Asansrler

Asansrler alma prensipleri ve konstrksiyon gerei, transport tekniinde kesikli alan transport makinalardr. Kesikli alan transport makinalar bir periyod (mesala bir gn) iinde devaml altrlmadan tama ve kaldrma ilerinde kullanlan makinalardr. Bu makinalar ilevleri yerine getirdikten sonra durur ve bir sonraki ilem tekrarlanana kadar almazlar.

Hzl kentlemenin getirdii arsa deerlerinin art dolaysyla yksek bina yapmna doan ihtiya asansr tekniinde gelime yolunda almalar yaplmasn tevik etmitir.

Modern yaplarn ykselmesi sonucu, hzl ve yksek teknolojinin kullanld asansrlere ihtiya artmtr.

Asansrler bir ok alanda kullanm alan bulunmaktadr. nsan tamaclnda kullanlan aralar iinde en yksek gvenlik katsaysna asansrler sahiptir.

1- Burj Dubai,Dubai 2-zgrlk Kulesi,NY,ABD 3- Taipei,Tayvan 4-anghay Dnya Finans Merkezi ,in 5-Petronas Kuleleri,Malezya 6-Sears Kulesi,Chicago, ABD, 7-Jin Mao Kulesi, in 8-Dnya Ticaret Merkezi,ABD(2001 ykld.) 9- Uluslarars Finans Merkezi Hong Kong 10- Empire State Binas,NY,ABD

Asansr belli seviyelerde hizmet veren sabit veya yatayla 150 fazla bir a oluturan raylar boyunca hareket eden bir kabine sahip olup, insanlarn, insan ve yklerin, kabine ulalabiliyorsa, yani bir kii kabine zorlanmadan girebiliyorsa ve kabinin iinde bulunan veya kabinin iindeki kiinin eriim mesafesinde yer alan kumandalarla tehiz edilmi ise sadece yklerin tanmasna ynelik bir tertibattr. (Asansr ynetmelii, Resmi Gazete 30.01.2007 tarih ve 26420 sayl)

Asansrler, genel olarak yk ve insanlar, hareketli bir kabin veya platformalr ile

gerekli teknik emniyet gzetilerek yapnn belli duraklarna tamaya yarayan kalsrma makinalar olarak tarif edilebilinir.

Yk ve insanlar, klavuz raylar arasnda hareketli kabin veya platformlar ile dey dorultuda yapnn belli duraklarna tamaya yararyan elektrikli aralar olarak tarif edebiliriz.

Asansrlerin tarihesi

Asansrlerin Tarihsel Geliimi

M.. 285-212 yllar arasnda yaam olan Archimedes tarafndan M..236 ylnda el ile alan basit bir vin eklinde, bugnk asansrlerin atas saylabilecek kaldrma makinas yapt tarihteki notlardan anlalmaktadr.

Yolcu tayan ilk asansr, Fransz Kral 15.Louis iin (1743) Versaille Sarayna yerletirilmitir. Bu asansr uan iskemle adyla anlmakta ve insan gcyle almaktayd.

ngilterede 1830-1835 yllar arasnda buhar makinasyla alan bir transmisyon milinden kayla hareket eden teagle ad verieln direkt hidrolik tahrikli yk asansrleri yaplmtr.

Asansrler uzun bir sre insanlarn dme korkusu nedeniyle kullanlmamtr. 1853 ylnda Otis dmeye kar emniyet dzeni olan ilk asansr kurmu ve seyirciler nnde bizzat halat kesmek suretiyle gvenliini ispatlamtr.

1855 ylnda da Otis, kendi buhar makinaasyla alan bir asansr yapmtr.

Modern anlamda ilk asansr 1857 ylnda New Yorkda bir imerkezinde Otis tarafndan tesis edilmitir.

1859 ylnda Fifth Avenue Hotel ilk asansr taklan otel nvann almtr.

Byk ehirlerde basnl su sebekesinin kurulmasndan dolay, hidrolik asansrlerin yapm hzlanmtr.

1867 ylnda Paris sergisinde ilk gvenli hidrolik asansr (ascenseur) tantlmtr.

1878 ylnda halatlar zerinde etkili ilk indirekt hidrolik asansr yapm ve yine ayn yl iinde hz reglatr, asansr parat dzeni gelitirlmitir.

1879 ylnda Otis firmas tarafndan ayn anda hareket eden drt birimden oluan ilk grup asansr bir binaya monte edilmitir.

Asansr tarihsel geliiminde nemli bir yeri olan Eiffel kulesindeki asansrdr.

1880 ylnda ilk kremayerli trmanan elektrikli asansr Siemens tarafndan bir binaya monte edilmitir.

1889 ylnda Otis, sonsuz vida mekanizmal ve halat tamburlu, elektrik motoru ilr direkt balantl asansr makinan yapmtr.

1894 ylnda ise ilk basma dmeli asansr yaplmtr.

1900 ylnda Fransz Bueren redktrsz asansr makinasn kurmutur.

1904 ylnda Otis firmas, redktrsz ve tahrik kasnakl asansr yerletirmitir.

1915 ylnda ise asasr mhendisleri hassas seviye dzeni uygulamlardr.

Gnmzde iletme gvenlii, kullanm kolayl bakmndan elektrik ve elektronik olarak ok byk ilerlemeler grlmtr. Bugn asansr hzlar 10m/sye ulam ve asansr kabinin kablo balants olmayan, kumandalarla elektro-manyetik olarak iletildii sistemler gelimitir.

Asansrlerin Snflandrlmas

nsan Asansr Yk Asansr Servis Asansr Maden Kuyusu Asansr Yatay Asansr

Kullanm amacna gre snflandrma

nsan asansr: nsanlarn tanmasnda kullanlan, kullanm rahatl ve kabin konforu salanm olan asansrlerdir. Snf I : Sadece insan tamak iin tasarlanm

asansrler,

Snf II : nsan tamak iin tasarlanm ama gerektiinde yk tanabilinen asansrle,

Snf III : Hastaneler ve bakm evleri dahil, salk- bakm amalar iin tasarlanm asanssrler,

Snf IV : Esas olarak yklerin, genellikle ahslar refakatinde tanmas iin kullanlan asansrler,

Snf V : Servis asansrleri,

Snf VI :zellikle youn trafii olan binalr iin tasarlanm asansrler (hzlar 2,5m/s ve daha fazla olan asansrler)

Yk asansrleri; Yk tamak iin tasarlanm baz tiplerinde insanlarn binmesine msaade edilen, baz tiplerinde insanlarn binmesine msaade edilmeyen , daha kk ve basit yapl asansrlerdir.

Servis asansrleri; bu asansrler max 1500 kg kadar yaplmaktadrlar. Genellikle salk kurulular ve lokantalarda kullanlmkatadr. Neme, korozyona kar dayankl olmas, kolay temizlenebilmesi, hijyenik yapda olmas istenen asansrlerdir. Bir insann smayaca boyutta olan asansrlerdir.

Maden kuyusu asansrleri; yerin derinliklerinde elde edilen kmr, maden filizi gibi maddelerin, dey dorultuda alm olan kuyu boyunca tanarak yeryzne karlmas amacyla yaplan, ayn zamanda personelinde tand byk tama kapasiteli, yksek hzl ve sade dzenli asansrlerdir. Maden kuyusu tama tesileri veya Koepe-Mekanizmas gibi adlar verilen sistemler, genel asansr tanm ve standartlar dnda tutulmutur.

Yatay Asasnsr(APM,Fnikler) ; Yatay asansrler havaalanlarnda,hastane gibi yerlerde kullanlan Otomatik nsan Tama (Automated People Movers) olarak

isimlendirilen sistemlerdir. Yatay

asansrler, rayl yollar zerinde monte edilmi, tek veya birka tama biriminden oluan otomatik srcsz tama sistemlerdir.

Tahrik Sistemine Gre Snflandrma

Kremayerli

Asansr

Direkt Tahrikli

Merkezden

Tek Pistonlu

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

ndirekt Tahrikli

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

KarArlktan Tahrikli

Halatl Asansr Paternoster

Asansr

Kremayerli

Asansr Hdrolik Asansr

Tamburlu

Tahrik Kasnakl

Redktrsz

Redktrl

Vidal Asansr

Sabit Mknatsl

Lineer Motorlu

Direkt Tahrikli

Merkezden

Tek Pistonlu

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

ndirekt Tahrikli

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

KarArlktan Tahrikli

Halatl Asansr Paternoster

Asansr Hdrolik Asansr

Tamburlu

Tahrik Kasnakl

Redktrsz

Redktrl

Vidal Asansr

Sabit Mknatsl

Lineer Motorlu

Halatl Asansr Paternoster

Asansr

Kremayerli

Asansr Hdrolik Asansr

Tamburlu

Tahrik Kasnakl

Redktrsz

Redktrl

Vidal Asansr

Sabit Mknatsl

Lineer Motorlu

Direkt Tahrikli

Merkezden

Tek Pistonlu

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

ndirekt Tahrikli

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

KarArlktan Tahrikli

Halatl Asansr Paternoster

Asansr Hdrolik Asansr

Tamburlu

Tahrik Kasnakl

Redktrsz

Redktrl

Vidal Asansr

Sabit Mknatsl

Lineer Motorlu

Halatl Asansr Paternoster

Asansr

Kremayerli

Asansr Hdrolik Asansr

Tamburlu

Tahrik Kasnakl

Redktrsz

Redktrl

Vidal Asansr

Sabit Mknatsl

Lineer Motorlu

Direkt Tahrikli

Merkezden

Tek Pistonlu

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

ndirekt Tahrikli

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

Halatl Asansr Paternoster

Asansr

Kremayerli

Asansr Hdrolik Asansr

Tamburlu

Tahrik Kasnakl

Redktrsz

Redktrl

Vidal Asansr

Sabit Mknatsl

Lineer Motorlu

Direkt Tahrikli

Merkezden

Tek Pistonlu

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

ndirekt Tahrikli

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

Halatl Asansr Paternoster

Asansr

Kremayerli

Asansr Hdrolik Asansr

Tamburlu

Tahrik Kasnakl

Redktrsz

Redktrl

Vidal Asansr

Sabit Mknatsl

Lineer Motorlu

Direkt Tahrikli

Merkezden

Tek Pistonlu

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

ndirekt Tahrikli

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

Halatl Asansr Paternoster

Asansr

Kremayerli

Asansr Hdrolik Asansr

Tamburlu

Tahrik Kasnakl

Redktrsz

Redktrl

Vidal Asansr

Sabit Mknatsl

Lineer Motorlu

Direkt Tahrikli

Merkezden

Tek Pistonlu

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

ndirekt Tahrikli

Yandan

Tek Pistonlu

Yandan ift Pistonlu

Halatl Asansr Sistemleri; bunlar konvansiyonel asansr tesisleridir. Katlar arasndaki insan ve yk tamacl halatl donanmlar ile salanmaktadr. Ksa mesafeli ve dk kapasiteli tesislerde

tamburlu vin mekanizmasndan yararlanlr.

Tama yksekliinin artt binalarda ise srtnme bandan yararlanan tahrik kasnakl sistemler kullanlr.

2 m/s altndaki alma hzlarda redktrl alternatif akml asansr sistemleri kullanlr.

2m/s stndeki hzlarda ise redktrsz doru akm motorlu tasarmlar kullanlr.

Sabit mknatsl motorlu asansr, daima mknatstan olumu bir rotor ve sargl bir statordan oluan motorda, stator senkron makinadaki gibi olup, rotorunda sergi yerine daimi mknatsl malzemeler bulunmaktadr.

Lineer motorlu asansr; lineer motor teknolojisinin asansr tahrine uygulanmasdr. alma prensibi olarak, lineer motor dorudan asansr kabinine monte edilir, fakat uygulamada karlalan gl manyetik yaratmas ve grlt gibi sebepler nedeniyle tercih edilmez.

Paternoster, birbirine arka arkaya bal kabinler srekli hareket halinde iken binilip/ inilerek kullanlan asansrlerdir.Hz en fazla 0,3m/s dir. Gnmzde yerini grup kontrollu asansr sistemine brakmtr.

Hidrolik Asansrler; tahrik yeteneinin hidrolik pompa nitesi tarafndan saland asansrlerdir.Hidrolik yann bir pompa ile kaldrma pistonlarna iletildii ve kabinin direkt veya indirekt olarak pistonlar ile hareket ettirildii sistemlerdir.Hidrolik asansrler hem yolcu hemde yk tamak iin kullanlrlar.Hidrolik asansrler genelde dk katl binalarda kullanlrlar.

Kremayerli Asansrler; Kremayerli asansrler ise, daha ok inaat ilerinde d cephe ile ilgili almalar iin kullanlmaktadr. Kremayerli ksm istenildii boyda ayarlandndan, inaaat ykseklii arttka asansrn seyir mesafesi ayarlanabilmektedir.

Vidal Asansrler; Bir vidal mil aracl ile krikoya benzer ekilde, kabinin hareketinin saland kk kaldrma ykseklikleri ve dk hzlarda alan asansrlerdir. Vidal mildeki otoblokajdan dolay, kabinin aa dme tehlikesi yoktur.

Konstrksiyonuna Gre Snflandrma

kiz Asansr

Makine Dairesi

Asansr

Makine Daireli

Asansr

ift Katl Asansr

Panoramik

Asansr

Engelli Asansr

tfaiyeci Asansr

Eimli (Trmanan)

Merdiven Asansr

Patlamaya Dayankl

Gemi Asansr

Uzay Asansr

Kar Arlksz

Depreme Dayankl

Ev Tipi

Gemi Asansr

Uzay Asansr

Kar Arlksz

Depreme Dayankl

Ev Tipi

Makine daireli asansr; asansr tahrik makinas ve dier donanmlarnn asansr boluunun stnde veya altnda ayrlm zel bir mekanda bulunduu asansr eididir. Halatla tahrik edilen konvansiyonel sistemlerinin byk ounluu bu tarzdadr. Baz hallerde makine dairesine ilave olarak saptrma makarasnn ve dier baz donanmlarnn bulunduu makara odas da kullanlr.

Makine dairesiz asansrler; tahrik mekanizmas asansr boluuna monte edilir. Yksek kapasiteli asansrlerde ok katl maaza ve alveri merkezlerinde, eitim, kltr ve salk kurulular iin ideal bir zm sunmaktadr.

kiz asansr; bina trafiini karlamak iin ayn asansr kuyusu iinde iki asansrn alt dzendir.Her makine ayr ayr tahrik edilmekte ve her ikiside zel halatlama yaplmaktadr.Kabinlerin hareketleri birbiryle egdml olmas iin zel bir kontrol algoritmas kullanlr.

ift katl asansr; zellikle yksek katl binalarda karlalan youn insan trafiini karlamak iin kullanlmakta olan asansrdr. st ste iki kabinin bulunduu bylece tama kapasitesinin arttran bir dizayndr. ift katl asansrn alt kat tek numaralara, st kat ise ift numaralara yolcu tamaktadr.

Engelli asansr; kamuya ak binalarda yararlanmak isteyen deiik gruplardaki engellilerin, binadan gerekli hizmeti alabilmesi tasarlanm olan asansrlerdir. Temel zellikleri, tekerlekli sandalyeli bir kiinin iine manevra yapabilecei bir kabin ve butonlarn eriebilecei ykseklikte olmas, grme engelliler iin kabartma yazlarn bulunmasdr. Bunun dnd ayine engelli asansr grubunda yer alan mobil tayc ve ve hidrolik platformlar bulunmaktadr.

Merdivan asansr, yal veya yreme engellilerin

kapal veya ak mekanlarda

mersivenlerden

kolaylkla inip kmasna yardmc olan asansrlerdir.

Patlamay adayankl asansr, patlama riski olan mekanlarda alacak asansrlerbu grupta yer yer almaktadr. Dier asansrlerden farklar, asansr aksamlarnn s kaynandan, elektrik kvlcmndan ve mekanik kvlcmdan arndrlm olmasdr.

tfaiyeci asansr, konut dnda kullanlan ve ykseklii 51,50 mden daha fazla oaln binalarda acil durumlarda kullanlan asansrdr. tfaiyeci asansrleri, kullanm dorudan bina sndrme ve kurtarma ekiplerinin veya itfaiyenin denetimi altnda olan ve ek korunum uygulanm zel asansrdr.Kuyuklar alev almaz malzemeden olmal ve yerel ynetmeliklerde belirtilen yangna dayankl zelliklere sahp olmaldr.

Eimli (Trmanan)asansr; insan ve yk atmaclnda kullanlacak asansrlerin 900 farkl konumda altrld asansr tesisleridir. Eimli binalarda, ak alanda dik yamalarda kullanlan eimli asansrlerde konvansiyonel asansrlere oranla daha fazla alan ve zel donanm gerekmektedir.

Gemi asansrleri, ak denizde seyreden her eit gemide insan ve yklerin tanmasnda kullanlmak zere zel olarak tasarlanm asansrlerdir. Temel farkll tesis edildikleri asansr boluunun deniz artlarna dayankl olmasdr. Bunun dnda uak gemileirnde ve helikopterlerin gverteye hangarlardan tanmasnda ve mhimmatlarn cephenelikten tanmasnda kullanlan platform tarznda asansrler de mevcuttur.

Kuyusuz (ev tipi) asansrler,zellikle mstakil evlerde kullanlan bu tipasansrn en nemli zellii ev iinde bir asansr kuyusuna ihtiya duymamas ve almas iin gerekli aksamlarnn grnr yerde olmasdr. Hem gvenlik hemde mimari kayg ile gelitirlmi bir asansrdr.

Depreme dayankl asansrler; etkili sismik hareketliliin olduu blgelerdeki binalarda kullanlmak zere dizayn edilen asansrlerdir. Bu asansrlerin deprem annda bina iinde bulunanlar tahliye edebilmesi iin deprem dalgalarna dayankl olmas istenmektedir. Bunun iin gerek asansr aksamlarnda gerekse asnasr kuyusunda zel tedbirler ve sensrler bulunmaktadr.

Uzay asansr; Gnmzde uzayla ilgili tm almalarda ve tamaclkta kullanlan aralar roketlerdir. 1960lardan sonra ikinic bir alternatif olarak uzay

asnasr dnlmeye balanmtr. Temel dnce dnya yzeyinden 35800 km ykseklikte bulunan jeosantrik yrnge tesine bir halat asmaktr. u an ki planlar 50 km yksekliinde bir ana kulenin yaplarak kablonun bu kulenin zerine balanmasdr.

Uzay Asansr

Bisiklet Asansr

Araba Asansr

Asansr tesisine ait blmler