szkolenie travelife · 2014. 12. 17. · szkolenie travelife i narzędzia travelife są dostępne...

Szkolenie Travelife

Społeczna Odpowiedzialność Przedsiębiorstw

dla Touroperatorów i Biur Podróży

2

This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained

therein.

Kolofon

Szkolenie powstało przy wsparciu następujących organizacji:

ECEAT European Centre for Eco and Agro Tourism

ICRT International Centre for Responsible Tourism - Leeds Metropolitan University

UNEP United Nations Environment Programme

TOI Tour Operators’ Initiative for Sustainable Tourism Development

ANVR Dutch Association of Tour operators and Travel agents

ABTA The Travel Association (UK)

Prawa

Wszystkie prawa należą do Travelife. Kopiowanie tego szkolenia lub jego części wymaga

uzyskania pisemnej zgody Travelife (www.travelife.info).

Online

Szkolenie Travelife i Narzędzia Travelife są dostępne on- line na stronie www.travelife.info

3

Spis treści

Wstęp 5

Zrównoważony Rozwój Turystyki i Biura Podróży 8

Zrównoważony rozwój dla touroperatorów i biur podróży 10

1. Zarządzanie zrównoważonym rozwojem 13

1.1 Zaangażuj swoją firmę 18

1.2 Dokonaj oceny bazowej 22

1.3 Opracowanie strategii na rzecz zrównoważonego rozwoju 27

1.4 Przygotowanie i realizacja Planu Działania 31

1.5 Monitorowanie i ewaluacja osiągnięć 34

1.6 Raportowanie i komunikowanie rezultatów 36

1.7 Działania/ rozwiązania 38

2. Zarządzanie wewnętrzne: polityka społeczna i prawa 40

czlowieka 40


3. Wewnętrzne zarządzanie środowiskowe 43


4. Zrównoważone zarządzanie łańcuchem dostaw 51

4.1 Strategia łańcucha dostaw 51

4.2 Agencje partnerskie 54

4.3 Działania/rozwiązania 55

5. Transport 58

5.1 Samoloty 59

5.2 Samochody 60

5.3 Kolej 61

5.4 Autokar 61

5.5 Porównanie środków transportu 62

5.6 Środki transportu najmniej szkodliwe dla środowiska 63

5.7 Transport w destynacji 65

5.8 Działania / rozwiązania 66

6. Baza noclegowa 67

6.1 Hotele 67

6.2 Żywność 71

6.3 Pamiątki 71

6.4 Rejsy 72


4

7. Zrównoważone atrakcje turystyczne 76

7.1 Słońce, morze, nurkowanie 76

7.2 Spacery, wspinaczka i górskie wycieczki rowerowe 76

7.3 Wycieczki przyrodnicze 77

7.4 Golf 77

7.5 Sporty zmotoryzowane 78

7.6 Atrakcje turystyczne 79

7.7 Atrakcje z udziałem dzikich zwierząt 79

7.8 Kodeksy postępowania 80

7.9 W kierunku zrównoważonych imprez turystycznych 81


8. Piloci, rezydenci, przewodnicy 84


9. Destynacje 87

9.1 Wybór destynacji 87

9.2 Współpraca z destynacjami 89

9.3 Ośrodki sportów zimowych 91

9.4 Turystyka miejska 92


10. Komunikacja z klientem i ochrona konsumentów 95

10.1 Zmiany w świadomości i w zachowaniu konsumentów 95

10.2 Komunikacja w czasie całego cyklu wakacyjnego 98


5

Wstęp

Materiał szkoleniowy Travelife stanowi wprowadzenie do zagadnień związanych ze

zrównoważonym rozwojem turystyki. Składa się z zestawu modułów szkoleniowych , mających na

celu podniesienie poziomu wiedzy o pozytywnych i negatywnych oddziaływaniach turystyki.

Ponadto, zawiera wskazówki w jaki sposób uczynić przedsiębiorstwo turystyczne bardziej

przyjaznym dla środowiska i społeczne odpowiedzialnym. Znajomość i zrozumienie różnych

aspektów zrównoważonego rozwoju są niezbędne do osiągania coraz lepszych rezultatów

działalności przedsiębiorstwa działającego w branży turystycznej. Uzyskanie certyfikatu Travelife

jest niezbędnym, pierwszym krokiem w realizacji zrównoważonego systemu zarządzania

przedsiębiorstwem turystycznym.

Materiał szkoleniowy Travelife podzielony jest na następujące rozdziały, każdy z nich składa się

z bardziej szczegółowych podrozdziałów:

„Zrównoważony rozwój turystyki i biura podróży" wprowadza pojęcie zrównoważonej

turystyki. Omawia najważniejsze aspekty środowiskowe i społeczne związane z prowadzeniem

działalności w branży turystycznej. Ponadto wyjaśnia znaczenie zrównoważonego rozwoju dla firm

turystycznych oraz jakie korzyści niesie za sobą zrównoważone zarządzanie przedsiębiorstwem .

„Zrównoważone zarządzanie” wyjaśnia, jak koordynator ds. zrównoważonego rozwoju może

efektywnie skierować przedsiębiorstwo na drogę zrównoważonego rozwoju. Wprowadza również

narzędzia i instrumenty do realizacji zamierzonych celów.

„Zarządzanie wewnętrzne” omawia działania związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa,

które można podjąć w celu zwiększenia poziomu zaangażowania w zrównoważony rozwój,

dotyczące m.in. ograniczenia zużycia energii, gospodarki odpadami i polityki społecznej.

„Zarządzanie łańcuchem dostaw” opisuje sposoby zwiększenia zaangażowania na rzecz

zrównoważonego rozwoju w całym łańcuchu działań biznesowych m.in. dzięki ścisłej współpracy

z obecnymi partnerami biznesowymi i wybierając nowych dostawców usług.

„Transport” omawia różne środki transportu wykorzystywane w turystyce, obciążenie dla

środowiska każdego rodzaju transportu oraz jak można je zredukować.

„Baza noclegowa” opisuje społeczno-kulturowe, gospodarcze i środowiskowe oddziaływanie

hoteli i pozostałych miejsc zakwaterowania. W jaki sposób można, we współpracy z dostawcami

usług zakwaterowania, promować zrównoważone hotele. W ramach tego rozdziału poruszona

została także kwestia dostaw żywności i wykorzystywania seksualnego dzieci.

„Zrównoważone wycieczki i atrakcje turystyczne” zajmuje się oddziaływaniem różnych

rodzajów aktywności turystów na środowisko naturalne i społeczno-kulturowe w destynacji .

“Przewodnicy, piloci i lokalni przedstawiciele” dotyczy kwalifikacji, warunków pracy i znaczenia

tej grupy pracowników w przedsiębiorstwie.

„Destynacje” zajmuje się wpływem turystyki na rozwój destynacji i środkami, przy pomocy

których touroperatorzy mogą wywierać pozytywny wpływ. Omówiono różne rodzaje destynacji,

takie jak: góry, obszary miejskie i turystykę przybrzeżną i morską.

6

„Komunikacja z klientem” dotyczy odpowiedzialności biura podróży wobec konsumentów i

ilustruje jak można motywować klientów do podejmowania właściwych, zrównoważonych decyzji i

do zrównoważonych zachowań w czasie cyklu wakacyjnego.

Każdy rozdział składa się z następujących elementów:

Wprowadzenie do najważniejszych oddziaływań turystyki.

Możliwe "Działania i rozwiązania" z punktu widzenia touroperatora. Po każdym opisie

„Działań” znajdziecie informację czy raportowanie, lub zgodność z danym kryterium jest

obowiązkowym elementem certyfikacji Travelife. Dodatkowe informacje, takie jak dobre

praktyki i referencje firm, które je wdrożyły, można znaleźć na platformie internetowej

Travelife (travelife.info).

Egzamin i uzyskanie imiennego certyfikatu

Po zapoznaniu się ze Szkoleniem Travelife możesz sprawdzić swoją wiedzę przy pomocy

nieformalnego egzaminu on- line. Po zdaniu formalnego egzaminu on- line otrzymasz imienny

certyfikat, który daje Ci kwalifikacje Menedżera Zarządzania Zrównoważonym Rozwojem w

systemie Travelife. Certyfikat ten ma ważność 3 lata; po tym okresie będziesz zobowiązany do

odbycia szkolenia uzupełniającego.

Narzędzia Travelife on- line

Aby wesprzeć biura podróży i ich dostawców usług , Travelife oferuje szereg narzędzi (standardy i

instrumenty), które ułatwią realizację własnej polityki zrównoważonego rozwoju w

przedsiębiorstwie:

Narzędzie do Planowania Działań pomoże Wam w określeniu planu działań na rzecz

zrównoważonego rozwoju dla Waszej firmy w oparciu o listę 150 możliwych rozwiązań i

działań.

Narzędzie do Raportowania służy do regularnego raportowania postępów, zarówno

wewnątrz przedsiębiorstwa, jak i do podmiotów zewnętrznych, takich jak Wasze

branżowe stowarzyszenie lub Travelife .

System planowania działań i raportowania opiera się na tych samych rozwiązaniach,

które zostały przedstawione w Szkoleniu Travelife. Obejmują one wszystkie istotne kroki,

które należy podjąć w celu realizacji zrównoważonego zarządzania przedsiębiorstwem.

System Travelife dla zrównoważonego zarządzania hotelami i innymi miejscami

zakwaterowania to system on- line pozwalający na ocenę zrównoważonego zarządzania

bazą noclegową w oparciu o jednolite standardy środowiskowe i społeczne Travelife.

W części „Zielony Rynek Turystyczny” znajdziecie międzynarodowy przegląd dostawców

usług turystycznych (zakwaterowanie, transport, organizatorzy atrakcji turystycznych) i

destynacji, którzy już prowadzą swoją działalność w sposób zrównoważony.

Wszystkie narzędzia Travelife są dostępne na www.travelife.info.

http://www.travelife.info/

7

Podstawowy zakres wymagań dla touroperatorów i biur podróży w zakresie

zrównoważonego rozwoju oraz zasady przyznawania Certyfikatów Travellife.

Biura podróży, które spełniają podstawowe kryteria Systemu Travelife uzyskają status Partnera

Travellife. Kryteria te są wyszczególnione i omówione na końcu każdego rozdziału podręcznika.

Raportowanie dotyczące spełnienia kryteriów Travelife odbywa się przy pomocy Narzędzia do

Raportowania Travelife.

Touroperatorzy i biura podróży chcący prowadzić działalność zgodnie z rozpoznawalnymi na

forum międzynarodowym standardami Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw (CSR) i

Zrównoważonego Rozwoju Turystyki mają możliwość realizować ten cel osiągając kolejne

poziomy systemu certyfikacji Travelife, świadczce o spełnieniu wiodących standardów i

wytycznych, takich jak: EMAS III (wymogi dotyczące zarządzania ochroną środowiska w sektorze

turystyki), ISO 26000 (wytyczne dotyczące Społecznej Odpowiedzialności), GRI Global Reporting

Initiative (suplement dla sektora tour operatorów) oraz OECD Guidelines for Multinational

Enterprises (Wytyczne OECD dla Międzynarodowych Przedsiębiorstw). Międzynarodowa Rada ds.

Zrównoważonego Rozwoju Turystyki GSTC uznała, że standardy wyznaczone do uzyskania

Certyfikatu Travellife są zgodne z Kryteriami GSTC. Jednak niezbędnym elementem przystąpienia

do programu Certyfikacji Travellife jest audyt wewnętrzny firmy.

Wasze Opinie

W związku z ciągłym aktualizowaniem treści szkolenia będziemy zobowiązani za uzyskanie opinii,

komentarzy, pytań oraz porad za pośrednictwem formularza kontaktowego, który znajduje się na

stronie: www.travelife.info.

http://www.travelife.info/

8

Zrównoważony Rozwój Turystyki i Biura Podróży

Pomimo, że branża turystyczna jest ważnym elementem rozwoju gospodarczego, może jednak

powodować negatywnie skutki środowiskowe i społeczno-kulturowe. Eliminując lub minimalizując

ryzyko negatywnych oddziaływań, turystyka staje się bardziej zrównoważona.

Turystyka i Zrównoważony Rozwój

Czas przeznaczony na rekreacje jest ważnym elementem pozwalającym na relaks i odpoczynek w

pełnym obowiązków życiu człowieka. Po II Wojnie Światowej podróżowanie stało się jednym z

najpopularniejszych sposobów spędzania wolnego czasu (urlopu) dla coraz szerszej liczby osób

dzięki wzrastającej ilości dni przyznawanego przez pracodawców urlopu i podwyżce poziomu

średnich dochodów.

Przykładem może być przeciętny Europejczyk , który kiedyś spędzał urlop w swoim kraju lub

jednym z krajów sąsiednich, natomiast obecnie, planując urlop, bierze pod uwagę wyjazd do

krajów na wszystkich kontynentach i podróżuje nawet 3 razy do roku w formie krótszych

wypadów i dłuższych wakacji.

Branża turystyczna stała się ważnym elementem światowej ekonomii, wytwarzającym ponad 10%

Produktu Globalnego Brutto i dającym zatrudnienie ponad 200 milionom ludzi na świecie. W

wielu krajach rozwijających się turystyka zapewnia poważne źródło przychodu i przyczynia się do

społecznego i ekonomicznego rozwoju. Turystyka wspiera również porozumienie

międzykulturowe, wpływa na zwiększenie inwestycji gospodarczych i stworzenie ogólnego

wizerunku i uznania państwa lub regionu.

Rozwój branży turystycznej może jednak skutkować negatywnym oddziaływaniem na turystyczne

destynacje w aspekcie środowiskowym, społeczno- kulturowym i ekonomicznym. Zyski

realizowane są w krótkim terminie, ale jak poradzą sobie destynacje w perspektywie

długoterminowej? Szkody wyrządzone w ekosystemie spowodują utratę atrakcyjności regionu

turystycznego i turyści przestają przyjeżdżać!

Zrównoważony Rozwój Turystyki: definicja i zasady

Koncepcja „zrównoważonej turystyki” narodziła się, gdy zastanawiano się nad polityką

ograniczania negatywnych oddziaływań turystyki. Zrównoważona Turystyka została zdefiniowana

przez Światową Organizację Turystyki (UNWTO) w 1988 roku:

“Zrównoważona turystyka wychodzi na przeciw potrzebom turystów i goszczących ich regionów

turystycznych, jednocześnie chroniąc i zwiększając ich potencjał na przyszłość. Wyznacza kierunki

zarządzania turystyką tak, aby potrzeby ekonomiczne, społeczne i estetyczne zostały zaspokojone

przy jednoczesnym zachowaniu integralności społecznej, najistotniejszych procesów ekologicznych,

bioróżnorodności i systemów życiowych.”

Zgodnie z tą definicją należy cieszyć się możliwościami jakie daje nam rozwój turystyki oraz

czerpać z niej finansowe korzyści, niemniej jednak musimy pamiętać, aby robić to w taki sposób

żeby następne pokolenia też mogły skorzystać z tego kapitału. Jeżeli będziemy pozwalać na

niszczenie środowiska naturalnego i kulturowego w regionach turystycznych, będą one tracić

swoje walory, które są podstawą ich atrakcyjności turystycznej.

9

People, Planet, Profit – zasada 3P

“Ludzie (People)” reprezentują społeczno-kulturowe interesy lokalnej społeczności: zachowanie

dziedzictwa kulturowego i zaangażowanie lokalnych mieszkańców w rozwój turystyki w ich

regionie poprzez dbałość o warunki pracy, wsparcie słabszych grup społecznych, przestrzeganie

praw człowieka, brak dyskryminacji, walkę z wykorzystywaniem nieletnich do pracy czy

wykorzystywaniem seksualnym, itd.

“Planeta (Planet)” odnosi się do środowiska naturalnego i zminimalizowania negatywnego

wpływu na florę i faunę, wodę, glebę i klimat oraz do ochrony środowiska przy pomocy

różnorodnych i dostępnych środków.

“Zysk (Profit)” dotyczy interesów ekonomicznych i prowadzenia działalności gospodarczej

odpowiedzialnie, co przyczyni się do stałego dobrobytu i rozwoju lokalnej społeczności.

Społeczna Odpowiedzialność Przedsiębiorstw ( Corporate Social Responsibility -CSR)

CSR to dobrowolne zobowiązanie sie firmy do aktywnego przestrzegania litery prawa, norm

etycznych i wartości międzynarodowych oraz do ciągłego monitorowania swojej działalności pod

tym kątem. Celem CSR jest przyjęcie odpowiedzialności za działania przedsiębiorstwa i wywieranie

pozytywnego wpływu poprzez swoje działania na środowisko, konsumentów, pracowników,

społeczności i innych zainteresowanych stron.

Globalne Kryteria Zrównoważonej Turystyki (Global Sustainable Tourism Criteria - GSTC)

Globalne Kryteria Zrównoważonej Turystyki to zbiór 37 standardów o charakterze dobrowolnym,

stanowiących minimalne wymagania, do których każde przedsięwzięcie w sektorze turystycznym

powinno zmierzać, mając na celu ochronę i utrzymanie światowych zasobów naturalnych i

kulturowych, jednocześnie dbając o to aby branża realizowała swój potencjał jako narzędzie do walki z ubóstwem.

Ekoturystyka

Ekoturystyka wiąże się ze zrównoważoną turystyką w naturalnych rejonach przyrodniczych.

Światowa Organizacja Turystyki UNWTO wyznaczyła jasne kryteria w tym zakresie . Słowo

„ekoturystyka” jest bardzo często mylone ze zrównoważoną turystyka w szerokim ujęciu, a także

wykorzystywane do promowania turystycznych obszarów przyrodniczych wcale nie spełniających

norm zrównoważonej turystyki

Turystyka Społecznościowa (Community Based Tourism CBT)

CBT to turystyka będąca w posiadaniu i zarządzana przez lokalne społeczności. polega na

wspieraniu zrównoważonego rozwoju w aspektach środowiskowych, społecznych i kulturowych,

dając możliwość ekonomicznego rozwoju lokalnym mieszkańcom. Dzięki temu turyści mają

możliwość bliższego poznania lokalnego środowiska i sposobu życia w danym regionie.

Dzięki rozwojowi turystyki, lokalna społeczność będzie miała lepszą świadomość komercyjnej i

społecznej wartości ich dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego i w konsekwencji będzie to

sprzyjać lepszej ochronie tych zasobów.

10

Zrównoważony rozwój dla touroperatorów i biur podróży

Touroperatorzy zajmują centralne miejsce w łańcuchu biznesowym w turystyce. Mają wpływ na

wybory konsumentów, decyzje dostawców usług i rozwój destynacji. Ze względu na tę szczególną

pozycję, touroperator może w istotny sposób przyczynić się do rozwoju zrównoważonej turystyki.

Dlaczego warto działać zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju?

Przyjęcie na siebie odpowiedzialności wobec interesariuszy, takich jak: pracownicy, dostawcy,

społeczności lokalne destynacje, zapewni wyraźne korzyści biznesowe:

Wzrost zysków

Wizerunek przedsiębiorstwa działającego zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju

przyczynia się do wzrostu jego obrotów. Taki wizerunek stymuluje naśladownictwo, przyciąga

nowych klientów i w rezultacie zapewnia przedsiębiorstwu większy udział w rynku turystycznym .

Redukcja kosztów

Zrównoważony system zarządzania i podejmowane działania często przyczyniają się do obniżenia

kosztów operacyjnych przedsiębiorstwa, podniesienia jego efektywności, lepszego wykorzystania

dostępnych środków i uniknięcia kar.

Dostęp do środków finansowych

Coraz częściej społeczne i środowiskowe kryteria są uwzględniane w warunkach udzielania

kredytów finansowych lub pozyskiwania inwestorów. To ułatwia przyciąganie kapitału

finansowego do zrównoważonych przedsiębiorstw.

Kapitał ludzki

Na ogół pracownicy są dumni z pracodawców, którzy poważne angażują się w CSR.

Touroperatorzy znani ze swojego zaangażowania na rzecz zrównoważonego rozwoju są bardziej

atrakcyjni dla pracowników. Coraz więcej młodych, utalentowanych ludzi szuka firm, w których

szanuje się wyższe wartości. Ponadto, utalentowani i doświadczeni pracownicy pozostaną dłużej u

tego samego pracodawcy, zwiększając w ten sposób innowacyjne i konkurencyjne zalety

przedsiębiorstwa.

Wizerunek przedsiębiorstwa i marki

"Zrównoważony rozwój" coraz częściej traktowany jest jako kolejny krok w "jakość". Klienci pytają

o to coraz częściej. Dlatego wizerunek zrównoważonego przedsiębiorstwa pomaga w budowaniu

wizerunku marki i wzmacnia pozycję rynkową przedsiębiorstwa, szczególnie w okresie

spowolnienia gospodarczego.

Podtrzymanie atrakcyjności destynacji

Polityka zrównoważonego rozwoju i podejmowane w tym zakresie działania mają wpływ na

podtrzymanie atrakcyjności destynacji. Oczywiście skorzystają na tym nie tylko turyści ale i lokalne

społeczności. Ponadto długoterminowe zapewnienie jakości świadczonych usług w destynacji jest

podstawą do zapewnienia warunków do kontynuowania działalności biznesowej przez

touroperatora.

Zarządzanie ryzykiem i działalność zgodna z prawem

Touroperatorzy zwiększają swoją wiarygodność respektując obowiązujące prawo. Wykazanie

aktywnego zaangażowania na rzecz zrównoważonego rozwoju i dbałość o jakość produktu będą

11

stanowić dodatkowy ważny argument obrony w ewentualnych sporach sądowych. Zapobiegnie

to także ewentualnemu uszczerbkowi wizerunku firmy.

Procesy legislacyjne

Rządy są coraz częściej znajdują się pod presją różnych instytucji gospodarczych, związków

zawodowych i obywateli aby nakładać kolejne przepisy na przedsiębiorstwa prowadzące

działalność gospodarczą. Oczywiście to się wzmaga, gdy negatywne oceniane działania

przedsiębiorstw trafiają do publicznej wiadomości. Ale przedsiębiorcy turystyczni , którzy wdrażają

kodeksy postępowania i przestrzegają ich, znajdują się w korzystniejszej sytuacji, aby móc

opiniować lub nawet powstrzymać niekorzystne propozycje legislacyjne regulacje prawne.

Rola touroperatorów

Touroperatorzy mogą włączyć zasady zrównoważonego rozwoju do swojej strategii realizując

następujące działania:

Zarządzanie wewnętrzne

Wszystkie działania wewnętrzne w przedsiębiorstwie, takie jak oszczędzanie energii, zarządzanie

odpadami, zużyciem papieru oraz stworzenie dobrych warunków pracy.

Tworzenie produktu

Touroperator opracowuje ofertę (pakiet), wybierając destynację oraz łącząc transport,

zakwaterowanie i różne atrakcje turystyczne . Wybór najbardziej zrównoważonych elementów w

łańcuchu dostaw oraz podniesienie konkurencyjności produktów i świadczonych usług

turystycznych to spore wyzwanie dla touroperatora.

Zarządzanie łańcuchem dostaw

Touroperator zawiera najczęściej długoterminowe umowy z wieloma dostawcami. Ponieważ nie

każdy dostawca działa w sposób zrównoważony, przekonanie swoich partnerów biznesowych do

zmiany podejścia i prowadzenia działalności w sposób zrównoważony będzie stanowić wyzwanie

dla touroperatorów, którzy mogą je zrealizować poprzez odpowiednią politykę informacyjną i

organizację szkoleń, różne formy działań marketingowych i motywacyjnych oraz uwzględnianie

wymogów respektowania zasad zrównoważonego rozwoju w zawieranych umowach z

dostawcami.

Współpraca z destynacjami

Touroperatorzy mogą odegrać ważną rolę w zrównoważonym rozwoju destynacji – mogą

stymulować lokalne władze i stowarzyszenia biznesowe, indywidualnie lub we współpracy z

innymi touroperatorami, do odpowiedzialnego, w długoterminowej perspektywie, rozwoju

destynacji. Dodatkowo mogą też zaangażować się udzielając wsparcia dla lokalnych inicjatyw

pilotażowych na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz lokalnym organizacjom pozarządowym

promującym zrównoważony rozwój.

Relacje z klientami

Touroperatorzy odgrywają istotną rolę w motywowaniu swoich klientów do bardziej

zrównoważonych decyzji i zachowań. Mogą informować i motywować klientów do rezerwacji

zrównoważonych miejsc zakwaterowania oraz środków transportu. Mogą również opracować

specjalne kodeksy postępowania w celu podniesienia świadomości wśród swoich klientów na

temat ochrony lokalnego środowiska naturalnego oraz poszanowania tradycji i obyczajów

lokalnych społeczności.

12

Choć touroperatorzy mają ważną rolę do odegrania, nie będą w stanie efektywnie propagować

zrównoważonej turystyki sami. Może się to udać tylko wtedy, gdy wszystkie zainteresowane strony

będą współdziałać: touroperatorzy, samorządy lokalne, organizacje pozarządowe, lokalni

dostawcy, społeczności lokalne oraz turyści. Jednak, ze względu na centralną pozycję pomiędzy

dostawcą a konsumentem, na touroperatorach spoczywa szczególna odpowiedzialność.

Silna pozycja touroperatora na rynku ułatwia rozpowszechnianie i wdrażanie zasad

zrównoważonego rozwoju turystyki, jednak aby takie działania były efektywne, powołany przez

touroperatora koordynator ds. zrównoważonego rozwoju musi określić politykę przedsiębiorstwa

w tym zakresie, opracować plan działania, monitorować efekty i udoskonalać metody działania.

Ponadto niezbędne jest podniesienie poziomu świadomości kadry przedsiębiorstwa i uzyskanie

pełnego zrozumienia i poparcia dla idei zrównoważonego rozwoju. Realizacja celów

zrównoważonego rozwoju jest zadaniem, przede wszystkim, dla menedżerów przedsiębiorstwa,

szefów oddziałów i osób zatrudnionych w destynacji (lokalni przedstawiciele), ponieważ pozostają

oni w bezpośrednim kontakcie z lokalnymi agentami i dostawcami. Żeby pozyskać ich wsparcie,

istotne jest, aby wszystkie działy przedsiębiorstwa posiadały odpowiednią wiedzę i były

zaangażowane w zrównoważone zarządzanie.

Zrównoważone zarządzanie w turystyce to nie jest jednorazowe zadanie do szybkiej realizacji , to

stopniowy proces!

13

1. Zarządzanie zrównoważonym rozwojem

Aby strategia zrównoważonego rozwoju dała efekty, musi być wdrażana w sposób

zorganizowany i systematyczny. Żeby zrealizować wszystkie swoje zadania w tym zakresie

sprawnie i kompleksowo, przedsiębiorstwo może wdrożyć system zrównoważonego zarządzania

(ang. SMS - Sustainability Management System), który obejmuje wszystkie obszary działalności

firmy. Warunkiem wdrożenia SMS jest uznanie, że zrównoważony rozwój jest częścią cyklu

gospodarczego przedsiębiorstwa i ma taki sam status jak inne cele firmy.

Cel zrównoważonego zarządzania

Celem zrównoważonego zarządzania jest nieustanny wzrost efektywności działań podejmowanych

przez przedsiębiorstwo na rzecz zrównoważonego rozwoju turystyki, zgodnie z cyklem "planuj,

działaj, analizuj". Zrównoważone zarządzanie pozwala ograniczyć negatywne skutki działalności

przedsiębiorstwa turystycznego i jednoczenie zwiększyć jego pozytywne oddziaływanie

środowiskowe, społeczno-kulturowe i ekonomiczne. System zrównoważonego zarządzania

pomaga zaplanować strategie, określić działania priorytetowe i monitorować je, aby zapewnić

realizację założonych celów. Kolejnym krokiem jest ewaluacja w celu określenia obszarów

wymagających kontynuacji podjętych działań i rozwiązania ewentualnych niedoskonałości

realizowanych strategii.

Elementy zrównoważonego zarządzania

System zrównoważonego zarządzania obejmuje pełny zakres działań, które odnoszą się do

zrównoważonego rozwoju: zarządzanie wewnętrzne, rozwój produktu, łańcuch dostaw (transport,

zakwaterowanie, atrakcje turystyczne), relacje z klientami oraz współpraca z destynacjami.

Ważne jest, aby brać pod uwagę wszystkie fazy cyklu rozwoju produktu począwszy od tworzenia

produktu, poprzez planowanie i kontraktowanie świadczeń aż do momentu zrealizowania

imprezy turystycznej. Aby zagwarantować wysoką efektywność zrównoważonego zarządzania

należy zwrócić szczególną uwagę na relacje z dostawcami zakwaterowania, przewoźnikami i

pozostałymi dostawcami produktów turystycznych.

System zrównoważonego zarządzania jest gwarancją, że wszystkie przyjęte zobowiązania i ich

rezultaty są, z należytą uwagą, mierzone, monitorowane i razie potrzeby odpowiednio

korygowane.

Skuteczne zarządzanie zrównoważone powinno być:

Kompleksowe - uwzględniające wszystkie oddziaływania i obszary odpowiedzialności;

Zintegrowane – wszystkie osoby zajmujące kluczowe stanowiska w przedsiębiorstwie są

zaangażowane, pozyskano konstruktywnych partnerów (rządy, organizacje pozarządowe,

społeczności lokalne itp.);

Wiarygodne - wszystkie działania są mierzone, monitorowane, raportowane i

dostosowywane , w miarę możliwości, do realnych uwarunkowań i okoliczności.

14

Zbiór strategii, programów i dobrych praktyk powinien integrować społeczne, środowiskowe i

ekonomiczne kwestie z działaniami biznesowymi przedsiębiorstwa, w ścisłej współpracy ze

wszystkimi udziałowcami rynku turystycznego. System zrównoważonego zarządzania pozwoli

wszystkim zatrudnionym pracownikom zidentyfikować rezultaty ich działań zakresie

zrównoważonego rozwoju. To z kolei umożliwi efektywne działanie menedżerowi

odpowiedzialnemu za zrównoważone zarządzanie. Ponadto system zrównoważonego zarządzania

spowoduje, że wszyscy gracze, zarówno wewnątrz firmy jak i w jej otoczeniu biznesowym będą

zaangażowani w ten proces.

Droga do Travelife

Po 1990 roku pojedynczy touroperatorzy rozpoczęli wdrażanie zrównoważonego zarządzania w

swoich przedsiębiorstwach. W 2000 roku 25 najbardziej aktywnych touroperatorów zrzeszyło się w

Inicjatywie Touroperatorów na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Turystyki (Tour Operators’

Initiative for Sustainable Tourism Development - TOI) pod kierownictwem UNEP- Programu

Środowiskowego Organizacji Narodów Zjednoczonych i UNWTO - Światowej Organizacji

Turystyki przy ONZ. Pierwsze cenne doświadczenia zostały zebrane i opublikowane. Zostały

też opracowane pierwsze koncepcje i metodologie dotyczące sposobu realizacji zrównoważonego

rozwoju turystyki przez touroperatorów.

Od 2000 roku pierwsze stowarzyszenia biur podróży podjęły kolektywne działania. W roku 2003

Holenderskie Stowarzyszenie Biur Podróży ANVR opracowało System Zarządzania

Środowiskowego, zorientowany na produkt, który stał się obowiązkowy dla wszystkich 200

touroperatorów będących członkami ANVR. System ten obejmował mianowanie koordynatora

środowiskowego, przeprowadzenie szkoleń i prowadzenie działalności zgodnie z wyznaczonym

minimum obowiązujących standardów. W Niemczech Stowarzyszenie Biur Podróży Forum Anders

Reisen również określiło minimum standardów, które członkowie stowarzyszenia powinni spełniać.

Pomimo, że te inicjatywy przysporzyły szeregu cennych doświadczeń, faktyczne wdrażanie

zrównoważonego zarządzania okazało się dość trudne w praktyce ponieważ na rynku

turystycznym panuje duża konkurencja i zróżnicowanie pod względem rodzaju działalności

prowadzonej przez udziałowców tego rynku, silnie ze sobą powiązanych poprzez swój udział w

łańcuchu dostaw usług turystycznych. Na przykład, każdy touroperator zaczął opracowywać swoje

własne kryteria środowiskowe, aby zweryfikować swoje hotele. To było kosztowne przedsięwzięcie

i dodatkowo spowodowało zamieszanie wśród hotelarzy, którzy musieli konfrontować się z

różnymi standardami od różnych touroperatorów. Niezbędne zatem okazało się kolektywne i

międzynarodowe podejście do wspólnych standardów i narzędzi, dostosowanych do konkretnych

warunków i potrzeb branży turystycznej.

W 2004 roku czołowi europejscy touroperatorzy podjęli współpracę, w ramach projektu

współfinansowanego przez Unię Europejską, w celu opracowania jednolitego systemu

zrównoważonego zarządzania. Poza Holenderskim i Brytyjskim Stowarzyszeniem Touroperatorów,

do projektu włączyli się również: UNEP, Leeds Metropolitan University, Lund University i ECEAT

(European Centre for Eco and Agro Tourism). W ciągu 3 lat, w trakcie wspólnie prowadzonych prac,

wcześniejsze doświadczenia, opracowane standardy i metodologie zostały przeanalizowane, dalej

rozwinięte i zintegrowane z ogólnymi systemami i wytycznymi związanymi ze zrównoważonym

rozwojem, takimi jak: EMAS (System Eko-zarządzania i Audytu), ISO 14001 (Zarządzanie

15

Środowiskowe) i popierane przez ONZ Globalne Wytyczne do Raportowania zrównoważonego

rozwoju - Global Reporting Initiative (GRI). W 2007 roku, podczas Międzynarodowych Targów

Turystycznych ITB w Berlinie, zaprezentowany został jednolity system standardów i narzędzi pod

nazwą „Travelife”.

"Etap pionierski mamy już za sobą, teraz musimy przekonać całą branżę,

by zaczęła działać w sposób bardziej zrównoważony, dlatego

zdecydowanie popieramy inicjatywę Travelife. To jest inicjatywa warta

rekomendowania ponieważ będzie sprzyjać rozpowszechnieniu dobrych

praktyk w całej branży w Europie. Z zadowoleniem odnotowujemy

zaangażowanie stowarzyszeń touroperatorów z Wielkiej Brytanii,

Holandii, Belgii, Niemiec i Włoch "

Eugenio YunIs UN-WTO na inauguracji Travelife

ITB Berlin, 7 marzec, 2007

System Zarządzania Travelife

System Zarządzania Travelife to zintegrowany zbiór rozwiązań, standardów i narzędzi mających na

celu zapewnienie równych szans wszystkim interesariuszom, obniżenie kosztów i zapewnienie

dobrych relacji pomiędzy dostawcami usług turystycznych i konsumentami dzięki wdrażaniu

zasad zrównoważonego rozwoju.

Wdrożenie systemu Travelife w przedsiębiorstwie nie jest trudne, choć wiele zależy od wielkości i

struktury organizacji, poziomu zaangażowania i dostępnych środków. System uwzględnia

możliwości zarówno dużych jak i małych firm, jest elastyczny i może być dostosowany do

unikalnego charakteru produktów i usług każdej firmy. Oferuje standaryzowane metody i

narzędzia, które prowadzą do większej efektywności i obniżenia kosztów, zachowując elastyczność

w zakresie tożsamości i wizerunku przedsiębiorstwa.

Proces wdrażania Travelife obejmuje konieczność spełnienia szeregu podstawowych wymogów,

które są określone i monitorowane przez Wasze stowarzyszenia branżowe i/lub Travelife, a

następnie weryfikowane pod względem realizacji wymaganych działań w procesie wdrażania.

6-cio etapowa metoda Travelife

Aby pomyślnie wdrożyć system Travelife, trzeba przejść kilka etapów. Razem te etapy tworzą

system zarządzania Travelife, który zasadniczo ma taką samą strukturę jak na przykład

powszechnie znany system zarządzania jakościowego. 6 etapów w systemie zarządzania Travelife

to:

Krok 1: Zaangażuj swoją firmę

Krok 2: Przeprowadź ocenę wyjściową

Krok 3: Opracuj strategię w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa

Krok 4: Opracuj i realizuj plan działania

Krok 5: Monitoruj i oceń realizację przyjętego planu działania

Krok 6: Raportuj postępy i rezultaty podjętych działań wewnątrz firmy i do instytucji

zewnętrznych.

16

Wszystkie kroki powinny być realizowane w odpowiedniej kolejności, niezależnie od wielkości

firmy. Mniejsze firmy mogą uznać, że niektóre etapy , w ich przypadku, mogą zostać pominięte.

Najważniejsze w realizacji całego cyklu to :

wiedzieć, do czego zmierzasz (poprzez określenie strategii, celów i zadań).

określić priorytety dla działań związanych z założonymi celami.

ocenić działania własnej firmy i dostawców w odniesieniu do wyznaczonej strategii

działania , celów i zadań.

raportować osiągnięcia .

Poniższa tabela stanowi opis systemu zarządzania Travelife: kolejne procesy i rezultaty działań.

17

Krok Cel Działanie Rezultat

1Zaangażowanie

Zaangażowanie

przedsiębiorstwa w

działania na rzecz

zrównoważonego

rozwoju

• Podział zadań i obowiazków

• Konsultacje z pracownikami,

dostawcami, konsumentami oraz

innymi intesariuszami

Podniesienie poziomu

zaangażowania i wyznaczenie

kierunku działania

Wynik:

• Deklaracja misji

• Deklaracja strategii

2. Ocena bazowa

Ocena bieżącej

działalności i

efektywności

zarządzania w

zakresie

zrównoważonego

rozwoju.

• Podsumowanie i ocena

pozytywnych i negatywnych

rezultatów działalności

przedsiębiorstwa i jego

dostawców w destynacjach.

• Określenie przyczyn i znaczenia

poszczególnych rezultatów.

• Określenie metod dokonywania

ocen w przyszłości.

System identyfikacji i oceny

pozytywnych i negatywnych


przedsiębiorstwa.

Wynik:

Rejestr najistotniejszych pozytywnych i negatywnych


przedsiębiorstwa.

3. Strategia

Wyznaczenie

kamieni milowych na

drodze do realizacji

strategii poprzez

określenie celów i

zadań w oparciu o

priorytetyzację

najistotniejszych

pozytywnych i

negatywnych

rezultatów

działalności.

• Priorytetyzacja skutków i/lub

pozytywnych rezultatów

• Określenie zrównoważonych

celów i zadań

• Opracowanie jasnej, wiarygodnej

i możliwej do zrealizowania

strategii

• Rozpowszechnienie strategii

Pracownicy i interesariusze znają

priorytety i wiedzą jak się nimi

zająć

Wynik:

• Sporządzony na piśmie plan

działań mających na celu

zredukowanie negatywnych

skutków i maksymalizację

pozytywnych rezultatów

4. Plan działania

Przełożenie strategii

na konkretne

działania tak, aby

wszystkie zadania

zostały zrealizowane

• Opracowanie planu działania

• Opracowanie kolejności i

harmonogramu zadań tak, aby

każdy cel został osiągnięty

• Określenie wskaźników

• Alokacja zasobów ludzkich,

fizycznych i finansowych

• Wyznaczenie zadań, budżetu,

ram czasowych dla każdego

zadania

• Prowadzenie ewidencji

realizowanych zadań

Touroperator może wykazać ,

jakie działania zostały wykonane

i jakie przyniosły efekty.

Wynik:

• Rejestr celów i działań

• Opracowanie nowych

wskaźników efektywności

działań i zarządzania

5. Audyt

i przegląd

Potwierdzenie, że

plan został

wdrożony,

oczekiwane rezultaty

osiągnięte oraz

podjęte działania

naprawcze w

odniesieniu do

zaistniałych

odchyleń od planu

• Ocena zarządzania i

efektywności systemu

• Ponowne zbadanie rezultatów

oddziaływania w celu oceny

stopnia poprawy sytuacji

• Wysłanie raportu z audytu do

kierownictwa wyższego szczebla

i weryfikacja zadań

wyznaczonych dla następnego

cyklu

Kadra zarządzająca może

planować kolejny cykl w oparciu o

konkretne dane

Wynik:

• Raport z badania oceny

efektywności zrównoważonego

zarządzania

• Raport z weryfikacji określający

działania, które będą

realizowane w następnym cyklu

zrównoważonego zarządzania

18

6. Raportowanie

Informowanie o

realizowanych

działaniach w

zakresie zarządzania

i ich efektywności

wszystkich

interesariuszy

• Identyfikacja zainteresowanych

podmiotów

• Zebranie informacji

• Określenie systemu

raportowania

• Opublikowanie i

rozpowszechnienie informacji

Komunikat dla wszystkich

inrteresariuszy o zaangażowaniu

przedsiębiorstwa na rzecz

zrównoważonego rozwoju

turystyki

Wynik:

• Transparentna prezentacja

osiągnięć w zakresie

zrównoważonego rozwoju

• Transparentna prezentacja dla

zewnętrznych interesariuszy.

1.1 Zaangażuj swoją firmę

W celu opracowania i wdrożenia Systemu Zarządzania Travelife należy wykonać następujące

działania przygotowawcze:

A. Powołaj zespół d/s zrównoważonego rozwoju

Aby zapewnić skuteczne wdrożenie strategii zrównoważonego rozwoju, niezbędne jest

uwzględnienie jej w podstawowych działaniach organizacji. To z kolei wymaga udziału i

zaangażowania na wszystkich szczeblach zarządzania od samego początku. Kadra zarządzająca

musi dysponować niezbędnym czasem i środkami, aby usprawnić proces wdrażania. Musi też

poznać kolejne etapy wdrażania i narzędzia systemu Travelife oraz mieć możliwość promowania

korzyści wynikających z podejmowania działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, zarówno

wewnątrz jak i w otoczeniu biznesowym firmy. Bez akceptacji i wsparcia kadry zarządzającej

najwyższego szczebla, trudno będzie pozostałym członkom personelu docenić znaczenie

zaangażowania przedsiębiorstwa w wieloetapowy proces przemian.

Od samego początku ważne jest stworzenie otwartego systemu komunikacji. Aby wszyscy

pracownicy zrozumieli znaczenie zaangażowania przedsiębiorstwa na rzecz zrównoważonego

rozwoju, informowanie o tym można włączyć do agendy rożnych spotkań wewnętrznych w

przedsiębiorstwie. Zaprezentowanie pracownikom zasad systemu zrównoważonego zarządzania

na wczesnym etapie wdrażania może przynieść wymierne korzyści. W mniejszych firmach mogą

nie występować żadne inne poziomy zarządzania poniżej Zarządu lub właściciela spółki, wówczas

korzystnym rozwiązaniem może okazać się zatrudnienie zewnętrznej firmy w celu

profesjonalnego zaprezentowania zagadnień zrównoważonego rozwoju oraz zaangażowania

pracowników. Oczywiście, zaangażowanie kierownictwa jest niezbędne nie tylko w fazie

początkowej procesu wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju, ale ma też zasadnicze

znaczenie na każdym etapie procesu realizacji tej strategii.

B. Wyznacz koordynatora ds. zrównoważonego rozwoju

Wyznaczony koordynator ds. zrównoważonego rozwoju będzie w centrum wszystkich działań

związanych ze zrównoważonym rozwojem, a także będzie osobą kontaktową dla branżowego

stowarzyszenia touroperatorów w kwestii zrównoważonego rozwoju w Waszej firmie. Osoba ta

musi być upoważniona do działania w imieniu przedsiębiorstwa, w celu zminimalizowania zbędnej

biurokracji. Nie jest konieczne, żeby funkcja koordynatora ds. zrównoważonego rozwoju była

oddzielnym stanowiskiem pracy, nawet jeśli ze względu na wielkość przedsiębiorstwa byłoby to

19

korzystne. Zagadnienia zrównoważonego rozwoju wpisują się dobrze w zakres działania wielu

działów firmy turystycznej, w szczególności tych związanych z tworzeniem i jakością produktu. W

przypadku małych firm turystycznych rolę koordynatora zrównoważonego rozwoju mogą również

pełnić członkowie kadry zarządzającej lub dyrektor.

... i zespół d/s zrównoważonego rozwoju

Pierwszym zadaniem koordynatora zrównoważonego rozwoju jest powołanie zespołu

składającego się z 2-6 osób (w zależności od wielkości przedsiębiorstwa), reprezentujących

przekrój struktury organizacyjnej firmy. Realizacja polityki zrównoważonego rozwoju musi

obejmować wszystkich członków personelu i w związku z tym należy unikać wyodrębniania zadań

związanych ze zrównoważonym rozwojem jako dodatkowych obowiązków. Ważne jest również to,

aby członkowie zespołu mieli dobrą znajomość produktów i usług oferowanych przez swoją firmę

oraz, żeby byli uprawnieni do planowania działań.

Z tych względów menedżerowie ds. kontraktów, marketingu, produktów, jakości, sprzedaży mogą

być bardzo wartościowymi członkami zespołu. Nawet jeśli poszczególni członkowie zespołu nie

zawsze mają praktyczne doświadczenie ze wszystkich działów przedsiębiorstwa, muszą być

upoważnieni do podejmowania decyzji odnośnie przyszłej polityki i planowania. Ponadto powinni

odgrywać istotną rolę w monitorowaniu i weryfikacji procesu wdrażania zasad zrównoważonego

rozwoju.

Kluczowe funkcje

Kluczowe funkcje koordynatora i zespołu ds. zrównoważonego rozwoju to:

Uruchomienie i koordynacja działań związanych ze zrównoważonym rozwojem;

Przygotowanie, druk i dystrybucja wewnętrznych biuletynów/ broszur na temat

zrównoważonego rozwoju;

Koordynacja szkoleń zrównoważonego rozwoju dla pracowników, a w razie zapotrzebowania

– również dla dostawców;

Zaplanowanie konsultacji / burzy mózgów ze współpracownikami w sprawie możliwych

działań na rzecz zrównoważonego rozwoju;

Konsultacje z dostawcami w kwestiach zrównoważonego rozwoju;

Włączenie pracowników, dostawców i klientów do procesu realizacji polityki i zaplanowanych

działań - osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju wymaga często partnerstwa, które

opera się na porozumieniu, współpracy i działaniu wszystkich trzech grup;

Informowanie wszystkich pracowników na bieżąco o postępie prac w celu utrzymania

dynamiki podjętych działań;

Utrzymywanie kontaktów i aktywne współdziałanie z podmiotami zewnętrznymi w zakresie

zagadnień związanych ze zrównoważonym rozwojem.

C. Zakres obowiązków i powierzonych funkcji

Ważne jest, aby włączyć zadania związane ze zrównoważonym zarządzaniem do zakresu

obowiązków na stanowiskach pracy odpowiednich pracowników w firmie.

20

Poniższa tabela przedstawia, jak różni pracownicy i działy przedsiębiorstwa mogą wspierać i

pomagać w realizacji polityki zrównoważonego rozwoju i wyznaczonych celów:

Główne stanowiska i

działy przedsiębiorstwa Jak mogą sie zaangażować

Zarząd • Zapewnienie środków i wyraźna deklaracja, wewnątrz i na zewnątrz firmy,

zaangażowania na rzecz zrównoważonego rozwoju

Dyrektor i Dział d/s Zasobów

Ludzkich

• Włączenie zadań i obowiązków w zakresie zrównoważonego rozwoju do

opisów stanowisk pracy i oceny pracowników

Menedżerowie d/s

Produktu/Kontraktowania

• Włączenie zaangażowania dostawców na rzecz zrównoważonego

rozwoju, jako kryterium wyboru.

• Włączenie klauzul zrównoważonego rozwoju do umów zawieranych z

dostawcami (osoby zawierające kontrakty z dostawcami są

najważniejszym ogniwem)

Menedżerowie i

Przedstawiciele d/s

Destynacji

• Omawianie zagadnień zrównoważonego rozwoju i związanych z nimi

celów firmy w ramach regularnych kontaktów z dostawcami

• Zbieranie informacji, opinii od hoteli i pozostałych dostawców

• Wspieranie rozpowszechniania polityki zrównoważonego rozwoju oraz

materiałów szkoleniowych i informacyjnych

Doradcy Prawni

• Udzielanie porad prawnych na temat formułowania i egzekwowania

klauzul dotyczących zrównoważonego rozwoju wpisanych do umów z

dostawcami

Menedżer ds. Marketingu

• Opracowanie planu marketingowego i sposobów komunikacji strategii

zrównoważonego rozwoju firmy

• Wyróżnianie dostawców poprzez dodatkową promocję dla tych, którzy

osiągają dobre wyniki w zakresie zrównoważonego rozwoju

Menedżer ds. Finansowych • Analizuje koszty związane z realizacją celów w zakresie zrównoważonego

rozwoju w ramach łańcucha dostaw i ich wpływ na ceny usług

Menedżerowie d/s

Jakości/Zdrowia i

Bezpieczeństwa

• Monitorowanie przestrzegania standardów jakości, zdrowia i

bezpieczeństwa wśród dostawców

• Włączenie badania efektywności w zakresie zrównoważonego rozwoju

do systemu monitorowania dostawców

Zespół d/s Zrównoważonego

Rozwoju

• Koordynacja programu zrównoważonego rozwoju

• Doradztwo w zakresie zrównoważonego rozwoju, wsparcie techniczne,

itp.

Dział Wewnętrznej

Komunikacji lub Zespół d/s

Szkoleń

• Pomoc w organizowaniu szkoleń z zakresu zrównoważonego rozwoju dla

pracowników i dostawców

Uwaga: Ważne jest również, aby pamiętać, że istnieją duże różnice pomiędzy strukturą i podziału ról pracy w

Poniższa tabela przedstawia ogólny podział funkcji. Nazwy działów i stanowisk mogą się różnić, ponieważ

firmy mają różne struktury. Niemniej jednak, niezależnie od struktury firmy, ważne jest, aby zaangażować

kluczowych pracowników ze wszystkich istotnych obszarów. Tabela ta może pomóc w identyfikacji

pracowników o różnych kompetencjach, którzy powinni być zaangażowani do opracowania i wdrożenia

polityki zrównoważonego rozwoju i planu działania.

Ważne jest również, aby pamiętać, że istnieją duże różnice pomiędzy strukturą i podziałem ról w pracy w

małych i dużych biurach podróży. U wielu małych touroperatorów menedżerów i członkowie personelu

często pełnią kilka różnych funkcji w swoich firmach.i dużych touroperatorów. Z wielu małych

21

D. Pogłębianie wiedzy i zdobywanie doświadczenia

Kursy szkoleniowe, adresowane do różnych odbiorców, stanowią źródło praktycznej wiedzy o tym

jak promować cele zrównoważonego rozwoju w ramach każdego działu przedsiębiorstwie.

Koordynator / manager zrównoważonego rozwoju musi mieć wiedzę na temat turystyki i

zrównoważonego rozwoju oraz dobrą znajomość systemu zarządzania i narzędzi Travelife.

Szkolenie Travelife

Szkolenie internetowe Travelife na temat zrównoważonego rozwoju turystyki prowadzi do

formalnej certyfikacji. Ważne jest, aby powołany zespół ds. zrównoważonego rozwoju zapoznał

się z ze wszystkimi tematami wchodzącymi w skład szkolenia Travelife. Inni pracownicy mogą

wybrać tylko te moduły, które są związane z zakresem ich obowiązków.

Szkolenie Travelife on-line obejmuje moduły i narzędzia dotyczące następujących obszarów:

Zrównoważone zarządzanie


Łańcuch dostaw w turystce (transport, zakwaterowanie, wycieczki i atrakcje turystyczne,)

Rodzaje turystyki (sport zimowy, rejsy wycieczkowe, golf, turystyka przyrodnicza)

Współpraca z destnacjami

Komunikacja z klientami

Każdy moduł dotyczy problemów i możliwych rozwiązań z punktu widzenia touroperatora.

Szkolenie jest wzbogacone o ponad 200 istniejących "dobrych praktyk" prezentujących to, co

touroperatorzy już osiągnęli w zakresie zrównoważonego rozwoju. Szkolenie kończy się

egzaminem on-line, mającym na celu uzyskanie osobistego certyfikatu Travelife. Przed

przystąpieniem do egzaminu można skorzystać z próbnego testu, który oprócz pytań zawiera

wskazówki i omówienie poprawnych odpowiedzi. Formalny egzamin można zdawać kilka razy w

roku, zgłaszając się do krajowego stowarzyszenia biur podróży i / lub Travelife.

Szkolenia zaawansowane

Oprócz podstawowego szkolenia Travelife zaleca się zapoznanie z bardziej zaawansowanymi

kursami. Ta edukacja może mieć charakter wewnętrzny lub zewnętrzny i może skupiać się na

konkretnych potrzebach firmy.

E. Misja zrównoważonej turystyki

Punktem wyjścia do opracowania strategii zrównoważonego rozwoju jest publiczne zobowiązanie

do zrównoważonego rozwoju w formie deklaracji misji przedsiębiorstwa. Deklaracja taka powinna

informować wszystkie zainteresowane strony, w ramach organizacji i poza nią, o zaangażowaniu w

zrównoważony rozwój. Misja to krótkie oświadczenie Zarządu przedsiębiorstwa opisujące

fundamentalne wartości, dotyczące zasad i intencji, respektowane przez przedsiębiorstwo.

Deklaracja misji powinna:

Formułować jasno i zwięźle intencje przedsiębiorstwa w zakresie zrównoważonego

rozwoju

Odzwierciedlać zaangażowanie przedsiębiorstwa

Uwzględniać korzyści społeczne

Być szczera

22

Oto przykład misji zrównoważonego rozwoju:

"Naszą misją jest wniesienie wkładu w rozwój społeczeństwa zrównoważonego i zrównoważony

rozwój turystyki. Nasze cele to: ograniczenie negatywnych skutków środowiskowych, społeczno-

kulturowych i ekonomicznych naszej działalności gospodarczej poprzez udoskonalenie naszej

polityki i standardów w zakresie organizacji turystyki. Będziemy wspierać naszych dostawców w

osiąganiu wyższych standardów w zakresie zrównoważonego rozwoju, stymulować wzrost

świadomości wśród naszych klientów i motywować ich do bardziej zrównoważonych zachowań. "

F. Angażowanie pracowników za pośrednictwem wewnętrznego systemu

komunikacji przedsiębiorstwa

Wewnętrzna kampania informacyjna może być pomocna w zaangażowaniu wszystkich

pracowników w realizacji wyznaczonych przez przedsiębiorstwo celów zrównoważonego rozwoju i

osiągnięciu trwałych efektów podjętych działań.

Wszyscy pracownicy powinni zostać poinformowani o tym, czego się od nich oczekuje i jak ich

praca będzie dostosowana do celów realizacji zrównoważonego rozwoju w firmie. Muszą także

wiedzieć, w jaki sposób mogą wnieść swój wkład w oparciu o posiadaną wiedzę i własne pomysły.

Opracowanie oraz rozpowszechnianie informacji i materiałów szkoleniowych wśród pracowników

może być realizowane w formie warsztatów, spotkań informacyjnych, zbierania opinii lub

komunikatów rozsyłanych do pracowników za pośrednictwem wewnętrznej sieci internetowej.

1.2 Dokonaj oceny bazowej

Zanim zostaną podjęte jakiekolwiek działania związane

wdrażaniem zasad zrównoważonego rozwoju niezbędna jest

ocena aktualnej sytuacji. Pozwoli ona na wytyczenie kierunków

strategii zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa i

programu działania, a także stanowić będzie punkt odniesienia

do oceny efektywności wdrożonych rozwiązań w przyszłości.

Dzięki systematycznej identyfikacji oddziaływań, łatwiej będzie

wyodrębnić rzeczywiste lub potencjalne ryzyka negatywnych

oddziaływań środowiskowych, społeczno-kulturowych i

ekonomicznych.

Ocena bazowa obejmuje następujące etapy:

A. Przegląd elementów łańcucha dostaw przedsiębiorstwa

B. Identyfikacja oddziaływania produktów i usług przedsiębiorstwa

C. Identyfikacja całkowitego oddziaływania przedsiębiorstwa

A. Przegląd elementów łańcucha dostaw przedsiębiorstwa

Punktem wyjścia do dokonania oceny bazowej jest określenie istotnych elementów łańcucha

dostaw. Można je określić w oparciu o następujące obszary działalności: zarządzanie wewnętrzne,

łańcuch dostaw (w tym zakontraktowane produkty, usługi i dostawców), relacje z destynacjami

23

oraz relacje z klientami. W większości przypadków powinny one obejmować następujące

elementy:


Biura, siedziby

Zatrudniony personel wg krajów

Zakup produktów i materiałów biurowych

Zakup środków do drukowania

Zawieranie umów z podmiotami zewnętrznymi

Łańcuch dostaw:

Transport

Rodzaj transportu w pakietach turystycznych (samolot, autokar, samochód, prom, statek

rejsowy itp.)

Całkowity dystans do pokonania poszczególnymi środkami transportu podczas podróży

Częstotliwość użytkowania środków transportu podczas sezonu turystycznego (bazowa

ocena powinna być dokonana w oparciu o dane z pełnego sezonu lub roku prowadzenia

działalności).

Zakwaterowanie

Baza noclegowa oferowana w produktach, pakietach turystycznych (hotele, hostele,

kempingi, apartamenty, itp.)

Ilość świadczonych usług zakwaterowania w różnych destynacjach i ich znaczenie dla

przedsiębiorstwa (ilość turystów/ rok).

Oferowane atrakcje turystyczne

Rodzaje atrakcji turystycznych/wycieczek oferowane w pakiecie (golf, nurkowanie, sporty

wodne, safari, zwiedzanie itp.).

Rodzaje atrakcji turystycznych/wycieczek nie oferowanych w pakiecie, ale oferowanych

przez przedsiębiorstwo za pośrednictwem lokalnych pośredników (np. program lokalnych

wycieczek).

Destynacje

Najważniejsze destynacje i ilość sprzedanych pakietów.

Kanały komunikacji z klientami

Zakres narzędzi i materiałów informacyjnych (różnego rodzaju) przeznaczonych dla

klientów zarówno przed jak i po dokonaniu rezerwacji.

Stosowane środki przekazywania informacji do klientów (tj. broszury informacyjne w

recepcjach hoteli, wiadomości automatycznie przesyłane do klientów droga mailową,

telefonicznie lub SMS-em, itp.).

Sytuacje, w których klienci otrzymują informacje ustne.

24

B. Identyfikacja oddziaływania produktów i usług przedsiębiorstwa

Jako drugi krok, należy określić zasadniczy środowiskowy, gospodarczy i społeczno-kulturowy

wpływ każdego z elementów łańcucha dostaw w przedsiębiorstwie. Ocena powinna być zrobiona

w oparciu sezon sprzedaży lub rok kalendarzowy.

W przypadku zarządzania wewnętrznego taka ocena jest prosta, ponieważ można jej dokonać w

oparciu o wewnętrzne dane dotyczące zużycia energii i kosztów prowadzenia biura lub w oparciu

o politykę zatrudnienia realizowaną w przedsiębiorstwie. Bardziej skomplikowane jest określenie

zakresu oddziaływań związanych z łańcuchem dostaw, destynacjami lub wpływu zachowań

klientów.

Touroperatorzy współpracują często z dużą liczbą dostawców, klientów i destynacji i nie zawsze

jest możliwa ocena i określenie społecznego i środowiskowego wpływu każdego indywidualnego

dostawcy lub klienta. W takich przypadkach firma może skorzystać z zewnętrznych i obiektywnych

informacji, które pozwolą sklasyfikować dostawców np. jako "dobrych", "średnich" lub

"umiarkowanych", bez konieczności przeprowadzenia oceny ich oddziaływania poprzez

przeprowadzenie własnych badań.

Dobre praktyki

‘Dobre praktyki‘ to stosowanie określonych technologii, praktyk zarządzania i procesów

zarządzania, które przyczyniają się do minimalizacji negatywnych skutków i maksymalizacji

pozytywnych wpływów.

Na przykład, zużycie wody przez hotel powoduje wpływ na zasoby wodne. Zużycie wody można

jednak zmniejszyć przez zastosowanie nowych technologii (np. głowice prysznica o regulowanym

lub obniżonym przepływie, inne urządzenia oszczędzające wodę), metody zarządzania (np.

wdrożenie dobrych praktyk w celu zminimalizowania ilości wody zużywanej przez personel

podczas czyszczenia pomieszczeń), oraz procesy zarządzania (takie jak monitorowanie zużycia

wody i stosowanie systemów zarządzania zapewniających utrzymanie zużycia wody poniżej celów

wyznaczonych w hotelowej strategii zarządzania środowiskowego).

Podobnie, warunki pracy w hotelu mogą być lepsze dzięki zastosowaniu różnych urządzeń i

technologii (np. oszczędzających wkład pracy), dobrych praktyk w zarządzaniu ( np. odpowiednie

układanie grafików zmian personelu) oraz procesów zarządzania (np. monitorowanie warunków

pracy, aby były zgodne ze strategią hotelu w kwestiach pracowniczych).

Standardy dobrych praktyk

Dla każdego typu dostawcy lub destynacji można określić zestaw dobrych praktyk zawierający

wszystkie istotne obszary wpływu. Na przykład w odniesieniu do bazy noclegowej, niektóre z

następujących kwestii są uważane za istotne: zużycie energii, zużycie wody, ścieki, polityka

społeczna, różnorodność biologiczna i zaopatrzenie. Razem tworzą standard dobrych praktyk,

który jest stosowany do określania efektywności wdrażania zrównoważonego rozwoju przez

dostawców. Ponieważ pewne kwestie są bardziej istotne od innych, stosuje się "wagi", aby określić

ważność każdej z dobrych praktyk. Na przykład utylizacja odpadów jest oceniana wyżej niż

zainstalowanie paneli słonecznych.

Ocena i audyt dobrych praktyk u dostawców pozwoli dalej podzielić ich na grupy wg

efektywności działania, na przykład: dobry i zły, lub złoty, srebrny i brązowy. Certyfikat

zrównoważonego rozwoju na podstawie audytu zewnętrznego jest gwarancją podjęcia

25

odpowiednich działań i osiągania poziomu efektywności przez dostawców w szerokim zakresie

standardów.

Od końca 1990 roku kilku touroperatorów, takich jak TUI, MyTravel Northern Europe, Colorado

Suisse i Aurinkomatkat, opracowały standardy audytu bazy noclegowej. Pomimo zebranych

cennych doświadczeń okazało się, że koszty po stronie touroperatorów, wynikające z

przeprowadzonej oceny dostawcy i przechowywanie danych są stosunkowo wysokie,

Jednocześnie okazało się, że różnice pomiędzy touroperatorami w określeniu standardów i

procedur oceny często prowadziły do nieporozumień i rozdrażnienia wśród dostawców.

W celu sformułowania jednoznacznych oczekiwań wobec dostawców, Travelife opracował

standardową listę dobrych praktyk dla każdego rodzaju przedsiębiorstwa. Listy kontrolne zostały

opracowane we współpracy z różnymi grupami interesów i zainteresowanymi stronami. Ponadto

są one zgodne z obowiązującymi systemami dobrych praktyk i systemami certyfikacji w zakresie

zrównoważonego rozwoju. Kryteria obejmują standardy środowiskowe oraz kwestie społeczne,

takie jak zużycie wody, energii, gospodarka odpadami, środki czyszczące, zakupy lokalne i

zatrudnienie lokalnej siły roboczej, polityka środowiskowa, systemy zarządzania i certyfikacji

środowiskowej.

Zbieranie, przechowywanie i udostępnianie danych

Touroperatorzy współpracują często z dużą liczbą dostawców. Z niektórymi przez długi okres

czasu, z innymi krócej lub przypadkowo. Byłoby bardzo kosztowne, jeżeli każdy touroperator

musiałby zbierać dane dotyczące zrównoważonego rozwoju od wszystkich swoich dostawców.

Ponadto, poszczególni dostawcy mogliby być poirytowani w obliczu próśb różnych

touroperatorów o przesyłanie podobnych list kontrolnych. W celu rozwiązania tego problemu,

Travelife stworzył centralną bazę danych on-line, w celu przechowywania, oceny i wymiany

informacji o realizacji zrównoważonego rozwoju przez dostawców: Zrównoważony System

Travelife dla Hoteli i Miejsc Zakwaterowania.

System pozwala dostawcom na ewaluację własnej działalności on- line, która może być następnie

poddana ocenie w siedzibie firmy przez zewnętrznego audytora. Audyt jest powiązany z

systemem przyznawania oznakowania Travelife: Brąz, Srebrny i Złoty. Wyniki audytów są potem

udostępnione wszystkim operatorom uczestniczącym w systemie.

Dzięki uczestnictwu w Systemie Travelife dla Hoteli, touroperatorzy mają łatwy dostęp do

informacji dotyczących działalności swoich dostawców na rzecz zrównoważonego rozwoju

turystyki.

Ogólna efektywność w zakresie zrównoważonego rozwoju u dostawców danej firmy jest

mierzona przy pomocy wskaźnika obliczanego jako procent liczby dostawców, którzy spełniają

normy oznakowania Travelife Brąz, Srebrny lub Złoty w stosunku do całkowitej liczby dostawców

(np. noclegi, szkoły nurkowania, przewoźnicy)

Travelife dla Hoteli i Miejsc Zakwaterowania:

Koncentruje się na najistotniejszych oddziaływaniach aby ułatwić porównanie różnych

przedsiębiorstw.

Podnosi poziom świadomości dostawców, daje im techniczne możliwości i motywuje do

zaangażowania się w realizację programu na rzecz zrównoważonego rozwoju turystyki.

Zbiera informacje o zakresie w jakim dobre praktyki są realizowane w przedsiębiorstwie.

26

Oferuje instrumenty do gromadzenia informacji o poziomie efektywności

przedsiębiorstwa, m.in. w oparciu o efekty zaangażowania różnych dostawców firmy.

Instrumenty te zawierają listy kontrolne, formularze sprawozdawcze i porady, w jaki

sposób zebrać informacje. Ankiety przeprowadzone wśród konsumentów lub uzyskane

inne nieformalne komentarze również mogą być ważnym źródłem informacji. Tam gdzie

to możliwe, informacje będzie można zgromadzić na podstawie ewidencji

administracyjnej, finansowej lub ewidencji działań związanych z realizowanym systemem

zarządzania

Dzięki regularnie przeprowadzanym kontrolom efektywności (minimum raz na 2 lata), postępy przedsiębiorstwa są monitorowane.

Audyty są wykonywane przez niezależnych zewnętrznych audytorów.

.

C. Ocena całkowitego oddziaływania przedsiębiorstwa

Po określeniu efektywności działań na rzecz zrównoważonego rozwoju wśród swoich

indywidualnych dostawców, następnym etapem jest ocena bazowa efektywności Waszej firmy w

zakresie zrównoważonego rozwoju. Podobnie jak w przypadku dostawców, Travelife opracował

zestaw wskaźników i standardów dobrych praktyk w celu określenia efektywności działań

Waszego przedsiębiorstwa. Wskaźniki te odnoszą się do różnych obszarów firmy, na przykład:

Zrównoważone zarządzanie

Procent pracowników posiadających certyfikat odbycia szkolenia Travelife.

Sformułowanie deklaracji misji przedsiębiorstwa i strategii na rzecz zrównoważonego

rozwoju.


Czy pracownicy mają formalne umowy o pracę?

Czy pracownicy są motywowani do korzystania z przyjaznego środowisku transportu do/z

pracy?

Procent zużycia papieru pochodzącego z recyklingu lub produkowanego w sposób

przyjazny dla środowiska w odniesieniu do całkowitego zużycia papieru na cale biurowe i

materiały promocyjne.

Korzystanie z ‘zielonej energii.

27


Czy klauzule dotyczące zrównoważonego rozwoju są zawarte w podpisywanych przez

przedsiębiorstwo kontraktach?

Procent noclegów w miejscach zakwaterowania posiadających certyfikat Travelife Bronze,

Silver lub Gold.

Procent usług transportowych do destynacji zawierających opłatę z tyt. emisji CO2.

Destynacje

Czy wspieracie społeczne i środowiskowe inicjatywy w destynacji?

Relacje z klientami

Czy kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem są omawiane w najważniejszych

publikacjach?

Czy dokumentacja wykupionych usług, przekazywana klientom, zawiera informacje

dotyczące programu zrównoważonego rozwoju realizowanego w destynacji?

Odpowiadając na powyższe pytania dokonacie oceny bazowej Waszego przedsiębiorstwa.

W oparciu o tę ocenę możecie zdefiniować strategię firmy oraz plan działania, który podniesie

poziom efektywności Waszego przedsiębiorstwa w zakresie zrównoważonego rozwoju.

1.3 Opracowanie strategii na rzecz zrównoważonego rozwoju

W oparciu o misję zrównoważonego rozwoju oraz informacje zebrane w ocenie bazowej

przedsiębiorstwo może opracować strategię zrównoważonego rozwoju. Strategia ta ustanawia

ramy dla określenia, monitorowania i stałego podnoszenia efektywności środowiskowych i

społecznych aspektów działalności przedsiębiorstwa. Strategia określa szczegółowo cele, które

przedsiębiorstwo zamierza osiągnąć w średnioterminowym okresie czasu (np. 5 lat). Spełnia

zarówno wewnętrzną i zewnętrzną rolę:

Wewnętrznie - promuje zrównoważone cele przedsiębiorstwa wśród wszystkich pracowników i

określa ich indywidualne role w opracowaniu i realizacji strategii. W rezultacie, zrównoważony

rozwój staje się podstawowym i nieodłącznym atutem organizacji. Strategia powinna określać cel i

działania firmy na rzecz zrównoważonego rozwoju w jednym dokumencie.

Zewnętrznie – stanowi wskazanie dla klientów, dostawców i interesariuszy z branży turystycznej

jak firma zamierza kontrolować oddziaływanie swoich produktów i usług aby stać się

zrównoważonym touroperatorem.

Strategia zrównoważonego rozwoju powinna mieć wsparcie ze strony zarządu i kierownictwa

wyższego szczebla, i obejmować działania zarówno w siedzibie firmy jak i wszystkie operacje w

regionach oraz zagranicą. Strategia przedsiębiorstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju powinna

mieć formę pisemną ponieważ będzie to stanowić potwierdzenie , że cała kadra zarządzająca

popiera zasady i znaczenie zrównoważonego rozwoju i będzie zaangażowana we wdrożenie

strategii w przedsiębiorstwie i w łańcuchu dostaw.

28

A. Tworzenie strategii

Zespół odpowiedzialny za opracowanie strategii (Zespół ds. Zrównoważonego Rozwoju)

powinien składać się z przedstawicieli różnych działów przedsiębiorstwa, w tym zarządzania

produktem, jakością, zdrowiem i bezpieczeństwem. Proces tworzenia powinien też obejmować

konsultacje z interesariuszami, w tym z pracownikami i dostawcami.

W oparciu o deklarację misji i ocenę bazową Zespól ds. Zrównoważonego Rozwoju opracowuje

koncepcję strategii, kadra zarządzająca uzupełnia tekst swoimi komentarzami i całość podpisuje

dyrektor przedsiębiorstwa. Poszczególne etapy powinny być oczywiście zgodne z procedurami

obowiązującymi w procesie planowania strategicznego w przedsiębiorstwie.

Kilka wskazówek, które należy wziąć pod uwagę przy opracowywaniu strategii:

Nie należy wdrażać żadnych działań związanych ze zrównoważonym rozwojem przed

sporządzeniem strategii w formie pisemnej. Jeśli cele nie zostaną precyzyjnie określone,

istnieje ryzyko, że nie uda się zrealizować opracowanej strategii. Pracownicy nie będą

zmotywowani, jeśli nie będą mieli jasno określonego kierunku działania i celu, do którego

mają zmierzać.

Cele i planowane działania w zakresie zrównoważonego rozwoju powinny być określone w

oparciu o wcześniejszą ocenę bazową i deklarację misji. Postawione cele są podstawą do

określenia niezbędnych działań, natomiast zrealizowanie celu będzie świadczyć o

efektywności zrównoważonego zarządzania.

Wszyscy menedżerowie w przedsiębiorstwie muszą popierać strategię zrównoważonego

rozwoju i powinni zaangażować się w jej wdrażanie i monitoring.

Sformułowana strategia powinna być elastyczna. Kiedy zaczniecie ją wdrażać i

zdobędziecie trochę doświadczenia, może się okazać, że będziecie chcieli ją lekko

zmodyfikować lub rozszerzyć.

Strategia powinna być opisana w taki sposób, aby uwzględniała zmiany, które będą

zachodzić zarówno wewnątrz przedsiębiorstwa jak i w jego otoczeniu.

Zostawcie przestrzeń na późniejsze kontynuowanie i ewolucję przyjętej strategii. Ideałem

byłaby deklaracja regularnej ewaluacji i rozwoju strategii zrównoważonego rozwoju. W

praktyce będziecie musieli regularnie analizować przyjętą strategię i sprawdzać jej

adekwatność do aktualnych możliwości.

Nie bądźcie zbyt ambitni w stawianiu celów. Jeśli postawione cele są zbyt ambitne,

najczęściej mają małe szanse, albo wcale nie mają szans, na realizację.

Zaangażuj swoich dostawców, przedstawicieli różnych społeczności i innych interesariuszy

w procesie opracowywania i formułowania strategii. Przedyskutowanie pomysłów i idei z

kilkoma dostawcami Waszej firmy i skorzystanie z ich opinii może okazać się korzystne dla

opracowania solidnej strategii.

Nie musicie od razu osiągnąć wszystkich postawionych celów w drodze do realizacji

zrównoważonego rozwoju. Możecie zacząć od podjęcia najłatwiejszych i najprostszych działań,

które, choć dają ograniczone rezultaty, stopniowo zwiększą Waszą efektywność w zakresie

zrównoważonego rozwoju.

29

B. Treść

Treść strategii powinna odzwierciedlać podstawowe procesy w przedsiębiorstwie, w tym cykl życia

pakietu wakacyjnego: od etapu planowania produktu poprzez kontraktowanie poszczególnych

usług aż do momentu realizacji świadczeń:


Zarządzanie produktem


Współpraca z destynacjami

Relacje z klientem

Chociaż nie ma precyzyjnie określonych wymogów na temat tego, co powinno się znaleźć w treści

strategii, to jednak trzeba powiedzieć, że dobra strategia generalnie powinna być:

Zgodna z Waszą deklaracją misji i/lub celami strategii Waszego przedsiębiorstwa

Opracowana konkretnie dla i przez Wasze przedsiębiorstwo, a nie skopiowana z innej

firmy.

Odnosić się do wszystkich pięciu wymienionych powyżej obszarów działalności

przedsiębiorstwa.

Uwzględniać wszystkie kluczowe kwestie, w tym skutki oddziaływania przedsiębiorstwa

zidentyfikowane w ocenie bazowej.

Korespondować z charakterem, skalą oraz skutkami działalności i usług świadczonych

przez przedsiębiorstwo.

Stawiać jasne, uczciwe i realistyczne cele.

Być zgodna z obowiązującym prawem, przepisami i kodeksami postępowania.

Dawać przekaz o nieustannym dążeniu Waszego przedsiębiorstwa do podnoszenia

efektywności w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Dotyczyć zarówno produktów jak i usług.

Obejmować wszystkich pracowników przedsiębiorstwa i być zrozumiała dla wszystkich w

przedsiębiorstwie.

Zakładać udział dostawców w w aspiracjach przedsiębiorstwa w zakresie zrównoważonego

rozwoju.

Zapewniać pełne zaangażowanie w rozpowszechnianiu idei zrównoważonego rozwoju

wśród interesariuszy, w tym dostawców i konsumentów.

Być dostępna dla wszystkich zainteresowanych spoza przedsiębiorstwa.

Zawierać deklarację, podpisaną przez Zarząd przedsiębiorstwa, o pełnym wsparciu

kierownictwa dla opracowanej strategii na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Ważne jest, aby pamiętać, że Wasze przedsiębiorstwo musi założyć takie cele i działania w

ramach realizowanej strategii, aby nie wpływały negatywnie na jego konkurencyjność . W

związku z tym, celem nie powinno być osiągnięcie wszystkiego od razu, lecz ciągłe doskonalenie,

ukierunkowane na osiąganie kolejnych celów w zakresie zrównoważonego rozwoju, a także

wspieranie takiego podejścia wśród swoich dostawców. Zrównoważony rozwój przynosi korzyści

biznesowe, a zatem powinien być realizowany z uwzględnieniem wszystkich aspektów działalności

biznesowej przedsiębiorstwa.

30

C. Deklaracja strategii

Aby poinformować pracowników i interesariuszy zewnętrznych o zaangażowaniu Waszej firmy w

zrównoważony rozwój, trzeba sformułować deklarację Strategii na rzecz Zrównoważonego

Rozwoju. To pisemne oświadczenie, podpisane przez zarząd przedsiębiorstwa, opisuje założenia

przyjętej strategii. Oświadczenie powinno być krótkie ( 0,5 – 2 stron) i jasno sformułowane.

Ponadto, powinno być napisane w w macierzystym języku i przetłumaczone na języki głównych

krajów i regionów, w których przedsiębiorstwo prowadzi swoją działalność, tak aby było

zrozumiałe dla dostawców w kraju i zagranicą. Powinno zawierać opis celów i działań przyjętych

do realizacji w ramach strategii.

D. Komunikowanie strategii

Dostawcom

Realizacja zamierzonych celów wymaga powiadomienia grona dostawców o przyjętej strategii.

Przekaz powinien zawierać informację zarówno o Waszych oczekiwaniach wobec dostawców w

kwestii zastosowania odpowiednich sposobów zarządzania (np. System Zrównoważonego

Zarządzania Travelife), a także o celach, które zamierzacie osiągnąć w ramach podjętej

współpracy.

Starajcie się, aby Wasz przekaz były prosty, zwięzły i, tam gdzie to możliwe, połączcie siły z

innymi touroperatorami współpracującymi z tymi samymi dostawcami. Wasz komunikat powinien

także zawierać szczegóły ram czasowych na realizację przyjętej strategii oraz rozpoznawalności i

promocji, jaką, być może, zaoferujecie swoim dostawcom, którzy będą mogli pochwalić się

największymi postępami. Z komunikatu powinno także wynikać jakie kryteria, dotyczące

zrównoważonego rozwoju, Wasze przedsiębiorstwo ma zamiar włączyć do treści zawieranych

umów z dostawcami, a także, z jakich źródeł i jakiego rodzaju wsparcia mogą oczekiwać, aby

sprostać tym kryteriom.

Strategię zrównoważonego rozwoju można komunikować powszechnymi kanałami. Zazwyczaj jest

to kombinacja materiałów drukowanych, wspartych przez nieformalne spotkania i dyskusje z

dostawcami i lokalnymi agentami przedsiębiorstwa. Inne sposoby komunikowania strategii i

programu swoim dostawcom to, m.in. warsztaty (albo w wybranych destynacjach lub włączone do

programu regularnie organizowanych eventów), strony internetowe, listy kontrolne i

kwestionariusze, mające na celu podkreślenie kluczowych aspektów Waszej strategii, drukowane

materiały, takie jak: ulotki, plakaty i instrukcje.

Pracownikom przedsiębiorstwa

Komunikacja wewnętrzna jest uważana za podstawowe narzędzie do wewnętrznej integracji w

przedsiębiorstwie, podnoszenia morale pracowników i promowania transparentności. Przejrzysty

system komunikacji wewnętrznej pomoże rozpowszechnić kulturę wewnątrz przedsiębiorstwa,

zgodną z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Forma komunikowania strategii zrównoważonego rozwoju i zaplanowanych działań

pracownikom powinna przyciągać ich uwagę podczas wewnętrznych spotkań w

przedsiębiorstwie.

Zagadnienia zrównoważonego rozwoju powinny się znaleźć w programie regularnych

spotkań pracowników.

31

Deklaracja zasad zrównoważonego rozwoju powinna znaleźć się w pakiecie adaptacyjnym dla

nowych pracowników, a ocena efektywności ich działania w przedsiębiorstwie powinna opierać

się na wskaźnikach uwzględniających elementy zrównoważonego rozwoju.

Klientom i innym interesariuszom

Informacja o realizowanej strategii zrównoważonego rozwoju powinna być zamieszczona w

materiałach promocyjnych Waszej firmy, w katalogach produktów i broszurach oraz na stronie

internetowej.

1.4 Przygotowanie i realizacja Planu Działania

Kiedy strategia zrównoważonego rozwoju zostanie przyjęta, można przystąpić do opracowania

planu działań, które zapewnia jej realizację. Plan działań określi jakie zadania i czynności należy

podjąć w celu osiągnięcia określonych celów w zakresie strategii zrównoważonego rozwoju.

Strategia obejmuje perspektywę średnioterminową (ok. 5 lat), natomiast plan działania ma

charakter krótkoterminowy (1-2 lat).

Opracowanie programu będzie obejmować szereg kluczowych zadań, w tym:

1. Określenie priorytetów w zakresie

obszarów podejmowanych działań;

2. Zdefiniowanie celów i określenie działań;

3. Określenie harmonogramu,

obowiązków i budżetu;

A. Określenie priorytetów w zakresie obszarów podejmowanych działań

Realizacja strategii zrównoważonego rozwoju to nieustający proces i żadne przedsiębiorstwo nie

staje się zrównoważone z dnia na dzień.

Kiedy zaczynacie realizować program, najlepiej przetestować założenia dotyczące obszarów

podejmowanych działań w ramach etapu pilotażowego. To pozwoli stwierdzić, które działania się

sprawdzają, a które - nie. Ponadto, umożliwi dopracowanie zaplanowanych działań przed ich

rozpoczęciem i w konsekwencji podniesie ich efektywność. Na przykład:

Skoncentrujcie się na konkretnym typie dostawcy – na przykład tych, którzy zapewniają

największą podaż usług dla Waszego przedsiębiorstwa, ( tj. duże lub małe hotele, lokalni

agenci, organizatorzy lokalnych wycieczek, itp.);

Skoncentrujcie się na najistotniejszych skutkach negatywnego oddziaływania w łańcuchu

dostaw (np. w kwestiach, które budzą najwięcej wątpliwości lub otrzymujecie najwięcej

skarg);

Skupcie się na Waszych kluczowych destynacjach lub tych destynacjach, w których macie

możliwość współdziałania z innymi touroperatorami lub lokalnymi partnerami;

Wybór drobnych lub łatwych do osiągnięcia, krótkoterminowych celów na początek

będzie doskonałą motywacją dla Waszych dostawców i pracowników do podejmowania

bardziej ambitnych zadań w przyszłości.

32

B. Określenie działań

Planując działania powinniście wziąć pod uwagę następujące czynniki:

Wyniki przeprowadzonej oceny bazowej.

Cele wyznaczone w strategii zrównoważonego rozwoju i minimalne kryteria przyjęte w

Waszej firmie.

Akceptację kierownictwa Waszej firmy dla wszystkich wyznaczonych celów i działań.

Dostępne środki na realizację programu.

Zaangażowanie pracowników na różnych, kluczowych stanowiskach w procesie ustalania

priorytetowych zadań.

Transparentność działań. Jeśli będziecie planować swoje działania w konsultacji ze

współpracownikami i dostawcami, zwiększacie szanse powodzenia w realizacji programu i

jednocześnie motywujecie wszystkich do większego zaangażowania..

Konsultacje z kluczowymi interesariuszami, np. lokalnymi władzami w destynacji lub

właścicielami zakontraktowanych hoteli, są istotne, aby mieć pewność, że oni też

akceptują Waszą strategię.

Koordynacja działań z innymi touroperatorami lub stowarzyszeniem branżowym w celu

osiągnięcia większej efektywności.

Ograniczenie liczby zadań, które chcecie zrealizować jedynie do tych, które są realne i

biorą pod uwagę możliwości Waszych dostawców.

Stawiane cele i podejmowane działania powinny być określone zgodnie z zasadą SMART,

tj. Szczegółowe, Mierzalne, Ambitne, Realistyczne i Terminowe.

Określenie priorytetów z uwzględnieniem środków, które zamierzacie wykorzystać w

procesie realizacji. Zanotujcie argumenty, które zdecydowały o nadaniu priorytetu

konkretnym działaniom.

Postarajcie się, aby Wasz plan działania był zwięzły i sformułowany w punktach. Jeśli

potrzebne będą wyjaśnienia, można je dołączyć pod koniec programu.

Działania i zadania mogą być zestawione w tabeli, która będzie ważnym elementem programu

zrównoważonego rozwoju, ponieważ pozwoli na regularną kontrolę stanu realizacji zadań.

W fazie planowania jest ważne jest, aby sprawdzić uregulowania prawne, zarówno w kraju, jak

również w destynacjach zagranicą. Być może Wasze przedsiębiorstwo ma już dostęp do systemu

informacji dotyczących bieżących i nowych przepisów w różnych krajach. Ponieważ touroperatorzy

mogą w niektórych przypadkach ponosić odpowiedzialność za organizację atrakcji i imprez

turystycznych oferowanych konsumentom w destynacjach, jest niezwykle ważne, aby mieć

aktualne informacje o wszystkich istotnych przepisach.

C. Określenie harmonogramu, obowiązków i budżet

Program działań zrównoważonego rozwoju powinien obejmować harmonogram realizacji

całościowego planu oraz poszczególnych działań, podział obowiązków dla każdego działu,

wykorzystanie różnych środków (takich jak szkolenia lub informacje techniczne) oraz budżet

potrzebny do realizacji planu. Dla wielu dużych touroperatorów może być łatwiej realizować

oddzielne, ale skoordynowane programy działań dla poszczególnych działów, destynacji lub

marek.

33

Należy uwzględnić nastepujące elementy:

Zdecydujcie o kolejności i przedziale czasowym realizowanych zadań, ponieważ niektóre

będą wymagały pełnej realizacji przed przystąpieniem do następnych.

Zacznijcie planować swoje zadania od tego, co musicie osiągnąć do końca roku, oraz

przeanalizujcie wszystkie kroki, które doprowadzą Was do realizacji tych zadań. To należy

do obowiązków kierowników projektów.

Zdecydujcie, kto będzie odpowiedzialny za poszczególne zadania i przeanalizujcie

wspólnie wszelkie sugestie dotyczące sposobu ich realizacji.

Przypiszcie odpowiedzialność za realizację działań i zadań do zakresu obowiązków

menedżerów, jeśli to tylko możliwe, a nie wyłącznie do zakresu obowiązków członków

Zespołu d/s Zrównoważonego Rozwoju.

Poddajcie ewaluacji Wasze działania i postępy w realizacji zadań zgodnie ze

standardowymi procedurami oceniania wszystkich pracowników, obowiązującymi w

Waszym przedsiębiorstwie.

Określcie budżet każdego działania, a także koszt materiałów lub innych, niezbędnych

środków.

Poinformujcie o programie wszystkie zainteresowane podmioty, które będą nim objęte, w

tym klientów, pracowników, dostawców i społeczności lokalne oraz czego będziecie od

nich oczekiwać jako touroperator.

D. Narzędzie do Planowania Działań Travelife

Narzędzie do Planowania Działań Travelife (on-line) ułatwia zaplanowanie konkretnych kroków

strategii zrównoważonego rozwoju. Narzędzie to zawiera ponad 200 działań pogrupowanych w 5

głównych tematów: zrównoważone zarządzanie, zarządzanie wewnętrzne, zarządzanie łańcuchem

dostaw, współpraca z destynacjami, komunikacja z konsumentami.

Narzędzie oferuje szeroki zakres działań, które touroperatorzy mogą podjąć. Każde

stowarzyszenie, lub indywidualna firma, może wybrać tylko te działania , które są najbardziej

adekwatne do ich działalności biznesowej i kontraktowanych dostawców. Przedstawione działania

są odpowiednie dla touroperatorów dowolnej wielkości i opierają się na wcześniejszych

doświadczeniach i osiągnięciach innych touroperatorów. Można również dodać zupełnie nowe

kryteria i działania. Z kolei narzędzie do Planowania i Raportowania zapewnia stowarzyszeniom

touroperatorów możliwość monitorowania zobowiązań przyjętych przez swoich członków i

podejmowanych działań, oraz porównywać efektywność różnych touroperatorów, a nawet

przeprowadzać analizę porównawczą pomiędzy różnymi stowarzyszeniami. System tworzy

automatycznie plan działań w formacie PDF.

Jeśli Wasze stowarzyszenie zaadoptowało program Travelife, będziecie zobowiązani do

przestrzegania minimalnych kryteriów ‘Partnera Travelife’ i innych ewentualnych zobowiązań

określonych przez Wasze stowarzyszenie. W takich przypadkach trzeba zweryfikować, czy

przygotowany plan działania jest zgodny z wymogami Waszego stowarzyszenia branżowego.

34

1.5 Monitorowanie i ewaluacja osiągnięć

Jednym z najważniejszych etapów we wdrażaniu zasad zrównoważonego rozwoju jest ustalenie,

czy przyjęte zobowiązania zostały wypełnione praktyce. Wykazanie zaangażowania w

zrównoważony rozwój i udokumentowanie tego w formie napisanej strategii i opracowanego

planu działania jest stosunkowo proste. Jednak, trzeba jeszcze wykazać, że przyjęta strategia i

program działań rzeczywiście przyczyniły się do wzrostu efektywności Waszego przedsiębiorstwa

w zakresie zrównoważonego rozwoju. Aby to ustalić trzeba najpierw ocenić jak skutecznie

potrafiliście wdrożyć i realizować program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Z tego względu efektywność powinna być regularnie monitorowana i dokumentowana, aby

można było ocenić, czy cele i założenia zostały zrealizowane i zidentyfikować działania, które nie

dały pomyślnych rezultatów. Należy rejestrować planowane i zrealizowane zadania, a następnie, w

regularnych odstępach czasu, sprawdzać rezultaty tych działań aby ocenić czy nastąpił wzrost

efektywności w zakresie zrównoważonego zarządzania przedsiębiorstwem.

A. Zalety monitorowania

Monitorowanie i rejestrowanie postępów umożliwia:

Kontrolę, czy najistotniejsze skutki oddziaływania zostały uwzględnione i czy osiągnięta

efektywność w zakresie zrównoważonego zarządzania przyczyniła się do realizacji

postawionych celów i zaplanowanych zadań.

Wyodrębnienie działań, które udaje się pomyślnie zrealizować i tych, które wymagają

usprawnienia w trakcie realizacji programu zrównoważonego rozwoju.

Otwartą dyskusję o sukcesach i występujących problemach, a także ustalenie priorytetów

dla przyszłych działań bardziej efektywnie.

Pomaga określić odpowiednie rekomendacje dla cyklu zarządzania na następny rok.

Analizę porównawczą osiągnięć przedsiębiorstwa wobec osiągnięć innych

touroperatorów, będących członkami Waszego stowarzyszenia branżowego.

Publikowanie wyników w celu informowania interesariuszy zewnętrznych, jeśli będzie taka

potrzeba.

Wyniki, w szczególności zalecenia dotyczące ewentualnego usprawnienia działań, powinny być

poddawane ocenie kierownictwa i zarządu przedsiębiorstwa.

B. Monitorowanie zadań, celów szczegółowych i celu ogólnego

Musicie monitorować, czy osiągnęliście zrównoważone:

zadania (w krótkim terminie)

cele szczegółowe (w średnim terminie)

cel ogólny ( w długim terminie)

Czy zrealizowaliście wszystkie zaplanowane zadania w zakresie zrównoważonego rozwoju?

Aby ustalić czy zostały zrealizowane zadania, należy poddać ocenie plan działania. Należy więc

ustalić:

Czy zastosowane środki i działania, w ramach programu zrównoważonego rozwoju,

zostały sprawdzone i zarejestrowane?

Jakie są Wasze dotychczasowe osiągnięcia?

35

Jakie problemy pojawiły się w procesie wdrażania ?

Jakie zmiany należy wprowadzić i jakie dodatkowe starania podjąć, aby osiągnąć

oczekiwany rezultat?

Czy osiągnęliście zamierzone cele szczegółowe oraz cel ogólny zrównoważonego rozwoju?

Jest mało prawdopodobne, abyście już w pierwszym roku realizacji programu zrównoważonego

rozwoju byli w stanie stwierdzić, czy osiągniecie wyznaczone szczegółowe cele w zakresie

zrównoważonego rozwoju, ponieważ dotyczą one na ogół średnioterminowego okresu czasu (3-5

lat).

Jednak po pierwszym roku, na bazie uzyskanych doświadczeń, będziecie mogli wywnioskować

czy cele te są adekwatnie określone i realistyczne. Osiągnięcie tych celów w dużej mierze zależy

od realizacji kilku mniejszych zadań. Być może osiągnąłeś już niektóre z nich.

Pytania, które pomogą Wam w ocenie realizacji szczegółowych celów to:

Czy cele zostały osiągnięte zgodnie z oczekiwaniami?

Jakie napotkaliście problemy, jeśli w ogóle takie były, na drodze do realizacji celów?

Jakie zmiany lub dodatkowe są starania są nadal konieczne w celu osiągnięcia

pożądanego rezultatu?

Wewnętrznie, powinniście korzystać z monitorowania i ewaluacji do zaplanowania kolejnych

etapów Waszego planu działania. Być może trzeba będzie dokonać pewnych zmian w określeniu

celów, w podziale obowiązków przy realizacji poszczególnych zadań. Niektóre zadania mogą

okazać się łatwiejsze do realizacji niż oczekiwano, a inne trudniejsze, więc trzeba być elastycznym

przeglądając plan działań w kwestii realiów funkcjonowania, zarówno dla Waszej firmy jak i

dostawców.

C. Wskazówki w zakresie monitorowania

Odbywaj regularne spotkania z odpowiednimi osobami aby ocenić postępy w działaniu i

rozwiązać problemy, które się pojawią. Kluczowi pracownicy, w każdym obszarze

działalności firmy, często wiedzą najlepiej jak udoskonalić realizowane procesy. Włączenie

ich w proces monitorowania przyczyni się do zbudowania i podtrzymania ich

zaangażowania na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Upewnij się, że monitoring jest realizowany wystarczająco często, aby umożliwić wykrycie

problemów na wczesnym etapie, żeby potem można było, w razie potrzeby, podjąć

działania naprawcze.

Identyfikujcie i powielajcie najbardziej udane rozwiązania aby poprawić wyniki w zakresie

zrównoważonego rozwoju w całym łańcuchu dostaw firmy.

Zbierajcie i przechowujcie informacje zebrane w trakcie monitoringu w centralnej bazie

danych. Możecie użyć do tego celu narzędzia do planowania i raportowania działań

Travelife.

Aby system zarządzania był transparentny i adekwatny do potrzeb przedsiębiorstwa,

system monitorowania powinien rejestrować działania i oceny, ale nie powinien być zbyt

czasochłonny

36

1.6 Raportowanie i komunikowanie rezultatów

Po zakończeniu monitorowania i dokonaniu oceny każdego etapu programu zrównoważonego

rozwoju trzeba zakomunikować poczynione postępy. Jest to okazja, aby zakomunikować światu

zewnętrznemu i pracownikom wewnątrz firmy wyniki swoich działań. Raportując do pracowników i

dostawców, prezentujecie im dotychczasowe osiągnięcia, potwierdzacie ich wkład w

zrównoważony rozwój firmy i przypominacie im o kolejnych celach programu.

Raportowanie zewnętrzne zwiększa transparentność i wiarygodność, poprawia wizerunek firmy

oraz zwiększa jej wartość. Raportowanie jest również pomocne w prowadzeniu otwartego dialogu

o problemach i sukcesach oraz umożliwia przedsiębiorstwu określanie priorytetów przyszłych

działań bardziej efektywnie.

Raporty w zakresie zrównoważonego rozwoju powinny być sporządzane na bieżąco. Jednak zbyt

częste raporty czynią ten proces nadmiernie uciążliwym, a z kolei rzadkie raporty mogą

spowodować poślizgi w realizacji programu zrównoważonego rozwoju. Roczny cykl raportowania,

który zbiega się ze standardową sprawozdawczością finansową, jest zazwyczaj najbardziej

odpowiedni.

A. Zasady dobrego raportowania

Popierana przez ONZ, Inicjatywa Globalnego Raportowania (ang. Global Reporting Initiative GRI)

określiła następujące zasady dobrego raportowania:

Bilans – raport powinien przedstawiać dokładny obraz wyników, a nie tylko pozytywne przykłady.

Porównywalność - tematy i wskaźniki w raporcie powinny być wybierane, zestawiane i

raportowane w sposób spójny i umożliwiający zainteresowanym analizę zmian efektywności

organizacji w określonym czasie.

Wiarygodność - informacje i procesy stosowane przy sporządzaniu raportu powinny być

gromadzone i prezentowane w sposób zapewniający jakość informacji i pozytywny wynik kontroli.

Dokładność – raportowane informacje powinny być wystarczająco dokładne i szczegółowe aby

zainteresowane strony mogły w razie potrzeby dokonać oceny efektywności.

Terminowość – raportowanie powinno odbywać się regularnie i terminowo, aby zainteresowane

strony mogły podejmować świadome decyzje. Wasza organizacja powinna zobowiązać się do

publikowania skonsolidowanych raportów na temat wyników w zakresie zrównoważonego

rozwoju w regularnych odstępach czasu.

Przejrzystość - informacje powinny być udostępniane w sposób zrozumiały i przystępny.

B. Narzędzie do raportowania Travelife .

Internetowe narzędzie do raportowania Travelife zostało opracowane, aby umożliwić

zastosowanie się do powyższych zasad dobrego raportowania. Ponadto pozwala ono raportować

do Waszych stowarzyszeń branżowych, że spełniacie minimalne, określone przez nie, standardy.

Narzędzie ma także prezentować postępy, jakich przedsiębiorstwo dokonało w różnych okresach

sprawozdawczych.

37

Wszystkie pytania mają opcje odpowiedzi: tak / nie. Tak więc albo potwierdzacie zgodność z tymi

standardami albo nie. Jeśli potwierdzacie zgodność, czasem możecie zostać poproszeni o

dostarczenie dodatkowych informacji (wskaźników), takich jak:

Wyjaśnienie, co konkretnie zrobiliście i jak to zrobiliście, np. jakie dodatkowe szkolenie

zapewniliście swoim pracownikom.

Liczba, aby wskazać Wasze faktyczne osiągnięcia i wskaźniki postępu, np. ile procent

zakontraktowanych miejsc zakwaterowania posiada certyfikat zrównoważonego rozwoju.

Dokument, aby wykazać się przestrzeganiem norm, na przykład kopia rachunku za energię,

potwierdzająca zakup "zielonej" energii.

Narzędzie umożliwi sporządzenie podstawowego raportu w formacie PDF, pokazującego Wasze

wyniki w różnych aspektach działalności i osiągnięty postęp.

C. Zakres raportowania zewnętrznego.

Jeśli zechcecie przedstawić raport zewnętrznym interesariuszom, radzimy przygotować go

zgodnie ze schematem GRI odnośnie raportowania na temat zrównoważonego rozwoju:

1. Strategia i analiza: obejmująca oświadczenie kierownictwa najwyższego szczebla na

temat znaczenia zrównoważonego rozwoju dla przedsiębiorstwa (misja) oraz opis strategii

(polityki), najistotniejszych rezultatów i zagrożeń.

2. Profil organizacji: podstawowe informacje na temat organizacji, ilość pax, główne

destynacje i produkty.

3. Parametry raportu: profil, zakres, wiarygodność raportu.

4. Zarządzanie, zobowiązanie, zaangażowanie: zarządzanie, inicjatywy zewnętrzne i

zaangażowanie interesariuszy.

5. Zarządzanie, stosowane wskaźniki efektywności i osiągnięte rezultaty: faktyczne

osiągnięcia w oparciu o zestaw pytań oraz wskaźników do raportowania Travelife lub

dodatkowe kwestie, które chcecie zawrzeć w raporcie.

Przed publikacją rozważcie niezależny audyt raportu.

D. Wybierz najlepszy sposób komunikowania

Wydrukowany raport jest jednym ze sposobów komunikowania go, ale istnieje jeszcze wiele

innych, takich jak e-maile, ulotki, publikacje w prasie i na swojej stronie internetowej, które można

zastosować w zależności od możliwości przedsiębiorstwa i potrzeb interesariuszy.

Najpopularniejszym środkiem do publikowania i rozpowszechniania raportów zrównoważonego

rozwoju jest internet, ponieważ pozwala uniknąć kosztów druku i umożliwia łatwą dystrybucję.

Można też sporządzić podsumowanie swoich działań i osiągnięć w zakresie zrównoważonego

rozwoju w specjalnej, atrakcyjnej formie tylko dla dostawców i klientów.

38

1.7 Działania/ rozwiązania

1. Zrównoważony rozwój i przestrzeganie prawa

Nazwa kryterium Opis Raporto

wane Obligatory

jne

Zaangażowanie przedsiębiorstwa

1.1 Koordynator d/s Zrównoważonego Rozwoju

Wyznaczony został Koordynator d/s Zrównoważonego Rozwoju oraz jego/jej rola i zadania.

1.2 Deklaracja zaangażowania

Deklaracja zaangażowania w zrównoważony rozwój została sformułowana i opublikowana na stronie internetowej przedsiębiorstwa.

1.3

Przeszkolenie koordynatora / zespołu d/s Zrównoważonego Rozwoju

Koordynator / zespół d/s Zrównoważonego Rozwoju ukończył szkolenie Travelife i pomyślnie zdał końcowy egzamin (w ciągu ostatnich 3 lat).

1.4

Przeszkolenie pracowników na kluczowych stanowiskach

Pracownicy na kluczowych stanowiskach: menedżer produktu, PR, menedżer ds. sprzedaży odbyli szkolenie Travelife.

Współpraca

1.5 Współpraca Przedsiębiorstwo aktywnie uczestniczy w zewnętrznych inicjatywach, które wspierają zrównoważony rozwój w turystyce.

1.6 Wymiana doświadczeń

.Przedsiębiorstwo dzieli się swoimi doświadczeniami i dobrymi praktykami z innymi firmami i udziałowcami rynku turystycznego (np. za pośrednictwem strony internetowej Travelife)

1.7 Wsparcie finansowe

Przedsiębiorstwo wspiera organizacje działające na rzecz ochrony przyrody i / lub rozwoju lokalnych społeczności (np. infrastruktura, edukacja, zdrowie, higiena) lub inne lokalne / krajowych inicjatywy w zakresie zrównoważonego rozwoju. Do takiego wsparcia można również zachęcać własnych pracowników i / lub klientów.

Ocena Bazowa

1.8 Przegląd partnerów/ dostawców

Przedsiębiorstwo ma opracowany system identyfikacji głównych partnerów i dostawców usług, z którymi współpracuje (bezpośrednio lub pośrednio) oraz ich zaangażowania na rzecz zrównoważonego rozwoju (np. czy posiadają certyfikat )

1.9 Ocena bazowa

Przedsiębiorstwo przeprowadziło ocenę bazową w zakresie zgodności własnych działań ze standardami i dobrymi praktykami w zakresie zrównoważonego rozwoju (np. przy pomocy standardów systemu Travelife ).

39

Strategia

1.10 Strategia zrównoważonego rozwoju

Przedsiębiorstwo posiada, sformułowaną, w formie pisemnej, strategię zrównoważonego rozwoju, która jest zgodna z zakresem działalności firmy i jest wspierana przez kadrę zarządzającą . Strategia ma na celu zmniejszenie negatywnych skutków społecznych, kulturowych , gospodarczych i środowiskowych działalności firmy. Obejmuje też aspekty zdrowia i bezpieczeństwa pracy zatrudnionych pracowników.

1.11 Komunikacja

Strategia zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa jest dostępna dla pracowników, dostawców i podana do publicznej wiadomości za pośrednictwem strony internetowej firmy i głównych portali konsumenckich.

Plan działań

1.12 Plan działań

Przedsiębiorstwo ma opracowany plan działań na rzecz zrównoważonego rozwoju (określenie celów, działań, środków, zakresu odpowiedzialności oraz harmonogramu).

1.13 Zaangażowanie pracowników

Kadra zarządzająca firmy angażuje pracowników we wdrażanie przyjętego planu działań i uznaje ich jako siłę napędową w pomyślnym wdrażaniu zasad zrównoważonego rozwoju.

1.14

Kadra zarządzająca produktem i kontraktowaniem dostawców

Kadra zarządzająca produktem i kontraktowaniem dostawców jest przeszkolona i wyposażona w narzędzia w zakresie wdrażania zrównoważonej polityki w tych aspektach działalności firmy.

Monitoring i ewaluacja

1.15 Monitoring i ewaluacja

Przedsiębiorstwo opracowało procedury w celu monitorowania i oceny procesu wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju, wyznaczonych celów i zadań.

1.16 Informowanie pracowników

Pracownicy otrzymują regularnie aktualizowane informacje na temat działalności i wyników przedsiębiorstwa w zakresie podjętych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju turystyki (np. w formie biuletynów, e-maili i innych wewnętrznych kanałów komunikacyjnych stosowanych przez przedsiębiorstwo ).

Raportowanie zewnętrzne i komunikacja

1.17 Raporty dla kadry zarządzającej

Co najmniej raz w roku, koordynator ds. zrównoważonego rozwoju składa raport dla kadry zarządzającej z efektów wdrażania strategii i stopnia realizacji postawionych celów oraz formułuje rekomendacje do dalszych działań.

1.18 Raporty do Travelife Przedsiębiorstwo składa raport do Travelife przynajmniej co 2 lata.

1.19 Publikowanie raportów

Kluczowe rezultaty działań na rzecz zrównoważonego rozwoju są podawane do publicznej wiadomości przynajmniej raz na 2 lata w formie komunikatów na stronie internetowej przedsiębiorstwa.

1.20

Zrównoważony rozwój i działania PR

Przedsiębiorstwo bierze udział w kampanii informacyjnej na rzecz wdrażania zrównoważonego rozwoju w turystyce w formie odpowiedzi na pytania klientów i udziałowców rynku turystycznego.

40

2. Zarządzanie wewnętrzne: polityka społeczna i prawa

czlowieka

Aby wdrożyć wiarygodną strategię zrównoważonego rozwoju u swoich dostawców,

przedsiębiorstwo musi najpierw mieć swoje wewnętrzne sprawy w najlepszym porządku.

Minimalizując skutki środowiskowe swoich operacji biurowych i działalności biznesowej oraz

prowadząc swoją działalność w sposób społecznie odpowiedzialny, firma może być przykładem

zarówno dla swoich pracowników jak i dostawców.

Turystyka jest częścią sektora usług, skupiającą uwagę na relacjach z konsumentem . To oznacza,

że kapitał ludzki jest kwestią najwyższej wagi dla touroperatora.

Odpowiednie warunki pracy mogą zapewnić wysoki poziom zadowolenia i motywacji wśród

pracowników. Przyczynią się do zmniejszenia fluktuacji kadr, co spowoduje wyższy poziom

obsługi klientów. Ponadto, będą miały pozytywny wpływ na ciągłość działania przedsiębiorstwa i

jego przewagę konkurencyjną na rynku w długim okresie.

Jeśli w danym kraju prawo pracy i przepisy regulujące egzekwowanie go nie spełniają

podstawowych norm międzynarodowych, organizator powinien wyjść poza ustawodawstwo

krajowe. Elementarne, międzynarodowe standardy zostały określone i uzgodnione przez

Międzynarodową Organizację Pracy (MOP) - światowe forum, w którym rządy oraz partnerzy

społeczni ze 183 państw członkowskich mogą swobodnie debatować w sprawie minimalnych

norm pracy. Najważniejsze standardy MOP to przykładowo: zakaz pracy przymusowej,

zatrudniania dzieci oraz wolność zrzeszania się, co zapewnia, że pracownicy i pracodawcy mogą

się zrzeszać aby negocjować stosunki pracy.

Inne powszechnie uzgodnione standardy pracy to na przykład: zagwarantowanie, że pracownicy

będą otrzymywać odpowiednie wynagrodzenie za pracę (płacę minimalną) i będą mieć prawo do

określonej liczby dni płatnego urlopu rocznie. Regularne badanie satysfakcji pracowników może

pomóc zmierzyć i zrozumieć ich motywacje oraz dostarczyć cennych wskazówek na temat

możliwych kwestii pracowniczych wymagających poprawy. Dodatkowo muszą być przestrzegane

podstawowe prawa człowieka, takie jak na przykład niedyskryminowanie jednostek.

Jasno określone zasady bezpieczeństwa i higieny pracy przekonają pracowników i różne

instytucje o dbałości o zdrowie i bezpieczeństwo pracowników przedsiębiorstwa. Można też

konsultować z pracownikami kwestie dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa w pracy. Przez

włączenie pracowników do procesów decyzyjnych, można pokazać im, że ich zdrowie i

bezpieczeństwo są w przedsiębiorstwie traktowane poważnie.

Szkolenia są ważne na wszystkich szczeblach zatrudnienia , gdyż podnoszą kwalifikacje

pracowników. Należy wspierać kształcenie oraz rozwój pracowników. Wszyscy pracownicy powinni

zostać przeszkoleni i otrzymać informacje na temat polityki społecznej i ochrony środowiska.

Oferując staże i praktyki, przedsiębiorca z jednej strony wypełnia społeczny obowiązek, a z

drugiej zapewnia sobie możliwość rekrutacji wykwalifikowanej kadry w przyszłości.

41


2. Zarządzanie wewnętrzne: polityka społeczna i prawa

człowieka

Nazwa kryterium Opis

Raportowane

Obligatoryjne

2.1 Wolność zrzeszania

Przedsiębiorca nie zabrania zrzeszania w związkach zawodowych, nie utrudnia negocjacji w ramach zbiorowych układów pracy i reprezentowania interesów pracowników przez związki zawodowe.

2.2 Zbiorowe układy pracy

Przedsiębiorstwo uczestniczy i działa w zgodzie z (sektorowymi) zbiorowymi układami pracy (jeśli lokalnie występują).

2.3 Praca przymusowa

Zatrudnieni pracownicy podejmują zatrudnienie z własnej woli i własnego wyboru, maja prawo do rezygnacji z pracy zgodnie z zawartą umową i bez ponoszenia dodatkowych kar.

2.4

Umowy o zatrudnieniu w formie pisemnej

Wszyscy zatrudnieni w przedsiębiorstwie mają umowy o zatrudnieniu, sporządzone na piśmie wraz z opisem warunków pracy, zakresu obowiązków i wynagrodzenia.

2.5 Płaca minimalna Przedsiębiorstwo płaci swoim pracownikom wynagrodzenie nie niższe niż płaca minimalna.

2.6 Nadgodziny

Nadgodziny są płatne lub do odebrania przez pracownika, chyba że zostały ustalone inne warunki dot. rozliczenia nadgodzin z zatrudnionym, które zostały zapisane w zawartej umowie o zatrudnieniu.

2.7 Ubezpieczenie zdrowotne

Przedsiębiorstwo opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne dla wszystkich zatrudnionych.

2.8 Macierzyństwo Przedsiębiorstwo oferuje urlopy macierzyńskie wszystkim zatrudnionym.

2.9

Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków

Przedsiębiorstwo opłaca składki od następstw nieszczęśliwych wypadków dla wszystkich zatrudnionych.

2.10 Program emerytalny

Przedsiębiorstwo zapewnia program emerytalny dla wszystkich zatrudnionych.

2.11 Urlopy Zatrudnieni mają prawo do przysługującego im rocznego wymiaru urlopu wypoczynkowego.

2.12 Dodatkowe przywileje

Zatrudnieni są nagradzani dodatkowymi przywilejami z tyt. podpisanej umowy o pracę (np. udział w zyskach).

2.13

Zdrowie i bezpieczeństwo pracy

Przedsiębiorstwo realizuje w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa pracy politykę zgodną z obowiązującymi przepisami prawnymi i dobrymi praktykami. Wypadki w pracy są badane i stosowane są odpowiednie środki zapobiegawcze. Zestawy pierwszej pomocy są dostępne we właściwych miejscach, a personel jest przeszkolony w zakresie udzielania pierwszej pomocy.

42

2.14 Równe szanse

W przedsiębiorstwie nie występuje dyskryminacja w zakresie procesów rekrutacyjnych, warunków pracy, dostępu do szkoleń i stanowisk wyższego szczebla, bez względu na wiek, płeć, niepełnosprawność, odrębność etniczną, religijną lub orientację seksualną.

2.15 Zatrudnianie nieletnich

Przedsiębiorstwo nie zatrudnia nieletnich (poniżej 14 roku życia) do prac, które są powszechnie wykonywane przez ludzi dorosłych, a w przypadku dzieci zatrudnianych w przedsiębiorstwie respektowane są szczególne warunki pracy i czas pracy, zgodnie z krajowym ustawodawstwem i Konwencją ONZ w sprawie Praw Dziecka, którekolwiek z nich daje lepszą ochronę uwzględniającą wyjątki zawarte w 138 Konwencji ILO.

2.16 Procedura składania skarg

Przedsiębiorstwo może wykazać, że posiada efektywne procedury składania i terminowego załatwiania skarg pracowników.

2.17 Reprezentacja

Przedsiębiorstwo posiada procedury , za pośrednictwem których reprezentacja pracowników może zgłaszać i załatwiać najistotniejsze kwestie pracownicze z kadrą kierowniczą.

2.18

Udokumentowanie procedur dyscyplinarnych

Procedury dyscyplinarne są udokumentowane i pracownicy zostali z nimi zapoznani.

2.19

. Elastyczny czas pracy

Przedsiębiorstwo popiera elastyczny czas pracy lub zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu (np. ze względów rodzinnych).

2.20

Dostęp dla niepełnosprawnych

Biuro przedsiębiorstwa, jeśli są takie możliwości techniczne i finansowe, posiada udogodnienia dla osób niepełnosprawnych.

2.21

Sprawdzanie poziomu satysfakcji z pracy wśród pracowników

Poziom zadowolenia z pracy wśród pracowników jest regularnie badany i ich sugestie są brane pod uwagę.

Szkolenia i edukacja

2.22 Zdrowie i bezpieczeństwo

Wszyscy pracownicy przechodzą okresowe szkolenia w zakresie ich praw i obowiązków związanych z kwestiami zdrowotnymi i bezpieczeństwa pracy.

2.23 Szkolenia i edukacja

Przedsiębiorstwo, na wszystkich szczeblach zatrudnienia, zapewnia, rozwój osobisty pracowników i wzrost ich kompetencji poprzez regularne szkolenia, edukację, lub organizację pracy (np. wymiana doświadczeń pomiędzy pracownikami i inne formy).

2.24 Staże

Przedsiębiorstwo oferuje staże dla studentów.

43

3. Wewnętrzne zarządzanie środowiskowe

W biurach touroperatorów negatywne oddziaływania na środowisko można znacznie zmniejszyć.

Podjęte środki nie tylko przyczynią się do ochrony środowiska naturalnego, ale również zapewnią

korzyści finansowe przedsiębiorcy. Ponadto zwiększą świadomość znaczenia zrównoważonego

rozwoju i motywację wśród pracowników obserwujących bezpośrednie rezultaty.

W tym rozdziale zagadnienia wewnętrznego zarządzania środowiskowego koncentrują się zużyciu

papieru, energii, wody i gospodarce odpadami. Ponadto omówione zostały sposoby na

ograniczenie emisji CO2 i środki komunikacji wewnętrznej w przedsiębiorstwie.

Papier

Na poziomie globalnym produkcja papieru jest odpowiedzialna za 3 do 4% całkowitej emisji CO2,

co prawie równa się emisji CO2 z przemyśle lotniczym. Mimo, że touroperatorzy w ostatnich

latach znacznie ograniczyli zużycie papieru dzięki marketingowi internetowemu, to jednak nadal

zużywają dużo papieru do swojej działalności, począwszy od wewnętrznego użytku biurowego do

promowania produktów finalnych w swoich katalogach. Wpływ zużycia papieru na środowisko

można zminimalizować poprzez używanie papieru bardziej przyjaznego dla środowiska oraz

poprzez ogólne zmniejszenie zużycia papieru w biurze i do drukowania materiałów

promocyjnych.

Używanie zrównoważonego papieru ma różne aspekty. Dotyczą one korzystania z papieru, który

jest produkowany z drzew pochodzących z lasów zarządzanych w sposób zrównoważony lub

papieru o wysokiej zawartości makulatury. Jednocześnie procesy produkcji papieru powinny

również odbywać się z sposób zrównoważony, tj. bez stosowania substancji toksycznych oraz

chloru, przez zmniejszenie zużycia wody i energii w procesie produkcyjnym.

Kilka przyznawanych, zrównoważonych oznakowań w przemyśle papierniczym może okazać się

pomocnych w procesie zakupu. Dobrym przykładem jest Forest Stewardship Council (FSC),

oznakowanie dla papieru z lasów odnawialnych. Ponadto materiały promocyjne mogą być

produkowane przez firmy poligraficzne zarządzane w sposób zrównoważony (np. posiadające

certyfikat ISO 14001 lub EMAS). Zmniejszenie zużycia papieru dla celów biurowych można też

osiągnąć stosując dwustronne drukowanie i wykorzystując szerzej pocztę e-mailową.

W działalności touroperatora katalogi z ofertami są głównym źródłem zużycia papieru. Produkcję

broszur można zmniejszyć dzięki wykorzystaniu internetu do celów reklamy i sprzedaży. Należy

również na bieżąco aktualizować bazy danych klientów, aby nie marnować broszur wysyłając je na

nieaktualny adres. Takie działania można dodatkowo wesprzeć robiąc okresową weryfikację baz

danych w systemach sprzedaży agentów lub na przykład poprzez wykorzystanie kodów

kreskowych do monitorowania stanu zapasów. Należy jak najwięcej ponowne wykorzystywać

używane arkusze. Klientów można zachęcać do zwrotu otrzymanych/pobranych katalogów do

biur sprzedaży, przesyłając im przypomnienie w przyjaznej formie za pośrednictwem poczty

elektronicznej lub wprowadzając np. system refundacji z tytułu zwrotu katalogu.

Zakupy

Kryteria zrównoważonego rozwoju powinny być uwzględnione w zakupach artykułów

papierniczych, cateringu, automatów do kawy, środków przeznaczonych do sprzątania oraz

firmowej odzieży.

44

Można kupować tusze w pojemnikach nadających się do recyklingu, środki czyszczące

nieszkodliwe dla środowiska naturalnego, nawiązać kontakt z tylko tymi firmami sprzątającymi,

które działają wg zasad zrównoważonego rozwoju, czy też dla celów cateringu kupować przede

wszystkim żywność ekologiczną i / lub kupowaną zgodnie z uczciwymi i respektowanymi

praktykami handlowymi.

Kryteria zrównoważonego rozwoju mogą być zawarte w kryteriach wyboru dostawców materiałów

biurowych . Coraz więcej rządów stosuje własne kryteria w zakresie zamówień publicznych.

Na przykład, od 2010 r., holenderski rząd może kupować tylko zrównoważone produkty i usługi,

co ma zastosowanie także do podróży i usług turystycznych. Rządowe kryteria dla produktów

turystycznych i innych można znaleźć na stronie http://www.pianoo.nl/english. Możecie również i

Wy zastosować takie kryteria.

Odpady

Zrównoważona gospodarka odpadami opiera się realizacji trzech celów: redukcji, ponownego

użycia i recyklingu. Ograniczanie odpadów polega na profilaktyce i redukcji odpadów oraz szkód

środowiskowych, jakie powodują.

Spróbujcie wytwarzać jak najmniej odpadów, na przykład, kupując wszystkie materiały luzem. To

zmniejsza ilość materiałów opakowaniowych oraz koszty zakupu. Należy segregować te odpady,

które mogą być poddane recyklingowi: szkło, papier / tekturę, tworzywa sztuczne, tonery / tusze,

baterie, odpady organiczne.

Energia

Touroperatorzy mogą przyczynić się do zapobiegania zmianom klimatu poprzez zmniejszenie

zużycia energii. Można to osiągnąć poprzez zastosowanie odnawialnych źródeł energii i

zmniejszenie zużycia energii w biurach.

Przykładem zarządzania redukcją zużywanej energii jest dobrze funkcjonujący system kontroli

temperatury powietrza w budynkach biurowych. Ogrzewanie oraz klimatyzacja pochłaniają ok.

60% kosztów za energię w budynkach biurowych. Koszty te można zmniejszyć przez odpowiednie

dostosowanie temperatury, za pomocą termostatów i włączników czasowych, w systemach

ogrzewania / chłodzenia oraz przez dobrą izolację budynku.

Kolejnym elementem energochłonnym jest oświetlenie biur, stanowiące ok. 25% kosztów energii.

Zastępując zwykłe żarówki energooszczędnym oświetleniem, takim jak np. diody LED, można

osiągnąć korzyści finansowe w bardzo krótkim okresie czasu.

Sprzęt komputerowy również zużywa dość duże ilości energii. Tak więc, gdy trzeba go wymienić,

należy wybierać modele o niskim zużyciu energii oraz poinstruować pracowników, aby wyłączali

komputery całkowicie, gdy nie są używane.

Woda

Oszczędzanie wody to jest coś, o czym niewielu z nas myśli w pracy. W budynkach biurowych

najwięcej wody zużywa się w toaletach. Można zmniejszyć to zużycie poprzez zainstalowanie

urządzeń oszczędzających wodę, takich jak:

45

Liczniki wody

Ograniczniki strumienia wody w kranie

Armatury uruchamiane przy pomocy czujników

Napowietrzacze kranów

Wycieki wody są często skutkiem większych awarii instalacji. Pracownicy powinni być

powiadomieni, że wszelkie wycieki wody powinni zgłaszać do personelu technicznego. Regularne

monitorowanie zużycia wody pozwoli uniknąć strat.

Mobilność

Mobilność pracowników polega głównie na podróżowaniu między domem a pracą oraz w celach

biznesowych. Negatywny wpływ tego rodzaju transportu na środowisko naturalne można

zredukować za pomocą zrównoważonego transportu, takiego jak transport publiczny czy

rowerowy (miękka mobilność). Poza tym telepraca, zastępowanie spotkań biznesowych przez

tele- lub wideokonferencje, mogą zmniejszyć ilość przejazdów pracowników.

Kompensacja zanieczyszczenia powietrza

Oprócz zmniejszenia zużycia energii oraz wykorzystywania zrównoważonych źródeł energii, emisja

CO2 związana z wykorzystaniem konwencjonalnych źródeł energii może być też kompensowana.

Można to zrobić, inwestując w programy sadzenia drzew, zrównoważone projekty energetyczne

lub poprzez zakup uprawnień do emisji CO2 na rynku. W ten sposób firma stanie się neutralna dla

klimatu. Aktualna cena za tonę CO2 wynosi około 15 Euro.

Szkolenia i podnoszenie świadomości

Efektywność wewnętrznego zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwie zależy od

zaangażowania wszystkich pracowników. Dlatego też komunikowanie i podnoszenie świadomości

na temat możliwych działań i realizowanych strategii musi być regularne i powszechnie dostępne,

w formie wewnętrznych biuletynów, plakatów i prowadzonych kampanii i akcji (np. "tydzień bez

samochodu"). Dbałość kierownictwa firmy o środowisko i podejmowanie różnych inicjatyw w tym

zakresie zapewni zaangażowanie pracowników w realizację ogólnej polityki zrównoważonego

rozwoju w przedsiębiorstwie.

46


3. Zarządzanie wewnętrzne: środowisko i relacje ze społecznościami


Raportowane

Obligatoryjne

Zaopatrzenie

3.1

Redukcja zużycia materiałów eksploatacyjnych i dóbr jednorazowego użytku

Przedsiębiorstwo posiada politykę stałej kontroli i redukcji zużycia materiałów eksploatacyjnych i dóbr jednorazowego użytku ( zwłaszcza papieru na wewnętrzne potrzeby biura).

3.2 Zrównoważone zakupy

Przedsiębiorstwo wdrożyło politykę zakupów, która wspiera zrównoważone produkty i usługi, w tym materiały budowlane, dobra kapitałowe, żywność, napoje i materiały eksploatacyjne (np. produkowane lokalnie, fair-trade, ekologiczne, o niskiej emisji dwutlenku węgla, z oznakowaniem ekologicznym, certyfikatem FSC, przyznawanym wyrobom z drewna i papieru).

3.3 Papier biurowy: typ

Ponad 90% zużycia papieru w biurze do użytku wewnętrznego i celów administracyjnych, pochodzi z odzysku, jest wyprodukowana z makulatury, posiada certyfikat FSC (pod warunkiem, że takie opcje są dostępne lokalnie).

3.4 Papier biurowy : drukowanie

Drukarki są ustawione domyślnie na dwustronne drukowanie lub inne tryby ograniczające zużycie papieru.

3.5 Certyfikowana kawa i herbata

Co najmniej 50 % kawy i herbaty zużywanej w biurze stanowią produkty posiadające oznakowane fair-trade lub inne eko-oznakowanie.

3.6 Materiały biurowe

Pozostałe materiały biurowe (mapy, długopisy, meble i in. są kupowane w sposób zrównoważony.

3.7 Zakupy hurtowe

Produkty są kupowane w większych ilościach hurtowych aby ograniczyć ilość opakowań.

3.8 Catering

Catering funkcjonuje w sposób zrównoważony/ ekologiczny (zakupy, transport, zagospodarowanie odpadków) i w maksymalnym stopniu oferowane są zdrowe, organiczne produkty żywnościowe.

3.9 Gadżety, prezenty

Przy zakupie promocyjnych gadżetów i świątecznych prezentów stosowane są kryteria ekologiczne.

47

Papier (materiały promocyjne)

3.10 Drukowanie Drukarnia, w której zamawiane są materiały promocyjne, działa w oparciu o środowiskowe systemy zarządzania, np.ISO14001, EMAS.

3.11 Materiały promocyjne

Broszury, w co najmniej 50% (wyrażone w stronach, kilogramach lub wg kosztów) są drukowane na ekologicznym papierze (pochodzącym z recyklingu, posiadającym certyfikat FSC lub nie zawierającym chloru) ), jeśli takie możliwości są lokalnie dostępne, w rozsądnych cenach.

3.12 Efektywne wykorzystanie broszur

Propagowanie efektywnego wykorzystania broszur i materiałów reklamowych, np. poprzez system kontroli dystrybucji. Reklama wyłącznie za pośrednictwem internetu również spełnia to kryterium.

Zużycie energii

3.13 Polityka redukcji zużycia energii

Przedsiębiorstwo wdrożyło i stale monitoruje politykę oszczędzania energii elektrycznej.

3.14 Zużycie i źródła energii

Dokonywane są pomiary zużycia energii dla celów ogrzewania i oświetlenia, wyliczona ilość wyemitowanych gazów cieplarnianych i dwutlenku węgla. Wykonywane są analizy porównawcze dla różnych okresów.

3.15 Zrównoważona energia

Zużywana energia (kupowana lub produkowana) pochodzi z ekologicznych źródeł, jeśli są lokalnie dostępne w rozsądnych kosztach.

3.16 Opłaty z tytułu emisji CO2

Emisja CO2, związana ze spalaniem węgla do produkcji energii dla firmy jest kompensowana za pośrednictwem systemu opłat.

3.17 Energooszczędne oświetlenie

Co najmniej 75 % oświetlenia to żarówki energooszczędne, łącznie z oświetleniem zewnętrznym i powierzchni parkingowej) (klasa: A, LED, KLL, T-8S lub T-5s)

3.18

System automatycznego włączania i wyłączania

System automatycznego włączania i wyłączania z wyłącznikami czasowymi lub czujnikami ruchu, jest zainstalowany w miejscach, gdzie jest to praktycznie wykonalne.

3.19

Polityka wyłączania zbędnych urządzeń elektrycznych

Urządzenia elektryczne, tam gdzie to możliwe, są wyłączane poza godzinami pracy biura ( tryb ‘standby’ wyłączony).

3.20 Polityka wyłączania światła

Oświetlenie biurowe jest wyłączane po zamknięciu biura.

3.21

Urządzenia o niskim zużyciu energii elektrycznej

Przy zakupie nowego sprzętu dla firmy, preferowane są urządzenia o niskim stopniu zużycia energii elektrycznej, w oparciu o najwyższe standardy unijne –Dyrektywa 2003/66/CE lub inne równorzędne regulacje.

3.22 Tryb oszczędzania energii

Sprzęt ustawiony jest domyślnie w trybie oszczędzania energii.

3.23 Inne środki Zostały zastosowane inne środki , nie wymienione wcześniej.

48

Zużycie wody

3.24 Polityka oszczędzania wody

Firma wdrożyła i stale monitoruje politykę oszczędzania wody.

3.25 Żródła wody Woda pochodzi ze zrównoważonych źródeł i nie wpływa negatywnie na okoliczne zasoby wodne .

3.26 Zużycie wody Poziomy zużycia wody są analizowane w skali miesięcznej lub rocznej ze względu na ilość i żródło zużycia..

3.27 Ograniczniki zużycia wody

Ograniczniki zużycia wody są zainstalowane w min. 75% z kranów.

3.28 Aeratory Aeratory są zainstalowane.

3.28 Baterie bezdotykowe

Baterie bezdotykowe lub inne technologie oszczędzania wody, są instalowane w min. 75% wszystkich kranów.

3.30 Toalety oszczędzające wodę

Przyciski lub inne urządzenia oszczędzające wodę są zainstalowane w toaletach (w przypadku gdy biuro jest własnością firmy).

3.31 Wody opadowe Ścieki i / lub gromadzone wody opadowe są ponownie wykorzystywane.

Gospodarka odpadami

3.32

Przepisy dotyczące gospodarowania odpadami

Przedsiębiorstwo działa zgodnie z przepisami krajowymi dotyczącymi usuwania odpadów. Zagospodarowanie odpadów nie ma żadnego negatywnego wpływu na lokalną populację i środowisko.

3.33 Ograniczanie odpadów

Przedsiębiorstwo opracowało i wdrożyło stałą politykę redukcji odpadów i recyklingu, uwzględniającą cele ilościowe, zmniejszenie ilości odpadów nie nadających się do wielokrotnego użytku lub recyklingu (np. recykling plastikowych kubków, dwustronne drukowanie, hurtowe zakupy).

3.34 Opakowania ekologiczne

Przedsiębiorstwo podjęło działania w celu zmniejszenia ilości opakowań i nie używa takich materiałów opakowaniowych, które nie nadają się do recyklingu lub nie są biodegradowalne.

3.35 Plastikowe butelki po wodzie

Woda do picia pochodzi z kranu lub dostarczana jest w opakowaniach innych niż butelki plastikowe.

3.36

Ponowne wykorzystanie lub recykling odpadów

Przedsiębiorstwo może wykazać, że segreguje wszystkie materiały nadające się do recyklingu (lub ponownego wykorzystania, w tym szkło, papier, odpady organiczne i tworzywa sztuczne). Zapewnia właściwe usuwanie tych odpadów, jeżeli ich odbiór nie jest zorganizowany przez władze lokalne.

3.37 Tusze

Kartridże stosowane w kserokopiarkach są wielokrotnie napełniane lub podlegają recyklingowi, jeśli tylko to możliwe.

3.38 Recykling baterii Baterie są recyklingowane lub poprawnie zutylizowane.

Redukcja zanieczyszczeń

49

3.39 Utylizacja ścieków

Ścieki są usuwane i utylizowane zgodne z ustawodawstwem krajowym bez negatywnych skutków dla lokalnej populacji i środowiska.

3.40 Polityka redukcji zanieczyszczeń

Minimalizacja użycia substancji szkodliwych dla zdrowia, takich jak pestycydy, farby i środki czystości i kiedy to tylko możliwe, zastępowanie ich przez naturalne produkty i procesy. Transport oraz utylizacja chemikaliów są odpowiednio zarządzane.

3.41 Farby W miarę możliwości stosuje sie farby bez zawartości ołowiu, na bazie wody, zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz.

3.42 Środki czystości

Używane środki czystości niestwarzaną zagrożenia dla środowiska i są biodegradowalne. Jeśli to możliwe – posiadają unijny certyfikat Eco label lub inne porównywalne oznakowanie ekologiczne.

3.43 Hałas, światło, powietrze, woda, gleby

Przedsiębiorstwo wdraża dobre praktyki powodujące zmniejszenie emisji hałasu, szkodliwych skutków oświetlenia , wycieku szkodliwych substancji, związków zubożających warstwę ozonową oraz zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby pochodzących z użytkowanych budynków (na tyle na ile przedsiębiorstwo ma możliwość bieżącej kontroli)

Mobilność

3.44 Polityka mobilności

Przedsiębiorstwo prowadzi zrównoważoną politykę mobilności w odniesieniu do podróży służbowych pracowników, która ma na celu ograniczenie podróży oraz korzystanie przez pracowników z bardziej ekologicznych środków transportu.

3.45

Emisja zanieczyszczeń w związku z podróżami służbowymi

Podróże służbowe pracowników podlegają analizie pod względem środka transportu i dystansu. Związana z nimi emisja dwutlenku węgla i gazów cieplarnianych jest analizowana w celu ich redukcji i kompensowania wyemitowanych zanieczyszczeń.

3.46

Rekompensata zanieczyszczeń wyemitowanych w związku z podróżami służbowymi.

Emisja dwutlenku węgla i gazów cieplarnianych z tyt. podróży służbowych realizowanych przez przedsiębiorstwo są kompensowane poprzez odpowiednie programy.

3.47 Motywacja pracowników

Pracownicy otrzymują (finansowe) zachęty aby korzystali z transportu publicznego lub zrównoważonych środków transportu (np. rower).

3.48 Redukcja transportu

Konieczność dojazdu pracowników do pracy jest ograniczana poprzez wprowadzenie telepracy, tele/video spotkań oraz innych środków.

3.49 Promocja pojazdów ekologicznych

Samochody leasingowane to pojazdy o najniższej klasie energetycznej ( np. unijna kategoria A lub B).

50

Szkolenia i podnoszenie świadomości na temat zrównoważonego rozwoju

3.50

Informowanie i szkolenie pracowników w zakresie praktyk związanych z ochroną środowiska

Wszyscy pracownicy otrzymują okresowo wskazówki ,informacje i / lub biorą udział w szkoleniach na temat ich roli i obowiązków w odniesieniu do wewnętrznych praktyk dotyczących ochrony środowiska, oszczędności wody, energii, papieru, oraz segregacji odpadów.

Użytkowanie gruntów i realcje ze społecznościami

3.51

Użytkowanie gruntów

Użytkowanie gruntów, planowanie, projektowanie, budowy, remonty, eksploatacja i ewentualna rozbiórka budynków przedsiębiorstwa oraz infrastruktury odbywa się z uwzględnieniem przepisów dotyczących stref chronionych i prawa w zakresie dziedzictwa kulturowego.

3.52 Lokalizacja i projektowanie nieruchomości

Wybór lokalizacji, planowanie, projektowanie nowych nieruchomości realizowane są z poszanowaniem dla środowiska naturalnego i kulturowego dziedzictwa. Koszt realizacji dobrych praktyk w tym zakresie powinien być utrzymany na rozsądnym poziomie.

3.53

Zrównoważone praktyki w zakresie projektowania i budownictwa.

Planowanie, projektowanie nowych budynków, renowacje realizowane są w oparciu o odpowiednie lokalnie i możliwie zrównoważone praktyki i materiały.

3.54 Lokalne obiekty kulturowe

Przedsiębiorstwo przyczynia się do ochrony i zachowania lokalnych historycznych, archeologicznych, kulturowo i duchowo ważnych obiektów i nie utrudnia dostępu do nich lokalnym mieszkańcom.

51

4. Zrównoważone zarządzanie łańcuchem dostaw

Touroperatorzy zajmują wyjątkową pozycję w łańcuchu dostaw aby zaangażować swoich

dostawców w zrównoważone działania oraz przyczynić się do podniesienia poziomu

zrównoważonego rozwoju w całej branży turystycznej. Zainteresowanie zrównoważonym

rozwojem wśród konsumentów stale rośnie. Touroperatorzy mają dostęp do wiedzy i informacji, a

także do dobrych praktyk, które często są poza zasięgiem dla wielu lokalnych dostawców i

niewielkich destynacji. Zdolność nabywcza touroperatorów (siła ekonomiczna) umożliwia im

stawianie warunków w zakresie respektowania zasad zrównoważonego rozwoju swoim

dostawcom usług.

Kluczowymi dostawcami usług dla touroperatorów są:

Przedsiębiorstwa transportowe

Gestorzy bazy noclegowej

Organizatorzy wycieczek

Lokalni przewodnicy i piloci

Umowy z dostawcami mogą być zawierane bezpośrednio, poprzez lokalnych agentów lub

miejscowe firmy zajmujące się turystyką przyjazdową. Zwłaszcza, jeśli chodzi o tych ostatnich,

zaangażowanie ich w zrównoważony rozwój jest kluczową kwestią dla touroperatora, patrz

rozdz. 4.2.

4.1 Strategia łańcucha dostaw

Poziom zrównoważonego rozwoju produktów turystycznych jest bezpośrednio związany z

poziomem zaangażowania w zrównoważony rozwój dostawców usług turystycznych. Aby

stymulować ich działania w kierunku zrównoważonego rozwoju można zastosować kilka strategii,

które są opisane w tej części.

A. Wybór nowych dostawców

Szybkim sposobem na stworzenie zrównoważonego produktu turystycznego jest dać

pierwszeństwo zrównoważonym destynacjom i dostawcom. Aktualni dostawcy, nie respektujący

środowiskowych i społecznych aspektów zrównoważonego rozwoju, mogą zostać zastąpieni przez

dostawców bardziej zrównoważonych. Dzięki wsparciu Systemu Travelife Hotel i Green Travel

Market lista zrównoważonych dostawców jest coraz dłuższa..

W praktyce jednak, preferowanie dostawców zrównoważonych nie zawsze jest realne. W wielu

destynacjach nie ma jeszcze zrównoważonych dostawców, lub są, ale są zaangażowani w

ograniczonym stopniu. Z kolei, lokalnie dostępni zrównoważeni dostawcy nie zawsze spełniają

wymagania touroperatora w zakresie oferowanych cen, lokalizacji i jakości. Alternatywą w tej

sytuacji jest stymulowanie aktualnych dostawców do zwiększenia poziomu zaangażowania w

zrównoważony rozwój.

52

B. Zaangażowanie aktualnych partnerów biznesowych

Ponieważ pod względem komercyjnym nie zawsze jest korzystne zastąpienie aktualnych

dostawców innymi, bardziej zrównoważonymi (np. hotele), firma powinna przygotować

długofalową strategię (z określonymi celami i harmonogramem), jak stymulować i wspierać

swoich zakontraktowanych dostawców w kierunku zrównoważonego rozwoju. Strategia ta może

być wysłana przez menedżera produktu do wszystkich obecnych i potencjalnych dostawców oraz

lokalnych agencji partnerskich.

Główni zakontraktowani dostawcy

Produkty i Usługi Dostawcy

Transport do i z

destynacji

Transport publiczny,(np. kolej), autokary, taksówki, linie lotnicze,

lotniska statki rejsowe, itp.,

Rezydenci Agenci, którzy zajmują się w destynacji klientami i organizacją atrakcji

turystycznych w imieniu organizatora turystyki wyjazdowej.

Transport w destynacji Wynajem samochodów, łodzi, autokarów, dostawcy paliw, itp.

Baza noclegowa Hotele, bed & breakfasts, apartamenty, kempingi, agroturystyka,

statki rejsowe, itp.

Zaopatrzenie w

produkty żywnościowe i

catering

Restauracje i bary, sklepy z żywnością, lokalni producenci żywności,

bazary i supermarkety itp.

Atrakcje turystyczne Organizatorzy objazdów i lokalnych wycieczek, organizatorzy sportów

wodnych i rekreacji, sklepy i producenci pamiątek, itp.

Touroperator ma do dyspozycji różne instrumenty do stymulowania swoich aktualnych

dostawców do większego zaangażowania w zrównoważony rozwój:

Przekazywanie wiedzy i wzrost świadomości

Wsparcie techniczne

Działania promocyjne

Warunki kontraktu

Współpraca z innymi firmami turystycznymi.

Wiedza i podnoszenie świadomości

Wielu dostawców (w tym gestorów bazy noclegowej) nie jest świadomych negatywnego wpływu

swoich produktów na (lokalne) środowisko i społeczność. Touroperatorzy i ich lokalni partnerzy

mogą ich stymulować kierunku zrównoważonego zarządzania poprzez poprawę stanu ich wiedzy i

świadomości oraz poprzez przekazywanie im praktycznych wskazówek. Komunikacja z

dostawcami może odbywać się na wiele sposobów:

Agenci, menedżerowie produktu, podpisujący kontrakty powinni uwzględniać zagadnienia

zrównoważonego rozwoju w swoich regularnych kontaktach z dostawcami.

Można współpracować z innymi biurami podróży w zakresie informowania dostawców o

standardach zrównoważonego rozwoju. Standardy „Dobrych Praktyk" Travelife w sposób

klarowny określają, które zmiany są w zasięgu ręki. Jeśli kilka firm turystycznych będzie

komunikować te same standardy dostawcom, sygnały takie będą miały znaczący wpływ

53

na szerokie grono dostawców. Pozwoli to również uniknąć sprzecznych przekazów

wysyłanych od różnych touroperatorów.

We współpracy z lokalnymi organizacjami (lokalne władze, organizacje pozarządowe),

można zorganizować szereg działań podnoszących świadomość na temat

zrównoważonego rozwoju.

Wsparcie techniczne

Od momentu gdy dostawcy zadeklarują zaangażowanie w działania na rzecz zrównoważonego

rozwoju, niezbędne jest zapewnienie im wsparcia. Wsparcie takie może mieć formę szkoleń,

warsztatów, konsultacji indywidualnych lub dystrybucji podręczników. Touroperator może to

zrobić samodzielnie lub we współpracy z innymi touroperatorami, organizacjami pozarządowymi

lub lokalnymi samorządami. Można też zlecić takie działania wyspecjalizowanym organizacjom.

Dla każdego typu dostawcy, Travelife opracował podręcznik do wsparcia procesów związanych z

wdrażaniem strategii zrównoważonego rozwoju. Te podręczniki są dostępne w Internecie w kilku

językach (www.travelife.org).

Można również zachęcać dostawców do zrównoważonego zarządzania poprzez oferowanie im

wsparcia finansowego, zachęcając tym samym do inwestycji w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Na przykład, jeśli touroperator podpisze umowę z hotelem na cały sezon, ze stałą ceną, wówczas

może zobowiązać dostawcę do podjęcia niektórych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Kolejny przykład to przewodnicy w Nepalu, którzy zostali zaopatrzeni w kuchenki i piecyki

naftowe aby ograniczyć wyrąb drzew na opał. W Tajlandii, z kolei, Bank Kasikorn oferuje

niskooprocentowane pożyczki dla dużych hoteli na inwestycje związane z redukcją zużycia energii

i wdrożenie systemów do gospodarki odpadami.

Działania promocyjne

Oferując swoim dostawcom różnorodne korzyści biznesowe, można zachęcać ich do

zaangażowania na rzecz zrównoważonego rozwoju. Prostym sposóbem wyrażenia uznania, na

przykład dla gestorów bazy noclegowej, którzy spełniają kryteria Travelife, może być

opublikowanie informacji o uzyskaniu przez nich oznakowania Travelife Bronze, Silver lub Gold.

Badania wykazały, że większość konsumentów daje pierwszeństwo produktom zrównoważonym,

jeśli cena i/lub jakość są takie same. Ponadto, coraz większa liczba organizacji handlowych i

rządów przestawia się na systemy zrównoważonego zaopatrzenia.

Oprócz publikowania i rozpowszechniania informacji o przyznaniu oznakowania Travelife,

dostawcom można zaoferować też i inne korzyści, takie jak: lepsze warunki zawieranych

54

kontraktów w porównaniu do ich konkurentów nie zaangażowanych w zrównoważony rozwój,

dodatkowe działania promocyjne oraz wyższe pozycje w internetowych systemach wyszukiwania.

Warunki kontraktu

Wzrost świadomości i motywowanie do zrównoważonych zachowań może być pierwszym krokiem

w kierunku zrównoważonego rozwoju. Jeżeli określone standardy zostały powszechnie

zaakceptowane, powinny być włączone do warunków zawieranych umów z dostawcami.

Oczywiście, ważne jest, aby informować o tym dostawców z wyprzedzeniem i w ten sposób dać im

możliwość dokonania odpowiednich zmian. Niemniej jednak, to może spowodować, że

współpraca z niektórymi dostawcami zakończyć się Oczywiście można stosować taką strategię,

gdy mamy zagwarantowaną, porównywalną, ale bardziej zrównoważoną alternatywę.

Włączając konkretne wymogi dotyczące zrównoważonego rozwoju do zawieranych umów, jasno

komunikujemy dostawcom swoje oczekiwania. Współpraca w tym zakresie z innymi biurami

podróży, działającymi w tej samej destynacji, również może być skutecznym sposobem.

Bardzo udaną inicjatywą, wspieraną przez wielu organizatorów turystyki wyjazdowej jest kodeks

ECPAT, dotyczący zapobiegania wykorzystywaniu seksualnemu dzieci. Klauzule kodeksu są

zawarte w większości umów zawieranych przez touroperatorów z gestorami bazy noclegowej.

Współpraca z innymi firmami turystycznymi

Aby taka współpraca dała rezultaty, niezbędny jest właściwy zestaw instrumentów,

dopasowanych do rodzaju dostawcy i typu destynacji. Najlepsze efekty w motywacji dostawców

do zrównoważonego rozwoju daje współpraca ze zrównoważonymi organizatorami turystyki

przyjazdowej i wyjazdowej oraz lokalnymi interesariuszami, takimi jak: organizacje pozarządowe,

władze lokalne. Kiedy lokalny sektor przedsiębiorstw ma do czynienia z jednolitym przesłaniem

płynącym z rynku oraz od lokalnych interesariuszy, np. wspólne standardy zrównoważonego

rozwoju dla wszystkich dostawców z danej destynacji, to taki przekaz będzie miał wysoki poziom

przekonywania i poprowadzi ten sektor w kierunku zrównoważonego rozwoju. Informacje na

temat różnych inicjatyw w destynacjach można znaleźć na stronie internetowej Travelife.

4.2 Agencje partnerskie

Wielu organizatorów turystyki wyjazdowej nawiązuje partnerską współpracę z lokalnymi

organizatorami turystyki przyjazdowej w zakresie obsługi turystów i pomocy dla swoich

przedstawicieli w destynacji.

Lokalni organizatorzy turystyki przyjazdowej odgrywają ważną rolę w budowaniu i utrzymywaniu

sieci kontaktów pomiędzy lokalnymi dostawcami i touroperatorami i dysponują dobrą

znajomością destynacji. Są najczęściej zaangażowani w przygotowanie oferty produktowej, a

zatem powinni być także dobrze poinformowani o polityce zrównoważonego rozwoju

wprowadzonej przez touroperatorów i spełniać określone standardy, zazwyczaj związane z

wyborem i podpisywaniem umów z hotelami, lokalnym transportem i organizatorami wycieczek.

Ważne jest, aby zmotywować lokalnych partnerów do działań w kierunku zrównoważonego

rozwoju. Strategie, zgodnie z treścią pierwszego paragrafu tego rozdziału, są zatem następujące:

55

Przy wyborze nowego lokalnego partnera ważne jest, aby wziąć pod uwagę jego

zaangażowanie w zrównoważony rozwój. Takie kryterium powinno być uwzględnione w

strategii wyboru potencjalnych partnerów. Idealnie byłoby, gdyby przyszły partner miał już

powszechnie uznany certyfikat zrównoważonego rozwoju.

W wielu regionach zrozumienie kwestii zrównoważonego rozwoju jest ciągle jeszcze

niewystarczające. Touroperatorzy mogą zachęcać swoich międzynarodowych partnerów

do zapoznania się z dostępnymi materiałami szkoleniowymi, zachęcić ich do udziału w

seminariach szkoleniowych zorganizowanych na poziomie lokalnym (np. z pomocą

Travelife) albo zaproponować zapoznanie się z materiałem szkoleniowym Travelife, który

jest dostępny w wielu językach. Doprowadzi to do powszechnego zrozumienia kluczowych

kwestii i możliwych rozwiązań w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Dobrze jest mieć wgląd w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju u swoich

partnerów biznesowych. Można ich poprosić ich o raport odnośnie kilku kluczowych

kryteriów, na przykład przy pomocy systemu raportowania Travelife, który z kolei

umożliwia swoim członkom dzielenie się tymi informacjami.

Generalnie, kluczowe klauzule dotyczące zrównoważonego rozwoju powinny być zawarte

w umowach z agencjami partnerskimi (np. dotyczące zatrudniania dzieci, zwalczania

korupcji i przekupstwa, gospodarki odpadami i ochrony różnorodności biologicznej).

W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu zrównoważonego rozwoju u dostawców

zakontraktowanych przez agencje partnerskie w destynacji, można domagać się zawarcia

odpowiednich klauzul dotyczących zrównoważonego rozwoju w zawieranych przez

partnerów biznesowych umowach z dostawcami.

Istotne jest, aby prowadzić otwartą dyskusję ze swoimi międzynarodowymi partnerami w

sprawach zrównoważonego rozwoju. To motywuje ich, by informować touroperatorów o

istotnych kwestiach zrównoważonego rozwoju w destynacji, a także do przygotowywania

ofert bardziej zrównoważonych produktów.

4.3 Działania/rozwiązania

Działania dotyczące agencji partnerskich są wymienione w poniższej tabeli. Działania dla innych

rodzajów dostawców (transport, zakwaterowanie, wycieczki i przewodnicy) są omówione w

następnych rozdziałach.

56

4. Partnerzy w biznesie


Raportowane

Obligatoryjne

Agencje partnerskie

4.1 Kluczowi partnerzy

W oparciu o wykaz kluczowych partnerów firma opracowała i wdrożyła strategię zaangażowania swoich lokalnych agentów / touroperatorów na rzecz zrównoważonej turystyki Strategia taka powinna uwzględniać motywację dotychczasowych partnerów, a także wybór nowych kontrahentów.

4.2

Komunikacja z partnerami w biznesie

Kluczowi partnerzy przedsiębiorstwa są informowani o polityce zaangażowania firmy na rzecz zrównoważonego rozwoju i oczekuje się od nich stosownych współpracy w tym zakresie.

4.3 Warunki umowy

Kluczowe klauzule dotyczące wdrażania zrównoważonego rozwoju są zawarte w umowach z partnerami biznesowymi (np. w zakresie zatrudniania dzieci, zwalczania korupcji i przekupstwa, gospodarki odpadami i ochrony różnorodności biologicznej).

4.4

Motywowanie partnerów do szkolenia w zakresie zrównoważonego rozwoju

.

Kluczowi partnerzy w turystyce przyjazdowej są motywowani do ukończenia podstawowego szkolenia/kursu na temat zrównoważonego rozwoju dla firm turystycznych.

4.5

Ukończenie przez partnera/-ów szkolenia w zakresie zrównoważonego rozwoju

Kluczowi partnerzy w turystyce przyjazdowej ukończyli podstawowe szkolenia/kursy na temat zrównoważonego rozwoju dla firm turystycznych

4.6

Raportowanie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju

Kluczowi partnerzy w turystyce przyjazdowej zgłosili swoje osiągnięcia w zakresie zrównoważonego rozwoju i podzielili się osiągniętymi rezultatami..

4.7

Oznakowanie / certyfikat zaangażowania na rzecz zrównoważonego rozwoju

Kluczowi partnerzy w turystyce przyjazdowej otrzymali certyfikat/ mają przyznane oznakowanie za zaangażowanie na rzecz zrównoważonego rozwoju i podzielili się osiągniętymi rezultatami.

Warunki szczególne

4.8 Umowy Przedsiębiorstwo zawiera umowy z partnerami biznesowymi w formie pisemnej, mając na celu długotrwałe relacje.

4.9

Bieżące informowanie menedżerów

Kluczowi partnerzy powinni na bieżąco informować menedżerów (np. menedżerów produktu) biur podróży na temat istotnych kwestii dotyczących zrównoważonego rozwoju w destynacji turystycznej.

57

4.10

Przeciwdziałanie korupcji

Firma wymaga od swoich kluczowych partnerów aby mieli strategię przeciwdziałania korupcji (np. poprzez włączenie takiego wymogu jako jednego z warunków umowy).

4.11

Zapobieganie seksualnemu wykorzystywaniu dzieci

Umowy z partnerami w biznesie zawierają klauzule umożliwiające touroperatorom zakończenie umowy przed terminem, jeśli agent/ partner nie podejmuje odpowiednich środków w celu zapobieżenia seksualnemu wykorzystywaniu dzieci w bezpośrednim łańcuchu dostaw (np. w miejsca noclegowych, w trakcie wycieczek).

4.12 Zezwolenie na działalność

Partnerzy działają zgodnie z lokalnymi, krajowymi i międzynarodowymi przepisami prawa i regulacjami.

4.13 Warunki pracy. Lokalni partnerzy biznesowi prowadzą działalność zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa krajowego w zakresie ochrony praw pracowników.

58

5. Transport

Generalnie, transport jest najbardziej odpowiedzialny za negatywne oddziaływanie na środowisko

naturalne spośród wszystkich usług turystycznych, zawartych w pakiecie wakacyjnym. W tym

rozdziale omówione zostaną te oddziaływania i sposoby ograniczenia skutków szkodliwych dla

środowiska.

Wpływ transportu na środowisko

Zmotoryzowany transport turystyczny opiera się głównie na paliwach kopalnych. Samoloty spalają

kerozynę, samochody i autokary – ropę, benzynę lub gaz. Rozwój i wykorzystanie elektrycznych

samochodów osobowych i autokarów stopniowo wzrasta, ale do chwili obecnej to ciągle jest tylko

niewielki procent ogólnej liczby pojazdów mechanicznych. W wielu krajach, pociągi zasilane są

energią elektryczną, która najczęściej produkowana jest przez elektrownie wykorzystujące paliwa

kopalne, choć można energię uzyskać również za pośrednictwem mikro elektrowni wodnych,

energii jądrowej, turbin wiatrowych i paneli słonecznych.

Spalanie paliw kopalnych przyczynia się do zmian klimatu w wyniku emisji dwutlenku węgla i

gazów cieplarnianych, np. metanu. Zmiany klimatu prowadzą z kolei do wzrostu średniej

temperatury, topnienia lodowców, podniesienia się poziomu mórz. Będzie to mieć bezpośredni

wpływ na przemysł turystyczny. Na przykład wzrost temperatury spowoduje obumieranie raf

koralowych a klimat u wybrzeży Morza Śródziemnego może stać się zbyt gorący dla turystyki

letniej. Inne obszary, takie jak północna Europa, mogłyby stać się wówczas bardziej atrakcyjnym

kierunkiem turystyki, ale z kolei, w związku globalnymi zmianami klimatycznymi, spodziewany

jest wzrost poziomu letnich opadów deszczu.

Oprócz gazów cieplarnianych, paliwa kopalne również powodują zanieczyszczenie powietrza

poprzez emisję tlenków azotu (NOx), dwutleneku siarki (SOx) i innych zanieczyszczeń (tzw. cząstek

stałych). W szczególności dzieci, osoby starsze i cierpiące z powodu astmy są najbardziej wrażliwe

na zanieczyszczenia powietrza.

Zasoby paliw kopalnych są ograniczone. Międzynarodowa Agencja Energetyki przewiduje, że

około roku 2020 światowa produkcja ropy będzie się zmniejszać i to doprowadzi do (bardzo)

wysokich cen paliw.

Z całkowitej ilości związków węgla, emitowanej przez sektor turystyki, transport pasażerów ma

najbardziej znaczący, bo 75% procentowy wpływ. Baza noclegowa jest odpowiedzialne za 21%

zanieczyszczeń. Ponieważ w skali globalnej turystyka rośnie około 5% w skali roku, szacuje się, że

emisja zanieczyszczeń w sektorze turystyki wzrośnie o 220 procent w 2035 roku ze względu na

jeszcze silniejszy wzrost transportu lotniczego (320%) związany z dalszym rozwojem

międzykontynentalnej turystyki.

59

Globalna emisja zanieczyszczeń w sektorze turystyki

Źródło: UNWTO 2006

5.1 Samoloty

Samoloty są ulubionym środkiem transportu do destynacji na średnich oraz długich dystansach.

Zużycie paliwa w samolotach jest stosunkowo wysokie. Emisja CO2 z samolotów ma nie tylko

wpływ na zmiany klimatyczne. Ze względu na wysokość latania, w atmosferze tworzy się warstwa ,

w której zachodzą różne reakcje chemiczne, przyczyniające się również do zmian klimatycznych.

Oto niektóre ważne elementy wpływające na emisję spalin w transporcie lotniczym:

Typ samolotu

Nowoczesne samoloty zużywają mniej energii, a także emitują mniej

szkodliwych substancji, niż starsze modele. Oczywiście, odpowiedni

serwis odgrywa w tym ważną rolę. Generalnie samoloty śmigłowe

zużywają mniej paliwa i mają mniejszy wpływ na zmiany klimatu, ze

względu na mniejsze wysokości, na których latają. Dla porównania,

mniejsze samoloty odrzutowe zużywają relatywnie więcej paliwa w

przeliczeniu na pasażera/mile.

Liczba miejsc i obłożenie pasażerów

Ze względu na większą liczbę miejsc na samolocie i wyższy poziom obłożenia lotów, loty

czarterowe i loty tanich przewoźników emitują mniej zanieczyszczeń powietrza i mniej CO2 na

pasażera/mile niż regularne loty.

Dystans

Logicznie rzecz biorąc, loty krótkodystansowe powinny emitować mniej CO2 i zanieczyszczeń niż

loty dalekiego zasięgu. Jednak w przeliczeniu do relacji ‘pasażer-mila’ osiągają efekt zupełnie

odwrotny! Wiąże się to z faktem, że emisja zanieczyszczeń jest najwyższa podczas startu i

lądowania, oraz tym, że krótkie loty często nie mogą odbywać się najkrótszą drogą do miejsca

przeznaczenia.

60

Międzylądowania

Na rejsach długodystansowych międzylądowania skutkują wzrostem emisji zanieczyszczeń. W

przeciwieństwie do nich, międzylądowania w celu zatankowania paliwa w trakcie lotów

międzykontynentalnych (> 6,000 km) skutkują mniejszą emisją zanieczyszczeń powietrza w

przeliczeniu na pasażera/milę, ponieważ samolot leci z relatywnie mniejszą ilością paliwa, ma

mniejszą wagę i dlatego zużywa mniej energii.

Zwolnienia podatkowe

Ponieważ linie lotnicze konkurują na rynku międzynarodowym, większość rządów zapewnia

uprzywilejowanie transportu lotniczego poprzez zwolnienie go z podatku VAT i opodatkowania

paliwa.

5.2 Samochody

Samochody to wciąż najbardziej popularny środek lokomocji, aby dotrzeć do miejsca

wypoczynku. W ciągu ostatnich kilku lat emisja spalin z pojazdów samochodowych została

zredukowana dzięki wprowadzeniu benzyny bezołowiowej, katalizatorów oraz filtrów cząsteczek

stałych (DPF) w pojazdach z silnikiem Diesla. Gdy pojazd jest wyposażony w filtr DPF, emisja

drobnych cząsteczek zmniejsza się o 99%. Niemniej jednak, emisja CO2 pozostaje nadal

problemem, który jest bezpośrednio związany ze spalaniem paliw kopalnych.

Głównymi czynnikami wpływającymi na poziom emisji spalin z pojazdów samochodowych są:

Odległość

Im dłuższy dystans, tym większa ilość spalin i CO2. .

Typ drogi

Na autostradach zużycie paliwa i zanieczyszczenie powietrza jest relatywnie niższe niż na

pozostałych drogach, dlatego też emisja CO2 oraz utrudnienia związane z hałasem są mniejsze.

Rok produkcji

Starsze samochody emitują znacznie więcej szkodliwych spalin niż nowsze typy z powodu

ostrzejszych przepisów dotyczących emisji spalin i dlatego, że generalnie zużywają mniej paliwa.

Styl jazdy

Spokojny styl jazdy, określany również jako "eco-driving" w ok. 10% zmniejsza zużycie energii, a

tym samym powoduje mniejszą emisję CO2 i szkodliwych zanieczyszczeń powietrza.

Wyposażenie

Używanie bagażników dachowych oraz holowanie przyczep kempingowych zwiększa zużycie

paliwa o 20% do 50% ze względu na wyższy opór powietrza.

Wykorzystanie miejsc

Im więcej osób w samochodzie, tym niższa emisja spalin na osobę. Ponieważ dodatkowa waga

pasażerów ma minimalny wpływ na zużycie paliwa, podwajając liczbę pasażerów zmniejszamy

prawie o połowę emisję spalin w przeliczeniu na osobę.

61

5.3 Kolej

Pociągi stanowią odpowiedni środek transportu do destynacji.. Większość pociągów porusza się

dzięki energii elektrycznej. Produkcja energii elektrycznej ma negatywny wpływ na środowisko

naturalne, ale pociągi są energooszczędne i nie emitują spalin i CO2, z wyjątkiem pyłu w wyniku

tarcia. W niektórych krajach (Szwajcaria, Szwecja) pociągi zużywają energię elektryczną

wytwarzaną w sposób zrównoważony, w innych krajach (Holandia, Austria, Niemcy) - energia

elektryczna częściowo pochodzi ze źródeł zrównoważonych.

Na dłuższych dystansach zwykłe pociągi międzynarodowe są często zastępowane pociągami

szybkobieżnymi. Zużycie energii zależy od długości drogi, typu pociągu i średniej prędkości. Ze

względu na większą prędkość, szybkobieżne pociągi zużywają dwukrotnie więcej energii w

przeliczeniu na pasażero - milę niż zwykłe pociągi, ale jest to jednocześnie równoważone przez ich

współczynnik obłożenia, który jest dwa razy wyższy niż w normalnych pociągach.

Na dystansie ok. 1000 - 1500 km pociąg ekspresowy jest dobrą alternatywą dla podróży

lotniczych, zwłaszcza przypadku podróży z centrum jednego miasta do centrum innego miasta.

Porównując całkowity czas podróży „od drzwi do drzwi", podróże pociągiem są często mniej

czasochłonne i mniej kosztowne niż podróże samolotem. Sama odprawa zajmuje znacznie mniej

czasu, więc czasem nawet na dłuższych odcinkach czas podróży pociągiem może być równy

czasowi osiągnięcia celu podróży drogą lotniczą.

5.4 Autokar

Zużycie paliwa i emisja spalin w transporcie autokarowym głównie zależy od prędkości i rodzaju

silnika. Zużycie paliwa na pasażero – milę jest zawsze niższe niż w przypadku samochodów lub

samolotów, a czasem nawet niższe niż zużycie energii w pociągach. Generalnie silniki Diesla są

raczej silnikami emitującymi sporo substancji szkodliwych dla środowiska. Większość autobusów

wykorzystywanych do przewozów międzynarodowych ma zaledwie kilka lat i zazwyczaj spełniają

obowiązujące normy emisji spalin. Wskaźnik poziomu emisji spalin przypadający na pasażero -

milę zależy również od stopnia wykorzystania miejsc. Wskaźniki dotyczące obłożenia regularnych

miejskich linii autobusowych są bardzo zróżnicowane, natomiast autobusy w komunikacji

dalekobieżnej mają generalnie wysoki wskaźnik wykorzystania.

Autokary wycieczkowe mają na ogół wysokie zużycie paliwa, które najczęściej spowodowane jest

przez używanie klimatyzacji wewnątrz pojazdu. Podczas, gdy turyści odwiedzają jakieś miejsce,

często kierowca nie wyłącza silnika w celu utrzymania przyjemnej temperatury wewnątrz. Można

oszczędzić paliwo i zmniejszyć emisję spalin przez włączenie klimatyzacji zaledwie 10 minut przed

powrotem pasażerów (na podstawie ustalonego harmonogramu czasowego lub wiadomości SMS

wysłanej przez pilota). Ponadto można spróbować uzgodnić z pasażerami, że ze względów

ekologicznych klimatyzator będzie włączany dopiero, gdy pasażerowie wsiądą do autokaru.

W Holandii działa woluntarystyczna „Fundacja ds. Standardów Przewoźników Autokarowych”,

zajmująca się bezpieczeństwem, jakością i normami ochrony środowiska w zakresie przewozów

autokarowych . Większość holenderskich przewoźników autokarowych przystąpiła do tej fundacji,

której działalność koncentruje się na następujących zagadnieniach :

62

konserwacja i serwis autokarów,

obserwacja zmian przepisów ruchu drogowego,

obniżanie zużycia paliwa i zmniejszanie zanieczyszczenie powietrza.

Wszyscy członkowie ANVR (Holenderskiego Stowarzyszenia Biur Podróży) korzystają wyłącznie z

autokarów z etykietą Fundacji.

5.5 Porównanie środków transportu

Porównanie różnych środków transportu jest skomplikowane, jednak dla wszystkich pojazdów

zasada jest wspólna: im dłuższy dystans, tym większe zużycie energii i emisja CO2. Ogólnie rzecz

biorąc, środki transportu, pod względem ich szkodliwości dla środowiska (zanieczyszczenie

powietrza i emisja CO2), można sklasyfikować następująco (w rosnącej kolejności):

1. Autokar

2. Pociąg

3. Pociąg ekspresowy

4. Samochód z 4 pasażerami

5. Samochód z 4 pasażerami plus przyczepa

kempingowa

6. Czarter / tanie linie lotnicze

7. Samochód z 2 pasażerami

8. Rejsowy samolot klasy ekonomicznej

9. Samochód z 2 pasażerami plus przyczepa kempingowa.

Emisja na osobę, Sztokholm – Rzym –Sztokholm (2000 km)

63

Oto kilka wniosków dotyczących wpływu na środowisko przejazdu na powyższej trasie:

Autokar to najbardziej zrównoważony środek transportu. W porównaniu do podróży

autokarowych, wpływ na środowisko podróży kolejowych jest 2 razy większy, a podróży

samochodem z 4 pasażerami - 2,5 razy wyższy. Lot samolotem niekorzystnie wpływa na

środowisko, 3,5 do 8 krotnie bardziej niż podróż autokarem. Różnica jest najwyższa na krótkich

odcinkach.

Emisje zanieczyszczeń w przypadku szybkobieżnego i zwykłego pociągu międzynarodowego są

porównywalne, ponieważ wysoki poziom wykorzystania miejsc w szybkich pociągach

rekompensuje wyższe zużycie energii.

Samochody w znacznym stopniu przyczyniają się do zanieczyszczenia powietrza i emisji CO2 ,

zwłaszcza starsze modele i silniki wysokoprężne. Samochody z 2 pasażerami i samochody z 4

osobami + przyczepa kempingowa są porównywalne pod względem emitowanych zanieczyszczeń

z samolotami. Warto też zauważyć, że samochód z 2 pasażerami + przyczepa kempingowa

emituje więcej zanieczyszczeń w przeliczeniu na pasażera niż lot do tego samego miejsca

przeznaczenia.

Loty rozkładowe emitują o 25% więcej zanieczyszczeń niż tanie linie lotnicze i czartery. Wynika to

z wyższego obłożenia i większego zagęszczenia miejsc na pokładzie samolotu.

5.6 Środki transportu najmniej szkodliwe dla środowiska

Oczywiste jest, że, pod względem ochrony środowiska, najlepiej jest podróżować pieszo lub

rowerem do wybranego miejsca. Jednak w większości przypadków wygodniej jest skorzystać z

jakiegoś środka transportu zmotoryzowanego.

Negatywny wpływ na środowisko transportu zmotoryzowanego może być ograniczony na kilka

sposobów:

Proporcja czasu i odległości

Jedna, dłuższa, ewentualnie dalekiego zasięgu, podróż jest korzystniejsza dla środowiska niż kilka

krótkich wycieczek do odległych miejsc. Na przykład miesięczny pobyt w Egipcie, samolotem, jest

mniej szkodliwy niż 4 weekendowe wypady samolotem do Stambułu, Rzymu, Barcelony i Lizbony.

64

Alternatywne destynacje

Na krótkich dystansach, do ok. 700 km, autobusy lub pociągi są doskonałą alternatywą dla latania

do miejsca przeznaczenia. Do ok. 1500 km, zarówno pociągi jak i autokary to nadal dość dobry

wybór transportu. Rozszerzająca się sieć szybkich pociągów na wielu kontynentach, a także

dostępna przestrzeń ładunkowa dla rowerów w pociągach i autokarach czyni je atrakcyjnymi

środkami lokomocji do wyboru. Rowery, oprócz rekreacyjnych wartości w czasie urlopu, mogą być

również używane jako lokalny środek lokomocji w destynacjach.

Alternatywne środki transportu

W miarę możliwości pierwszeństwo należy przyznać lotom czarterowym lub tanim liniom

lotniczym: więcej miejsc w samolocie i wyższy poziom obłożenia. Ponadto, jeśli jest to możliwe

korzystajcie z linii lotniczych, które są znane ze swojej polityki zrównoważonego rozwoju i

nowoczesnych samolotów o niskiej emisji spalin.

Przy wyborze transportu autokarowego, dajcie pierwszeństwo liniom wahadłowym i firmom

przewozowym znanym z polityki przyjaznej środowisku.

Rekompensowanie emisji CO2

Skutki emisji CO2 na zmiany klimatyczne mogą być zrekompensowane przez realizację

programów off- setowych. To może być na przykład program sadzenia drzew. Pochłaniają one

CO2 z atmosfery wyemitowany m.in. przez środki lokomocji. Ponadto, rekompensatą mogą być

też energooszczędne inwestycje lub produkcja energii odnawialnej. W ten sposób będziemy

podróżować w sposób "neutralny dla klimatu".

Specjalistycznymi organizacjami zajmującymi się programami rekompensat klimatycznych są np.

Trees for Travel, Green Seat, Climate Care and Future Forests. Światowy Fundusz na rzecz Dzikiej

Przyrody (ang. World Wildlife Fund - WWF) opracował standardy w celu prawidłowego obliczania

pozytywnych rezultatów określonych programów kompensacji. Relatywnie nową i tańszą opcją

jest zakup na rynku limitów emisji CO2, dostępnych w wielu krajach i regionach świata.

Koszt kompensacji zmian klimatu jest mniejszy niż to jest często postrzegane. W przypadku lotu z

Paryża do Stambułu (1,500 km) jest to na przykład 1000 kilogramów CO2, co kosztowało około

15 euro w 2011 roku. To oznacza podniesienie cen biletów lotniczych o mniej niż 10%. Jest to

rozsądne rozwiązanie, biorąc pod uwagę, że rządy nie nakładają żadnych podatków na paliwa

lotnicze, podczas gdy w wielu krajach w skład ceny benzyny wchodzi ponad 50% podatku

rządowego,

Touroperatorzy mają różne możliwości wspierania kompensacji zmian klimatycznych:

1. Poprzez informowanie konsumentów o możliwości uczestniczenia przez nich w

programach kompensowania emisji gazów cieplarnianych z tytułu korzystania ze środków

transportu, na przykład, przez dołączanie informacyjnych folderów do dokumentów

podróży.

2. Poprzez włączenie opcji dobrowolnych opłat z tytułu emisji dwutlenku węgla do systemu

rezerwacji podróży. Opłaty z tego tytułu mogą być pobierane przez touroperatora.

3. Poprzez standardowe włączenie kosztów z tytułu emisji dwutlenku węgla w cenę biletu,

podobne jak w systemie dopłat paliwowych. W ten sposób konsument nie będzie mógł

uchylać się od opłat.

65

5.7 Transport w destynacji

Oddziaływanie środków transportu na środowisko w destynacjach może mieć poważne

konsekwencje, ponieważ często transport odbywa się w zagrożonym pod względem

biologicznym, naturalnym otoczeniu. Środowisko naturalne i tradycyjne krajobrazy mogą

ucierpieć znacząco z powodu rozwijającej się dynamicznie infrastruktury wywołanej wzrostem

ruchu turystycznego, zanieczyszczeń i hałasu.

Większość z omawianych zagadnień związanych z zanieczyszczaniem środowiska naturalnego

przez różne środki lokomocji dotyczy również transportu w destynacji. W tym przypadku

komunikacja lotnicza na ogół odgrywa mniejszą rolę, choć w większych krajach, takich jak Chiny,

Australia, Nowa Zelandia czy Stany Zjednoczone jest częściej wykorzystywana. Podobnie,

komunikacja samochodowa, która nie ma wielkiego znaczenia w podróżach do bardzo odległych

destynacji. Turyści zazwyczaj nie jadą tam własnym samochodem, lecz lecą samolotem i na

miejscu wynajmują samochód. Zaletą wynajmu samochodów jest to, że (w większości) są to raczej

nowe auta, wyprodukowane zgodnie z najnowszymi normami środowiskowymi.

W destynacji zrównoważone środki komunikacji to przede wszystkim transport publiczny i rowery.

Natomiast skutery i motocykle nie są już tak przyjazne dla środowiska, zwłaszcza ze względu na

emisje zanieczyszczeń i duży hałas. Najnowszy trend - elektryczne motocykle - jest bardzo

pozytywny, ponieważ zużywają one bardzo czyste, ciche i wydajne źródło energii. Nawet, jeśli

energia elektryczna do jazdy wytwarzana jest z paliw kopalnych, to jednak użytkowanie jej w

pojazdach pozwala na zmniejszenie emisji dwutlenku węgla o 60%.

Touroperatorzy mają możliwość wywierania pozytywnego wpływu na bezpieczeństwo przewozów

turystów i zgodność z zasadami zrównoważonego rozwoju usług świadczonych w zakresie

transferów i lokalnych wycieczek w destynacji. Oczywiście muszą one być zgodne z

obowiązującymi przepisami, ale dodatkowo touroperator lub lokalny agent może zawrzeć w

umowach z lokalnymi dostawcami usług transportowych klauzule dotyczące zrównoważonego

rozwoju,

W coraz większej liczbie destynacji, na przykład w Alpach, lokalny ruch samochodowy jest

ograniczany przez wprowadzenie stref wolnych od samochodów i oferowanie atrakcyjnych

alternatyw. Na przykład austriacka wieś Werfenweng oferuje bezpłatne bilety komunikacji

miejskiej dla urlopowiczów, którzy oddadzą do depozytu kluczyki do swojego samochodu na czas

pobytu we tej wsi. Takie destynacje określane są jako "destynacje o miękkiej mobilności". W wielu

ośrodkach sportów zimowych karnety narciarskie umożliwiają również swobodny dostęp do

lokalnych środków transportu (skibusy). W większości wakacyjnych destynacji ogólna podaż

niezmotoryzowanych środków transportu, takich jak np. wynajem rowerów, rośnie.

Wiele europejskich miast utworzyło strefy "parkuj i jedź". Strefy te to duże parkingi dla autokarów

i samochodów, które w ten sposób nie muszą wjeżdżać na obszary miejskie a zwiedzający mogą

kontynuować podróż i zwiedzanie środkami komunikacji miejskiej lub na rowerze.

Na zakończenie warto dodać, że, również w przypadku transportu lokalnego, całkowite

odległości do pokonania są ważnym wyznacznikiem oddziaływania na środowisko. Ważne jest,

aby pamiętać o tym podczas planowania wycieczek objazdowych i lokalnych. Należy także brać

pod uwagę odległość między miejscem zakwaterowania turystów i plażą lub lokalnymi centrami

66

życia nocnego w destynacji. Idealnym rozwiązaniem, zarówno dla turystów jak i dla środowiska

jest, gdy wszystkie te miejsca znajdują się w odległości spaceru!

5.8 Działania / rozwiązania

5. Transport


Raportowane

Obligatoryjne

Transport to destinations

5.1 Transport do destynacji Wybierając opcje transportu do destynacji realizowana jest strategia wyboru najbardziej zrównoważonych opcji.

5.2 Transfer do miejsca wylotu/ zbiórki

Zrównoważony (publiczny) transport jest preferowany w przypadku organizowania dojazdu do miejsca zbiórki lub wylotu w międzynarodową / dłuższą podróż. Wiąże się to przede wszystkim z unikaniem krótkich połączeń lotniczych , ( jednak z uwzględnieniem czynników cenowych i komfortu podróży).

5.3 Opłaty z tyt. emisji gazów cieplarnianych lub dwutlenku węgla

Opłaty z tyt. emisji gazów cieplarnianych lub dwutlenku węgla przez międzynarodowy transport są wliczone w cenę pakietu.

5.4 Certyfikowany transport autokarowy

Przy wyborze firmy autokarowej uwzględniane są przynajmniej minimalne standardy jakości i bezpieczeństwa.

Transport w destynacji

5.5 Zrównoważony transport

Przy wyborze dostawców usług transportowych dla lokalnych transferów i wycieczek pierwszeństwo ma transport zrównoważony (przy uwzględnieniu ceny, komfortu i względów praktycznych).

5.6 Kodeks postępowania dla kierowców

Dostawcy usług transportowych posiadają kodeks postępowania oraz przestrzegają wytycznych w zakresie zrównoważonych technik prowadzenia pojazdów.

Pakiety zrównoważone

5.7 Pakiety zrównoważone

Przedsiębiorstwo włączyło do swojej oferty i/ lub promuje jeden lub więcej zrównoważonych produktów / pakietów wakacyjnych uwzględniających zrównoważony transport, bazę noclegową i imprezy turystyczne.

67

6. Baza noclegowa

Innym istotnym elementem łańcucha dostaw turystycznych jest baza noclegowa. Zazwyczaj typ

zakwaterowania: hotele, apartamenty, domki letniskowe, kempingi, jest najistotniejszym

elementem wyboru dokonywanego przez turystów Ponieważ generalnie większość turystów

mieszka w hotelach, na nich będziemy się koncentrować się w tym rozdziale. Omówimy też

zakwaterowanie na statkach wycieczkowych, ponieważ są one jak małe wioski, gdzie

"urlopowicze" pozostają na pokładzie przez kilka dni.

6.1 Hotele

Rezultaty społeczno- kulturowe i ekonomiczne

Hotele stwarzają wiele możliwości zatrudnienia, począwszy od niewykwalifikowanych

pracowników fizycznych aż po wysoko wykwalifikowany personel na średnich i wyższych

stanowiskach kierowniczych. To zapewnia atrakcyjne warunki nauki i możliwości rozwoju kariery

dla miejscowej ludności i pozwala uniknąć emigracji. Ponadto zatrudnienie w turystyce może

pomóc w dywersyfikacji lokalnej gospodarki, z rolniczej - na opartą na świadczeniu usług dla

sektora turystycznego, zapewniając zatrudnionym wyższy status społeczny i lepsze

wynagrodzenia. Aby wykorzystać w pełni zasoby ludzkie, niezbędna jest edukacja i organizacja

szkoleń podnoszących poziom kwalifikacji zawodowych i gościnność mieszkańców. Dodatkowo

hotele mogą też wspierać lokalne inicjatywy kulturalne w zakresie sztuki, muzyki, tańca i

gastronomii.

Najkorzystniej jest gdy baza noclegowa jest w posiadaniu lokalnych przedsiębiorców, ponieważ to

stymuluje rozwój i zatrzymuje dochody w lokalnym budżecie. Jednak drobni, lokalnie właściciele

przedsiębiorstw turystycznych mogą mieć ograniczony dostęp do kredytów finansowych i często

miejscowa baza noclegowa jest niskiej jakości, przez co przyciąga ograniczone grupy docelowe

turystów. Czasami pracownicy lokalnych przedsiębiorców otrzymują niższe wynagrodzenia i mają

gorszy dostęp do szkoleń niż pracownicy międzynarodowych spółek hotelowych.

W dużych nadmorskich kurortach właściciele hoteli często ograniczają dostęp do plaży miejscowej

ludności. To czasem może mieć negatywny wpływ na lokalną ekonomię i poziom życia

mieszkańców. Brak dostępu do wody uniemożliwia połów ryb i rodziny mogą straci swoje główne

źródło dochodu.

Aby zapobiec prostytucji dziecięcej w obszarach wysokiego ryzyka, kierownictwo hotelu powinno

przestrzegać kodeksu postępowania ECPAT, dotyczącego zapobiegania prostytucji dziecięcej w

turystycznych hotelach. ECPAT to międzynarodowa organizacja pozarządowa, prowadząca

działalność związaną z zapobieganiem dziecięcej prostytucji i wykorzystywaniu seksualnemu

dzieci.

Wpływ na środowisko

Staranne zaplanowanie i zaprojektowanie bazy noclegowej w destynacji może mieć duże

znaczenie dla ochrony siedlisk lokalnej fauny i flory. Zabytkowe budynki zamienione na hotele

mogą otrzymać w ten sposób nową funkcję i tym samym ocaleć od zniszczenia. Hotele

zbudowane z lokalnych materiałów i według tradycyjnych wzorów będą lepiej pasować do

środowiska lokalnego, niż większość standardowych, nowoczesnych konstrukcji. Lokalni

68

mieszkańcy będą z tego dumni, a turyści będą mieli przyjemność obcowania z lokalną tradycją i

kulturą.

W niektórych regionach, stworzenie możliwości zatrudnienia w turystyce zmniejsza

prawdopodobieństwo, że lokalni mieszkańcy podejmą szkodliwe dla środowiska sposoby

zarabiania na życie, takie jak: nie ekologiczne rolnictwo, nielegalne polowania i połowy.

Lokalizacja bazy noclegowej może mieć również negatywny wpływ na środowisko, co w dużej

mierze zależy od ukształtowania terenu, przepisów lokalnych i ilości oferowanych luksusowych i

dodatkowych usług, takich, jak baseny, sale fitness. Miasta są mniej narażone na negatywne

oddziaływanie bazy noclegowej niż przybrzeżne lub naturalne obszary chronione.

Zużycie energii

Energia jest potrzebna do celów grzewczych, oświetlenia, wentylacji, chłodzenia i

przygotowywania posiłków dla gości hotelowych. Większość zużywanej energii pochłania

ogrzewanie lub chłodzenie pomieszczeń (ok. 50%). Hotele generalnie zużywają większą ilość

energii na osobę w ciągu doby niż domki letniskowe czy kempingi.

Zużycie wody

Zużycie wody w przeliczeniu na jednego turystę w przeciętnej miejscowości z plażą jest znacznie

wyższe niż zużycie wody prywatnie w domu lub zużycie wody przeciętnego mieszkańca tej

miejscowości. W hotelu z basenami i dużymi ogrodami, zużycie może wynieść do 800 litrów na

osobę dziennie. Na kempingach turyści zużywają mniej wody niż prywatnie w domu.

W wielu destynacjach zużycie wody jest głównym problemem lokalnym, ponieważ turystyka

koncentruje się szczególnie w regionach słonecznych i suchych. W szczycie sezonu

zapotrzebowanie na wodę dla turystów może przekraczać możliwości zaopatrzenia w wodę

(częste prysznice, baseny itp.) i ograniczyć możliwość korzystania z wody przez stałych

mieszkańców, dla rolnictwa i okolicznych obszarów chronionych.

Gospodarka odpadami

Ilości wytwarzanych odpadów w przeliczeniu na osobodzień są bardzo podobne w różnych typach

zakwaterowania i są porównywalne do ilości wyprodukowanych w domu. Problemy pojawiają się,

gdy usuwanie i przetwarzanie odpadów nie jest w odpowiedni sposób zarządzane i kontrolowane,

np. nielegalne lub przepełnione składowiska, zanieczyszczanie wód morskich, brak oczyszczalni

ścieków itp. Te szkodliwe praktyki niszczą ekosystemy, zwłaszcza gdy odpady zawierają

(toksyczne) chemikalia. Woda gruntowa ulega zanieczyszczeniu co z kolei wpływa niekorzystnie

na florę i faunę oraz jakości wody pitnej.

Zaśmiecanie jest głównym problemem w zatłoczonych ośrodkach turystycznych, zwłaszcza w

rejonach plaż i niektórych obszarów chronionych. Dotyczy to głównie ogromnych ilości

plastikowych butelek i torebek. Jest to bardzo niepokojące zjawisko i może mieć poważne

konsekwencje dla zwierząt, które jedzą je lub czasem zostają uwięzione w plastikowych workach.

Zaśmiecanie w obszarach górskich jest jeszcze bardziej szkodliwe dla środowiska, ponieważ na

dużych wysokościach jest mniej tlenu w powietrzu i proces biodegradacji (toksycznych) odpadów

jest wolniejszy niż zwykle i może trwać setki lat.

Przyroda i ukształtowanie krajobrazu

Miejsca noclegowe zajmują przestrzeń. Generalnie, hotele budowane są blisko morza lub w

centrum obszarów górskich. Często są to obszary najbardziej zagrożone. Zastąpienie naturalnej

69

roślinności przez budynki i utwardzone drogi zmniejszają zdolność ziemi do wchłaniania wody. W

konsekwencji, ze względu na wzrost ilości wód powierzchniowych, ich strumienie płyną szybciej,

co przyspiesza stopień erozji.

Koncentracja (często wysokich) hoteli ma miejsce zwykle w dolinach i wzdłuż wybrzeży morskich.

To powoduje zwiększenie nasilenia ruchu drogowego i zanieczyszczenie środowiska, co z kolei

negatywnie wpływa na postrzeganie jakości destynacji wśród turystów. Koncentracja obiektów

turystycznych może jednak też mieć pozytywne konsekwencje dla środowiska naturalnego w

destynacji. Zanieczyszczenie otoczenia pozostaje ograniczone do niewielkiego obszaru, a cała

infrastruktura służąca ochronie środowiska (zbiórka odpadów) może być zrealizowana w ramach

stosunkowo niskich kosztów inwestycyjnych.

Zakłócenia w środowisku flory i fauny mogą być kolejnym następstwem spowodowanym przez

rozbudowę bazy noclegowej. Hałas, światło i fizyczne bariery mogą płoszyć zwierzęta i utrudniać

lub uniemożliwiać zwierzętom wędrówkę z ich naturalnych siedlisk do źródeł wody. Zwłaszcza

hotele stwarzają tego rodzaju bariery. Bungalowy, domki letniskowe są często stawiane w

parkach, lasach i na terenach zielonych, które są siedliskiem bogatej fauny. Kempingi mają

charakter sezonowy i tu środowisko naturalne może być łatwo przywrócone.

Sposób zagospodarowania terenów wokół luksusowych kurortów również może mieć wpływ na

różnorodność biologiczną środowiska naturalnego, na przykład z powodu stosowania pestycydów

lub zużywanie zbyt dużej ilości wody. Ośrodki wypoczynkowe często korzystają z egzotycznej

roślinności w ogrodach, która może zaszkodzić lokalnemu ekosystemowi. Dlatego obiekty

powstające na obszarach naturalnych lub wiejskich muszą być dobrze zaprojektowane i

zarządzane z uwzględnieniem wymogów lokalnego środowiska naturalnego. Gdy wymogi te są

uwzględnione w planach zagospodarowania, to rozwój turystyki może przynieść korzyści dla

lokalnej różnorodności biologicznej, a nawet przyczynić się do odzyskania i rekultywacji terenów

zdewastowanych w wyniku szkodliwych praktyk rolniczych lub wycinania lasów.

Aby ośrodki turystyczne były zrównoważone niezbędne jest działanie zgodnie lokalnymi planami

zagospodarowania przestrzennego i przepisami architektonicznymi, odpowiednimi dla danego

obszaru. Zdarza się, że przepisy prawne nie są respektowane z powodu korupcji lub braku

powszechnego zainteresowania na szczeblu lokalnym. Złe planowanie (np. zbyt intensywny ruch

drogowy, powodujący powstawanie korków) może doprowadzić do osłabienia wrażeń turystów i,

w konsekwencji, mniejszych korzyści ekonomicznych. Touroperatorzy mogą sygnalizować te

kwestie lokalnym samorządom i partnerom biznesowym.

Certyfikacja zrównoważonego rozwoju

Hotele i inne rodzaje miejsc zakwaterowania, mogą podjąć środki w celu zmniejszenia zużycia

energii i wody oraz ilości odpadów. Turyści też mogą w tym uczestniczyć poprzez świadome

ograniczenie ilości zużywanej wody pod prysznicem, zmian ręczników, korzystania z energii

elektrycznej, ogrzewania i klimatyzacji.

Niewielka liczba miejsc zakwaterowania posiada certyfikat w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Taki certyfikat przedsiębiorstwo turystyczne może uzyskać dzięki aktywnemu zaangażowaniu na

rzecz zmniejszenia negatywnego wpływu swojej działalności na środowisko naturalne i / lub

społeczne. Na podstawie certyfikatu zrównoważonego rozwoju zarówno touroperatorzy jak i

konsumenci mogą łatwo określić, które miejsca zakwaterowania lub inne produkty turystyczne są

naprawdę zrównoważone

70

Większość certyfikatów zrównoważonego rozwoju koncentruje się na środowisku (oznakowania

ekologiczne). W Europie - Green Key dla miejsc zakwaterowania i Blue Flag - dla plaż i marin są

bardzo dobrze znane. Tylko w Europie jest około 60 systemów certyfikacji. Nie wszystkie mają

dobre standardy, ponieważ ich kryteria są stosunkowo łagodne lub spełnianie standardów nie jest

kontrolowane przez niezależnych audytorów w siedzibie firmy.

W 2004 roku powstała organizacja zrzeszająca 10 najlepszych europejskich certyfikatów

zrównoważonego rozwoju pod nazwą Dobrowolne Inicjatywy na rzecz Zrównoważonego

Rozwoju w Turystyce VISIT (ang. Voluntary Initiatives for Sustainability in Tourism).

Unia Europejska ma swoje własne wspólnotowe oznakowanie ekologiczne m.in. dla hoteli i

kempingów, European Flower/Eco label. Etykieta ta jest przyznawana również wielu innym grupom

produktów, takich jak np. papier biurowy czy środki czyszczące.

Certyfikat Travelife dla hoteli

W związku z tym, że większość certyfikatów nie obejmuje kryteriów społecznych i niewiele

destynacji posiada własny certyfikat zrównoważonego rozwoju, Travelife opracował system

certyfikacji, który może być stosowany przez touroperatorów do oceny bazy noclegowej i innych

dostawców z branży turystycznej - Zrównoważony System Travelife dla hoteli i innych miejsc

zakwaterowania. Po wykonaniu bazowej samooceny gestorzy bazy noclegowej mogą zgłosić się

do Travelife po niezależny audyt, który jest realizowany przez certyfikowanych audytorów.

Zweryfikowane informacje są następnie udostępniane wszystkim touroperatorom i biurom

podróży, będącym członkami Travelife.

Hotele, które poddadzą się procesowi certyfikacji mogą uzyskać brązowy, srebrny lub złoty

certyfikat , który zostanie następnie podany do wiadomości na stronie internetowej Travelife na

użytek touroperatorów i biur podróży .

Rada ds. Globalnej Turystyki Zrównoważonej GSTC (ang. Global Sustainable Tourism Council)

Wiodące światowe organizacje (łącznie z Travelife) we współpracy z działającymi w ramach ONZ:

UNEP i UNWTO założyły Radę ds. Globalnej Turystyki Zrównoważonej. Organizacja ta ocenia

i uznaje istniejące certyfikaty na podstawie wspólnych uzgodnionych standardów światowych.

71

W tym tzw. procesie akredytacji najistotniejsza jest na jakość i rodzaj przyjętych standardów i

wskaźników oraz sposób przeprowadzania audytu i certyfikacji. W 2012roku standardy Travelife

dla hoteli i miejsc zakwaterowania oraz standardy dla touroperatorów i biur podróży zostały

oficjalnie uznane przez GSTC. Istnieją już podobne organizacje międzynarodowe: producentów

drewna (FSC - Forest Stewardship Council) i w rybołówstwie (MSC - Marine Stewardship Council).

6.2 Żywność

Korzystne jest, gdy lokalnie produkowana żywność jest serwowana turystom. To wzmacnia lokalną

gospodarkę poprzez stworzenie łańcucha produkcji, dostaw, dystrybucji i sprzedaży żywności.

Dodatkowo wspiera tradycyjne formy zatrudnienia, a także tworzy nowe miejsca pracy.

Ograniczanie importu (zagranicznych) produktów spożywczych zapobiega wyciekaniu dochodów

z turystyki. Ponadto skraca „przebieg żywności " czyli odległość pokonywaną z obszaru produkcji

do miejsca ostatecznego zużycia, co z kolei pozwala zaoszczędzić na kosztach transportu i energii.

Czasem jednak bywa tak, że lokalnie produkowana żywność nie zawsze spełnia oczekiwania

turystów. Jej jakość może być niższa niż produktów spożywanych w domu. Gdy turystyka rozwija

się szybko w danym regionie, podaż lokalnej żywności i dystrybucja może nie nadążać za

popytem. To może spowodować niedobory żywności na lokalnym rynku, a tym samym wzrost

cen.

Ważne jest też aby hotele nie oferowały zagrożonych gatunków w swoim menu, takich jak np.

różne gatunki ryb i dzikich zwierząt.

Hotele często pobierają niskie stawki za zakwaterowanie i czerpią zyski z wyższych cen za usługi

dodatkowe i gastronomiczne. W związku z tym często nie zachęcają swoich gości do spożywania

posiłków w restauracjach na zewnątrz hotelu. W ten sposób ograniczają możliwości lokalnych

przedsiębiorców do osiągania dochodów z turystyki. Zwłaszcza system "all-inclusive" ma takie

konsekwencje dla lokalnego biznesu.

6.3 Pamiątki

Niektóre pamiątki są masowo produkowane i importowane do destynacji, ale niektóre

produkowane są ręcznie na miejscu. Zakup lokalnie produkowanych pamiątek może pomóc

utrzymać tradycyjne umiejętności rzemieślnicze i wspierać lokalne zatrudnienie. Upominki mogą

być produkowane poza sezonem i sprzedawane w szczycie sezonu, co jednocześnie korzystnie

wpłynie na zniwelowanie lokalnej sezonowości zatrudnienia.

W niektórych przypadkach korzystne jest dla gospodarki lokalnej dostosowanie produkowanych

pamiątek do gustu i potrzeb turystów, na przykład zminiaturyzowanie charakterystycznych dla

destynacji obiektów i przedmiotów zabytkowych w celu ułatwienia turystom transportu do domu.

Lokalni artyści i rzemieślnicy mogą wprowadzać na rynek nowe, oparte na tradycji, artykuły,

wyprodukowane z lokalnych materiałów, co może okazać się kolejnym bodźcem dla lokalnej

gospodarki.

Międzynarodowy popyt czasami jest motorem do rozwoju produkcji i eksportu lokalnie

produkowanych pamiątek. Na przykład na Bali, tysiące rzemieślników i przedsiębiorców zajmuje

72

się produkcją i eksportem "pamiątek" do sklepów w wielu różnych krajach i destynacjach

turystycznych. W tym przypadku turystyka pobudziła lokalną produkcję i eksport oraz

wykorzystanie artystycznej tradycji na Bali.

Jednak są też i ciemne strony przemysłu pamiątkarskiego. Niektóre pamiątki produkowane są

nielegalnie, z materiałów pochodzących od zwierząt lub roślin chronionych (np. skorupa żółwia,

kość słoniowa, korale, storczyki itp.). Zakup i import produktów wykonanych z surowców

pochodzących z zagrożonych gatunków jest przestępstwem, karanym na podstawie przepisów

międzynarodowych, ale popyt ze strony turystów na takie produkty może zachęcić miejscową

ludność do ich produkcji i sprzedaży. Podobnie, miejscowa ludność może być zachęcana do

sprzedaży historycznych eksponatów. Czasami nawet mieszkańcy zamieszani są w kradzieże

cennych eksponatów z wykopalisk archeologicznych, które potem sprzedają za bezcen turystom.

Touroperatorzy i biura podróży mogą spełnić ważną rolę informując turystów o lokalnej sytuacji w

każdej destynacji.

W ostatnich latach turystom oferuje się coraz więcej nietradycyjnych produktów i usług. Dużą

popularnością cieszy się na przykład szycie odzieży na miarę, kopiowanie obrazów, leczenie

stomatologiczne, operacje plastyczne itp. Należy to uznać za zjawisko pozytywne, ponieważ

zwiększa dochód lokalnych ekonomii.

6.4 Rejsy

Rejsy to wakacje w dużym stopniu spędzone na pokładzie statku, który jest jednocześnie

miejscem zakwaterowania i środkiem transportu, uzupełnionym o wiele możliwości rozrywki.

Statek wycieczkowy jest jak pływająca wioska ze średnio 3,000 urlopowiczów na pokładzie.

Można odbywać rejsy po różnych morzach i oceanach, ale najbardziej popularne destynacje to

Karaiby i Morze Śródziemne.

Efekty społeczno - ekonomiczne

Rejsy turystyczne przyczyniają się do zasilenia budżetów lokalnych rynków z tytułu portowych

opłat, podatków od zakupów lokalnych produktów i usług takich, jak piloci wycieczek, holowanie

statków, wywóz odpadów, sprzedaż paliwa i wody słodkiej w portach. Dzięki temu powstają

miejsca pracy dla mieszkańców portów i dochody z organizacji wycieczek do lokalnych atrakcji

turystycznych oraz z restauracji, sklepów i z lokalnego rzemiosła.

Zasadnicze zaopatrzenie dla statku jest zazwyczaj realizowane w kraju rozpoczęcia podróży aby

zapewnić dobrą jakość produktów. W lokalnych portach kupowane są tylko świeże warzywa i

owoce. Pasażerowie schodzący na ląd w odwiedzanych portach wydają znacznie mniej niż

regularni turyści, ponieważ nie korzystają z bazy noclegowej i spożywają większość posiłków na

pokładzie. Niektórzy uczestnicy rejsu czasem w ogóle nie schodzą na ląd, ponieważ pobyt na

statku jest dla nich główną atrakcją wakacyjną. Są jednak też turyści, którzy korzystają z

możliwości zwiedzania w poszczególnych portach, żeby potem planować spędzenie tam swoich

przyszłych wakacji.

Nowe destynacje mogą w relatywnie krótkim okresie czasu odnieść korzyści z turystyki rejsowej,

ponieważ nie wymaga ona dużych inwestycji w bazę noclegową i lokalne zasoby ludzkie. Z drugiej

jednak strony, trasy rejsów mogą być łatwo zmieniane ze względu na zainteresowanie turystów i

to stwarza czasem sytuacje niepewności dla lokalnej gospodarki w destynacji, szczególnie

73

wówczas, gdy podjęto już pewne inwestycje (publiczne i prywatne) pod kątem poszerzenia

możliwości przyjmowania większej liczby statków wycieczkowych i przybywających nimi turystów.

Oddziaływanie środowiskowe

Zasadnicze, niekorzystne oddziaływanie statków wycieczkowych na środowisko naturalne

spowodowane jest odprowadzaniem zanieczyszczonej wody do morza. Przeciętny statek

wycieczkowy z ok. 3000 pasażerów produkuje ponad dwukrotnie więcej ścieków (z umywalek,

pryszniców, pralni), niż jego pasażerowie u siebie w domu. Dla odprowadzania tzw. "szarej wody"

nie ma żadnych ograniczeń, nawet jeśli ta woda zawiera również chemikalia z produktów

czyszczących, mydła i od produktów do prania.

Tzw. "czarna woda" (ścieki z toalet) mogą być odprowadzane tylko na wodach

międzynarodowych, gdyż nie powodują tam znaczących szkód środowiskowych. Bliżej brzegu

„czarna woda” zwykle musi zostać oczyszczona zanim zostanie odprowadzona do morza. Woda

zęzowa (woda, która wyciekła z ładowni z powodu nieszczelności) zawiera paliwo / olej i inne

chemikalia. Aby zaoszczędzić na kosztach, woda zęzowa, nieoczyszczona, jest często

odprowadzana wprost do morza, co jest niezgodne z przepisami międzynarodowymi. Takie

(toksyczne) ścieki powinny być usuwane w porcie i odprowadzane do oczyszczalni.

Odpady odprowadzane do morza mogą być bardzo szkodliwe dla życia w morzu. Ptaki morskie

mogą się zatruć chemikaliami połkniętymi przez ryby będące ich pożywieniem, a morskie żółwie

mogą pomylić worki foliowe z meduzą i połknąć je ze skutkiem śmiertelnym. W obszarach

polarnych odpady mogą być jeszcze bardziej niebezpieczne, ponieważ polarne ekosystemy są

bardziej narażone ze względu na niskie temperatury (porównywalne do obszarów górskich).

Statki zużywają dużo energii aby płynąć, dla celów oświetlenia, ogrzewania i klimatyzacji.

Przeciętny statek wycieczkowy z 3000 pasażerów powoduje takie zanieczyszczenie powietrza, jak

ok. 12.000 samochodów. Przyczyną tego jest używany rodzaj paliwa: olej ciężki, który nie jest

dozwolony w normalnych samochodach. Nawet stojąc w porcie statek nadal emituje ilość spalin

równą emisji około 4,000 samochodów jeżdżących na terenie portu w sposób ciągły. W porcie

duże silniki są wyłączone, ale mniejsze, silniki parowe i silniki diesel’a pracują non- stop i

produkują energię elektryczną do klimatyzacji, chłodni i lodówek, oświetlenia i pomp, itp.

Tych zanieczyszczeń powietrza można byłoby uniknąć pobierając energię z sieci na lądzie.

W większości portów w Stanach Zjednoczonych to jest możliwe. Niestety, pomimo zaleceń Komisji

Europejskiej, do tej pory jest to możliwe tylko w kilku portach europejskich.

74


6. Baza noclegowa


Raportowane

Obligatoryjne

Miejsca zakwaterowania

6.1

Zrównoważona strategia w odniesieniu do miejsc zakwaterowania

Przedsiębiorstwo opracowało i wdrożyło długoterminową strategię zgodną z zasadami zrównoważonego rozwoju (tj. z wyznaczonymi celami i harmonogramem ich wdrożenia) w odniesieniu do zakontraktowanych miejsc zakwaterowania.

6.2

Komunikacja w zakresie wymogów dotyczących zakwaterowania

Przedsiębiorstwo wyraźnie i aktywnie komunikuje swoje cele i wymogi dotyczące zrównoważonego rozwoju w zakresie zakwaterowania zakontraktowanym i potencjalnym gestorom bazy noclegowej .

6.3 Certyfikowana baza noclegowa

Przy wyborze zakwaterowania przedsiębiorstwo preferuje tę bazę noclegową, która posiada międzynarodowe, uznane certyfikaty (np. rozpoznawalne przez GSTC) i / lub certyfikat Travelife. Odsetek firm certyfikowanych w stosunku do liczby pobytów jednodniowych jest monitorowany, rośnie i przekracza średnią rynkową.

6.4 Waunki umowy

Podstawowe/ standardowe klauzule związane ze zrównoważoną strategią są (bezpośrednio lub pośrednio) we wszystkich umowach z dostawcami miejsc zakwaterowania. (np. o nie zatrudnianiu nieletnich , przeciwdziałaniu korupcji i przekupstwom, o gospodarce odpadami i ochronie różnorodności biologicznej).

6.5

Dystrybucja dobrych praktyk i wytycznych

Dobre praktyki, standardy (np. Travelife) i wytyczne w kierunku bardziej zrównoważonego zarządzania (np. materiały szkoleniowe) są rozpowszechniane wśród dostawców najlepiej sprzedających się miejsc zakwaterowania.

6.6

Standardy i bazowa samoocena zrównoważonego zarządzania

Od zakontraktowanych miejsc zakwaterowania wymagane jest dokonywanie okresowej, regularnej samooceny zrównoważonego zarządzania (np. przy pomocy systemu zarządzania dla hoteli TRAVELIFE lub innego powszechnie uznawanego programu).

6.7 Udzial w szkoleniach/ edukacja

Gestorzy zakontraktowanej bazy noclegowej są zachęcani do udziału w lokalnych, krajowych lub międzynarodowych programach kształcenia na temat zrównoważonego rozwoju.

6.8 Podejmowanie wpólnych działań

Przedsiębiorstwo wspiera (jeśli są takie propozycje ) wspólne inicjatywy innych touroperatorów, mające na celu promowanie zrównoważonej strategii działania wśród gestorów bazy noclegowej w destynacjach.

75

6.9 Motywacja

Przedsiębiorstwo oferuje różne formy motywacji dla gestorów bazy noclegowej, którzy aktywnie angażują się w zrównoważone zarządzanie ( np. motywacja o charakterze finansowym, związana z warunkami kontraktu, korzyści marketingowe takie jak np. ‘zielone” logo / oznakowanie.

Kryteria szczególne

6.10

Praca przymusowa i zatrudnianie dzieci

Przedsiębiorstwo nie kontraktuje bezpośrednio lub pośrednio miejsc zakwaterowania, które zatrudniają pracowników na zasadzie pracy przymusowej lub które zatrudniają dzieci do prac, które zazwyczaj są wykonywane przez dorosłych. Konwencja ONZ o prawach dziecka i / lub konwencja MOP 138 określają czas pracy i warunki zatrudnienia dla dzieci (<14 lat). Warunek ten jest wymieniony w umowie z gestorem zakwaterowania.

6.11

Lokalnie produkowane pamiątki

Gestorzy zakwaterowania są zachęcani do oferowania lokalnie produkowanych i ekologicznych pamiątek.

6.12

Gestorzy zakwaterowania, respektujący i podkreślający walory lokalnej architektury i obiektów dziedzictwa narodowego

Przedsiębiorstwo preferuje takie miejsca zakwaterowania i restauracje, które zawierają elementy lokalnej sztuki, architektury i dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym poszanowaniu praw własności intelektualnej społeczności lokalnych (biorąc pod uwagę cenę, komfort i inne kryteria wyboru).

6.13 Seksualne wykorzystywanie dzieci - umowy

Umowy z gestorami bazy noclegowej zawierają klauzule, które umożliwią touroperatorowi rozwiązanie umowy przedwcześnie jeśli dostawca zakwaterowania nie podejmuje odpowiednich środków w celu zapobieżenia seksualnego wykorzystywania dzieci.

6.14 Lokalne zasoby

W przypadku wyraźnych dowodów na to, że gestor zakwaterowania poprzez swoją działalność narusza lub zagraża warunkom produkcji żywności, energii, dostaw wody, świadczenia opieki zdrowotnej lub zanieczyszcza gleby w sąsiadujących gminach, może to być powodem zakończenia współpracy .

6.15 Lokalna i zdrowa żywność

Gestorzy bazy noclegowej są zachęcani do zakupu i stosowania lokalnych produktów żywnościowych, produkowanych w sposób zrównoważony i zgodnie z zasadami uczciwego handlu.

6.16 Różnorodność biologiczna

Zakontraktowane bazy noclegowe powinny ograniczać swój negatywny wpływ na lokalną i globalną różnorodność biologiczną, tam gdzie to tylko możliwe (np. nie oferować w menu dań przygotowanych z surowców znajdujących się na liście gatunków chronionych).

76

7. Zrównoważone atrakcje turystyczne

Spośród wszystkich elementów pakietu turystycznego, wycieczki i lokalne imprezy turystyczne w

istotny sposób wpływają na środowisko naturalne w destynacji. Zanim określimy rolę

przedsiębiorstw turystycznych w tej kwestii i podamy możliwe rozwiązania, pozwalające na

poprawę sytuacji, poniżej omówimy szczegółowo różne rodzaje wycieczek i imprez turystycznych.

7.1 Słońce, morze, nurkowanie

Różne formy aktywności na plaży i w morzu na ogół są zrównoważone. Niemniej jednak niektóre

z nich mogą stwarzać problemy.

Śmieci pozostawione na plaży, zwłaszcza plastiki, są bardzo niebezpieczne dla zwierząt, jeśli je

zjedzą. Plaże stają się mniej atrakcyjne dla turystów i mogą przyciągnąć szczury, które rozwlekają

śmieci na jeszcze większej przestrzeni i powodują skażenie ekosystemu. Jazda na motorach po

plaży lub wydmach niszczy ekosystem i naturalne bariery chroniące przed wysokim poziomem

wód. Sporty rekreacyjne na terenach nadbrzeżnych mogą zakłócać środowisko ptactwa

budującego tam swoje gniazda, a w niektórych rejonach - również żółwi morskich.

Wiele problemów pojawia się także w środowisku wodnym. Pływanie łodziami motorowymi,

nurkowanie może zniszczyć rafy koralowe. Korale są bardzo delikatne i rosną powoli. Ludzie,

nurkując, często dotykają korale, łodzie zaczepiają o nie kotwice. Zbierając korale i muszle można

zaburzyć równowagę biologiczną niektórych gatunków fauny. No i wreszcie, dokarmianie ryb –

może zaburzyć ich normalne zachowania i wywołać agresję.

7.2 Spacery, wspinaczka i górskie wycieczki rowerowe

W niektórych, często uboższych regionach, wspinaczka górska stała się ważnym elementem

lokalnej gospodarki.

Skutki społeczne

Organizacja wypraw wysokogórskich wymaga zatrudnienia doświadczonych ekip, w tym tragarzy,

kucharzy. Niestety, w niektórych, uboższych regionach ludzie ci nie są opłacani wg uczciwych

stawek i nie mają zagwarantowanej żadnej ochrony prawnej. Pracują w niebezpiecznych

warunkach. Tragarze nie otrzymują odpowiedniej odzieży i wyposażenia, często są przeładowani,

co z kolei zagraża ich bezpieczeństwu i grozi konsekwencjami zdrowotnymi.

.

Skutki środowiskowe

Generalnie spacery, wspinaczka górska i górskie wycieczki rowerowe to aktywności przyjazne dla

środowiska i najczęściej odbywają się na terenach do tego przygotowanych. W rzeczywistości

zniszczenia środowiska naturalnego mają miejsce najczęściej w wyniku prac budowlanych i

konserwacyjnych (np. osuwanie się ziemi i erozja). Niemniej jednak, nadmiar rowerzystów lub

jazda poza wyznaczonymi szlakami negatywnie wpływa na okoliczną faunę i florę. Górskie

wycieczki rowerowe często mają miejsce na terenach, gdzie warstwa gleby jest cienka i roślinność

skąpa. Wrażliwe gatunki niszczeją i zanikają, silniejsze zaczynają dominować, zakłócając

równowagę środowiska.

77

Zaspokojenie potrzeb turystów takich, jak gorący prysznic czy gotowane jedzenie są często

przyczyną nadmiernej wycinki drzew dla celów opałowych, co w konsekwencji może spowodować

erozję terenów górskich. Można temu zapobiec stosując alternatywnie inne paliwa: ropę, gaz.

Uprawiający wspinaczkę zazwyczaj wolą wspinać się po skałach pozbawionych roślinności ze

względów bezpieczeństwa i z tego powodu czasami usuwa się warstwę roślinną ze szlaków

wspinaczkowych.

Śmieci pozostawione na dużych wysokościach mogą być przyczyną groźnego skażenia flory, fauny

i wody. Poziom wód powierzchniowych jest raczej niski w wyższych partiach gór. To stanowi

ograniczenie dla zużycia wody do pryszniców i toalet i w konsekwencji może to powodować

problemy sanitarne lub być źródłem konfliktów pomiędzy turystami korzystającymi z bazy

noclegowej i lokalną społecznością.

7.3 Wycieczki przyrodnicze

Wycieczki przyrodnicze są formą turystyki, która umożliwia obserwację dzikich zwierząt w ich

naturalnym otoczeniu. Przykładem są imprezy typu ‘jeep safari’ w Afryce, obserwacja wielorybów

lub krokodyli z łodzi lub wyprawy, w trakcie których turyści przemierzają dżunglę w poszukiwaniu

dzikiej zwierzyny. W wielu krajach rozwijających się takie imprezy turystyczne stanowią ważne

źródło dochodu lokalnych mieszkańców i dlatego ważne jest aby chronić gatunki zagrożone.

Ważnym (negatywnym) skutkiem turystyki przyrodniczej jest zakłócanie życia zwierząt. Można je

spłoszyć i tylko niektóre gatunki powrócą, inne mogą opuścić swój teren na zawsze. Czasem

zwierzęta przystosowują się do obecności ludzi w swoim środowisku. Jedne po prostu unikają

ludzi, inne podchodzą blisko w poszukiwaniu pożywienia. Obecność ludzi zmienia sposób

zachowania zwierząt, może je uzależnić od ludzi lub może też wywoływać agresję w stosunku do

napotkanych turystów.

Najczęstszym środkiem transportu na wycieczki typu safari są jeepy i inne pojazdy

zmotoryzowane. Ze względów praktycznych i bezpieczeństwa turystów nie ma innych opcji.

Oprócz hałasu, który powodują, pojazdy, mogą też powodować szkody w środowisku flory i fauny

obszaru, na którym odbywa się safari. Łodzie motorowe używane do obserwacji wielorybów

również powodują znaczny hałas i zakłócają życie podwodne. Wrażliwe ssaki morskie mogą czuć

się zdezorientowane.

Podczas wycieczek do siedlisk dzikich zwierząt, noclegi często mają miejsce na naturalnych

terenach. Wycinanie drzew na ognisko i do gotowania może naruszać równowagę ekologiczną na

danym terenie. Oczywiście, nie wolno pozostawiać śmieci. Sanitariaty, jeśli nie są szczelne, mogą

zanieczyszczać ziemię i wody powierzchniowe.

7.4 Golf

Pole golfowe to długoterminowa działalność gospodarcza ze względu na stosunkowo wysoką

kapitałochłonność. Gdy pole golfowe powstanie w odpowiednim miejscu, jest odpowiednio

zaprojektowane i utrzymane, może stanowić ważną atrakcję turystyczną w destynacji i przyciągać

78

wielu turystów. Dzięki inwestycji powstają atrakcyjne tereny zielone z dużą różnorodnością flory i

fauny, które przyczyniają się do zmniejszenia ilości dwutlenku węgla w okolicy.

Pole golfowe ma też silne oddziaływanie przestrzenne i wpływa na lokalne środowisko naturalne

i/lub rolnicze. Podczas budowy pola golfowego naturalne gatunki flory często są zastępowane

przez przywiezione obce gatunki, duża ilość wody zużywana do podlewania może zakłócać

naturalne środowisko wodne. Ponadto, przy projektowaniu pola golfowego nie zawsze brane jest

pod uwagę naturalne ukształtowanie terenu. Duże zmiany w krajobrazie lokalnie mogą przyczynić

się do słabej integracji pola golfowego z naturalnym środowiskiem w okolicy.

Nawadnianie pól golfowych może stwarzać problemy. Zieleń potrzebuje dużo wilgoci aby

utrzymać zielony wygląd, a z kolei wiele pól golfowych znajduje się na obszarach gorących i

suchych, gdzie często brakuje wody w okresie letnim. Może to prowadzić do konfliktów między

właścicielami pola golfowego i lokalnymi mieszkańcami.

Wiele pól golfowych używa nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin przed

owadami i chorobami. Chemikalia te trafiają do gruntu i wód powierzchniowych, zanieczyszczając

naturalne zasoby wodne , co negatywnie wpływa na ekosystem okolic.

7.5 Sporty zmotoryzowane

Ze sportów zmotoryzowanych, w czasie wakacji, korzysta wielu turystów, począwszy od skuterów

śnieżnych zimą, poprzez terenową jazdę na quadach, motocyklach, aż po narty wodne, przejażdżki

motorówkami, itp. Te pojazdy, wprawdzie lekkie i małe, często mają silniki dwusuwowe, które są

lżejsze i bardziej wydajne niż silniki czterosuwowe, jednak emitują część paliwa bez spalania i w

ten sposób emitują więcej CO2 i NOx do atmosfery niż silniki czterosuwowe.

W przypadku niektórych rodzajów sportu, takich jak np. narty wodne, zużycie paliwa i emisja CO2

są bardzo wysokie. Duże ilości toksycznych zanieczyszczeń (np. benzen) dostają się do wody i

powietrza. To jest niebezpieczne zarówno dla podwodnej fauny i flory mórz, jezior, rzek, jak

również dla turystów, którzy lubią przebywać w wodzie. Ponadto toksyczne zanieczyszczenia

mogą dostać się do łańcucha żywnościowego i do produktów wykorzystywanych do spożycia

przez ludzi.

Ryby i ssaki morskie mogą zostać potrącone przez

narciarzy wodnych lub łodzie motorowe. Skutery

wodne mają niewielkie zanurzenie i nie mają śruby,

więc mogą poruszać się w bardzo płytkiej wodzie,

gdzie powodują fale, które w dłuższym okresie niszczą

brzegi i ekosystemy. Ponadto podczas jazdy na nartach

wodnych jest dużo hałasu, szkodliwego dla narciarzy,

ale również bardzo zakłócającego wypoczynek innym

turystom oraz życie środowiska wodnego. Szczególnie

ptaki wodne mogą być poważnie ucierpieć na skutek

hałasu i fal spowodowanych jazdą na nartach wodnych.

Quady to pojazdy terenowe z napędem na 4 koła. Zużycie paliwa i emisję CO2 mają większe niż

motocykle terenowe, jednak generalnie oba rodzaje pojazdów emitują duże ilości zanieczyszczeń

79

(CO2, NOx, pył). Duże koła, potężne opony pozostawiają głębokie ślady w terenie, niszczą

roślinność i powodują erozję gleby. Hałas zakłóca życie ptaków i zwierząt, czasem mniejsze

zwierzęta giną pod kołami. Jazda quadami ma silny negatywny wpływ na życie dzikich zwierząt i

jest uciążliwa dla okolicznych mieszkańców i turystów.

7.6 Atrakcje turystyczne

Skutki społeczno-kulturowe

Wycieczki oraz zwiedzanie lokalnych atrakcji są sposobnością do spotkań turystów i miejscowej

ludności. Generalnie takie imprezy cieszą się popularnością wśród turystów.

Zainteresowanie folklorem, lokalnymi tradycjami może pobudzić świadomość i uznanie dla

własnych tradycji w małych społecznościach. Ponadto organizowanie wycieczek do autentycznych

wiosek etnicznych daje zatrudnienie ich mieszkańcom, więc nie muszą migrować gdzie indziej w

poszukiwaniu źródła dochodu.

Rozwój turystyki czasem wzmacnia pozycję odwiedzanych grup etnicznych w relacji do całego

społeczeństwa danego kraju. Na przykład międzynarodowe uznanie dla kultury mieszkańców

wyspy Bali, dzięki turystyce, wzmocniło ich pozycję w stosunku do reszty społeczeństwa Indonezji.

Czasem duża popularność lub specyfika pewnych mikroregionów owocuje dodatkowymi

funduszami na programy rozwojowe i ochrony środowiska, edukacyjne i społeczne, stwarzające

miejsca pracy dla lokalnej ludności.

Turystyka jednak nie zawsze wywołuje pozytywny wpływ na regiony turystyczne. W krajach

zacofanych lub biednych rozwija się żebractwo, i często zmuszane są do tego dzieci, można

spotkać się ze zjawiskiem pracy przymusowej i prostytucji wśród nieletnich. Ponadto czasami

tradycyjna sztuka, muzyka, taniec ulegają komercjalizacji żeby tylko przyciągnąć i zadowolić jak

największą liczbę turystów.

Niektóre jednodniowe wycieczki wcale nie są źródłem ekonomicznych korzyści dla odwiedzanych

miejsc. Kiedy autokary i przewodnicy są wynajmowani w miejscowości, z której wyrusza grupa, a

pasażerowie otrzymują prowiant na drogę , wówczas wydają niewiele pieniędzy w docelowej

destynacji.

Ważne jest też, aby przygotować turystów do wizyty miejsc kulturowo wrażliwych, takich jak

zabytki religijne, miejsca kultu. Stosowny ubiór i właściwe zachowanie nie obrazi uczuć lokalnych

mieszkańców i pozwoli uniknąć negatywnych reakcji wobec turystów

7.7 Atrakcje z udziałem dzikich zwierząt

Zwierzęta, zwłaszcza dzikie, często są stanowią atrakcję turystyczną. Tresowane niedźwiedzie,

walki byków, przejażdżki na osiołkach i innych zwierzętach mogą się wiązać z przemocą fizyczną,

lub nawet prowadzić do śmierci zwierzęcia (byki nie opuszczają areny żywe).

Popularną rozrywką w niektórych krajach są walki zwierząt (walki psów, kogutów) i wiele z nich

ginie w wyniku tych walk. Wyścigi też mogą mieć takie konsekwencje. Na przykład wyścigi "Galgo"

w Hiszpanii - jeśli psy nie pobiegną wystarczająco szybko, ich właściciele wieszają je. Turyści

powinni stanowczo odrzucać tego typu niehumanitarne "rozrywki".

80

Znęcanie się nad zwierzętami może mieć miejsce w zupełnie nieoczekiwanych okolicznościach. Z

pozoru niewinne atrakcje turystyczne, takie jak jazda na osiołku, kucyku, przejażdżki bryczką lub

podróż na wielbłądzie mogą maskować poważne znęcanie się nad zwierzętami poprzez np.

przeciążenie, pracę zwierząt przez cały dzień bez wody i w wysokiej temperaturze. Turyści, którzy

nie popierają takich praktyk, powinni być wyczuleni na wygląd zwierząt, warunki ich pracy i

traktowania.

W każdych okolicznościach, kiedy dzikie zwierzęta żyjące w niewoli są w formie atrakcji

wystawiane na widok publiczny, bezpośrednio lub pośrednio, powinny mieć zapewnione dobre

warunki życia. Zwierzęta mają swoje szczególne potrzeby, niezależnie od ich sytuacji w jakiej się

znajdują. Chociaż znanych jest wiele przykładów dobrych praktyk, to jednak wciąż wiele dzikich

zwierząt, trzymanych aby przyciągnąć turystów, cierpi w niewoli z powodu złych warunków. Inne

niebezpieczeństwo – atak zwierzęcia - zagraża też samym turystom, jeśli nieodpowiedzialny

organizator atrakcji umożliwia zbyt bliski kontakt pomiędzy człowiekiem i dzikim zwierzęciem.

Touroperator, organizując atrakcje z udziałem dzikich zwierząt, powinien być szczególnie ostrożny

i zawsze upewniać się, że takie atrakcje są organizowane zgodnie z (między)narodowymi

przepisami prawnymi i ogólnie akceptowanymi standardami. Zachęcając do dobrych praktyk

związanych z opieką nad zwierzętami, można istotnie polepszyć ich los.

7.8 Kodeksy postępowania

Aby określić sposób właściwego zachowania podczas niektórych rodzajów aktywności

rekreacyjnej turystów, opracowuje się kodeksy postępowania. Najlepiej, jeśli są one popierane

przez wiarygodne organizacje, takie jak organy ONZ lub wyspecjalizowane organizacje

pozarządowe.

Kodeksy mogą skupiać się na działaniach organizatorów lub na zachowaniu uczestników imprez.

Touroperatorzy i biura podróży mają do spełnienia ważną rolę w rozpowszechnianiu takich

kodeksów postępowania. Oczywiście najlepiej byłoby, gdyby rozpowszechnianie i wdrażanie

takich kodeksów było zewnętrznie monitorowane. Rządy i obszary chronione mogą i powinny

odgrywać w tym istotną rolę. W przypadku słabych struktur lokalnych lub korupcji,

touroperatorzy, lokalne biura podróży, oraz sami turyści mogą przejąć taką funkcję .

81

7.9 W kierunku zrównoważonych imprez turystycznych

Touroperatorzy i biura podróży działające w zakresie turystyki wyjazdowej zazwyczaj oferują

swoim klientom różne imprezy turystyczne w czasie urlopu spędzanego w danej destynacji.

Wycieczki rzadko są wliczone w cenę pakietu. To ma swoje zalety, m.in. niższa cena pakietu i

większa elastyczność dla klienta. Niekorzystne natomiast jest, że w takim układzie touroperator

nie ma kontroli nad sposobem realizacji lokalnie oferowanych wycieczek, ale taką kontrolę mogą

ewentualnie przejąć lokalne agencje partnerskie.

Wasza firma mogłaby ‘uczynić krok do przodu’ opracowując zrównoważoną politykę w zakresie

wycieczek oferowanych Waszym klientom przez lokalnych dostawców. O takiej polityce mogliby

informować i monitorować Wasi lokalni agenci, rezydenci lub hotele.

Tam gdzie to możliwe, można dać preferencje wycieczkom organizowanym wg standardów

zrównoważonego rozwoju. Organizatorzy wycieczek mogliby rozpowszechniać kodeksy

postępowania i odpowiednie wskazówki wszędzie tam, gdzie ma to istotne znaczenie ze względu

na szczególny charakter miejsca lub lokalne obyczaje. Aby zapobiec negatywnym skutkom

wycieczek, można włączyć odpowiednie klauzule do kontraktów zawieranych z lokalnymi

dostawcami przez Waszą firmę lub lokalną agencję partnerską.

Tabela „7.10 Działania/ rozwiązania” zawiera opisy możliwych do podjęcia działań, mających na

celu promocję zasad zrównoważonego rozwoju w organizacji wycieczek, jednak podstawowym

kryterium jest oferowanie przez przedsiębiorstwo takich produktów i usług, które nie szkodzą ani

ludziom ani naturalnemu środowisku w destynacji.


7. Wycieczki i atrakcje turystyczne


Reportowane

Obligatoryjne

Wycieczki i atrakcje turystyczne

7.1 Lokalne wycieczki oferowane w destynacjach

Przedsiębiorstwo promuje lokalne wycieczki, ważne ze względów kulturowych I środowiskowych, które są oferowane w każdej destynacji. Dotyczy to zarówno wycieczek oferowanych bezpośrednio przez touroperatora jak i przez lokalnych dostawców ( agentów lub gestorów bazy noclegowej)

7.2 Strategia zrównoważonych wycieczek

Przedsiębiorstwo opracowało i wdrożyło politykę stałego zwiększania zrównoważonego poziomu lokalnych wycieczek.

7.3 Komunikacja z dostawcami

Przedsiębiorstwo wyraźnie i aktywnie komunikuje swoje cele i wymogi dotyczące zrównoważonego rozwoju zakontraktowanym i potencjalnym organizatorom lokalnych wycieczek.

82

7.4

Rozpowszechnianie kodeksów zachowania /wskazówek dla uczestników wycieczek na tereny chronione

Organizatorzy wycieczek i atrakcji turystycznych na terenach chronionych, które stanowią integralną część pakietu turystycznego lub są oferowane lokalnie, przestrzegają kodeksów postępowania i wytycznych w celu zminimalizowania negatywnych efektów środowiskowych i zmaksymalizowania zadowolenia turystów . Takie kodeksy i wytyczne są opracowywane we współpracy z organizacjami pożytku publicznego i zaangażowanymi społecznościami w zależności od rodzaju imprezy turystycznej i obejmują :

Atrakcje związane z oglądaniem zwierząt będących w niewoli

Atrakcje morskie (nurkowanie, obserwacja wielorybów, delfinów i żółwi)

Wędkarstwo sportowe

Zwiedzanie obiektów dziedzictwa kulturowego

Obserwacja dzikich zwierząt i zwiedzanie obszarów chronionych

Spotkania z narodową i lokalną kulturą i tradycją

Zwiedzanie obiektów chronionych ze względów historycznych lub kulturowych.

Wytyczne określają jakie informacje i jak przekazywać turystom z uwzględnieniem kodeksów zachowania dla zwiedzających.

7.5 Wycieczki certyfikowane

Preferencje mają wycieczki i atrakcje turystyczne organizowane w oparciu o uznane i będące pod kontrolą zrównoważone standardy.

7.6

Materiały szkoleniowe I doradztwo

Materiały szkoleniowe i inne wytyczne prowadzące do coraz wyższego poziomu zrównoważonego zarządzania są rozpowszechniane wśród organizatorów wycieczek.

7.7 Warunki umowy

Podstawowe/ standardowe klauzule związane ze zrównoważoną strategią są uwzględniane w zawieranych umowach. (np. o nie zatrudnianiu nieletnich , przeciwdziałaniu korupcji i przekupstwom, o gospodarce odpadami i ochronie różnorodności biologicznej).

Kryteria szczeglne

7.8

Unikanie negatywnych skutków turystycznej aktywności

Touroperator nie oferuje produktów lub usług, które mogą być szkodliwe dla ludzi, zwierząt, roślinności, naturalnych zasobów(np. woda/ energia), lub które są społecznie/ kuturowo nie akceptowalne.

83

7.9 Pokazy dzikich zwierząt

Wycieczki i atrakcje, których celem jest oglądanie dzikich zwierząt będących w niewoli, nie są oferowane, z wyjątkiem atrakcji turystycznych odpowiednio zorganizowanych, w zgodzie z prawem lokalnym, krajowym i międzynarodowym. W przypadku żywych okazów chronionych gatunków dzikich zwierząt, są one trzymane jedynie przez tych, którzy posiadają legalne zezwolenie i odpowiednio wyposażone miejsce, w którym zajmują się zwierzętami w sposób humanitarny.

7.10 Wykorzystanie dzikiej przyrody

Dziko żyjące gatunki zwierząt nie są celem polowań, konsumpcji, nie są wystawiane na pokaz, nie są przedmiotem sprzedaży lub obrotu, z wyjątkiem działalności uregulowanej prawnie, która zapewnia, że ich wykorzystanie jest zrównoważone i zgodne prawem lokalnym, krajowym i międzynarodowym.

7.11 Oddziaływanie na dziką przyrodę

Wycieczki, które mogą oddziaływać na dziką przyrodę, są organizowane zgodnie z odpowiednimi kodeksami postępowania (np. Travelife). Biorąc pod uwagę kumulację skutków, organizowane wycieczki nie powinny powodować żadnych negatywnych konsekwencji dla żywotności i zachowania populacji dzikiej przyrody. Wszelkie zakłócenia naturalnych ekosystemów powinny być zminimalizowane, naprawione i zrekompensowane przez organizatorów za pośrednictwem organizacji zarządzających ochroną naturalnego środowiska.

7.12 Wykwalifikowani przewodnicy

W miejscach newralgicznych pod względem kulturowym (np. wioski z rdzenną ludnością), obiektach dziedzictwa kulturowego i destynacjach newralgicznych pod względem ekologicznym, turyści są oprowadzani przez wykwalifikowanych przewodników.

7.13 Wspieranie lokalnych społeczności

Przedsiębiorstwo planuje włączyć do pakietów turystycznych lub promować wśród swoich klientów wycieczki i imprezy, które bezpośrednio angażują i wspierają lokalne społeczności (poprzez zakup usług lub towarów, wyrobów rzemiosła tradycyjnego, udział w pokazie lokalnych metod produkcyjnych (np. żywności), zwiedzanie przedsięwzięć realizowanych przez lokalne społeczności.

7.14

Wspieranie ochrony środowiska naturalnego i różnorodności biologicznej

Przedsiębiorstwo zamierza włączyć do pakietów turystycznych lub promować wśród klientów wycieczki i imprezy, które wspierają lokalne środowisko i różnorodność biologiczną (np. zwiedzanie obszarów chronionych, zwiedzanie przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska).

84

8. Piloci, rezydenci, przewodnicy

Piloci, rezydenci, przewodnicy mogą być rozpatrywani w kategorii osób świadczących usługi

turystyczne lub pracowników dostawcy takich usług . W poniższych rozważaniach przyjęliśmy

założenie, że są to osoby, których usługi zostały zakontraktowane przez touroperatora, a umowy

z nimi są tymczasowe lub na konkretne zlecenie.

Zakres obowiązków

Rezydent - osoba, która opiekuje się klientami w imieniu touroperatora podczas ich pobytu

wakacyjnego, nadzoruje, aby program był realizowany prawidłowo oraz przekazuje turystom

praktyczne informacje o destynacji. Przedstawiciel zwykle wita swoich klientów po przyjeździe,

pilotuje ich do miejsca zakwaterowania w destynacji, zajmuje się problemami klienta na miejscu,

organizuje im udział w lokalnych wycieczkach i imprezach, doradza, do których restauracji warto

pójść lub gdzie i za ile wynająć samochód.

Pilot wycieczki – osoba, która towarzyszy grupie turystów podczas imprezy objazdowej do kilku

destynacji. Pilot ma podobne obowiązki jak rezydent, ale zazwyczaj zajmuje się jednocześnie

tylko jedną grupą.

Przewodnik turystyczny – osoba, która towarzyszy turystom podczas wycieczek i zwiedzania

lokalnych atrakcji kulturalnych i obiektów o charakterze przyrodniczym. W niektórych krajach

przewodnik musi najpierw uzyskać potwierdzenie swoich kwalifikacji i/lub licencję do

wykonywania swojego zawodu. Zakres kwalifikacji przewodnickich jest różny w zależności od

kraju, w niektórych przypadkach ogranicza się np. do jakiegoś konkretnego regionu.

Warunki zatrudnienia

Warunki zatrudnienia rezydentów, pilotów wycieczek, przewodników powinny być godziwe i

oparte na lokalnych przepisach prawnych, międzynarodowych standardach dotyczących dobrych

praktyk, takich jak zagwarantowanie płacy minimalnej i jasnych określonych warunków umowy. W

przypadku, gdy nie są podpisywane bezpośrednio przez touroperatora, ale za pośrednictwem

agencji partnerskiej w destynacji lub lokalnych touroperatorów specjalizujących się w turystyce

przyjazdowej, trzeba upewnić się, że takie standardy w zakresie zawieranych umów są utrzymane.

Ponadto, w przypadku równych kwalifikacji, można dać pierwszeństwo lokalnym mieszkańcom.

Będzie to forma wsparcia lokalnej gospodarki i wkład w rozwój lokalnego rynku pracy.

Kwalifikacje i rozpowszechnianie zagadnień zrównoważonego rozwoju

Piloci wycieczek, rezydenci, przewodnicy turystyczni są w bezpośrednim kontakcie zarówno z

turystami jak i dostawcami usług w destynacji i mają znaczący wpływ na jakość wrażeń i

doświadczeń klientów touroperatora, a także na ich przyszłe wakacyjne (być może zrównoważone)

wybory. Mają też kluczową rolę w informowaniu i doradzaniu klientom w wyborze (ewentualnie

zrównoważonych) restauracji, wycieczek i atrakcji turystycznych, kupowanych pamiątek oraz w

przekazywaniu informacji na temat istniejących, lokalnych kodeksów postępowania (dotyczących

ubioru lub zachowania w niektórych obiektach) oraz w jaki sposób rozpoznawać i informować

właściwe władze o zaobserwowanym seksualnym wykorzystywaniu dzieci.

Piloci wycieczek, rezydenci, przewodnicy turystyczni powinni być dobrze poinformowani o

miejscowych zwyczajach, normach społecznych i zagadnieniach zrównoważonego rozwoju oraz

85

mieć odpowiednie umiejętności komunikowania o tym turystom w pozytywny i atrakcyjny

sposób. Aby praktyki w zakresie zrównoważonego rozwoju były stosowane w praktyce a (lokalni)

pracownicy posiadali znajomość najnowszych trendów konsumenckich i celów zrównoważonego

rozwoju, ważne jest, aby wybierać wykwalifikowane i kompetentne osoby i zapewnić im regularne

szkolenia i informacje na temat strategii Waszej firmy związanej z wdrażaniem zasad

zrównoważonego rozwoju i związanymi z tym zagadnieniami..

Lokalny monitoring i zbieranie opinii

Lokalni piloci wycieczek, rezydenci, przewodnicy turystyczni mogą odegrać również rolę w

monitorowaniu efektywności działań Waszych lokalnych partnerów biznesowych w zakresie

zrównoważonego rozwoju, m.in. gestorów bazy noclegowej, dostawców wycieczek oraz innych

kwestii zrównoważonego rozwoju ważnych dla destynacji. To pomoże Waszej firmie w

udoskonaleniu Waszych produktów i informacji przekazywanych klientom, a także, jeśli zaistnieje

taka potrzeba, w rozwiązywaniu problemów z lokalnymi władzami w destynacji


8. Piloci wycieczek, lokalni rezydenci i przewodnicy

Nazwa kryterium Opis Raportowane Obligatoryjne

8.1 Preferencje dla lokalnych pilotów / przedstawicieli

W przypadku równych kwalifikacji przedsiębiorstwo preferuje zatrudnianie lokalnych pilotów, rezydentów, przewodników turystycznych, tragarzy, kierowców, kucharzy oraz innych lokalnych pracowników (w tym na stanowiskach kierowniczych), i przeprowadza szkolenia zgodnie z wymaganiami.

8.2 Warunki zatrudnienia

Przedsiębiorstwo dokłada wszelkich starań aby zatrudnieni lokalni piloci, rezydenci i pozostali lokalni pracownicy rozumieli warunki i zasady zatrudnienia oraz wynagrodzenia.

8.3 Płaca minimalna

Zatrudnieni w przedsiębiorstwie lokalni piloci, rezydenci i pozostali lokalni pracownicy zarabiają godziwe wynagrodzenie, które jest równe lub wyższe niż oficjalne minimum

8.4 Szkolenie i edukacja

Zatrudnieni w przedsiębiorstwie lokalni piloci, rezydenci i pozostali pracownicy posiadają kwalifikacje i są regularnie szkoleni .

8.5 Polityka zrównoważonego rozwoju

Piloci wycieczek, lokalni rezydenci i przewodnicy są informowani o istotnych aspektach polityki zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwie i wymaga się od nich przestrzegania zasad tej polityki

8.6 Wiedza na temat zrównoważonego rozwoju

. Piloci wycieczek, lokalni rezydenci zostali przeszkoleni na temat głównych zasad zrównoważonego rozwoju w turystyce.

86

8.7 Wiedza na temat destynacji

Piloci wycieczek, lokalni rezydenci posiadają wiedzę na temat destynacji uwzględniającą istotne aspekty zrównoważonego rozwoju.

8.8 Komunikacja z klientami

Piloci wycieczek, lokalni rezydenci i przewodnicy informują klientów o istotnych aspektach zrównoważonego rozwoju w destynacji (np. ochrona fauny i flory, obiektów dziedzictwa kulturowego, bogactw naturalnych), wartościach i normach społecznych (np. napiwki, ubiór, fotografowanie) oraz przestrzeganiu praw człowieka. (np. seksualne wykorzystywanie).

8.9

Seksualne wykorzystywanie dzieci: szkolenie pracowników

Piloci wycieczek, lokalni rezydenci i przewodnicy zatrudnieni przez przedsiębiorstwo otrzymują odpowiednie informacje i/ lub szkolenia na temat zapobiegania seksualnemu wykorzystywaniu dzieci.

87

9. Destynacje

Destynacje są zazwyczaj wybierane przez turystów ze względu na ich walory środowiskowe i

touroperatorzy, którzy zainwestowali w markę i marketing związany z rozreklamowaniem

destynacji, mają bezpośredni interes w utrzymaniu destynacji w dobrym i nienaruszonym stanie.

Jeśli kulturalne czy też przyrodnicze atrakcje turystyczne nie są odpowiednio chronione, turyści nie

będą skłonni rezerwować wakacji w takim miejscu, albo przyjadą tylko, jeśli wakacje będą

oferowane po bardzo niskiej cenie.

Zrównoważony rozwój destynacji zależy przede wszystkim od lokalnych i krajowych procesów

decyzyjnych. Touroperatorzy mogą wpływać na te procesy poprzez preferowanie bardziej

zrównoważonych destynacji lub wspierając destynacje w kierunku realizowania bardziej

zrównoważonej polityki. Powody, dla których dają pierwszeństwo "zrównoważonym destynacjom”

powinny być wyraźnie komunikowane przez touroperatorów" w celu podnoszenia świadomości

władz i dostawców usług w destynacji na temat zagadnień zrównoważonego rozwoju.

9.1 Wybór destynacji

Destynacje turystyczne są wybierane przez touroperatorów na podstawie ich potencjału

turystycznego, który tradycyjnie składa się z elementów takich, jak naturalne i kulturalne atrakcje,

poziom cen usług związanych z turystyką (przy uwzględnieniu kursów walutowych), zdrowia i

bezpieczeństwa.

Wybierając destynacje, które planują swój rozwój w oparciu o realne możliwości środowiskowe i

społeczne, na przykład ograniczając budowę nowych hoteli, zwiększają prawdopodobieństwo, że

obszar pozostanie zrównoważony i atrakcyjny dla turystyki w długim okresie.

Touroperatorzy i biura podróży powinny również sprzyjać tym destynacjom, które znane są z

dobrej jakości lokalnej siły roboczej, wprowadzania programów szkoleniowych, mających na celu

zwiększenie liczby lokalnych mieszkańców zatrudnionych w branży turystycznej i zarazem unikać

destynacji, gdzie powszechne są niedopuszczalne warunki pracy lub stosuje się praktyki, takie jak

praca przymusowa, zatrudnianie nieletnich lub gdzie jest w sposób niedopuszczalny narusza się

prawa człowieka.

Ponadto, dawanie pierwszeństwa destynacjom, które wspierają finansowo zrównoważone praktyki

i mają otwarty, odpowiedzialny system podatkowy, pomoże zmaksymalizować korzyści

ekonomiczne z lokalnej turystyki. Jednocześnie, zaprzestanie (lub groźba zaprzestania) organizacji

wyjazdów do destynacji o wysokim poziomie korupcji i złego zarządzania finansami, będzie

motywacją dla lokalnych władz w destynacji do wyeliminowania tych negatywnych zjawisk.

Ocena destynacji pod względem zrównoważonego rozwoju

Poniżej przegląd najważniejszych zagadnień dotyczących zrównoważonego zarządzania

destynacją. Poszczególnym touroperatorom trudno będzie ocenić wszystkie elementy w każdej

destynacji i prowadzić ewidencję istotnych informacji na temat ich zrównoważonego rozwoju. W

przyszłości Travelife planuje opracować wspólną bazę danych, która umożliwi touroperatorom i

biurom podróży ocenę informacji zebranych na temat określonych destynacji.

88

Zgadnienia środowiskowe

Dostępność świeżej wody, infrastruktura i zużycie

Dostępność energii, infrastruktura i zużycie

Infrastruktura transportowa

Oczyszczalnie ścieków

Systemy usuwania odpadów stałych

Jakość powietrza i wody

Strategia użytkowania gruntów i ochrony różnorodności biologicznej

Zgodność (lub brak zgodności) z odpowiednimi międzynarodowymi deklaracjami,

konwencjami i traktatami

Krajowe, regionalne i lokalne przepisy dotyczące ochrony środowiska

Działania mające na celu zachowanie i / lub przywrócenie siedlisk zagrożonych gatunków

Działania do walki z handlem zagrożonymi gatunkami flory i fauny oraz znaleziskami

archeologicznymi / elementami dziedzictwa kulturowego.

Kwestie planowania

Właściwa i długoterminowa polityka zagospodarowania przestrzennego, która uwzględnia

określenie i zapewnienie odpowiedniej proporcji terenów mieszkalnych, strefy

rekreacyjnej, otwartych terenów, terenów publicznych, obszarów prywatnych,

odpowiedniego i wystarczającego dostępu do plaży dla lokalnej ludności.

Poszanowanie lokalnej architektury i kultury przez określenie odpowiednich przepisów

budowlanych (np. ograniczenie ilości pięter w powstających budynkach)

Jasna, długoterminowa wizja rodzaju turystyki, który będzie rozwijany w destynacji i

przewidziana grupa docelowa turystów

Ochrona zabytkowych lub autentycznych budynków, oraz części turystycznych wsi i miast

przed niekontrolowanym rozwojem

Zagadnienia społeczne i przestrzeganie praw człowieka

Przestrzeganie norm Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) w sprawie zatrudniania

dzieci i pracy przymusowej

Wolność zrzeszania się

Zakaz dyskryminacji

Programy zwalczania seksualnego wykorzystywania dzieci

Programy zwalczania i łagodzenia skutków społecznych związanych z HIV / AIDS

Udział obywateli w procesie planowania

Podział przychodów z turystyki w społecznościach lokalnych i poziom sprawiedliwości w

podziale dochodów

Przestrzeganie deklaracji międzynarodowych, konwencji i traktatów dotyczących praw

człowieka

Przestrzeganie praw i warunków użytkowania ziemi przez rdzenną ludność

89

Procedury prowadzenia dialogu i/lub zaangażowania rdzennych mieszkańców w

planowane i realizowane projekty inwestycyjne.

Niezbędne informacje mogą być zbierane przez pracowników obsługi turystycznej i lokalnych

interesariuszy, z uwzględnieniem opinii konsumentów np. w formie ankiety wypełnianej pod

koniec urlopu.

W większości przypadków, społeczno-kulturowe i ekologiczne informacje na temat destynacji

można znaleźć w raportach dotyczących środowiskowych i społecznych zagadnień,

opracowywanych przez instytucje rządowe, banki, organizacje pozarządowe, wyższe uczelnie lub

przedsiębiorstwa.

9.2 Współpraca z destynacjami

Jeśli Wasze przedsiębiorstwo aktywnie działa w jakiejś destynacji, możecie wzmocnić Wasze

zaangażowanie, np. w formie lobbingu na rzecz opracowania długofalowej wizji rozwoju

destynacji. Oczywiście najefektywniejszą metodą będzie nawiązanie współpracy w tej kwestii z

innymi touroperatorami.

Współpraca z lokalnymi interesariuszami

Touroperatorzy mają możliwości zwiększania pozytywnego oddziaływania turystyki na lokalny

rozwój społeczny i ekonomiczny w drodze współpracy z lokalnymi interesariuszami. Taka

współpraca nie powinna jednak ograniczać się do udoskonalania oferowanych produktów

turystycznych i podnoszenia poziomu satysfakcji turystów, ale też powinna uwzględniać

perspektywiczny rozwój destynacji i korzyści dla lokalnej populacji.

Kontakty i dialog z lokalnymi partnerami i interesariuszami będą dowodem na to, że Wasze

przedsiębiorstwo stara się wnieść pozytywny wkład w rozwój destynacji. Często lokalni

interesaiusze chętnie wsłuchują się w opinie swoich partnerów biznesowych ponieważ nie zawsze

są w pełni świadomi oczekiwań turystów. To pomaga budować wzajemne zaufanie pomiędzy

touroperatorami, lokalnymi organizacjami i mieszkańcami w destynacjach, dając podstawy do

długofalowej, wzajemnej współpracy.

Można nawiązać kontakt z przedstawicielami lokalnych władz proponując pomoc w realizacji

projektów rozwojowych. Można też zaoferować doradztwo z zakresie zrównoważonego podejścia

do kwestii infrastruktury, planowania, budownictwa, gospodarki odpadami czy konsultacji z

lokalnymi mieszkańcami, ponieważ często nie są oni świadomi ryzyka i długoterminowych

konsekwencji, które wiążą się z niektórymi decyzjami podejmowanymi przez władze w zakresie

rozwoju destynacji.

W uzupełnieniu do doradztwa, Wasze przedsiębiorstwo może też przekazać materiały,

udostępnić szkolenia i dane dotyczące najnowszych trendów w turystyce.

Wpływ na planowanie i zarządzanie środowiskowe

Touroperatorzy mogą starać się wpływać na krajowe i lokalne władze przy podejmowaniu

kluczowych decyzji dotyczących polityki i planowania środowiskowego. Jakość walorów

90

środowiskowych destynacji może być utrzymana i chroniona przez właściwe zarządzanie, np.

rozwój terenów zielonych, tworzenie obszarów chronionych, specjalnych stref dla pieszych,

sadzenie drzew, rekultywacja terenów nadmorskich i odpowiednią gospodarkę odpadami.

Touroperatorzy, którzy prowadzą działalność w tej samej destynacji mogą stymulować

zrównoważony rozwój przez kolektywne podejście do lokalnych dostawców usług turystycznych

(np. przy pomocy Systemu Zrównoważonego Zarządzania Travelife dla hoteli i miejsc

zakwaterowania). Efektywność ich działań można jeszcze zwiększyć dzięki współpracy z lokalnymi

organizacjami turystycznymi i władzami, ponieważ obecnie wiele organizacji angażuje się w

kampanie na rzecz ochrony środowiska w turystycznych destynacjach. Wsparcie ze strony

touroperatorów zwiększyłoby efekty takich kampanii.

Ochrona dziedzictwa naturalnego i kulturowego

Touroperatorzy mogą również odegrać istotna rolę w rozwoju zrównoważonej turystyki na

obszarach chronionych. Ważne, aby w takie działania zaangażowali się wszyscy interesariusze i

aby wyznaczono strefy dla turystów, a dochód przeznaczono na ochronę i rekultywację obszaru

chronionego oraz na zaspokojenie społeczno – ekonomicznych potrzeb lokalnej społeczności.

Touroperatorzy, płacąc za wstęp przywiezionych turystów ( i ich imieniu), zyskują prawo do

weryfikowania czy wygenerowane z ich udziałem dochody są dobrze wydatkowane.

Dodatkowo, touroperatorzy mają możliwość wspierania rozwoju obszarów chronionych włączając

zwiedzanie ich do programu wycieczek objazdowych, promując je wśród turystów

odpoczywających w destynacjach, a także zachęcając turystów do dobrowolnych wpłat na

fundusze gromadzące środki na ochronę środowiska. W każdym razie, warto dać dobry przykład i

wybierać tych lokalnych organizatorów wycieczek, którzy respektują kodeksy postępowania na

rzecz zrównoważonej turystyki.

Promocja lokalnych produktów

Touroperatorzy przyczyniają się do rozwoju lokalnej gospodarki promując lokalny handel, usługi i

rzemiosło. Ich rola może polegać na organizowaniu doradztwa i szkoleń dla lokalnych

producentów, aby ich produkty spełniały standardy i oczekiwania turystów. Mają też dobrą

pozycję do tego aby móc przekonać zarząd hoteli do oferowania gościom lokalnych produktów

zamiast importowanych z innych regionów lub krajów.

Dotacje i dobroczynność

Sposobem na stymulowanie projektów i programów zrównoważonego rozwoju są też dotacje i

dobroczynność, które mogą mieć formę wpłat gotówkowych lub w naturze, np. w formie pracy

wykonanej przez personel touroperatora.

Komunikując o tych działaniach Waszym klientom, motywujecie ich do wnoszenia ich własnego

wkładu na rzecz zrównoważonego rozwoju. Jeśli zorganizujecie dla nich prezentację lub wizytę

związaną z realizacją lokalnego projektu na rzecz ochrony środowiska lub obiektu dziedzictwa

kulturowego, turyści będą jeszcze bardziej zmotywowani i usatysfakcjonowani. Inną opcją jest

opracowanie własnego projektu, lub zgłoszenie udziału w programie związanym z ochroną

środowiska, np. w akcji sadzenia drzew, zalesiania terenów i zaapelowanie do klientów o wsparcie

np. w formie dobrowolnych wpłat.

91

9.3 Ośrodki sportów zimowych

W kilku ostatnich dekadach popularność sportów zimowych w obszarach górskich ogromnie

wzrosła. Sporty zimowe mają wpływ głównie na środowisko naturalne, ale wpływają też na

społeczno-ekonomiczne uwarunkowania regionów górskich.

Uwarunkowania społeczno-ekonomiczne

Sporty zimowe są źródłem dochodu w wielu górskich regionach. Zapewniają sezonowe

zatrudnienie dla lokalnych mieszkańców w hotelach, restauracjach, transporcie i innych usługach

związanych z rekreacją (nauka jazdy na nartach, obsługa na stokach, przewodnicy, itp.). Dzięki

temu wielu młodych ludzi znajduje zatrudnienie i nie musi wyjeżdżać w poszukiwaniu pracy.

Ogromny napływ turystów sezonie zimowym pozytywnie wpływa na rozwój ekonomiczny. Wiele

lokalnych miejscowości narciarskich intensywnie rozwija się i z małych rekreacyjnych miejscowości

stają się stopniowo dużymi ośrodkami sportów zimowych. Sprzyja temu obecny trend posiadania

domu/apartamentu w miejscowości rekreacyjnej.

Efekty środowiskowe

Turystyka związana ze sportami zimowymi wpływa na środowisko naturalne na wiele sposobów.

Infrastruktura niezbędna do uprawiania sportów zimowych (hotele, drogi, wyciągi narciarskie,

nartostrady) przyczynia się do degradacji lokalnego środowiska naturalnego w wyniku

prowadzonej wycinki drzew, która z kolei powoduje erozję i obsuwanie się ziemi, zachodzą też

niekorzystne zmiany w procesach wegetacyjnych i kurczą się tereny dla dziko żyjących zwierząt.

Intensywne uprawianie narciarstwa, snowboardingu i biegów narciarskich pozostawia

nieodwracalne ślady na szlakach narciarskich , a skutery śnieżne, ratraki i helikoptery, które

dowożą narciarzy na nieprzetarte szlaki emitują spaliny i swoim hałasem płoszą dziką zwierzynę.

Aby zrekompensować brak śniegu i przedłużyć sezon narciarski stosuje się sztuczne naśnieżanie,

które powoduje wiele negatywnych konsekwencji dla środowiska: jest bardzo energochłonne,

zużywa dużo wody z chemicznymi dodatkami, zanieczyszczającymi środowisko, powoduje hałas i

nieprzyjemny zapach z powodu pracy silników spalinowych.

Globalne ocieplenie

W XX wieku średnia temperatura na ziemi wzrosła o 1 stopień. Proces globalnego ocieplenia

przyspieszył na przestrzeni ostatnich lat. Przewiduje się, że największy wzrost temperatury nastąpi

na terenach górskich na północnej półkuli, szczególnie w Alpach. W związku z tym można

przypuszczać, że ośrodki narciarskie znajdujące się na wysokości poniżej 1200m n.p.m. przestaną

nimi być w ciągu 50 lat. Wówczas uprawianie narciarstwa będzie możliwe tylko na stokach

znajdujących się większej wysokości, a sezon narciarski będzie znacznie krótszy. Jest oczywiste, że

będzie to miało ogromny wpływ na branżę turystyczną.

Wiele ośrodków narciarskich podjęło już środki dla ochrony środowiska naturalnego – do

naśnieżania stoków nie używa się już chemikaliów i silników spalinowych, ogranicza się ruch

samochodowy w ośrodkach i jednocześnie umożliwia bezpłatne korzystanie lokalnej komunikacji,

drzewo transportuje się w górach w sposób zapobiegający niszczeniu warstw gleby i roślinności.

Promocja alternatywnych sportów zimowych

Niżej położone ośrodki narciarskie, tak jak na przykład w Austrii, będą mogły dalej rozwijać się,

jeżeli stworzy się alternatywną ofertę możliwości rekreacyjnych, takich jak trasy dla nart

92

biegowych, lodowiska dla łyżwiarzy, bojery oraz obserwacja dzikiego ptactwa i zwierzyny. Taka

strategia pozwoli też rozładować tłok w wyżej położonych kurortach.

9.4 Turystyka miejska

Dla niektórych miast turystyka jest istotnym źródłem przychodów. Poza tym rosnąca ilość dni

wolnych od pracy sprzyja krótkim wypadom turystycznym. Popularyzowanie aktywnej i kulturalnej

turystyki wśród seniorów, rosnąca liczba tanich przewoźników spowodowały wzrost

zainteresowania tzw. „City tours”.

Skutki ekonomiczne, społeczne i kulturowe

Turystyka jest głównym źródłem dochodu dla dużych miast o bogatej tradycji kulturalnej.

Dochody z turystki pozwalają na finansowanie konserwacji i przebudowy starych dzielnic aby

przywrócić im dawną świetność. W zlikwidowanych biurach i fabrykach powstają atrakcyjne sklepy,

a zakorkowane niegdyś ulice zamieniają się w ciągi dla pieszych z bogatą ofertą handlową, co w

efekcie stwarza atrakcyjny obraz miasta i zachęca turystów do zwiedzania.

Mieszkańcy miast korzystają z możliwości zatrudnienia i ekonomicznego wzrostu. W krajach

mniej rozwiniętych, turystyka przynosi korzyści, jeżeli w ślad za jej rozwojem idą inwestycje w

infrastrukturę, np. w transport lub system gospodarowania odpadami.

Kulturowe dziedzictwo miast koncentruje się zazwyczaj w ich centrach i może zdominować inne

rodzaje działalności gospodarczej, zamieniając te części miast w turystyczne enklawy. Można tego

uniknąć uwzględniając w planowaniu rozwoju miasta możliwości budowy hoteli, muzeów i

pozostałej infrastruktury dla turystyki również poza obszarem tradycyjnej, starej części miasta.

Koncentrowanie się głównie na dochodach z turystyki jest ryzykowne dla miast. Rynek

turystyczny jest bardzo podatny na zmiany popytu i jest bardzo wrażliwy na różnego rodzaju

incydenty. Na przykład atak bombowy może spowodować, że ruch turystyczny skieruje się do

innej destynacji na wiele lat.

Koszt usług publicznych, takich jak np. usuwanie odpadów, sprzątanie ulic rośnie wraz z liczbą

turystów. Silny rozwój turystyki powoduje wzrost cen nieruchomości, rosną także koszty życia.

Skutki środowiskowe

Duża liczba turystów może być zagrożeniem dla dziedzictwa miejskiego. Zmiany temperatury,

zmiany poziomu wilgotności mogą spowodować niszczenie zabytków i eksponatów w muzeach.

Procesy te są nieodwracalne i często sprawiają, że konieczne staje się ograniczenie liczby

zwiedzających. Rozwój turystyki miejskiej wymaga stworzenia odpowiedniej infrastruktury

komunikacyjnej, a ta z kolei ma szkodliwy wpływ na miejskie tereny zielone. Ponadto, ruch

turystyczny do i z centrum miasta (np. autobusy) może spowodować przeciążenia ruchu i

zanieczyszczania powietrza.

Zakwaterowanie turystów wymaga zapewnienia odpowiedniej bazy noclegowej w zabytkowych

centrach miast. Często autentyczne budynki zastępuje się nowoczesnymi hotelami. Lokalni

mieszkańcy mogą skarżyć się na uciążliwości związane z hałasem (klimatyzacja), zwiększonym

ruchem ulicznym i spalinami oraz odpadami. Dobrze jest też przesunąć organizację różnych

93

atrakcji turystycznych i masowych imprez poza zabytkowe centrum, do innych, mniej znanych

zakątków miasta lub regionu. Wielu turystów chętnie odkrywa mniej znane okolice. Wygodny

system transportu publicznego zapewni turystom dogodną komunikację do i z centrów miast.

Spotkania z mieszkańcami miast to kolejna turystyczna opcja, zgodna z obecnym trendem wśród

turystów do nawiązywania kontaktu z miejscową ludnością. Artyści, rzemieślnicy, kupcy mogą

informować gości o historii miasta, o aspektach społecznych i politycznych, ochronie środowiska

itp. Wycieczki tematyczne pozwalają wyróżnić poszczególne elementy miasta i jego okoliczne

regiony. Na przykład Rio de Janeiro oferuje wycieczki do slumsów, gdzie młodzi ludzie – lokalni

mieszkańcy - są zatrudniani do oprowadzania turystów.

Ciekawą alternatywą dla tradycyjnego zwiedzania są różne rodzaje dziedzictwa niematerialnego,

takie jak festiwale, plenery artystyczne, sezonowe i poza sezonowe imprezy sportowe, parady,

widowiska, jarmarki lub wycieczki, w trakcie których zwiedzający mogą obejrzeć proces produkcji i

degustować produkty lub kulinarne specjały. Miasto może też stworzyć możliwości

proekologicznego zwiedzania, wg tzw. „zielonych map”, wytyczających szlak turystyczny wiodący

trasami rowerowymi i obejmujący parki i ogrody, galerie, sklepy i restauracje

Coraz więcej miast oferuje karnety miejskie dające rabaty na niektóre usługi turystyczne, np.

transport publiczny i zwiedzanie muzeów..


9. Destynacje


Raportowane

Obligatoryjne

Wybór destynacji

9.1 Zrównoważone destynacje

Aspekty zrównoważonego rozwoju są brane pod uwagę w procesie wyboru nowych destynacji turystycznych (np. obszary wolne od ruchu samochodowego, zrównoważonego planowanie w miejscowości, istniejąca odpowiednia infrastruktura gospodarki odpadami oraz zaangażowanie społeczności).

9.2 Nie zrównoważone destynacje

Destynacje, w których turystyka prowadzi do lokalnych strukturalnych negatywnych skutków w zakresie różnorodności biologicznej, gospodarki odpadami; kanalizacji; przestrzegania praw człowieka oraz dostępności opieki zdrowotnej, wody, energii i żywności nie są wybierane jako destynacje turystyczne (chyba zaangażowanie przedsiębiorstwa zrównoważy te negatywne skutki).

9.3 Dostęp do destynacji

Przy wyborze nowych destynacji brane są pod uwagę zrównoważone środki transportu.

9.4 Międzynarodowe sankcje

Przedsiębiorstwo stosuje się do sankcji nałożonych na turystyczne destynacje przez ONZ lub Unię Europejską

94

Lokalna polityka i inicjatywy

9.5 Zgodność z lokalnym planem zagospodarowania

Działalność przedsiębiorstwa jest zgodna z lokalnym planem zagospodarowania przestrzennego, przepisami dotyczącymi obszarów chronionych i ochrony obiektów dziedzictwa kulturowego oraz ze strategią zarządzania destynacją realizowaną przez władz lokalne, regionalne i krajowe.

9.6 Lokalna gospodarka

Przedsiębiorstwo wspiera inicjatywy, które poprawiają relacje między bazą noclegową i lokalnymi producentami, m.in. producentami i dystrybutorami lokalnych produktów żywnościowych, upominków itp. (np. inicjatywy na rzecz poprawy poziomu jakości, logistyki, transportu).

9.7

Wpływ na lokalną politykę

. Zgodność z lokalnym planem zagospodarowania

9.8

Wsparcie dla ochrony różnorodności biologicznej

Przedsiębiorstwo wspiera ochronę różnorodności biologicznej, w tym obszarów chronionych i obszarów o dużej różnorodności biologicznej, poprzez, np. wkład finansowy, wsparcie polityczne i uwzględnienie kwestii ochrony środowiska w ofertach produktów.

9.9 Zabronione pamiątki

Przedsiębiorstwo i jego bezpośredni dostawcy usług nie promują pamiątek, które zawierają lub są wykonane z zagrożonych gatunków flory i fauny, zgodnie z konwencją CITES i "Czerwoną listą" IUCN lub stanowią historyczne znaleziska archeologiczne (z wyjątkiem przypadków dopuszczonych przez prawo).

95

10. Komunikacja z klientem i ochrona konsumentów

Efektywna komunikacja z klientami jest niezbędna przed, w trakcie i po wakacjach. To ważny

instrument do podniesienia poziomu ogólnej świadomości konsumentów na temat na

zrównoważonego rozwoju i promowania bardziej odpowiedzialnych wyborów wśród klientów.

Rzetelne informacje dotyczące destynacji i oferowanych produktów turystycznych będą spełniać

oczekiwania klientów, pozwolą uniknąć rozczarowania i zwiększą jakość wakacyjnych wrażeń.

Ponadto biura podróży mają obowiązek informowania swoich klientów w zakresie zagrożenia dla

zdrowia i bezpieczeństwa w destynacji oraz jak ich unikać.

10.1 Zmiany w świadomości i w zachowaniu konsumentów

Wybory i zachowania klientów wpływają na zrównoważony charakter produktu turystycznego. To

odnosi się do wyboru środków transportu, hoteli i typu wycieczek, które turyści rezerwują, ale

również, i do tego w jaki sposób pozbywają się śmieci, od produktów, które kupują i żywności,

którą jedzą. Często klienci nie są w pełni świadomi negatywnych skutków swoich wakacji,

zwłaszcza w przypadku, gdy te skutki są widoczne dopiero w dłuższym okresie czasu lub nie są w

pełni świadomi szerszych, środowiskowych i społecznych, oddziaływań związanych z ich pobytem

w danej destynacji. Dlatego to właśnie na touroperatorach i biurach podróży spoczywa

odpowiedzialność, aby klienci byli świadomi konsekwencji swoich wyborów i tego, w jaki sposób

mogą przyczynić się do bardziej zrównoważonego rozwoju destynacji.

Świadomość konsumentów

Najnowsze badania wykazały silną i rosnącą świadomość międzynarodowych klientów związaną

ze zrównoważonym podróżowaniem:

Dwie trzecie brytyjskich turystów uważa, że jest ważne, aby touroperatorzy rozwijali i

oferowali produkty turystyczne o możliwie najniższej szkodliwości dla środowiska

naturalnego.

70% Niemców uważa czyste i nienaruszone środowisko naturalne za niezbędny warunek

przy wyborze destynacji.

50% Niemców wybrałoby hotel z certyfikatem zrównoważonego rozwoju, jeśli inne istotne

elementy, takie jak cena i komfort, są takie same.

Większość z turystów z USA (57%), Australii (62%) i Wielkiej Brytanii(74%) dałoby

pierwszeństwo hotelom, które zatrudniają pracowników lokalnych, a nawet większy

procent turystów z każdego z tych krajów oczekuje, że wybrane hotele "gwarantują dobre

warunki płacy i pracy dla zatrudnionych pracowników."

82% holenderskich klientów pozytywnie oceniłoby, gdyby informacje na temat

zrównoważonego rozwoju w turystyce były częścią informacji zawartych w broszurach i

katalogach turystycznych.

96

Badania te pokazują, że większość klientów zdaje sobie sprawę ze znaczenia zrównoważonego

rozwoju w turystyce i oczekuje od firm turystycznych działania zgodnie z zasadami

zrównoważonego rozwoju i zapewnienia im odpowiednich informacji i doradztwa, aby dokonywali

właściwych wyborów. Szczegółowy przegląd badań można znaleźć na platformie internetowej

Travelife.

Nie wszyscy konsumenci wykazują ten sam poziom świadomości zrównoważonego rozwoju i

zaangażowania. W przybliżeniu można ich podzielić na mniej więcej 3 równe grupy:

1. Prawdziwi Zieloni (także grupa LOHAS, Lifestyles of Health and Sustainability): najbardziej

oddani sprawie, wykształceni, o wysokich dochodach, gotowi do działania. Reagują

negatywnie w przypadku produktów, które nie są zrównoważone (USA 30%, Niemcy 40%,

Japonia 15%).

2. Początkujący: wykazują pozytywne i negatywne nastawienie, łatwo wpłynąć na ich

zachowanie, "nie chcą czynić zła". Będą reagować pozytywnie, jeśli będą odpowiednio

poinformowani i nie spowoduje to żadnych negatywnych, osobistych konsekwencji.

3. Hedoniści: nie poczuwają się do indywidualnej odpowiedzialności. Uważają, że jednostka

nie jest w stanie przyczynić się do poprawy sytuacji społecznej i środowiskowej.

Każda z tych grup wymaga innego podejścia i stylu komunikacji podczas sprzedaży produktu.

Jednak, większość grup docelowych ma mieszany skład i najlepiej jest przyjąć uniwersalne

podejście i stosować argumenty, które zadziałają na wszystkie trzy grupy.

Strategie komunikacyjne

Komunikacja jest procesem dwukierunkowym, w którym komunikat wysłany przez nadawcę

powinien być interpretowany w ten sam sposób przez odbiorcę. Różne rodzaje odbiorców (grupy

docelowe), potrzebują zatem różnych komunikatów i strategii komunikacji. Niektóre cechy

skutecznej komunikacji to:

Klarowność: powinno być jasne dla nadawcy co jest celem komunikatu.

Kompletność: wysłana informacja powinna być wyczerpująca, może być poparta faktami i

obserwacjami.

Opinia zwrotna: to czy komunikat wysłany przez nadawcę jest rozumiany w ten sam

sposób co przez odbiorcę. Można to ocenić po otrzymaniu zwrotnego komentarza.

Zmiana zachowań klientów odbywa się wg zasad modelu AIDA:

Attention (uwaga) zwrócenie uwagi klienta, obserwacja i zrozumienie problemu

(budowanie świadomości klienta)

Interest (zainteresowanie) wzbudzenie zainteresowania klienta udziałem

w rozwiązaniu problemu

Desire (pożądanie) wzbudzenie chęci u klienta do skorzystania

z alternatywnej propozycji

Action (działanie) przekonanie klienta, że alternatywna propozycja jest atrakcyjna

97

Ponieważ podczas wakacji klienci chcą uciec od swoich codziennych trosk i obowiązków, ważne

jest, aby dobrze wybrać styl i moment komunikacji. Jednocześnie jednak, duży procent turystów

zdaje sobie sprawę z potencjalnych negatywnych skutków środowiskowych i będą oni wdzięczni

za informacje typu: "jak nie szkodzić."

W związku z tym, klienci powinni otrzymywać informacje w formie krótkich komunikatów, które

wywołują poczucie zobowiązania bez prowokowania poczucia winy. Pozytywny język komunikatu

powinien przyczynić się do preferowania przez klientów alternatywnych, zrównoważonych

produktów. Gdy klienci są zainspirowani ideą zrównoważonej turystyki, najlepsze efekty daje

prezentacja alternatywnych, zrównoważonych ofert i porównanie ich z innymi pod względem

jakości, innowacyjności produktu i nowych doświadczeń. W podsumowaniu przeprowadzonej

rozmowy, można wskazać, jak zrównoważony charakter produktu przekłada się bezpośrednio na

korzyści dla klienta. Następnie trzeba też poinformować klientów, że ich wybory przyczyniają się

również do ochrony środowiska i zachowania lokalnej kultury i tradycji

Cecha zrównoważonego

rozwoju Jak o tym opowiedzieć

Wniesienie wkładu w rozwój

ubogich obszarów miejskich

Odwiedź lokalne społeczności, odkryj nieznane miejsca,

nawiąż kontakt z miejscowymi ludźmi, dowiedz się o ich

kulturze i dawnych tradycjach, doświadcz miejscowego

stylu życia.

Podtrzymanie lokalnej kultury i

tradycji

Ponadczasowe tradycje. Kulturowa różnorodność.

Niepowtarzalne doświadczenia.

Lokalne produkty Oryginalne , autentyczne rzemiosło, pamiątki, unikalne,

smaki/składniki,

Lokalne produkty żywnościowe Organiczne, ekologiczne, naturalne, zdrowa żywność.

Właściwe planowanie

Czyste środowisko naturalne, spokój, relaksująca

atmosfera, harmonia z naturą, obszar wolny od ruchu

samochodowego

Biodywersyfikacja

Odkryj nieznane/ unikalne gatunki. Poznaj naturalne

siedliska. Dziewicze lasy. Nieodkryta, nienaruszona

przyroda.

Hotele przyjazne dla środowiska Nowoczesne technologie zapewniające komfort przez cały

pobyt.

Używanie takich określeń, jak "autentyczny", "tradycyjny" i "naturalny" nie wzbudza w turyście

poczucia moralnego obowiązku i w ten sposób łatwiej jest trafić do świadomości nie tylko

Zielonych, ale i do hedonistycznie nastawionych grup docelowych. Dla większości turystów,

świadomość, że nie szkodzą, lecz nawet przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju turystyki,

zwiększa jakość ich wakacyjnych doznań. Badania pokazują, że większość klientów, dzięki takim

doznaniom, jest skłonna zapłacić 5-10% wyższą cenę za zrównoważone produkty wakacyjne.

98

Niemniej jednak, w zależności od rodzaju produktu, możecie nie chcieć stracić hedonistycznie

nastawionych, stałych grup klientów, którzy nie są skłonni płacić wyższej ceny za zrównoważone

produkty turystyczne. W tym przypadku, pod warunkiem, że Wasz komunikat będzie dobrze

sformułowany, zrównoważone produkty zapewnią Wam przewagę konkurencyjną, gdyż wpłyną

pozytywnie na postrzeganie podwyższonej wartości oferowanych przez Was produktów

turystycznych.

10.2 Komunikacja w czasie całego cyklu wakacyjnego

O zagadnieniach zrównoważonego rozwoju w turystyce można informować za pośrednictwem

różnych kanałów komunikacyjnych: publikacji, broszur, stron internetowych, załączników do

dokumentów podróży, prasy, filmów video na pokładzie samolotu, spotkań powitalnych po

przylocie grupy, ankiet po powrocie z urlopu, itp. Efektywność takich komunikatów zależy nie

tylko od jego treści i formy przystosowanej do grupy docelowej, do której jest skierowany. Ważny

jest również moment, w którym dociera do adresata: przed dokonaniem rezerwacji czy też tuż

przed wyjazdem, w trakcie pobytu lub po powrocie.

A. Przed rezerwacją

Odpowiedzialny marketing i promocja

W celu wzmocnienia siły przekazu komunikatu dotyczącego zrównoważonego produktu

turystycznego, touroperator powinien dołożyć wszelkich starań aby oferowane przez niego

pakiety wakacyjne były reklamowane w sposób odpowiedzialny. W wielu krajach obowiązują

surowe przepisy konsumenckie, dotyczące przekazów reklamowych i marketingowych. Reklamacje

dotyczące jakości, udogodnień i lokalizacji destynacji wakacyjnych są najczęstszą przyczyną skarg

klientów i ich niezadowolenia. Dlatego istotne jest, aby informacje o destynacji, produkcie lub

doświadczeniu touroperatora były poprawne i możliwe do zweryfikowania. Odnosi się to do

takich aspektów zrównoważonego rozwoju, jak: poszanowanie dla kultury i środowiska

naturalnego w destynacji oraz powstrzymanie się od komercyjnej presji do nadmiernego

reklamowania oferowanych destynacji jako idyllicznych rajów. Istotne jest, aby broszury, katalogi i

inne materiały komunikacyjne przedstawiały rzetelny obraz miejsca, ponieważ umożliwi to

klientom dokonanie wyboru zgodnie z ich potrzebami i zainteresowaniami.

Poprzez wprowadzenie przez touroperatora jednolitych zasad przekazywania informacji o

destynacjach i oferowanych produktach w bezpośrednich kontaktach z klientami, wszyscy

pracownicy sprzedaży będą przekazywać te same komunikaty i kluczowe informacje klientom.

Reakcje, oceny i wrażenia klientów pozwolą na regularną aktualizację zasad komunikacji.

Promowanie zrównoważonych wyborów

Za pośrednictwem materiałów promocyjnych i konsultacji indywidualnych, firmy turystyczne

mogą motywować klientów do zrównoważonych wyborów, informując ich np. o różnych

rozwiązaniach transportowych i ich skutkach dla środowiska, takich jak emisja dwutlenku węgla.

Certyfikowane obiekty noclegowe i wycieczki powinny być wyraźnie wskazane, aby przyciągnąć

pozytywną uwagę.

Kompensowanie emisji dwutlenku węgla, jeśli nie jest uwzględnione w cenie pakietu

turystycznego, może być oferowane w formie dobrowolnych opłat. Najlepiej żeby taka propozycja

była włączona do procedury rezerwacji i płatności. Alternatywnie, można polecać klientom

99

wiarygodny program kompensacji z tytułu emisji CO2 za pośrednictwem specjalnych ulotek i

broszur. To jednak jest mniej efektywny sposób, ponieważ wymaga dodatkowej aktywności

pracowników i agentów touroperatora oraz dodatkowej procedury płatności.

Ochrona konsumentów

Bezpieczne gromadzenie i przechowywanie prywatnych danych osobowych i finansowych jest

podstawą. W większości krajów obowiązują przepisy mające na celu zapewnienie prywatności i

bezpieczeństwa finansowego klientów. W wielu krajach (np. w UE) touroperatorzy i biura podróży

muszą uczestniczyć w systemie ubezpieczeń, gwarantujących bezpieczeństwo konsumentów i

zwrot kosztów na wypadek ogłoszenia upadłości przez touroperatora lub biuro podróży.

Komunikowanie strategii zrównoważonego rozwoju i podjętych działań

Ogólne informacje na temat zrównoważonej turystyki i zrównoważonej strategii firm

turystycznych powinny być przekazywane w sposób bardzo przystępny. Na przykład polityka

przedsiębiorstwa "w zakresie seksualnego wykorzystywania dzieci może być podana do

wiadomości za pomocą standardowego tekstu na stronie internetowej, w broszurach i innych

publikacjach. Ważne jest, aby informować nie tylko o przyjętej strategii, ale także o swoich

osiągnięciach.

B. Po dokonaniu rezerwacji i w trakcie pobytu w destynacji

Dokumenty podróży powinny zapewniać klientom szczegółowe informacje dotyczące kwestii

zrównoważonego rozwoju w destynacji, jak również aspektów zdrowia i bezpieczeństwa, takie jak:

Zachowania i praktyki związane z kulturą lokalną

Informacje o lokalnych (publicznych) środkach transportu.

Nielegalne pamiątki, w tym wwóz i wywóz zabytków historycznych i religijnych.

Lokalne restauracje, jedzenie i sklepy.

(Nie) zrównoważona żywność i gatunki ryb.

Polityka w zakresie seksualnego wykorzystywania dzieci.

Zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa oraz środki ostrożności.

Procedury awaryjne i osoby kontaktowe.

Lokalni przedstawiciele, piloci i przewodnicy mogą ustnie przekazywać istotne informacje

klientom i w ten sposób wywierać wpływ na ich decyzje. Dodatkowo, materiały informacyjne

mogą być wyłożone w hotelowym lobby i tez będą stanowiły ważne źródło informacji.

Kodeksy postępowania

Bezpośrednią i praktyczną drogą do wskazania turystom jak podróżować w sposób

zrównoważony jest opracowanie kodeksu postępowania, który przekłada strategię i cele

zrównoważonego rozwoju na rekomendowane działania, wybory i zachowania. Kodeksy

postępowania zazwyczaj odnoszą się do konkretnych aktywności lub destynacji, np. kodeksy

wspinaczki górskiej, obserwacji wielorybów, nurkowania lub kodeksy zwiedzania obszar ów

chronionych i obiektów dziedzictwa kulturowego. Travelife opracowuje coraz więcej takich

kodeksów we współpracy z organizacjami pozarządowymi, które zajmują się konkretnymi

dziedzinami, takimi jak: Fundacja Born Free, zajmująca się atrakcjami z udziałem dzikich zwierząt.

Najlepszym sposobem rozpowszechniania kodeksów zachowania w destynacji jest dołączanie ich

do dokumentów podróży klienta lub wręczanie bezpośrednio po przyjeździe do destynacji.

100

Kodeksy związane z aktywnością rekreacyjną mogą być przekazywane bezpośrednio przed

rozpoczęciem aktywności rekreacyjnej lub przez pilota grupy.

Lokalne wycieczki można wzbogacić dzięki informacjom o lokalnych mieszkańcach, środowisku

naturalnym i kulturowym. W destylacjach coraz popularniejsze stają się lokalne wycieczki

przyrodnicze lub pokazujące sposób życia lokalnych społeczności (np. wizyta na farmie Gambia is

Good, zwiedzanie plantacji, wiosek etnicznych – Rio Favela, impreza objazdowa w Brazylii.

Promując tego typu turystykę ‘alternatywną’ touroperatorzy i biura podróży podnoszą poziom

świadomości turystów na temat zrównoważonego rozwoju, bezpośrednio wspierają inicjatywy w

zakresie turystyki alternatywnej i pozytywnie przyczyniają się do rozwoju turystyki. Turyści z kolei,

po zakończeniu zwiedzania są bardziej chętni do wpłat na lokalne fundusze charytatywne lub na

wsparcie inicjatyw na rzecz zrównoważonego rozwoju, szczególnie wówczas gdy osobiście

zapoznali się z udanymi projektami, np. program sadzenia drzew, budowa infrastruktury czy

środowiskowe programy edukacyjne.

C. Po wakacjach

Aby podnieść jakość produktu turystycznego, warto zachęcać klientów do przekazania wrażeń i

opinii na temat spędzonych wakacji. Poziom satysfakcji można zmierzyć przy pomocy opinii

zawartych w ankietach lub odnieść się do ilości zgłoszonych skarg i reklamacji. Żeby

kontynuować proces doskonalenia jakości i zrównoważonego charakteru oferowanych produktów

turystycznych i monitorować efekty wdrażanych strategii, warto uwzględnić zagadnienia

zrównoważonego rozwoju w ankietach wypełnianych przez klientów. Pytania mogą dotyczyć

zaobserwowania jakichkolwiek negatywnych skutków społecznych lub środowiskowych

związanych ze zrealizowana imprezą turystyczna lub z destynacją , lub ilości i jakości informacji,

związanych ze zrównoważonym rozwojem, przekazanych przez pilotów i przewodników w trakcie

trwania imprezy. Zebrane komentarze będą stanowić podstawę do omówienia i wdrożenia

udoskonaleń w działaniach dostawców usług turystycznych, lokalnych agentów i władz.


10. Komunikacja z klientem i ochrona konsumentów


Raportowane

Obligatoryjne

Przed rezerwacją

10.1 Strategia kontaktów z klientem

Przedsiębiorstwo posiada strategię dotyczącą kontaktów z klientami, która jest realizowana przez doradców klienta.

10.2 Ochrona prywatności

Przedsiębiorstwo zapewnia ochronę prywatności klienta.

10.3 Reklama i komunikacja marketingowa

Reklama i komunikaty marketingowe są zgodne z obowiązującymi standardami oraz dobrowolnymi kodeksami postępowania i nie obiecują więcej niż firma rzeczywiście zapewnia.

10.4 Informacja o produkcie

Informacja o produkcie jest jasna, kompletna i dokładna w kontekście firmy i oferowanych przez nią produktów i usług, z uwzględnieniem kwestii zrównoważonego rozwoju.

101

10.5 Jakość informacji o destynacji

Informacje o destynacji, w tym aspekty zrównoważonego rozwoju, są kompletne i zgodne ze stanem faktycznym.

10.6 Poziom emisji CO2 i gazów cieplarnianych

Klienci są informowani o emisji CO2 i gazów cieplarnianych związanych z ofertą turystyczną przed dokonaniem rezerwacji aby mogli wziąć ten element pod uwagę przy podejmowaniu decyzji.

10.7 Zrównoważony transport

Klienci są informowani o środowiskowych skutkach różnych środków transportu umożliwiających dotarcie do destynacji ( w przypadku gdy transport nie jest zawarty w pakiecie). Klientom oferowane są alternatywne, zrównoważone środki transportu.

10.8 Transport na lotnisko

Klienci są informowani o zrównoważonych środkach transportu i zachęcani do skorzystania z nich w przypadku transportu do miejsca wylotu., np. specjalne połączenia w kooperacji z przedsiębiorstwami transportu publicznego typu: Kolej &Lot. W przypadku lotów krótkodystansowych klientom oferuje się alternatywne środki transportu.

10.9

Informacja o kompensacji z tyt. emisji CO2 i gazów cieplarnianych

Klienci są informowani o możliwości uwzględnienia opłaty kompensacyjnej z tyt. emisji CO2 i gazów cieplarnianych przez transport międzynarodowy w cenie pakietu.

10.10

Opłata kompensacyjna z tyt. emisji CO2 i gazów cieplarnianych jako opcja przy dokonywaniu rezerwacji

Opłata kompensacyjna z tyt. emisji CO2 i gazów cieplarnianych przez transport lotniczy jest ujęta jako dobrowolna opcja w formularzy rezerwacyjnym. Płatność jest przekazywana za pośrednictwem biura podróży.

10.11

Oznakowanie zrównoważonej bazy noclegowej i atrakcji turystycznych

(Certyfikowana) zrównoważona baza noclegowa, zrównoważone wycieczki, pakiety i opcje transportu są promowane przy pomocy logo i innych komunikatów. Są one rozpoznawalne przez klientów i prezentowane jako “lepsze” opcje.

10.12

Doradztwo w zakresie zrównoważonych ofert.

W ramach personalnego doradztwa, klient jest informowany o możliwych zrównoważonych alternatywach w zakresie miejsca zakwaterowania, oferowanych wycieczek, pakietów wakacyjnych i opcji transportu .

10.13 Zaangażowanie w zrównoważony rozwój

Konsumenci są w sposób klarowny informowani o uczestnictwie i/lub certyfikacji przedsiębiorstwa przez Travelife i przyjętych z tego tytułu zobowiązaniach i realizowanych działaniach.

Po dokonaniu rezerwacji i podczas wakacji

10.14 Informacja o destynacji

Klienci otrzymują informację o naturalnym środowisku, lokalnej kulturze I kulturowym dziedzictwie w miejscu pobytu wakacyjnego.

102

10.15

Informacja o kwestiach związanych ze zrównoważonym rozwojem

Konsumenci otrzymują informacje o kluczowych kwestiach związanych ze zrównoważonym rozwojem w destynacji oraz rekomendacje jak wnieść swój pozytywny wkład w zrównoważony rozwój destynacji ( np. ograniczenie zużycia zasobów naturalnych, ograniczenie odpadów, niekupowanie zakazanych pamiątek, przestrzeganie lokalnych obyczajów i strojów, wspieranie cennych inicjatyw).

10.16 Zdrowie i bezpieczeństwo

Klienci są informowani o występujących zagrożeniach dla zdrowia i środkach ostrożności związanych z ochroną zdrowia i bezpieczeństwem w destynacji.

10.17 Osoba do kontaktu w destynacji

W destynacji wyznaczona jest osoba do kontaktu i zawsze osiągalny numer telefonu jest udostępniony klientom na wypadek sytuacji kryzysowych.

10.18 Sytuacje kryzysowe

Opracowane są procedury i odpowiedni personel przeszkolony na wypadek wystąpienia sytuacji kryzysowych destynacji.

10.19

Kodeksy/ wskazówki zachowania podczas wycieczek I imprez

Uczestnicy wycieczek i atrakcji turystycznych na terenach chronionych otrzymują informacje i wytyczne dotyczące kodeksów zachowania podczas wycieczek i imprez w celu zminimalizowania negatywnych efektów środowiskowych i zmaksymalizowania zadowolenia turystów . Takie kodeksy i wytyczne są opracowywane we współpracy z organizacjami pożytku publicznego i zaangażowanymi społecznościami w zależności od rodzaju imprezy turystycznej i obejmują:

Atrakcje związane z oglądaniem zwierząt będących w niewoli

Atrakcje morskie (nurkowanie, obserwacja wielorybów, delfinów i żółwi)

Wędkarstwo sportowe

Zwiedzanie obiektów dziedzictwa kulturowego

Obserwacja dzikich zwierząt i zwiedzanie obszarów chronionych

Spotkania z narodową i lokalną kulturą i tradycją

Zwiedzanie obiektów chronionych ze względów historycznych lub kulturowych.

Takie kodeksy zachowania dla zwiedzających opisują jak należy się zachowywać w miejscu zwiedzania oraz określają podstawowe standardy organizacyjne , które organizator powinien spełniać. Sposób rozpowszechniania kodeksów zachowania dla turystów powinien opierać się na doświadczeniach z podobnych wycieczek i imprez oferowanych w innych destynacjach.

10.20 Wykorzystywanie seksualne

Klienci są informowani o handlowych, seksualnych i innych formach wykorzystywania i prześladowania występujących w destynacji , szczególnie w odniesieniu do dzieci i młodzieży.

103

10.21 Nielegalne pamiątki

Klienci są informowani o obowiązującym prawie w zakresie zakupu, sprzedaży, wywozu i przywozu zabytkowych przedmiotów historycznych i religijnych, pamiątek i artykułów wykonanych z chronionych w destynacji gatunków fauny i flory np. konwencja CITES).

10.22 Lokalne usługi i produkty żywnościowe

Klienci są zachęcani do odwiedzania lokalnych restauracji i sklepów.

10.23 Zrównoważone opcje transportu

Tam gdzie istnieją takie możliwości, klienci są informowani o zrównoważonych opcjach transportu w destynacji. Np. przez udostępnianie informacji na temat rozkładu jazdy lokalnego transportu publicznego.

10.24 Darowizny

Klienci są zachęcani do darowizn na rzecz lokalnych organizacji charytatywnych i inicjatyw na rzecz zrównoważonego rozwoju (np. ochrona środowiska, projekty kulturalne i społeczne).

Po wakacjach

10.25 Satysfakcja klienta

Satysfakcja klienta jest stale badana, a wyniki są brane pod uwagę w procesie doskonalenia produktów i ofert..

10.26 Zrównoważony rozwój i satysfakcja klienta

Zagadnienia zrównoważonego rozwoju są ściśle związane z badaniami satysfakcji klienta.

10.27 Skargi / reklamacje

.

Przedsiębiorstwo posiada jasne procedury załatwiania skarg i reklamacji klientów.

szkolenie travelife · 2014. 12. 17. · szkolenie travelife i narzędzia travelife są dostępne...

Documents