tanamedrove astrofizikisp zogierti problema
TRANSCRIPT
Tanamedrove astrofizikisP zogierTi problema
manZili mTvaremde - 384,403 km – 1.3 sinaTlis-wami. mzis radiusi – 696,000 km – 2.32 sinaTlis-wami. saSualo manZili mzemde 150,000,000 km – 8 sinaTlis-wuTi. Cveni mezobeli varskvlavebi (kentavris alfa da proqsima) daaxloebiT 4.3 sinaTlis-wliTaa daSorebuli.
gogi meliqiZe
erTerT uaxloesDgalaqtikamde (andromedes nislovaneba) daaxloebiT 2 milioni sinaTlis welia, xolo magelanis didi da mcire Rrublebamde Sesabamisad 169 da 210 aTasi sinaTlis weliwadia.
Cvens samyaroSi daaxloebiT 51010 galaqtikaa.
Soreul galaqtikebamde ki ramdenime miliardi sinaTlis welia.
irmis naxtomi, Cveni galaqtika:
daaxloebiT 108 – 109 varskvlavs moicavs.
centraluri birTvi daaxloebiT 10,000 sinaTlis-wlis zomisaa, xolo diskos diametri daaxloebiT 100,000 sinaTlis-welia.
mTvaris masa 7.3471025 gramia
dedamiwis masa 5.97361027 gramia.
iupiteris masa 1.89871030 gramia.
mzis masa 1.9891033 gramia.
mzis sistema
ra gansxvavebaa am ori homo sapiens-is Sexedulebebs Soris?
10 8.3 8.1
Gran Telescopio CANARIAS (GTC)
The South African Astronomical
Observatory (SAAO) Mauna Kea, Hawaii
albert ainStainis velis Teoria
qristesSobidan meore saukuneSi klaudius ptolomeusma SeimuSava samyaros modeli romelSiac dedamiwa samyaros centrSi iyo moTavsebuli. am modelis mixedviT dedamiwa aris uZravi, xolo mze, mTvare da planetebi moZraoben mis garSemo orbitebze, romelsac epiciklebi ewodeba.
gGTRgR 82
1
1 parseki = 3.262 sinaTlis weliwads
paralaqsi
kentavris proqsimas paralaqsia 0.77233 arcsec
paralaqsis dakvirveba pirvelad ganxorcielda 1838 wels frangi astronomisa da maTematikosis frederix vilhelm beselis mier
amerikelma astronommma edvin hablma (1889-1953) pirvelma daaskvna, rom Cven samyaroSi Cveni galaqtikis garda kidev bevri sxva galaqtika arsebobs. ufro metic, man SeamCnia, rom yvela ase Tu ise daSorebuli galaqtika Cvengan garbis da Tanac maTi siCqare damokidebulia manZilze: rac ufro Sorsaa Cvengan galaqtika, miT ufro swrafad garbis Cvengan.
wiTeli wanacvleba
obs
emobs
Z
c
v
cv
cvZ
1
/1
/1
weli
Hrv
hH 100
191 1077.9 hH
hablis kanoni:
hablis mudmiva km wm-1 mps-1
sruliad moulodneli damokidebuleba manZilsa da siCqares Soris.
hablis dro
75.055.0 h
arastacionaluri samyaro
2
2
3
8
a
kG
a
a
fridmanis gantoleba
a
a
r
vHHrvxarvxtar
;
2
2
3
8
a
kGH
roberTson-uolqeris metrika
22222
2
2222 sin
1 drdr
kr
drtadtds
Ria brtyeli Caketili
k = -1 k =0 k =1
didi afeTqeba
Tu k=0, maSin 3-2262
c m kg1088.18
3h
G
H
22
c
1Ha
kt
2
2
3
8
a
kGH
anu
31
sol
111
c Mpc1078.2 hMh hH 100
siCqare rogorc mosalodnelia jer izrdeba, mere cotaTi mcirdeba da Semdeg rCeba mudmivi.
moulodnelad aRmoCnda, rom andromedes galaqtikaSi varskvlavebis orbitaluri siCqare, galaqtikis gare sazRvrebis siaxloves sakmarisad swrafad ar mcirdeba.
mikro Savi xvreli
01.0005.0stars samyaroSi varskvlavebis saerTo masis SefasebiT:
Cveni galaqtikis centrSi unda iyos masiuri Savi xvreli
0
6103 MM
samyarosUwlovanebaa 13.7 miliardi weliwadi. Cveni samyaro Sedgeba: 4% barionebisagan, 23% civi bneli materiisgan da 73% bneli energiisagan. samyaro usasrulod gafarTovdeba.