Szlaków Rowerowych (Urząd

Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego): szlak rowerowy Stu Jezior oraz

Nadwarciański Szlak Rowerowy, odcinek zachodni – łącznie 30 km.

41


Poza tymi szlakami znajdują się w gminie Sieraków inne szlaki rowerowe. Ich łączna

długość, oszacowana na podstawie danych z geobazy Zarządu Parków Krajobrazowych

Województwa Wielkopolskiego, wynosi ponad 110 km.

Ścieżki rowerowe powstań narodowych – Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Ziemi

Międzychodzkiej, 3 pętle: Międzychodzka, Kwilecka i Sierakowska, z czego tylko Sierakowska

(długość około 26 km) znajduje się w analizowanej gminie.

Łącznie w gminie Sieraków znajduje się około 170 km szlaków rowerowych, przy czym

część z nich prowadzi tymi samymi trasami – zatem oznakowanych tras rowerowych jest

mniej (ryc. 17).

Źródło: opracowanie na podstawie geobazy Zarządu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego.

Ryc. 17. Szlaki rowerowe gminy Sieraków.

Warto zwrócić uwagę, że powiat międzychodzki, w skład którego wchodzi gmina

Sieraków należy do obszarów o najgęstszej sieci szlaków rowerowych w Wielkopolsce (ryc.

18).

42


Źródło: opracowanie własne na podstawie geobaz: Zarządu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego i Trial. pl.

Ryc. 18. Przybliżona gęstość szlaków rowerowych wg powiatów w województwie

wielkopolskim.

Gęstość wynosząca około 85 km szlaków na 100 km2 stawia gminę wśród najlepszych w

województwie.

Szlaki konne

Przez gminę Sieraków przebiega Wilczy Szlak Konny, którego docelowa długość to 240

km, co umożliwiać będzie wielodniowe wyprawy jeździeckie.

Przy tak dużej liczbie szlaków istotnym problemem staje się odpowiednie tymi

szlakami zarządzanie i ich utrzymanie. Generalnie sieć szlaków gminy Sieraków jest dobrze

utrzymana. Na uwagę zasługują między innymi „Przystanie turystyczne” na szlakach

rowerowych, które powstały m.in. z inicjatywy powiatu międzychodzkiego, gminy Sieraków i

lokalnych stowarzyszeń (głownie Ochotniczych Straży Pożarnych). Sieć szlaków nie jest

spójna. Czasami na dłuższych odcinkach kilka szlaków prowadzi tą samą trasą, a w innych

tych szlaków brakuje. Należy odpowiedzieć na pytanie czy sieć szlaków nie jest za gęsta oraz o

to czy szlaki na zbyt długich odcinkach nie idą tą samą trasą? Niespójne jest również

oznakowanie szlaków, a w wielu węzłach brakuje drogowskazów dotyczących wszystkich

szlaków. Warto uzupełnić w punktach węzłowych np. słupy z drogowskazami i informacjami o

43


wszystkich szlakach przez dany węzeł czy skrzyżowanie przechodzących. W wielu miejscach

tego typu rozwiązania się znajdują i ułatwiają poruszanie się. Miejscami oznakowanie

wymaga odnowienia lub wskazane byłoby trzymanie się jednego sposobu znakowania.

Brakuje opracowań prezentujących wszystkie szlaki jednocześnie. Warto stworzyć bazę

szlaków z informacją o zarządzającym oraz finansowaniu, dbać o coroczne sprawdzenie i

uzupełnienie oznakowania oraz o regularne (co 3 – 5 lat) odnawianie szlaku.

Na różnych mapach (Miasto i Gmina Sieraków, Top Novum Sp. z o.o. na zlecenie UG w

Sierakowie; Sierakowski Park Krajobrazowy, Danupol Sp. z o.o. na zlecenie ZPKWW;

OpenStreetMap.org) szlaki przebiegają miejscami w różny sposób (np. okolice Francuskiej

Góry).Istniejąca sieć szlaków pieszych i rowerowych stanowi dobrą bazę do organizowania

imprez turystyki kwalifikowanej oraz do promowania obszaru jako atrakcyjnego dla turystyki

aktywnej. Ponad to trasy nordic walking i ścieżki dydaktyczne czynią ten obszar sprzyjający

poprawianiu kondycji, dbaniu o zdrowie równocześnie ze zdobywaniem wiedzy ekologicznej.

Źródło: fot. K. Piotrowski. 2014.

Ryc. 19. Dwa szlaki niebieskie na jednym znaku przy drodze nr 150 Sieraków - Bucharzewo.

44



Ryc. 20. Zniszczony znak szlaku rowerowego „Powstań Narodowych” w okolicy Ośrodka

Edukacji Przyrodniczej w Chalinie.


Ryc. 21. Oznakowanie zbiegu szlaków niezgodne z instrukcją znakowania PTTK w okolicy

Ławicy.

Szlaki kajakowe

Na terenie gminy znajdują się trzy szlaki kajakowe. Jeden z nich rzeką Wartą

oznakowany w ramach Wielkiej Pętli Wielkopolski. Miejsca wodowania i przystosowania do

obsługi turystów są w Sierakowie i Chorzępowie. Pozostałe to lokalne szlaki kajakowe.

Możliwy jest spływ najdłuższą rzeką w gminie Oszczenicą na odcinku Jezioro Lutomskie -

Oszczenica, dalej Wartą do Sierakowa. Inny szlak to z Chalina - Jezioro Ławickie - Jezioro

Janukowo do Jeziora Koleńskiego położonego w gminie Międzychód.

45


4. Dostępność turystyczna

4.1. Informacja turystyczna

Informacja turystyczna obejmuje uporządkowany zbiór danych zorganizowanych w

system, w skład którego wchodzi sieć centrów i punktów IT, służących organizatorom i

konsumentom usług turystycznych. Powinien on być dostosowany do metod gromadzenia,

przetwarzania, weryfikowania oraz udostępniania danych. W potocznym rozumieniu ta

informacja obejmuje przekazywanie wszelkich danych interesujących turystę, odnoszących

się do bazy turystycznej i towarzyszącej, walorów turystycznych oraz innych zagadnień

pokrewnych. Dobra informacja turystyczna powinna być:

- merytoryczna: treść informacji powinna być dostosowana do zagadnień będących

przedmiotem zainteresowania określonych grup użytkowników,

- pełna: o różnym stopniu szczegółowości i dostosowana do oczekiwań użytkowników,

- selektywna: system informacyjny powinien umożliwiać budowanie łatwych i precyzyjnych

zapytań oraz skutecznie odnajdywać informacje,

- prawdziwa: od tego zależy wiarygodność całej bazy danych,

- aktualna: informacja zdezaktualizowana jest oceniana jak informacja nieprawdziwa,

- łatwo dostępna: poprzez rozbudowaną sieć punktów informacyjnych czynnych całą dobę,

dostęp do informacji w kilku językach,

- zrozumiała: łatwo przyswajalna przez odbiorcę,

46


- prezentowana w interesujący sposób: przyczynia się do tego świadczenie jej w różnych

formach poprzez dźwięk, obraz, animację, tekst1.

Informacja turystyczna jest świadczona w formie:

- wydawniczej: katalogi, przewodniki, foldery, mapy, słowniki, encyklopedie,

- medialnej: telewizja, prasa, radio, Internet – portale turystyczne, komputerowe systemy

informacji turystycznej,

- osobowej: pracownicy punktów informacji turystycznej, piloci, przewodnicy, znajomi.

Informacja turystyczna składa się z informacji krajoznawczej i funkcjonalnej.

Informacja krajoznawcza dotyczy walorów i atrakcji turystycznych, natomiast funkcjonalna

zawiera dane obiektów noclegowych, gastronomicznych, komunikacji oraz innych usług

niezbędnych uczestnikom i organizatorom turystyki.

Stan faktyczny

Na rynku wydawniczym nie ma przewodnika turystycznego po gminie Sieraków.

Zaktualizowane opisy miejscowości, jezior, rezerwatów i informacje praktyczne dotyczące

gminy można znaleźć w trzeciej części 8 wydania przewodnika W. Łęckiego (2012) Pojezierze

Międzychodzkie-Sierakowskie. Na końcu opisów miejscowości zebrane są dane o szlakach

pieszych przez nią przebiegających i z niej wychodzących. Ponadto w części drugiej

przewodnika są przedstawione przebiegi szlaków pieszych, kolarskich i motorowych oraz

ogólne informacje o turystyce wodnej i narciarskiej tego regionu. Przewodnik wydania VII jest

dostępny w wersji cyfrowej na stronie Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej2.

Opis terenów położonych w północnej części gminy znajdziemy w przewodniku

krajoznawczym po Puszczy Noteckiej autorstwa P. Andersa i W. Kusiaka (2011). Są tam

informacje dotyczące nadleśnictwa Sieraków oraz miejscowości: Błota, Borowy Młyn,

Bucharzewo, Kukułka, Marianowo i Sieraków. Przedstawiono przebieg 4 szlaków pieszych na

terenie gminy związanych z Puszczą Notecką oraz ścieżki dydaktycznej Ostępy Puszczy

Noteckiej w Bucharzewie.

Dostępny jest bezpłatnie dla turystów folder Sieraków się dzieje, odpoczywa,

wspomina wydany przez urząd gminy (ryc. 22). W nim znajdziemy informacje o bazie

1Kruczek Z., Walas B., 2004, Promocja i informacja turystyczna, Prokseknia, Kraków, s. 160.

2http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=242911&from=publication; [dostęp: 11.09.2014]

47

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=242911&from=publication


noclegowej, gastronomicznej, imprezach cyklicznych oraz plan centrum Sierakowa i mapkę

gminy.

Turysta może otrzymać bezpłatne foldery i ulotki dotyczące muzeum-zamku

Opalińskich, stada ogierów w Sierakowie, Historia i konie w Sierakowie. Z map dostępne są:

- Sieraków plan miasta i gminy (2014) wydane przez TopMapa, gdzie znajdziemy plan

Sierakowa w skali 1:60 000 i mapę gminy 1: 12 500, opisy szlaków turystycznych, bazę

noclegową, obszary chronione, zabytki i ciekawostki;

- Sierakowski Park Krajobrazowy (2013) wydany przez Zespół Parków Krajobrazowych

Województwa Wielkopolskiego, mieści się mapa w skali 1: 50 000, informacje o położeniu i

walorach przyrodniczych SPK, rezerwatach przyrody, ścieżkach przyrodniczych, o obiektach,

które warto zobaczyć (ryc. 23);

Źródło: fot. A. Kołodziejczak. 2014.

Ryc.22. Folder turystyczny Sieraków się dzieje, odpoczywa, wspomina.

48



Ryc. 23. Mapa Sierakowskiego Parku Krajobrazowego.

- Atlas rowerowy Krainy Stu Jezior – Powiatu Międzychodzkiego (2012) wydany przez Powiat

Międzychodzki, w którym jest rozdział Okolice Sierakowa z mapami i opisem szlaków

rowerowych (ryc. 24).


Ryc. 24. Atlas rowerowy Krainy Stu Jezior – Powiatu Międzychodzkiego.

Sporo informacji dotyczących walorów przyrodniczych i kulturowych gminy

znajdziemy w słowniku p.t. „Wielkopolska. Słownik Krajoznawczy” (2002). W nim są

umieszczone następujące hasła: Bucharzewo (s. 33), „Buki nad Jeziorem Lutomskim” (36),

„Cegliniec” (38), „Czaple Wyspy” (48), Jaroszewskie Jez. (114), Kłosowskie Jez. (117), Lutom

(187), Lutomek (187), Lutomskie Jez. (187), Ławica (190), „Mszar nad Jeziorem Mnich” (216),

Sierakowski Park Krajobrazowy (321), Sieraków (322) i Śremskie Jez. (359).

W nowszej publikacji p.t. „Kanon Krajoznawczy Województwa Wielkopolskiego” pod

red. W. Łęckiego (2010) w rozdziale Powiat międzychodzki znajdziemy 5 haseł związanych z

gminą Sieraków. Są to: Sierakowski Park Krajobrazowy (s. 107), Chalin – Ośrodek Edukacji

49


Przyrodniczej (108), Sieraków – Kościół NMP Niepokalanie Poczętej (110), Sieraków -

Muzeum Opalińskich - Zamek (111) i Sieraków – Rezerwat przyrody „Buki nad Jez.

Lutomskim" (111).

W wyniku przeprowadzonych wywiadów turyści najczęściej wskazywali na Internet

jako źródło informacji turystycznej. Wielu turystów rozpoczyna planowanie podróży od

przejrzenia zasobów internetowych. Aktualnie istniejąca strona internetowa urzędu gminy w

Sierakowie ma wiele zalet, do których należą: łatwy do zapamiętania adres

(www.sierakow.pl), atrakcyjna szata graficzna, przejrzysty układ, łatwy sposób nawigacji,

merytorycznie bogata zawartość i aktualne informacje. W zakładce Turystyka znajdziemy

opisy szlaków rowerowych i pieszych, co warto zobaczyć w gminie, adresy ośrodków

wypoczynkowych i gospodarstw agroturystycznych, punktów gastronomicznych oraz

wirtualne wycieczki: Muzeum Zamek Opalińskich, Zima w gminie Sieraków i Rezerwat Buki

nad Jeziorem Lutomskim. Po drugiej stronie witryny mamy zakładki Turystyka, Kalendarz

imprez, Mapy, plany (mapy: gminy, miasta Sieraków, form ochrony przyrody, atrakcji

turystycznych, noclegów i wyżywienia) oraz Ścieżki rowerowe GPS, gdzie można pobrać trasy

6 szlaków rowerowych. Witryna ma też jedną, ale bardzo poważną wadę, informacje i dane

dla turystów oprócz zakładki są rozproszone w różnych działach lub ukryte wśród innych

treści lub pomieszane z informacjami dla mieszkańców gminy. W wersji anglojęzycznej

znajdziemy krótkie informacje o historii, przyrodzie i zabytkach Sierakowa, mapy oraz galerię

zdjęć.

Oprócz samego faktu istnienia strony internetowej, ważna jest także łatwość jej

odnalezienia w sieci. Aby to sprawdzić przeprowadzono w dniu 11.09.2014 r. prosty test do

wyszukiwarek wpisano hasło „Sieraków Wlkp”. Wynik przeszukiwania zasobów Internetu na

www. google.pl przedstawiał się następująco:

1. Sierakow.pl: Się Dzieje:, Zapraszamy – Aktualności

2. Parafia w Sierakowie

3. Sieraków Wielkopolski – Wikipedia, Wolna encyklopedia

4. Sieraków –Wikipedia, Wolna encyklopedia,

5. Stado Ogierów Sieraków.

Strona www. Sierakow.pl pojawiała się na pierwszym miejscu także w portalach onet.pl,

interia.pl, oraz wp.pl. Istnienie własnej strony internetowej gminy nie wyczerpuje wszystkich

możliwości, jakie daje sieć. Gmina ma swój portal na Facebooku – Gmina Sieraków.

50

http://www.sierakow.pl/


Społeczność i Rząd, na którym znajdziemy aktualności, podstawowe informacje, zdjęcia oraz

opinie (średnia ocen użytkowników 4,7). Największą aktywność stanowią osoby w wieku 25-

34 lata, pochodzące z Sierakowa i Poznania, natomiast 1109 osób lubi tą stronę, a 89 osób

mówi o niej3. Turystyczne informacje o mieście i gminie Sieraków pojawiają się także w wielu

innych witrynach. Do najważniejszych należą:

www.stadoogierow.eu (Stado Ogierów Sieraków),

www.sierakow.poznan.lasy.pl (Nadleśnictwo Sieraków),

www.muzeum-sierakow.pl (Muzeum Zamek Opalińskich),

www.parafia.sierakow.pl (Parafia NMP Niepokalanie Poczętej w Sierakowie Wlkp.),

www.ekoedukacja.com.pl/chalin/ ( Ośrodek Edukacji Przyrodniczej w Chalinie).

Poza Internetem w sezonie letnim 2014 r. można było uzyskać informacje w prasie,

radiu i telewizji. W dodatku wakacyjnym p.t. Leżak gazety lokalnej Głos Wielkopolski ukazały

się dwa artykuły dotyczące jezior Lutomskiego (3.07.2014) i Jaroszewskiego (11.08.2014). W

nich można znaleźć podstawowe informacje, a także krótkie przewodniki turysty.

Informacje krajoznawcze o gminie można było usłyszeć w popularnej audycji

polskiego radia Lato z radiem, której emisja na żywo odbyła się w Sierakowie w niedzielę

30.06.2014 r. W telewizji informacyjnej tv Wielkopolska nadano następujące audycje:

Strażacy turystom (29.07.2014), Sieraków Lato z radiem (11.07.2014), Jedyna taka noc

(4.07.2014), Wieża w Puszczy Noteckiej (29.06.2014), Sieraków Latające papcie (25.08.2014),

Sieraków: Triathlon (6.06.2014) oraz Sieraków: festiwal akordeonowy (3.06.2014).

W największych ogólnopolskich portalach internetowych można znaleźć informacje o

noclegach na terenie gminy. Na stronie internetowej e-turysta.pl umieszczonych jest 15 ofert

noclegowych, są to adresy, zdjęcia oraz podane ceny ośrodków wypoczynkowych,

gospodarstw agroturystycznych i dwóch domków letniskowych do wynajęcia4. Na portalu

noclegi w Polsce są 24 oferty obiektów noclegowych położonych na terenie gminy5,

natomiast na stronie internetowej meteor-turystyka.pl tych ofert jest 236. Oczywiście

właściciele obiektów noclegowych nie mają wpływu na kształt stron internetowych, ale mogą

korygować pojawiające się w nich błędy, uaktualniać zamieszczane w nich informacje.

3https://www.facebook.com/gmina.sierakow/likes?ref=page_internal; [dostęp: 11.09.2014].

4http://e-turysta.net/lista-noclegow/Sierak%C3%B3w,180913,l,li.html; [dostęp: 11.09.2014].

5http://www.noclegiw.pl/#1; [dostęp; 11.09.2014].

6http://meteor-turystyka.pl/noclegi,sierakow,0_2.html; [dostęp; 11.09.2014].

51

http://meteor-turystyka.pl/noclegi,sierakow,0_2.html

http://www.noclegiw.pl/#1

http://e-turysta.net/lista-noclegow/Sierak%C3%B3w,180913,l,li.html

http://www.ekoedukacja.com.pl/chalin/

http://www.parafia.sierakow.pl/

http://www.muzeum-sierakow.pl/

http://www.sierakow.poznan.lasy.pl/

http://www.stadoogierow.eu/

https://www.facebook.com/gmina.sierakow/likes?ref=page_internal


Swoje strony internetowe mają ośrodki wypoczynkowe: Energo-Tour, Słoneczna,

KAMA, Puszczyk, Nowa Holandia, Moje Eldorado w Sierakowie, Chata Zbójców w

Bucharzewie, gospodarstwa agroturystyczne: Gawra w Chorzępowie, Przystań Chorzępowo,

Zagroda z Wiatrakiem w Górze.

W systemie informacji turystycznej w Polsce funkcjonują następujące jednostki

organizacyjne: Polska Organizacja Turystyczna, wojewódzkie centra informacji turystycznej,

powiatowe i gminne centrum informacji turystycznej, punkty „it” oraz multimedialne punkty

informacyjne7.

Na terenie gminy nie funkcjonuje lokalne centrum informacji turystycznej, natomiast

znajduje się w Zamku Opalińskich stały punkt „it” (ryc. 25). Punkty informacji turystycznej to

placówki, w których udzielanie informacji jest na ogół zadaniem dodatkowym. Osoby

udzielające informacji są pracownikami muzeum. Punkt jest czynny w godzinach otwarcia

muzeum, czyli w wtorki – piątki w godzinach 8.30 – 15.30, w soboty 11.00-15.00 oraz w

niedziele 13.00-17.00. W tych godzinach można uzyskać również informację w języku

niemieckim, jak i telefoniczną. Adres i telefon tego punktu informacyjnego znajduje się na

stronie internetowej gminy. Można otrzymać bezpłatnie folder z informacjami, planem i

mapą Sierakowa, foldery muzeum - zamku Opalińskich, stada ogierów oraz atlas rowerowy

Krainy Stu Jezior - Powiatu Międzychodzkiego. Punkt informacji jest dobrze zaopatrzony w

płatne przewodniki, mapy i foldery dotyczące gminy Sieraków. Można kupić różne pamiątki z

obiektami i logo Sierakowa, są to koszulki, breloczki, kubki, długopisy, pendrivy itp.


Ryc.25. Punkt „it” Muzeum-Zamek Opalińskich w Sierakowie.

7 Kruczek Z., Walas B. 2004. Promocja i informacja turystyczna. Proksenia. Kraków. 174-178.

52


Na stronie internetowej gminy podany jest adres i telefony sezonowego punktu „it”

przy „Słoneczku”. Niestety w tym roku nie został on uruchomiony. Pod numerem telefonu

odzywa się recepcja ośrodka wypoczynkowego, w której recepcjonistki są skłonne udzielić

turyście potrzebnej informacji.

Na terenie gminy w 5 wsiach tj. Grobi (ryc. 26), Górze, Izdebnie (ryc. 27), Przemyślu i

Tucholi są multimedialne punkty informacyjne tzw. infokioski, które powstały przy

przystaniach turystycznych. Znaleźć je można na wyznaczonych szlakach rowerowych i

pieszych. W ramach wyposażenia znajdują się w tych atrakcyjnych punktach: grille i

wędzarnie, ławki, stoły, kosze na śmieci, stojaki na rowery, ławki i stoły, zgniatarki do butelek,

maszt flagowy, oświetlenie zasilane fotowoltaicznie oraz infokioski. W nich znajdziemy krótką

informację o wsi i dużo zdjęć. Przystanie powstały w 2014 r. w ramach współpracy

Ochotniczych Straży Pożarnych oraz Urzędu Gminy Sieraków i były współfinansowane z

działania PO Ryby 2007-20138. W przyszłość powinny być one uzupełnione o inne informacje

potrzebne turyście.


Ryc. 26. Przystań turystyczna z wyposażeniem m.in. infokioskiem w Grobi.


8www.lgrow.pl/promocja-i-szkolenia-dzialania-promocyjne/promocja-i-szkolenia-dzialania-promocyjne-planowane/1285-zaprosili-nas-ochotnicza-stra-poarna-w-izdebnie [dostęp: 11.09.2014].

53

http://www.lgrow.pl/promocja-i-szkolenia-dzialania-promocyjne/promocja-i-szkolenia-dzialania-promocyjne-planowane/1285-zaprosili-nas-ochotnicza-stra-poarna-w-izdebnie

http://www.lgrow.pl/promocja-i-szkolenia-dzialania-promocyjne/promocja-i-szkolenia-dzialania-promocyjne-planowane/1285-zaprosili-nas-ochotnicza-stra-poarna-w-izdebnie


Ryc. 27. Przystań turystyczna z wyposażeniem m.in. infokioskiem w Izdebnie.

W większości wsi na terenie gminy turysta znajdzie tablice informacyjną z mapą

krajoznawczą gminy. Właścicielami tych tablic są różne podmioty: gmina, Zespół Parków

Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, Nadleśnictwo Sieraków (ryc. 28).


Ryc. 28. Tablice informacyjne na terenie gminy Sieraków.

Na portalu Wielkopolska Turystyczny Serwis Regionalny w zakładce obsługa turystów

– Centra i punkty informacji turystycznej nie ma adresu punktu informacji turystycznej w

Sierakowie9.

Informacje turystyczne można uzyskać w recepcjach ośrodków wypoczynkowych,

gdzie są bezpłatne foldery i ulotki, jak również u właścicieli gospodarstw agroturystycznych.

Obsługa jest uprzejma, kompetentna oraz potrafi udzielić rzetelnej, czytelnej informacji.

4.2. Dostępność komunikacyjna

Przez gminę Sieraków przebiegają drogi wojewódzkie 133, 150, 182, 186 i 198.

Generalnie są dobrej jakości. Drogi niższych klas częściowo są gorszej jakości. Szczególnie

drogi nieutwardzone w Puszczy Noteckiej, które mogą być zaskoczeniem dla osób

nieznających specyfiki tego obszaru. Jednocześnie drogi o nieutwardzonej nawierzchni

sprzyjają uspokojeniu czy też ograniczeniu ruchu samochodowego co sprzyja turystyce

rowerowej, szczególnie uprawianej rodzinnie (z dziećmi).

9Strona internetowa: http://www.wielkopolska.travel/obsluga_turystow/centra_i_punkty_informacji_turystycznej [dostęp: 11.09.2014].

54

http://www.wielkopolska.travel/obsluga_turystow/centra_i_punkty_informacji_turystycznej


Dojazd do obiektów, które są celem wyjazdów grupowych miejscami wymaga

poprawy jakości dróg czy parkingów (parking dla autokarów w Bucharzewie czy dojazd do

Ośrodka Edukacji Przyrodniczej Chalin).

Najbliższa gminie droga krajowa to droga nr 24 łącząca (przez Pniewy i DK 92)

aglomerację poznańską z Gorzowem Wielkopolskim i dalej (przez drogę S3) z Szczecinem.

Sieraków położony jest w odległości około 40 km od najbliższego węzła na autostradzie A2

(Nowy Tomyśl) i w podobnej odległości od najbliższego węzła na drodze ekspresowej S3

(Skwierzyna). Z gminy Sieraków do Poznania i Gorzowa jest po około 70 km, czyli ponad

godzina jazdy. Do Zielonej Góry 120 km (1,5 godziny), do Szczecina 170 km (2–2,5 godziny),

do Berlina około 240 km (przy płynnym ruchu na autostradzie 3 godziny jazdy).

Gmina leży poza głównymi szlakami kolejowymi. W niedziele sezonu letniego 2014 r.

do Sierakowa można było dotrzeć turystycznym pociągiem Rybak uruchomionym w ramach

projektu Turystyka Kolejowa realizowanego przez Instytut Rozwoju i Promocji Kolei z siedzibą

w Poznaniu10.

Przepływająca przez gminę Sieraków rzeka Warta promowana jest jako szlak wodny w

ramach projektu Wielka Pętla Wielkopolski realizowanego przez Wielkopolską Organizację

Turystyczną11 .

Podsumowując w dostępności komunikacyjnej dominującą rolę pełni transport

samochodowy. Kolejowy sezonowo pełni funkcję uzupełniającą, a wodny marginalną.

Jednocześnie należy podkreślić obie te formy transportu wpisują się w markowe produkty

turystyczne województwa wielkopolskiego i stanowią atrakcję turystyczną.

4.3. Dostępność dla osób niepełnosprawnych

Dostępność, w odniesieniu do potrzeb osób niepełnosprawnych (ON), „oznacza

możliwość korzystania na równych prawach z innymi ze środowiska fizycznego, transportu,

technologii i systemów komunikacyjno-informacyjnych oraz pozostałych obiektów i usług”12.

O dostępności oferty turystycznej dla osób niepełnosprawnych decyduje:

10 Strona internetowa: http://www.turkol.pl; [dostęp: 3. 09.2014].

11 Strona internetowa: http://www.wielka-petla.pl; [dostęp: 3.09.2014].

12Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności 2010 – 2020: Odnowione zobowiązanie w sprawiebudowy Europy bez barier. KOM(2010) 636, Bruksela, s. 7.http://spdn.pl/wp-content/uploads/2012/11/pdf-Europejska-strategia-w-sprawie-niepenosprawnoci-2010-2020.pdf [dostęp: 20.07.2014].

55

http://www.wielka-petla.pl/

http://www.turkol.pl/


1. dostosowanie fizyczne obiektów i otaczającej je przestrzeni,

2. kompetentna obsługa,

3. informacja turystyczna (aktualna, czytelna, łatwa do odszukania) w warunkach terenowych

(w obiektach, na szlakach), jak i w: informatorach, broszurach, przewodnikach, stronach

internetowych.

Udogodnienia dla ON we współczesnych usługach turystycznych nie mogą być

traktowane jako „dodatkowe” czy „specjalne”. Każdy obiekt turystyczny (stanowiący walor,

czy też element zagospodarowania turystycznego) powinien być opisany pod względem jego

dostępności dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, z wykorzystaniem przyjętych

symboli (ryc. 29).

Obiekty i przestrzenie użyteczności publicznej (w tym turystycznej), zgodnie z

zasadami uniwersalnego projektowania, powinny być „dostępne dla wszystkich ludzi, w

największym, możliwym stopniu, bez potrzeby adaptacji, bądź wyspecjalizowanego

projektowania”13.

Ryc. 29. Międzynarodowe oznaczenia dostępności dla osób niepełnosprawnych.

Do podstawowych zasad uniwersalnego projektowania należą:

1. użyteczność dla osób o różnej sprawności,

2. elastyczność w użytkowaniu,

3. proste i intuicyjne użytkowanie,

4. czytelna informacja,

5. tolerancja na błędy,

6. wygodne użytkowanie bez wysiłku,

7. wielkość i przestrzeń odpowiednie dla dostępu i użytkowania14.

13Projektowanie uniwersalne. Objaśnienie koncepcji. The Norwegian Ministry of the Environment, 2007, s. 7.http://www.niepelnosprawni.gov.pl/dostepnosc-projektowanie/[dostęp: 20.07.2014].

56


Efektywność projektowania uniwersalnego zależna jest od stopnia włączania w ten

proces osób niepełnosprawnych, jako głównych ekspertów w zakresie znajdowania

optymalnych rozwiązań. Działania związane zarówno z projektowaniem, wdrażaniem planów,

jak i eksploatacją obiektów i urządzeń powinny być zatem podejmowane nie tylko „dla” osób

o różnej sprawności ale także „z” ON oraz „przez” ON (Zajadacz 2012), zatrudniane w branży

turystycznej.

Badania dostępności oferty turystycznej dla osób niepełnosprawnych w gminie

Sieraków były prowadzone w okresie czerwiec – lipiec 2014 r. i dotyczyły: bazy noclegowej,

głównych walorów kulturowych, przestrzeni otwartych i systemu informacji turystycznej.

W celu określenia stopnia dostępności wykorzystano dane zwarte w informatorach

turystycznych oraz wyniki badań ankietowych i wywiadów telefonicznych, przeprowadzonych

w wybranych obiektach turystycznych (noclegowych, kulturowych). Ponadto sprawdzono w

terenie dostępność wybranych miejsc, atrakcyjnych pod względem walorów przyrodniczych

(takich jak: Leśny Ogród Edukacyjny „Leśna Przygoda” w Bucharzewie; Ścieżka edukacyjna dla

osób słabowidzących w Chorzępowie). W analizie dostępności systemu informacji

turystycznej uwzględniono oznaczenia stosowane w terenie, jak i treści stron internetowych

badanych miejsc i obiektów.

DOSTĘPNOŚĆ BAZY NOCLEGOWEJ

Badaniami ankietowymi objęto wybrane ośrodki turystyczne oraz gospodarstwa

agroturystyczne (informacji udzieliło łącznie 21 podmiotów). Spośród 13 badanych ośrodków

turystycznych (tab. 8) cztery posiadają pokoje z łazienką dostosowaną dla potrzeb osób

niepełnosprawnych, we wszystkich tych obiektach dostosowane są także toalety, ponadto na

stronach internetowych zamieszczono ogólną informację o udogodnieniach dla ON.

Najwięcej miejsc noclegowych w tym zakresie oferuje ośrodek Leśny (Sieraków),

trzema tego typu pokojami dysponuje Ośrodek Edukacji Przyrodniczej w Chalinie oraz

Ośrodek Szkolno-Wypoczynkowy Puszczyk (Sieraków, także 3 pokoje) ponadto dwa domki

letniskowe są dostosowane dla potrzeb osób niepełnosprawnych w Ośrodku Szkolno-

Wypoczynkowym Kama (Sieraków). Na terenie TKKF w Sierakowie cztery nowe domki

14 The Center of the Universal Design http://www.ncsu.edu/ncsu/design/cud/about_ud/udprinciplestext.htm [dostęp 20.07.2014]; Wysocki M., 2010, Projektowanie otoczenia dla osób niewidomych. Pozawzrokowa percepcja przestrzeni, Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, s. 21.

57


spełniają kryteria dostępności, informacja na ich temat niestety nie została zamieszczona na

stronie internetowej ośrodka15.

W dominującej mierze ośrodki turystyczne oferują miejsca parkingowe, jednak

zaledwie w jednym zadbano o odpowiednie oznakowanie wydzielonego miejsca dla ON.

Wejścia do budynków są najczęściej bez schodów, w sześciu obiektach zbudowano podjazdy.

W przypadku schodów zazwyczaj są poręcze i chropowate stopnie. Drzwi należą do

standartowych (ręcznie otwieranych), tylko w jednym ośrodku są automatycznie oraz także w

jednym – samozamykające się. Winda występuje w jednym obiekcie (Wyborowa, Sieraków).

W żadnym z ośrodków nie ma sygnalizacji dźwiękowej dla osób niewidomych. W

Ośrodku Szkolno-Wypoczynkowym Puszczyk w Sierakowie obsługa posługuje się językiem

migowym. W obiektach dysponującymi pokojami z dostosowanymi łazienkami zazwyczaj są

także wypukłe numery na drzwiach, stanowiące ułatwienie dla osób niewidomych.

Tab. 8. Dostępność wybranych ośrodków turystycznych dla osób niepełnosprawnych.

CechaOśrodki turystyczne

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

parkingtak x x x x x x x x x x xnie x x

jeśli tak, miejsce (koperta) dla ONtak xnie x x x x x x x x x x x x

wejście z terenu bez schodówtak x x x x x x x x x x xnie x

podjazdtak x x x x x xnie x x x x x x

w przypadku schodówliczba stopni 0 0 2 3 0 0 2 3 0 4 0 0 0

poręczetak x x x xnie x

chropowatość schodówtak x xnie x x x x

rodzaj drzwi wejściowychnormalne x x x x x x x x x x x

samozamykające xautomatyczne x

15Strona internetowa: http://tkkfsierakow.pl/ [dostęp: 28.07.2014].

58

http://tkkfsierakow.pl/


windatak xnie x x x x x x x x x x x

dźwięk dla niewidomychtaknie x x x x x x x x x x x x x

wypukłe nr na drzwiachtak x x x xnie x x x x x x x x

liczba pokoi z łazienką dla ON 0 3 4 0 4* 3 0 0 0 2* 0 0 2WC w obiekcie dla ON

tak x x x x xnie x x x x x x x

Obsługa w języku migowymtak xnie x x x x x x x x x x x x

Informacja w Internecie na temat dostępności dla ONtak x x x xnie x x x x x x x x x

1.Wyborowa SA, ul Poznańska 28, Sieraków; 2. Ośrodek Edukacji Przyrodniczej, Chalin; 3. Domki letniskowe – Leśny, ul. So-wia 2, Sieraków; 4. Moje El Dorado, ul. Kukułcza 1, Sieraków; 5. TKKF, ul Poznańska 27, Sieraków, *domki letniskowe; 6. Ośro-dek Szkoleniowo – Wypoczynkowy Puszczyk, ul Słowicza 18, Sieraków; 7. Gościniec Jaroszewskie Wzgórze, Grobia 60, Siera-ków; 8. Nowa Holandia, ul. Słowicza 20, Sieraków; 9. Ośrodek Sportu i Rekreacji, ul. Poznańska 28, Sieraków; 10. Energo –Tour, ul. Poznańska 30, Sieraków, * w łazienkach wanna; 11. Słoneczna, ul. Poznańska 28, Sieraków; 12. Arenda, Grobia 62,Sieraków; 13. Ośrodek Szkolno-Wypoczynkowy Kama, ul Orla 13, Sieraków.Kolor: zielony – elementy dostosowane, szary – brak dostosowania.

Źródło: badania ankietowe, 2014; analiza stron internetowych ośrodków [28.07. 2014].

Informacja w Internecie, zamieszczona na stronach domowych ośrodków na temat ich

dostępności jest bardzo ogólna. Najczęściej sprowadza się do hasła: „udogodnienia dla osób

niepełnosprawnych”, bez podania szczegółów na temat rodzaju tych udogodnień.

Mankamentem jest także to, że informacja ta nie jest graficznie wyeksponowana (należy jej

szukać w opisach, często dość rozbudowanych). Jedynie w przypadku Ośrodka Edukacji

Przyrodniczej w Chalinie pojawia się ikona ułatwiająca szybką orientację o dostosowaniu

ośrodka. Niestety, także w tym przypadku brak jest szczegółów na temat rodzaju

wprowadzonych udogodnień.

W niektórych obiektach, pomimo fizycznie istniejących udogodnień informacja na ten

temat została zupełnie pominięta na domowej stronie www. Należy do nich TKKF (z 4

nowymi, dostosowanymi domkami). Brak tego typu informacji jest niedopatrzeniem, tym

bardziej, że Zarząd Główny TKKF16 promuje sport osób niepełnosprawnych i podaje: „jednym

z bardzo ważnych celów statutowych naszego Towarzystwa jest działalność na rzecz osób

niepełnosprawnych.

16Strona internetowa TKKF, Zarząd Główny: http://www.zgtkkf.pl/sport_os_niep.html, [dostęp: 28.07.2014].

59


Od ponad 10 lat przy realizacji programu konsekwentnie wdrażamy zasadę integracji

całego środowiska uczestniczącego w procesie rozwoju kultury fizycznej. Włączając osoby

niepełnosprawne do uczestnictwa w naszej działalności szczególną uwagę zwróciliśmy na

szeroko pojętą integrację, pozytywnego nastawienia do życia a nade wszystko wyrobienia

pozytywnego wizerunku i akceptacji w społeczeństwie. (…). Wychodząc z ofertą programową

do osób niepełnosprawnych nawiązaliśmy współpracę z Warsztatami Terapii Zajęciowej, z

Domami Pomocy Społecznej, z Przedszkolami Integracyjnymi, Specjalnymi Ośrodkami Szkolno

– Wychowawczymi oraz ze Stowarzyszeniem Diabetyków gmin, miast, powiatów i

województw. Pensjonariusze tych placówek uczestniczą w naszym programie. Stałą

współpracę utrzymujemy z wychowawcami i terapeutami, którzy w formie wolontariatu

stanowią pomoc we wszystkich przedsięwzięciach (…). Największym powodzeniem cieszą się

stałe zespoły ćwiczebne oraz masowe imprezy integracyjne, gdzie sport i rehabilitacja

powiązane są z działalnością oświatową i turystyczną. Bardzo dobre wyniki w poprawie stanu

zdrowia fizycznego i psychicznego osiągane są na obozach sportowych osób niepełnospraw-

nych, które organizujemy głównie w Centralnym Ośrodku Sportowo-Szkoleniowym TKKF w

Sierakowie”17.

W Sierakowie, w TKKF zorganizowano wiele imprez integracyjnych (m. in. „Jesienny

integracyjny festyn dla osób niepełnosprawnych”, 14-15.09.2013; Integracyjny piknik „Marsz

z kijkami” dla osób niepełnosprawnych, 30.09-1.10.2013. Imprezy te były dofinansowane

przez Ministerstwo Sportu i Turystyki18. Ważną imprezą, promującą Sieraków i związaną z

pomocą dla wybranej grupy osób niepełnosprawnych był JBL Triathlon Sieraków

(31.05.2014). Ambasadorzy akcji „Biegiem na pomoc" wspierali Fundację SYNAPSIS w zbiórce

funduszy na pierwszy w Polsce program diagnozy autyzmu i kompleksowej terapii (m. in.

psychologiczno – pedagogicznej) dla niemowląt i małych dzieci. Poza tym promowali wiedzę

na temat autyzmu19.

W informatorze Agroturystyka w parkach krajobrazowych Wielkopolski (2012),

spośród 13 obiektów przedstawionych w Sierakowskim Parku Krajobrazowym, zaledwie dwa

posiadały udogodnienia dla osób niepełnosprawnych, w tym jedno gospodarstwo

17j. w.

18 j. w.

19 Strona internetowa: http://www.biegiemnapomoc.pl/aktualnosci/134-ambasadorzy-jbl-sierakow; [dostęp: 28.07.2014].

60


„Agroturystyka Gawra” zlokalizowane było w gminie Sieraków (Chorzępowo 42). Posiadało

ono 14 miejsc noclegowych i nastawione było głównie na obsługę osób niewidomych.

Badania ankietowe przeprowadzone w wybranych gospodarstwach

agroturystycznych w 2014 r. (tab. 9) potwierdziły, że w zakresie podstawowych usług

turystycznych (tj. noclegowych) największą liczbą miejsc noclegowych, dostosowanych dla

ON oferują gospodarstwa w Chorzępowie: „Gawra” (cztery pokoje) oraz „Domki pod lipą”

(pokój). Pozostałe gospodarstwa zlokalizowane są w Sierakowie – Piaskach: „Na Morenie”

(trzy pokoje) oraz „Na Skraju Puszczy” (dwa pokoje).

Inne udogodnienia, występujące zazwyczaj w gospodarstwach agroturystycznych, to

parkingi (niestety w żadnym gospodarstwie nie zadbano o wyznaczenie miejsca postojowego

oznaczonego symbolem „koperty”) oraz wejścia do budynków bez schodów (w 3 obiektach

zbudowano podjazdy). W przypadku schodów często występują poręcze i chropowate

stopnie. Drzwi wejściowe we wszystkich obiektach są otwierane ręcznie. W budynkach nie

ma wind. W jednym obiekcie: Gawra (Chorzępowo) zadbano o sygnalizację dźwiękową oraz

wypukłe numery na drzwiach z myślą o osobach niewidomych. Numery takie wprowadzono

także w Gospodarstwie Magda (Chorzępowo) oraz Agro Puchacz (Marianowo). W obiektach z

pokojami z łazienką dostosowaną dla ON zazwyczaj jest także oddzielna, dostosowana

toaleta. Niestety w żadnym z badanych gospodarstw obsługa nie zna języka migowego.

Tab. 9. Dostępność wybranych gospodarstw agroturystycznych dla osób niepełnosprawnych.

CechaGospodarstwa agroturystyczne

1 2 3 4 5 6 7 8

parkingGospodarstwa:

1. Gawra, Chorzępowo 42

2. Agro Puchacz, Ma-rianowo 12/1

3. Chorzępowo Przy-stań, Chorzępowo 79

4. Chata Zbójców, Bu-charzewo 64

5. Magda, Chorzępowo6. Na Morenie, Siera-

ków, Okręg Wieleń-ski 3, Piaski, Siera-ków

7. Na Skraju Puszczy, ul. Św. Huberta 12, Sieraków-Piaski

tak x x x x x xnie x x

jeśli tak, miejsce (koperta) dla ONtaknie x x x x x x x x

wejście z terenu bez schodówtak x x x x x xnie x x

podjazdtak x x xnie x x x x x

w przypadku schodówliczba stopni 0 5 0 5 0 0 0 5

poręczetak x x x x x x xnie

chropowatość schodówtak x x x x xnie x x

61


8. Domki pod lipą, Chorzępowo.

Kolor zielony - elementy dostosowane,szary –brak dostosowania.

rodzaj drzwi wejściowychnormalne x x x x x x x x

samozamykająceautomatyczne

windataknie x x x x x x x x

dźwięk dla niewidomychtak xnie x x x x x x x

wypukłe nr na drzwiachtak x x xnie x x x x x

liczba pokoi z łazienką dla ON 4 0 0 0 0 3 2 1WC w obiekcie dla ON

tak x x xnie x x x x x

Obsługa w języku migowymtaknie x x x x x x x x

Informacja w Internecie na temat dostępności dla ONtaknie x x x x x x x x

Źródło: badania ankietowe, 2014; analiza stron internetowych gospodarstw [28.07. 2014].

Warto podkreślić, że gospodarstwo – Chorzępowo Przystań, pomimo braku fizycznego

dostosowania pokoi, oferuje obsługę dla osób starszych i niepełnosprawnych. Niestety

żadne gospodarstwo (w tym także te, które posiadają dostępne pokoje), nie zadbało o to, aby

informacje na temat szczegółów udogodnień przedstawić na swojej stronie internetowej, co

stanowi znacznie utrudnienie dla ON w planowaniu pobytu w gminie Sieraków.

DOSTĘPNOŚĆ GŁÓWNYCH ATRAKCJI KULTUROWYCH

Muzeum – Zamek Opalińskich w Sierakowie

Obiekt nie jest przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo. Brak

także galerii dotykowej dla osób niewidomych czy możliwości zwiedzania z przewodnikiem w

j. migowym.

Stado Ogierów, Sieraków

Zwiedzanie stadniny (stajnie i powozownie) jest dostosowane dla osób poruszających

się na wózkach. Na terenie stadniny występują wyrównane (płaskie) ścieżki z nawierzchnią

gruntową lub żwirową. Przy stadninie jest parking z wyznaczonym miejscem dla osób

62


niepełnosprawnych, oznaczonym kopertą. Do udogodnień na terenie stadniny należą: wejście

z terenu bez schodów, podjazd, winda (długość windy 120 cm). Jeden pokój z łazienką jest

dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Drzwi do obiektu są standardowe. Na

stronie internetowej (http://www.stadoogierow.eu/) brak jest jednak informacji na temat

istniejących udogodnień.

Kościół p.w. NMP Niepokalanie Poczętej w Sierakowie

Kościół parafialny, pobernardyński, ufundowany w 1619 r. przez wojewodę

poznańskiego Piotra Opalińskiego, stanowiący obecnie jeden z głównych walorów

kulturowych miasta. Wejście do kościoła jest dostępne dla osób poruszających się na

wózkach, można swobodnie wjechać do wnętrza, zwiedzanie głębi kościoła jest także

możliwe po wcześniejszym zgłoszeniu w parafii. Osoby niewidome mogą dotykać elementów

wyposażenia. Nie ma nabożeństw w j. migowym. Na oficjalnej stronie internetowej parafii

brak jest informacji na temat dostępności dla ON.

Dwór w Chalinie

Dworek (z XIX w.), użytkowany przez Zespół Parków Krajobrazowych Województwa

Wielkopolskiego jako Ośrodek Edukacji Przyrodniczej. Stanowi dobra bazę do organizacji

wycieczek w okolicach Chalina (m. in. do Jarów koło Chalina). Wewnątrz znajduje się ciekawa

ekspozycja dotycząca walorów Sierakowskiego Parku Krajobrazowego. Dwór dostosowany

został do pobytu osób niepełnosprawnych ruchowo. Przy wejściu do dworu znajduje się

jeden stopień, drzwi są dwuskrzydłowe, ekspozycja na parterze jest dostępna dla osób

poruszających się na wózkach, przystosowano także toaletę. Dla osób niewidomych

ciekawostkę stanowi tablica z dźwiękami zwierząt. Na zewnątrz urządzono także krótką

ścieżkę zmysłów (o zróżnicowanej nawierzchni), po której można chodzić boso.

Ośrodek Sportu i Rekreacji w Sierakowie

Dla osób niepełnosprawnych ruchowo dostępny jest Orlik oraz zjazd na plażę. Do

kręgielni prowadzi wejście z jednym stopniem. Toalety są dostosowane do potrzeb osób

niepełnosprawnych ruchowo, natomiast baza noclegowa (domki) nie posiada takich

udogodnień.

63


DOSTĘPNOŚĆ OTWARTEJ PRZESTRZENI

Bucharzewo – Leśny Ogród Edukacyjny „Leśna Przygoda” w Nadleśnictwie Sieraków został

utworzony w 2009 r. Jest to jeden z nielicznych w Polsce (obok Arboretum w Bolestraszycach

i Ogrodu Botanicznego PAN w Powsinie) ogród dostosowany do edukacji i wypoczynku osób

niewidomych i słabowidzących. Dojazd możliwy jest samochodem lub autokarem, obok

nadleśnictwa dostępny jest bezpłatny parking dla 15 samochodów i 3 autokarów (ryc. 30).

Wstęp do sensorycznego ogrodu również jest bezpłatny (ryc. 31).

Ryc. 30. Parking przed Ogrodem Edukacyjnym „Leśna Przygoda”, Fot. A. Zajadacz, 2014.

Ryc. 31. Wejście do Ogrodu Edukacyjnego„Leśna Przygoda”, Fot. A. Zajadacz, 2014.

Przy wejściu zamieszczono plan ogrodu z reliefem (ryc. 32). Nawierzchnie ścieżek na

placu zbudowane są z drobnego otoczaka. Na powierzchni 1,98 ha. wyznaczono 8 przystan-

ków przedstawiających 11 typów siedliskowych lasu. Tematyka ścieżek związana jest z

edukacją przyrodniczą. Na placu znajduje się 11 „okręgów”, które przedstawiają poszczegól-

ne typy siedliskowe lasu. Każdy z okręgów jest obsadzony odpowiednimi dla danego siedliska

gatunkami drzew i wyposażony w tablice opisujące dane siedlisko. Na terenie ogrodu

przygotowano ponad 130 stanowisk, przy których osoby niedowidzące i niewidome

odczytują informacje o lasach. Tablice ustawiono na starannie utrzymanej murawie

trawnikowej. Informacje podane są tekstem tradycyjnym, na który nałożono plastikowe

osłony z tekstem Braille’a (ryc. 33). Ogród jest podzielony na działy: łowiectwo, szkolnictwo

leśne, praca leśnika, ochrona przeciwpożarowa, ochrona lasu i lekcja dendrologii. W

otoczeniu są łąki i lasy.

64


Ryc. 32. Plan Ogrodu Edukacyjnego „Leśna Przygoda”, z plastikową nakładką z reliefem Fot. A. Zajadacz, 2014.

Ryc. 33. Tablica edukacyjna z plastikową nakładką i opisem w języku Braille’a Fot. A. Zajadacz, 2014.

Opisano i przedstawiono w grafice reliefowej dziko żyjące leśne zwierzęta.

Sprawdzenie wiedzy możliwie jest w formie realizacji zadań przy kolejnych stanowiskach z

grami edukacyjnymi (Dąbski, Dudkiewicz. 2010). W przestrzeni ogrodu rozmieszczono

również leśne cymbały (ryc. 34).

Ryc. 34. Leśne cymbały, Ogród Edukacyjny„Leśna Przygoda”, Fot. A. Zajadacz, 2014.

Ryc. 35. Alejki w Ogrodzie Edukacyjnym„Leśna Przygoda”, Fot. A. Zajadacz, 2014.

Ogród (ryc. 35) można zwiedzać z przewodnikiem. W jednym z bloków tematycznych

zadbano o „leśne zabawki interaktywne” (ryc. 36), takie jak: ścieżka zmysłów (można chodzić

po niej boso), leśna skocznia, terenowa gra dydaktyczna itp. Jest także możliwość organizacji

zajęć edukacyjnych i rekreacyjnych – w leśnej klasie (wigwamie) znajdują się ławy i stoły (ryc.

37), wyznaczono miejsce na ognisko. Wszystkie urządzenia edukacyjne i rekreacyjne

przystosowane są do korzystania z nich przez osoby niewidome. W części dendrologicznej

dzieci, dotykając kory, uczą się rozpoznawać gatunki drzew. W części poświęconej łowiectwu

mogą poczuć słony smak lizawki lub wspiąć się na ambonę. O pożarach uczą się, dotykając

65


spalonego pnia drzewa. Dzięki tablicom dowiadują się również, w jaki sposób należy

zachowywać się w lesie (ryc. 38).

Źródło: fot. A. Zajadacz, 2014.

Ryc. 36. (a, b) Leśne zabawki interaktywne, Ogród Edukacyjny „Leśna Przygoda”.

Ogród Edukacyjny „Leśna Przygoda” w Bucharzewie to przestrzeń przystosowana dla

niewidomych użytkowników o czytelnym układzie kompozycji, starannie dobranym materiale

roślinnym i umiejętnie wkomponowanej małej architekturze. Udostępnione urządzenia oraz

środowisko przyrodnicze ogrodu i jego otocznia sprzyja zarówno edukacji, jak i wypoczynkowi

z uwzględnieniem potrzeb osób niewidomych.

Ryc. 37. Leśna klasa (wigwam), Fot. A.Zajadacz, 2014.

Ryc. 38. Tablica edukacyjna, Fot. A. Zajadacz,2014.

Do mankamentów, z punktu widzenia potencjalnego turysty, należy natomiast bardzo

słabe oznakowanie drogi dojazdu do Nadleśnictwa Bucharzewo, brak informacji na temat

66

ba


ogrodu, jego lokalizacji w terenie. Ponadto po 5 latach od uruchomienia ogrodu część tablic z

plastikowymi nakładkami w języku Braille’a wymaga odnowienia lub oczyszczenia (zwłaszcza

od zanieczyszczeń ptasich).

Kolejnym miejscem przystosowanym dla niewidomych turystów jest Ścieżka

edukacyjna dla osób słabowidzących w Chorzępowie. Jej powstanie jest wynikiem działań

Stowarzyszenia na Rzecz Integracji Osób Starszych i Niepełnosprawnych „Wieś bez barier” z

siedzibą w Chorzępowie, jako inicjatywy społeczności lokalnej: Koła Gospodyń, Ochotniczej

Straży Pożarnej oraz młodzieży. We wsi zmodernizowano świetlicę dostosowując ją do

potrzeb osób niepełnosprawnych (głównie niewidomych), wyposażono w urządzenia

edukacyjne i rekreacyjne Ścieżkę prowadzącą ze wsi w kierunku lasu (ryc. 39, 40). Trasa ma

charakter drogi gruntowej i liczy około 1,5 km. Wzdłuż drogi zamieszczono tradycyjne,

kolorowe tablice z informacjami dotyczącymi: życia na wsi, walorów Puszczy Noteckiej oraz

funkcjonowania lokalnego ekosystemu (ryc. 41-44). Ponadto na trasie można skorzystać z

interaktywnych gier edukacyjnych (ryc. 45) oraz tablicy dźwiękowej. Ścieżkę zwiedza się

indywidualnie lub (po wcześniejszym umówieniu) z przewodnikiem20. Trasa przebiega przez

bezpieczną, spokojną okolicę, co gwarantuje swobodę poruszania się, zwiedzania i zabawy

dla osób niewidomych oraz słabowidzących.

Ryc. 39. Początek ścieżki w ChorzępowieFot. J. Zajadacz, 2014.

Ryc. 40. Plan wsi z plastikową nakładką zreliefem. Fot. J. Zajadacz, 2014.

20 Oferta turystyczna Sierakowa, http://sierakow.pl [dostęp: 20.07.2014]

67


Ryc. 41. Tablice edukacyjne z opisem wjęzyku Braille’a, Fot. J. Zajadacz, 2014.

Ryc. 42. Zabawki interaktywneFot. J. Zajadacz, 2014.

Ryc. 43. Urządzenia edukacyjneFot. J. Zajadacz, 2014.

Ryc. 44. Tablice edukacyjneFot. J. Zajadacz, 2014.

Ryc. 45 (a, b) Gra terenowa w kółko i krzyżyk, przystosowana dla osób niewidomych, Fot. J. Zajadacz, 2014.

Działania podjęte w Chorzępowie, wyróżniają się bardzo pozytywne w skali kraju, ze

względu na kompleksowe podejście do obsługi niewidomych turystów. Zagwarantowano

dostosowanie: bazy noclegowej (gospodarstwa agroturystyczne, tab. 9), świetlicy, ścieżki

edukacyjno-wypoczynkowej. Duży potencjał w rozwoju turystyki osób niewidomych tkwi w

68

a b


postawach i inicjatywach mieszkańców Chorzępowa – dostrzegających potrzeby osób

niepełnosprawnych. Zdecydowanie wymaga jednak wzmocnienia system informacji

turystycznej, zarówno w terenie (obecnie brak jest wyraźnego oznakowania dojazdu do

ścieżki edukacyjnej), jak i na stronach internetowych organizatorów turystyki w Chorzępowie.

69


5. Analiza SWOT

Klasycznym narzędziem stosowanym w analizie strategicznej jest analiza SWOT. Jest

zestawienie mocnych stron (atutów) i słabych stron (bariery) turystyki w gminie oraz

określenie szans i zagrożeń rozwojowych. Metoda ta pozwala na zebranie i uszeregowanie

informacji o potencjale rozwojowym turystyki w gminie oraz o dostrzeganych barierach,

zwraca też jednocześnie uwagę na pojawiające się na zewnątrz szanse i zagrożenia. Analiza

SWOT oparta jest na bardzo czytelnym schemacie, w którym wszystkie czynniki wpływające

na rozwój turystyki w gminie poddaje się ocenie i dzieli się na:

- wewnętrzne (mają źródło na terenie badanego obszaru) i zewnętrzne generowane przez

otoczenie),

- mające negatywny i pozytywny wpływ na rozwój danej funkcji.

Ze skrzyżowania tych dwóch podziałów powstają cztery kategorie czynników:

1. wewnętrznie pozytywne - atuty,

2. zewnętrznie pozytywne - szanse,

3. zewnętrznie negatywne - zagrożenia,

4. wewnętrznie negatywne - słabe strony.

W zależności od przewagi czynników pozytywnych lub negatywnych wewnątrz

badanej jednostki oraz w jej otoczeniu, może ona znaleźć się w jednej z czterech sytuacji,

determinującej wybór modelowej strategii:

1. przewaga atutów nad słabymi stronami i szans nad zagrożeniami - strategia MAXI - MAXI,

2. przewaga słabych stron nad atutami i zagrożeń nad szansami - strategia MINI -MINI,

3. przewaga atutów nad słabymi stronami i zagrożeń nad szansami - strategia MINI - MAXI,

4. przewaga słabych stron nad atutami i możliwości nad zagrożeniami - strategia MAXI -

MINI21.

W analizie SWOT została dokonana ocena jakościowa uwzględnionych czynników,

która pozwala na określenie pozycji strategicznej gminy (tab. 10).

21Weihrich H. 1982. The TOWS Matrix. A Tool for Situational Analysis. Long Range Planning nr 2 [za:] G.Gierszewska, M. Romanowska. 2003. Analiza strategiczna przedsiębiorstwa. PWE. Warszawa. s. 234.

70


Tab. 10. Analiza SWOT.

Mocne strony Pkt. Słabe strony Pkt.- korzystne położenie (wysoka lesistość i jezior- ność gminy) sprzyjające rozwojowi turystyki,

- urozmaicona rzeźba terenu (duże deniwelacje),

- duża powierzchnia lasów (Puszcza Notecka),

- różne formy ochrony przyrody (Sierakowski Park Krajobrazowy, rezerwaty, obszary NATURA 2000),

- duża liczba jezior, zbiorników wodnych, rzeka Warta,

- bogactwo gatunków roślin i zwierząt,

- korzystne warunki klimatyczne,

- dobry stan środowiska przyrodniczego (powie- trze, klimat akustyczny i gospodarka odpadami),

- liczne obiekty architektoniczne, cenne dla turystyki kulturowej,

- różnorodna i dobrze rozwinięta baza noclegowa, gastronomiczna,

- rozbudowana sieci szlaków turystycznych: pieszych, rowerowych, konnych,

- oferta turystyczna dla osób niewidomych,

- bogaty kalendarz imprez kulturalno- sporto- wych,

- współpraca sąsiadujących gmin w ramach LGD „Puszcza Notecka” i LGR „Obra-Warta” oraz Starostwa Powiatowego w Międzychodzie,

- zróżnicowanie walorów turystycznych umożliwiających rozwój produktów markowych dla Wielkopolski.

+5

+5

+5

+5

+5

+5

+3

+5

+4

+4

+5

+3

+5

+4

+4

- słaba dostępność komunikacyjna,

- pogarszający się stan wód powierzchniowych substancjami organicznymi i biogennymi,

- wycinanie alei przydrożnych i uzupełnianie nasadzeń gatunkami mniej szlachetnymi,

- postępująca degradacja obiektów zabytkowych (kościół poewangelicki, zespoły folwarków) i terenów parków podworskich,

- zanikająca tradycja budowlana i ogrodowa na terenach wiejskich,

- zaniedbany ośrodek edukacyjny w Bucharzewie,

- słabo rozwinięta infrastruktura wodna, brak krytego basenu,

- braki i niespójne oznakowanie szlaków,

- brak zintegrowanego systemu informacji turystycznej (m. in. chaos informacyjny oznakowań w terenie),

- brak kompleksowej oferty turystycznej i informacji na temat dostępności i udogodnień obiek- tów turystycznych dla osób niepełnosprawnych,

- brak obiektów turystycznych o wyższym standardzie,

- brak dostosowania wielu obiektów noclegowych do obsługi osób niepełnosprawnych,

- brak markowych produktów regionalnych,

- zanik tradycji rybactwa śródlądowego,

- sezonowość ruchu turystycznego, brak oferty zimowej,

- niewielki udział turystów zagranicznych w strukturze ruchu turystycznego,

- niewystarczająca promocja gminy oraz jej oferty (turystycznej, sportowej, kulturalnej),

- brak wyrazistego wizerunku gminy,

- słaba współpraca między podmiotami działają- cymi na terenie gminy w zakresie turystyki.

-3

-4

-3

-5

-3

-3

-3

-2

-5

-4

-2

-4

-4

-2

-2

-2

-2

-4

-3

RAZEM +67 -60

71


Szanse Pkt. Zagrożenia Pkt.- rozwój markowego produktu turystycznego„Wielka Pętla Wielkopolski”, ożywienie turystyki wodnej,

- rozwój multimedialnych narzędzi informacji turystycznych,

- współpraca różnych podmiotów odpowiedzial- nych za rozwój turystyki,

- aktywna współpraca - partnerstwo zagraniczne gmin sprzyjające promocji turystycznej na rynkach zagranicznych,

- moda na turystykę kulinarną, aktywną (w tym sport amatorski), alternatywną (m. in. birdwatching, astroturystyka, geocaching), weekendo- wą,

- potencjał zasobów wód geotermalnych,

- fundusze strukturalne przeznaczone na rozwój turystyki, gmin,

- starzenie się społeczeństwa, wzrost liczby osób niepełnosprawnych.

+5

+4

+5

+5

+5

+4

+4

+3

- ograniczone możliwości finansowe na ochronę dziedzictwa kulturowego,

- brak zainteresowania kapitału zewnętrznego inwestowaniem w turystykę w gminie,

- zwiększanie się liczby Polaków o niskich i bardzo niskich dochodach,

- pogarszająca się dostępność komunikacyjna,

- wzrost konkurencyjności regionów o podobnych walorach turystycznych,

- niestabilna pogoda.

-5

-4

-4

-3

-3

-3

RAZEM +35 RAZEM -22

Pozycja strategiczna gminy Sieraków wyznaczona na podstawie analizy SWOT:

przewaga atutów nad słabościami i możliwości nad zagrożeniami – strategia MAXI-MAXI.

Oznacza to uprzywilejowaną pozycję na rynku turystycznym, którą należy wykorzystać i

podejmować działania rozwojowe.

72

WIZJA GMINY SIERAKÓW

Sieraków jest jedną z najlepiej rozwiniętych turystycznie gmin w północno-zachodniej Polsce, gdzie turystyka jest istotną dziedziną gospodarki, sprzyjającą ochronie dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego.

Gmina Sieraków ma turystyczną markę, rozpoznawalną zarówno w Wielkopolsce, całym kraju, jak i na wybranych rynkach zagranicznych w zakresie turystyki zdrowotnej, aktywnej i wypoczynkowej.

Rozwój turystyki w gminie Sieraków tworzy warunki dla aktywnego i bezpiecznego życia oraz wypoczynku, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.


6. Strategia rozwoju produktów turystycznych gminy Sieraków

6.1. Wizja i misja turystyczna gminy

Wizja jest marzeniem, do którego się dąży, stanem pożądanym gminy, możliwym do

osiągnięcia w przyszłości. Zawiera najbardziej zasadnicze dążenia i jest jednym z kluczowych

elementów służącym budowie długofalowej strategii rozwoju turystyki w ujęciu

przestrzennym (ryc. 46).

Ryc. 46. Wizja rozwoju turystyki w gminie Sieraków.

Misja stanowi „drogę dojścia” do realizacji przyjętej wizji. Wybór misji to określenie

warunków służących budowaniu wspólnych wartości, ukierunkowaniu i zintegrowaniu

indywidualnych działań dla osiągnięcia założonych celów. Misja przyjmowana jest na czas

realizacji strategii (ryc. 46).

73

MISJA TURYSTYCZNA GMINY SIERAKÓW DO 2020 R.

Zrównoważony rozwój turystyki, prowadzący do wzrostu efektów gospodarczych, jakości życia mieszkańców oraz konkurencyjności gminy.

Atrakcyjna, zróżnicowana oferta turystyczna w ciągu całego roku, wysoka jakość usług powodująca zwiększenie rozmiarów krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego, efektywniejsze wykorzystanie bazy turystycznej oraz wzrost dochodów z turystyki.

Rozwój produktów markowych, towarzyszącej im informacji i promocji turystycznej.

Cele strategiczne rozwoju turystyki w gminie Sieraków do 2020 roku

Wzrost konkurencyjności turystycznejgminyRozwój sieciowychproduktów turystycznychPobudzanie przedsiębiorczości oraz poprawa jakości życia mieszkańcówpoprzez turystykęi rekreacjęWykreowaniewizerunku gminyjako destynacjidla różnych segmentów rynku turystycznego atrakcyjnej wciągu całego roku


Ryc. 47. Misja strategiczna gminy Sieraków na lata 2015-2020.

6.2. Cele strategiczne i operacyjne rozwoju turystyki w gminie

Cele strategiczne zostały ustalone na podstawie kompleksowej diagnozy aktualnego

stanu rozwoju turystyki w gminie (ryc. 48).

Ryc. 48. Cele strategiczne rozwoju turystyki w gminie Sieraków do 2020 roku.

74


Cel strategiczny I: Wzrost konkurencyjności turystycznej gminy

Realizacja tego celu przyczyni się do wzmocnienia pozycji gminy w regionie

turystycznym Wielkopolski i północno-zachodniej Polski. Osiągnięciu tego celu będą służyć

następujące cele operacyjne:

1. budowa systemu zintegrowanej informacji turystycznej,

2. wydłużenie sezonu turystycznego związanego z różnymi formami turystyki,

3. większe zróżnicowanie bazy noclegowej i gastronomicznej,

4. podniesienie jakości usług oferowanych w gminie.

Cel strategiczny II: Rozwój sieciowych produktów turystycznych

Sieciowe produkty turystyczne charakteryzują się następującymi cechami: dużą liczbą

składników produktów występujących na konkretnym obszarze, licznymi powiązaniami

wewnętrznymi między produktami i ich składnikami oraz silnymi związkami między

produktami a ich otoczeniem zewnętrznym, tworzącymi swoistą sieć powiązań produktowo-

obszarowych. Znaczenie produktów sieciowych dla rozwoju turystyki w województwie

wielkopolskim wynika przede wszystkim z ich specyfiki. Należy podkreślić ich

komplementarność, integrację pomiędzy różnymi partnerami rynku, zdolność przedłużania

sezonu turystycznego oraz pojedynczych pobytów w Wielkopolsce. Generalnie ujmując

przewaga produktów sieciowych nad produktami miejsca polega na tym, że produkty

sieciowe poprzez zintegrowanie wielu składników oferty są bardziej konkurencyjne rynkowo,

będąc bardziej atrakcyjne dla potencjalnych turystów, którzy zgodnie z istniejącymi trendami

wybierają destynacje mogące podczas krótszych pobytów zaspokoić wiele potrzeb. Produkty

sieciowe w większym stopniu niż produkty miejsca wyzwalają gospodarcze i społeczne

korzyści płynące z rozwoju turystyki zarówno na szczeblu regionalnym, jak i lokalnym dzięki

wykorzystaniu efektów skali.

Na terenie gminy Sieraków odnotowano następujące sieciowe produkty turystyczne:

- Wielka Pętla Wielkopolski: turystyka wodna,

- Wielkopolski System Szlaków Rowerowych: Nadwarciański Szlak Rowerowy: turystyka ro-

werowa,

- Szlak św. Jakuba: turystyka piesza, rowerowa, konna,

- Kraina Stu Jezior: turystyka piesza, rowerowa, konna, kajakowa, ekologiczna,

- w ramach Lokalnej Grupy Działania „Puszcza Notecka”: turystyka piesza, rowerowa, konna,

75


kajakowa, ekologiczna,

- turystyka kolejowa oparta o linię kolejową 368;

imprezy sportowe o ogólnopolskim zasięgu: triatlon, turniej siatkówki plażowej, turystyka

konna we współpracy ze Stadem Ogierów.

Realizacja tego celu strategicznego przyczyni się do umocnienia pozycji gminy

Sieraków w sieciowych produktach turystycznych i jest możliwa poprzez następujące cele

operacyjne:

1. rozbudowa bazy turystycznej w ramach sieciowych produktów turystycznych,

2. współdziałanie i współpraca z interesariuszami sieciowych produktów turystycznych.

Cel strategiczny III: Pobudzanie przedsiębiorczości oraz poprawa jakości życia mieszkańców

poprzez turystykę i rekreację

Rozwój funkcji turystycznej gminy powinien służyć podniesieniu jakości i poziomu

życia mieszkańców. Realizacja tego celu polegać będzie na aktywizacji zawodowej,

rekreacyjnej mieszkańców. Daje to uzyskiwanie dochodów z tytułu bezpośredniej i pośredniej

obsługi turystów oraz zwiększenia dostępności do usług turystycznych mieszkańców gminy.

Cele operacyjne niezbędne do realizacji tego celu to:

1. stworzenie warunków aktywizacji zawodowej mieszkańców w usługach turystycznych,

2. rozwój lokalnego przetwórstwa i rzemiosła artystycznego (wyroby pamiątkowe),

3. poprawa dostępności do usług turystycznych mieszkańców gminy.

Cel strategiczny IV: Wykreowanie wizerunku gminy jako destynacji dla różnych segmentów

rynku turystycznego atrakcyjnej w ciągu całego roku

Sieraków postrzegany jest przede wszystkim jako gmina turystyczna, dlatego

niezbędne jest podjęcie działań służących budowie turystycznego wizerunku dla różnych

segmentów rynku. Dla realizacji tego celu ustalono cele operacyjne takie jak:

1. promocja turystyczna gminy,

2. stworzenie i wypromowanie markowych produktów turystycznych gminy.

Sformułowane cele strategiczne i operacyjne zrealizowane zostaną poprzez określone

działania podejmowane dla rozwoju różnych form turystyki w oparciu atrakcyjne i cenne

zasoby, które posiada gmina.

76


6.3. Markowe produkty turystyczne

Konsument podejmując decyzje o zakupach towarów i usług zwraca coraz większą

uwagę na markę, gdyż zakłada, iż jest ona gwarantem określonych cech produktu -

użyteczności, wysokiej jakości oraz bezpieczeństwa. Spodziewa się ponadto, że dokonany

zakup niesie ze sobą pewne dodatkowe wartości, może być: źródłem prestiżu, podkreślać

przynależność do danej grupy społecznej, preferowany styl życia oraz zamożność. Suma tych

czynników sprawia, że spośród zaoferowanych mu produktów, chętniej wybiera te, które

ocenia jako markowe. Nadawanie produktom marki jest zatem koniecznością w warunkach

silnej konkurencji i przewagi podaży nad popytem. Tworzenie produktów markowych w

turystyce może sprzyjać obniżeniu konkurencji na rynku, a także zagwarantować lokalnym

społecznościom i podmiotom gospodarczym dochody wyższe niż przeciętne (Śniadek,

Zajadacz 2008). Zdaniem autorek produkt turystyczny spełnia warunki produktu markowego,

gdy jest on:

- profesjonalnie opracowany i przygotowany oraz kompletny,

- oznakowany i rozpoznawalny (kojarzony z gminą),

- wysokiej jakości,

- oryginalny,

- można go nabyć na miejscu.

Gmina Sieraków posiada wystarczający potencjał, aby wykreować produkty markowe

w ramach takich form turystyki jak: wypoczynkowa, aktywna, edukacyjna, kulturowa,

sportowa, agroturystyka. Położenie oraz przestrzenne zróżnicowanie walorów gminy

powodują, że dla potrzeb kreowania i rozwoju produktu turystycznego wskazane jest

wyróżnienie czterech stref turystycznych (ryc. 49):

A - obejmująca swoim zasięgiem tereny nad jeziorami Jaroszewskim i Lutomskim,

B – obejmująca centrum miasta,

C – obejmująca południową część terenów wiejskich gminy,

D – obejmująca północną część gminy za rzeką Wartą – Puszcza Notecka.

Strefa A: Tereny nad jeziorami Jaroszewskim i Lutomskim

Obszar atrakcyjny pod względem walorów krajobrazowych (jeziora, lasy, rezerwat) i

zagospodarowania sportowo-rekreacyjnego, a także tradycji z rozwojem turystyki aktywnej.

77


Dla tej strefy szczególnie zalecany jest rozwój takich form turystyki jak wodna, wypoczynkowa

i sportowa.

Źródło: A. Kołodziejczak 2014.

Ryc. 49. Strefy turystyczne gminy Sieraków.

Strefa B: Centrum miasta Sieraków

Miasto położone centralnie spaja północną i południową część gminy poprzez jedyny

most nad rzeką Wartą. Centrum jest atrakcyjne pod względem walorów kulturowych (zamek

Opalińskich, stadnina ogierów, rynek, rzeka Warta, kościoły). Na podstawie istniejących

walorów należałoby wdrożyć turystykę kulinarną oraz rozwijać turystykę kulturową, konną i

wodną w oparciu o rzekę Wartę.

Strefa C: Południowa część terenów wiejskich gminy

78


Obszar o dużej atrakcyjności środowiska przyrodniczego dla potrzeb turystyki i

wypoczynku ze względu na zróżnicowanie walorów krajobrazowych (urozmaicona rzeźba

terenu, liczne jeziora w otulinie leśno-rolniczej) i występowanie osobliwości przyrodniczych

objętych formami ochrony prawnej (park krajobrazowy, rezerwaty, pomniki przyrody, obszary

NATURA 2000). Rozwój turystyki na tym terenie wymaga szczególnego respektowania zasad

turystyki zrównoważonej, definiowanej jako: „każda forma rozwoju turystycznego,

zarządzania i aktywności turystycznej, która podtrzymuje ekologiczną, społeczną i

gospodarczą integralność terenów, a także zachowuje dla przyszłych pokoleń w

niezmienionym stanie zasoby naturalne i kulturowe tych obszarów” (Zajadacz 2005). W tej

strefie powinny rozwijać się następujące formy turystyki: edukacyjna, rowerowa, kulturowa

oraz wiejska – agroturystyka i ekoturystyka.

Strefa D: Puszcza Notecka

Strefę stanowią tereny leśne Puszczy Noteckiej położone w północnej części gminy za

rzeką Wartą. Zasoby w połączeniu z tendencjami na regionalnym rynku turystycznym

wskazują, iż cele strategiczne zrealizowane mogą być poprzez rozwój takich form, jak

agroturystyka, ekoturystyka, turystyka rowerowa, konna, piesza, wodna oraz osób

niewidomych.

Przeprowadzona diagnoza zasobów gminy oraz założone cele strategiczne pozwalają

stwierdzić, iż największe możliwości wykorzystania potencjału oraz zrealizowania założonych

celów stwarza kreacja 3 markowych produktów turystycznych (ryc. 50 i 51):

1. Sieraków Naturalnie

2. Sieraków Słonecznie

3. Sieraków Smacznie.

Sieraków Naturalnie

Lasy, jeziora, rzeka Warta, bogactwo przyrody to najczęściej wymieniane przez

respondentów wyróżniki tożsamości gminy. Ta cecha gminy jest związana ze współczesnymi

trendami turystycznymi. Coraz więcej mieszkańców dużych miast poszukuje wyciszenia,

kontaktów z naturą, jak również miejsc do aktywności rekreacyjnej i sportowej.

Sieraków Słonecznie

Produkt oparty na wykorzystaniu walorów i atrakcyjności środowiska wodnego oraz

terenów nadwodnych jeziora Jaroszewskiego tzw. „Na Słoneczku”, wykreowany dla potrzeb

79


organizowania imprez rekreacyjno-sportowych oraz uprawiania takich form turystyki

aktywnej, wypoczynkowej, sportowej i rekreacji jak: kajakarstwo, żeglarstwo, windsurfing,

triatlon, plażowanie i kąpiele.

Źródło: M. Szczepańska. 2014.

Ryc. 50. Logo markowych produktów turystycznych.

Sieraków Smacznie

Produkt oparty na atrakcjach Puszczy Noteckiej, gospodarstw rybackich i rolnych,

oferujący pobyty na wsi, dający możliwość spróbowania i nabycia produktów wytwarzanych

w gospodarstwie, jak również organizowania imprez kulinarnych na targowisku w Sierakowie.

Biorąc pod uwagę współczesne trendy powrotu do tradycji kulinarnych, ten produkt

markowy należałoby wykreować i systematycznie rozwijać, bowiem jest on dużą szansą dla

rozwoju turystyki w gminie.

W ramach każdego markowego produktu turystycznego zawarte są 4 produkty

uzupełniające:

1. Sieraków rodzinnie,

2. Sieraków aktywnie,

3. Sieraków bez barier,

4. Sieraków SPA.

80

SierakówSmacznie SierakówNaturalnie SierakówSłonecznie

Sierakówrodzinnie Sierakówaktywnie Sierakówbez barier SierakówSPA


Ryc. 51. Markowe produkty turystyczne.

Sieraków rodzinnie

Produkt ten jest uzupełniającym markowe produkty turystyczne, który adresowany

jest do całych rodzin. Walory przyrodnicze, rozwinięta baza noclegowa (ośrodki

wypoczynkowe, agroturystyka) są odpowiednim miejscem do przyjazdów jednodniowych,

weekendowych, świątecznych i wakacyjnych (pobyty tygodniowe, dłuższe) rodzin

pokoleniowych. Mogą oni spędzać czas rekreacyjnie (ścieżki spacerowe, nordic walking, szlaki

grzybowe, jagodowe), czy aktywnie (pływanie, kręgle, rowery, konie, wędkarstwo).

Sieraków aktywnie

Gmina jest dobrym miejscem do promowania aktywnego spędzania czasu wolnego,

bowiem posiada walory przyrodnicze i rozwiniętą sieć szlaków pieszych, rowerowych oraz

możliwości do rozwoju turystyki wodnej i konnej.

Sieraków bez barier

Kompleksowa oferta turystyczna powinna być nastawiona na zagwarantowanie

dłuższego, komfortowego pobytu na terenie gminy Sieraków dla wszystkich turystów. Osoby

niepełnosprawne, starsze mogą stanowić istotną grupę turystów, dlatego należałoby

poprawić dostępność turystyki dla osób niepełnosprawnych na terenie gminy.

Sieraków SPA

81


Baza zabiegów SPA i wykorzystanie wód geotermalnych dotychczas nie istnieje na

terenie gminy. W oparciu o udokumentowane zasoby wód geotermalnych oraz bazę

turystyczną ten produkt wymaga jednak wcześniejszych inwestycji.

6.4. Działania

W ramach wyznaczonych celów strategicznych i operacyjnych zostały sformułowane

zadania, które wskazują na sposoby osiągania tych celów. Szczegółowy opis działań tj.

rezultaty, wskaźniki: realizacji i oceny rezultatu działań, źródła weryfikacji wskaźników,

podmioty odpowiedzialne za wdrożenie działań, źródła finansowania, terminy realizacji oraz

szacunkowe koszty inwestycji przedstawiono w tabeli znajdującej się w załączniku.

Cel strategiczny I: Wzrost konkurencyjności gminy

Cel operacyjny 1.1. Budowa systemu zintegrowanej informacji turystycznej

Istniejący w gminie potencjał pod względem możliwości obsługi turystów wymaga

lepszego wyeksponowania poprzez stworzenie logicznego, uporządkowanego, aktualnego

systemu zintegrowanej informacji turystycznej, który jest zbiorem wszystkich atrakcji,

dostępnych miejsc, obiektów i usług. Uruchomienie specjalnego zintegrowanego portalu

turystycznego gminy ma na celu ułatwienie potencjalnemu turyście szybkie odnalezienie

najważniejszych dla niego wiadomości. Istotne jest, aby materiały informacyjne stworzone

były również w językach obcych (angielskim, niemieckim) celem dotarcia do jak najszerszego

kręgu osób za granicą.

Działania:

1.1.1. opracowanie i wykonanie kompleksowego oznakowania turystycznego gminy,

1.1.2. uzupełnienie oznaczeń szlaków turystycznych,

1.1.3. stworzenie zintegrowanej elektronicznej platformy informacyjnej i rezerwacyjnej dla

wszystkich turystów,

1.1.4. szkolenia dla podmiotów z zakresu promocji i informacji turystycznej,

1.1.5. organizacja wizyty studyjnej, możliwości wymiany doświadczeń turystycznych z gmi-

nami partnerskimi.

Wskaźniki realizacji:

- oznakowanie bazy noclegowej, gastronomicznej i towarzyszącej,

- zwiększenie liczby turystów korzystających z szlaków turystycznych,

- zwiększenie liczby turystów odwiedzających gminę Sieraków i korzystających z jej oferty o

82


20%,

- ukończenie szkolenia przez co najmniej 15 przedstawicieli podmiotów z branży turystycz-

nej,

- w ciągu 3 lat zorganizowana wizyta studyjna.

Cel operacyjny 1.2. Wydłużenie sezonu turystycznego związanego z różnymi formami

turystyki

Zjawiskiem charakterystycznym dla Polski jest sezonowość turystyczna. Sezony w

turystyce są zgodne z podziałem na pory roku, wiosnę, lato, jesień i zimę. Turyści najchętniej

wypoczywają latem, w szczególności dotyczy to pobytów długookresowych. Wiosna, jesień i

zima obserwuje się uczestnictwo Polaków w wyjazdach krótszych 2-4 dniowych.

Zminimalizowanie, tak uciążliwego dla turystyki zjawiska sezonowości spowoduje znaczne

podniesienie rentowności prowadzonych działań. Ciekawe wydarzenia, imprezy rekreacyjno-

sportowe, urozmaicona oferta kulturalna oraz pobytowe pakiety weekendowe, tematyczne i

niszowe (birdwatching, astroturystyka) przyciągną na teren gminy turystów zamożniejszych i

bardziej świadomych, którzy są mniej wrażliwi na wahania pogody.

Działania:

1.2.1. wypracowanie oferty dla zielonych szkół,

1.2.2. stworzenie oferty obserwacji po zmroku - rozwój astroturystyki,

1.2.3. stworzenie oferty obserwacji przyrody - rozwój turystyki przyrodniczej m.in. obserwa-

cji ptaków (tzw. birdwatching), ssaków, płazów, gadów w ich naturalnym środowisku,

1.2.4. budowa sezonowego lodowiska sztucznego,

1.2.5. wyznaczanie szlaków dla narciarstwa biegowego na terenie gminy,


- opracowany kompleksowy program min 3 dniowego pobytu w ramach zielonej szkoły przy

wykorzystaniu dostępnej infrastruktury i oferty turystycznej,

- opracowany scenariusz obserwacji po zmroku (czas trwania min 2 godz.),

- utworzenie małych obserwatoriów astronomicznych,

- opracowany scenariusz obserwacji zwierząt (czas trwania min 2 godz.),

- utworzenie małych obserwatoriów w pobliżu siedlisk zwierząt (bez naruszania ich bezpie-

czeństwa),

- powstanie lodowiska pod zadaszeniem z wypożyczalnią łyżew,

83


- wytyczenie trasy narciarskiej o długości minimum 5 km.

Cel operacyjny 1.3. Większe zróżnicowanie bazy noclegowej i gastronomicznej

Aby spełnić oczekiwania turystów powinna być dobrze rozwinięta baza noclegowa i

gastronomiczna o zróżnicowanym standardzie. Generalnie baza na terenie gminy jest mało

zróżnicowana, w strukturze przeważają ośrodki wypoczynkowe i gospodarstwa turystyczne,

zasadniczo niewiele jest obiektów wyższych kategorii. Większość obiektów noclegowych jest

nie dostępna dla osób niepełnosprawnych. W kontekście rozwoju turystyki należy podjąć

kroki do rozszerzenia liczby i zakresu oferowanych przez nie usług, a także poprawy

dostępności dla niepełnosprawnych turystów.

Działania:

1.3.1. budowa całorocznego obiektu noclegowego o wysokim standardzie,

1.3.2. modernizacja i rozbudowa infrastruktury turystycznej przy Jeziorze Jaroszewskim,

1.3.3. modernizacja obiektów noclegowych i gastronomicznych, w tym usuwanie barier dla

osób niepełnosprawnych.


- powstanie obiektu o wysokim standardzie,

- wzrost liczby turystów,

- wzrost liczby turystów niepełnosprawnych.

Cel operacyjny 1.4. Podniesienie jakości usług oferowanych w gminie

Dbałość o jakość (tj. dążenie do doskonałości) oferty turystycznej jest jednym

z podstawowych narzędzi osiągania przewagi konkurencyjnej na rynku turystycznym zarówno

na poziomie przedsiębiorstw, jak i jednostek terytorialnych. Działania te mają na celu

zapewnienie zwiększenia stopnia satysfakcji z pobytu (mierzonego jako stosunek poziomu

oczekiwań do poziomu zadowolenia z realnej oferty). Wysoki stopień satysfakcji może

skutkować efektem lojalności turystów (powtórne przyjazdy), jak również rekomendowaniem

sprawdzonych miejsc i usług innym turystom, co stanowi pożądaną i skuteczną formę

promocji. Podnoszenie jakości oferty turystycznej wymaga konsekwentnych, nieustannych

działań ze strony wszystkich podmiotów świadczących usługi turystyczne oraz

paraturystyczne.

84


Działania:

1.4.1. podnoszenie komfortu użytkowania, estetyki i dostępności obiektów turystycznych z uwzględnieniem zróżnicowanych potrzeb turystów,1.4.2. dbałość o niezawodność usług (rzetelność usługodawcy, wiarygodność, dokładność informacji, terminowość oferowanych usług, powtarzalność cech usług – nie obniża-nie ich standardu przy każdorazowym ich świadczeniu),1.4.3. pogłębianie wrażliwości usługodawców w zakresie gotowości świadczenia usług (szyb-kość świadczenia usług, czas i odpowiednia reakcja na życzenia klientów, skuteczność

spełniania życzeń klientów, dyskrecja i umiejętność zachowania tajemnicy przez

usługodawcę),1.4.4. gwarantowanie pewności usług i bezpieczeństwa (fachowość i kompetencje usługo-dawców, odpowiedzialność, bezpieczeństwo klienta, zaufanie do usługodawcy),1.4.5. ciągłe rozpoznawanie potrzeb klientów (kształtowanie umiejętności rozpoznawania potrzeb i oczekiwań klientów, łatwego nawiązywania kontaktów przez usługodawców z klientami, zrozumienia problemów klientów).

Wskaźniki realizacji

- % turystów, którzy wysoko ocenili jakość oferty turystycznej w gminie,- wskaźnik satysfakcji turystycznej,

Cel strategiczny II: Rozwój sieciowych produktów turystycznych.Cel operacyjny 2.1. Rozbudowa bazy turystycznej w ramach sieciowych produktów

turystycznychSieciowe produkty to zintegrowanie składników oferty turystycznej. Mogą się one

wzajemnie uzupełniać, wpływać na podnoszenie atrakcyjności obszaru. Turysta liczy na usługi

kompleksowe, a to oczekiwanie spełnia w największym stopniu produkt zintegrowany, bo

łączy w sobie różne usługi, rzeczy i wartości. Objęcie gminy produktami sieciowymi

przyczynia się do promocji turystycznej Sierakowa.Działania:2.1.1. budowa dalszej część bulwaru spacerowego wzdłuż Warty w Sierakowie (element Wielkiej Pętli Wielkopolskiej),2.1.2. rewitalizacja i rozwój przystani dla wykorzystania drogi wodnej (podniesienie atrakcyj-ności terenu za mostem i parku zawarciańskiego),2.1.3. rozbudowa i poprawa oznakowania szlaków rowerowych, pieszych (nordic walking) i konnych m. in. w ramach Szlaku Stu Jezior oraz Nadwarciańskiego Szlaku Rowerowego

należących do Systemu Szlaków Rowerowych Wielkopolski,2.1.4. ujednolicenie i uzupełnienie oznakowania odcinków Drogi św. Jakuba przebiegającego

przez gminę,2.1.5. wspólne utrzymanie oznakowania Szlaku Stu Jezior (z pozostałymi gminami i

powiatem),2.1.6. podjęcie działań mających wpływ na rozwój turystyki w oparciu o istniejącą trasę kole-jową nr 368 - turystyka kolejowa, drezyny lub inne rozwiązania w oparciu o ten szlak.

85


Wskaźniki realizacji:- liczba realizacji projektów,- zwiększenie liczby turystów odwiedzających gminę,

- długość szlaków pieszych, wodnych, konnych oraz dróg rowerowych na terenie gminy.

2.2. Współdziałanie i współpraca z interesariuszami sieciowych produktów turystycznychDziałania:2.2.1. wydawanie wspólnych materiałów promocyjnych,2.2.2. spójność współpracy w zakresie budowy i utrzymania infrastruktury i informacji tury-stycznej,2.2.3. spójność w organizowaniu imprez promujących produkty sieciowe,2.2.4. przygotowanie pakietów turystycznych sieciowych produktów w postaci kart,2.2.5. kontynuacja współpracy gmin w ramach Krainy Stu Jezior, Puszczy Noteckiej, Wielko-polskiej Organizacji Turystycznej.Wskaźnik realizacji:- zwiększenie liczby turystów odwiedzających gminę i korzystających z oferty sieciowych produktów turystycznych o 20%.

Cel strategiczny III: Pobudzanie przedsiębiorczości oraz poprawa jakości życia mieszkańców

poprzez rozwój turystyki i rekreacji.

Cel operacyjny 3.1. Stworzenie warunków aktywizacji zawodowej mieszkańców w usługach

turystycznych

Jednym z priorytetów władz samorządowych powinno być wspieranie działalności

gospodarczej mieszkańców. Uwarunkowania i walory przyrodniczo-kulturowe gminy Sieraków

sprzyjają rozwojowi działalności gospodarczej mieszkańców w zakresie świadczenia usług

turystycznych. Pod pojęciem usług turystycznych należy rozumieć usługi przewodnickie,

usługi hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym.

Szczególne znaczenie w realizacji tego zadania ma wspieranie rozwoju agroturystyki

na terenie gminy. Powstawanie gospodarstw agroturystycznych uatrakcyjnia ofertę

turystyczną. Przede wszystkim jednak daje dodatkowe miejsca pracy i jest alternatywą dla

produkcji rolnej, szczególnie na terenach o mało urodzajnych glebach (Strategia Rozwoju

Gminy Sieraków do roku 2020, 2009).

Działania:3.1.1. organizacja szkoleń dla obecnych i przyszłych właścicieli i pracowników gospodarstw agroturystycznych oraz ośrodków wypoczynkowych,

3.1.2. inwestycje w zakresie odnowy wsi (stworzenie katalogu dobrych praktyk, zwłaszcza dla

86


działalności agroturystycznej, ze szczególnym uwzględnieniem tradycyjnych form architekto-

nicznych, materiałów budowlanych i gatunków roślin),

3.1.3. stworzenie jednolitej aranżacji (elewacje budynków, dekoracje kwiatowe, mała archi-tektura, tablice informacyjne) miejsc reprezentacyjnych i tras wiodących do głównych atrakcji

turystycznych miasta (Bulwar nad Wartą, Plac Powstańców Wlkp., ul. Rybacka, 8 Stycznia,

Stadnina i Poznańska),3.1.4. organizacja szkoleń w zakresie obsługi imprez turystycznych oraz przewodnika / pilota / instruktora w oparciu o lokalne zasoby i produkty (np. kursy wędkowania, nurkowania,

narciarstwa biegowego, nordic walking, warsztaty kulinarne),3.1.5. stworzenie systemu lokalnego przewozu turystów (np. bryczki, taksówki) oraz wypoży-czalni umożliwiających transport (np. wypożyczalnia rowerów, kajaków, nart, kijów).Wskaźniki realizacji:- liczba przeprowadzonych szkoleń,- liczba nowych gospodarstw agroturystycznych i ośrodków wypoczynkowych,- wydatki na odnowę wsi,- liczba zrealizowanych projektów w oparciu o zasadę dobrych praktyk,- wydatki na realizację projektów,- liczba wydarzeń - atrakcji turystycznych, - liczba przejazdów i wypożyczeń.

Cel operacyjny 3.2. Rozwój lokalnego przetwórstwa i rzemiosła artystycznego (wyroby

pamiątkowe) Mimo braku możliwości bezpośredniego wpływu na działalność gospodarczą, władze

gminne mogą i powinny wspierać każdą formę przedsiębiorczości, m.in. poprzez stosowanie

ulg czy umorzeń podatków.Gmina Sieraków charakteryzuje się wysokim udziałem terenów leśnych (60%),

obszarów wodnych (8%) oraz stosunkowo niewielkim odsetkiem użytków rolnych (28%) o

niskiej klasie bonitacyjnej (Studium… 2010). W świetle powyższych uwarunkowań szczególnie

istotna wydaje się aktywizacja gospodarcza w dziedzinach tj. leśnictwo, rybactwo, rolnictwo.

Powinna ona skupiać się na wsparciu miejscowych producentów, przetwórców i

rzemieślników, tworzeniu stowarzyszeń branżowych i społecznych w celu promowania

lokalnych tradycji i markowych produktów turystycznych oraz pozyskania funduszy na rozwój

i modernizację.Działania:3.2.1. promowanie tradycyjnej i ekologicznej produkcji żywności oraz sprzedaży przyzagro-dowej (m.in. miód, jaja, zioła, warzywa, owoce, produkty runa leśnego),3.2.2. wsparcie lokalnych producentów i przetwórców (m.in. wyroby mięsne, rybne, cukier- nicze, alkoholowe, przetwory owocowo-warzywne), 3.2.3. wsparcie lokalnych rzemieślników i artystów oraz przedstawicieli ginących zawodów

87


(m.in. bartnik, bednarz, cieśla, garncarz, hutnik, kowal, kołodziej, kuśnierz, młynarz, stolarz,

snycerz), 3.2.4. aktywizacja lokalnych podmiotów gospodarczych (m.in. grup producenckich), stowa-rzyszeń i organizacji (m.in. lokalnych grup działania oraz Centrum Integracji Społecznej) w

zakresie promowania lokalnej tradycji rzemieślniczej i markowych produktów turystycznych,3.2.5. organizacja szkoleń dla pracowników administracji i producentów w zakresie pozyska-nia funduszy na rozwój i modernizację oraz promocji lokalnych produktów,3.2.6. tworzenie oferty sprzedażowej na targowisku miejskim w oparciu o lokalne i tradycyj-ne produkty (organizacja jarmarków, targów rzemieślniczych).Wskaźniki realizacji:- wskaźnik sprzedaży lokalnych towarów i przetworów, - liczba producentów i przetwórców,- liczba zatrudnionych,- liczba lokalnych rzemieślników i artystów oraz przedstawicieli ginących zawodów,- liczba zrealizowanych projektów,- wielkość pozyskanych środków przez podmioty gospodarcze, stowarzyszenia i organizacje,- liczba szkoleń,- liczba uczestników szkoleń,- liczba lokalnych tradycyjnych produktów,- liczba dostawców lokalnych towarów.

Cel operacyjny 3.3. Poprawa dostępności do usług turystycznych mieszkańców gminy

Zaspokojenie podstawowych potrzeb w zakresie infrastruktury technicznej i

społecznej jest z jednym z najważniejszych oczekiwań mieszkańców wobec władz gminy, a

także w sposób szczególny decyduje o jakości życia. Działania podejmowane przez władze

gminne na rzecz rozwoju branży turystycznej i rekreacyjnej przyczyniają się do wzrostu

dostępności i atrakcyjności świadczonych usług również wobec mieszkańców gminy,

wpływając na poprawę jakości ich życia. Istotnym zadaniem władz gminnych w tym zakresie

będzie dążenie do włączenia miasta Sieraków do sieci Slow City (Cittaslow) - koncepcja

propagująca dobry i spokojny styl życia codziennego w niewielkich miasteczkach, jako

przeciwieństwo pośpiechu i stresu wielkich aglomeracji, promująca lokalne produkty i usługi

oraz rezygnację z turystyki masowej na rzecz turystyki wyciszonej.

Działania:

3.3.1. wspieranie inwestycji podnoszących jakość środowiska przyrodniczego jako głównego

składnika oferty turystycznej (przydomowe oczyszczalnie ścieków, fotowoltaika i inne,

3.3.2. promocja i rozpowszechnianie programów zazieleniania prywatnych i publicznych

przestrzeni roślinami rodzimych gatunków,

3.3.3. zwiększenie zaangażowania organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw i instytucji w

88


promowanie lokalnych wartości kulturowych (m.in. Lokalna Grupa Rybacka Obra-Warta, Huta

Szkła Warta S.A. Grupa Warta Glass, Huta Szkła EVA, Stado Ogierów, Muzeum Opalińskich),

3.3.4. poprawa estetyki i funkcjonalności przestrzeni miejskiej (m.in. likwidacja chaosu in-

formacji wizualnej, tworzenie miejsc wypoczynku, parkingów, toalet, oświetlenie),

3.3.5. likwidacja barier architektonicznych w przestrzeni miasta (m.in. Sierakowski Ośrodek

Kultury, Urząd Miasta i Gminy) i obszarów wiejskich (wspieranie idei „Wieś bez barier"),

3.3.6. polepszenie dostępu do terenów rekreacyjnych i obiektów zabytkowych poprzez bu-

dowę systemu ścieżek rowerowych,

3.3.7. wsparcie organizacyjno-administracyjne dla tworzenia się nowych ofert turystycznych

(m.in. ośrodków wypoczynkowych dla osób niepełnosprawnych i w wieku emerytalnym,

ośrodków spa i wellness, ośrodków turystyki uzdrowiskowej),

3.3.8. spełnienie wymogów/kryteriów sieci Slow City (Cittaslow).


- wskaźnik jakości środowiska,

- liczba nowych miejsc pracy w branży usługowo-turystycznej,

- liczba zrealizowanych projektów,

- liczba modernizowanych obiektów,

- wzrost dostępności podmiotów świadczących usługi kultury,

- wskaźnik zadowolenia i poziomu jakości życia mieszkańców,

- włączenie miasta Sieraków do sieci Slow City (Cittaslow).

Cel strategiczny IV: Wykreowanie wizerunku gminy jako destynacji dla różnych segmentów

rynku turystycznego atrakcyjnej w ciągu całego roku.

Cel operacyjny 4.1. Promocja turystyczna gminy 22

Tworzenie wizerunku gminy obejmuje działania związane z marketingiem

terytorialnym, który koncentruje się na polityce i strategii komunikowania się jednostki

administracji terytorialnej ze swym otoczeniem. Istotnym celem działań marketingowych jest

zachęcanie potencjalnych inwestorów lub klientów do skorzystania z oferty gminy. Wizerunek

gminy – oryginalny, atrakcyjny, „przykuwający uwagę”, nie kształtuje się samoistnie. Jego

wykreowanie w świadomości społecznej wymaga zaplanowanych, ukierunkowanych,

22Por. Kruczek Z., Walas B., 2010, Promocja i informacja w turystyce, Proksenia, Kraków.

89

http://www.lgrow.pl/


długodystansowych i kompleksowych działań. Proces ten powinien mieć charakter

dynamiczny, dostosowany do zmieniających się cech popytu i podaży turystycznej. Kreowanie

wizerunku gminy wymaga równoległego wykorzystania wielu form promocji, nakładów czasu,

środków finansowych, jak i zaangażowania specjalistów łączących wiedzę z zakresu

marketingu terytorialnego, ze znajomością problemów rozwoju turystyki i rekreacji.

Działania:

4.1.1. opracowanie znaku marki dla gminy (nazwa, logo, slogan - uzupełnienie informacji przekazywanej przez nazwę i/lub logo, wezwanie lub obietnica, kody graficzne - jednolity

system wizualizacji gminy tj. szata graficzna wydawnictw, gadżetów, pamiątek itp.),4.1.2. stworzenie i wypromowanie markowych produktów gminy,4.1.3. spójny system identyfikacji wizualnej atrakcji turystycznych w gminie, także w warun-kach terenowych,4.1.4. reklama: prasowa (płatne moduły, artykuły reklamowe), telewizyjna (filmy, spoty), radiowa (spoty, płatne audycje), w środkach transportu (wewnętrzna i zewnętrzna: plakaty, plansze), kampanie outdoorowe (m. in. bilbordy, plakaty w otoczeniu, instalacje plastyczne w

centrach miejscowości na terenie gminy, w miastach partnerskich), wydawnictwa turystyczne

(foldery, mapy, ulotki, multimedia),4.1.5. Public Relations (PR): artykuły prasowe, wywiady radiowe, telewizyjne i prasowe; targi i wystawy (prezentacja produktów, promocja firmy, gminy; wydarzenia promocyjne (np.

koncerty, festyny, pikniki, jarmarki, pokazy), sponsoring (finansowanie imprez kulturalnych,

sportowych, rozrywkowych w celu zdobycia rozgłosu o gminie), kreowanie tzw. wydarzeń

„kotwic”; współpraca z mediami (Media Relations), wizyty studyjne (study tour) dla

dziennikarzy krajowych i zagranicznych oraz study tour - warsztaty turystyczne z udziałem

organizatorów turystyki; kreowanie wizerunku turystycznego gminy na oddzielnej stronie

internetowej, powiązanej z popularnymi witrynami promującymi region, Polskę, jak i

adresowanymi do konkretnych segmentów rynku turystycznego (np. w zakresie turystyki

„bez barier” na stronie: the European Network for Accessible Tourism23),4.1.6. promocja sprzedaży: warsztaty robocze (handlowe spotkania wielu partnerów w celu nawiązania kontaktów i prezentacji oferty), targi i wystawy (prezentacja na targach oferty po

promocyjnej cenie), rabaty, próbki produktów (obniżanie ceny lub dystrybucja produktów w

celu pobudzenia sprzedaży i prezentacji produktu), merchandising (koncentrowanie promocji

w punkcie sprzedaży, degustacje i pokazy), e-marketing (promocja, sprzedaż w Internecie),4.1.7. sprzedaż osobista: wizyty u klienta (np. w stowarzyszeniach seniorów, Uniwersytecie III Wieku), telemarketing (badania rynku, sprzedaż przez telefon, infolinia),4.1.8. marketing bezpośredni (interaktywny sposób komunikowania się z pojedynczym klien-

23 Strona internetowa: http://www.accessibletourism.org [dostęp: 30.10.2014].

90


tem, dbałość o satysfakcję z usług – decydującą o „marketingu szeptanym”- rodzaju

rekomendacji ze strony klientów,4.1.9. inne formy promocji np. współpraca z regionami partnerskimi, z sąsiednimi gminami,4.1.10. wybór rynków docelowych działań promocyjnych (krajowych, zagranicznych,

segmentów rynku).


- liczba reklam prasowych, telewizyjnych, radiowych, w środkach transportu, kampanii out-doorowych, - liczba i nakład wydawnictw turystycznych,- liczba sprzedanych / rozdanych wydawnictw turystycznych, gadżetów, upominków,- liczba uczestników study tour,- liczba organizatorów turystyki realizujących study tour i liczba opracowanych przez nich imprez turystycznych, wykorzystujących potencjał gminy,- liczba uczestników imprez turystycznych (mieszkańców, turystów),- dynamika wzrostu uczestnictwa mieszkańców w kulturze, sporcie i rekreacji,- dynamika wejść na stronę internetową poświęconą ofercie turystycznej gminy,- dynamika wzrostu liczby turystów w gminie,- dynamika wzrostu wykorzystania potencjału usługowego obiektów turystycznych,- liczba inwestorów zainteresowanych gminą,- % turystów identyfikujących gminę jako atrakcyjną destynację turystyczną,- % turystów znających logo, slogan gminy,- % turystów oraz mieszkańców znających nazwy markowych produktów turystycznych gmi-ny,- wdrożenie systemu identyfikacji wizualnej atrakcji turystycznych w gminie (spójnego

z Systemem Informacji Turystycznej),- wypracowanie nazwy, sloganu oraz logo gminy, kodów graficznych produktów turystycz-nych,- % turystów w gminie reprezentujących wybrane rynki docelowe.

Cel operacyjny 4.2. Stworzenie i wypromowanie markowych produktów gminyRozpoznawalna i wiarygodna marka ma nieocenioną wartość i jest niezbędna w

turystyce. Odpowiada ona za pierwsze wrażenie, pozwala się wyróżnić na tle innych miejsc

oraz budować przewagę konkurencyjną w oparciu o unikatowe walory. Stworzenie

markowych produktów turystycznych pozwoli ożywić ofertę turystyczną gminy oraz

komercjalizować ją w nowoczesny sposób. Najatrakcyjniejsze miejsca, zachęcające

wydarzenia i wyselekcjonowane informacje to elementy, które wspólnie stworzą spójną i

wyróżnikową ofertę turystyczną gminy. Dzięki stworzonym markowym produktom gmina

Sieraków zaistnieje w świadomości turystów odwiedzających Wielkopolskę jako interesująca

destynacja nie będzie zaś anonimowym obszarem w północno-zachodniej części kraju.

91


Markowe produkty Sieraków Naturalnie i Słonecznie należałoby dobrze wypromować,

natomiast konieczne jest stworzenie i wypromowanie produktu Sieraków Smacznie.

Działania:

4.2.1. turystyka konna, jeździectwo, w oparciu o dziedzictwo i potencjał Stada Ogierów w

Sierakowie i innych ośrodków jeździeckich; nauka jeździectwa, powożenie, edukacja,

hubertusy, hipoterapie i inne,

4.2.2. turystyka wodna, organizacja szlaków i stanic wodnych umożliwiających uprawianie

sportów wodnych (np. kajakarstwo, wioślarstwo), aktywny udział w promocji i rozwoju

turystyki na bazie ‘Wielkiej Pętli Wielkopolski’, przystań nad Wartą,

4.2.3. turystyka aktywna, wypoczynkowa, rekreacyjna na bazie infrastruktury w obrębie ‘Sło-

neczka’; w tym organizacja imprez masowych (m.in. koncertów) na ‘Słoneczku’,

4.2.4. rozwój i utrzymanie szlaków turystycznych umożliwiających uprawianie turystyki ak-

tywnej w bezpośrednim kontakcie z naturą (rowery, nordic walking, trekking, jogging,

jeździectwo i inne),

4.2.5. utworzenie kompleksu sportowego - Centrum Sportowo-Rekreacyjnego w Sierakowie

– na bazie hipodromu przy ul. Wronieckiej; obiekt pełnił będzie funkcje aktywizacji sportów

jeździeckich (nowy parkur), piłki nożnej (boiska sportowe) i innych sportów,

4.2.6. utworzenie we współpracy z TKFF i innymi podmiotami centrum sportów wodnych w

oparciu o kryty basen; rozwój geotermii oraz usług prozdrowotnych i pielęgnacyjnych (SPA

Sieraków),

4.2.7. utworzenie Europejskiego Muzeum Rybactwa Śródlądowego i Ochrony Wód z funkcją

biblioteczną,

4.2.8. stworzenie oferty dla osób niepełnosprawnych, w tym dalszy rozwój turystyki osób

niewidomych,

4.2.9. organizacja festiwalu „Smaki Puszczy Noteckiej”, w tym przygotowanie konkursu na

najlepszy przepis potrawy w oparciu o zasoby Puszczy Noteckiej (wybór potrawy co roku

inny),

4.2.10. wypromowanie kulinarnego produktu turystycznego w oparciu o lokalne płody rolne

oraz zasoby rybackie,

4.2.11. utworzenie listy lokalnych produktów kulinarnych,

4.2.12. zachęcanie restauratorów do wprowadzania dań z listy produktów regionalnych,

4.2.13. promocja produktów lokalnych (spożywczych i rękodzieła) w oparciu o imprezy han-

92


dlowo-targowe (jarmarki, pchle targi, w tym organizacja Jarmarku Bożonarodzeniowego,

Wiosennego, Letniego, Jesiennego itp.),

4.2.14. organizacja rodzinnych ‘Pikników nad Wartą”,

4.2.15. turystyka przyrodniczo-edukacyjna - organizacja wydarzeń edukacyjno-rekreacyjnych

i budowa infrastruktury dla rozwoju turystyki związanej z tzw. ‘zielonymi szkołami’,

astroturystyką (małe obserwatorium astronomiczne), bridwatching (oglądaniem ptaków),

turystyka edukacyjna tj. popularyzacja wiedzy o przyrodzie, geografii, biologii, geologii, fizyce

z wykorzystaniem urządzeń i materiałów edukacyjnych (praktyczna prezentacja zjawisk

fizycznych, lokalnych gatunków roślin i zwierząt, zasad ochrony przyrody).


- liczba atrakcji turystycznych na terenie gminy,

- długość szlaków pieszych, dróg rowerowych, konnych na terenie gminy,

- długość szlaków wodnych na terenie gminy,

- wzrost liczby turystów odwiedzających gminę,

- liczba osób korzystająca z imprez sportowych i rekreacyjnych,

- powstanie geotermii Sieraków,

- liczba turystów niepełnosprawnych,

- lista lokalnych produktów kulinarnych,

- liczba produktów regionalnych w menu obiektów gastronomicznych,

- sprzedaż lokalnych prezentów, upominków, potraw kulinarnych,

- opracowane scenariusze zajęć edukacyjnych.

7. System realizacji i wdrażania strategii

93


7.1. Podmiot odpowiedzialny za wdrażanie strategii

Zakłada się, że podmiotem odpowiedzialnym za inicjowanie, koordynację i monitoring

działań przyczyniających się do realizacji celów wynikających ze strategii, a także za wsparcie

finansowe, organizacyjne i programowe innych podmiotów zaangażowanych w jej wdrażanie

jest samorząd gminy Sieraków i jego organy według kompetencji.

Zaakceptowane przez Radę Miejską w Sierakowie działania powinny być realizowane,

dlatego też potrzebny jest organ, który będzie odpowiedzialny za rozdzielanie zadań,

śledzenie postępów w ich wdrażaniu, okresową ocenę, nanoszenie korekt i uzupełnianie oraz

wprowadzanie do dokumentu nowych propozycji. Najczęściej takim organem jest komisja

powołana przez Burmistrza lub Radę Miejską, a przy najważniejszych decyzjach – oczywiście

Rada. Niekiedy do cyklicznej oceny realizacji zadań powołuje się specjalną komisję, w skład

której wchodzą także przedstawiciele społeczności gminnej, nie związani bezpośrednio z

pracą Urzędu ani Rady.

7.2. Partnerzy instytucjonalni gminy w działaniach służących rozwojowi turystyki w

Sierakowie

Realizacja strategii rozwoju turystyki wymaga zaangażowania i współpracy partnerów

instytucjonalnych. Ponieważ gmina należy do sieciowych produktów turystycznych

Wielkopolski konieczne jest współdziałanie z władzami powiatu międzychodzkiego i

województwa wielkopolskiego.

Jednym z celów strategii jest zwiększenie liczby turystów odwiedzających gminę, co

wymaga aktywności wszystkich osób zaangażowanych w organizację i promocję turystyki, do

współpracy należy zaprosić Wielkopolską Organizację Turystyczną, Wielkopolski Zespół

Parków Krajobrazowych, Nadleśnictwo Sieraków, Stadninę Ogierów w Sierakowie i inne.

Warto też pamiętać o partnerach tematycznych związanych z realizacją poszczególnych

działań takich jak Lokalna Grupa Działania „Puszcza Notecka”, Lokalna Grupa Rybacka „Obra –

Warta” czy Stowarzyszenie „Wieś bez barier”.

Realizacja strategii rozwoju turystyki wymaga wsparcia planów, inicjatyw i nowej

aktywności społecznej. Wskazana jest współpraca organizacyjna z instytucjami i

organizacjami promującymi kulturę: Zamek Opalińskich, Sierakowski Ośrodek Kultury,

94


Towarzystwo Miłośników Ziemi Sierakowskiej, Bractwo Kurkowe oraz instytucjami i

organizacjami sportowymi.

Do współpracy w ramach promocji turystyki należy zaprosić media publiczne tj. Lato z

radiem, radio Merkury, TVP Regionalna, TV Wielkopolska, Tydzień Międzychodzko-

Sierakowski, Pojezierze, Głos Wielkopolski czy Gazeta Wyborcza – dodatek lokalny.

Postulatem jest stworzenie społecznego ruchu wspierającego realizację strategii

rozwoju turystyki w gminie Sieraków, który będzie zbierał opinie środowisk, koordynował

przepływ informacji, inspirował nowe inicjatywy, wspierał władze gminy. Ruch winien być

społeczną inicjatywą zainspirowaną przez Burmistrza, do której zaprosi on imiennie

przedstawicieli wybranych instytucji, organizacji i osoby mogące być szczególnie przydatne

dla realizacji strategii.

7.3. Źródła finansowania

Realizacja działań wskazanych w strategii opierać się będzie na wykorzystaniu szeregu

możliwości finansowych, które stosowane będą w zależności od aktualnych uwarunkowań.

Można je podzielić na środki wewnętrzne i zewnętrzne. Najważniejszym wewnętrznym

instrumentem finansowym realizacji opisanych działań jest budżet gminy Sieraków. W

przypadku środków zewnętrznych mogą pochodzić z:

- funduszy pomocowych (Norweski Mechanizm Finansowy, Szwajcarsko-Polski Program

Współpracy, Fundusz Wyszehradzki, Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej),

- funduszy strukturalnych (LEADER w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-

2020, Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny, Program Operacyjny Kapitał Ludzki,

Europejski Fundusz Morski i Rybacki na lata 2014-2020),

- dotacji uzyskanych na realizację określonych zadań,

- budżetów województwa (Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego) i powiatu

międzychodzkiego,

- finansowania w oparciu o partnerstwo publiczno-prywatne,

- środki własne podmiotów gospodarczych,

- środki własne z Państwowych Lasów.

7.4. Ramowy harmonogram wdrażania strategii

95


Zasadniczym krokiem wdrażania strategii jest przeprowadzenie analizy możliwości

finansowych i przyjętych działań z określeniem kolejności i czasu ich realizacji. W przeciwnym

razie dokument pozostanie jedynie w sferze założeń i planów. Co również ważne, koniecznie

będzie połączenie wdrażania z aktywnym poszukiwaniem i zdobywaniem środków

zewnętrznych na sfinansowanie poszczególnych działań i w efekcie osiągnięcie stanu

pożądanego i opisanego w turystycznej wizji. Ramowy harmonogram realizacji planowanych

zadań w strategii znajduje się w załączniku.

96


8. Monitoring i ocena prowadzonych działań w ramach strategii

Istota oceny i monitorowania realizacji Strategii Rozwoju Turystyki polega na

prowadzeniu stałych obserwacji, dokonywania systematycznych pomiarów, określaniu

narzędzi pomiarów przebiegu procesów, które nas interesują. Strategia ma na celu

wspomagać rozwój turystyki w gminie Sieraków. Stosownie do tych dwóch funkcji powstaje

zasadne wyróżnienie dwóch sfer. Jedną sferą jest obserwacja Strategii jako dokumentu

planowania działań wspomagających rozwój turystyki z całą logiką uzasadniania tych działań,

drugą zaś jest obserwacja i ocena wdrażania działań w życie.

Wzorcem dla oceny mogą być wskaźniki oceny realizacji planowanych działań.

Wskaźniki te można podzielić na trzy podgrupy:

− Wskaźniki produktu opisujące rozmiar podejmowanych przedsięwzięć w ramach

danego projektu,

− Wskaźniki rezultatu związane z bezpośrednimi i natychmiastowymi efektami

przedsięwzięcia (projektu). Informują one o zmianach, jakie nastąpiły tuż po wdrożeniu

danego przedsięwzięcia. Efekty bezpośrednie mogą być mierzone wartościowo i

ilościowo,

− Wskaźniki oddziaływania opisujące efekty odległe w czasie lub efekty pośrednie nie

ograniczające się do korzyści beneficjentów (korzyści zewnętrzne). Pomiar tego typu

efektów pośrednich jest tylko częściowo możliwy na wybranych przykładach, dających się

zidentyfikować i zmierzyć. Całość efektów pośrednich może nie być jednoznacznie

określona, może być jednak szacowana.

Wskaźniki oceny projektowanych przedsięwzięć powinny być realne, trafnie dobrane,

mierzalne oraz umożliwiające porównania, wiarygodne i dostępne. Stworzenie w miarę

pełnego indeksu wskaźników oceny projektów może stanowić podstawę do określenia

monitorowania całej strategii. Dokument zawiera określone działania, do których przypisane

są poszczególne wskaźniki za pomocą, których będą monitorowane działania. Monitoring

realizacji strategii będzie się odbywał poprzez analizowanie jej realizacji na podstawie tych

wskaźników.

W razie nie osiągnięcia planowanych wskaźników produktu, rezultatu lub

oddziaływania należy dokonać dokładnej analizy sytuacji w celu zdefiniowania przyczyn

97


nieosiągnięcia planowanych wskaźników oraz określenia postępowania naprawczego i ścieżki

postępowania w latach następnych.

9. Literatura

Agroturystyka w parkach krajobrazowych Wielkopolski, 2012. Zespół Parków KrajobrazowychWojewództwa Wielkopolskiego, Poznań.

Aktualizacja Planu Ochrony Środowiska dla Gminy Sieraków na lata 2011-2014 zuwzględnienie lat 2015-2018. 2011.Firma Abrys. Poznań.

Anders P., Kusiak W. 2011. Puszcza Notecka. Przewodnik krajoznawczy. Oficyna Wydawnicza G&P. Poznań.

Atlas rowerowy Kraina Stu Jezior – Powiatu Międzychodzkiego. 2012. Powiat Międzychodzki.

Baretje R., Defert P. 1972. Aspects economiques du tourisme. Paris.

Bródka S. (red.), 2010, Praktyczne aspekty ocen środowiska przyrodniczego. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

Choiński A., 2007, Limnologia fizyczna Polski. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.

Dąbski M., Dudkiewicz M., 2010, Przystosowanie ogrodu dla niewidomego użytkownika na przykładzie ogrodów sensorycznych w Bolestraszycach, Bucharzewie i Powsinie. Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN. s. 7-17.

Francuz M., Francuz S., 2013, Przewodnik Dolny Śląsk – otwarty dla każdego. 100 trasturystycznych dla osób niepełnosprawnych. Urząd Marszałkowski Woj. Dolnośląskiego,Wrocław.

Gierszewska G., Romanowska M. 2003. Analiza strategiczna przedsiębiorstwa. PWE. Warszawa.

Jędrzejczak R. 2014. Historia Sierakowa. maszynopis

Kondracki J., 2000, Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Kruczek Z., Walas B. 2004. Promocja i informacja turystyczna. Proksenia. Kraków.

Kuchcik M. , Błażejczyk K., Szmyd J., Milewski P., Błażejczyk A., Baranowski J. 2013, Potencjałleczniczy klimatu Polski. IGiPZ PAN, Wyd. Akad. Sedno, Warszawa.

Łęcki W. (red.). 2010. Kanon Krajoznawczy Województwa Wielkopolskiego. Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Poznań.

Łęcki W. 2012. Pojezierze Międzychodzko-Sierakowskie. Przewodnik. Wydanie VIII. Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego. Poznań-Warszawa.

98


Paroń I. 2014a. Lutomskie: Wędkarski raj i oaza spokoju. Głos Wielkopolski z dnia 3.07. 2014. s. 13 Leżak.

Paroń I. 2014b. Atrakcje dla całych rodzin, czyli wyprawa nad Jezioro Jaroszewskie. Głos Wielkopolski z dnia 11.08.2014. s. 16 Leżak.

Piotrowski, 2013, Zastosowanie Mapy Wektorowej Poziomu 2 do oceny atrakcyjnościrekreacyjnej jezior metodą bonitacji punktowej na przykładzie Pojezierza Wałeckiego,Równiny Drawskiej i Równiny Wałeckiej.

Plan Odnowy Miejscowości Bucharzewo na lata 2013-2020. 2013. Urząd Gminy Sieraków.

Plan Odnowy Miejscowości Chorzępowo na lata 2010-2018. 2010. Urząd Gminy Sieraków.

Plan Odnowy Miejscowości Kaczlin na lata 2012-2020. 2012. Urząd Gminy Sieraków.

Plan Odnowy Miejscowości Kłosowice na lata 2012-2020. 2010. Urząd Gminy Sieraków.

Plan Odnowy Miejscowości Lutom na lata 2011-2020. 2011. Urząd Gminy Sieraków.

Program opieki nad zabytkami dla gminy Sieraków na lata 2008-2011. 2008. Urząd GminySieraków.

Pułyk M., 2013, Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2012, BibliotekaMonitoringu Środowiska, Poznań .

Sierakowski Park Krajobrazowy, przyroda, kultura, turystyka. Mapa. 2013. Zespól Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego. Poznań.

Sieraków plan miasta, mapa gminy. 2014. TopMapa.

Śniadek J., Zajadacz A. 2008. Strategia rozwoju turystyki w regionie leszczyńskim. PaństwowaWyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Amosa Komeńskiego. Leszno.

Strategia rozwoju gminy Sieraków do 2020 r. 2009. Urząd Gminy Sieraków.

Strategia rozwoju turystyki w województwie wielkopolskim na lata 2007-2013. 2007. Wielkopolska Organizacja Turystyczna, Instytut Turystyki.

Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 r. 2012. Oddział Analiz Regionalnych Departament Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego.

Szromek A. 2012. Wskaźniki funkcji turystycznej. Koncepcja wskaźnika funkcji turystycznej i uzdrowiskowej. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. Gliwice.

Wielkopolska. Słownik Krajoznawczy. 2002. Wydawnictwo Kurpisz. Poznań.

Woś A., 1999, Klimat Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

99


Wysocki M., 2010, Projektowanie otoczenia dla osób niewidomych. Pozawzrokowa percepcja przestrzeni, Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.

Zajadacz A. 2005. Turystyka alternatywna – zarys genezy i idei. Problemy Turystyki nr 3-4, s. 3-15.

Zajadacz A., 2012, Turystyka osób niesłyszących – ujęcie geograficzne. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Przestrzennego Zagospodarowania Gminy Sieraków. 2010. Pracownia Urbanistyczna "Plan 21" Poznań.

Strony internetowe:

http://e-turysta.nethttp://www.lgrow.plhttp://meteor-turystyka.pl/noclegi,sierakow,0_2.html;http://muzeum-sierakow.plhttp://www.niepelnosprawni.gov.plhttp://www.noclegiw.plhttp://sierakow.plhttp://www.stadoogierow.euThe Center of the Universal Design http://www.ncsu.eduhttp://tkkfsierakow.plhttp://www.turkol.plhttp://www.wbc.poznan.plhttp://www.wielka-petla.plhttp://www.wielkopolska.travel/obsluga_turystow/centra_i_punkty_informacji_turystycznejZarząd Główny TKKF: http://www.zgtkkf.pl

100

http://www.wielkopolska.travel/obsluga_turystow/centra_i_punkty_informacji_turystycznej

http://www.wielka-petla.pl/

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=242911&from=publication

http://www.turkol.pl/

http://www.noclegiw.pl/#1

http://meteor-turystyka.pl/noclegi,sierakow,0_2.html

http://e-turysta.net/lista-noclegow/Sierak%C3%B3w,180913,l,li.html


Spis rycin

1. Hipsometria gminy Sieraków.

2. Spadki terenu w gminie Sieraków.

3. Wody powierzchniowe w gminie Sieraków.

4. Użytkowanie gruntów / lasy gminy Sieraków.

5. Formy ochrony przyrody w gminie Sieraków.

6. Przydrożna figura z cennym starodrzewem - ważny element krajobrazu kulturowego wsi.

7. Przydrożna aleja drzew charakterystyczna dla krajobrazu kulturowego wsi w gminie Sieraków.

8. Przykład dobrych praktyk – budynek Gościńca Jaroszewskie Wzgórze wpisany jest do ewidencji zabytków.

9. Widok na kościół parafialny p.w. NMP Niepokalanie Poczętej w Sierakowie spod Zamku Opalińskich.

10. Ruiny kościoła poewangelickiego w Sierakowie.

11. Kościół p.w. św. Andrzeja i NMP Wspomożenia Wiernych w Lutomiu – silna dominanta w panoramie wsi.

12. Zabudowania folwarczne w Lutomku.

13. Ruiny zabytkowej gorzelni w Grobi / obecnie w budowie.

14. Dynamika bazy noclegowej gminy Sieraków w latach 1995-2013.

15. Szlaki piesze gminy Sieraków.

16. Schemat szlaków pieszych ze strony www.sierakow.pl.

17. Szlaki rowerowe gminy Sieraków.

18. Przybliżona gęstość szlaków rowerowych wg powiatów w województwie wielkopolskim.

19. Dwa szlaki niebieskie na jednym znaku przy drodze nr 150 Sieraków - Bucharzewo.

20. Zniszczony znak szlaku rowerowego „Powstań Narodowych” w okolicy Ośrodka Edukacji Przyrodniczej w Chalinie.

21. Oznakowanie zbiegu szlaków niezgodne z instrukcją znakowania PTTK w okolicy Ławicy.

101


22. Folder turystyczny Sieraków się dzieje, odpoczywa, wspomina.

23. Mapa Sierakowskiego Parku Krajobrazowego.

24. Atlas rowerowy Krainy Stu Jezior – Powiatu Międzychodzkiego.

25. Punkt „it” Muzeum-Zamek Opalińskich w Sierakowie.

26. Przystań turystyczna z wyposażeniem m. in. infokioskiem w Grobi.

27. Przystań turystyczna z wyposażeniem m. in. infokioskiem w Izdebnie.

28. Tablice informacyjne na terenie gminy Sieraków.

29. Międzynarodowe oznaczenia dostępności dla osób niepełnosprawnych.

30. Parking przed Ogrodem Edukacyjnym „Leśna Przygoda”.

31. Wejście do Ogrodu Edukacyjnego „Leśna Przygoda”.

32. Plan Ogrodu Edukacyjnego „Leśna Przygoda”, z plastikową nakładką z reliefem.

33. Tablica edukacyjna z plastikową nakładką i opisem w języku Braille’a.

34. Leśne cymbały, Ogród Edukacyjny „Leśna Przygoda”.

35. Alejki w Ogrodzie Edukacyjnym „Leśna Przygoda”.

36. Leśne zabawki interaktywne, Ogród Edukacyjny „Leśna Przygoda”.

37. Leśna klasa (wigwam).

38. Tablica edukacyjna.

39. Początek ścieżki w Chorzępowie.

40. Plan wsi z plastikową nakładką z reliefem.

41. Tablice edukacyjne z opisem w języku Braille’a.

42. Zabawki interaktywne.

43. Urządzenia edukacyjne.

44. Tablice edukacyjne.

45. Gra terenowa w kółko i krzyżyk, przystosowana dla osób niewidomych.

46. Wizja rozwoju turystyki w gminie Sieraków.

47. Misja strategiczna gminy Sieraków na lata 2015-2020.

102


48. Cele strategiczne rozwoju turystyki w gminie Sieraków do 2020 roku.

49. Strefy turystyczne gminy Sieraków.

50. Logo markowych produktów turystycznych.

51. Markowe produkty turystyczne.

103


Spis tabel

1. Kwalifikacja i bonitacja punktowa cech służących ocenie atrakcyjności rekreacyjnej jezior.

2. Wskaźniki oceny atrakcyjności rekreacyjnej jezior w gminie Sieraków.

3. Wykaz zabytkowych obiektów nieruchomych w ewidencji konserwatorskiej.

4. Baza noclegowa gminy Sieraków na tle regionu i kraju w 2013 r.

5. Stan bazy noclegowej w gminie Sieraków w czerwcu 2014 r.

6. Ocena zagospodarowania turystycznego gminy w opinii mieszkańców (% wskazań).

7. Ocena zagospodarowania turystycznego gminy w opinii turystów (% wskazań).

8. Dostępność wybranych ośrodków turystycznych dla osób niepełnosprawnych.

9. Dostępność wybranych gospodarstw agroturystycznych dla osób niepełnosprawnych.

10. Analiza SWOT.

104

strategia rozwoju turystyki w gminie ......rozbudowa infrastruktury turystycznej i opracowanie...

Documents