transvèsalite ekite jan/transversalité d'equité de genre. kros/kÒdinasyon rejyonal...

TRANSVÈSALITE EKITE JAN

Rankont kòdonatè/tris pwojè yo - avril 2009

KRÒS/Kòdinasyon Rejyonal Òganizasyon SidesJakmèl, Ayiti

OBJEKTIF JENERAL LA

Kòdonatè/tris pwojè yo konprann enpòtans la pou

entegre zafè ekite jan anndan pwojè yo; nan sans sa a

gen yon refleksyon ki kòmanse sou ki jan yo menm ka

kontribye nan pwosesis sa a

TRANSVÈSALITE EKITE JAN ANNDAN PWOJÈ KRÒS YO

OBJEKTIF ESPESIFIK YOPatisipan yo:

Sansibilize sou inegalite jan nan lemonn


Konprann wòl ekite jan nan koze devlòpman peyi a

Konprann ke ekite jan santral nan sik pwojè yo

Konprann ke yo jwe yon wòl kle nan entegrasyon ekite jan anndan pwojè yo

Konprann diferan konsèp yo ki makonnen ak ekite jan

Konnen kad legal ki referans dwa fanm yo

6. ÈNTEGRASYON EKITE JAN ANNDAN PWOJÈ KRÒS YO


1. INEGALITE JAN

2. TRANSVÈSALITE EKITE JAN… KISA LI YE?

5. ANALIZ JAN ONIVO SIK PWOJÈ YO

3. KAD LEGAL LA

4. APWÒCH JAN AK DEVLÒPMAN

1. INEGALITE JAN

NAN LEMONN

AN AYITI


Fanm yo reyalize 67% lè travay yo, malgre yo sèlman

posede 10% revni mondyal la

Pwodiksyon travay pwodiktif envizib fanm yo gen valè 11

000 milya US $ pa ane, li koresponn a 48% PIB mondyal la

Fanm yo konstitye 2/3 analfabèt yo; 2/3 timoun yo ki pa ale

lekol se fi

Fanm yo posede mwens ke 1% pwopriyete yo

Pami 1,3 milja moun k ap viv nan povrete absoli, 70% se

fanm

1 fanm sou 3 pou pi piti resevwa kou, sibi vyolans seksyèl

oubyen lòt fòm vyolans

Plis pase 200 000 fanm mouri chak ane anba avòtman

ilegal

Statistik Nasyonzini montre ke onivo lemonn antye:


Sous: Caroline Côté, Le gendre dans le développement. Formation sur l’approche genre et développement, Développement et Paix, avril 2003.

Le Monde selon les femmes, Les essentiels du genre. 01 Concepts de base, Bruxelles, 2004.


Kèk chif sou inegalite jan an Ayiti:

To mòtalite matènel reprezante 475/100 000;

80% fanm yo oblije akouche

nan kondisyon difisil san yo pa gen aksè pèsonel medikal

kalifye

Revni mwayen fanm yo reprezante mwatye revni gason

yo (PIB pa abitan), poutan to okipasyon fanm aktif yo se

youn nan pi wo nan rejyon an

Èndis analfabetis pou adilt yo nan milye riral egal 31%

pou gason yo; 65% pou fanm yo

10% fi yo ant 5 - 9 ane gen stati travayè, pou sa ki ant 10

- 14 ane, li monte jisk 33%

To VIH ki anrejistre pami popilasyon feminen pi wo pase

sa nan popilasyon maskilen ak yon fòt to transmisyon

manman sou pitit

60% - 80% fanm se chèf fanmi monoparantal yo

Nan eleksyon 2006 yo, pousantaj fanm ala prezidans te

3,1%; 7,9% pou eleksyon senatoryèl yo; 5,5% onivo

ladepitasyonMCFDF, Elements de la condition et des situations des femmes en Haïti, juillet 2006

MSPP, Profil des femmes en Haïti. Résultats de l’enquête EMMUS-III 2000, novembre 2002


GRAP, Valorisation des expériences de développement local en Haïti. Annexe 10 Femmes, septembre 2003

Sous yo:

2. TRANSVÈSALITE EKITE JAN… KISA LI YE?

JAN

SÈKS

INEGALITE JAN

EKITE JAN

EGALITE JAN

TRANSVÈSALITE EKITE JAN


Jan =


Sèks =

Sèks pa egal jan. Jan pa egal fanm.

Karakteristik ke sosyete a detèmine

Karakteristik ki detèmine biyolojikman

Mal la Femèl la

Pwodiktif + Bouboun

Natirèl, nou fèt ak li

Diferans fizik

Li pa chanje

Feminen (fi)

Maskilen (gason)

PijonRepwodiktif -

Sosyokiltirèl, ou aprann li

Relasyon inegal

Li ka chanje

Jan:

Fason yon sosyete defini wòl, rèskonsabilite, dwa,

opòtinite, mòd konpòtman, atitid, kwayans ak valè ki

asosye ak gason osnon fanm yo.

Karakteristik sa yo chanje atravè letan epi yo varye selon

diferan kontèks sosyokiltirèl yo. Nou jwenn yo atravè yon

pwosesis konstriksyon sosyal nan diferan nivo: leta,

travay, lekòl, medya, lalwa, lafanmi ak relasyon ant moun

yo.


Diferans ak inegalite onivo wòl fi ak wòl gason yo - an fonksyon konteks

sosyoekonomik, istorik, politik, kiltirèl oubyen relijye a - chita sou baz diferans

biyolojik yo ant fi ak gason.

Poutan diferans seksyèl la pa konstitye epi pa jistifye inegalite ant fi ak gason

yo. Lè konteks sosyokiltirèl la kreye yon idantite pou chak sèks, se konsa yon

sistèm jan konstwi ki transfòme diferans yo an inegalite.

Inegalite jan yo se pa yon diferans objektif ki sòti nan diferans biyolojik yo ant fi

ak gason, li sòti nan yon konstriksyon sosyal epi olye li baze sou kapasite reyèl

yon moun.

Inegalite jan:


Egalite jan =

Gason ak fi gen kondisyon egal pou reyalize tout dwa ak

potansyèl yo genyen pou kontribye nan evolisyon politik,

ekonomik, sosyal ak kiltirèl peyi a.

Egalite jan pa vle pou fi ak gason yo vin idantik men pou

yo gen menm chans ak opòtinite nan lavi.

Adopte mezi pou rekonpanse dezavantaj istorik ak

sosyal ki te anpeche fi ak gason benifisye chans egal.

Ekite jan se chimen ki mennen nan egalite jan.

Egzanp: Fè fòmasyon lidèchip ak fanm yo se yon mezi

ekite jan.

Ekite jan =


TRANSVÈSALITE EKITE JAN ANDANN PWOJÈ KRÒS YO

Transvèsalite ekite jan =

Ekite jan prezan nan tout domèn dentèvansyon

(transvèsalite owizontal) epi tou nan tout nivo

òganizasyonèl ak ènstitisyonèl (transvèsalite vètikal)

Li èmplike ke nan chak aksyon nou mennen epi nan

chak estrikti òganizasyonel nou mete sou pye, nou toujou

gade kijan nou ka favorize plis ekite ak egalite ant fanm

ak gason yo.

KONSTITISYON AYISYEN 1987

DEKLARASYON INIVÈSÈL DWA MOUN

KONVANSYON SOU ELIMINASYON TOUT FÒM DISKRIMINASYON SOU FANM YO (CEDEF)

KONVANSYON ENTÈAMERIKEN POU PREVANSYON, SANKSYON AK ELIMINASYON VYOLANS FÈT SOU FANM YO/BELEM DO PARA

DEKRÈ 6 JIYÈ 2005 KI MODIFYE REJIM VYÒL AK ELIMINE DISKRIMINASYON KONT FANM YO

3. KAD LEGAL LA

TRANSVÈSALITE EKITE JAN ANDANN PWOJÈ KRÒS YO

Genre et Développement / GED

KONTEKS: analiz chanjman sosyal


4. APWÒCH JAN & DEVLÒPMAN

YON ESTRATEJI ki pèmèt entegre preyokipasyon jan yo nan

analiz yo

planifikasyon ak fòmilasyon mezi politik yo

pwogram ak pwojè devlòpman yo


chèche fè pwomosyon pou yon egalite ant sèks yo nan

aktivite devlòpman yo

Jan ak devlòpman, yon apwòch ki:

fè pwomosyon sou valè egalite jan nan tout domèn kote

gen gwo diferans ant fi ak gason:

- divizyon travay la

- aksè nan resous ak sèvis yo

- kontwòl resous ak benefis yo

- pouvwa desizyonèl la

pa fokis sèlman sou fanm ak gason yo men ki chèche

transfòmasyon rapò ant fi ak gason yo yon fason ki pi

egal

pa vle majinalize gason yo men ki vle elaji patisipasyon

fanm yo nan tout nivo

pa vle transfòme fi yo an gason men ki vle asire ke aksè

nan resous yo endepandan sèks yon moun genyen


Jan ak devlòpman, yon apwòch ki:

Devlòpman sosyete a pa ka fèt nan kondisyon inegalite ki

vin chak jou pi gran ant fi ak gason, li p ap ka fèt si pa gen

plis ekite ant fanm ak gason ak yon pi gran patisipasyon

pou fanm yoDAWN, Development Alternatives for Women in a New Area


Egalite ant fanm ak gason se yon kesyon dwa moun ak yon

kondisyon pou jistis sosyal; li yon faktè endispansab ak

fondamantal pou etabli egalite, devlòpman ak lapè. Yon

nouvo patnaya ki baze sou egalite ant fanm ak gason se

yon kondisyon pou yon devlòpman dirab.Katryèm konferans mondyal sou fanm yo, 1995

Analiz jan lè nou ekri, ekzekite ou evalye

yon pwojè:


5. ANALIZ JAN ONIVO SIK PWOJÈ YO

divizyon travay la

3 diferan fòm travay: pwodiktif, repwodiktif ak

kominotè

aksè ak kontwòl resous ak benefis yo

faktè ènflyans

kondisyon ak sitiyasyon yo

bezwen pratik ak bezwen estratejik yo

nivo patisipasyon

posibilite pou transfòme reyalite a

konsèp empowerment - ranfòse kapasite yo

Kondisyon : aspè materyèl yon moun: travay l ap fè, bezwen li genyen pou li ak fanmi li

Entère èstratejik yo: fè referans ak pozisyon enferyè nan sosyete a, enterè a lon tèm ki gen pou objektif amelyore sityasyon medam yo

pwojè ki vize bezwen estratejik yo enkli aktivite konsyantizasyon, edikasyon, konsolidasyon òganizasyon fanm yo, mobilizasyon politik, …

Sitiyasyon:pozisyon sosyal ak ekonomik fanm yo pa rapò a gason yo (aksè pou jwenn travay, patisipasyon nan lavi politik, vilnerabilite pa rapò a povrete ak vyolans)

Bezwen pwatik yo: fè referans ak kondisyon lavi, nesesite imedya yo nan yon kònteks detèmine : dlo, lojman, alimantasyon, revni ak swen lasante, …

pwojè yo ki vize bezwen pwatik yo: pwogram kredi, ponp dlo, klinik, fòmasyon teknik, ekipman, …



Endikatè seksospesifik yo :

% gason % fi

Patisipasyon nan aktivite pwojè a

Patisipasyon nan fòmasyon yo

Patisipasyon nan aktivite sansibilizasyon sou ekite jan

Jesyon enfòmasyon anndan pwojè a

Patisipasyon nan komite pilotaj

Patisipasyon nan komite swivi

Jesyon resous ekonomik yo

…

…


Kèk eleman pou analiz jan nan kontèks idantifikasyon yon pwojè

Ki estrikti òganizasyonèl ki nesesè pou asire

patisipasyon fanm yo nan pwojè a

Ki efè negatif pwojè a genyen pou fanm yo?

Ki opòtinite pwojè a genyen pou fanm yo?

Ki pousantaj fi ak gason gen aksè nan resous yo, ki

pousantaj kap kontwòle resous yo?


Kèk eleman pou analiz jan onivo ekzekisyon yon pwojè

Ki repatisyon genyen ant fi ak gason yo nan sa ki gen

pou wè ak distribisyon reskonsabilite yo nan ekzekisyon

pwojè a ? Ki faktè sosyal oubyen kiltirèl kap frennen aksè fanm yo

nan benefis pwojè a? Epi ki jan nou ka ankouraje

patisipasyon fanm yo malgre obstak sa yo? Endikatè pou mezire enpak pwojè a sou fanm yo


Kèk eleman pou analiz jan onivo evalyasyon yon pwojè

Ki efè pwojè a genyen sou gason ak fanm yo (efè

kantitatif ak kalitatif)

Evalyasyon enpak sou sitiyasyon fanm yo nan konteks

global pwojè a (onivo sosyal, onivo jiridik, onivo politik,

ekonomik ak kiltirèl)

Degre patisipasyon gason ak fanm nan pwojè a ?

Efè negatif pwojè a, ni pou gason yo, ni pou fi yo.

Poukisa? Ki jan sitiyasyon sa a ka korije ?


6. ÈNTEGRASYON EKITE JAN ANNDAN PWOJÈ KRÒS YO

REYAKSYON YO: kisa pawòl la di nou, ki

defi ki poze pou devlòpman

òganizasyonèl KRÒS la?

PWOPOZISYON YO: kisa nou ka fè pou n

entegre ekite jan anndan pwojè yo, kijan

n ap kòmanse?


Analiz ekite jan ak diferan ekip pwojè yo

Chita pale ant reskonsab ekite jan lan ak ekip pwojè yo

pou wè kijan nou ka entegre aktivite ekite jan anndan

pwojè a, fè swivi Fòmasyon - atelye travay - echanj eksperyans ak

kòdonatè/tris epi animatè/tris pwojè yo sou tèm ekite

jan:

egalite ak ekite jan, bezwen stratejik ak bezwen pratik,

diferan apwòch devlòpman, pwofil aksè ak kontwòl,

analiz sik pwojè, endikatè seksospesifik, diferan modèl

analiz jan elatriye… Miz an plas yon ekip ekite jan nan chak awòndisman

…


Fòmasyon sou ekite jan anndan diferan espas

kòdinasyon yo

Ranfòsman òganizasyon fanm yo

…


MÈSI !

Kontak: [email protected]

Wout Zoranje, Jakmèl, Ayiti

Fòmasyon an ekite jan:

[email protected]

transvèsalite ekite jan/transversalité d'equité de genre. kros/kÒdinasyon rejyonal...

Education