uniwersytet jagiellonski w krakowie´ instytut filozofii

UNIWERSYTET JAGIELLONSKI W KRAKOWIEINSTYTUT FILOZOFII

FilozofiaKatalog kursów

Rok akademicki 2020/2021

System ECTS w Instytucie Filozofii UJzostał wprowadzony przy wsparciu Komisji Europejskiej UE

w ramach Programu Tempus PHAREJoint European Project Grant JEP 13253 98

RADA REDAKCYJNAKomisja Kursów Filozoficznych

REDAKTORZYLeszek WronskiDorian MaczkaSteffen Huber

Zautomatyzowana baze danychstworzył Leszek Wronski

KRAKÓW 2020

Spis tresci

1. Plan studiów I stopnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

2. Plan studiów II stopnia – rozpoczecie studiów od 2012/2013 do 2017/2018 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

3. Plan studiów II stopnia – rozpoczecie studiów od 2018/2019 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

4. Spis prowadzacych i kursów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

5. Studia I stopnia – kursy obowiazkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

6. Studia I stopnia – kursy fakultatywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

7. Studia II stopnia – kursy obowiazkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

8. Studia II stopnia – kursy fakultatywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

9. Kursy fakultatywne dla I i II stopnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

3

Plany studiówStudia I stopniaI rok

Semestr Nazwa modułu kształcenia Rodzaj zajec dydaktycznych Obowiazkowe /Fakultatywne

Forma zaliczenia Liczba godzin ECTS

1 Wstep do filozofii Wykład i cwiczenia O Egzamin 60 6

1 Historia filozofii starozytnej Wykład i cwiczenia O Egzamin 60 6

2 Historia filozofii sredniowiecznej Wykład i cwiczenia O Egzamin 60 6

1 i 2 Logika Wykład i cwiczenia O Egzamin pisemny 120 12

2 Historia filozofii politycznej Wykład i cwiczenia OEgzaminustny lub pisemny

60 6

1 lub 2 Estetyka (A lub B) Wykład i cwiczenia O Egzamin 60 6

1 i 2 Jezyk starozytny Lektorat O Zaliczenia 60 [*]

2 Technologie informacyjne Laboratorium O Zaliczenie 30 3

1 Ochrona własnosci intelektualnej Wykład O Zaliczenie 15 3

1 i 2 Kursy róznewykład monograficzny,wykład z cwiczeniami

FEgzamin testowy, zalicze-nie na ocene, prezentacja

120 12

[*] Liczbe punktów ECTS ustala jednostka prowadzaca lektorat.

Łaczna liczba godzin: ok. 645

Łaczna liczba punktów ECTS: 60

4

II rok



1 Ontologia I Wykład i cwiczenia O Egzamin pisemny 60 6

1 Epistemologia I Wykład i cwiczenia O Egzamin 60 6

1 Historia filozofii nowozytnej I Wykład i cwiczenia O Egzamin 60 6

2 Historia filozofii nowozytnej II Wykład i cwiczenia OEgzaminustny lub pisemny

60 6

1 lub 2 Etyka (A lub B) Wykład i cwiczenia O Egzamin 60 6

1 i 2Jezyk starozytny (lektorat konczacy sieegzaminem)

Lektorat O Egzamin 60 12

1 i 2Lektorat jezyka nowozytnego (poziom min.B2)

Lektorat O Zaliczenia 60 [*]

2 Wybrane zagadnienia z filozofii polskiej Wykład i cwiczenia O Egzamin 60 6

1 i 2Kursy filozoficzne instytutowe i orazpozainstytutowe

wykład monograficzny,wykład z cwiczeniami

FZaliczenie na ocene, pre-zentacja projektu, kon-wersatorium

120 12

[*] Liczbe punktów ECTS ustala jednostka prowadzaca lektorat.



5

III rok



1 i 2 Historia filozofii współczesnej Wykład i cwiczenia O Egzamin 120 12

1 lub 2Kurs filozoficzny w jezyku obcym instytu-towy lub pozainstytutowy

Wykład lub seminarium O Egzamin 30 6

1 i 2Lektorat z jezyka nowozytnego zakonczonyegzaminem (min. B2)

Lektorat O Zaliczenie na ocene 30 8

1 i 2

Kursy filozoficzne z oferty Instytutu Filo-zofii UJ oraz pozainstytutowe – w tymjedno seminarium dyplomowe zgłoszoneprzez studenta.

Wykład monograficzny,wykład z cwiczeniami,seminarium

F

Egzamin testowy, zalicze-nie na ocene, prezen-tacja projektu, konwer-satorium

ok. 300 31

2Złozenie pracy dyplomowej i pozytywna jejocena

O 0



6

Seminaria

W toku studiów studenci uczestnicza w co najmniej trzech seminariach. Naostatnim roku studiów seminarium lub inny kurs wskazany przez opiekunanaukowego spełnia role seminarium dyplomowego. Zadeklarowanie kursu in-nego niz seminarium, nie zmienia regulaminowego wymogu realizacji trzechseminariów w trakcie toku studiów. W ramach seminarium lub wskazanegokursu student przygotowuje prace dyplomowa. Studenci I roku nie moga u-czestniczyc w seminariach. W wyjatkowych przypadkach zgode na udział stu-denta I roku wyrazic moze prowadzacy seminarium.

Lektoraty i kursy obcojezyczne

Studenci I roku zaliczaja jeden lektorat z jezyka starozytnego (greka, łacina,hebrajski, sanskryt) w wymiarze co najmniej 60 godzin i kontynuuja go na IIroku w wymiarze kolejnych 60 godzin. Ponadto studenci II i III roku zaliczaja1 lektorat z nowozytnego jezyka obcego na poziomie co najmniej B2. Punkty zajezyki przyznaje sie wyłacznie za zdane egzaminy (za sam udział w lektoratachnie otrzymuje sie punktów ECTS).

Do III roku studiów nalezy wysłuchac i zaliczyc kurs filozoficzny przeprowa-dzany w jezyku obcym oraz translatorium w wymiarze 30 godzin.

Do ukonczenia toku studiów student zobowiazany jest zaliczyc translatorium(30 godz.) i kurs obcojezyczny (30 godz.) albo dwa kursy obcojezyczne po 30

godzin lub jeden 60-godzinny.

Wychowanie fizyczne

Studenci studiów stacjonarnych I stopnia maja obowiazek uczestniczyc w za-jeciach z wychowania fizycznego w wymiarze 60 godzin w Studium Wycho-wania Fizycznego i Sportu UJ przy ul. Piastowskiej 26.

Kursy pozainstytutowe

Studenci moga wybierac równiez kursy pozainstytutowe, za zgoda Dyrektorads. studenckich. Studenci pierwszego roku maja prawo wybierac tylko kursyinstytutowe.

Studenci Filozofii jako zajecia nieobligatoryjne moga wybierac – za zgoda Dy-rektora ds. studenckich – równiez moduły kształcenia realizowane na WydzialeFilozoficznym, a takze na innych Wydziałach Uniwersytetu Jagiellonskiego i nainnych wyzszych uczelniach polskich i zagranicznych.

7

Studia II stopnia (rozpoczecie studiów od 2012/2013 do 2017/2018)I rok



2 Ontologia II Wykład i cwiczenia O Egzamin 60 6

2 Epistemologia II Wykład i cwiczenia O Egzamin 60 6

1 i 2Lektorat z jezyka nowozytnego (poziomB2+)

Lektorat O Zaliczenie 60 10

1 lub 2 Translatorium II Cwiczenia O Zaliczenie 30 3

1 i 2Kursy filozoficzne z oferty Instytutu Filo-zofii UJ

Rózne rodzaje (wykład mo-nograficzny, wykład z cwi-czeniami, seminarium,konwersatorium)

F

Rózne formy (egzaminustny, egzamin testowy,zaliczenie na ocene,prezentacja rezultatówprojektu)

450 35



8

II rok



1 i 2

Seminarium magisterskie (prowadzoneprzez promotora lub wskazane przezpromotora, jako zgodne tematem pracymagisterskiej i zainteresowaniami studenta)

Seminarium O Egzamin 60 6

1 i 2Kursy filozoficzne z oferty Instytutu Filo-zofii UJ oraz pozainstytutowe

Rózne rodzaje (wykład mo-nograficzny, wykład z cwi-czeniami, seminarium,konwersatorium)

F

Rózne formy (egzaminustny, egzamin testowy,zaliczenie na ocene,prezentacja rezultatówprojektu)

ok. 340 34

2Złozenie pracy dyplomowej i pozytywna jejocena

O 20

2 Egzamin dyplomowy O 0



9

Seminaria

W toku studiów studenci uczestnicza w co najmniej dwóch seminariach, z któ-rych jedno, na ostatnim roku studiów, spełnia role seminarium dyplomowego.Jest to seminarium, które prowadzi promotor lub jest ono wskazane przezpromotora jako zgodne z zainteresowaniami studenta. W ramach seminariumstudent przygotowuje prace magisterska. Zadeklarowanie kursu innego niz se-minarium, nie zmienia regulaminowego wymogu realizacji dwóch seminarióww trakcie toku studiów.

Obszary tematyczne

W łacznej punktacji za kursy filozoficzne studenci musza zaliczyc co najmniejdwa kursy z historii filozofii i zaliczyc co najmniej po jednym kursie z logiki,etyki, estetyki i filozofii (społecznej) politycznej oraz jeden kurs w jezyku ob-cym (30 godzin za 6 punktów ECTS).

Kursy pozainstytutowe

Studenci maja prawo wybierac równiez kursy pozainstytutowe. Studenci Filo-zofii jako zajecia nieobligatoryjne moga wybierac równiez moduły kształce-nia realizowane na Wydziale Filozoficznym, a takze – za zgoda KierownikaStudiów – na innych Wydziałach Uniwersytetu Jagiellonskiego i na innychwyzszych uczelniach polskich i zagranicznych.

Lektoraty i kursy obcojezyczne

Studenci rozpoczynajacy studia drugiego stopnia w roku akademickim2012/2013 i pózniej zobowiazani sa do uzyskania w trakcie studiów umiejet-nosci jezykowych na poziomie B2+.To prowadzi do istotnych korekt w planie dwuletnich studiów drugiego stop-nia:

1. Lektorat z nowozytnego jezyka obcego na poziomie B2+.2. Za egzamin z jezyka obcego na poziomi B2+ studenci otrzymuja 10 pkt

ECTS, co automatycznie zmniejsza ilosc punktów, które powinni uzyskacna drugim roku za kursy dowolnego wyboru.

Od roku akademickiego 2015/2016student zobowiazany jest zaliczyc transla-torium (30 godz.) i kurs obcojezyczny (30 godz.) albo dwa kursy obcojezycznepo 30 godz. lub jeden 60-godzinny w toku studiów.

Praca magisterska

Od roku 2015 przyznaje sie studentom 20 punktów ECTS za napisanie i obronepracy magisterskiej.

10

Studia II stopnia (rozpoczecie studiów 2018/2019)I rok


Forma zaliczenia ECTS

2Ontologia II (mozliwosc zaliczeniarówniez na 2. roku)

Wykład i cwiczenia O Egzamin 6

2Epistemologia II (mozliwosc zaliczeniarówniez na 2. roku)


1 i 2 Dwa tutoriale po 6 ECTS Tutorial OPraca zaliczeniowa –tekst naukowy

12

1 i 2Lektorat z jezyka nowozytnego (poziomB2+)

Lektorat O Zaliczenie 4

1 lub 2 Translatorium lub kurs obcojezycznyRózne rodzaje (wykład, wykład i cwiczenia,translatorium, konwersatorium)

O Zaliczenie 3

1 i 2 Kursy fakultatywneRózne rodzaje (seminarium, konwersatorium,warsztat, wykład, projekt badawczy), w tymseminaria za co najmniej 6 ECTS

F Rózne formy 29-41

Łacznie na I roku studiów nalezy zdobyc minimum 60 pkt. ECTS.

11

II rok


Forma zaliczenia ECTS

2Ontologia II (mozliwosc zaliczeniarówniez na 1. roku)


2Epistemologia II (mozliwosc zaliczeniarówniez na 1. roku)


1 i 2

Seminarium magisterskie (w formie uz-godnionej z promotorem pracy magis-terskiej), konczace sie złozeniem pracymagisterskiej

Seminarium O 26

1 i 2 Kursy fakultatywneRózne rodzaje (seminarium, konwersatorium,warsztat, wykład, projekt badawczy)

F Rózne formy 29-41

Łacznie na II roku studiów nalezy zdobyc minimum 60 pkt. ECTS.

12

Struktura studiów

Studia magisterskie trwaja dwa lata. Łacznie nalezy zdobyc co najmniej 120punktów ECTS za kursy obowiazkowe i fakultatywne.

Kursy obowiazkowe

• W trakcie całych studiów (na I lub na II roku)

– Ontologia II (6 ECTS)

– Epistemologia II (6 ECTS)

• I rok

– Dwa tutoriale po 6 ECTS (łacznie 12 ECTS)

– Lektorat jezyka nowozytnego na poziomie B2+ (4 ECTS), o ile stu-dent nie posiada odpowiedniego certyfikatu

– Translatorium lub kurs obcojezyczny (3 ECTS)

• II rok

– Seminarium magisterskie (w formie uzgodnionej z promotorem pracymagisterskiej), konczace sie złozeniem pracy magisterskiej (26 ECTS)

Kursy fakultatywne

• Kursy obowiazkowe nalezy uzupełnic kursami fakultatywnymi niezbed-nymi do osiagniecia minimalnej sumy 60 pkt. ECTS za kazdy rok studiów.

• W trakcie studiów nalezy zaliczyc seminaria w wymiarze przynajmniej18 pkt. ECTS, w tym przynajmniej 6 pkt. ECTS na I roku.

• W ramach kursów fakultatywnych mozna zaliczyc kursy otwarte (opcjon-alne) do 8 pkt. ECTS na I roku oraz do 12 pkt. ECTS na II roku.

• Studentom, którzy ukonczyli studia na innych kierunkach, polecamy do-datkowe korzystanie z oferty studiów filozoficznych I stopnia w porozu-mieniu z tutorami (zob. nizej, Informacje dla absolwentów innych kie-runków niz Filozofia).

Tutoriale

Na I roku studenci sa zobowiazani do zaliczenia dwóch tutoriali, po jed-nym w kazdym semestrze, na łaczna ilosc 12 pkt. ECTS. Studenci wybier-aja sobie tutorów sposród pracowników IF posiadajacych co najmniej stopiendoktora (do wyczerpania górnego limitu trzech osób w danym semestrze).Deklaracje wyboru tutora nalezy składac wraz z deklaracja wyboru przed-miotów.Tutorial polega na scisłej współpracy studentów (od 1 do 3 osób) z prowadza-cym przy interpretacji zródeł, pisaniu prac naukowych i krytycznej analiziepowstałych tekstów. Spotkania odbywaja sie z reguły co dwa tygodnie. Nakazde spotkanie student przygotowuje krótki tekst roboczy (konspekt, zbiórtez, próbe uzasadnienia lub obalenia konkretnego stanowiska itp.). Warunkiemzaliczenia jest napisanie tekstu spełniajacego formalne wymogi pracy naukowej(precyzyjne okreslenie problemu i metody, wykorzystanie zródeł, nawiazaniedo literatury badawczej, konstrukcja tekstu, terminologia itd.). Teksty roboczei koncowe sa gromadzone w repozytorium Instytutu Filozofii. Studenci mogazaliczyc obydwa tutoriale u róznych prowadzacych, aby skorzystac z róznychperspektyw pracy naukowej.

Seminaria i konwersatoria (kursy badawcze)

Sa to kursy łaczace dydaktyke z badaniami prowadzonymi przez pracownikówInstytutu Filozofii. Elastyczna formuła (10-60 godz./1-6 pkt. ECTS) pozwala nabiezaca aktualizacje oferty nawiazujac do projektów badawczych realizowanychw danym roku akademickim. Przed rozpoczeciem kursu oczekuje sie od stu-dentów solidnej wiedzy podstawowej i zdolnosci do aktywnego radzenia so-bie z róznymi, takze niekonwencjonalnymi paradygmatami. Celem kursów jestgłebsze zaznajomienie sie z wybranymi problemami i metodami naukowymi.

13

Warsztaty: przygotowanie do udziału w zyciu naukowym

Celem warsztatu jest praktyczne przecwiczenie róznych sytuacji, w którychprezentuje sie wyniki własnej pracy naukowej (referat lub komunikat konfe-rencyjny, materiały multimedialne).

Wykłady

Poniewaz Instytut Filozofii UJ wspiera aktywne formy pracy studentów IIstopnia i stara sie o mozliwie małe grupy zajeciowe, oferta klasycznych wyk-ładów (minimalna liczba uczestników: 15) jest ograniczona.

Kursy opcjonalne

Sa to wykłady, seminaria, konwersatoria i inne formy zajec, w których wspól-nie uczestnicza studenci obu stopni. Aby studenci II stopnia osiagneli własciwedla nich efekty kształcenia, otrzymuja odrebne listy literatury (np. dodatkoweartykuły naukowe, wiecej tekstów obcojezycznych) i warunki zaliczenia (np.dodatkowe lub bardziej obszerne prace zaliczeniowe). W miare mozliwoscitworzone sa odrebne grupy cwiczeniowe dla studentów II stopnia.

Projekty studenckie

Instytut Filozofii wspiera samodzielna aktywnosc naukowa studentów. Stu-denci, którzy indywidualnie lub zespołowo realizuja projekty, moga sie staraco srodki finansowe. Niezaleznie od tego moga prosic pracowników posiada-jacych co najmniej stopien doktora o opieke naukowa. Na wniosek opiekunanaukowego mozliwe jest przyznanie punktów ECTS za zrealizowany projekti jego uwzglednienie w Suplemencie do Dyplomu Ukonczenia Studiów.

Kursy na kierunku Kognitywistyka

Uczestnicy studiów II stopnia na kierunkach Filozofia i Kognitywistyka wybie-raja swobodnie z oferty kursów fakultatywnych własnego i drugiego kierunkustudiów II stopnia. Oznacza to, ze studenci filozofii moga wybierac kursyfakultatywne przeznaczone dla słuchaczy Kognitywistyki II stopnia. Studencifilozofii nie moga wybierac kursów obowiazkowych i fakultatywnych przez-naczonych dla studentów Kognitywistyki I stopnia oraz kursów obowiazko-wych przeznaczonych dla studentów Kognitywistyki II stopnia.

Kursy poza Instytutem Filozofii

Rocznie do 12 pkt. ECTS, a w uzasadnionych przypadkach wiecej, mozna za-liczyc w innych jednostkach UJ. Wymagana jest zgoda jednostki prowadzacejkurs oraz potwierdzenie wyboru kursu pozainstytutowego przez Dyrekcje Ins-tytutu Filozofii (wzór wniosku znajduje sie na stronie IF).

Wdrozeniowe prace magisterskie

Do udziału zachecamy studentów, którzy planuja pisanie pracy magisterskiej.Prowadzony przy Wydziale Filozoficznym UJ program Wdrozeniowe pracemagisterskie słuzy budowaniu pomostów miedzy uczelnia a pracodawcami.Dzieki temu praca magisterska moze łaczyc sie bezposrednio z praca zawodo-wa i zyskac wsparcie finansowe. Ponadto praca bedzie widniała na stronie in-ternetowej przeznaczonej dla pracodawców poszukujacych młodej kadry z aka-demickim wykształceniem.

14

dr hab. Leszek Augustyn1. Filozofia religii – wybrane aspekty – s. 79.2. Filozofia rosyjska -– miedzy polityka a religia – s. 49.3. Filozofia religii romantyzmu polskiego – s. 48.

dr hab. Piotr Bartula1. Anatomia społeczenstwa politycznego i konsumpcyjnego – s. 37.2. Filozofia polskiego romantyzmu – s. 64.

dr Lilianna Bieszczad1. Estetyka A – s. 23.2. Estetyka wobec awangardy – s. 36.

dr Michał Bizon1. Historia filozofii starozytnej – s. 18.2. Edyp i Arystoteles: etyka greckiej tragedii i filozofii – s. 26.3. Greka dla filozofów – s. 71.

dr hab. Michał Bohun1. Anarchia, panstwo, teokracja. Z dziejów mysli rosyjskiej – s. 32.2. Etyka anarchistyczna. Od Proudhona do Bubera – s. 57.3. Historia marksizmu: filozofia i utopia – s. 73.4. Rosyjsko-polskie translatorium filozoficzne – s. 58.5. Watki filozoficzne w literaturze rosyjskiej – s. 61.

prof. dr hab. Arkadiusz Chrudzimski1. Historia filozofii współczesnej – s. 19.2. Fenomenologia: Od Brentana do Heideggera – s. 25.3. Ontologia Intencjonalnosci – s. 43.

dr hab. Jan Czerniawski1. Czas, przestrzen, ruch – s. 65.2. Reizm – s. 28.

prof. dr hab. Marek Drwiega1. Etyka B – s. 22.2. Współczesna etyka filozoficzna – s. 55.3. Zło – wyzwanie dla filozofii – s. 37.4. Seminarium z filozofii człowieka – s. 85.

dr Lee Elkin1. Empirical and Formal Approaches in Philosophy: Philosophy Leaves the

Armchair – s. 45.

prof. dr hab. Włodzimierz Galewicz1. Argumenty bioetyki – s. 75.2. Seminarium z etyki współczesnej – s. 59.3. Etyka A – s. 21

dr hab. Jerzy Gołosz1. Filozofia czasu i przestrzeni – s. 29.2. Filozofia nauki – s. 53.

dr hab. Krzysztof Guczalski1. Philosophy of Music – s. 59.2. Translatorium z jezyka angielskiego I – s. 78

3. Translatorium z jezyka angielskiego II – poziom zaawansowany – s. 78.

dr Zalán Gyenis1. Algebraic logic – s. 41.2. Set theory – s. 68.3. Modal logic – s. 69.

dr Jerzy Hanusek1. Arytmetyka – s. 38.

dr hab.Joanna Handerek1. Filozofia kultury – s. 79.2. Filozofia na przełomie XX/XXI wieku – s. 61.3. Problemy i podstawowe pojecia filozofii kultury – s. 38.4. Kultura współczesnosci – s. 63.5. Piekno a dobro – relacje etyki z estetyka – s. 49.

dr hab. Steffen Huber1. Filozoficzne starodruki i rekopisy w zbiorach Biblioteki Jagiellonskiej – s.

53.2. Seminarium Arystotelesowskie: „Fizyka”, ksiega II – s. 41.3. Translatorium grecko-polskie – s. 84.4. Wybrane zagadnienia filozofii polskiej – s. 20.

prof. dr hab. Marcin Karas1. Filozofia dziejów – s. 60.2. Seminarium – poglady filozoficzne Mikołaja Kopernika – s. 62.3. Seminarium z warsztatu historyka filozofii – s. 73.

15

Spis prowadzacych i kursów

dr hab. Jan Kiełbasa1. Historia filozofii sredniowiecznej – s. 19.2. Wola, dobrowolnosc, wolny wybór. Sredniowieczny dyskurs o wolnosci

– s. 82.3. Transcendentalia. Pojecia transcendentalne w mysli scholastycznej – s.

50/

dr hab. Katarzyna Kijania-Placek1. Wstep do filozofii – s. 18.2. Filozofia jezyka I – s. 27.3. Singularity and indexicality in thought and language – s. 44.

dr hab. Sebastian Tomasz Kołodziejczyk1. Ontologia I – s. 20.2. Ontologia II – s. 40.3. Spór o nature metafizyki – s. 74.4. Eksperymenty w filozofii – s. 65.5. Istnienie. Perspektywy badawcze – s. 46.

dr Joanna Marcinkowska1. Ochrona własnosci intelektualnej 1st – s. 24.

prof. dr hab. Justyna Miklaszewska1. Historia filozofii nowozytnej I – s. 19.2. Historia filozofii nowozytnej II – s. 19.3. Historia filozofii politycznej – s. 22.4. Filozofia nierównosci II – s. 69.

prof. dr hab. Piotr Mróz1. Egzystencjalizm – s. 80.2. Główne narracje, teorie, praktyki w filozofii kultury – s. 67.3. Watki filozoficzne w literaturze pieknej – s. 26.

dr Piotr Nowak1. Etyka, smierc i umieranie – s. 32.

dr hab. Michał Ostrowicki (Sidey Myoo)1. Ars Electronica – Sztuka | Nauka | Technologia – s. 56.2. Art and Aesthetics in 20th and 21st century – s. 56

3. Estetyka B – s. 23.4. Seminarium futurologiczne – s. 58.5. Sztuka elektroniczna – s. 81.6. Srodowisko elektroniczne jako rzeczywistosc człowieka – s. 81.

dr Jakub Petri1. Estetyka performatywna przestrzeni miejskiej – s. 30.2. Translatorium z jezyka angielskiego: teksty estetyczne – s. 83.

prof. dr hab. Tomasz Placek1. Epistemologia I – s. 21.2. Possible histories – s. 48.

dr Krzysztof Posłajko1. Metafizyka w filozofii analitycznej – s. 66.

dr Paweł Rojek1. Ontologia rzeczy – s. 52

dr Małgorzata Ruchel1. Historia klasycznej filozofii indyjskiej – s. 60.2. Sanskryt I – s. 24.

dr Andrzej Rygalski1. Filozoficzne koncepcje jezyka – s. 67.

dr Maciej Smolak1. Dydaktyka filozofii – s. 76.2. Teoria przyjazni u Arystotelesa – s. 33.

prof. dr hab. Leszek Sosnowski1. Od narodzin sztuki do smierci sztuki – s. 42.2. Sztuka przełomu millenniów. Wyzwania i problemy – s. 70.

dr Przemysław Spryszak1. Natura doswiadczenia – s. 35.

dr Radosław Strzelecki1. Filozofia Heideggera i jej współczesna recepcja – s. 29.

dr Marek Suwara1. Filozofia informacji – s. 74.2. Filozofia złozonosci – s. 68.

dr Jakub Szczepanski1. Konwersatorium z mysli politycznej Immanuela Kanta – s. 82.

dr hab. Izabela Szyroka1. Autobiografia jako „filozofia praktyczna”. Znaczenie autobiografii dla

filozoficznej antropologii – s. 77.2. Seminarium poswiecone lekturze „Pracy nad mitem” Hansa Blumen-

berga – s. 47.3. Warsztaty z zakresu samodzielnego tworzenia tekstów filozoficznych.

Teoria i praktyka – s. 25.4. Zródła i dziedzictwo mysli antropologicznej klasycznego niemieckiego

idealizmu (Fichte, Schelling, Hegel) – s. 43.

dr Anna Tomaszewska1. Kant’s Philosophy of Religion: Selected Issues – s. 46.

16

dr Adriana Warmbier1. Filozofia podmiotowosci: samowiedza i tozsamosc – s. 75.

dr Jacek Wawer1. Semantyka zdan o przyszłosci – s. 47

dr hab. Anna Wójcik1. Filozofia chinska – s. 35.2. Filozofia ogrodu – s. 72.3. Metody myslenia w filozofii Wschodu – s. 57.

dr Leszek Wronski1. Epistemologia II – s. 40.

dr Tomasz Zuradzki1. Creating Future People: The Ethics of Genetic Enhancement – s. 70.2. Filozofia w praktyce: poczatek i koniec zycia ludzkiego – s. 54.

17

STUDIA I STOPNIA – KURSY OBOWIAZKOWE

Wstep do filozofiiProwadzacy: dr hab Katarzyna Kijania-PlacekKod: F1-OBL-RO01

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Obok wstepnego omówienia podstawowych działów filozofii i najwazniejszychpytan na jakie filozofia stara sie znalezc odpowiedz, głównym zadaniem kursujest wyjasnienie podstawowych narzedzi semiotycznych i metodologicznychwarsztatu pracy filozofa. Nacisk połozony zostanie na typy rozumowan prze-prowadzanych w jezyku naturalnym jak i na ich poprawnosc, rodzaje definicjistosowanych w pracach filozoficznych i kryteria ich poprawnosci, krytycznaanalize tekstów filozoficznych. Narzedzia semiotyczno-logiczne zostana przed-stawione na przykładach ich faktycznych zastosowan w rozumowaniach filo-zoficznych.

Historia filozofii starozytnejProwadzacy: dr Michał BizonKod: F1-OBL-HF01

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Uczestnicy zdobywaja wiedze za zakresu historii filozofii starozytnej oraz doty-czaca głównych zagadnien poruszanych w starozytnych tekstach filozoficznychMateriał z zakresu zagadnien filozofii starozytnej obejmuje:

1. Filozofia jako nauka. Racjonalnosc swiata. Metody racjonalnego badaniaswiata: matematyka, dialektyka, logika, sceptycyzm, irracjonalizm, illu-minacja, mistycyzm.

2. Od logiki do semantyki. Rozwój filozofii jezyka. Jezyk jako narzedzieracjonalnego badania swiata. Powstanie logiki jako dziedziny naukowej.Powstanie gramatyki i syntaktyki. Zagadnienie stosunku znaku do przed-miotu oznaczanego. Problem zdan fałszywych.

3. Pojecie duszy. Od siły ozywiajacej do idei transcendentnej.4. Alternatywne racjonalizacje etyki. Naturalizm, etyka transcendentna, ety-

ka immanentna, etyka amoralna, etyka sceptycka, etyka religijna.

5. Podstawowe zagdanienia ontologii starozytnej. Problem przyczynowosci;problem jakosci powszechnych; problem uczestnictwa; pojecie substancji;pojecie niebytu. Ontologia transcendentalna i immanentna.

6. Od filozofii przyrody do nauk przyrodniczych. Powstanie racjonalnegobadania zjawisk naturalnych.

7. Wpływ filozofii greckiej na teologie i religie. Teologia racjonalna.

Materiał z zakresu historii filozofii starozytnej obejmuje:

1. Powstanie filozofii w Grecji. Przejscie od mythos do logos. Literackiei mitologiczne korzenie filozofii. Bliskowschodnie zródła mysli greckiej(Egipt, Babilon, Lewant). Powstanie koncepcji racjonalnosci swiata.

2. Filozofia przyrody w Jonii. Tales, Anaksymander, Anaksymenes.3. Filozofia italska 1: Pitagorejczycy. Powstanie koncepcji matematycznosci

swiata.4. Filozofia italska 2: Eleaci. Powstanie filozofii spekulatywnej.5. Reakcja na szkołe Eleatów: Anaksagoras, Empedokles, Atomisci.6. Szkoła Heraklita.7. Schyłek filozofii jonskiej (Archelaos z Aten, Diogenes z Apolonii).8. Ruch sofistyczny i krytyka filozofii przyrody9. Sokrates. Elenchos jako metoda badania. Zwrot od filozofii przyrody do

etyki.10. Platon 1: etyka jako punkt wyjscia filozofii.11. Platon 2: od etyki do antropologii ontologicznej. Powstanie filozofii trans-

cendentalnej.12. Platon 3: od ontologii do filozofii przyrody.13. Arystoteles 1: powstanie filozofii systemowej. Logika.14. Arystoteles 2: ontologia i filozofia przyrody.15. Arystoteles 3: etyka i filozofia polityczna.16. Szkoły tzw. sokratyków mniejszych: Cyrenaicy, Cynicy, Megarejczycy.17. Filozofia hellenistyczna 1: Stoicy.18. Filozofia hellenistyczna 2: Epikurejczycy.19. Filozofia hellenistyczna 3: Sceptycyzm.20. Poczatki filozofii w Rzymie. Lukrecjusz, Cyceron.21. Poczatki filozofii chrzescijanskiej 1: pierwsi apologeci (Justyn, Tacjan,

Atenagoras)22. Poczatki filozofii chrzescijanskiej 2: od Tertuliana do Soboru Nicejskiego.23. Medioplatonizm od Filona Aleksandryjskiego do Plutarcha z Cheronei.24. Komentatorzy Arystotelesa: od Aleksandra z Afrodyzji do Jana Filopo-

nosa.25. Neoplatonizm 1: Plotyn.26. Neoplatonizm 2: od Porfiriusza do Proklosa.27. Filozofia schyłku Cesarstwa Rzymskiego: Boecjusz, Kasjodor.

POWRÓT DO SPISU KURSÓW 18


Historia filozofii sredniowiecznejProwadzacy: dr hab. Jan KiełbasaKod: F1-OBL-HF02

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Proponowany kurs pomyslany jest jako podstawowy, a zatem przeznaczonygłównie dla studentów I roku. Obejmuje ogólny i chronologiczny przeglad sta-nowisk (od patrystyki po wiek XV, rozpoznanie głównych linii ewolucyjnychmysli sredniowiecznej, jej pojec-kluczy, podstawowych załozen, osrodkowychproblemów). Ponadto proponuje refleksje historyczna (recepcja, kontynuacja,modyfikacja filozofii starozytnej w sredniowieczu) i metafilozoficzna (czy myslsredniowieczna jest w ogóle filozofia? kwestia linii demarkacyjnej miedzy filo-zofia i teologia, teoria „dwóch prawd”).Dziedzinowa dominanta kursu jest problematyka metafizyczna i antropolo-giczna, wykładana na podstawie tekstów zródłowych z epoki.

Historia filozofii nowozytnej IProwadzacy: prof. dr hab. Justyna MiklaszewskaKod: F1-OBL-HF03


Tematem kursu jest charakterystyka głównych systemów metafizycznych XVIIwieku (Descartes, Hobbes, Spinoza, Malebranche, Leibniz), która poprzedzonabedzie przegladem najwazniejszych stanowisk i koncepcji renesansowych.Przedmiotem analiz sa takze wybrane koncepcje nowozytnej filozofii religii(sceptycyzm i mysl Pascala), jak równiez kształtowanie sie podstaw nowoczes-nej teorii politycznej, wraz z teoriami prawa naturalnego i umowy społecznej(Grotius, Hobbes, Locke).

Historia filozofii nowozytnej IIProwadzacy: prof. dr hab. Justyna MiklaszewskaKod: F1-OBL-HF04


Kurs poswiecony jest prezentacji oraz analizie głównych stanowisk filozofiipóznego Oswiecenia. Przedstawione zostana koncepcje brytyjskiego empiry-zmu (Locke - Berkeley - Hume) wraz ze szkocka filozofia zdrowego rozsadku.Omówiona bedzie mysl francuskiego Oswiecenia, w tym koncepcje Encyklope-dystów, Woltera, Monteskiusza i teoria umowy społecznej Rousseau. Anali-zowane beda stanowiska filozofów niemieckich tego okresu, przede wszystkimfilozofia krytyczna, etyka i filozofia polityczna Kanta.

Historia filozofii współczesnejProwadzacy: prof. dr hab. Arkadiusz ChrudzimskiKod: F1-OBL-HF05

Typ: wykład + cwiczenia, 120 h, 12 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Kurs obejmuje historie filozofii XIX i XX wieku.



Wybrane zagadnienia filozofii polskiejProwadzacy: dr hab. Steffen Huber, dr hab. Piotr BartulaKod: F1-OBL-HF06


Ontologia IProwadzacy: dr hab. Sebastian Tomasz KołodziejczykKod: F1-OBL-ON01

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Celem kursu jest zapoznanie słuchaczy z podstawowymi pojeciami i tezamiontologii (metafizyki) dotyczacymi takich zagadnien, jak istnienie, istota, przed-miot, ogólnosc i partykularnosc. Program kursu bedzie obejmował:

• Wykład 1. Filozofia pierwsza, metafizyka, ontologia.• Wykład 2. Krytyka metafizyki.• Wykład 3. Metodologia metafizyki (ontologii).• Wykład 4: Byt, istnienie, rzeczywistosc. Podejscie historyczno-analityczne.• Wykład 5. Istniec a byc. Miedzy podejsciem analitycznym a fenomeno-

logicznym.• Wykład 6. Ogólnosc vs. jednostkowosc. Spór o uniwersalia I• Wykład 7. Abstrakcyjnosc vs. konkretnosc. Spór o uniwersalia II• Wykład 8. Zagadnienie istoty: podejscie tradycyjne.• Wykład 9. Zagadnienie istoty: podejscie współczesne.• Wykład 10. Umysł, osoba, identycznosc. Spór o nature umysłu.• Wykład 11. Umysł, osoba, identycznosc. Spór o tozsamosc osobowa.• Wykład 12. Problem przyczynowosci.• Wykład 13. Spór o realizm.• Wykład 14. Czy Bóg istnieje?

Szczegóły dotyczace literatury obowiazujacej w ramach kursu zostana podanena pierwszych zajeciach.



Epistemologia IProwadzacy: prof. dr hab. Tomasz Placek, Joanna LucKod: F1-OBL-EP01

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: epistemologiaSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Kurs kanoniczny z epistemologii

LogikaProwadzacy: dr hab. Steffen Huber, dr Jerzy Hanusek, mgr Agnieszka Proszewska,mgr Szymon SzymczakKod: F1-OBL-LO01

Typ: wykład + cwiczenia, 120 h, 12 pkt. ECTSKategoria: logikaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Kurs kanoniczny z logiki.

Etyka AProwadzacy: prof. dr hab. Włodzimierz Galewicz, dr Olga DrylaKod: F1-OBL-ET01

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: etykaSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

W roku 2020/2021 kurs wprowadzajacy do etyki zostanie poprowadzony po-nownie w porzadku systematycznym. W ramach wykładu zostana omówionenastepujace bloki tematyczne:

• A. [wykłady 1-2] działy, problemy i kierunki etyki (nauka o moralnoscii etyka filozoficzna; etyka normatywna i metaetyka; teoria dobra i teoriapowinnosci);

• B. [wykłady 3-5] przeglad teorii dobra (dobra osobowe i dobra imperson-alne; dobro osoby jako szczescie i jako samourzeczywistnienie; subiekty-wistyczne i obiektywistyczne koncepcje szczescia);

• C. [wykłady 6-10] przeglad koncepcji powinnosci – teorie konsekwencja-listyczne (zasada optymalnych konsekwencji i jej specyfikacje; utylitaryzmi inne wersje konsekwencjalizmu);

• D. [wykłady 11-15] przeglad koncepcji powinnosci – teorie deontolog-iczne (etyka Kantowska i etyka obowiazków prima facie; zastosowaniateorii deontologicznych do spornych problemów etyki praktycznej).

Kryteria zaliczenia kursu: regularny i aktywny udział w cwiczeniach, ustnyegzamin z tresci wykładów.



Etyka BProwadzacy: prof. dr hab. Marek Drwiega, dr Radosław StrzeleckiKod: F1-OBL-ET02

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: etykaSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Jesli „prawdziwa etyka zaczyna sie tam, gdzie milkna słowa” (A. Schweitzer)i jesli „swiat nie jest spragniony traktatów etycznych, a tym, czego naprawdepotrzebuje to rzetelna praktyka” (Gandhi), to czym jest etyka i jej upraw-ianie? Jesli „jest jasne, ze etyki nie da sie wypowiedziec” (L. Wittgenstein)i jesli „etyka, na tyle, na ile wypływa z pragnienia, by powiedziec cos o os-tatecznym sensie zycia, o absolutnym dobru, o tym co ma wartosc absolutna,nie moze byc nauka” (tenze) – to o czym traktuja uniwersyteckie wykładyz etyki? Jesli „filozofia heideggerowska znosi nowozytne odróznienie etykii ontologii, które wyrzadziło tak wiele zła” (J. Patocka), jesli „etyka nie jestbynajmniej warstwa przykrywajaca ontologie, ale tym, co jest w pewnym sen-sie bardziej ontologiczne niz ontologia” (E. Lévinas), – to jakie jest miejsce etykiw obszarze filozofii? Jesli „istnieje – na drodze madrosci – poznanie etycznecałkowicie przewyzszajace sama etyke, bez którego całe bezposrednie poz-nanie etyczne wartosci ogólnie waznych jest z istoty niedoskonałe” (M. Sche-ler), to jak taka madrosc moze stac sie przedmiotem nauczania, szczególniejesli pamietac, iz „nie moze byc w ogóle zadnego nauczyciela dla sztuki egzys-towania” (S. Kierkegaard)? „Nie byłem nigdy niczyim nauczycielem” – wyznałnasz nauczyciel Sokrates. Czy jednak etyka, jak to nam ukazał, moze rzeczy-wiscie miec charakter troski o dusze, o „własna” dusze? Czy etyka moze bycowa Arystotelesowska nauka o szczesciu, jesli „człowiek n i e dazy do szczes-cia, jak mniemaja Anglicy” (F. Nietzsche)? A jesli „wolnosc i prawo moralneodsyłaja wzajemnie do siebie” (Kant), to czym jest wolnosc i czy w ogóle jest,szczególnie kiedy pamietac, iz „wolnosc nie jest przedmiotem” i ze „poszuki-wanie odpowiedzi na to pytanie na drodze przedmiotowego badania prowadz-iłoby wprost do zanegowania wolnosci” (K. Jaspers)?W jakim sensie problem etycznosci człowieka wyrasta z naszej skonczonosci?Czy jestesmy nieuchronnie „zli” i na czym polega „złosliwosc zła” i „rozpac-zliwosc dobra”? Omawiany materiał historyczny rozciaga sie od Sokratesa doLévinasa.Forma i warunki zaliczenia: kurs konczy sie egzaminem ustnym oraz ocenapracy pisemnej

Historia filozofii politycznejProwadzacy: prof. dr hab. Justyna Miklaszewska, dr Jakub SzczepanskiKod: F1-OBL-FS01

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: filozofia społecznaSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Kurs poswiecony prezentacji oraz analizie głównych stanowisk z zakresu filo-zofii politycznej. W toku kursu przedstawione zostana koncepcje politycznefilozofów starozytnych jako stanowiace punkt wyjscia dla pózniejszych stano-wisk, problemy nowozytnej filozofii politycznej oraz problematyka współczes-nych kierunków filozofii politycznej w tym filozofii najnowszej.



Estetyka AProwadzacy: dr Lilianna BieszczadKod: F1-OBL-ES01

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: estetykaSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Celem kursu jest prezentacja podstawowych zagadnien z dziedziny estetyki:problem naukowosci, przedmiot i metody badawcze, kryzys estetyki, perspek-tywy współczesnych badan estetycznych. Przeanalizowane zostana poszcze-gólne kategorie estetyczne: dzieło sztuki, wartosc estetyczna (piekno, brzy-dota), przezycie estetyczne, proces twórczy, ekspresja i forma. Szczególniewyeksponowana bedzie problematyka dotyczaca sztuki. Analizowane beda:spór o estetyczna nature sztuki, autonomizm i kontekstualizm w estetyce. Za-prezentowane zostana filozoficzne koncepcje estetyki, m. in. estetyka fenomeno-logiczna, zorientowana empirycznie, analityczna, hermeneutyczna.

Estetyka BProwadzacy: prof. dr hab. Michał Ostrowicki (Sidey Myoo)Kod: F1-OBL-ES02

Typ: zdalny, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: estetykaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Tematyka kursu dotyczy estetyki traktowanej jako teoria sztuki. Oprócz za-gadnien teoretycznych prezentowane sa przykłady dzieł sztuki, poprzez którenawiazuje sie do tresci teoretycznych. Kurs prezentuje tematyke estetyki popierwsze przedmiotowo, z uwzglednieniem róznych metodologii stosowanychw analizie estetyczne oraz pojec słuzacych opisowi fenomenów takich jak do-swiadczenie estetyczne, proces twórczy, wartosci estetyczne i artystyczne lubdzieło sztuki, po drugie tematyka przedstawiona jest historycznie, od czasówstarozytnych do współczesnych.Kurs przeznaczony jest dla wszystkich studentek i studentów.


STUDIA I STOPNIA – KURSY FAKULTATYWNE

Elementy prawa autorskiegoProwadzacy: dr Joanna MarcinkowskaKod: F1-OBL-RO06

Typ: wykład, 15 h, 1 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Cel oraz problematyka kursuCelem wykładu jest przedstawienie znaczenia własnosci intelektualnej w spo-łeczenstwie informacyjnym, zdekodowanie terminu, omówienie zasad (sys-temów) ochrony oraz wskazanie reguł korzystania z przedmiotów ochrony.

Sanskryt IProwadzacy: dr Małgorzata RuchelKod: F1-FAK-RO04

Typ: lektorat, 120 h, 12 pkt. ECTSKategoria: kursy poszerzajaceSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Lektorat sanskrytu przeznaczony dla studentów filozofii, zainteresowanychmysla indyjska. Obejmuje nauke pisania i czytania sanskryckiej grafii, gra-matyke, podstawowe słownictwo oraz elementy terminologii filozoficznej. Przy-gotowuje do samodzielnego czytania tekstów zródłowych filozofii indyjskiejoraz prawidłowego wykorzystania cytatów, terminów i pojec sanskryckichw pracy naukowej.



Warsztaty z zakresu samodzielnego tworzenia tekstówfilozoficznych. Teoria i praktyka.Prowadzacy: dr hab. Izabela SzyrokaKod: F1-FAK-RO16

Typ: warsztat, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy poszerzajaceSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Celem kursu jest kształcenie kompetencji w zakresie przygotowywania samo-dzielnych tekstów filozoficznych. Wprowadza on w specyfike konstrukcji teks-tu filozoficznego metoda krótkich wykładów i analizy od strony warsztatowejwybranych reprezentatywnych przykładów (esej filozoficzny, rozprawa, ko-mentarz filozoficzny) z filozoficznej klasyki. Podczas zajec w grupie studencianalizuja, komentuja, redaguja przygotowane samodzielnie teksty. Praktyczneszczegółowe problemy, na jakie natrafiaja podczas prób pisarskich, omawia-ja systematycznie takze w trybie indywidualnych konsultacji z wykładowca.Zapoznaja sie w praktyce z problematyka kultury jezyka, normy jezykowej,funkcji stylu w przekazie filozoficznym.

Zajecia uwzgledniaja poza tym:

• profilowanie tematu rozprawy akademickiej,• zasady kwerendy bibliotecznej,• opracowanie bibliografii tematu,• tworzenie bibliografii zagadnien szczegółowych rozprawy,• zasady korzystania ze zródeł oraz literatury przedmiotu,• konstruowanie planu pracy oraz jej struktury.

Fenomenologia: Od Brentana do HeideggeraProwadzacy: prof. dr hab. Arkadiusz ChrudzimskiKod: F1-FAK-HF08

Typ: seminarium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Na seminarium analizowac bedziemy teksty, które powstały w ramach tradycjifenomenologicznej. Tradycje te rozumiec bedziemy dosc szeroko. W tym rozu-mieniu obejmuje ona obszar od Brentanowskiej psychologii opisowej, poprzezontologie umysłu, rozwijana przez jego uczniów, takich jak Carl Stumpf czyAnton Marty, teorie przedmiotów Alexiusa Meinonga az do transcendental-nego idealizmu Husserla, teorii aktów mowy Adolfa Reinacha oraz ontologiifundamentalnej wczesnego Heideggera. Dobór tekstów zalezał bedzie w duzejmierze od zainteresowan słuchaczy. W zaleznosci od ich preferencji i kompe-tencji mozliwe bedzie równiez uwzglednienie pism współczesnych kontynua-torów i komentatorów tradycji fenomenologicznej, takich jak David WoodruffSmith, Dan Zahavi czy Uriah Kriegel.



Edyp i Arystoteles: etyka greckiej tragedii i filozofiiProwadzacy: dr Michał BizonKod: F1-FAK-HF07

Typ: konwersatorium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: zimowyPrerekwizyty: Filozofia starozytna, Etyka, Logika, OntologiaUwaga: w roku akademickim 2020 / 2021 kurs zawieszony! Kurs dotyczy

wybranych zagadnien etycznych filozofii starozytnej, które stanowia takze is-totna problematyke współczesnej filozofii moralnej. Celem kursu jest zbadaniepodobienstw i róznic w podejsciu do tych zagadnien w ramach starozytnejetyki i współczesnej filozofii moralnej. W trakcie kursu analizowane beda na-jwazniejsze etyczne pojecia greckie w kontekscie utworów literackich i filo-zoficznych. Szczegółowej analizie poddane beda zwłaszcza greckie tragedie,w tym Król Edyp, Trachinki i Hipolit. Tragedie beda czytane w kontekscieetyki Platona i Arystotelesa.

• Anscombe, G.E.M. (1958), “Modern Moral Philosophy”, Philosophy, 33:1-19

• Gill, Christopher, ed. (2005), Virtue, Norms, and Objectivity, Oxford, Cla-rendon Press

• Pritchard, H.A. (1912), “Does Moral Philosophy Rest on a Mistake?”,Mind 21: 21-37

• Gagarin, Michael, Cohen, David, eds. (2005), Cambridge Companion to An-cient Greek Law, Cambridge, CUP

• Havelock, Eric (1978), The Greek Concept of Justice, Cambridge, CUP• Annas, Julia (1993), The Morality of Happiness, Oxford, OUP• Nussbaum, Martha (1986), The Fragility of Goodness,: Luck and Ethics in

Greek Tragedy and Philosophy, Cambridge, CUP• MacIntyre, Alasdair (1985, 2nd ed.), After Virtue. A Study in Moral Theory,

London: Duckworth• Korsgaard, Christine (1996), The Sources of Normativity, Cambridge, CUP• Williams, Bernard (1993), Shame and Necessity, Berkeley, University of Cal-

ifornia Press• Kirk, Raven, Schofield, Filozofia przedsokratejska

Watki filozoficzne w literaturze pieknejProwadzacy: dr hab. Piotr MrózKod: F1-FAK-RO15

Typ: konwersatorium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Tematyka zajec:

1. Obecnosc dyskursu etycznego w literaturze modernistycznej. Egzystencja,podmiotowosc, subiektywnosc, wrzucenie w swiat, alienacja. Grozba utra-ty tozsamosci i próba dla relacji z innym człowiekiem. Joyce, Mann,Kafka, Musil, Broch, Rilke, Gombrowicz,Witkacy, Eliot.

2. Doswiadczenie II wojny swiatowej i zakwestionowanie paradygmatu ra-cjonalnosci człowieka. Literatura wobec totalitaryzmu i ludobójstwa: Buł-hakow, Koestler, Levi, Kertes, Marai. Nadmiarowosc i absurdalnosc swia-ta – Camus, Sartre. Irracjonalizm i realizm magiczny – Beckett, Ionesco,Albee, Pinier, Mrozek, Sabato.

3. Współczesna powiesc postmodernistyczna. Swiadectwo zobojetnienia nawartosci i utraty jednoznacznej orientacji w swiecie. Alienacja jednos-tki jako efekt zdobyczy cywilizacyjnych. Barth, Pynchon, Sontag, Perec,Pielewin, Rushdie, Oz.

Literatura przedmiotu:Literatura zostanie podana na pierwszych zajeciach.

Forma i warunki zaliczenia:Egzamin ustny ze znajomosci lektur. Referat wygłaszany podczas zajec.



Filozofia jezyka IProwadzacy: dr hab. Katarzyna Kijania-PlacekKod: F1-FAK-EP03

Typ: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: epistemologiaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: epistemologia

Jezyk naturalny jest podstawowym narzedziem poznawczym człowieka i dlat-ego wyjasnienie, w jaki sposób za pomoca jezyka odnosimy sie do swiata orazten swiat zmieniamy jest kluczowe w procesie poznania zarówno otaczajacejnas rzeczywistosci, jak i naszego zycia wewnetrznego.

Seminarium to ma charakter wstepny i obejmuje lekture podstawowych pozy-cji z dziedziny filozofii jezyka, ze szczególnym uwzglednieniem zagadnienzwiazanych ze znaczeniem i odniesieniem wyrazen jednostkowych, takich jaknazwy własne, deskrypcje okreslone i wyrazenia okazjonalne.

Wstepna lista lektur:

1. Mill, J.S. (1843) A System of Logic, London: Parker; $ 5; w polskim wyda-niu, 49-63.

2. Frege, G. (1892a): Sens i znaczenie, w Pisma semantyczne, PWN Warszawa,1977, 60-88.

3. Frege, G. (1918a): Mysl, w Pisma semantyczne, PWN Warszawa, 1977, 101-129.

4. Russell, B.A.W. (1905) ‘On Denoting’, Mind 14: 479-93; w Pelc: Logikai jezyk, 253-275.

5. Russell, B.A.W. (1911) ‘Knowledge by Acquaintance and Knowledge byDescription’, w Mysticism and Logic, London: Routledge, 1986.

6. Strawson, P.F. (1950) ‘On Referring’, Mind 59: 320-44; w Pelc: Logikai jezyk, 377-413.

7. Searle, J. (1958) ‘Proper Names’, Mind 67: 166-73; w Pelc: Logika i jezyk,523-535.

8. Donnellan, K. (1966) ‘Reference and Definite Descriptions’, PhilosophicalReview 77: 281-304.

9. Kripke, S.A. (1979) ‘Speaker Reference and Semantic Reference’, w: P.A.French, T.E. Uehling and H.K. Wettstein (red.) Contemporary Perspectivesin the Philosophy of Language, Minneapolis, MN: University of MinnesotaPress, 6-27.

10. Kripke, S.A. (1972) ‘Naming and Necessity’, in D. Davidson and G. Har-man (red.) Semantics of Natural Language, Dordrecht: Reidel, 252-355.

11. Donnellan, K.S. (1972) ‘Proper Names and Identifying Descriptions’, w D.Davidson and G. Harman (red.) The Semantics of Natural , Dordrecht: Rei-del; w Filozofia jezyka 203-225.

12. Evans, G. (1973) ‘The Causal Theory of Names’, Proceedings of the Aris-totelian Society, supplementary vol. 47: 187-208; w Filozofia jezyka 226-245.

13. Grice, P. (1975) Logic and conversation; w P. Cole, J. Morgan (red.): Syntaxand Semantics, tom 3., Academic Press, Nowy Jork, 41-58.

14. Neale, S. (1990) Context and communication, rozdział III z Descriptions,Cambridge, MA: MIT Press.

15. Kaplan, D. (1989) Demonstratives; w Themes from Kaplan, Oxford Univer-sity Press (fragmenty).

16. Recanati, F. (1993) Direct Reference, Blackwell. (fragmenty)



ReizmProwadzacy: dr hab. Jan CzerniawskiKod: F1-FAK-ON04

Typ: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Kurs poswiecony jest zapoznaniu studentów z doktryna reizmu jako stanowi-ska ontologicznego, jej stosunkiem do nominalizmu, obiekcjami w stosunkudo niej, logicznymi podstawami najwazniejszej z nich, srodkami do ich przez-wyciezenia, powiazana z nia epistemologiczna doktryna realizmu radykalnegoi zastosowaniami reizmu do rozwiazywania problemów interpretacyjnych teoriinaukowych.Tematyka:

1. Reizm Kotarbinskiego – jako doktryna ontologiczna i semantyczna, wza-jemne odniesienia miedzy reizmem ontologicznym a semantycznym, reizmfenomenologiczny, ontologiczny i metafizyczny, reizm a nominalizm, sła-bosci semantycznego uzasadnienia reizmu.

2. Obiekcje wobec reizmu – doniosłosc zarzutów Ajdukiewicza, inne zarzuty,ewolucja stanowiska Kotarbinskiego.

3. Logiczne problemy reizmu – Ontologia Lesniewskiego jako logiczne ramydla reizmu, ontologiczne zaangazowanie jezyka a trudnosci reizmu, za-łozenia Wolnej Ontologii.

4. Reizm a teoria mnogosci – problem ze zbiorami w sensie dystrybuty-wnym i konstruktami teoriomnogosciowymi, „teoria wzgledu” jako sro-dek zaradczy, nowe spojrzenie na stosunek reizmu do nominalizmu.

5. Realizm radykalny – odrzucenie istnienia „obrazów immanentnych”, re-alistyczny prezentacjonizm, interpretacja zdan percepcyjnych.

6. Zastosowania reizmu – problemy: istnienia bytów matematycznych i „ma-tematycznosci przyrody”, realnosci taksonów w biologii, istnienia: pólfizycznych, przestrzeni, czasu, czasoprzestrzeni, procesów i zdarzen orazrzeczy i ich czesci, jak równiez bytów potencjalnych.

Literatura podstawowa:

1. K. Ajdukiewicz, Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii naukT. Kotarbinskiego, „Przeglad Filozoficzny” 1930.

2. Arystoteles, Metafizyka – wybrane fragmenty.3. G. Berkeley, Traktat o zasadach poznania ludzkiego – wybrane fragmenty.4. J. Czerniawski, Wolna Ontologia, w: J. Perzanowski i A. Pietruszczak (red.),

Logika; Filozofia Logiczna. FLFL 1996-1998, Torun 2000.5. J. Czerniawski, Radykalny arystotelizm, w: J. Malinowski i A. Pietruszczak

(red.), Wokół filozofii logicznej, Torun 2004.

6. R. Descartes, Zasady filozofii, cz. I.7. L. Koj, Reizm, w: tenze, Analizy i przeglady semiotyczne, Warszawa 1990.8. T. Kotarbinski, Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk,

tez jako: tenze, Dzieła wszystkie, t. 1 – wybrane fragmenty.9. T. Kotarbinski, Realizm radykalny, „Przeglad Filozoficzny” 1930.

10. T. Kotarbinski, Zasadnicze mysli pansomatyzmu, „Przeglad Filozoficzny”1935.

11. T. Kotarbinski, Fazy rozwojowe konkretyzmu, „Studia Filozoficzne” 1958.12. T. Kotarbinski, Reizm: problemy i perspektywy rozwoju, w: tenze, Dzieła

wszystkie t. 2.13. G.W. Leibniz, Nowe rozwazania dotyczace rozumu ludzkiego – wybrane frag-

menty.14. C. Lejewski, O dramatycznej fazie rozwojowej pansomatyzmu Kotarbinskiego,

„Filozofia Nauki” 1994.15. J. Wolenski, Próba interpretacji reizmu, Humanitas 1989.

Literatura uzupełniajaca:

1. E. Bencivenga, Free logics, w: D. Gabbay i F. Guenthner (red.), Handbook ofPhilosophical Logic, t. 3.

2. J. Czerniawski, Ruch, przestrzen, czas.3. J. Czerniawski, Jakiego reizmu Polacy potrzebuja?, „Kwartalnik Filozoficzny”

1997.4. K. Kuratowski i A. Mostowski, Teoria mnogosci.5. G. Küng, Systemy Lesniewskiego, w: W. Marciszewski (red.), Logika for-

malna: zarys encyklopedyczny.6. J. Słupecki, S. Lesniewski’s calculus of names, „Studia Logica” 1955.7. J. Wolenski, Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska.8. J. Wolenski, Kotarbinski.



Filozofia czasu i przestrzeniProwadzacy: dr hab. Jerzy GołoszKod: F1-FAK-ON03

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: letniPrerekwizyty: Zaliczone kursy ze wstepu do filozofii, epistemologii oraz on-tologii lub zgoda wykładowcy.

Celem kursu jest zaznajomienie uczestników z podstawowymi zagadnieniamiz zakresu filozofii czasu i przestrzeni, takimi jak: czas i przestrzen a czaso-przestrzen, problem konwencjonalnosci geometrii czasoprzestrzeni, spór po-miedzy absolutystyczna i relacjonistyczna koncepcja ruchu, ontologiczny sta-tus czasu i przestrzeni oraz problem relacji pomiedzy czasem, przestrzeniai swiatem fizycznym, problem istnienia przeszłosci, terazniejszosci i przyszłosci,problemy anizotropii oraz upływu czasu jak równiez spór o sposób trwaniarzeczy w czasie.Kurs oparty jest na trzech podstawowych załozeniach: realizm ontologicznyi naukowy oraz obiektywne istnienie czasu i przestrzeni.


1. Sw. Augustyn, Wyznania, ks. 11.2. Davies, P. „Zagadka upływajacego czasu”, Swiat Nauki, 11, 2002.3. Earman, J. (1989), World Enough and Space-Time, Cambridge, MIT Press.4. Gale, R. M. (red.), The Philosophy of Time, Macmillan, London (1968).5. Gödel, K. (1949), „A Remark about the Relationship between Relativity

Theory and Idealistic Philosophy”, [w:] P. A. Shilpp (red.), Albert Einstein:Philosopher-Scientist, Open Court, La Salle, (1949), s. 557 – 562.

6. Gołosz, J. (2001), Spór o nature czasu i przestrzeni, WUJ, Kraków.7. Gołosz, J. (2011), Upływ czasu i ontologia, WUJ.8. Leibniz, G. W. (1969), Polemika z S. Clarke’iem, Wyznanie wiary filozofa,

PWN, Warszawa.9. Loux, M. J. (1998), Metaphysics. A Contemporary Introduction, Routledge,

London.10. Newton, I. (1986), „Scholium”, Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, 8, s. 88-

98.11. Platon, Timajos, Panstwo.12. Savitt, S. F. (2001), „Being and Becoming in Modern Physics”, [w:] The

Stanford Encyclopedia of Philosophy, (Fall 2008 Edition), Edward N. Zalta(red.), URL = http://plato.stanford.edu/archives/fall2008/entries/spacetime-bebecome/.

13. Sklar, L. (1974). Space, Time and Spacetime, University of California Press,Berkeley.

Filozofia Heideggera i jej współczesna recepcjaProwadzacy: dr Radosław StrzeleckiKod: F1-FAK-RO28

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Wiodacy temat modułu kształcenia w roku akademickim 2020/2021: pytanieo etyczna wymowe mysli Martina Heideggera

Program zajec:

1. „Kiedy napisze pan etyke?” – pytanie o miejsce namysłu etycznego w op-tyce Heideggera.

2. Pytanie o ethos a pytanie o bycie.3. Etyczne tropy w egzystencjalnej analityce Dasein (cz. I): Dasein, mo-

josc (Jemeinigkeit), egzystencja, własciwosc, bycie-w-swiecie, otwartosc,troska.

4. Wstepna ekspozycja problematyki wolnosci i odpowiedzialnosci: bycieku mozliwosciom, struktura troski: projekt – rzucenie – upadanie.

5. Etyka wobec róznicy ontologicznej. Etyczny sens roli Dasein jako pasterzabycia. Pytanie o powinnosc.

6. Etyczne tropy w egzystencjalnej analityce Dasein (cz. II): pytanie o „kto”powszedniego Dasein, inni, współbycie, Sie, bycie-ku-smierci, trwoga i lek,sumienie, wina egzystencjalna, zdecydowanie.

7. Pełna ekspozycja problematyki wolnosci i odpowiedzialnosci: etycznainterpretacja relacji z innymi w zdecydowaniu. Bycie soba jako (nieu-nikniona) mozliwosc bycia sumieniem dla innych. Własciwa troskliwoscDasein o mozliwosci bycia innego.

8. Czasowosc jako ontologiczny sens troski. Istota metafizycznej wykładniczasu jako współczesnosci. Czasowosc jako podstawowy egzystencjał Da-sein. Zdecydowanie jako odsłoniecie struktury pierwotnej czasowosci.

9. Własciwa czasowosc i skonczonosc Dasein versus nieskonczonosc czasui czasowosc niewłasciwa (w metafizyce). Własciwe współbycie a mozli-wosc losu, doli i dziejowosci.

10. Postulat pozwolenia byc (Seinlassen) innym w ich najbardziej własnejmoznosci bycia. Perspektywy etycznej interpretacji Seinlassen w pracachHeideggera po zwrocie.

11. Reinterpretacja pojecia wolnosci w póznej mysli Heideggera.12. Odpowiedzialnosc a responsorycznosc.


• M. Heidegger, „Bycie i czas”, tłum. B. Baran, Warszawa 1994;


http://plato.stanford.edu/archives/fall2008/entries/spacetime-bebecome/

http://plato.stanford.edu/archives/fall2008/entries/spacetime-bebecome/


• M. Heidegger, „Podstawowe problemy fenomenologii”, tłum. B. Baran,Warszawa 2009;

• M. Heidegger, „Pojecie czasu”, tłum. J. Mizera, (w:) „Drogi Heideggera”,red. J. Mizera, „Principia” T. XX (1998);

• M. Heidegger, „List o humanizmie”, tłum. J. Tischner; „O istocie prawdy”,tłum. J. Filek (w:) „Znaki drogi”, Warszawa 1999.

Literatura uzupełniajaca, zalecana:

• B. Baran, „Heidegger i powszechna demobilizacja”, Kraków 2004;• Karolina M. Cern, „Koncepcja czasu wczesnego Heideggera”, Poznan

2007;• E. Kettering, „Nähe: das Denken Martin Heideggers”, Pfüllingen 1987;• P. Korobczak, “Skryty wymiar etycznosci w mysli Martina Heideggera”,

Wrocław 2018

• D. F. Krell, „Intimations of Mortality: Time, Truth, and Finitude in Hei-degger’s Thinking of Being”, Philadelphia 1991;

• D. F. Krell, „Daimon Life: Heidegger and Life Philosophy”, Bloomington1992;

• W. Marx, „Gibt es auf Erden ein Mass? Grundbestimmungen einer nicht-metaphysischen Ethik”, Hamburg 1983;

• W. Marx, „Heidegger und die Tradition”, Stuttgart 1961;• J. Mizera, „W strone filozofii niemetafizycznej. Martina Heideggera droga

do innego myslenia”, Kraków 2006;• O. Pöggeler, „Neue Wege mit Heidegger”, Freiburg / München 1984;• C. Wodzinski, „Heidegger i problem zła”, Warszawa 1994;• C. Wodzinski, „Kairos”, Gdansk 2010.

Forma i warunki zaliczenia:Egzamin ustny z tresci wykładów i z lektur omawianych na cwiczeniach. Za-pisy na egzamin poczawszy od dwóch tygodni przed zakonczeniem semestru.Mozliwy „termin zerowy” w ostatnim tygodniu przed sesja egzaminacyjna.Zaliczenie z cwiczen na podstawie pracy pisemnej i aktywnego udziału w za-jeciach.

Estetyka performatywna przestrzeni miejskiejProwadzacy: dr Jakub PetriKod: F1-FAK-ES04

Typ: zdalny, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: estetykaSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Kurs poswiecony jest estetycznym aspektom działan o charakterze perfor-matywnym, które podejmowane sa w obrebie współczesnej kultury miejskiej.Studenci otrzymuja wiedze na temat teoretycznych propozycji dajacych pod-stawy do rekonstytucji doswiadczenia estetycznego w przestrzeni miejskiej,autorstwa min. Johna Deweya, Arnolda Berleanta, Richarda Shustermana i Ery-ki Fischer – Lichte. Zapoznaja sie z dyscyplinami o charakterze performaty-wnym uprawianymi w przestrzeni miejskiej, zarówno bedacymi juz przed-miotem namysłu estetycznego takimi jak graffiti a takze stosunkowo nowymilub nie objetymi do tej pory estetyczna refleksja jak urban explorations, ar-chitektura mobilna/prowizoryczna czy parkour. Zapoznaja sie z towarzyszacaowym zjawiskom sfera działan medialnych, znajdujaca swój wyraz w doku-mentalnych produkcjach filmowych, fotografii i blogosferze.Kurs prowadzony jest w sieci, w srodowisku otwartym, w Academia Elec-tronica, w Second Life. Forma zajec pozwala, by w kursie, który zazwyczajrealizowany jest w ramach jednej uczelni, mogli uczestniczyc studenci z róz-nych osrodków naukowych w Polsce, jak i studenci przebywajacy na stypen-diach zagranicznych. Kurs jest skierowany do studentów studiów pierwszegoi drugiego stopnia oraz dla doktorantów, jak równiez dla wszystkich zaintere-sowanych przedstawiana problematyka. Zajecia zostaja przeniesione do sieci,do elektronicznej, graficznie wykreowanej sali wykładowej w Second Life, staduczestnictwo w zajeciach łaczy sie z posiadaniem awatara w Second Life.Zgłoszenia prosze kierowac na adres: [email protected]ład jest prowadzony głosem, w systemie synchronicznym, z udziałemsłuchaczy na czacie pisanym. Wsparty jest prezentacja multimedialna pokazy-wana na ekranie wykreowanym w Academia Electronica, a takze materiałamiz sieci. Po wykładzie prowadzona jest dyskusja. Kurs jest otwarty dla studen-tów z innych Uczelni, stad ma charakter ogólnopolski.Konsultacje odbywaja sie w srody, w Academia ElectronicaZajecia podzielone zostana na dwie czesci. W ramach pierwszej z nich naciskpołozony zostanie na wprowadzenie kategorii performatywnosci w kontekstestetyki współczesnego miasta. W drugiej czesci zajec przedmiotem analizbeda konkretne typy działan oraz dyscyplin performatywnych cechujacychwspółczesna przestrzen miejska.Ku performatywnej estetyce miasta:



1. Doswiadczenie estetyczne w przestrzeni miejskiej, tradycja i współczes-nosc. Czy(m) jest filozofia miasta?

2. O potrzebie rekonstytucji. Teoretyczne podstawy przewartosciowania sto-sunku człowieka do przestrzeni miejskiej.

3. Somatyka miasta. Ciało-umysł w przestrzeni miasta.4. Czym jest działalnosc performatywna? Permormatywnosc poza perfor-

mansem.5. Kategoria gry w kontekscie performatywnosci.6. Czy estetyka codziennosci moze miec charakter performatywny?7. Self Fashioning – estetyka codziennosci czy estetyka czego badz? Dyskusje

wokół koncepcji estetycznej autokreacji.

Performatyka miasta:

8. U podstaw współczesnej kultury ulicy: graffiti.9. U podstaw współczesnej kultury ulicy: hip-hop.

10. Architektura mobilna i prowizoryczna. Tymczasowosc zamieszkiwania.11. Urban Explorations. Kontemplujac tkanke miasta.12. Gry uliczne. Pamiec historii.13. Le parkour.14. Skateboarding.15. Jibbing.

Literatura:

1. Berleant Arnold, Prze-myslec estetyke, 2008 (fragm).2. Fisher Lichte Erika, Estetyka performatywnosci, 2008 (fragm).3. Kerouac Jack, W drodze, 1993

4. Kolankiewicz Leszek red. Antropologia Widowisk, 2008 (fragm).5. Petri Jakub, Fenomen japonskiej architektury prowizorycznej, w: „Studia z Ar-

chitektury Nowoczesnej” 4, 2011.6. Rewers Ewa, Post – Polis. Wstep do filozofii ponowoczesnego miasta, 2005

(fragm).7. Saito Yuriko, Everyday Aesthetics, 2007, (fragm).8. Schechner Richard, Performatyka (fragm), 2006.9. Shusterman Richard, Estetyka Pragmatyczna i doswiadczenie nieobecnosci miej-

skiej, w: Kultura Współczesna, 2004, nr 1.10. Shusterman Richard, Performing Life. Aesthetics Alternatives for the Ends of

Art, 2000 (fragm).11. Sinclair Brian, Urban Japan, Considering Homelessness, Categorizing Shelter

and Contemplating Culture, w: www.aia.org12. Szarecki Artur, Somatyka Miasta, w „Kultura Miasta” 2008, nr 1.13. Vitale Francesco, Jacques Derrida an the Politics of Architecture, 2009 / w: nic-

toglobe.com / Friction Research 3.

14. Wilkoszewska Krystyna, Sztuka jako rytm zycia. Rekonstrukcja filozofii sztukiJohna Deweya, 2003 (fragm).

Przykładowe media:

1. Public Blue, Anke Haarman, film dok.2. Dogtown & Z-Boys, Stacy Peralta, film dok.3. Wholetrain, Florian Gaag, film dok.4. Corey Smith, Gut Shot, film dok.


www.aia.org


Anarchia, panstwo, teokracja. Z dziejów mysli rosyjskiejProwadzacy: dr hab. Michał BohunKod: F1-FAK-FS02

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: filozofia społecznaSemestr: zimowyPrerekwizyty: kurs podstawowy z filozofii społecznej lub z historii mysli rosyjskiej

Kurs poswiecony jest prezentacji wybranych watków sporu o panstwoi z panstwem w przedrewolucyjnej Rosji. Rozwazane beda stanowiska ob-ronców róznych form zycia panstwowego, jak tez anarchistycznych wrogówpanstwa jako takiego. Wykłady i cwiczenia obejmowac beda miedzy innyminastepujace zagadnienia: Rewolucyjny etatyzm dekabrystów. Słowianofilstworosyjskie: od religijnego anarchizmu do imperializmu panstwowego. Panstwow rosyjskiej mysli liberalnej XIX wieku. Rewolucyjny anarchizm Michała Ba-kunina. Narodnictwo rewolucyjne, legalne, religijne. Anarchizm etyczny LwaTołstoja. Kontrrewolucyjni apologeci panstwa: Konstanty Pobiedonoscew, Kon-stanty Leontjew, Lew Tichomirow. Włodzimierz Sołowjow: od liberalnej teo-kracji do liberalnego panstwa prawa. Anarchokomunizm Piotra Kropotkina.Rosyjscy filozofowie religijni w sporze z Tołstojem i samodzierzawiem. Mark-sizm, anarchizm, leninizm.

Etyka, smierc i umieranieProwadzacy: dr Piotr NowakKod: F1-FAK-ET03

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: etykaSemestr: zimowyPrerekwizyty: Etyka A lub Etyka B. Kursy wprowadzajace moga byc reali-zowane równoczesnie z przedmiotem „Etyka, smierc i umieranie”.

Celem kursu w roku 2020/2021 jest analiza problemów etycznych zwiazanychze smiercia i umieraniem.

Pierwsza grupa zagadnien badawczych dotyczy problemów zwiazanych z defin-iowaniem zycia i smierci. Uczestników kursu interesowac bedzie odpowiedzna nastepujace pytania:

1. Czy zycie i smierc to pojecia, których znaczenie okresla biologia, czy tezmaja one sens wartosciujacy?

2. Czy, gdy mowa jest o swietosci ludzkiego zycia, w gre wchodzi biolog-iczne znaczenie tego terminu, czy tez jakies inne?

W ramach pierwszej czesci kursu krytycznej analizie zostana poddane róznekoncepcje smierci obecne we współczesnej bioetyce (m.in. te, które wiaza smiercczłowieka z dezintegracja organizmu oraz te, które wiaza ja z utrata statusumoralnego). Uczestnicy kursu zastanowia sie:

4. czy smierc mózgu lub zatrzymanie krazenia moga byc uznane za smiercczłowieka;

5. czy smierc jest zjawiskiem nieodwracalnym, czy tez dopuszcza powrótdo zycia;

6. czy smierc jest procesem, czy moze raczej zdarzeniem momentalnym.

Druga grupa zagadnien analizowanych w roku 2018/2019 dotyczy tego, jakieznaczenie moralne ma fakt, iz człowiek zyje badz jest martwy. Uczestnicykursu rozwaza:

7. czy norma zakazujaca zabijania jest bezwzglednie wazna, czy tez do-puszczalne jest intencjonalne powodowanie smierci, o ile nie szkodzi siew ten sposób nikomu i nie narusza sie niczyjej autonomii;

8. czy jest jakas moralnie istotna róznica pomiedzy zabiciem a przyzwole-niem na smierc;

9. czy jest cos niemoralnego w oczekiwaniu na czyjas smierc (jak w przy-padku osoby, która czeka na organ do przeszczepu).



Teoria przyjazni u ArystotelesaProwadzacy: dr Maciej SmolakKod: F1-FAK-RO14


Celem kursu jest prezentacja Arystotelesowej koncepcji przyjazni.

Tematyka wykładów:

1. Znaczenie terminów philein, eran, stergein, agapan, philos, arete, eudaimo-nia. Przedstawienie problemów zwiazanych z zagadnieniem przyjazniw oparciu o VIII.1 Etyki nikomachejskiej [EN] oraz VII.1 Etyki eudemejskiej[EE].

2. Aporia: czy przyjazn jest pewna arete czy jest nieodłaczna od arete:

(a) kryteria dla najwyzszego dobra mozliwego do osiagniecia przezczłowieka,

(b) argument „z funkcji",(c) typy aretai - cnoty charakteru i kompetencje intelektualne - oraz ich

charakterystyka:i. definicja cnoty charakteru,

ii. teoria srodka,iii. definicja madrosci praktycznej,iv. teza o nierozłacznosci cnoty charakteru oraz madrosci prakty-

cznej,v. teza o nierozłacznosci cnót charakteru,

vi. jaki typ zycia jest dla człowieka zyciem najbardziej udanym?

3. Typologia przyjazni – przyjazn utylitarna, hedoniczna, charakterolog-iczna:

(a) analiza ustepów EN VIII.2 oraz EE VII.2(b) obiekty miłosci i powody miłosci(c) czy jest mozliwa przyjazn bez przyjemnosci?;(d) czym rózni sie przyjazn hedoniczna od przyjazni charakterolog-

icznej?;(e) od której z dwóch rzeczy zalezy miłowanie: czy miłujemy kogos,

poniewaz jest dobry nawet, jesli nie jest przyjemny, w kazdym razienie z tego powodu?

4. Homonimicznosc przyjazni:

(a) czym sa homonimy; Kategorie I.1, Topiki I.15,

(b) rózne typy homonimicznosci: pros hen, kath’homoioteta, kat’analogian,kata metaphoran,

(c) homonimy a orzekanie wielorakie (pollachos legetai),(d) rózne typy zwiazków pomiedzy przyjaznia utylitarna, hedoniczna

i charakterologiczna,(e) definicja przyjazni: rózne poglady n/t definicji przyjazni: Forten-

baugh, Walker, Cooper, Irwin, Broadie, Price, Pakaluk, Owen.

5. Warunki i cechy przyjazni:

(a) zagadnienie zyczliwosci (eunoia), ENIX.5; EEVII.7,(b) cechy przyjazni (ta philika),ENIX.4,(c) przyjaciel jako inny „ja” (allos autos).

6. Charakterystyka działania dobroczynnego, EN IX.7.7. Przyjazn intrapersonalna:

(a) argument z porównania, EN IX.4,(b) argument z harmonii psuche, EN IX.4, EE VII.6,(c) aporia: czy trzeba bardziej miłowac samego siebie czy kogos innego?

EN IX.8:i. typy miłowania siebie (philautia),

ii. prawdziwy i fałszywy samolub (philautos).

8. Przyjazn i samowystarczalnosc, EN IX.9; EE VII.12;

(a) aporia: czy eudaimon bedzie potrzebował przyjacół?;i. argument z ogladalnosci działan przyjaciela,

ii. argument ze współpostrzegania,iii. argument z poznawalnosci samego siebie.

Tematyka cwiczen:

W trakcie cwiczen poddany zostanie badaniu traktat o przyjemnosci zamieszc-zony w EN VII.11-14. Przedmiotem analizy beda trzy poglady na temat przy-jemnosci:

1. zadna przyjemnosc nie jest dobrem, ani w sobie ani przypadkowo;2. pewne przyjemnosci sa dobre, ale wiekszosc jest zła;3. nawet jesli kazda przyjemnosc jest dobrem, to jednak jest niemozliwe,

aby najwyzsze dobro było przyjemnoscia;

a takze argumenty na ich poparcie oraz ich refutacja w oparciu o kontrargu-menty przedstawione przez Arystotelesa.

Forma i warunki zaliczenia:Egzamin ustny i praca pisemna,




• Arystoteles , Etyka nikomachejska, Etyka eudemejska• Arystoteles, wybrane fragmenty: Metafizyka, Fizyka,• Kategorie, Topiki, O duszy, Retoryka


• Adkins A.W.H. (1963), ‘Friendship’ and ‘Self-Sufficiency’ in Homer andAristotle, The Classical Quarterly, vol. 13, 30-45.

• Bostock D. (2000), Aristotle’s Ethics, Oxford University Press.• Broadie S. (1991), Ethics with Aristotle, Oxford university Press.• Cooper J.M. (1977), Aristotle on the Forms of Friendship, Review of Meta-

physics, vol. 30, 619-648.• - (1999), Reason and Emotions: Essays on Ancient Moral Psychology and Ethi-

cal Theory, Princton University Press• Galewicz W. (2002), Z Arystotelesem przez greckie tragedie, Cz. 1, Wydaw-

nictwo Literackie, Kraków• - (2003), Z Arystotelesem przez greckie tragedie, Cz. 2, Wydawnictwo Liter-

ackie, Kraków• Fraisse J.C. (1974), Philia : La Notion d’Amitié dans la Philosophie Ancienne,

Paris, Vrin.• Gauthier R.A. et Jolif J.Y. (1958), L’ Éthique à Nicomaque, Tome I: Introduction

et Traduction, Louvain, Publications Universitaires.• Gauthier R.A. et Jolif J.Y. (1959), L’ Éthique à Nicomaque, Tome II: Commen-

taire, part. 1 et 2, Louvain, Publications Universitaires• Gosling J.C.B. and Taylor C.C.W. (1982), The Greeks on Pleasure, Oxford,

Clarendon Press• Irwin T.H. (1981), Homonymy in Aristotle, Review of Metaphysics 34, 523-

544.• Konstant D. (1997), Friendship in the Classical World, Cambridge• Konstant D. (1996), Greek Friendship, American Journal of Philology 117,

71-94.• Dryla O. (2008), Problem egoizmu w etyce Arystotelesa, Wydawnictwo Uni-

wersytetu Jagiellonskiego, Kraków.• Owen G.E.L. (1965), Aristotle on the Snares of Ontology, in New Essays on

Plato and Aristotle, ed., Bambrough R., London: Routledge Kegan, 69-95.• Owens J. (1951), The Doctrine of Being in the Aristotelian Metaphysics. A

study in the Greek Background of Medieval Thought, Toronto: Canada• - An Ambiguity in Aristotle, EE VII 2 1236a23-24, Apeiron 22, 127-137

• Pakaluk M. (2005), Aristotle’s Nicomachean Ethics, Cambridge UniversityPress

• Pakaluk M and Pearson G. (eds.), Moral Psychology and Human Action inAristotle

• Price A.W. (1989), Love and Friendship in Plato and Aristotle, Oxford Uni-versity Press

• - (2011), Virtue and Reason in Platon and Aristotle, Oxford University Press• Skowronski L. (2014), Arystoteles o celu ludzkiego zycia. Ku nowej interpre-

tacji Etyki nikomachejskiej, Wydawnictwo Rolewski, Nowa Wies nad Dr-weca

• Sowa J. (2009), Miedzy Erosem i Arete. Przyjazn w etyce Platona i Arystotelesa• Walker A.D.M. (1979), Aristotle’s account of Friendship in the Nicomachean

Ethics, Phronesis, vol. 24, 180-196.• Ward J.K. (1995), Focal Reference in Aristotle’s Account of Friendship:

Eudemian Ethics VII 2, Apeiron 28, 183-205.• Whiting J. (1986), Friends and Future Selves, Philosophical Review 95, 547-

580.• - (1991), Impersonal Friends, Monist 74, 3-29.• - (1996), Self-love and Authoritative Virtue, in Engstrom and Whiting (1996),

162-199.• - (2002), Eudaimonia, External Results, and Choosing Virtuous Actions

for Themselves, Philosphy and Phenomenological Research 65, 270-290.• - (2006), The Nicomachean Account of Philia, in Kraut (2006), 276-304.• Wiggins D. (1980), Deliberation and Practical Reason, in Rorty (1980), 221-

240.



Filozofia chinskaProwadzacy: dr hab. Anna WójcikKod: F1-FAK-RO12


Program kursu:

1. podstawowy obraz swiata Ksiega przemian (Yijing)2. klasyczny konfucjanizm obejmujacy filozofie Czteroksiegu konfucjanskiego

(Sishu): Dialogi konfucjanskie (Lunyu), Wielka Nauka (Daxue), DoktrynaSrodka (Zhongyong), Ksiega Mencjusza (Mengzi)

3. klasyczny taoizm obejmujacy nauke Laozi i Zhuangzi4. szkoła altruistów (Mojia),5. szkoła prawników (Fajia),6. buddyzm chinski szkół: tiantai, huayan, weishi i chan7. neokonfucjanizm: kosmologia Zhou Dunyi, filozofia braci Cheng, racjon-

alna synteza nauk filozoficznych Zhuxi i filozofia umysłu Wang Yang-minga

Literatura obowiazkowa:

1. M.Carrithers, Budda.2. F. Jullien, Droga okrezna i wprost do celu – strategie sensu w Chinach i Grecji.3. JeeLoo Liu, Wprowadzenie do filozofii chinskiej.4. A. I. Wójcik, Filozoficzne podstawy sztuki konfucjanskiej. Zródła przedhanowskie;

rozdział 1, 2.


1. Filozofia Wschodu, tom 1 (red. Beata Szymanska), tom 2 (red. Marta Kudel-ska).

2. Feng Youlan, Krótka historia filozofii chinskiej.3. Xingzhong Yao, Konfucjanizm. Wprowadzenie.4. Laozi, Ksiega dao i de z komentarzami Wang Bi.5. Zhuangzi, Prawdziwa Ksiega Południowego kwiatu.6. Dialogi konfucjanskie.7. G.C.Chang, Buddyjska nauka o całosci istnienia.8. Stepien Mateusz, Spór konfucjanistów z legistami.

Natura doswiadczeniaProwadzacy: dr Przemysław SpryszakKod: F1-FAK-EP04

Typ: konwersatorium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: epistemologiaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Przedmiotem zajec bedzie lektura i krytyczna analiza nastepujacych prac:

1. G. E. Moore: „The Refutation of Idealism”, „Mind”, vol. XII, 4, 1903, s.433-453.

2. G. E. Moore: „Some Judgments of Perception”, „Proceedings of the Aris-totelian Society”, vol. 19, 1918, s. 1-29.

3. G. E. Moore: „Status danych zmysłowych” [w:] Chwedenczuk B. (red.):Filozofia percepcji, Aletheia, Warszawa 1995, s. 23-44, tekst zródłowy: idem:Philosophical Studies, Routledge and Kegan Paul, London 1948, s. 168-196.

4. H. H. Price: „To, co dane” (1932) [w:] ibidem, s. 45-64, tekst zródłowy:idem: Perception, Meuthen and Company, London 1932, rozdz. I.

5. A. J. Ayer: “The Terminology of Sense-Data”, “Mind”, vol. 54, no. 216,1945, s. 289-312.

6. G. Ryle: Czym jest umysł?, przeł. W. Marciszewski, PWN, Warszawa 1970,rozdz. VI-VIII.

7. W. Sellars: „Empiricism and the Philosophy of Mind” [w:] idem: Science,Perception and Reality, Ridgeview Publishing Company, Atascadero 1963,s. 127-196.

8. G. Evans: “Molyneux’s Question” [w:] idem: Collected Papers, ClarendonPress, Oxford 1985, s. 364-399.

9. G. Evans: The Varieties of Reference, Oxford University Press, Oxford 1982,rozdz. 6-7.

10. J. McDowell: Mind and the World, Harvard University Press, Cambridge1994, Wstep, wykłady I-VI.

11. S. Yablo: „Mental Causation”, „The Philosophical Review”, vol. 101, no.2, 1992, s. 245-280.

12. J. Gibbons: „Mental Causation without Downward Causation”, „The Philo-sophical Review”, vol. 115, no. 2, 2006, s. 79-103.

13. J. Kim: Mind in a Physical World, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts1998, rozdz. I-IV.

14. D. J. Chalmers: The Character of Consciousness, Oxford University Press,Oxford 2010, rozdz. 2-4.

15. F. Crick, F. Koch: „Toward a Neurobiological Theory of Consciousness”,„Seminars in the Neuroscience”, no. 2, 1990, 263–75.

16. S. M. Miller: „The correlation/constitution distinction problem. Founda-tions, limits and explanation in consciousness science” [w:] idem (ed.):



The Constitution of Phenomenal Consciousness. Toward a science and theory,John Benjamins Publishing Company, Amsterdam/Philadelphia 2015, s.104-154.

17. J. Howry, T. Bayne: „The neural correlate of consciousness. Causes, con-founds and constituents” [w:] ibidem, s. 155-176.

18. G. Tonioni, C. Koch: „Consciousness: here, there and anywhere?”, „Philo-sophical Transaction of the Royal Society B”, 2015, vol. 370, issue 1668.

19. G. Tonioni, M. Boly, M. Sassimini, C. Koch et al.: G. Tonioni, M. Boly, M.Sassimini, C. Koch, „Integrated information theory: from consciousnessto its physical substrate”, „Nature Reviews Neuroscience”, vol. 17, 2016,s. 450-461.

20. C. Koch, M. Massimini, M. Boly, M. Tonioni, „Neural correlates of con-sciousness: progress and problems”, „Nature Reviews Neuroscience”,vol. 17, 2016, 307-321.

21. S. Grossberg: „Towards solving the hard problem of consciousness: Thevarieties of brain resonances and the conscious experiences that they sup-port”, „Neural Networks”, vol. 87, 2017, s. 38-95.

22. M. Boly, M. Massimini, N. Tsuchia, B. R. Pastle, C. Coch, G. Tonioni: „Arethe Neural Correlates of Consciousness in the Front or in the Back of theCerebral Cortex? Clinical and Neuroimaging Evidence”, The Journal ofNeuroscience, 37 (40), 2017, s. 9603-9613.

23. B. Odegaard, R. T. Knight, H. Lau: „Should a Few Null Findings FalsifyPrefrontal Theories of Conscious Perception?”, ibidem, s. 9593-9502.

24. J. Howry: The Predictive Mind, Oxford University Press, Oxford 2013,rozdz. I-IV.

Uwaga! Istnieje mozliwosc modyfikacji listy lektur zgodnie z zainteresowani-ami uczestników zajec. Warunki zaliczenia: aktywny udział w zajeciach.

Estetyka wobec awangardyProwadzacy: dr Lilianna BieszczadKod: F1-FAK-ES05

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: estetykaSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Celem kursu jest prezentacja filozoficzno-estetycznych rozwazan na temat po-jecia sztuki „po” przełomie awangardowym. Analizowane beda: wybrane kie-runki awangardy klasycznej (m. in. kubizm, futuryzm, surrealizm, neoplasty-cyzm) i neoawangardy (pop-art, minimal-art, sztuka ziemi, happening,sztuka performance’u i konceptualizm); relacja pojec: awangarda i neoawan-garda, sztuka modernistyczna i postmodernistyczna (modernizm i postmod-erznizm); oraz: paradygmat estetyczny według S. Morawskiego, teoria awan-gardy Th.W. Adorna, formalizm C. Greenberga, antyesencjalizm M. Weitza, po-jecie „The Artworld” w ujeciu A. C. Danto i G. Dickiego, ujecie sztuki jako gryH.G. Gadamera, estetyka performatywnosci E. Fischer-Lichte (zwrot perfor-matywny), somaestetyka R. Shustermana (zwrot somatyczny) oraz“zaangazowane uczestnictwo” według A. Berleanta. Zaprezentowane zostanaproblemy zwiazane z ujmowaniem sztuki awangardowej na przykładach kon-cepcji formułowanych w róznych perspektywach badawczych (m.in. SzkołaFrankfurcka, estetyka analityczna, hermeneutyka, estetyka pragmatycznai srodowiskowa).



Zło – wyzwanie dla filozofiiProwadzacy: prof. dr hab. Marek DrwiegaKod: F1-FAK-ET04

Typ: konwersatorium, 45 h, 4 pkt. ECTSKategoria: etykaSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Celem kursu jest analiza wybranych tekstów autorów, którzy usiłowali rozwi-kłac zagadke zła. Całosc zagadnienia rozpatrywac mozna w róznych płaszczyz-nach: ontologicznej - czym jest zło? oraz historycznej - w jaki sposób sie prze-jawia? Dotyka ono takze bezposrednio kwestii antropologicznych, bowiem zło„urzeczywistnia sie” poprzez człowieka i jest scisle zwiazane z wolnoscia.Wsród rozwazanych autorów beda miedzy innymi: tragicy greccy, sw. Au-gustyn, Leibniz, Kant, Dostojewski, Nietzsche, Arendt, Nabert, Ricoeur, Tisch-ner.

Forma i warunki zaliczenia: praca pisemna oraz egzamin ustny

Anatomia społeczenstwa politycznego i konsumpcyjnegoProwadzacy: dr hab. Piotr BartulaKod: F1-FAK-FS03

Typ: wykład + cwiczenia, 90 h, 9 pkt. ECTSKategoria: filozofia społecznaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Wykład koncentruje sie wokół polskiej i zachodniej filozofii polityki i społe-czenstwa w kontekscie jej znaczenia dla zrozumienia sporów ideowych cza-sów obecnych w ich zwiazku z szeroko rozumiana praktyka społeczna. Ideefilozoficzne sa przedstawiane jako realne siły tkwiace we wnetrzu społecznegoPolis, uruchamiajace przemiany w gospodarce, prawie i realnej polityce.Na wykładzie omawiane beda nastepujace zagadnienia:

1. Filozofia pieniadza.2. Etyka i ekonomia – wzajemne relacje.3. Rzady prawa w gospodarce.4. Zagadnienie sprawiedliwosci społecznej.5. Handel i walka.6. Wolnosc gospodarcza i prawo.7. Własnosc jako prawo i jako funkcja społeczna.8. Spory wokół kapitalizmu, „człowieka ekonomicznego” i „niewidzialnej

reki”.9. Pojecia wroga i sojusznika.

10. Utopia, polityka i ekonomia.11. Ekonomiczna teoria winy i kary.12. Kto jest suwerenem?13. Dylematy wokół liberalizmu i socjalizmu.14. Wolny rynek a dostep do dóbr o wysokim stopniu ryzyka: hazard, bron,

narkotyki, usługi medyczne.



ArytmetykaProwadzacy: dr Jerzy HanusekKod: F1-FAK-LO02

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: logikaSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Od dobrze znajomych liczb naturalnych do najistotniejszych twierdzen doty-czacych teorii formalnych. Omówione zostana: standardowy i niestandardo-we modele arytmetyki (własnosci), teoria aksjomatyczna Peano, arytmetykaRobinsona, funkcje rekurencyjne, relacje rekurencyjne i rekurencyjnie przeli-czalne, reprezentowalnosc relacji i funkcji w arytmetyce Robinsona, arytmetyza-cja składni, predykaty prawdy i dowiedlnosci, pojecia rozstrzygalnosci, zu-pełnosci, aksjomatyzowalnosci, niesprzecznosci. Przedstawione zostana dowo-dy waznych metateoretycznych twierdzen dotyczacych arytmetyki, jej frag-mentów oraz teorii bogatszych (Gödel, Church, Tarski).

Problemy i podstawowe pojecia filozofii kulturyProwadzacy: dr hab. Joanna HanderekKod: F1-FAK-RO13


Podczas wykładów zostana omówione nastepujace zagadnienia dotyczace filo-zofii kultury:

1. Wprowadzenie: omówienie podstawowych zagadnien, próba definicji sa-mego pojecia kultura.

2. Jednostkowosc – czym jest indywidualnosc, czym jest posiadanie rolii funkcji społecznej, człowiek wobec instytucji.

3. Swiadomosc bycia w kulturze, fenomen bycia-w-kulturze.4. Granice – kultury, tozsamosci, etniczne, narodowe.5. Ciało, cielesnosc a kulturowym ujeciu i przepracowaniu.6. Gender – problem bycia człowiekiem na granicy cielesnosci i swiado-

mosci.7. Potrzeby, dazenia, pragnienia jako warunkowane kulturowo.8. Szczescie, rozrywka, nieszczescie, dramat, cierpienie – w ujeciu filozofii

kultury.9. Choroba, smierc, narodziny – jako porzadek natury wpisany w kontekst

kultury (I).10. Przestrzen domu i codziennosci, kuchnia, sypialnia – jako porzadek natury

wpisany w kontekst kultury (II).11. Przestrzen kulturowa – miasto, wies, supermarket, dom.12. Czas kulturowy – historia, dziejowosc, zycie w terazniejszosci.13. Panowanie i potrzeba dominacji status w kulturze.14. Bycie poza kultura – wolnosc, rozerwane wiezi, autsajder, uciekinier,

uchodzca.15. Globalizacja i problemy cywilizacji współczesnej.

Literatura:

1. Lektura na cwiczenia: Zygmunt Bauman: „Ponowoczesne wzory osobowe”w: Studia socjologiczne, tozsamosc, podmiotowosc.Lektura uzupełniajaca dla zainteresowanych: Amin Maalouf: „Moja toz-samosc, moja przynaleznosc”, w: Zabójcze tozsamosci, podmiotowosc i toz-samosc.

2. Arjun Appadurai: Przedmowa, „Od etnobójstwa do ideobójstwa”, „Cy-wilizacja zdarzen” w: Strach przed mniejszosciami. Esej o geografii gniewu,etnicznosc.



3. Lektura na cwiczenia: Gordon Mathews: „Poszukiwanie ojczyzny w su-permarkecie kultury” w: Supermarket kultury.Lektura uzupełniajaca dla zainteresowanych: Jonathan Lear Nadzieja ra-dykalna, miejsce w kulturze.

4. James Clifford: „Historie plemiennosci i nowoczesnosci:, w: Kłopotyz kultura.Materiał uzupełniajacy dla zainteresowanych: http://www.intelligencesquared.com/events/parthenon-marbles/muzeum

5. Lektura na cwiczenia: Aleksander Demand: „Cele” w: Historia niebyła.Lektura uzupełniajaca dla zainteresowanych: James Clifford „Tozsamoscw Mashpee” w: Kłopoty z kultura, czas.

6. Lektura na cwiczenia: Gernot Böhme: „Relacja człowiek-przyroda naprzykładzie miasta”, w: Filozofia i estetyka przyrody.Lektura uzupełniajaca dla zainteresowanych: Erwin Goffman: Człowiek wteatrze zycia codziennego, miejsce.

7. Piotr Kuncewicz: „Homo viator”, w: Legenda Europy, podróz.8. Helmuth Plessner: „Problem i metoda krytyki”, w: Granice wspólnoty. Kry-

tyk radykalizmu społecznego, granice.9. Lektura na cwiczenia: Clifford Geertz „Głeboka gra: uwagi o walkach

kogucich na Bali” w: Interpretacja kultur. Wybrane eseje.Lektura uzupełniajaca dla zainteresowanych: Susan Sontag: Choroba jakometafora, ciało.

10. Naomi Wolf „Mit urody” (rozdział 1), w: Mit urody.Materiał uzupełniajacy dla zainteresowanych: http://www.intelligencesquared.com/events/what-next-for-feminism-with-anne-marieslaughter/.

11. Alain de Botton: „Niedostatek miłosci”, „Snobizm”, w: Lek o status,potrzeby.

12. Johan Huizinga: „Istota i znaczenie zabawy jako zjawiska kulturowego”,w: Homo ludens. Zabawa jako zródło kultury, zabawa.

13. Lektura na cwiczenia: Klaus Theweleit „Smiech 1” „Teoria 1” w: Smiechmorderców: Brevik i inni.Lektura uzupełniajaca dla zainteresowanych: Robert Young: „Wiedzasubaltern”„ w: Wprowadzenie do postkolonializmu.http://www.intelligencesquared.com/events/war-on-terror-right-response-to-911/.

14. Wojciech Burszta, Waldemar Kuligowski: „Metakulutra w której zyjemy”,w: Sequel. Dalsze przygody kultury w globalnym swiecie, definicje kultury.


http://www.intelligencesquared.com/events/parthenon-marbles/muzeum

http://www.intelligencesquared.com/events/parthenon-marbles/muzeum

http://www.intelligencesquared.com/events/what-next-for-feminism-with-anne-marieslaughter/



http://www.intelligencesquared.com/events/war-on-terror-right-response-to-911/

http://www.intelligencesquared.com/events/war-on-terror-right-response-to-911/

STUDIA II STOPNIA – KURSY OBOWIAZKOWE

Ontologia IIProwadzacy: dr hab. Sebastian Tomasz Kołodziejczyk, dr Paweł RojekKod: F2-OBL-ON02

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Celem kursu jest pogłebienie znajomosci podstawowych zagadnien z zakresuontologii (metafizyki), takich jak problem istnienia, identycznosci i uniwersal-iów. Program kursu bedzie obejmował realizacje m.in. nastepujacych zagad-nien: istnienie i sposoby istnienia; lingwistyczny status wypowiedzi egzys-tencjalnych, semantyczne i syntaktyczne własnosci sadów egzystencjalnych;identycznosci, identycznosc w czasie; esencjalizm i rodzaje naturalne; kat-egorie, uniwersalia, transcendentalia; uniwersalia a własnosci; współczesneformy sporu o uniwersalia; realizm w sporze o uniwersalia; teorie nominal-istyczne w sporze o uniwersalia.

Szczegóły dotyczace literatury obowiazujacej w ramach kursu zostana podanena pierwszych zajeciach.

Epistemologia IIProwadzacy: dr Leszek WronskiKod: F2-OBL-EP02

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: epistemologiaSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Wieksza czesc kursu dotyczy zaawansowanych problemów z zakresu teoriipercepcji, uzasadnienia i wiedzy. Rozwazone sa takze podstawowe problemyepistemologii formalnej, zwiazane np. z próbami matematycznego traktowa-nia pojecia ‘stopnia przekonania’. Poruszone beda wazne współczesne watkiepistemologii społecznej, w tym racjonalna róznica zdan i niesprawiedliwoscepistemiczna.


STUDIA II STOPNIA – KURSY FAKULTATYWNE

Algebraic logicProwadzacy: dr Zalán GyenisKod: F2-FAK-LO05

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 12 pkt. ECTSKategoria: logikaSemestr: letniPrerekwizyty: Wstep do logiki

Algebraic logic is a branch of logic aiming at analyzing logical systems usingpowerful methods of universal algebra: The idea is solving problems in logicby first translating them to algebra, then using the methodology of algebra forsolving them, and then translating the solution back to logic.

This course is an introduction to algebraic logic and to the basics of universalalgebra that is used. We follow (more or less) the recent textbook Andreka-Nemeti-Sain: Universal Algebraic Logic (Birkhauser, 2018-19, to appear). Thecourse is planned to be self-contained in the sense that it does not require back-ground in universal algebra or abstract logic, however having a solid mathe-matical background is advised.

Seminarium Arystotelesowskie: „Fizyka”, ksiega IIProwadzacy: dr hab. Steffen HuberKod: F2-FAK-HF25

Typ: translatorium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Seminarium o charakterze translatoryjnym. Czytamy tekst Arystotelesa w prze-kładach polskim (Lesniak) i obcojezycznych, na tle greckiego oryginału i trady-cji łacinskiej. Analizujemy teorie przyczynowosci i przypadku. Jednoczesniezwracamy uwage na rozwój terminologii w róznych kontekstach historycznych.W referatach i pracach zaliczeniowych uczestnicy rekonstruuja argumentacjeArystotelesa w połaczeniu z porównawcza analiza przekładów.Znajomosc greki i łaciny nie jest wymagana. Zapraszam studentów I stopnia,którzy zapoznali sie z teoria przyczynowosci i zasadnicza konstrukcja FizykiArystotelesa.



Od narodzin sztuki do smierci sztuki.Prowadzacy: prof. dr hab. Leszek Sosnowski, mgr Gabriel BednarzKod: F2-FAK-ES08

Typ: warsztat, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: estetykaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brakKurs w cyklu dwuletnim.

Celem seminarium jest pogłebione przedstawienie i omówienie zasadniczychteorii filozoficzno-estetycznych, których w wieku dwudziestym pojawiło sieokoło trzydziestu. W rocznym kursie nie bedzie miejsca na omówienie ichwszystkich, stad bedzie to wybór najwazniejszych z nich. Mimo tak wielupropozycji teoretycznego ujecia sztuki, a wiec podania jej teorii i definicji w cia-gu tego jednego wieku, zadna z nich nie zyskała pełnej akceptacji i kazda byłapoddana ostrej krytyce. Czy wynikało to ze złozonosci przedmiotu refleksji,czy tez słabosci oferowanych teorii? A moze przyczyna była niemoznosc po-dania takiej definicji z powodów zasadniczych, czyli natury samej sztuki?

Wyrazem nowego podejscia do sztuki, bliskim ostatniemu pytaniu, była propo-zycja Ludwika Wittgensteina, który wyznaczył pewien nurt mysleniao sztuce i jej teorii. Kluczowa dla tego nurtu jest tresc par. 77. Dociekan filo-zoficznych: „[. . . ] stopien, w jakim obraz ostry moze byc podobny do roz-mazanego, zalezy od stopnia nieostrosci tego ostatniego. Albowiem wyobrazsobie, ze do obrazu rozmazanego masz sporzadzic ‘odpowiadajacy’ mu obrazostry. Pierwszy zawiera nieostry czerwony prostokat; dajesz w to miejsce os-try. Co prawda, ostrych prostokatów odpowiadajacych nieostremu dałoby sienarysowac wiecej. – Ale jesli w oryginale kolory zlewaja sie ze soba bez sladujakiejs granicy – to czy sporzadzenie ostrego obrazu, który odpowiadałbyowemu nieostremu, nie bedzie zadaniem beznadziejnym? Czy nie bedzieszwtedy zmuszony powiedziec: „Tutaj mógłbym równie dobrze narysowac kołojak prostokat albo i kształt serca; wszystkie kolory przeciez sie rozpływaja.Wszystko sie zgadza – i nic sie nie zgadza.” – A w takiej sytuacji znajdujesie np. ktos, kto w estetyce albo w etyce poszukuje definicji odpowiadajacychnaszym pojeciom”.

To nowe podejscie nie powstrzymało filozofów, estetyków i samych artys-tów ostatniego wieku przed teoretyzowaniem na temat sztuki. Duze efektyilosciowe okazały sie nad wyraz skromne jakosciowo. Bez watpienia zadnaz zaproponowanych teorii nie przetrwała próby czasu, co w tym przypadkuoznacza próby nowych propozycji filozoficzno-estetycznych. Ich mocniejsze,ontologiczno-epistemologiczne, i słabsze, estetyczne, strony beda przedmiotemzajec. Pytaniom o charakterze ontologicznym (co to jest sztuka?), beda to-warzyszyc pytania o charakterze psychologicznym (jaka jest przyczyna two-

rzenia sztuki?), aksjologicznym (jakie wartosci przenosi sztuka?), hermeneuty-cznym (czym jest interpretacja sztuki?), fenomenologicznym (czym jest konkre-tyzacja sztuki?). Zwazywszy na fakt, ze powyzsze pytania zostana postawionesztuce współczesnej, zadne z nich nie otrzyma oczywistej odpowiedzi, wyras-tajacych ze sztuki przedstawieniowej.

W trakcie kursu pojawiaja sie m.in. nastepujacy teoretycy: Z. Freud, M. Hei-degger, H-G. Gadamer, R. Ingarden, T. Adorno, R. Barthes, J. Derrida, A.C.Danto, H. Hein, D. Davies. Teksty ich autorstwa, traktowane jako ilustracjaokreslonego problemu, beda czytane i dyskutowane w trakcie zajec.

Wymagania: podstawa do zaliczenia seminarium jest obecnosc na zajeciachoraz aktywne w nich uczestnictwo. Ponadto obowiazkowe bedzie napisaniedwóch prac/esejów (po jednym w kazdym semestrze), uzaleznionych scisleod tematyki zajec.

Literatura zostanie podana na zajeciach.



Zródła i dziedzictwo mysli antropologicznej klasycznegoniemieckiego idealizmu (Fichte, Schelling, Hegel)Prowadzacy: dr hab. Izabela SzyrokaKod: brak koduTyp: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Kurs - metoda analizy tekstów oraz monograficznego przedstawienia stano-wisk na tle historii idei i dziejów kultury - wprowadza w filozoficzne zródlai konteksty idei “historycznego czlowieczenstwa” (czlowiek jako czyn i histo-ria), wypracowanej w systemach Fichtego, Schellinga, Hegla, oraz jej dwudzie-stowieczna recepcje.

Ontologia IntencjonalnosciProwadzacy: prof. dr hab. Arkadiusz ChrudzimskiKod: F2-FAK-ON09

Typ: konwersatorium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Intencjonalnosc to cecha sprawiajaca, ze posiadajacy ja fenomen jest w sposóbspecyficzny skierowany na cos czy tez odnosi sie do czegos. Jako przypadkiparadygmatyczne najlepiej ilustrujace zagadnienie intencjonalnosci wymienia-ne sa zwykle stany mentalne oraz wypowiedzi jezykowe. W ramach kursuwyjasnimy trudnosci logiczne, z powodu których fenomen intencjonalnoscistaje sie filozoficznym problemem, i omówimy rózne strategie radzenia sobiez nimi. W wielu przypadkach (jak chociazby w ujeciach fenomenologicznychczy meinongowskich) strategie te polegaja na wyraznym rozszerzeniu ontologii,w innych ida raczej w strone dosc radykalnego przeformułowania całego prob-lemu (jak w teoriach funkcjonalistycznych czy behawiorystycznych). Poszcze-gólne strategie ilustrowane beda historycznymi przykładami, jednak kurs maprzede wszystkim charakter systematyczny.



Singularity and indexicality in thought and languageTeacher: dr hab. Katarzyna Kijania-PlacekCode: F2-FAK-EP10

Type: seminar, 30 h, 6 ECTSCategory: epistemologySemester: winterPrerequisites for attending: none

The main focus of this course is the semantics and pragmatics of indexicalexpressions (such as ‘I’, ‘you’ or ‘tomorrow’) as well as the role of singularthoughts in our thinking. Arguments for and against reducibility of indexicalsto non-indexical language will be analyzed and the question of the indexicalityof thought will be considered. Philosophers’ and cognitive scientists’ interest inindexicals comes first of all from their ubiquitous presence in natural language.Since natural language is the basic tool of human cognition, understanding in-dexicals and their connection with singular thoughts - i.e. thoughts concerningindividual objects - is crucial for understanding cognition. Indexicals addition-ally play a role in classic philosophical arguments, such as Cogito, we thusneed to have good grasp on the semantics of indexicals to understand thosearguments. Indexicals are also crucial in reflection on consciousness, percep-tion or the nature of time.

Requirements:Knowledge of basic texts in philosophy of language. Good knowledge of En-glish - the course is in English.

Compulsory readings:

• Frege, G. (1892). Über Sinn und Bedeutung (On Sense and Reference).Zeitschrift für Philosophie und Philosophische Kritik, 100, 25–50; transl.in Philosophical Review, 57, 207–230.

• Frege, G. (1918). Der Gedanke. Eine Logische Untersuchung (Thoughts: ALogical Enquiry). Beiträge zur Philosophie des Deutschen Idealismus, I,58–77; transl. in P. Geach (Ed.), Logical Investigations. Oxford: Blackwell,1977, pp. 1–30.

• Twardowski, K. (1900), O tak zwanych prawdach wzglednych (On so-called relative truths). transl. in On Actions, Products and Other Top-ics in Philosophy (Johannes Brandl and Jan Wolenski, eds.), Amsterdam:Rodopi, 1999.

• Husserl, E. (1900-1) Logical Investigations, London: Routledge & KeganPaul, 1970, part 1, §26; part 6, §§1-5.

• Russell B. (1940a), Egocentric particulars, in An Inquiry into Meaningand Truth, George Allen and Unwin, London, pp. 108–115.

• Reichenbach H. (1947), Elements of Symbolic Logic , MacMillan, NewYork (fragments)

• Burks A. W. (1949), Icon, index, and symbol, Philosophy and Phenomeno-logical Research 9 , 673–689.

• Bar-Hillel, Y. (1954): Indexical Expressions; Mind 63, 359-379.• Kaplan, D. (1989): Demonstratives, in J. Almog, J. Perry, H. Wettstein

(eds.) Themes from Kaplan, Oxford University Press.• Kaplan, D. (1989): ‘Afterthoughts’, in J. Almog, J. Perry, H. Wettstein

(eds.) Themes from Kaplan, Oxford University Press.• Perry, J. (1977): Frege on Demonstratives; The Philosohical Review 86,

474-497.• Perry, J. (1979): The Problem of the Essential Indexical; Nous 13, 1979,

3-21.• Recanati F. (1993), Direct Reference: From Language to Thought, Black-

well, Oxford. (fragments)

Additional readings:

• Castaneda, Hector-Neri (1968): On the Logic of Attributions of Self-knowledgeto Others; The Journal of Philosophy 65, 439-456.

• Evans, G. (1981): Understanding Demonstratives; in Parrett, H., Bouver-esse, J. (eds.), Meaning and Understanding; de Gruyter, Berlin, 1981, 280-303.

• Nunberg G. (1993), Indexicality and deixis, Linguistics and Philosophy16, 1–43.

• Kijania-Placek, K. (2021), Indexicals and contextual involvement. Cam-bridge Handbook of the Philosophy of Language, Cambridge UniversityPress (forthcoming).



Empirical and Formal Approaches in Philosophy: PhilosophyLeaves the ArmchairTeacher: dr Lee ElkinCode: F2-FAK-EP09

Type: discussion class, 30 h, 3 ECTSCategory: miscellaneousSemester: winterPrerequisites for attending: Some familiarity with basic philosophical prBasicknowledge of probability and statistics would be an asset. Knowledge of ex-perimental social science is not expected, but would also be an asset.

Traditionally, philosophers have relied on conceptual analysis involving thoughtexperiments and the method of cases for assessing the plausibility of philo-sophical claims. This course seeks to deviate from tradition by introducingstudents to recent advancements in experimental, mathematical, and compu-tational approaches to solving philosophical problems. The focus will be onphilosophical topics such as moral responsibility, free will, rational belief anddecision-making, disagreement, social conformity, and others.

There will be three sections to the course covered over the semester:

1. Experimental Philosophy: Are folk concepts really held among the folk?Do lay people share the same philosophical intuitions about morality andfree will as philosophers?

2. Behavioral Judgment and Decision-Making: is there room for less-than-ideal reasoning and decision-making? How do cognitive biases preventordinary people from being rational the way philosophers and economistsexpect?

3. Computational Social Philosophy: can it ever be rational to agree to dis-agree? How does misinformation or “fake news” get spread? Why doinequality and discrimination persist in communities?

While the topics to be covered are quite diverse, each section will focus onspecific methods for addressing philosophical problems. For Experimental Phi-losophy, students will learn how simple psychological studies are conducted(design, data collection, data analysis, reporting). For Behavioral Judgment andDecision-Making, students will be introduced to mathematical models of ‘be-liefs’, ‘preferences’, and ‘cognitive biases’. For Computational Social Philoso-phy, students will be introduced to formal models in game theory and com-puter simulations. By the end of the course, students should have an improvedunderstanding on how empirical and formal methods are used in contempo-rary philosophy and the value that they can contribute.

Expectations:Students will submit a short essay (2000 words) for each section worth 20%

of the final grade. In addition, each student will present on a paper assignedfor a given week during the term worth 10% of the final grade. Finally, stu-dents will be paired to do a group project using any of the methods coveredthroughout the course and submit a final collaborative paper on their chosentopic worth 30% of the final grade.



Kant’s Philosophy of Religion: Selected IssuesTeacher: dr Anna TomaszewskaCode: F2-FAK-HF20

Type: discussion class, 45 h, 6 ECTSCategory: history of philosophySemester: summerPrerequisites for attending: basic course in early modern philosophy

The course offers an opportunity to read and study the key texts of Kant’sphilosophy of religion from the Critical period of his philosophy in the contextof the transformation of the concept of religion and the way of thinking ofits relation to the public sphere that occurred in the Enlightenment era. Inparticular, we shall be interested in (1) the distinction between opinion, beliefand knowledge as presented in the “Methodology” chapter of the Critique ofPure Reason; (2) the concept of rational faith (Vernunftglaube) as employed inthe 1786 orientation essay and on the basis of Religion within the Boundaries ofMere Reason and The Conflict of the Faculties (ch.1): (3) the concept of rationalreligion; (4) the distinction between the religion of reason and the ecclesiasticalfaith as its supposed ‘vehicle’ and (5) the critique of revelation and the problemof interpreting Scriptures along rationalist lines.

Although the course is primarily offered to graduate students, upon agreementwith the teacher advanced undergraduate students are welcome to participate.

List of readings (obligatory):

1. I. Kant, Critique of Pure Reason: B VII-XLIV, A 805/B 833-A 819/B 847, A820/B 848-A 831/B 859.

2. I. Kant, “What does it mean to orient oneself in thinking?” in: Religionand Rational Theology, Cambridge 1996.

3. I. Kant, “Religion within the boundaries of mere reason” in: ibidem.4. I. Kant, “The conflict of the faculties” in: ibidem: ch. 1.

Secondary literature will be recommended during the course.

Istnienie. Perspektywy badawcze.Prowadzacy: dr hab. Sebastian Tomasz KołodziejczykKod: F2-FAK-ON07

Typ: warsztat, 15 h, 2 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Istnienie jest jednym z fundamentalnych problemów filozoficznych. Celemwarsztatu bedzie skonfrontowanie róznych podejsc metodologicznych stoso-wanych do rozwiazania tego zagadnienia. Pierwsza czesc warszatu poswie-cona bedzie na lekture kilku reprezentatywnych tekstów z zakresu problema-tyki egzystencjalnej. W drugiej czesci zajec Słuchacze w grupach projektowychbeda przygotowywac i prezentowac swoje pomysły teoretyczne i badawcze.

Literatura i wymagania zostana przedstawione przed rozpoczeciem warsz-tatów.



Semantyka zdan o przyszłosciProwadzacy: dr Jacek WawerKod: F2-FAK-EP07

Typ: konwersatorium, 45 h, 5 pkt. ECTSKategoria: logikaSemestr: letniPrerekwizyty: Wstep do logiki; bierna znajomosc j. angielskiego

Beda nas interesowac tzw. „Futura Contingentia“, czyli zdania odnoszace siedo zdarzen, które moga, ale nie musza zajsc w przyszłosci. Klasycznym przykła-dem Arystotelesa jest zdanie „Jutro bedzie bitwa morska” wypowiedzianew momencie, gdy kwestia jutrzejszej bitwy wciaz jest otwarta. Semantyka tychzdan jest kłopotliwa, gdyz załozenie, ze do zdan tego typu stosuje sie zasadadwuwartosciowosci (sa prawdziwe lub fałszywe) zdaje sie miec deterministy-czne konsekwencje. Jesli zdanie “Jutro bedzie bitwa morska” jest prawdziwe,to jutrzejsza bitwa morska nie moze sie nie odbyc.

Podczas kursu zbadamy, jak do kwestii Futura Contingentia odnosi siewspółczesna filozofia. Po zapoznaniu sie z tłem historycznym przyjrzymy siewspółczesnym teoriom semantycznym, które w róznoraki sposób interpre-tuja Futura Contingentia. Zapoznamy sie z klasycznymi teoriami Arthura Pri-ora, teoria nadwartosciowan Thomasona, relatywizmem MacFarlane’a orazz absolutyzmem Ohrstroma (i moim własnym). Zbadamy równiez kwestie“uprawdziwiaczy” dla zdan o przyszłosci. W szczególnosci spróbujemy ustalic,czy przyszłe zdarzenia moga uprawdziwiac terazniejsze prawdy. Zastanowi-my sie równiez, jaki jest zwiazek miedzy semantyka a rzeczywista praktykajezykowa, studiujac tzw. problem asercji.

Kurs kierowany jest przede wszystkim do studentów studiów II i III stop-nia, ale studenci I stopnia moga wziac w nim udział po uzyskaniu zgodyprowadzacego. Wymagana jest bierna znajomosc jezyka angielskiego.

Seminarium poswiecone lekturze ”Pracy nad mitem” HansaBlumenbergaProwadzacy: dr hab. Izabela SzyrokaKod: F2-FAK-RO26

Typ: seminarium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: kursy poszerzajaceSemestr: zimowyPrerekwizyty: kurs z Historii filozofii współczesnej

Sprofilowane antropologicznie seminarium polegac bedzie na studium kryty-cznym tresci klasycznej ksiazki Hansa Blumenberga pt. “Praca nad mitem”(1979).



Filozofia religii romantyzmu polskiegoProwadzacy: dr hab. Leszek AugustynKod: F2-FAK-HF12

Typ: seminarium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: letniPrerekwizyty: wiedza z zakresu historii filozofii nowozytnej (zaliczony kurskanoniczny).

Seminarium poswiecone filozofii religii, z jaka mozemy spotkac sie w filozofiipolskiej okresu romantycznego (zwłaszcza: A. Cieszkowski, B. F. Trentowski,K. Libelt, J. M. Hoene-Wronski i inni, a takze wybitni twórcy literatury). Pytacbedziemy o sama mozliwosc wydobycia i zrekonstruowania swoistego – orygi-nalnego – podejscia filozofii romantyzmu polskiego do zagadnien religijnych(filozoficzno-religijnych). Podjete zostana jednoczesnie próby odczytania uni-wersalnych i współczesnych (byc moze – aktualnych) sensów wybranych idei,które składaja sie na dziedzictwo romantyzmu (filozoficznego), zachowujacprzy tym swiadomosc niebezpieczenstw wiazacych sie z ich ahistoryczna dez-interpretacja. Obecnosc romantyzmu w kulturze polskiej prowokuje takze dozadania pytania o jego kontynuacje (wersje neoromantyzmu). Postaramy sieponadto zastosowac współczesne metody i sposoby uprawiania filozofii religiizarówno w ogladzie, jak i analizie stanowisk romantycznych.

Uwaga: zaawansowani studenci I stopnia moga uczestniczyc w kursie za zgodaprowadzacego.

Possible historiesTeacher: prof. dr hab. Tomasz PlacekCode: F2-FAK-EP06

Type: seminar, 45 h, 6 ECTSCategory: ontologySemester: summerPrerequisites for attending: none

Bibliography:Belnap, N., Muller, T., and Placek, T.: Branching space-times: theory and applica-tions



Piekno a dobro – relacje etyki z estetykaProwadzacy: dr hab. Joanna HanderekKod: F2-FAK-ET06

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: etykaSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Podczas kursu zostana omówione nastepujace zagadnienia i problemy:

1. Piekno-dobro-prawda jednosc doswiadczenia metafizycznego i realnegoswiata?

2. Piekno ciała-piekno człowieka? (femen, ciało upolitycznione, ciało nagie,ciało zabite i zgwałcone)

3. Czy mozna jeszcze mówic o wartosciach?4. Multikulturalizm i pluralizm wartosci – dialog miedzy kulturami bez

wartosci5. Multikulturalizm i milczenie o wartosciach – róznorodnosci nie do pogo-

dzenia6. Krzyki i szumy – art. Street i sztuka zaangazowana jako odpowiedz na

współczesna rzeczywistosc7. Cos nowego sie wytwarza – bioart – sfera wartosci konstytuuowanych od

nowa8. Cos nowego nadchodzi – sztuka transhumanizmu9. Kultura sieciowa - sztuka sieci – wartosc słowa i obrazu

10. Swiat nowych mozliwosci - kultura i wartosci w zglobalizowanym swie-cie

11. Nowy humanizm, nowe wartosci, przewartosciowanie wartosci12. Oblicza antywartosci i milczenia o wartosciach13. Filozofia zrównowazonego rozwoju i sztuka podazajaca za natura, po-

szukujaca natury14. transhumanzim i nowe oblicze swiata - postczłowiek i swiat wartosci (?)15. Popkultura i jej oddziaływania na wartosci, wartosci popkultury, wartosc

popkultury.

Filozofia rosyjska – miedzy polityka a religiaProwadzacy: dr hab. Leszek AugustynKod: F2-FAK-HF13

Typ: wykład, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: zimowyPrerekwizyty: wiedza z zakresu historii filozofii nowozytnej (zaliczony kurskanoniczny).

Kurs dotyczy dziejów filozofii rosyjskiej XIX i XX wieku. Szczególny naciskzostanie połozony na mysl społeczna, historiozoficzna i religijna. Badaniu zos-tana poddane relacje (zwiazki i napiecia) miedzy politycznymi i religijnymi as-pektami idei społecznej. Odnosic sie bedziemy do nastepujacych nurów myslirosyjskiej: słowianofilstwo, okcydentalizm, oswiecicielstwo, poczwiennictwo,narodnictwo, konserwatyzm, panslawizm, nihilizm, anarchizm, marksizmrosyjski, renesans religijno-filozoficzny, nurty filozofii XX-wieczne

Uwaga: zaawansowani studenci I stopnia moga uczestniczyc w kursie za zgodaprowadzcego.



Transcendentalia. Pojecia transcendentalne w mysli scholasty-cznej.Prowadzacy: dr hab. Jan KiełbasaKod: F2-FAK-HF21

Typ: seminarium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Kurs jest proponowany dla studentów studiów II i III stopnia, zainteresowanychklasyczna metafizyka i podstawowymi zagadnieniami ontologicznymi w uje-ciu historycznym. Warunkiem jego zaliczenia jest aktywny udział w dyskus-jach seminaryjnych i pozytywny wynik egzaminu ustnego.Szczegółowa tematyka kursu:

1. Konfrontacja róznych sensów transcendentalnosci: transcendentalnosc wmysli sredniowiecznej a transcendentalizm filozofii Kanta i XX-wiecznejfenomenologii. Podstawowy dylemat w rozumieniu sredniowiecznychteorii transcendentaliów: transcendentalia jako modi essendi czy modisignificandi.

2. Starozytne zródła problematyki transcendentaliów: tzw. prototranscen-dentalia. Rekonstrukcja I interpretacja pogladów Platona, Arystotelesa,Plotyna, Proklosa, sw. Augustyna i Boecjusza.

3. Pierwsze sformułowania problematyki transcendentaliów w XIII wieku:Summa de bono Filipa Kanclerza i Summa fratris Alexandri. HistorycznyI teologiczny kontekst teorii transcendentaliów (koncepcja „imion Bozych”– atrybutów przypisywanych Bogu w jego istocie lub poszczególnym os-obom Trójcy swietej). Modelowy zestaw pojec transcendentalnych (byt– jednosc – prawda – dobro) – ich analityczne wyprowadzenie I pod-stawowa charakterystyka jako pierwszych I najogólniejszych własciwoscii znaczen bytu (communissima et prima – primae intentiones, primaedeterminationes entis, primae impressiones apud intellectum). Róznicemiedzy koncepcja Filipa Kanclerza i koncepcja wyłozona w Summa fratrisAlexandri: czysto negatywna charakterystyka transcendentaliów jako róz-nych postaci niepodzielenia ontologicznego, tj. bytu niepodzielonego, acharakterystyka relacyjna, odnoszaca poszczególne transcendentalia dopodmiotu nieskonczonego, tj. Boga, lub podmiotu skonczonego, tj. rozum-nej duszy. Pytanie o konkurencyjny badz komplementarny charakter obukoncepcji.

4. Dojrzała postac teorii transcendentaliów - koncepcja Tomasza z Akwinu.Kanoniczna lista transcendentaliów i kontrowersje z nia zwiazane: spóro transcendentalny status piekna, o mozliwosc redukcji niektórych tran-scendentaliów do czterech modelowych, o prawomocnosc utozsamieniatranscendentale aliquid z róznica i wieloscia. Próba uniwersalnego, czysto

ontologicznego konstruowania systemu transcendentaliów (poza kontek-stem teologicznym): wyprowadzenie z analizy samego bytu pozostałychpojec transcendentalnych.

5. Warunki transcendentalnosci na gruncie koncepcji Tomasza z Akwinu.Konwertybilnosc i analogicznosc transcendentaliów – ich przedmiotowatozsamosc (secundum suppositum) przy zachowaniu pojeciowej róznicy,tj. nietozsamosci znaczenia. Rózne sensy dodawania czegos do bytu: ne-gacja i pojeciowa relacja jako formy „dodawania” własciwe pojeciomtranscendentalnym. Negatywny sens jednosci, relacyjny sensprawdy i dobra. Własciwe rozumienie negatywnosci jednosci jako bytuwewnetrznie niepodzielonego, konstytuowanego przez jedna forme i je-den akt istnienia. Własciwe rozumienie prawdy jako relacji adekwacyjnejmiedzy rzecza a umysłem.

6. Rózne wersje koncepcji transcendentaliów Alberta Wielkiego. Rekons-trukcja, porównanie i interpretacja na podstawie oryginalnych tekstówzródłowych (komentarz do Sentencji Piotra Lombarda, komentarz do Dedivinis nominibus Pseudo-Dionizego, oraz De bono i Summa theologiae).Trzy typy konwertybilnosci i aporie przez nie generowane. Albertynski„formalizm”. Piekno transcendentalne a piekno estetyczne.

7. Koncepcja transcendentaliów Bonawentury. Rekonstrukcja i interpretacjana podstawie oryginalnych tekstów zródłowych (komentarz do SentencjiPiotra Lombarda, Breviloquium, Itinerarium mentis in Deum). Transcen-dentalia jako doskonałosci (perfectiones). Dylemat do rozwazenia: czytranscendentalia to ogólne własciwosci i znaczeniowe odniesienia bytu,czy raczej terminy o sensie wyraznie teologicznym, tj. appropriata – par-tykularne atrybuty przypisywane osobom Trójcy swietej.

8. Dwie koncepcje transcendentaliów Dunsa Szkota: tradycyjna (transcen-dentalia jako ogólne passiones entis – jednosc, prawda, dobro z osobnarównozakresowe z bytem) i alternatywna, oryginalna koncepcja Dunsa(transcendentalia dysjunktywne, dopiero w opozycyjnych parach, nie z os-obna, równozakresowe z bytem). Rekonstrukcja i interpretacja na pod-stawie oryginalnych tekstów zródłowych (Quaestiones in Metaphysicam,w szczególnosci prolog do komentarza do Metafizyki Arystotelesa, Ordi-natio, Lectura oxoniensis). Zwiazek oryginalnej koncepcji Dunsa z kon-cepcja jednoznacznosci pojecia bytu. Kwestia do dyskusji: czy Duns Szkotinauguruje dzieje metafizyki jako scientia transcendens?

9. Transcendentalne a nietranscendentalne rozumienie pojec „jednosc”,„prawda”, „dobro” – próba uchwycenia i uporzadkowania róznic. Dys-kusja nad prawomocnoscia i precyzja powyzszego rozróznienia. Aporiegenerowane przez wspomniane pojecia w ich transcendentalnym rozu-mieniu. Ogólna ocena scholastycznych koncepcji transcendentaliów.



Literatura podstawowa (teksty zródłowe):

1. Tomasz z Akwinu, Kwestie dyskutowane o prawdzie (De Veritate):a. kw. 1, a. 1-8 (polskie wydanie: t. 1)b. kw. 21, a. 1-6 (polskie wydanie: t. 2)

2. Tomasz z Akwinu, Traktat o Bogu: Suma teologii, I, kwestie 1-26

a. cz. I, kw. 5, a. 1-6; kw. 6, a. 1-4b. cz. I, kw. 11, a. 1-4c. cz. I, kw. 16, a. 1-7

3. Tomasz z Akwinu, Summa contra Gentiles. Prawda wiary chrzescijanskiej I,r. 59-62 (polskie wydanie: t. 1)

4. Albert Wielki, Komentarz do czwartego rozdziału „O imionach Bozych” Dion-izego Areopagity (w:) K. Krauze- Błachowicz (red.) Wszystko to ze zdzi-wienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku.

5. Boecjusz, W jaki sposób substancje moga byc dobre w tym, ze sa, chociaz nie sadobrami substancjalnymi (De hebdomadibus) w: Boecjusz, Traktaty teologiczne(dwujezyczna seria Ad Fontes)

6. Bonawentura, Breviloquium I, r. 6 (w:) Z filozofii sw. Augustyna i sw. Bonawen-tury (Opera Philosophorum Medii Aevi. Textus et studia , t. 3)


1. Aertsen Ian, Medieval Philosophy and the Transcendentals. The Case of ThomasAquinas.

2. Aertsen Ian, Die Frage nach dem Ersten und Grundlegenden. Albert der Großeund die Lehre von der Transzendentalien (w:) Albertus Magnus. Zum Gedankennach 800 Jahren: Neue Zugänge, Aspekte und Perspektiven

3. Aertsen Ian, Medieval Philosophy as Transcendental Thought. From Philip theChancellor (ca 1225) to Francisco Suarez

4. Aertsen Ian, Good as Transcendental and the Transcendence of the Good (w:)MacDonald Scott (ed.) Being and Goodness

5. Gracia J.J.E. (ed.) “Transcendentals in the Middle Ages”, Topoi 11 (1992)6. Honnefelder Ludger, Metaphysik als Scientia transcendens: Johannes Duns

Scotus und der zweite Anfang der Metaphysik (w:) Hofmeister Pich R. (ed.)New Essays on Metaphysics as Scientia transcendens

7. Kiełbasa Jan, Transcendentalny i nietranscendentalny sens jednosci w mysliXIII wieku na tle filozoficznej tradycji

8. Kiełbasa Jan, “Pierwsze i najpowszechniejsze: jednosc, prawda, dobro iinne transcendentalia w metafizyce sw. Tomasza z Akwinu”, PrzegladTomistyczny, tom XIX (2013)

9. Kołodziejczyk Sebastian, Teoria teanscendentaliów (w:) tenze, Granice poje-ciowe metafizyki

10. Pouillon Henri, “Le premier traité des propriétés transcendentales. La

„Summa de bono” du Chancelier Philippe”, Revue néoscolastique de philoso-phie 42 (1939)

11. Strózewski Władysław, Transcendentalia i wartosci (w:) tenze, Istnieniei wartosc

12. Strózewski W., Trzy wymiary prawdy (w:) tamze13. Strózewski W., O pojeciach piekna (w:) tamze14. Wolenski Jan, Dwie koncepcje transcendentaliów (w:) tenze, W strone logiki15. Wolter A.B., The Transcendentals and their Function in the Metaphysics of

Duns Scotus



Ontologia rzeczyProwadzacy: dr Paweł RojekKod: F2-FAK-ON10

Typ: konwersatorium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: letniPrerekwizyty: Kurs podstawowy z ontologii, znajomosc jezyka angielskiegow stopniu umozliwiajacym czytanie tekstów naukowych

Celem kursu jest przedstawienie klasycznych i współczesnych dyskusji onto-logicznych dotyczacych rzeczy. Wykłady maja charakter systematyczny i doty-cza przede wszystkim współczesnych dyskusji o rzeczach w filozofii anality-cznej, cwiczenia natomiast łacza podejscie systematyczne z historycznym.

Kurs oferowany jest co trzy lata na zmiane z kursami Ontologia własnoscii Ontologia relacji.

Lektury obowiazkowe:

1. Arystoteles, Metafizyka, ks. Z (VII), wiele wydan i tłumaczen.2. Boecjusz, W jaki sposób Trójca jest jednym Bogiem, a nie trzeba Bogami? oraz

Przeciw Eutychesowi i Nestoriuszowi, w: Traktaty teologiczne, przeł. A. Ki-jewska, R. Bielak, Kety: Marek Derewiecki 2007, s. 51–81, 113–161. Jest towydanie dwujezyczne, polskiego tekstu jest tylko połowa.

3. Sw. Tomasz z Akwinu, Komentarz do O Trójcy swietej Boecjusza II, q. 4, a.1-4, czyli O poznaniu Boga, przeł. M. Przanowski, Kraków: WydawnictwoM 2005, s. 187–223. Jest to wydanie dwujezyczne, polskiego tekstu jesttylko połowa.

4. Jan Duns Szkot, Czy substancja materialna ze swej natury jest substancja jed-nostkowa i indywidualna oraz Czy substancja materialna jest indywidualnadzieki pozytywnej bytowosci ograniczajacej nature do bycia substancja indywid-ualna, przeł. M. Koszkało, w: E. Jung-Palczewska (red.), Wszystko to zezdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIV wieku, Warszawa: PWN2000, s. 51–75.

5. Husserl, E., Badania logiczne, t. II, Badania dotyczace fenomenologii i teoriipoznania, cz. I, przeł. J. Sidorek, Warszawa: PWN 2000, Badanie III Z naukio całosciach i czesciach, s. 275–366.

6. Roman Ingarden, Spór o istnienie swiata, t. II: Ontologia formalna, cz. 1,Warszawa: PWN 1987, rozdział XIII Istota samoistnego przedmiotu indywid-ualnego, s. 333–396. Uwaga! Wczesniejsze wydania róznia sie numeracjarozdziałów i stron!

7. B. Russell, Badania dotyczace znaczenia i prawdy, przeł. J. Wawrzyniak,Kraków: WAM 2011, s. 81–101.

8. G. F. Stout, “The Nature of Universals and Propositions”, w: J. N. Find-lay (red.), Studies in Philosophy. British Academy Lectures, London: Oxford

University Press 1966, s. 5–24.9. P. Simons, "Particulars in Particular Clothing: Three Trope Theories of

Substance", Philosophy and Phenomenological Research 1994, t. 54, nr 3, s.553–575.

10. J. P. Moreland, "Theories of Individuation: A Reconsideration of Bare Par-ticulars", Pacific Philosophical 1998, t. 79, nr 3, s. 251–263.

11. M. J. Loux, Beyond Substrata and Bundles: A Prolegomenon to a SubstanceOntology, w: S. Laurence, C. Macdonald (red.), Contemporary Readings inthe Foundations of Metaphysics, Oxford: Blackwell 1998, s. 233–247.

12. A.-S. Maurin, "Trope Theory and the Bradley Regress", Synthese 2010, t.175, s. 311–326.

Lektury uzupełniajace:

1. Black M. (2007), "Zasada identycznosci rzeczy nieodróznialnych", RocznikiFilozoficzne 55, 285–296.

2. Głowala M. (2012), Pojedynczosc. Spór o zasade indywiduacji w scholastyce,Wrocław: Oficyna Naukowa Polskiego Forum Filozoficznego.

3. Gracia J. J. E. (1988), Individuality. An Essay on the Foundations of Meta-physics, Albany: State University of New York Press.

4. Koszkało M. (2003), Indywiduum i jednostkowienie. Analiza wybranych tek-stów Jana Dunsa Szkota, Lublin: TN KUL 2003

5. Krapiec M. A. (1958), "Zagadnienie jednostkowienia bytów materialnych",Roczniki Filozoficzne 6/1, 97–148.

6. Loux M. J. (1978), Substance and Attribute. A Study In Ontology, Dordrecht:D. Reidel.

7. Loux M. J. (2006), Metaphysics. A Contemporary Introduction, London &New York: Routledge.

8. Piwowarczyk M. (2015), Podmiot i własnosci. Analiza podstawowej strukturyprzedmiotu, Lublin: Wydawnictwo KUL.



Filozoficzne starodruki i rekopisy w zbiorach Biblioteki Jagiel-lonskiejProwadzacy: dr hab. Steffen HuberKod: F2-FAK-HF14

Typ: seminarium, 15 h, 2 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: letniPrerekwizyty: brakKurs badawczy.

Zorganizowane we współpracy z Biblioteka Jagiellonska seminarium poswie-cone jest badaniom nad zródłami dawnej historii intelektualnej. Czesc zajecodbedzie sie w formie warsztatów z pracownikiem Oddziału Zbiorów Spec-jalnych BJ (techniczne aspekty pracy ze starodrukami i rekopisami, historiazbiorów, zasady poszukiwania). Wykorzystywane beda wyniki kwerend prze-prowadzonych w archiwach litewskich w ramach projektu badawczego NPRH“Polonica Philosophica Orientalia” (2018-2023). Mile widziana znajomosc łaciny.

Seminarium badawcze przeznaczone dla studentów II i III stopnia.

Filozofia naukiProwadzacy: dr hab. Jerzy GołoszKod: F2-FAK-EP05

Typ: seminarium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: epistemologiaSemestr: zimowyPrerekwizyty: brakKurs badawczy.

Cel oraz problematyka kursu:

Seminarium poswiecone jest analizie wezłowych problemów filozofii naukina podstawie wybranych tekstów. Podczas seminarium omawiany bedzie wszczególnosci problem relacji pomiedzy filozofia a nauka; rózne koncepcjemetody poznania naukowego; problem wyjasniania w nauce; oraz problemzobowiazan ontologicznych teorii naukowych (spór realizm – antyrealizm w filo-zofii nauki

Program

1. Carnap, R. (1969), Filozofia jako analiza jezyka nauki, PWN, Warszawa, s.6-25, 68 – 84.

2. Polanyi, M. (1989), „Nauka a rzeczywistosc”, [w:] Fiut, I. S., Grobler, A.(red.) Metodologia nauk. Wybór tekstów, Wyd. AGH, Kraków.

3. Popper, K. (1992), „Cel nauki” [w:] Wiedza obiektywna, PWN, Warszawa.4. Popper, K. (1997), „Nauka: problemy, cele, odpowiedzialnosc”, w: Mit

schematu pojeciowego, KiW, Warszawa.5. Kuhn, T. (2009), Struktura rewolucji naukowych, rozdz. 2 - 4, Aletheia, War-

szawa.6. Kuhn, T. (2009), Struktura rewolucji naukowych, rozdz. 6, 9, Aletheia, War-

szawa.7. Kuhn, T. (2009), Postscriptum (1969) [w:] Struktura rewolucji naukowych,

Aletheia, Warszawa.8. Kuhn, T. (1985), „Pojecia przyczyny w rozwoju fizyki” [w:] Dwa bieguny,

Warszawa, PIW.9. Kuhn, T. (1985), „Dwa bieguny: tradycja i nowatorstwo w badaniach

naukowych” [w:] Dwa bieguny, Warszawa, PIW.10. Kuhn, T. (1985), „Obiektywnosc, sady wartosciujace i wybór teorii” [w:]

Dwa bieguny, Warszawa, PIW.11. Lakatos, I. (1995), „Historia nauki a jej racjonalne rekonstrukcje”, [w:]

Pisma z filozofii nauk empirycznych, PWN, Warszawa.12. Lakatos, I., Zahar, (1995), „Dlaczego program badawczy Kopernika wyparł

program Ptolemeusza”, [w:] Pisma z filozofii nauk empirycznych, PWN,Warszawa.



13. Agassi, J. (1989), „Metafizyka jako idee regulatywne dla nauki”, [w:]Fiut, I. S., Grobler, A. (red.) Metodologia nauk. Wybór tekstów, Wyd. AGH,Kraków.

14. Bunge, M. (1989), „Przesłanki i wytwory metafizyczne współczesnej naukii techniki”, [w:] Fiut, I. S., Grobler, A. (red.) Metodologia nauk. Wybór tek-stów, Wyd. AGH, Kraków.

15. Laudan, L. (1989), „Nauka a wartosci”, [w:] Fiut, I. S., Grobler, A. (red.)Metodologia nauk. Wybór tekstów, Wyd. AGH, Kraków.

Literatura podstawowa

1. Fiut, I. S., Grobler, A. (red.) Metodologia nauk. Wybór tekstów, Wyd. AGH,Kraków.

2. Grobler, A. (2006), Metodologia nauk, Aureus - Znak, Kraków.3. Kuhn, T. (2009), Struktura rewolucji naukowych, Aletheia, Warszawa.4. Kuhn, T. (1985), Dwa bieguny, PIW, Warszawa.5. Lakatos, I. (1995), Pisma z filozofii nauk empirycznych, PWN, Warszawa.6. Laudan, L. (1984), Science and Values, University of California Press, Berke-

ley.7. Popper, K.R. (1992), Wiedza obiektywna: Ewolucyjna teoria epistemologiczna,

PWN, Warszawa.8. Popper, K. (1997), Mit schematu pojeciowego, KiW, Warszawa.9. Psillos, S. (1999) Scientific Realism: How Science Tracks Truth, Routledge,

London.10. Sady, W. (2013), Spór o racjonalnosc naukowa, WN UMK, Torun .

Literatura uzupełniajaca

1. Losee, J. (2001), Wprowadzenie do filozofii nauki, Prószynski i S-ka, War-szawa.

2. Popper, K.R. (1977), Logika odkrycia naukowego, PWN, Warszawa.

Filozofia w praktyce: poczatek i koniec ludzkiego zyciaProwadzacy: dr Tomasz ZuradzkiKod: F2-FAK-ET05

Typ: konwersatorium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: etykaSemestr: zimowyPrerekwizyty: Ukonczony kurs podstawowy z etyki; znajomosc angielskiegow stopniu pozwalajacym na czytanie tekstów naukowych.Kurs badawczy.

Ogólnym celem tego kroczacego kursu jest analiza najwazniejszych problemówfilozoficznych lezacych u podłoza dylematów praktycznych z zakresu szerokorozumianej bioetyki i etyki medycznej.

Szczegółowym celem kursu w roku akademickim 2020/21 bedzie analiza argu-mentów pojawiajacych sie w akademickich dyskusjach etycznych dotyczacychpoczatku i konca zycia ludzkiego, a takze dystrybuowania swiadczen w opiecezdrowotnej. Kurs ma za zadanie zapoznac uczestników z aktualnym stanemdebaty z zakresu etyki (a niekiedy równiez z zakresu ontologii, epistemologii,filozofii nauki) oraz wykorzystac narzedzia analizy filozoficznej nie tylko dodobrze znanych dylematów (np. aborcja, eutanazja), ale takze do mniej dogłeb-nie opracowanych problemów, które sa wynikiem postepu w biomedycynie.W roku akademickim 2018/19 omawialismy nastepujace tematy: 1) Status on-tologiczny i moralny embrionów oraz płodów ludzkich. 2) Problem nietozsa-mosci. 3) Zasada prokreacyjnej dobroczynnosci. 4) Problem niepewnosci nor-matywnej. 5) Pojecie zycia wartego/niewartego przezycia. 6) Decyzje kryty-czne w neonatologii. 7) Badania naukowe na ludzkich embrionach i tworachinzynierii genetycznej. 8) Klonowanie reprodukcyjne. W roku 2019/20 omaw-ialismy nastepujace tematy: 1) Problem nietozsamosci. 2) Wartosciowanie ist-nienia ludzkiego. 3) Eutanazja i pomoc w smierci (w tym: pacienci psychi-atryczni, małoletni). 4) Pojecie “zycia wartego zycia/kontynuowania”. 5) Do-brostan, 6) Zło smierci. 7) Przechodzniosc lepszosci. 8) Pojecie krzywdy/szkody.9) Agregowanie roszczen w opiece zdrowotnej.

Ze wzgledu na badawczy charakter kursu ostateczny dobór tematów w roku2020/21 bedzie zalezał takze od zainteresowan i oczekiwan uczestników. Wstep-ny plan przewiduje skoncentrowanie sie w roku 2020 na temach zwiazanychgłównie, choc nie wyłacznie, z dystrybuowaniem swiadczen w opiece zdrowot-nej, a takze na pogłebieniu niektórych poprzednio omawianych tematów.

Kurs skierowany jest dla studentów II stopnia filozofii, ale serdecznie zapraszamtakze studentów II stopnia kognitywistyki oraz - w wyjatkowych sytuacjach -powaznie zainteresowanych tematem studentów I stopnia filozofii, kognity-wistyki lub etyki.

Wybrana literatura:



1. Broome, J. (2004). Weighing Lives. Oxford: Oxford University Press.2. McMahan, J. (2012). Etyka zabijania: Problemy na obrzezach zycia. Warszawa:

Wydawnictwo Naukowe PWN.3. Parfit, D. (2012). Racje i osoby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.4. Temkin, L. (2011). Rethinking the Good. Oxford: Oxford University Press.5. Hare C. (2013). The Limits of Kindness. Oxford: Oxford University Press.

Warunki zaliczeniaAktywne uczestnictwo, prezentacja, praca pisemna.

Współczesna etyka filozoficznaProwadzacy: prof. dr hab. Marek Drwiega, dr Adriana WarmbierKod: F2-FAK-ET10

Typ: konwersatorium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: etykaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: zaliczenie kursu ”Wprowadzenie do etyki”Kurs badawczy.

Kurs obejmuje swoim zakresem wiek XX oraz pierwsze dziesieciolecie XXI. Jestpróba wyodrebnienia najciekawszych stanowisk i sporów toczonych w obrebiewspółczesnej etyki. Etyka ta z jednej strony stanowi twórcze podjecie i his-toryczna modyfikacje wczesniejszych stanowisk (np. neoarystotelizm, nowapostac kantyzmu, itd.), z drugiej strony wprowadza nowe zagadnienia (aks-jologia, filozofia egzystencji, dialogicy, postmodernisci, itd.)

Formy i warunki zaliczenia: aktywnosc na zajeciach oraz praca pisemna



Art and Aesthetics in 20th and 21st centuryTeacher: prof. dr hab. Michał Ostrowicki (Sidey Myoo), mgr Adrian MrózCode: F2-FAK-ES06

Type: seminar, 30 h, 6 ECTSCategory: aestheticsSemester: summerPrerequisites for attending: English proficiency

The course focuses on the evolution and change of art and aesthetics categoriesfrom the beginning of the 20th century to modern interactive electronic art(New Media Art). The aim of the course is to describe the difference betweenhistorical and contemporary art. We will focus on values that are invested andcan be found in works of art, the status of the subject in art, the conceptualdimension of art, changes between the world of art and other human spheres,phenomena of interactivity and electronic media, treated as a medium of artis-tic creation. The course encourages students to engage critically in interpretingworks of art. During the course, we present works of art that are discussed.

Ars Electronica – Sztuka | Nauka | TechnologiaProwadzacy: prof. dr hab. Michał Ostrowicki (Sidey Myoo)Kod: F2-FAK-ES07

Typ: zdalny, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: estetykaSemestr: letniPrerekwizyty: kurs przeznaczony jest głównie dla studentek/studentów stu-diów magisterskich, ale nie wyklucza sie udziału wszytskich zainteresowa-nychKurs badawczy.

Tematyka kursu dotyczy nurtów w sztuce elektronicznej (Sztuce Nowych Me-diów), które wyrastaja z zainteresowania takimi fenomenami, jak immersja,telematycznosc, teleobecnosc, sztuczna inteligencja lub cyborgizacja. Taka sztu-ka powstaje i rozwija sie dzieki twórczej inspiracji, łaczac w procesie twórczymwyniki nauki oraz odkrycia i rozwój technologii. Prace artystyczne eksplo-ruja dana technologie, mogac sie stac inspiracja dla kolejnych jej „wcielen”,przez co czasami proces twórczy moze zyskiwac charakter badan naukowychlub eksperymentów. Powstajace prace sa najczesciej procesualne, nierzadkomaja wymiar globalny, dotycza coraz powszechniejszego zaangazowania uzyt-kowników w Siec lub interesuja sie genetyka.

Kurs Ars Electronica - Sztuka | Nauka | Technologia jest jednym z dwóch kursówposwieconych tematyce Sztuki Nowych Mediów. Drugim kursem, w którymkładzie sie akcent na sztuke interaktywna (która to tematyka jest omówionaw niniejszym kursie w zarycie) jest kurs Sztuka elektroniczna, odbywany wAcademia Electronica w Second Life.


http://www.academia-electronica.net/?page_id=1803

http://www.academia-electronica.net/


Etyka anarchistyczna. Od Proudhona do BuberaProwadzacy: dr hab. Michał BohunKod: F2-FAK-FS04

Typ: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: filozofia społecznaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty:Kurs w cyklu dwuletnim.

Wbrew tytułowi kurs dotyczy przede wszystkim dziejów mysli społecznej. Ty-tuł wskazuje na podstawowa intuicje i intencje badawcza seminarium, któreposwiecone bedzie dociekaniom nad zasadnoscia tezy mówiacej o prymaciemoralnosci w anarchistycznej koncepcji społeczenstwa i historii. Po pierwsze,bedziemy starac sie rozjasnic istotne dla anarchizmu ujecie etyki jako pod-stawy funkcjonowania społeczenstwa, jego genezy i rozwoju. Po drugie, badacbedziemy dwoistosc anarchizmu: (1) jako pewnej wizji moralnej natury czło-wieka i (2) jako ruchu dazacego do stworzenia własciwych warunków dlamoralnego rozwoju człowieka.Na seminarium czytac bedziemy teksty klasyków mysli anarchistycznej, jaktez myslicieli mniej znanych (np. Polaków) i/lub nie mieszczacych sie w klasy-cznych ujeciach anarchizmu (syndykalistów, kooperatystów, teoretyków ruchuspółdzielczego. . . ). Okreslenie „od Proudhona do Bubera” okresla ramy cza-sowe - mniej wiecej od połowy XIX wieku do połowy wieku XX.Szczegółowy wykaz lektur podawany bedzie w ciagu pierwszych spotkan.Seminarium ma charakter cykliczny ze wzgledu na wciaz pojawiajace sie noweteksty zródłowe, jak tez nowe tłumaczenia tekstów anarchistów rosyjskich przy-gotowywane przez prowadzacego.

Metody myslenia w filozofii WschoduProwadzacy: dr hab. Anna Wójcik, dr Małgorzata RuchelKod: F2-FAK-RO19

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: letniPrerekwizyty: bez wymagan wstepnych; za zgoda prowadzacego na kurs mogazapisac sie studenci I stopnia studiów

Kurs przeznaczony jest dla studentów studiów II stopnia i ma na celu zapoz-nanie słuchaczy z formami myslenia, którymi chetnie posługuja sie filozofowieindyjscy, chinscy, buddyjscy. Skupimy sie nie na tym CO mysliciele twierdza,lecz na tym JAK mysla, JAK dochodza do swoich tez i W JAKI SPOSÓB je uza-sadniaja. Pozwoli to słuchaczom wzbogacic swoja wiedze zdobyta na kursachz zakresu metod myslenia stosowanych w filozofii zachodniej o nowe rzadkostosowane w niej formy.



Rosyjsko-polskie translatorium filozoficzneProwadzacy: dr hab. Michał BohunKod: F2-FAK-RO11

Typ: translatorium, 30 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy poszerzajaceSemestr: letniPrerekwizyty: Co najmniej bierna znajomosc jezyka rosyjskiego na poziomieelementarnymKurs badawczy.

Celem kursu jest wspólna lektura, przekład na jezyk polski i analiza rosyjsko-jezycznych dzieł filozoficznych. W ramach translatorium bedziemy zajmowacsie zarówno tekstami klasyków mysli rosyjskiej, jak tez pracami współczes-nych rosyjskich filozofów i historyków filozofii. Kurs ma charakter badawczy,co oznacza, ze jego zakres i tematyka sa bezposrednio zwiazane z biezaca pracanaukowa prowadzacego. W roku akademickim 2020/2021 zajmowac bedziemysie tłumaczeniem fragmentów słynnych almanachów ruchu eurazjatyckiegoz lat 20. XX wieku.

Seminarium FuturologiczneProwadzacy: prof. dr hab. Michał Ostrowicki (Sidey Myoo)Kod: F2-FAK-RO20

Typ: zdalny, 10 h, 2 pkt. ECTSKategoria: kursy poszerzajaceSemestr: letniPrerekwizyty: seminarium przeznaczone jest głównie dla studentek/studen-tów studiów magisterskich, ale nie wyklucza sie udziału wszytskich zaintereso-wanychKurs badawczy.

Celem seminarium jest przeprowadzanie futurologicznych analiz, co polega nawyprowadzaniu logicznych, prawdopodobnych wniosków na temat przyszło-sci, ze wzgledu na istniejacy stan rzeczy w terazniejszosci. Tematyka skupia siena rozwoju technologii, gdyz załozeniem wstepnym jest teza o paradygmaty-cznym i nieuchronnym jej rozwoju – technologii rozwijajacej sie w przyspiesza-jacym procesie, totalnie wpływajacym na wszelkie dziedziny zycia. Seminar-ium polega na odbyciu 10 godzin, które przeznaczone sa na dyskusje zapo-czatkowana studencka prezentacja. Spotkania maja miejsce w Academia Elec-tronica w Second Life.



Philosophy of MusicTeacher: dr hab. Krzysztof GuczalskiCode: F2-FAK-ES09

Type: konwersatorium, 60 h, 12 ECTSCategory: aestheticsSemester: summerPrerequisites for attending: The course is open for students of Master Study(SUM) and for all international students. Students in the final year of BachelorStudy may be admitted with the special permission of the lecturer.

The course is devoted to the overview of the philosophical reflection on mu-sic, starting with Pythagoras, Plato and Aristotle. The important point in thishistorical survey will be the 19th century when the philosophical discussionabout music has been intensified, first in the romantic philosophy (especiallyin the work of Arthur Schopenhauer) and then in the famous dispute betweenthe formalist, Eduard Hanslick and the advocates of program music.On the basis of more recent theories of the 20th century some classical prob-lems of music philosophy will be discussed, as e.g. the notion of musical mean-ing, the relationship between music and language, expression and emotion,form and content in music, ontology of music and the like.In addition, a part of the course will be devoted to the overview of the basiccanon of musical literature in the European tradition: from Palestrina, throughBach, Mozart and Beethoven, to Debussy and Stravinsky. This will be achievedby listening to the chosen, representative examples of musical compositions.

Literature:

1. Fubini, Enrico, The History of Music Aesthetics (chosen chapters, to begiven in class).

2. Plato, The Republic, book III, VII (especially 529-531).3. Plato, The Laws, book II, III.4. Aristotle, The Politics, book VIII.5. Schopenhauer, Arthur, The World as Will and Idea, vol. I: § 52, vol. II: chap-

ter 39.6. Hanslick, Eduard, On the Musically Beautiful (especially chapters I – III).7. Langer, Susanne K., Philosophy in a New Key, chapter VIII: „On Signifi-

cance in Music”.

Seminarium z etyki współczesnejProwadzacy: prof. dr hab. Włodzimierz GalewiczKod: F2-FAK-ET11

Typ: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: etykaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Termin: semestr zimowy i letni; poniedziałek, godz. 17.30.W roku 2020/2021 seminarium bedzie poswiecone współczesnym teoriom kon-fliktów etycznych. Beda wiec na nim dyskutowane róznorakie konflikty, w ja-kich nierzadko pozostaja z soba etyczne wartosci, zasady, prawa i obowiazki,a takze stosowane sposoby ich rozwiazywania. Toczone na ten temat dyskusjebeda sie opierały na lekturze, analizie i interpretacji wybranych tekstów z etykiwspółczesnej.Kurs jest przeznaczony specjalnie dla studiów drugiego stopnia, ale uczestnicystudiów pierwszego stopnia równiez moga wziac w nim udział po porozu-mieniu z prowadzacym. Osoby, które chciałyby skorzystac z tej mozliwosci,powinny zgłosic swoja chec droga mailowa ([email protected]), a po wstep-nej akceptacji ich zgłoszenia potwierdzic swoje uczestnictwo na pierwszychzajeciach.Zalecanym (chociaz nie wymaganym) uzupełnieniem udziału w seminariummoze byc udział w zaplanowanym na letni semestr kursie ET20 „Argumentybioetyki”, który w tym roku bedzie równiez poswiecony konfliktom etycznym,ale nie w ujeciu ogólnym, lecz w szczególnym zakresie zdrowia publicznego.

Kryteria zaliczenia kursu: regularne i aktywne uczestnictwo w zajeciach, wy-głoszenie (co najmniej) dwóch referatów.

Przewidywane efekty kształcenia oraz kryteria zaliczenia kursu:

1. dla studentów 1-ego stopnia: regularne i aktywne uczestnictwo w zaje-ciach, wygłoszenie (co najmniej) dwóch referatów;

2. dla studentów 2-ego stopnia: dodatkowa praca pisemna



Historia klasycznej filozofii indyjskiejProwadzacy: dr Małgorzata RuchelKod: F2-FAK-HF19

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: zimowyPrerekwizyty: brakKurs w cyklu dwuletnim.

1. Baza i tło: kosmogonie wedyjskie (rytuał, mowa, swiadomosc)2. Przemiana kulturowa: upaniszady i poczatek buddyzmu3. Szesc szkół klasycznych (sankhja i joga, njaja i waiseszika, mimansa i

wedanta) - przeglad4. Inne wazne nurty (gramatyka, szkoły buddyjskie, dzinizm, siwaizmy) -

przeglad5. Modele metafizyczne6. Modele przyczynowosci i innych relacji7. Podmiotowosc i swiadomosc - spory8. Soteriologia (cierpienie, zniewolenie, niewiedza; kontrola i wolnosc)9. Filozofia jezyka i logika nowej njaji

10. Teorie doswiadczenia estetycznego

Filozofia dziejówProwadzacy: prof. dr hab. Marcin KarasKod: F2-FAK-HF09

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Problematyka kursu obejmuje przeglad wazniejszych stanowisk z zakresu filo-zoficznej refleksji nad historia – od starozytnosci po współczesnosc.Szczegółowy program zajec:

1. Zagadnienia terminologiczne i metodologiczne.2. Linearne i cykliczne filozofie dziejów.3. Historiozofia chrzescijanska.4. Laicyzacja problematyki filozoficzno-dziejowej w dobie Odrodzenia.5. Oswieceniowa filozofia historii.6. Teoria postepu.7. Teleologiczna i dialektyczna wizja dziejów.8. Mesjanizm, heroizm, słowianofilstwo.9. Teorie cywilizacji, filozofia konca historii.

10. Trwałosc i zmiana w historiozofii chrzescijanskiej w XX wieku.11. Teilhardowska wizja postepu.

Literatura obowiazkowa:Teksty zródłowe beda podawane bezposrednio na zajeciach.Wazna forma pracy beda monograficzne referaty uczestników kursu, dysku-towane podczas zajec.



Watki filozoficzne w literaturze rosyjskiejProwadzacy: dr hab. Michał Bohun, dr hab. Leszek AugustynKod: F2-FAK-HF22

Typ: konwersatorium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: Kurs z historii mysli rosyjskiej lub kurs kanoniczny z historiifilozofii nowozytnej

Zajecia w formie konwersatorium maja byc kontynuacja seminariów prowa-dzonych przez prof. W. Rydzewskiego od poczatku lat 90. Chcemy skupicsie na poszukiwaniu i analizie watków filozoficznych w wielkiej literaturzerosyjskiej XIX i XX w. Celem jest ukazanie kontekstów filozoficznych dziełliterackich, wpływu idei filozoficznych na literature oraz samoistnej wartoscifilozoficznej wielkich dzieł literatury rosyjskiej.

W kazdym roku akademickim seminarium dotyczy innych aspektów rosyjskiejmysli filozoficznej w jej literackich kontekstach. W ostatnich latach problema-tyka seminariów obejmowała nastepujace zagadnienia: Turgieniew i kategorierosyjskiej samowiedzy (nihilizm, zbedny człowiek, Hamlet i Don Kichot); Tołs-toj przed i po przełomie swiatopogladowym; Tanatologia i agatologia w liter-aturze rosyjskiej; Rewolucje i rewolucjonisci w literackich obrazowaniach; Za-gadnienia etyczne w twórczosci F. Dostojewskiego; Interpretacja filozoficznadzieł literackich (“Bracia Karamazow”, Biesy”). Problem smierci, niesmiertel-nosci i wskrzeszenia w mysli i literaturze (Tołstoj, Dostojewski, Fiodorow).Literackie obrazy wojny jako prolegomena historiozofii.

Do udziału w zajaciach zapraszamy zarówno studentów II stopnia studiów, jaktez zainteresowanych problematyka zajec studentów I stopnia (mozna zgłaszacsie wprost do prowadzacych).

Filozofia na przełomie XX/XXI wiekuProwadzacy: dr hab. Joanna HanderekKod: brak koduTyp: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Podczas kursu zostana omówione nastepujace problemy i zagadnienia filozofiinajnowszej:

1. Globalizacji.2. Polityka Globalizacyjna.3. Pozytywne jak i krytyczne czy negatywne aspekty globalizacji.4. Multikulturalizm.5. Rózne oblicza róznorodnosci kulturowej oraz zwiazane z nia wyzwania

stawiane kulturom.6. Współczesne znaczenia postkolonializmu, jak równiez praktyki neokolo-

nialne i neoimperialne w ujeciu krytycznym filozofów społecznych, kul-tury, etyków.

7. Transhumanizm.8. Posthumanizm.9. Nowy humanizm (humanizm ewolucyjny).

10. Problemy filozofii zaangazowanej (praktycznej).11. Filozofia ateizmu (nowy ateizm w filozoficznych dyskursach).12. Filozofia gender i nowy feminizm.13. Biopolityka i jej konsekwencje w filozofii.14. Ekofilozofia.15. Filozofia sieciowa i filozofia rzeczywistosci elektronicznej.16. Filozofia emocji.

Literatura:

1. Globalizacja – Z. Bauman, Globalizacja, rozdział I,https://www.youtube.com/watch?v=ILcKbKTlzfc

2. Polityka globalizacyjna – Kwame Anthony Appiah, Kosmopolityzm. Etykaw swicie obcych, rozdział I „Roztrzaskane lustro”,http://www.intelligencesquared.com/events/parthenon-marbles/

3. Multikulturalizm – Homi K. Bhabha, Miejsca kultury, rozdział 8. „Dysem-iNacja: Czas, narracja i marginesy współczesnego narodu”,https://www.youtube.com/watch?v=qkK4pApcwMc

4. Postkolonializm – Leela Gandhi, Teoria postkolonialna, rozdział 1. „Po kolo-nializmie”,http://www.intelligencesquared.com/events/has-martin-luther-kings-dream-been-realised/


https://www.youtube.com/watch?v=ILcKbKTlzfc

http://www.intelligencesquared.com/events/parthenon-marbles/

https://www.youtube.com/watch?v=qkK4pApcwMc

http://www.intelligencesquared.com/events/has-martin-luther-kings-dream-been-realised/

http://www.intelligencesquared.com/events/has-martin-luther-kings-dream-been-realised/


5. Transhumanizm – Max More, List do matki natury:http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,4003

6. Posthumanizm – Rosii Braidotti Poczłowieku, rozdział I7. Popkultura –

http://www.intelligencesquared.com/events/museums-are-bad-at-telling-us-why-art-matters/http://www.intelligencesquared.com/events/versus-hip-hop/

8. Filozofia zaangazowana – Allain De Botton, Lek o status,http://www.intelligencesquared.com/events/oecd-debate-can-we-really-end-poverty/

9. Ateizm – Danel C. Dennett, Odczarowanie. Religia jako zjawisko naturalne,rozdział 1 „Jaki czar ma byc zdjety”; Christopher Hitchens, Smiertelnosc,http://www.intelligencesquared.com/events/stephen-fry-and-friends-on-the-life-loves-and-hates-of-christopher-hitchens/

10. Gender – Judith Buttler, Walczace słowa, rozdział „O krzywdzeniusłowem”.

11. Naturalizm – Susan Blackmore, Maszyna memowa, rozdział 16 „Kierunekinternet”,http://www.youtube.com/watch?v=sdMA8RVu1s

12. Biopolityka – Bruno Latour, Polityka natury. Nauki wkraczaja do demokracji,rodział 1.

13. Ekofilozofia i filozofia zrównowazonego rozwoju – Peter Singer, Wyzwole-nie zwierzat, rozdział 1.

14. Kultura sieciowa –https://eardevol.files.wordpress.com/2008/10/cyberculture.pdf,https://www.youtube.com/watch?v=UNwnQkGpKPE

Seminarium – poglady filozoficzne Mikołaja KopernikaProwadzacy: prof. dr hab. Marcin KarasKod: F2-FAK-HF24

Typ: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Seminarium zródłowe bedzie poswiecone analizie pogladów filozoficznych pol-skiego uczonego, Mikołaja Kopernika na tle epoki. System heliocentryczny tonie tylko jedno z najwiekszych osiagniec polskiej nauki, ale równiez niezwykleciekawe zagadnienie naukowe i filozoficzne. Analiza pogladów filozoficznychpolskiego astronoma wymaga refleksji interdyscyplinarnej, a prowadzi do pos-tawienia szeregu waznych pytan badawczych: o inspiracje i wyniki kosmo-logiczne, filozoficzne i astronomiczne w dziele Kopernika. Podczas zajec za-poznamy sie z podstawowa wiedza astronomiczna, przesledzimy metodologiebadan torunskiego uczonego i zbadamy rozne watki sporów o arystotelizmi filozofie nowozytna. Na zajeciach dyskutowane beda tez ideowe, propagan-dowe i miedzynarodowe aspekty rewolucji w kosmologii na przełomie sred-niowiecza i czasów nowozytnych.

Literatura: Wybrane fragmenty z pism Mikołaja Kopernika (O obrotach, i in.),literatura z filozofii sredniowiecznej, nowozytnej i z filozofii nauki (Arystoteles,sw. Tomasz z Akwinu, kosmologia i metodologia nauk).


http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,4003

http://www.intelligencesquared.com/events/museums-are-bad-at-telling-us-why-art-matters/

http://www.intelligencesquared.com/events/museums-are-bad-at-telling-us-why-art-matters/

http://www.intelligencesquared.com/events/versus-hip-hop/

http://www.intelligencesquared.com/events/oecd-debate-can-we-really-end-poverty/

http://www.intelligencesquared.com/events/oecd-debate-can-we-really-end-poverty/

http://www.intelligencesquared.com/events/stephen-fry-and-friends-on-the-life-loves-and-hates-of-christopher-hitchens/

http://www.intelligencesquared.com/events/stephen-fry-and-friends-on-the-life-loves-and-hates-of-christopher-hitchens/

http://www.youtube.com/watch?v=sdMA8RVu1s

https://eardevol.files.wordpress.com/2008/10/cyberculture.pdf

https://www.youtube.com/watch?v=UNwnQkGpKPE


Kultura współczesnosciProwadzacy: dr hab. Joanna Handerek, mgr Dorian MaczkaKod: F1-FAK-HF28

Typ: wykład, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Tematyka zajec:

1. Wykład wprowadzajacy zagrozeniom XXI wieku, rozumieniu i nierozu-mieniu kulturowych wzorców, zmianom zachodzacym w pojmowaniurzeczywistosci. Wykład bedzie skupiał sie na dynamice rzeczywistoscii pluralizmie kulturowych form.

2. Wykład drugi poswiecony bedzie współczesnemu postkolonializmowi.Skupiajac sie na takich myslicielach jak R. Younga, A. Loomba, L. Gandhipokazane zostanie, czym jest myslenie o człowieku wobec tradycji, wobecspotkania z innymi przedstawicielami kultur, wobec przewartosciowaniapojecia kultur i tradycji oraz ich wzajemnych zaleznosci.

3. Wykład trzeci poswiecony bedzie H. Bhabhie, R. Youngowi i G. Ch. Spi-vak wskazujacym koniecznosc antystereotypowego myslenia o człowieku.w wykładzie tym bedzie poruszony problem poszukiwania własnej toz-samosci, stereotypów i uwarunkowan kultur wpływajacych na jednostke.

4. Wykład czwarty poswiecony bedzie strategii rozumienia człowiekaw zmieniajacym sie swiecie tozsamosci współczesnych. Odwołanie do ta-kich filozofów jak S. Zizek, czy W. Kymlicka bedzie miec na celu pokazaniebudowania sie tozsamosci wobec konfliktów społecznych i napiec współ-czesnego swiata.

5. Wykład piaty bedzie pokazywac kwestie odmetafizycznienia mysleniao człowieku na przykładzie rozwijajacych sie scjentystycznych wykładni.Na przykładzie takich myslicieli jak M. Onfray czy S. Harris zostaniepokazany program budowania pojecia człowiek poza doswiadczeniemmetafizycznym, w odwołaniu do swieckich wartosci i znaczen.

6. Wykład szósty poswiecony bedzie takim filozofii Bruno Latoura, a wiectematowi biopolityki, przewartosciowujacej nasze myslenie o naturze, alerówniez o naszym miejscu w przyrodzie. Wykład ten bedzie miał nacelu pokazanie, w jaki sposób rozwój swiadomosci ekologicznej, orazswiadomosci zmian srodowiskowych, jakie dokonuje człowiek zmieniasie nasze rozumienie samego człowieka. w wykładzie bedzie postawionyproblem miejsca człowieka w swiecie przyrody.

7. Wykład siódmy zajmie sie transhumanizmem, rozumianym, jako sto-sunek człowieka wobec techniki i jej współczesnych mozliwosci. w tensposób wykład szósty pokaze relacje człowieka do srodowiska natural-nego, a wykład siódmy do techniki i technologii budujac pełne spektrum

napiec zachodzacych we współczesnym swiecie. w wykładzie tym bedzieporuszony problem technologii jej oddziaływania na nasza swiadomosc,skupiajac sie na takich myslicielach jak Ray Kurtzweil zostanie pokazanegłówne załozenie transhumanizmu.

8. Wykład ósmy poruszy problem smierci i cielesnosci, w ujeciu zarównotranshumanizmu jak i biopolityki. w wykładzie tym – prezentujac pog-lady takich myslicieli jak Max More – zostanie pokazane nowe podejs-cie do ciała, cielesnosci, narodzin i smierci, a wiec tym samym do tego,co było postrzegane, jako naturalne a współczesnie przesuwa sie corazbardziej ku kulturowemu.

9. Wykład dziewiaty bedzie poswiecony problemowi tozsamosci sieciowychi rozumieniu człowieka w sieci. Zostanie postawiony problem rozumieniarzeczywistosci elektronicznej dla swiadomosci człowieka: czy naprawdemamy do czynienia z rzeczywistoscia wirtualna, czy moze z rzeczywis-toscia sieciowa?

10. Wykład dziesiaty bedzie poswiecony koncepcja postludzkim, posthu-manistycznym. Zaprezentowana zostanie miedzy innymi filozofia R. Brai-dotti, filozofki wskazujacej na nowe znaczenie pojecia ‘człowiek’, na rozu-mienie człowieka wobec złozonych stanowisk współczesnej nauki orazmentalnosci zwiazanej z nowymi zadaniami, jakie jawia sie przed czło-wiekiem.

11. Wykład jedenasty bedzie swoista kontynuacja problemów postczłowiekazwiazanych z pojmowaniem cielesnosci i swiadomosci oraz mozliwoscibudowania tozsamosci w oparciu o rozumienie techniki, cywilizacji jaki tego, co zwiemy naturalnym. Wykład ten bedzie sie koncentrował napogladach takich myslicieli i myslicielek jak C. Colebrook czy N.K. Hayles.

12. Wykład dwunasty bedzie zajmował sie analiza mozliwosci budowaniarelacji miedzyludzkich w zmieniajacym sie współczesnym swiecie. Od-wołujac sie do K. A. Appiaha i jego etyki zostanie pokazane miedzyinnymi nowe rozumienie kosmopolityzmu, otwarcia i relacji etycznej.w wykładzie tym zostanie poruszony problem, kim jest człowiek wobecdrugiego.

13. Wykład trzynasty skoncentruje sie na postulowanej przez współczes-nych filozofów takich jak: J. Cusuradi, czy P. Singer idei myslenia zaan-gazowanego. w wykładzie tym zostanie poruszony problem mozliwoscirozumienia człowieka z perspektywy teorii naukowych (takich jak filo-zofia) wobec praktyki dnia codziennego. Zostanie tez postawione pytanieo praktyczne mozliwosci, jakie daje teoria.

14. Wykład czternasty bedzie poswiecony człowiekowi wobec współczes-nych politycznych i społecznych przemian.

15. Wykład pietnasty – zamiast podsumowania – postawi proste pytanieczy maja racje ci, którzy patrza wstecz i płacza nad spłyceniem naturyludzkiej czy moze ci, którzy patrza w przyszłosc i wieszcza nowy wspa-



niały swiat? Jak mozna zrozumiec te dwie postawy i do czego one daza?Wykład ten bedzie równiez próba przyjrzenia sie człowiekowi postrze-ganemu jako homo viator, a wiec istocie znajdujacej cały czas w drodzedo poszukiwania siebie, w nieustannej zmianie prowadzacej do próbyzrozumienia, kim sie jest i gdzie tak naprawde lezy nasze człowieczen-stwo (o ile mozna o takim konstrukcie w ogóle mówic).

Filozofia polskiego romantyzmuProwadzacy: dr hab. Piotr BartulaKod: F2-FAK-HF11

Typ: seminarium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Prowadzone zajecia beda sie koncentrowały wokół romantycznej historiozofii,filozofii polityki i społeczenstwa w kontekscie problemowym sporów swegoczasów oraz ich zwiazku z praktyka społeczna. Idee filozoficzne najwybit-niejszych myslicieli epoki romantyzmu – m.in. Trentowskiego, Cieszkowskiego,Kamienskiego – beda prezentowane jako realne siły formujace rodzime Po-lis w wymiarze: gospodarczym, prawnym, obyczajowym i politycznym. Kry-tycznie rozwazona zostanie opinia, ze Polska była klasycznym krajem mes-janizmu w takim sensie, w jakim Francja była klasycznym krajem Oswiece-nia, a Niemcy krajem romantycznego konserwatyzmu. Zajecia beda równiezsłuzyły przedstawieniu idei romantycznych w konfrontacji z nowoczesnoscia.



Eksperymenty w filozofiiProwadzacy: dr hab. Sebastian Tomasz KołodziejczykKod: KEF2

Typ: konwersatorium, 15 h, 3 pkt. ECTSKategoria: kursy poszerzajaceSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Cel i problematyka kursu:Kurs ma charakter warsztatowy, a jego celem jest zapoznanie Słuchacza z za-łozeniami metodologicznymi tzw. filozofii eksperymentalnej (Experimental Phi-losophy; X-Phi). W pierwszej czesci zajec przedyskutkowane zostana załozeniametodologiczne X-Phi. W czesci drugiej Uczestnicy beda pracowac w grupachnad własnym pomysłem badan z zakresu filozofii eksperymentalnej.

Wymagana literatura:Literatura zostanie podana na pierwszych zajeciach, po uformowaniu grupprojektowych.

Warunki zaliczenia:Uczestnictwo w zajeciach, przygotowanie projektu, prezentacja projektu i przy-gotowanie raportu.

Czas, przestrzen, ruchProwadzacy: dr hab. Jan CzerniawskiKod: F2-FAK-ON05

Typ: semminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: letniPrerekwizyty: Prerekwizyty: Na kurs, za zgoda prowadzacego, moga zapisacsie równiez studenci I stopnia, o ile zalicza kurs podstawowy z ontologii orazz logiki z elementami teorii mnogosci.

Celem kursu jest zapoznanie uczestników z problematyka natury czasu i przes-trzeni oraz wzglednosci ruchu, zwłaszcza w kontekscie szczególnej i ogólnejteorii wzglednosci, lecz równiez w nawiazaniu do ujec historycznych. Uwaga:kurs wymaga zaznajomienia z podstawowymi pojeciami teorii mnogosci i fizykina poziomie licealnym, jak równiez braku uprzedzen w stosunku do jezykamatematyki, aczkolwiek bynajmniej nie biegłosci rachunkowej w jej zakresie.Tematyka:

1. Paradoksy ruchu – rozróznienie antynomii i paradoksu, rozwiazanie kla-sycznych paradoksów, dyskusja wyciaganych z nich wniosków.

2. Upływ czasu a relacje czasowe – odrzucenie błednych interpretacji u-pływu czasu, stawanie sie zdarzen jako sens upływu, transjentyzm, rów-noczesnosc ontologiczna.

3. Spór o nature przestrzeni – substancjalizm, absolutyzm, atrybutywizmu,relacjonizm, eter a relacjonizm, problem prózni.

4. Zasada wzglednosci – układ odniesienia a układ współrzednych, syme-trie kinematyczne, bezwładnosc a ograniczenie fizycznej wzglednosci ru-chu, zasada wzglednosci Galileusza.

5. Dynamiczna interpretacja teorii wzglednosci – eter a postac przeksz-tałcen kinematycznych, wzglednosc równoczesnosci i jej skutki, efektywizualne, sens zasady wzglednosci Einsteina.

6. Geometryczna interpretacja teorii wzglednosci – geometria przestrzenii czasu a geometria czasoprzestrzeni, czasoprzestrzenie Newtona, Leib-niza, Galileusza i Minkowskiego, przekształcenia Lorentza jako pseudoo-broty, geometria Minkowskiego a równoczesnosc ontologiczna, blokowymodel swiata.

7. Paradoksy upływu czasu – paradoks McTaggarta, paradoks Putnama,paradoks predkosci upływu czasu.

8. Epistemologiczny status geometrii – geometrie nieeuklidesowe, aksjo-maty jako definicje uwikłane, geometria czysta i stosowana, problem kon-gruencji, konwencjonalizm a wzglednosc geometrii.

9. Zasada Macha – relacjonizm a zasada bezwładnosci, grawitacja a bezwład-nosc, teoria wzglednosci a zasada Macha.



10. Teoria wzglednosci a wzglednosc ruchu – absolutnosc przyspieszeniaw szczególnej teorii wzglednosci, lokalne układy inercjalne, geometriatła a wzglednosc ruchu.


1. Arystoteles, Fizyka – wybrane fragmenty.2. Sw. Augustyn, Wyznania, ks. 11, przekł. Z. Kubiak.3. R. Descartes, Zasady filozofii, cz. II.4. M, Heller, Czas i historia, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce XXIII”, 1998,

przedruk w: tenze, Filozofia i Wszechswiat.5. I. Kant, „Estetyka transcendentalna”, w: tenze, Krytyka czystego rozumu,

przekł. R. Ingarden.6. I. Kant, Prolegomena §§1-13,18,51- 52.7. G.W. Leibniz, „Polemika z Clarke’iem”, w: tenze, Wyznanie wiary filozofa.8. P. Lorenzen, Myslenie metodyczne.9. I. Newton Scholium, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” VIII, 1986.

10. Platon, Timaios, przekł. W. Witwicki.11. H. Poincaré, „Miara czasu”, w: tenze, Wartosc nauki.12. H. Poincaré, Nauka i hipoteza, cz. 2.13. H. Reichenbach, „Natura geometrii” i „Czym jest czas?”, w: tenze, Pow-

stanie filozofii naukowej.

Literatura uzupełniajaca

1. R. Carnap, „Przestrzen w teorii wzglednosci” i „Zalety nieeuklidesowejgeometrii fizycznej”, w: tenze, Wprowadzenie do filozofii nauki.

2. J. Czerniawski, Ruch, przestrzen, czas.3. J. Czerniawski, Zrozumiec teorie wzglednosci.4. A. Einstein, Eter a teoria wzglednosci.5. A. Einstein, Geometria a doswiadczenie.6. J. Gołosz, Spór o nature czasu i przestrzeni.7. J. Golosz, Upływ czasu i ontologia.8. W. Kopczynski i A. Trautman, Czasoprzestrzen i grawitacja.

Metafizyka w filozofii analitycznejProwadzacy: dr Krzysztof PosłajkoKod: F2-FAK-ON08

Typ: konwersatorium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: zimowyPrerekwizyty: Kurs kanoniczny z ontologii i/lub epistemologii

Kurs bedzie miał charakter konwersatoryjny. Jego celem jest zapoznanie uczest-ników z wybranymi zagadnieniami metafizycznymi poruszanymi na grunciefilozofii analitycznej w ostatnim półwieczu, ze szczególnym uwzglednieniemsporu realizm-antyrealizm w jego rozmaitych aspektach.Przyjrzymy sie równiez metodom uprawiania metafizyki w duchu anality-cznym. W roku akademickim 2019/20 zajmiemy sie szczegółówo współczes-nymi dyskusjami na temat metafizyki prawdy: w szczególnosci przedmiotemnaszego zainteresowania bedzie dyskusja miedzy deflacyjnym a substancjal-nym podejsciem do prawdy, jak równiez kwestia pluralizmu prawdziwoscio-wego. Zagadnienia te bedziemy ujmowac w szerszym kontekscie deflacjonizmuwe współczesnej metafizyce.Szczegółowa literatura zostanie podana na poczatku zajec i ustalana w miarepostepu zajec oraz zainteresowan uczestników. Bedziemy omawiac teksty m.in.B. Russella, L. Wittgensteina, V. Quine’a, D. Edwardsa i innych.

Wstepnym warunkiem uczestnictwa w kursie jest zaliczenie kursu kanonicz-nego z ontologii i/lub epistemologii oraz bierna znajomosc jezyka angiel-skiego umozliwiajaca swobodna lekture zaawansowanych tekstów. Serdeczniezapraszam do udziału zaawansowanych studentów studiów I stopnia.



Filozoficzne koncepcje jezykaProwadzacy: dr Andrzej RygalskiKod: F2-FAK-ON06

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Celem kursu jest zapoznanie studentów z pogladami na jezyk z punktu wi-dzenia ontologii, jakie reprezentowali rózni mysliciele w dziejach filozofii:

1. Parmenides jako twórca jezyka rozwazan filozoficznych.2. Reakcja Gorgiasa na koncepcje Parmenidesa i wkład Sofistów w rozwaza-

nia nad jezykiem.3. Platon jako kontynuator tradycji Parmenidesa.4. Naturalistyczna a konwencjonalistyczna teoria jezyka.5. Koncepcje prawdy.6. Tarskiego semantyczna definicja prawdy.7. Semiotyka sw. Augustyna.8. Spór o uniwersalia z punktu widzenia jezyka.9. Leibniza projekt jezyka uniwersalnego.

10. Semantyka Milla.11. Koncepcja Fregego jako realizacja projektu Leibniza.12. Propozycje Russella.13. Wczesna i pózna koncepcja Wittgensteina.14. Koncepcja Kripkego.15. Panorama propozycji współczesnych.

Główne narracje, teorie, praktyki w filozofii kulturyProwadzacy: prof. dr hab. Piotr MrózKod: F2-FAK-RO18

Typ: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

W pierwszym semestrze kurs bedzie przegladem tematów zwiazanych z filo-zofia kultury własciwie od poczatków filozofii, lecz we współczesnych od-czytaniach. Nastepnie, w drugim semestrze, kurs podjałby trzy linie prze-wodnie mysli kontynentalnej: marksizm, psychoanalize oraz strukturalizm,by zamknac sie zwrotem posthumanistycznym (nowy materializm, realizmspekulatywny, feminizm afektywny), jako kontynuacja i przepracowanie tam-tych trzech formacji filozoficznych.


KURSY FAKULTATYWNE DLA I i II STOPNIA

Filozofia złozonosciProwadzacy: dr Marek SuwaraKod: brak koduTyp: konwersatorium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brakUwaga: w roku akademickim 2020 / 2021 kurs zawieszony!

Teoria złozonosci jest jednym z najbardziej współczesnych paradygmatów roz-woju nauki. W przeciwienstwie do obowiazujacego paradygmatu fizyki za-kłada ona systemowe podejscie, które jest nieodzowne przy badaniu obiek-tów współczesnej wiedzy naukowej. Jest to nie tylko problem nauk przyrod-niczych, lecz posiada równiez znaczenie dla nowego spojrzenia na relacje po-miedzy przyrodoznawstwem i humanistyka, szczególnie z uwzglednieniemroli wartosci w obydwu kierunkach.

Set theoryTeacher: dr Zalán GyenisCode: F-OPCJA-LO03

Type: lectures + discussion classes, 60 h, 12 ECTSCategory: logicSemester: summerPrerequisites for attending: none

1. Recap of first order logic, language of set theory2. Axioms and their basic consequences3. Functions, relations, orderings4. Axiom of choice, well-orderings, Zorn’s lemma5. Ordinals, cardinals, cardinal arithmetic6. Transfinite recursion, etc.

Literature:

1. P. Halmos: Naive set theory, Springer, 1960

2. A. Hajnal, P. Hamburger: Set theory, Cambridge University Press, 1991

3. K. Kunen: Set theory: an introduction to independence proofs, North-Holland, 1980



Modal logicTeacher: dr Zalán GyenisCode: F-OPCJA-LO04

Type: lectures + discussion classes, 60 h, 12 ECTSCategory: logicSemester: winterPrerequisites for attending: Wstep do logiki

1. Basic concepts, modal languages, examples.2. Models, frames.3. Invariance results, frame constructions.4. Discussion of various modal logics and their basic properties.5. Standard translation, definability, first order correspondance.6. Frame definability and second order logic.7. Selected topics upon interest (e.g. canonical models, completeness, limi-

tative results, algebraizing modal logic, overview of the algebraizationprocess wrt propositional logic, Jonsson–Tarski theorem, duality theory).

Literature:

1. Blackburn, P., M. de Rijke, Y. Venema, Modal logic, Cambridge UniversityPress, 2002.

2. Chagrov, A., M. Zakharyaschev, Modal Logic, Clarendon Press, Oxford,1997.

Filozofia nierównosci IIProwadzacy: prof. dr hab. Justyna MiklaszewskaKod: F-OPCJA-FS05

Typ: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: filozofia społecznaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: zaliczenie kursu z historii filozofii polityczne lub społecznej

Tematem seminarium jest problematyka nierównosci społecznych, politycz-nych i ekonomicznych, przedstawiana w historii filozofii i w najnowszej filo-zofii politycznej. Analizowane beda przede wszystkim wybrane fragmentydzieł współczesnych filozofów polityki i ekonomii: Johna Rawlsa, AmartyiSena, Marthy Nussbaum i Thomasa Piketty’ego – oraz stanowiska krytycznewobec tych koncepcji.

Seminarium jest przeznaczone dla osób, które zaliczyły kurs z filozofii poli-tycznej lub spolecznej i znaja angielski w stopniu umozliwiajacym czytanietekstów w tym jezyku.



Creating Future People: The Ethics of Genetic EnhancementTeacher: dr Tomasz ZuradzkiCode: F-OPCJA-ET08

Type: lectures + discussion classes, 30 h, 3 ECTSCategory: ethicsSemester: winterPrerequisites for attending: basic course of ethics

This course offers participants an introduction to how new genetic technologieswill enable parents to influence the traits of their children, including their in-telligence, moral capacities, physical appearance, and immune system. It willexplain the science of gene editing and embryo selection, raises moral ques-tions, and scientifically informed speculation about how genetic engineeringwill transform humanity. It will take seriously the diversity of preferences pa-rents have, and the limits of public policy in regulating what could soon bea global market for reproductive technology.

Sztuka przełomu millenniów. Wyzwania i problemyProwadzacy: prof. dr hab. Leszek Sosnowski, mgr Gabriel BednarzKod: brak koduTyp: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: estetykaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Współczesna refleksja estetyczna charakteryzuje sie duzym zróznicowaniemrozwazan, podejmowanych przez teoretyków sztuki – estetyków, krytykówi kuratorów. Ich zainteresowania wykroczyły poza tradycyjne dyscypliny sztu-ki, jak malarstwo, literatura, muzyka czy film, na dziedziny wczesniej obcesztuce, jak np. czynnosci/wytwory z obszaru potocznosci i codziennosci. Za-sadnicze pytanie kursu brzmi – czy te działania/wytwory wchodza w obszarsztuki, a jesli tak, to jakie ich cechy o tym przesadzaja – stanie sie przed-miotem rozwazan seminaryjnych i warsztatowych. Nalezy zdac sobie sprawe,ze w kontekscie tego pytania powracaja stare i wazne dla historii estetykikwestie, jak np. jaka jest istota/natura sztuki – natury doswiadczenia este-tycznego – oceny estetycznej?

Pytania te wybrzmiewaja nowymi, nie przeczuwanymi wczesniej znaczeni-ami, szczególnie w odniesieniu do nowych obszarów teoretycznych, jak np.reprezentacji w kontekscie umasowienia fotografii; artystycznego przygotowa-nia i podawania potraw, przezycia estetycznego w kontekscie podróbek i fałsz-erstw, racjonalnosci emocji w kontekscie fikcji, koniecznosci artystycznej in-tencji w kontekscie auto-ekspresji i autentycznosci, relacji nauki i sztuki w kon-tekscie bio-artu, róznicy miedzy czynnosciami artystycznymi a codziennymi?Te skrótowo ujete problemy sa zasadnicze dla intelektualnego i emocjonalnegozaangazowania podmiotu w kulture współczesna. Zamknieciem prezentacjibedzie pytanie o funkcje działan wystawienniczych w przestrzeni publicznej

Przedmiotem kursu beda wiec filozoficzno-estetyczne problemy, generowaneprzez najnowsze nurty w sztuce. Podstawa ich wyboru sa cechy istotne dlawspółczesnych dyskusji dotyczacych tej sztuki. Współczesna estetyka nie dys-ponuje wspólnym mianownikiem teoretycznym dla ujecia tych róznorodnychdziałan. To prowadzi do duzego zróznicowania stawianych pytan i udzielanychodpowiedzi; taka sytuacja choc prowadzi do rozszerzenia ram dyscypliny, niepomaga jednak w jej okresleniu.

Ponizsze punkty w postaci negatywnych pytan precyzuja sfere rozwazan, poz-wola tez zblizyc sie do pozytywnych odpowiedzi:

1. Pytanie o nature sztuki: co nie moze byc dziełem sztuki/czym nie mozebyc sztuka w XXI w.?



2. Pytanie o zakres sztuki: na czym polega róznica miedzy czynnosciamiartystycznymi a codziennymi?

3. Pytanie o nature doswiadczenia estetycznego: co nie moze byc podstawaprzezycia estetycznego?

4. Pytanie o zamysł artystyczny: do czego nie moze odnosic sie intencjaartysty?

5. Pytanie o autentycznosc dzieła: dlaczego jakosc wykonania nie warun-kuje autentycznosci wytworu?

6. Pytanie o zakres sztuki: dlaczego czynnosci nieartystyczne i ich wytworynie moga zyskac statusu dzieł sztuki?

Greka dla filozofówProwadzacy: dr Michał BizonKod: F-OPCJA-RO03

Typ: lektorat, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy poszerzajaceSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brakKurs w cyklu dwuletnim.

Pierwsza czesc dwuletniego lektoratu obejmuje fonetyke i morfologie jezykagreckiego z okresu klasycznego (jezyk Platona i Arystotelesa).

Kurs obejmuje systematyczna nauke greckiej gramatyki (fonetyka, morfologia,składnia) w celu nabycia umiejetnosci czytania tekstów z okresu klasycznego.



Filozofia ogroduProwadzacy: dr hab. Anna WójcikKod: F-OPCJA-RO24

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: letniPrerekwizyty: bez wymagan wstepnych

Ogrody, jako jedna z najstarszych form kultury, były tworzone przez ludzi odzarania dziejów. Sa zwiazane z swiatem człowieka w sposób równie funda-mentalny i wielowymiarowy jak jezyk, sztuka czy religia. Dlatego filozoficzny,systematyczny namysł nad ich fenomenem dotyka kwestii podstawowych. Sto-sowanie metod filozoficznych w odniesieniu do fenomenu ogrodu w istotnysposób poszerza wiedze o nas samych; o sposobach, w jakich doswiadczamyotaczajacego swiata; patrzymy na nasze zycie; myslimy i działamy; dostarczawiedzy o kondycji ludzkiej w szczególnej relacji zarówno do przyrody, jaki kultury. Kazdy z proponowanych w trakcie trwania kursu tematów bedzieanalizowany w kontekscie koncepcji zaczerpnietych z filozofii Wschodu i Za-chodu. Przyjrzymy sie ogrodom głównie w dwu kregach kulturowych: europe-jskim wraz z kontynuacja idei w tzw. Nowym Swiecie oraz konfucjanskim,czyli Chiny wraz z japonska recepcja koncepcji filozoficznych i artystycznychstworzonych pierwotnie w Kraju Srodka.

Tematy zajec:

1. Definicja i zakres problemowy filozofii ogrodów.2. Mit pierwszego ogrodu w wybranych kulturach – toposy i kulturowe

a priori.3. Ogrody filozofów i dla uprawiania filozofii.4. Ogrody w wybranych narracjach religijnych.5. Na granicy przyrody i kultury. Co oznacza „natura” i „naturalnosc”

w ogrodzie. Opozycja kultura/natura w refleksji filozoficznej najbardziejwpływowych myslicieli Wschodu i Zachodu.

6. „Obrazy przyrody” - wybrane zachodnie i wschodnie koncepcje filo-zofii natury oraz inspirowane nimi projekty ogrodów w Europie, obuAmerykach, Chinach i Japonii.

7. Ogród jako dzieło sztuki i miejsce odpowiednie dla jej uprawiania. Prob-lematyka kultury artystycznej w kontekscie projektowania ogrodów.

8. Wybrane zagadnienia z filozofii krajobrazu. Krajobraz i uczucia.9. Zagadnienia o charakterze ontologicznym – Jak istnieje ogród? Czas i prze-

strzen jako specyficzne formy istnienia ogrodu; ogród jako przedmiotintencjonalny; jako byt swiadomosciowy i jako forma inteligibilna.

10. Słowa i ogrody: Semantyka ogrodów. Ogrody i formy symboliczne. Naz-wy w ogrodzie i jezyk ogrodów. Ogrody jak sutry, traktaty i koany.

11. Ogród jako szczególne medium poznawcze.12. Ogrody i miasta w perspektywie antropologicznej - filozoficzne idee his-

toryczne i współczesne, miedzy innymi zagadnienie wykluczenia z nat-uralnego krajobrazu; prawo do czystego powietrza, naturalnego swiatłai zieleni jako prawa człowieka;

13. Ogrody w dobie katastrofy ekologicznej - nowe formy w projektowaniumiast (“ogrody deszczowe”, miejscy ogrodnicy i farmerzy; “dzikie” łakii siedliska w zurbanizowanych lub postindustrialnych przestrzeniach)



Seminarium z warsztatu historyka filozofiiProwadzacy: prof. dr hab. Marcin KarasKod: F-OPCJA-HF17

Typ: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Kurs ma na celu zapoznanie uczestników z zaawansowanym warsztatem hi-storyka filozofii.Celem zajec jest zdobycie i pogłebienie kompetencji badawczych niezbednychprzy pisaniu prac licencjackich, magisterskich i doktorskich.Zajecia beda polegac na prezentacji poprawnych i błednych prac historykówfilozofii. Zostana przedyskutowane typowe błedy warsztatowe i sposoby ichunikania. Uczestnicy beda prowadzic własne krótkie prace badawcze, którebeda pózniej omawiane na zajeciach od strony ich poprawnosci i typowychbraków.Uczestnicy poznaja rózne aspekty badan: analize zródeł i opracowan, wyko-rzystanie kontekstu historycznego, stawianie zródłom pytan i udzielania odpo-wiedzi, formułowanie hipotez badawczych, konfrontowanie odmiennych inter-pretacji, wykrywanie błedów, ujec propagandowych, manipulacji, perswazyj-nosci, uproszczen i innych tego typu zasadzek obecnych w literaturze nauko-wej.Sporo miejsca zajmie metodyka przekładów z jezyka łacinskiego i jezykównowozytnych w badaniach zródłowych historyka filozofii. W tym zakresietakze dyskutowane beda uproszenia, znaczenie kontekstu, problemy termi-nologii, błedów w tłumaczeniach, itd.Stosowane techniki beda testowane na biezaco i rozwijane przez uczestnikówkursu.

Literatura obowiazkowa:Teksty zródłowe beda podawane bezposrednio na zajeciach.Wazna forma pracy beda monograficzne referaty uczestników kursu, dysku-towane podczas zajec.

Historia marksizmu: filozofia i utopiaProwadzacy: dr hab. Michał Bohun, dr hab. Leszek AugustynKod: F-OPCJA-HF16

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: letniPrerekwizyty: Kurs podstawowy z filozofii społecznej lub zaliczony kurs ka-noniczny z historii filozofii nowozytnej

Kurs przedstawia historie kształtowania sie doktryny Marksa i jej rózne formyw mysli XIX i XX-wiecznej. Nacisk połozony zostanie na filozoficzne zródłai konteksty marksizmu oraz jego utopijne paradoksy.

W pierwszej czesci kurs jest próba rekonstrukcji głównych intuicji i intencjimysli Marksa ze szczególnym uwzglednieniem materializmu historycznegojako krytycznej teorii społeczenstwa burzuazyjnego. Nastepnie ukazane zosta-na najwazniejsze modyfikacje i wcielenia marksizmu poczawszy od Engelsow-skiego zwrotu filozoficzno-scjentystycznego, poprzez marksizm Drugiej Mie-dzynarodówki, rózne formy rewizjonizmu, marksizm w krajach przedkapi-talistycznych (Polska, Rosja), az do totalnej rewizji Leninowskiej i jej konsek-wencji.



Spór o nature metafizykiProwadzacy: dr hab. Sebastian Tomasz KołodziejczykKod: F-OPCJA-ON12

Typ: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Celem kursu jest zapoznanie Słuchaczy z korpusem tekstów na temat statusui roli metafizyki we współczesnej filozofii kontynentalnej i angloamerykan-skiej. W roku akademickim 2020/2021 przedmiotem analizy beda dwie pozy-cje o fundamentalnym znaczeniu dla metafizyki: Jacques Derrida, Marginesyfilozofii, przeł. A. Dziadek, J. Marganski, P. Pieniazek (Warszawa: Wyd. KR2002) oraz R. Rorty, The Linguistic Turn. Essays in Philosophical Method (Chicago:Chicago University Press 1992). Z kazdej pozycji zostana wybrane fragmentybedace przedmiotem lektury seminaryjnej. Zadaniem Uczestników seminar-ium bedzie zidentyfikowanie, analiza i porównanie charakteru i efektywnoscimetod stosowanych przez obu filozofów w ww. dziełach lub dyskusji metodo-logicznych, które prezentowane sa przez autorów.

Szczegóły dotyczace podziału tekstu na konkretne fragmenty zostana podanena pierwszych zajeciach.

Filozofia informacjiProwadzacy: dr Marek SuwaraKod: F-OPCJA-EP08

Typ: konwersatorium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: epistemologiaSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brakKurs w cyklu dwuletnim.

Celem kursu jest zapoznanie studentów problematyka informacji zarówno odstrony pojeciowej jak tez z podstawowymi problemami filozoficznymi, jakieległy u podstaw współczesnych kognitywistycznych badan nad informacja.Tematyka kursu obejmie zagadnienia: róznych sposobów rozumienia informa-cji (inzynierskie, potoczne, filozoficzne), Shannonowska teoria informacji jakomiary transferu danych i jej zastosowanie w filozoficznym problemie wiedzy,elementy sztucznej inteligencji, elementy filozofii lingwistycznej ze szczegól-nym uwzglednieniem konsekwencji roli jezyka jako narzedzia komunikacji, in-formatyczne podejscie do zagadnien filozoficznych (symulacje jako narzedziepoznania), logicystyczne podejscie do jezyka i jego odbicie w jezykach pro-gramowania.Wsród zalecanej literatury znajda sie: Penrose Nowy umysł cesarza, Floridi Intro-duction to Philosophy of Information, Searle Jezyk, umysł, społeczenstwo, Mitterer,Grice, Davidson, Principia Cybernetica Web.



Argumenty bioetykiProwadzacy: prof. dr hab. Włodzimierz Galewicz, dr hab. Olga DrylaKod: F-OPCJA-ET07

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: etykaSemestr: letniPrerekwizyty: zaliczenie podstawowego kursu z etyki

Celem cyklicznego kursu, co roku poruszajacego inny krag tematów, jest anali-tyczny przeglad głównych sposobów argumentacji, stosowanych w dyskusjachtoczacych sie wokół najbardziej kontrowersyjnych problemów bioetyki.W roku 2020/2021 kurs bedzie poswiecony tematowi: konflikty etyczne w dzie-dzinie zdrowia publicznego. W jego ramach beda wiec omawiane róznorakiekonflikty, w jakich nierzadko pozostaja z soba etyczne wartosci i zasady –jak chocby wartosc dobrostanu i wartosc sprawiedliwosci, zasada maksymal-izacji pozytku ogółu i zasada respektowania autonomii jednostki – zwiazaneszczególnie ze zdrowiem publicznym. Jednym z waznych przedmiotów wykła-du beda konfliktowe sytuacje etyczne, jakie stanowia rózne formy przymusuw zakresie ochrony zdrowia (obowiazkowe szczepienia, wymagane badaniamedyczne, przymusowe leczenie niektórych chorób zakaznych i zaburzen psy-chicznych).Kurs jest przeznaczony dla uczestników studiów obu stopni. Zalecanym (cho-ciaz nie wymaganym) uzupełnieniem uczestnictwa w tym kursie moze bycudział czesci jego uczestników w Seminarium z etyki współczesnej (ET04sk),które w roku 2020?20219 bedzie równiez poswiecony konfliktom etycznym, alenie w ujeciu ogólnym i w nawiazaniu do współczesnych teorii etycznych.Termin: semestr letni; wykład: wtorek, godz. 17.30.

Kryteria zaliczenia kursu: regularny i aktywny udział w cwiczeniach, ustnyegzamin z tresci wykładów.

Filozofia podmiotowosci: samowiedza i zobowiazanieProwadzacy: dr Adriana WarmbierKod: F-OPCJA-ET09

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: etykaSemestr: letniPrerekwizyty: Zaliczony I rok studiów filozofii

Celem kursu jest krytyczna analiza filozoficznych ujec podmiotowosci ze szcze-gólnym uwzglednieniem takich zagadnien jak: racjonalnosc, samoswiadomosc,samowiedza, doswiadczenie wolitywne, emocje, normatywnosc oraz tozsamoscosobowa. Dyskusji poddana zostanie argumentacja na rzecz obrony pojec trady-cyjnej antropologii i etyki, jak równiez strategie teoretyczne wykorzystywanena rzecz naturalistycznego redukcjonizmu i eliminatywizmu. Omawiajac współ-czesne konteksty pojec zwiazanych z podmiotowoscia, bedziemy nawiazy-wac do starozytnych, sredniowiecznych oraz nowozytnych modeli refleksyjnejsamowiedzy. Tematyka wykładów oraz cwiczen zorientowana bedzie wokółnastepujacych kwestii: (1) czym jest samowiedza i jaki jest jej zwiazek z tozsa-moscia osobowa; (2) czy granice samopoznania sa raz na zawsze ustalone; (3)co jest przyczyna niepowodzenia racjonalnego namysłu; (4) na czym polegaróznica miedzy samoswiadomoscia i samowiedza; (5) na ile wolna wola jestnaprawde wolna, a na ile jest uwarunkowana oraz do jakiego stopnia mozemywpływac na napotkane ograniczenia; (6) jaka role odgrywaja emocje w sytuacjimoralnego wyboru; (7) czym jest tozsamosc narracyjna; (8) czy współczesna(naturalistyczna) nauka dysponuje odpowiednimi narzedziami do uchwyce-nia podmiotowosci, czy tez podmiotowosc w jakims stopniu jej sie wymyka;(9) czy wyniki badan empirycznych moga prowadzic do zmiany naszego poj-mowania samych siebie; (10) granice naturalizacji pojec antropologiczno-etycz-nych.



Dydaktyka filozofiiProwadzacy: dr Maciej SmolakKod: brak koduTyp: wykład + cwiczenia, 90 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: letniPrerekwizyty: brakUwaga: w roku akademickim 2020 / 2021 kurs zawieszony!

Celem kursu jest prezentacja form i metod interaktywnych w nauczaniu filo-zofii oraz praktyczne ich zastosowanie na lekcjach filozofii.

Tematyka wykładów:

1. Dydaktyka filozofii jako dyscyplina naukowa.2. Jak uczyc filozofii w szkole – metody interaktywne: techniki heurysty-

czne, gry dydaktyczne, gry dyskusyjne, drama, projekt Filozofia dla dzieci,projekt Lego-Logos, warsztaty z dociekan filozoficznych, praca z tekstem,wykład aktywny.

3. Cele nauczania filozofii.4. Operacjonalizacja celów nauczania filozofii.5. Tresci nauczania filozofii – omówienie podstawy programowej z filozofii.6. Pomiar wyników nauczania – planowanie i budowanie testu: zadania

otwarte i zamkniete; ocenianie osiagniec uczniów.7. „Tao” motywacji.8. Typy nauczycieli.9. Jak byc dobrym nauczycielem.

10. Mobbing w szkole.

Tematyka cwiczen:Cwiczenia sa poswiecone praktycznemu zastosowaniu metod interaktywnychna lekcji filozofii według samodzielnie przygotowanego scenariusza lekcji.

Forma i warunki zaliczenia:Egzamin pisemny + praca pisemna.

Literatura:

1. Ajdukiewicz K. (1964), Propedeutyka filozofii, Warszawa.2. Analiza i Egzystencja (2009), nr 10.3. Dydaktyka filozofii u progu XXI wieku: problemy ogólne i perspektywy (2002),

red. Ewa Piotrowska, Janusz Wisniewski, Fundacji Humaniora, Poznan.4. Dewey J. (1972) Demokracja i wychowanie. Wprowadzenie do filozofii wycho-

wania, tłum. Z. Doroszowa, Wrocław.5. Elwich B., Łagodzka A., Piłat R. (1996), Filozofia dla dzieci. Informacja o pro-

gramie, Warszawa.

6. Filozofia. Edukacja interaktywna, metody, srodki, scenariusze, (2012), red.A. Pobojewska, Warszawa.

7. Filozofia w szkole, Materiały pokonferencyjne (2003), praca zbiorowa, Kielce.8. Jeziorska J. (2004), Wybrane metody nauczania i uczenia sie.9. Joyce B., Calhoun D., Hopkins D. (1999), Przykłady modeli uczenia sie

i nauczania, Warszawa.10. Kostera M., Rosiak A. (2005), Zajecia dydaktyczne, Gdansk.11. Lipman M., Sharp A.M., Oscanyana F. (1980), Philosophy in the Classroom,

Philadelphia; wyd. polskie: Lipman M., Sharp A.M., Oscanyana F. Filo-zofia w szkole, CODN, 1997.

12. Meirieu P. (2003), Moralne wybory nauczycieli. Etyka i pedagogika, tłum.T. Grzegorczyk, Warszawa.

13. Metoda warsztatowa w kształtowaniu umiejetnosci interpersonalnych (1996),praca zbiorowa, Warszawa.

14. Necka E. (1999) (rózne wydania), Trening twórczosci, Warszawa.15. Necka E. (1996) TroP. Twórcze rozwiazywanie problemów, Warszawa.16. Niemierko B. (1999), Pomiar wyników kształcenia, Warszawa.17. Osborn A.F. (1959), Applied Imagination, New York: Scribners’.18. Piotrowska E., Wisniewski J. (2002), Dydaktyka filozofii, Poznan.19. Probucka D., Olech A., Wozniczka M. (2001), Filozofowanie – nowy wymiar

edukacji, Czestochowa.20. Slezinski K. (2000), Zarys dydaktyki filozofii, Kraków.21. Szeja J.Z. (2001), Gry fabularne – nowe zjawisko kultury współczesnej, War-

szawa.22. Szewczyk K. (1998), Wychowywac człowieka madrego. Zarys etyki nauczyciel-

skiej, Wydawnictwo PWN, Warszawa.



Autobiografia jako „filozofia praktyczna”. Znaczenie autobio-grafii dla filozoficznej antropologiiProwadzacy: dr hab. Izabela SzyrokaKod: F-OPCJA-RO21

Typ: konwersatorium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Celem zajec jest ukazanie filozoficznego znaczenia autobiografii – literackiego„gatunku”, który pojawia sie jako kulturowy wynalazek, uznajacy indywidu-alne zycie za warte osobnej refleksji.Zakładamy, ze choc bezposrednia pobudka dla powstania pewnej autobiografiimoga stac sie takie motywy, jak: próznosc czy pragnienie sławy, potrzebausprawiedliwienia siebie lub uczynienia wyznania, tym, o co naprawde tuchodzi, jest filozoficzna „radosc rozmawiania z soba samym”. Za GeorgiemMischem twierdzimy, ze historia autobiografii to dzieje medium, za pomocaktórego umysł staje sie siebie swiadomy lub inaczej: dzieje ludzkiej samowiedzy.W tej swojej funkcji autobiografia staje sie dla nas interesujaca filozoficznie.Tylko na pozór przedstawia ona pewna egzystencje, „jaka ona była”.W autobiografii jako „medytacji nad jaznia” zycie umysłu wyzwala sie i pogłe-bia. Poprzez akt autobiograficzny porusza sie on ku swoim mozliwosciom. Niepróbuje odzyskac na własnosc tego, co przeszłe, lecz chodzi mu o jego zycieteraz i w przyszłosci. Zakładamy tu, ze czynnosc autobiograficzna wyrastaz tego samego poziomu, który odsłaniac chciała fenomenologia. Zakładamytez, ze czynnosc autobiograficzna ma konsekwencje poznawcze oraz etyczne.Załozenia powyzsze i przedmiotowe cele zostana w czasie zajec przedysku-towane w oparciu o teksty teoretyków autobiografii (Coleridge, Dilthey, Misch,Gusdorf, Croce, Starobinsky, De Man, Olney, Weintraub, Renza, Ankersmit,Foucault i.in), czesciowo referowane przez prowadzaca, oraz zilustrowane a-naliza klasycznych dzieł autobiograficznych. W roku akademickim 2010/2011

były to: List siódmy Platona, Rozmyslania Marka Aureliusza, Wyznania sw. Au-gustyna. W roku 2011/2012: Wyznania oraz Marzenia samotnego wedrowca Rous-seau. A takze: Goethego Z mojego zycia. Zmyslenie i prawda oraz fikcyjna bio-grafia: Carlyle, Sartor Resartus. The Life and Opinions of Herr Teufelsdrockh.Dla prezentowanego w czasie zajec antropologicznego podejscia do autobi-ografii ukazany zostanie – metoda przedstawienia pisarzy, myslicieli i stano-wisk – kontekst historyczny.

Lektury to m.in.:

1. G. Gusdorf, Conditions and Limits of Autobiography.2. J. Olney, Some Versions of Memory/Some Versions of Bios: The Ontology of

Autobiography.

3. J. Starobinski, The Style of Autobiography.4. J. Varner Gunn, Autobiography. Towards a Poetics of Experience.5. K. J. Weintraub, The Value of Individual: Self and Circumstance in Autobiog-

raphy.6. G. Misch, A History of Autobiography in Antiquity.



Translatorium z jez. angielskiego IProwadzacy: dr hab. Krzysztof GuczalskiKod: F-OPCJA-RO09

Typ: translatorium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: zimowyPrerekwizyty: Kurs dla osób na poziomie znajomosci angielskiego A2 i B1.Translatorium dla osób na wyzszym poziomie to F-OPCJA-RO09.

Lektura, przekład na jezyk polski i dyskusja na temat angielskich tekstów filo-zoficznych. Zasada translatorium bedzie wykorzystanie tekstów, które zostaływ oryginale napisane po angielsku (a nie sa przekładami z innych jezyków)i których przekłady na jezyk polski (jeszcze) nie istnieja. Szczegółowe propozy-cje tekstów przedstawione zostana na pierwszych zajeciach kursu. Decyzja codo wyboru lektury zostanie podjeta wspólnie na pierwszych zajeciach przyudziale uczestników kursu

Forma i warunki zaliczenia:Aktywne uczestnictwo w zajeciach i praca pisemna (tłumaczenie fragmentutekstu).

Translatorium z jez. angielskiego II – poziom zaawansowanyProwadzacy: dr hab. Krzysztof GuczalskiKod: F-OPCJA-RO09

Typ: translatorium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: zimowyPrerekwizyty: Kurs dla osób na poziomie znajomosci angielskiego B2 i wyzszym.Translatorium dla osób na nizszym poziomie to F-OPCJA-RO08.

Lektura, przekład na jezyk polski i dyskusja na temat angielskich tekstów filo-zoficznych. Zasada translatorium bedzie wykorzystanie tekstów, które zostaływ oryginale napisane po angielsku (a nie sa przekładami z innych jezyków)i których przekłady na jezyk polski (jeszcze) nie istnieja. Szczegółowe propozy-cje tekstów przedstawione zostana na pierwszych zajeciach kursu. Decyzja codo wyboru lektury zostanie podjeta wspólnie na pierwszych zajeciach przyudziale uczestników kursu

Forma i warunki zaliczenia:Aktywne uczestnictwo w zajeciach i praca pisemna (tłumaczenie fragmentutekstu).



Filozofia religii – wybrane aspektyProwadzacy: dr hab. Leszek AugustynKod: F-OPCJA-RO25

Typ: wykład + cwiczenia, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: letniPrerekwizyty: brak

W trakcie kursu zostana podjete podstawowe problemy wchodzace w zakresfilozofii religii: (1) swoistosc doswiadczenia religijnego; (2) historia i teoriareligii; (3) filozoficzne genealogie religii. Religia naturalna a religia objawio-na; (4) morfologia sacrum (dialektyka sacrum i profanum); (5) mit a logos(nieusuwalnosc myslenia mitycznego), mit a ratio (wiara i rozum); (6) religiai ethos (etyka); (7) jezyk religii (jezyk religijny i mówienie o religii); (8) filozofiareligii i filozofia Boga; (9) antropologia religijna; (10) alienacja religijna i jejprzezwyciezenie (religia a ateizm); (11) problem zbawienia religijnego (sen ist-nienia, sens smierci); (12) protologia i eschatologia; (13) mistycyzm a filozofia(mistyka filozoficzna); (14) filozofia a teologia; (15) teodycea. Tematy zostanapodjete w formie wykładu oraz wspólnej pracy cwiczeniowej nad wybranymitekstami i poszczególnymi zagadnieniami.

Tematy zostana podjete w formie wykładu oraz wspólnej pracy cwiczeniowejnad wybranymi tekstami i poszczególnymi zagadnieniami.

Filozofia kulturyProwadzacy: dr hab. Joanna HanderekKod: brak koduTyp: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

W pierwszym semestrze na seminarium beda analizowane klasyczne tekstyz zakresu: hermeneutyki, antropologii filozoficznej, szkoły frankfurckiej, struk-turalizmu czy poststrukturalizmu, oraz postmodernizmu. W drugim semestrzezajecia beda koncentrowac sie na tekstach z filozofii kultury charakterysty-cznych dla konca XX wieku oraz poczatku XXI. Poruszane zagadnienia bedawiazac sie z rozumieniem człowieka, polityki, symboli, społeczenstwa, mediów,multikulturalizm, globalizmu, sztuki i nauki w filozofii kultury. Nacisk poło-zony bedzie na ukazanie rozumienia kultury w szerokim sensie, analizujacejzłozone problemy i procesy kultur, oraz ich instytucji.

Literatura:

1. Hans-Georg Gadamer: „Prometeusz i tragedia kultury” w: Rozum, słowo,dzieje.

2. Helmuth Plessner: „Pytanie o conditio humana”, w: Pytanie o conditiohumana.

3. Ernst Cassirer: „Czym jest człowiek?”, w: Esej o człowieku. Wstep do filozofiikultury.

4. Theodor Adorno, Max Horkheimer: „Odyseusz albo mit oswiecenia”,w: Dialektyka oswiecenia.

5. Herbert Marcuse: „Człowiek jednowymiarowy”, w: Człowiek jednowymi-arowy.

6. Odo Marquard: „Apologia przypadkowosci. Dociekania Filozoficzne natemat człowieka” w: Apologia przypadkowosci.

7. Gernot Böhme: „Piekna przyroda i dobra przyroda”, w: Filozofia i estetykaprzyrody.

8. Zygmunt Bauman: „Indywidualnosc”, w: Płynna nowoczesnosc.9. Michel Foucault: „Kazn”, w: Nadzorowac i karac. Narodziny wiezienia.

10. Beata Szymanska: „Kultura i sztuka przypisów”, w: Kultury i porównania.11. Ariun Appadurai: „Tu i teraz”, w: Nowoczesnosc bez granic. Kulturowe

wymiary globalizacji.12. Clifford Geertz: „Pozytki z róznorodnosci”, w: Zastane swiatło13. Richard Rorty: „O etnocentryzmie. Odpowiedz Cliffordowi Geertzowi”,

w: Obiektywnosc, relatywizm i prawda.14. Terry Eagleton: „Polityka Amnezji”, w: Koniec teorii.15. Joseph Heath, Andrew Potter: „Narodziny kontrkultury”, w: Bunt na

sprzedaz. Dlaczego kultury nie da sie zagłuszyc.



16. Richard Sennet: „Konsumujac polityke”, w: Kultura nowego kapitalizmu.17. Richard Florida: cz. I „Era kreatywna”, w: Narodziny klasy kreatywnej.18. Slavoj Žižek: rozdział pierwszy w: Rok niebezpiecznych marzen.19. Bruno Latour: „Dlaczego ekologia polityczna nie moze trzymac sie natu-

ry” w: Polityka natury.20. Ania Loomba: „Od kolonializmu do dyskursu kolonialnego” w: Kolonia-

lizm/postkolonializm.21. Jack Goody: „Przywłaszczenie wartosci: humanizm, demokracja, indy-

widualzim”, w: Kradziez historii.22. Michael Onfray: „Tezy manifestu hedonisty”, w: Manifest hedonisty.23. Sam Harris: „Rozum na wygnaniu”, w: Koniec wiary.24. Michael Tomasello: „Zagadka i hipoteza”, w: Kulturowe zródła ludzkiego

poznania.25. Joel Garreau: „Przyszłosc natury ludzkiej”, w: Radykalna ewolucja.26. Rosi Braidotti: „Posthumanizm, zycie poza ja”, w: Po człowieku.27. Moniki Bakke „Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumani-

zmu” – https://www.academia.edu/1946628/Biotransfiguracje._\Sztuka_i_estetyka_posthumanizmu_Bio-transfigurations._Art_and_Aesthetics_of_Posthumanism_.

28. Umberto Eco: O bibliotece.

EgzystencjalizmProwadzacy: prof. dr hab. Piotr MrózKod: F-OPCJA-HF15


Analiza podstawowych problemów filozofii egzystencjalistycznej i fenomeno-logii bytu ludzkiego. Rys historyczny od Kierkegaarda po egzystencjalizmamerykanski. Watki ontologii i konstytucji swiata; trwoga istnienia, podsta-wowe projekty egzystencji ludzkiej, absurd istnienia. Analiza tekstów filozofi-cznych, literackich i dzieł sztuki.


https://www.academia.edu/1946628/Biotransfiguracje._\ Sztuka_i_estetyka_posthumanizmu_Bio-transfigurations._Art_and_Aesthetics_of_Posthumanism_




Sztuka elektronicznaProwadzacy: prof. dr hab. Michał Ostrowicki (Sidey Myoo)Kod: F-OPCJA-ES10

Typ: zdalny, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: estetykaSemestr: letniPrerekwizyty: brak

Celem kursu jest przedstawienie i omówienie przykładów sztuki elektron-icznej, głównie z wykorzystaniem ich dokumentacji w sieci. Podczas wykładuma miejsce swoista „podróz” po sieci, w celu odwiedzania autorskich stronartystów lub grup artystycznych, stron z dokumentacjami dzieł sztuki lubcałych projektów artystycznych, filmów dokumentujacych prace lub wypowie-dzi artystów, komentarzy odnoszacych sie do współczesnych zjawisk artysty-cznych oraz portali gromadzacych dzieła elektroniczne. Zaprezentowane zos-taja głównie elektroniczne, współczesne prace interaktywne, równiez dziełasieciowe lub z zakresu bioartu. Podczas wykładu przeprowadza sie interpre-tacje prezentowanych dzieł sztuki, co dokonuje sie we wspólnym dyskursie zesłuchaczami. Dodatkowo, wskazuje sie na zjawiska sieciowe, które sa mozliwedo wyinterpretowania z prezentowanych dzieł, takie jak np. sieciowa spo-łecznosc, alinearna komunikacja, zjawisko telematycznosci lub sztucznej in-teligencji.Wykład przebiega w Academia Electronica w Second Life, co sprawia, zepewna czesc materiałów jest prezentowana na slajdach, na istniejacym ekraniew sali wykładowej w Academia Electronica, a czesc jest prezentowana poprzezlinki w sieci. Wykład jest prowadzony głosem. Równolegle, na ogólnym czaciepisanym prowadzona jest wspólna dyskusja odnosnie poruszanych tresci.Kurs jest skierowany do studentów studiów pierwszego i drugiego stopniaoraz dla doktorantów, jak równiez dla wszystkich zainteresowanych przed-stawiana problematyka. Forma zajec pozwala, by w kursie, który zazwyczaj re-alizowany jest w ramach jednej uczelni, mogli uczestniczyc studenci z róznychosrodków naukowych w Polsce, jak i studenci przebywajacy na stypendiachzagranicznych. Uczestnictwo w zajeciach łaczy sie z posiadaniem awatara w Se-cond Life.

Srodowisko elektroniczne jako rzeczywistosc człowiekaProwadzacy: prof. dr hab. Michał Ostrowicki (Sidey Myoo)Kod: F-OPCJA-ON11

Typ: zdalny, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: ontologiaSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Kurs dotyczy zagadnienia srodowiska elektronicznego, potraktowanego jakorzeczywistosc człowieka. Zaprezentowane sa zjawiska zachodzace w tym sro-dowisku: np. immersyjnosc, interaktywnosc, teleobecnosc, telematycznosc, elek-troniczna inteligencja, hybrydyzacja, alinearnosc, tozsamosc sieciowa lub in-terfejs. Podczas wykładu nawiazuje sie do znaczenia rozwoju technologii, jakotworzacej lub przekształcajacej kulture i swiat człowieka.Zagadnienia poruszane sa w nawiazaniu do takich pojec, jak np. rzeczywistosc,realnosc, istnienie, wartosci, materia lub symulacja. Uwzglednia sie równiezrodzajowosc relacji miedzyludzkich oraz zakres ludzkiego zaangazowania welektroniczna rzeczywistosc.Celem kursu jest takze praktyczne zastosowanie edukacji zdalnej, prowad-zonej w srodowisku graficznym 3d, w wykreowanej graficznie sali wykładowejw Academia Elcetronica w Second Life oraz uczestnictwo osób pod postaciaawatara.Kurs jest skierowany do studentów studiów pierwszego i drugiego stopniaoraz dla doktorantów, jak równiez dla wszystkich zainteresowanych przed-stawiana problematyka. Forma zajec pozwala, by w kursie, który zazwyczajrealizowany jest w ramach jednej uczelni, mogli uczestniczyc studenci z róz-nych osrodków naukowych w Polsce, jak i studenci przebywajacy na stypen-diach zagranicznych.



Konwersatoriom z mysli politycznej Immanuela KantaProwadzacy: dr Jakub SzczepanskiKod: F-OPCJA-FS06

Typ: seminarium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: filozofia społecznaSemestr: zimowyPrerekwizyty: brak

Tegoroczne konwersatorium bedzie poswiecone ksiazce “Prawo ludów” JohnaRawlsa. Jako kontynuacja “Teorii sprawiedliwosci” i “Liberalizmu polityczne-go”, praca ta dotyczy poziomu relacji miedzynarodowych i mozliwosci wypra-cowania porzadku, znanego z “Ku wieczystemu pokojowi” I. Kanta. Anal-izujac dzieło amerykanskiego filozofa spróbujemy sie zastanowic nad uaktu-alniona wersja “wiecznego pokoju” a takze mozliwoscia jego osiagniecia wewspółczesnym swiecie.

Literatura:

• J. Rawls, Prawo ludów, Warszawa 2001

• J. Rawls, The Law of Peoples with The Idea of Public Reason Revisited, Harvard1999

• Kant, Dzieła zebrane t. V, VI• T. Pogge, An Egalitarian Law of Peoples, Philosophy & Public Affairs Vol.

23, no. 3 (Summer 1994), pp. 195-224

• Charles R. Beitz, Rawls’s Law of Peoples, Ethics Vol. 110, No. 4 (July 2000),pp. 669-696

Wola, dobrowolnosc, wolny wybór.Sredniowieczny dyskurs o wolnosciProwadzacy: dr hab. Jan KiełbasaKod: F-OPCJA-HF18

Typ: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: historia filozofiiSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: Zaliczenie kursów filozofii starozytnej (HF01p) i filozofii sred-niowiecznej (HF02p) lub kursów równorzednych. Elementarna znajomosc je-zyka łacinskiego lub aktualne uczenie sie tego jezyka.Kurs badawczy.

Kurs ma charakter badawczy i przeznaczony jest jako kurs opcjonalny dla stu-dentów wszystkich stopni studiów. Moga w nim równiez uczestniczyc stu-denci kognitywistyki i etyki. Dla studentów studiów II i III stopnia przewi-dziane sa dodatkowe zadania wymagane do zaliczenia zajec oraz poszerzonyzestaw lektur. Kurs pomyslany jest jako seminarium, którego istotna czesciabedzie translacja, analiza i interpretacja łacinskich tekstów zródłowych poswie-conych tytułowemu zagadnieniu. Kurs przeznaczony jest dla studentów za-interesowanych pogłebionym badaniem mysli sredniowiecznej - ówczesnychkluczowych problemów, sposobów ich formułowania i rozwiazywania, stylui sposobu argumentacji, a zarazem zainteresowanych poznawaniem srednio-wiecznej łaciny i studiowaniem tekstów zródłowych w wersji oryginalnej. Punk-tem wyjscia prowadzonych badan beda fragmenty pieciu XII-wiecznych tek-stów zrodłowych: “De gratia et libero arbitrio” Bernarda z Clairvaux, “Deconcordia divinae praescientiae, predestinationis et gratiae cum libero arbi-trio” Anzelma z Canterbury, “Sententiae” Piotra Lombarda i dwóch anoni-mowych zbiorów - “Summa Sententiarum” i “Sententiae divinitatis”, poswie-conych zagadnieniu woli, własnowolnosci i wolnego wyboru (liberum arbi-trium). Po zapoznaniu sie z wyjsciowymi tekstami zródłowymi, z ich specy-ficzna terminologia i merytoryczna argumentacja, a takze z XII-wiecznymidyskusjami poswieconymi tej samej problematyce, przedmiotem systematy-cznej pracy seminaryjnej beda trzy XIII-wieczne komentarze do tego samegofragmentu “Sentencji” Piotra Lombarda (liber II, distinctio 24 i 25). Systematy-czna i porównawcza analiza komentarzy Alberta Wielkiego (In secundum li-brum Sententiarum), Tomasza z Akwinu (Scriptum super Sententiis) i Bonawen-tury (Commentarius in libros Sententiarum), tlumaczonych ad hoc i komen-towanych w trakcie zajec, winna doprowadzic nie tylko do oswojenia sie z za-wiłosciami i subtelnosciami łacinskej terminologii scholastycznej, ale takze dolepszego rozumienia sposobu myslenia oraz tresci i metod argumentacji klasy-ków scholastyki, zwłaszcza w odniesieniu do tego, co nazywa sie tu srednio-wiecznym dyskursem o wolnosci. Na przykładzie trzech wybranych komen-tarzy uczestnicy seminaryjnych zajec winni takze zyskac rozeznanie co do



zasad i technik pracy dydaktycznej na sredniowiecznym uniwersyetecie (lec-tio, quaestio, divisio - expositio - explicatio textus, etc.).

Warunkiem zaliczenia kursu jest aktywny udział w seminariach, przedstawie-nie samodzielnej pracy pisemnej i pozytywny wynik egzaminu ustnego, a dlastudentów studiów II i III stopnia takze indywidualne prowadzenie lub współ-prowadzenie prznajmniej jednego seminarium .

Translatorium z jez. angielskiego: teksty estetyczneProwadzacy: dr Jakub PetriKod: F-OPCJA-RO10

Typ: translatorium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: estetykaSemestr: letniPrerekwizyty:

W ramach translatorium omówione zostana trzy grupy zagadnien:

1. Zagadnienia zwiazane z tzw. transkulturowa koncepcja kultury. Prze-dyskutowana zostanie min, klasyczna definicja kultury J.G Herdera, uje-cie S. Huntingtona, propozycje definicji interkulturowych oraz koncepcjatranskulturowa autorstwa Wolfganga Welscha.

2. Czesc druga i trzecia poswiecone zostana badaniom transkulturowymdotyczacym estetyki Chin i Japonii. Praca z tekstami w tej czesci koncen-trowac sie bedzie wokół estetycznej kategorii „doswiadczenia”. Watki,charakterystyczne dla chinskiej mysli filozoficznej, omówione zostanaprzede wszystkim w kontekscie nawiazan ze strony pragmatyzmu ame-rykanskiego. (Roger Ames, Richard Shusterman). Perspektywa pragmaty-czna (Satoshi Higuchi, Richard Shusterman), towarzyszyc bedzie równiezomówieniu japonskich teorii, podkreslajacych istotna role somatycznegoaspektu w dziedzinie doswiadczenia (tzw. koncepcje body-mind), (min.Nishida Kitaro, Yuasa Yasuo).

3. Ostatnia, trzecia czesc kursu, poswiecona bedzie transkulturowym ba-daniom odnoszacym sie do materii chinskiej i japonskiej sztuki. Lekturakoncentrowac sie bedzie głównie wokół sztuk przestrzennych: zwłaszczaarchitektury (Junichiro Tanizaki)

W ramach towarzyszacych wykładowi cwiczen, omawiane beda teksty anali-zujace zagadnienia szczegółowe z zakresu kursu. Analizie tekstów towarzyszycbeda referaty studentów i prezentacje multimedialne.

Lektury:

1. Wolfgang Welsch, Transculturality - the Puzzling Form of Cultures Today,Spaces of Culture: City, Nation, World, ed. by Mike Featherstone and ScottLash, London: Sage 1999, 194-213

2. Ames Roger, Confucianism and Deweyan Pragmatism: A Dialogue, Jour-nal of Chinese Philosophy, vol.30, issue 3-4, 2003

3. Richard Shusterman, Art as Religion lecture given at JDRC in Kraków,March 12, 2008,http://www.deweycenter.uj.edu.pl/tekst_shusterman.html

4. Wojciech Małecki, Embodying Pragmatism: Richard Shusterman’s Philosophyand Literature, Theory, Peter Lang. 2010 (fragm)


http://www.deweycenter.uj.edu.pl/tekst_shusterman.html


5. Kitaro Nishida, Intelligibility and the Philosophy of Nothingness. The Philo-sophical essays, East West Center Press Honolulu, 1966

6. Botz Tornstein, Contingency and the “Time of the Dream”: Kuki Shuzoand French Prewar Philosophy, Philosophy East and West, Vol. 50, No. 4

(Oct., 2000), pp. 481-506

Translatorium grecko-polskieProwadzacy: dr hab. Steffen HuberKod: brak koduTyp: translatorium, 30 h, 3 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: letniPrerekwizyty: Lektorat greki lub ekwiwalent

Translatorium stanowi pomost miedzy dwuletnim lektoratem greki (lub podob-nym kursem, obejmujacym podstawy fonetyki, fleksje nominalna i werbalnaoraz elementy syntaktyki) a seminarium badawczym poswieconym meryto-rycznej lekturze tekstów oryginalnych. Czytamy wybrane fragmenty dialogówPlatona, analizujac gramatyczna i logiczna budowe argumentów. Celem jestumiejetnosc stosowania wiedzy gramatycznej, wypracowanie słownictwa i do-głebne poznanie terminologii filozoficznej.



Seminarium z filozofii człowiekaProwadzacy: prof. dr hab. Marek DrwiegaKod: F-OPCJA-RO27

Typ: seminarium, 60 h, 6 pkt. ECTSKategoria: kursy rózneSemestr: kurs rocznyPrerekwizyty: brak

Seminarium poswiecone bedzie sporowi o podmiotowosc we współczesnejfilozofii.

Forma i warunki zaliczenia:uczestnictwo aktywne w seminarium, sporzadzenie protokołu oraz pracapisemna.


uniwersytet jagiellonski w krakowie´ instytut filozofii

Documents